วั�นสุ�นทรภู่ 26 มิ�ถุ�นายน นางสาว ไมลี แซ่�ม า เลีขที่� 24 ชั้��นม�ธยมศึ�กษาปี�ที่�3/3

ชี�วัประวั�ติ� "สุ�นทรภู่"         

ส�นที่รภู่ � กวส!าคั�ญสม�ยต้ นร�ต้นโกส&นที่ร' เก&ดว�นจั�นที่ร' เด*อน 8 ข��น 1 คั!�า ปี�มะเมย จั�ลีศึ�กราชั้ 1148 เวลีา 2

โมงเชั้ า หร*อต้รงก�บว�นที่� 26 ม&ถุ�นายน พ.ศึ. 2329 เวลีา 8.00 น. น��นเอง บ&ดาของที่�านเปี1นชั้าวกร!�า ชั้*�อ

พ�อพลี�บ ส�วนมารดาเปี1นชั้าวเม*องฉะเชั้&งเที่รา ชั้*�อแม� ชั้ อย ส�นน&ษฐานว�ามารดาเปี1นข าหลีวงอย �ใน

พระราชั้ว�งหลี�ง

ด้�านการศึ�กษา         

"ส�นที่รภู่ �" ได ร�บการศึ�กษาในพระราชั้ว�งหลี�งแลีะที่�ว�ดชั้ปีะขาว(ว�ดศึรส�ดาราม) ต้�อมาได เข าร�บราชั้การเปี1นเสมยนนายระวาง

กรมพระคัลี�งสวน ในกรมพระคัลี�งสวน แต้�ไม�ชั้อบที่!างานอ*�น นอกจัากแต้�งบที่กลีอน ซ่��งสามารถุแต้�งได ดต้��งแต้�ย�งร� �นหน��ม

เพราะต้��งแต้�เยาว'ว�ยส�นที่รภู่ �มน&ส�ยร�กแต้�งกลีอนย&�งกว�างานอ*�นคัร��งร� �นหน��มก5ไปีเปี1นคัร สอนหน�งส*ออย �ที่�ว�ดศึรส�ดารามในคัลีอง

บางกอกน อย ได แต้�งกลีอนส�ภู่าษ&ต้แลีะกลีอนน&ที่านข��นไว เม*�อ อาย�ราว 20 ปี�

การลอบร�กก�บนางข้�าหลวัง         

ต้�อมาส�นที่รภู่ �ลีอบร�กก�บนางข าหลีวงในว�งหลี�งคันหน��ง ชั้*�อแม�จั�น ซ่��งเปี1นบ�ต้รหลีานผู้ มต้ระก ลี จั�งถุ กกรมพระราชั้ว�งหลี�งกร&�วจันถุ�งให

โบยแลีะจั!าคั�กคันที่��งสอง แต้�เม*�อกรมพระราชั้ว�งหลี�งเสด5จัที่&วงคัต้ใน ปี� พ.ศึ. 2349 จั�งมการอภู่�ยโที่ษแก�ผู้ ถุ กลีงโที่ษที่��งหมดถุวายเปี1น

พระราชั้ก�ศึลี หลี�งจัากส�นที่รภู่ �ออกจัากคั�ก เขาก�บแม�จั�นก5เด&นที่างไปี หาบ&ดาที่� อ!าเภู่อแกลีง จั�งหว�ดระยอง แลีะมบ�ต้รด วยก�น 1 คัน ชั้*�อ

“ ” พ�อพ�ด ได อย �ในคัวามอ�ปีการะของเจั าคัรอกที่องอย � ส�วนส�นที่รภู่ �  ก�บแม�จั�นก5มเร*�องระหองระแหงก�นเสมอ จันภู่ายหลี�งก5เลี&กราก�นไปี

เมิ"#อเร�#มิแติง “ ”น�ราศึพระบาท         

หลี�งจัากน��น ส�นที่รภู่ � ก5เด&นที่างเข าพระราชั้ว�งหลี�งแลีะมโอกาสได ต้&ดต้ามพระองคั'เจั าปีฐมวงศึ'ในฐานะ

มหาดเลี5ก ต้ามเสด5จัไปีในงานพ&ธมาฆบ ชั้า ที่�อ!าเภู่อ พระพ�ที่ธบาที่ จั�งหว�ดสระบ�ร เม*�อปี� พ.ศึ. 2350 แลีะ

“ ” เขาก5ได แต้�ง น&ราศึพระบาที่ พรรณนาเหต้�การณ'ใน “การเด&นที่างคัราวน�ด วย แลีะหลี�งจัาก น&ราศึ

”  พระบาที่ ก5ไม�ปีรากฏผู้ลีงานใดๆ ของส�นที่รภู่ �อกเลีย

แติงกลอนบทละครในเร"#อง "รามิเก�ยรติ�("         

จันกระที่��งเข าร�บราชั้การในปี� พ.ศึ. 2359 ในร�ชั้สม�ยร�ชั้กาลีที่� 2 ส�นที่รภู่ �ได เข าร�บราชั้การในกรมพระอาลี�กษณ' แลีะเปี1นที่�โปีรดปีราน ของพระบาที่สมเด5จัพระพ�ที่ธเลี&ศึหลี านภู่าลี�ย จันแต้�งต้��งให เปี1นกวที่�

ปีร�กษาแลีะคัอยร�บใชั้ ใกลี ชั้&ด เน*�องจัากเม*�อคัร��งที่�พระบาที่สมเด5จัพระพ�ที่ธเลี&ศึหลี านภู่าลี�ยที่รงแต้�งกลีอนบที่ลีะคัรในเร*�อง "รามิเก�ยรติ�(" ติ�ด้ข้�ด้ไมิมิ�ผู้�ใด้ติอกลอนได้�ติ�องพระราชีหฤท�ย จึ�ง

โปรด้ให�สุ�นทรภู่ทด้ลองแติง ปรากฏวัาแติงได้�ด้�เป/นท�#พอพระท�ย จึ�งทรงพระกร�ณาฯ เล"#อนให�เป/น "ข้�นสุ�นทรโวัหาร"

ผู้ลงานข้องสุ�นทรภู่

ประเภู่ทน�ราศึ 

          - น�ราศึเมิ"องแกลง (พ.ศึ. 2349) - แต้�งเม*�อหลี�งพ นโที่ษจัากคั�ก แลีะเด&นที่างไปีหา พ�อที่�เม*องแกลีง

          - น�ราศึพระบาท (พ.ศึ. 2350) - แต้�งหลี�งจัากกลี�บจัากเม*องแกลีง แลีะต้ องต้าม เสด5จัพระองคั'เจั าปีฐมวงศึ'ไปีนม�สการรอยพระพ�ที่ธบาที่ที่�จั�งหว�ดสระบ�รในว�นมาฆบ ชั้า

          - น�ราศึภู่เข้าทอง ( ปีระมาณ พ.ศึ. 2371) - แต้�งโดยสมม�ต้&ว�า เณรหน พ�ด เปี1นผู้  แต้�งไปีนม�สการพระเจัดย'ภู่ เขาที่องที่�จั�งหว�ดอย�ธยา

          - น�ราศึสุ�พรรณ ( ปีระมาณ พ.ศึ. 2374) - แต้�งเม*�อคัร��งย�งบวชั้อย � แลีะไปีคั นหา  ยาอาย�ว�ฒนะที่�จั�งหว�ดส�พรรณบ�ร เปี1นผู้ลีงานเร*�องเดยวของส�นที่รภู่ �ที่�แต้�งเปี1นโคัลีง

          - น�ราศึวั�ด้เจึ�าฟ้3า ( ปีระมาณ พ.ศึ. 2375) - แต้�งเม*�อคัร��งย�งบวชั้อย � แลีะไปีคั นหา ยาอาย�ว�ฒนะต้ามลีายแที่งที่�ว�ดเจั าฟ้=าอากาศึ (ไม�ปีรากฏว�าที่�จัร&งคั*อว�ดใด) ที่�จั�งหว�ด

 อย�ธยา

          - น�ราศึอ�เหนา (ไม�ปีรากฏ, คัาดว�าเปี1นสม�ยร�ชั้กาลีที่�3)  แต้�งเปี1นเน*�อเร*�องอ&เหนาร!าพ�นถุ�งนางบ�ษบา

          - ร4าพ�นพ�ลาป (พ.ศึ. 2385) - แต้�งเม*�อคัร��งจั!า พรรษาอย �ที่�ว�ดเที่พธ&ดาราม แลี วเก&ดฝั?นร ายว�าชั้ะต้าขาด จั�ง

บ�นที่�กคัวามฝั?นพร อมร!าพ�นคัวามอาภู่�พของต้�วไว เปี1น "ร!าพ�นพ&ลีาปี"  จัากน��นจั�งลีาส&กขาบที่

          - น�ราศึพระประธมิ (พ.ศึ. 2385) –เชั้*�อว�าแต้�งเม*�อหลี�งจัากลีาส&กขาบที่แลีะเข าร�บราชั้การในพระบาที่

สมเด5จัพระปี@� นเกลี าเจั าอย �ห�ว ไปีนม�สการพระปีระธมเจัดย'(หร*อพระปีฐมเจัดย')  ที่�เม*องนคัรชั้�ยศึร

          - น�ราศึเมิ"องเพชีร (พ.ศึ. 2388) - แต้�งเม*�อเข าร�บ ราชั้การในพระบาที่สมเด5จัพระปี@� นเกลี าเจั าอย �ห�ว เชั้*�อว�าไปีธ�ระ

ราชั้การอย�างใดอย�างหน��ง น&ราศึเร*�องน�มฉบ�บคั นพบเน*�อหา เพ&�มเต้&มซ่��ง อ. ลี อม เพ5งแก ว เชั้*�อว�า บรรพบ�ร�ษฝัAายมารดา

ของส�นที่รภู่ �เปี1นชั้าวเม*องเพชั้ร

ประเภู่ทน�ทาน          เร"#องโคบ�ติร, เร"#องพระอภู่�ยมิณ�, เร"#องพระไชียสุ�ร�ยา, เร"#องล�กษณวังศึ6, เร"#องสุ�งหไกรภู่พ

เร*�องพระอภู่�ยมณ

เร*�องพระอภู่�ยมณ

พระอภู่�ยมิณ� เปี1นวรรณคัด ชั้&�นเย�ยมเลี�มหน��งของไที่ย ผู้ลีงานชั้&�นเอกของพระส�นที่รโวหาร หร*อส�นที่รภู่ � กวเอก

แห�งกร�งร�ต้นโกส&นที่ร' ปีระพ�นธ'ข��นเปี1นน&ที่านคั!ากลีอนที่� มคัวามยาวมากถุ�ง 94 เลี�มสม�ดไที่ย เม*�อพ&มพ'เปี1นเลี�ม

หน�งส*อ จัะมคัวามยาวกว�าหน��งพ�นสองร อยหน า ระยะ เวลีาในการปีระพ�นธ'ไม�มการระบ�ไว อย�างแน�ชั้�ด แต้�คัาด

ว�าส�นที่รภู่ �เร&�มปีระพ�นธ'ราวปี� พ.ศึ. 2364-2366[1] แลีะแต้�งๆ หย�ดๆ ไปีต้ลีอดเปี1นระยะ ส&�นส�ดการปีระพ�นธ'

ราว พ.ศึ. 2388 รวมเวลีามากกว�า 20 ปี�

เน*�อเร*�องของ พระอภู่�ยมณ เน*�อเร*�องของ พระอภู่�ยมณ ส�วนใหญ�คั*อเหต้�การณ'ในชั้ว&ต้ของต้�วลีะคัรพระอภู่�ยมณ น�บแต้�อาย�ได

15 ปี�แลีะออกเด&นที่างไปีศึ�กษาว&ชั้าคัวามร เชั้�นเดยวก�บเจั าชั้ายในวรรณคัดไที่ยอ*�นๆ แต้�ว&ชั้าที่�พระ อภู่�ยมณไปีศึ�กษามา ม&ใชั้�ว&ที่ยาอาคัมหร*อคัวามร เก�ยวก�บการปีกคัรองบ านเม*อง กลี�บเปี1นว&ชั้า

ดนต้ร คั*อ การเปีAาปี�� ที่!าให พระบ&ดากร&�วมากจันข�บไลี�ออกจัากเม*อง การผู้จัญภู่�ยของพระอภู่�ยมณก5 เร&�มข��นน�บแต้�น��น เขาก�บน องชั้ายคั*อ ศึรส�วรรณ ระเหเร�ร�อนไปีจันเจัอก�บสามพราหมณ' ถุ ก

นางผู้เส*�อสม�ที่ร จั�บต้�วไปี มบ�ต้รชั้ายชั้*�อส&นสม�ที่ร พ�อเง*อกแม�เง*อกชั้�วยพาหนไปีย�งเกาะแก วพ&สดาร เขามบ�ต้รก�บอมน�ษย'อกคัร��งคั*อก�บนางเง*อก ได บ�ต้รชั้ายชั้*�อส�ดสาคัร ต้�อมาพระ

อภู่�ยมณได ร�บคัวามชั้�วยเหลี*อจัากเจั ากร�งผู้ลี�กแลีะร�กก�นก�บลี กสาวของเจั ากร�ง คั*อนางส�วรรณมาลี แต้�นางมคั �หม��นแลี วก�บชั้าวต้�างชั้าต้&แห�งเกาะลี�งกา คัวามข�ดแย งน�ที่!าให เก&ด

สงคัรามใหญ�ระหว�างกร�งผู้ลี�กก�บกร�งลี�งกาเปี1นเวลีานานหลีายปี� แต้�ในที่�ส�ดสงคัรามก5ย�ต้&ลีงได เม*�อ นางลีะเวงว�ณฬา ลี กสาวเจั ากร�งลี�งกาซ่��งต้�อมาได เปี1นเจั าเม*องสาวสวย ต้กหลี�มร�กก�บพระ

อภู่�ยมณเสยเอง หลี�งสงคัราม พระอภู่�ยมณปีลีงได ก�บคัวามไม�แน�นอนของโลีกมน�ษย'แลีะ ออกบวชั้ โดยมภู่รรยามน�ษย'ที่� �งสองคันคั*อนางส�วรรณมาลีก�บนางลีะเวงออกบวชั้ด วย เร*�องราว

ในชั้�วงหลี�งของ พระอภู่�ยมณ เปี1นการผู้จัญภู่�ยของร� �นลี กๆ ของพระอภู่�ยมณ โดยมส�ดสาคัรก�บนางเสาวคันธ' เปี1นต้�วลีะคัรหลี�ก เร*�องราวของส�ดสาคัรโดยเฉพาะในชั้�วง ก!าเน&ดส�ดสาคัร (พระอภู่�ยมณ ต้อนที่� 24-25) น�บว�าเปี1นวรรณกรรมเยาวชั้นที่�โด�งด�งมากอกชั้�ดหน��ง

พระอภู่�ยมณ จั�ดได ว�าเปี1นผู้ลีงานชั้&�นเอกของส�นที่รภู่ � แลีะเปี1นที่�ร จั�กกว าง ขวางมาต้��งแต้�อดต้จันถุ�งปี?จัจั�บ�น เน*�องจัากเคั าโคัรงเร*�องของพระอภู่�ย

มณแหวกปีระเพณของวรรณคัดในย�คัเก�า มจั&นต้นาการลี!�าย�คัอย � มากมาย แลีะมต้�วลีะคัรจัากหลีากหลีายชั้นชั้าต้& แสดงให เห5นถุ�งว&ส�ยที่�ศึน'

แลีะคัวามเปี@ดกว าง คัวามเปี1นน�กคั&ดย�คัใหม�ของผู้ ปีระพ�นธ'เม*�อเปีรยบ เที่ยบก�บย�คัสม�ยเดยวก�นได เปี1นอย�างด น�กว&ชั้าการจั!านวนมากพาก�น

ศึ�กษากลีอนน&ที่าน พระอภู่�ยมณ เพ*�อคั นคัว าหาแรงบ�นดาลีใจั เชั้*�อมโยงแนวคั&ดของส�นที่รภู่ �ก�บวรรณกรรม โบราณ ต้ลีอดจันคัวามร เก�ยวก�บภู่ ม&ศึาสต้ร'ย�คัใหม�ของบรรดาน�กเด&นเร*อที่�เข ามาส �ปีระเที่ศึไที่ยในย�คัการ

คั าส!าเภู่า นอกจัากน� แนวคั&ดที่�ส�นที่รภู่ �สอดแที่รกไว ในบที่ปีระพ�นธ'ที่!าให ผู้ลีงานชั้&�นน�โดดเด�นแลีะเปี1นที่�ร จั�กมาก เพราะผู้ คันลี วนใชั้ บที่กลีอนเหลี�า

น��นเปี1นคัต้&สอนใจั เชั้�น บที่กลีอนในชั้�วงที่�พระฤๅษสอนส�ดสาคัร เปี1นต้ น

เม*�อเข าส �ย�คัของการพ&มพ'

เม*�อเข าส �ย�คัของการพ&มพ' พระอภู่�ยมณ ได ต้พ&มพ'เผู้ยแพร�ในวงกว างย&�งข��นโดยโรงพ&มพ'ของหมอสม&ที่ ในร�ชั้สม�ยพระบาที่สมเด5จัพระจั�ลีจัอมเกลี าเจั าอย �ห�ว คัวามน&ยมของเร*�องมมากขนาดที่�หมอสม&ที่สามารถุจั!าหน�ายน&ที่านคั!ากลีอนเร*�องน�ขายด&บขายดจันมเง&น

สร างต้�กได ในย�คัต้�อมา มการด�ดแปีลีงแลีะถุ�ายที่อด วรรณกรรมชั้&�นน�ออกไปีในร ปีแบบต้�างๆ มากมาย ที่��ง

เร*�องเลี�าร อยแก ว การ'ต้ น รวมที่��งภู่าพยนต้ร' แลีะลีะคัร บที่กลีอนหลีายชั้�วงในเร*�อง พระอภู่�ยมณ ได ร�บคั�ดเลี*อกให บรรจั�อย �ในแบบการเรยนการสอนของกระที่รวงศึ�กษาธ&การ กลีายเปี1นคัต้&สอนใจัที่�ผู้ คันที่��วไปีจัดจั!าก�นได

ประวั�ติ�

ไม�มที่�ใดบ�นที่�กไว ชั้�ดเจันว�า ส�นที่รภู่ �เร&�มแต้�ง พระอภู่�ยมณ ข��นต้��งแต้�เม*�อ ใด แต้�จัากการพ&เคัราะห'ส!านวนกลีอนแลีะการกลี�าวอ างถุ�งในผู้ลีงานชั้&�น

อ*�นๆ ของส�นที่รภู่ � น�กว&ชั้าการคัาดว�าส�นที่รภู่ �น�าจัะเร&�มแต้�งเร*�อง พระอภู่�ยมณ ต้��งแต้�คัร��งสม�ยร�ชั้กาลีที่� 2 เม*�อคัราวต้ องโที่ษต้&ดคั�ก[1][2] (คัาดว�า

ปีระมาณ ปี� . . 2364พ ศึ -2366) โดยคั�อยแต้�งที่ลีะเลี�มสองเลี�มเร*�อยไปี แลีะย�งแต้�งๆ หย�ดๆ เปี1นหลีายคัร��ง ในต้อนแรกเขยนจับไว ที่� 49 เลี�ม

สม�ดไที่ย แต้�กรมหม*�นอ�ปีสรส�ดาเที่พ ที่รงมร�บส��งให แต้�งต้�อ ในที่�ส�ดจั�งได คัวามยาวถุ�ง 94 เลี�มสม�ดไที่ย ที่ว�าน�กวรรณคัดบางที่�านเสนอคัวามเห5น

ว�าในเลี�มหลี�งๆ อาจัไม�ใชั้�ส!านวนของส�นที่รภู่ �เพยงคันเดยว[2] คัาดว�า ส�นที่รภู่ �หย�ดแต้�งเร*�อง พระอภู่�ยมณ ปีระมาณ ปี� . . 2388พ ศึ หลี�งการ

ส&�นพระชั้นม'ของกรมหม*�นอ�ปีสรส�ดาเที่พ ใชั้ เวลีาในการปีระพ�นธ'ที่��งส&�น มากกว�า 20 ปี�

ประเภู่ทสุ�ภู่าษ�ติ

- สุวั�สุด้�ร�กษา- คัาดว�าปีระพ�นธ'ในสม�ยร�ชั้กาลีที่� 2 ขณะเปี1นพระอาจัารย'ถุวายอ�กษรแด�เจั าฟ้=าอาภู่รณ'

          - สุ�ภู่าษ�ติสุอนหญิ�ง - เปี1นหน��งในผู้ลีงานซ่��งย�งเปี1นที่� เคัลี*อบแคัลีงว�า ส�นที่รภู่ �เปี1นผู้ ปีระพ�นธ'จัร&งหร*อไม�

          - เพลงยาวัถุวัายโอวัาท - คัาดว�าปีระพ�นธ'ในสม�ยร�ชั้กาลีที่�3 ขณะเปี1นพระอาจัารย'ถุวายอ�กษรแด�เจั าฟ้=ากลีางแลีะเจั าฟ้=าปี@D ว

ประเภู่ทบทละคร           - เร"#องอภู่�ยณ�รา ซ่��งเขยนข��นใน

สม�ยร�ชั้กาลีที่� 4 เพ*�อถุวายพระองคั'เจั าดวง ปีระภู่า พระธ&ดาในพระบาที่

สมเด5จัพระปี@� นเกลี าเจั าอย �ห�ว

ประเภู่ทบทเหกลอมิ           แต้�งข��นส!าหร�บใชั้ ข�บกลี�อมหม�อมเจั าใน

พระองคั'เจั าลี�กขณาน�คั�ณ ก�บพระเจั าลี กยาเธอ ในพระบาที่สมเด5จัพระปี@� นเกลี าเจั าอย �ห�ว เที่�าที่�

พบม 4 เร*�องคั*อ เห�จั�บระบ!า, เห�เร*�องพระอภู่�ยมณ, เห�เร*�องโคับ�ต้ร เห�เร*�องพระอภู่�ยมณ, เห�เร*�องกาก