Upload
others
View
19
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ΜεταγραφικήΜεταγραφική έκφρασηέκφρασητηςτης ανάστροφηςανάστροφης μεταγραφάσηςμεταγραφάσης τηςτης τελομεράσηςτελομεράσης
((hTERThTERT))
καικαι τηςτης 2,32,3--διοξυγονάσηςδιοξυγονάσης τηςτης ινδολεαμινδολεαμiiνηςνης (IDO) (IDO)
στονστον καρκίνοκαρκίνο τουτου πνεύμοναπνεύμονα
171700 ΠανελλήνιοΠανελλήνιο ΣυνέδριοΣυνέδριο ΝοσημάτωνΝοσημάτων ΘώρακοςΘώρακος
Θ Κερενίδη, Μ Ζαμανάκου, Σ Τσόχας, Μ Νάκου, Θ Πουλαράκης, Α Χέβας, J Dahadreh, Κ Γουργουλιάνης, Α Γερμενής, Β Καρανίκας
ΠανεπιστήμιοΠανεπιστήμιο ΘεσσαλίαςΘεσσαλίας
ΤελομερήΤελομερήΔομέςΔομές σταστα άκραάκρα τωντων ευκαρυωτικώνευκαρυωτικών χρωμοσωμάτωνχρωμοσωμάτων πουπου διασφαλίζουνδιασφαλίζουν τητη διατήρησηδιατήρησητηςτης γενετικήςγενετικής σταθερότηταςσταθερότητας
ΕπαναλαμβανόμενεςΕπαναλαμβανόμενες αλληλουχίεςαλληλουχίες DNADNA 55’’--TTAGGGTTAGGG--33’’Τελομερή
επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες
Κυτταρικός θάνατος
Αθανατοποιημένα καρκινικά κύτταρα
ΤελομεράσηΤελομεράση
hTERChTERChTERThTERTTEPTEP11
IDOIDO
ΚυτοσολικήΚυτοσολική μονομερήςμονομερήςαιμοπρωτεΐνηαιμοπρωτεΐνη
430 430 αμινοξέααμινοξέα((ΜΒΜΒ 45,324 KD)45,324 KD)
IDO IDO καικαι καρκίνοςκαρκίνος
ΑνοσοκατασταλτικήΑνοσοκατασταλτική δράσηδράση
MMείωσηείωση τηςτης συγκέντρωσηςσυγκέντρωσηςτηςτης τρυπτοφάνηςτρυπτοφάνης
ΠαραγωγήΠαραγωγή τοξικώντοξικώνμεταβολιτώνμεταβολιτών γιαγια τατα ΤΤκύτταρακύτταρα
(L(L--kynurenine, kynurenine, 33--hydroxyanthranilic acid)hydroxyanthranilic acid)
Munn D, et al. Trends Mol Med 2004, Munn DH, J Clin Invest 2007, Zamanakou et al, Immunol Lett 2007
Επιχώριοςλεμφαδένας
Μεταγραφική έκφραση hTERT και IDO
α. σε κυτταρικές σειρές ΜΜΚΠ
β. σε καρκινικό ιστό και σε παρακείμενο μηπροσβεβλημένο ιστό (συγκριτικά) από ασθενείς μεκαρκίνο του πνεύμονα
Συσχέτιση με κλινικοεργαστηριακές παραμέτρουςκαι με την επιβίωση των ασθενών
ΣκοπόςΣκοπός
9 9 καρκινικέςκαρκινικές κυτταρικές σειρές ΚΠ:
CALU-1, CALU-6, GILI, ONET, SK-LU-1,
NCI-H441, NCI-H460, NCI-H596, NCI-H661
28 28 ασθενείςασθενείς
23 23 άνδρεςάνδρες καικαι 55 γυναίκεςγυναίκες ((μέσημέση ηλικίαηλικία 63.463.4 ±± 9.7 9.7 έτηέτη) )
1919 λοβεκτομέςλοβεκτομές, 1 , 1 διλοβεκτομήδιλοβεκτομή καικαι 8 8 πνευμονεκτομέςπνευμονεκτομές
ΠλήρηςΠλήρης εκτομήεκτομή ((complete resectioncomplete resection--RR0) 0)
ΙστόςΙστός αναφοράςαναφοράς: : ΑμάρτωμαΑμάρτωμα
ΥΛΙΚΟ
151556561515272712012052525757353555552626
118811883613615454884242141412122727373723231414131329294284282252251201201501503131
Όγκος(cm(cm33))
KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK--KKKK------KKKKKKKKKKKK
ΙστόςΑσθενείς
ΝΝoo
Φύλο Ηλικία Τύπος ΔιαφοροποίησηΔιαφοροποίησηpTNMpTNM ppΣτάδιοΣτάδιο
1122334455667788991010111112121313141415151616171718181919202021212222232324242525262627272828
FFMMMMFFFFMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMFFMMFFMMMM
5656656565654848595973735555606065657474484871716161676755557979707063637979595962625959585876764040757574745959
ADADADADADADADADADADADADADADADADADADADADADADADADSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSCSC
SCLCSCLCADAD--BACBACADAD--BACBACADAD--BACBAC
ΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΥψηλήΥψηλήΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλήΜέτριαΜέτριαΜέτριαΜέτριαΧαμηλήΧαμηλή
TT11NN11MM00TT33NN00MM00TT1N2M01N2M0TT1N0M01N0M0TT2N2M02N2M0TT2N0M02N0M0TT4N2M04N2M0TT2N1M02N1M0TT3N0M03N0M0TT2N0M02N0M0TT3N1M03N1M0TT2N2M02N2M0TT2N0M12N0M1TT1N0M01N0M0TT2N1M02N1M0TT2N0M02N0M0TT2N0M02N0M0TT3N1M03N1M0TT2N0M02N0M0TT2N1M02N1M0T2N0M0T2N0M0T1N1M0T1N1M0T2N0M0T2N0M0T2N0M0T2N0M0T3N1M0T3N1M0T2N0M0T2N0M0T2N1M0T2N1M0T4N0M1T4N0M1
IIAIIAIIBIIBIIIAIIIAIAIA
IIIAIIIAIBIB
IIIBIIIBIIBIIBIIBIIBIBIB
IIIAIIIAIIIAIIIAIVIVIAIAIIBIIBIBIBIBIB
IIIAIIIAIBIBIIBIIBIBIBIIAIIAIBIBIBIB
IIIIIAIAIBIBIIBIIBIVIV
ΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦ--ΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦΦ
ΥΛΙΚΟ
ΣχεδιασμόςΣχεδιασμός--ΜέθοδοιΜέθοδοι
Καρκινικός ιστόςασθενών
Καρκινικές κυτταρικέςσειρές
Παρακείμενοςμη προσβεβλημένος
ιστός
Εκχύλιση RNΑ
Σύνθεση cDNA
PCR για:1) β-actin2) hTERT
QiagenQiagen TaqTaq MastermixMastermix
qRT PCR για:1) IDO2) ABL
Ιστός αναφοράς-αμάρτωμα
RNeasyRNeasy,, QiagenQiagen
OmniscriptOmniscript RT RT kitkit, , QiagenQiagen
SYBR SYBR supermixsupermix kitkit
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
ΈκφρασηΈκφραση τηςτης hTERThTERT στιςστις καρκινικέςκαρκινικές σειρέςσειρές
ONE T CALU-1 CALU-6 GILI NCIH-596
NCI-460
NCI-661
NCI-441
SK-LU-1
200
400
200
L
hTERT Καρκινικές Σειρές
0
20
40
60
80
100
120
ONET CALU-1 CALU-6 GILI NCIH596 NCIH460 NCIH661 NCIH441 SK-LU-1
Τiμή
R
8/98/9 καρκινικέςκαρκινικές σειρέςσειρές ΚΠΚΠ
ΣχετικήΣχετική έκφρασηέκφραση68.96 68.96 ±± 31.3331.33
ΑνίχνευσηΑνίχνευση τηςτης μεταγραφικήςμεταγραφικήςέκφρασηςέκφρασης τηςτης hTERThTERT
21/24 21/24 δείγματαδείγματα καρκινικούκαρκινικού ιστούιστού (87%) (87%) 71.00 71.00 ±± 68.5068.50
3/27 3/27 δείγματαδείγματα παρακείμενουπαρακείμενου μημηπροσβεβλημένουπροσβεβλημένου ιστούιστού (11%) (11%) 1.00 (1.001.00 (1.00--48.10)48.10)
112.50 ± 73.9612≥50 cm30.001
29.49 ± 24.1212<50 cm3ΟΓΚΟΣΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ
108.00 ± 85.629III-IV0.037
48.79 ± 45.9515I–IIΣΤΑΔΙΟ
31.65± 1.202M1
74.57± 70.5522M0M
99.06 ± 79.9611N1-N20.063
47.25 ± 48.2913N0N
121.30 ± 82.407T3-T40.017
50.26 ± 51.3317T1-T2T
63.46 ± 71.5313G30.569
79.90 ± 67.0111G1-G2ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ
51.58 ± 53.438ΠΛΑΚΩΔΕΣ0.487
70.49 ± 64.5715ΑΔΕΝΟΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΣΤΥΠΟΣ
86.29 ± 73.2413ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
63.69 ± 75.327ΠΡΩΗΝ
ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ 0.406
34.08 ± 14.454ΜΗ-ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
ΚΑΠΝΙΣΜΑ
74.16 ± 64.5750.910
70.16 ± 71.1719ΦΥΛΟ
78.87 ± 62.578≥700.699
67.05 ± 72.9216<70ΗΛΙΚΙΑ
p-valuemean ± SDn
Συσχέτιση της έκφρασης της hTERT με κλινικοεργαστηριακές παραμέτρους
T1-2 T3-4
0
50
100
150
200
250p=0.017
Τ-παράγοντας
mR
NA
hTE
RT
p=0.037
I-II III-IV
0
50
100
150
200
250
Στάδιο νόσου
mR
NA
hTE
RT
p= 0.001
<50 >50
0
50
100
150
200
250
Όγκος νεοπλάσματος (cm3)
mR
NA
hTE
RT
ΗΗ έκφρασηέκφραση τουτου mRNAmRNA τηςτης hTERThTERT στονστον παρακείμενοπαρακείμενο μημηπροσβεβλημένοπροσβεβλημένο ιστόιστό, , βρέθηκεβρέθηκε σημαντικάσημαντικά μικρότερημικρότερη απόαπό αυτήαυτήστονστον αυτόλογοαυτόλογο καρκινικόκαρκινικό ιστόιστό, , αλλάαλλά καικαι απόαπό αυτήαυτή στιςστις καρκινικέςκαρκινικέςσειρέςσειρές
ΔενΔεν φάνηκεφάνηκε στατιστικάστατιστικά σημαντικήσημαντική διαφοράδιαφορά τηςτης έκφρασηςέκφρασης τηςτηςμεταξύμεταξύ καρκινικούκαρκινικού ιστούιστού καικαι καρκινικώνκαρκινικών σειρώνσειρών
Φ Κ ΚΣ
50
150
250
p<0.0001 p=0.914
p=0.0008
mR
NA
hTE
RT
ΈκφρασηΈκφραση τηςτης IDOIDO στιςστις καρκινικέςκαρκινικέςσειρέςσειρέςΑνιχνεύτηκεΑνιχνεύτηκε στιςστις 3 3 απόαπό τιςτις 9 9 καρκινικέςκαρκινικές σειρέςσειρές4.68 4.68 ±± 11.08 (0.0011.08 (0.00--33.94)33.94)
1.778
4.840
ΚΚ ΦΦ
ΣύνολοΣύνολοασθενώνασθενών
8.46 8.46 ±± 15.1815.18 3.28 3.28 ±± 2.512.51
ΑΔΕΝΟΑΔΕΝΟ 11.75 11.75 ±± 18.5218.52 3.32 3.32 ±± 2.542.54
ΠΛΑΚΩΔΕΣΠΛΑΚΩΔΕΣ 3.22 3.22 ±± 2.962.96 3.32 3.32 ±± 2.752.75
Μεταγραφική έκφραση της IDOστους ασθενείς
21 / 24 δείγματα καρκινικού ιστού (87.5%)
21 / 25 δείγματα παρακείμενου μη προσβεβλημένου ιστού (84%)
Μόνο στο αδενοκαρκίνωμα η σχετική έκφραση της IDO ήταν μεγαλύτερηστον καρκινικό ιστό έναντι του παρακείμενου μη προσβεβλημένου ιστού
Δεν βρέθηκε διαφορά μεταξύ των δύο ιστολογικών τύπων στον καρκινικόιστό καθώς και στον παρακείμενο μη προσβεβλημένο ιστό
ΑΔ-Κ ΑΔ-Φ ΠΛ-Κ ΠΛ-Φ
0
5
10
15
20 p=0.046 p=0.945
p=0.075
p=0.998
mRN
A ID
O
12.53 ± 20.6212≥50cm30.340
4.40 ± 4.5312<50cm3ΟΓΚΟΣΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΟΣ
4.93 ± 2.989III-IV0.551
10.58 ± 18.9915I–IIΣΤΑΔΙΟ
4.05 ± 3.602M1
8.86 ± 15.8022M0M
5.73 ± 4.5911N1-N20.417
10.77 ± 20.2813N0N
9.82 ± 12.597T3-T40.309
7.90 ± 16.4517T1-T2T
7.24 ± 10.0013G30.772
9.90 ± 20.1411G1-G2ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ
3.22 ± 2.968ΠΛΑΚΩΔΕΣ0.075
11.75 ± 18.5215ΑΔΕΝΟΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΣΤΥΠΟΣ
8.96 ± 18.5313ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
5.18 ± 5.647ΠΡΩΗΝΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
0.590
12.55 ± 16.734ΜΗΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
ΚΑΠΝΙΣΜΑ
19.06 ± 29.1050.078
5.67 ± 8.1719ΦΥΛΟ
11.24 ± 23.838≥700.538
7.07 ± 9.0616<70ΗΛΙΚΙΑ
p-valuemean ± SDn
Δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά τηςέκφρασης της IDO σε σχέση με τις κλινικοεργαστηριακές
παραμέτρους
ΗΗ σχετικήσχετική έκφρασηέκφραση τηςτης IDOIDO στιςστις καρκινικέςκαρκινικέςσειρέςσειρές βρέθηκεβρέθηκε μικρότερημικρότερη τόσοτόσο απόαπό αυτήαυτή στονστονπαρακείμενοπαρακείμενο μημη προσβεβλημένοπροσβεβλημένο ιστόιστό όσοόσο καικαιστονστον καρκινικόκαρκινικό ιστόιστό
ΔενΔεν βρέθηκεβρέθηκε διαφοράδιαφορά μεταξύμεταξύ παρακείμενουπαρακείμενου μημηπροσβεβλημένουπροσβεβλημένου ιστούιστού καικαι καρκινικούκαρκινικού ιστούιστού
ΚΣ Φ Κ
0
5
10
15
20 p=0.021 p=0.236
p=0.014
mRN
A ID
O
0 250 500 750 1000 1250
0
20
40
60
80
100
IDO<3.81έτους 100%, 3ετής 87%
Ημέρες μετά το χειρουργείο
p=0.033
IDO>3.81έτους 73%, 3ετής 48%
Επιβίω
ση %
Στατιστικά σημαντική συσχέτισητης έκφρασής της στον καρκινικό ιστό,με τη συνολική επιβίωση των ασθενών
MS=627 μέρες
ΣυνέκφρασηΣυνέκφραση hTERThTERT καικαι IDOIDO
ΣταΣτα 18 18 / / 24 24 δείγματαδείγματα καρκινικούκαρκινικού
ιστούιστού (75%), (75%), εκφράστηκεεκφράστηκε τοτο
mRNAmRNA καικαι τωντων δύοδύο γονιδίωνγονιδίων χωρίςχωρίς
συσχέτισησυσχέτιση μεταξύμεταξύ τουςτους
ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματαΑνιχνεύτηκεΑνιχνεύτηκε ηη μεταγραφικήμεταγραφική έκφρασηέκφραση τωντων γονιδίωνγονιδίων τηςτηςhTERThTERT καικαι τηςτης IDOIDO -- γιαγια πρώτηπρώτη φοράφορά μεμε qRTqRT--PCRPCR-- στονστονκαρκίνοκαρκίνο τουτου πνεύμοναπνεύμονα..
ΗΗ υψηλότερηυψηλότερη έκφρασήέκφρασή τηςτης IDOIDO σταστα δείγματαδείγματα τωντων ασθενώνασθενώνπιθανόταταπιθανότατα νανα οφείλεταιοφείλεται στηνστην παραγωγήπαραγωγή τουτου ενζύμουενζύμου καικαιαπόαπό άλλαάλλα κύτταρακύτταρα εκτόςεκτός τωντων καρκινικώνκαρκινικών..
ΔιαφάνηκεΔιαφάνηκε ηη πιθανήπιθανή προγνωστικήπρογνωστική αξίααξία τηςτης σχετικήςσχετικήςέκφρασήςέκφρασής τουςτους..
ΕνώΕνώ ηη πλειοψηφίαπλειοψηφία τωντων καρκινικώνκαρκινικών δειγμάτωνδειγμάτων εκφράζειεκφράζει τηντην hTERThTERT, , έναένα ΤΑΑΤΑΑικανόικανό νανα διεγείρειδιεγείρει ειδικέςειδικές CDCD8+ 8+ κυτταρικέςκυτταρικές απαντήσειςαπαντήσεις, , ηη συνέκφρασησυνέκφραση τηςτηςIDOIDO παρεμποδίζονταςπαρεμποδίζοντας τοντον πολλαπλασιασμόπολλαπλασιασμό τωντων ΤΤ κυττάρωνκυττάρων, , πιθανόνπιθανόνσυμβάλλεισυμβάλλει στηστη διαφυγήδιαφυγή τωντων καρκινικώνκαρκινικών κυττάρωνκυττάρων απόαπό τηντην ανοσοεπιτήρησηανοσοεπιτήρησητουτου ξενιστήξενιστή. . ((στόχοστόχο ανοσοθεραπείαςανοσοθεραπείας))
Συνεργάτες:
ΠνευμονολογικήΠνευμονολογική ΚλινικήΚλινική ΠΓΝΛΠΓΝΛ:: ΘΘ. . ΚερενίδηΚερενίδη, , ΚΚ. . ΓουργουλιάνηςΓουργουλιάνης
ΜονάδαΜονάδα ΑνοσολογίαςΑνοσολογίας ΚαρκίνουΚαρκίνου, , ΕργαστήριοΕργαστήριο ΑνοσολογίαςΑνοσολογίας--
ΙστοσυμβατότηταςΙστοσυμβατότητας ΠΓΝΛΠΓΝΛ:: ΜΜ. . ΖαμανάκουΖαμανάκου, , ΣΣ. . ΤσόχαςΤσόχας, , ΘΘ. . ΠουλαράκηςΠουλαράκης, , ΑΑ. .
ΓερμενήςΓερμενής, , ΒΒ. . ΚαρανίκαςΚαρανίκας
ΕργαστήριοΕργαστήριο ΠαθολογικήςΠαθολογικής ΑνατομικήςΑνατομικής ΠΓΝΛΠΓΝΛ:: ΜΜ. . ΝάκουΝάκου
ΘωρακοχειρουργικήΘωρακοχειρουργική ΚλινικήΚλινική ΠΓΝΛΠΓΝΛ:: ΑΑ. . ΧέβαςΧέβας
ΘωρακοχειρουργικήΘωρακοχειρουργική ΚλινικήΚλινική, , ΙατρικόΙατρικό ΚέντροΚέντρο ΑθηνώνΑθηνών:: J. J. DahadrehDahadreh
Επιδοτήσεις:
Hellenic Ministry of Education, PYTHAGORAS, EPAEK II Project GraHellenic Ministry of Education, PYTHAGORAS, EPAEK II Project Grant nt
EU EU Marie Curie Incoming International Fellowship 021975Marie Curie Incoming International Fellowship 021975--IRTALUNGIRTALUNG
Hellenic Hellenic General Secretariat of R&T General Secretariat of R&T –– ΕΝΤΕΡΕΝΤΕΡ20042004 Grant# Grant# 0404ΕΡΕΡ 99
Hellenic Hellenic General Secretariat of R&T General Secretariat of R&T –– Matching fundsMatching funds
Ευχαριστώ πολύ…