کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )426( سێشەممە 2014/4/29

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

پارتی به فه رمانی توركیا پۆستی وه زاره تی هه رێم بۆ كاروباری ناوچه دابڕاوه كانی داوه به یه كگرتو

«« 17 «« 12 ««2تورکیاو پارتی و یه کگرتو

هه ر كه سانی ئاسایی سه ردانی ناكه ن، به ڵكو به رپرسانی بااڵی حزبی و حكومیش سه ردانی ده كه ن

««17شێخ لوقمان، پیاوی نوشته و نهێنیه كان هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق دابه شکردنی کورسییه کان به پێی بازنه کانی هه ڵبژاردن و

جۆری کورسیه کان و ژماره ی کاندیده کان

2 »»

5/2یادی‌هه‌ڵگیرسانی

‌شه‌ڕی‌ناوخۆ

ریکالم

18

12

شپرزه یی و بێمتمانه یی حزبی كوردی له كاتی هه ڵبژاردنه كاندا

هەڵبژاردنی 30 ئەپرێل لەپاشکۆی ژینگەو مێژودا

س���ه فینی م���ه ال قه ره هه ڵس���وڕاوی دیاری گ���ۆڕان ده ڵێ���ت "زگم به مام ج���ه الل س���وتا، چونكه ئ���ه و پیاوه مه زنه به و ش���ێوه یه گرته ی ڤیدیۆیی باڵوده كه ن���ه وه و بچوكی ده كه نه وه "، له به رامبه ریش���دا س���ه عدی ئه حمه د سیاس���ی مه كته بی ئه ندامی پی���ره ناڕه حه تبون "ئه وانه ده ڵێت یه كێتی به و گرته ڤیدیۆییه ، چونكه درۆكانیان ده رك���ه وت كه ده یان���وت مام جه الل

نه ماوه و له سه الجه دایه ".س���ه باره ت به ئاوێن���ه : تایب���ه ت به ده ركه وتن���ی تاڵه بان���ی س���ه رۆك كۆماری عێراق و س���كرتێری گش���تی یه كێت���ی له گرته یه ك���ی ڤیدیۆیی���دا

ك���ه ب���ۆ یه كه مجار دوێن���ێ 4/28، یه كێتیه وه راگه یاندنی له كه ناڵه كانی باڵوكرایه وه ،س���ه فینی م���ه ال ق���ه ره زۆرم "م���ن راگه یان���د به ئاوێن���ه ی پێناخۆش بو مام ج���ه الل به وجۆره پیش���اندرا، له به رئ���ه وه ی ماوه یه كی زۆر له گه ڵ مام جه الل ئیشمانكردوه ، پیاوێكی تێكۆش���ه ر ب���وه ، پیاوێكی گه وره بوه ، به اڵم ئه وانه زۆر بچوكیان كردوه ته وه و غه دری لێده كه ن له پێناوی هه ندێ���ك به رژه وه ندی بچوكی حزبی

بۆ ئه وه ی به ده ستیبهێنن".م���ه ال قه ره وت���ی "ئه گ���ه ر ئه وان ڤیدۆیی گرت���ه ی به هۆی ده یانه وێت مام ج���ه الل ده نگیان زی���اد بكه ن و

ئ���ه وا له هه ڵه دان لێببینن، س���ودی چونكه هی���چ كاریگه ریی نیه ، له گه ڵ ئه وه شدا هیوای ته ندروستیه كی باش

بۆ به رێز مام جه الل ده خوازم".له به رامبه ریش���دا سه عدی ئه حمه د پی���ره به ئاوێن���ه ی راگه یان���د ك���ه مام ڤیدۆیی گرت���ه ی باڵوكردنه وه ی ج���ه الل له كاتی ده نگ���دان "هه ندێك ناڕه حه ت ك���ردوه ، چونكه كه س���ی درۆكانی���ان ئاش���كرابو". ئ���ه و وتی "به دڵنیاییه وه مام جه الل ده نگیداوه نیش���تیمانی ، یه كێت���ی به لیس���تی وه اڵمیش���م بۆ ئه و كه س���انه ی باسی ئه وه یان ده كرد نه ماوه و له سه الجه یه ئه وه یه ئه وانه قسه كانیان هه مو درۆ

ده رچو".سه باره ت به قسه ی هه ڵسوڕاوه كه ی بزوتن���ه وه ی گۆڕانی���ش ك���ه "ئه مه جه الل���ه "، م���ام بچوككردن���ه وه ی پی���ره وتی "ئه و ب���راده ره به و گرته ڤیدیۆییه ی مام جه الل ناڕه حه ته بۆیه

ئه و قسانه ده كات".وتیش���ی "باڵوكردنه وه ی ئه و گرته ڤیدیۆییه كاریگه ری له س���ه ر ده نگی یه كێت���ی ده بێ���ت و وا ده كات خه ڵك به گ���ڕ و تینێكی زیاتره وه به ش���داری له ده نگدان ب���كات و ده نگ به یه كێتی

بده ن".

پارتی دیموكراتی كوردستان داوای كردوه كه پۆس����تی س����كرتێری په رله مان بدرێت له به رامبه ریش����دا ئیس����امی، به كۆمه ڵی كۆمه ڵ����ی ئیس����امی تا ئێس����تا وه اڵمی نه داوه ته وه " چونكه پۆس����تی یه كێتیه و

نایانه وێت نیگه ران بێت".ئاوێنه ، هه ولێر: به پێ����ی زانیارییه كانی ئاوێنه ، بۆ پڕكردنه وه ی پۆستی سكرتێری په رله مان، له دانیش����تنه كانی په رله م����ان پارتی داوای له كۆمه ڵی ئیسامی كردوه ، ئه و پۆسته وه ربگرێت تا ئه و كاته ی یه كێتی ڕازی ده بێت به به شداریكردنی له حكومه ت و

وه رگرتنی پۆسته كه ی له په رله مان.س����ۆران عومه ر په رله مانتاری كۆمه ڵی پشتڕاستكرده وه و هه واڵه كه ی ئیس����امی

وتی "ئه و پێش����نیازه خراوه ته به رده ستی كۆمه ڵی ئیسامی، به اڵم ئێمه تاكو ئێستا وه اڵمم����ان نه داوه ته وه "، له باره ی هۆكاری وه اڵمنه دانه وه كه ، وتی "ئه م پۆس����ته هی یه كێتیه و پۆستێك وه رناگرین كه یه كێتی نیگ����ه ران ببێ����ت"، وتیش����ی "وه رگرتنی پۆسته كه بۆماوه یه كی كاتیه و پڕكردنه وه ی بۆش����اییه ، ت����ا ئه وكات����ه ی یه كێتی ڕازی ده بێت بێته حكومه ت و پۆستی سكرتێری

په رله مانیش وه ربگرێت".گۆڕان و نێوان ڕێككه وتنه ك����ه ی به پێی پارتی له سه ر حكومه تی ئاینده ، سه رۆكی گۆڕان����ه و بزوتن����ه وه ی ب����ۆ په رله م����ان جێگره ك����ه ی بۆ پارتی و س����كرتێریش بۆ

یه كێتی ده بێت.

سه فینی مه ال قه ره : زگم به مام جه الل سوتاسه‌عدی‌‌پیره‌:‌به‌و‌گرته‌‌ڤیدیۆییه‌ناڕه‌حه‌تبون‌‌چونكه‌‌درۆكانیان‌ده‌ركه‌وت

سه رۆكی كۆنگره ی گه ل ره مزی كارتال ئاماژه ب���ه وه ده كات ك���ه خه نده قی خه نده قدانه مه عنه وییه له ڕوی پارتی ك���ورد و تاك���ی له س���ایكۆلۆژیه تی 1996ه ، ئابی ٣1ی دوباره كردنه وه ی ئه و ده ڵێت "پارتی مه ترسیه بۆ سه ر

باكورو ڕۆژئاوا".تایب���ه ت به ئاوێنه : ره م���زی كارتال به ئاوێنه دا تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی رایگه یان���د ك���ه "پارت���ی به ئاش���كرا

دژایه تی ستراتیژی نه ته وه یی ده كات، له هه مو پارچه كانی كوردستاندا گه لی كورد یه كبون ده خوازێت، به اڵم پارتی داب���ڕان ده خوازێت. پارت���ی خه نجه ر له پش���تی ك���ورد ده دات"، ئ���ه و وتی "ئێم���ه وه ك كۆنگره ی گ���ه ل داوامان له سیاس���ه تی ده س���ت كرد له پارتی خه نده ق له هه ڵكه ندنی دژه نه ته وه یی و هه ڵبگرێت، به اڵم پارتی له سه ر ڕێبازی مێژوی���ی خ���ۆی به رده وام���ه ، پارتی

ده یه وێ���ت كورد هه ر كورده كۆنه كه ی جاران بێت".

كۆن له كوردی "مه به س���ت وتیشی به ده وڵه تانی ك���ورده مه جبوربون���ی دراوس���ێ، به كارهێنان���ی كورده دژی كورد، ئه م���ه گه مه یه كی كاس���یكی كوردس���تانه ، داگیركه ری ده وڵه تانی پارتیش له و ج���ۆره دۆخه دا چاالكه ، نوێی���ه دا س���ه رده مه ل���ه م پارت���ی مه ترس���یه بۆ س���ه ر باك���ورو ڕۆژئاوا

ته نانه ت مه ترس���یه بۆ سه ر باشوری سیاسه ته كانی چونكه كوردستانیش، توركیا جێبه جێ ده كات، چۆن له ٣1ی ئاب خزمه ت���ی سیاس���ه تی ئه وكاتی س���ه ددام حس���ێنی كرد، ئێس���تاش خزم���ه ت خه ن���ده ق به هه ڵكه ندن���ی

به سیاسه ته كانی توركیا ده كات".

ئه ندامێكی مه كۆی كۆیه ی بزوتنه وه ی گۆڕان رایده گه یه نێت الیه نگرانی یه كێتی ش���ه وانه ته قه به س���ه ر مه كۆكه یاندا ده كه ن، به رێوه به ری ئاسایشی كۆیه ش ده ڵێت "ته قه كردن له كاتی بانگه شه ی

هه ڵبژاردن شتێكی ئاساییه ".ئاوێنه ، كۆیه : هه ڵسوڕاوی بزوتنه وه ی گۆڕان له كۆیه ، بڕیار موشیر به ئاوێنه ی راگه یاند كه "شه وانه له به رده م مه كۆی بزوتنه وه ی گۆڕان، الیه نگرانی یه كێتی كێش���ه و ئاژاوه مان بۆ دروستده كه ن و

دواتریش ته قه به س���ه ر باره گاكه ماندا ده كه ن".

ئ���ه و وت���ی "الیه ن���ه ئه منی���ه كان هاتون به ده م ئ���ه و دیارده یه وه ، به اڵم نه یانتوانیوه له و دیارده یه كه مبكه نه وه یان رێگریی بكه ن، چونكه الیه نگرانی یه كێتی هێزه ئه منیه كان به هی خۆیان

ده زانن".له به رامبه ریشدا، به رپرسی راگه یاندنی مه ڵبه ندی 14ی كۆیه ی یه كێتی "ئاری فه ی���زواڵ" به ئاوێن���ه ی راگه یاند "هیچ

هێزێك له كوردس���تان ئه وه نده فه قیر نیه ته قه به س���ه ر باره گایه وه بكرێت و گ���ه وره ی بانگه ش���ه یه كی نه یكات���ه گه رم پێ راگه یاندنه كانی هه ڵبژاردن و نه كات"، ئه و وتی "به هۆی ئه وه ی چه ند سه ركرده یه كی گۆڕان گه ڕاونه ته وه ناو یه كێتی هه ربۆیه خزم و كه س���وكاریان

له خۆشیدا ته قه ده كه ن".ته قه كردنی به دیارده ی س���ه باره ت ش���ه وانه له ش���اری كۆیه و ته قه كردن به رێوه ب���ه ری گ���ۆڕان، له مه ك���ۆی

ئاسایش���ی كۆی���ه ئه س���وه د حاجی م���ه ال رایده گه یه نێت "من تا ئێس���تا نه مبیستوه ته قه له مه كۆی بزوتنه وه ی گ���ۆڕان بكرێت، به ڵكو ئ���ه و ته قانه ی ده كرێ���ت په یوه ندی به وان���ه وه نیه "، ئه و وتی "راس���ته هه ندێ���ك حاڵه تی ته قه كردن له شاری كۆیه هه یه ، به اڵم ئه وه هه ندێك گه نجن ده یكه ن، له هه مو كوردستانیش ئه و حاڵه ته هه یه ، بۆیه شتێكی ئاساییه ، به اڵم له گه ڵ ئه وه شدا

وا باشه نه كرێت".

ره مزی كارتال: پارتی مه ترسیه بۆ سه ر باكورو ڕۆژئاوا

ئاسایشی كۆیه : ته قه كردن له كاتی بانگه شه ی هه ڵبژاردن ئاساییه

مس���ته فای س���ه ید قادر ئاماژه به وه ده كات كه به رنامه یان ئه وه یه وه زاره تی پێشمه رگه بكه نه وه زاره تی حكومه ت و هاواڵتی ، ئه و ده ڵێت "نابێت ئۆرگانی رێكخستن و سیاس���ی له ناو وه زاره تی

پێشمه رگه بمێنێت".تایبه ت به ئاوێنه : مس���ته فای سه ید قادر، كه پۆستی وه زاره تی پێشمه رگه له كابین���ه ی هه ش���ته می حكومه ت���ی هه رێم���ی كوردس���تان وه رده گرێ���ت، به ئاوێنه دا تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی رایگه یاند كه "وه زاره تی پێش���مه رگه دامه زراوه یی و وه زاره تێك���ی ده كه ینه بواره كانی���دا له هه م���و چاكس���ازی س���ه ربازییه كاندا، له یه كه ده كه ی���ن، له خانه نش���یندا س���ه ربازییدا له پله ی

له كه مئه ندامیش���دا"، ئه و وتی "هه مو ئه و پێش���مه رگانه ی سه ر به وه زاره تن، ده بێ له یه كه كانی وه زاره تدا رێكبخرێن و نابێت هیچ یه كه یه كی حزبی بمینێت، سیاسی رێكخس���تن و ئۆرگانی نابێت له ناو وه زاره تی پێش���مه رگه بمێنێت، له كاتی پێش���مه رگه هێ���زی ب���ه اڵم ل���ه ده ره وه ی گش���تیه كان و ده نگدانه وه زاره ت ئازادن ده نگ به كێ ده ده ن و الیه نگری���ی بۆ كام الیه نی سیاس���ی

ده كه ن".وتیش���ی " پێموای���ه یه كێتی به بێ پێدانی وه زاره تێكی ئه منی به ش���داری

له حكومه ت ده كه ن".

مسته‌فای‌‌سه‌ید‌قادر:‌نابێت ئۆرگانی رێكخستن و سیاسی له ناو وه زاره تی

پێشمه رگه بمێنێت

داواكراوه‌‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمی‌پۆستێكی‌سیادی‌یه‌كێتی‌

وه‌ربگرێت

وێنه یه ک له گرته ڤیدیۆیه که 2_3

3

3

تایبه‌ت(426( سێشه ممه 22014/4/29

ئا: شاهۆ

سه عدی پیره ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتیمانی

كوردستان رایده گه یه نێت باڵوكردنه وه ی گرته ی ڤیدیۆیی مام

جه الل له كاتی ده نگدان هه ندێك كه سی ناڕه حه تكردوه ، چونكه

درۆكانیان ئاشكرابو.

سه عدی پیره له باره ی باڵوكردنه وه ی گرت���ه ی ڤیدیۆیی مام جه الل له كاتی ده نگدان له شاری به رلینی پایته ختی كه راگه یاند به ئاوێن���ه ی ئه ڵمانی���ا "ئ���ه و گرته ڤیدیۆیی���ه ی مام جه الل

ب���ۆ ئه و مه به س���ته بو م���ام جه الل وه كو س���ه رۆكی كۆم���اری عێراق تا ئێس���تا ئه گه ر له نه خۆشخانه ش بێت ویستی دواناكه وێت، خۆی له واجبی به م ده نگدانه به هه مو خه ڵكی بڵێت خۆتانه ده ستوریی مافێكی فه رمون

ده نگبده ن".م���ام "به دڵنیایی���ه وه وتیش���ی جه الل ده نگیداوه به لیس���تی یه كێتی وه اڵمیش���م هه روه ها نیش���تیمانی ، بۆ ئه و كه س���انه ی باس���ی ئه وه یان ده كرد نه ماوه و له س���ه الجه یه ئه وه یه كه ئه وان���ه قس���ه كانیان هه مو درۆ

ده رچو".به قس���ه ی س���ه باره ت ناوب���راو

هه ڵس���وڕاوێكی بزوتن���ه وه ی گۆڕان كه وتوبوی "ئه م���ه بچوككردنه وه ی مام جه الل���ه به و حاڵ���ه وه ڤیدیۆی باڵوبكرێته وه "، وتی "ئه و براده ر به و گرته ڤیدۆییه ی مام جه الل ناڕه حه ته

بۆیه ئه و قسانه ده كات".س���ه عدی پیره ئه وه شی خسته ڕو كه مام ج���ه الل جه ڵته یه كی گه وره لێیداوه و ئێستا له نه خۆشخانه یه هه روا ده بێت، بۆیه ئه وانه ی ئه و قس���ه یه ده كه ن ته نیا ب���ۆ ئه وه یه درۆكانیان

ده رنه كه وێت و شه رمه زار نه بن.تاڵه بانی سه رۆكی كۆماری عێراق و سكرتێری گشتی یه كێتی نیشتیمانی 2012/12/17 ئێواره ی كوردس���تان

له شاری به غدا توشی جه ڵته ی مێشك بو، دوای مانه وه ی چه ند كاتژمێرێك ره وانه ی ده ره وه ی واڵت كراو پێشتر چه ند وێنه یه كی باڵوكرایه وه و دوێنیش راگه یاندنه كانی یه كێتی بۆ یه كه مجار ناوبراوی���ان ڤیدیۆی���ی گرته یه ك���ی له كاتی ده نگدان له به رلینی پایته ختی

ئه ڵمانیا باڵوكرده وه .ده كات ئاشكراش���ی پی���ره "باڵوكردنه وه ی ئه و گرته ڤیدیۆییه ی مام جه الل كاریگه ریی له سه ر ده نگی یه كێتی ده بێ���ت و وا ده كات خه ڵك به ش���داری زیاتره وه تینێكی به گڕ و له ده نگدان بك���ه ن و ده نگ به یه كێتی

بده ن".

ئا: هێمن مامه ند

پێدانی پۆستی ده سته ی كاروباری ناوچه كانی ده ره وه ی ئیداره ی هه رێم به یه كگرتوی ئیسالمی

مشتومڕی لێده كه وێ�ته وه و یه كێتی پێیوایه پارتی له ژێر هه ژمونی

توركیا ئه و پۆسته ی به یه كگرتوی ئیسالمی داوه و هاوكات به هۆی

ئه وه ی پارتی كه مینه یه له كه ركوك و ناوچه دابڕاوه كان، باوه ڕی به ماده ی 140و ناوچه

دابڕاوه كان نه ماوه .

دیموكرات����ی پارت����ی دوێن����ێ یه كگرت����وی له گ����ه ڵ كوردس����تان ئیس����المی له س����ه ر دابه ش����كردنی پۆسته كان رێككه وت، یه كێكیش له و پۆس����تانه پێدانی پۆستی ده سته ی ده ره وه ی ناوچه كان����ی كاروب����اری

ئیداره ی هه رێمه .

دكت����ۆر محه م����ه د ئیحس����ان كه له ئێستا سه رۆكی ده سته كه یه له سه ر پشكی پارتی دیموكراتی كوردستان س����ه باره ت به پێدانی ئه و پۆس����ته به ئاوێنه ی ئیس����المی به یه كگرتوی راگه یان����د ك����ه "تواناو دڵس����ۆزیی یه كگرتوی ئیسالمی بۆ ئه و پۆسته هیچی كه متر نییه له تواناو دڵسۆزیی الیه نه كانی تر، پێدانی ئه و پۆسته ش به یه كگرتوی ئیسالمی بۆ ئه وه یه كه زیاتر خزم����ه ت به ناوچه دابڕاوه كان بكات. ئاماژه ش ب����ه وه ده كات كه "ئ����ه وان وه كو پارتی دڵنیان له وه ی كه یه كگرتوی ئیسالمی له و پۆسته هه مو پێویسته ده بێت و سه ركه وتو پشتگیری كوردس����تانیه كان الیه نه

یه كگرتو بكه ن بۆ ئه و پۆسته ".له به رامبه ریش����دا گ����ۆران ئ����ازاد په رله مانتاری فراكس����یۆنی س����ه وز به توندی كوردس����تان له په رله مانی ره خن����ه له و پۆس����تانه ده گرێت كه

پارت����ی به الیه نه كانی داوه و پێیوایه له س����ه ر پالنێك پارتی پۆسته كانی وتی له وباره ی����ه وه دابه ش����كردوه و "پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان س����ه رجه م ئ����ه و پۆس����تانه ی ك����ه تاكتیك به پ����الن و دابه ش����یكردون دابه ش����ی كردون بۆ نمونه پۆستی وه زاره تی ناوخ����ۆی داوه به گۆڕان، بۆ ئه وه ی شه ڕی یه كێتی پێبكات، پۆس����تی وه زاره ت����ی ئه وقافی داوه به گۆڕان بۆ ئه وه ی ش����ه ڕی الیه نه گۆڕان پێب����كات و ئیس����المیه كانی له حزب����ه ئیس����المیه كان بتۆرێنێت، پۆس����تی وه زاره ت����ی دارای����ی داوه به گ����ۆڕان ب����ۆ ئ����ه وه ی داكۆك����ی ب����كات، حكوم����ه ت له س����ه رۆكی موناقه ش����ه كردن له كاتی چونك����ه له س����ه ر بودجه وه زیری دارایی بۆ ماوه ی مانگێ����ك ده بێت پارێزگاری

له سه رۆكی حكومه ت بكات".وتیش����ی "ئێس����تاش كه پۆستی

وه زاره تی هه رێم بۆ كاروباری ناوچه ئیداریه كانی ده ره وه ی هه رێمی داوه توركیا له ژێر هه ژمونی به یه كگرتو، به یه كگرتو، داوه ئ����ه و پۆس����ته ی كه مینه ی����ه پارت����ی له به رئ����ه وه ی له كه ركوك و ناوچه دابڕاوه كان ئیدی زۆر ئیمانی به قه زییه ی ماده ی 140و ناوچه داب����ڕاوه كان نه م����اوه ، بۆیه ده یه وێت ئه و پۆسته بداته یه كگرتو، بۆ ئه وه ی خۆی له به رپرسیاریه تی و گله یی����ه كان به دوربگرێ����ت و، ئه گه ر گله یی لێكرا س����ه باره ت به وه ی كه پارتی كار بۆ م����اده ی 140و ناوچه داب����ڕاوه كان ن����اكات، بڵێ����ت ئه وه

یه كگرتوی ئیسالمییه نه ك ئێمه ".ه����اوكات هی����وا س����ه ید س����ه لیم به رێوه بردنی ده س����ته ی ئه ندام����ی زه حمه تكێشانی كوردستان پشتگیری له قسه كانی په رله مانتاره كه ی یه كێتی ده كات، ئه و به ئاوێنه ی راگه یاند كه "پرسی ناوچه دابڕاوه كان كه به ماده ی

140 ناس����راوه ، له كابینه ی پێنجه می حكومه ت����ی هه رێ����م وه زاره تێكی بۆ دانراب����و به ناوی وه زاره ت����ی هه رێم بۆ كاروب����اری ناوچه داب����ڕاوه كان، دواتر كرا به ده س����ته یه ك و ئێستاش ب����ۆ رازیكردنی الیه نێ����ك جارێكیتر ده كرێت����ه وه وه زاره ت، ئه م����ه خۆی له خۆی����دا مانای ئ����ه وه ده گه یه نێت كه الیه ن����ه كان باوه ڕیان به قه زییه كه

نه ماوه ".وتیش����ی "پێدان����ی ئه و پۆس����ته ش����اخی ك����ه خه باتی به حزبێ����ك به سه ركه وتویی ناتوانێت نه كردوه ، كار له سه ر ئه و پرسه بكات و، پارتیش ك����ه ئ����ه و پۆس����ته ی به یه كگرتوی رازیكردن����ی ب����ۆ داوه ئیس����المی توركیای����ه ، له و چوارچێوه یه دایه كه یه كگرتوی ئیسالمی به هۆی ئیخوان موسلمینبونیه وه نزیكه له پارتی دادو گه شه پێدانی ده سه اڵتداری توركیا".

له الیه ن خۆش����یه وه فه رهاد مه ال

سیاسی مه كته بی ئه ندامی س����اڵح یه كگرت����وی ئیس����المی به تون����دی ره خنه له و قسانه ده گرێت و ده ڵێت "من به توندی هه م����و ئه و تۆمه تانه ره تده كه مه وه ، یه كگرتوی ئیسالمی س����ه دان كه س����ی لێهاتوو شاره زای هه یه ك����ه ده توانێت ئه و پۆس����ته

به سه ركه وتویی به رێوه ببات".مه ال س����اڵح وتیشی "ئێمه له گه ڵ پارت����ی رێككه وتوین ك����ه خزمه تی زیاتری كوردانی ناوچه دابڕاوه كانی ده ره وه ی هه رێ����م بكه ی����ن و كار بۆ گه ڕان����ه وه ی ناوچ����ه داب����ڕاوه كان و جێبه جێكردنی ماده ی 140ی ده ستور ده كه ین و چیتر ئه م ده سته یه وه كو ده سته نامێنێته وه ، به ڵكو ده كرێت به وه زاره ت����ی هه رێم ب����ۆ كاروباری ناوچه دابڕاوه كان و ئه وكاتیش وه زیر ده توانێت به شداری له كۆبونه وه كانی زیاتر بكات و ئه نجومه نی وه زی����ران

كار بۆ ئه و پرسه بكرێت".

سه عدی پیره : هه ندێك كه س به و گرته ڤیدیۆیه ی مام جه الل ناڕه حه ت بون

"پارتی به فه رمانی توركیا پۆستی وه زاره تی هه رێم بۆ كاروباری ناوچه دابڕاوه كانی داوه به یه كگرتو"

النساءالرجالعدد المرشحينمقاعد المراةصابئيايزيديشبكمسيحيمقاعد المكونالمقاعد العامةمجموع المقاعد.Govالمحافظة تErbil16151141409941اربيل1Anbar15150427319182االنبار2Basrah252506777560217البصرة3Sulaimania18180515511045السليمانية4Qadisia111103394282112القادسية5Muthana770215811444المثنى6Najaf12120330222181النجف7Babil171704573413160بابل8Baghdad71692111733082320988بغداد9Dihouk1211113896227دهوك10Dyala14140429721087ديالى11Thi-Qar191905651471180ذي قار12Salah din12120322716364صالح الدين13Karbala11110330622185كربالء14Kirkuk131211331422688كركوك15Maysan10100320415054ميسان16Nenewa343131118457322135نينوى17Wassit111103414297117واسط18

3283208511183903964322607 Total

جمهورية العراق المفوضية العليا المستقلة لالنتخابات Êb◊Ú„Öâaàj�€ÚÁ@Ù�ÏÅÚiâÚç@Ù�̧ bi@Û„ÏÓéÓfl�Ï◊

انتخابات مجلس النواب العراقي ۲۰۱٤توزيع مقاعد مجلس النواب العراقي ۲۰۱٤ حسب الدوائر االنتخابية ونوع المقاعد واعداد المرشحين

پارێزگا کۆی‌کورسیه‌کانژهه‌ولێر

به‌غدا

قادسیه‌‌)دیوانیه‌(

سه‌الحه‌دین

به‌سره‌

دیاله‌‌

نه‌جه‌ف

که‌رکوک

نه‌ینه‌وا‌)موسڵ(

ئه‌نبار‌)رومادی(

دهۆک

موسه‌ننا‌)سه‌ماوه‌(

که‌ربه‌ال

سلێمانی

زیقار‌)ناسریه‌(

بابل‌)حله‌(

میسان‌)عه‌ماره‌(

واست‌)کوت(

مه‌سیحیکورسیه‌‌گشتیه‌کان ژنانپیاوانژماره‌ی‌پاڵێوراوکورسیی‌ژنان‌صابیئه‌ئێزیدیشه‌به‌ککورسیی‌پێکهاته‌هه‌ڵبژاردنی‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌رانی‌عێراق‌2014

دابه شکردنی کورسییه کانی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق 2014 به پێی بازنه کانی هه ڵبژاردن و جۆری کورسیه کان و ژماره ی کاندیده کان

ihec

جه الل تاڵه بانی

‌‌‌ئا:‌شاهۆ‌ئه‌حمه‌د

سه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌‌هه‌ڵسوڕاوی‌‌دیاری‌‌گۆڕان،‌له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا‌ده‌ڵێت‌"له‌ناو‌گۆڕاندا‌كۆتا‌بڕیار‌و‌كۆتا‌قسه‌‌

كاك‌نه‌وشیروان‌ده‌یدات".

ئاوێنه‌:‌سبه‌ینێ‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌رله‌مانی‌‌پارێ����زگاكان‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌‌ عێ����راق‌و‌ده‌س����تپێده‌كات،‌ئه‌گه‌ر‌ئێوه‌‌رێژه‌یه‌كی‌‌زۆری‌‌كورس����یه‌كانی‌‌په‌رله‌مان����ی‌‌عێراق‌دابه‌ش����كردنه‌وه‌ی‌‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‌ بهێنن‌پۆسته‌كان‌له‌به‌غدا،‌داوا‌ده‌كه‌ن‌پۆستی‌‌

سه‌رۆك‌كۆمار‌بۆ‌گۆڕان‌بێت؟س����ه‌فینی‌‌مه‌ال‌ق����ه‌ره‌:‌نازانم،‌به‌اڵم‌داوا‌ خۆم����ان‌ ئیس����تیحقاقی‌‌ به‌پێ����ی‌‌ده‌كه‌ین،‌له‌گه‌ڵ‌هه‌مو‌كوتله‌‌كوردیه‌كان‌قس����ه‌‌ده‌كه‌ی����ن‌ئه‌وج����ا‌به‌هه‌ماهه‌نگی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وان‌پێكدێین‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌

پۆسته‌.ئاوێنه‌:‌به‌نیازن‌له‌حكومه‌تی‌‌داهاتوی‌‌

عێراق‌به‌شداری‌‌بكه‌ن؟سه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌به‌ڵێ‌‌ئێمه‌‌وه‌كو‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌له‌حكومه‌تی‌‌داهاتوی‌‌

عێراق‌به‌شداری‌‌ده‌كه‌ین.ئاوێن����ه‌:‌له‌ناو‌هێ����زه‌‌عه‌ره‌بیه‌كاندا،‌زیاتر‌سوننه‌كان‌یان‌شیعه‌كان‌به‌دۆست‌و‌

هاوپه‌یمانی‌‌خۆتان‌ده‌زانن؟س����ه‌فینی‌‌مه‌ال‌ق����ه‌ره‌:‌ئێم����ه‌‌كه‌س‌كه‌س����یش‌ نازانین،‌ به‌دۆس����تی‌‌خۆمان‌به‌دوژمنی‌‌خۆمان‌نازانین‌له‌ناو‌لیس����ته‌‌عه‌ره‌بیه‌كاندا،‌به‌ڵكو‌ئه‌وانه‌ی‌‌دێنه‌‌پێش‌بۆ‌داواكاریه‌كان����ی‌‌نه‌ته‌وه‌ی‌‌كورد‌ئه‌وه‌‌دورده‌كه‌ونه‌وه‌‌ ئه‌وانه‌ش����ی‌‌ دۆس����تمانن‌ئه‌وا‌)مفاوه‌زات(ی‌‌له‌گ����ه‌ڵ‌ده‌كه‌ین‌بۆ‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌بزانین‌تا‌چه‌ن����د‌نیه‌تی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ی����ه‌‌رازیبێت‌به‌وه‌ی‌‌كورد‌به‌ش����داری‌‌

راسته‌قینه‌‌بكات‌له‌كابینه‌ی‌‌داهاتو.ئاوێنه‌:‌ئه‌گه‌ر‌له‌ئاس����تی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌زۆرین����ه‌ی‌‌ له‌س����لێمانی‌‌ پارێزگاكان����دا‌پێویست‌به‌ده‌س����تنه‌هێنن‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌پۆس����تی‌‌پارێزگار،‌به‌نیازن‌له‌گه‌ڵ‌‌كام‌

الیه‌ن‌هاوپه‌یمانی‌‌ببه‌ستن؟سه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌ئه‌وه‌‌من‌نایزانم،‌ئه‌وانه‌ی‌‌س����لێمانی‌‌خۆیان‌بڕیار‌ده‌ده‌ن‌له‌گه‌ڵ‌ك����ێ‌‌هاوپه‌یمان‌ده‌بن‌یان‌له‌گه‌ڵ‌كێ‌‌نزیكده‌بنه‌وه‌،‌ئه‌گه‌ر‌زۆرینه‌‌بهێنین‌یان‌نا‌ئه‌وا‌هه‌ماهه‌نگیمان‌ده‌بێت‌له‌گه‌ڵ‌

ئه‌نجومه‌نی‌‌ براوه‌كان����ی‌‌ لیس����ته‌‌ هه‌مو‌پارێزگای‌‌سلێمانی‌.‌

ئاوێنه‌:‌یه‌كێتی‌‌ده‌ڵێت‌هێزه‌كانی‌‌حه‌فتا‌ه����ی‌‌یه‌كێتیه‌و‌له‌ژێ����ر‌فه‌رمانی‌‌وه‌زیری‌‌پێش����مه‌رگه‌ی‌‌گۆڕاندا‌نابن،‌به‌رپرسێكی‌‌پارتیش‌ده‌ڵێت‌ئه‌گ����ه‌ر‌یه‌كێتی‌‌ئاماده‌‌نه‌بێت‌وه‌زاره‌تێك‌راده‌ستی‌‌گۆڕان‌بكات‌ئه‌ی‌‌چۆن‌پارێزگایه‌كی‌‌راده‌ست‌ده‌كات،‌

كۆمێنتت‌بۆ‌ئه‌م‌دو‌قسه‌یه‌‌چییه‌؟س����ه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌كه‌س‌ناتوانێت‌روبه‌روی‌‌ئیراده‌ی‌‌گه‌ل‌ببێته‌وه‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌دژی‌‌ئیراده‌ی‌‌گه‌ل‌و‌بڕی����اری‌‌كۆمه‌اڵنی‌‌خه‌ڵ����ك‌ببێته‌وه‌‌خ����ۆی‌زه‌ره‌ر‌ده‌كات،‌ئه‌گه‌ر‌وایه‌‌بۆچی‌‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌كه‌ین؟

ئاوێن����ه‌:‌ئه‌گه‌ر‌یه‌كێت����ی‌‌پارێزگاری‌‌چی‌‌ هه‌ڵوێس����تتان‌ نه‌ك����رد‌ راده‌س����ت‌

ده‌بێت؟س����ه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌بۆ‌له‌ئێس����تاوه‌‌وا‌پێش����بینی‌‌بكه‌ی����ن،‌یه‌كێتیش‌ره‌نگه‌‌كه‌سانێكی‌‌تێدا‌هه‌بێت‌كه‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌له‌س����ه‌روی‌‌ س����لێمانی‌‌ میلله‌ته‌ك����ه‌ی‌‌و‌

به‌رژه‌وه‌ن����دی‌‌خۆیه‌وه‌‌ببین����ێ‌‌و‌قبوڵی‌‌ده‌رئه‌نجامه‌كان����ی‌‌هه‌ڵب����ژاردن‌ب����كات‌و‌

ملكه‌چی‌‌بڕیاری‌‌گه‌ل‌بێت.ئاوێن����ه‌:‌به‌مدوایی����ه‌‌چه‌ند‌كه‌س����ێك‌له‌ئێوه‌‌دوركه‌وتنه‌وه‌‌كه‌‌پێش����تر‌له‌گه‌ڵ‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌بون،‌لێكدانه‌وه‌ی‌‌ئێوه‌‌بانیمارانی‌‌و‌ عوسمان‌ دوركه‌وتنه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌

ساالر‌عه‌زیز‌له‌گۆڕان‌چییه‌؟س����ه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌ئه‌وانه‌‌هه‌ڤاڵی‌‌ئێمه‌‌ب����ون،‌له‌قۆناغێكی‌‌ناخۆش‌له‌گه‌ڵ‌ئێم����ه‌دا‌بون‌و‌هاوڕێی‌‌ئێم����ه‌‌بون،‌ئێمه‌‌رێزمان‌ب����ۆ‌هه‌مو‌ئ����ه‌و‌ماندوبونانه‌یان‌هه‌یه‌.‌له‌الیه‌كی‌‌تره‌وه‌‌به‌شتێكی‌‌ئاسایی‌‌وه‌رده‌گرین‌كه‌‌له‌ئێستادا‌له‌گه‌ڵمان‌نه‌بن،‌ب����ه‌اڵم‌گله‌ییمان‌له‌وه‌‌هه‌ی����ه‌‌له‌قۆناغی‌‌پێ����ش‌هه‌ڵب����ژاردن‌بیانوه‌كه‌ی����ان‌هه‌ر‌ش����تێك‌بێت‌خه‌ڵك‌واده‌زانن‌له‌پێناوی‌‌پاره‌‌و‌پۆس����ت‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‌ناو‌یه‌كێتی‌،‌بۆیه‌‌بۆ‌شه‌خسیه‌تی‌‌خۆیان‌باش‌نه‌بو.‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش����دا‌ئێمه‌‌كۆنگره‌مان‌كرد‌كۆنفرانسمان‌كرد‌بۆ‌هه‌مو‌باژێروانه‌كان‌

ئه‌وان‌ه����ه‌ر‌قس����ه‌یه‌ك‌و‌ره‌خنه‌یه‌كیان‌هه‌بوایه‌‌له‌وێ����دا‌بیانكردایه‌،‌نه‌ك‌پێش‌هه‌ڵبژاردن،‌ئێس����تاش‌هه‌ر‌بیانویه‌كیان‌هه‌بێت‌خه‌ڵ����ك‌باوه‌ڕیان‌پێناكات،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌خه‌می‌‌شه‌خس����یه‌تی‌‌ئه‌وانمانه‌‌كه‌‌

شكاوه‌.‌ئاوێنه‌:‌ئه‌وان‌ده‌ڵێ����ن‌له‌ناو‌گۆڕاندا‌تاكڕه‌وان����ه‌‌بڕی����ار‌ده‌درێ����ت‌و‌گۆڕانیش‌ناتوانێت‌به‌مجۆره‌‌گۆڕانكاری‌‌بكات،‌ئایا‌له‌ناو‌گۆڕاندا‌ته‌نها‌نه‌وش����یروان‌مسته‌فا‌

خاوه‌نی‌‌بڕیاری‌‌راسته‌قینه‌‌نیه‌؟سه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌كۆتا‌بڕیار‌و‌كۆتا‌قسه‌‌كاك‌نه‌وشیروان‌ده‌یدات‌و‌ده‌یكات،‌به‌اڵم‌به‌ڕاوێژی‌‌هه‌م����و‌الیه‌ك‌و‌ئه‌وانه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی����دارن‌به‌بڕیاره‌كانی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕانه‌وه‌،‌به‌اڵم‌قسه‌ی‌‌كۆتایی‌‌له‌ده‌ست‌كاك‌نه‌وشیروانه‌،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌هه‌مومان‌متمانه‌مان‌به‌وداوه‌،‌به‌اڵم‌قسه‌ی‌‌ئه‌وان‌نایخ����وات‌چونك����ه‌‌ده‌بوای����ه‌‌له‌كۆنگره‌‌ی����ان‌له‌كۆنفرانس����ه‌كان‌و‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌ناوخۆمان‌ئه‌و‌قسه‌یه‌یان‌كردبایه‌،‌نه‌ك‌

ئێستا‌كه‌‌هیچ‌كه‌س‌گوێی‌‌پێنادات.ئاوێنه‌:‌رات‌چییه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌وه‌ی‌‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌له‌گرته‌یه‌كی‌‌ڤیدیۆییدا‌تاڵه‌بانی‌‌

پیشاندرا‌كه‌‌له‌به‌رلین‌ده‌نگده‌دات؟س����ه‌فینی‌‌م����ه‌ال‌ق����ه‌ره‌:‌وه‌اڵهی‌‌من‌زگ����م‌به‌م����ام‌ج����ه‌الل‌س����وتا،‌چونكه‌‌ئ����ه‌و‌پیاوه‌‌مه‌زن����ه‌‌ئاوا‌به‌و‌ش����ێوه‌یه‌‌ڤیدۆیی‌‌ گرته‌ی‌‌ باڵوده‌كه‌ن����ه‌وه‌،‌ وێنه‌ی‌‌باڵوده‌كه‌نه‌وه‌،‌م����ن‌زۆرم‌پێناخۆش‌بو‌له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌‌ماوه‌یه‌كی‌‌زۆر‌له‌گه‌ڵ‌مام‌جه‌الل‌ئیشمانكردوه‌،‌پیاوێكی‌‌تێكۆشه‌ر‌ب����وه‌،‌پیاوێكی‌‌گه‌وره‌‌بوه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وانه‌‌زۆر‌بچوكی����ان‌كردوه‌ت����ه‌وه‌‌و‌غ����ه‌دری‌‌لێده‌كه‌ن‌له‌پێناوی‌‌هه‌ندێك‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌بچوكی‌‌حزبی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌ده‌ستیبهێنن.ئاوێنه‌:‌مه‌به‌س����تت‌چییه‌‌غه‌در‌له‌مام‌

جه‌الل‌ده‌كرێت؟سه‌فینی‌‌مه‌ال‌قه‌ره‌:‌ده‌بوایه‌‌به‌گه‌وره‌یی‌‌خۆیی‌‌بیهێنن����ه‌وه‌‌نه‌ك‌به‌ڤیدیۆیی‌‌و‌به‌و‌ش����ێوه‌‌نه‌خۆشیه‌‌پیش����انی‌بده‌ن‌به‌س‌خۆیان،‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ هه‌ندێك‌ له‌پێناوی‌‌ئ����ه‌وان‌ئه‌گه‌ر‌ده‌یانه‌وێت‌به‌هۆی‌‌گرته‌ی‌‌ڤیدیۆیی‌‌مام‌جه‌الل‌ده‌نگیان‌زیاد‌بكه‌ن‌و‌سودی‌‌لێببینن،‌ئه‌وا‌له‌هه‌ڵه‌دان‌چونكه‌‌هی����چ‌كاریگه‌ری‌‌نیه‌،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش����دا‌هیوای‌‌ته‌ندروس����تیه‌كی‌‌ب����اش‌بۆ‌به‌ڕێز‌

مام‌جه‌الل‌ده‌خوازم.

‌‌‌ئا:‌شوان‌حەمە‌�‌سوید

لەم‌دیدارەی‌ئاوێنەدا‌سەرۆکی‌کۆنگرەی‌گەل‌ڕەمزی‌کارتال،‌تیشک‌دەخاتە‌سەر‌جیاوازی‌دیدی‌سیاسی‌نێوان‌

کۆنگرەی‌گەل‌و‌پارتی‌دیموکرات.‌دۆخی‌دانوستانی‌نێوان‌پەکەکەو‌حکومەتی‌تورکیا‌و‌ڕۆڵی‌چاوەڕوانکراوی‌کورد‌

لەناوچەکە.

ئاوێنە:‌‌با‌لەخەندەقەکەی‌نێوان‌باشورو‌ڕۆژائاوای‌کوردس���تانەوە‌دەستپێبکەین.‌پارتی‌دەڵێت‌لێدانی‌خەندەق‌بۆ‌ڕێگرتنە‌

لەتیرۆر.‌ئێوە‌دەڵێن‌چی؟ڕەمزی‌کارتال:‌لەڕۆژهەاڵتی‌ناوەڕاستدا‌ک���ورد‌دەرفەت���ی‌لەبەردەس���تدایە.‌لەم‌بەدنیای‌ دەمانەوێ���ت‌ ئێمە‌ دەرفەت���ەدا‌نیش���انبدەین‌کە‌کوردی‌‌٢٠١٤کوردێکی‌نوێیە‌و‌دەتوانێت‌خۆی‌بەڕێوەببات.‌کورد‌پەیامەی‌ ئ���ەو‌ لەڕۆژائاوای‌کوردس���تان‌بەک���ردار‌بۆ‌هەم���و‌جیهان‌س���ەلماند.‌کوردی‌نوێ‌کوردێکە‌کە‌دەتوانێت‌هەمو‌کەمەنەت���ەوەو‌ئاین���زاکان‌لەژێر‌چەتری‌خۆسەری‌دیموکراتیدا‌کۆبکاتەوە.‌لەباشور‌پارتی‌هەوڵدەدات‌ئ���ەم‌پەیامە‌نوێیەی‌کورد‌ڕەش‌بکات.‌خەندەقی‌پارتی‌لەڕوی‌لەسایکۆلۆژیەتی‌ خەندەقدانە‌ مەعنەوییە‌تاک���ی‌ک���ورد.‌دوبارەکردن���ەوەی‌٣١ی‌ئابی‌١٩٩٦ە.‌پارتی‌بەئاش���کرا‌دژایەتی‌س���تراتیژی‌نەتەوەی���ی‌دەکات.‌لەهەمو‌پارچەکان���ی‌کوردس���تاندا‌گەل���ی‌کورد‌یەکبون‌دەخوازێ���ت،‌بەاڵم‌پارتی‌دابڕان‌دەخوازێ���ت.‌پارت���ی‌خەنجەر‌لەپش���تی‌ک���ورد‌دەدات.‌ئێمە‌وەک‌کۆنگرەی‌گەل‌داوامان‌لەپارتی‌کرد‌دەست‌لەسیاسەتی‌دژەنەتەوەی���ی‌و‌لەهەڵکەندن���ی‌خەندەق‌هەڵبگ���رن،‌بەاڵم‌پارتی‌لەس���ەر‌ڕێبازی‌میژویی‌خۆی‌بەردەوامە.‌پارتی‌دەیەوێت‌کورد‌هەر‌کوردە‌کۆنەکەی‌جاران‌بێت.

کۆن‌ لەک���وردی‌ مەبەس���ت‌ ئاوێن���ه‌:‌چییە؟

ڕەم���زی‌کارتال:‌مەبەس���ت‌لەکوردی‌بەدەوڵەتانی‌ ک���وردە‌ مەجبوربونی‌ کۆن‌دراوسێ.‌بەکارهێنانی‌کوردە‌دژی‌کورد.‌ئەم���ە‌گەمەیەکی‌کالس���یکی‌دەوڵەتانی‌داگیرک���ەری‌کوردس���تانە،‌پارتییش‌لەو‌جۆرە‌دۆخەدا‌چاالک���ە.‌ئێمە‌دەمانەوێ‌کوردێکی‌ن���وێ‌بین.‌پش���ت‌بەنەتەوەو‌هێزی‌خۆمان‌ببەس���تین.‌خزمەتی‌گەلی‌خۆم���ان‌بکەین،‌ب���ەاڵم‌پارت���ی‌هەمان‌پارتییە‌کۆنەکەی���ە.‌لەخزمەت‌دوژمنانی‌ک���ورد،‌دژی‌ک���ورد‌کاردەکات.‌پارت���ی‌لەم‌س���ەردەمە‌نوێیەدا‌مەترسیە‌بۆ‌سەر‌باک���ورو‌ڕۆژئاواو‌تەنانەت‌مەترس���یە‌بۆ‌

سەر‌باشوری‌کوردستانیش.ئاوێنه‌:‌مەترس���ی‌وشەیەکی‌گەورەیە،‌

پارتی‌بۆچی‌‌بوەتە‌مەترسی؟ڕەمزی‌کارتال:‌مەبەس���تم‌لەمەترسی‌ئەوەیە‌کە‌پارتی‌سیاس���ەتەکانی‌تورکیا‌جێبەجێ‌دەکات.‌چۆن‌لە‌‌٣١ئابدا‌خزمەتی‌سیاس���ەتی‌ئەوکاتی‌س���ەددام‌حسێنی‌ک���رد،‌ئێس���تاش‌بەهەڵکەندنی‌خەندەق‌خزمەت‌بەسیاسەتەکانی‌تورکیا‌دەکات..‌ئەردوغان‌داعش‌دژی‌کورد‌بەکاردێنێت،‌پارتییش‌خەن���دەق‌دژی‌کورد‌لێدەدات.‌پارتی‌بەهه‌مانشێوەی‌ئەردوغان‌دژایەتی‌ڕۆژئاواو‌باکوری‌کوردستان‌دەکات.‌پارتی‌بەتەواوی‌گرێدراوی‌ئەردوغان‌و‌سیاسەتی‌بازرگانی‌تورکیایە.‌زۆر‌بەئاسانی‌ڕێگەی‌بەتورکیا‌داوە‌دەست‌لەکاروباری‌باشوری‌کوردس���تان‌وەربدات.‌بەاڵم‌‌ئەستەمە‌لە‌٢٠١٤دا‌سیاس���ەتی‌هاوبەش���ی‌تورکیاو‌

پارتی‌دژی‌گەلی‌کورد‌قبوڵ‌بکرێت.ش���ارەوانی‌ لەهەڵبژاردنەکانی‌ ئاوێنه:‌تورکی���ادا‌ئ���اک‌پارت���ی‌س���ەرکەوتنی‌لەباک���وری‌ ب���ەاڵم‌ بەدەس���تهێنایەوە،‌کوردستان‌لەس���ەر‌دەستی‌بەدەپە‌ئاک‌پارت���ی‌شکس���تیخوارد.‌بەدەپ���ە‌توانی‌بەش���ێکیتر‌لەشارەوانیەکان‌لەئاک‌پارتی‌وەربگرێتەوە‌و‌لەئێستادا‌ئەو‌شارەوانیانە‌بەدەستی‌کورد‌خۆیەوەیەتی.‌ئایا‌ئاکامی‌ئ���ەو‌هەڵبژاردنانە‌تا‌چەن���د‌کاریگەریی‌‌

ئەرێنی‌دەکاتە‌س���ەر‌دانوس���تانی‌نێوان‌کورد‌و‌حکومەتی‌تورکیا؟

ڕەمزی‌کارتال:‌پێ���ش‌هەڵبژاردنەکان‌هەوڵ���ی‌جۆراوجۆر‌هەبو‌ب���ۆ‌الوازکردنی‌بەدەپە،‌سەرباری‌فشارو‌ساختەکاریەکان،‌بەدەپ���ە‌توان���ی‌س���ەرکەوتنی‌زیات���ر‌بەدەستبێنێت.‌پێشنیاری‌بەڕێز‌ئۆجەالن‌بۆ‌سیستەمی‌خۆسەری‌دیموکراتی‌لەالیەن‌گەلی‌ک���وردەوە‌لەباکور‌بەش���ێوەیەکی‌س���ەبارەت‌ لێکرا.‌ پێش���وازی‌ ئەرێن���ی‌بەدانوستانی‌کورد‌و‌ئاک‌پارتی‌دەمەوێت‌بڵێم‌کە‌ئاک‌پارتی‌نیەتی‌ئاش���تی‌نییەو‌

هەوڵدەدات‌سود‌لەکات‌وەربگرێت.

ئاوێنه:‌چۆن‌ئاک‌پارتی‌دەیەوێت‌سود‌لەکات‌وەربگرێت؟

ڕەمزی‌کارتال:‌ئاک‌پارتی‌هەوڵدەدات‌دانوس���تانەکان،‌ بەدرێژکردن���ەوەی‌هەڵبژاردن‌دوای‌هەڵبژاردن‌دەنگەکان‌بۆ‌خۆی‌مس���ۆگەر‌بکات.‌بەتورکەکان‌بڵێت‌ئێمە‌کۆتاییمان‌بەشەڕی‌ناوخۆ‌هێناوە.‌بەاڵم‌لەباش���ور‌ئەردوغان‌دەستی‌لەگەڵ‌پارتی‌تێکەڵکردوەو‌دژایەتی‌گەلی‌کورد‌دەکات.‌لەڕاس���تیدا‌ئەوەی‌ئاگربەس���تی‌لەتورکی���ا‌ڕاگەیاندوەو‌ئاش���تی‌ڕاگرتوە‌سەرۆک‌ئاپۆ‌و‌پەکەکەیە،‌نەک‌ئەردوغان.‌ئێمە‌وەک‌تەڤگەڕ‌چاوەڕوانی‌ئاک‌پارتی‌

لەکوردس���تان‌ چێمانپێدەڵیت.‌ ناکەی���ن‌هەڵمەتی‌گ���ەورەو‌هەنگاوی‌نوێ‌بەڕێوە‌دەبەین.‌کاردەکەی���ن‌بۆ‌جێکەوتەکردنی‌لەهەمو‌ دیموکراتی‌ خۆسەری‌ سیستەمی‌

بوارەکاندائاوێنه‌:‌دەکرێت‌کەمێک‌وردتر‌باس‌لەو‌بوارانە‌بکەیت،‌خۆس���ەری‌دیوکراتی‌لەچ‌

بوارێکدا؟ڕەمزی‌کارتال:‌خۆس���ەری‌دیموکراتی‌لەبوارەکانی‌سیاس���ی،‌حقوقی،‌ئابوری،‌چان���د،‌جڤاکی،‌دیپلۆماس���ی،‌بازرگان‌و‌کشتوکاڵ.‌خۆسەری‌دیموکراتی‌کارکردنە‌

لەسەر‌مۆراڵ‌و‌ویژدانی‌ئینسانی‌کورد

ئاوێنه:‌ب���ەاڵم‌‌ئایا‌ک���ورد‌لەباکوری‌کوردس���تان‌دەرفەتی‌جێبەجێکردنی‌ئەو‌

بوارە‌جۆراوجۆرانەی‌هەیە؟ڕەمزی‌کارت���ال:‌بەڵێ‌کورد‌دەتوانیت‌

کاری‌بۆ‌بکاتئاوێنه:‌چۆن؟

ڕەمزی‌کارت���ال:‌هەڵبژاردنەکانی‌٣٠ی‌بەقۆناغێک‌ کۆتای���ی‌ لەتورکی���ا‌ ئ���ازار‌هێناو‌و‌خاڵی‌س���ەرەتای‌بۆ‌قۆناغێکی‌تر‌دەستنیش���انکرد.‌لەئێستا‌بەدواوە‌کورد‌لەتورکی���ا‌دەبێتە‌خ���اوەن‌ئەلتەرناتیڤی‌خۆی،‌‌ئێمە‌ناومان‌ناوە‌خەتی‌سێیەم.‌واتە‌ک���ورد‌نابێ���ت‌خەت���ی‌حکومەتی‌تورکیا‌بێت،‌نابێت‌خەتی‌ئۆپۆزیسیۆنی‌تورکیاش‌بێت،‌دەبێت‌کورد‌بێت‌و‌لەهەمو‌بوارەکاندا‌پێشنیارو‌ئەلتەرناتیڤ‌وکاندیدی‌

خۆی‌هەبێت.ئاوێنه:‌باش���ە،‌ک���ورد‌لەتورکیا‌زیاتر‌لەناوچ���ە‌کوردیەکان���دا‌هێ���زی‌هەی���ە،‌پێکەوه‌ژیانی‌ دەنگ���ی‌ دەتوانێ���ت‌ چۆن‌

دیموکراسیانە‌بگەیەنێتە‌تورکەکان؟رەم���زی‌کارت���ال:‌لەئیس���تادا‌پارتی‌ئاش���تی‌و‌دیموکراتی‌"بەدەپ���ە"و‌پارتی‌خەڵکی‌دیموکرات���ی‌"هەدەپە"مان‌هەن.‌بڕیارە‌ئەن���دام‌پەرلەمانەکان���ی‌بەدەپە‌بچنە‌ناو‌هەدەپەوە.‌ئاش���کرایە‌بەدەپە‌لەتورکی���ا‌بەپارتێکی‌کوردی‌ناس���راوە،‌بەاڵم‌هەدەپە‌کورد‌و‌عەلەوی‌و‌س���ریانی‌و‌تێدایە.‌ تورک���ی‌ ئاش���وری‌و‌ ئەرم���ەن‌و‌هەمان���کات‌تەڤگەڕی‌ژن���ان‌لەهەدەپەدا‌بەهێزە.‌هەدەپ���ە‌لەتوانایدا‌هەیە‌تێکەڵ‌جیاوازەکانی‌ مەزهەبە‌ ئاینزاو‌ بەنەتەوەو‌تورکیا‌ببێت.‌هەدەپە‌توانای‌هەیە‌زیاتر‌لەڕای‌گشتی‌تورکی‌نزیکبێتەوە.‌بەکورتی‌نەک‌تەنیا‌لەس���ەر‌ئاس���تی‌کوردستان‌بەڵکە‌لەس���ەر‌ئاس���تی‌هەمو‌تورکیاش‌دەمانەوێت‌ببینە‌خاوەنی‌خەتی‌سیاسی‌و‌

ئەلتەرناتیڤی‌خۆمان.

hamashwan.awene@yahoo.no

3)٤٢٦(‌سێشه‌ممه‌‌‌٢٠١٤/٤/٢٩هه‌نوکه

سەرۆکی گۆنگرەی گەل بۆ ئاوێنە: پارتی مەترسیە بۆ سەر باکورو ڕۆژئاوائێمە کوردی نوێین، پارتیش کوردە کۆنەکەیە

پارتی‌سیاسەتەکانی‌تورکیا‌جێبەجێ‌دەکات.‌چۆن‌لە‌‌٣١ئابدا‌خزمەتی‌سیاسەتی‌ئەوکاتی‌سەددام‌حسێنی‌کرد،‌ئێستاش‌بەهەڵکەندنی‌

خەندەق‌خزمەت‌بەسیاسەتەکانی‌تورکیا‌دەکات ڕەمزی‌کارتال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌شوان‌

"ئه وانه ی له گۆڕان جیابونه وه شه خسیه تیان شكاوه"

وه‌اڵهی‌‌من‌زگم‌به‌مام‌جه‌الل‌سوتا،‌چونكه‌‌

ئه‌و‌پیاوه‌‌مه‌زنه‌‌ئاوا‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌گرته‌ی‌‌ڤیدۆیی‌‌باڵوده‌كه‌نه‌وه

‌‌‌ئا:‌شاهۆ‌

وه‌زیری‌‌پێشمه‌رگه‌ی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌شته‌می‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌"مسته‌فای‌‌سه‌ید‌قادر"‌له‌م‌گفتوگۆیه‌ی‌‌ئاوێنه‌دا‌

ده‌ڵێت‌"نابێت‌ئۆرگانی‌‌رێكخستن‌و‌سیاسی‌‌له‌ناو‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌‌بمێنێت".

ئاوێن����ه‌:‌وه‌زاره‌ت����ی‌‌پێش����مه‌رگه‌‌دراوه‌‌به‌ئێوه‌،‌وه‌كو‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌به‌رنامه‌تان‌چیه‌‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌چاكس����ازیی‌‌بكرێت‌له‌ناو‌ئ����ه‌و‌وه‌زاره‌ته‌‌و‌ژیانی‌‌پێش����مه‌رگه‌ش‌باش‌

بكرێت؟مسته‌فای‌‌سه‌ید‌قادر:‌به‌رنامه‌مان‌ئه‌وه‌یه‌‌بیكه‌ین����ه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌حكوم����ه‌ت‌و‌هاواڵتی‌،‌بیكه‌ینه‌‌هێزێكی‌‌نیشتیمانی‌‌له‌روی‌‌مه‌شق‌و‌په‌روه‌رده‌‌و‌جلوبه‌رگ‌و‌به‌رێوه‌بردن‌و‌چه‌ك‌و‌گرینگ����ی‌‌ پێداویس����تیه‌كانیه‌وه‌‌ ب����اره‌گا‌و‌پێده‌ده‌ین‌تا‌شێوه‌ی‌‌هێزێكی‌‌پێشمه‌رگه‌ی‌‌نیزامی‌‌به‌خۆیه‌وه‌‌بگرێ����ت،‌له‌روی‌‌موچه‌و‌ژیانی‌‌پێشمه‌رگه‌ش����ه‌وه‌‌باش����تر‌و‌باشتری‌‌

ده‌كه‌ین.ئاوێنه‌:هه‌ڵویستی‌‌ئێوه‌‌چیه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌و‌كه‌س����انه‌ی‌‌له‌ماوه‌ی‌‌رابردو‌له‌ناو‌وه‌زاره‌ت‌به‌ناهه‌ق‌پله‌ی‌‌س����ه‌ربازییان‌وه‌رگرتوه‌‌یان‌

خانه‌نشینكراون؟مسته‌فای‌‌سه‌ید‌قادر:‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌‌دامه‌زراوه‌ی����ی‌‌و‌ وه‌زاره‌تێك����ی‌‌ ده‌كه‌ین����ه‌‌چاكس����ازیی‌‌له‌هه‌مو‌بواره‌كانی����دا‌ده‌كه‌ین‌له‌یه‌كه‌‌سه‌ربازییه‌كاندا،‌له‌پله‌ی‌‌سه‌ربازییدا‌

له‌خانه‌نشین‌و‌له‌كه‌مئه‌ندامیشدا.ئێستاش‌ تا‌ پێشمه‌رگه‌‌ ئاوێنه‌:هێزه‌كانی‌‌له‌به‌رده‌س����تی‌‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتیه‌،‌ئێوه‌‌وه‌كو‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گ����ۆڕان‌چ����ۆن‌ده‌توانن‌هێزی‌‌

پێشمه‌رگه‌‌بكه‌نه‌‌هێزێكی‌‌نیشتیمانی‌؟مسته‌فای‌‌س����ه‌ید‌قادر:‌یاسای‌‌وه‌زاره‌تی‌‌پێش����مه‌رگه‌‌و‌یاس����ای‌كۆمه‌ڵ����ه‌‌و‌حزب����ه‌‌پێش����مه‌رگه‌‌ له‌وه‌زاره‌ت����ی‌‌ سیاس����یه‌كان‌جێبه‌جێ‌‌ده‌كه‌ین،‌هه‌مو‌ئه‌و‌پێشمه‌رگانه‌ی‌‌س����ه‌ر‌به‌وه‌زاره‌ت����ن‌ده‌ب����ێ‌‌له‌یه‌كه‌كان����ی‌‌وه‌زاره‌تدا‌رێكبخرێن‌و‌نابێت‌هیچ‌یه‌كه‌یه‌كی‌‌حزبی‌‌بمینێت،‌نابێت‌ئۆرگانی‌‌رێكخس����تن‌و‌سیاسی‌‌له‌ناو‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌‌بمێنێت،‌

ب����ه‌اڵم‌هێزی‌‌پێش����مه‌رگه‌‌له‌كاتی‌‌ده‌نگدانه‌‌گش����تیه‌كان‌و‌ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌ت‌ئازادن‌ده‌نگ‌به‌ك����ێ‌‌ده‌ده‌ن‌و‌الیه‌نگری����ی‌‌بۆ‌كام‌

الیه‌نی‌‌سیاسی‌‌ده‌كه‌ن.به‌بێ‌‌ نیشتیمانی‌‌ یه‌كێتی‌‌ ئاوێنه‌:پێتوایه‌‌به‌ش����داری‌‌ پێدان����ی‌‌وه‌زاره‌تێك����ی‌‌ئه‌منی‌‌

له‌حكومه‌ت‌بكات؟مس����ته‌فای‌‌س����ه‌ید‌قادر:‌به‌ڵێ‌‌پێموایه‌‌

به‌شداری‌‌له‌حكومه‌ت‌ده‌كه‌ن.

مسته فای سه ید قادر: نابێت هیچ یه كه یه كی حزبی له ناو ئۆرگانه كانی رێكخستنی وه زاره تی پێشمه رگه بمێنێت

وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌‌ده‌كه‌ینه‌‌

وه‌زاره‌تێكی‌‌دامه‌زراوه‌یی‌‌و‌

چاكسازیی‌‌له‌هه‌مو‌بواره‌كانیدا‌ده‌كه‌ین

هەنوکە(426( سێشه ممه 42014/4/29

محه مه د ره ئوف

پارێزگای سلێمانی وه ك پارێزگایه كی زیندو كه ب���ه رده وام نه ك هه ر له گه ڵ گۆڕانكاریه كاندا رۆیشتوه به ڵكو خۆی سه رمه ش���قی گۆڕان���كاری سیاس���ی و ب���وه و رۆش���نبیریی كۆمه اڵیه ت���ی و كاریگ���ه ری گ���ه وره ی له س���ه ر دۆخی ته واوی هه رێمی كوردستان سیاس���ی دروس���تكردوه ، به درێژایی مێژو شاری له هه ناوی���دا ده یانهێ���زی س���لێمانی فڕێداوه ته هێزێشی ده یان له دایكبوه و ده ره وه ی مێژوه وه ، به پێی خوێندنه وه ی مێژو سلێمانی هه ر هێزێكی فڕێدابێته ده ره وه ی خۆی، هه رگیز نه یهێش���توه خوێندنه وه ی به پێ���ی راس���تبێته وه ، بیانی���ش مێژونوس���انی نوس���ه ران و له س���لێمانیه وه كۆنترۆلی كوردس���تان ده كرێت، هه روه ك مێجه رس���ۆن ده ڵێ "هه ر كه سێك سلێمانی كۆنترۆڵ بكات،

كوردستان كۆنتڕۆڵ ده كات".گه رموگوڕی���ی س���لێمانی بۆی���ه گ���ه وره ی به هه ڵب���ژاردن به خش���یوه ، توانی گۆڕانكاری له رێی هه ڵبژاردنه وه گه وره له نه خش���ه ی سیاسی هێزه كانی

كوردستاندا دروست بكات.ل���ه )15( س���لێمانی پارێ���زگای )2572( ناحی���ه و )62( ق���ه زاو )به پارێ���زگای پێكهات���وه ، گون���د دانیشتوانی ژماره ی هه ڵه بجه ش���ه وه ( پارێ���زگای س���لێمانی)2ملیۆن و 156 هه زارو 186( ك���ه س دیاریكراوه و له و ژماره ی���ه ش )1ملی���ۆن و 168 هه زارو 199( ك���ه س ماف���ی ده نگدانیان هه یه بۆ هه ڵبژاردنی 30ی نیسانی داهاتوو، نزیك���ه ی )41 ه���ه زار ( ده نگده ریش ده كه ن زی���اد س���لێمانی له پارێزگای كه ته مه نی���ان ده بێته 18 س���اڵ كه بۆ هه ڵبژاردن���ی پارله مانی عێراق 18 پارێزگاكان ئه نجومه نی بۆ كورس���ی و

32 كورسی بۆ دیاریكراوه . پارێزگای سلێمانی ئاس���تی له سه ر ك���ه 2013/9/21دا له هه ڵبژاردن���ی (802 هه زارو 480( ك���ه س ده نگیدا، له پارێ���زگای گ���ۆڕان بزوتن���ه وه ی سلێمانی )333 هه زارو 961( ده نگی )41.62%(ی به ڕێژه ی به ده س���تهێنا ده نگه كان���ی ئه و پارێزگای���ه ، یه كێتی نیش���تیمانی كوردستان )234 هه زارو 252( ده نگ���ی به ده س���تهێنا به ڕێژه ی (29.19%( و س���ه باره ت به پارت���ی دیموكراتی كوردستانیش له هه ڵبژاردنی 9/21 دا له س���ه ر ئاس���تی پارێزگای س���لێمانی )92 ه���ه زارو 500( ده نگی به ده س���تهێنا به ڕێژه ی )11.53%( و یه كگرتوی ئیس���امی كوردس���تانیش (84 هه زارو 81 ( ده نگی به ده ستهێنا س���ه باره ت ،)%10.48( به ڕێ���ژه ی ئیس���امی كوردس���تانیش به كۆمه ڵی له هه ڵبژاردنی 9/21دا له س���ه ر ئاستی )51ه���ه زارو س���لێمانی پارێ���زگای

252( ده نگ���ی به ده س���تهێنا به ڕێژه ی (6.39%(، ئه و هه ڵبژاردنه گۆڕانكاری گه وره ی له نه خشه ی سیاسی هێزه كان

دروستكرد. به به راوردكردن���ی ده نگ���ی هێزه كان له نێ���وان هه ڵبژاردن���ی1992 بۆ 2013 ئاس���تی ده نگی هێزه س���ه ره كیه كان به ڕێژه یه كی س���لێمانی له پارێ���زگای له هه ڵبژاردنی كه میك���ردوه به رچ���او 1992دا یه كێتی نیشتیمانی كوردستان له پارێ���زگای س���لێمانی )260 هه زارو به ڕێژه ی به ده ستهێنابو ده نگی )297(59.45% (، ب���ه اڵم له هه ڵبژاردن���ی 2013دا )234 ه���ه زارو 252( ده نگی به ده ستهێنا به ڕێژه ی )29.19%( واتا ئاس���تی ده نگه كان���ی یه كێتی له نێوان هه ڵبژاردنی1992 ب���ۆ 2013 به ڕێژه ی (30%( كه می ك���ردوه ، ده نگی پارتی له ساڵی1992 كوردس���تان دیموكراتی (92 هه زارو 449( ده نگی به ده ستهێنا ب���ه اڵم ،)%26.6( به ڕێ���ژه ی له هه ڵبژاردن���ی 2013دا )92 ه���ه زارو 500( ده نگ���ی به ده س���تهێنا به ڕێژه ی ئاس���تی ده نگه كانی واتا )%11.53)بۆ هه ڵبژاردنی1992 له نێ���وان پارتی

2013 به ڕێژه ی )15%( كه میكردوه .واتا ده نگی یه كێتی و پارتی پێكه وه له نێ���وان هه ڵبژاردن���ی1992 بۆ 2013 له پارێزگای س���لێمانی به ڕێژه ی %46 كه میكردوه به وپێیه ی یه كێتی و پارتی ده نگه كانی���ان 86%ی ل���ه 1992دا 2013دا له هه ڵبژاردنی ب���ه اڵم هه بوه ، پێك���ه وه )40%(ی پارتی به یه كێتی و

ده نگیان هه بوه .كێ پارێزگاری سلێمانی ده باته وه

ش���ێوازی هه ڵبژاردن���ی پارێ���زگارو پارێزگاكانی ئه نجومه ن���ی س���ه رۆكی به یاس���ا كوردس���تان هه رێم���ی رونكراوه ته وه . له بڕگه ی سێیه می ماده ی شه شی یاسای ژماره 3ی پارێزگاكانی هه رێمی كوردستان هاتوه : هه ڵبژاردنی پارێزگار له نێوان ئه ندامانی ئه نجومه ن به زۆرین���ه ی ره ه���ا وات���ا )50 + 1(ی ژماره ی ئه ندامان���ی ئه نجومه ن دیاری ده كرێ���ت له ماوه یه كدا ك���ه ئه وپه ڕی (30( رۆژ له مێژوی به ستنی یه كه مین دانیشتنیه وه ، هاوكات له بڕگه ی یه كه می ماده ی شه ش���ه می یاساكه دا سه باره ت به هه ڵبژاردن���ی س���ه رۆكی ئه نجومه ن و هه ڵبژاردن���ی هات���وه ، جێگره ك���ه ی س���ه رۆكی ئه نجوم���ه ن و جێگره ك���ه ی له نێ���وان ئه ندامانی به زۆرینه ی ره های ده بێت، ئه نجومه ن ئه ندامانی ژماره ی وات���ا )50 + 1( به وپێی���ه ش له ك���ۆی 32 ئه ندام���ی ئه نجومه نی پارێزگا ئه و هێزه ی كه پارێ���زگار ده باته وه ده بێت 17 كورس���ی ئه نجوم���ه ن مس���ۆگه ر ب���كات، خۆ ئه گ���ه ر هێزێ���ك به ته نها نه یتوانی 17 كورس���ی مسۆگه ر بكات ئ���ه وا ده بێت هاوپه یمانی له گه ڵ هێزی دیكه ببه ستێت بۆ ته واوكردنی ژماره ی

یاسایی.ب���راوه ی هێ���زی بڕوانی���ن گ���ه ر راب���ردو هه ڵبژاردن���ی2013/9/21ی له كۆی )802 هه زارو 480( ده نگده ری پارێزگای س���لێمانی بزوتنه وه ی گۆڕان بو ك���ه )333 ه���ه زارو 961( ده نگی به ده ستهێناوه و ده نگه كانی به شی )14( كورس���ی ده كات، یه كێتی نیشتیمانی كوردستان )234 هه زارو 252( ده نگ و ده نگه كانی به شی )8( كورسی ده كات، پارتی )92 هه زارو 500( ده نگ و به شی زیاتر له )3( كورسی ده كات، یه كگرتو (84 هه زارو 81( ده نگ و به ش���ی )3( كورس���ی ده كات، كۆمه ڵ )51 هه زارو 285( ده نگی به ده س���تهێناوه ، به شی

(2( كورسی ده كات.بۆ پێش���بینیكردن ب���ۆ هه ڵبژاردنی داهاتو كه له 30ی نیسان به ڕێوه ده چێت، له پارێزگای سلێمانی ژماره ی دانیشتوانی (2 ملیۆن و 156 هه زارو 186( كه سه و له و ژماره یه ش )1 ملیۆن و 168 هه زارو 199( كه س مافی ده نگدانی هه یه ، خۆ ئه گه ر له 75%ی ده نگده ر ده نگبدات ئه وا (876 هه زارو 149( كه س ده نگده دات، ب���ه و پێی���ه ش به ه���ای كورس���یه كی ئه نجومه نی پارێزگای س���لێمانی ئه گه ر 32 كورس���یه كه ئه ژماربكه ین به ده نگی كورس���ییه كۆتاكه ش���ه وه ، ئه وا )27 ه���ه زارو 379( ده ن���گ كورس���یه كی ئه نجوم���ه ن ده كات، به له به رچاوگرتنی

ده نگی لیسته كان و پێگه ی حیزبه كان و بارودۆخی سیاسی ناوخۆی حیزبه كان، بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان )15 ب���ۆ 17 ( كورس���ی و یه كێتی)7 بۆ 9( كورسی و پارتی )3 بۆ 4( كورسی و یه كگرتو )3 بۆ 4( كورسی و كۆمه ڵی ئیسامیش )2 بۆ 3( كورس���ی ئه نجومه نی پارێزگای ئه گه ریش به ده س���تده هێنن، سلێمانی لیس���تی هاوپه یمانی كوردستان هه یه ش���یوعی و له سۆسیالیس���ت و ك���ه زه حمه تكێش���ان پێكهات���وه ، به )باقی االق���وی ( م���اوه ی به هێز كورس���یه ك

به ده ستبهێنن.به وپێیه ش ئه گه ر بزوتنه وه ی گۆڕان 17 كورسی به ده ستهێنا ئه وا ئه توانێت به ته نها پارێزگاری سلێمانی به رێته وه و پارێ���زگار له گۆڕان بێ���ت، خۆ ئه گه ر 17 كورس���ی نه هێنا ئ���ه وا ده توانێت، به هاوپه یمانێتی له گه ڵ لیستی كۆمه ڵی لیس���تی بچوكترین ی���ان ئیس���امی

ئه نجومه ن پارێزگار بباته وه .

ئا: ئاسۆ سه راوی

دواجار پۆسته بااڵكانی یه كگرتوی ئیسامی له كابینی نوێی حكومه ت

دیاریكران، به اڵم تا ئێستا به ته واوه تی روننه بۆته وه ، كێ له ناو یه كگرتودا چ پۆستێكی وه زاریی وه رده گرێت،

ئه وه ی تا ئێستا هه یه 3 كه س له ناو ئه و حیزبه دا به هه ڵبژاردن

یه كایی بونه ته وه كه پۆستی بااڵیان له كابینه ی نوێ پێبدرێت، به اڵم

به زیادكردنی پۆسته كانی ئه و حیزبه ، باس له چه ند ناوێكی تریش ده كرێت

بۆ وه رگرتنی پۆست.

یه كگرت���وی پێش���تر هه رچه ن���ده ئیس���امی له رێ���گای هه ڵبژاردن���ه وه ، كه یه كاییكردب���ۆوه كه س���انه ی ئه و پاڵێوراون بۆ وه رگرتنی پۆستی وه زاریی هه ش���ته می حكوم���ه ت، له كابین���ه ی ب���ه اڵم له گ���ه ڵ زیادبونی پۆس���تێكی وه زاری���ی و یه كاییبونه وه ی ئه و حیزبه

ده بێت له حكومه ت به ش���داریكردن بۆ دوب���اره ئه نجومه ن���ی س���ه ركردایه تی ئه و حیزب���ه كۆببێته وه بۆ دیاریكردنی كه س���انی ت���ر بۆ ئه و پۆس���ته و چه ند

پۆستێكی تریش.

به پێی رێككه وتنی ئه و حیزبه له گه ڵ پارت���ی كه دوێن���ێ ئه نجام���درا، ئه و پۆس���تانه ی بۆ یه كگرت���و دیاریكراون له وه زاره ته كانی له هه ری���ه ك بریتی���ه كار وكاروب���اری كۆمه اڵیه ت���ی، كاره با، وه زیری هه رێم بۆ كاروباری په رله مان، وه زی���ری هه رێم بۆ كاروب���اری ناوچه كوردس���تانییه كانی ده ره وه ی ئیداره ی س���ه رۆكی كوردس���تان، هه رێم���ی NGO فه رمانگ���ه ی كاروباری ڕێكخراوهكان، ئه م���ه جگ���ه له به ش���داریكردن له چه ندین پۆستی تری وه ك راوێژكار و پۆستێكی چه ند گش���تی به ڕێوه به ری

تریش.پێش���تر 27 ئه ندام���ی یه كگرت���وی پێشكه ش���ی س���یڤییان ئیس���امی

حیزبه كه ی���ان كردب���و ب���ۆ وه رگرتنی به ش���ێكیان كه وه زاری���ی ، پۆس���تی له سه ركردایه تی حیزبه كه بون، له وانه ش فه رهاد مه ال س���اڵح و عوم���ه ر محه مه د كه ریم و به هزاد ده روێش و س���ه اڵحه دین بابه ك���ر، محه مه د هاودیان���ی ، عومه ر ئیس���ماعیل، دو ئافره تیش به ناوه كانی

سه روو شه مسه .ئه وان���ه ی له ناو ئه و 27 كه س���ه ش وه رگرتنی ب���ۆ ده رچون به ده نگ���دان بریتیب���ون وه زاریی���ه كان پۆس���ته كه ریم و محه مه د له عوم���ه ر له هه ریه ك به هزاد ده روێش و س���ه اڵحه دین بابه كر، سه رچاوه یه كی ئاگاداری ناو یه كگرتوی ئیسامی باس���ی له وه كرد، به وپێیه ی ئه ندازی���اره و بابه ك���ر س���ه اڵحه دین پسپۆڕیه كه ی له كاره باوه نزیكه ، ده شێ پۆس���تی وه زیری كاره ب���ای پێبدرێت هه ر چه نده پێش���تر ب���اس له وه ده كرا ك���ه پۆس���تی وه زی���ری كاروكاروباری كۆمه اڵیه تی پێده درێت، هه رچی عومه ر محه مه د كه ریمیشه ده نگۆی ئه وه هه یه

كه پۆس���تی وه زاره ت���ی كاروكاروباری كومه اڵیه ت���ی وه ربگرێ���ت و هه روه ه���ا به ه���زاد ده روێش ئه گ���ه ر یه كێك له دو پۆس���ته وه زارییه كه ی تری پێنه درێت، س���ه رۆكی پۆس���تی ره نگ���ه ئ���ه وا NGO فه رمانگ���ه ی كاروباری ڕێكخراوهكانی پێبدرێ���ت، محه مه د هاودیانییش كه له هه ڵبژاردنی ناوخۆی ئه و حیزبه دا ده نگێكی زۆری هێن���اوه بۆ وه رگرتنی پۆستی بااڵ له حكومه تدا ره نگه یه كێك بێت له وانه ی كه دوباره ناوی بهێنرێته وه

بۆ وه رگرتنی پۆستێكی وه زاریی .ئه ندامی مه كته بی سیاسی ئه و حیزبه سه میر س���ه لیم هه رچه نده دان به وه دا ده نێ كه له و 27 كه س���ه ی س���یڤییان پێشكه شی كردبو ئه و سێ ئه ندامه یان كه بریتین له عوم���ه ر محه مه د كه ریم و به هزاد ده روێش و س���ه اڵحه دین بابه كر به هه ڵبژاردن یه كاییبونه ته وه بۆ پۆستی وه زیریی ، به اڵم جه خت له وه ده كاته وه كه تا ئێس���تا هیچ ناوێكیان نه داوه ته الیه ن���ی راس���پێردراو ب���ۆ پێكهێنانی

كابینه ی هه ش���ته می حكوم���ه ت، ئه و وتی "ئه وه له كۆبون���ه وه ی ئه نجومه نی

سه ركردایه تی بڕیاری لێده درێت".یه كگرتو ناو ئاگاداره كه ی سه رچاوه ئه وه ش���ی رونكرده وه ك���ه به وپێیه ی گۆڕان���كاری یه كگرت���و پۆس���ته كانی به س���ه ردا هاتوه وا چاوه ڕوان ده كرێت دوباره ئه نجومه نی سه ركردایه تی سیڤی وه ربگرێته وه بۆ هه ندێ پۆس���تی نوێ . پێشتر یه كگرتو زۆر باسی له به شداری ئافره تان ده كرد له كاروباری سیاسیدا و به پێ���ی پێڕه وی ناوخۆی ئه و حیزبه ش ده بێت 25%ی پۆس���ته كانی ناو حیزب به ژنان و ئافره تان بدرێن، به اڵم به پێی ئ���ه و زانیارییان���ه ی به ده س���ت هاتون چ���اوه ڕوان ناكرێ���ت هی���چ ئافره تێك له رێگای ئه و حیزبه وه پۆستی وه زاریی پێبدرێ���ت، بۆ ئه مه س���ه میر س���ه لیم ئه وه ده خاته ڕو كه له و 27 س���یڤییه ی به ده ستیان گه یشتبو چه ندین ئافره تی تێ���دا بو، "ب���ه اڵم ك���ه له هه ڵبژاردندا

ده رنه چن ئه وه تاوانی ئێمه نییه ".

سلێمانی‌نه‌خشه‌‌سیاسیه‌كه‌‌ده‌گۆڕێت

وه‌زیره‌كانی‌‌یه‌كگرتو‌كێ‌‌ده‌بن؟له‌‌27پاڵێوراو‌‌3یان‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌پۆستی‌‌وه‌زیر‌‌یه‌كالیی‌‌بۆته‌وه‌

له كۆی 32 ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگا

ئه و هێزه ی كه پارێزگار ده باته وه ده بێت 17 كورسی ئه نجومه ن مسۆگه ر بكات، خۆ ئه گه ر

هێزێك به ته نها نه یتوانی 17 كورسی مسۆگه ر بكات ئه وا ده بێت هاوپه یمانی له گه ڵ هێزی دیكه

ببه ستێت

له و 27 سیڤییه ی به ده ستمان

گه یشتبو چه ندین ئافره تی تێدا بو، به اڵم كه له هه ڵبژاردندا

ده رنه چن ئه وه تاوانی ئێمه نییه

5(426( سێشه ممه 2014/4/29کوردستانی

ئا: ئاوێنه

ئاماژه فۆتۆگرافه ر فایه قی مامۆستا به وه ده كات كه شه ڕی ناوخۆ چه ندین دیمه ن و وێنه ی به ئاگرو ئاس���ن و خوێن له مه غ���زو مێش���كیدا هه ڵكۆڵیوه ، ئه و ده ڵێ���ت "هه رگی���ز له یاده وه رییه تاڵ و ناخۆشه كانی ئه و رۆژگاره ده رباز نابم، ئێس���تاش كه به الی هه ندێ���ك بازگه و كێوو شاخدا تێده په ڕم شه ڕی ناوخۆی

پارتی و یه كێتیم بیردێته وه ".فایه ق حه مه س���اڵح كه به مامۆس���تا فایه ق���ی فۆتۆگرافه ر ناس���راوه ، ته نها فۆتۆگرافه ری كات���ی راپه ڕین و كۆڕه وو ش���ه ڕی ناوخۆی���ه ، ئه و ك���ه خاوه نی ئه رش���یفێكی ده وڵه مه ن���ده ، له ڕێگه ی فۆتۆوه شین و ش���ادی ئه و رۆژگاره بۆ خه ڵكی و ن���ه وه ی ن���وێ ده گێڕێته وه . ناوبراو پێیوایه پێویس���ته هیچ كاتێك ئه و رۆژانه ی س���ه ره تای مایسی 1994 له یادنه كرێت كه س���ه رله به یانیه ك شه ڕ له ناو قه اڵدزێوه له نێوان چه ند كه سێكی پارتی و یه كێتیدا هه ڵگیرس���ا و هه ر زو به هه مو شارو شارۆچكه كاندا ته شه نه ی كوردس���تانی سه رتاس���ه ری س���ه ندو

گرته وه .ئه و كه هه ندێكجار له كاتی ئه نجامدانی ئ���ه م كاره یدا له لێواری مه رگ و تیاچون ئازاری لێدان و ته نان���ه ت گه ڕاوه ته وه و قس���ه ی چه ش���توه ، به ندیخانه ش���ی كابرایه كی دنیادی���ده ی ئه و رۆژگاره ی تا ئێستاش له مێشكدا ده زرنگێته وه كه

س���اڵی 1993 له كاتی شه ڕی یه كێتی و پێشمه رگه یه كی وێنه ی ئیسالمیه كاندا یه كێتی به س���ه ر ئوتومبێلێكه وه گرتوه خه ریكی دۆش���كه ته قان���دن بوه روه و بنكه یه ك���ی ئیس���المییه كان، پێیوتوه "هه م���و فیلمه كان���ت له مه دا خه س���ار مه كه ، جارێ چیت دیوه ، ئه مه شه ڕی به رانه كان ش���ه ڕی هێشتا كاوڕه كانه ،

ماوه ".دوای تێپه ڕینی س���اڵێك، مامۆس���تا فای���ه ق پێش���بینیه كه ی ئ���ه و پیاوه ی به چ���اوی خ���ۆی دیوه ك���ه یه كێتی و پارتی پێكهه ڵپژان و هه مو كوردستانیان له ئاگری شه ڕی ناوخۆدا سوتاند، ئیتر وه ك شێركۆ بێكه س���ی شاعیر ده ڵێت گ���ه وره و به ده س���تاڕێكی ب���و "واڵت براكانی���ش یه كتری���ان پێده هاڕێ ، ئه م شار ئه و شاری راو ئه ناو ئه م شاخ ئه و ش���اخی سه رده بڕی و كوردستان پڕ كرا له بازگه و له ته قه و له كوشتارو زیندان".

زۆربه ی ئه م وێنانه ی مامۆستا فایه ق روداوه كان���ی ئ���ه و به ش���ه له هه رێمی كوردس���تان ده گێڕن���ه وه ك���ه به زۆنی سه وز ناوده برێت، سه باره ت به هۆكاری ئه م���ه وتی "كاتی خ���ۆی چوم بۆ الی بارزانی مه ال خالید كه پارتی و وه زیری رۆشنبیری بو، داوام لێكرد ئاسانكاریم بۆ بكات بۆ ئه وه ی له زۆنی زه ردیش���دا وه ك رۆژنامه نوس���ێكی ئ���ازاد وێنه ی روداوه كان بگرم، ب���ه اڵم پێیوتم: زۆر بۆ دروستده كرێت، تۆمه تت قورس���ه ،

راستیكردو ناهه قیشی نه بو". سبه ینێ چوارش���ه ممه ، هه ڵبژاردنی ئه نجومه ن���ی پارێ���زگاكان و په رله مانی وا چاوه ڕوانیش ده ستپێده كات، عێراق ده كرێت كه كێشمه كێش���ێكی گه وره ی هه ڵبژاردن له سه ر س���لێمانی بێت، دو رۆژ دوای ئ���ه وه ش واته هه ینی داهاتو 5/2 یادی رۆژه شومه كه ی هه ڵگیرسانی شه ڕی ناوخۆیه ، كه ده ساڵ له مه وبه ر له 1994دا شه ڕ له نێوان پارتی و یه كێتی ده ستیپێكردو "ئازادی " تیا كوژرا. ئاوێنه له ڕێگه ی ئ���ه م وێنانه وه ئه و یاده وه ریه زیندو ده كات���ه وه ، زیندوكردنه وه ی ئه م یاده وه ریه ئاڕاس���ته كردنی ساڵوێكه بۆ ئه وانه ی له نزیكه وه ش���ه ڕو كوش���تارو خوێنڕشتن و ئازاردانی خه ڵكیان بینی و وێنه كان���ی ده گوازنه وه ب���ۆ نه وه كانی ئێس���تاو داهاتو، بۆ ئه وه ی به رله وه ی درێژه كارنامه ی شه ڕه نگێزیی كاروان و

پێبده ن، سه یرێكی ئه م وێنانه بكه ن.

له شه ڕی ناوخۆدا واڵت بو به ده ستاڕێكی گه وره و براكان یه كتریان پێده هاڕی

یاتاخ و دۆشکه و سندوقه فیشه که کان ده چن بۆ شه ڕ

دوای گه ڕانه وه ی یه کێتی بۆ ناو شارو شارۆچکه کانی سلێمانی له سه یدسادق کۆمیته ی رێکخستن تابلۆی خۆی

به سه ر تابلۆی لیژنه ی ناوچه ی پارتیدا داده کوتێت

شه ڕێک نزیکی هاوینه هه واری دوکان، له کاتێکدا که هێزه کانی پارتی روه و سلێمانی دێن و هێزه کانی

یه کێتی روبه ڕیان ده بنه وه دوای 31ی ئاب

گه یه کی پێش���مه رتایب���ه ت لی���وای له س���ه ره تای ش���ه ڕی له س���ه ر ناوخ���ۆدا

سوچێکی کانێسکان

گه رم���ه ی ش���ه ری ناوخ���ۆ چه ن���د پێشمه رگه یه کی لیوای تایبه ت له نزیک فولکه ی ئاسکه کانی سلێمانی بازگه یان داناوه له شۆفێری ئۆتۆمبێل و رێبوارن

ده پرسنه وه

هێزی خۆئاماده کردنی بۆ له هیزۆب پێشمه رگه

شه ڕی بالیسان

ئه وانه ی که س���وکاری گردبونه وه ی له گه رده لول���ی تۆڵ���ه دا، که هێرش���ی هێزه کانی یه کێتی بو بۆ سه رهێزه کانی پارت���ی، گیانی���ان له ده س���تداوه ، له

رانییه

له نزی���ک دێگه ڵ���ه دوای گه ڕان���ه وه ی یه کێتی له 1996دا پێش���مه رگه یه ک به هۆی به رکه وتنی پارچه تۆپه وه له باوه شی هاوڕیکانی گیان له ده ست ده دات

فایه ق حه مه ساڵح

ئا: هاوكار حسێن

یه كێتی و پارتی له ژێر فشاری ئه مه ریكاو توركیا رازیبون به وه ی به بێ

جێبه جێكردنی ماده ی 140، به شداریبكه ن له هه ڵبژاردنه كانی شاری كه ركوكداو

ئه و ریفراندۆمه ش كه ساڵی 2005 كرا بۆ سه ربه خۆیی كوردستان، ئه مه ریكا به "مناوه ره "یه كی پارتی دیموكراتی

كوردستان له قه ڵه میده دات.

به پێی دو به ڵگه نامه ی سایتی ویكیلیكس كه له الیه ن دیپلۆماتكاره ئه مه ریكیه كانه وه له ئه نكه ره نوس���راوه و ئاوێن���ه ده قه كانی كردون به كوردی ، له ژێر فشاری به رپرسانی واش���نتۆن و ئه نكه ره دا، یه كێت���ی و پارتی رازیب���ون ب���ه وه ی به ب���ێ جێبه جێكردنی م���اده ی 58ی ئیداره ی كات���ی عێراق كه دواتر گ���ۆڕدرا به م���اده ی 140، بچنه ناو هه ڵبژاردنه كه ی ساڵی 2005 له كه ركوك كه پێشتر ره تیانكردبۆوه هه نگاوی له وشێوه یه

بنێن. له به ش���ێكی ئ���ه و به ڵگه نامه ی���ه دا كه مێژوه كه ی بۆ س���اڵی 2004 ده گه ڕێته وه ، تاڵه بان���ی ده ڵێ���ن، ئه مه ریكی���ه كان به به ه���رۆز گه اڵڵی راگه یاندب���و، "رازیبون پێ���ش له هه ڵبژاردن���دا به به ش���داریكردن جێبه جێكردن���ی ئ���ه و ماده ده س���تورییه )140(، مان���ای ئه وه یه یه كێتی ره زامه نده به مه سه له ی به عه ره بكردنی شاری كه ركوك. راوێ���ژكاری ئه مه ری���كا جه ختیكرده وه كه ئه نجامی هه ڵب���ژاردن، ده ره نجامه كان���ی

پرۆسه ی ماده ی 58 دیاری ناكات".ه���اوكات پارتی���ش هه م���ان نیگه رانی هه بوه ، ب���ه اڵم له ژێر فش���اری ئه مه ریكاو توركی���ا بڕی���اری به ش���داریكردنی داوه و به ڵگه نامه كان له زاری سه فین دزه یی ئاماژه به وه ده كه ن كه "به ره وپێش���چونه كان بۆ چاره سه ركردنی مه سه له ی كه ركوك به پێی ماده ی 58ی یاسای گواستنه وه ی ئیداری ،

چه قیبه ستوه ".س���ه ربه خۆیی ریفراندۆم���ی له ب���اره ی ،2005 له س���اڵی كوردس���تان هه رێم���ی ئه مه ریكیه كان ده ڵێن، "پێده چێت فكره ی ئه نجامدان���ی ریفراندۆم بۆ س���ه ربه خۆیی ، مناوه ره یه ك���ی پارت���ی بوبێ���ت و له الیه ن

یه كێتیه وه پشتیوانی نه كرێت".

ده قی به ڵگه نامه كان 04ANKARA6991 : ئای دی

باب���ه ت: نوێن���ه ری یه كێت���ی له ئه نكه ره ده ڵێت تاڵه بانی سوره له سه ر دواخستنی هه ڵبژاردنه كان، ره تیشیده كاته وه حكومه تی

هه رێم پالنی هه بێت بۆ ریفراندۆم له س���ه ر سه ربه خۆیی .

ئه مه ری���كا باڵیۆزخان���ه ی س���ه رچاوه : له ئه نكه ره

به روار: 16ی كانونی یه كه می 2004پۆلێن: زۆر نهێنی

پوخته : رۆژی 15ی كانون���ی یه كه م، راوێژكاری سیاسیی س���ه ربازیی ئه مه ریكا، تیمۆسی بێت���س، چاویكه وت به نوێن���ه ری یه كێتی نیش���تمانی كوردستان له ئه نكه ره ، به هرۆز له ب���اره ی ك���رد گفتوگۆی���ان گه اڵڵ���ی و به داواكارییه كانی سه باره ت نیگه رانیه كان كورد بۆ دواخستنی هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك. گه اڵڵی داوای كرد ئه گه ر هه ڵبژاردنه كان له واده ی دیاریكراوی خۆی ئه نجامبدرێت و كورد تێیدا به ش���دارنه بێت. جه ختیكرده وه ئه مه ری���كا راوێژكاره كه ی له وه ی هه ریه ك���ه له حكومه تی ئه مه ریكا و حكومه ت���ی عێ���راق و كۆمس���یۆنی بااڵی بڕوایانوایه هه ڵبژاردنه كانیش سه ربه خۆی كه پێویسته هه ڵبژاردنه كان له كاتی خۆیدا

له هه مو شوێنێكی عێراقدا بكرێن. له میان���ی گفتوگۆك���ه دا، ته له فۆنه كه ی

گه اڵڵی زه نگی لێدا، دوای قس���ه كردنێكی گه اڵڵ���ی به ه���رۆز به ك���وردی ، ك���ورت ئه وه وت���ی ، داخس���ته وه و ته له فۆنه كه ی س���ه رۆك جه الل تاڵه بانی ب���و، تاڵه بانی ئامۆژگاری كردبو بۆ ئه وه ی به ئێمه بڵێت ك���ه یه كێتی بۆچونی وایه تا ماده ی 58ی یاسای گواس���تنه وه ی ئیداریی له كه ركوك جێبه جێنه كرێت، به شداری هه ڵبژاردنه كانی ئه نجومه ن���ی پارێزگای كه رك���وك ناكات. به پێ���ی وته كان���ی گه اڵڵ���ی ، تاڵه بان���ی پێیراگه یاندبو كه رازیبون به به شداریكردن له هه ڵبژاردن���دا پێ���ش جێبه جێكردنی ئه و ماده ده س���تورییه ، مانای ئه وه یه یه كێتی ره زامه ن���ده به مه س���ه له ی به عه ره بكردنی ش���اری كه رك���وك. راوێ���ژكاری ئه مه ریكا ده ره نجامه كان���ی ك���ه جه ختیك���رده وه هه ڵبژاردن، ئه نجامی پرۆسه ی ماده ی 58

دیاری ناكات. گه اڵڵ���ی ب���ۆ ئه مه ری���كا راوێ���ژكاری رونك���رده وه كه ئێمه چه ن���د هه واڵێكمان بیستوه له باره ی ئه وه ی حكومه تی هه رێمی كوردستان به نیازی ئه نجامدانی ریفراندۆمه له س���ه ر س���ه ربه خۆیی له هه ڵبژاردنه كانی 30ی كانون���ی دوه م. گه اڵڵی ره تیكرده وه پالنی له وش���ێوه یه بون���ی هه بێت و وتی ،

له وش���ێوه یه ریفراندۆمی هه رگیز یه كێتی ئه نجامن���ادات ئه گ���ه ر س���ه ره تا راوێ���ژ

به حكومه تی ئه مه ریكا نه كات.له ئه زمون���ی به وپێی���ه ی كۆمێن���ت: رابردومانه وه بۆمان سه لمێنراوه و هه روه ها ئ���ه و ته له فۆنه ی له كات���ی گفتوگۆكه ماندا ك���را، ب���ۆی تاڵه بانی���ه وه له الی���ه ن واده رده كه وێت گه اڵڵی به توندی په یوه سته بۆی���ه حزبه كه ی���ه وه . به س���ه ركردایه تی پێده چێت فكره ی ئه نجامدانی ریفراندۆم بۆ سه ربه خۆیی ، مناوه ره یه كی پارتی بوبێت و

له الیه ن یه كێتیه وه پشتیوانی نه كرێت. 04ANKARA6946 : ئای دی

له دواخس���تنی نیگه رانه توركی���ا بابه ت: هه ڵبژاردنه كان���ی كه رك���وك، ئه نجامدانی

ریفراندۆم بۆ سه ربه خۆیی ئه مه ری���كا باڵیۆزخان���ه ی س���ه رچاوه :

له ئه نكه ره به روار: 14ی كانونی یه كه می 2004

پۆلێن: زۆر نهێنی

پوخته :رۆژی 14ی كانونی یه كه م، به ڕێوه به ری گش���تیی له وه زاره تی ده ره وه بۆ كاروباری بانگهێش���تی ناوه ڕاس���ت خۆرهه اڵت���ی

به رپرس���انی باڵیۆزخانه ی ئه مه ریكای كرد له ئه نكه ره وه ب���ۆ ده ربڕینی نیگه رانیه كانی توركیا له باره ی س���ێ مه سه له وه : یه كه م، پارتی له سه ر س���نوره كانی نێوان عێراق و توركیا ئااڵی خۆی له سه ر بیناكانی گومرگ هه ڵك���ردوه . دوه م، ئه گه ری دواخس���تنی پارێزگاكان ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردنه كانی له كه ركوك. س���ێیه م، باسی ئه وه ده كرێت كه حكومه ت���ی هه رێم ره نگ���ه ریفراندۆم بۆ س���ه ربه خۆیی كوردستان له رۆژی 30ی كانون���ی دوه م ئه نجامبدات. به رپرس���انی ئه مه ریكا وه اڵمیاندای���ه وه كه ئێمه دیدی خۆمان به به رپرس���انی ك���ورد و حكومه تی عێراقی���ش گه یاندوه ك���ه هه ڵبژاردنه كان پێویس���ته له كاتی دیاریك���راوی خۆیانداو له هه مو ش���وێنێكی واڵت���دا ئه نجامبدرێن. هه روه ه���ا به رپرس���ێكی ب���ااڵی پارت���ی دیموكراتی كوردستان رۆژی 13ی كانونی یه كه م، پێیراگه یاندین كه حكومه تی هه رێم ره نگه ئ���ه و ریفراندۆمه ئه نجامبدات ئه گه ر حكومه ت���ی عێ���راق نیگه رانیه كانی كورد له باره ی كه ركوكه وه به جددی وه رنه گرێت. ناتوانین هه ڵسه نگاندن له ئه نكه ره وه ئێمه بۆ ئه وه بكه ین ك���ه ئاخۆ كوردانی عێراق به راس���تی هه نگاوێك���ی وه ك���و ریفراندۆم

ده گرنه ب���ه ر یاخود نا، ب���ه اڵم ده زانین كه پارویه كی له وشێوه یه به نیسبه ت حكومه تی

عێراقه وه زۆر قورسه قوتبدرێت.

دواخستنی هه ڵبژاردن له كه ركوكله هه وڵه كان���ی نیگه ران���ه ئه نك���ه ره ئه مدواییه ی یه كێتی و پارتی بۆ دواخستنی پارێزگاكان ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردنه كانی توركی���ا به رپرس���ه كه ی له كه رك���وك. رونیك���رده وه ك���ه ئه نكه ره ب���ڕوای وایه هه ڵبژاردنه كان پێویسته له هه مو شوێنێك

ئه نجامبدرێن له كاتی خۆیدا.

ریفراندۆمی كورد له سه ر سه ربه خۆیی :به رپرس����ه كه ی توركیا وت����ی ، ئه نكه ره چه ندی����ن راپۆرتی بینی����وه كه حكومه تی هه رێم به نیازی ئه نجامدانی ریفراندۆمه بۆ س����ه ربه خۆیی ، بۆ ئه مه ش هاوكات له گه ڵ هه ڵبژاردنه كان����ی ئه نجومه نی پارێزگاكان و په رله مانی عێراق و كوردس����تان، سندوقی تایبه ت به و ریفراندۆم����ه ش داده نرێت كه ده نگده ران����ی كورد ده توان����ن ده نگبده ن له س����ه ر ئه وه ی ئاخۆ پێیانباشه له عێراق جیاببنه وه و ببنه ده وڵه تێكی س����ه ربه خۆ. وای ك����ورد س����ه ركردایه تی له كاتێك����دا نیش����انده دات كه ئه مه ته نه����ا پێوه رێكی ب����ه اڵم گش����تییه . رای نامولزه م����ی به رپرس����ه كه ی توركیا هۆشداریدا له وه ی هه نگاوی له وش����ێوه یه سه ربكێش����ێت بۆ

ریفراندۆم له سه ر سه ربه خۆیی .

سه ردانی به رپرسێكی پارتی بۆ ئه نكه ره رۆژی 13ی كانون����ی یه كه م، راوێژكاری له باڵیۆزخان����ه ی س����ه ربازیی سیاس����یی چاویك����ه وت له ئه نك����ه ره ، ئه مه ری����كا به س����ه فین دزه یی ، به رپرسی په یوه ندییه ده ره كییه كانی پارتی و نوێنه ری پێش����وی ئه و حزبه له توركیا. راوێژكار هه ڵوێس����تی ئه وه ی له باره ی دوپاتكرده وه ئه مه ریكای كه ئێمه دژی دواخستنی هه ڵبژاردنه كانی كه ركوكی����ن، هه روه ه����ا هان����ی یه كێتی و پارت����ی دا ب����ۆ ئ����ه وه ی ره چ����اوی ئه و بنه مایان����ه بكه ن كه رێگه ی����ان پێده دات بۆ به ش����داربون ل����ه و هه ڵبژادن����ه ی 30ی له به رامب����ه ردا دوه م����ی 2005. كانون����ی س����ه فین دزه یی وتی ، به ره وپێشچونه كان كه ركوك مه س����ه له ی چاره سه ركردنی بۆ به پێی ماده ی 58ی یاسای گواستنه وه ی ئیداریی ، چه قیبه ستوه . سكااڵی ئه وه شی كرد كه كۆمس����یۆنی بااڵی س����ه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كان له الی����ه ن غه یره كورده وه كۆنترۆڵكراوه و به شێوه یه كی دادپه روه رانه

مامه ڵه له گه ڵ كورده كاندا ناكات.

ئا: ئاوێنه

له و دو هه ڵبژاردنه ی تا ئێستا له كه ركوك ئه نجامدراوه ، دەنگ و

پێگەی كورد له هەڵبژاردنی یه كه مه وه بۆ ئه وه ی دوه م، بەشێوەیەكی

بەرچاو كەمی كردوە، لەگەڵ ئەوەی زۆربەی پۆستە بااڵكانی شاره كه ش

لەدەستی كورددایە، به وپێیه ش ئه مجاره ریزه كانی الیه نه كوردیه كان

له و شاره دا په رته وازه بوه ، پێده چێت ده نگێكی زیاتر له ده ستبدات و دابه زینی

زیاتر به خۆوه ببینێ .

به پێ���ی ده س���توری نوێ���ی عێراق، كه ركوك كه له الی به شێك له كورده كان به "دڵ یان قودسی كوردستان" ناسراوه ، یه كێك���ه ل���ه و ناوچانه ی ك���ه ده چێته جێناكۆكه كان"، "ناوچ���ه چوارچێوه ی دێرینه كانی له كێش���ه یه كێكه ئه مه ش نێوان حكومه ته یه ك له دوای یه كه كانی عێراق و باشوری كوردستان. له ئێستاشدا ماده یه ك���ی ده س���توری دیاریكراوه بۆ چاره سه ركردنی ئه و ناوچانه و به ماده ی

140 ناسراوه .ب���ۆ قۆن���اغ س���ێ 140 م���اده ی جێبه جێكردن له خۆی ده گرێت، ئه وانیش

س���ه رژمێریكردن و ئاس���اییكردنه وه ، پاش���ان راپرس���ی ، تا به پێی ئه م سێ قۆناغه چاره نوسی ئه و ناوچانه له نێوان هه رێم و كوردس���تان و به غ���دا یه كالیی بكرێن���ه وه . له گ���ه ڵ ئ���ه وه ی كۆتایی س���اڵی 2007 دیاریكرا وه ك دواین واده بۆ جێبه جێكردنی ئ���ه و ماده یه ، به اڵم تا ئێس���تا هیچ قۆناغێك���ی به ته واوی

نه چوه ته بواری جێبه جێكردنه وه .

2005/1/30ی لەهەڵبژاردن���ی كەركوك���دا، پارێ���زگای ئەنجومەن���ی لیس���تی برایەتی كەركوك كە تێكڕای الیەنە كوردیەكانی لەخۆدەگرت لەكۆی 41 كورس���ی پارێزگ���ە، 26 كورس���ی بەدەس���تهێنا واته رێ���ژەی) %63.4( كورسی ئەو پارێزگایەی برده وه ، بەاڵم الیەنەكانی تر بەع���ەرەب و توركمانەوە )36.6% (ی كورس���ی ئەنجوم���ەن و

دەنگی پارێزگاكەیان بەدەستهێنا. 2010/3/7ی له هه ڵبژاردن���ی ئه نجومه ن���ی نوێنه ران���ی عێراق���دا كه كورد به چه ند لیس���تێك به شداری كرد، له ك���ۆی 557 ه���ه زارو 37 ده نگده ری له لیس���ته كه رك���وك، پارێ���زگای هاوپه یمانی لیس���تی سه ركه وتوه كاندا كوردس���تانی )یه كێتی و پارتی و چه ند پارتێك���ی دیكه ( توان���ی 206 هه زارو

542 ده ن���گ وات���ه به رێ���ژه ی )%37( 6 به ده س���تبهێنێت و ده نگ���ه كان ی كورسی له كۆی 12 كورسی پشكی ئه و پارێزگایه له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق به ده ستبهێنێت، كه رێژه ی كورسیه كانی، هاوكات لیس���تی عێراقی���ه 211 هه زارو 336 ده ن���گ و به رێ���ژه ی 37.9% ی ده نگی لیس���ته س���ه ركه وتوه كانی ئه و پارێزگایه و 6 كورس���ی به ده س���تهێنا.

لیستی رافیده ین 28 هه زارو 78 ده نگ و 1 كورسی له كورسی كۆتا به ده ستهێنا. سه ره ڕای ده نگی لیستی هاوپه یمانی كوردستانی كه 206 هه زارو 542 ده نگ بو، ده نگی سه رجه م لیسته كوردیه كان ه���ه زارو170 278 پارێزگای���ه ل���ه و ده نگی به ده س���تهێناوه ، واته به رێژه ی )49.9%(ی ده نگ���ی ئ���ه و پارێزگایه ، به وپێیه ی لیس���تی گ���ۆڕان 36 هه زارو 554 ده نگ و یه كگرتوی ئیس���المی 24 هه زارو 274 ده نگ، كۆمه ڵی ئیسالمی7 هه زارو 175 ده نگی به ده س���تهێنا بو، حیزبی شیوعی 3 هه زارو 397 ده نگی به ده ستهێنا بو، كه نزیكه ی 70 هه زار به های له به رئ���ه وه ی ده كات و ده ن���گ كورس���یه ك )46 هه زارو 419( ده نگ بوه ، هیچ كورسیه كیان به ده ستنه هێناو

ده نگه كانیان سوتا. به پێ���ی ئه نجامه كانی دو هه ڵبژاردنی رابردو له كه ركوك، رێژه ی ده نگی كورد له نێوان 2005 بۆ 2010 له )63.4%(ه وه ب���ۆ )49.9%( دابه زیوه ، واتا به رێژه ی ) 13.5% (ی ده نگه كان���ی دابه زیوه و رێژه ی كورسیه كانیش���ی به هه مانشێوه دابه زیوه و ئه گه ر ئه م داكشانه به رده وام بێت، دورنیه كورد له و شاره دا له هێزی

سه رده سته وه ببێته كه مینه .

تایبه‌ت)426( سێشه ممه 662014/4/29

یه كێتی و پارتی له ژێر فشاری ئه مه ریكاو توركیادا رازیبون به بێ جێبه جێكردنی ماده ی 140، به شداری هه ڵبژاردنه كانی كه ركوك بكه ن

كورد له "دڵ و قودسی كوردستان"، خه ریكه ده بێته كه مینه

ویکیلیکس 2004

���Ύγ����

1

2

ساڵی 2005

%63.4 کوردالیه نه کانی دیکه

%36.6

���Ύγ����

1

2

ساڵی 2010

%49.9کورد

الیه نه کانی دیکه %50

كۆمسیۆنی بااڵی سه ربه خۆی

هه ڵبژاردنه كان له الیه ن غه یره

كورده وه كۆنترۆڵكراوه و به شێوه یه كی دادپه روه رانه

مامه ڵه له گه ڵ كورده كاندا ناكات

شاری که رکوک

كوردو پارله مانی عێراق

ل���ه دو خول���ی راب���ردوی هه ڵبژاردنی رێژه ی ژم���اره و عێراق���دا، پارله مان���ی كورس���یه كانی كورد له پارله مانی عێراقدا به ره و كه مبونه وه رۆیش���توه ، له كاتێكدا ب���ه رده وام پارله م���ان كورس���یه كانی

له زیادبوندا بوه .)2005(دا، س���اڵی له هه ڵبژاردن���ی ژماره ی كورسیه كانی پارله مان به )275( كورس���ی دیاریكراو كورد )58( كورسی به ده ستهێنا و رێژه كه ی ده یكرده )%21(، ك���ه )53( كورس���ی ب���ۆ هاوپه یمان���ی كوردستانی و پێنج كورسی بۆ یه كگرتوی ئیس���امی ب���و، به ته نها كورس���یه كانی ده كات���ه كوردس���تانیش هاوپه یمان���ی

.)%19.27(رێ���ژه ی به ش���داری ده نگ���ده ران له و هه ڵبژاردن���ه دا به م ش���ێوه یه بو: هه ولێر )95.3%(، ده���ۆك )92%(، س���لێمانی ،)%86.1( كه رك���وك ،)%84.2(نه ین���ه وا )70.2%(، دیال���ه )%74.9( له هه مو عێراقیش���دا به گشتی )%76.4( ب���و. ئه وه ش وایكردوه ژم���اره ی ده نگی پێویس���ت بۆ هه ر كورسیه ك به م جۆره بێت: هه ولێ���ر )62792( هه زار ده نگ، ده���ۆك )59707( ده ن���گ، س���لێمانی )53302( ده ن���گ، كه رك���وك )65070( ده نگ، نه ین���ه وا )48555( ده نگ، دیاله

)51961( ده نگ.له و هه ڵبژاردنه دا له كۆی نۆ كورس���ی پێنج كوردستانی هاوپه یمانی كه ركوك، كورس���ی ب���رده وه . له دیال���ه له كۆی ده كورسی دو كورسی برده وه ، له نه ینه واش له كۆی )19( كورس���ی ، چوار كورس���ی

برده وه .بۆ هه ڵبژاردنی ساڵی )2010(، ژماره ی كورس���یه كانی پارله مان كرا به )325( كورس���ی و الیه نه كوردییه كانیش )57( كورس���یان به ده س���تهێناو رێژه كه یان بو ب���ه )17.5%(، له و ژماره كورس���یه ش هه شت كورس���ی به ر بزوتنه وه ی گۆڕان و چواری ب���ه ر یه كگرتوی ئیس���امی و دو كورسیشی به ر كۆمه ڵی ئیسامی كه وت. وات���ه یه كێتی و پارت���ی به ته نه���ا بونه خاوه نی )43( كورس���ی و رێژه كه یان بو

به )%13.24(.ئه و ژم���اره و رێژانه ش ده ریده خات له و پێنج ساڵه دا رێژه ی كورد به ره و كه مبونه وه رۆیشتوه ، ئه وه ش به دیاریكراوی یه كێتی و پارتی ده گرێت���ه وه و به تایبه تی یه كێتی . ل���ه و هه ڵبژاردن���ه دا رێژه ی به ش���داری ده نگ���ده ران له هه ولێ���ر )76%( و دهۆك )80%( و س���لێمانی و كه ركوك )73%( و نه ین���ه وا )66%( و دیاله )62%( و هه مو

عێراقیش )62.4%( بو.رێ���ژه ی ده نگ���ی پێویس���ت ب���ۆ هه ر كورس���یه كی پارله م���ان به م ش���ێوه یه ب���وو: هه ولێ���ر )48600( ده نگ، دهۆك )42471( ده نگ، س���لێمانی )49073( ده نگ، كه ركوك )46419( ده نگ، نه ینه وا )40772( دیال���ه ده ن���گ، )33995(ده نگ. ئه وه ش ده ریده خات له م س���اڵه دا رێژه ی به ش���داری ده نگده ران له عێراق و كوردس���تان به ره و كه مبونه وه رۆیشتوه ، ئه وه ش وایكردوه رێژه ی ده نگی پێویست

بۆ كورسیه كان كه م ببێته وه .ل���ه )2010( له ك���ۆی )12( كورس���ی كه ركوك، كورد ش���ه ش كورسی برده وه . له دیال���ه له ك���ۆی )13( كورس���ی ته نها كورسیه كی برده وه . له نه ینه واش له كۆی )31( كورس���ی ته نها هه ش���ت كورسی

برده وه .له ماوه ی یانزه ساڵی رابردودا هه زاران كورد ماڵ و حاڵی خۆی���ان به ناچاری له به غداو موس���ڵ و قه زاو ناحیه كانی دیاله و س���ه اڵحه دین روه و كوردس���تان و ناوچه ئارامه كان به جێهێش���توه ، ب���ه و هۆیه وه كورد له )2010(دا له به غداو سه اڵحه دین كورسی به ده ستنه هێنا، پێشبینی هه مان

ئه نجامیش بۆ ئه مساڵ ده كرێت. ،)2014/4/30( هه ڵبژاردن���ی ب���ۆ ژم���اره ی كورس���یه كانی پارله مان بوه ته )328( كورسی . له هه ر سێ پارێزگاكه ی هه رێم كورد )44( كورس���ی مسۆگه ری هه یه : )18( كورسی س���لێمانی و )15( له هه ولێرو )11( له دهۆك. پێش���بینی ده كرێ���ت ل���ه كه رك���وك كورد ش���ه ش كورس���ی و ل���ه نه ینه وا هه ش���ت یان نۆ كورسی به ده ستبهێنێ ، ره نگه له كورسی كۆتاكان یان قه ره بوه كانیش كورد پشكی به ربكه وێت و ئه گه ری ئ���ه وه هه یه كورد له باش���ترین دۆخدا بگات���ه )60 - 62( كورس���ی و رێژه كه شی بگاته )%18.3 -

.)%18.9

7 )426( سێشه ممه 2014/4/29 عێراق

پرۆفایل

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد، به غدا

له م هه ڵبژاردنه دا به غدا بوه ته سه نته ری بردنه وه ی ملمانێكه ، ئه وه ی به غدا به ده ستبهێنێت تاڕاده یه ك خۆی

به سه ركه وتو ده زانێت، له ئێستادا ملمانێیه كی توند هه یه له نێوان هه ر

یه ك له لیستی هاوپه یمانی نیشتیمانی ئه یاد عه الوی و ده وڵه تی یاسای نوری

مالیكی و به ره ی ئه حراری موقته دا سه درو لیستی هاواڵتی عه مار حه كیم و

هاوپه یمانی چاكسازی ئیبراهیم جه عفه ری ، دیواره كان و هێمای

هاتوچۆو شۆسته و باڵه خانه كان له وێنه ی كاندیده كاندا نابینرێت.

گه نجێك����ی ره نگ ئه س����مه ر له یه كێك فه ڵه س����تین ش����ه قامی له عیاده كان����ی له نه هامه ت����ی باس����ی دانیش����تبوو، به غدادیی����ه كان ك����رد كه چ����ۆن ژیان ده گوزه رێنن، ئ����ه و ده ڵێت "رووی بابی هه مووی����ان ره ش بێ����ت، هه مومانی����ان عیاده كان ئه وه تا كوشت، به خه فه ته وه پ����ڕن له هاواڵت����ی عیراق����ی له داخ����ی ئێستا به غدا نه خۆش����كه وتون، ئه واندا زباڵدانێكی گه وره ی����ه ، هیوادارم خه ڵك نه چن بۆ ده نگدان، چونكه هه مویان درۆ

ده كه ن".ئه و هاواڵتییه كه كاری كرێكاری بوو له س����ه مونخانه یه ك و توش����ی نه خۆشی گورچیل����ه ببوو، ده یوت ئه وه تا هه زاران كه س خۆی كاندید كردووه ، ره نگه هه ر یه كێ����ك له وانه په نجا ملی����ۆن دیناری ب����ۆ پۆس����ته رو نایلۆن و وێن����ه ی خۆی خه رجكردبێت، كوچه و كۆاڵن و ش����ه قام نییه هه زار پۆسته رو وێنه ی تێدا نه بێت، كه چی كاتێك سه رده كه ون بۆ ئه نجومه نی نوێنه ران به هیچ ش����ێوه یه ك ناو به غدا نابین����ن، نازانم له كوێ����ن و چی ده كه ن، منداڵه كانیان هه موویان له ئه وروپا ژیان

ده گوزه رێنن و قوڕ به سه ر ئێمه ش.به غ����دای ته نه����ا ئێس����تا به غ����دای داپۆشراوه به الفیته و كاغه زو ناوو وێنه ی سه ر فلێكس����ی كاندیدو حزبه كان، هه ر لیستێك دروشمێكی قه شه نگ و گه وره ی كردووه ته بانگه شه ، ئه گه ر به و دروشمانه بێت به غ����دا ده بێته پاریس����ی دووه م، ب����ه اڵم له دوای ته واوبوون����ی هه ڵبژاردن دروشمه كانیش وه كوو كاندیده كان ده بنه

سه راب و ون ده بن.فه رمانب����ه ره حس����ێن محه م����ه د له به غدا، عێراق گش����تی له خانه نشینی

باس����ی له وه كرد فه رمانگه ك����ه ی ئه وان هه مووی شیعه یه ، كه س ناوێرێت باسی سوننه بكات و ده ترسن، چونكه "شیعه كان چه ند س����اڵه هه ر خه ریكن خه ڵكی سه ر به ش����یعه م����ه زه ب داده مه زرێنن، هه تا په نجا شیعه داده مه زرێت س����وننه یه ك

داده مه زرێنرێت".ماندووبونێكی ده موچ����اوی محه مه د زۆری پێوه دیار ب����وو، به نیگه رانییه وه وتی "ئێمه س����وور ده زانین ئه و قس����ه و دروش����مانه ی كاندیدو حزبه كان ده یكه ن هیچ����ی راس����ت نییه ، یه كێ����ك ده ڵێت به خزمه تگوزارییه وه بمانناسنه وه كه چی چه ندین شه قام و شۆسته ی بڕیوه له پێناو پۆس����ته ره كانیدا، یه كێك����ی تر ده ڵێت چه ند كه چی ئامانجمان����ه چاكس����ازی س����اڵه له نێو په رله م����ان و حكومه تدایه نه مانبینی یه ك شه قام و یه ك فه رمانگه چاك بكه ن، قه واره یه كی تر نوسیویه تی ئاسایشی ئێوه ده پارێزین كه چی خۆی به ته قین����ه وه وه اڵم����ی به رامبه ره ك����ه ی ده داته وه ، ئه و پۆس����ته رو دروش����مانه

مێشكیان بردووین".بۆ بردنه وه ی )71( كورسی به غدا له په رله مانی عێراق، س����ێ هه زار و )303(

كاندی����د كه س����ێ هه زاری����ان ئافره تن و )300( كاندیدی����ان ئه ندامی پێش����ووی ئه نجومه ن����ی نوێنه ران����ن، دابه ش����بون به س����ه ر )56( ئیئتی����اف و ق����ه واره ی سیاس����یدا ركابه رێتی یه كت����ر ده كه ن. له كۆی )71( كورس����ییه كه ی پایته خت )2( كورسی وه ك كۆتا بۆ پێكهاته كانی مه سیحی و سائیبه ته رخانكراوه ، ژماره ی دانیش����توانی به غدا زیاتر له نۆ ملیۆن و

)600( هه زار كه سه .نه به ز ن����ه وزاد هاواڵتییه ك����ی كورده له ناوچه ی فه زل كاری سه رتاشی ده كات، ئه و ده ڵێت "عیراقییه كان بیركردنه وه یان ف����راوان نیی����ه و زوو كاره خراپه كانیان ب����ه كارو ی����ان گوێ بی����ر ده چێته وه ، خزمه تگوزاری ن����اده ن، چونكه خه ڵكی شیعه ده نگ به حزب و قه واره شیعه كان به هه مانشێوه ، س����وننه كانیش ده ده ن و ئه م ش����ه ڕو ملمانێیه ی شیعه و سوننه

قوڕی كردوه به سه ر به غدادا".هه یه و قه ڵه وی نه به ز جه س����ته یه كی به ره گه ز كورده ، ئه و هه میش����ه به ده م كاركردنه وه خه ریكی پێكه نین و نوكته یه ، ئه و گێڕای����ه وه لێره كورده كانیش چه ند ك����ورده لیس����تی هه یه ، لیس����تێكیان

هاوپه یمان����ی لیس����تی فه یلیی����ه كان، "ئێمه ی ده ڵێ����ت نه به ز كوردس����تانی. كورد له به غدا هیچیش����مان بۆ نه كرێت،

هه ر ده نگ به كورد ده ده ین".له بازاری موته نه بی كتێبفرۆشان پیاوێك به ناوی گه وره یه په ڕاوگه یه كی خاوه نی ناتق، زۆر به نیگه رانیی����ه وه ده یڕوانییه ئ����ه م هه ڵبژاردنه و ده ی����وت "هه ڵبژاردن هیچ له دۆخ����ی خه ڵك ناگۆڕێت، چونكه هه ڵبژاردن كورس����ییه كان دابه ش ناكات به ڵك����و ئه مریكاو واڵتان كورس����ییه كان له نێ����وان الیه نه كان����دا دابه ش����ده كه ن، ناكۆكی دروستده كه ن بابه تێكی پاشان بۆ ئه وه ی خه ڵك سه رقاڵ بكه ن و بابه ته

سه ره كییه كه یان بیربچێته وه ".مامۆستا ناتق باسی له وه كرد كه یانزه ساڵه به غدا له ده ستی به عس ده ركراوه ، به اڵم ئێستا شه ڕێكی گه وره ی مه زهه بی ك����ۆاڵن و فه رمانگه و ش����وێنه له هه موو گش����تییه كاندا بونی هه یه "ئه وه ی ناوی حكوم����ه ت بێ����ت بونی نیی����ه ، دڵنیام له دوای هه ڵبژاردن به ئاس����انی حكومه ت پێكنای����ه ت، چونكه حكومه تی پێش����و ب����ه ده مان����گ پێكه����ات، ده بێ����ت ئه م

حكومه ته داهاتوی چۆن بێت؟".

به غدا.. پۆسته ری كاندیده كان جێی خزمه تگوزاری ده گرێته وه هاواڵتییه‌ك:‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردن‌به‌ئاسانی‌‌حكومه‌ت‌پێكنایه‌ت

ئا: بارام سوبحی

به رپرسێكی بااڵی توركمانه كانی كه ركوك داواده كات شاری كه ركوك

بكرێته هه رێمێكی سه ربه خۆ، پارله مانتارێكی عه ره ب ئه و داواكارییه

به بانگه شه ی هه ڵبژاردن ناوده بات. پارله مانتارێكی كوردیش ده ڵێت "ته نها

چاره سه ر بۆ كێشه كانی كه ركوك، گه ڕانه وه ی سنوره ئیدارییه كانی

كه ركوكه بۆ پێش ساڵی )1968(".

له دوای روخانی رژێمی به عس له ساڵی )2003( و له ده س���توری كاتی���دا، ماده ی )58( بۆ چاره س���ه ری پرس���ی كه ركوك دانرا، له ده س���توری هه میشه ییدا كه له ساڵی )2005( په سه ندكرا، ماده ی )140( شوێنی ماده ی )58( گرته وه و دوا واده ی ساڵی كۆتایی ماده كه ش جێبه جێكردنی )2007( بو، به اڵم له و كاته وه تائێس���تا پرس���ی كه ركوك به چاره س���ه ر نه كراوی ماوته وه . له ئێستاش���دا توركمانه كان بۆ چاره سه ری پرس���ی كه ركوك داواده كه ن

كه ركوك بكرێته هه رێمێكی سه ربه خۆ.سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك حه سه ن تۆران كه كاندیدی ژماره یه كی لیس���تی به ره ی توركمانیه بۆ پارله مانی عێ���راق، داواده كات كه رك���وك بكرێت���ه به ش���ێوه یه كی س���ه ربه خۆو هه رێمێكی پێكهاته كانی���دا له نێ���وان هاوب���ه ش ت���ۆران ده ڵێت "كه ركوك به ڕێوه ببرێت.

ش���ارێكی زۆر گرنگ���ه ، له ب���ه ر گرنگیه سیاس���یه كه ی ئێمه پشتگیری پڕۆژه یه ك ده كه ی���ن بۆ ئ���ه وه ی كه رك���وك بكرێته

هه رێمێكی سه ربه خۆ".له باره ی چۆنێتی ئیداره دانی ئه و هه رێمه س���ه ربه خۆیه وه ، كه تۆران بانگه ش���ه ی بۆ ده كات، ده ڵێت "پێویس���ته ئیداره ی كه ركوك به ڕێژه ی )32%( بۆ هه ریه ك له

كوردو عه ره ب و توركمان به ڕێوه ببرێت".م���اده ی )140( س���ێ قۆناغ���ی ب���ۆ چاره سه ری پرسی كه ركوك دیاریكردوه ، ئه وانیش ئاس���ایكردنه وه و س���ه رژمێری و راپرسیه ، به اڵم تائێس���تا ته نها به شێك له قۆناغی ئاس���ایكردنه وه جێبه جێكراوه كه بریتیه ل���ه قه ره بوكردنه وه ی عه ره به هاورده كان و ئه و كوردانه ی له ش���اره كه

ئاواره بوون.باس���كردن له چاره س���ه ركردنی پرسی كه رك���وك ته نها له س���نوری ش���اره كه دا نیه ، به ڵك���و پارله مانتاران���ی عێراقیش له وباره ی���ه وه رای جیاوازی���ان. له الیه ن كوتل���ه ی پارله مانت���اری خۆی���ه وه مه وات���ن )ئه نجومه نی بااڵی ئیس���امی ( حه بی���ب ته رفی ، پش���تگیری له پڕۆژه ی ده ڵێت ده كات و كه ركوك به هه رێمكردنی "باش���ترین چاره س���ه ر بۆ كێش���ه كانی كه رك���وك ئه وه ی���ه بكرێت���ه هه رێمێكی سه ربه خۆ". هه روه ك پێیوایه ئه و بژارده یه له به رژه وه ندی هه مو دانیشتوانی كه ركوك به هێزكردنی ه���ۆی ده بێت���ه ده بێ���ت و

پێكه وه ژیان له شاره كه دا.

به پێچه وان���ه ی بۆچونه كانی ته رفیه وه ، پارله مانتارێك���ی لیس���تی عێراقیه باس له وه ده كات باس���كردن له به هه رێمكردنی كه ركوك یاخود گێڕانه وه ی بۆ سه ر هه رێمی كوردستان ته نها بانگه شه ی هه ڵبژاردنه و دژایه تی الیه ن���ه عه ره بیه كانیش بۆ ئه و

پڕۆژه یه راده گه یه نێت.محه مه د عێراقیه لیستی پارله مانتاری ناسر دلی ، له باره ی پرسی به هه رێمكردنی ته نه���ا "ئ���ه وه ده ڵێ���ت كه ركوك���ه وه ئه گه روانیه هه ڵبژاردن���ه ، پڕوپاگه نده ی بۆچی چوار پێنج مانگ پێش ئێستا ئه و

دواكارییه باسنه ده كرا".ب���ۆ هه ڵبژاردن���ی پارله مان���ی عێراق، له س���نوری پارێ���زگای كه رك���وك الیه نه عه ره بیه كان به ده قه واره و هاوپه یمانێتی ، كورد به ح���ه وت قه واره و هاوپه یمانێتی و توركم���ان به دو لیس���ت و مه س���یحی و لیس���ت و به هه ش���ت ئاش���ورییه كانیش قه واره كێبڕكێی یه كت���ر ده كه ن. به ڕای پارله مانتاره ك���ه ی عێراقیه هه ریه كه له و لیستانه بابه تێك بۆ كۆكردنه وه ی ده نگی جه ماوه ر به كارده هێنێت، به نمونه ش باس له داواكاری توركمانه كان بۆ به هه رێمكردنی كه رك���وك و داواكاری الیه نه كوردییه كان ب���ۆ لكاندن���ه وه ی كه رك���وك به هه رێمی كوردس���تانه وه ده كات و ده ڵێت "هه موی

ته نها بۆ بانگه شه ی هه ڵبژاردنه ".له ئێستادا له وه ده كاته وه دلی ، جه خت دۆخی كه ركوك گونج���او نیه بۆ ئه وه ی هۆكاره كه ش���ی هه رێمێ���ك، بكرێت���ه الیه ن���ه ملمانێ���ی ب���ۆ ده گێڕێت���ه وه سیاسیه كانی شاره كه له الیه ك و ملمانێی له س���ه ر سامانی ناوچه كه ده وڵه ته كانی زۆرو زه وه ندی نه وتی ش���اره كه له الیه كی ت���ره وه . س���ه باره ت به بۆچون���ی الیه نه عه ره بیه كانیش ده ڵێت "له ئێستادا له الی

عه ره به كان هیچ نیازێك بۆ دروستكردنی هه رێمی كه ركوك نییه ".

لێدوانه كه ی س���الم دل���ی له كاتێكدایه ، پێش���تر هه ریه ك���ه له فه الح حه س���ه ن كاندی���دی هاوپه یمانی عه ره بی كه ركوك و عومه ر جبوری س���ه رۆكی به ره ی عه ره بی بۆ رزگاربون، به ئاوێنه ی���ان راگه یاندبو كه ئامانجی ئه وان كاركردن و پاراس���تنی شوناس���ی عێراقیه ت���ی كه ركوكه . وه كو ف���ه الح ده ڵێ���ت "ب���ه رده وام ئه وه م���ان دوپاتكردۆت���ه وه كه كه ركوك ش���ارێكی عێراقی���ه و به ش���ێكی دانه ب���ڕاو ده بێت له عێراق". هه روه ها عومه ر جبوری ده ڵێت "كه ركوك ش���ارێكی عێراق���ی عه ره بیه و مافی كورد نییه باس له كوردس���تانیه تی

ئه م شاره بكات".له به رانبه ر لێدوانی به رپرس���ه عه ره ب و توركمانه كان���دا، پارله مانتارێك���ی كورد رایده گه یه نێت باش���ترین چاره س���ه ر بۆ پرس���ی كه رك���وك گێڕانه وه ی ش���اره كه بۆ س���نوره ئیدارییه كانی پێش س���اڵی پارله مانت���اری له وباره ی���ه وه .)1968(هاوپه یمانی كوردستانی فه رهاد ره سوڵ، به هه رێمكردن���ی دژی رایده گه یه نێ���ت كه ركوكن و ده ڵێت "ته نها چاره س���ه ر بۆ كێش���ه كانی كه ركوك گێڕانه وه ی سنوره ئیدارییه كانی ش���اره كه یه بۆ پێش ساڵی )1968(، واته بۆ پێ���ش ئه وكاته ی كه حكومه تی سه دام حس���ێن له به ر مه رام و ده س���تكاری تایبه ته كانی به رژه وه ندییه

دیمۆگرافیای كه ركوكی كرد".

كوردو عه ره ب ره تیده كه نه وه توركمانه كان داواده كه ن كه ركوك بكرێته هه رێمێكی سه ربه خۆ

بۆ هه ڵبژاردنی پارله مانی عێراق، له سنوری

پارێزگای كه ركوك الیه نه عه ره بیه كان به ده

قه واره و هاوپه یمانێتی كورد به حه وت قه واره و هاوپه یمانێتی و توركمان به دو لیست و مه سیحی و ئاشورییه كانیش به هه شت لیست و قه واره كێبڕكێی

یه كتر ده كه ن

هه ڵبژاردن هیچ له دۆخی خه ڵك

ناگۆڕێت، چونكه هه ڵبژاردن

كورسییه كان دابه ش ناكات

به ڵكو ئه مریكاو واڵتان كورسییه كان له نێوان الیه نه كاندا

دابه شده كه ن

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

بڕیاره‌‌كه‌متر‌له‌مانگێكی‌‌تر‌3620 یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبونله‌سلێمانی‌‌دابه‌ش‌بكرێت‌به‌سه‌ر‌كه‌سانی‌‌هه‌ژار‌و‌داهات‌سنورداردا،‌ئه‌مه‌ش‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌ئه‌و‌به‌رنامه‌یه‌دایه‌‌كه‌‌وه‌زارتی‌‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌ونیشته‌جێكردنی‌‌

هه‌رێمده‌ستیپێكردوه‌‌بۆ‌دروستكردنی‌‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبون.

به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ ئاوێن����ه‌دا‌ له‌دیدارێك����ی‌‌عوس����مان‌ مه‌حمود‌ س����لێمانی‌‌ ئاماری‌‌كه‌‌ئه‌ركی‌‌دابه‌ش����كردنی‌‌ئه‌و‌یه‌كانه‌یان‌له‌ئه‌س����تۆگرتوه‌،‌ئه‌وه‌‌ئاشكرا‌ده‌كات،‌په‌یوه‌ندیداره‌كان����ی‌‌ الیه‌ن����ه‌‌ ئه‌گ����ه‌ر‌حكومه‌ت‌له‌سلێمانی‌‌هاوكارییان‌بكه‌ن،‌ئه‌وا‌ده‌توانن‌كه‌متر‌له‌مانگێكی‌‌تر،‌ئه‌و‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبونانه‌ی‌‌كه‌‌ته‌واوبون‌و‌ژماره‌یان‌‌3620یه‌كه‌یه‌،‌راده‌س����تی‌‌ئه‌و‌خێزانانه‌‌بكه‌ن‌كه‌‌به‌شێوه‌ی‌‌خاڵبه‌ندی‌‌

بۆیان‌ده‌رده‌چێت.

ژماره‌ی‌‌خاڵه‌كان‌چۆن‌دابه‌شكراون؟بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌یه‌كانه‌‌پێشتر‌له‌الیه‌ن‌هاواڵتیان����ه‌وه‌‌زی����اد‌له‌27ه����ه‌زار‌فۆڕم‌پڕكرایه‌وه‌،‌له‌ئێستاش����دا‌‌3620یه‌كه‌ی‌‌نیش����ته‌جێبون‌ته‌واوبوه‌.بۆ‌ده‌ره‌نجامی‌‌هه‌فت����ه‌ی‌‌ فۆڕم����ه‌كان‌ پڕكردن����ه‌وه‌ی‌‌رابردو‌له‌كۆنگره‌یه‌كی‌‌رۆژنامه‌نوس����ییدا‌مه‌حمود‌عوس����مان‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌دا‌كه‌‌

له‌رێ����گای‌‌كورته‌نام����ه‌ی‌‌مۆبایله‌وه‌‌ئه‌و‌كه‌س����انه‌ی‌‌فۆڕمه‌كانی����ان‌پڕكردۆته‌وه‌‌ژماره‌ی‌‌خاڵه‌كانی����ان‌پێده‌گات،‌چونكه‌‌دابه‌ش����كردنی‌‌یه‌ك����ه‌كان‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌و‌بنه‌مای����ه‌‌ده‌بێت‌چ‌خێزانێ����ك‌زۆرترین‌خاڵی‌‌هه‌بێت،‌شانسی‌‌وه‌رگرتنی‌‌زیاتر‌

كه‌‌ دابه‌ش����كردنی‌‌خاڵه‌كانیش‌ ده‌بێت،‌17خاڵ����ه‌‌به‌م‌ج����ۆره‌‌ریزبه‌ن����د‌كراوه‌،‌10خاڵ‌بۆ‌ژماره‌ی‌‌ئه‌ندامانی‌‌خێزانه‌كان‌دان����راوه‌،‌واته‌‌ئه‌گه‌ر‌خێزانه‌كه‌‌10كه‌س‌بن‌ئ����ه‌وا‌10خاڵی����ان‌بۆ‌ده‌نوس����رێ‌،‌ئه‌گ����ه‌ر‌كه‌متریش‌ب����ن،‌به‌پێی‌‌ژماره‌ی‌‌

ئه‌ندامانی‌‌خێزانه‌كه‌‌خاڵیان‌پێده‌درێت.‌پێنج‌خاڵیش‌بۆ‌سااڵنی‌‌هاوسه‌رگیریی‌‌خێزانه‌ك����ه‌‌دیاریك����راوه‌،‌وات����ه‌‌ئه‌گه‌ر‌خێزانه‌ك����ه‌‌پێن����ج‌س����اڵ‌و‌زیاتری����ش‌هاوس����ه‌رگیرییان‌كردبێ����ت‌ئ����ه‌وا‌هه‌ر‌پێنج‌خ����اڵ‌وه‌رده‌گرن‌ئه‌گه‌ر‌كه‌متریش‌بێت‌بۆ‌هه‌ر‌س����اڵێكی‌‌هاوس����ه‌رگیری‌‌خاڵێكیان‌پێده‌درێت،هه‌روه‌ها‌دوخاڵیش‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌وه‌‌دانراوه‌،‌ئه‌گ����ه‌ر‌یه‌كێك‌له‌هاوس����ه‌ره‌كان‌مردبێت‌ئه‌وا‌دو‌خاڵی‌‌نییه‌‌ پێده‌درێ����ت‌و‌هی����چ‌جیاوازی����ه‌ك‌پیاوه‌ك����ه‌‌بێت‌یان‌ژنه‌ك����ه‌.‌به‌و‌جۆره‌‌ژم����اره‌ی‌‌خاڵ����ه‌كان‌به‌س����ه‌ر‌17خاڵدا‌

دابه‌شكراون.

به‌هه‌ڵه‌‌تێگه‌یشتبونمه‌حمود‌عوس����مان‌ئ����ه‌وه‌‌ده‌خاته‌ڕو‌ب����ۆ‌ خاڵه‌كانی����ان‌ ژم����اره‌ی‌‌ كاتێ����ك‌ئه‌وه‌ش����یان‌ ناردۆت����ه‌وه‌‌ خێزان����ه‌كان‌نوس����یوه‌،‌ئه‌گه‌ر‌كێش����ه‌یه‌كیان‌هه‌یه‌،‌ئه‌وا‌ده‌توانن‌س����ه‌ردانیان‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌زۆرینه‌ی‌‌ئه‌وانه‌‌نامه‌كانیان‌پێگه‌یشتوه‌،‌راس����ته‌وخۆ‌ تێگه‌یش����تون‌و‌ به‌هه‌ڵ����ه‌‌سه‌ردانی‌‌ئه‌وانیان‌كردوه‌‌هه‌ربۆیه‌‌وتی‌‌"99%ی‌‌ئه‌وان����ه‌ی‌‌س����ه‌ردانیانكردینه‌وه‌‌به‌هه‌ڵه‌‌له‌ئێمه‌‌تێگه‌یشتبون،‌زۆرینه‌یان‌وایانزانیوه‌‌ئێمه‌‌وتومانه‌‌كه‌‌نامه‌كانتان‌له‌كاتێكدا‌ پێگه‌یشت‌سه‌ردانمان‌بكه‌ن،‌ئێم����ه‌‌وتبومان‌ئه‌گه‌ر‌كێش����ه‌تان‌له‌ناو‌یان‌ژماره‌ی‌‌خاڵه‌كاندا‌هه‌یه‌‌سه‌ردانمان‌بكه‌ن،‌نه‌ك‌راس����ته‌وخۆ،‌خۆشبه‌ختانه‌‌

1%ی‌‌كێش����ه‌ی‌‌بچوكیان‌هه‌ب����وو‌ئێمه‌‌20فه‌رمانبه‌رم����ان‌بۆ‌چاره‌س����ه‌ركردنی‌‌كێش����ه‌ی‌‌ئه‌وان����ه‌‌دان����ا‌كێش����ه‌كانیان‌

چاره‌سه‌ربو".

زۆرترین‌وردبینی‌‌له‌ناوه‌كاندا‌ده‌كرێت‌دوای‌‌هه‌م����و‌رێ����كاره‌‌یاس����اییه‌كان‌و‌چاره‌س����ه‌ركردنی‌‌ئه‌و‌گرفتانه‌،‌ئه‌وانه‌ی‌‌خاڵیان‌زۆره‌‌ناوی‌‌خۆیان‌و‌هاوسه‌ره‌كانیان‌ره‌وانه‌ی‌‌شه‌ش‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ده‌كرێن‌بۆ‌دڵنیاب����ون‌له‌وه‌ی‌‌هی����چ‌یه‌كه‌یه‌كی‌‌یان‌ نییه‌‌ به‌ن����اوه‌وه‌‌ نیش����ته‌جێبونیان‌پێش����تر‌یه‌كه‌یان‌به‌ناوه‌وه‌‌نه‌بوه‌‌یاخود‌له‌حكوم����ه‌ت‌س����ودمه‌ند‌نه‌ب����وه‌،‌ئه‌و‌تۆماری‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی‌‌ شوێنه‌ش‌س����ندوقی‌‌ ش����اره‌وانیه‌كان،‌ خانوبه‌ره‌،‌نیش����ته‌جێبون،‌پێش����ینه‌ی‌‌خانوبه‌ره‌،‌ده‌س����ته‌ی‌‌وه‌به‌رهێن����ان،‌كۆمپانیاكان،‌دوای‌‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌ناوه‌كان‌له‌و‌شوێنانه‌‌و‌نه‌بون،‌ كه‌س����ودمه‌ند‌ له‌وه‌ی‌‌ دڵنیابون‌هه‌مو‌ناوه‌كان‌به‌ژماره‌ی‌‌خاڵه‌كانیانه‌وه‌‌بۆ‌ماوه‌یه‌ك‌ده‌خرێته‌‌سه‌ر‌چه‌ند‌سایتێكی‌‌ئه‌لیكترۆنی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا‌هه‌ر‌هاواڵتیه‌ك‌س����كااڵی‌‌له‌ناوێ����ك‌هه‌بێت‌یاخود‌بۆی‌‌ده‌ركه‌وت‌ژماره‌ی‌‌خاڵه‌كانی‌‌له‌و‌كه‌سه‌‌زیاتره‌‌كه‌‌ناوی‌‌ده‌رچوه‌‌ئه‌وا‌ده‌توانێ‌‌سكااڵ‌تۆماربكات،‌تا‌ئه‌وانیش‌وه‌ك‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ئاماری‌‌س����لێمانی‌‌به‌دواچون‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌بكه‌ن‌"هه‌مو‌ئه‌و‌وردبینیه‌‌بۆیه‌‌ده‌كه‌ین‌تا‌شایس����ته‌ترین‌خێزانه‌كان‌له‌قۆناغی‌‌یه‌كه‌مدا‌له‌و‌یه‌كانه‌‌

سودمه‌ندبن،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌3620یه‌كه‌یه‌‌به‌فیعلی‌‌بگاته‌‌ده‌س����تی‌‌ئه‌و‌خێزانانه‌ی‌‌كه‌‌زۆر‌پێویس����تیان‌به‌‌و‌یه‌كانه‌‌هه‌یه‌،‌له‌هه‌موش����ی‌‌باشتر‌ته‌نها‌یه‌ك‌دیناریان‌له‌م����اوه‌ی‌‌ لێوه‌رناگی����رێ‌‌ پێش����ه‌كی‌‌25س����اڵدا‌پاره‌ی‌‌تێچون����ی‌‌یه‌كه‌كانیان‌

لێوه‌رده‌گیرێته‌وه‌".

پڕۆسه‌كه‌‌به‌رده‌وام‌ده‌بێتبه‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ئاماری‌‌س����لێمانی‌‌باسی‌‌ل����ه‌وه‌ش‌ك����رد،‌ك����ه‌‌ه����ه‌ر‌له‌درێژه‌ی‌‌دروس����تكردنی‌‌ئه‌و‌یه‌كانه‌دا‌له‌به‌رنامه‌ی‌‌س����اڵی‌‌2014دا‌880ش����وقه‌ی‌‌تر‌ته‌واو‌ده‌بێت،‌ئه‌وانیش‌به‌هه‌مان‌سیس����ته‌می‌‌پێش����و‌داب����ه‌ش‌ده‌كه‌ن‌و‌ئه‌و‌وتیش����ی‌‌"هه‌موهاواڵتییان‌دڵنیاده‌كه‌ینه‌وه‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌یه‌كه‌ی‌‌نیش����ته‌جێبونیان‌نییه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌چه‌ند‌س����اڵێكدا‌ده‌بنه‌‌خاوه‌نی‌‌یه‌كه‌ی‌‌خۆیان،‌چونكه‌‌ئه‌و‌پرۆسه‌یه‌‌به‌رده‌وام‌ده‌بێ����ت‌ئ����ه‌و‌به‌رنامه‌ی����ه‌ی‌‌پارێزگاری‌‌له‌ماوه‌ی‌‌ بڕی����اره‌‌ داین����اوه‌‌ س����لێمانی‌‌3بۆ4ساڵدا‌15هه‌زار‌یه‌كه‌‌دروستبكرێت،‌هیچ‌كه‌س����ێكیش‌پێش‌كه‌س‌ناكه‌وێت‌ته‌نها‌له‌س����ه‌ر‌بنه‌مای‌‌ژماره‌ی‌‌خاڵه‌كان‌یه‌ك����ه‌كان‌داب����ه‌ش‌ده‌كرێ����ت".‌ناوبراو‌هێمای‌‌به‌وه‌شدا‌كه‌‌ئه‌و‌پرۆسه‌یه‌‌ته‌نها‌له‌ناو‌شاری‌‌سلێمانیدا‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌وه‌ك‌ئه‌و‌جه‌ختی‌‌له‌س����ه‌ر‌كرده‌وه‌‌له‌چه‌ندین‌قه‌زای‌‌س����نوری‌‌س����لێمانی‌‌ده‌ستكراوه‌‌به‌دروستكردنی‌‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبون‌بۆ‌

كه‌سانی‌‌داهات‌سنوردار.

‌‌‌ئا:‌شاهۆ‌ئه‌حمه‌د‌

به‌وته‌ی‌‌په‌رله‌مانتارێكی‌‌یه‌كێتی‌‌تائێستا‌هیچ‌زه‌مینه‌یه‌كی‌‌یاسایی‌‌نیه‌،‌تا‌

هاواڵتیان‌بۆكاركردن‌رو‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌بكه‌ن،به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌به‌رێوه‌به‌رێكی‌‌گشتی‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌كاروكاروباری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌ماف‌و‌ئیمتیازات‌بۆ‌كرێكار‌و‌فه‌رمانبه‌ران،له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌

زیاتره‌،‌به‌به‌راورد‌به‌كه‌رتی‌‌گشتی‌.

كوردس����تان‌ په‌رله‌مان����ی‌‌ ئه‌ندام����ی‌‌له‌لیستی‌‌زه‌رد‌د.فرسه‌ت‌سۆفی‌‌له‌باره‌ی‌‌گرنگی����دان‌به‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌رایگه‌یاند‌كه‌‌بارودۆخی‌‌ئێس����تای‌‌هه‌رێم‌وا‌ده‌خوازێت‌زۆر‌گرنگ����ی‌‌بدرێت‌به‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت،‌ئه‌و‌وتی‌‌"پێویس����ته‌‌هه‌مو‌ده‌رچوانی‌‌زانكۆو‌په‌یمانگاكانبه‌تایب����ه‌ت‌له‌كه‌رت����ی‌‌تایبه‌ت‌كاری����ان‌بۆ‌بدۆزرێت����ه‌وه‌،‌چونكه‌‌هه‌رگیز‌ناتوانرێ����ت‌هه‌موی����ان‌له‌كه‌رتی‌‌گش����تی‌‌

دابمه‌زرێن".ده‌كات‌ ب����ه‌وه‌ش‌ ئام����اژه‌‌ ناوب����راو‌ك����ه‌‌پێویس����ته‌‌زه‌مینه‌یه‌ك����ی‌‌یاس����ایی‌‌بدۆزرێته‌وه‌،‌بۆ‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌یاس����ایه‌ك‌ به‌دانانی‌‌ كارده‌كه‌ن،ئه‌م����ه‌ش‌به‌ناوی‌‌یاس����ای‌‌كاره‌وه‌‌ك����ه‌‌تێدا‌زه‌مانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌هه‌بێت‌بۆ‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌كاتێك‌كرێكارێ����ك‌كار‌ده‌كات‌جیاوازی‌‌نه‌كرێت‌هه‌مو‌ حكومه‌ت‌و‌ فه‌رمانبه‌ران����ی‌‌ له‌نێوان‌

مافێكی‌‌بۆ‌دابینبكرێت.په‌رله‌مانتارێكی‌‌گۆڕانیش‌رایده‌گه‌یه‌نێت،‌كه‌‌ئه‌وان‌وه‌كو‌لیستی‌‌گۆڕان‌هه‌وڵده‌ده‌ن‌ئه‌و‌ئیلتیزامات����ه‌ی‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌هه‌یه‌‌له‌كه‌رتی‌‌گشتیش����دا‌هه‌بێ����ت،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌حكومه‌تی����ش‌وه‌كو‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌بتوانن‌خزمه‌ت‌بكه‌ن‌و‌به‌رهه‌میان‌

هه‌بێت.په‌رله‌مانتاری‌‌گۆڕان‌د.جوان‌ئیسماعیل‌باس����ی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌ملمالنێ‌‌سیاسیه‌ی‌‌كه‌‌له‌رابرودا‌هه‌بوه‌‌نه‌توانراوه‌‌وه‌ك����و‌پێویس����ت‌خزمه‌ت‌به‌و‌كه‌س����انه‌‌بكرێت‌كه‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌تدا‌كاریانكردوه‌.ئه‌و‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌شدا‌كه‌‌زۆرێك‌پێیانوایه‌‌ئیش����كردن‌له‌كه‌رتی‌‌گش����تی‌‌زۆر‌باشتره‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت،‌ئه‌مه‌ش‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌

له‌كه‌رتی‌‌گش����تی‌موچه‌ی‌‌خانه‌نشینییان‌هه‌یه‌‌و‌له‌روی‌‌مۆڵه‌تیشه‌وه‌‌زیاتر‌ده‌توانن‌ده‌ركردنیشیان‌ وه‌ربگرن‌وترس����ی‌‌ مۆڵه‌ت‌كه‌متره‌،"ب����ه‌اڵم‌له‌كه‌رت����ی‌‌تایبه‌ت‌ئه‌وانه‌‌یان‌هه‌ر‌نیی����ه‌‌یاخود‌ئه‌گه‌ر‌هه‌ش����بێت‌زۆر‌كه‌مه‌،بۆی����ه‌‌ئێمه‌‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌و‌كه‌رتی‌‌گشتی‌‌كێبه‌ڕكێی‌‌یه‌كتری‌‌به‌رهه‌مهێنان‌و‌ له‌روی‌‌خزمه‌تكردن‌و‌ بكه‌ن‌

ئیلتیزاماتكردنیان‌به‌ده‌وامكردن".هه‌ر‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌په‌رله‌مانتار‌له‌لیس����تی‌‌س����ه‌وز‌د.رێواز‌فایه‌ق‌ئه‌وه‌ی‌‌رونكرده‌وه‌‌كه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌رابردودا‌یاس����ایه‌كی‌‌تایبه‌ت‌ب����ه‌كار‌نه‌بوه‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌ئێس����تاش‌هه‌یه‌‌بۆ‌س����ااڵنی‌‌حه‌فتاكان‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌،‌كه‌‌وه‌ك‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"ئه‌وكات‌سیس����ته‌می‌‌ئابوری‌‌سۆسیالیس����تی‌‌ب����وه‌،‌به‌اڵم‌له‌ئێس����تادا‌سیس����ته‌می‌‌ئابوری‌‌جۆرێك����ی‌‌تره‌،‌بۆیه‌‌

پێویس����ته‌‌یاس����ایه‌ك‌هه‌بێت‌بۆ‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایب����ه‌ت‌كار‌ده‌كه‌ن،‌تا‌له‌روی‌‌ماف‌و‌ئیمتیازات����ه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌‌ نزیكببن����ه‌وه‌،‌ حكوم����ه‌ت‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌ترسی‌‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌‌رۆژێك‌بێت‌توشی‌‌دوركه‌وتنه‌وه‌‌بێت‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌هیچ‌زه‌مانێكی‌‌یاسایی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌نیه‌،‌به‌اڵم‌له‌كه‌رتی‌‌گش����تی‌‌به‌و‌جۆره‌‌نییه‌".‌ناوبراو‌باس����ی‌‌له‌وه‌شكرد‌كه‌‌ئه‌وان‌وه‌ك‌لیس����ته‌كه‌یان‌هه‌وڵده‌ده‌ن‌له‌رێگای‌‌دانانی‌‌یاسایه‌كی‌‌تایبه‌ت‌به‌كار‌و‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌‌یاس����ای‌‌ده‌س����ته‌به‌ركردنی‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌زه‌مینه‌یه‌كی‌‌یاس����ایی‌‌ب����ۆ‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌بدۆزنه‌وه‌‌"بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌چیتر‌جی����اوازی‌‌نه‌كرێن‌له‌گ����ه‌ڵ‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌

كه‌رتی‌‌گشتی‌".زریان‌ ئابورین����اس‌ له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌ هه‌ر‌

ش����ه‌الل‌به‌پێویس����تی‌‌زانی‌‌كه‌‌وه‌زاره‌ته‌‌په‌یوه‌ندیداره‌كان‌پرۆژه‌‌یاس����ایه‌ك‌گه‌اڵڵه‌‌بكه‌ن‌بۆ‌بوژانه‌وه‌ی‌‌هێ����زی‌‌كار‌له‌رێگای‌‌ئابوریناس����ه‌‌ تایبه‌ته‌وه‌وئ����ه‌و‌ كه‌رت����ی‌‌وتی‌"ئه‌گه‌ر‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌یاسایه‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌كه‌رت����ی‌‌تایبه‌ت‌له‌گ����ه‌ڵ‌ئه‌وانه‌ی‌‌كه‌رتی‌‌گشتی‌‌مافیان‌پارێزراوبێت،‌ئه‌وا‌خه‌ڵكێكی‌‌زۆر‌رو‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌ده‌كه‌ن،‌ئه‌وه‌ش‌هه‌نگاوێك����ه‌‌به‌ئاراس����ته‌ی‌‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌

بێكاری‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان".گشتی‌‌ به‌رێوه‌به‌رێكی‌‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌ هه‌ر‌له‌وه‌زاره‌ت����ی‌‌كاروباری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌هه‌رێم‌رایده‌گه‌یه‌نێ����ت‌كه‌وا‌"م����اف‌و‌ئیمتیازاتی‌‌ئه‌وان����ه‌ی‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایب����ه‌ت‌كار‌ده‌كه‌ن‌زۆر‌زیاتره‌‌ل����ه‌‌و‌فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌‌له‌كه‌رتی‌‌گشتی‌‌كارده‌كه‌ن،‌هیچ‌نه‌بێت‌جیاوازیه‌كی‌‌ئه‌وت����ۆ‌له‌نێوان‌ئه‌و‌دو‌كه‌رت����ه‌دا‌نییه‌".‌

كاروباری‌‌ وه‌زاره‌تی‌‌ به‌رێوه‌به‌ری‌‌گش����تی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌نه‌جم‌موس����ا‌له‌باره‌ی‌‌ماف‌و‌ئیمتیازاته‌كان����ی‌‌فه‌رمانبه‌ران����ی‌‌كه‌رت����ی‌‌تایب����ه‌ت‌و‌گش����تی‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌ب����ۆ‌ئاوێنه‌‌رونكرده‌وه‌‌كه‌‌له‌كه‌رتی‌‌گشتی‌فه‌رمانبه‌ر‌له‌ته‌مه‌نی‌‌63ساڵ‌خانه‌نشین‌ده‌كرێت‌جا‌چ‌پی����او‌بێت‌یان‌ئافره‌ت،‌به‌اڵم‌له‌كه‌رتی‌‌له‌ته‌مه‌نی‌‌60س����اڵیه‌وه‌‌ پی����او‌ تایب����ه‌ت‌خانه‌نشین‌ده‌كرێت‌و‌ئافره‌تیش‌له‌ته‌مه‌نی‌‌55ساڵیه‌وه‌،‌جگه‌‌له‌وه‌ش‌له‌كه‌رتی‌‌گشتی‌‌فه‌رمانب����ه‌ر‌ده‌بێ����ت‌‌15س����اڵ‌خزمه‌تی‌‌هه‌بێت‌ئه‌وجا‌ده‌توانێت‌خۆی‌‌خانه‌نشین‌بكات،‌به‌اڵم‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌ئه‌گه‌ر‌ته‌نیا‌مانگێكی����ش‌ده‌وام‌بكات،‌ده‌توانێت‌خۆی‌‌

خانه‌نشین‌بكات.ناوبراو‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌ش����دا‌له‌ئێس����تادا‌یاس����ای‌‌ده‌س����ته‌به‌ری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌هه‌یه‌‌

كه‌‌له‌س����اڵی‌‌‌1971ده‌رچوه‌و‌تێیدا‌هه‌مو‌مافه‌كان����ی‌‌فه‌رمانبه‌ران����ی‌‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌فه‌رمانبه‌رێك‌ ئه‌گ����ه‌ر‌ پارێزراوه‌،"ب����ه‌اڵم‌چه‌ند‌جارێك‌ده‌وام‌به‌جێبهێڵێت‌و‌)غائب(بێت،‌ئ����ه‌وا‌چ‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌‌بێت‌یان‌گشتی‌،‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌ئه‌و‌شوێنه‌‌ده‌توانێت‌

ده‌ریبكات‌له‌كار".ئه‌وه‌ی‌‌تائێس����تا‌هه‌یه‌‌بڕیاره‌‌وه‌زاره‌تی‌‌له‌كابینه‌ی‌‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌ كاروكار‌وب����اری‌‌نوێ����ی‌‌حكومه‌ت����دا‌بدرێت����ه‌‌یه‌كگرت����وی‌‌ئیس����المی‌،به‌پێی‌‌زانیاریه‌كان����ی‌‌ئاوێن����ه‌‌كاندیدی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌بۆ‌ئه‌و‌پۆس����ته‌،‌د.‌ئاوێنه‌‌ بابه‌كره‌،‌هه‌ربۆی����ه‌‌ س����ه‌الحه‌دین‌چه‌ند‌جارێ����ك‌په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌ناوبراوه‌وه‌‌ك����رد‌تا‌بزان����رێ‌‌به‌رنامه‌ی‌‌ئ����ه‌و‌چیه‌‌بۆ‌گرنگیدان‌به‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت،‌به‌اڵم‌وه‌اڵمی‌‌

په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‌نه‌دایه‌وه‌.

ئابوری)426(‌سێشه‌ممه‌‌2014/4/29 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

مانگێكی‌‌تر‌یه‌كه‌كانی‌‌نیشته‌جێبون‌له‌سلێمانی‌‌دابه‌ش‌ده‌كرێتورده‌كاری‌‌دابه‌شكردنی‌‌‌3620یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبون‌ده‌خرێته‌ڕو

"با‌هاواڵتیان‌بۆ‌كاركردن‌رو‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌بكه‌ن"وه‌زاره‌تی‌‌كار:‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌كار‌ده‌كه‌ن،‌ماف‌و‌ئیمتیازاتیان‌له‌كه‌رتی‌‌گشتی‌‌زیاتره‌

به‌پێی‌‌ئه‌و‌به‌رنامه‌یه‌ی‌‌

پارێزگاری‌‌سلێمانی‌‌دایناوه‌،‌بڕیاره‌‌له‌ماوه‌ی‌‌‌3بۆ‌4ساڵدا‌15هه‌زار‌

یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبون‌دروست‌بكرێت

له‌به‌رنامه‌ی‌‌ساڵی‌‌2014دا‌880شوقه‌ی‌‌تر‌ته‌واو‌ده‌بێت‌ئه‌وانیش‌به‌هه‌مان‌

سیسته‌می‌‌پێشو‌دابه‌ش‌ده‌كرێن

به‌هۆی‌نه‌بونی‌ماف‌و‌ئیمتیازاتی‌پێویست‌که‌مترین‌خه‌ڵک‌بۆ‌کارکردن‌رو‌له‌که‌رتی‌تایبه‌ت‌ده‌که‌ن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم

په‌رله‌مانتارێك: هه‌وڵده‌ده‌ین‌

زه‌مینه‌ی‌‌یاسایی‌‌بۆ‌ئه‌وانه‌‌دابین‌

بكه‌ین،‌كه‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌

كارده‌كه‌ن‌

9 (426( سێشه ممه 2014/4/29 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

كاتێك، كارژین ئۆتۆمبیله كرایسله ر مۆدێل 2013كه ی كڕی

به 34هه زار دۆالر )340گه اڵ( هه رگیز خه یاڵی بۆ ئه وه نه ده چو، ئه و

ژماره یه ی وه ریده گرێت بۆ تابلۆی ئۆتۆمبیله كه ی ، دو هێنده و زیاتری

ئۆتۆمبیله كه ی پاره ده كات، چونكه ژماره 100000 بۆ ئه و ده رچو، ئه وه ش

به پێی وته ی ئه و كه سانه ی له و بواره دا كار ده كه ن، له و ژمارانه یه كه پاره یه كی زۆر ده كات "ره نگه هێنده ی

خودی ژماره كه دۆالر بكات".

س���ێ س���اڵێك له مه وبه ر به بڕیاری وه زیری ناوخۆ 101 ژم���اره ی تابلۆی كرا، بل���ۆك له س���لێمانی ئۆتۆمبیل، ك���ه به ژم���اره جوانه كان ناس���راوه و پاره یه ك���ی زۆر ده كات، به اڵم به وته ی به ڕێوه ب���ه ری هاتوچ���ۆی س���لێمانی له ئێستادا به بڕیارێك بلۆككردن له سه ر ئه و ژمارانه البراوه ، له ئێستاشداله گه ڵ هه ر هه زار ژماره یه كدا 20 له و ژمارانه تێك���ه اڵو ده ك���ه ن و پاش���ان له رێگای كۆمپیوته ریه وه به سه ر سیس���ته مێكی ئه و كه س���انه دا دابه ش���ی ده كه ن كه

ژماره كه وه رده گرن.

جوانترین ژماره بۆ كێ ده رچو؟هه فته ی راب���ردو جوانترینی ناو ئه و 101 ژماره یه بۆ كارژین ته ها له سلێمانی ده رچو، ك���ه ژماره كه 100000 بو، ئه و وه ك خ���ۆی باس���ی ده كات هه رگی���ز خه یاڵ���ی بۆ ئ���ه وه نه چ���وه كه ئه و ژماره جوانه ی ب���ۆ ده ربچێت، كاتێك بۆش���یده رچوه وه ك چاوه ڕوانده ك���را تاراده یه ك چونكه نه بوه ، سه رس���ام باری ئابوری باش���ه و له پێشانگاكانی ئۆتۆمبی���ل له س���لێمانی كار ده كات، ئه و له گرنگی���ی ده رچونی هه ربۆی���ه باش���ی ده زانێ وزانیاریه كی ژماره یه ی ل���ه وه دا هه یه كه ئه و ج���ۆره ژمارانه پاره یه ك���ی ب���اش ده كات، به اڵم ئه و تا ئێس���تا خه یاڵی بۆ ئ���ه وه نه چوه كه ژماره كه ی بفرۆش���ێته وه ، ئه مه ش له به ر دو خاڵ، یه ك وه ك خۆی باسی هاتوچ���ۆ له به ڕێوه به رایه ت���ی ده كات به ڵێننامه ی پڕكردۆته وه كه تا شه ش مان���گ كڕین و فرۆش���تن به ژماره كه وه ن���ه كات، خاڵی دوه می���ش وه ك خۆی ده ڵێت "ئۆتۆمبیله كه م جوانه و حه زیش ده كه م ژماره یه كی جوانی پێوه بێت، جگه له وه پێویس���تم به فرۆشتنه وه ی

نییه ".

ئه و ژمارانه ی پاره یه كی خه یاڵی ده كه ن

ل���ه دوای ده رچونی ئه و ژماره یه بۆ كارژی���ن، باس له وه كرا كه 80هه زار دۆالر(ی دراوه ت���ێ ، )8فت���ه ر دۆالر به اڵم نه فرۆشتۆته وه ، كارژین ئه وه ی ره تكرده وه و باس���ی ل���ه وه كرد كه به دروس���تی نازانێ ئ���ه و ژماره یه ی ب���ۆی ده رچوه چه ند پ���اره ده كات، به اڵم به هۆی پیش���ه كه یه وه زانیاری له سه ر نرخی ژماره جوانه كان هه یه ، به پێ���ی وته كانی ئه و ئه گه ر ژماره كه ت���اك بێ���ت، پاره یه ك���ی زۆر باش ده كات "م���ن ئ���اگادارم ژماره یه كی تاك هه ی���ه به ئۆپڵێكه وه یه نزیكه ی 200ه���ه زار دۆالر )20 ده فته ر(ی���ان داوه تێ به اڵم نایفرۆشێ ". هه ر به پێی زانیاریه كانی ئه و دو ژماره یی نزیكه ی 150ه���ه زار دۆالر، واته )15(ده فته ر دۆالر ده كات، س���ێ ژماره یی جوان

نزیكه ی 7تا10ه���ه زار دۆالر ده كات، چ���وار ژماره یی زۆرج���وان له 5تا10 هه زار دۆالر و زیاتریش ده كات، پێنج ژماره یی ئه گه ر هه موی له یه ك بچێت ره ن���گ ت���ا 10 ه���ه زار دۆالر بكات. له ب���اره ی ئه وه ش ب���ۆ خه ڵكی ئه و پاره زۆرانه به و ژمارانه ده ده ن، ئه و وتی "ته نها په یوه ندی به پاره زۆریی و

خۆده رخستنه وه هه یه ".

ئه گه ر ژماره كه ی جوانبێت گومانی خراپی پێده به ن

هاتوچۆی گش���تی به ڕێوه ب���ه ری محه مه د عه مید سلێمانی ، پارێزگای تاهی���ر حه ز ناكات ب���اس له هۆكاری راگرتنی دابه ش���كردنی ئ���ه و ژماره جوانان���ه ب���كات، كه س���ێ س���اڵ له ومه به ر به بڕیارێكی وه زیری ناوخۆ جه خت به اڵم راگیرا، دابه شكردنیان ل���ه وه ده كاته وه كه له و كاته وه ی كه

ئه و به رپرسیارێتیه ی وه رگرتوه ، هیچ ژماره یه ك���ی به )واس���ته ( نه داوه ته هی���چ كه س���ێك، هه روه ه���ا ئه وه ش ك���ه دوای هه وڵدانێكی ده خات���ه ڕو زۆری ئه وان���ه و ره زامه ندیی وه زیری ناوخۆ دوباره بڕیاری دابه ش���كردنی ئ���ه و 101 ژماره ی���ه ده رچۆت���ه وه ، ئه وانی���ش بۆ هه ر ه���ه زار ژماره یه ك 20 له و ژم���اره جوانانه ده خه نه ناو دواتر كۆمپیوت���ه ره وه ، سیس���تمی له و رێگایه ش���ه وه به سه ر شۆفێراندا دابه شی ده كه ن، ئه و ره تیشیكرده وه ژماره یه كی خۆی ئۆتۆمبیله كه ی كه جوان���ی پێوه بێ���ت و وت���ی "ئه گه ر ژم���اره ی ئۆتۆمبیله كه مان جوانبێت، ده رچوبێت، بۆمان به كۆمپیوته ریش ئ���ه وا به ش���ێك له خه ڵك���ی گومانی خراپم���ان پێده به ن، بۆی���ه هه رگیز بیر له وه ناكه مه وه ژماره یه كی جوان

به ئۆتۆمبیله كه مه وه بكه م".

بۆ دوهه زار ژماره ، چل ژماره ده خه نه كۆمپیوته ره كانه وه

تایب���ه ت تۆم���اری لێپرس���راوی له به ڕێوه به رایه تی هاتوچۆی سلێمانی نه قیب شوان كه مال ئه وه ده خاته ڕو كه به هه ردو ئ���ه و دو كۆمپیوته ره ی له به شه كه یاندا هه یه ، مانگی نزیكه ی دو ه���ه زار ژماره دابه ش ده كه ن، بۆ هه ر له گه ڵ كۆمپیوته رێكی���ش هه ر هه زار ژماره یه ك 20 ل���ه و ژمارانه ی ده كه نه وه داخڵ بلۆككرابون پێشتر "بۆ هه ر كه س���ێك ته نها یه ك كلیك ده كه ین خۆی به ختی چ ژماره یه كی بۆ ده ربچێت ده یده ینێ ، تائێستا 24 ژماره له وانه ی پێش���تر بلۆككرابون

به رێگای كۆمپیوته ر دابه شكراون".عه لی ش���ه هال نه قیب هه روه ه���ا ته ها كه له هه مان به ش كار ده كات، ئام���اژه به وه ده كات هه ر كه س���ێك ئه و ژماره جوانان���ه ی بۆ ده ربچێت

پڕده كرێته وه ، پ���ێ به ڵێننامه یه كی كه ت���ا 6 مانگ بۆی نیی���ه كڕین و فرۆش���تنی پێوه بكات، ئه و باس���ی له وه ش���كرد زانیارییان له سه ر ئه وه نییه كه ژماره جوانه كان چه ند پاره ده كات، به اڵم ئه وه ش���ی خس���ته ڕو كه مه رج نییه ه���ه ر ژماره ی جوان پاره ب���كات، هه ندێ ك���ه س هه یه یادگاری له گ���ه ڵ ژماره یه كدا هه یه ، یاخود مۆبایله كه ی له ژم���اره ی یان پاره بۆیه نزیكه ، له موه لیده كه یه وه به و ژماره یه ده دات كه مه به ستیه تی "له م رۆژانه دا كه سێك ژماره یه كی بۆ ده رچو جوانیش نه بو، به اڵم به قسه ی خۆی سێ س���ه د دۆالریان داوه تێ نه یفرۆش���توه ، جگه له وه ئه و كه سه ی ژم���اره 100005 ك���ه ی بۆ ده رچوبو خۆی وتی 50هه زار دۆالریان داومه تێ نه مفرۆشتوه ، جا نازانم راست ده كات

یان نا".

ئا: میهره بان سه الم

به ش���ێك له دانیش���توانی هه ڵه بجه ناڕازین له دانان���ی ئ���ه ركان حس���ێن به قایمقام���ی ش���اره كه یان، چونك���ه پێیانوایه پێش���تر گه نده ڵ���ی و له س���ه ر له سه یدس���ادق ناڕه زای���ی هاواڵتیان له س���ه ر كار البراوه ، به پێچه وانه ش���ه وه بۆچونێكی تریش هه یه كه له س���ه ر هه ڵه بجه یبونی له و پۆس���ته دا دورخراوه ته وه ، ناوبراویش ده ڵێت "هۆكاری له قایمقامیه تی سه یدسادق، ده ستهه ڵگرتنم ته نها بۆ جێبه جێكردنی داخوازی هاواڵتیان

بوه ، نه وه ك هیچ كارێكی دیكه ".

وه ك مه حم���ود كارزان له وباره ی���ه وه گه نجێكی هه ڵه بجه باس���ی ل���ه وه كرد كه به ده س���ت ده سه اڵتی هه ڵه بجه هه میش���ه حیزبه كانه وه نااڵندویه تی ئه مه ش وایكردوه كه هه ر جاره و له هه ر سه رده مێكدا به ده ست حیزبێك���ه وه بێ���ت "تاوه كو ئێس���تا هیچ الیه نێكیش���یان وه كو پێویست نه یانتوانیوه خزم���ه ت به ش���اره كه بك���ه ن، دانانی ئه م قائیمقام���ه ش له هه ڵه بجه هه ر به ده س���تی حیزبێ���ك بوه ، نه ك خواس���تی هاواڵتیانی ناوچه كه ، له كاتێكدا پێش���تر ئ���ه و به رێزه له ب���ه ر ناڕه زای���ی خه ڵك���ی سه یدس���ادق

له كاره كه ی دورخراوه ته وه ".هه روه ه���ا ڕۆژنامه ن���وس دره و مه ه���دی بۆچون���ی وای���ه ئ���ه و قائیمقام���ه نوێیه ، زیات���ر كه س���ێكی حیزبی���ه ن���ه ك ئیداری "ئه و به رێزه پێش���تر به رپرس���ی كۆمیته ی

یه كێت���ی ب���و له هه ڵه بجه ، گرفت���ی له گه ڵ الیه نه ئیسالمیه كان زۆر بوه ، گرنتی چییه ب���ۆ ئه وه ی ئ���ه و گرفتانه دروس���تنه بنه وه له كاتێكدا ئه و ئێس���تا قایمقامی شاره كه یه نه ك به رپرس���ێكی حیزبی ، جگه له وه ، له م هه ڵبژاردنه دا پارس���ه نگی هێ���ز ده گۆڕێت ئیتر یه كێت���ی ئه م په له په له ی له چی بو بۆ

دانانی ".

ئه و رۆژنامه نوس���ه ئه وه شی خسته رو كه پێشتر ئه و كه سه له قایمقامیه تی سه یدسادق له به ر ناڕه زایی خه ڵكی ناچاری ده ستله كار كێش���انه وه بوه "زۆر س���ه یره ئه و پێشتر له سه ر ناڕه زایی خه ڵكی سه یدسادق البراوه ، كه چی دوباره ده هێننه وه بۆ ئێمه و ده یكه نه قایمقامی ئێمه ". عه دنان شاسواریش وه ك دانیش���تویه كی تری هه ڵه بج���ه بۆچونێكی

پێچه وان���ه ی هه ی���ه و رایده گه یه ن���ێ كه تا ئێس���تا به ڵگه نییه له س���ه ر ئ���ه وه ی كاك ئه ركان له سه یدس���ادق له سه ر چ هۆكارێك الب���راوه "ته نه���ا داواكاری خه ڵكه كه ی بوه ئه وانیش به ده م داواكه یانه وه چون و له سه ر كار الیانبردوه ، ئه مه ش ئه وه ناگه یه نێ كه ئیتر ئه و كه س���ه هیچ پۆس���تێكی نه بێت". ڕۆژنامه نوس���ی عه بدولره حیم���ی ناس���یح

دانیش���توی هه ڵه بجه هه مان بۆچونی هه یه ده ڵێ���ت "ئه وه نده ی من بزانم ئه و كه س���ه هی���چ مه له فێك���ی گه نده ڵی نیی���ه ، ئه گه ر هه یبوای���ه خۆ ده بو بدرایه ت���ه دادگا". ئه و له و بڕوایه ش���دایه كه ئه ركان حسێن بوه ته قوربانی هه ڵه بجه یبونه كه ی ، نه ك گه نده ڵی "نامه وێت ئه ستۆپاكی بۆ هیچ به رپرسێكی ئ���ه م واڵته بكه م، به اڵم ئ���ه م پیاوه هه مو

ته مه نی گه نده ڵ بوبێت، به اڵم له سه یدسادق له س���ه ر هه ڵه بجه یبون���ی الب���راوه ، نه وه ك له س���ه ر گه نده ڵی". ئه و نه شیشارده وه كه راس���ته حیزب له هه م���و جومگه كانی ئه م واڵته ده ستوه ردان ده كات، "به اڵم ئه وه ش

له غیابی یاسادا ده كرێت". له به رامب���ه ر ئ���ه و بۆچونان���ه دا ئه ركان حس���ێن غه ف���ور قایمقام���ی هه ڵه بجه كه ل���ه ڕۆژی 2014/4/13 وه ك قایمقامی نوێی هه ڵه بجه ده ستبه كاربو، ئه وه ره تده كاته وه گه نده ڵ���ی له س���ه ر له سه یدس���ادق ك���ه البرابێت، ئه و باس���ی له وه ك���رد كه ماوه ی 6 س���اڵ قایمقامی قه زای سه یدسادق بوه ، له و ماوه یه ش���دا چه ندی���ن خزمه تگوزاریی به ئه نجامگه یاندوه ، س���ه باره ت به وه ش كه له س���ه ر داوای خه ڵكی البراوه وتی "ده نگی زۆرینه ی خه ڵك نه بو كه من له وی نه مێنم، به ڵك���و ده نگۆی كۆمه ڵێ���ك گه نجی خۆین گه رمبو كه ل���ه دژی ئێمه به كارئه هاتن، من

هه رگیز له سه ر گه نده ڵی النه براوم".ناوبراو ئاماده یی خۆشی نیشاندا له سه ر هه ر لیژنه یه ك كه له سه ر كاره كانی پێشوی دروس���ت بكرێت. له باره ی ئه وه ش داخۆ تا چه ند حی���زب هاوكاری ك���ردوه بۆ ئه وه ی وه ك قایمقام���ی هه ڵه بج���ه دابنرێ���ت ئه و وتی "ڕاس���ته من س���ه ر به الیه نێكم، به اڵم پله و ناونیشانم قایمقامه و بۆ كاری ئیداری هاتوم خزمه ت به هه ڵه بجه بگه یه نین ئێمه ش خه ڵكی ئه م شاره ین و قوربانیمانداوه ، بۆیه تاوان نییه ئه گه ر بێت و بگه ڕێمه وه و خزمه ت

به شاره كه ی خۆم بكه م".

به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌هاتوچۆی‌‌سلێمانی‌‌ژماره‌‌جوانه‌كان‌دابه‌ش‌ده‌كاتژماره‌ی‌‌ئۆتۆمبیل‌هه‌یه‌‌‌200هه‌زار‌دۆالر‌ده‌كات

به‌شێك‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان‌له‌دانانی‌‌قایمقامی‌‌نوێی‌‌شاره‌كه‌یان‌ناڕازین

قایمقامی هه ڵه بجه :هۆكاری

ده ستهه ڵگرتنم له قایمقامیه تی

سه یدسادق، له به ر گه نده ڵی نه بو

نه قیب شه هال عه لی له کاتی به ڕێکردنی کاری رۆژانه دا فۆتۆ: ئاسۆ

ئه و كه سه ی ژماره 100005 كه ی بۆ ده رچوبو خۆی وتی 50هه زار

دۆالریان داومه تێ نه مفرۆشتوه

شاری هه ڵه بجه فۆتۆ: میهره بان

rangalayawene@gmail.com (426( سێشه ممه ‌2014/4/29ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

له گه ڵ بكه یت له وانه یه سه فه رێك واتلێده كات ئه م���ه ش هاوڕێكانت، كاره كان���ت له په س���تانی ت���ۆزێ

دوربكه ویته وه .

له چاره س���ه ركردنی په له بك���ه له گ���ه ڵ نێوان���ت كێش���ه كانی به ته نها هاوڕێكان���ت، چونك���ه

ناتوانیت كاربكه یت.

هه ن���دێ سه ركێش���یتكرد ئه مه ش وایك���رد هه ن���دێ له خه ونه كان���ی چاوه ڕێت كه بهێنیته دی منداڵیت

ئه كرد.

ت���ه رازو: ئه م ماوه ی���ه تۆزی توڕه ده رده كه ویت و ئه مه ش به ته واوه تی به كاره كانت���ه وه دیاره . ره نگه ئه م

دۆخه ماوه یه ك به رده وام بێت.

ژیانت قۆناغه كانی هه وڵئه ده ی���ت كۆمه اڵیه تی له ب���واری چ بگۆڕیت

یان له بواری سۆزداریتدا.

ره نگ���ه ل���ه روی ته ندروس���تیه وه هه ندێ كێش���ه ت بۆ دروس���تبێت، ب���ه اڵم داراییت زۆر به ره و باش���ی

رۆیشتوه .

ئ���ه و توان���ا جه س���ته ییه ی هه ته ئه م به كاریمه هێنه ، له كاری هیچدا

ماوه یه زۆر توڕه ده رده كه ویت.

خه ریكه ده گه یته ئه و قوناغه ی كه كێشه كانتی تیادا چاره سه ربكه یت،

خه ڵكی نوێ ده ناسیت.

له ب���واری جدیب���ه تۆزێ���ك ئه م له وانه ی���ه خۆشه ویس���تیت، ناخۆش���ت چه ن���د رۆژه هه واڵی

له وباره یه وه به ده ست بگات.

له وانه یه په یوه ندیه كی خۆشه ویستی كۆنت ب���ۆ دروس���تبێته وه ، به اڵم هه وڵب���ده هه م���ان هه ڵ���ه ی كۆن

دوباره نه كه یته وه .

گ���ه ر به ته مای���ت بڕیارێك بده یت ئه وه سه یری كاره كانت له س���ه ر كێش���ه كانی ئه م دو رۆژه مه كه و

بیر له داهاتو بكه ره وه .

قرژاڵدوانه‌‌

ت���ۆ به دڵ���ی ته ندروس���تیت له و ده بی���ت بێكێش���ه ئه بێ���ت و باره یه وه ، چانس���ێكی ت���ر بده وه

به خۆشه ویسته كه ت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

11

له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا

ده كات

نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه

هه ڵه بجه ییه كان به باخی كردویانه ناویان ناوه "باخی گش���تی " ئێستا عه لی به "باخی گۆڕیوه ناوه كه یان

به گ"!ئه و هه میش���ه خه می ش���اره كه ی به پارێزگابون���ی له كۆڵیدایی���ه و ك���ه ئاواتیه ت���ی ، هه ڵه بج���ه ش لێمانپرس���ی جوانتری���ن ش���تێك له یاده وه ریدا مابێته وه وتی "جوانیی ناخۆشترین هه ڵه بجه " وتمان ئه ی ش���تت چی بوه ؟ وتی " وێرانبون و

كیمیابارانی هه ڵه بجه ".

ئا: رێبین چاالك

له كۆیه مۆزه خانه ی ئاغاله له قۆناغی ته واوبوندای���ه ، ئه و ده ڵێت "مۆزه ی ش���ێوه كاری مۆدرێن له و چه شنه ی م���ۆزه ی م���ن كه كارم ب���ۆ كردوه

له عێراقیش نیه ".

رۆس���ته م ئاغال���ه ی نیگاركێش كه به تێكه ڵكردنی هونه رییه كانی كاره ره نگ���ه جوان و سه نجڕاكێش���ه كان ده ناس���رێته وه ، سه باره ت به گرنگی مۆزه خانه یه ئ���ه م دروس���تكردنی به ئاوێنه ی راگه یاند كه مۆزه خانه ی دونیا واڵتانی له زۆرێ���ك له مجۆره ه���ه ن، ب���ۆ نمون���ه 325 س���اڵه له به ریتانی���او فه ره نس���او ئیتالیاو میسر هه ن، ئه و وتی "بۆ كوردستانی من تازه ی���ه وه ك ته كنه لۆجیایه ك م���ۆزه پێماننه گه یش���تبێ ، ك���ه نافه رمیه فێربونی داموده زگایه كی

بۆ فێربون و په راوه كردن".مۆزه خانه ی "له كوردستان وتیشی تایب���ه ت به ش���ێوه ی فه رمی نیه ، هه رچه نده خه ڵك هه یه ماڵی خۆی كردۆته مۆزه ی كه له پوری و مێژویی، به اڵم مۆزه ی ش���ێوه كاریی مۆدرێن له و چه ش���نه ی مۆزه ی من كه كارم

بۆ كردوه له عێراقیش نیه ".س���ه باره ت به وه ش ك���ه ناوی ناوه مۆزه خان���ه نه ك گه ل���ه ری، ئاغاله وتی "ناوی گه له ری له ش���وێنێكه وه بۆ واڵتێك ده گۆڕێ ، من مۆزه خانه م

جیاكرده وه له گه له ری، واته كاره كان له نمایش���ی تاکه که سی پێكنایه ن و خۆمان نوخبه یه کی شێوه کار دیاری ده که ین بۆ ئه وه ی نمایشی تیابکه ن، من ئه و س���نوره تێده په ڕێنم ته نها

نمایش���ی تاکه که سی ش���ێوه كاری ته نه���ا ناوچه یه كی تیا پێش���که ش تایبه تمه ندی مۆزه خان���ه بک���ه م،

كراوه تری هه یه ".ئ���ه و ئام���اژه ی به وه ش ك���رد كه

له رۆژی كردن���ه وه ی مۆزه خانه كه دا وردو درش���تی ئه وان���ه ی هاوكاری بون له بنیاتنانی ئه م مۆزه خانه یه دا ده خاته رو، ئه و وتی "هه مو هه وڵم ده خه مه كار ب���ۆ ئه وه ی له كۆتایی

مانگی پێنج بكرێته وه ".خۆشه ویس���تی و "له به ر وتیش���ی مانه وه ش���م له پێناو كۆی���ه بو كه ئه م شاره م هه ڵبژارد بۆ كردنه وه ی

مۆزه خانه كه ".

شانۆی)وشكه س����اڵی و درۆ( که له یه عقوبی و محه م����ه دی نوس����ینی: وه رگێڕانی: مه ری����وان هه ڵه بجه یی و ده رهێنان����ی: محه م����ه د مس����ته فاو نواندنی: پێش����ڕه و حس����ێن، سۆما قاس����م، بێس����اران جاس����م، روبار خالی����ده . ل����ه مانگ����ی حوزه یراندا

پێشکه ش ده کرێت. ئ����ه م ش����انۆییه به رهه می )كۆڕی به ه����اوكاری با(ی����ه ش����انۆی )به ڕێوه به رێت����ی هونه ری ش����انۆی ،2014 س����اڵی ب����ۆ س����لێمانی ( له مانگی شه ش����دا ئاماده ده بێت بۆ

نمایشكردن.ب����اس ش����انۆییه كه ناوه ڕۆك����ی كۆمه اڵیه تیی����ه كان له په یوه ندیی����ه

ده كات به تایبه تی كێشه و گرفته كانی نێ����وان ژن و مێرد، وردتر بڵێین ئه و هۆكارانه ی كه به الی هاوسه ره كانه وه ته ماشاده كرێت ئاس����ایی به ساده و ب����ه اڵم له هه مانكات����دا ه����ه ر ئ����ه م هۆكارانه ن ده بن����ه هۆی لێكترازانی خێزان، ساده یی رۆڵ بینین و نمایش

یه كێكه له الیه نه كانی ئه م نمایشه ."مه ریوان ش����انۆگه ریه كه وه رگێڕی هه ڵه بجه یی" به ئاوێنه ی راگه یاند كه چیرۆكی كاره كه ره نگدانه وه ی كێشه و ملمالنێكانی نێو كۆمه ڵگایه تایبه تتر ناو خێزان، ئه و وتی "به بۆچونی من ئه م نمایش����ه هۆكارێ����ك ئه بێت بۆ گه ڕاندنه وه ی وه رگ����ر بۆ هۆڵه كانی

شانۆ".

مێژون����وس و دۆس����تی ناوداری ک����ورد کریس کۆچێ����را، له په یجی تایبه ت����ی خۆی له تۆری کۆمه اڵیه ت����ی فه یس����بوک وێن����ه ی رێگ����ه ی خاش����اکی له خ����ۆڵ و پ����ڕ س����ه یرانگایه کی باڵوکردۆته وه و به نیگه رانییه وه ئه م کۆمێنته ی

خواره وی سه باره ت به وێنه که نوسیوه : ڕۆژی هه ینی چوبووین بۆ س����ه یران. ئێمه زۆر ناره ح����ه ت بووین کاتێ����ک چاومان که وت به و هه موو زبڵ و پاشماوه و کیسه کانی پالستیکی

له قه راخی رێگاکه .به داخ����ه وه کورد ق����ه د ژینگه ی نیش����تمانی خۆی ناپارێزی و له به رچاو ناگرێ، به تایبه ت سه یرانکه ران، هه موو زبڵ و پاشماوه ی خۆیان

هه ر له وێ به جێدێڵن.

حه میده ی ئه حمه د موختار جاف:نه هێڵرا په یكه ری باوكم له ده روازه ی شار دابنرێت

ئاغاله ده بێته مۆزه خانه

کریس کۆچێرا:)وشكه ساڵی و درۆ( ده ستپێده کاتبه داخه وه کورد ژینگه ی نیشتمانی خۆی ناپارێزێ

"لەئۆگستدا یەک دەبینین" دواهەمین کتێبی باڵونەکراوەی مارکیز

باڵوکردن���ەوەی کتێبە جێماوەکەی مارکیز.

دەبینی���ن" ی���ەک لەئۆگۆس���تدا )En agosto nos vemos)چیرۆکی ژنێکی تەمەن 50 س���اڵە کە لەسەردانی س���ااڵنەیدا بۆسەر مەزاری دایکی، پیاوێکی بەسااڵچو

دەناسێت.

‌ره‌نگاڵه(426( سێشه ممه 2014/4/29 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

له گه ڵ بكه یت له وانه یه سه فه رێك واتلێده كات ئه م���ه ش هاوڕێكانت، كاره كان���ت له په س���تانی ت���ۆزێ

دوربكه ویته وه .

له چاره س���ه ركردنی په له بك���ه له گ���ه ڵ نێوان���ت كێش���ه كانی به ته نها هاوڕێكان���ت، چونك���ه

ناتوانیت كاربكه یت.

هه ن���دێ سه ركێش���یتكرد ئه مه ش وایك���رد هه ن���دێ له خه ونه كان���ی چاوه ڕێت كه بهێنیته دی منداڵیت

ئه كرد.

ت���ه رازو: ئه م ماوه ی���ه تۆزی توڕه ده رده كه ویت و ئه مه ش به ته واوه تی به كاره كانت���ه وه دیاره . ره نگه ئه م

دۆخه ماوه یه ك به رده وام بێت.

ژیانت قۆناغه كانی هه وڵئه ده ی���ت كۆمه اڵیه تی له ب���واری چ بگۆڕیت

یان له بواری سۆزداریتدا.

ره نگ���ه ل���ه روی ته ندروس���تیه وه هه ندێ كێش���ه ت بۆ دروس���تبێت، ب���ه اڵم داراییت زۆر به ره و باش���ی

رۆیشتوه .

ئ���ه و توان���ا جه س���ته ییه ی هه ته ئه م به كاریمه هێنه ، له كاری هیچدا

ماوه یه زۆر توڕه ده رده كه ویت.

خه ریكه ده گه یته ئه و قوناغه ی كه كێشه كانتی تیادا چاره سه ربكه یت،

خه ڵكی نوێ ده ناسیت.

له ب���واری جدیب���ه تۆزێ���ك ئه م له وانه ی���ه خۆشه ویس���تیت، ناخۆش���ت چه ن���د رۆژه هه واڵی

له وباره یه وه به ده ست بگات.

له وانه یه په یوه ندیه كی خۆشه ویستی كۆنت ب���ۆ دروس���تبێته وه ، به اڵم هه وڵب���ده هه م���ان هه ڵ���ه ی كۆن

دوباره نه كه یته وه .

گ���ه ر به ته مای���ت بڕیارێك بده یت ئه وه سه یری كاره كانت له س���ه ر كێش���ه كانی ئه م دو رۆژه مه كه و

بیر له داهاتو بكه ره وه .

قرژاڵدوانه‌‌

ت���ۆ به دڵ���ی ته ندروس���تیت له و ده بی���ت بێكێش���ه ئه بێ���ت و باره یه وه ، چانس���ێكی ت���ر بده وه

به خۆشه ویسته كه ت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

10

ئا: ئیسماعیل بێسارانی

ن���ه رم و له ده ركه وتنی���دا ژنێ���ك له قس���ه كردنیدا زمان له س���ه رخۆ ش���یرین، ژنێك تا ئیستاش خه می ش���اره كه ی هه میشه له كۆڵیایه تی، ژنێك 80 س���اڵ به اڵم بێ ئه ندازه ش���ۆخ و ناسك، ده س���تره نگینی و نوێژكردن و دینداری له هه ورامیبونی

دایكیه وه بۆ ماوه ته وه .

موخت���ار ئه حم���ه د حه می���ده ی ج���اف، دوای كۆچی دوایی باوكی

به ماوه ی سێ مانگ له ساڵی 1935 له ماڵه كانی پاشا له شاری هه ڵه بجه نه وه ی بچوكترین ده بێت، له دایك شاعیری نه ته وه ی ئه حمه د موختار

جافه .حه میده خان ب���اس له وه ده كات كه باوكی س���ێ ژنی هه بوه " ژنی یه كه م���ی حه بیبه خان���م بوه كه بابانی بوه ، به اڵم منداڵی له و ژنه نه بوه ، ژنی دوه می ره عنا خانم بوه كه دو منداڵی ل���ه و بوه ئه وانیش ئه فراسیاوو شه مسه خانی خوشكی ب���وه ، ژنی س���ێیه می فاتمه خان

هه ورامی ب���وه ، دایكی من و روناك خانی خوشكم و غاندی برامه ".

ئ���ه و كات���ه ی كه حه می���ده خان سه ره تایی خوێندكاری منداڵبوه و ب���وه ، عه ریزه ی���ه ك ده نوس���ێت و ده ڕوات بۆ الی قایمقامی هه ڵه بجه و قوتابخانه یه ك كردن���ه وه ی داوای

ده كات بۆ كچان.حه می���ده خ���ان تاوه كو ئێس���تا ماڵه كان���ی جوان���ی بی���ره وه ری به شانازییشه وه له بیره ، پاش���ای باسی عادیله خانمی نه نكی ده كات كه ئ���ه وكات حوكمڕان���ی ناوچه ی

هه ڵه بجه و جافه كان بوه ، ش���ێوازو دیزانی ئه و مااڵن���ه ش بۆ جوانی و خانمی عادیله س���ه لیقه ی زه وق و

نه نكی ده گێڕێته وه .حه میده خان، ده ڵێت" عادیله خانم ئه وكات وه ستای له ئێران و توركیاوه هێناوه ، بۆ دروستكردنی ماڵه كانی پاش���ا كه س���ێ نهۆم بوه ، به اڵم ئه وه نده جوان بون كه ئێس���تاش له خه یاڵمدا بیری لێده كه مه وه ، كه هه مو دیواره كانی ئاوێنه به ندو چل چرای پیا هه ڵواس���رابو، 16 ژورو هۆڵێك���ی تێدا بوه ، ه���ه ر ژورێك

له ره نگ���ی خ���ۆی كورس���ی تێدا دانراوه و هه ش���ت په نجه ره ی تێدا

بوه ".حه میده خ���ان به ده نگێكی هێمن و له سه رخۆ وتی دیواری ماڵه كانمان یه ك مه تر بو كه به خش���تی سور دروس���تكرابون، كۆڵه كه كانیش���ی مه س���احه ی ب���ون، ئاوێنه به ن���د خانوه كه پێنج ه���ه زار مه تر بوه ، تایبه تی یه كه مدا حه مامی له قاتی تێدابو، دو ژوریش بۆ رێبواران كه ده هات���ن و له هه ڵه بجه دا ده مانه وه ، چونكه ئه وكات ئۆتیل له هه ڵه بجه دا

نه بوه .كۆش���كی رۆش���توه ته خان���م له وه باس له فه ره نساو "ڤێرسای " ده كات رۆشتمه ژوره وه هه ستمكرد له هه ڵه بجه ، خۆماندام له ماڵه كه ی چونكه ئه وه ی له ماڵی ئێمه دا هه بو له و كۆش���ه كه دا بینم و به دیمكرد، هه مو كۆشكه كه ش ئاوێنه به ند بو. ئه و گله یی له وه ده كرد كه نه هێڵراوه په یكه ری ئه حمه د موختاری باوكی له ده روازی ش���ار دروست بكرێت، ئێستاش په یكه ره كه ی وێران بوه ، ئه و باخچه یه ی موڵكی پاش���ا بوه

ئا: شاهۆ ئه حمه د

له و س���ه رده مه ی ئه و ده س���تیكرد به كاری هونه ریی ئه كته ری ئافره ت زۆر كه مبو، هه ربۆیه له به ر نه بونی ئاف���ره ت و به هۆی بون���ی جوانێكی زۆره وه عوم���ه ر چاوش���ین یه كه م ك���ه س ب���وه له كوردس���تان رۆڵی ئافره تی گێڕاوه و تێیدا س���ه ركه وتو

بوه . هونه رمه ند عومه ر چاوشین له ساڵی 1942 له شاری سلێمانی له دایكبوه و وه كو خۆی بۆ ئاوێنه باسی ده كات "له منداڵی���دا زۆر عه جول بوم و زۆر هه وڵمداوه له هه مو بواره كانی ژیان به به رده وامیش هه بێت و شاره زاییم

پرسیارم له ده وروبه رم كردوه ". چاوش���ین ئام���اژه ب���ه وه ده كات "له منداڵی���دا زۆر ح���ه زم له فیلمی میس���ری بوه بۆی���ه به به رده وامی به ه���ۆی ه���ه ر س���ه یرمكردوه س���ه یركردنی ئ���ه و فیلمان���ه وه بو ك���ه چومه ناو ب���واری هونه ریی ". ه���اوكات ب���اس ل���ه وه ش ده كات زۆر به هونه رمه ن���د جیه���اد دڵپاك سه رس���امه چونكه به ب���اوه ڕی ئه و له راده به ده ری توانایه ك���ی "دڵپاك

له بواری فیلمدا هه یه ".

س���ه باره ت به كاتی ده ستپێكردنی به كاری هونه ریی ، عومه ر چاوشین وت���ی "كاتێك چوم ب���ۆ كه ركوك كه ركوكم ته له فیزیۆنی س���ه ردانی كرد كه ناسر حه سه ن به ڕێوه به ری كه ناڵه كه ب���و، ئه و وتی بۆ نایه یت

رۆڵ���ی ئاف���ره ت بگێ���ڕی ؟ منیش س���ه ره تا ره تمكرده وه به اڵم دواتر به ه���ۆی هه وڵدان���ی براده ره كان���م بڕیارمدا ئه و رۆڵ���ه بگێڕم ئه وه ش ب���وه یه كه م كاری هونه ریم كه تێدا له س���اڵی ده گێڕا ئافره تێكم رۆڵی

1967 بو". ناوبراو س���ه باره ت ب���ه و كارانه ی كردون���ی وتی "ت���ا ئێس���تا ل���ه و كات���ه وه ی ده س���تمكردوه به كاری هونه ریی 115 كاری سینه ما و كاری شانۆییم كردوه و تا ئێستاش له هیچ

حه میده ی ئه حمه د موختار جاف:نه هێڵرا په یكه ری باوكم له ده روازه ی شار دابنرێت

عومه ر چاوشین: بێ پاره یی كوشتمی ده ورێك هه ر په شیماننیم و كارێكم ده رمهێنابێت به یه كجار بوه هه رگیز

ده ورم دوباره نه كردوه ته وه ". له باره ی ژیانی شه خس���ی خۆیه وه چاوش���ین ده ڵێ���ت "ت���ا ئێس���تا له ژیانمدا 9 ج���ار زه واجم كردوه و كۆتا ئافره تیش كه هاوس���ه رگیرم هه مو ئێس���تا پێكهێناوه له گ���ه ڵ ماڵ و كه ل و په له كه ی لێبردوم و داوا ده كات 3ملیۆنی ب���ۆ بنێرم ئه وجا ش���مه كه كانم ب���ۆ ده هێنێته وه ئه و ئێس���تا له كه ركوك ده ژی به اڵم تا

ئێستا جیانه بوینه ته وه ". عومه ر چاوش���ین ئاشكرای ده كات كه "هونه رمه ندی كۆچكردو كاروان عوسمان خوش���كه زایه تی و ئه وه ش ده خات���ه رو ك���ه كه م���ال محه مه د ب���ه كاروان وتویه تی من ش���انازی عوسمانه وه ده كه م چونكه ئه و فێری گۆرانی وتنی كردم و به مامۆس���تای

خۆمی ده زانم ".به وت���ه ی خ���ۆی تا ئێس���تا له 11 خه اڵت���ی جیاجی���اوه ده وڵه ت���ی رێزلێنانی وه رگرتوه وه كو باشترین ئه كته ری ك���ورد له جیهان هاوكات ده عوه ت���ی جارێكی���ش چه ن���د ده ره وه ی واڵت كراوه به اڵم به هۆی نه بونی پ���اره وه ئه و ده رفه ته ی بۆ نه ره خس���اوه و ده ڵێت "بێ پاره یی

كوشتمی ".

ئا: شوان حەمە

گابریل گارس���یا مارکیز نوسەری خەاڵت���ی خاوەن���ی کۆلۆمب���ی و نۆبڵ ب���ۆ ئ���ەدەب ،1982 دوای ئەدەب���ی ڕەشنوس���ێکی خ���ۆی

بەجێهێشتوە.دوای باڵوکردنەوەی کتێبی )ئەژی تا بگێڕێتەوە( ساڵی 2004 مارکیز ڕایگەیاند کە چیتر بابەتی ئەدەبی

نانوسێت.چەن���د ڕۆژ دوای کۆچ���ی دوایی مارکی���ز، بەڕێوەب���ەری کارەکانی پێرا، کریس���تۆبال نوسەرە، ئەو ڕایگەیاند کە مارکیز ڕەشنوس���ی بابەتێک���ی ئەدەب���ی دوای خۆی بەگوێ���رەی بەجێهێش���توە. لێدوانەکەی پێرا، ڕەشنوس���ەکەی بۆ س���اڵی مارکی���ز دەگەڕێتەوە

.2004پێرا بەئاژانسی ئەسۆشیدت پرێسی ڕاگەیاندوە کە دەزگای چاپەمەنی مارکی���ز "پێنگوی���ن "و خێزان���ی ڕێكکەوت���ون لەس���ەر چاپکردن و

"لەئۆگستدا یەک دەبینین" دواهەمین کتێبی باڵونەکراوەی مارکیز

خانوه که ی عادیله خانم

بیروڕا(426( سێشه ممه 122014/4/29 birura.awene@gmail.com

هەڵبژاردنی ٣٠ ئەپرێل لەپاشکۆی ژینگەو مێژودا

ماستەر لەبواری خوێندنی ئاسایش لەزانکۆی کیلی لەواڵتی بەریتانیا

مامۆس����تا لەزانکۆی س����ەالحەدین، بەشی زانستە سیاسییەکان

ب����ەو دیمۆکراس����ی ئاش����ناکردنی کۆمەڵگایانەی کە مێژویەکیان لەگەڵ جەنگدا بەسەربردوە، لەوانە کۆمەڵگای کوردی، روبەروی پرسیارێکی سەرەکی کە کۆمەڵ����گاکان چ����ۆن دەبێتەوە: ئاس����ەوارەکانی لەگەڵ تێکش����کاون جەن����گ، بەس����ەر کۆمەڵێک پرس����ی ب����ێ چ����ارەدا تێپەری����ون، لەگ����ەڵ قوڵبونەوەی ئاستی رق و دوژمنایەتییە کۆمەاڵیەتییەکان، ناڵەو ئێش و ئازەرە کۆمەڵییەکان،داروخان����ی کەس����ی و بنیادی سیاسی و ئابوری و پەروەردەیی نائامادەی����ی نەب����ون کۆمەڵ����گا، ئایدی����ای دەوڵەت����ی؛ و دام����ەزراوە دەچن����ە پرۆس����ەی کران����ەوە بەروی لەکاتێکدا دیمۆکراس����ییەوە ئاشتی و خ����ودی ملمالن����ێ و کێبڕکێ����ی توندو سیاس����ییەکان الیەنە یەکالکەرەوەی ه����ۆی دەبێت����ە پرۆس����ەیەدا ل����ەو ئاستی بەرزکردنەوەی تەشەنەکردن و

ملمالنێ سیاسی و کۆمەاڵیەتییەکان؟ش����یکردنەوەی کەسێک ئاس����تی ب����ۆ خوێندنەوەی باب����ەت و روداوێكی سیاسی دەوەس����تێتە سەرئەوەی ئەو کەسە چ الیەنێکی ئەوبابەتە دەبینێ یاخود چ الیەنێکی نابینێ. بەوشێوەیە پێموایە ئاگاداربون لەس����ەر ئاس����تە جیاوازەکانی پرۆس����ەی شیکردنەوەی بابەتێک����ی ئالۆزی وەک����و هەڵبژاردن دەستپێکردن. پێشینەی ببێتە دەبێ ئایا ژمارەی دەنگدەران و کورسیەکان و باکگراواندی کاندی����دەکان و بەرنامەی لیس����تە جیاوازەکان، گۆڕان، پارتی و یەکێتی و الیەنەکانی دیکە دەبێ ببێتە ناوەرۆک����ی ش����یکردنەوە؟ یاخود ئەو گرنگەو کوردی( ژینگەیە)کۆمەڵگای دەبێ ببێتە ناوەرۆکی شیکردنەوە کە تیایدا ئەو هەڵبژاردنە رودەدا؟ گوتنی ئەوەی یەکێ����ک لەوانەگرنگترە لەوەی دیکە بەمان����ای رەتکردنەوەی تەواوی ئەوەی دیک����ە نییە، بەڵک����و ئەوەی گرنگ����ە ش����یکردنەوەو خس����تنەروی ئەوەی کە جیهانی سیاسەت چۆن کار ل����ەروی تیۆریش دەکا، ئەگەر تەنها بێ. دەس����تپێکردن بەتیۆر، روبەروی دەکاتەوە؛ پرس����یارمان کۆمەڵێ����ک تیۆرێکمان هی����چ لەراس����تیدا ئای����ا ڕازەکانی وەاڵم����ەکان و تەواوی هەیە جیهانی سیاسەتی پێ بێ؟ ئایا ئێمە لەراس����تیدا دەزانین جیهانی سیاسەت ئای����ا دەتوانی����ن چ����ۆن کار دەکا؟ هەڵسوکەوتی مرۆڤ بزانین؟ دەتوانین چوارچێوەیەکی زانستی بۆ روداوێکی سیاسی وەکو هەڵبژاردن دابنێین؟ ئایا دەتوانین پێش����بینی بکەین لەداهاتو هەڵبژاردن����ەکان چۆن دەبن؟ دواجار، لەقۆناغی گواستنەوەدا لەجەنگەوە بۆ دیمۆکراسی، لەقۆناغی بنیاتنانەوەدا، چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەو پرسیارانەی

سەرەوە دەکرێ.پێموای����ە بۆ ڕەوینەوەی بەش����ێک ل����ەو سەرئێش����ەییانە، پێویس����تمان بەدەرگیرب����ون دەبێ لەگ����ەڵ تیۆردا. لەراس����تیدا، وشەی تیۆرمانای جیاواز دەگەیەن����ێ لەیەکێک����ەوە بۆ یەکێکی دیکە. تەنانەت بۆ هەمان کەس رەنگە لەیەککاتدا مان����ای جیاواز بگەیەنێ.. تیۆر،بەش����ێوەیەکی ب����او، بۆ خەڵک مانای ئەوە دەگەیەنێ ش����تێک راست بێت )لەتیۆردا( بەاڵم رەنگە لەجیهانی بەوشێوەیە بەرجەستەکراودا واقیعی و نەب����ێ، بەکورت����ی لەک����رداردا. تیۆر هەرچیی����ەک بێ، بریتی����ە لەرێگایەک کە تیایدا باش����ترو چاکت����ر لەجیهان لەڕێگایەک کە بریتی����ە تێدەگەی����ن. تیایدا یەکێک دەس����تدەکا بەپرۆسەی شیکردنەوەو وێناکردن و وەسفکردن، هەڵس����ەنگاندن.بۆ زۆرێ����ک لەڕوانگە پۆزیتیڤیزتیی����ەکان، تی����ۆر بریتی����ە لەرونکردنەوە، بریتیە لەپێشبینیکردن گش����تگیریکردن و هەوڵ����ی ک����ە ک����ە دەدا هۆکارێ����ک دۆزین����ەوەی دوب����ارە دەبێتەوە. ئینج����ا لەبابەتی تی����ۆردا، ئێمە پێویس����تمان بەالیەنی فاکت ونۆڕمەتیڤییەکەی تیۆر دەبێ. بۆ نمونە، پارتی دیمۆکراتی کوردس����تان لەهەڵبژاردنی س����ێپتەمبەری 201٣دا، توانی ٣٨ کورس����ی بەدەس����تبێنێ. ئەو ٣٨ کورس����یە ئەوە فاکتە، بەاڵم زانینی ئەوەی چۆن پارتی توانیویەتی

ئەو ٣٨ کورسیە بەدەستبهێنێ، ئەوا پرۆسەی شیکردنەوەو هەڵسەنگاندن و کاریگەری ژێ����ر دەچێتە دۆزین����ەوە کۆمەڵێک بەهاوە، کە تێگەیشتن لەو بەهایەنەش دوبارە پێویستی قسەکردن لەسەر الیەنی تیۆری دوپاتدەکاتەوە.

بۆ تێگەیشتن لەسروشتی هەڵبژاردن لەکۆمەڵگایکوردی پاش جەنگدا، زیاتر لەرۆڵی بکەرو تاکەکان، رۆڵی کۆمەڵگا زیاتردێت����ە پێش����ەوە، بەتایبەت لەو قۆناغەدا بکەرەکان )بەتایبەت پارتی و یەکێتی( زۆرێک لەبیرکردنەوەیان دواتر نالەبارەکەی لەب����ارە رەوایەتییان لە وەردەگرن. کۆمەڵگاک����ەوە خ����ودی بۆیە پیویست دەکا ئەو کۆمەڵگایەی کە هەڵبژاردنی تێ����دا ئەنجامدەدرێ، پێش����ینەوەربگرێ و وەکو یەک بچێتە ژێر پرۆسەی وردبینی و شیکردنەوەوە. دەبێ ئ����ەوە رونبکرێتەوە چۆن کایەو بەیەکەوە کۆمەڵگا بوارەجیاوازەکانی گرێ����دراون ک����ە دواجار رێوش����وێنی بەش����داربوانی رەفتاری بیرکردنەوەو دیاریدەکەن.ه����ەروەک هەڵب����ژاردن کارل مارک����س پێیوای����ە "پی����اوەکان مێ����ژوی خۆی����ان دروس����ت دەکەن، بەاڵم بەوش����ێوەیە دروس����تی ناکه ن ک����ە خۆیاندەیان����ەوێ؛ ئ����ەوان مێژو دروس����تناکەن لەژێر ئەو بارانەی کە خۆیان هەڵیانب����ژاردوە، بەڵکو لەژێر بارێکدا کە راستەوخۆ، بەرجەستەبوە، لەرابردو. گواس����تراوەتەوە هات����وەو ترادیشنی هەمو جیلە مردوەکان زۆر بەئاشکرایی بۆتە کابوسێک لەمێشکی ش����ێوەیە بەو زیندوەکاندا(. هەم����و ئەوەی پێویستە ئەوە نییە کە بۆ ئێمە لەیەک����ەم س����ەیرکردندا دەردەکەون،

بەڵکوتەجاوزکردنی بینراوەکانە لەپێناو گەیشتن بەرەگ و ریش����ەی شتەکان، بەو بنکەو ت����ۆرە پەیوەندییانەی کە راستەقینەیدەرکەوتوەکانن. بنچینەی هەڵبژاردندا، بەبابەت����ی لەپەیوەندی ئ����ەوەی پێویس����تە گەڕان����ە بەدوای ئ����ەو بنیادان����ەی ک����ە رۆچونەتە نێو کۆمەڵگا،ک����ە بەئ����اگاو ب����ێ ئاگایانە ئاراس����تەی رەفتاری گ����روپ و الیەنه جیاوازەکان دیاری دەکەن. بەتایبەت الیەنەکانلەس����ەر بۆچونی لەپرس����ی دەرەنجامی هەڵبژاردنەکان. بۆ نمونە، یەکێک بیەوێ ئەو چوارچێوە تیۆرییە جێبەجێبکا لەسەر ناکۆکی و ملمالنێی نێوان حیزب و الیەنه سیاس����ییەکانی بەشداربوی هەڵبژاردنی ٣0/2014/04، ئ����ەو مێژوەی دەبێ بگەرێت����ەوە بۆ ملمالنێیەیاندروس����تکردوە، ئ����ەو دەک����رێ بگەڕێی����ەوە بۆ س����ەردەمی میرنشینەکان، دواتر ئەوەی پێیدەڵێن بزوتن����ەوەی رزگاریخ����وازی کوردی و دواترسەردەمی دوای راپەرین و شەڕی ناوخ����ۆ، بگەڕێی����ەوە بۆ ترادیش����نی هەمو جیلە م����ردوەکان. هەمو ئەوانە دروس����تکردوە مێژووژینگەیەکی����ان الیەن����ە لەی����ادگاری نەتەنه����ا ک����ە بەڵکو هەی����ە، سیاس����ییەکاندابونی

مەیل و لەتەوای رەفتاریان، لەتەواوی داواکارییەکانیاندا هه یه .

لەگەڵ ئەوەی لەش����ێوەو فۆڕمدا، هەڵب����ژاردن لەکۆمەڵگاکان����ی پ����اش جەنگ هەمانشێوەیە لەگەڵ هەڵبژاردن لەکۆمەڵگایەک����ی ئاس����اییدا، ب����ەاڵم لەکرداردا، لەو ج����ۆرە کۆمەڵگایانەدا هەڵب����ژاردن رۆڵ و ئەرک����ی جی����اواز دەگێ����ڕن، کۆمەڵێک دەرهاویش����تەی هەڵب����ژاردن هەیە کە رەنگ����ە ببێتە ه����ۆی دوب����ارە س����ەرهەڵدانەوەی یا جواڵندن����ی داینەمیکەکان����ی ملمالنێ ک����ە بنیاتنان����ەوەدا. لەقۆناغ����ی ب����ەرەو جەن����گ کۆمەڵگاکانیپ����اش پرۆسەی بەدیمۆکرایسکردن و پاراستنی ئاشتی و سەقامگیری کۆمەڵگا دەڕۆن، روبەروی ئەو دایلەمایە )دوهەڵبژاردنە نەخ����وازراوە( دەبنەوە کە هەوڵەکانی دابینکردن����ی یەكێک لەو دو پرۆس����ە جیاوازە ببێتە هۆی بنبڕکردنی ئەوی دیکە.لەراستیدا، جێگەی مشتومڕە کە ئاخۆ ئاسایش و نائاسایش دو چەمکی جیاوازن، یاخود دوروی یەک دراون؟ ئ����ازادی و ئاس����ایش تەواوکەری ئایا یەکترن؟ ی����ا بکوژی یەکترن؟ زۆرێک سیاسەت تیۆریستەکانی لەهزرمەندو ه����ەر لەنیکۆل����ۆ میکاڤیلیی����ەوەو تا س����اموێل هانتیگت����ۆن ب����ە گش����تی نیگەرانن لەسەر ئیمکانیەت و ئەگەری بەدیمۆکراسیبونی کۆمەڵگاکانی پاش جەنگەوە. زۆرێکیان پێیانوایە دوبارە هاتنەسەردەس����ەاڵتی هێزێکی دیکەی ئۆتۆکرات و سەرهەڵدانی جەنگی ناوخۆ بەفینۆمینیایەک����ی حەتمی دەزانن.بۆ نمون����ە، هەڵبژاردنی یەکەمی س����اڵی بەپەنجای پەنجا 1992، حکومەت����ی ناوخۆو ش����ەڕی دواتر دروس����تکرد، پاشانیشئەزمونی تاڵی دو ئیدارەیی و حوکمی بێ سەروبەری. ئاسەوارەکانی هەڵبژاردنی ساڵی 1992، نەوەک تەنها لەس����ەر رەفتاریالیەنه سیاس����ییەکان دی����ارە لەهەڵبژاردنی 2014/04/٣0دا، بەڵکو لەسەر تەواوی دەنگدەرانیشەوە. بەهەمانش����ێوە، توێژەرانی ئەدەبیاتە دیمۆکراتیزەیشن، وەکو جیاوازەکانی پاراس����تنی ئاش����تی، بنیاتنان����ەوەی دەوڵەت و دوبارەبنیاتنانەوەی کۆمەڵگا دەس����تیان بۆ کۆمەڵێک خاڵ بردوە، لەوانە پێویستی ئەنجامدانی هەڵبژاردن وەکو پێش����مەرجێکی دیمۆکراس����ی، لەگەڵ پێویس����تی پاراستنی ئاشتی و ئاسایش����ی کۆمەڵگا کە ڕەنگە خودی هەڵبژاردنەک����ە هەڕەش����ەو دواج����ار مەترس����ی ب����ێ لەس����ەری، بەتایبەت کات����ێ لەکۆمەڵگایەکدا س����تراکچەری دەوڵ����ەت بون����ی نەب����ێ، تاک����ەکان ئاشنانەبوبن بەوەی )رۆبەرت پوتنام( کۆمەاڵیەتی س����ەرمایەی ناویدەن����ێ لەکۆمەڵگایەک����دا )نەبونیمتمان����ە(، کە ش����ەرعیەتی دەسەاڵت لەئەنجامی نەهاتبێ مەدەنییەوە دامودەزگایەکی )خەباتی ش����اخ(، هەڕەش����ەو ترس و چوبێت����ە میلیاتریزەییان����ە بی����ری نێو ت����ەواوی کۆمەڵ����گاوە )حوکمی هەڵبژاردن لەژینگەیەک����دا مافیایی(، ئەنجامبدرێ کە هێش����تا ئەو ژینگەیە هەڵبژاردن����ەوە بەئایدی����ای نامۆی����ە )نامۆبون(، کاتی هەڵبژاردن لەکاتێک بێ کە هێشتا پرس����ەکانی عەدالەتی transitional( گواس����تنەوە justice )و ئاش����تەوایی و دوب����ارە بێ دورخ����راوەکان لەخۆگرتن����ەوەی کۆمەڵەو بەس����ەر مابێت����ەوە، چارە کۆمەڵگادا هەڵب����ژاردن لەگەڵ خۆیدا کۆمەڵێک نادڵنییایی و سەرئێش����ەیی و قەیران دەهێنێ ک����ە وادەکا کۆمەڵگا زۆر نزیک بێ لەگەڕانەوە بۆ ملمالنێ و

شەڕی چەکداری ناوخۆ. کۆمەڵگای کوردی کە هێشتا دەربازی نەبوە لەدەست ئاسەوارەکانی جەنگ، لەزانس����تی سیاسەتدا ئەوەی یاخود پێیدەوترێ)قۆناغ����ی گواس����تنەوە(، لەگەڵ ئەوەی ک����ە کاتێکی دیاریکراو نییە بۆ ئەوەی بەکۆمەڵگایەک بوترێ کۆمەڵ����گای گواس����تنەوە، بۆهەندێک س����ێ خولی هەڵبژاردنە، بۆ هەندێکی دیکە 10 تا 20 ساڵە، چ شتێک دەبێ پێش����مەرج و خاڵی دەستپێکردن بێ؟ ئازادی یاخود ئاس����ایش؟ هەڵبژاردن یا دابەشکردنی دەسەاڵت؟ الی )کین نێوان ئەب����ەدی ملمالنێی بۆت����س(، ئازادی و ئاس����ایش بەقازانجی ئازادی "ئازادی دەڵ����ێ کاتێ دەش����کێتەوە بریتی����ە لەنەبونی هەڕەش����ە، بریتیە لەئازادکردنی مرۆڤ����ەکان )تاکەکان و گروپ����ەکان( لەدەس����ت ئەو س����نورە فیزیک����ی و مرۆییان����ەی ک����ە رێگەیان لێدەگرێ ئ����ەو کارانە بکەن کە کاتێ

ئ����ازادن لەهەڵبژاردنی����ان.. .ئازادی و هەم����ان س����ەر روی دو ئاس����ایش دراون.ئ����ازادی، نەوەک هێزو ڕێس����او یاس����ا، بەتەنها دەتوانێ ئاسایش����ی راس����تەقینەدابینبکا(. ب����ەاڵم ئازادی )هەڵبژاردن وەک فۆرمێکی سەرەتایی کۆمەڵ����گای ئازاد( ل����ەچ ژینگەیەکدا، لەچ کۆمەڵگایەکدا، دەتوانێ ئاسایشی راس����تەقینەو هەمیش����ەیی دابینبکا؟ ئای����ا دەتوان����ێ لەکۆمەڵگایەکدا بەو کارە هەڵبس����تێ کە هێشتا تاکەکانی کااڵ، وەک دیمۆکراسیدەکەن سەیری کە تا ئێس����تا ئەزمونی����ان نەکردوە، دام����ودەزگای دەوڵەت����ی بونی نەبێ، ئەو ژینگەیەی ک����ە هەڵبژاردنی تیادا ئەنجام����دەدرێ لەپراکتیزدا کۆمەڵێک نۆرمی سەیرو نامۆ بهێنێتە کایەوەو، تەنانەت ئەوەی کە خودی هەڵبژاردن دەوڵەت لەئامادەییستراکچەری زیاتر پێویس����تی پێیەتی کە )مەدەنییەتە( بون����ی نییە. الی )رۆب����ەرت پوتنام( لەقۆناغ����ی گواس����تنەوەدا، لەهەم����و ش����تیک گرنگت����ر ب����ۆ دام����ودەزگای والتێکی چ����ااڵک و کاریگ����ەرو پتەو بیرۆکراسیەت و تەکنەلۆژیایەکی ئاڵۆزو تێکهەڵکێش نییە کە واڵتدەبێ هەیبێ، بەڵکو بریتیە لەئاس����تی مەدەنییەتی ل����ەو بریتیی����ە کۆمەڵگای����ە، ئ����ەو رەهەندە مێژویی و سیاسیانەی کە کە لەهەناویکۆمەڵگاکەدا بونی هەیە، کە دواجار خاڵی یەکالکەرەوەی بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی دیمۆکرات و دەوڵەتێکی درێژخایەن و خۆگرە.چونکە مەدەنیەت دەبێتە هۆی پاراس����تن و لەخۆگرتنی بەهاکانی وەک����و ئازادی و لێبوردەیی و

ڕێزو هاریکاری و متمانە بەیەکتر...ئاڵ����ۆزو رێ����گا لەنێ����وان تێکهەڵکێشەکانی قۆناغی بنیاتنانەوەی دەوڵەت و دیمۆکراتیزایشندا، فرانسیس فۆکۆیاما هەوڵی جۆرێک لەهاوسەنگی دەدا، ب����اوەڕی وای����ە پێ����ش ئەوەی دیمۆکراسیه ت هەبێ، دەبێ دەوڵەتت هەبێ، بەاڵم بۆ ئ����ەوەی ده وڵه تێکی خاوەن شەرعیەت و درێژخایەنت هەبێ لەدواج����اردا هەردەبێ دیمۆکراس����یت هەب����ێ. )هەڵبەت ئێرە ش����وێنی ئەو گفتۆگۆیە نییە کە ئایا دیمۆکراس����ی

تاکە فۆڕمی حوکمڕانی باشە؟(. ئەگەر گ����ۆڕان، یا پارتی و یەکێتی نەڵێن کاری ئەوان بەقەد ئەوەی گرنگە لەکوردستان، سیاس����ی پرۆسەی بۆ ئەوەندەش مەترس����یە لەسەری. ئەو الیەنان����ە ی����اری لەگ����ەڵ ژینگەیەک لەهەرچرکەس����اتێکدا ک����ە دەک����ەن دەک����رێ روی خۆی بەرەو تاریکترین و مێژوی خۆی تراژیدیترین چرکەساتی وەربگێ����ڕێ. هەمو ئەو هۆکارانەی کە جەنگیان دروستکردوە، ئێستا لەهەمو ش����وێنێکی ئەو کۆمەڵگایە ئامادەیی هەی����ە، بەردەوام تاک����ەکان خەریکی دوب����ارە بەرهەمهێنانەوەی ئەو بنیادە شەڕانگێزانەن لەڕێگای زمان، کلتورو

نۆرمە کۆمەاڵیەتییەکان.

هاریکاریی نێوان مرۆڤەکان و کەرتە بەش���ێکی کۆمەاڵیەتیی���ە جیاوازەکان گرنگیژیان���ی بنەڕەتی���ی و هێج���گار کۆمەاڵیەتیی���ە. وەکچۆن ناکرێت وێنای ژیان���ی کۆمەاڵیەتی بکرێت بەبێ بوونی ملمالنێ و کێبەرکێی بەردەوام، ئاواش ناکرێت وێنای ژیانی کۆمەاڵیەتی بکرێت بەدەمەوەچوونی هاریکاری���ی و بەب���ێ هه مەج���ۆر. ملمالن���ێ و هاریکاریی دوو دیوی گرنگی پێکەوەبوونی ئینسانیی و کۆمەاڵیەتی���ن. لەم ڕووەوە پرس���یاری سەرەکی پرسیارە دەربارەی بڕو ڕادەی کۆمەاڵیەتیی. ملمالنێ���ی هاریکاریی و ئەوەی ئەمڕۆکە لەسەروبەندی هه ڵمەتی دەکرێ���ت تێبین���ی هه ڵبژاردنەکان���دا تێکچوون���ی تەواوەتی پەیوەندی نێوان هاریکاری���ی و ملمالنێ���ی کۆمەاڵیەتییە، بەتایبەتی لەئاس���تە سیاس���ییەکەیدا.بەتاڵکردن���ەوەی ژیانی سیاس���ییە لەو النی هه رەکەمەی هاریکاریی کە ناکرێت لەژێ���ر هی���چ دۆخێکداپەالماربدرێ���ت و وێرانبکرێت. ب���ەاڵم هاریکاریی چییە؟ لەس���ادەترین هه ی���ە؟ مانایەک���ی چ لێکدانەوەداهاریکاری���ی مان���ای چوونە لەگ���ەڵ پەیوەندییەک���ی دۆس���تانەیە ئ���ەو کەس���انەدا ک���ە لەکۆمەڵ���گادا ڕێگرتن���ە مان���ای لەگەڵیاندادەژی���ن، قەب���ەو س���نووری لەدروس���تبوونی توندوتیژ لەنێوان جەمس���ەرە سیاسی و کۆمەاڵیەتی و فەرهه نگییە جیاوازەکاندا، مان���ای ڕێگرتنە لەدروس���تبوونی دیوار هێ���زەکان و کەس���ەکان و لەنێ���وان گروپەکان���دا لەدۆخێک���دا ک���ە ناچارن پێک���ەوە ژیانێکی گش���تیی و هاوبەش مان���ای دروس���تبکەن.هاریکاریی نزیکبوونەوەو تێکەڵبوونی شوناسەکانە بەیەکتری���ی، مان���ای نزیکبوون���ەوەی مرۆڤبوون���ە ش���ێوازەجیاوازەکانی

بەیەکتری.الوەکی و دیاردەیەک���ی هاریکاری���ی بەش���ێکە بەڵک���و نیی���ە، تەری���ک فراوانتر، لەپرۆس���ەیەکی کۆمەاڵیەتیی ک���ردەی ڕاوەس���تانی پرۆس���ەی دروستکردنی سنووری ناحەزانە لەنێوان مرۆڤەکان���دا، س���اتەوەختی ڕوخاندن و البردنی دیوارە قەبەکان و س���ڕکردنی دۆخی دروستکردنی دوژمن. هاریکاریی دۆخیکردنەوەی شوناس���ە جیاوازەکانە ب���ەڕووی یەکت���رداو ئامرازێکی گرنگی لەدروستبوونیشوناس���ی ڕێگرتن���ە ڕێگرت���ن دوژمناکاران���ە، ناح���ەزو لەگەش���ەکردنی شوناس���ی نەفیکەرانە ک���ە هه میش���ە بەش���ێکە لەدونیایەکی دوژمنکارو ناحەزان���ەی نائارام. مرۆڤ ک���ە دەچێت���ە ک���ردەی هاریکارییەوە دۆخی لەس���ەرتێپەڕاندنی پ���ێ تەنها داناگرێت، ناحەزان���ە دوژمنکاری���ی و بەڵکو ئەو ڕاس���تییەش نیش���انئەدات کە مرۆڤهه رگیز هه ڵگری یەک ش���وناس نیی���ە بەتەنها، هاریکاری���ی کردەیەکی بک���ەری دو لەنێ���وان کۆمەاڵیەتی���ە جی���اوازدا ڕوودەدات، کردەیەکە داوای تواندنەوەی بک���ەرەکان لەناو یەکتریدا ن���اکات، ب���ەاڵم داواینزیکبوونەوەی���ان لەتێکەڵبوون و ب���اس لەیەکتر دەکات. خۆونک���ردن لەن���او ئەویت���ردا ناکات، ب���ەاڵم ب���اس لەدروس���تکردنی پردی ب���ۆ جی���اواز ڕاڕەوی پەیوەندی���ی و پەڕینەوە بەرەو دونیای ئەویتر دەکات.

بەجیاوازییەکان کۆتای���ی هاریکاری���ی ناهێنێ���ت، بەڵکو بەردەب���ازی دیالۆگ بەممانایە ئەدۆزێت���ەوە. لەنێوانیان���دا بنەڕەتیی س���اتەوەختێکی هاریکاریی دروس���تکردنی شوناس���ە جیاوازەکان و خەونەجیاوازەکانیشە. "ئێمە"ی هاریکار، لەڕێ���گای ک���ردەی هاریکارییکردنەوە، کە ئەو"ئەوان"ەدروس���تدەکات هه موو دەچێت���ە پەیوەندی���ی هاریکاریی���ەوە لەگەڵیاندا. دروستکردنی "ئەوانیتر"ێکی بەدەم���ەوە هاریکاک���ردن و قابیل���ی چوونی���ش، ئەونیترێ���ک ک���ە م���رۆڤ بتوانێ���ت لەگەڵیاندا ب���ژی و ژیانێکی هاوبەش دروستبکات، مانای تێپەڕاندنی لۆژیکی بەگاڵوو بەکافرو بەخائینکردنی بەش���ێکە هاریکاری���ی ئەوانیت���ر. شوناس���ی"ئێمە"یەکی لەدروستکردنی ئێمەی���ەک ناش���ەڕانگێز، دانەخ���راوو لەڕێگای بەگاڵوک���ردن و بەحەرامکردن و بەکافرکردن و بەخائینکردنی ئەوانیترەوە خۆی وەک بوونەوەرێکیپاکژو ئیماندارو

پاڵەوان دروس���تنەکات. خودی هاریکار ئەویتر وەک بەش���ێک لەخۆی و خۆشی وەک بەش���ێک لەویت���ر وێن���ادەکات، ڕوانین���ە ئ���ەم ژێرخان���ی ئەوەش���ی مەیس���ەردەکات کردەیهاریکاریکردن���ی یەکترییە. هاریکاریی یەکێکە لەو چەمکە لەدروستبوونی پرۆسەی گرنگانەی ڕێ بەرهه مهێنان���ی دوژمن و بەرهه مهێنانی ناپ���اک و خائین دەگرێ���ت. الوازبوونی دۆخی هاریکاری���ی کۆمەاڵیەتیی تەنها تاکەکەس���ی ناح���ەز بەی���ەک و دابڕاو خودی بەڵکو دروس���تناکات، لەیەکتر کۆمەڵ���گاش دەگۆڕێت ب���ۆ کۆمەڵێک

یەکەی پارچەپارچەو وردوخاش.ئەوەی گرنگە بیزانین ئەوەیە هاریکاریی مەدەنییان���ە چاکەکارییەک���ی تەنه���ا نیی���ە، بەڵکو ئەرکێکیمەدەنیانەش���ە، بەش���ێکە لەپرۆس���ەی دروس���تکردنی هاونیش���تیمانییەکی بەرپرس و ژیانێکی مانا لەم هاواڵتیبوون هاوبەش���یئارام. مەدەنییەدا تەنها چەمکێکی سیاس���یی نییە، بەڵکو وەک جۆرێک لەهاوڕێیەتی ڕەهه ندێکی النیک���ەم دەردەکەوێ���ت، هاوڕێییان���ەی گرنگ���ی هه ی���ە. ئ���ەم هاوڕێیەتیی���ەش هاریکاریی سیاس���یی لەدەرکەوتەکانی دەرکەوتێ���ک دەکاتە هاریکاریی کۆمەاڵیەتی���ی و هاریکاریی مۆدێل���ی لەس���ەر کۆمەاڵیەتی���ش هاریکاریی هاوڕێیەتیی و دۆس���تایەتی دادەڕێژدرێت���ەوە. هاونیش���تیمانیبوون تەنها داننان بەجیاوازییەکان و ڕێزگرتنی جیاوازیی���ەکان نیی���ە، بەڵک���و مانای دەیانشێوازی"هاوبەش"ی دروستکردنی گش���تییە، کۆمەاڵیەتیی و پەیوەن���دی ک���ردەی پاراس���تنی بەردەوام���ی ئەو هاوبەشە گشتییانەشە. بەاڵم هاریکاری بۆئەوەی مانا تیوریی و چەمکییەکانی نەدۆڕێنێت پێویس���تە لەدوومەترس���ی یەکەمی���ان بپارێزرێ���ت. س���ەرەکیی کۆمەڵگا لەوێناکردنی دوورکەوتن���ەوە وەک خێ���زان و لەوێش���ەوە وێناکردنی هاریکاریی کۆمەاڵیەتیی وەک هاریکاریی ناو یەک خێ���زان. وێناکردنی کۆمەڵگا وەک خێزانێک���ی گ���ەورەو وێناکردنی خێزانی���ش وەک کۆمەڵگایەکی بچووک سۆس���یۆلۆژییگەورەن. هه ڵ���ەی دوو لەناودەچێت وێناکردن���ەدا لەم ئەوەی بیرۆک���ەی بوون���ی ملمالنێ و کێش���ەو جیاوازیی و خەون و چاوەڕوانی جیاوازو ناکۆکە. وێناکردنی خێزان و لەوێشەوە یەکەیەکی وەکو کۆمەڵگایە وێناکردنی هارمۆن���ی ئارام���ی دوور لەملمالن���ێ و

ناکۆکیی.مەس���ەلەی دووه���ه م کە پێویس���تە بەهاریکاریی���ەوە لەپەیوەندیی���دا کولتورگەرایی���ە. وازیلێبهێنرێ���ت مەبەستملە کولتورگەرایی گەڕاندنەوەی بەردەوام���ی ک���ردەی کۆمەاڵیەتییە بۆ وەکهێزی کولتورە نیشاندانی کولتور، ک���ردەی ئاراس���تەکەری خولقێ���ەرو کۆمەاڵیەتی���ی. هاریکاریی کۆمەاڵیەتی بەڵک���و کولتوریینیی���ە، کردەیەک���ی سیاس���یی و کۆمەاڵیەتی و کردەیەک���ی ئەخالقییەو ناکرێت بوونی یان نەبوونی هاریکارییتەنها بەکولتورەوە گرێبدرێت.

دەربارەی هاریکاریی کۆمەاڵیەتیی

19 »»19 »»

کامەران محه مه د عه زیز

زۆرێک لەهزرمەندو تیۆریستەکانی سیاسەت

نیگەرانن لەسەر ئیمکانیەت و ئەگەری

بەدیمۆکراسیبونی کۆمەڵگاکانی پاش

جەنگەوە، زۆرێکیان پێیانوایە دوبارە

هاتنەسەردەسەاڵتی هێزێکی دیکەی

ئۆتۆکرات و سەرهەڵدانی جەنگی ناوخۆ

بەفینۆمینیایەکی حەتمی دەزانن

پێش ئەوەی دیمۆکراسیه ت هەبێ، دەبێ

دەوڵەتت هەبێ بەاڵم بۆ ئەوەی

ده وڵه تێکی خاوەن شەرعیەت و

درێژخایەنت هەبێ لەدواجاردا

هەردەبێ دیمۆکراسیت هەبێ

وێناکردنی کۆمەڵگا وەک خێزانێکی

گەورەو وێناکردنی خێزانیش وەک کۆمەڵگایەکی

بچووک دوو هه ڵەی سۆسیۆلۆژیی

گەورەن

‌خاتو‌به‌یان

ل���ەم‌هەلومەرجەدا،‌لەم‌بارودۆخەی‌ئێس���تادا‌پێویس���ت‌دەکا‌زۆر‌لەیەك‌دۆس���تانە‌ بەچاوێکی‌ نزیکببین���ەوەو‌سەیری‌الیەنە‌سیاسیه‌كانی‌‌کوردستان‌بکەی���ن،‌ڕێ���ز‌لەجیاوازی���ی‌بیروڕای‌یەکت���ر‌بگرین.‌ئەم‌بابەت���ەی‌من‌نە‌هێرشکردنە‌بۆ‌سەر‌هیچ‌کەسێك،‌نە‌تەشهیرو‌بێڕێزیی‌کردنە‌بەکەس،‌تەنیا‌لەڕوی‌تێگەیشتنی‌سیاسیی‌خۆمەوە،‌لێکدانەوەم‌بۆ‌هێندێك‌دروشم‌کردوە‌کە‌کاندیدەکان‌بۆ‌ڕاکێشانی‌سه‌رنجی‌دانیشتوانی‌کوردستان،‌لەسەر‌پالکات‌و‌نوس���یویانەو‌ خۆیان‌ پۆس���تێرەکانی‌بەس.‌ئێم���ە‌وەك‌بزوتنەوەی‌گۆڕان‌و‌الیەنگرانی‌چاکسازیی‌و‌خزمەتگوزاریی‌بەنەتەوەکەم���ان،‌ه���ەر‌تاکێکی‌ئەم‌کوردس���تانە‌لەهەر‌پلەو‌پایەیەکدابێ،‌هەر‌پیشەو‌کارێکی‌هەبێ،‌بەالمانەوە‌بەڕێ���زەو‌ڕێ���زی‌لێدەگری���ن.‌ب���ەاڵم‌بەداخ���ەوە‌بەهۆی‌ترس‌لێنیش���تنی‌هێندێ���ك‌ دەس���ەاڵت،‌ حیزبەکان���ی‌کەس‌لەالیەن‌هێندێ���ك‌لەحیزبەکانی‌دەس���ەاڵتدارەوە‌بۆ‌پاڕلەمانی‌عێراق‌و‌ئەنجومەن���ی‌پارێ���زگای‌س���ولەیمانی‌کاندی���د‌ک���راون،‌کە‌ه���ەر‌مرۆڤێکی‌دڵسۆز‌سەرسوڕدەمێنێ‌و،‌وەك‌ئەوەی‌نەزانن‌بۆ‌چێ‌کاندی���د‌کراون‌و‌لەچی‌دەدوێن.‌زۆر‌ل���ەوە‌دەچێ‌کە‌نەزانن‌جیاوازییه‌کی‌گەورە‌لەنێوان‌پاڕلەمان‌و‌گەڕی‌ لەالیەك‌و‌ پاڕێ���زگا‌ ئەنجومەنی‌هەڵپەرکێ‌و‌شایی‌لەالیەکیترەوە‌هەیە.‌موزیس���ییەن‌و‌ هونەرمەندو‌ هەر‌ ئێمە‌دەنگبێژێکم���ان‌ب���ەالوە‌بەڕێ���زە‌کە‌لەبوارەکەی‌خۆیدا‌خزمەتی‌فەرهەنگ‌و‌کلت���وری‌کوردیی‌ب���کا.‌ب���ەاڵم‌ئایا‌ئەم‌کەس���انە‌ب���ۆ‌ئەن���دام‌پاڕلەمان‌و‌ئەنجومەنی‌پارێزگاش‌شیاوو‌لێهاتون؟‌

نەتەوایەتی���ی‌ بەئەرک���ی‌ دەتوان���ن‌کورد‌ نەت���ەوەی‌ خزمەتی‌ هەس���تن‌و‌لەڕوی‌سیاسەت‌و‌جێبەجێکردنی‌قانون‌بکەن؟‌لەسەیرتر‌ئەوەیە‌هێندێك‌لەم‌کاندیدانەی‌کە‌خۆی���ان‌بۆ‌پاڕلەمانی‌عێراق‌کاندید‌کردوە،‌لەسەر‌پالکات‌و‌نوس���یویانە:‌ خۆیان‌ پۆس���تێرەکانی‌ئەگەر‌ببن‌بەئەندامی‌پاڕلەمان‌لەبەغدا‌تێدەکۆشن‌بۆ‌چەسپاندنی‌دەستور‌یا‌کۆنفیدڕاڵ���ی.‌وا‌دەردەکەوێ‌کە‌ئەم‌بەڕێزانە‌نە‌ئاگایان‌لەدەستوری‌عێراقی‌هەیە‌نە‌دەزان���ن‌کۆنفیدڕاڵی‌بەری‌چ‌دارێکە.‌لەدەس���توری‌عێراقیدا‌هاتوە:‌الم���اده‌‌)١(:‌جمهوریه الع��راق دوله مس��تقله ذات س��یاده ، نظ��ام الحکم )برلمان��ی( نیاب��ی جمه��وری فیه��ا وات���ە:‌ ‌(( إتح��ادی.‌ دیمقراط��ي کۆماری‌عێراق‌دەوڵەتێکی‌سەربەخۆی‌خاوەن���ی‌س���ەروەرییە،‌سیس���تەمی‌حکومەتەکەی‌بەشێوەیەکی‌پاڕلەمانی‌دێموکراس���ی‌و‌یەکگرتوە((.‌لێرەدا‌کە‌دەڵێ‌یەکگرتوە‌مەبەستی‌عەرەبەکان‌زۆرتر‌ئەوەیە‌کە‌بڵێن‌عێراق‌واڵتێکی‌یەکپارچەی���ە،‌بەاڵم‌کورد‌دڵی‌بەوەی‌خۆش���ە‌ک���ە‌)اتح���ادی(‌بەفیدراڵی‌لێکبدات���ەوە،‌چونکە‌لەمادەی‌‌١١٧دا‌دەڵێ:‌))اوال یقر هذا الدس��تور عند نفاذه، إقلیم کوردس��تان وس��لطاتە القائم��ه إقلیم��ا إتحادی��ا((‌واتە:‌ئەم‌دەس���تورە‌لەکاتی‌کارپێکردنیدا،‌دان‌بەوەدا‌دەنێ‌کە‌هەرێمی‌کوردس���تان‌و‌دەس���ەاڵتەکەی،‌هەرێمێکی‌یەکگرتوە‌)بەمانای‌ئەوەی‌کە‌بەشیکە‌لەعێراق(.‌بەاڵم‌چ‌جیاوازییه‌ك‌لەنێوان‌فیدراڵی‌و‌کۆنفیدراڵی���دا‌هەیە؟:‌ئ���ەو‌واڵتانەی‌ئیدارەکردنی‌ حکومەتی‌و‌ سیس���تەمی‌فیدڕاڵ���ی‌ بەش���ێوەی‌ واڵتەکەی���ان‌بەڕێوە‌دەچێ،‌دەس���ەاڵتەکەیان‌تەنیا‌ناوخۆیی‌ کاروب���اری‌ لەچوارچێ���وەی‌

دەن���ا‌ دەخولێت���ەوە،‌ هەرێمەکان���دا‌لەسەریان‌پێویستە‌کە‌هەمو‌قانونێك‌کە‌لەالی���ەن‌حکومەت���ی‌ناوەندییەوە‌دەردەچ���ێ،‌کاری‌پێبکەن‌و‌جێبەجێی‌بکەن.‌واتە‌بەشێکن‌لەواڵتەکەو‌ناتوانن‌س���ەربەخۆیی‌ داوای‌ س���ەربەخۆبن‌و‌خۆی���ان‌بک���ەن.‌ب���ۆ‌نمون���ە‌ئاڵمان‌واڵتێک���ی‌فیدڕالییە‌ک���ە‌لە‌‌١٦هەرێم‌ئەنجومەنی‌ هەرێمەش‌ هەر‌ پێكهاتوە،‌وەزی���ران‌و‌پارلەمان���ی‌خ���ۆی‌هەیە،‌لەواڵتی‌ بەشێکن‌ سەربەخۆنین‌و‌ بەاڵم‌س���ەربەخۆی‌ئاڵمان‌کە‌حکومەتەکەی‌پارلەمان���ی‌و‌دیموکراتیکە‌لەپاڕلەمانی‌ناوەندیش���دا‌هەر‌هەرێمەی‌بەگوێرەی‌هەژماری‌دانیشتوەکانی‌ئەندامی‌هەیە.‌ی���ا‌واڵتانی‌یەکگرت���وی‌ئه‌مه‌ریکا‌کە‌سیس���تمەکەی‌لەهی‌ئاڵمان‌جیاوازە،‌زۆر‌واڵتیتریش‌فیدرالین‌وەك‌به‌لژیک،‌ئیسپانیا،‌هیندستان‌و...‌ئەو‌واڵتانەی‌ئیدارە‌ کۆنفیدرالی‌ بەش���ێوەیەکی‌ کە‌دەکرێ���ن‌ل���ەدو‌واڵت‌ی���ا‌نەت���ەوەی‌س���ەربەخۆ‌پێكدێن،‌ک���ە‌هەر‌واڵتەی‌ڕادەگ���رێ‌و‌ خ���ۆی‌ س���ەربەخۆیی‌بەش���ێوەیەكی‌دۆس���تانە‌بەیەک���ەوە‌کاردەک���ەن،‌قانونێ���ك‌ک���ە‌لەالیەن‌حکومەتی‌ناوەندییەوە‌دەردەچێ،‌هیچ‌ئیلتزامێ���ك‌نییە‌بۆ‌ئ���ەوەی‌هەمویان‌جێبەجێیبک���ەن،‌دەتوان���ن‌بیخەن���ە‌هەرکاتێکیش‌ خۆیانەوەو،‌ پاش���گوێی‌س���ەربەخۆیی‌ دەتوان���ن‌ بیان���ەوێ‌واڵت���ی‌ وەك‌ ڕابگەیه‌ن���ن‌ خۆی���ان‌سەربس���تان‌و‌مۆنتینێگرۆ،‌شێوەیەکی‌بەوێنەی‌ دەک���رێ‌ کۆنفیدراڵیش‌ تری‌ئه‌ورپای‌یەکگرتو‌ب���ێ،‌کە‌تەرنانەت‌خاوەنی‌دو‌پایتەخ���ت‌و‌دو‌پاڕلەمانە‌یەك‌لەبرۆکسل‌و‌یەک‌لەشتراسبورگ.‌لەڕابردودا‌میرنشینەکانی‌کورد‌ ئەگەر‌لەڕوی‌سیاس���ییەوە‌پێگەیشتوبانایە،‌هەوڵی‌ئەوەی���ان‌نەدابایە‌دژ‌بەیەکتر‌

بوەس���تن،‌ئێستا‌کورد‌دەیتوانی‌وەك‌میرنش���ینەکانی‌کەن���داو‌حکومەتێکی‌کۆنفیدراڵی‌پێكبهێنێ.‌جا‌لێرەدا‌نازانم‌بەتایبەتی‌ئ���ەم‌کاندیدانەی‌داواکاری‌چەس���پاندنی‌دەس���تورو‌کۆنفیدراڵین‌ئەگ���ەر‌بون‌بەنوێنەری‌کورد‌لەبەغدا،‌

دەیان���ەوێ‌لەبەغ���دا‌چ‌بچەس���پێنن؟‌هەرچی‌دەستورە‌ئەوە‌پەسەندکراوەو،‌دەب���ێ‌کاری‌پێبک���رێ،‌بەپێ���ی‌ئەم‌دەس���تورەش‌تێناگەم‌چ���ۆن‌دەکرێ‌داواکاری‌کۆنفیدڕال���ی‌ب���ن؟.‌عەرەب‌فیدراڵییەکەش���ی‌ بەعەمەلی‌ هێش���تا‌قب���وڵ‌نیی���ە‌تا‌ئێس���تا‌هی���چ‌یەك‌لەدەس���ەاڵتدارەکانی‌بەغ���دا‌دانی���ان‌بەفیدراڵییدا‌نەناوە،‌کە‌دەڵێن:‌اقلیمی‌کوردس���تان،‌وەك‌محافه‌زەیەك‌وەك‌پارێزگایەك‌سەیری‌هەرێمی‌کوردستان‌دەس���ەاڵتەکەی‌ بڕێ���ك‌ کە‌ دەک���ەن‌بەرفراوانترە‌لەپارێزگایەکیتر.‌بەبڕوای‌م���ن‌کەس���انێك‌دەب���ێ‌خۆی���ان‌بۆ‌پاڕلەمان���ی‌بەغدا‌بپاڵێون‌و‌بەم‌ئەرکە‌قورس‌و‌گرانەوە‌هەس���تن‌کە:‌یەکەم‌�‌زۆر‌بەباشی‌شارەزای‌قانونیان‌هەبێ.‌دوەم:‌ئاگاداری‌مێژوی‌سیاسی‌کورد‌نێودەوڵەتیه‌كانه‌وه‌‌ پەیماننامە‌ لەڕوی‌ب���ن،‌س���ێیەم:‌زمانی‌عەرەب���ی‌زۆر‌بەباشی‌بزانن‌بەنوسین‌و‌بەقسەکردن.‌بە‌دڵنیاییەوە‌دەڵێ����م‌هیچ‌یەك‌لەم‌بەڕێزان���ەی‌تا‌ئێس���تا‌وەك‌ئەندامی‌دەس���تەی‌کوردیی‌ب���ۆ‌وتووێژ‌لەگەڵ‌بەرپرس���انی‌دەس���ەاڵتی‌حکومەت���ی‌دەستنیش���انکراون‌و‌ لەبەغدا‌ ناوەندی‌لەگ���ەڵ‌ئەوان���دا‌ئاخاوت���ون،‌توانای‌ئەوەی���ان‌نییە‌ی���ەك‌وت���ار‌بەزمانی‌عەرەب���ی‌بنوس���ن،‌مەگ���ەر‌ئ���ەوەی‌کەسێکیتر‌بەناوی‌ئەوانەوە‌نوسیبێتی.‌بەاڵم‌ئەگەر‌نەتەوەی‌کورد‌ڕای‌لەسەر‌ئەوە‌بێ‌کۆنفیدڕاڵی‌پێكبهێنرێ،‌دەبێ‌بگەڕێتەوە‌ب���ۆ‌قانونی‌حوکمی‌زاتیی‌قانون���ی‌حوکمی‌ لەڕاس���تیدا‌ چونکە‌زاتییەک���ەی‌‌١٩٧٤ئەگەر‌کورد‌)واتە‌دەسەاڵتی‌کوردیی(‌بۆ‌خۆی‌وەالوەی‌نەنابای���ە،‌دەکرا‌ببێت���ە‌بنەمایەك‌بۆ‌ئەگەر‌ کۆنفیدراڵ���ی،‌ س���ەربەخۆیی‌و‌کورد‌ئەوەن���دەی‌زیرەکی���ی‌هەبوایە‌

م���ادەی‌ ‌،١٤٠ م���ادەی‌ لەجیات���ی‌زاتییەکەی‌ حوکم���ی‌ قانونی‌ یەکەمی‌چەسپاندبایە،‌ عێراقیدا‌ لەدەس���توری‌ک���ە‌دەڵێ:‌الماده‌‌اال‌ول���ی:‌أ‌�‌تتمتع منطق��ه کردس��تان بالحک��م الذاتی و تس��می المنطقه حیثما وردت فی هذا القان��ون، ب � تتح��دد المنطقه بحیث یکون االکراد غالبیه سکانها، ویثبت اال حص��ا ء العام ح��دود المنطقه وفقا لما ج��ا ء ف��ی بی��ان ١١ آ ذار، وتعتبر قی��ود إحص��ا ء ع��ام ١٩٥٧ اساس��ا لتحدی��د الطبیع��ه القومی��ه االغلبی��ه الس��کانیه المنطقه ف��ی اال ماکن التی س��یجری فیها اإلحص��ا ء العام .‌زۆر‌لەمێژبو‌کە‌کەرکوك‌و‌ناوچەکانی‌تری‌کوردس���تان‌گەڕابونەوە‌سەر‌هەرێمی‌کوردس���تان‌و‌هیچ‌کێشەیەکمان‌لەگەڵ‌عەرەب‌و‌تورکمان‌و...دا‌نەدەبو،‌بەاڵم‌ئەو‌وەختی���ش‌لەبەرئ���ەوەی‌لەدوای‌کۆڕەوەکەی‌‌١٩٩١بەرپرسانی‌پارتی‌و‌یەکێت���ی‌بیری���ان‌لەداهات���وی‌کوردو‌چۆنیەت���ی‌جێبەجێکردنی‌ئەو‌قانونە‌کە‌بەع���س‌بۆ‌خۆی‌قبوڵ���ی‌کردبو،‌نەکردەوە،‌پ���اش‌ئەو‌هەمو‌قوربانییە‌س���ەنگەر،‌ ش���ەهیدی‌ )دەیانه���ەزار‌وێرانکردن���ی‌‌٥٠٠٠گوند،‌ئەنفالکردنی‌ش���ەهیدی‌ ‌٥٠٠٠ ک���ورد،‌ ‌١٩٠٠٠کیمیاباران‌و‌سەدانهەزار‌ئاوارەی‌کورد(‌هەر‌بەوە‌ڕازیی‌بون‌کە‌لە‌١٩٧٤�ەوە‌وەك‌منطقه الحک��م الذاتی‌دیاریکرابو‌بەنیوەچڵی‌بەدەس���ت‌ک���وردەوە‌بو.‌ئێم���ەی‌کورد‌ب���اش‌وای���ە‌لەجیاتی‌هەڵەداکەوت���ن‌ ب���ە‌ چەواش���ەکردن‌و‌خۆمان‌لەڕوی‌سیاس���یی‌و‌تێگەیشتن‌لەقانون‌بەهێز‌بکەین،‌کەسانێك‌وەك‌نوێن���ەری‌خۆمان‌بنێرین���ە‌بەغدا‌کە‌لەهەمو‌ڕویەکەوە‌شیاوی‌ئەم‌پۆستە‌بن،‌کەسایەتی‌خۆیان‌لەکەسایەتیه‌کی‌

عەرەب‌پێ‌کەمتر‌نەبێ.

‌فاروق‌عه‌لی

هه‌رپارت‌و‌قه‌واره‌یه‌كی‌سیاسی‌یه‌كێك‌له‌هه‌ره‌‌ئامانجه‌‌گرنگه‌كانی‌گه‌یش���تنه‌‌به‌كورس���ی‌ده‌س���ه‌اڵت،‌گونجاوتری���ن‌وه‌س���یله‌ش‌بۆ‌گه‌یش���تن‌به‌ده‌سه‌اڵت‌هه‌ڵبژاردن���ه‌و‌ به‌ش���داری‌ له‌ئێس���تادا‌به‌ده‌س���تهێنانی‌زۆرتری���ن‌كورس���ییه‌‌له‌په‌رله‌م���ان،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌س���ه‌ره‌تایه‌ك‌بێت‌بۆ‌گه‌یشتن‌به‌ده‌سه‌اڵت،‌كۆمه‌ڵی‌ئیس���المیش‌ئه‌وه‌‌یه‌كێك���ه‌‌له‌ئامانجه‌‌

دورو‌نزیكه‌كانی.كۆمه‌ڵی‌ئیس���المیی‌بڕی���اری‌نه‌داوه‌‌به‌رده‌وام‌ئۆپۆزس���یۆن‌بێت،‌هه‌روه‌ك‌چۆن‌بڕیاریش���ی‌نه‌داوه‌‌به‌رده‌وام‌و‌بۆ‌به‌ش���داربێت،‌ له‌حكومه‌تدا‌ هه‌میش���ه‌‌به‌ڵكو‌هه‌ڵوێس���ته‌كان‌به‌پێی‌بارودۆخ‌و‌به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌كان‌ده‌گۆڕێ���ت،‌پ���اش‌چوار‌س���اڵ‌له‌ئه‌زمونی‌ئۆپۆزسیۆنبون‌له‌گه‌ڵ‌فش���اری‌جۆراوج���ۆردا،‌توانی‌س���ه‌ركه‌وتوانه‌‌ئه‌و‌قۆناغه‌‌تێپه‌ڕێنێت،‌هاواڵتی���ان‌و‌ له‌گرفت���ی‌ تێگه‌یش���تن‌چ���وار‌ له‌م���اوه‌ی‌ داواكارییه‌كانی���ان‌س���اَلی‌راب���ردودا‌به‌رچاورونی‌زۆری‌پێمانبه‌خشیوه‌،‌كه‌‌ده‌توانرێت‌له‌ماوه‌ی‌س���ودیان‌ له‌حوكمداری���دا‌ به‌ش���داری‌له‌كابینه‌ی‌ ئێس���تا‌ لێوه‌ربگیرێ���ت‌كه‌‌ئه‌م‌ به‌ش���داریداوه‌،‌ بڕیاری‌ هه‌شته‌مدا‌بڕیاره‌ش‌ته‌نها‌هه‌ڵوێستی‌سه‌ركردایه‌تی‌نیی���ه‌،‌به‌ڵكو‌پاش‌راوێژ‌به‌كه‌س���انی‌دڵسۆز‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌كۆمه‌ڵ‌و‌ئه‌نجامدانی‌

راپرس���ی‌له‌ناو‌ئۆرگانه‌كانی‌كۆمه‌ڵدا،‌دواجار‌كۆمه‌ڵی‌ئیس���المی‌به‌كۆمه‌ڵێك‌مه‌رج���ه‌وه‌‌بڕیاری‌به‌ش���داریداوه‌،‌ئه‌م‌بڕیاره‌ش‌ن���ه‌‌په‌له‌یه‌و‌نه‌‌دره‌نگوه‌خت،‌چونكه‌‌كۆمه‌ڵی‌ئیس���المی‌به‌شداربون‌یان‌نه‌بونی‌نه‌به‌ستوه‌‌به‌هه‌ڵوێستی‌هیچ‌الیه‌كه‌وه‌و‌له‌بڕیارداندا‌س���ه‌ربه‌خۆ‌بوه‌و‌نه‌یویستوه‌‌پاشكۆی‌هیچ‌كه‌س‌و‌الیه‌نێك‌بێ���ت،‌به‌رده‌وامی‌له‌به‌شداربونییش���ی‌الیه‌ك‌ هه‌مو‌ به‌پابه‌ن���دی‌ په‌یوه‌س���ته‌‌ب���ه‌و‌مه‌رجانه‌،‌بۆیه‌‌به‌ش���داربون‌له‌م‌حكومه‌ت���ه‌دا‌له‌ئێس���تادا‌هه‌ڵ���ه‌‌نییه‌،‌به‌ڵك���و‌ده‌س���تكه‌وتێكه‌و‌له‌ئه‌نجام���ی‌خه‌باتی‌دڵس���ۆزانه‌ی‌هه‌م���و‌الیه‌كه‌وه‌‌به‌ده‌ستهاتوه‌و‌شانازیشی‌پێوه‌‌ده‌كات،‌متمان���ه‌ی‌جه‌ماوه‌ره‌‌كه‌‌رۆیش���تونه‌ته‌‌ده‌نگ���دان‌و‌ س���ندوقه‌كانی‌ ب���ه‌رده‌م‌متمانه‌ی���ان‌به‌كۆمه‌ڵ‌به‌خش���یوه‌،‌خوا‌یاربێت‌وه‌ك‌چۆن‌سه‌ربه‌رزانه‌‌قۆناغی‌ئۆپۆزس���یۆنبونمان‌تێپه‌ڕاند،‌هه‌رواش‌

ده‌توانین‌حكومه‌تداریش‌بكه‌ین.به‌شداربون‌له‌حكومه‌تدا‌عه‌یبه‌‌نییه‌،‌ش���ێوازی‌به‌ش���دارییه‌كه‌یه‌‌متمانه‌‌الی‌جه‌ماوه‌ر‌دروس���تده‌كات،‌ی���ان‌بێهیوا‌

ده‌بن.كۆمه‌ڵ‌بڕیارینه‌داوه‌‌كاتێك‌به‌ش���دار‌ده‌بێت‌له‌حكومه‌تدا،‌ئیتر‌گوێ‌به‌خه‌می‌هاواڵتیان‌ن���ه‌دات‌و‌خۆی‌بكاته‌‌كه‌ڕه‌ی‌ش���ه‌ربه‌ت،‌له‌هه‌ركوێ‌بێ���ت‌ئه‌وه‌‌هه‌ر‌

له‌به‌ره‌ی‌گه‌لدا‌ده‌بێت.له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‌ ئیس���المی‌ كۆمه‌ڵ���ی‌

نه‌یویس���توه‌‌به‌ش���ێك‌بێ���ت‌له‌گرفت‌حكومه‌ت���دا،‌ پێكهاتن���ی‌ له‌ب���ه‌رده‌م‌به‌اڵم‌به‌پێی‌ئیس���تیحقاقی‌هه‌ڵبژاردن‌داواكاری‌و‌مه‌رجی‌خۆی‌هه‌بوه‌،‌له‌وانه‌یه‌‌ش���ایانی‌زۆرتر‌بوبێت،‌به‌اڵم‌له‌مه‌یاندا‌به‌رژه‌وه‌ندی‌گش���تی‌خس���توه‌ته‌‌پێش‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌حزبی‌و‌نه‌یویس���توه‌‌ئه‌و‌ببێته‌‌هۆكاری‌دواخستنی‌پێكهاتنه‌كه‌و‌هیوادارم‌دۆس���تانی‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمی‌و‌

هاواڵتیان‌له‌و‌راستیه‌‌گه‌یشتبن.حاڵه‌تی‌دوه‌م‌كه‌‌هه‌ندێ‌قسه‌وباسی‌لێره‌و‌له‌وێ‌هێناوه‌ت���ه‌‌ئاراوه‌،‌ئه‌ویش‌ش���ێوازی‌دیاریكردنی‌وه‌زیره‌كان‌و‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌یه‌‌كه‌‌ده‌كرێن���ه‌‌وه‌زیرو‌به‌چ‌میكانیزمێ���ك‌دیاریده‌كرێن،‌له‌و‌روه‌وه‌‌هه‌ندێ‌پێشنیار‌ده‌كرێت‌له‌گه‌ڵ‌چه‌نده‌ها‌ره‌خنه‌‌له‌الیه‌ن‌برایان‌و‌خوشكانه‌وه‌،‌كه‌‌جگه‌‌له‌دڵس���ۆزی‌بۆ‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمی‌

هیچی‌تری‌لێناخوێنرێته‌وه‌.به‌ش���به‌حاڵی‌خۆم‌ده‌ستخۆش���ییان‌لێده‌كه‌م‌له‌به‌رامبه‌رخه‌مخۆرییاندا،‌به‌اڵم‌چه‌ند‌راستییه‌ك‌هه‌یه‌‌پێویست‌ده‌كات‌

هه‌مومان‌بیزانین‌له‌وانه‌:یه‌ك���ه‌م:‌ئه‌ندامان���ی‌كۆم���ه‌ڵ‌ك���ه‌‌متمانه‌یان‌داوه‌ته‌‌سه‌ركردایه‌تی‌ده‌بێت‌دڵنیاب���ن‌له‌وه‌ی‌س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یان‌وه‌كو‌هه‌میش���ه‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌گش���تیی‌له‌پێشچاوگرتوه‌و‌به‌بێ‌راوێژو‌گه‌ڕانه‌وه‌‌ب���ۆ‌ئۆرگانه‌كان���ی‌خ���واره‌وه‌،‌هی���چ‌هه‌ڵوێستێكی‌چاره‌نوسسازی‌نه‌نواندوه‌،‌بێگومان‌له‌م‌كاره‌ش���دا‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌

ئۆرگانه‌كان‌و‌راوێژیان‌پێده‌كات.دوه‌م:‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌كۆمه‌ڵ‌ئه‌وه‌نده‌‌زۆرنین‌ت���ا‌بتوانێ���ت‌ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌له‌كه‌س���ایه‌تی‌دیاری‌بكات‌و‌دابه‌ش���ی‌بكات‌به‌سه‌ركه‌سانی‌حزبی‌و‌ئه‌كادیمی‌و‌

ته‌كنۆكراتدا.سێیه‌م:‌ئه‌ندامانی‌مه‌كته‌بی‌سیاسی‌و‌س���ه‌ركردایه‌تی،‌هه‌رچی‌بن‌و‌هه‌ركه‌س‌ب���ن،‌ئه‌وانی���ش‌مافی‌ئه‌وه‌ی���ان‌هه‌یه‌‌پاڵێوراوب���ن‌بۆ‌ئه‌و‌جۆره‌‌پۆس���تانه‌و‌پێموانی���ه‌‌به‌ڕێوه‌بردن���ی‌وه‌زاره‌تێ���ك‌س���ه‌ختتربێت‌ل���ه‌و‌ئ���ه‌رك‌و‌كارانه‌ی‌ك���ه‌‌له‌راب���ردودا‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���ی‌و‌

سه‌ركردایه‌تییه‌كان‌ئه‌نجامیانداوه‌.به‌اڵم‌ئایا‌سه‌ركردایه‌تی‌ئه‌وه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌پۆسته‌كان‌ته‌نها‌به‌وكه‌سانه‌‌ده‌دات‌له‌حزبدا‌پله‌ی‌ب���ااڵن؟‌له‌و‌روانگه‌یه‌وه‌‌هه‌رقسه‌یه‌ك‌بكرێت‌دوره‌‌له‌راستیه‌وه‌،‌چونك���ه‌‌هێش���تا‌س���ه‌ركردایه‌تی‌هیچ‌باسێكی‌نه‌كردوه‌و‌كۆبونه‌وه‌ی‌نه‌كردوه‌‌

تا‌بڕیاربدات.س���ه‌رچاوه‌ی‌ رۆژنام���ه‌و‌ هه‌ن���دێ‌هه‌واڵ‌لێره‌و‌له‌وێ‌ناوی‌كه‌س���انێكیان‌هێن���اوه‌‌گوایه‌‌كۆم���ه‌ڵ‌بڕیاریداوه‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌‌بكاته‌‌وه‌زیر،‌به‌تایبه‌ت‌ناوی‌كاك‌)عه‌بدولس���تار‌مه‌جی���د(‌هێنراوه‌‌كه‌‌كۆم���ه‌ڵ‌به‌ڕێزیان‌ده‌كات���ه‌‌وه‌زیر‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌مه‌كته‌بی‌سیاس���یه‌و‌زاوای‌)مامۆس���تا‌عه‌لی‌باپی���ره‌(‌..‌لێره‌دا‌زیاده‌ڕه‌وی���ش‌ ده‌زان���م‌و‌ به‌ده‌رفه‌ت���ی‌نیی���ه‌‌كه‌‌بڵێ���م:‌ئه‌و‌پی���اوه‌‌به‌تواناو‌

دڵس���ۆزیی‌خۆی‌گه‌یشتوه‌‌به‌و‌ئاسته‌،‌نه‌ك‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌زاوای‌مامۆستا‌عه‌لی‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ باپیره‌،‌ئه‌و‌پیاوه‌‌دڵس���ۆزو‌له‌خۆبردوه‌یه‌‌بۆیه‌‌بوه‌ته‌‌زاوای‌مامۆس���تا‌عه‌ل���ی‌باپیر،‌خ���ۆ‌ئه‌گ���ه‌ر‌كۆمه‌ڵی‌ئیس���المی‌كاك‌پێموانییه‌‌ بكات،‌ دیاری‌ عه‌بدولس���تار‌هه‌ڵه‌ی‌كردبێت،‌به‌اڵم‌كاك‌عه‌بدولستار‌له‌وه‌‌گه‌وره‌تره‌‌پۆستێك‌وه‌ربگرێت،‌كه‌‌جێگه‌ی‌مشتومڕ‌بێت‌و‌كه‌سانێك‌هه‌بن‌نیشانه‌ی‌پرسیاری‌له‌سه‌ر‌دابنێن،‌وه‌ك‌له‌سه‌ره‌تایش���ه‌وه‌‌باس���مكردوه‌‌هێشتا‌سه‌ركردایه‌تی‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌بڕیارینه‌داوه‌و‌خه‌ی���اڵ‌و‌ روه‌وه‌‌ ل���ه‌و‌ هه‌رهه‌واڵێ���ك‌

پێشبینی‌كه‌سه‌كانه‌و‌هیچی‌تر.ب���ه‌اڵم‌وه‌ك���و‌بۆچون���ی‌خ���ۆم‌بۆ‌قس���ه‌و‌ له‌هه‌ن���دێ‌ دوركه‌وتن���ه‌وه‌‌قس���ه‌ڵۆك‌ب���ۆ‌دیاریكردنی‌كه‌س���انی‌پێشنیاركراوه‌كان،‌ پۆسته‌‌ بۆ‌ شایسته‌‌پێش���نیارده‌كه‌م‌كۆمه‌ڵ���ی‌ئیس���المی‌ڤی( پێشكه‌ش���كردنی‌)سی‌ له‌رێگه‌ی‌یه‌وه‌‌پۆسته‌كان‌دیاری‌بكه‌ن،‌هه‌ركه‌س‌مه‌رجه‌كانی‌تێدابو‌ده‌توانێ‌به‌شداربێت،‌لیژنه‌یه‌ك���ه‌وه‌‌ له‌الی���ه‌ن‌ ئه‌م���ه‌ش‌سه‌رپه‌رش���تی‌بكرێ���ت‌و‌ده‌رفه‌ت‌بداته‌‌هه‌م���و‌ئاره‌زومه‌ن���دان،‌به‌م‌ش���ێوه‌یه‌‌ده‌توانین‌هه‌موان‌له‌ئایینده‌ی‌حكومداری‌كۆمه‌ڵی‌ئیس���المی‌به‌شداربین‌و‌دوربین‌له‌هه‌ر‌گله‌یی‌و‌گازه‌نده‌یه‌ك‌كه‌‌بكرێت.

)والله من ورا ء القصد(

13 (٤2٦(‌سێشه‌ممه‌‌2٩/2٠١٤/٤ birura.awene@gmail.comبیروڕا

کاتێ شیرازەی کتێبێ شێواهەرپەڕەیەکی بۆ شوێنێ ئەڕوا

كۆمه ڵی ئیسالمی له به رده م ئه زمونی حكومداریدا

هه‌ندێ‌رۆژنامه‌و‌سه‌رچاوه‌ی‌هه‌واڵ‌لێره‌و‌له‌وێ‌ناوی‌

كه‌سانێكیان‌هێناوه‌‌گوایه‌‌كۆمه‌ڵ‌بڕیاریداوه‌‌ئه‌و‌

كه‌سانه‌‌بكاته‌‌وه‌زیر‌هێشتا‌سه‌ركردایه‌تی‌

له‌وباره‌یه‌وه‌‌بڕیارینه‌داوه‌و‌

هه‌رهه‌واڵێك‌له‌و‌روه‌وه‌‌خه‌یاڵ‌و‌پێشبینی‌

كه‌سه‌كانه‌و‌هیچی‌تر

هیچ‌یەك‌لەدەسەاڵتدارەکانی‌

بەغدا‌دانیان‌بەفیدراڵییدا‌نەناوە‌کە‌دەڵێن:‌اقلیمی‌کوردستان،‌وەك‌محافه‌زەیەك‌وەك‌پارێزگایەك‌سەیری‌هەرێمی‌کوردستان‌دەکەن‌کە‌بڕێك‌دەسەاڵتەکەی‌بەرفراوانترە‌

لەپارێزگایەکیتر

ئاراس‌فه‌تاح‌نوسه‌ری‌گۆشه‌ی‌له‌‌نزیکه‌وه‌‌به‌ه���ۆی‌کاری‌تایبه‌ت���ه‌وه‌‌ل���ه‌م‌ژماره‌ی���ه‌دا‌گۆشه‌که‌ی‌نانوس���ێت‌له‌گه‌ڵ‌داوای‌لێبوردن‌

له‌خوێنه‌ران.

‌‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز

مارتن‌هایدگه‌ر‌که‌له‌س���اڵی‌‌1889کۆچی‌ ‌1976 له‌س���اڵی‌ له‌دایکب���وه‌و‌له‌بیرمه‌ن���ده‌ یه‌كێك���ه‌ دواییک���ردوه‌گه‌وره‌كانی‌سه‌ده‌ی‌بیست.‌من‌له‌دوای‌ڕاپه‌ڕین���ه‌وه‌ن���اوی‌ئه‌م‌فه‌یله‌س���وفه‌به‌رگوێم‌ده‌که‌وێت،‌له‌م‌سااڵنه‌ی‌دواییدا‌ش���ابه‌رهه‌می‌که‌بون‌و‌کات���ه‌له‌الیه‌ن‌به‌رێز‌د.‌محمد‌که‌ماله‌وه‌وه‌رگێڕدراوه‌ته‌کوردی.‌من‌له‌م‌نوس���ینه‌مدا‌قس���ه‌م‌له‌س���ه‌ر‌ه���ه‌وڵ‌و‌کۆشش���ی‌دوکتۆری‌به‌رێ���ز‌نی���ه،‌به‌ڵكو‌قس���ه‌م‌له‌س���ه‌ر‌که‌س���ێک،‌ وه‌ك‌ هایدگ���ه‌ره‌ مارت���ن‌وه‌ك‌بیرمه‌ندێ���ک،‌له‌س���اته‌‌وه‌ختێکی‌ئێجگار‌ناس���کی‌مێ���ژوی‌ئه‌وروپا‌که‌ده‌س���تپێده‌كات‌ ڤایمه‌ره‌وه‌ له‌کۆماری‌هه‌ت���ا‌ڕایخی‌س���ێ‌و‌پاش���ان‌کۆتایی‌نازی���ه‌ت.‌له‌وتاری‌پرس���یار‌ده‌رباره‌ی‌ته‌كنه‌لۆجی���ا‌مارت���ن‌هایدگه‌ر‌چه‌مکی‌له‌چوارچێ���وه‌دان‌به‌ئه‌ڵمانی‌گش���تێڵ،‌ده‌ناس���ێنێت.‌ ئینفره‌منگ‌ به‌ئینگلیزی‌وه‌ك‌میتۆدێک���ی‌تایبه‌تی‌هایدگه‌ر‌بۆ‌الدان‌له‌زاراوه‌س���ازی‌ب���اوی‌مۆدرێنی‌فه‌لسه‌فی،‌ئه‌و‌خۆی‌چه‌مکه‌كان،‌له‌روی‌ئیتمۆلۆجیه‌وه،‌ده‌پشکنێت‌و‌جارێکی‌تر‌به‌مانای‌جیاواز‌به‌كاریانده‌بات.‌چه‌مکی‌گش���تێڵ‌له‌ئه‌ڵمانی‌کۆندا‌یانی‌ئامراز‌)ئه‌په‌راتۆس(،‌به‌اڵم‌هه‌روه‌ها‌به‌مانای‌س���کێڵتن‌دێ���ت‌که‌یان���ی‌کۆئه‌ندامی‌ئێس���قان‌ی���ان‌پێش���ه.‌وه‌ك‌ده‌زانین‌که‌ئێس���قان‌ڕاگری‌جه‌سته‌یه،‌که‌واته‌گش���تێڵ‌به‌مانای‌ڕاگ���رو‌‌دیاریکه‌ری‌چوارچێوه‌دێ���ت.‌ئێمه‌به‌هه‌مانش���ێوه‌له‌م‌ڕوانگه‌هایده‌گه‌ریه‌خۆیه‌وه‌له‌بیری‌هایدگه‌ر‌ده‌ڕوانین‌یانی‌گش���تێڵیانه‌که‌ناوه‌ڕۆک‌و‌چوارچێوه‌ی‌بیری‌ئه‌م‌که‌سه‌

چیه؟چوارچێوه‌‌گه‌ریه‌وه‌ ل���ه‌روی‌ ئه‌گ���ه‌ر‌بدوێی���ن‌هایدگه‌ر‌له‌س���ه‌ره‌تای‌هاتنی‌نازییه‌وه‌له‌س���اڵی‌‌1933بو‌به‌ئه‌ندام‌هه‌تا‌دواس���اڵی‌نه‌مانی‌ن���ازی‌‌1945ه���ه‌ر‌به‌ئه‌ندام‌مایه‌وه.‌ل���ه‌م‌ماوه‌یه‌دا‌بو‌به‌ڕاگری‌زانکۆی‌فرایبۆرگ،‌گه‌رچی‌ماوه‌كه‌ی‌ک���ورت‌بو،‌خۆی‌به‌فیوره‌ری‌)زاراوه‌یه‌ك���ی‌نازی���ه‌به‌مان���ای‌ڕابه‌ر‌ناوده‌برد.‌پاشان‌له‌دادگای‌ به‌كاردێت(‌دینازیفیکه‌یش���ن‌له‌نازیخستن‌هایدگه‌ر‌وه‌ك‌پروپاگه‌‌‌نده‌چیه‌ك���ی‌بی���ری‌نازی‌‌1951 س���اڵی‌ هه‌ت���ا‌ له‌قه‌ڵه‌م���دراو‌نه‌گه‌ڕایه‌وه‌س���ه‌ر‌وانه‌وتنه‌وه.‌شایانی‌باس���ه‌له‌سی‌و‌دو‌س���اڵی‌ژیانی‌پاش‌نازی���ه‌‌ت‌هایدگ���ه‌‌ر‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌نه‌په‌ش���یمانی،‌ن���ه‌داوای‌لێبورد،‌نه‌پیاداچونه‌وه‌ی‌كرد‌بۆ‌بیرو‌کرداره‌كانی‌سه‌رده‌می‌نازی،‌که‌نیشانه‌یه‌كی‌رونی‌بڕوابونی‌ته‌واویه‌تی‌به‌هه‌ڵسوکه‌وته‌كانی.‌زۆرێک‌هه‌ن‌به‌دوای‌پاس���اودا‌ده‌گه‌ڕێن‌ب���ۆ‌کاڵکردن���ه‌وه‌ی‌ئ���ه‌م‌ئه‌ندامبون‌و‌چاالکبون���ه‌وه‌ك‌نازیه‌ك.‌به‌اڵم‌با‌ئه‌م‌هه‌ڵس���وکه‌وته‌بخه‌ین���ه‌الوه،‌چونکه‌هایدگه‌ر‌وه‌ك‌که‌س���ێک‌نه‌ماوه،‌به‌اڵم‌وه‌ك‌بیر‌م���اوه،‌که‌واته‌بیری‌هایدگه‌ر‌ب���ه‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌ گرنگه‌نه‌ك‌ک���رداری.‌هه‌ڵس���وکه‌وتی‌هایدگه‌ر‌گرنگ‌ده‌كات‌ئه‌و‌په‌یوه‌ندیه‌توندوتۆڵه‌یه‌که‌له‌نێوان‌بیری‌هایدگه‌رو‌نازیه‌‌ت���دا‌هه‌یه.‌بیری‌نازی‌به‌گشتی‌بریتیه‌له‌ڕوانین‌له‌هه‌مو‌گه‌النی‌دونیا‌به‌که‌م‌و‌به‌بااڵ‌سه‌یرکردنی‌ئه‌ڵمان‌به‌جۆرێک‌که‌مافی‌ئه‌وه‌یان‌هه‌یه‌که‌ئاراسته‌كه‌ری‌سه‌رجه‌م‌مرۆڤایه‌تیبن.‌)دیاره‌ئه‌م���ه‌په‌رچه‌كرداری‌دۆخێکی‌شکس���تی‌ئه‌ڵمانه‌له‌جه‌نگ���ی‌جیهانی‌یه‌كه‌م‌و‌پاشان‌ناچارکردنیان‌به‌بژاردنی‌ق���ه‌رزه‌كان،‌بۆ‌ڕاڤ���ه‌ی‌ئابوری‌بنواڕه‌کین���ز(.‌له‌م‌پێن���اوه‌دا‌ده‌بێت‌خه‌ڵكی‌نزم‌و‌خراپ‌و‌پیس‌بس���ڕنه‌وه.‌دژایه‌تی‌جوله‌كه‌له‌لوتکه‌ی‌ئ���ه‌م‌کرداره‌دا‌بو،‌ب���ه‌اڵم‌ته‌نه���ا‌جوله‌كه‌نه‌ب���و،‌به‌ڵکو‌خه‌ڵك���ی‌که‌مئه‌ن���دام،‌کۆمۆنیس���ت،‌قه‌ره‌ج،‌غه‌یره‌ئاری،‌ئه‌مانه‌هه‌مو‌وه‌ك‌ڕه‌واییبه‌خشین‌ بۆ‌ به‌كارده‌هات‌ به‌هانه‌به‌کوش���تن،‌به‌خوێنڕشتن،‌به‌کردارێکی‌س���ڕینه‌وه‌ی‌ له‌هه‌وڵی‌ وه‌حش���یگه‌ری‌خه‌ڵکانێکی‌جیاواز.‌نازیه‌ت‌دیارده‌یه‌كی‌له‌ناکاو‌یان‌ناوازه‌نه‌بو‌له‌بیری‌ئه‌ڵمانیدا‌به‌ڵکو‌په‌یوه‌ست‌بون‌به‌خاک‌وخوێنه‌وه‌که‌شاڕه‌گی‌بیری‌ئه‌ڵمانی‌پێکده‌هێنێت‌)لێره‌دا‌ ڕابوردودا.‌ سه‌ده‌ی‌ له‌چه‌ندین‌ناتوانین‌زۆر‌له‌سه‌ر‌نازیه‌ت‌بدوێین(.

دژه‌ بیرمه‌ندێکی‌ هایدگ���ه‌ر‌ مارت���ن‌مۆدرێن���ه،‌کتێبی‌ب���ون‌و‌کات‌له‌هه‌مو‌که‌س‌زیات���ر‌دژایه‌تی‌دیکارت‌ده‌كات.‌

له‌دژایه‌تی‌ بریتی���ه‌ دژایه‌ت���ی‌مۆدرێن‌عه‌ق���ڵ،‌ک���ه‌دی���کارت‌وه‌ك‌باوک���ی‌عه‌قاڵنیه‌ت‌ده‌بینرێت،‌هه‌روه‌ها‌بریتیه‌له‌دژایه‌تی‌تاکێتی،‌زانس���ت،‌لۆجیک،‌ته‌كنه‌لۆجیا،‌دیموکراسی.‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌جێگای‌بایه‌خه‌که‌دژایه‌تی‌هایدگه‌ر‌بۆ‌مۆدێرنه‌له‌دژایه‌ت���ی‌ئه‌و‌بۆ‌جوله‌كه‌دا‌خۆی‌ده‌بینێته‌وه.‌با‌ساتێک‌له‌چه‌مکی‌یان‌به‌کوردی‌به‌هه‌ڵه‌ده‌یڵێن‌ داس���این‌دازاین‌بدوێین.‌چه‌مکی‌داساین‌کرۆکی‌بیری‌هایدگه‌ره.‌ئه‌م‌چه‌مکه‌یانی‌بون-له‌وێدا،‌یان‌بون‌له‌دونیادا.‌به‌مانایه‌‌كی‌ت���ر‌یانی‌بون‌له‌ش���وێندا.‌ب���ه‌م‌پێیه‌مرۆڤ‌بون���ی‌وابه‌‌س���ته‌یه‌به‌دونیاوه،‌ئاماده‌بونێکی‌ له‌دونیادا،‌ به‌ئاماده‌بونی‌هوش���یاریانه‌له‌میان���ه‌ی‌کات���دا،‌کات‌لێره‌دا‌وه‌ك‌ماهیه‌تێکی‌کۆتا،‌ئه‌مه‌ش‌ده‌مانبات���ه‌ب���واری‌مه‌رگ���ه‌وه،‌مه‌رگ‌گرنگترین‌چه‌مکی‌هایدگه‌ره.‌له‌ڕاستیدا‌م���ه‌رگ‌جێ���گای‌خ���ودا‌ده‌گرێته‌وه.‌وه‌ك‌چۆن‌له‌بی���ری‌ئاینیدا‌په‌یوه‌ندی‌دیارک���ه‌ری‌جۆری‌ به‌خ���وداوه‌ مرۆڤ‌په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌مانش���ێوه‌ بونیه‌ت���ی،‌مرۆڤ‌به‌مه‌رگ���ه‌وه،‌به‌کۆتایی‌کاته‌وه،‌دیاریکه‌ری‌جۆری‌بونیه‌تی.‌بۆیه‌مه‌رگ‌الی‌هایدگ���ه‌ر‌کرده‌یه‌کی‌هۆش���یه،‌بۆ‌نمونه‌ئاژه‌ڵ‌نامرن،‌یان‌به‌رد‌نامرێت.ئایا‌دازاین‌چ‌په‌یوه‌ندی‌به‌مۆدێرنه‌و‌جوله‌ك���ه‌و‌نازیه‌وه‌هه‌ی���ه.‌له‌رۆژگاری‌هایدگه‌ردا‌له‌ئه‌ده‌بیاتی‌دژه‌جوله‌كه‌دا،‌جوله‌كه‌ی���ان‌به‌خه‌ڵكێکی‌بێ‌واڵت،‌بێ‌جێگا،‌ناوده‌برد،‌خه‌ڵكێکی‌سه‌ر‌به‌هه‌مو‌دونی���ا،‌کۆزمۆپۆلیتان���ت.‌دیاره‌ئه‌مه‌ڕه‌گه‌زپه‌رستی‌ سیسته‌می‌ ده‌رئه‌نجامی‌ئه‌‌وروپی‌بو‌که‌قه‌ده‌غه‌بو‌جوله‌كه‌ببنه‌خاوه‌ن‌خاک.‌ب���ه‌م‌پێیه‌جوله‌كه‌ئه‌و‌که‌‌سه‌‌بو‌که‌بێ‌دونیا‌بو،‌که‌شارنشین‌بو،‌که‌مۆدرێن‌بو‌له‌روی‌په‌یوه‌ندیه‌وه‌به‌وه‌ی‌چه‌ندین‌زمانی‌ده‌زانی،‌له‌هه‌مو‌جێگایه‌ك‌وه‌ك‌می���وان‌وه‌هابو،‌ڕه‌گی‌نه‌بو،‌گه‌ڕیده‌‌بو،‌زیاتر‌سه‌رمایه‌داری‌و‌‌پێگه‌و‌ دروس���تکردنی‌ ئام���رازی‌ پاره‌پله‌وپایه‌ی���ان‌ب���و.‌هایدگ���ه‌ر‌جوله‌كه‌به‌بێ‌دونیا‌ناوده‌بات،‌له‌کاتێکدا‌ئاژه‌ڵ‌به‌دونیا‌هه‌‌ژار‌ناوده‌بات.‌به‌مانایه‌كی‌تر‌ئاژه‌ڵ‌پله‌یه‌کی‌بااڵتری‌هه‌یه‌له‌جوله‌كه‌الی‌هایدگه‌ر.‌بێ‌دونیایی‌جوله‌كه‌الی‌هایدگه‌ر‌یانی‌پش���تکردن‌له‌نیشتمان،‌بێ‌ڕه‌گ،‌بێ‌هه‌ڵوێس���ت،‌هه‌وڵدان‌بۆ‌س���ڕینه‌وه‌ی‌دابونه‌‌رێت‌و‌که‌لت���وره‌كان.‌به‌م‌پێیه‌جوله‌كه‌و‌مۆدرێن‌وه‌ك‌یه‌كن،‌له‌رۆژگاری‌هایدگ���ه‌ردا‌باوه‌ڕی‌زۆرێک‌له‌ئه‌ڵمان‌وه‌هابو‌که‌شۆڕشی‌ئۆکتۆبه‌ر‌له‌روسیا‌به‌ده‌ست‌جوله‌كه‌هاته‌ئاراوه.‌بۆیه‌دژایه‌ت���ی‌هایدگه‌ر‌ب���ۆ‌جوله‌كه‌له‌هه‌مانکات���دا‌دژایه‌تیه‌ب���ۆ‌کۆمۆنیزم‌هه‌روه‌ها‌دژایه‌ته‌بۆ‌لیبرالیزم.‌به‌‌م‌پێیه‌دژایه‌تیه‌بۆ‌به‌ریتانیاو‌ئه‌مه‌ریکا،‌چونکه‌لیبرالن.‌لیبراڵ‌بایه‌خ‌به‌به‌هاکانی‌تاک‌ئه‌دا‌له‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌هاکانی‌کۆمه‌ڵگادا.‌هایدگ���ه‌ر‌له‌کتێب���ی‌ڕه‌ش���دا‌هه‌م���و‌ئه‌مانه‌به‌یه‌ك���ه‌وه‌گرێئه‌دات‌له‌چه‌مکی‌ماشنش���افت‌که‌یان���ی‌به‌كاربردنێک���ی‌

خۆسه‌پێنه‌رانه.

هه‌ڤ���اڵ‌ه���اوڕێ‌ئازیزه‌ك���ه‌م.‌دوای‌‌گۆڕان‌ لیستی‌‌ له‌سه‌ر‌ خۆكاندیدكردنت‌بۆ‌پارێزگای‌‌سلێمانی‌،‌خۆت‌له‌به‌رده‌م‌ستایش���ی‌‌هه‌وادارانت‌و‌پ���ارو‌جنێوی‌‌نه‌یاره‌كان���ت‌ده‌بینیت���ه‌وه‌،‌ئه‌م���ه‌ش‌چاوه‌ڕوانك���راوه‌و‌هه‌مو‌ده‌زانین‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌م‌واڵته‌‌سیاس���ه‌ت‌ب���كات،‌ئه‌وه‌ی‌‌ل���ه‌م‌واڵته‌‌خۆی‌‌له‌ب���ه‌ره‌ی‌‌هێزه‌كاندا‌ببینێته‌وه‌،‌دیوێك���ی‌‌ڕه‌ش‌و‌دیوه‌كه‌ی‌‌

تری‌سپی‌‌ده‌بێت.هاوڕێم،‌)ئه‌گه‌ر(‌تۆ‌خۆت‌بیت،‌ئه‌گه‌ر‌تۆ‌پشت‌به‌سه‌رمایه‌ی‌‌مه‌عنه‌وی‌‌خۆت‌ببه‌س���تیت،‌پێویستت‌به‌وه‌‌نیه‌‌گۆڕان‌فوت‌پیا‌ب���كات‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌گه‌وره‌بیت‌و‌نه‌یاره‌كانیش���ت‌پاش���قولت‌لێبگرن‌تا‌پش���تت‌له‌عه‌رز‌بده‌ن.‌تۆ‌ئه‌گه‌ر‌خۆت‌بیت‌نه‌‌پێویس���تت‌به‌ستایشی‌‌گۆڕانه‌‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ببیت���ه‌‌ڕه‌قه‌مێكی‌‌گه‌وره‌،‌نه‌‌ته‌ش���هیرو‌جنێ���وی‌‌به‌رامبه‌ره‌كه‌ت‌كه‌مبكه‌نه‌وه‌.‌ له‌قوده‌رت���ت‌ ده‌توان���ن‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ش‌ده‌زانم‌ب���ون‌به‌ڕه‌قه‌می‌‌گه‌وره‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌خۆته‌وه‌‌نیه‌و‌ئه‌وه‌‌هێزێكه‌‌ئه‌و‌ڕه‌قه‌مه‌ت‌پێده‌به‌خش���ێت‌و‌

له‌جێی‌‌تۆ‌شێتێكیش‌هه‌بوایه‌‌هه‌ر‌ده‌بو‌به‌ڕه‌قه‌مێكی‌‌گ���ه‌وره‌و‌یه‌ك‌گۆڕانخواز‌جورئه‌ت���ی‌‌نه‌ده‌كرد‌به‌گۆڕان‌بڵێت‌كێ‌

كاندید‌بكه‌و‌كێ‌كاندید‌مه‌كه‌.هاوڕێم‌هه‌ڤاڵ‌ئه‌بوبه‌كر.‌من‌كێشه‌م‌نیه‌‌تۆ‌شیعرت‌له‌ڕۆژنامه‌ی‌‌)هاوكاری‌(‌نوس���یوه‌‌یان‌نا،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ش‌ده‌زانم‌ئه‌وه‌ی‌‌ئێستا‌شیعر‌بۆ‌گۆڕان‌ده‌ڵێت،‌ئه‌وه‌ی‌‌ئێس���تا‌فو‌به‌بوقدا‌ده‌كات‌دژ‌به‌ده‌س���ه‌اڵت،‌سه‌رده‌مانێك‌شیعری‌‌بۆ‌ئه‌و‌هێزانه‌‌نوس���یوه‌‌كه‌‌ئێس���تا‌ئێوه‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌ زۆرن‌ ده‌زان���ن.‌ به‌گه‌نده‌ڵیان‌كه‌‌له‌سه‌ر‌سفره‌ی‌‌گۆڕان‌كۆبونه‌ته‌وه‌و‌به‌ئاسانی‌‌به‌رگی‌‌گه‌نده‌ڵییان‌فڕێداوه‌و‌له‌گه‌ڵ‌خۆیدا‌جێهێشتوه‌.‌ ڕابردوشیان‌زوی���ر‌مه‌به‌‌هاوڕێ���م‌س���ه‌ربازگه‌لێك‌له‌خواره‌وه‌‌له‌ش���یعرو‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌هه‌مو‌

ناشرینییه‌ك‌ده‌بورێت.هه‌ڤاڵ‌گیان،‌هاوڕێ‌ئازیزه‌كه‌م.‌من‌ده‌زانم‌تۆ‌له‌هێزێكدا‌كاندیدی‌‌ئه‌وه‌نده‌‌ج���وان‌نیه‌،‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌جوان���ی‌‌كردوه‌‌به‌خۆت‌و‌ تۆ‌ به‌رامبه‌ره‌.‌ ناشرینیه‌كانی‌‌ئ���ه‌و‌س���ه‌رمایه‌‌مه‌عنه‌ویی���ه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌خۆتدا‌هه‌ڵتگرت���وه‌و‌بڕیارتداوه‌‌بچیته‌‌ن���او‌ئ���ه‌م‌گه‌مه‌یه‌وه‌،‌به‌خ���ۆت‌بزانی‌‌ی���ان‌نا‌ئیتر‌خۆت‌نیت.‌ئیتر‌له‌مه‌ودوا‌له‌جیاتی‌‌خۆت‌بیت،‌هه‌ڤاڵی‌‌گۆڕانی‌،‌ئیدی‌‌ده‌بێت‌چاوه‌ڕێی‌‌ئه‌وه‌ش‌بكه‌یت‌

پزیسكی‌‌ئه‌م‌شه‌ڕه‌ت‌به‌ربكه‌وێت.هاوڕێ���م‌كێش���ه‌ی‌‌من‌نی���ه‌‌تۆ‌چی‌ده‌كه‌ی���ت،‌ب���ه‌اڵم‌ده‌بێ����ت‌بزانی���ت‌ناكرێت.‌ به‌قسه‌‌ ته‌نها‌ به‌رپرس���یاریی‌‌قسه‌‌شتێكه‌و‌كرده‌وه‌‌شتێكی‌‌تر،‌ده‌بێ‌چاوه‌ڕێی‌‌ئه‌وه‌‌بكه‌ی‌‌كه‌‌كه‌موكوڕییشت‌

ده‌بێت‌و‌تۆ‌كه‌‌بڕیارتداوه‌‌له‌هێزێكه‌وه‌‌س���ه‌رت‌ النیكه‌م‌ س���ه‌رده‌ربێنیت‌خۆ‌

ده‌بێته‌‌ئامانجی‌‌هێزه‌كانی‌‌تر.هه‌ڤ���اڵ‌گی���ان،‌بڕوابكه‌‌ن���ه‌ك‌تۆ،‌پێغه‌مب���ه‌ری‌‌خواش‌له‌جێ���ی‌‌تۆ‌بێت‌ئه‌م‌هێزانه‌‌ش���تێكی‌‌بۆ‌هه‌ڵده‌به‌ستن‌و‌)ش���ێت(ێكی‌‌ناو‌بازاڕیش‌له‌جێی‌تۆ‌

بێت‌الی‌‌س���ه‌ربازه‌كانی‌‌گ���ۆڕان‌هه‌ر‌ده‌نگ‌ده‌هێنێت.‌قس���ه‌كه‌‌ئ���ه‌وه‌‌نیه‌‌تۆ‌كێی‌،‌قس���ه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌به‌خۆت‌بزانی‌‌یان‌نا‌ده‌بیته‌‌تۆپێك‌له‌نێو‌ده‌س���تی‌‌ئ���ه‌م‌هێزان���ه‌دا‌لوعب���ه‌ی‌‌جوانكردن‌و‌

ناشرینكردنت‌پێ‌ده‌كه‌ن.هه‌ڤ���اڵ‌ئه‌بوبه‌ك���ر،‌ئی���دی‌‌لێ���ره‌‌به‌دواوه‌‌تۆ‌خۆت‌نیت،‌تۆ‌كه‌س���ێكی‌‌تری‌.‌دیوێكت‌س���پیه‌و‌دیوێكت‌ڕه‌ش.‌ئیت���ر‌ئه‌وه‌یه‌‌سیاس���ه‌ت‌ل���ه‌م‌واڵته‌.‌م���ن‌ده‌زانم‌ئه‌و‌هێزه‌ی‌‌تۆ‌به‌به‌عس���ی‌‌له‌قه‌ڵ���ه‌م‌ده‌دات،‌ب���ه‌ده‌رزه‌ن‌فایلدار‌بون���ی‌‌ س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یدا‌ له‌نێ���و‌هه‌ی���ه‌و‌بێده‌نگیش���ه‌.‌ب���ه‌اڵم‌ده‌بینم‌هه‌وادارانیش���ت‌ب���ێ‌ئه‌وه‌ی‌‌پرس���یار‌له‌ڕابردوی‌‌تۆ‌بك���ه‌ن‌ده‌ڵێن:)‌هه‌ڤاڵ‌ئه‌بوبه‌كر‌نه‌ك‌هه‌ر‌به‌عس���ی‌،‌ئه‌ندامی‌‌داعش���یش‌بێت‌هه‌ر‌پارێزگاره‌(.‌ئیدی‌‌س���ه‌ربازه‌كانی‌‌ده‌س���ه‌اڵت‌دژایه‌تی���ت‌ده‌كه‌ن‌و‌هه‌وادارانیشت‌ئه‌و‌سه‌ربازانه‌ن‌

هه‌ڤاڵ‌هه‌رچییه‌ك‌بێت‌قبوڵیانه‌.‌هاوڕێم‌تۆ‌خۆت‌به‌ده‌ستی‌‌خۆت،‌خۆت‌فڕێداوه‌ته‌‌نێو‌ئه‌م‌ملمانێ‌نائاساییه‌وه‌.‌كولێرادا‌ له‌س���ه‌رده‌می‌‌ تۆ‌ده‌ته‌وێ���ت‌به‌خۆشه‌ویس���تی‌‌ بكه‌یت‌و‌ سیاس���ه‌ت‌هه‌موانه‌وه‌‌بۆی‌‌ده‌ربچیت؟‌دڵخۆشمه‌به‌‌ده‌كه‌ن،‌ ماڵه‌كه‌ت‌ گوڵباران���ی‌‌ به‌وه‌ی‌‌كه‌س���انێكیش‌هه‌ن‌له‌جیاتی‌‌گوڵ‌ڕقت‌تێده‌گرن،‌ده‌بێ‌قبوڵی‌‌بكه‌ی‌‌هاوڕێم‌تۆ‌خۆت‌ئه‌م‌ڕێگه‌یه‌ت‌هه‌ڵبژاردوه‌.‌ئه‌گه‌ر‌ڕه‌قه‌مێكی‌‌گه‌وره‌ش‌بیت‌ئه‌وه‌‌هی‌‌خۆت‌نیه‌‌هێزێكی‌‌تر‌پێتده‌به‌خش���ێت.‌مێژو‌پڕه‌‌له‌و‌سیاسییانه‌ی‌‌كه‌‌سه‌رده‌مانێك‌

ڕه‌قه‌می‌‌گه‌وره‌‌بون.

بابەت:‌وەسیەتنامە

من‌ک���ە‌هاواڵت���ی‌ش���اری‌هەڵمەتو‌قوربانیم‌وەسیەتێکم‌هەیە‌بۆ‌بەڕێزتان‌ئەگ���ەر‌بەس���نگێکی‌فراوان���ەوە‌لێ���م‌واتەنیش‌کەس‌ س���لێمانی‌ وەربگ���رن.‌

بەوەسیەت‌نەمردوە.لەم‌بانگەشەی‌هەڵبژاردنەدا‌هەرچەند‌سەرنجئەدەم‌هیچ‌جۆرە‌ئیتیک‌و‌لۆژیکێ‌نەم���اوە،‌گەش���توەتە‌ئ���ەوەی‌بچێتە‌قاڵبی‌تیرۆری‌کەس���ێتی‌بەرامبەرەوە،‌داوکارم‌لەبەڕێزت���ان‌ئەم���ر‌بفەرم���ون‌ئەوتابلۆ‌گەورەیەی‌لەس���ەر‌گۆش���ەی‌بازاڕی‌عەسری‌ڕوبەڕوی‌سەرای‌ئازادی‌دان���راوە‌لەس���ەر‌باگراوندێكی‌س���ەوز‌بەدەستەواژەیەک‌کە‌ئیماکەی‌هەڵەیە،‌النەبرێت‌تا‌هەڵبژاردنی‌داهاتو‌بۆ‌ئەوەی‌پارێزگار‌ ئەبێت���ە‌ ئەوکەس���ەی‌ کاتێک‌ئەگەر‌ئەو‌کەسەبێت‌کە‌لەنوسراوەکەدا‌

ناوی‌هاتوە،‌لەهەمو‌ڕۆژێکی‌کارکردنیدا‌لەجێبەجێکردن���ی‌ بەس���ەرکەتویی‌و‌بەڵێنەکانیدا‌بیری‌ئەم‌شارەی‌بخاتەوە‌کە‌نوس���ەر‌چەند‌هەڵەی���ە،‌چۆن‌ئەم‌هەمو‌ساڵەی‌کە‌حوکمڕان‌بون‌بەهەڵە‌حوکمی‌ئ���ەم‌خەڵکەیان‌ک���ردوە.‌خۆ‌ئەگەر‌نوس���ەریش‌بو‌بەپارێزگار،‌ئەوا‌

ئێم���ە‌چەند‌ ببین���ن‌ ئەوپێمانئەڵێ���ت‌نەمانهێشت‌ ش���ارەین‌و‌ ئەم‌ دڵس���ۆزی‌کەس‌حوکممان‌لەچنگ‌دەربێنێ‌،‌ئێوە‌

بەهەڵەدا‌برابون.

لەگەڵ‌ڕێزی‌زۆرماندا

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

النەواز‌کوڕی‌تااڵنکراو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گەڕەکێ‌غەدر‌لێکراوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شاری‌هەڵمەت‌و‌قوربانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

لەدایکبوی‌‌17/شوبات‌

بیرورا)426(‌سێشه‌ممه‌‌2014/4/29 14

هایدگه‌ر‌جوله‌كه‌به‌بێ‌دونیا‌

ناوده‌بات‌له‌کاتێکدا‌ئاژه‌ڵ‌به‌دونیا‌هه‌‌ژار‌ناوده‌بات‌به‌مانایه‌كی‌تر‌ئاژه‌ڵ‌پله‌یه‌کی‌بااڵتری‌هه‌یه‌له‌جوله‌كه‌الی‌

هایدگه‌ر

ئه‌گه‌ر‌ڕه‌قه‌مێكی‌‌گه‌وره‌ش‌بیت‌ئه‌وه‌‌هی‌‌خۆت‌نیه‌‌هێزێكی‌‌تر‌پێتده‌به‌خشێت‌

بیرمه‌ندی‌نازی‌مارتن‌هایدگه‌ر

بۆ‌هه‌ڤاڵ‌ئه‌بوبه‌كر

بەڕێز‌پارێزگاری‌سلێمانی‌

هەرکەسێکی

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

19‌»»

عه‌زیز‌ڕه‌ئوف

کێش���ەی‌ئۆکرانیاو‌کاریگەری‌لەسەر‌خۆرهەاڵتی‌ناوەڕاست،‌روسیا‌سەرگەرمی‌کێش���ەی‌ئۆکرانیایە،‌یەکاییکردنەوەی‌ئەم‌دۆسیەیە‌جگە‌لەوەی‌مەسەلەیەکی‌گرنگیەکەی‌ روس���یا‌ بۆ‌ س���تراتیژییە،‌پەیوەن���دی‌ چونک���ە‌ لەرادەب���ەدەرە‌بەئاسایشی‌نەتەوەیی‌و‌ئاسایشی‌ئابوری‌

روسیاشەوە‌هەیە.‌هەڵتۆقین���ی‌ئەم‌قەیران���ە‌پێناچێت‌لەختوخ���ۆڕا‌بێ���ت‌لەم‌ئان‌و‌س���اتەدا،‌بەاڵم‌بەر‌ل���ەهەر‌گریمانەیەک‌کە‌ئەمە‌گەمەیەکی‌رۆژئاوابێت‌بۆ‌مەشغوڵکردنی‌روسەکان‌یا‌راکێش���یان‌بۆ‌سازشکردن‌لەس���ەر‌دۆس���یەکانی‌تر‌لەدونیا،‌وەک‌سەردەمی‌ گەورەکانی‌ لەیارییە‌ بەشێک‌جەنگی‌س���ارد،‌بەدورنازانرێت‌کێشەی‌

ئۆکرانیا‌سەری‌ئەسەد‌بخوات‌و‌قەیرانی‌سوریا‌بەالیەکدا‌بخات.

‌سوریا‌گرنگە‌بۆ‌روسیاو‌کەوتۆتە‌نێو‌ستراتیژیەتی‌کرملن‌بەاڵم‌هەرگیز‌وەک‌ئۆکرانیا‌گرنگ‌نییەو‌ناکەوێتە‌نێو‌بازنەی‌ئاسایشی‌‌نەتەوەیی‌و‌شادەماری‌ئابوری‌مۆس���کۆ.‌ئۆکرانی���ا‌جیاتر‌لەشیش���ان‌دەکەوێت���ە‌ن���او‌بازنە‌هەس���تیارەکەی‌مۆس���کۆ‌ک���ە‌روس���ەکان‌ئامادەب���ون‌لەمان���ەوەی‌ بەرگ���ری‌ تادوافیش���ەک‌شیشان‌بکەن‌لەژێر‌رکێفی‌خۆیان‌و‌هەر‌واش���یانکرد،‌بەدورنازانرێت‌بۆ‌ئۆکرانیا‌روس���یا‌ئامادەی‌جەنگ���ی‌ئەتۆمی‌بێت‌ئابوری‌ لەش���ادەماری‌ بەرگری‌ لەپێناو‌

خۆی‌لەگەڵ‌ئەوروپا.‌ب���ەاڵم‌بەرل���ەوەی‌کار‌بگات���ە‌ئەم‌مەترس���یەو‌هەڕەش���انە‌تولەرێگای‌تر‌م���اون‌بگیرێنەبەر‌لەالی���ەن‌هەردو‌الی‌رۆژئ���اوا‌بەتایبەتی‌واڵتە‌یەکگرتوەکانی‌

ئەمەریکا‌کە‌دانوستان‌و‌سازشی‌لەسەر‌بکەن.

‌س���وریا‌یەکێک‌لەو‌دۆسیانەیە‌رەنگە‌بێت���ە‌پێش���ەوەو‌گومان���ی‌تێدانیی���ە،‌لەبەرامبەر‌ئۆکرانیا‌سازش���ی‌لەس���ەر‌بکات،‌بەمەش‌ئۆکرانیا‌س���ەری‌ئەسەد‌دەخوات.‌دوای‌مەش���غوڵکردنی‌روسیا‌بەئۆکرانی���او‌یەکاکردنەوەی‌تاڕادەیەک‌کێش���ەی‌ئۆپزیسیۆن‌لەس���وریا،‌چەکە‌دەس���ت‌ دەگەن���ە‌ پێش���کەوتوەکان‌ئۆپۆزیسیۆنی‌س���وری،‌ئەوە‌لەکاتێکدا‌سوپای‌ئەسەد‌لەماوەی‌رابردو‌کۆنتڕۆلی‌زۆربەی‌ناوچە‌س���تراتیژیەکانی‌دەست‌سەر‌ بەتایبەتی‌ گرتەوە،‌ ئۆپۆزیسیۆنی‌

سنورەکانی‌لوبنان‌.مەبەس���تیانە‌ ئەمەریکیەکان‌ ‌ب���ەاڵم‌لەس���نوری‌ یەکاییک���ەرەوە‌ جوڵ���ەی‌ئوردنەوە‌بێت‌تابەتەواوی‌کۆنتڕۆڵی‌دوای‌روخانی‌ئەسەد‌بکەن،‌نیگەرانی‌ئەمەریکا‌

ش���اراوە‌نەب���و‌لەدەس���تێوەردانەکانی‌تورکی���او‌وروژانەکان���ی‌جەنگی‌تایەفی‌لەلوبنان‌یاخود‌ستریس‌لەبەرزاییەکانی‌ج���ۆالن‌بەگش���تی‌و‌دەس���ەاڵتی‌گروپە‌توندڕەوەکان‌لەریزی‌ئۆپۆزیسیۆن،‌جگە‌لەنیگەرانی‌واڵتانی‌کەنداو‌لەئیخوانەکان‌لەس���وریا‌بەتایبەتی‌و‌ب���ەهاری‌عەرەبی‌

بەگشتی.‌لەبەر‌ئەم‌هۆکارانەی‌ئاماژەمانپێدان‌و‌فاکتۆری‌داخراوی‌تری‌نێوان‌روس���یاو‌دەرگای���ەک‌ بەدورنازانرێ���ت‌ خۆرئ���اوا‌بەروی‌چارەسەری‌مامناوەند‌بکرێتەوەو‌سازش‌لەمبەرو‌ئەمبەر‌بێتە‌ئاراوە،‌لەو‌دۆسیانەش‌قەیرانی‌سوریا‌بەدورنازانرێت‌بەزیانی‌ئەس���ەد‌تەواوبێ���ت‌و‌ئۆکرانیا‌س���ەری‌ئەس���ەد‌بخوات،‌چونکە‌راستە‌سوریا‌بۆ‌ستراتیژیەتی‌روسەکان‌گرنگە‌بەاڵم‌هەرگی���ز‌بارتەقای‌جیۆپۆلەتیک‌و‌

ئابوری‌ئۆکرانیا‌نا...

ئۆکرانیا،‌سەری‌ئەسەد‌دەخوات‌سەباح‌تاهیر

الفیته‌یه‌کی‌هه‌ڵبژاردن‌له‌سه‌ر‌بازاڕی‌عه‌سری‌شاری‌سلێمانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌زریان

15 (426( سێشه ممه 2014/4/29 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

فیلمی دیكۆمێنتاری ته ندروستی

3-3

له و یه كێكه ته ندروس���تی میدی���ای میدیایان���ه ی كه ئێس���تا له ئاس���تی جیهاندا بوه ت���ه جێگای گرنگیپێدان، بۆی���ه ئ���ه م میدیایه ته نه���ا له كاری رۆژنامه نوسیدا به دواداچونی هه واڵ و كورتناكرێته وه ، به ڵكو ئێس���تا كاری بوه ته ته ندروس���تی دیكۆمێنت���اری ژانه رێكی گرن���گ و كاریگه ری میدیای

بینراو.كوردیدا له میدی���ای ئێس���تا ئه وه ی بونی هه یه گفتوگۆی ته ندروس���تیه ، بانگهێش���تكردنی چه ند میوانێكه بۆ ئه و جۆره وتوێ���ژه ، ئه مه له كاتێكدا ئه م جۆره به رنامانه له روی زانس���تی میدیاییه وه كه متر كاریگه ری له س���ه ر بین���ه ر دروس���ت ده كات، ته نان���ه ت هه ندێكجاریش بینه ر توش���ی مه له ل

ده كات.به رنامه ی دیكۆمێنتاری ته ندروس���تی په روه رده یی ، له به رنامه ی به ش���ێكه حه س���ه ن مه كاویش ئام���اژه ی به وه ده كات كه ئ���ه م جۆره به رنامانه كار له سه ری رابردوو ئێس���تاو پێشبینی بۆ داهات���و ده كات، ئه كرێت چیرۆكی ئه م جۆره به رنامان���ه روداوێك بێت له ئێس���تادا یاخود له راب���ردودا بونی هه بوبێ���ت، ی���ان په یوه ندی���دار بێت

به ژیانی كه سیه وه .هه مو به رنامه یه كی ته ندروس���تی كار له سه ر ئاسۆی بیركردنه وه ی تاكه كان ده كات، به اڵم به رنامه ی دیكۆمێنتاری كار له س���ه ر ه���زی وه رگ���ر ده كات، ده بێت س���تونی كاریگه ریی به وه ش له س���ه ر رۆش���نبیریی ته ندروس���تی

تاكه كانی كۆمه ڵگا.بۆ نمونه رێكخراوی یونس���ێف فیلمی له س���ه ر به رهه مهێنا دیكۆمێنت���اری به ه���ۆی من���دااڵن وش���كبونه وه ی سكچون به نه خۆش���ی توش���بونیان له واڵت���ی میس���ر، ل���ه و به رنامه یه دا دوای بردن���ی منداڵه كه بۆ الی دكتۆر سكااڵكردنی دایكی به ده ست توشبونی سكچون، به نه خۆش���ی منداڵه كه یان ده ستنیشانكردنی رێگاچاره ی گونجاو ك���ه رۆژانه له رێ���گای ده رمانێكه وه ئه وی���ش دایكاندای���ه له به رده س���ت گی���راوه ی ش���روبی دژه س���كچونه چۆنیه ت���ی به كارهێنانیه ت���ی له ژێ���ر

چاودێری دكتۆری پسپۆردا. بۆی���ه پێویس���ته له س���ه ر وه زاره ت و رێكخراوه ته ندروستیه كان یارمه تیده ی ئه م جۆره كارانه بن چونكه كاریگه ری ئابوری له سه ر گه شه ی كۆمه اڵیه تی و تاك ده بێت، هه روه ها كاریگه ریش���ی له س���ه ر رۆشبنیریی و گه ش���ه پێدانی

هزری تاكیش ده بێت.بۆ نمونه له ئێس���تادا له زانكۆی جونز هۆبكنز كه كولیژی ته ندروستی گشتی په یوه ندییه كانی ناوه ن���دی تێدای���ه بونی هه ی���ه ، چونكه لێكۆڵه ره وه كان پێیانوایه په یوه ندیكردن و میدیا كلیلی گۆڕانكاری مه عریفه و ئاراس���ته كردنی

بۆ جێگیركردنه وه ی فكری نوێن.چیرۆكه كان كه له كوردستاندا له بواری ته ندروس���تیدا زۆرن و ده كرێ���ت وه ك چه ندین م���اده ی میدیایی مامه ڵه یان له گ���ه ڵ بكرێ���ت، ب���ه اڵم میدی���ای دوباره هێن���ده ی خه ریك���ی ئێم���ه به رهه مێنانه وه ی���ه هێن���ده خه ریكی داهێن���ان نی���ه . ئ���ه و بابه تانه ی كه ده كرێ���ت ببێت���ه م���اده ی به رنامه ی پیسبونی ته ندروستی ، دیكۆمێنتاری ژینگه ، توندوتیژی خێزانی ، تاوانكاریی ته ندروستی رێكخس���تنی كوش���تن، خێزان... كاركردن له سه ر ئه م جۆره له به رنامه ی به شێك ده بنه به رنامانه پێویسته په روه رده یی ، ته س���قیفی و م���اوه ی ئه و به رنامان���ه كورتبێت بۆ ئه وه ی بینه ر بێ���زار نه بێت كه مترین كات���ی 15 خول���ه ك و زیاترین���ی 52 خوله ك بێ���ت. هه روه ه���ا گرنگترین ماده كه پێوسته كاری له سه ربكرێت ده رونناس���ی منداڵ و س���ایكۆلۆژیای تاك���ه ، چونكه ئه م دو بواره زۆرترین كاریگه ری له س���ه ر بونیادی ده رونی بۆیه هه یه . ته ندروس���ت كۆمه ڵگای پێویس���ته میدیای ئێمه ی ئیدی كار له س���ه ر ئه م ج���ۆره ئاراس���ته كردنه بكات، چونكه ئه م جۆره له كاركردن زیات���ر ش���وێن و كاریگه ری له س���ه ر

كۆمه ڵگا ده بێت.

پەرلەمان���ی لەهەڵبژاردن���ی کوردس���تانی ساڵی 2013 چەند پزیش���کێک لەئاس���تە جیاکانی لیس���تێکی لەچەن���د تەم���ەن و جی���اواز کاندیدکران، هەندێکیان مامۆس���تای زانک���ۆو ئەکادیمی و وردو پس���پۆڕی هەندێکی���ان شارەزاو هەندێکیشیان سیاسەت پیشەی س���ەرەکییان بو، بەاڵم بەداخەوە ئەوەی جێی تێڕامان و ئ���ەوە ب���و هەڵوێس���تەکردن کاندیدانە ئ���ەو زۆرب���ەی بوکە لەبەدەستهێنانی شکس���تیانهێنا متمان���ەی هاواڵتی���ان. هۆکاری ئەم شکس���تانە هەمە الیەنەیەو گرنگترینیان پەیوەندی بەخودی هەیە، کارەکەی���ەوە پزیش���ک و سەرەڕای تێکەاڵوی و مامەڵەکردنی ڕۆژان���ە و بەردەوامی پزپش���کان )بەحوکم���ی کارەکەیان( لەگەڵ هاواڵتیان بەاڵم ئاستی پەیوەندییە گش���تییەکانیان نزمترین ئاستی پزیشکان هەروەها تۆمارکردوە، لەب���ەر س���ەرقاڵی کارەکەی���ان چانسی هەماهەنگی و دەرکەوتن و لەهەڵب���ژاردن دەرچونی���ان "بۆ تر لەپیش���ەکانی کەمت���رە بێژەر"، یان ڕۆژنامەنوس نمونە دەبێ ئەو ڕاس���تیەش بزانین کە کاریگەری س���ۆزو سایکۆلۆجیاو بۆچون���ی س���ەرکردایەتی حزب لەسەر زۆرێک لەدەنگدەری ئێمە کەسێتی و لەکاریگەری بەهێزترە پێویستی و بەرنامەی کاندیدەکە.

پزیش���کان شکس���تی پەرلەم���ان ب���ۆ لەس���ەرکەوتن هەیەو نەخ���وازراوی ئەنجام���ی لیژنەی الوازی ه���ۆی دەبێت���ە تەندروستی لەپەرلەمان و ئەمەش نییەو گش���تی لەبەرژەوەن���دی لەپەرلەمان پزیش���ک نەبون���ی دەبێ���ت س���ەلبی کاریگ���ەری هاواڵتیان سودمەندبونی لەسەر

لەبەرزترین ئاس���تی تەندروستی کە مافێکی ڕەوای گشت تاکێکی

کۆمەڵە.ئەگ���ەر س���ەرکردایەتی الیەنە سیاسیەکان لەبەرنامەی کاریاندا بەریفۆرمی ب���دەن پێش���ترێتی تەندروستی ئەوا پێویستە سەیری هەگبەو س���یڤی ئەو پزیش���کانە بکەن کە دی���اری دەکرێن وەک کاندیدی حیزبەکەی���ان تا بزانن چەندێ���ک بەرنامەو پالنیان پێیە بۆ ئەنجامدانی ریفۆرم لەسیستمی لێکۆڵین���ەوە تەندروس���تیدا، بکەن لەبونی پاڵپش���تی لەالیەن پزیش���کانی هاوپیش���ەیانەوە بۆ لەپێناوی ئەوەی هەماهەنگیانبن بەدیهێنان���ی ئ���ەو ئامانج���ەدا، بەکاندیدو کاتێکیش کە دەکرێن کێبڕکێی گۆڕەپانی دەنێررێن���ە هەڵبژاردن کە گۆڕەپانێکی نامۆو نوێیە بۆ زۆربەی پزیش���کان، ئا ل���ەم کاتەدا ئەگەر ڕاس���تەوخۆ پاڵپش���تی و پش���تگیری نەکرێن لەالیەن رێکخستنی حیزبەکەیانەوە ئەوا زۆر ئەستەمە پزیشک بتوانێ س���ەرکەوتوبێت ل���ەو کێبڕک���ێ

شەکەتکەرو هەستیارەدا. پرۆسەی دیاریکردن و پاڵپشتی لەس���ەر گرنگ���ە زۆر کاندی���د بنەمای زانس���تی و پیشەیی بێت بێگومان بەدەستهێنانی متمانەی هاواڵتیان وسەرکەوتنی پزیشکانی لێدەکەوێت���ەوە. ئ���ەو کات���ەش کەمتەرخەم پزیش���ک پێویستە نەبێ���ت لەئەنجامگەیاندن���ی ئەو پەیام���ەی ک���ە پێیس���پێردراوە پێویستە سەیری ئەو پۆستە بکات وەک تەکلی���ف نەک تەش���ریف، بۆ ئەوەی ببێتە جێی ش���انازی هاواڵتی و هاوپیش���ەکانی و ڕۆڵی خۆی ببینێ���ت لەبەرزکردنەوەی پەیوەندی دابەزی���وی کێرڤ���ی

گشتی پزیشکان.

سیاسەتی تەندروستی دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده ینوسێت

پزیشک و هەڵبژاردن

ئا: كورده عه بدولكه ریمدكتۆر ئیمان ئه حمه د پس���پۆڕی گه شه ی

منداڵ

نه خۆش: كاتێك منداڵه كه م خواردن كه م بخوات چی بكه م؟

دكت���ۆر: ئه گ���ه ر منداڵه ك���ه ت كێش���ه ی ته ندروستی نه بو هیچ كاتێك له منداڵه كه ت توڕه مه به كه نانی نه خوارد چونكه منداڵ خۆی ده زانێت ئه گه ر برسی بێت یان تێر، هه روه ها باش���تره دایكان ئه وه بزانن كه منداڵه كه ی���ان چه ندێك ده خ���وات. ئه گه ر ه���ه ر وه ك رۆژانی تر بو ئه وه ئاس���اییه و

منداڵه كه خۆی كه مخۆره .نه خ���ۆش: هه ندێ جار منداڵ نان ناخوات نه سته له و پسكیت و شیرنی ده خوات، ئایا ده كرێت پش���ت به مانه ببه س���تین له بری

خواردن؟دكتۆر: ئه م���ه هه ڵه یه كی ت���ری دایكانه كاتێك منداڵه كه یان ن���ان ناخوات پاره ی ده ده نێ ش���تی تر بخ���وات. ئه مه هه ڵه یه هه وڵبده له و كاتانه ی برسی ده بێت پاره ی نه ده یتێ شتی ده ره وه بكڕێت بۆیه ئه ویش ناچار ده بێت ئه وه ی ماڵه وه بخوات و خۆی تێر بكات ئه گه ر كه میش بخوات هه ر ئه وه

باشتره .نه خ���ۆش: چۆن هه وڵبده م منداڵه كه م نان

بخوات.دكت���ۆر: چه ن���د رێگایه ك ه���ه ن كه زۆر باشن و وا له منداڵ ده كه ن خواردن بخوات.

ئ���ه و خواردنه ی ئه و ح���ه زی لێیه تی بۆی ئاماده بك���ه ، یان هه وڵب���ده له گه ڵت ئه و خواردن���ه ئاماده بكه كه ح���ه زی لێیه تی . بك���ه له هاوڕێكان���ی داوا هه ندێكج���ار ب���ا له گه ڵی ن���ان بخ���ۆن و خواردنیان بۆ ئاماده بكه به دڵ���ی ئه وان، چونكه زۆرجار منداڵ حه ز ئه كات له گه ڵ هاوته مه نه كانی خۆی ن���ان بخوات. هه وڵب���ده ئه و قاپ و كه وچكانه ی بۆ به كاربهێنیت كه ره س���می فیل���م كارتۆن���ی تێدای���ه یاخ���ود وێنه ی هه ر كه س���ێك ك���ه الی ئ���ه و بایه خداره و ل���ه و گۆڕانكاری���ی الی . خۆشه ویس���ته خواردنانه بكه ك���ه رۆژانه بۆی ده كه یت، هه ندێ خواردن له وانه یه ئێس���تا نه یخوات به اڵم چه ند رۆژێكی تر حه زی لێیی ده بێت و ده یخوات. با خواردنیش كه م بخوات به اڵم ده بێت هه مو كاتێك ژه مه كانی بۆ دابنێیت ئه گه ر تۆزێكیش بخوات هه ر باشه له وه ی هیچ نه خوات و په نا بۆ خواردنی ش���یرینی به رێ���ت. هه وڵب���ده الیه نی باش���ه ی ئه و خواردنانه بۆ منداڵه كه ت باس بكه یت كه

نایخوات به سوده بۆی .نه خۆش: كه ی س���ه ردانی پزیشك بكه م ئه گ���ه ر منداڵه ك���ه م كێش���ه ی خواردنی

هه بو؟دكتۆر: ئه گه ر كێش���ه ی له گه ش���ه و بااڵو هه روه ها له خه و جوڵه و چاالكی هه بو ئه وا پێویسته سه ردانی پزیشك بكه یت، به اڵم ئه گه ر ئه م كێش���انه ی نه بو ئه وه شتێكی

ئاساییه منداڵ خواردن كه م بخوات.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

)خۆراكی منداڵ(

هه ن���دێ خ���و ه���ه ن كه له دوای زۆرینه ی خه ڵك���ی نانخ���واردن خوی���ان پێوه گرتوه به بێ ئه وه ی ئاگاداری بۆیه ب���ن، مه ترس���یه كانی بواریی ش���اره زایانی به پێی پزیش���كی ئه بێت هه وڵبده یت بۆ ته ندروستیه كی باشتر خۆت

له م خووانه به دوربگریت.دوركه وتن���ه وه -1به پێ���ی له جگه ره كێش���ان. خواردن���ی لێكۆڵین���ه وه كان جگه ره ی���ه ك دوای نانخ���واردن وه ك ئ���ه وه وای���ه 10 جگه ره ت كێش���ابێت. به م���ه ش ئه گ���ه ری توشبونت به شێرپه نجه زۆر زیاتره

له خه ڵكی تر.

2- خواردنه وه ی چا. خواردنه وه ی چا دوای نانخواردن ئه بێته هۆی دره نگ چا چونكه پرۆتینات هه رسكردنی بڕێكی زۆر ترش���ه ڵۆكه كانی تێدایه كه كێش���ه بۆ ئه و جۆره ی خۆراك

دروست ده كات.3- خۆشۆردن. راس���ته وخۆ دوای نانخواردن خۆت مه شۆ. چونكه له و كاتانه بڕێك���ی زۆر خوێن ده چێت بۆ قاچ و ده س���ت و گ���ه ده به مه ش ئه بێته هۆی خاوكردنه وه ی كرداری

هه رسكردن.4- رێك���ردن دوای نانخ���واردن. ئه مه ش هه ڵه یه كی ت���ره زۆرینه ی خه ڵك���ی ده ڵێ���ن ئه م���ه باش���ه ، به اڵم له راس���تیدا ئ���ه م خوه زیان به ته ندروس���تی ده گه یه نێت چونكه

ل���ه م كاته ئه بێت���ه هۆی كۆئه ندامی ماندوكردن���ی گه ده به م���ه ش ه���ه رس و ناتوانێت ك���رداری . هه رس

به باشی جێبه جێ بكات.مه كه ره وه . پشتێنه كه ت -5نانخواردن له دوای واباشتره یه كسه ر پشتێنی پانتۆڵه كه ت نه كه یته وه . چونك���ه ئه بێته چه وریی كۆبون���ه وه ی ه���ۆی

له ناوچه ی ورگ و كه مه ر.6- می���وه خ���واردن. خواردنی ئه بێته نانخ���واردن دوای میوه به هه واو گ���ه ده پڕبون���ی هۆی ئاوس���انی س���ك. باش���تره دو میوه نانخ���واردن دوای كاتژمێر

بخورێت.

هه میشه له م خووانه ی دوای نانخواردن دوربكه وه

ب���واری ش���اره زایانی به پێ���ی پزیش���كی هه ندێ خۆراك رۆڵی گرنگی���ان هه یه له كه مكردنه وه ی سودی ده كرێت له ش و چه وریی لیوه ربگیرێ���ت بۆ كه مكردنه وه ی كێش، ئ���ه و خۆراكانه ش بریتین

له :* دارچی���ن و زه نجه فیل. هه ندێ وردبكه و به باش���ی زه نجه فی���ل كه وچكێ���ك بچوك���ی دارچی���ن تێكه ڵ���ی بكه و پاش���ان بیخه ره هه ندێك ئاو. ئه م گیراوه یه رۆژی

دو جار بخۆره وه .

* بیبه ری ت���ون. هه وڵبده هه ر بڕێك ده یخۆیت ك���ه خۆراكێك بیبه ری تون���ی له گه ڵدا بخۆیت، یاخ���ود هه ن���دێ بیب���ه ری تون بخه یته سه ر زه اڵته و له ژه مه كاندا

بیخۆیت.* لیمۆ. چه ند پارچه لیمۆیه ك ورد بكه و بۆ ماوه ی 15 خوله ك له ئاودا بیكوڵێنه پاش���ان رۆژانه ئه م بیخ���ۆره وه . له به یانیان���دا گیراوه ی���ه یارمه تی له ش ده دات ب���ۆ رزگارب���ون له تواندن���ه وه ی له ش پاككردن���ه وه ی چه وریی و

له ژه هر.س���یر. كه ل���ه رم و *ش���ۆربای هه ندێك كه له رمی وردكراو له گه ڵ چه ن���د ده نكه س���یرێك تێكه ڵ به ی���ه ك بك���ه و پاش���ان خوێ و بكه و به س���ه ردا ره شی بیبه ری نیوه ڕوان و و به شۆربایه ك بیكه

ئێواران پێش نانخواردن بیخۆ.* چای س���ه وزو نه عنا. رۆژانه بڕێك چای سه وزو له گه ڵ هه ندێ نه عنا تێكه ڵ به یه ك بكه و بیخه ره ئاوی گه رمه وه بۆ ماوه 1 كاتژمێر

پاشان بیخۆره وه .

به 5 خۆراك چه وریی له شت كه م بكه ره وه

‌ئا:‌رۆژ‌ئه‌حمه‌د

دیواری‌شه‌قامه‌كانی‌باژێرو‌شاره‌كانی‌رۆژئاوای‌كوردستان،‌به‌و‌نوسین‌و‌

دروشمانه‌‌ره‌شكراونه‌ته‌وه‌‌كه‌‌گوزارشت‌له‌ناڕه‌زایی‌‌خه‌ڵكی‌‌ده‌كه‌ن‌

به‌رامبه‌ر‌یه‌كگرتنی‌‌سێ‌‌حزبی‌‌كوردی‌‌له‌ژێر‌ناوی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌

كوردستان،‌چونكه‌‌پێیانوایه‌‌ئه‌و‌هه‌نگاوه‌‌بۆ‌توندكردنه‌وه‌ی‌‌

ئه‌و‌فشارانه‌یه‌‌كه‌خراونه‌ته‌‌سه‌ر‌كانتۆنه‌كانی‌‌رۆژئاوا،‌بۆیه‌‌

سه‌ركرده‌كانی‌‌پ.د.ك‌رێگه‌یان‌لێگیرا‌له‌هه‌ولێره‌وه‌‌بچنه‌وه‌‌رۆژئاوا.‌‌

س���ه‌ره‌تای‌ئ���ه‌م‌مانگ���ه‌‌هه‌ریه‌ك‌له‌پارت���ی‌دیموكراتی‌كورد‌له‌س���وریا‌)ئه‌لپارت���ی(،‌له‌گه‌ڵ‌‌پارت���ی‌ئازادی‌كورد‌)پاك(‌و‌پارت���ی‌یه‌كێتی‌كورد‌له‌س���وریا‌)یه‌كێت���ی(،‌له‌ژێر‌چه‌تری‌ی���ه‌ك‌حزبی‌‌سیاس���ییدا‌یه‌كیانگرت‌و‌ناویان‌له‌خۆی���ان‌نا‌پارتی‌دیموكراتی‌كوردس���تان‌ك���ه‌‌ته‌نیا‌ن���اوی‌واڵتی‌

"سوریا"یان‌بۆ‌زیادكرد.‌له‌كاتێكدا‌س���ه‌ركرده‌كانی‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌و‌پارتانه‌،‌بڕیاره‌كه‌یان‌به‌هه‌نگاوێكی‌"مێژویی"‌وه‌سفده‌كه‌ن.‌له‌وانه‌‌مسته‌فا‌جومع���ه‌،‌س���ه‌رۆكی‌پارتی‌ئ���ازادی‌پێش���و،‌رایگه‌یاند،‌"ئه‌م‌یه‌كگرتنه‌‌بۆ‌كوردستان"،‌ به‌رۆژئاوای‌ خزمه‌تكردنه‌‌به‌اڵم‌به‌ش���ێك‌له‌خه‌ڵك���ی‌رۆژئاوای‌كوردس���تان‌و‌چاودێران���ی‌‌سیاس���ی‌،‌

له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌بۆچونه‌دا‌نین.‌س���ه‌ركرده‌كانی‌ئه‌و‌پارته‌‌نوێیه‌ش‌بارزانی‌و‌ مه‌س���عود‌ كه‌‌ نایش���ارنه‌وه‌‌پارته‌ك���ه‌ی،‌"هاری���كاری‌و‌خه‌رج���ی‌كۆنگره‌و‌كۆمه‌كی‌پێكردون،‌هه‌رچه‌نده‌‌كێش���ه‌ی‌ كۆنگره‌كه‌یان���دا‌ له‌كات���ی‌زۆر‌دروس���تبوه‌،‌به‌تایبه‌تی‌له‌س���ه‌ر‌هه‌ڵبژاردن���ی‌س���ه‌رۆكێك‌و‌ئه‌ندامانی‌ئه‌لپارتی،‌ وته‌بێژی‌ س���ه‌ركردایه‌تی"،‌

نوری‌بریمۆ‌وای‌‌وت.‌له‌گه‌ڵ‌گه‌یشتنی‌ئه‌ندامانی‌وه‌فدی‌ئه‌م‌حزبه‌‌نوێیه‌‌بۆ‌سه‌ر‌ ئاسایشی‌ س���نوره‌كانیان،‌ سه‌ر‌س���نوری‌كانتۆنی‌جی�زیره‌ی‌رۆژئاوای‌له‌ئه‌ندامه‌كانی‌ زۆرێ���ك‌ كوردس���تان‌س���ه‌كردایه‌تیه‌كه‌ی‌‌پارت���ه‌‌نوێك���ه‌ی‌‌ره‌وانه‌ی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌كرده‌وه‌.‌‌له‌دوای‌ئ���ه‌و‌روداوه‌‌نوێنه‌رانی‌ئه‌م‌له‌پ.د.ك.س،‌ یه‌كیانگرتوه‌‌ حزبانه‌ی‌په‌نج���ه‌ی‌تۆمه‌تیان‌بۆ‌پارتی‌یه‌كێتی‌دیموكراتی‌)په‌یه‌ده‌(‌راكێشا‌كه‌‌رێگای‌لێگرتون‌بچن���ه‌وه‌‌ناو‌رۆژئ���اوا‌كارو‌سیاسه‌ت‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌په‌یه‌ده‌‌ئه‌مه‌ی‌"ئاسایش���ی‌ ده‌ڵێت‌ ره‌تكردۆت���ه‌وه‌و‌حكومه‌تێ���ك‌بڕیاریداوه‌‌نه‌ك‌ئێمه‌‌كه‌‌پش���كی‌زۆرینه‌ش���مان‌له‌و‌حكومه‌تی‌

كانتۆنانه‌دا‌نییه‌".سنوری‌ ئاسایشی‌ له‌هه‌مانكاتیشدا،‌جزی���ره‌‌ده‌ڵێ���ت‌"ئێم���ه‌‌ئاسایش���ی‌به‌نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ ك���ه‌‌ كانتۆنێكی���ن‌كوردس���تان‌ رۆژئ���اوای‌ پارت���ی‌ ‌10پێكهاتوه‌،‌هه‌ربۆی���ه‌‌پابه‌ندی‌بڕیاری‌خۆمانین‌به‌ته‌نیا‌له‌قازانجی‌گش���تیدا‌نه‌ك‌پابه‌ندی‌بڕی���اری‌حزبی‌په‌یه‌ده‌‌ی���ان‌هه‌ر‌حزبێكی‌دیك���ه‌ی‌رۆژئاوای‌

كوردستان".ملێڤا‌باتیس���ت،‌وته‌بێژی‌مه‌سیحی‌جی�زیر،‌ كانتۆنی‌ س���نوری‌ ئاسایشی‌له‌لێدوانێكی���دا‌به‌ئاوێنه‌ی‌وت:"‌پێش‌ئ���ه‌وه‌ی‌هه‌رچیه‌ك‌‌بڵێ���م‌ده‌مه‌وێت‌باش���وری‌ بۆ‌خه‌ڵكی‌ رونیبكه‌م���ه‌وه‌‌كوردس���تان‌ك���ه‌‌پروپاگه‌ن���ده‌ی‌ئه‌م‌حزب���ه‌‌كارتۆنیانه‌‌راس���تیه‌كانیان‌لێ‌ش���اردونه‌ته‌وه‌.‌من‌كه‌‌له‌ئاسایشدام‌و‌له‌س���ه‌ر‌س���نور‌جێگیرم،‌ئیستا‌سه‌ر‌نی���م‌و‌س���ه‌ر‌به‌پارتێكی‌ به‌په‌ی���ه‌ده‌‌سریانی‌مه‌سیحیم‌كه‌‌داوای‌یه‌كگرتنی‌سریانی‌مه‌سیحه‌كانی‌سوریا‌ده‌كه‌ین‌و‌ئه‌جێنده‌ی‌سیاسیمان‌ته‌واو‌له‌په‌یه‌ده‌‌جیاوازه‌،‌به‌اڵم‌بڕوامان‌به‌پێكه‌وه‌‌ژیان‌هه‌یه‌‌له‌دیموكراس���یدا.‌بۆیه‌‌به‌شداری‌

ئی���داره‌ی‌زات���ی‌كانتۆنی‌ حكومه‌تی‌جیزیره‌مان‌كردوه‌و‌نوێنه‌ری‌حكومی‌و‌

وه‌زیریشمان‌هه‌یه‌".‌ن���ه‌دان‌به‌ئه‌ندامانی‌ له‌س���ه‌ر‌رێگه‌‌ئ���ه‌و‌حزبه‌‌نوێی���ه‌ش‌ب���ۆ‌چونه‌‌ناو‌رۆژئاوای‌كوردستان،‌وتی:"‌زۆرێكیان‌دۆسییه‌یان‌هه‌یه‌‌الی‌ئێمه‌،‌بۆیه‌‌بران‌بۆ‌لێپیچینه‌وه‌و‌دوای‌ئه‌وه‌ش‌ره‌وانه‌ی‌هه‌رێم���ی‌كوردس���تانمان‌كردن���ه‌وه‌،‌ئه‌وانه‌ی‌دیكه‌ش‌دۆس���ییه‌یان‌هه‌بو،‌ده‌س���تبه‌جێ‌ بۆیه‌‌ گه‌وره‌ت���ر،‌ به‌اڵم‌

له‌سه‌ر‌سنور‌ره‌وانه‌مان‌كردنه‌وه‌".ئ���ه‌م‌حزبان���ه‌ی‌ك���ه‌‌یه‌كیانگرت‌و‌له‌هه‌ولێ���ره‌‌ س���ه‌ره‌كییان‌ ب���اره‌گای‌س���وریا،‌ پ.د.ك‌ ن���اوی‌ له‌ژێ���ر‌له‌الیه‌ن‌به‌ش���ێكی‌‌خه‌ڵك���ی‌‌رۆژئاوای‌كوردستانه‌وه‌‌به‌به‌شێك‌له‌و‌ستراتیژه‌‌له‌قه‌ڵه‌مده‌درێن‌ك���ه‌‌له‌الیه‌ن‌پارتێكی‌‌ده‌س���ه‌اڵتداری‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستانه‌وه‌‌په‌یڕه‌و‌ده‌كرێت،‌وه‌ك‌خه‌نده‌ق‌لێدان‌و‌

ئابڵوقه‌دان.ئه‌نجومه‌نی‌ ئه‌ندامی‌ مه‌ناف،‌ دیلێن‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ش���اره‌وانی‌كانتۆنی‌عه‌فرین‌له‌لێدوانێكی‌تایبه‌تدا‌به‌ئاوێنه‌ی‌وت:"‌ئه‌م‌حزبان���ه‌‌یه‌كیانگرت‌و‌دوای‌ئه‌وان‌خه‌نده‌ق‌ل���ه‌دژی‌گه‌لی‌رۆژئاوا‌لێ���درا،‌ئیت���ر‌چۆن‌گه‌ل‌لێ���ره‌‌رێگه‌‌ده‌دات‌ئه‌وان���ه‌‌بێن���ه‌وه‌‌ئ���ه‌م‌خاكه‌،‌ئه‌گه‌ر‌ئاسایش���ی‌س���ه‌ر‌سنور‌ڕێگای‌بدابایه‌‌به‌ئه‌ندامه‌كانی‌سه‌ركردایه‌تیان‌بێنه‌‌رۆژئاواو‌كار‌بكه‌ن،‌ئه‌وه‌‌خه‌ڵك‌

له‌دژی‌ئاسایش‌ڕاده‌بون".‌له‌س���ه‌ر‌یه‌كگرتنی‌ئ���ه‌و‌حزبانه‌ش‌له‌ژێر‌ن���اوی‌پارتی‌‌و‌ڕێبازی‌بارزانیدا،‌وتی:"‌ئ���ه‌و‌هه‌ن���گاوه‌‌ته‌نی���ا‌وه‌ك‌به‌شێكی‌دیكه‌یه‌‌له‌ئابڵوقه‌ی‌‌ئابوری‌و‌سیاسی‌و‌خه‌نده‌ق‌بۆ‌سه‌ر‌گه‌لی‌كورد‌

له‌رۆژئاوای‌كوردستان".‌مزگی���ن‌عه‌ب���دواڵ‌زازا،‌ڕاوێ���ژكارو‌شرۆڤه‌كاری‌رۆژئاوای‌كوردستان‌كه‌‌بۆ‌زۆرێك‌له‌ده‌زگا‌ستراتیژیه‌كانی‌ئه‌وروپا‌

له‌س���ه‌ر‌كێشه‌كانی‌س���وریا‌به‌شداری‌نوسینی‌راپۆرته‌كانی‌به‌زمانی‌ئه‌ڵمانی‌كردوه‌،‌به‌ئاوێنه‌ی‌راگه‌یاند،‌"له‌ڕاستیدا‌قوڵی‌سیاسیدایه‌و‌ له‌یاریه‌كی‌ بارزانی‌ڕاوێژكاره‌كانیشی‌خستویانه‌ته‌‌یاریه‌كی‌زۆر‌فراوان���ه‌وه‌،‌بێ‌ئاگاداربون‌له‌وه‌ی‌كاردانه‌وه‌كان‌له‌س���ه‌ر‌مژاری‌س���وریا‌چۆن‌ده‌ش���كێنه‌وه‌.‌بارزانی‌تا‌ئێستا‌به‌دنیای‌ده‌ره‌وه‌و‌دیپلۆماته‌كان‌ناڵێت‌كه‌‌ئه‌و‌دژی‌ئه‌سه‌ده‌و‌ده‌بێت‌بڕوخێت،‌هه‌میشه‌‌ده‌ڵێت‌به‌دایالۆك‌ده‌خوازێت‌كێشه‌كان‌چاره‌سه‌ربن‌له‌سوریا.‌كه‌چی‌له‌ناوخ���ۆدا‌بۆچونێكی‌جیاواز‌ده‌داته‌‌كورد،‌به‌وه‌ی‌په‌ی���ه‌ده‌‌به‌هاوپه‌یمانی‌

ئه‌سه‌د‌تۆمه‌تبار‌ده‌كات".ئایاری‌ له‌مانگی‌ حكومه‌تی‌‌هه‌رێ���م‌س���اڵی‌راب���ردوه‌وه‌،‌خاڵی‌س���نوری‌سێمالكای‌له‌س���ه‌ر‌فیشخابور‌به‌سه‌ر‌رۆژئ���اوای‌كوردس���تاندا‌وه‌ك‌فش���ار‌داخس���ت،‌هه‌رچه‌نده‌‌هاتوچۆی‌تاكه‌‌تاكه‌‌هه‌ی���ه‌،‌به‌اڵم‌دواج���ار‌له‌چه‌ند‌خه‌نده‌ق‌ سنوره‌كه‌شی‌ رابردودا‌ رۆژی‌كرد،‌كه‌‌كوردانی‌ڕۆژئاوای‌كوردستان‌به‌"خه‌نده‌ق���ی‌خیان���ه‌ت"‌ناویده‌به‌ن،‌له‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌م‌هه‌ن���گاوه‌ش‌زۆرینه‌ی‌‌ره‌خنه‌كان‌روبه‌روی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردس���تان‌كرانه‌وه‌و‌ئه‌ویش‌ده‌ڵێت،‌ئه‌وه‌‌"رێ���كاری‌‌ئه‌منی���ه‌و‌په‌یوه‌ندی‌‌

به‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌وه‌‌هه‌یه‌".‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ حزب���ه‌‌ زۆرب���ه‌ی‌چوار‌پارچه‌ی‌كوردس���تان‌به‌یه‌كێتی‌نیش���تمانی‌كوردس���تان‌و‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌دژی‌ئه‌و‌خه‌نده‌قه‌‌وه‌ستانه‌وه‌و‌وه‌ك‌میكانیزمێك���ی‌دیكه‌ی‌ئابڵوقه‌و‌ڕۆژئاوا‌ش���رۆڤه‌یانكرد.‌ بۆسه‌ر‌ فشار‌له‌و‌ هه‌ریه‌ك‌ س���ه‌ركرده‌كانی‌ ب���ه‌اڵم‌له‌حزبێكی‌ له‌هه‌ولێ���ر‌ ك���ه‌‌ حزبانه‌ی‌نوێدا‌خۆیان‌به‌ناوی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان‌له‌سوریا‌راگه‌یاند،‌پشتگیری‌هه‌ڵكه‌ندنی‌ئه‌و‌خه‌نده‌قه‌یان‌كرد.‌

س���دیق‌كۆچه‌ر‌نوێنه‌ی‌ئه‌و‌گونده‌‌

كۆچه‌ریانه‌ی‌كه‌‌چه‌ندین‌ساڵه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌سنوره‌‌ژیان‌ده‌كه‌ن‌و‌ئاژه‌ڵداری‌و‌كش���توكاڵ‌ده‌كه‌ن،‌دژی‌خه‌نده‌قه‌كه‌‌لێدوان���ی‌داو‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌راگه‌یان���د،‌"ئه‌وان‌له‌و‌حزب���ه‌‌نوێیه‌‌نوێنه‌رایه‌تی‌خه‌ڵك���ی‌رۆژئ���اوا‌ناكه‌ن،‌ك���ێ‌هه‌یه‌‌له‌دنیادا‌ئابڵوقه‌و‌فشاری‌هێنده‌‌توند‌

له‌سه‌ر‌گه‌لی‌خۆی‌قبوڵ‌بكات"."ڕێبازی‌بارزانی"‌و‌ئه‌و‌حزبانه‌ی‌كه‌‌یه‌كیانگرت���ه‌وه‌‌له‌ژێر‌ن���اوی‌پارتیدا،‌به‌ش���ی‌خۆیان‌هه‌واداریان‌له‌رۆژئاوای‌كوردس���تاندا‌‌هه‌یه‌،‌ب���ه‌اڵم‌‌زۆربه‌ی‌ئه‌ن���دام‌و‌كادیره‌كانی���ان‌له‌هه‌رێم���ی‌

كوردستان‌جێگیربون.‌نوسینی‌س���ه‌ر‌دیواری‌شه‌قامه‌كانی‌باژێرو‌شاره‌كانی‌رۆژئاوای‌كوردستانیش‌به‌رده‌وام‌گوزارش���ت‌له‌و‌هه‌ڵوێس���ته‌‌ب���اوه‌‌ده‌كه‌ن،‌كه‌‌ئ���ه‌و‌حزبانه‌‌وه‌ك‌توركیاو‌ "پالنه‌كان���ی"‌ جێبه‌جێكه‌ری‌

هه‌ڵوێستی‌ئه‌ردۆگان‌ده‌بینن.‌‌به‌رپرس���ی‌ ئه‌لی���اس،‌ س���ۆبحی‌دێ���رك‌ ش���ارۆچكه‌ی‌ ش���اره‌وانی‌وتی:"ئێمه‌‌راگه‌یاندنمان‌باڵوكردۆته‌وه‌‌ك���ه‌‌هه‌ركه‌س���ێك‌ئ���ه‌و‌نوس���ینانه‌‌بنوس���ێت‌له‌س���ه‌ر‌دیواره‌كان‌ئه‌وه‌‌لێپێچینه‌وه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌ده‌كه‌ین،‌چونكه‌‌ده‌كه‌ن‌ ناش���یرین‌ دی���واره‌كان‌ هه‌م‌ه���ه‌م‌پێمانوایه‌‌كه‌‌ئێمه‌‌نابێت‌وه‌ك‌دژبه‌ره‌كانمان‌ره‌فتار‌بكه‌ین‌و‌پێویسته‌‌

له‌وان‌جیاوازبین".وتیش���ی:‌"ل���ێ‌به‌ڵ���ێ‌نوس���ینی‌رای‌ دیس���ان‌ دی���واره‌كان‌ س���ه‌ر‌گش���تی‌و‌نیگه‌ران���ی‌ئ���ه‌م‌ناوچانه‌‌دوپاتده‌كاته‌وه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌خه‌نده‌ق‌و‌له‌دژی‌خۆسه‌ری‌ له‌ده‌ره‌وه‌‌ پالنانه‌ی‌دیموكراتی���ك‌جێبه‌ج���ێ‌ده‌كرێ���ن‌و‌گه‌ل���ی‌رۆژئاواش‌به‌هه‌ر‌ش���ێوازێك‌ده‌كات،‌ ش���ه‌رمه‌زاریان‌ پێیانبكرێت‌فۆرمێكی‌ دیواره‌كانی���ش‌ نوس���ینی‌ده‌ربڕین���ی‌ئ���ه‌و‌نیگه‌رانیه‌یه‌‌له‌الی‌

گه‌نجانی‌ئه‌م‌ناوچه‌یه‌".

تایبه‌ت)426(‌سێشه‌ممه‌‌162014/4/29

‌ریکالم

سه ركرده كانی "پارتی " رێگه یان پێنادرێت له هه ولێره وه بچن بۆ رۆژئاوای كوردستان

ئه‌م‌حزبانه‌‌یه‌كیانگرت‌و‌دوای‌ئه‌وان‌خه‌نده‌ق‌له‌دژی‌گه‌لی‌

رۆژئاوا‌لێدرا،‌ئیتر‌چۆن‌گه‌ل‌لێره‌‌

رێگه‌‌ده‌دات‌ئه‌وانه‌‌بێنه‌وه‌‌ئه‌م‌خاكه‌

(426( سێشه ممه 2014/4/29 17تایبه‌ت

شێخ‌لوقمان،‌پیاوی‌‌نوشته‌و‌نهێنیه‌كان

كۆمێنتی‌ژمارە‌٩٤ شوان حەمە

کۆسرەت کۆیی لەفەیسبوک وەک خوێندکارێکی کورد لەزانکۆیەکی بەریتانی خۆی ناساندوە. بێجگە لەوێنەکانی خۆی لەپشت کتێبە قەبارە گەورەکانەوە، کۆسرەت،

لەمارکس و نیتشەوە تا ئەاڵهوئەکبەر پۆستی جیاواز دەکات.

ک���ە لەپۆس���تەکانیدا لەیەکێ���ک زیات���ر لەکۆپ���ی داوەتنام���ە دەچێت، لەهاوڕێ لێب���وردن داوای کۆس���رەت خۆشەویس���تەکانی دەکات و دەنوسێت "بەمەبەستی بەشداربون لەکۆنگرەیەکی تایبەت بەچارەنوسی کورد ناتوانم بێمە

سەرهێڵ".کۆسرەت نەینوسیبو کۆنگرەکە لەکوێ بەڕێوەدەچێت. هیچ ڕونکردنەوەیەکیشی سەبارەت بەئامادەکاران و بەڕێوەبەرانی

کۆنگرەکە نەدابو.تا ئێرە هەواڵەکەی کۆس���رەت وەک هەر پۆستێکی تری فەیسبوک ئاسایی ب���و، ئاس���ایی ب���ەو مانای���ەی ڕەنگە هەواڵێکی ڕاست بێت، ڕەنگە هەواڵێکی فەیس���بوک گەنجێکی دروس���تکراوی

بێت.ب���ەاڵم ئەوەی جێگەی س���ەرنج بو، ئ���ەو کۆمێنتگەلە بو بەلێش���او لەژێر دەنوسران. کۆس���رەتدا پۆس���تەکەی ڕەنگە کۆس���رەت هەرگی���ز چاوەڕوانی ئەوەی نەکردبێ���ت لەماوەیەکی کەمدا نزی���ک بەسەدوبیس���ت کۆمێنت���ی بۆ سەرنجی جێگەی ئەوەی بنوس���رێت. زیاتربو کۆمێنتی چەندین ڕۆژنامەنوس و سیاس���ی و س���ایتی بەڕێوەب���ەری چاالکوانی مەدەنی و تەنانەت ڕاوێژکاری

وەزارەتێکی حکومەتی هەرێم بو.بێجگ���ە لەدەستخۆش���ی، زۆرب���ەی کۆمێنتەکان داواکاری و ئامۆژگاریکردنی کۆس���رەت بو ک���ە لەکۆنگرەکەدا چی بڵێ و چ���ۆن بەڵگە لەگەڵ خۆی ببات و

بەچ ئەنجامێکەوە بگەڕێتەوە."هەوڵبدرێت نوسراوە لەکۆمێنتێکدا

س���نوری كوردس���تان دیاریبكرێ���ت". کەس���ێکی ت���ر دەڵێت "پێویس���تمان بەکۆم���اری کوردس���تانە، بەهەر چوار پارچەکەی���ەوە"، کۆمێنتنوس���ێکی تر هی���وا دەخوازێت "كیش���ه ی كه ركوك کۆنگرەکە"، باسی دەستپێکی بكه یته لەکۆمێنتێک���ی تردا هاتوە "ش���انازی ئه ک���ه م که گه نجێکی ک���ورد ئه م ڕۆڵه مامۆس���تایەکی ده بینێ���ت"، مه زن���ه ئاینیی���ش لەبێوەختی���ا نوس���یویەتی "سبەیش���ەو ئەگ���ەر دەرف���ەت هەبو

ئینشائه ڵاڵ چەند پێشنیارێکم هەیە".جی���اوازن کۆمێنتنوس���ەکان لەبیرکردن���ەوەدا. کەس���ێکی ن���اڕازی ئامۆژگاری کۆس���رەت بەم کۆمێنت���ە کۆی���ی دەکات " با ئ���ەو کۆیلەبونەی کورد لەالیەن س���ەرکردایەتی کوردەوە

لەیەکەمینی کارەکانت بێت".بڕیاربو کۆس���رەت لەب���ەر بێکاتی و س���ەرقاڵیی بە)کۆنگرەیەک���ی تایبەت بەچارەنوسی کورد( نەیەتە سەر خەت، بەاڵم بەش���ێوەیەکی بەردەوام وەاڵمی کۆمینتەکان دەداتەوە. کۆسرەت تەنها سوپاس���ی کۆمینتنوس���ەکان ناکات، بەڵکە هێندەی تر کۆڕی کۆمێنتنوسین گەرم دەکات و دەنوسێت "زۆرسوپاسی د. خۆشەویس���تم مامۆس���تایانی هۆشیار عەلی و د. مامەند سلێڤانی و د. کاوە جەالل دەکەم کە لەڕێگەی نامەوە

هەستی خۆیان بۆ نوسیم". ئ���ەوەی زیات���ر جێگەی س���ەرنجە ڕۆژنامەن���وس و چەندی���ن کۆمێنت���ی بەرپرسی س���ایتی سیاسی و چاالکوانی مەدەنییە، کە هەری���ەک الی خۆیەوە ڕاوێژکاری کۆسرەت ببێتە هەوڵدەدات تا )کۆنگرەیەکی تایبەت بەچارەنوسی

کورد( بەسەرکەوتویی کۆتایی بێت. ڕۆژنامەنوسێک ئامۆژگاری کۆسرەت باکوری کوردس���تان "ڕۆژئاواو دەکات مەحەکی سەربەخۆیی کوردستانن" ئەم ڕۆژنامەنوس���ە کە جارجار لەکەناڵێکی دەردەکەوێ���ت، تەلەفزیۆنی���ەوە لەڕونکردنەوەیەک���دا لەپێگەی تایبەتی خۆی نوس���یویەتی، "من ڕۆژنامەنوس

نیم، من چاودێری سیاسیم".بەڕێوەب���ەری س���ایتێکی ڕۆژهەاڵتی کوردستان سەرنجی خۆی بەم شێوەیە دەنوس���ێت "ته نیا چاره نوس���ی كورد

به ده وڵه تبونیه تی".مەدەن���ی کۆمەڵ���ی چاالکوانێک���ی له داخستنی "ره خنه دەنوسێت ناڕازی س���نوره كانی هه رێ���م بگ���ره ب���ه ڕوی براكورده كانی ڕۆژئاوا- هه روه ها نه بونی

ئازادی ڕاده ربڕین له كوردستان".لێشاوی کۆمینتنوس���ین بەردەوامە. لەوەزارەتەکانی یەکێ���ک ڕاوێ���ژکاری س���ەرخەت و دێتە هەرێم حکومەت���ی دەنوسێت "پێویستە سەرەتا دروشمی ئۆتۆنۆم���ی و دوای���ی فیدرال���ی و دواتر

کۆنفیدرالی بەرزبکەینەوە".کۆمێنت���ەکان گوڕی���ی گ���ەرم و قس���ە. دێنێت���ە چیرۆکنوس���ێک کۆسرەت ئامۆژگاری چیرۆکنوس���ەکە دەکات "ق���ه ت له وێ به كورد هه ڵمه ده ، مه ڵێ هه رێم���ی كوردس���تان جیاوازه

له عێراق".

لەکۆمێنتی کۆمێنتەکان���داو لەڕیزی ژم���ارە 94دا گەنجێ���ک لەکۆس���رەتی ئاس���تەدان لەو "جەنابتان پرس���یوە بانگهێشتی کۆنگرەیەکی گەورە بکرێن، ب���ەاڵم نەتاننوس���یوە ئ���ەو کۆنگرەیە کۆمێنتی موناس���ه بەتێکەوەیە؟" بەچ ژمارە 94 یەکەمین و دواهەمین پرسیار بو س���ەبارەت بەچۆنیەت���ی کۆنگرەو وردەکاری ئامادەک���ردن و بەڕێوەبردنی کۆنگرە، ب���ەاڵم کۆس���رەت نەک هەر بەڵکە نەدایەوە، کۆمێنتەکەی وەاڵمی کۆمێنتەکەشی س���ڕییەوە! سڕینەوەی پرس���یارێکی 94 ژم���ارە کۆمینت���ی هەستیاری وروژاند سەبارەت بەبەشێک نوخب���ەی کۆمەڵگای ئێمەو ش���ێوەی کارکردنی���ان. ئایا ئەگ���ەر ئەوه حاڵی بەش���ێک لەرۆژنامەن���وس و چاالکوان و دەبێت بێت، حکومیەکانمان بەرپرسە حاڵی خەڵکانی تر چ���ۆن بێت! دوای س���ڕینەوەی کۆمێنت���ی 94 بڕیارم���دا شوێنکەوتوانی کۆسرەت و پۆستەکەی کۆسرەت، بکەم بەبابەتێک و لەئاوێنەدا

باڵویبکەینەوە.لەنامەیەکدا بۆ کۆسرەتم نوسی "وەک ڕۆژنام���ەی ئاوێنە ئ���اگاداری زۆربەی کۆنفران���س و س���مینارەکانی تایب���ەت بەداخ���ەوە لەئەوروپ���ا. بەکوردی���ن ئاگاداری ئەو کۆنگرەیە نین کە بەڕێزت ئام���اژەت پێک���ردوە. تکای���ە لەکات و شوێنی کۆنفرانسەکە ئاگادارمانبکەرەوە تا ئێم���ەش بتوانین خوێن���ەران و ڕای گش���تی کوردس���تان ل���ەو کۆنگرەیە

ئاگاداربکەینەوە".لەوەاڵم���ی کۆمێنتەکان���دا نمایش���ە بەوەی کۆمیدیاکەی کۆسرەت گەیشت بنوسێت "دەستخۆشی خۆم ئاراستەی سەرجەم بەرپرسە حکومیەکان و شارە

گ���ەورەکان دەکەم. ک���ە بەتەلەفون و نامە هاوکارییان کردوم و پێش���نیاریان ڕاوێ���ژکاری لەوان���ە ن���اردوم، ب���ۆ س���ەرۆکی حکومەتی هەرێم و بەرپرسی پەیوەندیەکان���ی دەرەوەی وەزارەت���ی خویندن���ی بااڵو هەمو بەرپرس���ەکانی پارت���ە کوردیەکان. ب���ەاڵم من ناتوانم لەئایدیۆلۆجی���ای نەتەوەکەم بێجگ���ە

باسی هیچ پارتێک بکەم".کۆس���رەت هەواڵەکەی کۆمیدی���ای لێ���رەدا کۆتایی نەهات، بەڵکە هەوڵیدا ئێمەش تێکەڵ بەو کۆمەڵە کۆمێتنوسە بکات داوای لێکردین ئێمەش بەکۆمێنت

بەشداربین. نوسیبوم بۆی کۆس���رەت لەوەاڵمدا ئامادەب���ون ب���ۆ "بانگێش���تكراوم لەكۆنگرەی���ەك لەژنی���ف لەسویس���را س���ەبارەت بەڕۆژئ���اوای کوردس���تان. نەتەوە یەکگرتوەکان بەڕێوەی دەبات. بەئەرك نەبێت س���ەردانی پرۆفایلەكەم بكە، ئەگ���ەر ه���ەر بیروڕایەکت هەبو

لەکۆمێنتدا بۆم بنوسە گەورە دەبم".پ���اش بەدواداچونێکی خێ���را ئێمە ت���ەواو دڵنیابوین لەو ماوەیەدا لەژنێف هی���چ ج���ۆرە کۆنگرەی���ەک )تایبەت بەچارەنوسی کورد( لەبەرنامەی نەتەوە

یەکگرتوەکاندا نییە.کۆس���رەت هەس���تیکرد فێڵەک���ەی ئاش���کرابوە. پ���اش ماوەیەک���ی کەم پۆس���تەکەی لەفەیس���بوک شاردەوە و لەئێس���تادا کۆسرەت لەهیچ پێگەیەکی

فەیسبوک نابینرێت.چاالکوانە سیاس���یەکەو چاودێ���رە بەرپرس���ەکەی مەدەنیەک���ە و س���ایتەکەو بەڕێوەب���ەری وەزارەت و چیرۆکنوس���ەکەش، الی خۆیانەوە لەو کۆنگرەیەیان نەپرس���یەوە کە بڕیاربو

چارەنوسی کورد دیاری بکات!تێبینی:

1� هەموو ناوەکان خوازراون.2� وێن���ەی نام���ەو کۆمێنتەکان الی

ئاوێنە پارێزراون.

hamashwan.awene@yahoo.no

ئا: هاوكار حسێن

له گه ڵ چونه ژوره وه له ده رگای حه وشه وه ، بۆنێكی تایبه ت پێشوازیت

لێده كات، هه ر له وێشه وه تا ژوره تایبه ته كه ی شێخ، دو دو كچان،

كوڕان، ژنان و پیاوان به پیرو گه نجه وه ، له الیه كه وه وه ستاون و به تاسه وه ن بۆ ئه وه ی سه ره یان بێت و گوێیان له و وتانه بێت كه له زاری "مامه

شێخ"ه وه ده رده چن، كه جگه له كه سه هه ره نزیكه كانی خۆی ، كه س لێیان

تێناگات.

ئه و ماڵه ماڵی شێخێكی به ناوبانگی شاری س���لێمانیه كه ناسراوه به شێخ لوقمان، خه ڵكی له هه مو ئاست و چین و ته مه نێكه وه ده سته ده س���ته ره گ���ه زو فریادڕه س���ێك وه ك الی و دێن���ه كێش���ه كانیان چاره س���ه ركردنی ب���ۆ لێیده ڕوان���ن. ئه و م���اوه ی زیاتر له 30 ساڵه ئه وه ئیشیه تی و ئێستا ماڵه كه ی بوه ته ش���وێنێك كه به هۆیه وه خه ڵكی ده وروبه ری ش���وێنه كانی ناونیش���انی

پێده دۆزنه وه .ش���ێخ لوقم���ان گه نجێكی ریش���نی كورته بااڵیه و هه میشه پارچه قوماشێكی ره ش له ناوچاوانی ده به ستێت و وه اڵمی پرسیاره كانیش���ی زۆرین���ه ی جار له 2 تا 3 وش���ه تێپه ڕناكات، بۆ خۆی هه ر له منداڵیه وه دوچاری نه خۆش���ی بوه ، ئێس���تاش خێزانداره و دو كوڕو كچێكی هه یه . له پیشه كه یدا وه ك خۆی ده ڵێت، "تا س���اڵی 1992 پاره ی وه رنه گرتوه ، به اڵم ئێس���تا وه ریده گرێت"، هه روه ها له ساڵی 2001یشه وه بڕیاریداوه كێشه ی دزیكردن بۆ هیچ كه س���ێك له ناوخۆی

سلێمانیدا ئاشكرا نه كات.شێخ له راپه ڕاندنی كاره كانیدا به ته نیا نی���ه ، 15 كه س���ی دیكه ش ه���اوكاری ده كه ن كه ئه مانه هه مویان براو برازاو له ناو خۆشیاندا ش���ێخن، خوشكه زای شێوه زمانێك به ركادێنن، هیچ كه سێكی دیكه لێیانتێناگات. كه س���ێكی نزیكی ش���ێخ لوقمان له وباره یه وه به ئاوێنه ی

راگه یاند، "ئه م زمانه به هره یه كه و خوا به شێخی داوه ".

ئه م پانزه كه سه هه ریه كه یان سه رقاڵی وه رگێڕان���ی ئه ركێك���ه : راپه ڕاندن���ی چاودێریكردن���ی ش���ێخ، وته كان���ی میوانه كان، رێكخسنی چونه الی شێخ، رێكخستنی نوس���ین، نوش���ته دوعا و دی���دار، جێبه جێكردنی داواكارییه كانی

شێخ... هتدش���ێخ له هاوكاره كان���ی یه كێ���ك له الیه كه وه له گه ڵ گه نجێك س���ه رقاڵی نوس���ینی پارچه كاغه زێك بو، به ده م ئیش���ه وه له ژنێكی ته مه ن 39 سااڵنی

پرسی : ئێستا دێته وه بۆ ماڵتان؟ ژنه : نه وه اڵ ده س���ته كانت خۆش بێت. دواتر رونیك���رده وه كه ئه و ژنه نه یویس���توه خوش���كی مێرده كه ی سه ردانی ماڵیان بكات، بۆیه ئه و كه س���ه نزیكه ی شێخ "ش���تێكی بۆ نوس���یوم و له ماڵه كه مدا خزمه مان ئ���ه و چیت���ر ش���اردمه وه ،

سه رینه كرده وه به ماڵماندا".

ئه و كه سانه ی رو له الی شێخ ده كه ن،

گرفتێك بۆ چاره س���ه ری هه ریه كه یان هاتون، زۆرترینیشیان ئه مانه ن: منداڵ نه ب���ون، الوازی بارودۆخ���ی م���ادی ، بۆ سه ركه وتن نه خۆش، عاش���قه كان، كۆمه اڵیه ت���ی و گرفت���ه له ئیش���ێكدا، گه یش���تون به ش���ێكیان خێزانیه كان. به ئاواته كانیان و به شێكیش���یان هێشتا له چاوه ڕوانی به دیهاتنی پێشبینیه كانی

شێخدان. )د. ج( ژنێك���ی ته مه ن 26 س���اڵه و

له سه ر قسه ی ش���ێخ لوقمان له مانگی كانون���ی یه كه م���ی 2013ه وه پاش 6 س���اڵ پێكه وه ب���ون له هاوس���ه ره كه ی جیابوه ته وه ، چونكه پێیوتوه ، ته نیا ئه و هاوسه ره كه ت له به رده مدایه و رێگه یه ت به رده وام خراپ ده بێت له گه ڵت، "دوای 8 مانگ له جیابونه وه شت جارێكی دیكه هاوسه رگیریی ده كه یته وه ". به اڵم ئه وه س���اڵێك و 4 مانگه تێپه ڕیوه و هێش���تا )د( چاوه ڕوانه ئاخۆ كه ی شۆڕه سواری

خه ونه كانی ده دۆزێت���ه وه . ئه و گرفتی ئه وه ی هه بو كه ئێس���تا هه ركه س���ێك دێت���ه خوازبێن���ی ، باوك���ی رێگری���ی ئه وه یه ، شێخیش چاره سه ری ده كات، "ج���ارێ په له مه كه ئه م ده پانزه رۆژه خوازبێنیت ده بێت". به وته ی )د( هه مو جارێكیش 100 بۆ 200 هه زاری له الیه ن

شێخه وه لێوه رگیراوه . هه ر له ناو حه وشه ی ماڵه كه ی شێخ، مقه ڵییه ك���ی پ���ڕ له كاغه زی س���وتاو به رچاو ده كه وێت كه چه ند كورسییه كی به ده وردا ریزك���راوه و جێگه ی ئه وانه یه كه به ئاوات���ی به دیهاتن���ی رازه كانیان به دیار سوتانی كاغه زه كانه وه له سه ری

داده نیشن. كیژێك���ی گه نجی قژ زه رد، كه باوكی به ڕه چه ڵه ك كوردو دایكی عه ره ب بو، به دیار له كورس���یه كان یه كێك له سه ر مقه ڵیه ك���ه وه دانیش���تبو، به ڕه نگ���ی هه ڵب���زڕكاوه وه چاوه كانی بزكردبۆوه و جه سته ی به رده وام ده له رزی و سه رنجی خس���تبوه س���ه ر پارچه كاغه زێكی ناو مقه ڵیه ك���ه ، ك���ه كتوپ���ڕو به بێ هیچ هۆیه ك له پڕ گڕیگرت و گوایه به و كاره ده ره وه "، ده چێته له شی "جنۆكه كه ی

باوكی كچه كه وای وت. هه ر كه سانی ئاسایی سه ردانی ماڵی ش���ێخ ناكه ن، به ڵكو به وته ی كه س���ه نزیكه كانی ، كه س���وكاری به رپرس���انی ب���ااڵی حزب���ی و حكوم���ی و خ���ودی كه س���ایه تیه سیاسییه كانیش سه ردانی ده كه ن و ده خوازن پێشبینیه كانی شێخ بزانن له باره ی كارو چاالكیه كانیانه وه . ش���ێخ لوقم���ان له ب���ه ر قه ره باڵغی ماڵه ك���ه ی ، كه تایبه ته به ئیش���ه كه ی و له ماڵێكی دیكه دا پش���وده دات، ئاماده نه ب���و به درێژی لێدوان بدات بۆ ئاوێنه ، ته نیا ئه وه نده ی وت، "زۆرینه ی الیه نه سیاس���ییه كان س���ه ردانی ده كه ن" بۆ ش���ێخ پێش���بینیه كانی بزانن ئه وه ی له ب���اره ی روداوه كانی داهاتوه وه چیه . ئه و ش���ێخ پێش���بینی به ناوبانگترین س���وریاوه له باره ی كه لێدوانه یه ت���ی داویه ت���ی و پێیوایه " له س���اڵی 2016 رژێمه كه ی به شار ئه سه د ده ڕوخێت".

هه ر كه سانی ئاسایی سه ردانی ماڵی شێخ

ناكه ن، به ڵكو به وته ی كه سه نزیكه كانی ،

كه سوكاری به رپرسانی بااڵی حزبی و حكومی و

خودی كه سایه تیه سیاسییه كانیش

سه ردانی ده كه ن و ده خوازن

پێشبینیه كانی شێخ بزانن له باره ی كارو چاالكیه كانیانه وه

چاودێرە سیاسیەکەو چاالکوانە مەدەنیەکە و

بەرپرسەکەی وەزارەت و بەڕێوەبەری

سایتەکەو چیرۆکنوسەکەش،

الی خۆیانەوە لەو کۆنگرەیەیان

نەپرسیەوە کە بڕیاربو چارەنوسی کورد

دیاری بکات!

شێخ لوقمان

ماڵه که ی شێخ لوقمان

هه م���و جارێ���ك ك���ه هه ڵب���ژاردن دێت���ه پێش���ه وه ، گوێمان پ���ڕ ده بێت ل���ه درۆی كاندی���ده كان، ئه مجاره ی���ان كاندیده كان، گرفتی س���ه رباری درۆی پێكهێنان���ی له س���ه ر رێكنه كه وت���ن حكومه ت���ی هه رێ���م كه ئ���ه وه زیاتر ل���ه )220( رۆژ تێپه ڕیوه ، پێكنه هاتوه ، ئیت���ر حزب���ه كان وه ك���و به رتیلدانێك به هه ڵمه ت���ی راگه یاندنه كانیان، رۆژانه له موزای���ه ده ی پڕكردوی���ن گوێی���ان بۆ ش���ێواندنی هه وڵ���دان سیاس���ی و راس���تییه كان و ..هت���د. ئه مه ش زیاتر ئه و جۆره دواكه وت���وه كان له كۆمه ڵگا ش���ێواندن و گه وجاندنه ده خولقێن، ئه و كۆمه ڵگایان���ه ی ئه ریك ف���ڕۆم وته نی نه خۆشی ئه قڵییان هه یه ، به پێچه وانه ی رۆژئاواوه كه كۆمه ڵگای پێش���كه وتون ئه وان نه خۆش���ی ئه قڵییان نییه به ڵكو نه خۆش���ی ده رونییان هه یه . هه مو ئه و توش���ی دواكه وتون و كۆمه ڵگایان���ه ی نه خۆشی ئه قڵی هاتون، مرۆڤه كانیشیان وه كو رۆب���ۆت، به قورمیش كارده كه ن، بته وێ بۆ هه رالیه ك ئاراس���ته ی بكه ی ئاس���انه ، هه ر كاتێكیش قورمیشه كه ت له سه ری هه ڵگرت، وه ك مرۆڤێكی كوێرو نازانێ لێدێت، كه ڕوالرو په ككه وت���ه ی به كام الدا هه نگاو بنێ و وشه كانی دڵی چ���ۆن ده ربڕێ، رۆماننوس���ی گه وره ی پورتوگال���ی )ژوزێ س���اراماگۆ( ك���ه رۆمانی )كوێری( نوسی پڕاوپڕ ده ربڕی ئه و گوزارش���ته یه . كه وابێ له دۆخێكی ئه وه مان مرۆڤه كاندا، ش���پرزه ی وه ها بۆ ده رده كه وێت، له وجۆره كۆمه ڵگایانه مرۆڤ���ه كان، خاوه نی دڵ و ئه قڵ و چاوو ته نانه ت خاوه نی خۆشه ویستی خۆشیان نین، چونك���ه هیچ كاتێك نه یانتوانیوه به پێ���ی ئاره زوه كانی خۆی���ان و به پێی سروشت و ناخی راس���ته قینه ی خۆیان له گ���ه ڵ ده وروب���ه ری خۆیاندا ره فتار بكه ن، هه میش���ه كۆپی كه سێكی دیكه بون، هه ر ئه م رۆماننوس���ه پورتوگالیه رۆمانێك���ی دیكه ی به ن���اوی )مرۆڤی كۆپیك���راو( ل���ه 2002 نوس���یوه . له م هه رێم���ه ی ئێمه دا نمون���ه ی ئه مجۆره مرۆڤانه یه كج���ار زۆرن كه كۆپیكراوی ناخ و ئه قڵ و سروشتی كه سێكی دیكه ن، له ناخیانه وه راس���ته قینه پێكه نینێكی ده رنایه ، هه موی بریتییه له پێكه نینێكی ده ستكردی هه ڵبزڕكاوی بێتام و بۆن كه له بنه ڕه تدا بزه ی ئاغاكه یه تی، ئه مجۆره كه سانه ئه گه ر له تاقیگه یه كی پزیشكی بیانپش���كنی دكتۆره كه پێتده ڵێت ئه م مرۆڤه نه خۆش نییه ، راس���ته نه خۆش نییه ، به اڵم كه س���ێكه له ناخه وه ته واو تێكش���كاوه ، وات���ه ل���ه دڵ و رۆحی���دا هه ره سیهێناوه و روخاوه . حزبی سیاسی له م هه رێمه دا به دوای ئه و تێكشكاوانه دا وێڵ و سه رگه ردانه و به رده وامیش كار بۆ

دۆزینه وه یان ده كات. ل���ه و رۆژه وه ی ئاده م له به هه ش���ت ده رك���راوه ، كاری ب���اش و كاری خراپ هه ر به رده وامه و غه ریزه و حه زی مرۆڤ بۆ خۆس���ه پاندن به س���ه ر سروش���ت و ده وروبه ره كه یدا درێژه ی هه یه ، له پێناو ئه و خۆسه پاندنه دا سه دان هه زار ساڵه ، سه دان ملیۆن مرۆڤ بونه ته قوربانی و كاروانه كه ش هه ر به ڕێوه یه . له شۆڕشی تا شۆڕشی سپارتاكۆسی كۆیله كانه وه فه ڕه نس���او ئۆكتۆب���ه ری روس���یاو تا ئه مڕۆش زۆربه ی هه ره زۆری شۆڕشه كان شكس���تیانخواردوه و زۆر كه م���ن ئ���ه و ئه وانه ی س���ه ركه وتون، شۆڕش���انه ی له بنه ماكانی دوات���ر سه ریش���كه وتون هه ڵگه ڕاونه ت���ه وه و شۆڕش���ه كه یان عه داله ت���ی كۆمه اڵیه تی و نان و ئازادی و دیموكراس���ییان به ئ���اره زوی خۆی���ان وێناك���ردوه ، نزیكتری���ن نمون���ه حزبه سیاس���ییه كانی هه رێمی كوردس���تانه ، ل���ه دوای راپه ڕین���ی 1991 ورده ورده ب���ون، س���واری مل���ی دۆالرو ڤێ���ا له به رئه وه ش���ه كاروان���ی به رخ���ودان و دیموكراس���ی و كاروانی قوربانی���دان و عه داله ت نه ك هه ر له واڵتانی دواكه وتو به ڵك���و له رۆژئ���اواش هێش���تا ه���ه ر به رده وام���ه . ئه مه ش له به رئ���ه وه بوه هه مو ئه و تیۆران���ه ی دانراون له الیه ن ئه و داهێن���راوه ، هه مو كه مینه یه كه وه شۆڕش���انه ی داگیرس���اون كه مینه یه ك

هی بوه ت���ه دوات���ر دایگیرس���اندوه ، جه ماوه ر. به اڵم له دواییشدا به و تیۆره ی كه مین���ه دایهێن���اوه و به و شۆڕش���ه ی كه مین���ه هه ڵیگیرس���اندوه ، حوكم���ی زۆرینه یان پێكردوه ، لێره ناكۆكییه كان دوباره و س���ه دباره دروس���تبونه ته وه ، زیندوترین نمونه ی، شۆڕش���ی گه وره ی فه ڕه نسایه . كه وابێ حوكمی زۆرینه بۆ ئه مڕۆ قسه یه كی پوچ و به تاڵه ، كه ئێمه خۆمان پێی گێ���ژ كردوه ، كارڵ پۆپه ر ده ڵێت ئه گه ر )جان جاك رۆسۆ( ئێستا له ژیان���دا بوایه ، دڵنیام ل���ه و په یمانی په ش���یمانده بوه وه و كۆمه اڵیه تیی���ه ی شتێكی دیكه ی ده نوسی كه بۆ ئه مڕۆی بگونجێت. مرۆڤایه ت���ی پێش���كه وتنی ئاخ���ر حوكم���ی زۆرین���ه له به رامبه ر سیسته می ده ره به گایه تی دروستبو، كه كه مینه یه كی زاڵم و سته مكار حوكمیان به س���ه ر زۆرین���ه ی خه ڵك���دا ده كرد، ئه م تی���ۆری زۆرینه یه له س���ه روبه ندی سیس���ته می روخان���ی له ناوچ���ون و ده ره به گایه ت���ی زۆر تۆخكرای���ه وه ، بۆ ئ���ه وه ی له ژێ���ر چنگی پ���ڕ چڕنوكی ئاغاكان���دا رزگاریانبێت و گه ل حوكمی خۆی بكات، گه ل كاری هه ڵه به س���ه ر خۆیدا ن���اكات، ب���ه اڵم ده رچ���و ئه م تیۆره ش پێویس���تی به ده سكاریكردنه ، چونكه به كرده وه و به ئه زمون ده ركه وت زۆرینه ش به رامب���ه ر به كه مینه بونه ته س���ته مكار، له به رئه وه بو ئالین تۆرین وتی دیموكراس���ی یه ك مان���ای هه یه ده ستاوده س���تكردنی وات���ا ئه وی���ش ماف���ی مس���ۆگه ركردنی ده س���ه اڵت و كه مینه . ئاالن تۆرین وه كو كارڵ پۆپه ر پێیداده گرێ���ت و ده ڵێ���ت: چه مكه كانی رۆسۆ الی من زۆر خه ته رناكن و له كۆتایی سه ده ی بیستدا په نابردنه به ر چه مكی ئیراده ی گش���تی رێگه دان���ه به جۆره ها دیكتات���ۆری.. ژان ژاك رۆس���ۆ ن���ه ك هه ر به ته نها فه لس���ه فه كه ی له ئه مڕۆدا كۆتایی هاتوه ، به ڵكو رۆمانه كانیش���ی بۆ ئه مڕۆ ئ���ه و گیانه زیندوه ی جارانی

له به ردا نه ماوه .ئه مڕۆ ل���ه م هه رێمی كوردس���تانه دا به قۆناخێكی گه رم ره تده بین، له الیه ك ب���ه رده م ده چن���ه خه ڵ���ك س���به ی س���ندوقه كانی ده نگدان و چاره نوس���ی دیك���ه س���اڵی )4( ب���ۆ خۆی���ان دیك���ه وه ، له الیه ك���ی ده نه خش���ێنن، پێكهێنانی حكومه تی هه رێم پرس���ێكی هه ناسه س���واری گرنگه و خوێنگه رمی و به هه ن���دێ حزبی سیاس���ییه وه دیاره ، نیش���تمانی یه كێت���ی دیارترینی���ان له س���ندوقه كانی دور كوردس���تانه ، ده نگ���دان ده یه وێ���ت ل���ه م داه���ات و ئیمتیازاتان���ه ی هه رێم هه ر خۆی ئاغاو كوێخ���ا بێت، كه ئه م���ه ش پێچه وانه ی پڕه نسیبه كانی مۆدێرن و دیموكراس���ی هه ڵبژاردنه . چونكه یه كێتی تا ئه مڕۆش به كۆكردنه وه ی به ده س���ه اڵت گه یشتن ئیمتیازات ده زانێت نه ك به به رپرسیاری و كۆمه اڵیه تی، عه داله تی مسۆگه ركردنی مێژوی حكومه تی هاوبه شی كابینه كانی پێش���و، نمونه یه ك���ی زۆر زه ق���ی ئه و راس���تیانه یه . من نازانم ئه و ئازادییه ی یه كێتی له ده ڤه ری سه وز شانازیی پێوه ده كات چ ج���ۆره ئازادییه كه ؟ چونكه ئازادی راسته قینه له ته واوی كۆمه ڵگای یاس���ا ده س���ه اڵتی به بێ مرۆڤایه تیدا ره های ده سه اڵتی بێته ئاراوه ، مه حاڵه یاس���ا ئازادی نابه خش���ێ، بێ یاسای ره هاش به هه مانش���ێوه ئ���ازادی نییه ، ئازادی به ته نیا له و شوێنه دا سه روه ره ك���ه مومكین و نامومكین تیایدا پێكه وه پێناس���ه بكرێن، به بێ یاس���ا ئازادی نابێ. م���ن پێموایه چۆن س���تالینیزم بۆ زۆری یه كج���ار پڕوپاگه نده یه ك���ی له كاتێك���دا ده ك���رد، سۆس���یالیزم سۆسیالیزمی راس���ته قینه بونی نه بو، دواییش ده ركه وت سۆڤیه ت به قۆناخی ئه و ره تنه بوه ، به سۆسیالیزم گه یشتن ئازادییه ی له م س���لێمانییه ش به رده وام قسه ی له سه ر ده كرێته وه ، هیچ بونێكی راس���ته قینه ی نییه ، ته نیا فریودانێكی ل���ه كاری خۆش���خه یاڵیی كاتیی���ه . سیاس���ه تكردندا، به هی���چ ش���ێوه یه ك كۆمه ڵگای پێویسته نادات و یارمه تیت كوردی له وه هوشیارترو به هێزتر بێت، كه ل���ه م كاتی هه ڵبژاردنانه دا، چه ندین درۆی ش���اخدار ده بیس���تێ، هه روه ها گه ش���بینانه ش دوع���ای پاڕان���ه وه و خۆش���خه یاڵییه كه ئه ندازه ی به هه مان بێ س���وده ، وه كو ئه وه ی ئێمه له كاتی منداڵیماندا بوك���ه به بارانێمان ده كرد، ی���ان كۆس���ه به بابانێم���ان له پێناوی بارانبارین ب���ۆ فه قیرو هه ژاران ده كرد، ئه م���ه واقیعی كۆمه ڵ���گای كوردیمان زۆر سیاس���ه تمه داری بۆی���ه ب���وه ، درۆزنیش���مان بۆ ژی���اون و تا ئه مڕۆش

له درۆكانیان س���ڵناكه نه وه . ئازادی له م هه رێم���ه دا تا راده یه ك باری قورس���ه ، ك���ه هه ی���ه ئیراده یه كی���ش ب���ه اڵم پێمانده ڵێ���ت، به هه م���و نه هامه ت���ی و سه خته كانیش���ییه وه ، ئازاره نانبڕین و بایی ئه وه ن���ده ی مرۆڤایه تیمان تێدایه له گه ڵی هه ڵبكه ین و واز له مرۆڤایه تیبونی خۆمان نه هێنین. ئێستا نه وه یه كی نوێ ل���ه م كوردس���تانه له دایكب���وه ، ك���ه یه كه مینجاره له مێژوی كورددا نه وه یه ك هه وه سبازی و گه نده ڵی و چه تری له ژێر س���ه ركرده ی نه خوێن���ده واردا حوك���م ده كرێ���ت، ئ���ه م نه وه ی���ه له ب���اوك و هه ڵه بج���ه و ئه نف���ال و باپیرانیان���ه وه كوردیان نه به ردی���ی به رده قاره م���ان و بیستوه ، كه بۆ ئه مڕۆ به شێكه له مێژو، ئه و مێژوه ی تا ئێستا له ژێر ده سه اڵتی كوردی مێژونوسه كانمان له م سه رده می پێش���كه وتنه دا واده زانن ئه ركی ئه وان بێسه روبه ره ، رابردویه كی نوسینه وه ی بێئ���اگان ل���ه وه ی مێژونوس���ی زیندو ئه وان���ه ن كه ده توانن س���به ینێمان بۆ بنوس���نه وه . یه كێت���ی نیش���تمانی تا ئ���اوازی له س���ه ر ه���ه ر ئێس���تاش ده ژی، شۆڕش���گێڕی ش���ه رعییه تی نه یتوانیوه قس���ه یه ك بۆ سبه ینێیه كی روناك بكات، ن���ه وه ی نوێش بێزاربوه له و ته لقینه ، چونك���ه حیكایه تی ئه م ب���ۆ هه مومان )23( س���اڵه ی رابردو حیكایه تێكی زۆر ئاڵۆزه ، كه س تاقه تی ئه وه ی نه ماوه ، جارێك���ی دیكه خۆی وه ك چونك���ه تاقیبكات���ه وه ، تاقیكردنه وه ی خواردنه وه ی په رداخێك ب���ۆ ژه ه���ر خواردن���ه وه ی ژه ه���ره ، تاقیكردنه وه دروستنه كراوه . من ده زانم یه كێتی به هیچ شێوه یه ك ناتوانێ ببێ هێ���زی چونك���ه به ئۆپۆزیس���یۆن، ئۆپۆزیسیۆنبونی تێدا نییه . به اڵم ئه م جی���اوازه ی گوت���اره هه م���و له سه ركرده كانیانه وه ده یبیستین، ته نیا ئه و راس���تیه مان پێده ڵێت، وه ك چۆن نه یتوانی ش���ه ڕی دوه م���ی جیهان���ی ئاش���تییه كی هه میشه یی )وه ك ئه وه ی كانت مه به س���تی بوه ( بێنێته ئاراوه ، به هه مانشێوه ش���ه ڕی ناوخۆی سااڵنی ئاش���تییه كی نه یتوان���ی 1997-1994ته ندروست له گه ڵ خۆیدا بێنێت، هه مو ئ���ه و رێككه وتنان���ه ی كراویش���ن ب���ۆ رێگه گرتن له خوێنڕش���تن نه بوه ، به ڵكو زیاتر بۆ قۆرخكاری و گه نده ڵی و.. هتد بوه ، قس���ه و دیمانه و لێدوانه كانی ئه م هه ندێ���ك مانگ���ه ی دو ی���ه ك له س���ه ركردایه تی و بنكردایه تی یه كێتی ئه و راستیه مان پێده ڵێت. به اڵم له هه مو دونی���اش به درێژای���ی مێژو گوش���ارو رێگاكان نه یانتوانی���وه ، زه بروزه ن���گ دابخ���ه ن، ئه گه ر ئ���ه وه بكرایه ئایینی عیس���ایی دروس���ت نه ده ب���و، چونكه جوله ك���ه كان ش���وێنكه وتوانی )رێگا( به تایبه ت )پترۆس و یوحه ننا(یان گرت و ل���ه م واز ك���ه ئه ش���كه نجه یاندان ش���وێنكه وتنه بهێنن، به اڵم ئه م گرتن و

عیس���ایی ش���وێنكه وتوانی ئازاردانه ، ناوی )مه س���یح- دواییش زیادك���ردو

رزگاریكار(یان ب���ۆ خولقاندو ئایینێكی نوێیان به بااڵی عیسادا بڕی، له كاتێكدا عیس���ا به جوله كه یی مردبو. ئه و ئایینه نوێی���ه ئایین���ی جوله كه ی گ���رده بڕ ش���كاندو ئه وه ماوه ی نزیكه ی )2000( به رده وامه و مه سیحییه ت ئایینی ساڵه ئه م���ڕۆش فراوانترین و زۆرترین خه ڵكی له خاچدان���ی كۆبۆت���ه وه و، ل���ه ده ور به گه وره ترین )هی���گڵ( مه س���یحیش روداوی مێژوی مرۆڤایه تی ناس���اندی. )پۆلس(ی جوله كه كه س���ه ره تا دژی ب���و، رێ���گا ش���وێنكه وتوانی له ش���وێنكه وتوانی عیس���ا به گومان بو ته نانه ت خراپه شی به رامبه ریان كردبو، جوله كه زو ئ���ه وه ی هه زم نه كرد هۆی چی بو پۆلس بو به هه ڵگری مه شخه ڵی ئایینی عیسایی و بۆچی گوازتییه وه بۆ یۆنان و له وێ باڵویكرده وه ؟ له راس���تیدا ئه زمونێكی یه كێت���ی بۆ 2009/7/25نوێ و زۆر گرنگ بو، كه ده بو س���ودی له ئه زمونه كان���ی پێش���وتری جیهانی و كوردس���تانی وه ربگرتایه و ئه و هه له ی بیتوانیبای���ه نه دابوای���ه و له ده س���ت له ماوه ی ئه م چوار س���اڵه ی رابردویدا گله ی���ی و بۆڵه بۆڵ و ره خن���ه ی خه ڵكی س���لێمانی نه هێڵێت و به ته واوی ئاشتی بكردبانه وه ، به اڵم نه ك هه ر سودی له و ئه زمونه وه رنه گرت و تێیدا س���ه ركه وتو نه بو، به ڵك���و به قه ناعه ت���ه وه ده ڵێم، تا له 2009/7/25 نیش���تمانی یه كێتی 2013/9/21 وه ك گه اڵی پایز گه اڵكانی هه ڵده وه ری���ن و نه یده توان���ی له به رده م كزه ی شنه بایه كیشدا بمێنێته وه ، به اڵم له م���اوه ی ئ���ه م 220 رۆژه ی رابردودا، وات���ا له 2013/9/21 ت���ا 2014/4/30 ورده ورده له ڕه گ���ه وه وش���ك ده كات، هه م���و دارێكیش له كات���ی هه ڵوه رینی گه اڵكانی���دا ده توانی فری���ای بكه ویت، به اڵم كاتێك ره گه كانی وش���ك ده بن، زۆر ئه س���ته مه بتوانی درێژه به ژیانی بده ی���ت، ب���ه اڵم وا دی���اره یه كێت���ی سیاسییه كانی حزبه هه مو نیشتمانی و ل���ه م دیك���ه ، مێ���ژوی حزبایه تی���ان له ساڵی نه خوێندۆته وه ، كوردس���تانه 1919وه ك���ه بۆ یه كه مینج���ار گروپ و رێكخراوی سیاس���ی دروس���ت بوه ، تا ئه م���ڕۆ ه���ه ر حزبێك ك���ه جه ماوه ری بگه ڕێته وه نه یتوانی���وه كه مبوبێته وه ، ن���او جه ماوه ر، حزبی هی���واو چه ندین حزبی دیكه باش���ترین نمونه ن، ره نگه هه ر ئه و هۆكاره ش بێت وای له یه كێتی كردبێت له م قۆناخه دا، توشی هیستریا هاتبێت، ئێستا یه كێتی توشی هیستریا هات���وه ، چونكه ئه م هه م���و غه نیمه و ئیمتیازاتان���ه ی له م���اوه ی 23 س���اڵی رابردو به گش���تی و ئه و)11( س���اڵه ی به ناش���ه رعی به تایبه ت���ی، دوای���ی ده ستیكه وتوه ، له ده ستی ده چێت، یان ه���ه ر هیچ نه ب���ێ ئیت���ر ناتوانێ لێی به رده وامبێت، توش���بونی به هێس���تریا وای لێك���ردوه ت���ا ئێس���تاش هی���چ تێڕوانینێكی رونی ب���ۆ ئاینده نه بێت، ل���ه و رۆژه وه ی ماكیاڤیل���ی ملمان���ێ ش���ه تڕه نج به ی���اری سیاس���ییه كانی وه س���فكرد، ئه وه )500( س���اڵ زیاتره سیاسه تمه داره كانی دونیا ئه م قسه یه ی هه ڵه یه كی كه ده ڵێن���ه وه ، ماكیاڤیلی كوشنده یه ، چونكه مه به ستی ماكیاڤیلی له یاری ش���ه تره نجدا هه وڵدانه له رێگای به رامبه ره ك���ه ت فێڵكردن���ه وه هه ڵبخه ڵه تێن���ی، لێ���ره مانای���ه ك بۆ هون���ه ری یاریكردنه ك���ه نامێنێ مادام هه ڵخه ڵه تاندن ده بێته ئامانج، له كاتێكدا ئامانجی بنه ڕه تی حزبه سیاس���ییه كان قوڵكردنه وه ی دیموكراسی و داكۆكیكردن ئێستا نیشتمانه . له به رژه وه ندی گه ل و حزب���ه سیاس���ییه كانی ئ���ه م هه رێمی ئه قڵیه ت���ی ب���ه و كوردس���تانه هه ڵخه ڵه تاندن���ه ره فتار له گه ڵ یه كدی ده ك���ه ن. ئه م یاری ش���ه تڕه نجه ی كه یه كێت���ی ده ی���كات، یارییه كی دۆڕاوه ، ناتوانێ چونكه پۆس���ت و پله وپای���ه ، بیگه ڕێنێته وه ناو خه ڵك، خۆ یه كێتی نیش���تمانی له م���اوه ی )23( س���اڵی راب���ردودا، نه ك ته نیا وه زیرێك یان دو حكومه تی نی���وه ی به ڵك���و وه زی���ر، هه رێمی كوردس���تانی به ده سته وه بوه ، به اڵم ئه وه تا رێ���ژه ی ده نگه كانی هه ر به ره و كه مبون���ه وه ده چێت، له كاتێكدا بزوتنه وه ی گ���ۆڕان، هیچ ئیمتیازاتێكی بۆ هه ڵسوڕاوانی بزوتنه وه كه ی پێنه بوه ، له وه ش زیاتر هه ڵسوڕاوانی له سلێمانی و نانبڕین و...هتد روب���ه ڕوی ده وروبه ری بون���ه وه ، به اڵم ده یبینی���ن ده نگه كانی به ره و هه ڵكشانێكی بزوتنه وه ی گۆڕان به رچاوه ، یه كێتی ده بو وانه یه كی باشی له م���ه وه ربگرتای���ه . له وه ناخۆش���تر

هه ندێ له به رپرسانی یه كێتی كاتێ بۆ قس���ه یه ك راگه یان���دن كه ناڵه كان���ی ده كه ن، كورد وته نی باسی كوتكی بن عه با ده كه ن، واتا له بنه ڕه تدا هێش���تا بڕوایان به ده ستاوده ستكردنی ده سه اڵت ده نگدانه وه س���ندوقه كانی له رێ���گای نیی���ه ، ئه م���ه له جیاتی ئه وه ی س���ود ل���ه كاره خراپه كانیان وه ربگرن و بتوانن الپه ڕه یه ك���ی نوێت���ر له گ���ه ڵ خه ڵك بكه نه وه ، كه چ���ی مێژویه كی نه گریس و خه ماویم���ان بیرده هێنن���ه وه ك���ه دو پارچه یی هه رێمی كوردستانه ، به زه ردو س���ه وزه كه یه وه . ت���ا ئ���ه و ئه قڵییه ته بمێن���ێ، یه كێتی زیات���ر روی له كزی ل���ه دو پارچه یی ده بێت. كه س خێری هه رێم���ی كوردس���تان نه بین���ی، جگه له چه ند دزێكی نه قۆاڵی نانیش���تمانی. به خه ی���اڵ و ك���ه ئه وان���ه ش هه م���و به ئه قڵیه ت���ی پاوان���كاری سیاس���ه ت ده ك���ه ن، ده یانه وێ ئه و هه س���ته الی خه ڵك دروس���تبكه ن كه پێویس���تیان به فه رمانڕه واییك���ردن هه یه بۆ ئه وه ی له ده یان مه ترسی رزگاریان بكات، ئه م مله���وڕو سیاس���ه تێكی سیاس���ه ته خه ڵ���ك پێویس���ته س���ته مكارانه یه و س���نورێكی تۆخی بۆ دیاری بكات.من كاتێ���ك س���ه یری یه كێتی نیش���تمانی كوردس���تان ده كه م وه كو ئه و چیایه م دێته به رچ���او كه بوركانێكی گڕگرتوی پ���ڕ له نه عره ته بو، به اڵم ئێس���تا ئه و چیایه بوركانه كه ی بوه ته خۆڵه مێشێكی ب���ێ پش���كۆی ساردوس���ڕو له گ���ه ڵ به سه ما خۆڵه مێش���ه كانی شنه بایه كدا ده كه ون، له ته نیشتیشیه وه ، بزوتنه وه ی گۆڕانه ك���ه له جیاتی بوركانی گڕگرتو، گڵۆپی ره نگاوڕه نگ داده گیرس���ێنێت و شه قامه ته سك و تریسكه كانی سلێمانی ش���ه قامانه ی ئ���ه و روناكده كات���ه وه . راب���ردودا س���اڵی )23( له م���اوه ی ده س���تكاری نه كراون. قسه یه ك هه یه خه ریكی كۆمه ڵگای���ه ی ئ���ه و ده ڵێت راوك���ردن بێ���ت، ناتوانێت گ���ه ل یان نه ته وه یه كی مه زن دروس���تبكات، ئه و

حزبه ی به ئومێدی مانه وه ی ناو خه ڵك به پاداش���ت و سزای پێویس���تی بێت، كادیران���ی خ���ۆی هه ی���ه ، ئه ن���دام و به ر به چه ندی���ن س���ه ده رۆمان���ه كان له دایكبونی مه س���یح كۆمه ڵێك یاساو پێوه ریان له باره ی سیسته می سیاسی و كۆمه اڵیه تی هه بو، نمونه یه كی به رزیان ئه خ���اق یاس���او له فه رمانڕه وای���ی و پێشكه ش���كرد، كه تا ئ���ه م دواییه ش ئه وروپای پێش���كه وتو س���ودی زۆری لێوه رده گرتن، رۆمان���ه كان تا خاوه نی نمونه یه ك���ی ب���ه رزی حوكمڕانی بون، هیچ یاس���ایه كی تایبه تیان بۆ سزادانی دز نه بو، به اڵم كاتێك دزیی سه ریهه ڵدا هیچ جۆره س���زادانێكیان ب���ۆ دزه كه ده رنه ده كرد، به ڵكو تاكه سزای دزه كه ئه وه بو كه چی كه لوپه لی بردویه تی بۆ خاوه نه ك���ه ی بگه ڕێنێته وه ، ئه م بڕیاره بۆ دزه كان به گه وره ترین سزا داده نرا.

ئه وه ی رێكخه ری بزوتنه وه ی گۆڕان ده یڵێت، وه نه بێت شتێكی یه كجار نوێی داهێنابێت، به اڵم توانیویه تی راستییه كان وه كو خۆی بگه یه نێت، ماركس كاتێك ش���ه رحی دڵی كرێكاره كانی ئه وروپای ده ك���رد، خۆ ئ���ه وه ی ماركس ده یوت، هیچ ش���تێكی تازه و نوێ نه بو، به ڵكو له سه ده كانی )14و15(دا بو كه كرێكار به رزی گ���ه وره و یه كجار باڵه خان���ه ی هه ڵده ن���ا، به اڵم موچه یه ك���ی یه كجار كه م���ی له به رامبه ر ئ���ه م هه مو ره نج و ماندوبونه یدا وه رده گرت، كه ژیانه كه ی ته نیا مه مره و مه ژی بو. ئه وه ی خاوه نی باڵه خانه كه ش بو، كه سێك بو یه ك تنۆك ئاره قی ماندوبونیشی بۆ باڵه خانه كه ی نه ڕشتبو، چونكه له بنه ڕه تدا كه سێكی كارنه كرده بو، ماركس هات ئه م دۆخه ی به جوانی شیكرده وه ، خه ڵكیش بڕوایان پێیكرد، هه ربۆیه تاكه فه یله سوفێك كه به درێژایی مێژو توانیبێتی له ماوه یه كی فه یله س���وفی ببێت���ه كورت���دا زۆر جه ماوه ر، ماركس بوه ، جگه له ماركس له ماوه یه كی ئاوه ها فه یله سوفێك هیچ كورتدا نه بوه ته خاوه نی سه دان هه زار كه س، نیچه ی فه یله س���وف تا له ژیاندا ماب���و، كتێبه كانی ك���ه س نه یده كڕی، دیكارت، كانت، هیگڵ، س���پینۆزا،....هت���د ت���ا له ژیاندا ب���ون، باش���ترین كتێبه كانی خۆیان ناوی خۆیان له سه ر دانه ده ناو دوای مردنیان باڵوده كرانه وه . ئێس���تاش له م هه رێمی كوردس���تانه دا هه مان س���یناریۆ دوباره بونه ته وه ، ئه م هه مو باڵه خانه ی���ه ی هه ن، هی خه ڵك نی���ن، به ڵك���و ه���ی چه ن���د ورگنێكی چڵێ���س و گیرفانب���ڕی گیرفانپڕن، كه گاڵته ی���ان به ه���ه ژاری و به رژه وه ن���دی گش���تی و عه داله ت و دیموكراسی دێت. هه ربۆیه كۆكردنه وه ی دۆالرو س���امان هه مو سنوره كانی به زاندوه ، پاره بوه ته ره گه زو بنه ماڵه و له جیات���ی ئه خاق و نه ریت و فیكر رۆڵی خ���ۆی ده گێڕێت. به اڵم كاتێك قسه له سه ر حزبی سیاسی ده كه ین، پێویس���ته سه ره تا له بونیادی حزبه سیاسییه كان بكۆڵینه وه ، تا بزانین دروس���تكه رو دامه زرێنه رانی ئه و حزبه سیاس���ییانه به كام پڕۆسه ی سیاسی و ئه خاقیدا رۆیش���تون، پێویسته بزانین ئ���ه و هۆكارانه چین كه له كه س���ایه تی دامه زرێنه ران���ی ئ���ه و حزبانه دا هه بون كه وای���ان لێهات���وه حزبێك���ی دیكه دروستبكه ن و ئه و ده رئه نجامانه چی بون وایانلێهات پێیبگه ن،چونكه به ر له هه مو دی���ارده و دۆخێك���ی سیاس���ی ده بێت له بارودۆخی ده رونی ئه و س���ه ركردانه بكۆڵین���ه وه ك���ه ب���ه و ئاراس���ته یه دا چون، ئینجا دۆخ���ی ئابوری- فیكری- كۆمه اڵیه ت���ی سیاس���ی و - ده رون���ی كه ده ستنیش���انبكه ین خه ڵكه ش ئه و وایك���ردوه رو ل���ه م ح���زب و له و حزب بكه ن و وێڵ و سه رگه ردانی ئه ندێشه كانی س���ه ركرده كان ب���ن. ئه گ���ه ر نه زانین ه���ۆی چی بو مارتن لۆت���ه ر مه زهه بی ناتوانی���ن دروس���تكرد، پرۆتس���تانی پرۆتس���تانتییه ت رێگای مه ش���خه ڵی ببینی���ن، ئه گ���ه ر نه زانین ئ���ه و باره ده رونییه ی نه وشیروان مسته فا چی بو بزوتنه وه ی گۆڕان دابمه زرێنێ و وایكرد زانس���تیانه ی هه ڵس���ه نگاندنێكی ده رونناسانه - كۆمه ڵناسانه -ئابوریزانانه - سیاسیانه مان بۆ ئه و خه ڵكه ش نه بێت كه به دوای گ���ۆڕان كه وتون، بێگومان ناتوانین چرایه كی زانستی له سه ر ئه م بزوتنه وه یه دابگیرس���ێنین، ده بو پێش یه كێتی سیاس���ی بزوتنه وه یه كی هه ر نیش���تمانی ئینجا پارت���ی دیموكراتی ش���ڕۆڤه ی لێكۆڵینه وه و كوردس���تان، ئه مه یان بكردایه ، ئاخ���ر مارتن لۆته ر ئه گه ر له س���ۆزو خۆشه ویس���تی باوكی بێبه ش نه بوایه و ئ���ه و باوكه ره قه كارو ده ڵێ���ت ك���ێ نه بوای���ه ، دڵڕه ق���ه ی مارت���ن لۆت���ه ر ئاوه ه���ا زو هه س���تی ده كرد، ناكۆكییه كان به جیاوازییه كان و لۆته ر وێڵ و سه رگه ردانی شتێك بو كه له ئه ش���كه نجه رزگاری بێت و له ناخیدا هێمن���ی و ئارامی جێگیر ب���كات. ئه مه ئه وه مان پێده ڵێت سروشتی مرۆڤ هه ر له ئاده می باوكه وه ك���ه به هۆی كه رته س���ێوێكه وه كه له به هه ش���ت ده ركرا، له و رۆژه وه مێژوی مرۆڤایه تی بریتییه له مێژوی گه نده ڵی و ناعه داله تی، كاتێك قابیلیش هابیلی برای له ته ماحی سامان و جنس كوشت، ئیتر مێژوی مرۆڤایه تی به ته واوی بوه مێ���ژوی هاروهاجه كان، مێژوی مرۆڤه دێوئاساو دڕنده كان، به اڵم نابێ ئه وه ش���مان له بیربچێت له وه ته ی كۆیایه تی دروستبوه ، به رده وامیش تا ئه مڕۆ هه ڵگه ڕانه وه و ش���ۆڕش هه بون، ئینجا ده بێت ئ���ه وه ش بزانین، مێژوی دونیا دیكتاتۆرو سته مكاره كانی هه مو

تایبه‌ت )426( سێشه ممه 182014/4/29

شپرزه‌یی‌و‌بێمتمانه‌یی‌حزبی‌كوردی‌له‌كاتی‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا

فوئاد سدیق

پێویسته كۆمه ڵگای كوردی له وه هوشیارترو

به هێزتر بێت كه له م كاتی هه ڵبژاردنانه دا

چه ندین درۆی شاخدار

ده بیستێ، هه روه ها

پاڕانه وه و دوعای گه شبینانه ش

به هه مان ئه ندازه ی خۆشخه یاڵییه كه

بێ سوده

ئه و كۆمه ڵگایه ی خه ریكی

راوكردن بێت، ناتوانێت گه ل

یان نه ته وه یه كی مه زن

دروستبكات، ئه و حزبه ی به ئومێدی

مانه وه ی ناو خه ڵك بێت،

پێویستی به پاداشت و سزای ئه ندام و كادیرانی

خۆی هه یه

(426( سێشه ممه 2014/4/29 19تایبه‌ت

به درێژای���ی مێژو، كه س���ه دان و ملیۆنان ساڵ ده بێت، نه یانتوانیوه ی���ه ك ش���انازی به ق���ه د مێ���ژوه كورته كه ی گاندی وه ده س���تبهێنن، به ڵك���و دیكتاتۆرو س���ته مكاره كان هه میش���ه مای���ه ی ش���ه رمه زاری و توڕه ی���ی خه ڵك ب���ون و به درێژایی مێ���ژو كتێبێ���ك ناخوێنیته وه ، بۆ له كاتێكدا س���ته مكاری، ستایشی س���ه دان ه���ه زار كتێ���ب له پێناوی ئازادی نوس���راون. بۆی���ه ده بینین وه ك چۆن مه سیحییه ت له به رامبه ر یه ه���ودی خێڵپه رس���تی پرس���ی وه ستاو پوچه ڵیكرده وه ، بزوتنه وه ی له به رامب���ه ر ئاوه ه���ا گۆڕانی���ش گه نده ڵی و ناعه داله تییه كانی یه كێتی وه ستایه وه و پوچه ڵیكردنه وه . ئێستا كێشه ئه وه نییه كه گۆڕان ده نگی زیات���ره ، به ڵكو كێش���ه ی یه كێتی ئه وه ی���ه ئه و هه مو ده س���تكه وت و ده س���تیكه وتون، ئیمتیازاتان���ه ی ناش���كرێ ئێ له ده س���تیده چێت. خه بات���ی سیاس���ی ك���ورد توانای س���ه ركرده كانی بیچمی گۆڕین���ی نه بێت، ئه و سه ركردانه ی زۆربه یان زۆر راده یه كی ت���ا له یه كده چ���ن و یه ك بیچمن، ه���ه ر ده ڵێی جمكن. هه ر ده س���ه اڵتێكیش كه گه نده ڵی و ئه گه ر ناعه داله تی دروس���تكردبێ، باس���ی حه ق وتن و عه داله تخوازی و ئه وه بكات وه كو نیشتمانپه روه ری وایه تۆ له مانگ���ی ره مه زاناو له ناو ماڵ���ی خ���وداو ب���ه رۆژی هه ینی و له نوێژی خوتبه دا درۆیه كی شاخدار

بكه یت. لۆت���ه ر ب���ۆ ئ���ه وه ی له كاتی شه ڕ له گه ڵ كڵێساو زیاده ره وه كاندا سه ربكه وێت ناچاربو پشتببه ستێت فه رمان���ڕه وا به پش���تگیری تا لۆته ری كڵێسای ناوچه ییه كان، كات���ی هیتله ریش له گه ڵ هیچ یه ك له ده وڵه ته كاتۆلیكیه كاندا ئه وه نه بو كه نه گونجێت، شۆڕشی الدێییه كان به ڵگه یه ك���ی ت���ری دا به ده س���ت لۆته ره وه ك���ه فه رمانخوازی فێری فه رمانداره كان بكات. مارتن لۆته ر له بنه ڕه تدا كه سایه تییه كی لێبورده و ئاش���تیخواز نه بو، كۆمه ڵێك هۆكار هه بون وایان له لۆته ر كرد كه خۆی له مرۆڤ بكات به فریشته ، له كاتێكدا هه میش���ه ده یوت، ئامانجی مرۆڤ به خته وه ری نیی���ه ، به ڵكو بریتییه له ئ���ازار ئازار، خ���اچ خاچ، مێژوی نه وشیروان مس���ته فا ئه وه به حزبه كوردستان هه رێمی سیاسییه كانی )به تایب���ه ت یه كێتی نیش���تمانی(و خه ڵك���ی ئه هل���ی كتێب ده ڵێت، بڕۆن به دوای ئه و هۆكارانه دا بچن و لێیبكۆڵنه وه ، كه ئه و هۆكارانه چی له نه وش���یروان مسته فا وایان بون كرد، ئه م ره وته نوێیه رابگه یه نێت و بانگه شه بۆ عه داله تی كۆمه اڵیه تی و ماف���ی مرۆڤ و ...هتد بكات. هه مو حزبه سیاسییه كان و خوێنه واره كان نه دۆزن���ه وه ، هۆكاره كان���ی ت���ا ناش���توانن له گرفتی نێوان خۆیان و خه ڵكی هه رێمی كوردستان بگه ن. كه چی له جیات���ی خوێندنه وه یه كی وردی ئ���ه م روداوه ، ئه وه ت���ا ت���ا ئێس���تاش ئ���ه م هه رێم���ه نمونه ی ئه و به رپرس���انه ی زۆره كه بڕوایان به به رپرسیاری بێ ئیمتیازات نییه ، بڕوای���ان به لێبورده یی نییه ، بڕوای به ئازاردان���ی مرۆڤ���ه كان هه ی���ه . ماوه ی رۆژئاوا فه لس���ه فه ی هه مو دو ه���ه زار س���اڵ زیاتره له س���ه ر ده ژی، ئه رستۆ ئه فاڵتون و میراتی له و ئێم���ه په راوێزێكمان كه چ���ی ته نانه ت نه نوس���یوه ته وه ، میراته به مانا ماتماتیك له مانای هێش���تا فیساگۆرسییه كه ی نه گه یشتوین، كه ئه وان هه مو دونیایان به ماتماتیكێك سه رسامكرد كه نه ك هه ر بنه مایه ك بو بۆ تێكه ڵبون به مه عریفه ، به ڵكو كۆی پرس���ه كانی ژیان به ماتماتیك رونده كرێن���ه وه . فه یله س���وفه كانی 20 19و 17و18و س���ه ده ی ده زانی ماتماتیكیان له گرانبه هایی

بۆیه گرنگییه كی زۆریان پێدا. له هه م���و قوتابیانی ئه م هه رێمه بپرسه ، كه ی له ژیان بێزار ئه بیت و توش���ی بێتاقه تی ئه بی���ت، هه مو منااڵنی بنه ڕه تی بێنه له و وه اڵمه دا هاوڕان كه ته نی���ا له كاتی ده وامی بێتاقه ت بێ���زارو قوتابخانه كانیان باشه كانی مامۆس���تا هه مو ئه بن، زانك���ۆش بدوێن���ه ته نی���ا له زانكۆ توش���ی بێتاقه تی ده بن و پێتده ڵێن قوتابیانیش له م ج���ۆره زانكۆیانه

فێ���ری هیچ ش���تێك ناب���ن، هه مو خه ڵك���ی كوردس���تان بدوێنه دڵی له ده سه اڵت، له ره خنه و گله یی پڕه هه مو س���لێمانی له یه كێتی توڕه ن، یه كێتی���ش ئه مه ب���اش ده زانێت و پارتیش ئ���ه وه ده زانێت كه خه ڵك ئه گه ر زۆره ، ره خن���ه ی گله ی���ی و خه ڵ���ك له یه كێتی ت���وڕه نه بونایه ئه وه سبه ی كه هه ڵبژاردنه یه كێتی نه ك به شداریده كرد، به په ڕوباڵه وه وه كو ئێس���تا كه ئاوه ڕوت كراوه ، ئه نجامی س���به ینێش زۆر تۆقێنه ره بۆ یه كێتی، ئه گه ر خه ڵك له پارتیش گله یی نه بێ���ت، رێژه ی ده نگه كانی كه حكومه تی ده هێن���ا ئه وه نده ی پێپێكبهێنێت، به اڵم له 22 س���اڵی رابردوش���دا هیچ رێگه چاره یه ك بۆ ئ���ه و تاقه تپروكێنیی���ه ی قوتابیان له قوتابخانه كاندا نه كراوه . ئاس���تی زانكۆكانیش ورده ورده داده ڕوخێ، له كاتێكدا مامۆس���تای زانكۆ ته نیا موچه كه ی باش بوه ، زانس���ته كه ی خراپت���ر ب���وه ، هه م���و خه ڵك���ی كوردس���تان به نێرو مێیه وه ، رۆژانه ج���ل و به رگی ن���وێ له به رده كه ن، به رگیان ده گۆڕن، به اڵم به ئه قڵی 50 ساڵی پێشو ده ژیت و ئاماده یی تێدا نییه ئه قڵ و بیركردنه وه ی بگۆڕێت، ئه م���ه مه ترس���ییه كی گه وره ی���ه . كارێكی رابردودا، )10(س���اڵی له وه ها نه ك���راوه ، خه ڵك گله ییه كانی به پێچه وان���ه وه كه متربێت���ه وه ، پێچه وانه ی ئه م���ه ش زیادیكردوه ، ده سه اڵتدارێتییه . یه كێتی له كاتێكدا رێ���ژه ی ده نگه كان���ی زۆر خ���راپ كه مبۆت���ه وه ، كه چی هێش���تا هه ر به ئه قڵییه تی په نجا به په نجا ده ژی، لویسی شازده كه له زیندانیشدا بو، هێش���تا هه ر ده یویست پاشا بێت، سه دام حوسێنیش كه له زینداندا بو، ده یوت من سه رۆك كۆماری عێراقم، له س���ێداره دران. هه ردوكیش���یان ئه وه ی خاوه نی ئه قڵییه تی لویسی شازده و ئه و له سێداره دراوانه بێت، وه كو هه ر چاره نوسیشی بێگومان

ئه وان ده بێت. زۆرجار ده ڕوانمه ئه و ئازادیی و عه داله ت���ه ی ك���ه س���پارتاییه كان ك���ه )2500( س���اڵ پێ���ش ئه مڕۆ به ژنه كانی���ان داب���و، ی���ان ئ���ه و عه داله ته ی له ناوخۆیان بۆ هاواڵتی ت���ا فه راهه مكراب���و، س���پارتایی ئێستاش ژنی كورد نه گه یشتونه ته ئازادیی���ه ی كه 2500 س���اڵ ئ���ه و هه یانبوه ، له س���پارتا ئه مڕۆ پێش له به رامبه ر رێگایه كیش���یان هه مو كۆكردنه وه ی س���امان و دروستبونی گه نده ڵی گرتبو، ئه فالتون، ئه رستۆ، له وجۆره س���ودیان زۆر مارك���س س���پارتاییه كان سۆسیالیستییه ی

وه رگرتب���و، به اڵم ل���ه م هه رێمه ی ئازادكردنی رزگارك���ردن و ئێمه دا، له رزگاركردن���ی زۆر زۆر خێ���زان نیش���تمان ئه س���ته مترو قورستره . من نازانم بۆچی یه كێتی ئه وه نده ی بوختان بۆ ئه م حیزب و ئه و حیزب له ده رده جارێكیش دروستده كات، ناكۆڵێته وه ، خۆی كوش���نده كانی چ���ۆن ده كرێ له یه ككات���دا بڵێیت بڕوام به دیموكراس���ی هه یه ، به اڵم مێش���كی خۆس���ه پاندن ه���زری

داگیركردبیت.ئه وانه ی به بانگه ش���ه ی پڕ له درۆ درێژه یان به كورس���ییه كانیان داوه ، مێژو پێمانده ڵێت رۆژێك هه ر هاتوه بكه ون���ه به ر نه فره ت���ی خه ڵكه وه ، نوس���ینه كه م به م نمونه یه ی گاندی قف���ڵ ده ده م: ژنێ���ك له هه رێمێكی دور منداڵێكی ده بێت، ئه و منداڵه له خواردنی ح���ه زی زۆر یه كج���ار وایلێدێت، ت���ا ده بێ���ت، ش���ه كر پزیش���ك دوای پشكنینی منداڵه كه به دایك���ی منداڵه كه ده ڵێت، ئه گه ر ئه و منداڵه ت به رده وامبێت له شه كر له ده س���تده دات، ژی���ان خواردن، قس���ه یه ی به م منداڵه كه دایك���ی پزیش���ك زۆر په رێش���ان ده بێت و ناچ���ار ده بێت بچێت���ه الی گاندی ب���ۆ ئ���ه وه ی به منداڵه ك���ه ی بڵێت نابێت شه كر بخۆی، ئه وكاته ناوی گاندی به شێوه یه كی زۆر به رفراوان باڵوببوه وه و هه م���و مندااڵنی هیند به شێوه ی ئه فسانه یی باسیان لێوه ده ك���رد، ئیتر دایك���ی منداڵه كه و به ش���ه مه نده فه ر منداڵه ك���ه ی رێگایه كی دورودرێژ ده بڕن و ده گه نه الی گان���دی، ژنه كه به س���ه رهاتی منداڵه كه ی بۆ گاندی باس���ده كات و ئینجا داوای لێده كات كه به كوڕه كه ی بڵێت نابێ ش���ه كر بخۆی، گاندیش به ژنه كه ده ڵێت ئێس���تا تۆ بڕۆوه گونده كه ی خۆت، دوای دو هه فته ی تر وه ره وه م���ن كارێكی وا ده كه م كه كوڕه كه ت ئیتر شه كر نه خوات، به اڵم ژنه كه س���ور ده بێت له س���ه ر ئ���ه وه ی رێگاك���ه ی دوره و توانای مادیش���ی كه مه ، بۆ ئه و زه حمه ته جارێكی دی بێته وه ، ئێس���تا چه ند قس���ه یه ك له گه ڵ كوڕه بچوكه كه م بك���ه و نه جاتم بده ، ب���ه اڵم گاندی جه ختده كاته وه كه به هیچ شێوه یه ك ناتوانێ ئێس���تا به و منداڵه ی بڵێت ش���ه كر مه خۆ، بۆیه ه���ه ر ده بێت دوای دو هه فته ی تر بێیته وه ، ژنه كه رێگا ئه م به خه م���ه وه به نابه دڵی و ده گه ڕێته وه به رو ده گرێته وه دوره خۆشه ویس���تی له به ر گونده كه ی، بێ س���نوری ب���ۆ منداڵه كه ی دوای دو هه فته ی دیك���ه جارێكی دیكه هه م���ان رێ���گا ده گرێته وه به رو بۆ الی گان���دی ده ڕوات، كه ئه مجاره گاندی ده بین���ێ، ژنه كه پێیده ڵێت ئه وه تا له سه ر قسه ی خۆت دوباره هاتمه وه ، به ڵكو ئه مجاره یان كارێكی وا بكه ی���ت كه منداڵه كه م ش���ه كر نه خ���وات، گاندی���ش زۆر به هێمنی منداڵه كه بانگ ده كاته الی خۆی و ئه ویش لێ���ده كات، پرس���یارێكی ئه وه ی���ه ت���ۆ منت خۆش���ده وێت؟ منداڵه كه ش خه نی ده بێت و ده ڵێت تۆم زۆر زۆر خۆش���ده وێت، گاندی پێیده ڵێ���ت، كه واب���ێ ئه گ���ه ر من ش���ه كر نه خۆم تۆش نابێت شه كر بخۆیت، منداڵه كه ش ده ڵێت باشه ، ئینجا گاندی به منداڵه كه ده ڵێت من ش���ه كر ناخۆم كه وابێ نابێت تۆش ده دات په یمان منداڵه كه بیخۆیت، كه ئیتر ئه وی���ش نه یخوات، ژنه كه له م قس���ه و باس���ه ی گاندی حاڵی نابێت و له گاندی ده پرس���ێ، باشه تۆ ه���ه ر بۆ ئه م دو قس���ه یه منت جارێك���ی دیكه له و گون���ده دوره گه ڕانده وه بۆ ئێره ، ئه ی بۆچی هه ر له یه كه مین جاردا وات به منداڵه كه م ن���ه وت، گاندیش له وه اڵمدا ده ڵێت، ئاخر ئه وكاته ی تۆ یه كه مجار هاتی ئه و داوای���ه ت له من كرد، من خۆم ش���ه كرم ده خوارد، ب���ه اڵم كه تۆ رۆیشتیته وه له وكاته وه من خواردنی شه كرم وازلێهێناوه و ته ركم كردوه ، بۆیه ئێس���تا به منداڵه كه تم وت من ش���ه كر ناخۆم كه وابێ نابێ تۆش بیخۆیت، به اڵم ئه گه ر جاری یه كه م وام پێ بوتایه ده بو درۆی له گه ڵدا بكه م بۆی���ه پێم نه وت. به ڵێ ئه مه نمونه یه كی بچوكی گاندییه و ئه مه ش ئه م هه مو درۆو ده له سه ی به رپرس و كاندیدو س���ه ركرده كانن كه رۆژانه گوێیان پڕكردوین له درۆی شاخدار.

بیرمه‌ندی‌نازی‌مارتن‌هایدگه‌ر...‌پاشماوه‌

هەڵبژاردنی‌‌٣٠ئەپرێل...پاشماوه‌

دەربارەی‌هاریکاریی‌کۆمەاڵیەتیی...پاشماوه‌

رونب���وه وه زیات���ر ئه م���ان هه م���و به باڵوبونه وه ی کتێبی ڕ ه ش���ی هایدگه ر س���اڵی پار له ئه ڵمانی���ا. کتێبی ڕه ش هایدگ���ه ر له یاده وه ریه كان���ی بریتی���ه له ساڵی 1930 بۆ ساڵی 1940 زیاتر له 1200 الپه ڕه یه. تراونی که به رێوه به ری هایدگ���ه ره، مارت���ن ئینس���تیتیوتی هه روه ها ئاماده كه ری کتێبه ڕه شه كه یه، له دیدارێکدا ده ڵێت توش���ی حه په سان و په شۆکان بوه به بینینی ئه و هه مو دژه سامیه ته الی هایدگه ر. زمانی هایدگه ر له یاده وه ریه كانیدا هه مان زمانه که ئه و رۆژگاره دژ بۆ س���امیه ت به كارهاتوه، به كاربردن���ی چه مک���ی وه ك جوله كه ی

جیهانی، بێڕه گ؛ که له هه مانکاتدا یانی بێبه زه ی���ی و دڵڕه ق، هه مان چه مکن که پیرانی پرۆتۆکۆڵی ناس���راوی له د ه قی زایون���دا به كارب���راوه، ک���ه ده قێک���ی ساخته ی دژه جوله كه یه باس له هه وڵی جوله كه ئه کات بۆ ده ستبه س���ه راگرتنی

جیهان.به کورتی بیری هایدگه ر بریتیه له بیری که سێک که بڕوای وه هایه بیری مۆدرێن که بریتیه له گه ڕیده یی، له شارنش���ینی، له س���نگفراوانی، که لت���وری، له ف���ره له یه كس���انی هه م���و بیری ترس���ناکن و مرۆڤایه تی ب���ه ره و نه مان ده به ن. بۆیه ده بێت مرۆڤ په یوه س���ت بێت به خاکی

خۆیه وه، خه ڵكانێ���ک هه ن که بااڵترن له ئه وانیت���ر بۆیه ئه رک���ی رزگارکردنی مرۆڤ هه یه. خه ڵكی سه رلێش���ێوایان نابێ���ت وه ك تاکێک هه بێ���ت، ده بێت سه ر به داس-فۆلک بێت، که زاراوه یه كی ئه ڵمانی نازیه که تایبه ته به ناسیونالیزمی خوێندۆستی ئه ڵمانی، به کورتی ڕه گه زی پاک. پرسی گه وره ئه وه یه که له دونیا کوریدا کاتێک ک���ه خه ڵك داوای ماف ده كه ن، تێکۆش���ان هه ی���ه بۆ رێزگرتن له تاک، له ئازادی، هه وڵ و کۆشش هه یه بۆ مۆدرێن بون له بری که له پورگه رایی، ئایا بیری که س���ێکی وه ها ده بێت چۆن

بخوێنرێته وه؟

رەنگە کەس����ێک پێیواب����ێ گۆڕان، ی����ا پارت����ی و یەکێتی، یاخ����و فایل و پرۆفایلی کاندیدەکانیان دەتوان مێژو بەوش����ێوەیە بنوسن کە دەیانەوێ، یا رەنگە بۆ یەکێک رەفتاری ئەو الیەنانە بەنوێ و س����ەربەخۆ لەو دایلەمایەنەی کە کۆمەڵگای ک����وردی پاش جەنگ تێیکەوت����وە دابن����ێ، پێیواب����ێ ئەو الیەنانە دەتوانن هەڵبژاردن دوربگرن لەو لێکتێنەگەیشتن و ناکۆکییانەی کە مێژویەکیان هەیە، رۆچونەتە نێو رەگ و بیکەنە دەتوانن کۆمەڵگاوە. ریشەی بۆدیمۆکراتیزەیش����نێکی دەروازەیەک درێژخایەن و دواج����ار ببێ بەبنیادێک ب����ۆ دەوڵەتی ک����وردی. ب����ەاڵم ئەو یەکالکردبێتەوە دەبێ خۆی کەس����ە کە ئایامرۆڤ دەتوانێ س����ەربەخۆ بێ لەو ناسنامەیەی هەڵیگرتوە، دەتوانێ یادگارییەکان����ی منداڵی ل����ە بیربکاو پێیوابێ مرۆڤ بونەوەرێکی عەقاڵنییە دەتوان����ێ پۆلێنی خواس����تەکانی بکا

لەسەر بنەمایەکی عەقاڵنی؟.کۆمەڵگای ئێس����تای لەقۆناغ����ی

کوردی����دا، ئەوەی لەس����ەر مەحەکە، ئ����ەوە نییە ک����ە کۆمەڵ����گای پاش جەنگ چاوەڕوانی چ ش����تێکی گەورە لەهەڵبژاردن دەکا، بەڵکو ئەوە لەسەر مەحەکە ک����ە هەڵب����ژاردن نەبێتەوە هۆی دوبارە سەرهەڵدانەوەی جەنگ و ناکۆکییەکان. بۆیە هەواڵە گرنگەکە، خودی میکانیزم و پرۆسەی هەڵبژاردن نییە لەهەرێمی کوردس����تاندا، بەڵکو ئەو ژینگەیەیە کە تیایدا هەڵبژاردنەکە

شێوە وەردەگرێ. ئەگ����ەر هەڵبژاردنی 2014/04/30 بریتی بێ لەو دێوەزمەیە، دەبێ چی بک����رێ، ئ����ەوەی کارل مارکس و رۆزا لۆکس����مبۆرگ وەربگرین ک����ە دەڵێن ئامانج����ی هەمو تی����ۆرەک دەبێ بۆ گ����ۆڕان بێ، یاخود ئ����ەوەی ئیدوارد بێرنیش����تاین و زۆرێک لەنیۆریالیست و ئابوری����ە بونیاتگەراکان وەربگرین کە باوەڕی����ان وایە هەمو ئامانجێک دەبێ بۆ ئیدامە یاخود چاکسازی بێ. گۆڕان ئەوجارە یان چاکسازی، هەڵبژاردنی نادڵنیای����ی ناڕۆش����نی و کۆمەڵێ����ک

لەگەڵ خ����ۆی دەهێن����ێ. ئامادەیی و ئاگای����ی الیەنەکانی ب����راوەو دۆڕاوی هەڵبژاردن لەسەر ئەدەبیاتی قۆناغی بابەتەکانی واڵت����ان و گواس����تنەوەی وەکو دابەشکردن هێز کارێکی خراپ ناب����ێ. ئەگ����ەری زۆر هەی����ە الیەنی دۆڕاوی هەڵبژاردن ئەگەر یەکێتی بێ یا ه����ەر الیەنێکی دیکە بێ، ئەنجامی بەئاش����تیانەوەرنەگرێ، هەڵب����ژاردن چۆن لەگ����ەڵ ئ����ەوە مامەڵە بکرێ؟ ب����ێ بریت����ی چارەس����ەر ئەگ����ەر له دابەش����کردنی هێز، ئ����ەوا ئامانجی دابەش����کردنێکی هەر نزیک����ی دورو هێزو دەسەاڵت و حکومەت و لەقۆناغی حکومەت، پێکهێنان����ی ئێستاش����دا دەبێ بریتی بێ لەپاراستنی ئاشتی و س����تراکچەری بنیاتنانی ئاس����ایش و دەوڵ����ەت و مەدەنیکردن����ی کۆمەڵگا، ئەگەرنالوبنانیزەیش����ن و دو ئیدارەیی رەنگ����ە ئەوج����ارە س����ێ ئیدارەی����ی ب����ێ. هەڵب����ژاردن دەرەنجام����ی بەوشێوەیە، خودی هەڵبژاردن دەبێتە

هەواڵە ناخۆشەکە.

ڕزگارمان لەکولتورگەرایی بۆئ����ەوەی ببێت پێویستە پێش����تر لەووێناکردنەی کولت����ور ڕزگارمانببێ����ت ک����ە کولت����ور وەک"بوخچە"یەک وێنادەکات، بوخچەیەک مرۆڤ بۆهه ر ش����وێنێک ب����ڕوات لەگەڵ خۆیدا بیبات و لەهه ر ش����وێنێکی دونیادا بیکاتەوە هه مان ئەو شتانەیتێدابێت کە لەڕۆژی یەکەمەوە لەناویدایە. ئەم ڕوانینە بوخچەییە بۆ کولتور وێناکردنێکی تەواو داخراوو نەگ����ۆڕو جێگیریی کولتورە کە مەسەلەی بوون یان نەبوونی هاریکاریی بەتاڵدەکاتەوەلەه����ه ر کۆمەاڵیەتی����ی لەه����ه ر ناکولتوری����ی و کردەیەک����ی

گۆڕانکارییەکانی ب����ەڕووی کرانەوەیەک ناو ژیانیکۆمەاڵیەتیدا.

وێناکردن����ی کولت����ور وەک بوخچ����ە ئ����ەو وێنەی����ەی کۆمەڵگامان هه م����ان دەکات یەکس����انی کە پێئەبەخش����ێت هۆمۆجین و ئۆرگانی����ی بەیەکەیەک����ی بێجیاوازیی. هاوکات وێنەیەکیش لەسەر وەکیەکەیەک����ی دروس����تدەکات خ����ود یەکگرتووی بێدرزو بێشەبەقی فرەجۆر، ڕوانینیت����رو ش����تیترو نەکرێ����ت ک����ە ژوورەوە. لێوەبێت����ە ئینتیمایت����ری ڕوانینەدا ل����ەم کۆمەاڵیەتی هاریکاریی لەجۆرێک سروش����تییە، هاریکارییەکی

لەحەتمیەتەوە نزیکە، شتێکە لەناو ئەو بوخچ����ە کولتوری����ەدا ئامادەیەو ئەوەی بەش����ێک لەو بوخچەیە نەبێتلەدەرەوەی لەکێش����ە یەکێ����ک هاریکاریدای����ە. گەورەکانی دونیای ئێمە دروس����تبوونی داخراوە بوخچەیکولتوریی ژمارەی����ەک ب����ۆ هه ندێک کە لەپ����اڵ گەڕاندنەوەدا ڕاب����وردووی تایب����ەت، دەرگا ب����ەڕووی ک����ەس و هێزە جیاوازەکان����دا دادەخات. ئەوەی هاریکاری����ی لەکۆمەڵگای ئێمەدا پێویستی پێیەتی دروستکردنیوێنەیەکی ئایندەیە کە بەشی هه رەزۆری کۆمەڵگای

ئێمە بۆالی خۆی بانگبکات.

ونبون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )شوان عارف ره ش���ید( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئ��اوێنه . * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ن���اوی )محمد طاهر علی( هه ركه س دۆزی���ه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئ��اوێنه . * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )نه وزاد مش���یر معروف( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئ��اوێنه .

ئه وانه ی به بانگه شه ی پڕ له درۆ درێژه یان

به كورسییه كانیان داوه ، مێژو پێمانده ڵێت رۆژێك هه ر

هاتوه بكه ونه به ر نه فره تی

خه ڵكه وه

وه زاره تی دادبه ڕێوبه رایه تی گشتی فه رمانگه ی داد

ژماره 732فه رمانگه ی دانوسانی سلێمانی 2

ئ��اگ��اداری 2014/4/28 به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێش���كه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )هێمن عبدالله س���عید ( پێشكه ش به فه رمانگه كه مان كراوه خاوه نی كارگه ی )كالس���یك بۆدروس���ت كردنی ش���یرینی /پڕۆژه ی بچوك( له به روار 2014/4/24، داوای تۆم���ار كردن���ی ئ���ه و ئامێرانه ی كردوه كه له )هه واری ش���ار ( دانراوه ك���ه ئامێره كانی له خ���واره وه دیاری كراوه ب���ه پێی یاس���ای دادنوس���ان ژم���اره )33( س���اڵی )1998( به ركار ل���ه هه رێمی كوردس���تان ب���اڵوی ده كه ینه وه هه ر كه س���ێ خ���ۆی به په یوه ندیدار ی���ا خاوه نی هه ریه ك ل���ه و ئامێرانه داده نێ له م���اوه ی )15( پانزه ڕۆژدا س���ه ردانی ئه م فه رمانگه ی���ه ب���كات، به پێجه وانه وه به ن���اوی داواكار تۆمار ده كه ین و بروانامه ی تۆم���اری ئامێره كانی پێ ده درێت ..

له گه ڵ ڕێزدا.............دادنوسی سلێمانی /2 سۆران یادگار ره شید 2014/4/28

ئامێره كان: 1/فرنی ده وار _ ئێرانی _ 1گن _ كاره بایی و گازی / ژماره 25

2/ مه كینه ی قیمه _ ئێرانی _ كاره بایی / ژماره 26 3/ هه ویرشێل )عجانه ( ئێرانی _ كاره بایی / ژماره 27

4/تێكه ڵكار _ خه اڵته جۆر _عباسی _ ئێرانی / ژماره 30 5/ ئامێری ئاش _ ئێرانی _ عباسی _ كاره بایی / ژماره 29

6/ئامێری پانكه ره وه ی گونك _ ئێرانی _ كاره بایی / ژماره 31 7/خه اڵته / تێكه ڵكاری _ئێرانی _ كاره بایی / ژماره 28

ریکالم

دۆڕاو‌كێیه‌؟

حەمە

ئه مڕۆ هه ڵمه تی هه ڵبژاردن كۆتایی هات و س���به ینێ پرۆسه ی هه ڵبژاردن ده س���تپێده كات، له هه ڵمه تی هه ڵبژاردندا زۆر ش���ت وت���راو زۆر ناهه قی و ته نانه ت ناووناتۆره ش بۆ ئه م لیس���ت و ئه و كاندیدو حیزبانه داتاشراو كار گه یش���ت به وه ی ته ق و تۆقیش به سه ر یه كتردا كرا، به اڵم سه ره ڕای هه مو ئه وانه ش هه ڵمه تی هه ڵبژاردن تا ئه ندازه یه ك به ئارامی به ڕێكرا، كه مایه ی

دڵخۆشی خه ڵكی كوردستانه .تا ئێره هه مو هێزه كان باش���یان هێنا، به اڵم له مه ش گرنگتر ئه نجامدانی هه ڵبژاردنێك���ی بێگه ردو بێ گزی و به دوای ئه وه ش���دا قبوڵكردنی ئه نجامی هه ڵبژاردنه كه ی س���به ینێیه به گیان���ی لێبورده یی و دیموكراس���یه وه ، یان باش���تر بڵێین قبوڵكردنی دۆڕانه كه گه شه به پرۆسه ی دیموكراسی ده داو ده ستاوده س���تكردنی ده سه اڵتیش له م هه رێمه دا ده كات به نه ریتێكی ریشه داكوتاوو چه س���پاو. هه مو ئه م هێ���زه ركه به رانه ، له پێش���یانه وه پارتی و یه كێت���ی و گۆڕان، ته نها ئه و كاته ده یس���ه لمێنن كه هێزی دیموكراس���ی و گۆڕانخوازن كه به ر له هه ر به رژه وه ندییه كی حیزبییان له س���ه ر پاراس���تنی ئارامی و هێمنی كوردس���تان و قبوڵكردنی ئه نجامی هه ڵبژاردنه كان سوربن، ته نها ئه مه ش ده ریده خات كه ئه م ئه زمونه ی هه رێمی كوردس���تان له كوێی پرۆسه ی دیموكراسی ئه مڕۆی دنیادا وه ستاوه ، ئه گینا هه ڵگرتنی دروشمی دیموكراس���ی و سۆشیالدیموكراس���ی و گۆڕانخوازی هیچ شتێك نابێت جگه

له هاش و هوش و بانگه شه ی نێو میدیاكان.ئه و راس���تییه الی كه س ش���اراوه نییه كه ئه م هه ڵبژاردن���ه ، روداوێكی چاره نوسسازه بۆ ئه و سێ هێزه گه وره یه ی كوردستان، كه پێگه و ده سه اڵت و نفوزو ئیمتیازی ئه وان له چوار س���اڵی ئاینده دا دیاریده كات، چ له ئاس���تی پۆسته كانی كورد له حكومه ت و په رله مانی عێراقدا، چ له ئاستی ئه نجومه نی پارێزگاكانی كوردستانیشدا، به اڵم له هه مانكاتیشدا تاقیكردنه وه یه كی گرنگه ب���ۆ ئه و هێزانه ك���ه له به رده م دوڕیانێكدان یان ئه وه ت���ا بڕوایان به ئه لف و بێی دیموكراس���ی هه ڵبژاردن و قبوڵكردنی دۆڕانه یان ئه وه تا به پێچه وانه ی س���ه رده م و ئی���راده ی خه ڵك���ه وه باوه ڕی���ان به خۆس���ه پاندنی زۆره ملێ و ده س���تبه ردارنه بونی پۆست و كورس���ی و ئیمتیازه كانیانه ، ئه م هێزانه یان ئه وه تا له ڕێگه ی ئه م هه ڵبژاردنانه وه كوردس���تانێكی جوانترو ئه زمونێكی پڕ ماناتر پیش���انی جیهانی ده ره وه ئه ده ن، یان ئه وه تا شتێكی دیكه یان پیش���انئه ده ن كه ئه ویش هه ڕه شه كردنیانه به وه ی خاوه نی له شكرو هێزی پێش���مه رگه و زێڕه ڤانی و پاره و دژه تیرۆرو ئاس���ایش و ده زگای پاراستن و زانیارین و به ده نگی خه ڵك ده سه اڵت و پۆست و هێزه كانیان به كه س ناده ن! كه گرتنه به ری ئه م رێگه یه یان رێك پێچه وانه ی خه س���ڵه ته ته ندروست و پڕ

ماناكه ی هه ڵبژاردنه .به دۆڕان���ی هه ڵبژاردن، هیچ هێزێك كۆتایی نایه كه بڕوای راس���ته قینه ی به دیموكراس���ی بێت، ته نها كاتێ���ك حیزب و هێزێك كۆتای���ی پێدێت كه ترس ل���ه دۆڕان وایلێبكات ش���انازی به هێزو ده زگا ئه منی���ه كان و ژماره ی زیندانه كانیان���ه وه بكات، هه مو ئه و هێزانه ی ده یانه وێ به پاره و هێز درێژه به ده سه اڵتی خۆیان بده ن و خۆشخه یااڵنه ش پێیانوایه كه له سه ركه وتندان،

هێزێكن دۆڕاو.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

ته قه کردن���ی الیه نگران���ی یه کێتی و ئه منیی���ه کان ده زگا بانگه ش���ه ی گرت���ه باڵوبون���ه وه ی به بۆن���ه ی

ڤیدیۆیه کی تاڵه بانی. ئێواره ی 2014/4/28 � سڵیمانی