หลั�กทั่��วไปในว�ธี�พิ�จารณาความแพิ�ง

จ�ดทั่�าโดยชมรมน�กศึ�กษา มสธี. จ. ราชบุ$ร�

สารบุ�ญ

เร'�อง หน)า

หน�วยทั่�� 1 พิระธีรรมน+ญศึาลัย$ติ�ธีรรม (1)

หน�วยทั่�� 2 พิระธีรรมน+ญศึาลัย$ติ�ธีรรม (2)

หน�วยทั่�� 3 ศึาลัหน�วยทั่�� 4 กระบุวนพิ�จารณาเบุ'-องติ)นหน�วยทั่�� 5 ค+�ความ การย'�นแลัะการส�งค�าค+�ความแลัะเอกสารหน�วยทั่�� 6 หลั�กทั่��วไปว�าด)วยการช�-ขาดติ�ดส�นคด�หน�วยทั่�� 7 ค�าพิ�พิากษาแลัะค�าส��ง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

2

41341 กฎหมายว�ธี�สบุ�ญญ�ติ� 1: หลั�กทั่��วไปในว�ธี�พิ�จารณาความแพิ�ง

Procedural Law I

หน�วยทั่�� 1 พิระธีรรมน+ญศึาลัย$ติ�ธีรรม (1)

1. เด�มศึาลัย�ติ�ธรรมข��นัอย!"ก�บุกระทรวิงติ"างๆ ม�การก%าวิก"ายอ&านัาจัก�นัเม'(อม�การจั�ดติ��งกระทรวิงย�ติ�ธรรมข��นัศึาลัติ"างๆ จั�งได%มาสุ�งก�ดอย!"ท�(กระทรวิงย�ติ�ธรรม งานัของศึาลัแยกออกเป็,นังานัธ�รการซึ่�(งอย!"ในัควิามร�บุผิ�ดชอบุของร�ฐมนัติร�ติ"างหากจัากงานัติ�ลัาการ ซึ่�(งการงานัใช%ด�ลัพ�นั�จัของผิ!%พ�พากษา ท��งนั��เพ'(อให%ผิ!%พ�พากษาม�อ�สุระในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�

2. ศึาลัย�ติ�ธรรมแบุ"งออกเป็,นัสุามช��นัค'อ ศึาลัช��นัติ%นั ศึาลัอ�ทธรณ3 ศึาลัฎี�กา เพ'(อกลั�(นักรองควิามถู!กติ%องแลัะติรวิจัสุอบุอ&านัาจัศึาลัลั"าง

3. เราอาจัแบุ"งผิ!%พ�พากษาออกติามติ&าแหนั"งได%เป็,นัสุองป็ระเภท ผิ!%พ�พากษาธรรมดาก�บุผิ!%พ�พากษาผิ!%เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุ

1.1 บุทั่เบุ0ดเสร0จทั่��วไป1. การท�(จัะให%ผิ!%พ�พากษาม�อ&านัาจัอ�สุระในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�

นั��นั จัะติ%องแยกงานัติ�ลัาการออกจัากงานัธ�รการ แลัะติ%องม�วิ�ธ�การท�(ไม"ให%ฝ่8ายบุร�หารเข%ามาม�อ&านัาจัให%ค�ณหร'อโทษแก"ผิ!%พ�พากษาได%

2. การจั�ดติ��งศึาลัจัะติ%องติราเป็,นัพระราชบุ�ญญ�ติ�3. การแบุ"งลั&าด�บุช��นัของศึาลัก:เพ'(อให%การพ�จัารณาพ�พากษาคด�ของ

ศึาลัได%ร�บุการกลั��นักรองก�นัหลัายช��นั แลัะเพ'(อป็ระโยชนั3ในัการหนั"วิงร��ง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

3

ด%วิย จั�งสุมควิรท�(จัะติ%องศึ�กษาวิ"าศึาลัแติ"ลัะช��นัม�ศึาลัป็ระเภทใดบุ%าง ม�อ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�อย"างไร

1.1.1 ศึาลัย�ติ�ธรรมงานัติ�ลัาการก�บุงานัธ�รการแติกติ"างก�นัอย"างไรงานัย�ติ�ธรรมค'องานัพ�จัารณาพ�พากษาคด� ซึ่�(งผิ!%พ�พากษาเท"านั��นั

ท�(ม�อ&า นัาจักระท&า การได% สุ"วินังานัธ�รการค'องานัอ'( นัๆ ท�( ไม"ใช"การพ�จัารณาพ�พากษาคด� เช"นั การบุร�หาร การบุ�งค�บุบุ�ญชา การโยกย%าย การเลั'(อนัข��นัเง�นัเด'อนั เป็,นัติ%นั

ม�วิ�ธ�การอย"างไรในัการป็;องก�นัไม"ให%อ&านัาจัฝ่8ายอ'(นั เข%ามาก%าวิก"ายอ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาของผิ!%พ�พากษา

จัะติ%องให%ผิ!%พ�พากษาม�อ&านัาจัอ�สุระในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด� แลัะติ%องม�วิ�ธ�การป็;องก�นัม�ให%ร�ฐมนัติร�วิ"าการกระทรวิงย�ติ�ธรรม ซึ่�(งเป็,นัข%าราชการการเม'องม�อ&านัาจัให%ค�ณแลัะให%โทษแก"ผิ!%พ�พากษาได% โดยม�คณะกรรมการติ�ลัาการ หร'อ ก.ติ. เป็,นัผิ!%พ�จัารณาให%ควิามเห:นัชอบุในัการแติ"งติ��ง โยกย%าย เลั'(อนัช��นั หร'อข��นัเง�นัเด'อนัผิ!%พ�พากษา หร'อเป็,นัผิ!%พ�จัารณาโทษทางวิ�นั�ยแก"ผิ!%พ�พากษาท�(ถู!กกลั"าวิหาวิ"ากระท&าควิามผิ�ด

1.1.2 การจั�ดติ��งศึาลัย�ติ�ธรรมการจั�ดติ��งศึาลัติ%องด&าเนั�นัการอย"างไรการจั�ดติ��งศึาลัจัะติ%องติราเป็,นัพระราชบุ�ญญ�ติ� แลัะเป็,นัหนั%าท�(

ของร�ฐมนัติร�วิ"าการกระทรวิงย�ติ�ธรรมท�(จัะติ%องรายงานัติ"อร�ฐบุาลัถู�งจั&านัวินัสุภาพ สุถูานัท�(ติ� �ง แลัะเขติอ&านัาจัศึาลัท�(จัะจั�ดติ��ง โดยร�ฐบุาลัจัะเสุนัอร"างพระราชบุ�ญญ�ติ�เข%าสุ!"การพ�จัารณาของสุภานั�ติ�บุ�ญญ�ติ�

ศึาลัติ"างๆ ม�อย!"เฉพาะท�(ระบุ�ไวิ%ในัพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรมหร'อไม"เพ�ยงใด

ศึาลัย�ติ�ธรรมม�ได%จั&าก�ดเฉพาะท�(ระบุ�ไวิ%ในัพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรมเท"านั��นั ย�งม�ศึาลัอ'( นัๆ ท�(จั�ดติ��งข��นัแลัะม�ได%ระบุ� ไวิ%ในัพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรม เช"นั ศึาลัเยาวิชนัแลัะครอบุคร�วิกลัาง ศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

4

เยาวิชนัแลัะครอบุคร�วิป็ระจั&าจั�งหวิ�ด ศึาลัแรงงานักลัางแลัะศึาลัภาษ�อากรกลัาง

1.1.3 การแบุ"งลั&าด�บุช��นัของศึาลัศึาลัแขวิงม�วิ�ธ�การเร"งร�ดคด�ให%รวิดเร:วิเก�(ยวิก�บุเร'(องใดบุ%าศึาลัแขวิงม�วิ�ธ�การเร"งร�ดคด�ให%รวิดเร:วิในัเร'(องการฝ่ากข�ง การ

ผิ�ดฟ้;อง การให%ฟ้;องด%วิยวิาจัา เพ'(อควิามสุะดวิกรวิดเร:วิ แลัะเม'(อศึาลัแขวิงพ�พากษาคด�ก:ห%ามม�ให%อ�ทธรณ3มนับุางกรณ�

ศึาลัจั�งหวิ�ดท�(ติ� �งอย!"ในัเขติอ&าเภอม�เขติอ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�เหม'อนัก�นัแลัะแติกติ"างก�บุศึาลัจั�งหวิ�ดป็ระจั&าจั�งหวิ�ดอย"างไรบุ%าง

ศึาลัจั�งหวิ�ดท�(ติ� �งอย!"ในัเขติอ&าเภอ ม�อ&านัาจัเหม'อนัก�บุศึาลัจั�งหวิ�ดป็ระจั&าจั�งหวิ�ดในัเร'(องอ&านัาจัการพ�จัารณาพ�พากษาคด� ค'อ ม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"งแลัะคด�อาญาท��งป็วิงเช"นัเด�ยวิก�บุศึาลัจั�งหวิ�ดป็ระจั&าจั�งหวิ�ด

ข%อแติกติ"างนั��นัค'อ เขติศึาลั ศึาลัจั�งหวิ�ดท�(ติ� �งอย!"ในัเขติอ&าเภอท�(ติ� �งศึาลัอย!"นัอกเขติอ&าเภอเม'อง แลัะม�เขติเหนั'อคด�ในัอ&าเภอท�(ติ� �งก�บุอ&าเภอท�(กฎีหมายจั�ดติ��งศึาลัระบุ�ไวิ% สุ"วินัศึาลัจั�งหวิ�ดป็ระจั&าจั�งหวิ�ดติ��งอย!"ท�(อ&า เภอเม'องม�เขติเหนั'อคด�ท�(เก�ดข��นัในัอ&า เภอเม'องแลัะอ&า เภอท�กอ&าเภอถู%าจั�งหวิ�ดไม"ม�ศึาลัจั�งหวิ�ดท�(ติ� �งอย!"ในัเขติอ&าเภอ ศึาลัจั�งหวิ�ดป็ระจั&าจั�งหวิ�ดม�เขติอ&านัาจัเหนั'อคด�ท��งหมดท�(เก�ดข��นัในัจั�งหวิ�ดนั��นั

1.2 ติ�าแหน�งหน)าทั่��ของผู้+)พิ�พิากษา1. ติ&าแหนั"งหนั%าท�(ของผิ!%พ�พากษาอาจัแบุ"งออกเป็,นัสุองป็ระเภทค'อ

ผิ!%พ�พากษาธรรมดาก�บุผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุ ผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุม�อ&านัาจัมากกวิ"าผิ!%พ�พากษาธรรมดาในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

5

2. การท&าการแทนัช�(วิคราวิผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุนั��นั ม�อย!"สุองกรณ� ค'อ เป็,นัไป็โดยอ�ติโนัม�ติ�ติามกฎีหมายหร'อเข%าท&าการแทนัได%ติามค&าสุ�(งของผิ!%บุ�งค�บุบุ�ญชา

1.2.1 ผิ!%พ�พากษาธรรมดาเป็ร�ยบุเท�ยบุควิามแติกติ"างของผิ!%พ�พากษาป็ระจั&าก�บุผิ!%พ�พากษา

สุมทบุเป็ร�ยบุเท�ยบุควิามแติกติ"างด�งนั��1. ผิ!%พ�พากษาป็ระจั&าเป็,นัข%าราชการป็ระจั&า ไม"ติ%องออกติามวิาระ

แติ"ผิ!%พ�พากษาสุมทบุไม"ใช"ข%าราชการติ%องออกติามวิาระ2. ผิ!%พ�พากษาป็ระจั&า ติ%องผิ"านัการสุอบุแข"งข�นัเข%ามา แติ"ผิ!%

พ�พากษาสุมทบุได%เป็,นัโดยการแติ"งติ��งหร'อเลั'อกติ��งไม"ติ%องม�การสุอบุแข"งข�นั

3. ผิ!%พ�พากษาป็ระจั&าอาจัโยกย%ายไป็ร�บุราชการในัศึาลัติ"างๆ แติ"ผิ!%พ�พากษาสุมทบุติ%องท&างานัป็ระจั&าอย!"เฉพาะในัศึาลัท�(ได%ร�บุแติ"งติ��งเข%ามา เช"นั ศึาลัเยาวิชนัแลัะครอบุคร�วิ ศึาลัแรงงานักลัาง

1.2.2 ผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุม�อ&านัาจัหนั%าท�(อ�นัสุ&าค�ญ

มากกวิ"าผิ!%พ�พากษาธรรมดาอย"างไรบุ%างผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุม�อ&านัาจัหนั%าท�(อ�นัสุ&าค�ญ

มากกวิ"าผิ!%พ�พากษาธรรมดาค'อ ก. ม�หนั%าท�(ร �บุผิ�ดชอบุในังานัธ�รการของศึาลั มาติรา 10(1) (2)

(3)ข. ม�อ&านัาจัติรวิจัสุ&านัวินัแลัะลังช'(อในัค&าพ�พากษาในัคด�ใดๆ ได%

โดยไม"ติ%องนั�(งพ�จัารณาคด�นั��นัมาก"อนั มาติรา 10(4)

อธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาคม�อ&า นัาจัหนั%าท�(อ�นัสุ&า ค�ญมากกวิ"าผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุอ'(นัๆ อย"างไรบุ%าง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

6

อธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาคม�ศึาลัท�(อย!"ในัควิามร�บุผิ�ดชอบุหลัายศึาลั จั�งม�เขติร�บุผิ�ดชอบุมากกวิ"าผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุอ'(นัๆ แลัะม�อ&านัาจัมากกวิ"าค'อ

ก. อธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาค ม�อ&านัาจันั�(งพ�จัารณาคด�ในัศึาลัท�กศึาลั ซึ่�(งอย!"ในัเขติของตินัหร'อติรวิจัสุ&านัวินัลังช'(อในัค&าพ�พากษาในัคด�ได%ท�กศึาลัท�(อย!"ในัเขติของตินั สุ"วินัผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าร�บุผิ�ดชอบุอ'(นัคงใช%อ&านัาจัได%เฉพาะในัศึาลัของตินัเท"านั��นั

ข. อธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาคม�อ&านัาจัสุ�(งให%ผิ!%พ�พากษาคนัหนั�(งคนัใดในัศึาลัหนั�(ง ซึ่�(งอย!"ในัเขติอ&านัาจัของตินัไป็ช"วิยท&างานัช�(วิคราวิในัอ�กศึาลัหนั�(งท�(อย!"ในัเขติอ&านัาจัของตินัได% สุ"วินัผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุอ'(นัไม"ม�อ&านัาจัสุ�(งการด�งกลั"าวิได%

1.2.3 การท&าการแทนัผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุอธ�บุายเก�(ยวิก�บุการท&าการแทนัผิ!%พ�พากษาห�วิหนั%าศึาลัการท&าการแทนัผิ!%พ�พากษาห�วิหนั%าศึาลัเก�ดข��นัเม'(อติ&าแหนั"งนั��นั

วิ"างลัง หร'อไม"อย!"ป็ฏิ�บุ�ติ�หนั%าท�( ผิ!%พ�พากษาอาวิ�โสุท�(สุ�ดในัศึาลันั��นั จัะติ%องเป็,นัผิ!%ท&าการแทนัท�นัท�ติามกฎีหมาย โดยไม"จั&าเป็,นัติ%องม�ค&าสุ�(งแติ"งติ��งอ�ก

อธ�บุายเก�(ยวิก�บุการท&าการแทนัอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาคการท&า การแทนัอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาคนั��นั ไม"ได%เก�ดข��นัโดย

อ�ติโนัม�ติ� แติ"กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ให%เป็,นัอ&า นัาจัของร�ฐมนัติร�วิ"าการกระทรวิงย�ติ�ธรรม ท�(จัะแติ"งติ��งผิ!%พ�พากษาคนัใดคนัหนั�(งไป็ท&าการแทนัช�(วิคราวิ

แบุบุประผู้ลัตินเองหน�วยทั่�� 11. เม'(อทหารป็ระจั&าการกระท&าควิามผิ�ดอาญาจัะถู!กด&าเนั�นัคด�ท�( ศึาลั

ทหาร2. ผิ!%ม�อ&านัาจัในัการแติ"งติ��งโยกย%ายผิ!%พ�พากษาค'อ ร�ฐมนัติร�วิ"าการ

กระทรวิงย�ติ�ธรรม

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

7

3. ผิ!%ท�(ม�อ&านัาจัเห:นัชอบุในัการแติ"งติ��งโยกย%ายผิ!%พ�พากษาค'อ คณะกรรมการติ�ลัาการ

4. วิ�ติถู�ป็ระสุงค3ในัการแยกงานัติ�ลัาการออกจัากงานัธ�รการค'อ เพ'(อให%ผิ!%พ�พากษาม�ควิามอ�สุระในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�

5. การจั�ดติ��งศึาลัจัะติ%องจั�ดติ��งโดย พระราชบุ�ญญ�ติ�6. อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ของศึาลัแขวิงแติกติ"างก�บุศึาลัอ'(นั

ค'อ ม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"งแลัะคด�อาญาท�(ม�ท�นัทร�พย3หร'อโทษเลั:กนั%อย

7. ศึาลัย�ติ�ธรรมแบุ"งออกเป็,นั 3 ช��นั ค'อศึาลัช��นัติ%นั ศึาลัอ�ทธรณ3 ศึาลัฎี�กา

8. ผิ!%พ�พากษาสุมทบุม�อย!"ในัศึาลั เยาวิชนัแลัะครอบุคร�วิก�บุศึาลัแรงงานักลัาง

9. ผิ!%พ�พากษาห�วิหนั%าศึาลัแขวิง เป็,นัผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุ

10. เม'(อติ&าแหนั"งอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาวิ"างลังหร'อไม"อาจัป็ฏิ�บุ�ติ�หนั%าท�(ได% ผิ!%ท&าการแทนัค'อ รองอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาในัศึาลันั��นั

11. ถู%าติ%องการฟ้;องทหารป็ระจั&าการเป็,นัคด�แพ"งติ%องฟ้;องท�( ศึาลัย�ติ�ธรรมท�(ม�เขติอ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"ง

12. ในัป็?จัจั�บุ�นันั��ถู%าจัะเป็@ดท&าการศึาลัแขวิงจัะติ%องติราเป็,นั พระราชกฤษฎี�กา

13. ผิ!%ท�(กระท&าผิ�ดอาญาลัห�โทษติามป็กติ�จัะถู!กฟ้;องท�( ศึาลัแขวิง

14. ผิ!%พ�พากษาสุมทบุม�อ&านัาจัหนั%าท�( ร"วิมเป็,นัคณะพ�จัารณาพ�พากษาคด�

15. ผิ!%พ�พากษาติ&าแหนั"ง ผิ!%พ�พากษาห�วิหนั%าคณะในัศึาลัฎี�กา ไม"ใช"ผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัห�วิหนั%าผิ!%ร �บุผิ�ดชอบุ

16. เม'(อติ&าแหนั"งผิ!%พ�พากษาห�วิหนั%าศึาลัจั�งหวิ�ดวิ"างลังผิ!%ท�(จัะติ%องท&าการแทนัค'อ ผิ!%พ�พากษาอาวิ�โสุในัศึาลันั��นั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

8

หน�วยทั่�� 2 พิระธีรรมน+ญศึาลัย$ติ�ธีรรม (2)

1. เขติศึาลั แลัะอ&านัาจัศึาลัม�ควิามหมายติ"างก�นั ศึาลัแติ"ลัะศึาลัม�เขติอ&านัาจัไม"เหม'อนัก�นั

2. องค3คณะผิ!%พ�พากษา หมายถู�ง จั&านัวินัผิ!%พ�พากษาในัการพ�จัารณาหร'อพ�พากษาคด�ม�จั&านัวินัอย"างนั%อยติามท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ%

2.1 เขติอ�านาจศึาลั1. กฎีหมายก&าหนัดให%ศึาลัติ%องใช%อ&านัาจัในัเขติของตินัเองเท"านั��นั2. ศึาลัช��นัติ%นัม�เขติอ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�ไม"เหม'อนัก�นั3. ศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัฎี�กา ม�เขติอ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"ง

แลัะคด�อาญาท��งป็วิงท�(วิราชอาณาจั�กร ศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัอ�ทธรณ3ภาคติ"างม�เขติอ&านัาจัแยกติ"างหากก�นั

2.1.1 ควิามหมายของเขติศึาลัแลัะอ&านัาจัศึาลัอธ�บุายควิามหมายของค&าวิ"าเขติอ&านัาจัศึาลั“เขติอ&านัาจัศึาลั” หมายถู�งเขติพ'� นัท�(ติ"างๆ ทางภ!ม�ศึาสุติร3

ก&าหนัดไวิ%เพ'(อให%ศึาลัใช%อ&านัาจั แติ"ภายในัเขติของตินั จั�งเร�ยกวิ"า เขติ“

อ&านัาจัศึาลั” สุ"วินัอ&านัาจันั��นัเป็,นัอ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาของศึาลั

เขติอ&านัาจัของศึาลัช��นัติ%นัอธ�บุายอ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาของศึาลัแขวิงอ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ของศึาลัแขวิง ได%บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในัพระ

ธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรมมาติรา 15 มาติรา 22(4) (5)

ศึาลัจั�งหวิ�ดม�อ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�เพ�ยงใดศึาลัจั�งหวิ�ดม�อ&า นัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด� (รวิมท��งคด�ลั%ม

ลัะลัาย) แลัะคด�อาญาท��งป็วิงท�(อย!"ในัเขติของศึาลัจั�งหวิ�ดนั��นั

ศึาลัแพ"งม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ท�(วิราชอาณาจั�กรหร'อไม"ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

9

ศึาลัแพ"งม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"งท�(วิราชอาณาจั�กร แติ"คด�ท�(อย!"นัอกเขติกร�งเทพ ฯ ศึาลัแพ"งม�อ&านัาจัใช%ด�ลัพ�นั�จัร�บุหร'อไม"ร�บุคด�นั��นัไวิ%พ�จัารณาก:ได%

เขติอ&านัาจัของศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัฎี�กาศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัฎี�กาม�เขติอ&านัาจัเพ�ยงใดศึาลัอ�ทธรณ3 4 ศึาลั ค'อ ศึาลัอ�ทธรณ3กลัาง ก�บุศึาลัอ�ทธรณ3ภาค

3 ศึาลั เขติอ&านัาจัศึาลัอ�ทธรณ3ติามพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรมมาติรา 19 วิรรคหนั�(ง ด�งนั��

ศึาลัอ�ทธรณ3 แลัะศึาลัอ�ทธรณ3ภาค ม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาบุรรดาคด�ท�(อ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งศึาลัช��นัติ%นัท�(อย!"ในัเขติอ&านัาจัติามบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายวิ"าด%วิยการอ�ทธรณ3 แลัะให%ศึาลัอ�ทธรณ3ภาคม�อ&านัาจัติามท�(ก&าหนัดไวิ%ในัวิรรค (1) แลัะ (2) ด%วิย

ศึาลัฎี�กาม�ศึาลัเด�ยวิจั�งม�เขติอ&านัาจัติลัอดราชอาณาจั�กร อ&านัาจัศึาลัฎี�กาป็รากฏิติามพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรมมาติรา 20 ด�งนั��

ศึาลัฎี�กาม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ท�(อ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งของศึาลัอ�ทธรณ3ติามบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายวิ"าด%วิยการฎี�กา ศึาลัฎี�กาม�อ&านัาจัวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดคด�ท�(ศึาลัฎี�กาม�อ&านัาจัวิ�นั�จัฉ�ยได%ติามกฎีหมายอ'(นั

เม'(อม�การฎี�กามาย�งมาย�งศึาลัฎี�กา โดยถู!กติ%องติามกฎีหมายแลั%วิ ศึาลัฎี�กาม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ท��งสุ��นั ศึาลัฎี�กาม�เขติอ&านัาจัเหนั'อคด�ท�(เก�ดข��นัท�(วิราชอาณาจั�กร

องค2คณะผู้+)พิ�พิากษา1. การพ�จัารณาพ�พากษาคด�ของศึาลันั��นั จัะติ%องป็ระกอบุด%วิยองค3

คณะของผิ!%พ�พากษาติามท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ% โดยถู'ออ�ติราโทษหร'อจั&านัวินัท�นัทร�พย3เป็,นัเกณฑ์3

2. องค3คณะของศึาลัแติ"ลัะศึาลัอาจัม�จั&านัวินัไม"เท"าก�นั3. ผิ!%พ�พากษานัายเด�ยวิม�อ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�แติ"อย!"

ในัขอบุเขติจั&าก�ดชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

10

4. ผิ!%พ�พากษานัายเด�ยวิของศึาลัแติ"ลัะศึาลัอาจัจัะม�อ&านัาจัไม"เท"าก�นั

2.2.1 ควิามหมายของ องค3คณะผิ!%พ�พากษา“ ”

“องค3คณะ” หมายควิามวิ"าอย"างไร“องค3คณะ” หมายถู�งจั&านัวินัผิ!%พ�พากษา ซึ่�(งกฎีหมายก&าหนัดไวิ%

ในัการนั�(งพ�จัารณาหร'อพ�จัารณาคด�โดยค&านั�งถู�งควิามสุ&าค�ญในัคด� ในัคด�แพ"งถู'อติามจั&านัวินัท�นัทร�พย3 สุ"วินัในัคด�อาญาถู'ออ�ติราโทษเป็,นัหลั�ก

ศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัฎี�กาจัะติ%องม�องค3คณะในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�จั&านัวินัก�(คนั แลัะผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัอ�ทธรณ3 หร'อศึาลัฎี�กาม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด�ท�(ม�ท�นัทร�พย3นั%อยหร'ออ�ติราโทษนั%อยหร'อไม"

ศึาลัอ�ทธรณ3ติ%องม�องค3คณะในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�อย"างนั%อย 2 คนั สุ"วินัศึาลัฎี�กา อย"างนั%อย 3 คนั แลัะผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัอ�ทธรณ3 หร'อศึาลัฎี�กา ไม"ม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด�ท�(ม�ท�นัทร�พย3นั%อยหร'ออ�ติราโทษนั%อยเลัย

2.2.2 อ&านัาจัของผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัแขวิงม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด� แติก

ติ"างก�บุผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัจั�งหวิ�ดอย"างไรผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัแขวิง ม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด�นั%อย

กวิ"าผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัจั�งหวิ�ดค'อ ในัคด�แพ"งม�อ&า นัาจัพ�จัารณาคด�ท�(ม�ท�นัทร�พย3ไม"เก�นั 40,000 บุาท (พระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรม มาติรา 15 แลัะ 22(4)) ในัคด�อาญาม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด�ท�(ท�(ม�อ�ติราโทษสุ!งติามกฎีหมายจั&า ค�กไม"เก�นั 3 ป็D หร'อป็ร�บุไม"เก�นั 60,000 บุาท (พระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรม มาติรา 22(5)) สุ"วินัผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัจั�งหวิ�ดม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด�แพ"งท�(ม�ท�นัทร�พย3เก�นั 40,000 บุาท แติ"ไม"เก�นั 100,000 บุาท หร'อคด�อาญาม�

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

11

อ�ติราโทษสุ!งติามกฎีหมายจั&าค�กเก�นั 3 ป็D แติ"ไม"เก�นั 7 ป็D หร'อป็ร�บุเก�นั 60,000 บุาท หร'อท��งจั&าท��งป็ร�บุ

ผิ!%พ�พากษาธรรมดาม�อ&านัาจัติรวิจัสุ&านัวินั แลัะลังลัายม'อช'(อในัค&าพ�พากษาเป็,นัองค3คณะได%หร'อไม"เพ�ยงใด

ผิ!%พ�พากษาธรรมดาม�อ&านัาจัติรวิจัสุ&านัวินั แลัะลังลัายม'อช'(อในัค&าพ�พากษาเป็,นัองค3คณะได%แติ"ม�อ&านัาจัเฉพาะท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ%เท"านั��นั ได%แก"กรณ�ท�(ผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิม�อ&านัาจัพ�จัารณา แติ"ไม"ม�อ&านัาจัพ�พากษา ผิ!%พ�พากษาธรรมดาอ�กคนัหนั�(งในัศึาลัเด�ยวิก�นัก:ม�อ&านัาจัติรวิจัสุ&านัวินัแลัะลังลัายม'อช'(อเป็,นัองค3คณะในัค&าพ�พากษาได%ติามท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในัมาติรา 22(5) แลัะ 22(6) พระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรม

แบุบุประผู้ลัตินเองหน�วยทั่�� 21. ศึาลัม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ในัเขติท%องท�(ใดติ%องบุ�งค�บุติาม

กฎีหมาย2. ในัการร�บุคด�ไวิ%พ�จัารณา ศึาลัจัะติ%องพ�จัารณาในัเร'(อง เขติอ&านัาจั

ศึาลั3. ศึาลัแขวิงม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"ง ท�(ม�ท�นัทร�พย3ไม"เก�นั

สุ�(หม'(นับุาท4. ติามป็กติ�ศึาลัจั�งหวิ�ดม�เขติศึาลัติลัอดท%องท�(ของจั�งหวิ�ดท�(ศึาลันั��นั

ติ��งอย!"เวิ%นัแติ" จั�งหวิ�ดนั��นัม�ศึาลัจั�งหวิ�ดท�(ติ� �งอย!"ในัเขติอ&าเภอติ��งอย!"5. ศึาลัแพ"งม�อ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�ด�งนั��ค'อ ม�เขติ

อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"งท�(อย!"ในักร�งเทพมหานัครฝ่?( งพระนัคร แลัะคด�แพ"งท�(อย!"นัอกเขติศึาลัแพ"งท�(วิราชอาณาจั�กร แติ"อย!"ในัด�ลัพ�นั�จั ของศึาลัท�(ไม"ร�บุคด�ไวิ%พ�จัารณาพ�พากษาได%

6. องค3คณะผิ!%พ�พากษาหมายถู�ง จั&านัวินัผิ!%พ�พากษาในัการพ�จัารณาแลัะพ�พากษาคด�

7. ศึาลัอ�ทธรณ3 ไม"จั&าเป็,นัติ%องม�องค3คณะผิ!%พ�พากษาในัการพ�จัารณาคด�จั&านัวินั 3 นัาย

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

12

8. การก&าหนัดองค3คณะของผิ!%พ�พากษาในัศึาลัให%ถู'อหลั�กเกณฑ์3 จั&านัวินัท�นัทร�พย3แลัะอ�ติราโทษก�บุป็ระเภทของศึาลั เป็,นัสุ&าค�ญ

9. ในัคด�ท�(ม�อ�ติราโทษเลั:กนั%อยศึาลัฎี�กาจัะติ%องม�องค3คณะพ�จัารณาคด� 3 คนั

10. กรณ�ท�(ติ%องให%ผิ!%พ�พากษาอ�กคนัหนั�(งติรวิจัสุ&านัวินัแลัะลังลัายม'อช'(อเป็,นัองค3คณะในัค&าพ�พากษานั��นัอาจัท&าได%เฉพาะในั ศึาลัช��นัติ%นัท�(วิไป็

11. เขติศึาลัหมายถู�ง เขติอ&านัาจัของศึาลัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�

12. อ&านัาจัศึาลัค'อ อ&านัาจัในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�ติามท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ไวิ%

13. ศึาลัแขวิงโดยองค3คณะสุองคนัม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"ง เท"าก�บุผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิของศึาลัแขวิง

14. ศึาลัจั�งหวิ�ดท�(ติ� �งอย!" ในัเขติอ&า เภอม�อ&า นัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด� คด�แพ"งแลัะคด�อาญาท��งป็วิง

15. ศึาลัอาญา ม�อ&านัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�อาญาได%ท�(วิราชอาณาจั�กร

16. การท�(ศึาลัจัะพ�จัารณาพ�พากษาให%ครบุองค3คณะของศึาลัจัะติ%องม�องค3คณะ แลั%วิแติ"ป็ระเภทของศึาลัแติ"ลัะศึาลั

17. ในัคด�ท�(ม�ท�นัทร�พย3หร'ออ�ติราโทษเลั:กนั%อยศึาลัอ�ทธรณ3อาจัพ�จัารณาพ�พากษาโดยองค3คณะ สุองคนั

18. การก&าหนัดองค3คณะพ�จัารณาหร'อพ�พากษาคด�ในัศึาลัจั�งหวิ�ด กฎีหมายถู'อหลั�กเกณฑ์3 จั&านัวินัท�นัทร�พย3แลัะอ�ติราโทษ เป็,นั สุ&าค�ญ

19. องค3คณะในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�ของศึาลัฎี�กาม�หลั�กเกณฑ์3ค'อ ม�องค3คณะแนั"นัอนัโดยไม"ค&านั�งถู�งท�นัทร�พย3หร'ออ�ติราโทษ

20. การท�(จัะติ%องให%ผิ!%พ�พากษาอ�กคนัหนั�(งติรวิจัสุ&านัวินัแลัะลังลัายม'อช'(อในัค&าพ�พากษานั��นัเนั'( องจัาก คด�นั��นัผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิม�อ&านัาจัพ�จัารณาคด�แติ"ไม"ม�อ&านัาจัพ�พากษา

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

13

หน�วยทั่�� 3 ศึาลั

1. หลั�กเกณฑ์3การก&าหนัดศึาลัท�(จัะร�บุค&าฟ้;องแลัะการเสุนัอค&าฟ้;อง2. ผิ!%พ�พากษาท�(นั� (งพ�จัารณาคด�อาจัถู!กค!"ควิามค�ดค%านัได%3. ศึาลัพ�งใช%อ&านัาจัแติ"ภายในัเขติของตินั4. ศึาลัจัะติ%องติรวิจัค&าค!"ควิามท�(พนั�กงานัศึาลัร�บุไวิ% เพ'(อย'(นัติ"อศึาลั

แลัะม�ค&าสุ�(งไป็ติามควิรแก"กรณ�5. ศึาลัพ�งเป็ร�ยบุเท�ยบุคด�ให%ค!"ควิามติกลัง หร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอม

ควิามก�นัได%เสุมอก"อนัคด�ถู�งท�(สุ�ด

3.1 เขติอ�านาจศึาลัแลัะการย'�นฟ้4อง1. การย'(นัค&าฟ้;องติ"อศึาลัช��นัติ%นัติ%องค&านั�งถู�งเขติแลัะอ&านัาจัศึาลัท�(

จัะร�บุฟ้;องคด�นั��นัด%วิย2. ภ!ม�ลั&า เนัาในัราชอาณาจั�กรรวิมถู�งการท�(เคยม�ภ!ม�ลั&า เนัา หร'อ

สุถูานัป็ระกอบุการอย!"ภายในัราชอาณาจั�กรภายในั 2 ป็Dก"อนัย'(นัค&าฟ้;องด%วิย

3. ค&า ฟ้;องเก�(ยวิด%วิยหนั�เหนั'อบุ�คคลัให%เสุนัอติ"อศึาลัท�(จั&า เลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัาในัเขติศึาลัหร'อติ"อศึาลัท�(ม!ลัคด�เก�ดในัเขติ แติ"ถู%าจั&าเลัยไม"ม�ภ!ม�ลั&าเนัาในัราชอาณาจั�กรแลัะม!ลัคด�ไม"ได%เก�ดในัราชอาณาจั�กร ให%เสุนัอค&าฟ้;องติ"อศึาลัติ"อศึาลัแพ"งหร'อติ"อศึาลัท�(โจัทก3ม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัเขติศึาลัขณะย'(นัค&าฟ้;อง ท��งนั��โจัทก3จัะติ%องเป็,นัคนัไทย หร'อม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัป็ระเทศึไทย อย"างไรก:ติามถู%าจั&าเลัยม�ทร�พย3สุ�นัท�(อาจัถู!กบุ�งค�บุช&าระหนั��อย!"ในัราชอาณาจั�กร โจัทก3ก:อาจัย'(นัฟ้;องติ"อศึาลัท�(ทร�พย3ท�(วิ"านั��นัอย!"ในัเขติศึาลัขณะนั��นัก:ได% สุ"วินัค&าร%องขอให%ย'(นัติ"อศึาลัท�(ม!ลัคด�เก�ดหร'อติ"อศึาลัท�(ผิ!%ร %องม�ภ!ม�ลั&าเนัาในัเขติศึาลั เวิ%นัแติ"จัะเข%าข%อยกเวิ%นัท�(กลั"าวิไวิ%ในัมาติรา 4 จั�ติวิา 4 เบุญจั แลัะ 4 ฉ

4. ค&าฟ้;องท�(เก�(ยวิด%วิยอสุ�งหาร�มทร�พย3 สุ�ทธ� หร'อป็ระโยชนั3ท�(เก�(ยวิด%วิยทร�พย3ท�(วิ"านั��นัให%เสุนัอติ"อศึาลัท�(ทร�พย3พ�พาทติ��งอย!"ในัเขติศึาลั หร'อติ"อศึาลัท�(จั&าเลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัาในัเขติศึาลัก:ได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

14

5. ก"อนัย'(นัค&าให%การจั&าเลัยม�อ&านัาจัขอโอนัคด�ไป็ย�งศึาลัอ'(นัท�(ม�เขติอ&านัาจัได% ถู%าย'(นัค&าให%การแลั%วิก:นั�บุวิ"าจั&าเลัยยอมร�บุวิ"าศึาลัท�(โจัทก3ย'(นัฟ้;องไวิ%นั� �นัเหมาะสุมแลั%วิ ขอโอนัไม"ได% ถู%าศึาลัท�(จัะร�บุโอนัไม"ย�นัยอมติ%องให%อธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาศึาลัอ�ทธรณ3ช��ขาด

6. การโอนัคด�ท�(วิไป็นั��นั จัะท&าได%ก:ติ"อเม'(ออย!"ในัระหวิ"างการพ�จัารณาของศึาลัช��นัติ%นั แลัะคด�ท��งสุองเร'(องนั��นัจัะติ%องเก�(ยวิเนั'(องก�นั แลัะท��งศึาลัท�(จัะร�บุโอนัย�นัยอมแลั%วิ

3.1.1 เขติอ&านัาจัศึาลัแลัะการย'(นัค&าฟ้;องนัายด&าช�งทร�พย3บุนัเคร'(องบุ�นัไทยขณะท�(บุ�นัจัากเช�ยงใหม"มา

กร�งเทพมหานัคร ไม"ทราบุวิ"าอย!"ในัเขติจั�งหวิ�ดใด ผิ!%เสุ�ยหายจัะฟ้;องเร�ยกค"าเสุ�ยหายติ"อศึาลัจั�งหวิ�ดใด

คด�นั��เก�ดในัราชอาณาจั�กรไทย เม'(อย'(นัฟ้;องติ"อศึาลัแพ"งหร'อศึาลัอาญา.ท��งสุองศึาลัอาจัไม"ร�บุได% แติ"เนั'( องจัากไม"แนั"วิ"าจัะอย!"ในัเขติจั�งหวิ�ดใดขณะเก�ดเหติ� จั�งควิรขออนั�ญาติย'(นัติ"อศึาลัอาญาสุ&าหร�บุคด�อาญา แลัะฟ้;องคด�แพ"งรวิมไป็ก�บุฟ้;องคด�อาญาได%ด%วิย แติ"ถู%าจัะฟ้;องเฉพาะคด�แพ"ง ก:ขออนั�ญาติย'(นัท�(ศึาลัแพ"ง กลั"าวิถู�งเหติ�ติ%องมาขออนั�ญาติฟ้;องท�(ศึาลัแพ"ง ท"านันั"าจัะใช%ด�ลัพ�นั�จัร�บุไวิ%พ�จัารณา

ท�(วิ"าขออนั�ญาติศึาลันั��นั ติ�วิบุทม�ได%กลั"าวิไวิ%แติ"ในัทางป็ฏิ�บุ�ติ� หากเราย'(นัค&าขอไป็ด%วิยจัะเป็,นัเหติ�ผิลัให%ท"านัได%ใช%ด�ลัยพ�นั�จั ซึ่�(งได%ผิลัด�

การก&าหนัดอ&านัาจัศึาลัท�(จัะร�บุฟ้;องอาศึ�ยหลั�กเกณฑ์3ใดอาศึ�ยหลั�กควิามสุะดวิกแลัะหลั�กควิามเป็,นัธรรม

ค&าฟ้;องท�(เก�(ยวิด%วิยหนั��เหนั'อบุ�คคลัม�ลั�กษณะอย"างไร จัะติ%องย'(นัติ"อศึาลัใด

ค&าฟ้;องเก�(ยวิก�บุหนั��เหนั'อบุ�คคลัค'อ ค&าฟ้;องท�(ม�ค&าขอให%บุ�งค�บุช&าระหนั��จัากจั&าเลัยเช"นั ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!% ก:บุ�งค�บุเอาจัากจั&าเลัยซึ่�(งเป็,นัผิ!%ก!%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

15

ค&าฟ้;องเก�(ยวิด%วิยหนั��เหนั'อบุ�คคลันั�� ป็วิพ. มาติรา 4 วิรรคแรกให%ย'(นัติ"อศึาลัท�(จั&าเลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัเขติศึาลัหร'อ ติ"อศึาลัท�(ม!ลัคด�เก�ดในัเขติศึาลั

ค&าฟ้;องท�(เก�(ยวิก�บุทร�พย3ม�ลั�กษณะอย"างไร จัะย'(นัฟ้;องติ"อศึาลัใดได%บุ%าง

ค&าฟ้;องเก�(ยวิก�บุทร�พย3 ม�ลั�กษณะท�(อาศึ�ยทร�พย3เป็,นัม!ลัแห"งค&าฟ้;อง อาจัจัะบุ�งค�บุช&าระหนั��จัากทร�พย3เช"นั จั&าเลัยนั&าท�(ด�นัแป็ลังหนั�(งมาจัดทะเบุ�ยนัจั&านัองไวิ%เป็,นัป็ระก�นัเง�นัก!%จั&าเลัยไม"ช&าระหนั�� โจัทก3จั�งฟ้;องบุ�งค�บุจั&านัองขอให%ศึาลัพ�พากษาให%นั&าทร�พย3ท�(จั&านัองออกขายทอดติลัาดนั&า เง�นัท�(ได%มาช&าระหนั��โจัทก3 หร'อบุ�งค�บุข�บุไลั"จั&า เลัยออกจัากทร�พย3พ�พาทก:ได%หร'อบุ�งค�บุติามสุ�ทธ� หร'อป็ระโยชนั3ท�(เก�(ยวิก�บุทร�พย3ก:ได% เช"นั ฟ้;องให%ศึาลัสุ�(งให%จั&าเลัยเป็@ดทางภาระจั&ายอม

สุ"วินัการฟ้;องคด�นั��นั ป็วิพ. มาติรา 4 ทวิ� ให%ฟ้;องติ"อศึาลัท�(อสุ�งหาร�มทร�พย3ติ��งอย!"ในัเขติศึาลัหร'อติ"อศึาลัท�(จั&าเลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัเขติศึาลั สุ"วินัค&าฟ้;องท�(เก�(ยวิก�บุสุ�งหาร�มทร�พย3 ป็วิพ. ม�ได%กลั"าวิไวิ%เป็,นัพ�เศึษ ก:ย'(นัติ"อศึาลัท�(จั&าเลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัา หร'อติ"อศึาลัท�(ม!ลัคด�เก�ดในัเขติศึาลั สุ"วินัติ�วิทร�พย3อาจัจัะเคลั'(อนัท�(ไป็อย!"ท�(อ'(นัก:ได% เช"นั แดงจั&านัองเร'อก&าป็?( นัลั&าหนั�(งไวิ%เป็,นัป็ระก�นัเง�นัก!%ด&า จัดทะเบุ�ยนัท�(กรมเจั%าท"า ซึ่�(งอย!"ในัเขติอ&านัาจัศึาลัแพ"งกร�งเทพใติ% โจัทก3ก:ฟ้;องบุ�งค�บุจั&านัองท�(ศึาลัท�(จั&าเลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัาหร'อท�(ศึาลักร�งเทพใติ%ก:ได%

ในักรณ�ท�(จั&าเลัยไม"ม�ภ!ม�ลั&าเนัาในัป็ระเทศึไทย แลัะม!ลัคด�ไม"เก�ดในัป็ระเทศึไทย โจัทก3อาจัจัะเสุนัอค&าฟ้;องติ"อศึาลัท�(โจัทก3ม�ภ!ม�ลั&าเนัา หร'อติ"อศึาลัท�(ทร�พย3ท�(อาจัจัะบุ�งค�บุคด�อย!"ในัเขติขณะนั��นัก:ได% ติาม ป็วิพ.

มาติรา 4 ติร�มาติรา 4 เวิ%นัแติ"จัะม�บุทบุ�ญญ�ติ�เป็,นัอย"างอ'(นั(1) ค&าฟ้;อง ให%เสุนัอติ"อศึาลัท�(จั&า เลัยม�ภ!ม�ลั&า เนัาอย!"ในัเขติศึาลั

หร'อติ"อศึาลัท�(ม!ลัคด�เก�ดข��นัในัเขติศึาลัไม"วิ"าจั&าเลัยจัะม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในั ราชอาณาจั�กรหร'อไม"

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

16

(2) ค&าร%องขอ ให%เสุนัอติ"อศึาลัท�(ม!ลัคด�เก�ดข��นัในัเขติศึาลั หร'อ ติ"อศึาลัท�(ผิ!%ร %องม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัเขติศึาลั"

มาติรา 4 ทวิ� ค&าฟ้;องเก�(ยวิด%วิยอสุ�งหาร�มทร�พย3 หร'อสุ�ทธ�หร'อ ป็ ร ะ โ ย ช นั3 อ� นั เ ก�( ย วิ ด% วิ ย อ สุ� ง ห า ร�ม ท ร�พ ย3 ใ ห% เ สุ นั อ ติ" อ ศึ า ลั ท�(อสุ�งหาร�มทร�พย3 นั��นัติ��งอย!"ในัเขติศึาลั ไม"วิ"าจั&าเลัยจัะม�ภ!ม�ลั&าเนัาในัราชอาณาจั�กรหร'อไม" หร'อติ"อศึาลัท�(จั&าเลัยม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"เขติศึาลั

มาติรา 4 ติร� ค&าฟ้;องอ'(นันัอกจัากท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา 4 ทวิ� ซึ่�(งจั&าเลัยม�ได%ม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัราชอาณาจั�กรแลัะม!ลัคด�ม�ได%เก�ดข��นัในั ราชอาณาจั�กร ถู%าโจัทก3เป็,นัผิ!%ม�สุ�ญชาติ�ไทยหร'อม�ภ!ม�ลั&า เนัาอย!"ในั ราชอาณาจั�กร ให%เสุนัอติ"อศึาลัแพ"งหร'อติ"อศึาลัท�(โจัทก3ม�ภ!ม�ลั&าเนัา อย!"ในัเขติศึาลั

ค&าฟ้;องติามวิรรคหนั�(ง ถู%าจั&าเลัยม�ทร�พย3ท�(อาจัถู!กบุ�งค�บุคด�ได%อย!" ในัราชอาณาจั�กร ไม"วิ"าจัะเป็,นัการช�(วิคราวิหร'อถูาวิร โจัทก3จัะเสุนัอ ค&าฟ้;องติ"อศึาลัท�(ทร�พย3สุ�นันั��นัอย!"ในัเขติศึาลัก:ได%

มาติรา 4 จั�ติวิา ค&าร%องขอแติ"งติ��งผิ!%จั�ดการมรดก ให%เสุนัอติ"อศึาลัท�( เจั% ามรดกม�ภ!ม�ลั&า เนัาอย!" ในัเขติศึาลัในัขณะถู�งแก"ควิามติาย

ในักรณ�ท�(เจั%ามรดกไม"ม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัราชอาณาจั�กร ให%เสุนัอติ"อ ศึาลัท�(ทร�พย3มรดกอย!"ในัเขติศึาลั

มาติรา 4 เบุญจั ค&าร%องขอเบุ�กถูอนัมติ�ของท�(ป็ระช�มหร'อท�(ป็ระช�ม ใหญ"ของนั�ติ�บุ�คคลั ค&าร%องขอเลั�กนั�ติ�บุ�คคลั ค&าร%องขอติ��งหร'อถูอนัผิ!%ช&าระ บุ�ญช�ของนั�ติ�บุ�คคลั หร'อค&าร%องขออ'(นัใดเก�(ยวิก�บุนั�ติ�บุ�คคลั ให%เสุนัอ ติ"อศึาลัท�(นั�ติ�บุ�คคลันั��นัม�สุ&านั�กงานัแห"งใหญ"อย!"ในัเขติศึาลั

มาติรา 4 ฉ ค&าร%องขอเก�(ยวิก�บุทร�พย3สุ�นัท�(อย!"ในัราชอาณาจั�กรก:ด� ค&าร%องขอท�(หากศึาลัม�ค&าสุ�(งติามค&าร%องขอนั��นัจัะเป็,นัผิลัให%ติ%องจั�ดการ หร'อเลั�กจั�ดการทร�พย3สุ�นัท�(อย!"ในัราชอาณาจั�กรก:ด� ซึ่�(งม!ลัคด�ม�ได%เก�ดข��นั ในัราชอาณาจั�กรแลัะผิ!%ร %องไม"ม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ในัราชอาณาจั�กร ให%เสุนัอติ"อ ศึาลัท�(ทร�พย3สุ�นัด�งกลั"าวิอย!"ในัเขติศึาลั"

การยอมร�บุอ&านัาจัศึาลัแลัะการโอนัคด�

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

17

การยอมร�บุอ&านัาจัศึาลัในัคด�แพ"งท&าได%เพ�ยงใดการยอมร�บุอ&านัาจัศึาลัในัคด�แพ"งอาจักระท&าได%ท��งโดยช�ดแจั%ง

แลัะโดยป็ร�ยายการยอมร�บุอ&านัาจัศึาลัโดยช�ดแจั%ง กรณ�ท�(ค!"สุ�ญญาท&าสุ�ญญาก�นั สุ"วินัการยอมร�บุอ&านัาจัศึาลัโดยป็ร�ยายก:เช"นัก�นั โจัทก3ย'(นัฟ้;องติ"อศึาลัใดถู'อวิ"าโจัทก3ยอมร�บุอ&านัาจัศึาลันั��นัเป็,นัศึาลัท�(สุะดวิกสุ&าหร�บุตินั จั&าเลัยก:เช"นัเด�ยวิ ก�นั เม'(อได%ย�นัค&าให%การโดยด�ษณ�ไม"ได%ย'(นัค&าขอให%โอนัคด�เสุ�ยก"อนัย'(นัค&าให%การ ก:ติ%องถู'อวิ"าจั&าเลัยยอมร�บุเอาอ&านัาจัศึาลัท�(โจัทก3ย'(นัฟ้;องไวิ%วิ"าเป็,นัศึาลัท�(สุะดวิกสุ&าหร�บุตินั จัะม�การโอนัคด�ภายหลั�งย'(นัค&าให%การไม"ได%

เพราะเหติ�ใดกฎีหมายจั�งให%จั&าเลัยขอโอนัคด�ก"อนัตินัย'(นัค&าให%การท�(กฎีหมายให%อ&านัาจัจั&าเลัยท�(จัะขอโอนัคด�ก"อนัย'(นัค&าให%การ ก:

เพราะวิ"า ถู%าจั&าเลัยย'(นัค&าให%การแลั%วิโดยม�ได%โติ%แย%ง ก:เท"าก�บุจั&าเลัยยอมร�บุวิ"าศึาลัท�(โจัทก3ย'(นัฟ้;องไวิ%นั� �นัเป็,นัศึาลัท�(สุะดวิกแลัะเป็,นัธรรมสุ&าหร�บุตินัแลั%วิ จัะม�การขอโอนัภายหลั�งไม"ได%

กระบุวินัพ�จัารณาท�(เก�(ยวิเนั'(องการแยกแลัะการรวิมคด�ม�หลั�กเกณฑ์3อย"างไรการรวิมคด�กลั"าวิไวิ%ในั ป็วิพ. มาติรา 8 แลัะ 28 ซึ่�(งรวิมควิามได%

วิ"า เป็,นักรณ�ท�(ม�คด� 2 เร'(อง ค%างพ�จัารณาอย!"ในัศึาลัเด�ยวิก�นัหร'อสุองศึาลัติ"างก�นั ท��งสุองเร'(องม�ป็ระเด:นัอย"างเด�ยวิก�นั เช"นัโจัทก3คนัเด�ยวิฟ้;องจั&าเลัย 2 คนั เร�ยกค"าเสุ�ยหายฐานัลัะเม�ด ซึ่�(งจั&าเลัยท��งสุองเป็,นัผิ!%ก"อในัคราวิเด�ยวิก�นั หร'อป็ระเด:นัเก�(ยวิเนั'(องใกลั%ช�ดก�นั เช"นัฟ้;องลั!กหนั��คด�หนั�(งแลัะฟ้;องผิ!%ค&�าป็ระก�นัอ�กเร'(องหนั�(ง เป็,นัติ%นั ค!"ควิามป็ระสุงค3จัะให%ศึาลัรวิมพ�จัารณาคด�สุองเร'(องนั��นัเข%าด%วิยก�นัเสุ�ย ถู%าคด�อย!"ในัศึาลัเด�ยวิก�นัแลัะศึาลัไม"ยอมรวิมพ�จัารณาค&าสุ�(งนั��นัก:จัะเป็,นัค&าสุ�(งระหวิ"างพ�จัารณา ถู%าจัะม�การโอนัไป็รวิมก�บุอ�กคด�หนั�(งติ"างศึาลัก�นั แลัะศึาลัหนั�(งศึาลัใดหร'อท��งสุองศึาลัไม"ยอมโอนั หร'อร�บุโอนั ค!"ควิามม�สุ�ทธ�ขอให%อธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาศึาลัอ�ทธรณ3ม�ค&าสุ�(งให%ศึาลัหนั�(งจั&าหนั"ายคด�ออกจัากสุารบุบุควิาม เพ'(อโอนัคด�นั��นัไป็รวิมพ�จัารณาก�บุอ�กเร'(องหนั�(ง ซึ่�(งค%างชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

18

พ�จัารณาอย!"ติ"างศึาลัได% ค&าสุ�(งอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาศึาลัอ�ทธรณ3เป็,นัท�(สุ�ด แติ"ถู%าคด�หนั�(งได%ติ�ดสุ�นัไป็ก"อนัแลั%วิ ก:จัะติ%องคอยขอรวิมพ�จัารณาในัช��นัอ�ทธรณ3 เวิ%นัแติ"อ�กคด�หนั�(งจัะไม"ม�การอ�ทธรณ3 กรณ�ท�(ม�การอ�ทธรณ3เร'(องเด�ยวิจัะม�การขอรวิมพ�จัารณาไม"ได% ถู%าสุองเร'(องนั��นัเป็,นัการช&าระหนั��ท�(ไม"อาจัแบุ"งก�นัช&าระได% ก:ติ%องถู'อเอาค&าพ�พากษาของศึาลัท�(ม�อ&านัาจัสุ!งกวิ"าเป็,นัสุ&าค�ญ

สุ"วินัการแยกคด�นั��นักลั"าวิไวิ%ในั ป็วิพ. มาติรา 29 ม�หลั�กวิ"าเร'(องเด�ยวิม�ข%อหาหลัายข%อ แลัะข%อหาเหลั"านั��นัไม"เก�(ยวิข%องก�นัก:ด� หร'อเก�(ยวิข%องก�นั แติ"ถู%าได%แยกพ�จัารณาแลั%วิจัะท&าให%เก�ดควิามสุะดวิกข��นั ศึาลัก:ม�อ&านัาจัท�(จัะสุ�(งแยกข%อหาหนั�(งข%อหาใดออกพ�จัารณาพ�พากษาติ"างหากแยกจัากก�นัได% ไม"วิ"าจัะม�ค!"ควิามขอหร'อไม"ก:ติาม ถู%าค!"ควิามขอแลัะศึาลัสุ�(งไม"อนั�ญาติก:เป็,นัค&าสุ�(งระหวิ"างพ�จัารณา จัะอ�ทธรณ3ฎี�กาไม"ได%

มาติรา 8 ถู%าคด�สุองเร'(องซึ่�(งม�ป็ระเด:นัอย"างเด�ยวิก�นั หร'อเก�(ยวิเนั'(อง ใกลั%ช�ดก�นั อย!"ในัระหวิ"างพ�จัารณาของศึาลัช��นัติ%นัท�(ม�เขติอ&านัาจัสุอง ศึาลัติ"างก�นัแลัะศึาลัท��งสุองนั��นัได%ยกค&าร%องท��งหลัายท�(ได%ย'(นัติ"อศึาลั ขอให%คด�ท��งสุองได%พ�จัารณาพ�พากษารวิมในัศึาลัเด�ยวิก�นันั��นัเสุ�ย ติราบุใดท�(ศึาลัใดศึาลัหนั�(งย�งม�ได%พ�พากษาคด�นั��นั ๆ ค!"ควิามฝ่8ายใด ฝ่8ายหนั�(งจัะย'(นัค&าขอ โดยท&าเป็,นัค&าร%องติ"ออธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาศึาลั อ�ทธรณ3 เพ'( อขอให%ม�ค&าสุ�(งให%ศึาลัใดศึาลัหนั�(งจั&า หนั"ายคด� ซึ่�(งอย!"ในัระหวิ"าง พ�จัารณานั��นัออกเสุ�ยจัากสุารบุบุควิามหร'อให%โอนั คด�ไป็ย�งอ�กศึาลัหนั�(งก:ได%แลั%วิแติ"กรณ�

ค&าสุ�(งใด ๆ ของอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาศึาลัอ�ทธรณ3เช"นัวิ"านั��ให%เป็,นัท�(สุ�ด

มาติรา 29 ถู%าคด�ท�(ฟ้;องก�นันั��นัม�ข%อหาหลัายข%อด%วิยก�นั แลัะศึาลัเห:นัวิ"าข%อหาข%อหนั�(งข%อใดเหลั"านั��นั ม�ได%เก�(ยวิข%องก�นัก�บุข%ออ'( นัๆ เม'(อ ศึาลัเห:นัสุมควิรหร'อเม'(อค!"ควิามผิ!%ม�สุ"วินัได%เสุ�ยได%ย'(นัค&าขอ โดยท&าเป็,นั ค&าร%องให%ศึาลัม�ค&าสุ�(งให%แยกคด�เสุ�ยโดยเร:วิ ถู%าโจัทก3ป็ระสุงค3จัะให% พ�จัารณาข%อหาเช"นัวิ"านั��นัติ"อไป็ ก:ให%ศึาลัด&า เนั�นัการพ�จัารณาคด�ไป็

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

19

เสุม'อนัหนั�(งวิ"าเป็,นัคด�อ�กเร'(องหนั�(งติ"างหาก โดยม�เง'( อนัไขท�(ศึาลัจัะ ก&าหนัดไวิ%ติามท�(เห:นัสุมควิร

ถู%าคด�ฟ้;องก�นันั��นัม�ข%อหาหลัายข%อ แลัะศึาลัเห:นัวิ"าหากแยก พ�จัารณาข%อหาท��งหมดหร'อข%อใดข%อหนั�(งออกจัากก�นัแลั%วิ จัะท&าให% การพ�จัารณาข%อหาเหลั"านั��นัสุะดวิก ไม"วิ"าเวิลัาใด ๆ ก"อนัม� ค&าพ�พากษา เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิรหร'อเม'(อค!"ควิามผิ!%ม�สุ"วินัได%เสุ�ย ย'(นัค&าขอโดยท&าเป็,นัค&าร%อง แลัะเม'(อศึาลัได%ฟ้?งค!"ควิามท�กฝ่8ายแลั%วิ ให%ศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งแยกข%อหาเหลั"านั��นัท��งหมดหร'อแติ"ข%อใดข%อหนั�(ง ออกพ�จัารณาติ"างหากเป็,นัเร'(องๆไป็

แดงเป็,นัทนัายของด&า ซึ่�(งจัะติ%องสุ'บุพยานัท�(ศึาลัจั�งหวิ�ดเช�ยงใหม"วิ�นัร� "งข��นั แติ"รถูโดยสุารท�(แดงเด�นัทางไป็วิ"าควิามเก�ดอ�บุ�ติ�เหติ�ชนัก�บุรถูค�นัอ'(นัท�(จั�งหวิ�ดนัครสุวิรรค3 แดงไม"สุามารถูไป็ฟ้?งการพ�จัารณา ท�(ศึาลัจั�งหวิ�ดเช�ยงใหม"ได%ท�นั แดงควิรจัะป็ฏิ�บุ�ติ�อย"างไร

แดงควิรไป็ย'(นัเร'(องค&าร%องติ"อศึาลัจั�งหวิ�ดนัครสุวิรรค3 ซึ่�(งตินัอย!"ในัเขติขณะเก�ดเหติ�เพ'(อให%แจั%งติ"อไป็ย�งศึาลัจั�งหวิ�ดเช�ยงใหม"เจั%าของคด�โดยด"วินั เพ'(อขอให%ศึาลัจั�งหวิ�ดเช�ยงใหม" เลั'( อนัการสุ'บุพยานัไป็ก"อนั ท��งนั�� ติาม ป็วิพ. มาติรา 23

มาติรา 23 เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิร หร'อเม'(อค!"ควิามฝ่8ายท�(เก�(ยวิข%อง ได%ย'(นัค&าขอโดยท&าเป็,นัค&าร%อง ให%ศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะออกค&าสุ�(งขยาย หร'อย"นัระยะเวิลัาติามท�(ก&าหนัดไวิ%ในัป็ระมวิลักฎีหมายนั�� หร'อติามท�( ศึาลัได%ก&าหนัดไวิ% หร'อระยะเวิลัาท�(เก�(ยวิด%วิยวิ�ธ�พ�จัารณาควิามแพ"ง อ�นัก&าหนัดไวิ%ในักฎีหมายอ'(นั เพ'(อให%ด&าเนั�นั หร'อม�ให%ด&าเนั�นักระบุวินั พ�จัารณาใด ๆ ก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นัแติ"การขยายหร'อย"นัเวิลัาเช"นัวิ"านั�� ให%พ�งท&าได%ติ"อเม'(อม�พฤติ�การณ3พ�เศึษ แลัะศึาลัได%ม�ค&าสุ�(งหร'อค!"ควิาม ม�ค&าขอข��นัมาก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นั เวิ%นัแติ"ในักรณ�ท�(ม�เหติ�สุ�ดวิ�สุ�ย

การค�ดค)านผู้+)พิ�พิากษา

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

20

1. การพ�จัารณาพ�พากษาคด�ของผิ!%พ�พากษานั��นัจัะติ%องท&าด%วิยอ�สุระ ป็ราศึจัากอคติ�เพราะฉะนั��นัหากม�เหติ�ท�(อาจัจัะท&าให%ผิ!%พ�พากษาเจั%าของสุ&านัวินัม�อคติ�ได% กฎีหมายจั�งให%ค!"ควิามฝ่8ายท�(อาจัเสุ�ยหายค�ดค%านัได%

2. ผิ!%พ�พากษาคนัเด�ยวิหร'อหลัายคนัก:อาจัถู!กค�ดค%านัได% ท��งด%วิยเหติ�ท�(กฎีหมายจั&าแนักไวิ% แลัะเหติ�อ'( นัท�(ม�สุภาพร%ายแรง อ�นัจัะท&า ให%การพ�จัารณาพ�พากษาคด�เสุ�ยควิามย�ติ�ธรรมไป็

3. ถู%าม�เหติ�ค�ดค%านัด�งกลั"าวิข%างติ%นัเก�ดข��นัแก"ผิ!%พ�พากษาคนัใด ผิ!%พ�พากษาคนันั��นัชอบุท�(จัะถูอนัติ�วิออกจัากคด�นั��นัได% แติ"ถู%าไม"ถูอนัติ�วิก:อาจัติ%องม�การพ�จัารณาป็ระเด:นัข%อค�ดค%านั ซึ่�(งจัะติ%องงดการพ�จัารณาคด�นั��นัไวิ%ก"อนัเวิ%นัแติ"ติ%องด&าเนั�นักระบุวินัการพ�จัารณาโดยไม"ช�กช%า ผิ!%พ�พากษาท�(ถู!กค�ดค%านัไม"ม�สุ�ทธ�ออกเสุ�ยง ถู%าผิ!%พ�พากษาท�กคนัในัศึาลันั��นัถู!กค�ดค%านั ติ%องให%ศึาลัท�(ม�อ&านัาจัสุ!งกวิ"าเป็,นัผิ�%ช��ขาด

4. ถู%าผิ!%พ�พากษาคนันั��นัถูอนัติ�วิ หร'อศึาลัพ�จัารณาแลั%วิเห:นัวิ"าข%อค�ดค%าม�ม!ลั ก:ให%ผิ!%พ�พากษาอ'(นัท&าการแทนั ติามพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรม

เหติ�ค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาเหติ�ใดกฎีหมายจั�งบุ�ญญ�ติ�เหติ�ท�(ค!"ควิามพ�งใช%ค�ดค%านัผิ!%พ�พากษา

ผิ!%นั� (งพ�จัารณาไวิ%ท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�เหติ�ท�(ค!"ควิามพ�งใช%ค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาผิ!%นั� (ง

พ�จัารณาก:เนั'(องจัากวิ"า การพ�จัารณาพ�พากษาคด�นั��นั ผิ!%พ�พากษาจัะติ%องกระท&าหนั%าท�(ด%วิยควิามสุ�จัร�ติ ติ��งอย!"ในัควิามเป็;นักลัาง ไม"ลั&าเอ�ยงเข%าข%างฝ่8ายหนั�(งฝ่8ายใดโดยอคติ� เพราะฉะนั��นั ถู%าหากม�เหติ�หนั�(งเหติ�ใดท�(จัะท&าให%ผิ!%พ�พากษาผิ!%นั� (งพ�จัารณาหร'อติ�ดสุ�นัม�อคติ� เช"นั เป็,นัญาติ�พ�(นั%องก�บุค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(ง ก:ชอบุท�(จัะให%ค!"ควิามฝ่8ายท�(เสุ�ยหายเขาใช%เหติ�นั��นัค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาคนันั��นัได% เพราะเหติ�นั��นัเอง กฎีหมายจั�งได%บุ�ญญ�ติ�เหติ�ติ"างๆ ท�(นั"าจัะท&าให%ผิ!%พ�พากษาผิ!%นั� (งพ�จัารณาม�อคติ�ติ"อค!"ควิามเพ'(อให%เขายกเอาเหติ�นั��นัๆ ข��นัค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาคนันั��นัได%

วิ�ธ�ป็ฏิ�บุ�ติ�เม'(อม�เหติ�ค�ดค%านัผิ!%พ�พากษา

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

21

ถู%าม�เหติ�ค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาเก�ดข��นั ผิ!%พ�พากษาหร'อค!"ควิามฝ่8ายท�(อาจัเสุ�ยหายควิรจัะท&าอย"างไร

ถู%าม�เหติ�ท�(จัะพ�งค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาเก�ดข��นั ผิ!%พ�พากษานั"าจัะขอถูอนัติ�วิออกจัากคด�นั��นั ถู%าผิ!%พ�พากษาไม"ยอมถูอนัติ�วิ ค!"ควิามฝ่8ายท�(จัะเสุ�ยหาย ก:อาจัจัะยกเอาเหติ�ท�(พ�งค�ดค%านั ข��นัค�ดผิ!%พ�พากษาคนันั��นัได%

การพ�จัารณาแลัะสุ�(งค&าค�ดค%านัผิ!%พ�พากษา ติ"างจัากการพ�จัารณาช��ขาดคด�ท�(วิไป็หร'อไม"

การพ�จัารณาแลัะสุ�(งค&าค�ดค%านัผิ!%พ�พากษา ติามหลั�กไม"ติ"างจัากการพ�จัารณาคด�โดยท�(วิไป็ ค'อ การช��ขาด จัะติ%องกระท&าโดยคนักลัาง เพราะฉะนั��นั ผิ!%พ�พากษาคนัท�(ถู!กค�ดค%านั จั�งม�ม�อ&านัาจัท�(จัะออกควิามเห:นัได%

เห:นัด%วิยหร'อไม" ท�(กฎีหมายให%ค&าสุ�(งในัเร'(องนั��เป็,นัท�(สุ�ดเพราะเหติ�ใด

ท�(กฎีหมายให%ค&าสุ�(งศึาลัเก�(ยวิก�บุการค�ดค%านัผิ!%พ�พากษาเป็,นัท�(สุ�ด ข%าพเจั%าไม"เห:นัด%วิย เพราะวิ"าผิ!%พ�พากษาท��งหลัายท&างานัอย!"ในัศึาลัเด�ยวิก�นั หร'อ อย"างนั%อยถู%าอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาภาคมาร"วิมช��ขาด ก:เป็,นัผิ!%บุ�งค�บุบุ�ญชาของผิ!%ถู!กค�ดค%านัเอง อาจัจัะม�ฉ�นัทาคติ�ก�บุผิ!%พ�พากษาท�(ถู!กค�ดค%านัได% เม'(อไม"ม�การอ�ทธรณ3ฎี�กา ก:ขาดการหนั"วิงร��งติรวิจัสุอบุ ซึ่�(งเป็,นัป็?จัจั�ยพ'�นัฐานัในัการด&าเนั�นักระบุวินัการพ�จัารณา จั�งเห:นัวิ"า ควิรจัะให%ค!"ควิามเขาอ�ทธรณ3ได%

อ�านาจแลัะหน)าทั่��ของศึาลั1. ศึาลัใช%อ&านัาจัแติ"ภายในัเขติของตินั จัะใช%อ&านัาจันัอกเขติไม"ได%

เวิ%นัแติ"จัะเข%าข%อยกเวิ%นักลั"าวิค'อ (1) ไม"ม�การยกเร'(องเขติอ&านัาจัศึาลัข��นัค�ดค%านั (2) หมายเร�ยกท�(ศึาลัเจั%าของท%องท�(ได%สุลั�กหลั�งแลั%วิ แลัะ (3) หมายจั�บุแลัะก�กข�งใช%ได%ท�(วิราชอาณาจั�กร

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

22

2. ศึาลัช��นัติ%นัอ'(นัท�(ม�ควิามจั&าเป็,นัจัะติ%องด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาเขติศึาลัหร'อศึาลัอ�ทธรณ3-ฎี�กาป็ระสุงค3จัะกระท&าการอย"างเด�ยวิก�นั ม�อ&านัาจัแติ"งติ��งศึาลัช��นัติ%นัเจั%าของท%องท�(ด&าเนั�นัการแทนัได%

3. ศึาลัม�หนั%าท�(ติรวิจัค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารท�(เจั%าพนั�กงานัศึาลัร�บุไวิ%แลัะม�ค&าสุ�(งเก�(ยวิก�บุค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารเหลั"านั��นั

4. ศึาลัม�อ&านัาจัแลัะหนั%าท�(ในัการเป็ร�ยบุเท�ยบุคด� เพ'( อให%ค!"ควิามติกลังก�นัไม"วิ"าการพ�จัารณาจัะอย!"ในัช��นัใด

5. การขอให%ศึาลัม�ค&าสุ�(งอย"างหนั�(งอย"างใดแก"ตินันั��นั ค!"ควิามอาจัท&าได%ท��งด%วิยวิาจัาแลัะเป็,นัหนั�งสุ'อแลัะศึาลัจัะติ%องให%โอกาสุแก"ค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องได%ทราบุ แลัะให%โอกาสุแก"เขาท�(จัะโติ%แย%งค�ดค%านัก"อนั เวิ%นัแติ"จัะเป็,นักรณ�ท�(ขอหมายเร�ยกให% ให%การ ให%ย�ดหร'ออาย�ดทร�พย3สุ�นัก"อนัค&าพ�พากษา หร'อออกค&าบุ�งค�บุ หร'อ จั�บุแลัะก�กข�งจั&าเลัยหร'อลั!กหนั��ติามค&าพ�พากษา แลัะศึาลัม�อ&านัาจัไติ"สุวินัค&าขอนั��นัติามท�(เห:นัสุมควิรด%วิย

6. การค&า นัวิณระยะเวิลัานั��นั ติ%องเป็,นัไป็ติามบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งป็ระมวิลักฎีหมายแพ"งแลัะพาณ�ชย3วิ"าด%วิยระยะเวิลัา

7. ศึาลัม�อ&านัาจัขยาย หร'อย"นัระยะเวิลัาท�(กฎีหมายหร'อศึาลัก&าหนัดไวิ%ในัอ�นัเก�(ยวิก�บุคด�ได%หากม�พฤติ�การณ3พ�เศึษ ติ%องขอขยายหร'อย"นัเสุ�ยก"อนัสุ��นัระยะเวิลัาเช"นัวิ"านั��นัเวิ%นัแติ"กรณ�เหติ�สุ�ดวิ�สุ�ย

ศึาลัใช%อ&านัาจัแติ"ภายในัเขติเหติ�ใดกฎีหมายจั�งห%ามศึาลัม�ให%ใช%อ&านัาจันัอกเขติ ถู%าศึาลัใช%

อ&านัาจันัอกเขติจัะม�ผิลัอย"างไรท�(กฎีหมายห%ามม�ให%ศึาลัใช%อ&านัาจันัอกเขติก:เพราะวิ"า จัะเป็,นัการ

ก%าวิก"ายก�นัป็ระการหนั�(ง แลัะอ�กป็ระการหนั�(ง จัะเป็,นัการไม"สุะดวิก ซึ่�(งเป็,นัหลั�กในักฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาควิาม

ศึาลัฎี�กาป็ระสุงค3จัะให%ทนัายลังลัายม'อช'(อในัค&าฟ้;องฎี�กาแทนัค!"ควิามได%อย"างไร

ถู%าศึาลัฎี�กาป็ระสุงค3จัะให%ทนัายลังม'อช'(อในัค&าฟ้;องฎี�กาแทนัค!"ควิาม ก:ม�ทางท&าได%สุองทาง ถู%าทนัายมาท�(ศึาลัฎี�กาเสุมอหร'อมาท�(ศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

23

แพ"งกร�งเทพใติ%ใกลั%ศึาลัฎี�กา ก:อาจัเช�ญทนัายไป็ลังช'(อในัค&าฟ้;องฎี�กาเสุ�ยท�(ศึาลัฎี�กาเลัยได% แติ"ถู%าเป็,นัทนัายติ"างจั�งหวิ�ด เพราะคด�นั��นัอ�ทธรณ3มาจัากศึาลัห"างไกลั ศึาลัฎี�กาจัะติ%องค&าฟ้;องฎี�กา หร'อสุ"งสุ&านัวินัไป็ให%ศึาลัช��นัติ%นัจั�ดการให% ท��งนั�� ติาม ป็วิพ. มาติรา 16

มาติรา 16 ถู%าจัะติ%องท&าการซึ่�กถูาม หร'อติรวิจั หร'อด&า เนั�นักระบุวินั พ�จัารณาใด ๆ

(1) โดยศึาลัช��นัติ%นัศึาลัใด นัอกเขติศึาลันั��นั หร'อ (2) โดยศึาลัแพ"งหร'อศึาลัอาญา นัอกเขติจั�งหวิ�ดพระนัครแลัะ

ธนับุ�ร� หร'อโดยศึาลัอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาให%ศึาลัท�(กลั"าวิแลั%วิม�อ&านัาจัท�(จัะแติ"งติ��งศึาลัอ'(นัท�(เป็,นัศึาลัช��นัติ%นั

ให%ท&าการซึ่�กถูามหร'อติรวิจัภายในับุ�งค�บุบุทบุ�ญญ�ติ� มาติรา 102 หร'อด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาแทนัได%

การติรวิจัค&าค!"ควิามแลัะเอกสุาร การเป็ร�ยบุเท�ยบุคด�การย'(นัค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารติ"างๆ ติ"อศึาลันั��นั ย'(นัได%ท�(ใด แลัะ

ศึาลัป็ฏิ�บุ�ติ�อย"างไรการย'(นัค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารติ"างๆนั��นั ติ%องย'(นัติ"อฝ่8ายธ�รการ

ของศึาลั เจั%าพนั�กงานัศึาลัเป็,นัเป็,นัผิ!%ร �บุไวิ%แลั%วินั&าเสุนัอผิ!%พ�พากษาเพ'(อติรวิจัแลัะม�ค&าสุ�(งติ"อไป็

เม'(อผิ!%พ�พากษาติรวิจัค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารเหลั"านั��นัแลั%วิถู%าเห:นัวิ"าเร�ยบุร%อยด�ก:จัะม�ค&าสุ�(งให%ร�บุไวิ%พ�จัารณาติ"อไป็ ค&าสุ�(งร�บุเป็,นัค&าสุ�(งระหวิ"างพ�จัารณาอ�ทธรณ3ฎี�กาไม"ได% แติ"ถู%าเห:นัวิ"าไม"เร�ยบุร%อย เช"นัอ"านัไม"ออก อ"านัไม"เข%าใจั หร'อไม"ลังลัายม'อช'(อติามแบุบุฟ้อร3มศึาลัก:จัะสุ�(งไม"ร�บุ หร'อให%ค'นัไป็ท&ามาใหม" แลั%วิแติ"เหติ�เป็,นัเร'(องๆไป็ ค&าสุ�(งไม"ร�บุหร'อค'นัค&าค!"ควิามนั��นั อ�ทธรณ3ฎี�กาได%

การเจัรจัาเป็ร�ยบุเท�ยบุคด�ควิรท&าอย"างไรจั�งจัะได%ผิลัด�การเจัรจัาเป็ร�ยบุเท�ยบุคด�นั��นั ผิ!%พ�พากษาติ%องท&าด%วิยอารมณ3

เย:นั ม�เมติติาแลัะควิามจัร�งใจั แลัะควิรจัะช��แจังให%ค!"ควิามเห:นัผิลัด�ผิลัเสุ�ยในัการท�(ค!"ควิามจัะติ"อสุ!%ก�นัติ"อไป็ ผิลัได%ไม"ค�%มก�บุผิลัเสุ�ย ก�บุท��งจัะชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

24

ติ%องท&าแติ"เนั�(นัๆ เพราะเม'(อค!"ควิามติ"อสุ!%ก�นัไป็นัานัแลั%วิ ม�กจัะติกลังก�นัยาก

กระบุวินัการพ�จัารณา การย'(นัค&าขอหร'อค&าแถูลังถู%าโจัทก3ย'(นัค&าร%องขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูา ท"านัเป็,นัศึาลัจัะ

ม�ค&าสุ�(งอย"างไรถู%าข%าพเจั%าเป็,นัศึาลัจัะสุ�(งให%สุ"งสุ&าเนัาแก"อ�กฝ่8ายหนั�(งแลัะให%โอกาสุ

แก"เขาในัอ�นัท�(จัะโติ%แย%งค�ดค%านั แลัะจัะนั�ดวิ�นัไติ"สุวินัค&าร%องนั��นั ถู%าอ�กฝ่8ายหนั�(งไม"ค�ดค%านัก:จัะไติ"สุวินัแบุบุง"ายๆ ค'อ สุอบุถูามค!"ควิามแลัะพยานัท�(เก�(ยวิข%องเลั:กนั%อย ถู%าพอใจัวิ"าคด�ฝ่8ายผิ!%ขอ ม�ม!ลัท�(จัะฟ้;องร%องหร'อติ"อสุ!"คด� แลัะได%ควิามวิ"าผิ!%ร %องยากจันัจัร�งก:จัะม�ค&าสุ�(งอนั�ญาติ ถู%าได%ควิามวิ"าไม"ยากจันัแม%คด�จัะม�ม!ลัฟ้;องร%องก:จัะยกค&าขอเช"นัวิ"านั��นัเสุ�ย

เหติ�ใดกฎีหมาจั�งไม"ให%ศึาลัฟ้?งค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(ง ในักรณ�ท�(ค!"ควิามฝ่8ายหนั�( งขอให%ศึาลัม�ค&า สุ�(งย�ดหร'ออาย�ดทร�พย3สุ�นัก"อนัค&าพ�พากษา

ท�(กฎีหมายห%ามม�ให%ศึาลัฟ้?งค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(ง ในักรณ�ท�(อ�กฝ่8ายหนั�(งม�ค&าขอให%ศึาลัสุ�(งย�ดหร'ออาย�ดทร�พย3สุ�นัก"อนัค&าพ�พากษานั��นั ก:เพราะวิ"า ถู%าให%อ�กฝ่8ายหนั�(งซึ่�(งจัะถู!กย�ดหร'ออาย�ดทร�พย3นั��นัร! % เขาก:อาจัจัะย�กย%ายถู"ายเททร�พย3ไป็เสุ�ยก"อนั ท&าให%การย�ดหร'ออาย�ดไร%ผิลั

การค&านัวิณ ขยาย แลัะย"นัระยะเวิลัาการนั�บุระยะเวิลัาในัคด�ควิามนั��นั กฎีหมายก&าหนัดหลั�กเกณฑ์3ไวิ%

ป็ระการใดบุ%างการนั�บุระยะเวิลัาในัคด�ควิามนั��นั ป็วิพ. ให%นั�บุติาม ป็พพ. วิ"าด%วิย

การนั�บุระยะเวิลัา ถู%านั�บุเป็,นัวิ�นั วิ�นัแรกไม"นั�บุ เวิ%นัแติ"จัะเร�(มการในัวิ�นันั��นัติ��งแติ"เวิลัาเร�(มท&าการงานั ซึ่�(งติามควิามเป็,นัจัร�งแลั%วิไม"ม�ในัคด�ควิาม จั�งม�กจัะเร�(มนั�บุติ��งแติ"วิ�นัร� "งข��นั แลัะสุ��นัสุ�ดลังก"อนัถู�งวิ�นัเร�(มติ%นั รายลัะเอ�ยดให%ด!เร'(องการนั�บุระยะเวิลัา ป็วิพ. มาติรา 22

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

25

มาติรา 22 ก&าหนัดระยะเวิลัาท��งป็วิงไม"วิ"าท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ% หร'อท�(ศึาลัเป็,นัผิ!%ก&าหนัดก:ด� เพ'( อให%ด&า เนั�นัหร'อม�ให%ด&า เนั�นักระบุวินั พ�จัารณาใดๆ ก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นั ให%ศึาลัค&านัวิณติามบุทบุ�ญญ�ติ� แห"งป็ระมวิลักฎีหมายแพ"ง แลัะพาณ�ชย3วิ"าด%วิยระยะเวิลัา

การขยายหร'อย"นัระยะเวิลัาในัคด�ควิามนั��นัท&าได%ในักรณ�ใดบุ%างการขยายหร'อย"นัระยะเวิลัาในัคด�ควิามนั��นั พ�งท&า ได%เม'( อม�

พฤติ�การณ3พ�เศึษ เช"นั ทนัายเพ�(งได%ร�บุแติ"งติ��ง ไม"สุามารถูท&าอ�ทธรณ3ได%ท�นัท"วิงท� หร'อ เง�นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลัจั&า นัวินัถู�ง 2 แสุนับุาท ไม"สุามารถูหาได%ท�นัภายในัเวิลัาท�(กฎีหมายก&าหนัด เร�ยกวิ"าม�พฤติ�การณ3พ�เศึษค!"ควิามย"อมจัะขอขยายเวิลัาสุ&าหร�บุย'(นัอ�ทธรณ3ออกไป็อ�กติามควิามจั&าเป็,นัได% สุ"วินัการขอย"นันั��นัก:ติ%องม�ควิามจั&าเป็,นัจัะติ%องย"นั เช"นั พยานัเจั:บุป็8วิยจัะสุ��นัช�วิ�ติอย!" หากป็ลั"อยให%เนั�(นัช%าไป็ก:จัะไม"สุามรถูได%ค&าเบุ�กควิามของพยานัป็ากนั�� จั�งขอย"นัวิ�นัสุ'บุพยานัซึ่�(งศึาลันั�ดสุ'บุไวิ%เข%ามาเพ'(อจัะได%สุ'บุพยานัป็ากนั��นัไวิ% เป็,นัติ%นั ซึ่�(งจัะติ%องม�พฤติ�การณ3พ�เศึษเช"นัเด�ยวิก�นั แลัะค!"ควิามจัะติ%องขอ หร'อศึาลัม�ค&าสุ�(งก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นั เวิ%นัแติ"จัะม�เหติ�สุ�ดวิ�สุ�ย ป็วิพ.มาติรา 23

แดงทนัายควิามเพ�(งได%ร�บุแติ"งติ��งเป็,นัทนัาย ย�งไม"ได%ด!สุ&านัวินั เหลั'อเวิลัาท�(ติ%องย'(นัค&าให%การเพ�ยง 2 วิ�นั แดงควิรท&าอย"างไร

การท�(แดงเพ�(งได%ร�บุแติ"งติ��งเป็,นัทนัายไม"ม�เวิลัาติรวิจัสุ&านัวินั เพ'(อท&าค&าให%การนั��นั เป็,นัพฤติ�การณ3พ�เศึษซึ่�(งแดงสุามารถูท�(จัะร%องขอให%ศึาลัอนั�ญาติให%ขยายก&าหนัดเวิลัาย'(นัค&า ให%การออกไป็ได%ติามควิามจั&าเป็,นั ป็วิพ. มาติรา 23

มาติรา 23 เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิรหร'อเม'(อค!"ควิามฝ่8ายท�(เก�(ยวิข%อง ได%ย'(นัค&าขอโดยท&าเป็,นัค&าร%อง ให%ศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะออกค&าสุ�(งขยาย หร'อย"นัระยะเวิลัาติามท�(ก&าหนัดไวิ%ในัป็ระมวิลักฎีหมายนั�� หร'อติามท�( ศึาลัได%ก&าหนัดไวิ% หร'อระยะเวิลัาท�(เก�(ยวิด%วิยวิ�ธ�พ�จัารณาควิามแพ"ง อ�นัก&าหนัดไวิ%ในักฎีหมายอ'(นั เพ'(อให%ด&าเนั�นัหร'อม�ให%ด&าเนั�นักระบุวินั พ�จัารณาใด ๆ ก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นัแติ"การขยายหร'อย"นัเวิลัาเช"นัวิ"านั�� ให%พ�งท&าได%ติ"อชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

26

เม'(อม�พฤติ�การณ3พ�เศึษ แลัะศึาลัได%ม�ค&าสุ�(งหร'อค!"ควิาม ม�ค&าขอข��นัมาก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นั เวิ%นัแติ"ในักรณ�ท�(ม�เหติ�สุ�ดวิ�สุ�ย

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 31. ฟ้;องเร�ยกค"าเช"าบุ%านัท�(ค%างช&าระพร%อมดอกเบุ��ย เป็,นัค&าฟ้;องเก�(ยวิ

ด%วิยทร�พย32. ฟ้;องเร�ยกค"าป็ร�บุติามสุ�ญญาจั%างท&าของกรณ�จั&าเลัยไม"สุ"งมอบุ

งานัติามก&าหนัด เป็,นัค&าฟ้;องท�(ไม"เก�(ยวิด%วิยทร�พย33. นัายป็Dแอร3ม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"ป็ระเทศึฝ่ร�(งเศึสุค%างช&าระค"าพลัอยท�(สุ� (ง

ซึ่'�อจัากนัายรวิยพ"อค%าสุ"งออก ซึ่�(งม�ภ!ม�ลั&าเนัาอย!"จั�งหวิ�ดจั�นัทบุ�ร� นัายรวิยจัะฟ้;องนัายป็Dแอร3 ท�(ศึาลัแพ"ง หร'อศึาลัจั�งหวิ�ดจั�นัทบุ�ร�

4. นัาย ก ลั!กจั%างนัาย ข ข�บุรถูยนัติ3บุรรท�กของไป็สุ"งติามร%านัค%า ระหวิ"างทางชนัเด:กชายด&าบุ�ติรนัายแดงโดยป็ระมาทท�(จั�งหวิ�ดนันัทบุ�ร� นัายแดงจั�งฟ้;องเร�ยกค"าเสุ�ยหายจัากนัาย ก แลัะนัาย ข เป็,นัจั&านัวินัเง�นั 100,000 บุาท หากข%อเท:จัจัร�งป็รากฏิวิ"านัาย ก ม�ภ!ม�ลั&า เนัาท�(สุม�ทรป็ราการ แลัะนัาย ข ม�ภ!ม�ลั&าเนัาท�(นัครป็ฐม นัายแดงจัะติ%องฟ้;องคด�นั��ในัศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐม ศึาลัจั�งหวิ�ดสุม�ทรป็ราการ หร'อ ศึาลั จั�งหวิ�ดนันัทบุ�ร� ก:ได%

5. ผิ!%พ�พากษานั��นัเคยร! %จั�กก�บุค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(ง เหติ�ผิลัติามเร'(องนั��ค!"ควิามไม"ม�สุ�ทธ�ค�ดค%านัผิ!%พ�พากษา

6. นัาย ก ฟ้;องนัาย ข ในัม!ลัลัะเม�ดเร�ยกค"าเสุ�ยหาย 7,000 บุาท ท�(ศึาลัแขวิงพระนัครใติ% นัาย ข ย'(นัให%การอ%างวิ"านัาย ก ม�สุ"วินัลัะเม�ดนัาย ข ด%วิย จั�งฟ้;องแย%งเร�ยกค"าเสุ�ยหานัจัากนัาย ก 50,000 บุาท ด�งนั�� ศึาลัแขวิงพระนัครใติ% จัะติ%องสุ�(งไม"ร�บุค&าฟ้;องแย%งของนัาย ข แลัะให% นัาย ข ไป็ฟ้;องท�(ศึาลัแพ"ง เพราะไม"อย!"ในัอ&านัาจัของศึาลัแขวิงพระนัคร ใติ%ท�(จัะพ�จัารณา

7. นัายสุ�ฟ้;องนัายสุาเร'(องผิ�ดสุ�ญญาซึ่'�อขาย เม'( อผิ!%พ�พากษานั�(งพ�จัารณา นัายสุ�จั&าได%วิ"าผิ!%พ�พากษาเคยเป็,นัทนัายควิามให%แก"จั&าเลัยค'อนัายสุามาก"อนั จั�งยาค&าร%องค�ดค%านั ระหวิ"างรอค&าสุ�(งช��ขาดค&าร%อง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

27

ค�ดค%านันัายสุาได%ย�กย%ายแลัะโอนัทร�พย3สุ�นัของตินัเพ'(อไม"ให%ถู!กบุ�งค�บุช&าระหนั��หากแพ%คด� นัายสุ�จั�งขอให%ศึาลัไติ"สุวินัฉ�กเฉ�นัแลัะย�ดทร�พย3ของนัายสุาไวิ%ช�(วิคราวิก"อนัม�ค&าพ�พากษา ผิ!%พ�พากษาท�(ถู!กค�ดค%านัจั�งสุ�(งให%ย�ดทร�พย3ของจั&า เลัยไวิ%ช�(วิคราวิ ติ"อมาป็รากฏิวิ"าศึาลัสุ�(งยอมร�บุค&าค�ดค%านัของนัายสุ�โดยม�ได%ม�ค&าสุ�(งอ�ก ด�งนั�� ค&าสุ�(งท�(ย�ดทร�พย3ของจั&าเลัยไวิ%ช�(วิคราวิจัะย�งม�ผิลับุ�งค�บุได%เพราะเป็,นักระบุวินัพ�จัารณาท�(จัะติ%องด&าเนั�นัการโดยม�ช�กช%า

8. ในัคด�แพ"งเร'(องหนั�(ง ศึาลัจั�งหวิ�ดนันัทบุ�ร�ออกหมายจั�บุจั&าเลัยซึ่�(งม�ภ!ม�ลั&าเนัาท�(จั�งหวิ�ดป็ท�มธานั� กรณ�นั�� หมายจั�บุของศึาลัด�งกลั"าวิจัะม�ผิลัใช%บุ�งค�บุได%ท�(วิราชอาณาจั�กร

9. ในัคด�แพ"งเร'(องหนั�(ง โจัทก3ถู�งแก"ควิามติายระหวิ"างการพ�จัารณาของศึาลั ศึาลัจั�งสุ�(งเลั'(อนัการนั�(งพ�จัารณาออกไป็จันักวิ"าทายาทหร'อผิ!%จั�ดการมรดกของผิ!%ติายจัะเข%ามาเป็,นัค!"ควิามแทนัโดยม�ได%ถูามค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งก"อนั ด�งนั�� ค&าสุ�(งเลั'อนัการนั�(งพ�จัารณาคด�ของศึาลั ชอบุด%วิยกฎีหมายเพราะศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งได%เอง

10. การขอย"นัหร'อขยายระยะเวิลัาจัะติ%องม�พฤติ�การณ3พ�เศึษ แลัะติ%องขอก"อนัสุ��นัระยะเวิลัานั��นั ข%อควิามด�งนั��ชอบุด%วิยกฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาควิามอาญา

หน�วยทั่�� 4 กระบุวนพิ�จารณาเบุ'-องติ)น

1. ศึาลัม�อ&านัาจัช��ขาดป็?ญหาข%อกฎีหมายเบุ'�องติ%นั2. ถู%าม�การขอให%ค�%มครองป็ระโยชนั3ของค!"ควิามระหวิ"างพ�จัารณา ให%

ศึาลัม�ค&าสุ�(งโดยไม"ช�กช%า3. ถู%าค!"ควิามค�ดค%านัการติ��งข%อซึ่�กถูามหร'อการออกค&าสุ�(งระหวิ"าง

พ�จัารณา ให%ศึาลัจัดค&าค�ดค%านัของค!"ควิามลังไวิ%ในัรายงานัหร'อสุ�(งให%ค!"ควิามย'(นัค&าแถูลังเป็,นัหนั�งสุ'อก:ได%

4. การป็ฏิ�บุ�ติ�ผิ�ดไป็จัากท�(ป็ระมวิลักฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาควิาม ก&าหนัดไวิ%เร�ยกกระบุวินัการพ�จัารณาท�(ผิ�ดระเบุ�ยบุค!"ควิามฝ่8ายท�(เสุ�ยหาย

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

28

ม�อ&านัาจัขอ แลัะศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะแก%ไขให%ถู!กติ%องได% แติ"ถู%าค!"ควิามจัะขอติ%องกระท&าไม"ช%ากวิ"า 8 วิ�นั

5. ศึาลัม�อ&านัาจัออกข%อก&าหนัดใดๆ เพ'(อร�กษาควิามสุงบุเร�ยบุร%อยภายในับุร�เวิณศึาลั ซึ่�(งรวิมท��งการท�(จัะห%ามม�ให%ค!"ควิามด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัทางไม"เร�ยบุร%อยด%วิย

6. การไม"ป็ฏิ�บุ�ติ�ติามข%อก&าหนัดก:ด� ขอฟ้;องคด�อย"างคนัอนัาถูาโดยไม"ม�ม!ลัก:ด� หลับุหนั�ไม"ร�บุค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารท�(จัะสุ"งถู�งตินัก:ด� ติรวิจัเอกสุารในัสุ&านัวินัโดยไม"ได%ร�บุอนั�ญาติก"อนัก:ด� ไม"มาศึาลัเม'(อถู!กเร�ยกมาติกลังก�นัก:ด� ถู'อวิ"าม�ควิามผิ�ดฐานัลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลั ศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งลังโทษได%

7. ผิ!%ป็ระพ�นัธ3 บุรรณาธ�การ หร'อผิ!%พ�มพ3ผิ!%โฆษณา หนั�งสุ'อพ�มพ3หร'อสุ�(งพ�มพ3 อาจัม�ควิามผิ�ดฐานัลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลัได% หากม�การวิ�พากษ3วิ�จัารณ3กระบุวินัการพ�จัารณาของศึาลัอย"างไม"เป็,นักลัางแลัะถู!กติ%องติามท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ%

8. ผิ!%ใดกระท&าผิ�ดฐานัลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลั ศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งลังโทษได% โดยไลั"ออกไป็จัากบุร�เวิณศึาลั หร'อจั&าค�กไม"เก�นั 6 เด'อนั หร'อป็ร�บุไม"เก�นั 500 บุาท

9. การด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัเม'องติ"างป็ระเทศึ ติ%องเป็,นัไป็ติามสุนัธ�สุ�ญญากฎีหมายภายในั หร'อหลั�กกฎีหมายระหวิ"างป็ระเทศึ แลั%วิแติ"กรณ�

10. การนั�(งพ�จัารณาของศึาลั ติามป็กติ�จัะติ%องท&าในัเวิลัาท&าการ นัอกจัากจัะเข%าข%อยกเวิ%นั

11. การนั�(งพ�จัารณาจัะติ%องท&าโดยเป็@ดเผิยติ"อหนั%าค!"ควิาม เวิ%นัแติ"ศึาลัจัะสุ�(งเป็,นัอย"างอ'(นั ในักรณ�จั&าเป็,นัเพ'(อร�กษาควิามสุงบุเร�ยบุร%อย หร'อควิามเหมาะสุมให%พ�จัารณาลั�บุหลั�งค!"ควิาม หร'อให%พ�จัารณาโดยไม"เป็@ดเผิย หร'อไม"ให%เป็@ดเผิยข%อเท:จัจัร�ง แม%จัะอย"างไรก:ติาม ค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งของศึาลัจัะติ%องอ"านัโดยเป็@ดเผิยแลัะนั&าออกโฆษณาได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

29

12. การนั�(งพ�จัารณาพ�งกระท&าติ�ดติ"อก�นัไป็ เวิ%นัแติ"ม�ควิามจั&าเป็,นัท�(จัะติ%องเลั'( อนัการนั�(งพ�จัารณาเพราะค!"ควิามขอหร'อศึาลัเลั'( อนัเองก:ได%

13. กระบุวินัการพ�จัารณาติ%องกระท&า เป็,นัภาษาไทย ถู%าเป็,นัภาษาติ"างป็ระเทศึติ%องใช%ลั"ามแป็ร

14. ศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะติรวิจัสุอบุใบุมอบุอ&านัาจัท�(สุงสุ�ยวิ"าป็ลัอม แลัะสุ�(งให%ค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องจั�ดการร�บุรองควิามแท%จัร�งของใบุมอบุอ&านัาจันั��นัได%

15. ศึาลัม�หนั%าท�(จัดแจั%งรายงานัการนั�(งพ�จัารณา แลัะกระบุวินัพ�จัารณาอ'(นัๆ ของศึาลัรวิมไวิ%เป็,นัสุ&านัวินัค!"ควิามแลัะผิ!%ม�สุ"วินัได%เสุ�ยจัะขอติรวิจัหร'อค�ดสุ&าเนัาเอกสุารด�งกลั"าวิติ%องขออนั�ญาติจัากศึาลัก"อนั

4.1 การพิ�จารณาเบุ'-องติ)น1. การวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดป็?ญหาข%อกฎีหมายเบุ'�องติ%นั ป็กติ�ศึาลัสุ�(งเม'(อค!"

ควิามยกข��นัอ%างแลัะศึาลัเห:นัวิ"าจัะเป็,นัป็ระโยชนั3แก"คด� ในัอ�นัท�(จัะท&าให%การพ�จัารณาสุ��นัเข%า แติ"ศึาลัก:ม�อ&านัาจัสุ�(งเม'(อเห:นัสุมควิร

2. การค�%มครองป็ระโยชนั3ของค!"ควิามระหวิ"างพ�จัารณานั��นั เป็,นัสุ�(งจั&าเป็,นัแลัะจัะติ%องกระท&าโดยฉ�กเฉ�นัในับุางกรณ� เพราะฉะนั��นักฎีหมายจั�งให%ศึาลัม�ค&าสุ�(งโดยไม"ช�กช%า

3. ถู%าค!"ควิามม�ข%อค�ดค%านัในัการท�(ศึาลัม�ค&าสุ�(งหร'อซึ่�กถูามหร'อช��ขาด ศึาลัจัะติ%องจัดข%อค�ดค%านันั��นัไวิ%ในัรายงานั หร'อจัะสุ�(งให%ค!"ควิามแถูลังเป็,นัหนั�งสุ'อ เพ'(อรวิมไวิ%ในัสุ&านัวินัก:ได%

4. การกระท&าควิามผิ�ดฐานัลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลัม�ได%หลัายสุถูานัแลัะศึาลัม�อ&านัาจัลังโทษได%หลัายสุถูานัท��งข�บุไลั"ออกไป็นัอกบุร�เวิณศึาลั ป็ร�บุ แลัะจั&าค�ก

5. การด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัเม'องติ"างป็ระเทศึนั��นั ถู'อควิามติกลังระหวิ"างป็ระเทศึเป็,นัสุ&าค�ญ ม�ฉะนั��นั ก:ด&าเนั�นัการติามท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ไวิ% ถู%าไม"ม�บุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมาย จั�งให%ด&าเนั�นัติามหลั�กท�(วิไป็แห"งกฎีหมายระหวิ"างป็ระเทศึ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

30

4.1.1 การช��ขาดป็?ญหาข%อกฎีหมายเบุ'�องติ%นั การสุ�(งวิ�ธ�การช�(วิคราวิ แลัะการค�ดค%านัของค!"ควิาม

การช��ขาดข%อกฎีหมายเบุ'�องติ%นับุ�ญญ�ติ�ไวิ%เพ'(อป็ระโยชนั3อ�นัใดการช��ขาดข%อกฎีหมายเบุ'�องติ%นัติามมาติรา 24 บุ�ญญ�ติ�ไวิ%เพ'(อ

ป็ระโยชนั3แก"การท�(จัะท&าให%คด�ได%ร�บุการวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดไป็โดยรวิดเร:วิ ท��งเร'(องเช"นั วิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดวิ"า ฟ้;องโจัทก3ขาดอาย�ควิามศึาลัก:สุามารถูพ�พากษายกฟ้;องโจัทก3 โดยไม"ติ%องพ�จัารณาป็?ญหาข%อเท:จัจัร�งอ'(นัให%เสุ�ยเวิลัา หร'อเสุร:จัไป็เฉพาะป็ระเด:นับุางข%อ เช"นั ฟ้;องโจัทก3เก�(ยวิก�บุดอกเบุ��ยเม'(อขาดอาย�ควิาม ก:ไม"ติ%องสุ'บุพยานัเก�(ยวิก�บุดอกเบุ��ยเป็,นัติ%นั

โจัทก3ฟ้;องวิ"าจั&า เลัยผิ�ดสุ�ญญาไม"ยอมช&าระหนั�� จั&า เลัยให%การป็ฏิ�เสุธติ"อสุ!%วิ"าได%ช&าระหนั��โจัทก3เร�ยบุร%อยแลั%วิ ติามใบุเสุร:จัร�บุเง�นัท�(จั&าเลัยแนับุมาด%วิยท%ายค&าให%การ แลัะขอให%ศึาลัช��ขาดป็ระเด:นันั��โดยไม"ติ%องเสุ�ยพยานั ศึาลัจัะสุ�(งได%หร'อไม"

ศึาลัสุ�(งไม"ได% เพราะป็?ญหาท�(วิ"าจั&าเลัยได%ช&าระหนั��โจัทก3หร'อย�งนั��นัเป็,นัป็?ญหาข%อเท:จัจัร�ง ไม"ใช"ป็?ญหาข%อกฎีหมาย ท�(ศึาลัจัะพ�งช��ขาดติามมาติรา 24

แดงฟ้;องด&าวิ"า ด&าท&าสุ�ญญาจัะขายท�(ด�นัแป็ลังหนั�(งให%แก"ตินั แดงได%ช&าระราคาท�(ด�นัหมดสุ��นัแลั%วิ แติ"ด&าไม"ยอมไป็จัดทะเบุ�ยนัโอนักรรมสุ�ทธ�Fให%แก"ตินั จั&าเลัยให%การป็ฏิ�เสุธ ในัระหวิ"างสุ'บุพยานัโจัทก3 แดงสุ'บุทราบุวิ"าด&าได%ท&าสุ�ญญาขายท�(พ�พาทให%แก"ขาวิจั�งมาร%องขอให%ศึาลัสุ�(งห%าม ท"านัเป็,นัศึาลัจัะจั�ดการอย"างไร

ถู%าข%าพเจั%าเป็,นัศึาลัจัะสุ�(งให%ไติ"สุวินั ถู%าได%ควิามติามท�(ร %องก:จัะสุ�(งห%าม แลัะอาย�ดไป็ย�งเจั%าพนั�กงานัท�(ด�นั

ถู%าค!"ควิามไม"เห:นัด%วิยในัค&าสุ�(งของศึาลัในัระหวิ"างพ�จัารณาจัะติ%องท&าอย"างไรแลัะศึาลัเองควิรป็ฏิ�บุ�ติ�อย"างไร

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

31

ถู%าค!"ควิามไม"เห:นัด%วิยก�บุค&าสุ�(งของศึาลัท�(สุ� (งระหวิ"างพ�จัารณาก:ม�สุ�ทธ�ค�ดค%านัได% ศึาลัจัะติ%องจัดค&าสุ�(งแลัะค&าค�ดค%านันั��นัลังไวิ%ในัรายงานั หร'อจัะสุ�(งให%ค!"ควิามย'(นัค&าแถูลังค�ดค%านัเป็,นัหนั�งสุ'อก:ได%

การพ�จัารณาท�(ผิ�ดระเบุ�ยบุคด�แพ"งเร'(องหนั�(ง จั&าเลัยม�ได%ย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัภายในัระยะเวิลัา

ท�(กฎีหมายก&าหนัด แติ"ไม"ม�ผิ!%ใดค�ดค%านัจันักระท�(งเสุร:จัการสุ'บุพยานัของค!"ควิามท��งสุองฝ่8ายแลัะศึาลันั�ดฟ้?งค&าพ�พากษา โจัทก3ได%ย'(นัค&าร%องขอให%ศึาลัสุ�(งเพ�กถูอนับุ�ญช�พยานัจั&าเลัย แลัะการสุ'บุพยานัจั&าเลัยท��งหมด ท"านัเป็,นัศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งอย"างไร เพราะเหติ�ใด

การท�(จั&าเลัยม�ได%ย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัในัก&าหนัดนั��นัเป็,นักระบุวินัการพ�จัารณาท�(ผิ�ดระเบุ�ยบุ ติาม ป็วิพ. มาติรา 27 ถู%าม�ได%เอาเป็ร�ยบุอ�กฝ่8าย โจัทก3เองก:ไม"เสุ�ยเป็ร�ยบุในัเช�งพยานัศึาลัไม"พ�งเพ�กถูอนั

การลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลัการลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลัค'ออะไรการลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลัค'อการกระท&าท�(เป็,นัการลับุหลั!" ลั"วิงลัะเม�ด

ศึ�กด�Fศึร� หร'ออ&านัาจัของศึาลัแบุ"งได%เป็,นั 2 ป็ระเภท ค'อ 1) ป็ระพฤติ�ตินัไม"เร�ยบุร%อยภายในับุร�เวิณศึาลั ท&าผิ�ดข%อก&าหนัด หร'อหลับุเลั�(ยงไม"ยอมร�บุหมายหร'อค&าค!"ควิามท�(สุ"งถู�งตินั ติลัอดจันัข�ดค&าสุ�(งศึาลัท�(ให%มาศึาลัเพ'(อเป็ร�ยบุเท�ยบุคด� ก�บุ 2) หนั�งสุ'อพ�มพ3ท&าผิ�ดในัการลังพ�มพ3โฆษณาข%อเท:จัจัร�งในัคด�โดยฝ่8าฝ่Gนัติ"อข%อห%ามของกฎีหมาย

ศึาลัช��นัติ%นัลังโทษจั&าค�กนัายแดง 1 เด'อนัฐานัลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลั นัายแดงอ�ทธรณ3 ศึาลัอ�ทธรณ3พ�พากษากลั�บุให%ป็ลั"อยติ�วิ พนั�กงานัอ�ยการม�อ&านัาจัด&าเนั�นัการอย"างไร

ควิามผิ�ดฐานัลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลันั��นั ไม"ม�บุทบุ�ญญ�ติ�ห%ามอ�ทธรณ3ฎี�กา ในักรณ�ท�(ศึาลัอ�ทธรณ3พ�พากษากลั�บุให%ป็ลั"อยติ�วิผิ!%กระท&าผิ�ด พนั�กงานัอ�ยการม�อ&านัาจัฎี�กาติามพระราชบุ�ญญ�ติ�พนั�กงานัอ�ยการ ซึ่�(งศึาลัช��นัติ%นัท�(ร �บุอ�ทธรณ3ของผิ!%ท�(ถู!กลังโทษนั��นั จัะติ%องสุ�(งให%สุ"งสุ&าเนัา

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

32

อ�ทธรณ3ให%แก"พนั�กงานัอ�ยการ แลัะพนั�กงานัอ�ยการก:จัะข%ามาเป็,นัค!"คด�ร�กษาป็ระโยชนั3ของแผิ"นัด�นัติ��งแติ"บุ�ดนั��นั เพราะฉะนั��นั เม'(อศึาลัช��นัติ%นัอ"านัค&าพ�พากษาศึาลัอ�ทธรณ3 ติ%องแจั%งนั�ดให%พนั�กงานัอ�ยการมาฟ้?งด%วิย อ�ยการจั�งม�โอกาสุร! %แลัะย'(นัฎี�กาติามหนั%าท�(ท�(กลั"าวิไวิ%ในัพระราชบุ�ญญ�ติ�ข%าราชการฝ่8ายอ�ยการ

การด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัติ"างป็ระเทศึการด&าเนั�นัการกระบุวินัพ�จัารณาในัติ"างป็ระเทศึอาศึ�ยหลั�กอะไรการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัติ"างป็ระเทศึนั��นัติ%องอาศึ�ยหลั�ก 3

ป็ระการค'อ 1) สุนัธ�สุ�ญญาระหวิ"างป็ระเทศึ 2) บุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมาย แลัะ 3) หลั�กกฎีหมายระหวิ"างป็ระเทศึ ซึ่�(ง เราจัะติ%องขอให%ศึาลัในัเม'องติ"างป็ระเทศึด&าเนั�นัการแทนั

นัายบุHอบุซึ่�(งเคยอย!"ในัป็ระเทศึไทยได%ก!%เง�นันัายม� 5 ลั%านับุาทแลั%วิกลั�บุไป็อย!"ในัป็ระเทศึอ�งกฤษ ย�งไม"ช&าระหนั�� นัายม�มาป็ร�กษาเพ'(อจัะฟ้;องนัายบุHอบุ จัะให%ค&าแนัะนั&านัายม�ในัการสุ"งหมายวิ"าอย"างไร

ข%าพเจั%าแนัะนั&า ให%นัายม�ในัการสุ"งหมายวิ"า จัะติ%องสุ"งผิ"านักระทรวิงย�ติ�ธรรม ไป็ย�งกระทรวิงการติ"างป็ระเทศึเพ'(อขอให%ศึาลัซึ่�(งม�เขติอ&านัาจัเหนั'อนัายบุHอบุท�(ป็ระเทศึอ�งกฤษ สุ"งหมายให%แก"นัายบุHอบุ ซึ่�(งนัายม�จัะติ%องเสุ�ยค"าใช%จั"ายท��งหมด

การน��งพิ�จารณาคด�1. ติามป็กติ� การนั�(งพ�จัารณาจัะติ%องท&าในัศึาลั ในัวิ�นัเป็@ดท&าการ เวิ%นั

แติ"ในักรณ�ฉ�กเฉ�นั หร'อม�เหติ�จั&าเป็,นัอาจันั�(งพ�จัารณาท�(อ'( นัหร'อในัวิ�นัหย�ดราชการก:ได%

2. การนั�(งพ�จัารณาคด�จัะติ%องท&าในัศึาลั ติ"อหนั%าค!"ควิาม แลัะโดยเป็@ดเผิย เวิ%นัแติ"ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัจัะถู!กศึาลัข�บุไลั"ออกไป็นัอกห%องพ�จัารณา ศึาลัอาจัจัะพ�จัารณาลั�บุหลั�งค!"ควิามฝ่8ายนั��นั หร'อคด�เร'(องใดในัศึาลัเห:นัสุมควิรนั�(งพ�จัารณาเป็,นัการลั�บุ อาจัสุ�(งห%ามม�ให%ป็ระชาชนัเข%าฟ้?งการพ�จัารณาได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

33

3. การนั�(งพ�จัารณานั��นั ชอบุท�(จัะกระท&าติ�ดติ"อก�นัไป็จันัเสุร:จัคด� เวิ%นัแติ"ม�ควิามจั&าเป็,นัติ%องเลั'(อนัควิามจั&าเป็,นันั��นัอาจัจัะเนั'(องมาจัากศึาลัเอง เช"นั ติ�ดพ�จัารณาคด�อ'(นัหร'อเนั'(องมาจัากค!"ควิามหร'อทนัายก:ได% เช"นั ติ�วิควิามหร'อติ�วิทนัายเจั:บุไข%ได%ป็8วิยหร'อติ�ดธ�ระอ'(นั หร'อติาย หร'อติกเป็,นัผิ!%ไรควิามสุามารถู หร'อผิ!%แทนัโดยชอบุธรรมของเขาป็ระสุบุเหติ�การณ3อย"างเด�ยวิก�นั หร'อหมดอ&านัาจัเป็,นัผิ!%แทนั รวิมท��งเหติ�อ'(นันัานั�ป็การ

4.2.1 การนั�(งพ�จัารณาคด�การนั�(งพ�จัารณาคด�ของศึาลัจัะติ%องกระท&าในัศึาลัเสุมอไป็หร'อไม"ป็กติ�การนั�(งพ�จัารณาคด�ของศึาลัจัะติ%องท&าในัศึาลั เพราะศึาลั

เป็,นัสุถูานัท�(ท�(จั�ดไวิ%สุ&าหร�บุพ�จัารณาช��ขาดคด� จัะติ%องท&าโดยเป็@ดเผิยเพ'(อให%ป็ระชาชนั ซึ่�(งเป็,นัเจั%าของป็ระเทศึได%เข%าฟ้?งการพ�จัารณาติามหลั�กป็ระชาธ�ป็ไติย เก�ดอ&านัาจัหนั"วิงร��งถู"วิงด�ลัศึาลั แลัะติ"อหนั%าค!"ควิามเพ'(อให%ค!"ควิามได%ม�โอกาสุโติ%แย%งค�ดค%านักระบุวินัพ�จัารณาท�(ใช%ย�นัเขาระหวิ"างพ�จัารณา เวิ%นัแติ"ศึาลัจัะสุ�(งให%พ�จัารณาเป็,นัการลั�บุโดยม�เหติ�ผิลัพ�เศึษ หร'อเพ'(อควิามสุะดวิก เช"นั ติ%องไป็เด�นัเผิช�ญสุ'บุพยานัท�(เจั:บุป็8วิยนัอกศึาลั หร'อม�ควิามจั&าเป็,นัอย"างอ'(นั เช"นัก&าลั�งร'�อสุร%างศึาลัใหม"อาจัจัะติ%องนั�(งพ�จัารณาคด�นัอกศึาลัได%

4.2.2 การเลั'(อนัการนั�(งพ�จัารณาคด�การนั�(งพ�จัารณาคด�ของศึาลัจั&าเป็,นัติ%องนั�(งติ�ดติ"อก�นัจันัเสุร:จัคด�

หร'อไม"ถู%านั�(งพ�จัารณาติ�ดติ"อก�นัไป็ได%แติ"ติ%นัจันัจับุ ก:จัะท&าให%คด�รวิดเร:วิ

ซึ่�งเป็,นัป็?จัจั�ยหนั�(งแห"งควิามย�ติ�ธรรม แติ"เป็,นัไป็ไม"ได% เพราะควิามจั&าเป็,นัอาจัเก�ดข��นั ได%นัานั�ป็การเป็,นัเหติ�ให%ศึาลัติ%องเลั'(อนัการพ�จัารณาคด� เช"นัควิามเจั:บุไข%ได%ป็8วิยของพยานัแลัะค!"ควิามเอง หร'อค!"ควิามติายแลัะอ'(นัๆ

4.3 รายงานแลัะส�านวนความ1. กระบุวินัพ�จัารณาท�กอย"าง ท�(ป็ระกอบุเป็,นัสุ&านัวินัติ%องท&า เป็,นั

ภาษาไทย แลัะติ%องเข�ยนัหร'อพ�มพ3ด%วิยหม�ก ถู%าผิ�ดติ%องข�ดฆ"าแลัะลังช'(อ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

34

ย"อก&าก�บุ ถู%าเอกสุารเป็,นัภาษาติ"างป็ระเทศึ ศึาลัอาจัให%แป็ลัเป็,นัภาษาไทยท��งฉบุ�บุหร'อเฉพาะบุางสุ"วินัท�(สุ&าค�ญแนับุไวิ%ก�บุติ%นัฉบุ�บุ ถู%าค!"ควิามหร'อบุ�คคลัท�(มาศึาลัไม"ร! %ภาษาไทย ห!หนัวิกหร'อเป็,นัใบุ%ก:ติ%องใช%ลั"ามแป็ลั

2. ศึาลัม�อ&านัาจัติรวิจัสุอบุใบุมอบุอ&านัาจัท�(ย'(นัติ"อศึาลั ถู%าสุงสุ�ยวิ"าจัะไม"ใช"ใบุมอบุอ&านัาจัท�(แท%จัร�งก:ม�อ&านัาจัสุ�(งให%เขาย'(นัใบุมอบุอ&านัาจัท�(นัายอ&าเภอเป็,นัพยานัสุ&าหร�บุท�(ท&าในัราชอาณาจั�กร แลัะกงสุ�ลัไทยหร'อโนัติาร�พ�บุลั�ค หร'อ แมย�สุเติรด เป็,นัพยานัสุ&าหร�บุท�(ท&าในัติ"างป็ระเทศึ

3. เป็,นัหนั%าท�(ของศึาลัจัะติ%องจัดแจั%งรายงานัการนั�(งพ�จัารณาหร'อกระบุวินัการพ�จัารณาอ'( นัๆ ติลัอดจันัค&าแถูลังแลัะค&าค�ดค%านัของค!"ควิามรวิมท��งค&าช��ขาด ค&าสุ�(ง หร'อกระบุวินัการพ�จัารณาท�(ท&าด%วิยวิาจัาไวิ%ท�กคร��ง ในัสุ"วินัท�(เป็,นัค&าแถูลัง แลัะค&าค�ดค%านัของค!"ควิามแลัะค&าให%การของพยานันั��นั จัะเป็,นัพยานัหลั�กซึ่านัเบุ'�องติ%นัได%ก:ติ"อเม'(อศึาลัได%อ"านัให%เขาฟ้?งแลัะเขาลังลัายม'อช'(อไวิ%เป็,นัสุ&าค�ญ การพ�มพ3นั��วิม'อหร'อแกงไดในัศึาลัไม"ติ%องม�พยานัร�บุรอง แลัะถู%าบุ�คคลัไม"ยอมลังลัายม'อช'(อหร'อลังไม"ได%ศึาลัจัะจัดแจั%งเหติ�ไวิ%แทนัการลังลัายม'อ

4. เม'(อร�บุฟ้;องศึาลัจัะติ%องลังทะเบุ�ยนัคด�ในัสุารบุบุควิามร�บุเป็,นัคด�หมายเลัขด&า แลัะเม'( อติ�ดสุ�นัติ%องลังสุารบุบุค&า พ�พากษาเป็,นัคด�หมายเลัขแดง รวิมเอกสุารท�กอย"างเข%าไวิ%เป็,นัสุ&า นัวินัเก:บุไวิ%ในัท�(ป็ลัอดภ�ย ค�ดค&าพ�พากษาแลัะค&าสุ�(งช��ขาดเก:บุไวิ%ติ"างหากรวิมท��งเก:บุสุม�ดสุารบุบุไวิ%ในัท�(ป็ลัอดภ�ยด%วิย เม'(อม�การบุ�งค�บุเสุร:จัสุ��นัแลั%วิหร'อระยะเวิลัาบุ�งค�บุแลั%วิ ให%สุ"งไป็เก:บุไวิ%ท�(กระทรวิงย�ติ�ธรรม

5. ถู%าเอกสุารหร'อสุ&านัวินัสุ!ญหายหร'อบุ�บุสุลัาย ติ%องจั�ดหาสุ&าเนัามาแทนัหร'อพ�จัารณาคด�ใหม" หร'อม�ค&าสุ�(งอย"างอ'(นัติามท�(เห:นัสุมควิรเพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม

6. ค!"ควิาม พยานั หร'อบุ�คคลัภายนัอกท�(ม�สุ"วินัเก�(ยวิข%อง อาจัขออนั�ญาติศึาลัเพ'(อติรวิจัหร'อค�ดสุ&าเนัาเอกสุารในัสุ&านัวินัได% เวิ%นัแติ"จัะเป็,นัการพ�จัารณาเป็,นัการลั�บุ หร'อศึาลัสุ�(งห%ามไวิ% แติ"ห%ามม�ให%ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างพยานัค�ดค&าพยานัฝ่8ายตินัก"อนัสุ'บุพยานัฝ่8ายตินัเสุร:จั สุ"วินัค&า

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

35

พ�พากษาหร'อค&าสุ�(งช��ขาดติ�ดสุ�นัท�(ศึาลัอ"านัให%ค!"ควิามฟ้?งแลั%วิ ติลัอดจันัค&าอธ�บุายเพ�(มเติ�มนั��นั ขอค�ดได%เสุมอ

4.3.1 สุ&านัวินัควิามแลัะใบุมอบุอ&านัาจัการจั�ดท&าสุ&านัวินัควิามของศึาลัม�หลั�กเกณฑ์3อย"างไรการท&าสุ&านัวินัควิามนั��นัให%ท&าเป็,นัภาษาไทยแลัะเข�ยนัด%วิยหม�ก

หร'อพ�มพ3ด�ด หร'อติ�พ�มพ3 ถู%าม�ผิ�ดให%ข�ดฆ"าแลั%วิเข�ยนัลังใหม"ห%ามข!ดลับุ แลัะผิ!%เข�ยนัติ%องลังช'(อไวิ%ท�(ม�มกระดาษ ถู%าม� ถู%าม�ข%อควิามติกเติ�มให%ผิ!%ติกเติ�มลังช'(อย"อไวิ%เป็,นัสุ&าค�ญ

ถู%าม�การกลั"าวิอ%างวิ"าใบุมอบุอ&านัาจัป็ลัอม ศึาลัจัะท&าอย"างไรศึาลัติ%องไติ"สุวินั หร'อให%ผิ!%ท�(ควิรเช'(อถู'อร�บุรอง ติ�วิบุทมาติรา 47

ถู%าท&าในัป็ระเทศึไทยให%นัายอ&าเภอร�บุรอง ในัติ"างป็ระเทศึให%โนัติาร�พ�บุลั�ก หร'อ แมย�สุเติรท ร�บุรอง

4.3.2 หนั%าท�(ของศึาลัเก�(ยวิก�บุเอกสุารแลัะสุ&านัวินัควิามคด�หมายเลัขด&าเลัขแดงหมายควิามวิ"าอย"างไรคด�หมายเลัขด&าหมายควิามวิ"า ย�งไม"ติ�ดสุ�นั สุ"วินัคด�หมายเลัข

แดงหมายควิามวิ"าเป็,นัคด�ท�(ติ�ดสุ�นัแลั%วิ เร�(มแติ"ศึาลัช��นัติ%นัติ�ดสุ�นัเป็,นัติ%นัไป็ ก:จัะม�เลัขด&าเลัขแดงของศึาลัช��นัติ%นั เม'(อคด�ไป็ถู�งศึาลัอ�ทธรณ3 ศึาลัฎี�กา ศึาลัสุ!งท��งสุองก:จัะม�คด�หมายเลัขด&า แลัะเลัขแดงของตินัเอง

คด�แพ"งเร'(องหนั�(ง พยานัโจัทก3ขอค�ดสุ&าเนัาค&าเบุ�กควิามของตินัก"อนัสุ'บุพยานัโจัทก3เสุร:จั ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะอนั�ญาติห'อไม" เพราะเหติ�ใด

ระหวิ"างสุ'บุพยานัโจัทก3ย�งไม"เสุร:จันั��นัโจัทก3เองติ%องห%ามม�ให%ขอค�ดค&าพยานัฝ่8ายตินั จันักวิ"าจัะสุ'บุพยานัฝ่8ายตินัเสุร:จั แติ"กรณ�พยานัขอค�ดค&าเบุ�กควิามของตินันั��นั ไม"ใช"โจัทก3ขอค�ด ติามกฎีหมายเขาม�สุ�ทธ�ขอ แติ"ถู%าศึาลัสุงสุ�ยวิ"าค�ดแทนัโจัทก3 อาจัไม"อนั�ญาติให%ค�ดได%

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 4

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

36

1. โจัทก3ฟ้;องจั&าเลัยเร�ยกค"าเสุ�ยหายจัากการกระท&าลัะเม�ดติ"อโจัทก3 จั&าเลัยให%การติ"อสุ!%คด�วิ"าจั&าเลัยม�ได%จังใจัหร'อป็ระมาทเลั�นัเลั"อ ลัะย'(นัค&าร%องให%ศึาลัวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดเบุ'�องติ%นัวิ"าโจัทก3ม�ได%เสุ�ยหายจัากการกระท&าของจั&าเลัย ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะสุ�(งค&าร%องของจั&าเลัย ค'อ สุ�(งยกค&าร%องเพราะม�ใช"ป็?ญหาข%อกฎีหมาย

2. ค&าฟ้;องแดงให%ช&าระเง�นัติามสุ�ญญาก!% แดงให%การสุ!%คด�แลัะย'(นัค&าร%องขอให%ศึาลัวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดเบุ'�องติ%นัวิ"าคด�ขาดอาย�ควิามแลั%วิ ศึาลัสุ�(งวิ"าคด�ย�งไม"ขาดอาย�ควิาม ด�งนั�� แดงจัะอ�ทธรณ3ค&าสุ�(งศึาลั ไม"ได%เพราะศึาลัวิ�นั�จัฉ�ยไม"เป็,นัค�ณก�บุแดง แลัะไม"ท&าให%คด�นั��นัเสุร:จัไป็ไม"วิ"าท��งเร'(อง หร'อบุางป็ระเด:นั แลัะ ไม"ได%เพราะเป็,นัค&าสุ�(งระหวิ"างพ�จัารณา

3. การเพ�กถูอนัการพ�จัารณาท�(ผิ�ดระเบุ�ยบุติามมาติรา 27 จัะเพ�กถูอนัได%ในัศึาลัช��นัติ%นั ศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัฎี�กา

4. การร%องขอให%ศึาลัสุ�(งเพ�กถูอนัการพ�จัารณาท�(ผิ�ดระเบุ�ยบุจัะติ%องกระท&า ก"อนัศึาลัพ�พากษาแติ"ไม"ช%ากวิ"า 8 วิ�นั นั�บุแติ"ค!"ควิามนั��นัทราบุถู�ง ม!ลัท�(ถู'อวิ"าเป็,นัการพ�จัารณาท�(ผิ�ดระเบุ�ยบุ

5. นัาย ก แสุดงตินัติ"อพนั�กงานัศึาลัวิ"าตินัค'อ นัาย ก แติ"ไม"ยอมร�บุหมายศึาลัซึ่�(งม�ถู�งนัาย ก เร'(องนั��ไม"ถู'อวิ"าเป็,นัการลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลั

6. ในัการพ�จัารณาคด�เร'(องหนั�(ง ศึาลัสุ�(งไลั"จั&าเลัยออกจัากบุร�เวิณศึาลัเนั'(องจัากลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลั ด�งนั�� ศึาลัจัะย�งคงพ�จัารณาคด�ด�งกลั"าวิติ"อไป็ได% ติามมาติรา 36 (1)

7. ค&าสุ�(งหร'อค&าพ�พากษาในัคด�ซึ่�(งศึาลัด&าเนั�นัการพ�จัารณาโดยไม"เป็@ดเผิย ไม"จั&าเป็,นัติ%องอ"านัโดยเป็@ดเผิยติ"อหนั%าค!"ควิาม เร'(องนั�� ไม"ชอบุด%วิยกฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาควิาม

8. กรณ�ค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งไม"มาศึาลัในัวิ�นัสุ'บุพยานั ไม"เป็,นัเหติ�ซึ่�(งศึาลัอาจัสุ�(งเลั'อนัได%อาจัสุ�(งเลั'(อนัการพ�จัารณาคด�ออกไป็

9. พนั�กงานัอ�ยการ จัะเป็,นัค!"ควิามแทนัผิ!%มรนัะไม"ได%เลัย10. กรณ�ซึ่�(งศึาลัม�เหติ�สุงสุ�ยวิ"าใบุมอบุอ&านัาจัม�ใช"เป็,นัใบุมอบุ

อ&านัาจัอ�นัแท%จัร�ง แลัะสุ�(งให%ค!"ควิามนั��นัท&าใบุมอบุอ&านัาจัใหม" ผิ!%ท�(จัะติ%อง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

37

เป็,นัผิ!%ร �บุรองใบุมอบุอ&านัาจันั��นัหากการมอบุอ&านัาจัได%ท&าก�นัท�( เขติพญาไท ค'อห�วิหนั%าเขติพญาไท

หน�วยทั่�� 5 ค+�ความ การย'�นแลัะการส�งค�าค+�ความแลัะเอกสาร

1. บุ�คคลัท�(ม�ข%อโติ%แย%งเก�(ยวิก�บุสุ�ทธ�หร'อหนั%าท�(ติามกฎีหมายแพ"ง หร'อจัะติ%องใช%สุ�ทธ�ทางศึาลัชอบุท�(จัะเสุนัอคด�ของตินัได%ได%ซึ่�(งอาจัเป็,นัค!"ควิามร"วิมในัคด�เด�ยวิก�นัหร'อร%องสุอดเข%ามาเป็,นัค!"ควิามในัคด�ก:ได%

2. ค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งอาจัติ��งทนัายไวิ%ให%วิ"าควิามแลัะด&า เนั�นักระบุวินัการพ�จัารณาแทนัตินัก:ได% หร'อค!"ควิามหร'อทนัายควิามอาจัแติ"งติ��งให%บุ�คคลัใดท&าการแทนั เพ'(อท&าก�จัการติามท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในักฎีหมายก:ได%

3. ค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารติ%องท&าข��นัให%ป็รากฏิข%อควิามถู�งติ�วิบุ�คคลัแลัะม�รายการติามท�(บุ�งค�บุไวิ%ในักฎีหมาย แลัะค!"ควิามม�หนั%าท�(สุ"งค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารติามท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ไวิ%

5.1 ค+�ความ1. เม'(อม�ข%อโติ%แย%งเก�ดข��นัเก�(ยวิก�บุสุ�ทธ�หร'อหนั%าท�(ของบุ�คคลัใดติาม

กฎีหมายแพ"ง หร'อบุ�คคลัใดจัะติ%องใช%สุ�ทธ�ทางศึาลั บุ�คคลันั��นัชอบุท�(จัะเสุนัอคด�ของตินัติ"อศึาลัสุ"วินัแพ"งท�(ม�เขติอ&านัาจัได%

2. ผิ!%ไร%ควิามสุามารถูหร'อกระท&าการแทนัจัะเสุนัอข%อหาติ"อศึาลัหร'อด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาใดๆ ได%ติ"อเม'(อได%ป็ฏิ�บุ�ติ�ติามบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งป็ระมวิลักฎีหมายแพ"งแลัะพาณ�ชย3วิ"าด%วิยควิามสุามารถูแลัะติามบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งป็ระมวิลักฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาควิามแพ"ง

3. บุ�คคลัติ��งแติ"สุองคนัข��นัไป็อาจัเป็,นัค!"ควิามในัคด�เด�ยวิก�นัได%โดยเป็,นัโจัทก3ร"วิมหร'อจั&าเลัยร"วิม

5.1.1 การเสุนัอคด�ติ"อศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

38

ก เช"าท�(ด�นัของ ข เพ'(อป็ลั!กบุ%านัอย!"อาศึ�ยระหวิ"างท�( ก ไป็อย!"ติ"างจั�งหวิ�ดย�งไม"ท�นัป็ลั!กบุ%านั ค เข%าป็ลั!กบุ%านัอย!"อาศึ�ยโดยม�ได%ร�บุอนั�ญาติจัาก ก ด�งนั�� ก จัะฟ้;องข�บุไลั" ค ได%หร'อไม"

การท�( ค. เข%ามาป็ลั!กบุ%านัอย!"ในัท�(ด�นัท�( ก. เช"าจัาก ข. โดยม�ได%ร�บุอนั�ญาติจัาก ก. เป็,นัการโติ%แย%งสุ�ทธ�ของ ก. แลั%วิ แม% ก. จัะไม"ได%เป็,นัเจั%าของท�(ด�นั ก. ฟ้;องข�บุไลั" ค. ได%

แดงเอาช'(อแลัะช'(อสุก�ลัของด&าไป็ใช%โดยม�ได%ร�บุอนั�ญาติ ด&าได%ร�บุควิามเสุ�ยหาย ด�งนั�� ด&าจัะย'(นัค&าร%องขอติ"อศึาลัเป็,นัคด�ไม"ม�ข%อพ�พาท ขอให%ศึาลัสุ�(งห%ามแดงได%หร'อไม"

ไม"ม�กฎีหมายสุนั�บุสุนั�นัให%ท&าเป็,นัค&าร%องขอในัคด�ไม"ม�ข%อพ�พาทได% ติ%องฟ้;องเป็,นัคด�ม�ข%อพ�พาท

ผิ!%ไร%ควิามสุามารถูหร'อผิ!%ท&าการแทนัก บุ�ดาผิ!%แทนัโดยชอบุธรรมของ ข ผิ!%เยาวิ3 เอาเง�นัของ ข ให% ค ก!%

ไป็ ถู�งก&าหนัด ค. ไม"ใช%ค'นั ด�งนั�� ก จัะฟ้;องเร�ยกเง�นัค'นัจัาก ค โดยม�ได%ร�บุมอบุอ&านัาจัจัาก ข ได%หร'อไม"

เป็,นัการท�( ก. ใช%สุ�ทธ�แทนั ข. ผิ!%เยาวิ3โดยอ&านัาจักฎีหมาย ไม"ติ%องให% ข. มอบุอ&านัาจัให%ฟ้;องคด�

ค!"ควิามร"วิมก ข เด�นัทางไป็ติ"างจั�งหวิ�ดโดยรถูโดยสุารค�นัเด�ยวิก�นั รถูควิ&(า

โดยควิามป็ระมาทเลั�นัเลั"อของคนัข�บุ ก. ข. ได%ร�บุบุาดเจั:บุ ด�งนั�� ก ข จัะร"วิมก�นัเป็,นัโจัทก3ฟ้;องเร�ยกค"าเสุ�ยหายในัควิามเสุ�ยหายท�(แติ"ลัะคนัได%ร�บุในัคด�เด�ยวิก�นัได%หร'อไม"

ก. ข. ม�ผิลัป็ระโยชนั3ร"วิมก�นัในัม!ลัควิามแห"งคด� จั�งอาจัเป็,นัโจัทก3ร"วิมก�นัฟ้;องคนัข�บุรถูเป็,นัคด�เด�ยวิก�นัได%

การร)องสอด

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

39

1. บุ�คคลัภายนัอกซึ่�(งม�ใช"ค!"ควิามอาจัเป็,นัค!"ควิามได%ด%วิยการร%องสุอดเข%ามาในัคด�อาจัโดยสุม�ครใจัหร'อโดยถู!กหมายเร�ยกเข%ามาก:ได%

2. ผิ!%ร %องสุอดท�(เข%ามาเป็,นัค!"ควิามย"อมม�สุ�ทธ�แติกติ"างก�นัไป็แลั%วิแติ"วิ"าได%ร%องสุอดเข%ามาในักรณ�ใด

5.2.1 การร%องสุอดเข%าเป็,นัค!"ควิามก ฟ้;อง ข ให%สุ"งมอบุรถูยนัติ3ให%แก"ตินั โดยอ%างวิ"ารถูเป็,นัของ ก

ซึ่�(งควิามจัร�งรถูม�ใช"ของ ก แลัะ ข แติ"เป็,นัของ ค ด�งนั�� ระหวิ"างพ�จัารณาคด� ค ม�ทางท�(จัะเร�ยกให% ข สุ"งมอบุรถูแก"ตินัได%หร'อไม"

เป็,นักรณ�ท�(จั&าเป็,นัท�( ค. จัะย�งให%ควิามค�%มครองหร'อบุ�งค�บุติามสุ�ทธ�ของตินัท�(ม�อย!" ค. ม�ทางท�(จัะเร�ยกให% ข. สุ"งมอบุรถูแก"ตินัได%โดยการร%องสุอดเข%ามาในัคด�ติาม ป็วิพ. มาติรา 57 (1)

5.2.2 ผิลัของการร%องสุอดก ถู!ก ข ข�บุรถูชนัโดยป็ระมาทเลั�นัเลั"อในัทางการท�(จั%างของ ค ซึ่�(ง

เป็,นันัายจั%างของ ก จั�งฟ้;อง ข ผิ!%เด�ยวิให%ร�บุผิ�ดชดใช%ค"าเสุ�ยหาย ข ให%การสุ!%คด� แติ"ม�ได%ติ"อสุ!%วิ"าฟ้;องของ ก ขาดอาย�ควิามแลั%วิโดยจังใจั ค นัายจั%างของ ข ขอเข%าเป็,นัจั&าเลัยร"วิมโดยไม"ทราบุวิ"าคด�ของ ก ขาดอาย�ควิามแลัะ ข ได%ยกข%อท�(ขาดอาย�ควิามข��นัสุ!%หร'อไม" ศึาลัพ�พากษาให% ข ค ร"วิมก�นัชดใช%ค"าเสุ�ยหายแก" ก ด�งนั�� ค จัะอ%างวิ"าค&าพ�พากษาด�งกลั"าวิไม"ผิ!กพ�นั ค ได%หร'อไม"

ข%อกฎีหมายท�( ข. จังใจัไม"ยกข��นัอ%างเป็,นัติ"อสุ!%เป็,นัสุาระสุ&าค�ญซึ่�(ง ค. ไม"ร! %วิ"าม�อย!" ค. ย"อมอ%างเพ'(อม�ให%ตินัผิ!กพ�นัติามค&าพ�พากษานั��นัได%ติาม ป็วิพ. มาติรา 58 (2)

มาติรา 58 ผิ!%ร %องสุอดท�(ได%เข%าเป็,นัค!"ควิามติามอนั� มาติรา (1)

แลัะ (3) แห"ง มาติรา ก"อนันั�� ม�สุ�ทธ�เสุม'อนัหนั�(งวิ"าตินัได%ฟ้;องหร'อถู!กฟ้;อง เป็,นัคด�เร'(องใหม"ซึ่�(งโดยเฉพาะผิ!%ร %องสุอดอาจันั&าพยานัหลั�กฐานัใหม"มา แสุดงค�ดค%านัเอกสุารท�(ได%ย'(นัไวิ% ถูามค%านัพยานัท�(ได%สุ'บุมาแลั%วิแลัะ ค�ดค%านัพยานัหลั�กฐานัท�(ได%สุ'บุไป็แลั%วิก"อนัท�(ตินัได%ร%องสุอด อาจั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

40

อ�ทธรณ3 ฎี�กาค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งของศึาลัติามท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ไวิ% แลัะ อาจัได%ร�บุหร'อถู!กบุ�งค�บุให%ใช%ค"าฤชาธรรมเนั�ยม

ห%ามม�ให%ผิ!%ร %องสุอดท�(ได%เป็,นัค!"ควิามติามอนั� มาติรา (2) แห"ง มาติรา ก"อนัใช%สุ�ทธ�อย"างอ'(นั นัอกจัากสุ�ทธ�ท�(ม�อย!"แก"ค!"ควิามฝ่8ายซึ่�(งตินั เข%าเป็,นัโจัทก3ร"วิมหร'อจั&าเลัยร"วิมในัช��นัพ�จัารณาเม'(อตินัร%องสุอด แลัะห%ามม�ให%ใช%สุ�ทธ�เช"นัวิ"านั��นัในัทางท�(ข�ดก�บุสุ�ทธ�ของโจัทก3หร'อ จั&าเลัยเด�ม แลัะให%ผิ!%ร %องสุอดเสุ�ยค"าฤชาธรรมเนั�ยมอ�นัเก�ดแติ"การท�( ร%องสุอด แติ"ถู%าศึาลัได%อนั�ญาติให%เข%าแทนัท�(โจัทก3หร'อจั&าเลัยเด�ม ผิ!%ร %องสุอดจั�งม�ฐานัะเสุมอด%วิยค!"ควิามท�(ตินัเข%าแทนั

เม'(อได%ม�ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งแลั%วิ ถู%าม�ข%อเก�(ยวิข%องก�บุคด�เป็,นั ป็?ญหาจัะติ%องวิ�นั�จัฉ�ยในัระหวิ"างผิ!%ร %องสุอดก�บุค!"ควิามฝ่8ายท�(ตินัเข%า มาร"วิมหร'อท�(ตินัถู!กหมายเร�ยกเข%ามาร"วิม ผิ!%ร %องสุอดย"อมติ%องผิ!กพ�นั ติามค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นั เวิ%นัแติ"ในักรณ�ติ"อไป็นั��

(1) เนั'(องจัากควิามป็ระมาทเลั�นัเลั"อของค!"ควิามนั��นัท&าให%ผิ!% ร%องสุอดเข%ามาเป็,นัค!"ควิามในัคด�ช%าเก�นัสุมควิรท�(จัะแสุดงข%อเถู�ยง อ�นัเป็,นัสุาระสุ&าค�ญได% หร'อ

(2) เม'(อค!"ควิามนั��นัจังใจัหร'อป็ระมาทเลั�นัเลั"ออย"างร%ายแรง ม�ได%ยกข��นัใช%ซึ่�(งข%อเถู�ยงในัป็?ญหาข%อกฎีหมายหร'อข%อเท:จัจัร�งอ�นัเป็,นั สุาระสุ&าค�ญซึ่�(งผิ!%ร %องสุอดม�ได%ร! %วิ"าม�อย!"เช"นันั��นั

5.3 ทั่นายความแลัะผู้+)ร�บุมอบุอ�านาจ1. ค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งหร'อผิ!%แทนัโดยชอบุธรรมในักรณ�ท�(ค!"

ควิามเป็,นัผิ!%ไร%ควิามสุามารถู หร'อผิ!%แทนัในักรณ�ท�(ค!"ควิามเป็,นันั�ติ�บุ�คคลัจัะวิ"าควิามด%วิยตินัเอง หร'อจัะแติ"งติ��งทนัายควิามวิ"าควิามแลัะด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาแทนัตินัก:ได%

2. การติ��งทนัายควิามติ%องท&าเป็,นัหนั�งสุ'อลังลัายม'อช'(อติ�วิควิามแลัะทนัายควิามแลั%วิย'(นัติ"อศึาลัเพ'(อรวิมไวิ%ในัสุ&านัวินั ทนัายควิามท�(ติ�วิควิามได%ติ��งแติ"งจัะขอติ"อศึาลัให%สุ� (งถูอนัตินัจัากการติ��งแติ"งนั��นัก:ได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

41

3. ทนัายควิามซึ่�(งค!"ควิามได%แติ"งติ��งนั��นัม�อ&านัาจัวิ"าควิามแลัะด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาใด ๆ แทนัค!"ควิามได%ติามท�( เห:นัสุมควิร แติ"กระบุวินัการพ�จัารณาใด ๆ เป็,นัไป็ในัทางจั&าหนั"ายสุ�ทธ�ของค!"ควิาม ทนัายควิามไม"ม�อ&านัาจัท�(จัะด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณานั��นัโดยม�ได%ร�บุมอบุอ&านัาจัจัากติ�วิควิามโดยช�ดแจั%ง

4. ติ�วิควิามม�สุ�ทธ�ติ��งแติ"งผิ!%แทนัหร'อทนัายควิาม โดยท&าเป็,นัหนั�งสุ'อย'(นัติ"อศึาลัเพ'(อให%ร�บุเง�นัหร'อทร�พย3สุ�นัซึ่�(งได%ช&าระไวิ%ในัศึาลัหร'อวิางไวิ%ย�งศึาลัเป็,นัเง�นัธรรมเนั�ยมหร'ออย"างอ'(นั แลัะศึาลัได%สุ� (งให%จั"ายค'นัแลัะสุ"งมอบุให%ติ�วิควิามฝ่8ายนั��นั

5. ค!"ควิามหร'อมนัายควิามเอาติ��งแติ"งให%บุ�คคลัใดท&าการแทนัได%โดยย'(นัใบุมอบุฉ�นัทะติ"อศึาลัท�กคร��งเพ'(อท&าก�จัการอย"างใดอย"างหนั�(งติามท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในักฎีหมาย

6. ศึาลัม�อ&านัาจัสุอบุสุวินัอ&านัาจัของผิ!%แทนัโดยชอบุธรรมของติ�วิควิามหร'อผิ!%แทนัของนั�ติ�บุ�คคลั ถู%าเห:นัวิ"าไม"ม�อ&า นัาจัหร'ออ&า นัาจับุกพร"อง ศึาลัอาจัยกฟ้;องหร'อม�ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งอย"างอ'(นัได%ติามท�(เห:นัสุมควิร

5.3.1 การติ��งทนัายควิามบุ�คคลัติ"อไป็นั��จัะวิ"าควิามอย"างทนัายควิามได%หร'อไม"1. ติ�วิควิามซึ่�(งไม"ม�ควิามร! %ในัทางกฎีหมาย2. ผิ!%แทนันั�ติ�บุ�คคลั3. ผิ!%ร �บุมอบุอ&านัาจัจัากติ�วิควิามข%อ 1 แลัะ 2 ย"อมหมายควิามอย"างทนัายได% สุ"วินัข%อ 3 จัะวิ"า

ควิามอย"างทนัายไม"ได%

5.3.2 การมอบุอ&านัาจัให%ร�บุทร�พย3จั&าเลัยได%มอบุฉ�นัทะแติ"งติ��งให%บุ�ติรชายมาฟ้?งค&าพ�พากษา โดยม�

ใบุมอบุฉ�นัทะย'(นัติ"อศึาลับุ�ติรชายจั&าเลัยได%ฟ้?งค&าพ�พากษาแลัะได%ลังลัายม'อช'(อทราบุค&าพ�พากษาของศึาลัไวิ%ด%วิย ด�งนั��จัะถู'อวิ"าจั&า เลัยได%ทราบุค&าพ�พากษาหร'อไม"ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

42

ถู'อวิ"าจั&าเลัยได%ทราบุค&าพ�พากษาแลั%วิ เพราะจั&าเลัยได%มอบุอ&านัาจัให%บุ�ติรจั&าเลัยมาฟ้?งแทนั

5.4 ค�าค+�ความแลัะเอกสาร1. ค&าค!"ควิามหร'อเอกสุาร ติ%องท&าข��นัให%ป็รากฏิข%อควิามถู�งติ�วิบุ�คคลั

แลัะม�รายการติามท�(บุ�งค�บุไวิ%ในักฎีหมาย2. การย'(นัค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารอ'(นัใดติ"อศึาลั ให%กระท&าได%โดยสุ"งติ"อ

พนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ของศึาลัหร'อย'(นัติ"อศึาลัในัระหวิ"างการพ�จัารณา3. บุรรดาค&าฟ้;อง หมายเร�ยกแลัะหมายอ'(นัๆ ค&าสุ�(ง ค&าบุ�งค�บุของ

ศึาลั เจั%าพนั�กงานัศึาลัเป็,นัผิ!%สุ"งภายใติ%ข%อยกเวิ%นับุางป็ระการแลัะโจัทก3ม�หนั%าท�(จั�ดการนั&าสุ"งค&าฟ้;อง สุ"วินัหมายเร�ยก หมายอ'( นัๆ ค&าสุ�(ง ค&าบุ�งค�บุของศึาลัท�(ได%ออกติามค&าขอของค!"ควิามฝ่8ายใด เป็,นัหนั%าท�(ของค!"ควิามฝ่8ายนั��นัจั�ดการนั&าสุ"ง

4. ฝ่8ายท�(ให%การม�หนั%าท�(นั&าติ%นัฉบุ�บุค&า ให%การย'( นัไวิ%ติ"อศึาลัพร%อมสุ&าเนัา สุ&าหร�บุให%ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งหร'อค!"ควิามอ'(นัๆ ร�บุไป็โดยทางเจั%าพนั�กงานัศึาลั

5. ผิ!%ย'(นัค&าร%องหร'อค&าแถูลังการณ3ภายในัเวิลัาท�(กฎีหมายหร'อศึาลัก&าหนัด หร'อโดยข%อติกลังของค!"ควิามม�หนั%าท�(นั&าติ%นัฉบุ�บุย'(นัไวิ%ติ"อศึาลัพร%อมสุ&าเนัาเพ'(อให%ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(ง หร'อค!"ควิามอ'(นัๆหร'อบุ�คคลัท�(เก�(ยวิข%องร�บุไป็โดยทางเจั%าพนั�กงานัศึาลั สุ"วินัค&าร%องอ'(นัๆ ให%ย'(นัศึาลัพร%อมสุ&าเนัา เพ'(อสุ"งให%แก"ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งหร'อค!"ควิามอ'(นัๆ หร'อบุ�คคลัท�(เก�(ยวิข%อง

6. ศึาลัอาจัสุ�(งให%สุ"งค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารโดยทางไป็รษณ�ย3ลังทะเบุ�ยนัติอบุร�บุก:ได%

7. การสุ"งค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารอ'(นัใดโดยเจั%าพนั�กงานัศึาลั ติ%องป็ฏิ�บุ�ติ�ติามท�(บุ�งค�บุไวิ%ในักฎีหมายซึ่�(งม�ข%อยกเวิ%นับุางป็ระการ

8. ถู%าค!"ควิามหร'อบุ�คคลัท�(ระบุ�ไวิ%ในัค&าค!"ควิาม หร'อเอกสุารป็ฏิ�เสุธไม"ยอมร�บุจัากเจั%าพนั�กงานัศึาลัโดยป็ราศึจัากเหติ�อ�นัชอบุด%วิยกฎีหมาย เจั%าพนั�กงานัศึาลัอาจัวิางไวิ% ณ ท�(นั� �นัได% ซึ่�(งถู%าหากไม"สุามารถูท&าได% ศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

43

อาจัสุ�(งให%สุ"งโดยวิ�ธ�อ'(นัแทนัได%ติามท�(ระบุ�ไวิ%ในักฎีหมาย ซึ่�(งจัะม�ผิลัใช%ได%ติ"อเม'(อก&าหนัดเวิลัาสุ�บุห%าวิ�นัหร'อระยะเวิลัานัานักวิ"านั��นัติามท�(ศึาลัเห:นัสุมควิรก&าหนัดได%ลั"วิงพ%นัไป็

9. การสุ"งค&า ค!"ควิามหร'อเอกสุารโดยเจั%าพนั�กงานัหร'อทางเจั%าพนั�กงานัศึาลัให%เจั%าพนั�กงานัศึาลัสุ"งใบุร�บุหร'อรายงานัการสุ"งติ"อศึาลัเพ'(อรวิมไวิ%ในัสุ&าควิรควิาม

10. การสุ"งหมายเร�ยกพยานัโดยค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%อง จัะติ%องป็ฏิ�บุ�ติ�ติามข%อบุ�งค�บุท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในักฎีหมาย

11. ในัการสุ"งค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารอ'(นัใด จัะติ%องสุ"งสุ&าเนัาไป็ให%ค!"ควิามหร'อบุ�คคลัท�กๆคนัให%ครบุจั&านัวินั

12. การย'(นัติ"อศึาลัหร'อสุ"งให%แก"ค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(ง หร'อบุ�คคลัภายนัอกซึ่�(งค&าค!"ควิาม หร'อเอกสุารอ'(นัใด โดยผิ"านัทางพนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ของศึาลั กฎีหมายให%ถู'อวิ"าค!"ควิามได%ป็ฏิ�บุ�ติ�ติามควิามม�"งหมายของกฎีหมายหร'อศึาลัแลั%วิ เม'( อได%สุ"งค&า ค!"ควิามหร'อเอกสุารแก"พนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ของศึาลัภายในัเวิลัาท�(ก&าหนัดแลั%วิ

5.4.1 การย'(นัค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารในัระหวิ"างศึาลันั�(งพ�จัารณาคด�เร'(องหนั�(ง ก"อนัสุ'บุพยานัโจัทก3

เสุร:จั ทนัายจั&าเลัยได%ย'(นัค&าแถูลังเป็,นัหนั�งสุ'อขออ%างพยานัจั&าเลัยเพ�(มเติ�มติ"อศึาลั ทนัายโจัทก3แถูลังค�ดค%านัวิ"า จัะย'(นัติ"อศึาลัไม"ได%ติ%องสุ"งติ"อพนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ของศึาลั ท"านัเห:นัด%วิยก�บุข%อค�ดค%านัของทนัายโจัทก3หร'อไม"

ค&าแถูลังเป็,นัหนั�งสุ'อขออ%างพยานัเพ�(มเติ�มเป็,นัเอกสุารอ'(นัใดติาม ป็วิพ. มาติรา 69 ทนัายจั&าเลัยจั�งย'(นัติ"อศึาลัในัระหวิ"างนั�(งพ�จัารณาได% ไม"เห:นัด%วิยก�บุค�ดค%านัของทนัายโจัทก3

5.4.2 การสุ"งค&าค!"ควิามแลัะเอกสุาร (1)

ในัคด�เร'(องหนั�(งเม'(อโจัทก3ย'(นัฟ้;องแลั%วิ โจัทก3ย'(นัค&าติ"อศึาลัจัะขอนั&า สุ&า เนัาค&า ฟ้;องให%คนัของโจัทก3ไป็สุ"งแก"จั&า เลัยเองเพ'( อเป็,นัการ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

44

ป็ระหย�ดเวิลัาแลัะค"าใช%จั"าย ด�งนั��ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะสุ�(งค&าแถูลังของโจัทก3อย"างไร

ติาม ป็วิพ. มาติรา 70 บุ�ญญ�ติ�ให%เจั%าพนั�กงานัศึาลัเป็,นัผิ!%สุ"งค&าฟ้;อง โจัทก3จัะขอสุ&าเนัาค&าฟ้;องไป็สุ"งให%จั&าเลัยเองไม"ได% โจัทก3เพ�ยงแติ"ม�หนั%าท�(จั�ดการสุ"งสุ&าเนัาเท"านั��นั (มาติรา 70 วิรรค 2) ถู%าเป็,นัศึาลัจัะยกค&าแถูลังของโจัทก3เสุ�ย

ในักรณ�จั&าเลัยมาฟ้?งค&าพ�พากษา เม'(ออ"านัค&าพ�พากษาให%จั&าเลัยฟ้?งแลั%วิ จั&าเลัยย�งอย!"ในัศึาลัขณะท�(ศึาลันั�(งพ�จัารณา ศึาลัจั�งได%ออกค&าบุ�งค�บุให%จั&าเลัยป็ฏิ�บุ�ติ�ติามค&าพ�พากษาภายในั 15 วิ�นั แลัะจั&าเลัยได%ลังลัายม'อช'(อร�บุร! %แลั%วิ ด�งนั��จัะถู'อวิ"าเป็,นัการชอบุด%วิยกฎีหมายหร'อไม"

ถู'อได%วิ"าสุ"งค&าบุ�งค�บุให%จั&าเลัยทราบุ เป็,นัการสุ"งโดยชอบุด%วิยกฎีหมายแลั%วิติามมาติรา 70 วิรรคแรก(2)

มาติรา 70 บุรรดาค&าฟ้;อง หมายเร�ยกแลัะหมายอ'(นั ๆ ค&าสุ�(ง ค&าบุ�งค�บุของศึาลันั��นัให%เจั%าพนั�กงานัศึาลัเป็,นัผิ!%สุ"งให%แก"ค!"ควิามหร'อ บุ�คคลัภายนัอกท�(เก�(ยวิข%อง แติ"วิ"า

(1) หมายเร�ยกพยานั ให%ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างพยานันั��นัเป็,นัผิ!%สุ"ง โดยติรงเวิ%นัแติ"ศึาลัจัะสุ�(งเป็,นัอย"างอ'(นั หร'อพยานัป็ฏิ�เสุธไม"ยอม ร�บุหมาย ในักรณ�เช"นัวิ"านั��ให%เจั%าพนั�กงานัศึาลัเป็,นัผิ!%สุ"ง

(2) ค&า สุ�(ง ค&า บุ�งค�บุของศึาลั รวิมท��งค&า สุ�(งก&า หนัดวิ�นันั�(งพ�จัารณา หร'อสุ'บุพยานั แลั%วิแติ"กรณ�หร'อค&าสุ�(งให%เลั'(อนัคด� ถู%าค!"ควิามหร'อ บุ�คคลัท�(เก�(ยวิข%องนั��นัอย!"ในัศึาลัในัเวิลัาท�(ม�ค&าสุ�(งแลัะได%ลังลัายม'อช'(อ ร�บุร! %ไวิ% ให%ถู'อวิ"าได%สุ"งโดยชอบุด%วิยกฎีหมายแลั%วิ

ค&าฟ้;องนั��นั ให%โจัทก3เสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมในัการสุ"ง สุ"วินัการนั&าสุ"งนั��นั โจัทก3จัะนั&าสุ"งหร'อไม"ก:ได% เวิ%นัแติ"ศึาลัจัะสุ�(งให%โจัทก3ม�หนั%าท�(จั�ดการ นั&าสุ"งสุ"วินัหมายเร�ยก หมายอ'( นั ๆ ค&าสุ�(ง ค&าบุ�งค�บุของศึาลัท�(ได%ออก ติามค&าขอของค!"ควิามฝ่8ายใด ถู%าศึาลัม�ได%สุ� (งให%จั�ดการนั&าสุ"งด%วิย ก:ให%ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัเพ�ยงแติ"เสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมในัการสุ"ง ในักรณ�อ'(นั ๆ ให%เป็,นัหนั%าท�(ของศึาลัท�(จัะจั�ดการสุ"งให%แก"ค!"ควิามหร'อบุ�คคลัท�(เก�(ยวิข%อง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

45

5.4.3 การสุ"งค&าค!"ควิามแลัะเอกสุา (2)

โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัย เจั%าพนั�กงานัศึาลัได%นั&าสุ&าเนัาค&าฟ้;องแลัะหมายเร�ยกให%จั&าเลัยย'(นัค&าให%การไป็สุ"งย�งภ!ม�ลั&าเนัาของจั&าเลัยแลั%วิ ไม"พบุจั&าเลัยท�(บุ%านั แติ"พบุจั&าเลัยท�(ร %านักาแฟ้ป็ากซึ่อยเข%าบุ%านัของจั&าเลัย เจั%าพนั�กงานัศึาลัจั�งสุ"งสุ&าเนัาค&าฟ้;องแลัะหมายเร�ยกให%จั&าเลัยท�(ร %านักาแฟ้นั��นั จั&าเลัยก:ยอมร�บุ ด�งนั�� จัะถู'อวิ"าเป็,นัการสุ"งถู!กติ%องติามกฎีหมายหร'อไม"

เป็,นัการถู!กติ%องติามกฎีหมาย ติามมาติรา 77 แลั%วิมาติรา 77 การสุ"งค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารอ'(นัใดโดยเจั%าพนั�กงานั

ศึาลั ไป็ย�งท�(อ'(นันัอกจัากภ!ม�ลั&าเนัา หร'อสุ&านั�กท&าการงานัของค!"ควิามหร'อ ของบุ�คคลัซึ่�(งระบุ�ไวิ%ในัค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารนั��นัให%ถู'อวิ"าเป็,นัการถู!กติ%องติามกฎีหมาย เม'(อ

(1) ค!"ควิามหร'อบุ�คคลันั��นัยอมร�บุค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารนั��นัไวิ% หร'อ

(2) การสุ"งค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารนั��นัได%กระท&าในัศึาลั

เจั%าพนั�กงานัศึาลันั&า สุ&า เนัาค&า ฟ้;องแลัะหมายเร�ยกไป็สุ"งย�งภ!ม�ลั&าเนัาจั&าเลัยแลั%วิ แติ"ไม"พบุจั&าเลัยจั�งป็@ดสุ&าเนัาค&าสุ�(งฟ้;องแลัะหมายเร�ยก ณ ภ!ม�ลั&าเนัาของจั&าเลัยนั��นั โดยม�พนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ฝ่8ายป็กครองลังช'(อเป็,นัพยานัด%วิย ด�งนั�� จัะเป็,นัการการถู!กติ%องติามกฎีหมายหร'อไม"

ไม"เป็,นัการถู!กติ%องติามกฎีหมายเพราะศึาลัม�ได%สุ� (งให%สุ"งโดยวิ�ธ�ป็@ดสุ&า เนัาค&า ฟ้;องแลัะหมายเร�ยก แม%จัะม�พนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ฝ่8 ายป็กครองลังลัายม'อช'(อเป็,นัพยานัก:ติาม กรณ�ไม"ติ%องด%วิยมาติรา 79

5.4.4 การสุ"งค&าค!"ควิามแลัะเอกสุารไป็ติ"างป็ระเทศึโจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัยซึ่�(งเป็,นับุร�ษ�ทสุร%างทางด"วินัในั

กร�งเทพ เสุร:จัแลั%วิเลั�กก�จัการกลั�บุไป็ท�(ลัอนัดอนัเม'(อป็Dกลัาย โจัทก3จัะติ%องสุ"งหมายเร�ยกแลัะสุ&าเนัาฟ้;องให%จั&าเลัยอย"างไร

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

46

โจัทก3ติ%องสุ"งหมายเร�ยกแลัะสุ&าเนัาฟ้;องเร�(มติ%นัคด� ให%จั&าเลัยในัติ"างป็ระเทศึเพราะจั&าเลัยไม"ม�ภ!มลั&าเนัาในัราชอาณาจั�กรแม%จั&าเลัยจัะเพ�(งเลั�กก�จัการไป็จัากป็ระเทศึไทยไม"ถู�งสุองป็Dก:ติาม

การสุ"งค&าค!"ควิามให%แก"ผิ!%ร �บุในัติ"างป็ระเทศึจัะป็ฏิ�บุ�ติ�อย"างไรถู%าไม"ม�สุนัธ�สุ�ญญาระหวิ"างป็ระเทศึไทยก�บุป็ระเทศึผิ!%ร �บุค&าค!"

ควิาม หร'อม�อนั�สุ�ญญาระหวิ"างป็ระเทศึวิ"าด%วิยเร'(องนั��ท�(ป็ระเทศึไทยเป็,นัภาค�อย!"ก:ให%ด&าเนั�นัการสุ"งผิ"านักระทรวิงย�ติ�ธรรมแลัะกระทรวิงการติ"างป็ระเทศึโดยทางการท!ติซึ่�(งผิ!%ขอจัะติ%องแป็ลัค&าค!"ควิามนั��นัแลัะเอกสุารอ'(นัท�(เก�(ยวิข%องเป็,นัภาษาของป็ระเทศึผิ!%ร �บุหร'อภาษาอ�งกฤษ แลัะผิ!%ขอให%สุ"งติ%องวิางเง�นัค"าใช%จั"ายด%วิย

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 51. กองมรดกของนัายแดง เร'(องนั��ไม"อาจันั&าคด�มาฟ้;องหร'อถู!กฟ้;อง

ติ"อศึาลัได%2. นัางม�ฟ้;องคด�โดยไม"ได%ร�บุควิามย�นัยอมจัากสุาม�ค'อ นัายมา ศึาลั

ร�บุฟ้;องไวิ%แลั%วิ ติ"อมานัางม�ทราบุวิ"าการฟ้;องคด�โดยไม"ได%ร�บุควิามย�นัยอมจัากสุาม�เป็,นัการบุกพร"อง ในัเร'(องควิามสุามารถูจั�งให%นัายมาย'(นัค&าแถูลังติ"อศึาลัขอให%ควิามย�นัยอมในัการฟ้;องร%องคด�ด�งกลั"าวิก"อนัเร�(มสุ'บุพยานัด�งนั�� ชอบุด%วิยมาติรา 56 เพราะการกระท&าด�งกลั"าวิถู'อวิ"า เป็,นัการแก%ไขข%อบุกพร"องในัเร'(องควิามสุามารถูถู!กติ%องติามมาติรา 56 แลั%วิ3. นัายหนั�(งนัายสุองติ"างก:ก!%เง�นัมาจัากนัายแดงคนัลัะ 5,000 บุาท

ในัวิ�นัเด�ยวิก�นั แลัะม�หลั�กฐานัเป็,นัหนั�งสุ'อลังลัายม'อช'(อท&าไวิ%ให%นัายแดงคนัลัะฉบุ�บุ นัายหนั�(งนัายสุองติ"างผิ�ดนั�ดใช%เง�นัค'นัติามก&าหนัด ด�งนั�� นัายแดงจัะฟ้;องเร�ยกเง�นัจัากนัายหนั�(งนัายสุองเป็,นัคด�เด�ยวิก�นัได%หร'อไม" ค�าติอบุ ฟ้;องไม"ได% เพราะนัายหนั�(งนัายสุองไม"ม�ผิลัป็ระโยชนั3ร"วิมก�นั ในัม!ลัควิามแห"งคด�

4. เม'(อม�บุ�คคลัภายนัอกคด�ร%องสุอดเข%ามาเป็,นัค!"ควิามติามมาติรา 57(1) เพ'(อให%ได%ร�บุควิามร�บุรองค�%มครอง หร'อบุ�งค�บุติามสุ�ทธ�ของตินัชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

47

ศึาลัติ%องสุ�(งอนั�ญาติให%เข%ามาในัคด� เร'(องนั��ไม"ชอบุด%วิยกฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาเก�(ยวิก�บุเร'(องร%องสุอด

5. ผิ!%ร %องสุอดติามมาติรา 57(1) ม�สุ�ทธ�เสุม'อนัหนั�(งวิ"าได%ฟ้;องหร'อ ถู!กฟ้;องเป็,นัคด�เร'(องใหม" เร'(องนั��ชอบุด%วิยกฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาเก�(ยวิก�บุเร'(องผิลัของการร%องสุอด

6. การขอเลั'(อนัการพ�จัารณาคด� กระบุวินัการเร'(องนั��ทนัายควิามซึ่�(งได%ร�บุแติ"งติ��งจัากค!"ควิามม�อ&านัาจักระท&าได% แม%ไม"ได%ร�บุการมอบุอ&านัาจัจัากติ�วิควิามโดยช�ดแจั%ง

7. ศึาลัจัะม�อ&านัาจัสุ�(งอนั�ญาติให%ทนัายควิามถูอนัตินัจัากการเป็,นัทนัายควิามได%ก:ติ"อเม'(อ เป็,นัท�(พอใจัของศึาลัวิ"าติ�วิควิามผิ!%แติ"งทนัายได%ทราบุเร'(องการขอถูอนัติ�วิของทนัายควิามแลั%วิ

8. หนั%าท�(ของพนั�กงานัศึาลัท�(จัะติ%องสุ"งให%แก"ค!"ควิามค'อ ค&าฟ้;อง แลัะ ค&าสุ�(งของศึาลัท�(ออกติามค&าขอของฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(ง

9. การสุ"งค&าค!"ควิามหร'อเอกสุารโดยทางไป็รษณ�ย3ลังทะเบุ�ยนัติอบุร�บุนั��นั ม�ผิลัในัวิ�นันั��นั เช"นัเด�ยวิก�บุการสุ"งของเจั%าพนั�กงานัศึาลั

10. โจัทก3ย'นัฟ้;องคด�ในัวิ�นัสุ�ดท%ายท�(คด�จัะขาดอาย�ควิามฟ้;องร%อง เจั%าหนั%าท�(ของศึาลัร�บุเร'(องไวิ%แลั%วิแติ"ไม"ได%นั&าเสุนัอศึาลัในัวิ�นันั��นัเนั'(องจัากเผิลัอเลัอ แติ"มาพบุค&าร%องด�งกลั"าวิในัวิ�นัร� "งข��นั จั�งนั&าเสุนัอศึาลัหลั�งจัากคด�ขาดอาย�ควิามแลั%วิ ด�งนั��ผิลัค'อ โจัทก3ได%ย'(นัฟ้;องภายในัอาย�ควิามแลั%วิ

หน�วยทั่�� 6 หลั�กทั่��วไปว�าด)วยการช�-ขาดติ�ดส�นคด�

1. ศึาลัเป็,นัผิ!%ม�อ&านัาจัช��ขาดติ�ดสุ�นัคด� โดยท&าเป็,นัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(ง

2. จั&าเลัยชอบุท�(จัะช&าระหนั��ก"อนัศึาลัม�ค&าพ�พากษาได% โดยถู%าเป็,นัหนั��เง�นัก:นั&าเง�นัมาวิางศึาลั ถู%าเป็,นัหนั��อย"างอ'(นัก:แจั%งให%ศึาลัทราบุ

3. ระหวิ"างด&าเนั�นัคด� ค!"ควิามอาจัติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นัเม'(อใดก:ได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

48

6.1 ค�าพิ�พิากษาแลัะค�าส��ง1. ศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งอนั�ญาติหร'อยกค&าขอซึ่�(งค!"ควิามย'(นัในัระหวิ"าง

พ�จัารณา2. ในัเร'(องป็ระเด:นัแห"งคด� ศึาลัม�อ&านัาจัวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดโดยท&าเป็,นัค&า

พ�พากษาหร'อค&าสุ�(ง3. ศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งจั&าหนั"ายคด�จัากสุารบุบุควิามติามท�(กฎีหมาย

บุ�ญญ�ติ�ไวิ%โดยไม"ติ%องม�ค&าวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดในัป็ระเด:นัในัเร'(องนั��นัๆ ถู%าไม"จั&าหนั"ายคด� ศึาลัก:ช��ขาดคด�โดยท&าเป็,นัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งในัวิ�นัสุ��นัการพ�จัารณา

4. ศึาลัท�(ร �บุค&าฟ้;องจัะป็ฏิ�เสุธไม"ยอมพ�พากษาหร'อม�ค&าสุ�(งช��ขาดคด�โดยอ%างวิ"าไม"ม�บุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายท�(จัะใช%บุ�งค�บุแก"คด� หร'อวิ"าบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายท�(จัะใช%บุ�งค�บุนั��นัเคลั'อบุคลั�ม หร'อไม"บุร�บุ!รณ3ไม"ได%

6.1.1 ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งของศึาลัในักรณ�ท�(ศึาลัช��นัติ%นัติรวิจัค&าฟ้;องท�(โจัทก3ย'(นัติ"อศึาลัแลั%วิสุ�(งไม"ร�บุ

ฟ้;อง ด�งนั�� เป็,นัการวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดป็ระเด:นัแห"งคด�หร'อไม"ไม"เป็,นัการวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดป็ระเด:นัแห"งคด� แติ"เป็,นัค&าสุ�(งศึาลัไม"ร�บุ

ฟ้;องติามมาติรา 18

6.1.1 การจั&าหนั"ายคด�นัอกจัากกรณ�ติามมาติรา 132 ท�(ศึาลัจัะจั&าหนั"ายคด�ได%แลั%วิ เหติ�

อ'(นัๆ นัอกจัากท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%แลั%วินั��นั ศึาลัจัะจั&าหนั"ายคด�ได%หร'อไม"นัอกจัากกรณ�ติามมาติรา 132 แลั%วิ ศึาลัม�อ&านัาจัจั&าหนั"ายคด�ในั

กรณ�อ'(นัๆ ได%อ�ก

ถู%าม�กรณ�ติามมาติรา 132 ศึาลัติ%องสุ�(งจั&าหนั"ายคด�เสุมอไป็หร'อไม"

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

49

ไม"เสุมอไป็ จัะเห:นัได%โดยนั�ยแห"งมาติรา 133 เป็,นัเหติ�ให%ศึาลัใช%ด�ลัพ�นั�จั ถู%าศึาลัใช%ด�ลัพ�นั�จัไม"จั&าหนั"ายก:ติ%องติ�ดสุ�นัช��ขาดคด�ไป็ติามมาติรา 133

มาติรา 132 ให%ศึาลัม�ค&าสุ�(งให%จั&าหนั"ายคด�เสุ�ยจัากสุารบุบุควิามได% โดยไม"ติ%องม�ค&าวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดในัป็ระเด:นัเร'(องนั��นั แลัะให%ก&าหนัดเง'(อนัไข ในัเร'(องค"าฤชาธรรมเนั�ยมติามท�(เห:นัสุมควิร

(1) เม'(อโจัทก3ท��งฟ้;อง ถูอนัฟ้;อง หร'อไม"มาศึาลัในัวิ�นันั�ดพ�จัารณา ด�งท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา 174 มาติรา 175 แลัะ มาติรา 193 ทวิ�

(2) เม'(อโจัทก3ไม"หาป็ระก�นัมาให%ด�(งท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา 253

แลัะ 288 หร'อเม'(อค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(ง หร'อท��งสุองฝ่8ายขาดนั�ด ด�(งท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา 198 , 200 แลัะ 201

(3) ถู%าควิามมรณะของค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งย�งให%คด�นั��นัไม"ม� ป็ระโยชนั3ติ"อไป็ หร'อถู%าไม"ม�ผิ!%ใดเข%ามาแทนัท�(ค!"ควิามฝ่8ายท�(มรณะ ด�(งท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา 42

(4) เม'(อศึาลัได%ม�ค&าสุ�(งให%พ�จัารณาคด�รวิมก�นัหร'อให%แยกก�นั ซึ่�(ง เป็,นัเหติ�ให%ติ%องโอนัคด�ไป็ย�งอ�กศึาลัหนั�(งด�(งท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา 28

แลัะ 29

มาติรา 133 เม'(อศึาลัม�ได%จั&าหนั"ายคด�ออกจัากสุารบุบุควิามด�(งท�( บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั มาติรา ก"อนั ให%ศึาลัช��ขาดคด�นั��นัโดยท&าเป็,นัค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งในัวิ�นัท�(สุ��นัการพ�จัารณา แติ"เพ'(อการท�(จัะพ�เคราะห3คด�ติ"อไป็ ศึาลัจัะเลั'( อนัการพ�พากษาหร'อการท&าค&าสุ�(งติ"อไป็ในัวิ�นัหลั�งก:ได%ติามท�( เห:นัสุมควิร เพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม

การใช%บุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายบุ�งค�บุคด�ในัการพ�พากษาหร'อม�ค&าสุ�(งช��ขาดคด� ศึาลัท�(ร �บุฟ้;องคด�ไวิ% จัะอ%าง

วิ"าไม"ม�บุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายท�(จัะใช%บุ�งค�บุแก"คด�ได%ห'อไม"จัะอ%างไม"ได%ติามมาติรา 134

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

50

มาติรา 134 ไม"วิ"าในักรณ�ใด ๆ ห%ามม�ให%ศึาลัท�(ร �บุฟ้;องคด�ไวิ%ป็ฏิ�เสุธ ไม"ยอมพ�พากษาหร'อม�ค&าสุ�(งช��ขาดคด�โดยอ%างวิ"าไม"ม�บุทบุ�ญญ�ติ�แห"ง กฎีหมายท�(จัะใช%บุ�งค�บุแก"คด� หร'อวิ"าบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งกฎีหมายท�(จัะใ ช% บุ� ง ค� บุ นั�� นั เ ค ลั' อ บุ ค ลั� ม ห ร' อ ไ ม" บุ ร� บุ! ร ณ3

การช�าระหน�-ก�อนม�ค�าพิ�พิากษา1. จั&าเลัยวิางเง�นัติ"อศึาลัก"อนัม�ค&าพ�พากษา โดยยอมร�บุผิ�ดหร'อไม"

ยอมร�บุผิ�ดก:ได%2. จั&าเลัยชอบุท�(จัะช&าระหนั��อย"างอ'(นันัอกจัากเง�นัได%ก"อนัศึาลัม�ค&า

พ�พากษา

การวิางเง�นัก"อนัก"อนัม�ค&าพ�พากษาโจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัย 30,000 บุาท จั&าเลัยให%การวิ"าก!%

ไป็จัร�งแติ"ขอใช%เง�นั 20,000 บุาทให%โจัทก3ก"อนัแลัะนั&าเง�นั 20,000

บุาท มาวิางศึาลั โจัทก3ย�นัด�ร�บุเอาโดยไม"ติ�ดใจัเร�ยกร%องมากกวิ"านั�� แลัะคด�ไม"ม�ป็ระเด:นัอ'(นัท�(จัะติ%องวิ�นั�จัฉ�ยติ"อไป็อ�ก ด�งนั�� ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะด&าเนั�นัการติ"อไป็อย"างไร

เป็,นักรณ�ติ%องด%วิยมาติรา 136 วิรรคแรก ถู%าเป็,นัศึาลั จัะพ�พากษาให%จั&า เลัยใช%เง�นัแก"โจัทก3 20,000 บุาท ให%โจัทก3ร�บุเง�นั 20,000 บุาท ไป็จัากจั&าเลัยโดยทางศึาลั

โจัทก3ฟ้;องวิ"าจั&าเลัยได%ก!%เง�นัไป็จัากโจัทก3 30,000 บุาท จั&าเลัยไม"ใช%ค'นัขอให%ศึาลับุ�งค�บุให%จั&าเลัยใช%เง�นัติามฟ้;อง จั&าเลัยให%การสุ!%คด�วิ"า ได%ก!%ไป็เพ�ยง 10,000 บุาท ไม"ใช" 30,000 บุาท ได%นั&าเง�นั 10,000 บุาท มาวิางศึาลัเพ'(อช&าระหนั��ให%โจัทก3 ด�งนั�� จั&าเลัยจัะร�บุเง�นัค'นัไป็ก"อนัม�ค&าพ�พากษาวิ"าจั&าเลัยไม"ติ%องร�บุผิ�ดได%หร'อไม"

เป็,นักรณ�ติ%องด%วิยมาติรา 136 วิรรค 2 จั&าเลัยจัะร�บุค'นัไป็ก"อนัท�(ม�ค&าพ�พากษาวิ"าจั&าเลัยไม"ติ%องร�บุผิ�ดไม"ได%

มาติรา 136 ในักรณ�ท�(จั&าเลัยวิางเง�นัติ"อศึาลัโดยยอมร�บุผิ�ด ถู%า โจัทก3พอใจัยอมร�บุเง�นัท�(จั&าเลัยวิางโดยไม"ติ�ดใจัเร�ยกร%องมากกวิ"านั��นั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

51

แลัะคด�ไม"ม�ป็ระเด:นัท�(จัะติ%องวิ�นั�จัฉ�ยติ"อไป็อ�ก ให%ศึาลัพ�พากษาคด� ไป็ติามนั��นัค&าพ�พากษานั��นัเป็,นัท�(สุ�ด แติ"ถู%าโจัทก3ไม"พอใจัในัจั&านัวินัเง�นั ท�(จั&าเลัยวิางแลัะย�งติ�ดใจัท�(จัะด&าเนั�นัคด�เพ'(อให%จั&าเลัยติ%องร�บุผิ�ดในั จั&านัวินัเง�นัติามท�(เร�ยกร%องติ"อไป็อ�กจั&าเลัยม�สุ�ทธ�ถูอนัเง�นัท�(วิางไวิ%นั� �นัได% โดยให%ถู'อเสุม'อนัวิ"าม�ได%ม�การวิางเง�นัหร'อจั&าเลัยจัะยอมให%โจัทก3ร�บุ เง�นันั��นัไป็ก:ได% ในักรณ�หลั�งนั��โจัทก3จัะร�บุเง�นัไป็หร'อไม"ก:ติาม จั&าเลัย ไม"ติ%องเสุ�ยดอกเบุ��ยในัจั&านัวินัเง�นัท�(วิาง แม%วิ"าจั&าเลัยม�ควิามร�บุผิ�ด ติามกฎีหมายจัะติ%องเสุ�ย ท��งนั�� นั�บุแติ"วิ�นัท�(จั&าเลัยยอมให%โจัทก3ร�บุ เง�นัไป็

ในักรณ�ท�(จั&าเลัยวิางเง�นัติ"อศึาลัโดยไม"ยอมร�บุผิ�ด จั&าเลัยจัะร�บุเง�นั นั��นัค'นัไป็ก"อนัท�(ม�ค&าพ�พากษาวิ"าจั&าเลัยไม"ติ%องร�บุผิ�ดไม"ได% การวิางเง�นั เช"นัวิ"านั��ไม"เป็,นัเหติ�ระง�บุการเสุ�ยดอกเบุ��ย หากจั&าเลัยม�ควิามร�บุผิ�ด ติามกฎีหมายจัะติ%องเสุ�ย

การช&าระหนั��อย"างอ'(นันัอกจัากเง�นัโจัทก3ฟ้;องจั&า เลัยให%สุ"งมอบุรถูยนัติ3ท�(จั&า เลัยเช"าไป็จัากโจัทก3

จั&าเลัยไม"ได%ให%การติ"อสุ!%คด� แติ"ย'(นัค&าแถูลังเป็,นัหนั�งสุ'อวิ"า จัะสุ"งมอบุให%โจัทก3 ด�งนั�� ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาติ"อไป็อย"างไร

เป็,นักรณ�ติ%องด%วิยมาติรา 137 ถู%าเป็,นัศึาลั จัะพ�พากษาให%จั&าเลัยสุ"งมอบุรถูยนัติ3แก"โจัทก3

การติกลังหร'อประน�ประนอมยอมความ1. บุ ร ร ด า ค ด� ท�( ข�� นั ม า สุ!" ศึ า ลั นั�� นั ค!" ค วิ า ม จั ะ ติ ก ลั ง ก� นั ห ร'อ

ป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นัในัป็ระเด:นัแห"งคด�เม'(อใดก:ได%2. การติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นัไม"ใช"การติกลังสุ'บุ

พยานัร"วิมหร'อค!"ควิามท%าก�นัในัศึาลั3. ผิลัของการติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิาม กฎีหมายห%ามม�ให%

ค!"ควิามอ�ทธรณ3ฎี�กาค&าพ�พากษาติามยอม เวิ%นัแติ"ติามท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ไวิ%นั� �นั

4. ในัการบุ�งค�บุคด�ติามยอม ศึาลัม�อ&านัาจัติ�ควิามข%อติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิาม

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

52

5. ค!"ควิามม�สุ�ทธ�อ�ทธรณ3ฎี�กาค&าสุ�(งศึาลัท�(เก�(ยวิก�บุการติ�ควิามได%

6.3.1 ลั�กษณะการติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก. ฟ้;องเร�ยกรถูยนัติ3ค'นัจัาก ข. โดยอ%างวิ"ารถูเป็,นัของ ก. ข.

ให%การสุ!%คด� ในัช��นัพ�จัารณาค!"ควิามติกลังก�นัวิ"า ให% ค. เบุ�กควิามเป็,นัพยานัโจัทก3จั&าเลัยแติ"เพ�ยงคนัเด�ยวิ แลั%วิให%ศึาลัติ�ดสุ�นัไป็ติามท�( ค. เบุ�กควิามด�งนั�� จัะเป็,นัการติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นัติามมาติรา 138 หร'อไม"

ไม"เป็,นั แติ"เป็,นัข%อติกลังก�นัอย"างธรรมดาให% ค. แติ"เพ�ยงผิ!%เด�ยวิเบุ�กควิามเป็,นัพยานัโจัทก3จั&าเลัย

ค&าท%าของค!"ควิามในัศึาลัจัะเป็,นักานัติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นัติามมาติรา 138 หร'อไม"

ไม"เป็,นัเพราะค&าท%าเป็,นัเพ�ยงการยอมร�บุข%อเท:จัจัร�งในัศึาลัติามท�(ค!"กรณ�อ�กฝ่8ายหนั�(งอ%างโดยม�เง'(อนัไขบุ�งค�บุก"อนัซึ่�(งเป็,นัเง'(อนัไขเก�(ยวิก�บุการด&าเนั�นักระบุวินัการพ�จัารณาเท"านั��นั

6.3.2 ผิลัแห"งการติกลังหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามเม'( อค!"ควิามท&า สุ�ญญาป็ระนั�ป็ระนัอมในัศึาลัแลั%วิ ค!"ควิามจัะ

อ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาติามยอมของศึาลัได%หร'อไม"อ�ทธรณ3ไม"ได% เวิ%นัแติ"ม�เหติ�ติามมาติรา 138 วิรรค 2

มาติรา 138 ในัคด�ท�(ค!"ควิามติกลังก�นัหร'อป็ระนั�ป็ระนัอมยอม ควิามก�นัในัป็ระเด:นัแห"งคด�โดยม�ได%ม�การถูอนัค&าฟ้;องนั��นั แลัะข%อติกลัง หร'อการป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นันั��นัไม"เป็,นัการฝ่8าฝ่Gนัติ"อกฎีหมาย ให%ศึาลัจัดรายงานัพ�สุดารแสุดงข%อควิามแห"งข%อติกลังหร'อการป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามเหลั"านั��ไวิ% แลั%วิพ�พากษาไป็ติามนั��นั

ห%ามม�ให%อ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาเช"นัวิ"านั�� เวิ%นัแติ"ในัเหติ�ติ"อไป็นั��(1) เม'(อม�ข%อกลั"าวิอ%างวิ"าค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งฉ%อฉลั (2) เม'(อค&าพ�พากษานั��นัถู!กกลั"าวิอ%างวิ"าเป็,นัการลัะเม�ดติ"อ

บุทบุ�ญญ�ติ� แห"งกฎีหมายอ�นัเก�(ยวิด%วิยควิามสุงบุเร�ยบุร%อยของ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

53

ป็ระชาชนั (3) เม'(อค&าพ�พากษานั��นัถู!กกลั"าวิอ%างวิ"าม�ได%เป็,นัไป็ติามข%อ

ติกลัง หร'อการป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามถู%าค!"ควิามติกลังก�นัเพ�ยงแติ"ให%เสุนัอคด�ติ"ออนั�ญาโติติ�ลัาการ ให%

นั&าบุทบุ�ญญ�ติ�แห"งป็ระมวิลักฎีหมายนั��วิ"าด%วิยอนั�ญาโติติ�ลัาการ มาใช%บุ�งค�บุ

ค!"ควิามจัะอ�ทธรณ3ค&าสุ�(งของศึาลัในัช��นับุ�งค�บุคด�ติามยอมในัการติ�ควิามสุ�ญญาป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามได%หร'อไม"

อ�ทธรณ3ได% ม�ใช"เป็,นัการอ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาติามยอมอ�นัจัะติ%องห%ามติามมาติรา 138 วิรรค 2 แติ"เป็,นัการอ�ทธรณ3ค&าสุ�(งของศึาลัในัช��นับุ�งค�บุคด�

โจัทก3จั&าเลัยยอมควิามก�นัในัศึาลัโดยจั&าเลัยยอมชดใช%ค"าเสุ�ยหายให%โจัทก3เด'อนัลัะ 2,000 บุาท ศึาลัพ�พากษาติามยอม ติ"อมาในัช��นับุ�งค�บุคด� โจัทก3จั&าเลัยได%ติกลังก�นัใหม" โดยจั&าเลัยยอมให%โจัทก3เด'อนัลัะ 1,000 บุาท ด�งนั��ข%อติกลังด�งกลั"าวิจัะใช%บุ�งค�บุได%หร'อไม"

แม%จัะม�ค&าพ�พากษาติามยอมแลั%วิ ข%อติกลังใหม"ก:ใช%บุ�งค�บุก�นัได% จั&าเลัยย"อมใช%ให%โจัทก3เพ�ยงเด'อนัลัะ 1,000 บุาท

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 61. ค&าขอของค!"ควิามท�(ย'(นัในัระหวิ"างพ�จัารณานั��นัศึาลัจัะติ%องท&าเป็,นั

ค&าสุ�(ง2. ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งให%จั&าหนั"ายคด�เสุ�ยจัากสุารบุบุควิามได%ในักรณ� ( ก )

โจัทก3ท��งฟ้;อง ( ข ) ค!"ควิามท��งสุองฝ่8ายขาดนั�ดพ�จัารณา ( ค ) โจัทก3ถูอนั ฟ้;อง ( ง ) ไม"หาป็ระก�นั

3. กรณ�ผิ!%ร %องร%องขอให%ศึาลัสุ�(งเป็,นัผิ!%พ�ท�กษ3 ระหวิ"างนั��นัป็รากฏิวิ"าผิ!%เสุม'อนัไร%ควิามสุามารถูติายลัง ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะด&า เนั�นัการ สุ�(งจั&าหนั"ายคด�

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

54

4. ในัการด&าเนั�นัคด�แพ"งค!"ควิาม ไม"ติ%องยกติ�วิบุทกฎีหมายข��นัอ%างติ"อศึาลั เพ�ยงแติ"กลั"าวิอ%างข%อเท:จัจัร�งอ�นัป็ระกอบุเป็,นัข%อกฎีหมาย

5. ฟ้;องขอให%ถูอนัช'(อจัาก นั.สุ. 3 แลั%วิแบุ"งท�(นัาซึ่�(งโจัทก3จั&าเลัยเป็,นัเจั%าของรวิม ค!"ควิามยอมมอบุข%าวิเป็ลั'อกในันัาพ�พาทแก"โจัทก3ด%วิย ด�งนั��ศึาลัจัะพ�พากษาไป็ ติามยอมได%เพราะเป็,นัการพ�พากษาติามยอม

6. เม'(อม�ป็?ญหาเก�(ยวิก�บุข%อติกลังในัสุ�ญญาป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามในัศึาลัวิ"าม�ควิามหมายติามเจัตินัาของค!"สุ�ญญาวิ"าเป็,นัอย"างไร ผิ!%ท�(จัะเป็,นัผิ!%ติ�ควิามค'อศึาลัซึ่�(งพ�พากษาคด�ไป็ติามสุ�ญญายอมควิามนั��นั

7. เหติ�ผิลัท�(ค!"ควิามจัะยกข��นัอ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาท�(ได%พ�พากษาไป็ติามสุ�ญญาป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามไม"ได% ค'อ การอ%างวิ"าค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งได%เป็ร�ยบุในัการท&าสุ�ญญาป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิาม

8. โจัทก3จั&าเลัยยอมควิามก�นัในัศึาลัโดยจั&าเลัยยอมชดใช%ค"าเลั��ยงด!บุ�ติรให%แก"โจัทก3เด'อนัลัะ 3,000 บุาท ศึาลัพ�พากษาติามยอม ในัช��นับุ�งค�บุคด�จั&าเลัยไม"อาจัหาเง�นัจั&านัวินัด�งกลั"าวิได%ครบุ ได%ขอติกลังก�บุโจัทก3ใหม"โดยยอมจั"ายให%โจัทก3เด'อนัลัะ 2,000 บุาท ข%อบุ�งค�บุด�งกลั"าวิจัะใช%บุ�งค�บุก�นัได% เพราะเป็,นัข%อติกลังก�นัระหวิ"างโจัทก3จั&า เลัยในัช��นั บุ�งค�บุคด�

9. ในัคด�เร'(องหนั�(งศึาลัได%พ�พากษาไป็ติามท�(ค!"ควิามป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิามก�นัแลั%วิ ติ"อมาอ�ก 5 วิ�นั ควิามป็รากฏิแก"โจัทก3วิ"าจั&าเลัยใช%กลัฉ%อฉลั ท&าให%โจัทก3ยอมควิามก�บุจั&าเลัยในัศึาลั ถู%าท"านัเป็,นัโจัทก3ในัคด�นั��จัะด&าเนั�นัการ อ�ทธรณ3ค&าพ�พากษาติามยอมนั��นั

10. ศึาลัท�(ร �บุฟ้;องคด�ไวิ%ไม"สุ� (งช��ขาดคด�หร'อพ�พากษาเพราะไม"ม�กฎีหมายท�(จัะใช%บุ�งค�บุแก"คด�นั��นั เป็,นัเร'(องท�(ไม"ถู!กติ%องติามกฎีหมายวิ�ธ�พ�จัารณาควิาม

หน�วยทั่�� 7 ค�าพิ�พิากษาแลัะค�าส��ง

1. การท&าค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(ง ติ%องท&าเป็,นัหนั�งสุ'อแลัะม�รายการติามท�(กฎีหมายก&าหนัด

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

55

2. ค&า พ�พากษาหร'อค&า สุ�(งท�(ช��ขาดคด� ติ%องวิ�นั�จัฉ�ยติามข%อหาในัค&าฟ้;องท�กข%อ

3. ศึาลัม�อ&านัาจัแก%ไขข"อผิ�ดพลัาดหร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อยในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งได%

7.1 หลั�กเกณฑ์2ในการทั่�าค�าพิ�พิากษาหร'อค�าส��ง1. ถู%าค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งจัะติ%องท&าโดยผิ!%พ�พากษาหลัายคนั จัะ

ติ%องบุ�งค�บุติามควิามเห:นัของฝ่8ายข%างมาก จั&านัวินัผิ!%พ�พากษาของฝ่8ายข%างมากนั��นั ในัศึาลัช��นัติ%นัหร'อศึาลัอ�ทธรณ3ติ%องไม"นั%อยกวิ"าสุองคนั แลัะในัศึาลัฎี�กาติ%องไม"นั%อยกวิ"าสุามคนั

2. ในัศึาลัช��นัติ%นัแลัะศึาลัอ�ทธรณ3 ผิ!%พ�พากษาคนัใดท�(ร "วิมเป็,นัองค3คณะจัะท&าควิามเห:นัแย%งก:ได% แติ"ในัศึาลัฎี�กาจัะท&าควิามเห:นัแย%งไม"ได%

3. ในัศึาลัอ�ทธรณ3หร'อศึาลัฎี�กา ถู%าอธ�บุด�ผิ!%พ�พากษาศึาลัอ�ทธรณ3หร'อป็ระธานัศึาลัฎี�กาแลั%วิแติ"กรณ�เห:นัสุมควิรจัะให%ม�การวิ�นั�จัฉ�ยป็?ญหาใดในัคด�เร'(องใดโดยท�(ป็ระช�มใหญ"ก:ได% ค&าวิ�นั�จัฉ�ยของท�(ป็ระช�มใหญ"ให%เป็,นัไป็ติามเสุ�ยงข%างมาก ถู%าม�คะแนันัเสุ�ยงเท"าก�นัให%ป็ระธานัแห"งท�(ป็ระช�มออกเสุ�ยงเพ�(มข��นัอ�กหนั�(งเสุ�ยงเป็,นัเสุ�ยงช��ขาดค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งติ%องเป็,นัไป็ติามค&าวิ�นั�จัฉ�ยของท�(ป็ระช�มใหญ"

4. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งของศึาลัติ%องท&าเป็,นัหนั�งสุ'อ ม�ข%อควิามติามท�(บุ�งค�บุไวิ%

5. การอ"านัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งให%อ"านัข%อควิามท��งหมดในัศึาลัโดยเป็@ดเผิยติ"อหนั%าค!"ควิาม แลัะให%ศึาลัจัดลังในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งหร'อในัรายงานั ซึ่�(งการอ"านันั��นัแลัะให%ค!"ควิามท�(มาศึาลัลังช'(อ ถู%าค!"ควิามไม"มาศึาลั ศึาลัจัะงดการอ"านัก:ได% ในักรณ�เช"นันั��ให%ศึาลัจัดแจั%งไวิ%ในัรายงานัแลัะถู'อวิ"าได%อ"านัติามกฎีหมายแลั%วิ

7.1.1 การท&าค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งองค3คณะพ�จัารณาพ�พากษากลั�บุเสุ�ยงข%างมากนั��นั ท"านัเข%าใจัวิ"า

อย"างไร

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

56

องค3คณะพ�จัารณาพ�พากษาหมายถู�งจั&านัวินัผิ!%พ�พากษา ท�(จัะป็ระกอบุเป็,นัองค3คณะท�(ม�อ&า นัาจัพ�จัารณาพ�พากษาคด�ติามพระธรรมนั!ญศึาลัย�ติ�ธรรม สุ"วินัเสุ�ยงข%างมากหมายถู�งเสุ�ยงท�(จัะบุ�งค�บุในัการท&าค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งซึ่�(งกฎีหมายให%บุ�งค�บุติามควิามเห:นัของฝ่8ายข%างมาก

ในัศึาลัช��นัติ%นั ศึาลัอ�ทธรณ3 ศึาลัฎี�กา ผิ!%พ�พากษาท�(เป็,นัองค3คณะจัะท&าควิามเห:นัแย%งได%หร'อไม"

ในัศึาลัช��นัติ%นั ศึาลัอ�ทธรณ3ย"อมท&าควิามเห:นัแย%งได% ในัศึาลัฎี�กาจัะท&าควิามเห:นัแย%งไม"ได%

7.1.2 รายการในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งโจัทก3ฟ้;องขอให%เพ�กถูอนัการได%ท�(ด�นัพ�พาทระหวิ"างโจัทก3ก�บุ

จั&าเลัยท�( 1 แลัะเพ�กถูอนัการซึ่'�อขายท�(ด�นัแป็ลังด�งกลั"าวิ ระหวิ"างจั&าเลัยท�( 1 ก�บุจั&าเลัยท�( 2 ศึาลัช��นัติ%นัฟ้?งวิ"าจั&าเลัยท�( 1 ป็ระพฤติ�เนัรค�ณโจัทก3 ม�เหติ�เพ�กถูอนัการให% แติ"จั&า เลัยท�( 2 ร�บุซึ่'� อไวิ%โดยสุ�จัร�ติแลัะม�ค"าติอบุแทนั จั�งพ�พากษาให%เพ�กถูอนัการให%ระหวิ"างโจัทก3ก�บุจั&าเลัยท�( 1

ยกฟ้;องในัสุ"วินัท�(เก�(ยวิข%องก�บุจั&าเลัยท�( 2 ค"าฤชาธรรมเนั�ยมให%เป็,นัพ�บุ ด�งนั�� ค&าพ�พากษาศึาลัช��นัติ%นัชอบุหร'อไม"

การท&าค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งติ%องเป็,นัไป็ติามบุทบุ�งค�บุแห"ง ป็วิพ. มาติรา 141 ค'อม�รายการแห"งคด� เหติ�ผิลัแห"งค&าวิ�นั�จัฉ�ยท��งป็วิง แลัะค&าวิ�นั�จัฉ�ยของศึาลัในัป็ระเด:นัแห"งคด�ติลัอดท��งค"าฤชาธรรมเนั�ยม สุ"วินัเหติ�ผิลัแห"งค&าวิ�นั�จัฉ�ยแลัะค&าวิ�นั�จัฉ�ยในัป็ระเด:นัแห"งคด�ติ%องแสุดงไวิ%ด%วิย เวิ%นัแติ"ม�ข%อยกเวิ%นัติามบุทบุ�ญญ�ติ�นั��หร'อบุทบุ�ญญ�ติ�อ'(นั หร'อสุภาพแห"งค&าฟ้;องหร'อค&าขอท�(ไม"อาจับุ�งค�บุได% กรณ�ของโจัทก3ป็ระเด:นัแห"งคด�วิ"าจั&าเลัยท�( 1 ป็ระพฤติ�เนัรค�ณติ"อโจัทก3 หร'อไม"ถู%าม�ย"อมเพ�กถูอนัได% ซึ่�(งเป็,นัไป็ติามบุทบุ�ญญ�ติ�วิ"าด%วิยการให%ติามป็ระมวิลักฎีหมายแพ"งแลัะพาณ�ชย3 เม'(อศึาลัช��นัติ%นัฟ้?งวิ"าจั&าเลัยท�( 1 ป็ระพฤติ�เนัรค�ณติ"อโจัทก3 ศึาลัช��นัติ%นัย"อมพ�พากษาเพ�กถูอนัได% สุ"วินัการซึ่'�อขายท�(ด�นัแป็ลังพ�พาทระหวิ"างจั&าเลัยท�( 1 ก�บุจั&าเลัยท�( 2 เม'(อจั&าเลัยท�( 2 ซึ่'�อโดยสุ�จัร�ติชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

57

แลัะม�ค"าติอบุแทนั ซึ่�(งกรณ�เช"นันั��บุทบุ�ญญ�ติ�ป็ระมวิลักฎีหมายแพ"งแลัะพาณ�ชย3 ม�ได%บุ�ญญ�ติ�ให%เพ�กถูอนัได% ด�งนั��นัสุภาพค&าขอบุ�งค�บุในัสุ"วินันั��จั�งไม"อาจัเพ�กถูอนัได%ถู'อวิ"าเป็,นัการซึ่'�อขายโดยชอบุ ด�งนั��นัศึาลัช��นัติ%นัพ�พากษายกฟ้;องชอบุแลั%วิ สุ"วินัค"าฤชาธรรมเนั�ยมเป็,นัด�ลัพ�นั�จัของศึาลัจัะสุ�(งเป็,นัพ�บุหร'อไม"ก:ได% ค&าสุ�(งศึาลัช��นัติ%นัสุ"วินันั��จั�งชอบุด%วิยกฎีหมายเช"นัก�นั

7.2 ศึาลัติ)องช�-ขาดทั่$กประเด0น แติ�ไม�เก�นค�าขอแลัะห)ามแก)ไข

1. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งศึาลัท�(ช��ขาดคด�ติ%องติ�ดสุ�นัติามข%อหาในัค&าฟ้;องท�กข%อ แติ"ห%ามม�ให%ค&าพ�พากษาหร'อท&าค&าสุ�(งให%สุ�(งใดๆเก�นัไป็กวิ"าหร'อนัอกจัากท�(ป็รากฏิในัค&า ฟ้;อง นัอกจัากจัะเข%าข%อยกเวิ%นัติามท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%

2. ถู%าในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งใดม�ข%อผิ�ดพลัาดเลั:กนั%อยหร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อยอ'(นัๆ ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งแก%ไขให%ถู!กก:ได%

7.2.1 ศึาลัติ%องช��ขาดท�กป็ระเด:นัแติ"ไม"เก�นัค&าขอแดงฟ้;องด&า ให%ด&าสุ"งมอบุบุ%านัแลัะท�(ด�นัอ�นัเป็,นัทร�พย3มรดกติาม

พ�นั�ยกรรมของขาวิ ผิ!%ติายท�(ยกให%แดง ทางพ�จัารณาป็รากฏิด%วิยวิ"า ด&า ย�งครอบุครองรถูยนัติ3นั�(งของขาวิผิ!%ติายท�(ยกให%แดง ติามพ�นั�ยกรรมด%วิย แติ"แดงม�ได%ฟ้;องขอให%สุ"งมอบุ ด�งนั�� เม'(อคด�ฟ้?งได%วิ"าขาวิยกบุ%านัแลัะท�(ด�นัติลัอดจันัรถูยนัติ3ให%แดง ศึาลัจัะพ�พากษาให%ด&าสุ"งมอบุทร�พย3ด�งกลั"าวิให%แดงได%หร'อไม"

พ�พากษาให%ด&าสุ"งมอบุบุ%านัแลัะท�(ด�นัให%แดง แติ"สุ&าหร�บุรถูยนัติ3นั��นัศึาลัพ�พากษาให%สุ"งมอบุให%แดงด%วิยไม"ได% เพราะจัะเป็,นัการพ�พากษาเก�นักวิ"าหร'อนัอกจัากท�(ป็รากฏิในัฟ้;องติาม ป็วิพ. มาติรา 142 วิรรคแรก

มาติรา 142 ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งของศึาลัท�(ช��ขาดคด�ติ%องติ�ดสุ�นั ติามข%อหาในัค&าฟ้;องท�กข%อ แติ"ห%ามม�ให%พ�พากษาหร'อค&าสุ�(งให%สุ�(งใด ๆ เก�นัไป็กวิ"าหร'อนัอกจัากท�(ป็รากฏิในัค&าฟ้;อง เวิ%นัแติ"ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

58

(1) ในัคด�ฟ้;องเร�ยกอสุ�งหาร�มทร�พย3 ให%พ�งเข%าใจัวิ"าเป็,นัป็ระเภท เด�ยวิก�บุฟ้;องขอให%ข�บุไลั"จั&าเลัย ถู%าศึาลัพ�พากษาให%โจัทก3ชนัะคด�เม'(อ ศึาลัเห:นัสุมควิรศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งให%ข�บุไลั"จั&าเลัยก:ได% ค&าสุ�(งเช"นัวิ"านั��ให%ใช% บุ�งค�บุติลัอดถู�งวิงศึ3ญาติ�ท��งหลัายแลัะบุร�วิารของจั&า เลัยท�(อย!"บุนั อสุ�งหาร�มทร�พย3นั��นั ซึ่�(งไม"สุามารถูแสุดงอ&านัาจัพ�เศึษให%ศึาลัเห:นัได%

(2) ในัคด�ท�(โจัทก3ฟ้;องเร�ยกทร�พย3ใด ๆ เป็,นัของตินัท��งหมด แติ" พ�จัารณาได%ควิามวิ"าโจัทก3ควิรได%แติ"สุ"วินัแบุ"ง เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิร ศึาลัจัะพ�พากษาให%โจัทก3ได%ร�บุแติ"สุ"วินัแบุ"งนั��นัก:ได%

(3) ในัคด�ท�(โจัทก3ฟ้;องขอให%ช&าระเง�นั พร%อมด%วิยดอกเบุ��ยจันัถู�ง วิ�นัฟ้;อง เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิรศึาลัจัะพ�พากษาให%จั&าเลัยช&าระดอกเบุ��ย จันัถู�งวิ�นัท�(ได%ช&าระเสุร:จัติามค&าพ�พากษาก:ได%

(4) ในัคด�ท�(โจัทก3ฟ้;องเร�ยกค"าเช"าหร'อค"าเสุ�ยหายอ�นัติ"อเนั'(อง ค&านัวิณถู�งวิ�นัฟ้;อง เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิร ศึาลัจัะพ�พากษาให%ช&าระค"า เช"าแลัะค"าเสุ�ยหายเช"นัวิ"านั�� จันัถู�งวิ�นัท�(ได%ช&าระเสุร:จัติามค&าพ�พากษา ก:ได%

(5) ในัคด�ท�( อาจัยกข%อกฎีหมายอ�นัเก�(ยวิด%วิยควิามสุงบุเร�ยบุร%อย ของป็ระชาชนัข��นัอ%างได%นั��นัเม'(อศึาลัเห:นัสุมควิรศึาลัจัะยกข%อเหลั"านั��นั ข��นัวิ�นั�จัฉ�ยแลั%วิพ�พากษาคด�ไป็ก:ได%

(6) ในัคด�ท�(โจัทก3ฟ้;องขอให%ช&าระเง�นัพร%อมด%วิยดอกเบุ��ย ซึ่�(งม�ได%ม� ข%อติกลังก&าหนัดอ�ติราดอกเบุ��ยก�นัไวิ% เม'(อศึาลัเห:นัสุมควิรโดยค&านั�ง ถู�งเหติ�สุมควิรแลัะควิามสุ�จัร�ติในัการสุ!%ควิามหร'อการด&าเนั�นัคด� ศึาลั จัะพ�พากษาให%จั&าเลัยช&าระดอกเบุ��ยในัอ�ติราท�(สุ!งข��นักวิ"าท�(โจัทก3ม�สุ�ทธ� ได%ร�บุติามกฎีหมาย แติ"ไม"เก�นัร%อยลัะสุ�บุห%าติ"อป็Dนั�บุติ��งแติ"วิ�นัฟ้;อง หร'อวิ�นัอ'(นัหลั�งจัากนั��นัก:ได%

7.2.2 กรณ�ท�(ศึาลัอาจัพ�พากษาหร'อท&าค&าสุ�(งเก�นักวิ"าค&าขอได%

โจัทก3ฟ้;องขอให%ศึาลัพ�พากษาวิ"าโจัทก3ม�กรรมสุ�ทธ�Fในัท�(ด�นัโฉนัดเลัขท�( 384 ทางพ�จัารณาได%วิ"าโจัทก3เป็,นัเจั%าของท�(ด�นัด�งกลั"าวิ แลัะ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

59

ป็รากฏิด%วิยวิ"าจั&าเลัยได%อาศึ�ยอย!"ในัท�(ด�นัแป็ลังนั�� ศึาลัจัะพ�พากษาให%ข�บุไลั"จั&าเลัยออกไป็จัากท�(ด�นัแป็ลังนั��ได%หร'อไม"

ติามป็?ญหาเป็,นัการฟ้;องขอให%แดงกรรมสุ�ทธ�F ม�ใช"เป็,นัการฟ้;องเร�ยกอสุ�งหาร�มทร�พย3 กรณ�ไม"ติ%องด%วิยมาติรา 142(1) ศึาลัจัะพ�พากษาให%ข�บุไลั"จั&าเลัยออกไป็จัากท�(ด�นัไม"ได%

7.2.3 การแก%ไขข%อผิ�ดพลัาดหร'อข%อผิ�ดหลังในักรณ�ติ"อไป็นั�� ศึาลัท�(พ�พากษาคด� จัะม�ค&าสุ�(งเพ�(มเติ�มแก%ไขได%

หร'อไม"1. วิ�นั�จัฉ�ยไวิ%ในัค&าพ�พากษาวิ"าจั&าเลัยติ%องร�บุผิ�ดใช%เง�นัแก"โจัทก3

จั&านัวินั 80,000 บุาท แติ"ค&าพ�พากษาให%จั&าเลัยใช%โดยเข�ยนัติ�วิเลัขจั&านัวินัเง�นัติกไป็หนั�(งหลั�กเป็,นั 8,000 บุาท

2. แก%ไขเป็,นัม�ให%จั&าเลัยร�บุผิ�ดชอบุใช%แก"โจัทก3เลัย1. เป็,นัการแก%ไขข%อผิ�ดพลัาดเลั:กนั%อยหร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อย

จั�งแก%ไขได%ติามมาติรา 143 วิรรคแรก2. เป็,นัการกลั�บุค&าวิ�นั�จัฉ�ยในัค&าพ�พากษา จั�งติ%องห%ามติาม

มาติรา 143 วิรรคสุองมาติรา 143 ถู%าในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งใด ม�ข%อผิ�ดพลัาดเลั:ก

นั%อย หร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อยอ'( นั ๆ แลัะม�ได%ม�การอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาค�ดค%านั ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นั เม'(อศึาลัท�(ได%พ�พากษาหร'อม�ค&าสุ�(งนั��นัเห:นั สุมควิรหร'อเม'(อค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องร%องขอ ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งเพ�(มเติ�มแก%ไข ข%อผิ�ดพลัาดหร'อข%อผิ�ดหลัง เช"นัวิ"านั��นัให%ถู!กก:ได% แติ"ถู%าได%ม�การอ�ทธรณ3 หร'อฎี�กาค�ดค%านัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นั อ&านัาจัท�(จัะแก%ไขข%อ ผิ�ดพลัาดหร'อข%อผิ�ดหลังนั��นั ย"อมอย!"แก"ศึาลัอ�ทธรณ3หร'อศึาลัฎี�กา แลัะแติ"กรณ� ค&าขอให%แก%ไขข%อผิ�ดพลัาดหร'อข%อผิ�ดหลังนั��นั ให%ย'(นัติ"อ ศึาลัด�งกลั"าวิแลั%วิ โดยกลั"าวิไวิ%ในัฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา หร'อโดยท&า เป็,นัค&าร%องสุ"วินัหนั�(งติ"างหาก

การท&าค&าสุ�(งเพ�(มเติ�ม มาติรานั�� จัะติ%องไม"เป็,นัการกลั�บุหร'อแก% ค&าวิ�นั�จัฉ�ยในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งเด�ม

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

60

เม'(อได%ท&าค&าสุ�(งเช"นัวิ"านั��นัแลั%วิ ห%ามไม"ให%ค�ดสุ&าเนัาค&าพ�พากษาหร'อ ค&าสุ�(งเด�ม เวิ%นัแติ"จัะได%ค�ดสุ&าเนัาค&าสุ�(งเพ�(มเติ�มนั��นัรวิมไป็ด%วิย

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 71. การวิ�นั�จัฉ�ยป็?ญหาในัคด�เร'(องใดของศึาลั โดยท�(ป็ระช�มใหญ"นั��นัม�

ได%ในั ศึาลัอ�ทธรณ3แลัะศึาลัฎี�กา2. ในัการพ�จัารณาพ�พากษาคด�แพ"งเร'(องหนั�(งในัศึาลัจั�งหวิ�ด ม�องค3

คณะผิ!%พ�พากษา 3 คนั สุองคนัเห:นัวิ"าควิรยกฟ้;องโจัทก3 อ�กคนัหนั�(งเห:นัวิ"าควิรพ�พากษาให%โจัทก3ชนัะคด�ให%จั&าเลัยช&าระเง�นัติามท�(โจัทก3ขอมาในัฟ้;อง ด�งนั��ผิลัค'อ พ�พากษาให%ยกฟ้;องโจัทก3ไป็ได%เพราะม�ควิามเห:นัข%างมากให%นักฟ้;อง

3. ผิลัของการกระท&าควิามเห:นัแย%งของผิ!%พ�พากษา ท&าให%คด�ติ%องห%ามอ�ทธรณ3ฎี�กา ในัข%อเท:จัจัร�งอ�ทธรณ3ฎี�กาได%

4. โจัทก3ฟ้;องจั&าเลัยเร�ยกเง�นัท�(จั&าเลัยก!%ย'มโจัทก3ไป็ 100,000 บุาท โดยไม"ได%เร�ยกดอกเบุ��ยมาท%ายฟ้;อง ทางพ�จัารณาป็รากฏิวิ"าโจัทก3ม�สุ�ทธ�เร�ยกดอกเบุ��ยจั&าเลัยอ�ก 5,000 บุาท หากท"านัเป็,นัศึาลัจัะพ�พากษาคด�นั�� โดยพ�พากษาให%จั&าเลัยช&าระเง�นั 100,000 บุาท ให%แก"โจัทก3ติามฟ้;อง

5. ผิ!%ร %องขอให%ศึาลัสุ�(งติ��งผิ!%ร %องเป็,นัผิ!%จั�ดการมรดกของผิ!%ติาย ในัการไติ"สุวินัค&าร%องป็รากฏิวิ"าผิ!%ร %องไม"เหมาะสุมท�(จัะเป็,นัผิ!%จั�ดการมรดก แติ"นัายด&าพ�(ชายของผิ!%ติายเหมาะสุมท�(จัะเป็,นัผิ!%จั�ดการมรดกมากกวิ"า หากท"านัเป็,นัศึาลั จัะสุ�(งยกค&าร%องของผิ!%ร %อง

6. (ก) โจัทก3ฟ้;องเร�ยกทร�พย3ในัฐานัะผิ!%ร �บุมรดกแทนัท�(สุาม�ท�(ติาย ศึาลัพ�พากษาให%โจัทก3ได%ร�บุทร�พย3โดยการครอบุครอง (ข) ฟ้;องขอให%เป็@ดทางจั&าเป็,นั ศึาลัพ�พากษาวิ"าเป็,นัทางภาระจั&ายอม (ค) โจัทก3ฟ้;องคด�เร'(องห�%นัสุ"วินัขอให%จั&าเลัยแสุดงบุ�ญช�รายร�บุรายจั"ายศึาลัพ�พากษาให%จั&าเลัยช&าระบุ�ญช� (ง) ฟ้;องวิ"าเป็,นัภาระจั&ายอม ศึาลัพ�พากษาวิ"าเป็,นัทางจั&าเป็,นั การพ�พากษาเหลั"านั�� ถู'อวิ"าเป็,นั ค&าพ�พากษาหร'อท&าค&าสุ�(งเก�นัค&าฟ้;อง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

61

7. ฟ้;องขอให%ศึาลัแสุดงวิ"านั�ติ�กรรมขายฝ่ากระหวิ"างผิ!%ม�ช'(อก�บุจั&าเลัยใช%ไม"ได% ศึาลัพ�พากษาให%เพ�กถูอนัการจัดทะเบุ�ยนันั�ติ�กรรมอ�นัใช%ไม"ได%นั� �นัเสุ�ย เร'(องนั��เป็,นั การพ�พากษาหร'อท&าค&าสุ�(งท�(ไม"เก�นัค&าฟ้;อง

8. โจัทก3ฟ้;องขอให%ศึาลัสุ�(งแสุดงกรรมสุ�ทธ�Fในัท�(ด�นัศึาลัพ�พากษาให%ข�บุไลั"จั&า เลัยซึ่�(งอย!"ในัท�(ด�นัฐานัะบุร�วิารโจัทก3ด%วิย เร'(องนั��เห:นัวิ"าศึาลัพ�พากษา ไม"ชอบุเพราะเก�นัค&าขอ โจัทก3ไม"ได%ขอให%ข�บุไลั"จั&าเลัย

9. ผิ!%เช"าช"วิงโดยจั&าเลัยซึ่�(งเป็,นัผิ!%ให%เช"าเด�มย�นัยอมให%เช"าช"วิงด%วิย ไม"อย!"ในัควิามหมายของค&าวิ"า บุร�วิาร“ ”

10. กรณ�ม�ข%อผิ�ดพลัาดเลั:กนั%อยหร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อยอ'(นัๆ ในัค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งเร'(องใดแลัะม�ได%ม�การอ�ทธรณ3ฎี�กาในัคด�นั��นัจัะม�ทางด&าเนั�นัการค'อ (ก) ค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องร%องขอให%ศึาลัแก%ไขข%อผิ�ดพลัาดหร'อผิ�ดหลังเช"นัวิ"านั��นัในัคด�เด�ม (ข) ศึาลัท�(ได%ม�ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นัเห:นัวิ"าม�ข%อผิ�ดพลัาดหร'อผิ�ดหลังม�ค&าสุ�(งเพ�(มเติ�มแก%ไขข%อผิ�ดหลังหร'อผิ�ดพลัาดให%ถู!กติ%องเอง

หน�วยทั่�� 8 ข)อความแลัะผู้ลัแห�งค�าพิ�พิากษาแลัะค�าส��ง

1. กฎีหมายห%ามม�ให%ศึาลัหร'อค!"ควิามด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�า2. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งใดๆ ย"อมผิ!กพ�นัค!"ควิาม3. กฎีหมายห%ามม�ให%ค!"ควิามเด�ยวิก�นัฟ้;องซึ่&�า

8.1 การด�าเน�นกระบุวนการพิ�จารณาซ้ำ�-า1. เม'( อใดศึาลัม�ค&า พ�พากษาหร'อค&า สุ�(งวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดคด�หร'อในั

ป็ระเด:นัข%อใดข%อหนั�(งแห"งคด�แลั%วิ จัะด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัศึาลันั��นัอ�นัเก�(ยวิก�บุคด�หร'อป็ระเด:นัท�(ได%วิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดแลั%วิไม"ได%

2. ม�ข%อยกเวิ%นัม�ให%ถู'อวิ"าเป็,นัการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�า ค'อการแก%ไขข%อผิ�ดพลัาดหร'อข%อผิ�ดหลัง การพ�จัารณาคด�ใหม" การย'(นัการยอมร�บุหร'อไม"ยอมร�บุซึ่�(งอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา ฯลัฯ ติามท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในัมาติรา 144 (1) ถู�ง (5)

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

62

8.1.1 การด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�าโจัทก3ฟ้;องวิ"าจั&า เลัยกระท&าลัะเม�ดติ"อโจัทก3 เร�ยกค"าเสุ�ยหาย

60,000 บุาท ศึาลัพ�พากษายกฟ้;อง ติ"อมาอ�ก 5 วิ�นั โจัทก3ก:ย'(นัฟ้;องจั&าเลัยในัเร'(องเด�ยวิก�นัศึาลัเด�มอ�ก โดยเร�ยกค"าเสุ�ยหายมากกวิ"าจั&านัวินัเด�มรวิมเป็,นั 70,000 บุาท ด�งนั��ท"านัเห:นัวิ"าเป็,นัการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�าหร'อไม"

แม%จัะเร�ยกค"าเสุ�ยหายมากกวิ"าฟ้;องเด�ม ก:เป็,นัการด&า เนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�าติามมาติรา 144

มาติรา 144 เม'(อศึาลัใดม�ค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดคด� หร'อในัป็ระเด:นัข%อใดแห"งคด�แลั%วิ ห%ามม�ให%ด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในั ศึาลันั��นัอ�นัเก�(ยวิก�บุคด�หร'อป็ระเด:นัท�(ได%วิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดนั��นั เวิ%นัแติ"กรณ� จัะอย!"ภายใติ%บุ�งค�บุบุ�ญญ�ติ�แห"งป็ระมวิลักฎีหมายนั��วิ"าด%วิย

(1) การแก%ไขข%อผิ�ดพลัาดเลั:กนั%อยหร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อยอ'(นั ๆติาม มาติรา 143

(2) การพ�จัารณาใหม"แห"งคด�ซึ่�(งได%พ�จัารณาแลัะช��ขาดติ�ดสุ�นัไป็ ฝ่8ายเด�ยวิติาม มาติรา 209 แลัะคด�ท�(เอกสุารได%สุ!ญหายหร'อบุ�บุสุลัายติาม มาติรา 53

(3) การย'(นั การยอมร�บุ หร'อไม"ยอมร�บุ ซึ่�(งอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาติาม มาติรา 229 แลัะ 247 แลัะการด&า เนั�นัวิ�ธ�บุ�งค�บุช�(วิคราวิในัระหวิ"าง การย'(นัอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาติาม มาติรา 254 วิรรคสุ�ดท%าย

(4) การท�(ศึาลัฎี�กาหร'อศึาลัอ�ทธรณ3สุ"งคด�ค'นัไป็ย�งศึาลัลั"าง ท�(ได% พ�จัารณาแลัะช��ขาดติ�ดสุ�นัคด�นั��นั เพ'(อให%พ�พากษาใหม"หร'อพ�จัารณา แลัะพ�พากษาใหม"ติาม มาติรา 243

(5) การบุ�งค�บุคด�ติามค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งติาม มาติรา 302

ท��งนั��ไม"เป็,นัการติ�ดสุ�ทธ�ในัอ�นัท�(จัะบุ�งค�บุติามบุทบุ�ญญ�ติ�แห"ง มาติรา 16 แลัะ 240 วิ"าด%วิยการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาโดยศึาลัอ'(นัแ ติ" ง ติ�� ง

8.1.2 ข%อยกเวิ%นัการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�า

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

63

การท�(ศึาลัช��นัติ%นัท&าการแก%ไขข%อผิ�ดพลัาดเลั:กนั%อยหร'อข%อผิ�ดหลังเลั:กนั%อยอ'( นัๆ ในัค&าพ�พากษาจัะถู'อวิ"าเป็,นัการด&า เนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�าหร'อไม"

ไม"เป็,นัการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�าติามข%อยกเวิ%นัของมาติรา 144 วิรรคแรก (1)

8.2 ค�าพิ�พิากษาหร'อค�าส��งผู้+กพิ�นค+�ความ1. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งใดๆย"อมผิ!กพ�นัค!"ควิามในักระบุวินัพ�จัารณา

ของศึาลัท�(พ�พากษา หร'อม�ค&าสุ�(งนั�บุแติ"วิ�นัท�(ได%พ�พากษาหร'อหร'อม�ค&าสุ�(งจันัถู�งวิ�นัท�(ถู!กเป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขกลั�บุหร'องดเสุ�ยถู%าหากม�

2. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งย"อมไม"ผิ!กพ�นับุ�คคลัภายนัอก เวิ%นัแติ"กรณ�ติามมาติรา 142 (1) 245 แลัะ 247

3. ค&าพ�พากษาเก�(ยวิด%วิยฐานัะหร'อควิามสุามารถูของบุ�คคลัหร'อค&าพ�พากษาสุ�(งให%เลั�กนั�ติ�บุ�คคลัหร'อค&าสุ�(งเร'(องลั%มลัะลัาย บุ�คคลัภายนัอกจัะยกข��นัอ%างอ�งหร'อใช%ย�นับุ�คคลัภายนัอกก:ได%

4. ค&าพ�พากษาวิ�นั�จัฉ�ยถู�งกรรมสุ�ทธ�Fแห"งทร�พย3สุ�นัใดๆ เป็,นัค�ณแก"ค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งอาจัใช%ย�นัแก"บุ�คคลัภายนัอกได% เวิ%นัแติ"บุ�คคลัภายนัอกนั��นัจัะพ�สุ!จันั3ได%วิ"าตินัม�สุ�ทธ�ด�กวิ"า

5. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งอ�นัเป็,นัท�(สุ�ดของสุองศึาลัซึ่�(งติ"างช��นัก�นั กลั"าวิถู�งการช&าระหนั��อ�นัแบุ"งแยกจัากก�นัไม"ได% แลัะค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นัข�ดก�นั ให%ถู'อติามค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งของศึาลัท�(สุ!งกวิ"า

6. ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งใดซึ่�(งจัะอ�ทธรณ3ฎี�กาหร'อม�ค&าขอพ�จัารณาใหม"ไม"ได% ให%ถู'อวิ"าถู�งท�(สุ�ดติ��งแติ"วิ�นัท�(ได%อ"านัเป็,นัติ%นัไป็ ถู%าอ�ทธรณ3ฎี�กาหร'อขอพ�จัารณาใหม"ได% ถู%าม�ได%อ�ทธรณ3 ฎี�กาหร'อขอพ�จัารณาใหม"ภายในัเวิลัาก&าหนัด ให%ถู'อวิ"าเป็,นัท�(สุ�ดติ��งแติ"ระยะเวิลัาเช"นัวิ"านั��นัได%สุ��นัสุ�ดลัง ฯลัฯ

8.2.1 ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งผิ!กพ�นัค!"ควิามโจัทก3ฟ้;องขอให%ข�บุไลั"จั&าเลัย ศึาลัพ�พากษาให%ข�บุไลั"จั&าเลัยออกจัาก

ท�(พ�พาท จั&าเลัยไม"ยอมออกจัากท�(พ�พาท ได%ย'(นัค&าร%องวิ"าควิามจัร�งเป็,นัชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

64

ท�(ด�นัท�(จั&าเลัยซึ่'�อมาจัากบุ�คคลัภายนัอก ไม"ใช"ท�(ด�นัของโจัทก3 ขอให%ศึาลัสุ�(งงดการบุ�งค�บุคด� ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะสุ�(งค&าร%องของจั&าเลัยป็ระการใด

ค&าพ�พากษาท�(ให%ข�บุไลั"จั&าเลัยย"อมผิ!กพ�นัจั&าเลัย จั&าเลัยจัะอ%างเป็,นัอย"างอ'(นัไม"ยอมออกจัากท�(พ�พาทหาได%ไม" ถู%าเป็,นัศึาลัจัะสุ�(งยกค&าร%องของจั&าเลัยเสุ�ย

คด�ก"อนั ก. ฟ้;องข�บุไลั" ข. ออกจัากท�(ด�นั ศึาลัพ�พากษาให%ข�บุไลั" ข.

แลั%วิ ติ"อมา ค. ฟ้;องข�บุไลั" ง. ออกจัากท�(ด�นัแป็ลังเด�ยวิก�นันั�� โดย ค.

อ%างวิ"าได%ซึ่'�อท�(ด�นัแป็ลังนั��จัาก ก. ด�งนั�� ค&าพ�พากษาในัคด�ก"อนัผิ!กพ�นั ค.

ง. ซึ่�(งเป็,นัโจัทก3 จั&าเลัยในัคด�นั��หร'อไม"ค. แลัะ ง. ซึ่�(งเป็,นัโจัทก3จั&าเลัย ในัคด�ใหม" ม�ได%เป็,นัค!"ควิามในัคด�

เด�ม แติ"เป็,นับุ�คคลัภายนัอกของคด�เด�ม ค&าพ�พากษาในัคด�ก"อนัจั�งไม"ผิ!กพ�นั ค. แลัะ ง.

8.2.2 ข%อยกเวิ%นัของค&าพ�พากษาหร'อค&าผิ!กพ�นัค!"ควิามในักรณ�ด�งติ"อไป็นั�� ท"านัเห:นัวิ"าเป็,นัค&าพ�พากษาท�(วิ�นั�จัฉ�ยถู�ง

กรรมสุ�ทธ�Fในัทร�พย3สุ�นัเป็,นัค�ณแก"ค!"ควิามหร'อไม"1. ศึาลัพ�พากษาให%จั&าเลัยโอนัท�(ด�นัให%โจัทก3ติามสุ�ญญาซึ่'�อขาย2. ศึาลัพ�พากษาวิ"าท�(ด�นัแป็ลังพ�พาทเป็,นัของโจัทก3 ห%ามจั&าเลัย

เก�(ยวิข%องพ�จัารณาได%ด�งนั��1. ไม"เป็,นัค&าพ�พากษาวิ�นั�จัฉ�ยถู�งกรรมสุ�ทธ�Fในัทร�พย3สุ�นัเป็,นัค�ณ

แก"โจัทก3 เป็,นัเพ�ยงค&าพ�พากษาท�(บุ�งค�บุให%จั&า เลัยโอนัท�(ด�นัให%โจัทก3เท"านั��นั

2. เป็,นัค&าพ�พากษาท�(วิ�นั�จัฉ�ยถู�งกรรมสุ�ทธ�Fเป็,นัค�ณแก"โจัทก3

ศึาลัพ�พากษาวิ"าท�(ด�นัแป็ลังพ�พาทเป็,นัของโจัทก3 ห%ามจั&าเลัยเข%าเก�(ยวิข%อง ด�งนั�� ค&าพ�พากษาด�งกลั"าวิจัะใช%ย�นั ก. บุ�คคลัภายนัอกคด�ซึ่�(งได%กรรมสุ�ทธ�Fท�(ด�นัแป็ลังนั��มาโดยอาย�ควิามหร'อไม"

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

65

ค&าพ�พากษาด�งกลั"าวิใช%ย�นั ก. ได%แม% ก. เป็,นับุ�คคลัภายนัอก แติ" ก. อาจัพ�สุ!จันั3ได%วิ"าม�สุ�ทธ�Fด�กวิ"าโจัทก3 โดยให%กรรมสุ�ทธ�Fท�(ด�นัพ�พาทมาโดยอาย�ควิาม

8.2.3 ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งอ�นัเป็,นัท�(สุ�ดก ข ได%ร"วิมก�นัเช"ารถูยนัติ3นั�(งไป็จัาก ค ค. ฟ้;อง ก ข ในัข%อหาผิ�ด

สุ�ญญาเช"าแติ"ฟ้;อง ก ท�(ศึาลัจั�งหวิ�ดชลับุ�ร� ฟ้;อง ข ท�(ศึาลัจั�งหวิ�ดนันัทบุ�ร� ศึาลัจั�งหวิ�ดชลับุ�ร�ติ�ดสุ�นัให% ก ชนัะ แติ"ศึาลัจั�งหวิ�ดนันัทบุ�ร�ติ�ดสุ�นัให% ข แพ% ให% ข สุ"งมอบุรถูยนัติ3ค'นัแก" ค แลัะคด�ท��งสุองศึาลันั��นัไม"ม�ฝ่8ายใดอ�ทธรณ3 ด�งนั�� ในัการท�(จัะให%ถู'อติามค&าพ�พากษาของศึาลัใดนั��นั ก หร'อ ข ม�ทางท&าป็ระการใดบุ%าง

เป็,นักรณ�การป็ฏิ�บุ�ติ�ช&าระหนั��อ�นัแบุ"งแยกจัากก�นัไม"ได% แลัะค&าพ�พากษา 2 ศึาลัช��นัติ%นัข�ดก�นั ก. หร'อ ข. อาจัย'(นัค&าร%องขอติ"อศึาลัอ�ทธรณ3ให%ม�ค&าสุ�(งก&าหนัดวิ"าจัะให%ถู'อติามค&าพ�พากษาของศึาลัจั�งหวิ�ดชลับุ�ร�หร'อศึาลัจั�งหวิ�ดนันัทบุ�ร�ติามมาติรา 147

มาติรา 147 ค&า พ�พากษาหร'อค&า สุ�(งใด ซึ่�(งติามกฎีหมายจัะอ�ทธรณ3 หร'อฎี�กาหร'อม�ค&าขอให%พ�จัารณาใหม"ไม"ได%นั� �นั ให%ถู'อวิ"าเป็,นัท�(สุ�ดติ��งแติ" วิ�นัท�(ได%อ"านัเป็,นัติ%นัไป็

ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งใด ซึ่�(งอาจัอ�ทธรณ3 ฎี�กาหร'อม�ค&าขอให% พ�จัารณาใหม"ได%นั� �นั ถู%าม�ได%อ�ทธรณ3 ฎี�กาหร'อร%องขอให%พ�จัารณาใหม" ภายในัเวิลัาท�(ก&าหนัดไวิ%ให%ถู'อวิ"าเป็,นัท�(สุ�ดติ��งแติ"ระยะเวิลัาเช"นัวิ"านั��นั ได%สุ��นัสุ�ดลังถู%าได%ม�อ�ทธรณ3 ฎี�กา หร'อม�ค&าขอให%พ�จัารณาใหม" แลัะ ศึาลัอ�ทธรณ3หร'อศึาลัฎี�กาหร'อศึาลัช��นัติ%นัซึ่�(งพ�จัารณาคด�เร'(องนั��นัใหม" ม�ค&าสุ�(งให%จั&าหนั"ายคด�เสุ�ยจัากสุารบุบุควิามติามท�(บุ�ญญ�ติ�ในั มาติรา 132

ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งเช"นัวิ"านั��นัให%ถู'อวิ"าเป็,นัท�(สุ�ดติ��งแติ"วิ�นัท�(ม�ค&าสุ�(ง ให%จั&าหนั"ายคด�จัากสุารบุบุควิาม

ค!"ควิามฝ่8ายหนั�(งฝ่8ายใดอาจัย'(นัค&าขอติ"อศึาลัช��นัติ%นัซึ่�(งพ�จัารณาคด� นั��นัให%ออกใบุสุ&าค�ญแสุดงวิ"าค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งในัคด�นั��นัได% ถู�งท�(สุ�ดแลั%วิ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

66

8.3 ฟ้4องซ้ำ�-า1. คด�ท�(ม�ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งถู�งท�(สุ�ดแลั%วิ ค!"ควิามเด�ยวิก�นัจัะร'�อ

ร%องฟ้;องก�นัอ�กในัป็ระเด:นัท�(ได%วิ�นั�จัฉ�ยโดยอาศึ�ยเหติ�อย"างเด�ยวิก�นัไม"ได%2. ม�ข%อยกเวิ%นัม�ให%ถู'อวิ"าเป็,นัการฟ้;องซึ่&�าค'อ (1) การด&าเนั�นักระบุวินั

พ�จัารณาช��นับุ�งค�บุคด�ติามค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งของศึาลั (2) เม'(อค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งได%ก&าหนัดวิ�ธ�การช�(วิคราวิให%อย!"ในับุ�งค�บุท�(จัะแก%ไข เป็ลั�(ยนัแป็ลัง หร'อยกเลั�กเสุ�ยได%ติามพฤติ�การณ3 (3) เม'(อค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นัยกฟ้;องเสุ�ยโดยไม"ติ�ดสุ�ทธ�โจัทก3ท�(จัะนั&าฟ้;องมาย'(นัใหม" ท��งนั��ติามมาติรา 148 (1) ถู�ง (3)

8.3.1 หลั�กพ�จัารณาวิ"าฟ้;องซึ่&�าก ข ฟ้;อง ค ขอให%ศึาลัพ�พากษาวิ"าท�(พ�พาทเป็,นักรรมสุ�ทธ�Fของ

โจัทก3ร"วิมก�นั ห%าม ค จั&าเลัยเข%าเก�(ยวิข%อง ศึาลัพ�พากษาวิ"าท�(พ�พาทเป็,นัของ ก ข โจัทก3ร"วิมก�นั คด�ถู�งท�(สุ�ด ค มาฟ้;อง ข ขอแบุ"งท�(พ�พาทในัคด�ก"อนัคร�(งหนั�(ง ด�งนั�� ท"านัเห:นัวิ"า ฟ้;องคด�หลั�งเป็,นัฟ้;องซึ่&�าก�บุคด�แรกหร'อไม"

แม% ก. ข. จัะเป็,นัค!"ควิามเด�ยวิก�นัมาก"อนั แติ"ในัคด�หลั�งนั�� ม�ป็ระเด:นัติ"างก�บุคด�แรก แลัะม�เหติ�คนัลัะเหติ�ก�บุคด�แรกจั�งไม"เป็,นัฟ้;องซึ่&�า

8.3.2 ข%อยกเวิ%นัเร'(องฟ้;องซึ่&�าโจัทก3ฟ้;องจั&าเลัยขอแบุ"งท�(ด�นัอ�นัเป็,นัทร�พย3มรดกในัฐานัะทายาท

โดยพ�นั�ยกรรม แลัะขอสุงวินัสุ�ทธ�ท�(จัะฟ้;องเป็,นัคด�ใหม"อ�ก ศึาลัพ�พากษายกฟ้;อง โดยไม"ให%สุ�ทธ�แก"โจัทก3ท�(จัะฟ้;องใหม"ติามท�(ขอ ติ"อมาโจัทก3มาฟ้;องจั&าเลัยเป็,นัคด�อ�กขอแบุ"งเง�นัฝ่ากในัธนัาคารในัฐานัะทายาทโดยธรรม ด�งนั�� โจัทก3ฟ้;องคด�หลั�งนั��ได%หร'อไม"

เป็,นัฟ้;องซึ่&�าติามมาติรา 148 กรณ�ไม"ติ%องด%วิยอนั�มาติรา (3)

มาติรา 148 คด�ท�(ได%ม�ค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งถู�งท�(สุ�ดแลั%วิห%ามม�ให% ค!"ควิามเด�ยวิก�นัร'�อร%องฟ้;องก�นัอ�ก ในัป็ระเด:นัท�(ได%วิ�นั�จัฉ�ยโดยอาศึ�ย เหติ�อย"างเด�ยวิก�นัเวิ%นัแติ"ในักรณ�ติ"อไป็นั��

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

67

(1) เม'(อเป็,นักระบุวินัพ�จัารณาช��นับุ�งค�บุคด�ติามค&าพ�พากษาหร'อ ค&าสุ�(งของศึาลั

(2) เม'(อค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งได%ก&าหนัดวิ�ธ�การช�(วิคราวิให%อย!" ภายในับุ�งค�บุท�(จัะแก%ไขเป็ลั�(ยนั แป็ลังหร'อยกเลั�กเสุ�ยได%ติามพฤติ�การณ3

(3) เม'(อค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งนั��นัให%ยกค&าฟ้;องเสุ�ยโดยไม"ติ�ดสุ�ทธ� โจัทก3ท�(จัะนั&าค&าฟ้;องมาย'(นัใหม" ในัศึาลัเด�ยวิก�นัหร'อในัศึาลัอ'(นั ภายใติ% บุ�งค�บุแห"งบุทบุ�ญญ�ติ�ของกฎีหมายวิ"าด%วิยอาย�ควิาม

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 81. โจัทก3ฟ้;องคด�ติ"อศึาลัแขวิง ศึาลัแขวิงยกฟ้;องโดยวิ�นั�จัฉ�ยวิ"าเป็,นั

คด�เก�นัอ&านัาจัศึาลัแขวิง โจัทก3นั&าคด�ไป็ฟ้;องศึาลัแพ"ง ศึาลัแพ"งยกฟ้;องอ�กโดยวิ�นั�จัฉ�ยวิ"าเป็,นัคด�อย!"ในัอ&านัาจัศึาลัแขวิง โจัทก3จั�งมาย'(นัฟ้;องติ"อศึาลัแขวิงอ�กคร��งหนั�(ง หากท"านัเป็,นัศึาลัแขวิง จัะสุ�(งให%ร�บุฟ้;องไวิ%พ�จัารณา เพราะศึาลัย�งม�ได%พ�พากษา หร'อวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดในัเร'(องอ�นัเป็,นั ม!ลัฟ้;องนั��นั

2. ในัคด�เร'(องศึาลัอ�ทธรณ3พ�พากษายกค&าพ�พากษาศึาลัช��นัติ%นัแลัะสุ"งสุ&านัวินัให%ศึาลัช��นัติ%นั พ�จัารณาแลัะพ�พากษาคด�เร'(องนั��นัใหม" ท&าได%ไม"ถู'อวิ"าเป็,นัการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาซึ่&�า

3. จั&าเลัยขาดนั�ดพ�จัารณาศึาลัสุ�(งวิ"าจั&า เลัยขาดนั�ดพ�จัารณาแลัะพ�จัารณาคด�ไป็ฝ่8ายเด�ยวิ ค&า พ�พากษานั�� ผิ!กพ�นัจั&า เลัย เพราะค&า พ�พากษาย"อมผิ!กพ�นัค!"ควิาม แม%จั&าเลัยจัะขาดนั�ดก:ย�งเป็,นัค!"ควิามอย!"

4. ด&าแลัะขาวิร"วิมก�นัเป็,นัโจัทก3ฟ้;องแดงขอให%ศึาลัพ�พากษาสุ�(งแสุดงวิ"าท�(ด�นัพ�พาทเป็,นัของโจัทก3ท��งสุอง ห%ามแดงเข%าเก�(ยวิข%อง ศึาลัพ�พากษาวิ"าท�(ด�นัเป็,นัของโจัทก3ท��งสุอง ติ"อมา ด&าจัะมาฟ้;องขาวิ หร'อขาวิจัะมาฟ้;องด&าในัภายหลั�งวิ"าท�(ด�นัเป็,นัของตินัแติ"ผิ!%เด�ยวิ เช"นันั��จัะ ฟ้;องไม"ได%เพราะค&าพ�พากษาผิ!กพ�นัด&าแลัะขาวิ

5. ค&า พ�พากษาติ��งนัาย ก. เป็,นัผิ!%จั�ดการมรดกของผิ!%ติาย ค&าพ�พากษาข%อนั��ใช%ย�นับุ�คคลัภายนัอกไม"ได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

68

6. ในัคด�เร'(องหนั�(งซึ่�(งติามกฎีหมายจัะอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาหร'อม�ค&าขอให%พ�จัารณาใหม"ไม"ได% ศึาลัพ�พากษาให%จั&าเลัยช&าระเง�นัให%โจัทก3ติามฟ้;องพร%อมด%วิยดอกเบุ��ยจันัถู�งวิ�นัช&าระ โดยอ"านัค&าพ�พากษาเม'(อ 1 ม�นัาคม 2535 คด�นั��ถู�งท�(สุ�ดเม'(อ วิ�นัท�( 1 ม�นัาคม 2535

7. หลั�กเกณฑ์3ในัเร'(องฟ้;องซึ่&�า เช"นั ค!"ควิามเด�ยวิก�นั ม�ค&าพ�พากษา หร'อค&าสุ�(งถู�งท�(สุ�ดแลั%วิ ร'�อร%องฟ้;องก�นัในัป็ระเด:นัท�(วิ�นั�จัฉ�ยเหติ�อย"าง เด�ยวิก�นั

8. จั&าเลัยชนัะคด�โจัทก3เร'(องเง�นัก!%แลัะย�ดทร�พย3ใช%หนั��ไป็แลั%วิ ติ"อมาม�ค&าพ�พากษาคด�อาญาวิ"าโจัทก3ไม"ได%ท&าหนั�งสุ'อก!%เง�นัจั&าเลัย โจัทก3จั�งมาฟ้;องคด�แพ"งเร�ยกเง�นัค'นัจัากจั&าเลัย เร'(องเช"นันั�� เป็,นัฟ้;องซึ่&�า

9. โจัทก3เคยถู!กจั&าเลัยฟ้;องเร'(องกรรมสุ�ทธ�Fท�(ด�นั ศึาลัพ�พากษาถู�งท�(สุ�ดวิ"าเป็,นัของโจัทก3 จั�งยกฟ้;องท�(จั&าเลัยฟ้;องโจัทก3เสุ�ย โจัทก3จั�งมาฟ้;องคด�ใหม"ให%จั&าเลัยร'�อสุ�(งท�(ร�กลั�ออกไป็ เช"นันั�� ไม"เป็,นัการฟ้;องซึ่&�า

10. ศึาลัวิ�นั�จัฉ�ยในัคด�หนั�(งวิ"าการติ��งติ�วิแทนัไป็ป็ระม!ลัซึ่'�อท�(ด�นัท�(ขายทอดติลัาดไม"ติ%องม�หลั�กฐานัเป็,นัหนั�งสุ'อ จั�งพ�พากษาให%จั&าเลัยโอนัท�(ด�นัให%โจัทก3 โจัทก3จัะอาศึ�ยค&าพ�พากษานั��ย�นับุ�คคลัภายนัอก ไม"ได% เพราะค&าพ�พากษาด�งกลั"าวิม�ใช"เป็,นัค&าพ�พากษาท�(วิ�นั�จัฉ�ยถู�งกรรมสุ�ทธ�Fแห"งทร�พย3สุ�นัอ�นัเป็,นัค�ณแก"โจัทก3ติามมาติรา 145 (2)

หน�วยทั่�� 9 ค�าฤชาธีรรมเน�ยม

1. การด&าเนั�นัคด�แพ"งในัศึาลั กฎีหมายก&าหนัดให%ค!"ควิามติ%องเสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลั ติ"างๆ นั�บุ ติ��งแติ"ม�การย'(นัค&าฟ้;อง ฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาแลัะในัระหวิ"างด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาย�งติ%องเสุ�ยค"า ธรรมเนั�ยม อ'(นัๆ อ�ก เช"นัค&าร%อง ค&าขอ ค"าป็8วิยการพยานัแลัะผิ!%เช�(ยวิชาญ แลัะค"าธรรมเนั�ยมในัการสุ"งหมายหลั�งจัากคด�ถู�งท�(สุ�ดแลั%วิ เม'(อม�การบุ�งค�บุคด�จัะติ%องเสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมแลัะค"าใช%จั"ายในัการบุ�งค�บุคด�อ�กด%วิย

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

69

2. ถู%าค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งยากจันัไม"สุามารถูเสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลัได%ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัม�สุ�ทธ�ย'(นัค&าร%องขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูา โดยป็ฏิ�บุ�ติ�ให%ถู!กติ%องติามวิ�ธ�การท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ%

3. ค!"ควิามม�หนั%าท�(ช&าระค"าฤชาธรรมเนั�ยม ม�ใช"เป็,นัผิ!%ท�(จัะติ%องร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมเสุมอไป็ ติามป็กติ�กฎีหมายก&าหนัดให%ผิ!%แพ%คด�ม�หนั%าท�(ในัการช&าระค"าฤชาธรรมเนั�ยม แติ"ศึาลัอาจัใช%ด�ลัพ�นั�จัพ�จัารณาสุ�(งเป็,นัอย"างอ'(นัได%

9.1 การก�าหนดแลัะการช�าระค�าฤชาธีรรมเน�ยม1. การย'( นัฟ้;อง ฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาในัคด�แพ"งจัะติ%องเสุ�ยค"า

ธรรมเนั�ยมศึาลั แลัะการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาบุางกรณ�ติ%องเสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลัเช"นัก�นั

2. การฟ้;องคด�แพ"งติ%องเสุ�ยค"าข��นัศึาลั ซึ่�(งเป็,นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลัอย"างหนั�(ง กฎีหมายได%ก&าหนัดเร�ยกค"าข��นัศึาลัโดยพ�จัารณาวิ"าคด�นั��นัเป็,นัคด�ท�(ม�ค&าขอป็ลัดเป็ลั'�องท�กข3อ�นัอาจัค&านัวิณเป็,นัราคาเง�นัได%หร'อไม"

3. เม'(อช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลัไป็แลั%วิ อาจัม�การสุ�(งค'นัก�นัภายหลั�ง

9.1.1 ผิ!%ม�หนั%าท�(ช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลัแลัะเง�นัติ"างๆผิ!%ใดม�หนั%าท�(ติ%องช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลัผิ!%ท�(ย'( นัค&าฟ้;อง ฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาหร'อผิ!%ด&า เนั�นักระบุวินั

พ�จัารณาอย"างใดอย"างหนั�(งเป็,นัผิ!%ม�หนั%าท�(ช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลั หร'อในักรณ�ท�(กระบุวินัพ�จัารณาได%กระท&าโดยค&าสุ�(งศึาลั ค!"ควิามฝ่8ายท�(ศึาลัระบุ�ไวิ%ในัค&าสุ�(งเป็,นัผิ!%ม�หนั%าท�(เสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลั

ถู%าค!"ควิามฝ่8ายท�(ม�หนั%าท�(ติ%องช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลั ไม"ช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลั ศึาลัจัะม�วิ�ธ�การบุ�งค�บุอย"างไร

ถู%าค!"ควิามฝ่8ายท�(ม�หนั%าท�(ติ%องช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลัแลั%วิไม"ยอมช&าระ ศึาลัอาจัม�ค&าสุ�(งให%งดการด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาหร'อศึาลัอาจัสุ�(งให%เร�ยกค"าธรรมเนั�ยมศึาลัจัากค!"ควิามท��งสุองฝ่8าย หร'อแติ"ฝ่8ายเด�ยวิก:ได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

70

9.1.2 การก&าหนัดค"าธรรมเนั�ยมศึาลัแลัะเง�นัอ'(นัๆศึาลัถู'อหลั�กเกณฑ์3อะไรในัการก&าหนัดเร�ยกค"าข��นัศึาลัศึาลัก&าหนัดเร�ยกค"าข��นัศึาลัติามป็ระเภทคด�วิ"าเป็,นัคด�ท�(ม�ค&าขอให%

ป็ลัดเป็ลั'�องท�กข3 อ�นัอาจัค&านัวิณเป็,นัราคาเง�นัได%หร'อไม"

อธ�บุายโดยย"อเก�(ยวิก�บุหลั�กเกณฑ์3ในัการวิ�นั�จัฉ�ยวิ"า คด�เร'(องใดเป็,นัคด�ท�(ม�ค&าขอให%ป็ลัดเป็ลั'�องท�กข3อ�นัอาจัค&านัวิณเป็,นัราคาเง�นัได%

ติ%องพ�จัารณาจัากค&าฟ้;องของโจัทก3วิ"าติามค&าขอท%ายฟ้;อง ถู%าโจัทก3ชนัะคด�แลั%วิ โจัทก3จัะได%เง�นัหร'อทร�พย3สุ�นัไป็ ก:เป็,นัคด�ท�(ม�ค&าขอให%ป็ลัดเป็ลั'�องท�กข3อ�นัอาจัค&านัวิณเป็,นัราคาเง�นัได%

9.1.3 การค'นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลัในักรณ�ใดบุ%างท�(ศึาลัจัะติ%องค'นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลัท��งหมดเม'(อศึาลัม�ค&าสุ�(งไม"ร�บุค&าฟ้;อง หร'อไม"ร�บุค&าฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา

หร'อเม'(อม�ค&าขอให%พ�จัารณาคด�ใหม"แลัะศึาลัไม"ร�บุค&าขอให%พ�จัารณาคด�ใหม" หร'อศึาลัอ�ทธรณ3หร'อศึาลัฎี�กาม�ค&าสุ�(งให%ยกอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาโดยย�งม�ได%วิ�นั�จัฉ�ยป็ระเด:นัแห"งอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา

กรณ�ใดบุ%างท�(ศึาลัม�อ&านัาจัใช%ด�ลัพ�นั�จัสุ�(งค'นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลัท��งหมดหร'อแติ"บุางสุ"วินั

เม'(อม�การถูอนัฟ้;องหร'อเม'(อศึาลัได%ติ�ดสุ�นัยกค&าฟ้;องโดยไม"ติ�ดสุ�ทธ�โจัทก3ท�(จัะฟ้;องคด�ใหม" หร'อเม'( อคด�นั��นัได%เสุร:จัเด:ดขาดลังโดยสุ�ญญาหร'อการป็ระนั�ป็ระนัอมยอมควิาม

9.2 การด�าเน�นคด�อย�างคนอนาถา1. การขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาจัะติ%องป็ฏิ�บุ�ติ�ติามวิ�ธ�การท�(

กฎีหมายก&าหนัดไวิ%2. ในัการพ�จัารณาวิ"าจัะอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาหร'อไม"

ศึาลัจัะติ%องวิ�นั�จัฉ�ยติามหลั�กเกณฑ์3ท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

71

3. เม'(อศึาลัไม"อนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาแลั%วิ ผิ!%ร %องอาจัม�วิ�ธ�การร%องขอได%อ�ก

9.2.1 วิ�ธ�การร%องขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาระยะเวิลัาท�(จัะย'(นัค&าร%องขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาม�อย!"ในั

ติอนัใดระยะเวิลัาท�(ย'(นัค&าร%องขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาม�อย!" 2 ติอนั

ค'อ (1) ย'(นัพร%อมก�บุค&าฟ้;องฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา (2) ย'(นัภายหลั�งได%ย'(นัค&าฟ้;อง ค&าให%การ ค&าฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา

ค!"ควิามฝ่8ายท�(ได%ร�บุอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาจัะได%ร�บุการยกเวิ%นัไม"ติ%องเสุ�ยค"าฤชาธรรมเนั�ยมศึาลัอย"างใดบุ%าง

จัะได%ร�บุยกเวิ%นัไม"ติ%องเสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลั ในัการด&า เนั�นักระบุวินัพ�จัารณาในัศึาลัท�(เก�ดข��นัภายหลั�งท�(ได%ร�บุอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูา

9.2.2 หลั�กเกณฑ์3ท�(ศึาลัจัะอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัการอย"างคนัอนัาถูา

เม'( อศึาลัได%ร�บุค&าร%องขอด&า เนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาแลั%วิ ศึาลัจั&าเป็,นัจัะติ%องไติ"สุวินัเสุมอไป็หร'อไม"

เม'(อศึาลัได%ร�บุค&าร%องขอด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาแลั%วิ ถู%าศึาลัอนั�ญาติศึาลัจัะติ%องไติ"สุวินัก"อนั ถู%าศึาลัจัะสุ�(งไม"อนั�ญาติ ศึาลัไม"จั&าเป็,นัติ%องท&าการไติ"สุวินั

ถู%าศึาลัม�ค&าสุ�(งอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาเฉพาะบุางสุ"วินัหร'อยกค&าขอเสุ�ยท�เด�ยวิ ผิ!%ร %องขอม�สุ�ทธ�ท�(จัะด&า เนั�นัการติ"อไป็อย"างไร

ผิ!%ร %องม�สุ�ทธ�ย'(นัค&าร%องขอให%พ�จัารณาค&าขอใหม" หร'ออ�ทธรณ3ค&าสุ�(งท�(ไม"อนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาได%ภายในั 7 วิ�นั นั�บุแติ"วิ�นัท�(ศึาลัได%ม�ค&าสุ�(ง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

72

9.2.3 กระบุวินัพ�จัารณาภายหลั�งจัากศึาลัได%ม�ค&าสุ�(งอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูา

เม'(อป็รากฏิภายหลั�งวิ"าผิ!%ฟ้;อง หร'อติ"อสุ!%คด�อย"างคนัอนัาถูาม�ทร�พย3สุ�นัท�(จัะเสุ�ยค"าฤชาธรรมเนั�ยมได% ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งเก�(ยวิก�บุทร�พย3สุ�นันั��นัอย"างไร

ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งให%ย�ดหร'ออาย�ดทร�พย3สุ�นัเช"นัวิ"านั��นัท��งหมด หร'อแติ"บุางสุ"วินัไวิ%รอค&าวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยม

ม�เหติ�เก�(ยวิก�บุผิ!%ได%ร�บุอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาอย"างใดบุ%าง ท�(ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งเพ�กถูอนัค&าสุ�(งอนั�ญาติให%ด&าเนั�นัคด�อย"างคนัอนัาถูาเสุ�ย

เม'( อผิ!%ท�( ได%ร�บุอนั�ญาติให%ฟ้;องหร'อติ"อสุ!"คด�อย"างคนัอนัาถูาป็ระพฤติ�ตินัไม"เร�ยบุร%อย เช"นัด&าเนั�นักระบุวินัพ�จัารณาฝ่นัทางก"อควิามร&าคาญถู�งขนัาดหร'อกระท&าลัะเม�ดอ&านัาจัศึาลัหร'อป็ระวิ�งควิามเร'(องนั��นัให%ลั"าช%า

9.3 ความร�บุผู้�ดในค�าฤชาธีรรมเน�ยม1. หนั%าท�(ในัการช&าระค"าธรรมเนั�ยมศึาลัก�บุควิามร�บุผิ�ดในัค"าฤชา

ธรรมเนั�ยมนั��นัแติกติ"างก�นั2. เม'(อม�การวิางเง�นัติ"อศึาลั จัะท&าให%ผิ!%วิางเง�นัไม"ติ%องร�บุผิ�ดในัค"า

ฤชาธรรมเนั�ยมของเง�นัสุ"วินันั��นั3. การอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งศึาลัจัะอ�ทธรณ3หร'อ

ฎี�กาค"าฤชาธรรมเนั�ยมในัป็ระเด:นัเด�ยวิไม"ได%

9.3.1 ผิ!%ม�หนั%าท�(ติ%องร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมค"าฤชาธรรมเนั�ยมหมายควิามถู�งเง�นัป็ระเภทใดค"าฤชาธรรมเนั�ยมหมายถู�ง เง�นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลัแลัะเง�นัอ'(นัๆ

ท��งหมดท�(ค!"ควิามได%เสุ�ยไป็ติามกฎีหมายในัระหวิ"างด&าเนั�นัคด�

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

73

ติามป็กติ�ค!"ควิามฝ่8ายใดจัะติ%องร�บุผิ�ดช��นัท�(สุ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยม

ติามป็กติ�ค!"ควิามฝ่8ายท�(แพ%คด�จัะติ%องเป็,นัผิ!%ร �บุผิ�ดช��นัท�(สุ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยม เวิ%นัแติ"ศึาลัจัะม�ค&าสุ�(งเป็,นัอย"างอ'(นั

9.3.2 ควิามร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมภายหลั�งท�(จั&าเลัยได%วิางเง�นัหร'อช&าระหนั��ให%โจัทก3

เม'(อจั&าเลัยถู!กฟ้;องเร�ยกเง�นั จั&าเลัยได%นั&าเง�นัไป็วิางศึาลัเพ'(อให%โจัทก3ร�บุไป็ จั&าเลัยจัะไม"ติ%องร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมสุ"วินัใด

เม'( อจั&า เลัยนั&า เง�นัไป็วิางศึาลั จั&า เลัยไม"ติ%องร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมแห"งจั&านัวินัเง�นัท�(วิางนั��นัอ�นัเก�ดข��นัภายหลั�งจัากการวิางเง�นั

9.3.3 สุ�ทธ�การอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาค&าพ�พากษาหร'อค&าสุ�(งศึาลัเก�(ยวิก�บุค"าฤชาธรรมเนั�ยม

การอ�ทธรณ3หร'อฤชาเร'(องค"าฤชาธรรมเนั�ยมนั��นัม�ข%อห%ามอย"างไรบุ%าง

ติามกฎีหมายห%ามม�ให%ค!"ควิามอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาในัป็?ญหาเร'(องค"าธรรมเนั�ยมแติ"อย"างเด�ยวิ เวิ%นัแติ"ได%ยกเหติ�วิ"าค"าธรรมเนั�ยมนั��นั ม�ได%ก&าหนัดหร'อค&านัวิณให%ถู!กติ%องติามกฎีหมาย

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 91. เม'(อย'(นัค&าฟ้;อง โจัทก3 จัะติ%องเป็,นัผิ!%เสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลั2. โจัทก3ฟ้;องข�บุไลั"จั&า เลัยแลัะจั&า เลัยไม"ได%ติ"อสุ!% เป็,นัคด�ท�(ไม"ม�ท�นั

ทร�พย33. การท�(จัะติ%องร! %วิ"าคด�ใดเป็,นัคด�ท�(ม�ท�นัทร�พย3หร'อไม"เพ'(อป็ระโยชนั3

เพ'(อก&าหนัดค"าธรรมเนั�ยมศึาลั4. ม�หลั�กเกณฑ์3เสุ�ยค"าข��นัศึาลัในัการอ�ทธรณ3หร'อฎี�กาค'อ ติ%องเสุ�ย

เท"าก�บุศึาลัช��นัติ%นัหร'ออาจันั%อยกวิ"าหร'อมากกวิ"าติามจั&านัวินัท�นัทร�พย3ท�(ลัดลังหร'อเพ�(มข��นั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

74

5. เม'(อศึาลัพ�จัารณาคด�แลัะพ�พากษายกฟ้;องโจัทก3 ศึาลัไม"สุ� (งค'นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลั

6. เหติ�ผิลัสุ&าค�ญในัการขอฟ้;องหร'อติ"อสุ!%คด�อย"างคนัอนัาถูาค'อ เป็,นัคนัยากจันัแลัะไม"สุามารถูเสุ�ยค"าธรรมเนั�ยมศึาลัได%

7. ค"าติรวิจัพ�สุ!จันั3ลัานัม'อช'(อของกองพ�สุ!จันั3หลั�กฐานักรมติ&ารวิจั ไม"ใช"ค"าธรรมเนั�ยมศึาลั

8. ผิ!%ท�(ม�หนั%าท�(ร �บุผิ�ดชอบุในัช��นัท�(สุ�ดสุ&าหร�บุค"าฤชาธรรมเนั�ยม ค'อ ผิ!%ท�(ศึาลัม�ค&าพ�พากษาให%เป็,นัผิ!%ร �บุผิ�ด

9. ถู%าจั&าเลัยวิางเง�นัติ"อศึาลัแลัะโจัทก3ยอมร�บุเง�นัเป็,นัการพอใจัเติ:มติามท�( เร�ยกร%องท&า ให%จั&า เลัยหลั�ดพ%นัจัากควิามร�บุผิ�ดในั ค"าฤชาธรรมเนั�ยมท�(เก�ดข��นัหลั�งการวิางเง�นั

10. เม'(อศึาลัพ�พากษาเร'(องค"าฤชาธรรมเนั�ยมแลั%วิ ค!"ควิามจัะอ�ทธรณ3เร'(องค"าฤชาธรรมเนั�ยม อ�ทธรณ3ได%เม'(อได%อ�ทธรณ3ป็ระเด:นัแห"งคด�แลั%วิ

11. ค"าข��นัศึาลัติ%องเสุ�ยเม'(อ ย'(นัค&าฟ้;อง ฟ้;องอ�ทธรณ3หร'อฎี�กา12. การฟ้;องขอให%เพ�กถูอนัค&าสุ�(งป็ระเม�นัภาษ� เป็,นัคด�ท�(ม�ท�นั

ทร�พย313. การก&าหนัดค"าข��นัศึาลัถู'อหลั�กในัการพ�จัารณาในัเร'(อง เป็,นั

คด�ม�ท�นัทร�พย3หร'อไม"14. ศึาลัช��นัติ%นัพ�พากษาให%โจัทก3ชนัะคด� 30,000 บุาท โจัทก3

อ�ทธรณ3ขอให%พ�พากษาให%โจัทก3ชนัะ 50,000 บุาท เติ:มติามฟ้;อง โจัทก3จัะติ%องเสุ�ยค"าข��นัศึาลัในัจั&านัวินัท�นัทร�พย3 เท"าก�บุ 20,000 บุาท

15. กรณ�ท�(ศึาลัจัะค'นัค"าธรรมเนั�ยมศึาลั เม'(อศึาลัม�ค&าสุ�(งไม"ร�บุฟ้;อง

16. ศึาลัจัะอนั�ญาติให%ฟ้;องคด�อย"างคนัอนัาถูาติ"อเม'(อป็รากฏิวิ"า ฟ้;องของโจัทก3ม�ม!ลัแลัะโจัทก3ยากจันัไม"สุามารถูช&าระค"าธรรมเนั�ยมได%

17. ค"าทนัายควิามท�(ติ%องเสุ�ยไป็จัร�งๆ ไม"ถู'อวิ"าเป็,นัค"าฤชาธรรมเนั�ยม

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

75

18. ติามกฎีหมายผิ!%ท�(จัะติ%องเป็,นัผิ!%ร �บุผิ�ดในัช��นัสุ�ดสุ&าหร�บุค"าฤชาธรรมเนั�ยมค'อ ผิ!%แพ%คด�

19. การท�(จั&าเลัยวิางเง�นัเม'(อถู!กฟ้;องคด�จัะม�ผิลัให%จั&าเลัยหลั�ดพ%นัจัากควิามร�บุผิ�ดในัเร'(อง ค"าธรรมเนั�ยมศึาลัภายหลั�งท�(ม�การวิางเง�นั

20. กฎีหมายห%ามอ�ทธรณ3เร'(องค"าธรรมเนั�ยมในักรณ� ห%ามอ�ทธรณ3ในัเร'(องค"าฤชาธรรมเนั�ยมเพ�ยงอย"างเด�ยวิ

หน�วยทั่�� 10 หลั�กทั่��วไปของกฎหมายลั�กษณะพิยานหลั�กฐาน (1)

1. ข%ออ%างข%อเถู�ยงในัแติ"ลัะคด�ม�กจัะม�หลัายข%อ แติ"ลัะข%อเร�ยกวิ"าป็ระเด:นัแห"งคด�ซึ่�(งแบุ"งเป็,นัข%อเท:จัจัร�งอย"างหนั�(ง แลัะข%อกฎีหมายอ�กอย"างหนั�(ง ในัการวิ�นั�จัฉ�ยป็?ญหาข%อกฎีหมายนั��นัศึาลัย"อมอาศึ�ยข%อเท:จัจัร�งท�(ฟ้?งย�ติ�แลั%วิ สุ"วินัการวิ�นั�จัฉ�ยป็?ญหาข%อเท:จัจัร�งนั��นั ศึาลัติ%องอาศึ�ยพยานัหลั�กฐานัท�(ค!"ควิามนั&าสุ'บุเข%าสุ!"สุ&านัวินัควิามติามท�(เขากลั"าวิอ%าง เวิ%นัแติ" กรณ�ท�(กฎีหมายบุ�ญญ�ติ�ยกเวิ%นัให% หร'อถู'อวิ"าเป็,นัเร'(องท�(ศึาลัร! %ได%เอง

2. สุ&าหร�บุป็?ญหาข%อเท:จัจัร�ง ท�(จัะติ%องอาศึ�ยพยานัหลั�กฐานัเป็,นัหลั�กในัการวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดนั��นัระบุบุกฎีหมายของไทยก&าหนัดให%เป็,นัหนั%าท�(ของค!"ควิามท�(จัะติ%องนั&าสุ'บุ ให%ศึาลัเห:นัข%อเท:จัจัร�งท�(ตินักลั"าวิอ%างเร�ยกก�นัติามภาษาติ&าราวิ"าภาระการพ�สุ!จันั3จัะติ%องพ�เคราะห3ติ"อไป็วิ"าภาระการพ�สุ!จันั3แติ"ลัะป็ระเภทจัะติกอย!"แก"หร'อเป็,นัหนั%าท�(ของค!"ควิามฝ่8ายใด

3. เม'(อทราบุวิ"าภาระการพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นัใดติกอย!"แก"ค!"ควิามฝ่8ายใดแลั%วิ ก:ย�งจัะติ%องพ�จัารณาติ"อไป็วิ"าในัคด�นั��นัควิรจัะให%ค!"ควิามฝ่8ายใดนั&าพยานัหลั�กฐานัของตินัมาเสุนัอติ"อศึาลัก"อนัหลั�งก�นั

10.1 เร'�องทั่��ศึาลัร+)ได)เอง1. ป็?ญหาข%อกฎีหมายนั��นั เป็,นัเร'(องท�(ศึาลัจัะติ%องวิ�นั�จัฉ�ยเอง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

76

2. ป็?ญหาข%อเท:จัจัร�งนั��นัศึาลัไม"อาจัร! %ได% จั&าเป็,นัจัะติ%องพ�สุ!จันั3ด%วิยพยานัหลั�กฐานัเวิ%นัแติ"ข%อเท:จัจัร�งซึ่�(งเป็,นัท�(ร! %ก�นัอย!"ท�(วิไป็ หร'อซึ่�(งไม"อาจัโติ%แย%งได% แลัะซึ่�(งศึาลัเห:นัวิ"าค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งได%ร�บุแลั%วิ

10.1.1 เร'(องท�(ศึาลัวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดโดยควิามร! %ของศึาลัป็?ญหาข%อกฎีหมายก�บุป็?ญหาข%อเท:จัจัร�งติ"างก�นัอย"างไร อธ�บุายป็?ญหาข%อกฎีหมายค'อ ป็?ญหาการติ�ควิามติ�วิบุทกฎีหมาย ซึ่�(ง

ศึาลัจัะวิ�นั�จัฉ�ยช�(ขาดได%เองท�นัท�โดยไม"ติ%องฟ้?งพยานัหลั�กฐานั สุ"วินัป็?ญหาท�(ย�งจัะติ%องม�การฟ้?งพยานัหลั�กฐานัติ"อไป็อ�กนั��นั ถู'อเป็,นัป็?ญหาข%อเท:จัจัร�ง

เร'(องท�(จัะติ%องพ�สุ!จันั3ด%วิยพยานัหลั�กฐานัม�ป็?ญหาข%อเท:จัจัร�งใดบุ%าง ท�(ศึาลัสุามารถูร�บุร! %ได%เอง1.) ข%อเท:จัจัร�งท�(ค!"ควิามร�บุก�นัในัศึาลั2.) ข%อเท:จัจัร�งซึ่�(งเป็,นัท�(ร! %ก�นัอย!"ท�(วิไป็3.) ข%อเท:จัจัร�งซึ่�(งม�อาจัโติ%แย%งได%

10.2 ภาระการพิ�ส+จน2แลัะหน)าทั่��น�าส'บุก�อน1. ในักรณ�ท�(ไม"ม�การสุ'บุพยานัหลั�กฐานั หร'อพยานัหลั�กฐานัของค!"

ควิามท�กฝ่8ายม�นั&�าหนั�กก&�าก�(งก�นั ค!"ควิามฝ่8ายท�(ม�ภาระการพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นัใด ย"อมติ%องเป็,นัฝ่8ายแพ%ในัป็ระเด:นันั��นั

2. ติามป็กติ�ค!"ควิามฝ่8ายท�(กลั"าวิอ%างข%อเท:จัจัร�งใด ก:จัะติ%องม�ภาระการพ�สุ!จันั3ในัข%อเท:จัจัร�งนั��นั เวิ%นัแติ"จัะม�ข%อสุ�นันั�ษฐานัไวิ%ในักฎีหมายเป็,นัค�ณแก"ค!"ควิามฝ่8ายนั��นั

3. ผิ!%ท�(ม�ภาระการพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นัสุ&าค�ญมากกวิ"า ติ%องนั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนั

7.2.4 ควิามสุ&าค�ญของภาระการพ�สุ!จันั3ให%อธ�บุายวิ"า ภารการพ�สุ!จันั3ม�ควิามสุ&าค�ญอย"างไรภาระพ�สุ!จันั3ม�ควิามสุ&าค�ญ 3 ป็ระการค'อ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

77

1.) เม'(อเป็,นัเร'(องท�(อย!"ในัภาระการพ�สุ!จันั3ของค!"ควิามแลั%วิศึาลัจัะไป็ร�บุฟ้?งข%อเท:จัจัรองนัอกสุ&านัวินัไม"ได% ติ%องฟ้?งจัากพยานัหลั�กฐานัท�(ค!"ควิามนั&าสุ'บุเข%ามาในัคด�เท"านั��นั

2.) ถู%าผิ!%ม�ภารการพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นัใดไม"นั&าพยานัหลั�กฐานัพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นันั��นัหร'อนั&ามาพ�สุ!จันั3ได%ไม"เป็,นัท�(นั"าเช'(อถู'อพอ ผิ!%ม�ภาระการพ�สุ!จันั3ติ%องแพ%ในัป็ระเด:นันั��นั

3.) ภาระการพ�สุ!จันั3จัะเป็,นัป็?จัจั�ยท�(สุ&า ค�ญในัการก&าหนัดหนั%าท�(นั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนั

7.2.5 หลั�กในัการก&าหนัดภาระการพ�สุ!จันั3หลั�กกฎีหมายท�(วิ"าผิ!%กลั"าวิอ%างอ�งติ%องพ�สุ!จันั3นั��นัม�ข%อยกเวิ%นัหร'อ

ไม" ในักรณ�ใดบุ%างหลั�กท�(วิ"าผิ!%กลั"าวิอ%างติ%องพ�สุ!จันั3 ม�ข%อยกเวิ%นัค'อ1. กรณ�ม�ข%อสุ�นันั�ษฐานัติามกฎีหมายเป็,นัค�ณแก"ผิ!%อ%าง2. กรณ�ม�ข%อสุ�นันั�ษฐานัติามควิามเป็,นัจัร�งเป็,นัค�ณแก"ผิ!%อ%าง3. กรณ�ท�(เร'(องท�(อ%างนั��นัเป็,นัเร'(องท�(ศึาลัได%ร! %เอง4. กรณ�ม�ข%อติกลังของค!"ควิามเป็,นัอย"างอ'(นั

7.2.6 หนั%าท�(นั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนัในัแติ"ลัะคด�อธ�บุายถู�งหลั�กเกณฑ์3 ในัการก&าหนัดหนั%าท�(นั&าพยานัหลั�กฐานัเข%า

สุ!บุก"อนัวิ"าม�อย!"อย"างไรผิ!%ม�ภาระการพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นัท�(สุ&าค�ญมากกวิ"าย"อมเป็,นัผิ!%ติ%อง

นั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนัในัคด�นั��นั เวิ%นัแติ"1. กรณ�ท�(ไม"ม�การช��สุองสุถูานั2. จั&าเลัยขาดนั�ดย'(นัค&าให%การ3. ค&าให%การของจั&าเลัยเป็,นัการยอมร�บุโดยช�ดแจั%งติามค&าฟ้;อง

โจัทย3ท��งสุ��นั4. ค&าให%การของจั&าเลัยเป็,นัค&าให%การป็ฏิ�เสุธโดยไร%เหติ�ผิลั5. ศึาลังดสุ'บุพยานั6. คด�มโนัสุาเร" แลัะคด�ไม"ม�ข%อย�"งยาก

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

78

7. คด�ไม"ม�ข%อย�"งยากท�(ศึาลัจัะติ%องสุอบุถูามค!"ควิาม8. ค!"ควิามติกลังก�นัเป็,นัอย"างอ'(นั9. ศึาลัสุ�(งผิ�ดแลัะค!"ควิามม�ได%โติ%แย%งค�ดค%านั

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 10

1. เร'(องท�(ศึาลัวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดได%ด%วิยควิามร! %ของศึาลัเองได%แก" กฎีหมายไทย

2. เร'(องท�(จัะติ%องพ�สุ!จันั3ด%วิยพยานัหลั�กฐานัค'อ ป็?ญหาข%อเท:จัจัร�ง3. จั&าเลัยกระท&าการอ�นัใด อาจัเป็,นัป็ระมาทได%หร'อไม" จั�ดเป็,นัป็?ญหา

ข%อกฎีหมาย4. ภาระการพ�สุ!จันั3ม�ควิามสุ&าค�ญค'อ เป็,นัป็?จัจั�ยก&าหนัดหนั%าท�(นั&าสุ'บุ

ก"อนั แลัะ หากพ�สุ!จันั3ไม"ได%ผิ!%ม�ภาระพ�สุ!จันั3ติ%องแพ% 5. หลั�กท�(วิไป็ในัการหาวิ"าภาระการพ�สุ!จันั3จัะติกแก"ค!"ควิามฝ่8ายใด

ได%แก" ผิ!%ใดกลั"าวิอ%าง ผิ!%นั� �นัติ%องพ�สุ!จันั3 6. ในัป็ระเด:นัท�(วิ"าฟ้;องโจัทก3ขาดอาย�ควิามหร'อไม"นั��นั เป็,นัเร'(องท�(ศึาลั

วิ�นั�จัฉ�ยได%เอง7. หลั�กท�(วิ"าผิ!%กลั"าวิอ%างติ%องพ�สุ!จันั3 ม�ข%อยกเวิ%นัค'อ ( ก ) กรณ�ม�ข%อ

สุ�นันั�ษฐานัเป็,นัค�ณแก"ผิ!%อ%าง ( ข ) กรณ�นั��นัเป็,นัเร'(องท�(ศึาลัร! %ได%เอง ( ค ) กรณ�ท�(ค!"ควิามติกลังก�นัเป็,นัอย"างอ'(นั

8. ป็?ญหาท�(วิ"าโจัทก3เสุ�ยหารเท"าใดนั��นั ภาระการพ�สุ!จันั3ติกแก"โจัทก3เสุมอ

9. หลั�กท�(วิไป็ในัเร'(องหนั%าท�(นั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนัในัคด�แพ"งม�วิ"า ผิ!%ม�ภาระการพ�สุ!จันั3ในัป็ระเด:นัท�(สุ&าค�ญมากกวิ"าจัะติ%องนั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนัท��งคด�

10. ในัคด�แพ"งท�(ม�จั&าเลัยคนัใดคนัหนั�(งขาดนั�ดย'(นัค&าให%การศึาลัจัะก&าหนัดหนั%าท�(นั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุก"อนั ค'อ ให%โจัทก3นั&าสุ'บุก"อนัเสุมอ

หน�วยทั่�� 11 หลั�กทั่��วไปของกฎหมายลั�กษณะพิยานหลั�กฐาน (2)

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

79

1. ค!"ควิามฝ่8ายท�(ม�หนั%าท�(นั&าสุ'บุข%อเท:จัจัร�งย"อมม�สุ�ทธ�ท�(จัะนั&าพยานัหลั�กฐานัใดๆ มาสุ'บุได% แติ"ศึาลั ก:ม�อ&านัาจัท�(จัะป็ฏิ�เสุธไม"ร�บุพยานัหลั�กฐานันั��นัได% ถู%าเห:นัวิ"าพยานัหลั�กฐานันั��นัร�บุฟ้?งไม"ได%ติามกฎีหมายหร'อย'(นัเสุนัอติ"อศึาลัโดยฝ่8าฝ่Gนัติ"อกฎีหมาย แลัะม�อ&านัาจัท�(จัะงดการสุ'บุพยานัหลั�กฐานันั��นั ถู%าเห:นัวิ"าเป็,นัพยานัหลั�กฐานัฟ้� 8มเฟ้Gอยเก�นัสุมควิร หร'อป็ระวิ�งให%ช�กช%าหร'อไม"เก�(ยวิก�บุป็ระเด:นั อย"างไรก:ติามหากศึาลัเห:นัวิ"าเพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม ศึาลัอาจัอนั�ญาติให%นั&าพยานัหลั�กฐานัอ'(นัอ�นัเก�(ยวิก�บุป็ระเด:นัในัคด�มาสุ'บุเพ�(มเติ�มหร'อเร�ยกพยานัท�(สุ'บุแลั%วิมาสุ'บุใหม"โดยไม"ติ%องม�ฝ่8ายใดร%องขอก:ได%

2. เม'(อค!"ควิามป็ระสุงค3จัะอ%างพยานัหลั�กฐานัสุนั�บุสุนั�นัข%ออ%างหร'อข%อเถู�ยงของตินั ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัจัะติ%องย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัติ"อศึาลัก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัไม"นั%อยกวิ"า 7 วิ�นั สุ"วินัการอ%างพยานัหลั�กฐานัเพ�(มเติ�มอาจัท&าได% โดยท&าค&าแถูลังขอระบุ�พยานัเพ�(มเติ�มพร%อมบุ�ญช�ระบุ�พยานัเพ�(มเติ�มติ"อศึาลัภายในั 15 วิ�นันั�บุแติ"วิ�นัสุ'บุพยานั เม'(อระยะเวิลัาท�(ก&าหนัดให%ย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัสุ��นัสุ�ดลัง ค!"ควิามอาจัย'(นัค&าร%องขออนั�ญาติย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัติ"อศึาลัก"อนัพ�พากษาคด�ได% แติ"ศึาลัจัะอนั�ญาติติามค&าร%องก:ติ"อเม'(อศึาลัเห:นัวิ"าม�เหติ�อ�นัสุมควิร แลัะเม'(อม�การวิ�นั�จัฉ�ยข%อสุ&าค�ญแห"งป็ระเด:นัเป็,นัไป็โดยเท�(ยงธรรมจั&าเป็,นัจัะติ%องร�บุพยานัหลั�กฐานัเช"นัวิ"านั��นั

3. ถู%าค!"ควิามป็ระสุงค3ท�(จัะนั&าสุ'บุพยานัหลั�กฐานัเพ'(อห�กลั%างค&าพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนั หร'อเพ'(อพ�สุ!จันั3ข%อควิามอย"างใดอย"างหนั�(งซึ่�(งพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนัได%กระท&าข��นั ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัติ%องถูามค%านัพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุไวิ%ก"อนัเสุ�ยแติ"แรก เพ'(อให%พยานัม�โอกาสุอธ�บุายถู�งควิามเหลั"านั��นั ม�ฉะนั��นัค!"ควิามฝ่8ายนั��นัจัะนั&าสุ'บุห�กลั%างในัภายหลั�งไม"ได%

11.1 หลั�กทั่��วไปเก��ยวก�บุการร�บุฟ้;งพิยานหลั�กฐานของศึาลั1.ค!"ควิามฝ่8ายท�(ม�หนั%าท�(นั&าสุ'บุข%อเท:จัจัร�งย"อมม�สุ�ทธ�ท�(จัะนั&าพยานั

หลั�กฐานัใดๆ มาสุ'บุได% แติ"จัะติ%องป็ฏิ�บุ�ติ�ติามหลั�กเกณฑ์3วิ"าด%วิยการร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานัแลัะการย'(นัพยานัหลั�กฐานัชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

80

2.ศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะป็ฏิ�เสุธไม"ร�บุพยานัหลั�กฐานัได% ถู%าเห:นัวิ"าเป็,นัพยานัหลั�กฐานันั��นัร�บุฟ้?งไม"ได%ติามกฎีหมายหร'อได%ย'(นัเสุนัอติ"อศึาลัโดยฝ่8าฝ่Gนัติ"อกฎีหมาย หร'อเป็,นัพยานัฟ้� 8มเฟ้Gอยหร'อป็ระวิ�งให%ช�กช%า หร'อไม"เก�(ยวิก�บุป็ระเด:นั อย"างไรก:ติาม หากศึาลัเห:นัวิ"าเพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรมศึาลัอาจัอนั�ญาติให%นั&าพยานัหลั�กฐานัอ'(นัอ�นัเก�(ยวิก�บุป็ระเด:นัในัคด�มาสุ'บุเพ�(มเติ�มหร'อหมายเร�ยกพยานัท�(สุ'บุแลั%วิมาสุ'บุใหม"โดยไม"ติ%องม�ฝ่8ายในัร%องขอก:ได%

3.ห%ามม�ให%ศึาลัร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานัใด เวิ%นัแติ"พยานัหลั�กฐานันั��นัเก�(ยวิก�บุข%อเท:จัจัร�งท�(จัะติ%องนั&าสุ'บุ แลัะค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างหลั�กฐานันั��นัได%แสุดงควิามจั&านังท�(อ%างอ�งพยานัหลั�กฐานัติามหลั�กเกณฑ์3แลัะวิ�ธ�การท�(ก&าหนัดไวิ%แลั%วิ เวิ%นัแติ"เพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม ศึาลัอาจัร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานัอ�นัสุ&าค�ญซึ่�(งเก�(ยวิก�บุป็ระเด:นัข%อสุ&าค�ญในัคด�ได% แม%ฝ่8าฝ่Gนัติ"อหลั�กเกณฑ์3ท�(ก&าหนัด

11.1.1 สุ�ทธ�ของค!"ควิามในัการนั&าสุ'บุ

ในัคด�ฟ้;องข�บุไลั"ซึ่�(งโจัทก3ม�หนั%าท�(นั&าพยานัเข%าสุ'บุก"อนั จั&าเลัยจัะนั&าสุ'บุพยานัหลั�กฐานัวิ"าจั&าเลัยม�สุ�ทธ�อย!"ในัท�(พ�พาทเพราะจั&าเลัยเช"าท�(พ�พาทจัากโจัทก3แลัะสุ�ญญาเช"าย�งไม"ครบุก&าหนัดได%หร'อไม"

ได) ถู%าจั&า เลัยให%การติ"อสุ!%เป็,นัป็ระเด:นัไวิ% แม%มาติรา 85 จัะใช%ถู%อยค&าวิ"า ค!"ควิามฝ่8ายท�(ม�หนั%าท�(นั&าสุ'บุข%อเท:จัจัร�ง“ ” แติ"หมายถู�งค!"ควิามท�กฝ่8ายท�(ม�ป็ระเด:นันั&าสุ'บุ

11.1.2 อ&านัาจัศึาลัเก�(ยวิก�บุการสุ'บุพยานัหลั�กฐานั

ในัคด�ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%ค'นัโจัทก3นั&าหนั�งสุ'อสุ�ญญาก!%ป็ลัอมมาย'(นัติ"อศึาลั ศึาลัจัะติ%องร�บุ

หนั�งสุ'อสุ�ญญาก!%ป็ลัอมไวิ%เป็,นัพยานัหลั�กฐานัหร'อไม"ไม"ติ%อง เพราะหนั�งสุ'อสุ�ญญาก!%ป็ลัอมเป็,นัพยานัหลั�กฐานัท�(ร �บุ

ฟ้?งไม"ได%ด%วิยติ�วิม�นัเอง ศึาลัม�อ&านัาจัป็ฏิ�เสุธไม"ร�บุพยานัหลั�กฐานันั��ไวิ%ได%ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

81

โจัทก3จัะนั&าสุ'บุวิ"าจั&าเลัยเคยก!%เง�นัไป็จัากโจัทก3หลัายคร��งซึ่�(งจั&าเลัยไม"เคยช&าระเง�นัค'นัเลัยได%หร'อไม"

ไม"ได% เพราะเป็,นัพยานัหลั�กฐานัไม"เก�(ยวิแก"ป็ระเด:นั ป็ระเด:นัวิ"าม�จั&าเลัยได%ก!%เง�นัติามฟ้;องไป็จัากโจัทก3แลั%วิได%ช&าระค'นัหร'อไม" ไม"เก�(ยวิก�บุก!%เง�นัรายอ'(นัๆ

โจัทก3นั&าสุ'บุอ%างวิ"า นัายด&าผิ!%เข�ยนัหนั�งสุ'อสุ�ญญาก!%ได%ถู�งแก"กรรมไป็แลั%วิ แติ"คร��งเม'(อโจัทก3จั&าเลัยสุ'บุพยานัเสุร:จัก"อนัศึาลัพ�พากษา ป็รากฏิวิ"านัายด&าย�งไม"ถู�งแก"กรรมเพ�ยงแติ"อพยพไป็อย!"ติ"างถู�(นัแลัะได%กลั�บุมาอย!"บุ%านัเด�มแลั%วิ เช"นันั�� จั&าเลัยจัะอ%างนัายด&าเป็,นัพยานัเพ�(มเติ�มอ�กได%หร'อไม"

เพ'( อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม ศึาลัม�อ&านัาจัสุ�(งให%จั&า เลัยนั&าสุ'บุนัายด&าเป็,นัพยานัได%

11.1.3 การป็ฏิ�เสุธไม"ร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานั

โจัทก3ฟ้;องวิ"า เม'(อวิ�นัท�( 1 มกราคม จั&าเลัยก!%เง�นั 5,000 บุาท ไป็จัากโจัทก3 ก&าหนัดช&าระค'นัภายในั 1 เด'อนัครบุก&าหนัดแลั%วิจั&าเลัยไม"ช&าระ ขอให%ศึาลับุ�งค�บุ จั&าเลัยให%การติ"อสุ!%วิ"า ได%ช&าระเง�นัก!%ด�งกลั"าวิครบุถู%วินัแลั%วิเม'(อหนั��ถู�งก&าหนัดช&าระ เช"นันั��

โจัทก3จัะนั&าสุ'บุวิ"าเม'(อวิ�นัท�( 15 ก�มภาพ�นัธ3 จั&าเลัยได%ท&าหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั��วิ"าจัะช&าระหนั��เง�นัก!%ด�งกลั"าวิในัวิ�นัท�( 1 ม�นัาคม แลั%วิจั&าเลัยย�งไม"ช&าระเง�นัค'นัติามหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั�� ได%หร'อไม"

ได% เพราะป็ระเด:นัม�วิ"า จั&าเลัยได%ช&าระเง�นัก!%ค'นัให%โจัทก3แลั%วิหร'อไม" การท�(โจัทก3จัะนั&าสุ'บุถู�งเร'(องหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั�� จั�งเป็,นัการนั&าสุ'บุฝ่นัป็ระเด:นัโยติรง

โจัทก3สุ"งสุ&าเนัาหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั��ด�งกลั"าวิให%จั&า เลัยภายในัก&าหนัดเวิลัาติามมาติรา 90 แติ"ป็รากฏิวิ"าโจัทก3ม�ได%อ%างหนั�งสุ'อร�บุ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

82

สุภาพหนั��นั� �นัไวิ%ในับุ�ญช�ระบุ�พยานั ศึาลัจัะร�บุฟ้?งหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั��ด�งกลั"าวิได%หร'อไม"

ได% โดยอาศึ�ยอ&านัาจัในัมาติรา 87(2) ในักรณ�โจัทก3ได%สุ"งสุ&าเนัาหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั��ให%จั&าเลัยแลั%วิ ไม"ได%ม�เจัตินัาจัะเอาร�ดเอาเป็ร�ยบุทางคด� ด�งนั��นัเพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม ป็ระกอบุก�บุหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั��ด�งกลั"าวิเป็,นัพยานัหลั�กฐานัช��นัสุ&าค�ญในัป็ระเด:นัท�(วิ"า จั&าเลัยได%ช&าระเง�นัก!%ให%แก"โจัทก3แลั%วิหร'อไม" ศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะร�บุฟ้?งหนั�งสุ'อร�บุสุภาพหนั��ด�งกลั"าวิได%

11.2 หลั�กทั่��วไปเก��ยวก�บุการอ)างพิยานหลั�กฐานแลัะการน�าส'บุห�กลั)างพิยานหลั�กฐาน

1.เม'(อค!"ควิามป็ระสุงค3จัะอ%างอ�งพยานัหลั�กฐานัสุนั�บุสุนั�นัข%ออ%างหร'อข%อเถู�ยงของตินั ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัจัะติ%องย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัติ"อศึาลัก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัไม"นั%อยกวิ"า 7 วิ�นั สุ"วินัการอ%างพยานัหลั�กฐานัเพ�(มเติ�มอาจัท&าได%โดยย'(นัค&าแถูลังขอระบุ�พยานัเพ�(มเติ�มติ"อศึาลัพร%อมบุ�ญช�ระบุ�พยานัภายในั 15 วิ�นั นั�บุแติ"วิ�นัสุ'บุพยานั หากระยะเวิลัาด�งกลั"าวิได%สุ��นัสุ�ดลังแลั%วิ การขอระบุ�พยานัติ%องท&าเป็,นัค&าร%อง แลัะศึาลัจัะอนั�ญาติให%นั&าสุ'บุพยานัหลั�กฐานัติ"อเม'(อศึาลัเห:นัวิ"า เพ'(อให%การวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดข%อสุ&าค�ญแห"งป็ระเด:นัเป็,นัไป็โดยเท�(ยงธรรมจั&าเป็,นัติ%องสุ'บุพยานัหลั�กฐานัเช"นัวิ"านั��นั

2.ถู%าค!"ควิามป็ระสุงค3ท�(จัะนั&าสุ'บุพยานัหลั�กฐานัเพ'(อห�กลั%างค&าพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนั หร'อเพ'(อพ�สุ!จันั3ข%อควิามอย"างใดอย"างหนั�(งซึ่�(งพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนัได%กระท&าข��นั คด�ควิามฝ่8ายนั��นัติ%องถูามค%านัพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุไวิ%ก"อนัเสุ�ยแติ"แรก เพ'(อให%พยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนัได%กระท&าข��นั ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัติ%องถูามค%านัพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนัไวิ%เสุ�ยแติ"แรก เพ'(อให%พยานัม�โอกาสุอธ�บุายถู�งข%อควิามเหลั"านั��นั ม�ฉะนั��นัค!"ควิามฝ่8ายนั��นัจัะนั&าสุ'บุห�กลั%างในัภายหลั�งไม"ไก%

3.ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างอ�งเอกสุารเป็,นัพยานัหลั�กฐานัติ%องย'(นัสุ&าเนัาเอกสุารติ"อศึาลัแลัะให%ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัไม"นั%อยกวิ"า

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

83

7 วิ�นั เพ'( อศึาลัจัะได%ติรวิจัด!แลัะให%โอกาสุอ�กฝ่8ายหนั�(งได%ศึ�กษาแลัะเติร�ยมการติ"อสุ!"คด�ติามสุ�ทธ�ของตินั

4.ในัคด�แพ"ง ค!"ควิามติ"างฝ่8ายติ"างอ%างพยานัหลั�กฐานัร"วิมก�นัได% แติ"ในัคด�อาญาม�ข%อสุ�นันั�ษฐานัวิ"าท�กคนัเป็,นัผิ!%บุร�สุ�ทธ�F หากโจัทก3กลั"าวิหาวิ"าเขากระท&าควิามผิ�ด โจัทก3ก:ติ%องนั&าพยานัหลั�กฐานัมาพ�สุ!จันั3ด%วิยพยานัหลั�กฐานัของโจัทก3เอง จัะอาศึ�ยพยานัหลั�กฐานัของจั&าเลัยไม"ได% ด%วิยเหติ�นั��ในัคด�อาญาโจัทก3จั�งอ%างจั&าเลัยเป็,นัพยานัโจัทก3ไม"ได%

5.แม%ค!"ควิามจัะม�สุ�ทธ�นั&าพยานัหลั�กฐานัใดมาสุ'บุได%ก:ติาม แติ"ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งหร'อบุ�คคลัใดๆ ก:ม�สุ�ทธ�ท�(จัะไม"เป็@ดเผิยข%อควิามบุางป็ระการได% เป็,นัเอกสุ�ทธ�Fของค!"ควิามหร'อบุ�คคลันั��นั ซึ่�(งถู%าการเป็@ดเผิยจัะเป็,นัการเป็@ดเผิยควิามลั�บุของราชการหร'อของค!"ควิาม หร'อบุ�คคลันั��นัซึ่�(งได%มาโดยอาศึ�ยฐานัะพ�เศึษบุางป็ระการ หร'ออาจัเป็,นัการเป็@ดเผิยสุ�(งท�(กฎีหมายค�%มครองให%ป็กป็@ดเป็,นัควิามลั�บุได% แติ"ท��งนั��ข��นัอย!"ก�บุด�ลัพ�นั�จัของศึาลัในัการวิ�นั�จัฉ�ยวิ"าค!"ควิามจัะได%ร�บุเอกสุ�ทธ�Fหร'อไม"เพ�ยงใด

11.2.1 การย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัในัคด�แพ"งเร'(องหนั�(ง ศึาลัม�ค&าสุ�(งให%โจัทก3นั&าสุ'บุก"อนั แลัะนั�ดสุ'บุ

พยานัโจัทก3คร��งแรกในัวิ�นัท�( 18 มกราคม เช"นันั��จั&าเลัยจัะย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัจั&าเลัย 7 วิ�นั ได%หร'อไม" ถู%าไม"ได% จั&าเลัยจัะติ%องย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัอย"างช%าเม'(อใด

ไม"ได% เพราะการย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัไม"นั%อยกวิ"า 7 วิ�นันั��นั ใช%ก�บุค!"ควิามท�กฝ่8าย ไม"วิ"าฝ่8ายใดจัะนั&าสุ'บุก"อนัหร'อหลั�ง ในักรณ�นั�� จั&าเลัยจัะติ%องย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัอย"างช%าในัวิ�นัท�( 10 มกราคม เพราะวิ�นัท�(จัะย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัให%ได%ท�นัติามก&าหนัด ก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัไม"นั%อยกวิ"า 7 วิ�นั

11.2.2 การห�กลั%างบุ�ญช�หลั�กฐานัในักรณ�ใดบุ%างท�(ค!"ควิามฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุภายหลั�งจัะติ%องถูามค%านั

พยานัของค!"ควิามฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนั แลัะถู%าไม"ถูามค%านัผิลัจัะเป็,นัออย"างไรชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

84

เม'(อค!"ควิามฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุภายหลั�ง ป็ระสุงค3ท�(จัะสุ'บุพยานัของตินัเพ'(อ

1)ห�กลั%างเป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขถู%อยค&าพยานัของฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนั ในัข%อควิามท�(พยานันั��นัเป็,นัผิ!%ร! %เห:นั หร'อ

2) เพ'(อพ�สุ!จันั3ข%อควิามอ�นัเก�(ยวิด%วิยการกระท&าหร'อถู%อยค&า หร'อหนั�งสุ'อท�(พยานันั��นัได%ท&าข��นัถู%าไม"ถูามค%านัไวิ%ก"อนั ติ"อมาเม'(อนั&าพยานัมาสุ'บุ ค!"ควิามฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุก"อนัย"อมค�ดค%านัได%แลัะเม'(อค�ดค%านัแลั%วิ ศึาลัจัะไม"ร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานัท�(นั&านัาสุ'บุห�กลั%างนั��นั เวิ%นัแติ"ค!"ควิามฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุภายหลั�งจัะแสุดงให%เป็,นัท�(พอใจัของศึาลัวิ"า เม'(อเวิลัาท�(พยานัเบุ�กควิาม เขาไม"ร! %หร'อไม"ม�เหติ�อ�นัควิรร! %ถู�งข%อควิามนั��นั หร'อถู%าศึาลัเห:นัวิ"าเพ'( อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม จั&าเป็,นัติ%องสุ'บุพยานัเช"นัวิ"านั��นั ศึาลัก:ม�อ&านัาจัร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานัท�(นั&าสุ'บุโดยไม"ได%ให%ค!"ควิามฝ่8ายท�(นั&าสุ'บุพยานัหลั�งได%ซึ่�กค%านัพยานัไวิ%ก"อนั

11.2.3 การอ%างอ�งบุ�ญช�หลั�กฐานัในัคด�ฟ้;องเร�ยกเง�นัติามเช:ค โจัทก3ระบุ�อ%างบุ�ญช�เง�นัฝ่ากกระแสุ

รายวิ�นัของจั&าเลัยในัธนัาคารเจั%าของเช:คไวิ%ในับุ�ญช�ระบุ�พยานั คร��นัถู�งวิ�นัสุ'บุพยานัโจัทก3 จั&าเลัยจัะค�ดค%านัวิ"าโจัทก3ไม"ได%สุ"งสุ&าเนัาบุ�ญช�เง�นัฝ่ากกระแสุรายวิ�นัด�งกลั"าวิให%จั&าเลัยก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัไม"นั%อยกวิ"า 7 วิ�นัได%หร'อไม"

ไม"ได% เพราะเป็,นัเอกสุารในัควิามครอบุครองของบุ�คคลัภายนัอก กรณ�ติ%องติามบุทบุ�ญญ�ติ�มาติรา 90(2)

11.2.4 การอ%างอ�งพยานัหลั�กฐานัร"วิมก�นัโจัทก3ระบุ�อ%างนัายด&าเป็,นัพยานัโจัทก3 จั&าเลัยจัะอ%างนัายด&าเป็,นั

พยานัจั&าเลัยด%วิยได%หร'อไม"ได%เพราะในัคด�แพ"ง ค!"ควิามอ%างอ�งพยานัหลั�กฐานัร"วิมก�นัได%

11.2.5 เอกสุ�ทธ�Fในัการนั&าสุ'บุพยานัหลั�กฐานั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

85

ในัคด�ลัะเม�ดรถูชนัก�นัเร'(องหนั�(ง ศึาลัได%ม�ค&าสุ�(งเร�ยกสุ&านัวินัสุอบุสุวินักรณ�รถูชนัก�นัด�งกลั"าวิจัากพนั�กงานัสุอบุสุวินั พนั�กงานัสุอบุสุวินัจัะอ%างวิ"าย�งสุอบุสุวินัไม"เสุร:จั จั�งติ%องป็กป็@ดเป็,นัควิามลั�บุไวิ%ก"อนัได%หร'อไม"

ไม�ได) เพราะการสุอบุสุวินัย�งไม"เสุร:จั ไม"เป็,นัเหติ�ติาม ป็วิพ.

มาติรา 92 ท�(จัะป็ฏิ�เสุธค&าสุ�(งของศึาลั เพราะพนั�กงานัสุอบุสุวินัอาจัค�ดสุ&าเนัาสุ"งศึาลัได%

มาติรา 92 ถู%าค!"ควิามหร'อบุ�คคลัใดจัะติ%องเบุ�กควิามหร'อนั&าพยานั หลั�กฐานัชนั�ดใด ๆ มาแสุดง แลัะค&าเบุ�กควิามหร'อพยานัหลั�กฐานันั��นั อาจัเป็@ดเผิย

(1) หนั�งสุ'อราชการหร'อข%อควิามอ�นัเก�(ยวิก�บุงานัของแผิ"นัด�นัซึ่�(ง โดยสุภาพจัะติ%องร�กษาเป็,นัควิามลั�บุไวิ%ช�(วิคราวิหร'อติลัอดไป็แลัะค!"ควิาม หร'อบุ�คคลันั��นัเป็,นัผิ!%ร �กษาไวิ% หร'อได%ทราบุมาโดยติ&าแหนั"งราชการ หร'อ ในัหนั%าท�(ราชการหร'อก�(งราชการอ'(นัใด

(2) เอกสุารหร'อข%อควิามท�(เป็,นัควิามลั�บุใด ๆ ซึ่�(งตินัได%ร�บุ มอบุหมายหร'อบุอกเลั"าจัากลั!กควิามในัฐานัะท�(ตินัเป็,นัทนัายควิาม

(3) การป็ระด�ษฐ3 แบุบุ หร'อการงานัอ'( นั ๆ ซึ่�(งได%ร�บุควิามค�%มครอง ติามกฎีหมายไม"ให%เป็@ดเผิย

ค!"ควิามหร'อบุ�คคลัเช"นัวิ"านั��นัชอบุท�(จัะป็ฏิ�เสุธไม"ยอมเบุ�กควิามหร'อ นั&าพยานัหลั�กฐานันั��นั ๆ มาแสุดงได% เวิ%นัแติ"จัะได%ร�บุอนั�ญาติจัาก พนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(หร'อผิ!%ท�(เก�(ยวิข%องให%เป็@ดเผิยได%

เม'(อค!"ควิามหร'อบุ�คคลัใดป็ฏิ�เสุธไม"ยอมเบุ�กควิามหร'อนั&าพยานั หลั�กฐานัมาแสุดงด�(งกลั"าวิมาแลั%วิ ให%ศึาลัม�อ&านัาจัท�(จัะหมายเร�ยก พนั�กงานัเจั%าหนั%าท�( หร'อบุ�คคลัท�(เก�(ยวิข%องให%มาศึาลั แลัะให%ช��แจังข%อ ควิามติามท�(ศึาลัติ%องการเพ'(อวิ�นั�จัฉ�ยวิ"าการป็ฏิ�เสุธนั��นัชอบุด%วิยเหติ�ผิลั หร'อไม" ถู%าศึาลัเห:นัวิ"าการป็ฏิ�เสุธไม"ม�เหติ�ผิลัฟ้?งได% ศึาลัม�อ&านัาจัออก ค&าสุ�(งม�ให%ค!"ควิามหร'อบุ�คคลัเช"นัวิ"านั��นัยกป็ระโยชนั3แห"ง มาติรานั�� ข��นั ใช% แลัะบุ�งค�บุให%เบุ�กควิามหร'อนั&าพยานัหลั�กฐานันั��นัมาแสุดงได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

86

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 11

1. ในัคด�ลัะเม�ดรถูยนัติ3ชนัก�นั โจัทก3ฟ้;องเร�ยกค"าเสุ�ยหารจัากจั&าเลัย จั&าเลัยไม"ได%ให%การติ"อสุ!%ในัเร'(องค"าเสุ�ยหายเช"นันั�� จั&าเลัยจัะนั&าพยานัหลั�กฐานัเข%าสุ'บุเพ'( อพ�สุ!จันั3วิ"าโจัทก3ไม�ได)เสุ�ยหายติามฟ้;อง ไม"ได% เพราะ จั&าเลัยไม"ได%ให%การติ"อสุ!%จั�งไม"ม�ป็ระเด:นันั&าสุ'บุ

2. ในัการร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานั ศึาลัม�อ&านัาจัด�งติ"อไป็นั�� ไม"ร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานัท�(ร �บุฟ้?งไม"ได% งดสุ'บุพยานัท�(ป็ระวิ�งคด�ให%ลั"าช%า แลัะสุ�(งสุ'บุ พยานัหลั�กฐานัเพ�(มเติ�มเพ'(อป็ระโยชนั3แห"งควิามย�ติ�ธรรม

3. ในัคด�ฟ้;องเร�ยกค'นัเง�นัก!% จั&าเลัยร�บุวิ"าได%ก!%จัร�ง แติ"ติ"อสุ!%วิ"าได%ช&าระค'นัครบุถู%วินัแลั%วิ เช"นันั��จั&าเลัยจัอขอนัะสุ'บุวิ"าโจัทก3เคยก!%เง�นัจัากก!%เง�นัจัากจั&าเลัยแลั%วิไม"ช&าระค'นัเช"นัก�นั ไม�ได) เพราะไม"เก�(ยวิก�บุข%อเท:จัจัร�งท�(ค!" ควิามจัะติ%องนั&าสุ'บุ

4. ในัคด�ลัะเม�ดรถูยนัติ3ชนัก�นั โจัทก3ฟ้;องเร�ยกค"าซึ่"อมรถูยนัติ3 จั&าเลัยติ"อสุ!%วิ"าโจัทก3ไม"ใช"จั %าของรถูยนัติ3ท�(ถู!กชนั เช"นันั�� จั&า เลัยจัะนั&าสุ'บุวิ"ารถูยนัติ3เป็,นัของพ�(สุาวิของโจัทก3 ได%เพราะเก�(ยวิก�บุป็ระเด:นัข%อพ�พาท

5. ในัคด�ฟ้;องเร�ยกเง�นัติามเช:ค จั&าเลัยขาดนั�ดย'(นัค&าให%การ ศึาลันั�ดสุ'บุพยานัโจัทก3ในัวิ�นัท�( 9 ด�งนั�� โจัทก3ติ%องย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัอย"างช%าท�(สุ�ดในัวิ�นัท�( 1

6. ในัคด�แพ"งเร'(องหนั�(ง จั&าเลัยนั&าสุ'บุพยานัก"อนัแลัะสุ'บุเสุร:จัหลั�งจัากนั��นัมา 1 เด'อนั โจัทก3ซึ่�(งย'(นับุ�ญช�ระบุ�พยานัไวิ%แลั%วิ แติ"ป็ระสุงค3จัะให%ศึาลัเด�นัเผิช�ญสุ'บุซึ่�(งโจัทก3ไม"ได%ระบุ�ไวิ%ในับุ�ญช�ระบุ�พยานัท�(ย'(นัไวิ% เช"นันั�� โจัทก3จัะติ%องด&าเนั�นัการ ย'(นัค&าร%องขอระบุ�พยานัเพ�(มเติ�ม

7. ในัคด�ฟ้;องข�บุไลั"เร'(องหนั�(ง โจัทก3นั&าสุ'บุพยานัก"อนั เม'(อโจัทก3สุ'บุเสุร:จั จั&าเลัยสุ"งเอกสุาร ซึ่�(งโจัทก3ท&ายกท�(ด�นัพ�พาทให%จั&าเลัย โดยจั&าเลัยไม"ได%ถูามค%านัเม'( อโจัทก3เบุ�กควิามเป็,นัพยานัโจัทก3เช"นันั�� โจัทก3ติ%องค�ดค%านัเม'(อจั&าเลัยนั&าสุ'บุเอกสุารนั��แลัะศึาลัจัะไม"ร�บุฟ้?งเอกสุารนั��เป็,นัพยานัจั&าเลัย

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

87

8. โจัทก3ฟ้;องจั&า เลัยเร�ยกเง�นัติามเช:ค เช:คนั�� โจัทก3มอบุไวิ%ก�บุพนั�กงานัสุอบุสุวินัเพ'(อให%ด&าเนั�นัคด�อาญาก�บุจั&าเลัย ศึาลันั�กพยานัโจัทก3ก"อนัในัวิ�นัท�( 5 ด�งนั�� โจัทก3ไม"ติ%องสุ"งสุ&าเนัาเช:คพ�พาทให%จั&าเลัย

9. ในัคด�ฟ้;องข�บุไลั"เร'(องหนั�(ง จั&า เลัยอ%างสุ�ญญาเช"าซึ่�(งท&า ไวิ%ก�บุเจั%าของท�(ด�นัคนัเด�มเป็,นัพยานั โดยไม"ได%สุ"งสุ&าเนัาให%โจัทก3 แติ"เม'(อโจัทก3ด!แลั%วิจั&าลัายม'อเจั%าของท�(ด�นัคนัเด�มได% จั�งร�บุรองสุ�ญญา เช"นันั�� โจัทก3จัะค�ดค%านัเพราะการไม"สุ"งสุ&าเนัาเอกสุารอ�กไม"ได%

10. ในัคด�ลัะเม�ดรถูยนัติ3ชนัก�นัเร'(องหนั�(ง โจัทก3อ%างสุ&านัวินัสุอบุสุวินัท�(อย!"ในัควิามครอบุครองของพนั�กงานัสุอบุสุวินัมาใช%เพ'(อเป็;นัพยานัโจัทก3 ด�งนั�� โจัทก3ไม"ติ%องสุ"งสุ&าเนัาให%แก"จั&าเลัย แติ"ติ%องขอให% ศึาลัม�ค&าสุ�(งเร�ยกติ%นัฉบุ�บุ

11. โจัทก3ฟ้;องจั&าเลัยเร�ยกเง�นัติามเช:ค แติ"เช:คฉบุ�บุด�งกลั"าวินั�� โจัทก3มอบุไวิ%ก�บุพนั�กงานัสุอบุสุวินั เพ'(อให%ด&าเนั�นัคด�อาญาก�บุจั&าเลัย ศึาลันั�ดสุ'บุพยานัโจัทก3ก"อนั ในัวิ�นัท�( 19 โจัทก3ติ%องสุ"งสุ&าเนัาเช:คพ�พาทถู�งจั&าเลัย เม'(อวิ�นัท�( 11

หน�วยทั่�� 12 หลั�กทั่��วไปของกฎหมายลั�กษณะพิยานหลั�กฐาน (3)

1. การอ%างเอกสุารเป็,นัพยานั กฎีหมายให%อ%างได%แติ"ติ%นัฉบุ�บุเอกสุาร2. กฎีหมายห%ามม�ให%ศึาลัยอมร�บุฟ้?งพยานับุ�คคลัแทนัพยานัเอกสุาร

หร'อสุ'บุพยานับุ�คคลัเพ�(มเติ�มติ�ดทอนัหร'อเป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขพยานัเอกสุาร

3. กฎีหมายไม"ห%ามนั&าพยานับุ�คคลัมาสุ'บุวิ"าพยานัเอกสุารป็ลัอมหร'อไม"ถู!กติ%อง หร'อสุ�ญญาหร'อหนั��อย"างอ'(นัติามเอกสุารนั��นัไม"สุมบุ!รณ3 หร'ออ�กฝ่8ายหนั�(งติ�ควิามหมายผิ�ด

12.1 การอ)างเอกสารเป<นพิยาน1. การอ%างอ�งเอกสุารเป็,นัพยานัให%ยอมร�บุฟ้?งได%แติ"ติ%นัฉบุ�บุเอกสุาร

เท"านั��นั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

88

2. ศึาลัอาจัยอมร�บุฟ้?งสุ&าเนัาเอกสุารได% เม'(อค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องท�กฝ่8ายติกลังก�นัวิ"าสุ&าเนัาเอกสุารนั��นัถู!กติ%อง

3. ถู%าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารหาไม"ได% เพราะสุ!ญหายหร'อถู!กท&าลัายโดยเหจัติ�สุ�ดวิ�สุ�ย หร'อไม"สุามารถูนั&าติ%นัฉบุ�บุมาได%ด%วิยป็ระการอ'( นั ศึาลัจัะอนั�ญาติให%นั&าสุ&าเนัาหร'อพยานับุ�คคลัมาสุ'บุก:ได%

4. ติ%นัฉบุ�บุเอกสุารท�(อย!"ในัอาร�กขาหร'อในัควิามควิบุค�มของทางราชการ จัะนั&ามาแสุดงได%ติ"อเม'(อได%ร�บุอนั�ญาติจัากบุ�คคลัท�(ม�ติ&าแหนั"งเก�(ยวิข%องเสุ�ยก"อนั

5. สุ&าเนัาเอกสุารหร'อข%อควิามท�(ค�ดจัากเอกสุารหร'อท�(อย!"ในัอาร�กษาหร'อในัควิามควิบุค�มของทางราชการซึ่�(งบุ�คคลัท�(ม�ติ&าแหนั"งท�(เก�(ยวิข%องได%ร�บุรองถู!กติ%องแลั%วิ ย"อมถู'อวิ"าเป็,นัอ�นัเพ�ยงพอในัการท�(จัะนั&ามาแสุดง นัอกจัากศึาลัจัะได%ก&าหนัดเป็,นัอย"างอ'(นั

12.1.1 การอ%างติ%นัฉบุ�บุเอกสุารเป็,นัพยานัในัการอ%างเอกสุารเป็,นัพยานั จัะร�บุฟ้?งสุ&าเนัาเป็,นัพยานัได%หร'อ

ไม"จัะอ%างสุ&าเนัาเอกสุารร�บุฟ้?งเป็,นัพยานัไม"ได% นัอกจัากท�(บุ�ญญ�ติ�

ยกเวิ%นัไวิ%ในัมาติรา 93 (1) ถู�ง (3)

12.1.2 ข%อยกเวิ%นัให%อ%างสุ&าเนัาเอกสุารเป็,นัพยานัได%การอ%างเอกสุารเอกชนัท�(อย!"ในัอาร�กขาของทางราชการนั��นั จัะ

ติ%องท&าอย"างไรติ%องได%ร�บุอนั�ญาติจัากบุ�คคลัท�(ม�ติ&าแหนั"งท�(เก�(ยวิข%องเสุ�ยก"อนั

ติามมาติรา 93 (3)

มาติรา 93 การอ%างเอกสุารเป็,นัพยานันั��นัให%ยอมร�บุฟ้?งได%แติ"ติ%นัฉบุ�บุ เอกสุารเท"านั��นั เวิ%นัแติ"

(1) เม'(อค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องท�กฝ่8ายติกลังก�นัวิ"าสุ&าเนัาเอกสุารนั��นั ถู!กติ%องแลั%วิ จั�(งให%ศึาลัยอมร�บุฟ้?งสุ&าเนัาเช"นัวิ"านั��นัเป็,นัพยานัหลั�กฐานั แห"งเอกสุารนั��นัได%

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

89

(2) ถู%าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารหาไม"ได% เพราะสุ!ญหายหร'อถู!กท&าลัาย โดยเหติ�สุ�ดวิ�สุ�ย หร'อไม"สุามารถูนั&าติ%นัฉบุ�บุมาได%โดยป็ระการอ'(นั ศึาลัจัะอนั�ญาติให%นั&าสุ&าเนัาหร'อพยานับุ�คคลัมาสุ'บุก:ได%

(3) ติ%นัฉบุ�บุเอกสุารท�(อย!" ในัควิามอาร�กขา หร'อในัควิามควิบุค�ม ของทางราชการนั��นั จัะนั&ามาแสุดงได%ติ"อเม'(อได%ร�บุอนั�ญาติของร�ฐมนัติร� ห�วิหนั%ากรมกอง ห�วิหนั%าแผินักหร'อผิ!%ร �กษาการแทนัในัติ&าแหนั"งนั��นั ๆ ท�(เก�(ยวิข%องแลั%วิแติ"กรณ�เสุ�ยก"อนั อนั�(ง นัอกจัากศึาลัจัะได%ก&าหนัดเป็,นั อย"างอ'(นัสุ&าเนัาเอกสุารหร'อข%อควิามท�(ค�ดจัากเอกสุารเหลั"านั��นั ซึ่�(ง ร�ฐมนัติร� ห�วิหนั%ากรม กอง ห�วิหนั%าแผินักหร'อผิ!%ร �กษาการแทนัในั ติ&าแหนั"งนั��นั ๆ ได%ร�บุรองถู!กติ%องแลั%วิ ให%ถู'อวิ"าเป็,นัอ�นัเพ�ยงพอในั การท�(จัะนั&ามาแสุดง

12.2 การส'บุพิยานบุ$คคลัแทั่น หร'อเพิ��มเติ�มติ�ดทั่อน หร'อเปลั��ยนแปลังแก)ไขข)อความในเอกสาร

1. เม'(อใดม�กฎีหมายบุ�งค�บุให%ติ%องม�พยานัเอกสุารมาแสุดง ห%ามม�ให%ยอมร�บุฟ้?งพยานับุ�คคลัโดยสุ'บุพยานับุ�คคลัแทนัพยานัเอกสุาร หร'อสุ'บุพยานับุ�คคลัป็ระกอบุข%ออ%างอย"างใดอย"างหนั�(งเม'(อได%นั&าเอกสุารมาแสุดงวิ"าย�งม�ข%อควิามเพ�(มเติ�มติ�ดทอนัหร'อเป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขข%อควิามในัเอกสุารนั��นัอย!"อ�ก

2. กฎีหมายไม"ห%ามสุ'บุพยานับุ�คคลั เม'( อติ%นัฉบุ�บุเอกสุารหาไม"ได% เพราะสุ!ญหาย หร'อถู!กท&าลัายโดยเหติ�สุ�ดวิ�สุ�ย หร'อไม"สุามารถูนั&าติ%นัฉบุ�บุมาได%โดยป็ระการอ'(นั

3. กฎีหมายไม"ติ�ดสุ�ทธ�ค!"ควิามในัอ�นัท�(จัะกลั"าวิอ%าง แลัะนั&าพยานับุ�คคลัมาสุ'บุป็ระกอบุข%ออ%างวิ"าพยานัเอกสุารท�(แสุดงนั��นัเป็,นัเอกสุารป็ลัอม หร'อไม"ถู!กติ%องท��งหมดหร'อแติ"บุางสุ"วินั หร'อสุ�ญญาหร'อหนั��อย"างอ'( นัท�(ระบุ�ไวิ%ในัเอกสุารนั��นัไม"สุมบุ!รณ3 หร'อค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งติ�ควิามควิามหมายผิ�ด

12.2.1 ข%อห%ามม�ให%สุ'บุพยานับุ�คคลัแทนั หร'อเพ�(มเติ�มติ�ดทอนั หร'อเป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขข%อควิามในัเอกสุารชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

90

โจัทก3ติกลังให%จั&าเลัยเช"าบุ%านัม�ก&าหนัด 2 ป็D ได%ท&าหนั�งสุ'อสุ�ญญาเช"าก�นัไวิ%โดยระบุ�ก&าหนัดเวิลัาเช"าในัหนั�งสุ'ออ�นัเป็,นัหลั�กฐานัการเช"าด%วิย จั&าเลัยติ"อสุ!%คด�วิ"าได%ติกลังเช"าก�นั 3 ป็D ไม"ใช" 2 ป็D แลัะขอสุ'บุพยานับุ�คคลัติามข%อติ"อสุ!% ด�งนั��ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัจัะให%จั&าเลัยสุ'บุหร'อไม"

เป็,นัการสุ'บุพยานับุ�คคลัแก%ไขเป็ลั�(ยนัแป็ลังพยานัเอกสุารการเช"า จั�งติ%องห%ามติามมาติรา 94 (ข) ถู%าข%าพเจั%าเป็,นัศึาลัจัะไม"ยอมให%จั&าเลัยสุ'บุพยานับุ�คคลัติามข%อติ"อสุ!%

12.2.2 การสุ'บุพยานับุ�คคลัป็ระกอบุข%ออ%างวิ"าเอกสุารป็ลัอมหร'อไม"ถู!กติ%อง หร'อสุ�ญญาหร'อหนั�อย"างอ'(นัติามเอกสุารไม"สุมบุ!รณ3 หร'อค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งติ�ควิามหมายผิ�ด

โจัทก3ฟ้;องจั&าเลัยวิ"าจั&าเลัยก!%แลัะร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3 7,500 บุาท จั&าเลัยได%ท&าหนั�งสุ'อหลั�กฐานัการก!%ไวิ%ให%โจัทก3 จั&าเลัยผิ�ดนั�ดไม"ใช%ค'นั ขอให%ศึาลับุ�งค�บุ จั&าเลัยให%การวิ"าได%ท&าหนั�งสุ'อสุ�ญญาก!%เง�นัไวิ%ให%โจัทก3จัร�ง แติ"ไม"ได%ร�บุเง�นัเลัย เพราะควิามจัร�งจั&าเลัยได%ซึ่'�อเช'(อสุ�(งของไป็จัากโจัทก3 จั&าเลัยย�งไม"ม�เง�นัช&าระ จั�งได%ท&าสุ�ญญาก!%ก�นัไวิ% ด�งนั��จั&าเลัยม�สุ�ทธ�นั&าสุ'บุพยานับุ�คคลัวิ"าไม"ได%ร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3หร'อไม"

จั&าเลัยม�ได%ให%การติ"อสุ!%วิ"าหนั��ติามสุ�ญญาไม"สุมบุ!รณ3เพราะเหติ�ใดติาม ป็วิพ. มาติรา 94 วิรรค 2 ติามค&าให%การของจั&าเลัยกลั�บุแสุดงวิ"าจั&าเลัยเป็,นัหนั��โจัทก3ได%ติกลังแป็ลังหนั��เป็,นัสุ�ญญาก!%ย'มก�นัจั&าเลัย ไม"ม�สุ�ทธ�นั&าสุ'บุพยานัติามข%อติ"อสุ!%ของตินั

โจัทก3ฟ้;องวิ"าจั&าเลัยก!%แลัะร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3 10,000 บุาท ได%ท&าหนั�งสุ'อหลั�กฐานัการก!%ไวิ%ให%โจัทก3จัร�ง แติ"ไม"ได%ร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3เลัย โจัทก3วิ"าจัะจั"ายเง�นัให%จั&าเลัยในัวิ�นัร� "งข��นัจัากวิ�นัท�(ท&าหนั�งสุ'อก�นั แติ"โจัทก3ก:บุ�ดพลั��วิไม"สุ"งมอบุเง�นัแก"จั&าเลัยติามสุ�ญญาก!%จันับุ�ดนั�� ด�งนั��จั&าเลัยม�สุ�ทธ�นั&าสุ'บุพยานับุ�คคลัวิ"าไม"ได%ร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3หร'อไม"

จั&าเลัยได%ให%การติ"อสุ!%อ%างเหติ�วิ"าหนั��ไม"สุมบุ!รณ3เพราะเหติ�ใดติาม ป็วิพ. มาติรา 94 วิรรค 2 ไวิ%แลั%วิ จั�งม�สุ�ทธ�นั&าพยานับุ�คคลัติามข%อติ"อสุ!%ของจั&าเลัยชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

91

มาติรา 94 เม'(อใดม�กฎีหมายบุ�งค�บุให%ติ%องม�พยานัเอกสุารมาแสุดง ห%ามม�ให%ศึาลัยอมร�บุฟ้?งพยานับุ�คคลัในักรณ�อย"างใดอย"างหนั�(งด�(งติ"อไป็นั�� แม%ถู�งวิ"าค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งจัะได%ย�นัยอมก:ด�

(ก) ขอสุ'บุพยานับุ�คคลัแทนัพยานัเอกสุาร เม'(อไม"สุามารถูนั&าเอกสุาร มาแสุดง

(ข) ขอสุ'บุพยานับุ�คคลัป็ระกอบุข%ออ%างอย"างใดอย"างหนั�(ง เม'(อ ได%นั&า เอกสุารมาแสุดงแลั%วิวิ"า ย�งม�ข%อควิามเพ�(มเติ�มติ�ดทอนั หร'อ เป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขข%อควิามในัเอกสุารนั��นัอย!"อ�ก

แติ"วิ"าบุทบุ�ญญ�ติ�แห"ง มาติรานั�� ม�ให%ใช%บุ�งค�บุในักรณ�ท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ% ในั อนั� มาติรา (2) แห"ง มาติรา 93 แลัะม�ให%ถู'อวิ"าเป็,นัการติ�ดสุ�ทธ�ค!"ควิาม ในัอ�นัท�(จัะกลั"าวิอ%างแลัะนั&าพยานับุ�คคลัมาสุ'บุป็ระกอบุข%ออ%างวิ"า พยานัเอกสุารท�(แสุดงนั��นัเป็,นัเอกสุารป็ลัอม หร'อไม"ถู!กติ%องท��งหมด หร'อแติ"บุางสุ"วินั หร'อสุ�ญญาหร'อหนั��อย"างอ'(นัท�(ระบุ�ไวิ%ในัเอกสุารนั��นั ไม"สุมบุ!รณ3หร'อค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งติ�ควิามหมายผิ�ด

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 12

1. จัะอ%างสุ&าเนัาเอกสุารเป็,นัพยานัให%ยอมร�บุฟ้?งนั��นั อ%างไม"ได% เพราะ เป็,นัการอ%างสุ&าเนัา

2. โจัทก3ลั'มนั&าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารมาจัากบุ%านัท�(ติ"างจั�งหวิ�ดจัะอ%างสุ&าเนัาเอกสุารเป็,นัพยานั อ%างไม"ได% เพราะเป็,นัการอ%างสุ&าเนัา

3. ถู%าสุ&าเนัาเอกสุารท�(ค!"ควิามเก�(ยวิข%องท�กฝ่8ายติกลังก�นัวิ"าถู!กติ%องแลั%วิ ศึาลัยอมเป็,นัร�บุฟ้?งพยานัหลั�กฐานั ยอมร�บุฟ้?งได%

4. ก. ติกลังซึ่'�อรถูจั�กรยานัค�นัหนั�(งจัาก ข. ราคา 450 บุาท โดยติกลังท&าสุ�ญญาซึ่'�อขายก�นัเป็,นัหนั�งสุ'อ ด�งนั�� เป็,นักรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุให%ม�พยานัเอกสุารมาแสุดงหร'อไม" กรณ�นั��ไม"ใช"กรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุ

5. ก. จั%าง ข. เฝ่;าบุ%านั ก&าหนัดเวิลัาหนั�(งเด'อนั ด�งนั��เป็,นักรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุให%ม�พยานัเอกสุารมาแสุดงหร'อไม" กรณ�นั�� ไม"ใช"กรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

92

6. โจัทก3คด�วิ"าจั&าเลัยก!%แลัะร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3 10,000 บุาท จั&าเลัยให%การติ"อสุ!%วิ"าไม"ได%ก!% โจัทก3จัะขอนั&าพยานับุ�คคลัมาสุ'บุแทนัเอกสุารการก!%วิ"าจั&าเลัยก!%เง�นัไป็ได%หร'อไม" สุ'บุไม"ได%

7. โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัย 10,000 บุาท โดยม�เอกสุารก!%ลังลัายม'อช'(อของจั&าเลัย จั&าเลัยให%การสุ!%คด�เพ�ยงวิ"า ไม"ได%ร�บุเง�นัจัากโจัทก3 จั&าเลัยจัะสุ'บุพยานับุ�คคลัวิ"าไม"ได%ร�บุเง�นัจัะได%หร'อไม" สุ'บุไม"ได% เพราะม�ได%ให%การอ%างเหติ�วิ"าสุ�ญญาไม"สุมบุ!รณ3แติ"ป็ระการใด

8. โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัย 10,000 บุาท โดยม�เอกสุารการก!%ลังลัายม'อช'(อของจั&าเลัย จั&าเลัยให%การติ"อสุ!%คด�วิ"าก!%ไป็เพ�ยง 1,000

บุาท จั&าเลัยม�สุ�ทธ�สุ'บุหร'อไม" สุ'บุไม"ได% เพราะเป็,นัการสุ'บุเป็ลั�(ยนัแป็ลัง แก%ไขข%อควิามในัเอกสุาร

9. โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัย 10,000 บุาท โดยม�เอกสุารการก!%ลังลัายม'อช'(อจั&าเลัย จั&าเลัยให%การวิ"าเป็,นัเอกสุารป็ลัอม โจัทก3ท&าข��นัเองท��งฉบุ�บุ จั&าเลัยไม"ได%ก!%แลัะลังลัายม'อช'(อ จั&าเลัยม�สุ�ทธ�นั&าพยานับุ�คคลัติามข%อติ"อสุ!%ของจั&าเลัยหร'อไม" ม�สุ�ทธ�นั&าสุ'บุ เพราะอ%างวิ"าเอกสุาร ป็ลัอม

10. ค!"ควิามจัะนั&าบุ�คคลัมาสุ'บุวิ"าเอกสุารสุ�ญญาจัะซึ่'�อขายท�(ด�นั ควิามจัร�งท&าข��นัเพ'(ออ&าพรางสุ�ญญาแลักเป็ลั�(ยนัท�(ด�นัได%หร'อไม" สุ'บุได% เพราะเป็,นัการสุ'บุวิ"าหนั��ติามเอกสุารนั��นัไม"สุมบุ!รณ3

11. จัะอ%างสุ&าเนัาเอกสุารเป็,นัพยานัให%ยอมร�บุฟ้?งได%หร'อไม" อ%างไม"ได% เพราะเป็,นัการอ%างสุ&าเนัา

12. โจัทก3ม�ได%นั&าติ%นัฉบุ�บุท�(ฝ่ากไวิ%ท�(ธนัาคารมาศึาลั โจัทก3จัะอ%างสุ&าเนัาเอกสุารได%หร'อไม" อ%างไม"ได% เพราะเป็,นัการอ%างสุ&าเนัา

13. สุ&าเนัาเอกสุารท�(ค!"ควิามท�(เก�(ยวิข%องท�กฝ่8ายติกลังก�นัวิ"าถู!กติ%องแลั%วิ ศึาลัยอมร�บุฟ้?งเป็,นัพยานัเอกสุารได%หร'อไม" ยอมร�บุฟ้?งได%

14. ก. ติกลังซึ่'�อวิ�ทย�กระเป็Iาห��วิจัาก ข. ราคา 400 บุาท โดยติกลังท&าสุ�ญญาซึ่'�อขายเป็,นัหนั�งสุ'อด�งนั�� เป็,นักรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุให%พยานัเอกสุารมาแสุดงหร'อไม" ไม"ใช"กรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

93

15. ก. จั%าง ข.ซึ่"อมรถู ด�งนั��เป็,นักรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุให%ม�พยานัเอกสุารมาแสุดงหร'อไม" ไม"ใช"กรณ�ท�(กฎีหมายบุ�งค�บุ

16. โจัทก3ฟ้;องคด�วิ"าจั&าเลัยก!%แลัะร�บุเง�นัไป็จัากโจัทก3 50,000

บุาท จั&าเลัยให%การวิ"าไม"ได%ก!% โจัทก3ขอนั&าพยานับุ�คคลัมาสุ'บุแทนัเอกสุารการก!%ได%หร'อไม" สุ'บุพยานับุ�คคลัไม"ได%

17. โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&า เลัย 50,000 บุาท โดยม�เอกสุารการก!%ลังลัายม'อช'(อจั&าเลัย จั&าเลัยให%การติ"อสุ!%คด�เพ�ยงวิ"าไม"ได%ร�บุเง�นัจัากโจัทก3เลัย จั&าเลัยจัะสุ'บุพยานับุ�คคลัได%หร'อไม" สุ'บุไม"ได% เพราะ ม�ได%ให%การอ%างเหติ�วิ"าสุ�ญญาไม"สุมบุ!รณ3แติ"ป็ระการใด

18. โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัยจั&านัวินั 10,000 บุาท โดยม�เอกสุารลังลัายม'อช'( อของจั&า เลัย จั&า เลัยให%การสุ!%คด�วิ"าก!%ไป็เพ�ยง 1,000 บุาท ขอสุ'บุพยานับุ�คคลัวิ"าได%เง�นัไป็เพ�ยง 1,000 บุาท จั&าเลัยม�สุ�ทธ�สุ'บุหร'อไม" สุ'บุไม"ได% เพราะเป็,นัการสุ'บุเป็ลั�(ยนัแป็ลังแก%ไขข%อควิาม ในัเอกสุาร

19. โจัทก3ฟ้;องเร�ยกเง�นัก!%จัากจั&าเลัย 50,000 บุาท โดยม�เอสุารลังลัายม'อช'(อจั&าเลัย จั&าเลัยให%การวิ"าเป็,นัเอกสุารป็ลัอม โจัทก3ท&าข��นัท��งฉบุ�บุ จั&าเลัยไม"ได%ลังลัายม'อช'(อแลัะก!%เง�นัจัากโจัทก3 จั&าเลัยม�สุ�ทธ�สุ'บุพยานับุ�คคลัติามข%อติ"อสุ!%ของจั&าเลัยหร'อไม" ม�สุ�ทธ�นั&าสุ'บุ เพราะอ%างวิ"า เอกสุารป็ลัอม

20. ค!"ควิามจัะนั&า พยานับุ�คคลัมาสุ'บุวิ"าสุ�ญญาเช"าซึ่'� อเป็,นันั�ติ�กรรมอ&าพรางสุ�ญญาก!%ก!%ย'ม ติกเป็,นัโมฆะได%หร'อไม" สุ'บุได% เพราะ เป็,นัการสุ'บุวิ"าเอกสุารไม"สุมบุ!รณ3

หน�วยทั่�� 13 หลั�กทั่��วไปของกฎหมายลั�กษณะพิยานหลั�กฐาน (4)

1. ศึาลัจัะร�บุฟ้?งพยานับุ�คคลัท�(สุามารถูเข%าใจัแลัะติอบุค&าถูามได% แลัะมาเบุ�กควิามในัลั�กษณะย'นัย�นัข%อเท:จัจัร�งท�(ตินัได%พบุเห:นัมาด%วิยตินัเอง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

94

2. ติามป็กติ�การด&าเนั�นักระบุวินัการพ�จัารณาติ%องกระท&าในัศึาลั แลัะติ%องท&าไป็ติามลั&าด�บุ แติ"เพ'(อ ให%ศึาลัได%ร�บุฟ้?งพยานัท�(สุ&าค�ญในัคด� บุางคร��งก:อาจัติ%องม�การสุ'บุพยานันัอกศึาลัหร'อก"อนัท�(จัะม�คด�มาสุ!"ศึาลั

3. ศึาลัติ%องให%โอกาสุค!"ควิามท�กฝ่8ายในัการสุ'บุพยานัอย"างเท"าเท�ยมก�นั เพ'(อศึาลัจัะได%ใช%ด�ลัพ�นั�จัช�(งนั&�าหนั�กพยานัได%อย"างถู!กติ%อง ในักรณ�ท�(ค!"ควิามฝ่8ายใดด&าเนั�นัการสุ'บุพยานัท&าให%เสุ�ยค"าใช%จั"ายโดยไม"จั&าเป็,นัศึาลัอาจัลังโทษโดยให%ฝ่8ายนั��นัเป็,นัผิ!%ร �บุผิ�ดในัค"าใช%จั"ายนั��นัเองก:ได%

13.1 หลั�กเกณฑ์2การร�บุฟ้;งพิยานบุ$คคลั1. บุ�คคลัท�(เข%าใจัแลัะติอบุค&าถูามได% ก:เป็,นัพยานัในัศึาลัได%โดยไม"

จั&าก�ดเพศึ วิ�ยหร'ออาช�พ2. ศึาลัจัะร�บุฟ้?งพยานับุ�คคลัท�(ร! %เห:นัข%อเท:จัจัร�งท�(ตินัเบุ�กควิามมา

ด%วิยตินัองเท"านั��นั พยานับุ�คคลัท�(ร �บุฟ้?งข%อเท:จัจัร�งมาจัากคนัอ'(นั ศึาลัไม"ร�บุฟ้?ง

3. พยานับุ�คคลัจัะติ%องเบุ�กควิามในัลั�กษณะย'นัย�นัข%อเท:จัจัร�งม�ใช"เป็,นัการแสุดงควิามค�ดเห:นัของตินั

4. ศึาลัอาจัร�บุฟ้?งพยานัควิามเห:นัได%ในับุางกรณ�

13.1.1 ควิามสุามารถูท�(จัะเป็,นัพยานัคนัท�(เป็,นัใบุ%แลัะห!หนัวิกจัะเป็,นัพยานัได%หร'อไม"บุ�คคลัแม%จัะเป็,นัใบุ%แลัะห!หนัวิกก:อาจัเป็,นัพยานัในัศึาลัได% ถู%า

บุ�คคลันั��นัสุามารถูเข%าใจัค&าถูามแลัะติอบุค&าถูามได%

13.1.2 พยานับุอกเลั"านัางแดงฟ้;องนัายด&าในัข%อหาด!หม�(นัซึ่�(งหนั%า แลัะอ%างนัายขาวิมา

เป็,นัพยานั นัายขาวิเบุ�กควิามวิ"า ในัวิ�นัเก�ดเหติ�ได%ย�นันัายด&าพ!ดก�บุนัายแดงวิ"า อ%ายชาติ�หมา“ ” ด�งนั��ค&าเบุ�กควิามของนัายขาวิจัะติ%องห%ามเพราะเป็,นัพยานับุอกเลั"าได%หร'อไม"

ค&าเบุ�กควิามของนัายขาวิไม"ใช"พยานับุอกเลั"า เพราะนัายแดงนั&ามาสุ'บุเพ'( อพ�สุ!จันั3วิ"า นัายด&าพ!ดวิ"า อ%ายชาติ�หมา“ ” จัร�งๆ ไม"ใช"เพ'( อ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

95

พ�สุ!จันั3วิ"าสุ�(งท�(นัายด&าพ!ดเป็,นัควิามจัร�งนั��นั ด�งนั��นั นัายขาวิจั�งเป็,นัป็ระจั�กษ3พยานัท�(ได%ย�นัข%อควิามด�งกลั"าวิมาด%วิยตินัเอง

13.1.3 พยานัควิามเห:นัในัคด�แพ"งเร'(องหนั�(งม�ป็ระเด:นัพ�พาทวิ"า ลัายม'อช'(อในัช"องของผิ!%

ก!%ของสุ�ญญาก!%ท�(โจัทก3นั&ามาฟ้;องเป็,นัลัายม'อช'(อของจั&าเลัยหร'อไม" โจัทก3นั&านัายเข�ยวิมาสุ'บุเป็,นัพยานั นัายเข�ยวิเบุ�กควิามวิ"าเคยท&างานัอย!"ใติ%บุ�งค�บุบุ�ญชาของจั&าเลัยมากวิ"า 10 ป็D ค�%นัเคยก�บุลัายม'อช'(อของจั&าเลัยเป็,นัอย"างด� แลัะย'นัย�นัวิ"าลัายม'อช'(อในัสุ�ญญาก!%เป็,นัของจั&าเลัย ด�งนั��ค&าเบุ�กควิามของนัายเข�ยวิร�บุฟ้?งได%หร'อไม"

แม%วิ"านัายเข�ยวิจัะไม"ใช"ผิ!%ม�ควิามร! %เช�(ยวิชาญในัการติรวิจัลัายม'อช'(อ แติ"ก:เคยท&างานัใกลั%ช�ดก�บุจั&าเลัย เคยเห:นัลัายม'อช'(อจั&าเลัยอย!"เสุมอ จั�งร�บุฟ้?งเป็,นัพยานัได%เสุม'อนัเป็,นัพยานัผิ!%เช�(ยวิชาญ

13.2 กระบุวินัพ�จัารณาพ�เศึษเก�(ยวิก�บุการสุ'บุพยานั1. ค!"ควิามอาจัลัดป็ระเด:นัพ�พาทลัง โดยวิ�ธ�สุ"งค&าบุอกกลั"าวิให%ค!"ควิาม

อ�กฝ่8ายหนั�(งยอมร�บุในัข%อเท:จัจัร�งบุางข%อ เพ'(อให%การสุ'บุพยานัเป็,นัไป็ด%วิยควิามรวิดเร:วิย�(งข��นั

2. ถู%าค!"ควิามฝ่8ายใดเกรงวิ"าพยานัซึ่�(งตินัป็ระสุงค3จัะสุ'บุจัะสุ!ญหาย ก:อาจัร%องขอให%ศึาลัสุ'บุพยานันั��นัไวิ%ก"อนัได% แม%จัะย�งไม"ม�คด�ในัศึาลัก:ติาม

3. ในักรณ�ท�(พยานัอย!"นัอกเขติอ&านัาจัศึาลั หร'อพยานัม�เหติ�จั&าเป็,นัไม"สุามารถูมาศึาลัได% หร'อไม"ป็ระสุงค3จัะมาศึาลั ศึาลัอาจัติ%องไป็ท&าการสุ'บุพยานันัอกศึาลั โดยศึาลัอาจัไป็เด�นัเผิช�ญสุ'บุเอง หร'อสุ"งป็ระเด:นัไป็ให%ศึาลัอ'(นัสุ'บุพยานัแทนัแลั%วิแติ"กรณ�

4. ในัการสุ'บุพยานั ศึาลัติ%องให%โอกาสุแก"ค!"ควิามท�กฝ่8ายในัการใช%สุ�ทธ�อ%างอ�ง แลัะซึ่�กถูามพยานัของท�กฝ่8าย

5. ในัการติ�ดสุ�นัข%อเท:จัจัร�งในัคด�แพ"ง ศึาลัจัะพ�เคราะห3วิ"าพยานัหลั�กฐานัของฝ่8ายใดม�นั&�าหนั�กนั"าเช'(อถู'อมากกวิ"าก�นั

6. ถู%าค!"ควิามฝ่8ายใดท&าการสุ'บุพยานัโดยไม"จั&าเป็,นั จัะติ%องร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมท�(ออกไป็เพ'(อการนั��นัด%วิยตินัเองชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

96

13.2.1 การร�บุรองข%อเท:จัจัร�งบุางข%อก"อนัสุ'บุพยานัแดงฟ้;องข�บุไลั"ด&าออกจัากท�(ด�นัม�โฉนัดของตินั ด&าให%การติ"อสุ!%วิ"า

แดงไม"ใช"เจั%าของท�(ด�นัไม"ม�อ&านัาจัฟ้;อง ด&าติ%องการจัะสุ"งค&าบุอกกลั"าวิไป็ให%แดงยอมร�บุข%อเท:จัจัร�ง ซึ่�(งป็รากฏิติามโฉนัดท�(ด�นัวิ"าเจั%าของท�(ด�นัป็รากฏิในัโฉนัดค'อ เหลั'อง ภร�ยาของแดง ด�งนั��จัะติ%องสุ"งสุ&าเนัาโฉนัดไป็ให%แดงด%วิยหร'อไม"

ไม"ติ%องสุ"งสุ&าเนัา เพราะโฉนัดท�(ด�นัแป็ลังนั��อย!"ท�(แดงหร'อภร�ยาของแดงอย!"แลั%วิ

13.2.2 การสุ'บุพยานัหลั�กฐานัไวิ%ลั"วิงหนั%าแดงก�บุด&าติ"างครอบุครองท�(ด�นัติ�ดก�นัเป็,นัสุ"วินัสุ�ด โดยถู'อแนัวิ

เสุาห�นัเป็,นัเคร'(องหมายแบุ"งเขติติ"อมาด&าป็ลั!กสุร%างร�กลั&�าเข%ามาในัท�(ด�นัของแดง แดงก&าลั�งเติร�ยมหาทนัายควิามมาเพ'(อฟ้;องด&า แติ"ย�งไม"ท�นัฟ้;อง ด&าได%เติร�ยมเคร'(องม'อจัะมาร'�อเสุาหอนั ด�งนั��แดงจัะย'(นัค&าร%องติ"อศึาลัให%มาท&าการติรวิจัแนัวิเสุาห�นัเพ'(อท&าบุ�นัท�กไวิ%ลั"วิงหนั%าได%หร'อไม"

กรณ�ม�ข%อพ�พาทเก�ดข��นัแลั%วิ ค'อการท�(ด&าท&าลัะเม�ดบุ�กร�กเข%ามาในัท�(ด�นัของแดง แลัะแนัวิเสุาห�นัเป็,นัพยานัหลั�กฐานัสุ&าค�ญท�(จัะพ�สุ!จันั3เขติของท�(ด�นัของแดง เม'(อด&าก&าลั�งจัะท&าลัายพยานัหลั�กฐานัด�งกลั"าวิ แดงย"อมม�เหติ�ท�(จัะเกรงวิ"าหลั�กฐานัจัะสุ!ญหาย แลัะม�ควิามจั&าเป็,นัเร"งด"วินั จั�งสุามารถูย'(นัค&าร%องขอติ"อศึาลั ให%ออกไป็ท&าการติรวิจัวิ�ติถู�พยานัค'อไป็ติรวิจัแนัวิเสุาห�นัไวิ%ลั"วิงหนั%า

13.2.3 การสุ'บุพยานันัอกศึาลัศึาลัแพ"งสุ"งป็ระเด:นัไป็สุ'บุนัายเข�ยวิพยานัโจัทก3ท�(ศึาลัจั�งหวิ�ด

นัครป็ฐมจั&าเลัยแถูลังขอติามไป็ฟ้?งการพ�จัารณาด%วิย คร��นัถู�งวิ�นันั�ดสุ'บุพยานัป็ระเด:นั จั&าเลัยย'(นัค&าร%องขอเลั'(อนัคด�อ%างวิ"าตินัเองป็8วิยม�ใบุร�บุรองแพทย3แนับุมาท%ายค&าร%อง ด�งนั��ศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมจัะม�อ&านัาจัสุ�(งค&าร%องขอเลั'อนัคด�จั&าเลัยหร'อไม"

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

97

ศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมม�อ&านัาจัสุ�(งเลั'(อนัคด�ได% เพราะศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมม�อ&านัาจัท&าการแทนัศึาลัแพ"งได% แลัะเป็,นักระบุวินัพ�จัารณาท�(เก�(ยวิเนั'(องก�บุการสุ'บุพยานัป็ระเด:นั

13.2.4 การให%โอกาสุแก"ค!"ควิามท�กฝ่8ายท�(จัะใช%สุ�ทธ�เก�(ยวิก�บุการสุ'บุพยานั

ในัวิ�นันั�ดสุ'บุพยานั โจัทก3ม�หนั%าท�(นั&าสุ'บุก"อนั ป็รากฏิวิ"าพยานัโจัทก3ท�กป็ากเป็,นัพยานัหมาย โจัทก3ย'(นัค&าขอให%ศึาลัออกหมายเร�ยกพยานัแลั%วิ แติ"โจัทก3ม�ได%มาร�บุหมายไป็สุ"งให%พยานั โจัทก3แถูลังวิ"าเหติ�ท�(โจัทก3ก:ไม"ได%ร�บุหมายไป็สุ"งให%พยานัก:เพราะหลังลั'ม ขอเลั'(อนัคด� ศึาลัไม"อนั�ญาติให%โจัทก3เลั'( อนัคด�สุ� (งงดสุ'บุพยานัโจัทก3แลัะพ�พากษายกฟ้;อง โจัทก3อ�ทธรณ3วิ"าค&าสุ�(งศึาลัท�(งดสุ'บุพยานัโจัทก3ไม"ชอบุ เพราะม�ได%ให%โอกาสุแก"โจัทก3เติ:มท�(ในัการใช%สุ�ทธ�สุ'บุพยานั ด�งนั��ถู%าท"านัเป็,นัศึาลัอ�ทธรณ3วิ�วิ�นั�จัฉ�ยอ�ทธรณ3ของโจัทก3อย"างไร

กฎีหมายก&าหนัดให%โจัทก3ติ%องเป็,นัผิ!%ร �บุหมายเร�ยกพยานัไป็สุ"งให%พยานัเอง เม'(อโจัทก3ไม"มาร�บุหมายไป็สุ"ง ก:เป็,นัควิามผิ�ดของโจัทก3เอง โจัทก3จัะอ%างวิ"าศึาลัไม"ให%โอกาสุตินัในัการสุ'บุพยานัไม"ได% ถู%าข%าพเจั%าเป็,นัศึาลัอ�ทธรณ3 จัะพ�พากษายกอ�ทธรณ3นั��นัเสุ�ย

13.2.5 การช�(งนั&�าหนั�กพยานัหลั�กฐานัเหติ�ใดศึาลัม�กจัะวิ�เคราะห3ค&าพยานับุ�คคลั ซึ่�(งเป็,นัญาติ�สุนั�ทของ

ค!"ควิามฝ่8ายใดฝ่8ายหนั�(งด%วิยควิามระม�ดระวิ�งแลัะให%นั&�าหนั�กนั%อยเพราะพยานัท�(เป็,นัญาติ�ก�บุค!"ควิามจัะม�ควิามโนั%มเอ�ยงท�(จัะเบุ�ก

ควิามเข%าข%างญาติ�ของตินั ท&า ให%ไม"ได%ข%อเท:จัจัร�งท�( เป็,นัควิามจัร�งท��งหมด

13.2.6 ควิามร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมท�(เพ�(มข��นัโจัทก3ฟ้;องข�บุไลั"จั&าเลัยออกจัากท�(ด�นัติามโฉนัด 12 ฉบุ�บุ โจัทก3

ขอหมายศึาลัเร�ยกโฉนัดท�(ด�นัจัากสุ&านั�กงานัท�(ด�นัแลัะอ%างติ%นัฉบุ�บุโฉนัดท�(โจัทก3ด%วิย รวิมเป็,นัอ%างเอกสุาร โฉนัดท�(ด�นัท�(ด�นัท��งสุ��นั 24 ฉบุ�บุ ศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

98

พ�พากษาให%โจัทก3ชนัะคด� แติ"ให%โจัทก3ร�บุผิ�ดชอบุค"าธรรมเนั�ยมแลัะค"าอ%างเอกสุารโฉนัด 12 ฉบุ�บุ จัากสุ&านั�กงานัท�(ด�นั ค&าสุ�(งศึาลัด�งกลั"าวิชอบุด%วิยกฎีหมายหร'อไม"

ค&าสุ�(งศึาลัชอบุแลั%วิ เพราะโจัทก3ไม"ม�ควิามจั&าเป็,นัติ%องอ%างโฉนัดท�(ด�นั 12 ฉบุ�บุจัากสุ&านั�กงานัท�(ด�นั เป็,นัเอกสุารอ%างพยานัฟ้� 8มเฟ้Gอยแลัะซึ่&�าซึ่%อนั โจัทก3ก:ติ%องร�บุผิ�ดในัค"าฤชาธรรมเนั�ยมสุ"วินันั��

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 13

1. บุ�คคลัท�(สุามารถูเป็,นัพยานัในัศึาลัได% จัะติ%องม�ค�ณสุมบุ�ติ�ด�งนั�� เป็,นัผิ!%ท�(สุามารถูเข%าใจัแลัะติอบุค&าถูามได%

2. พยานับุอกเลั"าค'อ พยานัท�(ม�ได%ร! "เห:นัข%อเท:จัจัร�งมาด%วิยเป็,นัเอง3. ค&ากลั"าวิถู�งเร'(องในัหนั%าท�(ของผิ!%กลั"าวิ ไม"สุามารถูใช%เป็,นัพยานับุอก

เลั"าท�(ร �บุฟ้?งได%4. เอกสุารมหาชนัค'อเอกสุารท�(จั�ดท&าข��นัโดย เจั%าพนั�กงานั5. ควิามเห:นัของบุ�คคลัธรรมดาในัเร'(องใดท�(ศึาลัยอมร�บุฟ้?งเป็,นั

พยานัค'อ ควิามเห:นัเร'(องแห"งภาวิะจั�ติใจัของบุ�คคลั6. พยานัผิ!%เช�(ยวิชาญในัคด�อาญาม�ช'(อเร�ยกวิ"า ผิ!%ช&านัาญการพ�เศึษ7. ในักรณ�ท�(พยานัท�(จัะสุ'บุอย!"นัอกเขติอ&านัาจัศึาลัท�(จัะพ�จัารณาคด�

แลัะศึาลัจั&าติ%องจั�ดการสุ'บุพยานัท�(ศึาลัอ'(นัวิ�ธ�ด&าเนั�นัการสุ'บุพยานัท�(ศึาลัอ'(นัด�งกลั"าวิเร�ยกวิ"า การสุ"งป็ระเด:นัไป็สุ'บุ

8. ในัคด�แพ"งการท�(ค!"ควิามฝ่8ายหนั�(งสุ"งค&าบุอกกลั"าวิแจั%งรายการข%อเท:จัจัร�งเพ'(อให%ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งร�บุนั��นัติ%องท&าก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานั อย"างนั%อย 7 วิ�นั

9. ค&าบุอกเลั"าของบุ�คคลัท�(ติายไป็แลั%วิถู�งสุ�ทธ�สุาธารณะท�(จัะร�บุฟ้?งได%นั��นั ติ%องม�ลั�กษณะด�งนั��ค'อ เป็,นัค&าบุอกเลั"าท�(เก�ดก"อนัจัะม�ข%อพ�พาทท�(เก�(ยวิก�บุสุ�ทธ�สุาธารณะ

10. การย'(นัค&าร%องขอสุ'บุพยานัไวิ%ก"อนัลั"วิงหนั%าจัะท&าได%เม'(อ ( ก ) ก"อนัม�คด�ในัศึาลั ( ข ) หลั�งย'(นัฟ้;อง แติ"ก"อนัจั&าเลัยย'(นัค&าให%การ ( ค ) ก"อนัวิ�นัช��สุองสุถูานั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

99

11. เด:กอาย� 2 เด'อนั เป็,นับุ�คคลัท�(ไม"สุามารถูเป็,นัได%12. ค&ากลั"าวิท�(เป็,นัป็ฏิ�ป็?กษ3ติ"อผิลัป็ระโยชนั3ของผิ!%กลั"าวิ เป็,นั

พยานับุอกเลั"าท�(ร �บุฟ้?งไม"ได%13. สุ&าเนัาทะเบุ�ยนับุ%านั จั�ดวิ"าเป็,นัเอสุารมหาชนั14. ค&าบุอกเลั"าของบุ�คคลัท�(ใกลั%จัะติายถู�งสุามเหติ�ท�(ท&าให%

ติาย เป็,นัพยานัท�(ร �บุฟ้?งได%ในัคด�ป็ระเภท ควิามผิ�ดติ"อช�วิ�ติ 15. ลัายม'อช'(อป็ลัอม ป็ระเด:นันั��ติ%องอาศึ�ยควิามเห:นัของ

พยานั16. ควิามเห:นัของบุ�คคลัธรรมดาในัเร'(องเก�(ยวิก�บุ ควิาม

เห:นัเร'(องการช�นัสุ!ติรบุาดแผิลั ศึาลัไม"ยอมร�บุฟ้?งเป็,นัพยานั17. การเด�นั เผิช�ญสุ'บุค'อ การสุ'บุพยานันัอกศึาลัท�(

พ�จัารณา18. นัายแดงม�เร'(องโติ%ถู�ยงก�บุนัายด&าเร'(องเขติท�(ด�นัแติ"ย�ง

ไม"ม�การฟ้;องร%องเป็,นัคด�ในัศึาลั ป็รากฏิวิ"านัายด&าก&าลั�งเติร�ยมจัะข�ดเสุาห�นัท�(อย!"ติรงเขติแดนัแลัะเป็,นัเคร'(องหมายแบุ"งเขติ ซึ่�(งนัายแดงป็ระสุงค3จัะอ%างเป็,นัพยานัหลั�กฐานัถู%าม�การฟ้;องคด� ด�งนั�� นัายแดงควิรจัะด&าเนั�นัการย'(นัค&าร%องติ"อศึาลั ขอให%สุ'บุพยานัโดยติรวิจัด!เสุาห�นัด�งกลั"าวิไวิ%ก"อนั

19. ค&าบุอกเลั"าของบุ�คคลัท�(ติายไป็แลั%วิถู�งสุ�ทธ�สุาธารณะท�(จัะร�บุฟ้?งได%นั��นั จัะติ%องม�ลั�กษณะ ค&าบุอกเลั"าติ%องเก�ดก"อนัจัะม�ข%อพ�พาท

หน�วยทั่�� 14 การมาศึาลัของพิยานแลัะการซ้ำ�กถามพิยาน

1. การเป็,นัพยานัท�(ศึาลัเป็,นัหนั%าท�(ของพลัเม'องท�(ด� ด�งนั��นับุ�คคลัใดได%ร�บุหมายเร�ยกจัากศึาลัไป็เป็,นัพยานับุ�คคลันั��นัจัะติ%องไป็เป็,นัพยานัติามวิ�นัเวิลัาท�(ศึาลัก&าหนัด

2. การถูามพยานัในัศึาลัใช%วิ�ธ�ถูามให%พยานัติอบุ โดยค!"ควิามท��งสุองฝ่8ายจัะม�โอกาสุอย"างเติ:มท�(ในัการถูามพยานั แลัะศึาลัจัะบุ�นัท�กไวิ%แลัะให%พยานัลังช'(อไวิ%เป็,นัหลั�กฐานั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

100

14.1 การมาศึาลัของพิยาน1. ค!"ควิามท�(ป็ระสุงค3จัะสุ'บุบุ�คคลัหนั�(งบุ�คคลัใดเป็,นัพยานั แติ"บุ�คคลั

นั��นัไม"ยอมมาศึาลั ค!"ควิามนั��นัอาจัขอให%ศึาลัออกหมายเร�ยกพยานัเพ'(อบุ�งค�บุให%บุ�คคลันั��นัมาเป็,นัพยานัได%

2. เม'( อบุ�คคลัใดได%ร�บุหมายเร�ยกพยานั บุ�คคลันั��นัจัะติ%องไป็เป็,นัพยานัท�(ศึาลั

3. เม'(อพยานัไม"มาศึาลัติามก&าหนัดนั�ด ศึาลัอาจัสุ�(งให%งดสุ'บุพยานัคนันั��นั หร'ออาจัให%เลั'( อนัคด�ไป็ก:ได% แลัะพยานันั��นัเป็,นัพยานัท�(ศึาลัหมายเร�ยก ศึาลัอาจัออกหมายจั�บุพยานัก:ได%

14.1.1 การขอหมายเร�ยกพยานันัายขาวิติ%องการจัะนั&านัายแดงมาสุ'บุเป็,นัพยานัในัคด�ของตินั

แติ"นัายแดงไม"ยอมมาเป็,นัพยานัอ%างวิ"าม�ธ�รก�จัมากไม"ม�เวิลัามาศึาลั ด�งนั��นันัายขาวิควิรท&าอย"างไรเพ'(อให%ได%ติ�วินัายแดงมาเป็,นัพยานั

นัายขาวิควิรย'(นัค&าขอติ"อศึาลั ให%ศึาลัออกหมายเร�ยกพยานัไป็ย�งนัายขาวิ ให%นัายขาวิมาเป็,นัพยานัติามวิ�นัเวิลัาท�(ศึาลัก&าหนัด

14.1.2 หนั%าท�(ของพยานัเม'(อได%ร�บุหมายนัายแดงได%ร�บุมอบุหมายเร�ยกให%ไป็เบุ�กควิามเป็,นัพยานัท�(ศึาลั

แพ"งในัวิ�นัท�( 15 ก�นัยายนั 2540 แติ"ในัวิ�นัท�( 13 ก�นัยายนั 2540

นัายแดงป็8วิยเป็,นัไสุ%ติ�(งอ�กเสุบุติ%องเข%าร�บุการผิ"าติ�ดด"วินั แลัะแพทย3แนัะนั&าให%ร�กษาติ�วิในัโรงพยาบุาลัป็ระมาณ 15 วิ�นั ด�งนั��นัายแดงควิรกระท&าป็ระการใด

นัายแดงอาจัท&าค&าแถูลังถู�งเหติ�ท�(ตินัไม"อาจัมาศึาลัได% พร%อมท��งแนับุใบุร�บุรองแพทย3 แลัะให%บุ�คคลัใดบุ�คคลัหนั�(งเป็,นัติ�วิแทนันั&ามาย'(นัติ"อศึาลัในัวิ�นันั�ด เพ'(อศึาลัจัะได%สุ� (งให%เลั'(อนัคด�ออกไป็

14.1.3 กระบุวินัพ�จัารณาเม'(อพยานัไม"มาศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

101

ถู%าศึาลัออกหมายเร�ยกพยานัแลั%วิ แลัะพยานัได%ร�บุหมายโดยชอบุแลั%วิ ป็รากฏิวิ"าพยานัจังใจัไม"มาศึาลัในัวิ�นันั�ดสุ'บุพยานั แลัะข%อเท:จัจัร�งท�(พยานัจัะเบุ�กควิามถู�งนั��นัเป็,นัป็ระเด:นัสุ&าค�ญในัคด� ด�งนั��นั ศึาลัจัะออกหมายจั�บุพยานัได%หร'อไม" เพราะเหติ�ใด

กรณ�นั��ศึาลัย"อมม�อ&านัาจัสุ�(งให%เลั'( อนัคด�ออกไป็ แลัะออกหมายจั�บุ แลัะเอาติ�วิพยานัมาก�กข�งไวิ%จันักวิ"าพยานัจัะเบุ�กควิามติาม ป็วิพ.

มาติรา 111 ได%

14.2 การถามพิยาน1. ก"อนัเบุ�กควิาม พยานัจัะติ%องสุาบุานัตินัวิ"าจัะเบุ�กควิามแติ"ควิาม

จัร�ง ท��งนั��เพ'(อให%พยานัม�ควิามเกรงกลั�วิไม"กลั%าเบุ�กควิามเท:จั2. พยานัติ%องเบุ�กควิามด%วิยวิาจัาโดยติอบุค&าถูามท�(ค!"ควิามหร'อ

ทนัายควิามหร'อศึาลัเป็,นัเป็,นัผิ!%ถูาม3. ติามป็กติ� การถูามพยานัจัะเร�(มติ%นัด%วิยค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างพยานัมา

จัะเป็,นัฝ่8ายถูามก"อนั แลั%วิให%ฝ่8ายติรงข%ามถูาม แลัะฝ่8ายท�(อ%างพยานัจัะม�โอกาสุถูามอ�กคร��งหนั�(ง

4. เม'(อพยานัเบุ�กควิามเสุร:จัแลั%วิศึาลัจัะอ"านับุ�นัท�กค&าพยานัให%ฟ้?งแลัะให%พยานัลังช'(อไวิ%เป็,นัหลั�กฐานั

5. ถู%าค!"ควิามฝ่8ายใดเห:นัวิ"าพยานัของค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งไม"ควิรเช'(อฟ้?ง ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัอาจัขออนั�ญาติศึาลัเพ'(อพ�สุ!จันั3ติ"อพยานัคนันั��นัได%

14.2.1 การสุาบุานัตินัถู%าพยานัเบุ�กควิามโดยม�ได%สุาบุานัตินั จัะม�ผิลัอย"างไรค&าเบุ�กควิามของพยานันั��นัร�บุฟ้?งไม"ได%

14.2.2 วิ�ธ�เบุ�กควิามในัศึาลัคด�แพ"งของศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมสุ"งป็ระเด:นัไป็สุ'บุพยานัโจัทก3

ก"อนัท�(ศึาลัจั�งหวิ�ดราชบุ�ร�เม'(อสุ"งป็ระเด:นักลั�บุมานั�ดสุ'บุพยานัโจัทก3ติ"อ ทนัายจั&าเลัยค%านัไม"ยอมให%สุ'บุ อ%างวิ"าพยานัโจัทก3ท�(จัะสุ'บุติ"อไป็ ณ ศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมนั��นัเป็,นัพยานัค!"แลัะได%ฟ้?งการพ�จัารณา ณ ศึาลัจั�งหวิ�ด

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

102

ราชบุ�ร�มาแลั%วิ ทนัายโจัทก3แถูลังร�บุวิ"าจัร�ง ถู%าท"านัเป็,นัผิ!%พ�พากษาศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมเจั%าของสุ&านัวินัจัะพ�จัารณาสุ�(งการในัเร'(องนั��อย"างไร

ศึาลัจั�งหวิ�ดนัครป็ฐมสุ�(งอนั�ญาติให%โจัทก3สุ'บุพยานัติ"อไป็ได% เพราะพยานัโจัทก3ท�(ศึาลัจัะสุ'บุติ"อไป็นั��นัอาจัร�บุฟ้?งได% ถู%าศึาลัเห:นัวิ"าค&าเบุ�กควิามของพยานัโจัทก3ท�(ศึาลัจัะสุ'บุติ"อไป็นั��นัเป็,นัท�(เช'(อฟ้?งได% หร'อม�ได%เป็ลั�(ยนัแป็ลังไป็โดยได%ฟ้?งค&า เบุ�กควิามของพยานัคนัก"อนั หร'อไม"สุามารถูท&าให%ค&าวิ�นั�จัฉ�ยของศึาลัเป็ลั�(ยนัแป็ลังไป็ได%

14.2.3 ลั&าด�บุการถูามพยานัม�กรณ�ใดบุ%างท�(ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างพยานัมาจัะถูามพยานัของตินั

ด%วิยค&าถูามนั&าได%ค!"ควิามอาจัใช%ค&าถูามนั&าติ"อพยานัท�(ตินัเองนั&ามาได% ในักรณ�ด�ง

ติ"อไป็นั��1) เม'(อศึาลัอนั�ญาติให%ใช%ค&าถูามนั&า2) เม'(อศึาลัให%ถูามพยานัท�(เบุ�กควิามเป็,นัป็รป็?กษ3ของค!"ควิามฝ่8าย

ท�(อ%างพยานัมา

14.2.4 กระบุวินัพ�จัารณาเม'(อพยานัเบุ�กควิามเสุร:จัแลั%วิถู%าพยานัไม"ยอมลังลัายม'อช'(อในับุ�นัท�กค&าเบุ�กควิาม ศึาลัติ%อง

ด&าเนั�นัการอย"างใดศึาลัจัะติ%องจัดแจั%งเหติ�เหติ�ท�(ไม"ม�ลัายช'(อนั��นัไวิ%ในับุ�นัท�กค&าเบุ�ก

ควิามของพยานั ด�งนั��ค&าเบุ�กควิามนั��นัก:เป็,นัอ�นัร�บุฟ้?งได%

14.2.5 การพ�สุ!จันั3ติ"อพยานัแดงอ%างด&ามาเป็,นัพยานัของตินั แติ"ด&าก�บุเบุ�กควิามเข%าข%างค!"

ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(ง ท&าให%ร!ป็คด�ของแดงเสุ�ยหาย แดงจั�งขออนั�ญาติศึาลันั&านัายเข�ยวิมาสุ'บุเพ'(อแสุดงวิ"าด&าพ!ดเท:จั ด�งนั��ศึาลัจัะอนั�ญาติได%หร'อไม"

การขออนั�ญาตินั&าสุ'บุเช"นันั��เป็,นัการขอพ�สุ!จันั3ติ"อพยานัติาม ป็วิพ. มาติรา 120 จัะท&าได%ก�บุพยานัของฝ่8ายติรงข%ามหร'อพยานัของ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

103

ศึาลัเท"านั��นั ในักรณ�นั��แดงของพ�สุ!จันั3ติ"อพยานัของตินัเองศึาลัจัะอนั�ญาติไม"ได%

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 14

1. การสุ"งหมายเร�ยกพยานั จัะติ%องสุ"งให%พยานัร! %ติ�วิลั"วิงหนั%าก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานั อย"างนั%อย 3 วิ�นั

2. ติามป็กติ�ในัการสุ"งหมายเร�ยกพยานั ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างพยานั จัะเป็,นัผิ!%นั&าหมายไป็สุ"ง

3. ถู%าพยานัได%ร�บุหมายเร�ยกโดยชอบุแลั%วิ จังใจัไม"มาศึาลัในัวิ�นันั�ดโดยไม"แจั%งเหติ�ข�ดข%อง แลัะเป็,นัพยานัในัข%อสุ&าค�ญในัคด� ศึาลัควิรด&าเนั�นักระบุวินัการพ�จัารณาค'อ เลั'(อนัคด�แลัะออกหมายจั�บุพยานั

4. พระภ�กษ� แม%จัะได%ร�บุหมายเร�ยกพยานัแลั%วิก:อาจัไม"ไป็ศึาลัได%โดยไม"ม�ควิามผิ�ด

5. ถู%าพยานัเบุ�กควิามติ"อศึาลัโดยม�ได%สุาบุานัหร'อป็ฏิ�ญาณตินัค&าเบุ�กควิามของพยานันั��นั จัะร�บุฟ้?งเป็,นัพยานัไม"ได%

6. เด:กอาย� 10 ป็D อาจัเบุ�กควิามเป็,นัพยานัได%โดยไม"ติ%องสุาบุานัติ�วิ7. พยานัผิ!%เช�(ยวิชาญ สุามารถูเบุ�กควิามโดยการอ"านัข%อควิามท�(จัด

บุ�นัท�กเติร�ยมมาได%8. ป็กติ�พยานัวิาบุานัติ�วิแลั%วิ ก"อนัท�(พยานัจัะเบุ�กควิามถู�งข%อเท:จัจัร�ง

ในัคด� ศึาลัจัะถูามพยานัเก�(ยวิก�บุเร'(อง อาย�ของพยานั9. การถูามพยานัโดยค!"ควิามฝ่8ายติรงข%ามก�บุค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%าง

พยานัมาเร�ยกวิ"า การถูามค%านั10. ถู%าพยานัท�(เบุ�กควิามแลั%วิ ไม"ยอมลังช'(อในัค&าเบุ�กควิาม

ศึาลัจัะติ%อง จัดแจั%งเหติ�ท�(ไม"ม�ลัายม'อช'(อไวิ%ในับุ�นัท�กค&าเบุ�กควิามนั��นั11. ในัการสุ"งหมายเร�ยกพยานั ถู%าพยานัป็ฏิ�เสุธไม"ยอมร�บุ

หมายจัะติ%องให% เจั%าพนั�กงานัศึาลั เป็,นัผิ!%นั&าไป็สุ"ง12. การสุ"งหมายเร�ยกพยานั จัะติ%องสุ"งให%พยานัภายในั

ก&า หนัด อย"างนั%อย 3 วิ�นัก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัคนันั��นั จั�งจัะชอบุด%วิย กฎีหมาย

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

104

13. ถู%าพยานัได%ร�บุหมายเร�ยกโดยชอบุแลั%วิ จังใจัไม"มาศึาลัในัวิ�นันั�ดโดยไม"แจั%งเหติ�ข�ดข%องแลัะเป็;นัพนัายในัข%อสุ&าค�ญในัคด� ศึาลัควิรด&าเนั�นักระบุวินัการค'อ เลั'(อนัคด�แลัะออกหมายจั�บุ

14. ผิ!%สุ&าเร:จัราชการแทนัพระองค3 แม%จัะได%ร�บุหมายเร�ยกพยานัแลั%วิไม"ไป็ศึาลัได%โดยไม"ม�ควิามผิ�ด

15. บุ�คคลัอาย�ติ&(ากวิ"า 14 ป็D อาจัเบุ�กควิามเป็,นัพยานัได%โดยไม"ติ%องสุาบุานัหร'อป็ฏิ�ญาณ

16. ถู%าพยานัเบุ�กควิามติ"อศึาลั โดยม�ได%สุาบุานัหร'อป็ฏิ�ญาณตินั ค&าเบุ�กควิามของพยานันั��นั จัะร�บุฟ้?งเป็,นัพยานัไม"ได%

17. เม'(อพยานัสุาบุานัตินัแลั%วิ ก"อนัท�(พยานัจัะเบุ�กควิามถู�งข%อเท:จัจัร�งในัคด� ศึาลัจัะถูามพยานัเก�(ยวิก�บุเร'(อง อาช�พของพยานั

18. การถูามพยานัโดยค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างพยานันั��นัมาเร�ยกวิ"า ถูามติ�ง แลัะ ถูามค%านั

หน�วยทั่�� 15 การน�าพิยานเอกสารมาส'บุการติรวจแลัะการแติ�งติ�-งผู้+)เช��ยวชาญโดยศึาลั

1. การอ%างเอกสุารเป็,นัพยานัหลั�กฐานัในัคด�นั��นั จัะติ%องป็ฏิ�บุ�ติ�ติามหลั�กเกณฑ์3ท�(กฎีหมายก&าหนัดไวิ% เช"นัติ%องนั&าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารมาแสุดงติ"อศึาลัในัวิ�นัสุ'บุพยานั หากค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งค�ดค%านัเอกสุารนั��นั แลัะม�วิ�ธ�การท�(ถู'อวิ"าค!"ควิามยอมร�บุข%อเท:จัจัร�งแห"งข%ออ%างในัการนั&าสุ'บุพยานัเอกสุาร การค�ดค%านัเอกสุาร การช��ขาดควิามแท%จัร�งแลัะถู!กติ%องของเอกสุารโดยศึาลั แลัะการสุ�นันั�ษฐานัเอกสุารบุางป็ระเภทวิ"าถู!กติ%องหร'อแท%จัร�งไวิ%ก"อนั

2. การแติ"งติ��งผิ!%เช�(ยวิชาญอย!"ในัด�ลัพ�นั�จัของศึาลั ผิ!%เช�(ยวิชาญท�(ศึาลัแติ"งติ��งอาจัถู!กค�ดค%านัได%แลัะการแสุดงควิามเห:นัของผิ!%เช�(ยวิชาญอาจักระท&าได%ด%ายวิาจัาหร'อเป็,นัหนั�งสุ'อก:ได%

15.1 การน�าพิยานเอกสารมาส'บุ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

105

1. เม'(อค!"ควิามฝ่8ายใดอ%างอ�งเอกสุารเป็,นัพยานัหลั�กฐานั แลัะค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งค�ดคานัเอกสุารนั��นั ถู%าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารอย!"ในัควิามครอบุครองของค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างเอกสุาร ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัม�หนั%าท�(นั&าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารมาแสุดงติ"อศึาลัในัวิ�นัสุ'บุพยานั

2. เม'(อศึาลัม�ค&าสุ�(งให%ค!"ควิามฝ่8ายหนั�(งย'(นัติ%นัฉบุ�บุเอกสุารติ"อศึาลัภายในัเวิลัาท�(ก&าหนัดถู%าค!"ควิามฝ่8ายซึ่�(งม�ติ%นัฉบุ�บุเอกสุารอย!"ในัครอบุครองไม"ป็ฏิ�บุ�ติ�ติามค&าสุ�(งเช"นัวิ"านั��นั ให%ถู'อวิ"าข%อเท:จัจัร�งแห"งข%ออ%างท�(ผิ!%ขอจัะติ%องนั&าสุ'บุโดยเอกสุารนั��นั ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งยอมร�บุแลั%วิ แลัะในักรณ�ท�(ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างเอกสุารไม"ยอมนั&าหร'อย'(นัติ%นัฉบุ�บุเอกสุาร หร'อได%ท&า ให%เสุ�ยหาย ท&าลัายหร'อท&าด%วิยป็ระการใดๆ ให%เอกสุารนั��นัไร%ป็ระโยชนั3ก:ให%ถู'อวิ"าข%อเท:จัจัร�งแห"งข%ออ%างท�(ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งจัะติ%องนั&าสุ'บุโดยเอกสุารนั��นั ค!"ควิามฝ่8ายท�(ไม"นั&ามาหร'อย'(นัเอกสุารด�งกลั"าวิได%ยอมร�บุแลั%วิ

3. ค!"ควิามฝ่8ายท�(ถู!กอ%างเอกสุารมาเป็,นัพยานัหลั�กฐานัย�นัตินัม�หนั%าท�(ค�ดค%านัการม�อย!"แลัะควิามถู!กติ%องแท%จัร�งของเอกสุารนั��นั หากไม"ค�ดค%านัเสุ�ยก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานัก:เป็,นัอ�นัหมดสุ�ทธ�ท�(จัะค�ดค%านัติ"อไป็ แติ"ไม"ติ�ดอ&านัาจัศึาลัในัการท�(จัะไติ"สุวินัแลัะช��ขาดในัเร'(องการม�อย!" ควิามแท%จัร�งหร'อควิามถู!กติ%องของเอกสุารนั��นัเม'(อศึาลัเห:นัสุมควิร แลัะไม"ติ�ดสุ�ทธ�ของค!"ควิามฝ่8ายนั��นัท�(จัะอ%างวิ"าสุ�ญญาหร'อหนั��ท�(ระบุ�ไวิ%ในัเอกสุานันั��นัไม"สุมบุ!รณ3 หร'อค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งติ�ควิามหมายผิ�ด

4. เม'(อย�งม�ข%อโติ%ถู�ยงก�นัในัเร'(องควิามแท%จัร�งหร'อควิามถู!กติ%องของเอกสุาร ศึาลัม�อ&านัาจัช��ขาดข%อโติ%เถู�ยงนั��นัได%ท�นัท�เม'(อเห:นัวิ"าไม"จั&าเป็,นัติ%องสุ'บุพยานัหลั�กฐานัติ"อไป็ หร'อม�ฉะนั��นัก:อาจัช��ขาดเม'(อได%สุ'บุพยานัติามท�(ได%ก&าหนัดไวิ%แลั%วิ

5. เอกสุารมหาชนัซึ่�(งพนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ได%ท&าข��นัหร'อร�บุรอง หร'อสุ&าเนัาอ�นัร�บุรองถู!กติ%องแห"งเอกสุารนั��นั แลัะเอกชนัท�(ม�ค&าพ�พากษาแสุดงวิ"าเป็;นัของแท%จัร�งแลัะถู!กติ%องนั��นั ได%ร�บุการสุ�นันั�ษฐานัไวิ%ก"อนัวิ"าเป็,นัของแท%จัร�งแลัะถู!กติ%อง

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

106

15.1.1 หลั�กเกณฑ์3การนั&าพยานัเอกสุารมาสุ'บุเม'(อค!"ควิามฝ่8ายใดอ%างอ�งเอกสุารฉบุ�บุใดเป็,นัพยานัหลั�กฐานั

แลัะค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งค�ดค%านัเอกสุารนั��นั ค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างเอกสุารม�หนั%าท�(อย"างไร

ถู%าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารนั��นัย�งอย!"ในัควิามครอบุครองของค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างเอกสุารให%ค!"ควิามฝ่8ายนั��นันั&าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารมาแสุดงติ"อศึาลัในัวิ�นัสุ'บุพยานั

15.1.2 การถู'อวิ"าค!"ควิามยอมร�บุข%อเท:จัจัร�งแห"งข%ออ%างในัการนั&าสุ'บุพยานัเอกสุาร

โจัทก3อ%างเอกสุารท�(อย!"ในัควิามครอบุครองของจั&าเลัยเป็,นัพยานัหลั�กฐานัในัคด� จั&าเลัยไม"สุ"งเอกสุารติามค&าสุ�(งเร�ยกของศึาลั ผิลัเป็,นัอย"างไร

ถู'อวิ"าจั&าเลัยยอมร�บุติามข%ออ%างของโจัทก3ท�(จัะติ%องนั&าสุ'บุโดยเอกสุารนั��นัแลั%วิ

15.1.3 การค�ดค%านัเอกสุารถู%าค!"ควิามฝ่8ายท�(ถู!กอ%างเอกสุารมาเป็,นัพยานัหลั�กฐานัย�นัตินัไม"

ค�ดค%านัการอ%างเอกสุารติามหลั�กเกณฑ์3ท�(บุ�ญญ�ติ�ไวิ%ในั ป็วิพ. มาติรา 125 ผิลัทางกฎีหมายเป็,นัอย"างไร

ถู%าค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างเอกสุารมาเป็,นัพยานัหลั�กฐานัย�นัตินั ไม"ค�ดคานัการอ%างเอกสุารเสุ�ยก"อนัการสุ'บุพยานั หร'อศึาลัไม"อนั�ญาติให%ค�ดค%านัภายหลั�งวิ�นันั��นั ห%ามไม"ให%ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัค�ดค%านัการม�อย!"แลัะควิามแท%จัร�งของเอกสุารนั��นัหร'อควิามถู!กติ%องแห"งสุ&าเนัานั��นั แติ"ท��งท��งนั��ไม"ติ�ดอ&านัาจัของศึาลัในัอ�นัท�(จัะไติ"สุวินัแลัะช��ขาดในัเร'(องการท�(ม�อย!" ควิามแท%จัร�งหร'อควิามถู!กติ%องแห"งสุ&าเนัานั��นั แติ"ท��งนั��ไม"ติ�ดอ&านัาจัของศึาลัในัอ�นัท�(จัะไติ"สุวินัแลัะช��ขาดในัเร'(องการม�อย!" ควิามแท%จัร�งหร'อควิามถู!กติ%องเช"นัวิ"านั��นัในัศึาลัเห:นัสุมควิร แลัะไม"ติ�ดสุ�ทธ�ของค!"ควิามฝ่8ายนั��นัท�(จัะอ%างวิ"าสุ�ญญาหร'อหนั��ท�(ระบุ�ไวิ%ไวิ%ในัเอกสุารนั��นัไม"สุมบุ!รณ3หร'อค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งติ�ควิามหมายผิ�ดชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

107

15.1.4 การช��ขาดควิามแท%จัร�งแลัะถู!กติ%องของเอกสุารโดยสุาร

เม'(อม�การอ%างเอกสุารเป็,นัพยานัหลั�กฐานั แลัะค!"ควิามย�งได%โติ%เถู�ยงก�นัในัเร'(องควิามถู!กติ%องแท%จัร�งของเอกสุารนั��นั ศึาลัม�อ&านัาจัด&าเนั�นัการอย"างไรได%บุ%าง

ถู%าศึาลัเห:นัสุมควิรให%ศึาลัช��ขาดข%อโติ%เถู�ยงนั��นัได%ท�นัท� ในัเม'(อเห:นัวิ"าไม"จั&าเป็,นัติ%องสุ'บุพยานั หลั�กฐานัติ"อไป็ หร'อม�ฉะนั��นัให%ช��ขาดในัเม'(อได%สุ'บุพยานัติามวิ�ธ�ติ"อไป็นั��ท��งหมดหร'อโดยวิ�ธ�ใดวิ�ธ�หนั�(งค'อ

1) ติรวิจัสุอบุบุรรดาเอกสุารท�(ม�ได%ถู!กค�ดค%านัแลั%วิจัดลังไวิ%ซึ่�(งการม�อย!" หร'อข%อควิามแห"งเอกสุารท�(ถู!กค�ดค%านั

2) ซึ่�กถูามพยานัท�(ทราบุการม�อย!"หร'อข%อควิามแห"งเอกสุารท�(ถู!กค�ดค%านั หร'อพยานัผิ!%ท�(สุามารถูเบุ�กควิามในัข%อควิามแท%จัร�งแห"งเอกสุาร หร'อควิามถู!กติ%องแห"งสุ&าเนัา

3) ให%ผิ!%เช�(ยวิชาญติรวิจัสุอบุเอกสุารท�(ถู!กค�ดค%านันั��นัในัระหวิ"างท�(ย�งม�ได%ช��ขาดติ�ดสุ�นัคด� ให%ศึาลัย�ดเอกสุารท�(สุงสุ�ยวิ"า

ป็ลัอมหร'อไม"ถู!กติ%องไวิ% แติ"ข%อควิามนั��ไม"บุ�งค�บุถู�งเอกสุารราชการท�(ทางราชการเร�ยกค'นัไป็

15.1.5 การนั&าสุ'บุเอกสุารมหาชนัม�เอกสุารป็ระเภทใดบุ%างท�(เม'(ออ%างเป็,นัพยานัหลั�กฐานัในัคด�แลั%วิ

จัะได%ร�บุการสุ�นันั�ษฐานัวิ"าเป็,นัของแท%จัร�งแลัะถู!กติ%องได%แก" (1) เอสุารมหาชนัซึ่�(งพนั�กงานัเจั%าหนั%าท�(ได%ท&าข��นัหร'อ

ร�บุรอง หร'อสุ&าเนัาอ�นัร�บุรองถู!กติ%องแห"งเอกสุารนั��นั (2) เอกสุารเอกชนัท�(ม�ค&าพ�พากษาแสุดงวิ"าเป็,นัของแท%จัร�งแลัะถู!กติ%อง

15.2 การติรวจบุ$ คคลั ว�ติถ$ สถานทั่�� แลัะการแติ�งติ�- งผู้+)เช��ยวชาญ

1. การติรวิจับุ�คคลัหร'อวิ�ติถู�พยานั ให%ค!"ควิามนั&าบุ�คคลัหร'อวิ�ติถู�พยานันั��นัมาศึาลัในัวิ�นัสุ'บุพยานัหร'อวิ�นัอ'(นัใดท�(ศึาลัได%ก&าหนัด แติ"ถู%าการ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

108

ติรวิจัไม"สุามารถูกระท&าได%ในัศึาลั ศึาลัก:อาจัท&าการติรวิจั ณ สุถูานัท�(เวิลัาแลัะภาในัเง'(อนัไขท�(ศึาลัเห:นัสุมควิรได%

2. ผิ!%เช�(ยวิชาญหมายถู�งบุ�คคลัท�(ศึาลัแติ"งติ��ง เพ'(อท�(จัะก&าหนัดหนั%าท�(ในัการติรวิจัพ�สุ!จันั3โดยใช%วิ�ทยา การศึาสุติร3ติ"างๆ หร'อควิามช&านัาญ แลัะให%ควิามเห:นัซึ่�(งอาจัเป็,นัป็ระโยชนั3ในัการวิ�นั�จัฉ�ยช��ขาดข%อพ�พาทแห"งคด�

15.2.1 การติรวิจับุ�คคลั วิ�ติถู� แลัะสุถูานัท�(โดยศึาลัอธ�บุายหลั�กกฎีหมายในัเร'(องการติรวิจับุ�คคลั วิ�ติถู� แลัะสุถูานัท�(

โดยศึาลัการติรวิจับุ�คคลัหร'อวิ�ติถู�พยานั กฎีหมายก&าหนัดให%ค!"ควิามนั&า

มาศึาลัในัวิ�นัสุ'บุพยานัหร'อในัวิ�นัอ'(นัใดท�(ศึาลัได%ก&าหนัด แติ"ถู%าการติรวิจัไม"อาจักระท&าได%ในัศึาลั ศึาลัก:อาจัท&าการติรวิจั ณ สุถูานัท�(แลัะภายในัเง'(อนัไขท�(ศึาลัเห:นัสุมควิรได%

15.2.2 การแติ"งติ��งผิ!%เช�(ยวิชาญโดยศึาลัผิ!%เช�(ยวิชาญท�(ศึาลัแติ"งติ��งจัะติ%องมาแสุดงควิามเห:นัด%วิยการ

เบุ�กควิามเป็,นัพยานัในัท�กกรณ�หร'อไม"ผิ!%เช�(ยวิชาญท�(ศึาลัติ��งไม"ติ%องมาเบุ�กควิามในัฐานัะพยานับุ�คคลั

เสุมอไป็ เพราะอาจัแสุดงควิามค�ดเห:นัด%วิยวิาจัาหร'อเป็,นัหนั�งสุ'อก:ได% แลั%วิแติ"ศึาลัจัะติ%องการ แติ"ถู%าศึาลัย�งไม"เป็,นัท�(พอใจัในัควิามเห:นัของผิ!%เช�(ยวิชาญท�(เป็,นัหนั�งสุ'อนั��นั ศึาลัอาจัเร�ยกให%ผิ!%เช�(ยวิชาญนั��นัมาศึาลัเพ'(ออธ�บุายด%วิยวิาจัาก:ได%

แบุบุประเม�นผู้ลัหน�วยทั่�� 15

1. อ%างเช:คซึ่�(งม�ลัายม'อช'(อจั&าเลัยป็ลัอม เป็,นัการอ%างเอกสุารเป็,นัพยานัหลั�กฐานั

2. เม'(อค!"ควิามฝ่8ายใดอ%างอ�งเอกสุารฉบุ�บุใดเป็,นัพยานัหลั�กฐานั แลัะค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งค�ดค%านั เอกสุารนั��นัถู%าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารอย!"ในัครอบุ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

109

ครองของค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างค!"ควิามฝ่8ายนั��นัม�หนั%าท�(นั&าติ%นัฉบุ�บุเอกสุารแสุดงติ"อศึาลั ในัวิ�นัสุ'บุพยานั

3. การท�(จั&าเลัยไม"สุ"งเอกสุารท�(จั&าเลัยครอบุครองติามค&าสุ�(งเร�ยกเอกสุารของศึาลัติามท�(โจัทก3อ%าง ถู'อวิ"า จั&าเลัยยอมร�บุติามข%ออ%างของโจัทก3ท�(จัะติ%องนั&าสุ'บุโดยเอกสุารนั��นัแลั%วิ

4. โจัทก3แลัะจั&าเลัยติ"างอ%างพ�นั�ยกรรมซึ่�(งอย!"ในัควิามครอบุครองของโจัทก3 โจัทก3นั&าพ�นั�ยกรรมไป็แช"นั&�าจันัข%อควิามเลัอะเลั'อนัอ"านัไม"ออกถู'อวิ"า ข%อเท:จัจัร�งท�(จั&าเลัยจัะติ%องนั&าสุ'บุโดยพ�นั�ยกรรมนั��นัโจัทก3ยอมร�บุแลั%วิ

5. การท�(ค!"ควิามไม"ค�ดค%านัการอ%างเอกสุารของอ�กฝ่8ายหนั�(งเสุ�ยก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานั ( ก ) ห%ามไม"ให%ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัค�ดค%านัการม�อย!" แลัะควิาม

ถู!กติ%องแท%จัร�งของเอกสุารนั��นั ( ข ) ไม"ติ�ดอ&านัาจัของศึาลัในัการท�(จัะ ไติ"สุวินั แลัะช��ขาดในัเร'(องการม�อย!" ควิามแท%จัร�งถู!กติ%องของเอกสุารในั เม'( อศึาลัเห:นัสุมควิร ( ค ) ไม"ติ�ดสุ�ทธ�ของค!"ควิามฝ่8ายนั��นัท�(จัะอ%างวิ"า สุ�ญญาหร'อหนั��ท�(ระบุ�ไวิ%ในัเอกสุารนั��นัไม"สุมบุ!รณ3 หร'อค!"ควิามอ�กฝ่8าย หนั�(งติ�ควิามหมายผิ�ด

6. ในักรณ�ท�(ม�ข%อโติ%เถู�ยงในัเร'(องควิามแท%จัร�งของพยานัเอกสุาร ศึาลัม�อ&านัาจั ( ก ) ช��ขาดข%อโติ%เถู�ยงนั��นัได%ท�นัท�เม'(อเห:นัวิ"าไม"จั&าเป็,นัติ%อง

สุ'บุพยานัหลั�กฐานัติ"อไป็ ( ข ) แติ"งติ��งผิ!% เช�(ยวิชาญเพ'( อติรวิจัสุอบุ เอกสุารท�ถู!กค�ดค%านันั��นั ( ค ) ย�ดเอกสุารท�(สุงสุ�ยวิ"าป็ลัอมหร'อไม"ถู!ก ติ%องไวิ%ในัระหวิ"างท�(ย�งไม"ได%ติ�ดสุ�นัคด�

7. หนั�งสุ'อราชการ ไม"ใช"เอกสุารมหาชนั8. การนั&าสุ'บุเอกสุารท�(ได%ร�บุการสุ�นันั�ษฐานัไวิ%ก"อนัวิ"าเป็,นัของแท%จัร�ง

แลัะถู!กติ%องค'อ เอกสุารมหาชนัแลัะเอกสุารเอกชนัท�(ม�ค&าพ�พากษาแสุดงวิ"าเป็,นัของแท%จัร�งแลัะถู!กติ%อง

9. การแติ"งติ��งผิ!%เช�(ยวิชาญ อย!"ในัด�ลัพ�นั�จัของศึาลั แติ"ศึาลัจัะบุ�งค�บุ ให%บุ�คคลัใดเป็,นัผิ!%เช�(ยวิชาญไม"ได% นัอกจัากบุ�คคลันั��นัจัะย�นัยอมลังช'(อไวิ% ในัทะเบุ�ยนัผิ!%เช�(ยวิชาญของศึาลัแลั%วิ

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

110

10. การแสุดงควิามเห:นัของผิ!%เช�(ยวิชาญจัะติ%องกระท&าโดยวิ�ธ� ด%วิยวิาจัาหร'อเป็,นัหนั�งสุ'อแลั%วิแติ"ศึาลัจัะติ%องการ

11. อ%างภาพถู"ายห%องพ�พาทซึ่�(งโจัทก3ฟ้;องจั&าเลัยออกจัากห%อง เช"าด�งกลั"าวิ ไม"ใช"เป็,นัการอ%างเอกสุารเป็,นัพยานัหลั�กฐานั

12. โจัทก3อ%างสุ�ญญาเช"าซึ่'�อเป็,นัพยานัหลั�กฐานั จั&าเลัยค�ดค%านัควิามถู!กติ%องแท%จัร�งของสุ�ญญาเช"าด�งกลั"าวิ ถู%าติ%นัฉบุ�บุสุ�ญญาเช"าซึ่'�อนั��นัอย!"ในัควิามครอบุครองของโจัทก3 โจัทก3ม�หนั%าท�(นั&าติ%นัฉบุ�บุมาแสุดงติ"อศึาลั ในัวิ�นัสุ'บุพยานั

13. ด&า เป็,นัโจัทก3ย'( นัฟ้;องแดงเป็,นัจั&า เลัยในัคด�แพ"งด&า อ%างสุ�ญญาซึ่'�อขายซึ่�(งอย!"ในัครอบุครอง ของแดงแลัะศึาลัได%ม�ค&าสุ�(งเร�ยกให%แดงสุ"งสุ�ญญาซึ่'�อขายด�งกลั"าวิแติ"แดงไม"ยอมสุ"งสุ�ญญาซึ่'�อขายท�(แดงครอบุครองอย!"เช"นันั�� ถู'อวิ"า แดงยอมร�บุข%ออ%างของด&าท�(ติ%องการนั&าสุ'บุโดยเอกสุานั��นัแลั%วิ

14. ถู%าค!"ควิามฝ่8ายท�(อ%างเอกสุารได%ท&าให%เสุ�ยหายด%วิยป็ระการใดๆ เพ'(อให%เอกสุารนั��นัไร%ป็ระโยชนั3โดม�"งหมายท�(จัะก�ดก�นัไม"ให%ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งอ%างอ�งเอกสุารนั��นัเป็,นัพยานัหลั�กฐานั เช"นันั��ถู'อวิ"า ข%อเท:จัจัร�งแห"งข%ออ%างท�(ค!"ควิามอ�กฝ่8ายหนั�(งท&าให%เอกสุารเสุ�ยหายได%ยอมร�บุแลั%วิ

15. การท�(ค!"ควิามไม"ค�ดค%านัการอ%างเอกสุารของอ�กฝ่8ายหนั�(งเสุ�ยก"อนัวิ�นัสุ'บุพยานั ห%ามม�ให%ค!"ควิามฝ่8ายนั��นัค�ดค%านัการม�อย!"แลัะควิามถู!กติ%องแท%จัร�งแห"งสุ&าเนัาเอกสุารนั��นั

16. ในักรณ�ท�(ม�ข%อโติ%เถู�ยงในัเร'(องควิามแท%จัร�งของพยานัเอกสุาร ศึาลัม�อ&านัาจัช��ขาดข%อโติ%เถู�ยงนั��นัได%ท�นัท�เม'(อเห:นัวิ"าไม"จั&าเป็,นัติ%องสุ'บุพยานัหลั�กฐานัติ"อไป็

17. ทะเบุ�ยนัหย"า ถู'อวิ"าเป็,นัเอกสุารมหาชนั18. การนั&าสุ'บุเอกสุารมหาชนั จัะได%ร�บุการสุ�นันั�ษฐานัไวิ%ก"อนัวิ"า

เป็,นัของแท%จัร�งแลัะถู!กติ%อง19. ผิ! % เช�(ยวิชาญค'อ บุ�คคลัท�(ศึาลัติ��งให%เป็,นัผิ!%เช�(ยวิชาญโดย

ด�ลัพ�นั�จัของศึาลั แติ"ศึาลัจัะบุ�งค�บุให%บุ�คคลัใดเป็,นัผิ!%เช�(ยวิชาญไม"ได% นัอกจัากบุ�คคลันั��นัได%ย�นัยอมลังช'(อไวิ%ในัทะเบุ�ยนัผิ!%เช�(ยวิชาญของศึาลั

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

111

20. เม'(อศึาลัติ��งนัายเข�ยวิเป็,นัผิ!%เช�(ยวิชาญท&าการติรวิจัพ�สุ!จันั3ลัายม'อในัเช:คของกลัางวิ"าเป็,นัลัายม'อช'(อของจั&าเลัยท�(ให%ติ�วิอย"างไวิ%หร'อไม" เช"นันั��นัายเข�ยวิผิ!%เช�(ยวิชาญจัะติ%องแสุดงควิามเห:นัของตินัโดยวิ�ธ� โดยวิาจัาหร'อเป็,นัหนั�งสุ'อแลั%วิแติ"ศึาลัจัะติ%องการ

****************************************

ชมรมนั�กศึ�กษา มหาวิ�ทยลั�ยสุ�โขท�ยธรรมาธ�ราช จั�งหวิ�ดราชบุ�ร� พ..ศึ. 2551

112