วทยานพนธ

การคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาทชวยเพมความทนเคมและการเตบโตในกลายคาลปตส

SELECTION OF ECTOMYCORRHIZAL FUNGI TO IMPROVE SALINITY TOLERANCE AND GROWTH IN

EUCALYPTUS SEEDLINGS

นางสาวรตนตมา แหวนหรน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา ๒๕๖๓

 

ใบรบรองวทยานพนธ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรชวภาพปาไม) สาขาวชา วทยาศาสตรชวภาพปาไม ภาควชา ชววทยาปาไม

เรอง การคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาทชวยเพมความทนเคมและการเตบโตในกลายคาลปตส Selection of Ectomycorrhizal Fungi to Improve Salinity Tolerance and Growth in

Eucalyptus Seedlings

นามผวจย นางสาวรตนตมา แหวนหรน

ไดพจารณาเหนชอบโดย อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

(ผชวยศาสตราจารยธารรตน แกวกระจาง, Ph.D.) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

(ผชวยศาสตราจารยนสา เหลกสงเนน, Ph.D.)

หวหนาภาควชา (รองศาสตราจารยรองลาภ สขมาสรวง, วท.ด.)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตรรบรองแลว

(รองศาสตราจารยศรจตรา เจรญลาภนพรตน, Ph.D.)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท เดอน พ.ศ.

 

วทยานพนธ

เรอง

การคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาทชวยเพมความทนเคมและการเตบโตในกลายคาลปตส

Selection of Ectomycorrhizal Fungi to Improve Salinity Tolerance and Growth in Eucalyptus Seedlings

โดย

นางสาวรตนตมา แหวนหรน

เสนอ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรชวภาพปาไม)

ปการศกษา 2563

  ค

บทคดยอภาษาไทย รตนตมา แหวนหรน : การคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาทชวยเพมความทนเคมและการเตบโตในกลายคาลปตส ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรชวภาพปาไม) สาขาวชาวทยาศาสตรชวภาพปาไม ภาควชาชววทยาปาไม อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก: ผชวยศาสตราจารยธารรตน แกวกระจาง, Ph.D. ปการศกษา 2563

ดนเคมเปนหนงในปญหาทส าคญทจ ากดการเตบโตของพช และในปจจบนมพนททไดรบ

ผลกระทบนเพมมากขนทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย จากรายงานทผานมาพบวาราเอคโตไมคอรไรซาเปนหนงปจจยส าคญทชวยเพมทนเคมใหกบไมตนได การศกษาครงนจงมวตถประสงคในการคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาทสามารถชวยเพมความทนเคมใหกบกลายคาลปตส ไดด าเนนการส ารวจเหดเอคโตไมคอรไรซาในแปลงปลกยคาลปตสทมระดบความเคมของดนแตกตางกนในจงหวดนครราชสมา ซงผลการส ารวจและจดจ าแนกชนดเหดโดยใชลกษณะทางสณฐานวทยารวมกบการใชเทคนคทางชวโมเลกล พบเหดเอคโตไมคอรไรซาเพยงชนดเดยว คอ เหดกอนกรวด Pisolithus albus ส าหรบการคดเลอกเชอราเอคโตไมคอรไรซาททนเคม ไดท าการเลยงเชอเหดกอนกรวด P. albus จ านวน 16 ไอโซเลท (isolate) บนอาหารเลยงเชอ Modified Melin Norkrans ทผสมเกลอโซเดยมคลอไรด 4 ระดบ (0, 10, 20, 30 เดซซเมนตอเมตร) จากนนท าการเปรยบเทยบขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน พนทโคโลน และน าหนกแหงของเชอทกไอโซเลท ผลการศกษาพบวาเชอไอโซเลท PA20 และ PA33 เปนไอโซเลทททนเคมไดดทสดในอาหารเลยงเชอทผสมโซเดยมคลอไรดทระดบ 10 และ 20 เดซซเมนตอเมตร ในขณะทเชอไอโซเลท PA34 เปนไอโซเลทททนเคมไดดทสดในอาหารเลยงเชอทผสมโซเดยมคลอไรดทระดบ 30 เดซซเมนตอเมตร อยางไรกตามเชอไอโซเลท PA33 เปนไอโซเลททเหมาะสมในการผลตเปนหวเชอเนองจากใหมวลชวภาพดทสดเมอน าไปเลยงบนอาหารเลยงเชอ

ดงนนจงน าเชอไอโซเลท PA33 ไปปลกเชอใหกบกลายคาลปตส และท าการทดสอบความทนเคมของกลาไมท 2 ระดบความเคมของโซเดยมคลอไรด (0 และ 16 เดซซเมนตอเมตร) ผลการศกษาพบวาภายหลงจากปลกเชอเปนเวลา 6 เดอน กลายคาลปตสทปลกเชอมการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา 15.05 เปอรเซนต ในสภาวะทกลาไมไมไดรบผลกระทบจากความเคม (0 เดซซเมนตอเมตร) พบวากลายคาลปตสทปลกเชอมการเตบโตทกดานมากกวากลาทไมปลกเชออยางมนยส าคญทางสถต และเมอกลาไมอยในสภาวะเคมทระดบ 16 เดซซเมนตอเมตร พบวากลาทปลกเชอมการเตบโตสมพทธมากกวากลาทไมปลกเชออยางมนยส าคญทางสถตดวย แสดงใหเหนวาราเอคโตไมคอรไรซาสามารถชวยเพมการเตบโตใหกบกลายคาลปตสไดทงในสภาวะทมและไมมความเครยดจากความเคม

ผลจากการศกษาครงนควรแนะน าใหมการผลตกลายคาลปตสทมเหดกอนกรวด P. albus (โดยเฉพาะอยางยงเชอไอโซเลท PA33) เปนเอคโตไมคอรไรซา แลวน ากลาไมดงกลาวไปใชปลกสรางสวนปายคาลปตสใหมการเตบโตดและทนเคม เพอแกปญหาในพนทดนเคมตอไปดวย

___________________ ___________________________________ ____ / ____ / ____ ลายมอชอนสต ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

  ง

บทคดยอภาษาองกฤษ Rattima Wanroon : Selection of Ectomycorrhizal Fungi to Improve Salinity Tolerance and Growth in Eucalyptus Seedlings. Master of Science (Forest Biological Science), Major Field: Forest Biological Science, Department of Forest Biology. Thesis Advisor: Assistant Professor Tharnrat Kaewgrajang Academic Year 2020

Saline soil is one of the most important problems limiting the productivity of crop plants, and

the area of land affected by it is currently increasing in Northeastern Thailand. The ectomycorrhizal (ECM) fungi has been proposed as a key factor for improving salt tolerance of woody plants. The aim of the study was to select ECM fungi, which can enhance salt tolerance of Eucalyptus seedlings. Surveying of ECM mushrooms was done in Eucalyptus plantations having various soil salinity levels in Nakhon Ratchasima province. Resulting from surveys and proved identification by morphology together with molecular techniques, only Pisolithus albus as ECM mushroom was found. For selection salt resistance ECM fungal isolate, 16 isolates of P. albus were cultivated on Modified Melin Norkrans nutrient agars containing with four NaCl levels (0, 10, 20, 30 dS/m). After that, diameter of colony, colony area and dry weight of all isolates were compared. The results revealed that PA20 and PA33 were the greatest salt resistant isolates in media containing 10 and 20 dS/m NaCl. Additionally, PA34 was the greatest salt resistant isolates in 30 dS/m NaCl media. However, PA33 was more suitable for producing inoculum because of having the best biomass yield. Therefore, PA33 isolate was inoculated into Eucalyptus seedlings and examined salt tolerance of the seedlings with two NaCl levels (0 and 16 dS/m). After six months, inoculated seedlings with PA33 isolate had 15.05% of ECM colonization roots. When no salt effect (0 dS/m), all growth parameters of inoculated seedlings was significantly higher than non inoculated seedlings. In 16 dS/m of NaCl condition, inoculated seedlings were significantly greater in relative growth rate than non-inoculated ones. It was showed that ECM fungi can enhance growth of Eucalyptus seedlings both in salt and no salt stress conditions.

Results of this study should be recommended for production of Eucalyptus + P. albus (especially PA33 isolate) ECM seedlings. Good growing and salt tolerance Eucalyptus plantation will be established to solve salinity soil problem.

_________________ _______________________________ ____ / ____ / ____ Student's signature Thesis Advisor's signature

  จ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

ขาพเจาขอขอบพระคณ ผศ. ดร. ธารรตน แกวกระจาง อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก และ ผศ. ดร.นสา เหลกสงเนน อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวมเปนอยางยง ทคอยใหความชวยเหลอในการวางแผนงานวจยวทยานพนธในครงน อกทงยงใหค าปรกษาและคอยแนะน า สนบสนน และชวยตรวจสอบเพอแกไขขอบกพรองตาง ๆ จนวทยานพนธเสรจลลวงไปไดดวยด

ขอขอบพระคณ อาจารยมงขวญ นพฐวธนะผล อาจารยภาควชาพนธศาสตร คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และนางสาวณชารย จนทรนวล ทใหค าแนะน าและความอนเคราะหในการใชหองปฏบตการและเครองมอในการท าวจยในครงน

ขอขอบพระคณ นายรฐภม รวมอญมณ และนายมานะ หนแกว บรษท ฟนกซ SCG Paper จงหวด

ขอนแกน และบรษทสยามฟอเรสทร จ ากด จงหวดกาญจนบร ทใหการสนบสนนกลาไมยคาลปตสในงานวจยครงน การศกษาครงนไดรบทนสนบสนนภายใตโครงการวจย "การประยกตใชราเอคโตไมคอรไรซาเพอเพม

ความทนเคมใหกบกลาไมปา (ป-3.2 (ด) 142.61) ทนอดหนนวจยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปงบประมาณ 2561 สดทายนขาพเจาขอขอบพระคณ คณาจารยคณะวนศาสตรทกทาน ขอบคณพ เพอน และนอง วนศาสตร

ทกคน ทคอยชวยเหลอ สนบสนน และใหก าลงใจ ในการท าวทยานพนธครงน และทขาดไมไดขอกราบขอบพระคณครอบครว ทคอยชวยเหลอ เปนแรงผลกดน สนบสนนในการศกษาของขาพเจามาโดยตลอดจนส าเรจลลวงไปไดดวยด

รตนตมา แหวนหรน

  ฉ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ........................................................................................................................... ค

บทคดยอภาษาองกฤษ ....................................................................................................................... ง

กตตกรรมประกาศ ............................................................................................................................ จ

สารบญ ............................................................................................................................................. ฉ

สารบญตาราง ................................................................................................................................... ซ

สารบญภาพ ..................................................................................................................................... ฌ

ค าน า .................................................................................................................................................. 1

วตถประสงค ...................................................................................................................................... 3

การตรวจเอกสาร ............................................................................................................................... 4

ไมคอรไรซา .................................................................................................................................. 4

เอคโตไมคอรไรซา ........................................................................................................................ 8

ประโยชนและบทบาทของราเอคโตไมคอรไรซาตอพช ............................................................. 10

การปลกเชอราไมคอรไรซาใหกบพช ......................................................................................... 14

ดนเคม ......................................................................................................................................... 16

พชทนเคม ................................................................................................................................... 21

ยคาลปตส ................................................................................................................................... 22

เอคโตไมคอรไรซาทมความสมพนธกบยคาลปตส ..................................................................... 24

อปกรณและวธการ .......................................................................................................................... 28

ผลและวจารณ .................................................................................................................................. 40

สรปและขอเสนอแนะ ..................................................................................................................... 82

เอกสารและสงอางอง ....................................................................................................................... 84

  ช

ภาพผนวก ........................................................................................................................................ 94

ประวตการศกษา และการท างาน ................................................................................................... 106

  ซ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 วงศและสกลของพชทมความสมพนธกบราเอคโตไมคอรไรซา ...................................... 8

ตารางท 2 ระดบคาการน าไฟฟาของดนทมผลตอการเจรญเตบโตของพช ..................................... 20

ตารางท 3 ตวอยางพชทนเคม .......................................................................................................... 22

ตารางท 4 ไพรเมอรทใชในการท า Polymerase Chain Reaction (PCR) ......................................... 30

ตารางท 5 ปรมาณโซเดยมคลอไรดในอาหารเลยงเชอทระดบความเคมตางกน 4 ระดบ ................. 32

ตารางท 6 ลกษณะของดอกเหดทพบในแตละไอโซเลท ................................................................. 43

ตารางท 7 เปรยบเทยบลกษณะทางสณฐานวทยาของเหดกอนกรวด (Pisolithus) ทง 4 ชนดทพบในประเทศไทย ..................................................................................................................................... 48

ตารางท 8 BLAST ของตวอยางเหด Pisolithus ทใชในการศกษาครงน .......................................... 51

ตารางท 9 BLAST ของตวอยางรากเอคโตไมคอรไรซาของกลายคาลปตส ทพบในการศกษาครงน ......................................................................................................................................................... 71

  ฌ

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1 อารบสคลาร ไมคอรไรซา (A) อารบสคล และ (B) เวสเคล ................................................ 5

ภาพท 2 เอคโตไมคอรไรซา (A) แผนแมนเทล และ (B) เสนใยฮารตกเนท ..................................... 6

ภาพท 3 ลกษณะการแตกแขนงของรากเอคโตไมคอรไรซา A, A1= ไมแตกแขนง (unramified (simple), B= แตกเปนสองแฉก (dichotomous), C= แตกเปนขนนก อยางไมเปนระเบยบ(irregularly pinnate), D= ปะการง (coralloid), E= ปมหรอตมเลก ๆ (tuberculate), G= ขนนกชนเดยว (monopodial-pinnate), H= พระมด (monopodial pyramidal) ............................................................ 9

ภาพท 4 แผนผงการทดสอบประสทธภาพของเอคโตไมคอรไรซาตอความทนเคมของกลายคาลปตสทระดบความเขมขนของเกลอโซเดยมคลอไรดแตกตางกน .................................................. 35

ภาพท 5 ดอกเหดสกล Pisolithus (A) ดอกเหดเมอแกผนงดานนอกปรแตกออกเพอกระจายสปอร (B) ลกษณะภายในแสดง Gleba ทม peridiole ทงแกและออน รวมถงสวนเปนหมน (sterile) ของดอกเหด (Scale = 1 เซนตเมตร) ....................................................................................................... 41

ภาพท 6 ลกษณะBasidiospores ของเหดสกล Pisolithus (Scale = 10 ไมโครเมตร) ....................... 42

ภาพท 7 ลกษณะเสนใยแบบมผนงกนและการสราง clamp connection (ลกศรช) ของเหดสกล Pisolithus (Scale = 10 ไมโครเมตร) ................................................................................................ 42

ภาพท 8 แผนภมววฒนาการแสดงความสมพนธเหดกอนกรวดจากการศกษาครงนกบเหดชนดอนในสกล Pisolithus โดยม Scleroderma capeverdeanum เปน outgroup และ Alignment ดวยโปรแกรม MAFFT และจดท าแผนภมววฒนาการดวยโปรแกรม MEGA-X ................................... 52

ภาพท 9 ลกษณะการเจรญในอาหารเลยงเชอ MMN เหดกอนกรวด Pisolithus albus 16 ไอโซเลท ......................................................................................................................................................... 54

ภาพท 10 ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 10 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) .... 57

  ญ

ภาพท 11 ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 20 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) .... 57

ภาพท 12 ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 30 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) .... 58

ภาพท 13 ขนาดพนทโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 10 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) ............................... 60

ภาพท 14 ขนาดพนทโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 20 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) ............................... 60

ภาพท 15 ขนาดพนทโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 30 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) ............................... 61

ภาพท 16 น าหนกแหงของเสนใยแตละไอโซเลททเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบ เมอมอายครบ 30 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) .... 62

ภาพท 17 ลกษณะทางสนฐานรากของกลายคาลปตส สายตน H38 อาย 8 เดอน ทเจรญอยบนวสดปลก (A) รากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหด P. albus (B) รากทไมมราเอคโตไมคอรไรซาของกลายคาลปตส (Scale = 0.5 มลลเมตร) .................................................................................................... 67

ภาพท 18 ลกษณะทางสนฐานวทยาของรากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหด P. albus ของกลายคาลปตส ภายใตกลองจลทรรศน แสดงใหเหนการแตกแขนงแบบ Monopodial pinnate และ rhizomorph (Scale = 0.2 มลลเมตร) ............................................................................................... 68

ภาพท 19 รากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหด P. albus ของกลายคาลปตส ภายใตกลองจลทรรศน แสดงลกษณะผวของแมนเทลเปนแบบรางแห (Reticulate) (Scale = 100 µm) ............................... 68

  ฎ

ภาพท 20 ภาพตดขวางของรากยคาลปตส (A) รากทมราเอคโตไมคอรไรซา และ (B) รากทไมมราเอคโตไมคอรไรซา (C = cortex; E = epidermis; En = endodermis; H = Hartig net; M = mantle) (Scale = 20 µm) ............................................................................................................................... 69

ภาพท 21 ภาพตดขวางตามยาวของรากยคาลปตสทมราเอคโตเอคโตไมคอรไรซา ทแสดงใหเหน Clamp connection (Scale = 20 µm) ................................................................................................ 70

ภาพท 22 แผนภมววฒนาการแสดงความสมพนธรากยคาลปตสทท าการปลกเชอกบ Pisolithus 11 ชนด และ Scleroderma capeverdeanum (outgroup); Aligment ดวยโปรแกรม MAFFT และจดท าแผนภมววฒนาการดวยโปรแกรม MEGA-X .................................................................................. 72

ภาพท 23 การเตบโตสมพทธของกลาไมยคาลปตสสายตน H38 ทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (A = ความสงสมพทธเฉลย; B = ขนาดเสนผานศนยกลางสมพทธเฉลย) (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)................................................... 74

ภาพท 24 น าหนกแหงของกลายคาลปตสอาย 8 เดอน ทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) .... 75

ภาพท 25 ความหนาใบของกลาไมยคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) .................................... 76

ภาพท 26 ผลของคลอโรฟลลในกลาไมยคาลปตสปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (A = คาดชนการท างานของคลอโรฟลล (Pi) ;B = คาประสทธภาพของการใชแสงของคลอโรฟลล (Fv/Fm) ; C = คาปรมาณคลอโรฟลล (SPAD value) (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95) ................................................................................................ 78

  ฏ

ภาพท 27 การรวไหลของอออนในกลายคาลปตสทปลก (ECM) และไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Non-ECM) ทไดรบความเคมจากโซเดยมคลอไรดทระดบควบคม (control) และระดบความเขมขน16 เดซซเมนตอเมตร (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)................................................... 81

  1

ค าน า

เอคโตไมคอรไรซา (ectomycorrhiza) เปนความสมพนธแบบพงพาอาศยกน (symbiosis)

ระหวางรากบรากพช โดยเชอราไมกอใหเกดโรคกบรากพช เสนใยราเอคโตไมคอรไรซาจะ

แพรกระจายไปในดนท าหนาทคลายกบรากแขนง อกทงเมอเขาไปอยรวมกบรากพชยงท าใหรากม

ขนาดใหญและมการแตกแขนงเพมมากขน ท าใหเพมพนทผวรากในการดดซบน าและธาตอาหาร

ใหแกพช สวนเชอราไดประโยชนจากพชโดยไดรบสารประกอบคารบอนทจ าเปนตอการเตบโต

จากกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช (Smith and Read, 2010) ดวยเหตผลดงกลาวจงสงผล

ใหพชทมราเอคโตไมคอรไรซาทรากมการเตบโตด นอกจากนราเอคโตไมคอรไรซายงม

ความสามารถในการเพมความทนทานตอสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการเตบโตของพช ไดแก

สภาพพนทดนคม (Bradshaw, 2000; Polanco et al., 2008) สภาพแหงแลง (Sebastiana et al., 2018)

และในสภาพทมโลหะหนกสะสมในดนปรมาณมาก (Moyer‐Henry et al., 2005) เปนตน

ดนเคมเปนปญหาส าคญทสงผลตอการเพาะปลกพช ส าหรบในประเทศไทยพบปญหาดน

เคมมากบรเวณภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มเนอทประมาณ 19.7 ลานไร หรอคดเปนรอยละ 17 ของ

พนท (เอบ, 2550) ปจจบนปญหาดนเคมเรมทวความรนแรงขนเรอยๆ อนเปนสาเหตใหคณภาพดน

ในพนทท าการเกษตรเกดความเสยหาย สงผลใหผลผลตลดลงและในบางพนทอาจสงผลกระทบ

รนแรงจนกระทงไมสามารถปลกพชชนดใดกตามไดเลย การปลกปาเพอปองกนการแพรกระจาย

ดนเคมเปนการแกไขปญหาอกหนงวธ (Ghassemi et al., 1995) แตปญหาทพบเปนประจ าในการ

ปลกปาในพนทดนเคม คอ กลาไมทน ามาปลกมอตราการรอดตายต าและอตราการเตบโตชา ท าให

การปลกปาไมประสบความส าเรจเทาทควร ดงนนหากมวธการชวยใหกลาไมรอดตายและเตบโต

จะชวยใหการปลกปาในพนทดนเคมประสบความส าเรจดยงขน ปจจบนมการศกษาความสมพนธ

ระหวางจลนทรยทพบในดนกบรากพช ทสามารถเปนตวชวยส าคญใหพชเตบโตไดดยงขนภายใต

สภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการเตบโตของพช จงเปนสงทนาสนใจทจะศกษาเกยวกบจลนทรย

ดงกลาวในพนทดนเคม แลวน าจลนทรยมาใชเพมประสทธภาพการทนเคมใหแกกลาไมตอไป

  2

ยคาลปตสเปนไมเศรษฐกจทโตเรวจดอยในวงศ Myrtaceae และมการน ามาปลกสรางสวน

ปาเศรษฐกจในประเทศไทย เนองจากมความสามารถในการเตบโตไดดในหลากหลาย

สภาพแวดลอม แตหากสภาพแวดลอมมความไมเหมาะสมตอการเตบโตของพชอยางรนแรง เชน

แหงแลงจด หรอ ดนเคมจด พบวายคาลปตสยงไมสามารถทนตอสภาพทรนแรงเหลานนได จาก

การศกษาทผานมาพบวายคาลปตสมความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซากบเหดราหลายชนด เชน

สกล Scleroderma สกล Pisolithus (Lu et al., 1998) แตปจจบนยงมการน าเอคโตไมคอรไรซามาใช

ในการเพมคณภาพของกลายคาลปตสอยนอยมาก ในการศกษาครงนจงท าการคดเลอกสายพนธรา

เอคโตไมคอรไรซาทอยรวมกบรากของยคาลปตสและมศกยภาพเพมความทนเคมในสภาพจานเลยง

เชอ รวมทงศกษาผลการตอบสนองตอความเคมของกลายคาลปตสทมเอคโตไมคอรไรซาทราก ซง

ผลการศกษาครงนจะสามารถน าไปประยกตใชในการเพมคณภาพของกลาไมยคาลปตสใหมการ

รอดตายและการเตบโตสงขนเมอน าไปปลกในพนทมปญหาดนเคมในประเทศไทยตอไปได

  3

วตถประสงค

1. เพอเปรยบเทยบความทนเคมของราเอคโตไมคอรไรซาทเจรญในอาหารเลยงเชอทระดบความ

เคมตางกน 4 ระดบ ไดแก 0 (ควบคม), 10, 20 และ 30 เดซซเมนตอเมตร

2. เพอศกษาการตอบสนองตอความเคมของกลาไมยคาลปตสทมราเอคโตไมคอรไรซาอยรวมท

รากจากผลการศกษาในขอ 1 ทระดบความเคม 16 เดซซเมนตอเมตร

  4

การตรวจเอกสาร

ไมคอรไรซา

ไมคอรไรซา (mycorrhiza) มการใชครงแรกใน ป ค.ศ. 1885 โดย Albert Bernard Frank ซง

เปนค าทใชอธบายถงความสมพนธระหวางจลนทรยในดนกบตนไม โดยราด ารงชวตแบบพงพา

อาศยซงกนและกน (symbiotic associations) และเออประโยชนใหแกพชชนสง โดยรานนไม

กอใหเกดโรคตอรากพช ไมคอรไรซา มรากศพทมาจากภาษากรก คอ mykorhiza โดยเปนการรวม

ค าวา mykes แปลวาเชอรา และ rhiza แปลวาราก ( Moore et al., 2011) พชกบราจะไดรบประโยชน

รวมกน โดยเสนใยราจะเขาอยอาศยบรเวณภายนอกเซลลหรอภายในเซลลรากพช ซงราจะชวยเพม

ประสทธภาพการดดซบแรธาตและอาหารทจ าเปนตอการด ารงชวตของพช ในขณะเดยวกนราจะ

ไดรบสารอาหารจ าพวกน าตาลเพอการด ารงชพจากพชผานทางระบบรากของพช (Smith and Read,

2010)

ไมคอรไรซาแบงเปน 7 ประเภท (Brundrett, 2004; Smith and Read, 2008) ไดแก

1. อารบสคลาร ไมคอรไรซา (Arbuscular mycorrhiza หรอ Endomycorrhiza หรอ Vesicular-

arbuscular mycorrhiza)

ราไมคอรไรซาประเภทนมเสนใยเจรญอยภายนอกผวรากและเสนใยของราจะแทงเขาไป

ในเซลลชนเซลลผว (epidermis) และชนคอรเทกซ (cortex) ของรากพช ราจะสรางโครงสราง

ส าหรบดดซบแรธาตอาหาร 2 ลกษณะ อาจเปนโครงสรางคลายกบตนไมเลกๆ ทแตกกงกาน ผนง

หนา เรยกโครงสรางนวา อารบสคล (Arbuscules) (Koide and Mosse, 2004) และสรางโครงสราง

ผนงบางทมรปรางกลมคลายถงส าหรบเกบไขมน เรยกวา เวสเคล (Vesicles) (ภาพท 1) จงเรยก

ไมคอรไรซาประเภทนวา เวสสคลาร-อารบสคลาร ไมคอรไรซา (Vesicular-arbuscular mycorrhiza:

VAM) ราทมความสมพนธแบบอารบสคลารไมคอรไรซา จดอยใน Phylum Glomeromycota (

  5

Sawers et al., 2008) โดยราชนดนจะอยรวมกบพชดอก (angiosperm) และพชเมลดเปลอย

(gymnosperm) ทงพชไรและพชสวน

ภาพท 1 อารบสคลาร ไมคอรไรซา (A) อารบสคล และ (B) เวสเคล

ทมา: Brundrett (2009)

2. เอคโตไมคอรไรซา (Ectomycorrhiza)

ราไมคอรไรซาประเภทนสรางเสนใยหอหมรอบนอกรากมลกษณะเปนแผนเรยกวา แมน

เทล (mantle) และแทงเสนใยเขาไปเจรญในชองวางระหวางเซลลของชนเซลลผวและคอรเทกซ

มองเหนภายใตกลองจลทรรศนคลายรางแห เรยกวา ฮารตกเนท (Hartig net) ดงแสดงในภาพท 2

รากพชทมความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซาจะลดการสรางขนราก ความยาวของรากฝอยหรอ

รากแขนงจะลดลงแตการแตกแขนงจะเพมมากขน สวนใหญราเอคโตไมคอรไรซาจดจ าแนกอยใน

ชน (Class) Basidiomycetes และบางชนดสามารถสรางดอกเหด (fruiting body) เหนอพนดน ไมปา

ทมความสมพนธกบเอคโตไมคอรไรซาจะอยในวงศสนน (Salicaceae) วงศยาง (Dipterocarpaceae)

วงศยคาลปตส (Myrtaceae) และวงศสนเขา (Pinaceae) เปนตน (อทยวรรณ, 2537)

  6

ภาพท 2 เอคโตไมคอรไรซา (A) แผนแมนเทล และ (B) เสนใยฮารตกเนท

ทมา: Brundrett (2009)

3. เอคเทนโดไมคอรไรซา (Ectendomycorrhiza)

ราไมคอรไรซาประเภทนสรางเสนใยฮารตกเนทและแมนเทลทบาง เสนใยเจรญปกคลมอย

ภายนอกเซลลผวรากเชนเดยวกบเอคโตไมคอรไรซา และยงมการสรางเสนใยของราแทงผานผนง

เซลลผวของรากเขาไปเจรญในชนคอรเทกซ ราทมความสมพนธแบบเอคเทนโดไมคอรไรซาสวน

ใหญเปนราทอยในชน Ascomycetes ไดแก ราในสกล Wilcoxina เชน W. Mikolae, W. rehmii ซงจด

อยในอนดบ Pezizales ซงมความสมพนธกบพชเมลดเปลอยในวงศสน 2 สกล ไดแก Pinus และ

Larix (Prabhu et al., 1996)

4. อารบทอยด ไมคอรไรซา (Arbutoid mycorrhiza)

ราไมคอรไรซาประเภทนมลกษณะคลายกบเอคเทนโดไมคอรไรซา กลาวคอราสรางเสนใย

อยภายนอกระหวางชนเซลลผวหรอสรางเสนใยขดอยภายในเซลลรากพช (Peterson et al., 2004)

ความสมพนธแบบอารบทอยดไมคอรไรซา พบในพช 2 สกล ในวงศ Ericaceae ไดแก Arbutus และ

Arctostaphylos

  7

5. โมโนโทรพอยดไมคอรไรซา ( Monotropoid mycorrhiza )

เสนใยของราทมความสมพนธแบบโมโนโทรพอยดไมคอรไรซา จะแทงเขาไปยงชนเซลล

ผวและเจรญตอไปเปนเสนใยสนๆ เรยก ฮอสโตเรยม (haustorium) เปนเสนใยทยนเขาเซลลรากพช

เพอดดอาหารจากพชองอาศย โมโนโทรพอยดไมคอรไรซาสรางแผนแมนเทลบรเวณรอบๆ ราก

และสรางเสนใยฮารตกเนทบรเวณชนเซลลผว ราไมคอรไรซาประเภทนมกพบในชน

Basidiomycetes เชนสกล Russula, Tricholoma พบในพชวงศ Monotropaceae สกล Cheilotheca,

Monotropa และ Pleuricospora (Smith and Read, 2008)

6. อรคอยดไมคอรไรซา (Ericoid mycorrhiza)

ราไมคอรไรซาประเภทนสรางเสนใยแผเขาไปภายในเซลลคอรเทกซชนในลกษณะเปนขด

อยภายในเซลล ไมพบการสรางแมนเทล เสนใยราจะชวยในกระบวนการแลกเปลยนสารอาหาร

ใหแกพช ราอรคอยดไมคอรไรซา พบในชน Ascomycetes และ Basidiomycetes ซงมความสมพนธ

กบพชในอนดบ Ericales พบมากในวงศ Ericaceae, Epacridaceae และ Empetraceae (Peterson et

al., 2004)

7. ออรคดไมคอรไรซา (Orchid mycorrhiza)

ราออรคดไมคอรไรซา หรอ ราไมคอรไรซาทเจรญอยรวมกบรากกลวยไมมลกษณะเสนใย

คลายขดลวด (Hyphal coils) ขดอยภายในเซลลชนคอรเทกซ เรยกวา peloton ราออรคดไมคอรไรซา

สวนใหญเปนราทอยในชน Basidiomycetes พบมากในสกล Rhizoctonia และ Ceratorhiza

ราไมคอรไรซาประเภทนจะใหสารอาหารจ าพวกแรธาตโดยเฉพาะธาตไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรส

(P) คารโบไฮเดรท และกรดอะมโน ทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของกลวยไม เมลดกลวยไมมขนาด

เลกสงผลใหการงอกของกลวยไมเปนไปไดยาก ดงนนราออรคดไมคอรไรซาจงสามารถชวยเพม

ประสทธภาพในการงอกของเมลดกลวยไมไดดวย (Rasmussen, 2002)

  8

เอคโตไมคอรไรซา

พชทมความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซามอยประมาณ 6,000 ชนด 145 สกล และ 26

วงศ ซงเปนพชดอก (angiosperms) ประมาณ 5,600 ชนด และพชเมลดเปลอย (gymnosperms)

ประมาณ 285 ชนด ซงสวนใหญเปนไมตนหรอไมพม ในทางเขตรอน (Tropical region) พนธไมทม

ความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซา ไดแก วงศมะเมอย (Gnetaceae) วงศบานเยน

(Nyctaginaceae) วงศผกไผ (Polygonaceae) วงศยคาลปตส (Myrtaceae) วงศถว (Fabaceae) วงศ

พกล (Sapotaceae) วงศยาง (Dipterocarpaceae) วงศชบา (Sarcolaenaceae) วงศกระทอน

(Meliaceae) วงศมะขามปอม (Phyllanthaceae) (Brundrett, 2006) (ตารางท 1) ลกษณะของรากพช

ทมความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซาจะแตกตางไปจากพชทไมมราเอคโตไมคอรไรซา โดยรา

เอคโตไมคอรไรซาทอาศยในรากพชจะสรางฮอรโมนท าใหรากพชแตกแขนงมากขน โดยรปแบบ

การแตกแขนงจะแตกตางกนไปตามแตชนดของพช แผนแมนเทลทคลมรอบเซลลผวรากท าใหราก

พชมสและลกษณะผวของรากแตกตางกนไปขนกบชนดราทเขาไปอาศย ซงลกษณะทางสณฐาน

วทยา (morphology) ของรากเอคโตไมคอรไรซาสามารถแบงได 7 รปแบบ ไดแก ไมแตกแขนง

(unramified หรอ simple) ขนนกชนเดยว (monopodial-pinnate) พระมด (monopodial pyramidal)

แตกเปนขนนกอยางไมเปนระเบยบ (irregularly pinnate) แตกเปนสองแฉก (dichotomous) ปะการง

(coralloid) และ ปมหรอตมเลกๆ (tuberculate) (ภาพท 3 ) ซงลกษณะเหลานสามารถใชเพอระบ

ชนดของเชอราทมความสมพนธกบรากพชไดอกดวย (Agerer, 1997; Varma et al., 2017)

ตารางท 1 วงศและสกลของพชทมความสมพนธกบราเอคโตไมคอรไรซา วงศ (Family) สกล (Genera)

Gnetaceae Gnetum Asteropeiceae Asteropeia (Madagascar) Nyctaginaceae Guapira, Neea, Pisonia Polygonaceae Coccoloba Myrtaceae Allosyncarpia, Agonis, Angophora, Baeckea,

Eucalyptus, Leptospermum, Melaleuca, Tristania

  9

ตารางท 1 (ตอ)

Fabaceae Afzelia, Anthonotha, Aphanocalyx, Berlinia, Brachystegia, Cryptosepalum, Dicymbe, Didelotia, Eperua, Gilbertiodendron, Gleditsia, Intsia, Isoberlinia, Julbernardia, Microberlinia, Monopetalanthus, Paraberlinia, Paramacrolobium, Pellegriniodendron, Tetraberlinia, Toubaouate

Phyllanthaceae Uapaca, (Ampera), Poranthera Dipterocarpaceae Anisoptera, Dipterocarpus, Hopea, Marquesia,

Monotes, Shorea, Vateria, Vateriopsis, Vatica Sarcolaenaceae Leptolaena, Sarcolaena, Schizolaena Meliaceae Owenia Sapotaceae Manilkara ทมา: Brundrett (2009)

ภาพท 3 ลกษณะการแตกแขนงของรากเอคโตไมคอรไรซา A, A1= ไมแตกแขนง (unramified (simple), B= แตกเปนสองแฉก (dichotomous), C= แตกเปนขนนก อยางไมเปนระเบยบ(irregularly pinnate), D= ปะการง (coralloid), E= ปมหรอตมเลก ๆ (tuberculate), G= ขนนกชนเดยว (monopodial-pinnate), H= พระมด (monopodial pyramidal)

ทมา: Varma et al. (2017)

  10

ประโยชนและบทบาทของราเอคโตไมคอรไรซาตอพช

1. เพมการเตบโตใหกบพช

ประโยชนโดยตรงทพชไดรบจากราเอคโตไมคอรไรซา คอพชมการเตบโตไดด เนองจาก

เสนใยราเอคโตไมคอรไรซาทแพรกระจายไปในดนท าหนาทคลายกบรากแขนง และยงท าใหรากม

การแตกแขนงเพมขนจงสงผลใหสามารถเพมการดดซบธาตอาหารไดมากขน โดยเฉพาะธาตอาหาร

ทอยในรปทพชไมสามารถน าไปใชประโยชนได ราเอคโตไมคอรไรซาสามารถชวยในการยอย

สลายหรอเปลยนใหธาตอาหารอยในรปแบบทพชสามารถน าไปใชประโยชนได ยกตวอยางเชน ใน

พนททมฟอสฟอรสอยางจ ากด ราเอคโตไมคอรไรซาจะผลตเอนไซตฟอสฟาเตส (phosphatase)

ออกมานอกเซลลเพอยอยสลายฟอสฟอรสจากบรเวณทฟอสฟอรสละลายน าไดยาก เพอ

เปลยนแปลงธาตใหอยในรปทพชสามารถน าไปใชประโยชน และเมอพชตายลงกจะปลดปลอยแร

ธาตกลบคนสดนและหมนเวยนสระบบนเวศตอไป (Treseder and Lennon, 2015) นอกจากนราเอค

โตไมคอรไรซายงสามารถผลตฮอรโมนบางชนดทชวยในการเตบโตของพช เชน ออกซน (auxins)

ชวยการกระตนการเตบโตท าใหมการแบงเซลลและยดตวของเซลลพช ไซโตไคนน (cytokinins)

ชวยการเจรญของตาขางและการแกของใบ จบเบอเรลลน (gibberellins) มอทธพลตอการยดของขอ

การงอก การออกดอกของพช (อทยวรรณ, 2537) ราเอคโตไมคอรไรซาบางชนด อาท เชน ดอกเหด

เอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius ยงสามารถผลตกรดจสโมนก (jasmonic acid) ยบย งการแก

และการหลดรวงของใบพชได (Miersch et al., 1999) นอกจากนแผนแมนเทลและฮารตกเนททรา

เอคโตไมคอรไรซาสรางขนจะชวยหอหมรากของพชเอาไวเปนผลใหยดอายของรากพชและปกปอง

รากพชจากโรคพชทจะเขาไปท าลายเซลลรากได (อทยวรรณ, 2537)

Lu et al. (1998) ไดท าการศกษาการอยรวมของราเอคโตไมคอรไรซากบรากของกลาไม

ยคาลปตส (Eucalyptus globulus) โดยวธการปลกเชอใหกบกลาไมยคาลปตส พบวาราเอคโตไม

คอรไรซาเขาสรากของกลาไมยคาลปตสใชเวลา 65 ถง 110 วน โดยมเปอรเซนตการเกดรากเอคโต

  11

ไมคอรไรซาเปอรเซนต 50 และเมอเทยบกบกลาไมยคาลปตสทไมใสเชอราเอคโตไมคอรไรซา

พบวากลาทใสเชอเอคโตไมคอรไรซามน าหนกแหงเพมขนมากกวาเปอรเซนต 90

Yazid et al. (1994) ท าการศกษากลาไม Hopea odorata และ Hopea helferi ทปลกเชอรา

เอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius เพอจะน าไปใชในการปลกปา พบวาเมอปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซาได 9 เดอน กลาไม H. odorata และ H. helferi มเปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอร

ไรซาเฉลย 80 เปอรเซนต นอกจากนยงเพมการดดซบธาตฟอสฟอรสและเพมอตราการเจรญเตบโต

ทางความสงของกลาไม H. odorata ถง 82 เปอรเซนต และ H. helferi 75 เปอรเซนต

Turjaman et al. (2005) ทดสอบประสทธภาพหวเชอสปอรเทยบกบเสนใยบรสทธของรา

เอคโตไมคอรไรซา Pisolithus arhizus และ Scleroderma columnare กบกลาไม Shorea seminis

หลงจากปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาใหแกกลา 7 เดอน พบวากลาไมทปลกเชอดวยสารแขวนลอย

สปอรราเอคโตไมคอรไรซา รากพชมการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา 61 – 65 เปอรเซนต นอกจากน

ราเอคโตไมคอรไรซาทง 3 ชนดยงชวยเพมปรมาณการดดซบไนโตรเจน และฟอสฟอรส ซงสงผล

ใหกลาไมมความสง และน าหนกเพมขน

Jourand et al. (2014) พบวา Pisolithus albus ชวยเพมประสทธภาพในการเตบโตและการ

ดดซบแรธาตอาหารทเปนองคประกอบหลกโดยเฉพาะฟอสฟอรส โพแทสเซยมและแคลเซยมทม

อยอยางจ ากดในดน

2. การเพมความทนทานตอสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการเตบโตใหแกพช

ราเอคโตไมคอรไรซาสามารถทนตอสภาวะทไมเหมาะสมได เนองจากบางชนดมผนง

เซลลทประกอบดวย ß1,3-glucan synthase รวมอยกบไคตน ซงเปนสารคารโบไฮเดรตทชวยเพม

ความแขงแรงและความสมบรณของผนงเซลลใหแกรา ซงการใช ß1,3-glucan อาจเปนกลไกทชวย

ในการเกบรกษาคารบอนในดน ทจะการตอบสนองตอภยแลงหรอความเครยดจากสภาพแวดลอม

  12

อน ๆใหแกพชทมความสมพนธกบราได และเชอราในกลมเอคโตไมคอรไรซายงมสารจ าพวกเมลา

นน (Melanin) ซงอยในผนงเซลล ชวยปองกนราและพชจากความเครยดภายใตสภาพแวดลอม อน

ไดแก ความรอนและความหนาวเยน ภยแลง รงสยว ความเคมสง และโลหะหนก (Treseder and

Lennon, 2015)

Aggangan et al. (1996) ท าการศกษาการตอบสนองของเอคโตไมคอรไรซาในดนทเปน

กรดกบตนยคาลปตส (Eucalyptus urophylla ) โดยปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus spp.,

Scleroderma cepa และ Laccaria laccata ทเกบจากบรเวณใตตนยคาลปตสในประเทศออสเตรเลย

และฟลปปนส ปลกในกระถางทมคาความเปนกรด pH 4 - 6 เปนเวลา 9 สปดาห พบวา Pisolithus

spp. มประสทธภาพในการเพมและกระตนการเตบโตของพชไดถงทระดบ pH 6 แสดงใหเหนวารา

ชวยใหพชทนทานตอสภาวะทดนเปนกรดออน ๆ ได เนองจากดนพนทเพาะปลกสวนใหญในแถบ

เอเชยมกพบวาดนทมลกษณะเปนดาง ราไมคอรไรซาหรอจลนทรยในดนจงเปนสวนส าคญทจะ

ชวยกระตนใหการเตบโตของพชมประสทธภาพไดดยงขน

ราเอคโตไมคอรไรซาสามารถชวยเพมประสทธภาพในการเตบโตของพชอาศยทอยใน

บรเวณทปนเปอนของโลหะหนกทสรางความเปนพษแกพชได โดยการดดซบโลหะหนกไวทผนง

เซลลของราเอคโตไมคอรไรซา และเสนใยของราเอคโตไมคอรไรซาทรวมกนเปนแผนหนาอยรอบ

รากพชมสมบตทผลกน าใหออกจากตว (hydrophobicity) ชวยปองกนการเคลอนทของไอออน

รวมทงโลหะหนกเขาสเซลลรากพชได (จตรงค, 2552) Moyer‐Henry et al., (2005) ทดสอบระดบ

ความทนทานและการสะสมของอลมเนยมในกลาสน Loblolly pine โดยใสอลมเนยมใหแกกลาสน

ทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius เปรยบเทยบกบกลาทไมมราเอคโตไมคอรไร

ซา พบวาเมอผานไป 8 สปดาห กลาสนทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา P. tinctorius มน าหนกแหง

ของรากลดลงเพยง 10 เปอรเซนต ในขณะทกลาสนทไมปลกราเอคโตไมคอรไรซามการเตบโตของ

รากลดลง 30 เปอรเซนต นอกจากนยงพบการสะสมของอลมเนยมเปนจ านวนมากในบรเวณแผน

แมนเทลทเจรญรอบรากแขนงและเสนใยฮารตกเนตรอบเซลลรากของกลาสน แตพบอลมเนยมท

  13

รากแขนงเพยงเลกนอย ดงนนนอกจากความสามารถในการทนทานตอความเปนพษของอลมเนยม

ในรากพชแลว ราเอคโตไมคอรไรซายงชวยปองกนการเขาถงของอลมเนยมสรากของพชไดอกดวย

Polanco et al. (2008) ไดศกษาการตอบสนองของกลา elm ( Ulmus americana ) ทปลก

เชอรา Hebeloma และ Laccaria และไมปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาในสภาวะดนเคม พบวาใน

พชทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซามความเขมขนของโซเดยม (Na+) ในใบนอยกวากลาไมทไมได

ปลกเชอ นอกจากนยงพบวาพชทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซากลามน าหนกแหงและม

ความสามารถในการแลกเปลยนกาซและความสามารถในการยดเกาะของรากลดลง แสดงใหเหนวา

ราเอคโตไมคอรไรซามผลตอการเตบโตของพชอยางมากในพนทๆ มดนเคมหรอพนททมดนอดตว

กนอยแนนยากตอการเจรญเตบโตของพช

Sousa et al. (2011) ประเมนประสทธภาพการใชหวเชอจากราเอคโตไมคอรไรซา 3 ชนด

ไดแก Suillus bovinus, Pisolithus tinctorius และ Rhizopogon roseolus ทปลกเชอใหแกกลาไม

Pinus pinaster ทปลกในดนทเกบมาจากพนททเกดไฟปาเปรยบเทยบกบดนทไมเกดไฟปา พบวา

กลาไมทไดรบการปลกหวเชอราเอคโตไมคอรไรซาทกชนดมอตราการเตบโตของกลาไมเพมขน

อยางมนยส าคญทางสถต โดยเฉพาะกลาไมทปลกในดนทเกบมาจากพนทเกดไฟปามอตราการ

เตบโตของกลาไมมากกวาในดนทไมเกดไฟปา และราเอคโตไมคอรไรซา R. roseolus สามารถชวย

เพมประสทธภาพการเตบโตใหแกกลาไดดกวาราเอคโตไมคอรไรซาชนดอน

Sebastiana et al. (2018) ไดท าการตรวจสอบประสทธภาพของตน cork oak ทรากพชอย

รวมกบราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius ภายใตสภาวะแหงแลง ผลการทดสอบแสดงให

เหนวาการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาใหแกพชทอยภายใตสภาวะแหงแลงชวยเพมอตราการ

เตบโตทางดานความสง มวลชวภาพ และเสนผานศนยกลางของรากพช นอกจากนราเอคโตไมคอร

ไรซายงมประสทธภาพในการเพมความทนทานตอความแหงแลง โดยพชทมราเอคโตไมคอรไรซา

จะแสดงอาการขาดน านอยลงกวาพชทไมมราเอคโตไมคอรไรซา ราเอคโตไมคอรไรซามกลไกชวย

เพมการขยายของระบบราก ประสทธภาพการแทงราก และการดดซบธาตอาหารใหแกพชสงผลให

  14

เพมการเขาถงน า ชกน าการเปดปากใบทเพมประสทธภาพการใชคารบอนไดออกไซด ซงสงผลกบ

การเพมขนของน าตาลส าหรบรกษาความเตงของเซลลรากพช ชวยใหลดความเขมขนของน าตาล

และแปงทละลายน า เพมความสามารถในการรกษาปรมาณกรดและองคประกอบของเซลลพช

3. การเพมความทนทานตอโรคในระบบราก

ราเอคโตไมคอรไรซาจะปกปองรากพช โดยลกษณะทมแมนเทลและเสนใยฮารตกชวย

หอหมรากพชเอาไว สามารถชวยปองกนเชอจลนทรยทกอใหเกดโรคกบพชได โดยราเอคโตไมคอร

ไรซาจะสรางสารแอนตไบโอตก (Antibiotics) ตานเชอรา ประกอบดวย p-hydroxybenzoylformic

acid [2-(4 β-hydroxyphenyl)-2-oxoethanoic acid, pisolithin A] และ (R)-(-)-p-hydroxymandelic

acid [(R)-(-)-2-(4 β-hydroxyphenyl)-2-hydroxyethanoic acid, pisolithin B] ซงมประสทธภาพใน

การยบย งการงอกของสปอรและเสนใยของราทกอโรคพช (Tsantrizos et al., 1991)

กตตมา และคณะ (2550) ศกษาการควบคมโรคเนาคอดนจากเชอรา Cylindrocladium

scoparium ซงเปนสาเหตโรคเนาคอดนของกลาไมยคาลปตส พบวากลายคาลปตสทปลกรวมกบรา

เอคโตไมคอรไรซาและราโรคเนาคอดนอาย 2 เดอนมอตราการรอดตายถง 68 เปอรเซนต เมอเทยบ

กบกลายคาลปตสทไมไดปลกรวมกบราเอคโตไมคอรไรซามอตราการรอดตายเพยง 8 เปอรเซนต

การปลกเชอราไมคอรไรซาใหกบพช

การปลกเชอไมคอรไรซาทนยมใชม 4 วธ ดงน (Brundrett et al., 1996)

1. การใชกลาทมเชอไมคอรไรซา

น ากลาไมทมเชอไมคอรไรซาอยทรากไปปลกลงดนใหมระยะหาง 1 – 2 เมตร อกหนงป

ตอมาจงน ากลาไมไปททตองการเพาะมาปลกรวมกบกลาไมทมเชอไมคอรไรซาทเตรยมไว จนกลา

  15

ไมตดเชอไมคอรซาแลวจงยายกลาไมนนออกมาไปปลกในภาชนะอนๆ ตอไปตามทตองการ ใน

การยายกลาออกจากกนควรเหลอกลาจ านวนหนงเพอเปนกลาทมเชอไมคอรไรซารนตอไป ขอดใน

การใชกลาทมเชอไมคอรไรซา คอสามารถเกบเชอไมคอรไรซาไวในแปลงปลกเชอไดในระยะ

เวลานานในขณะทขอเสยของการใชวธนคอกลาไมเสยงตอการตดโรคจากศตรพชระบาดในแปลง

ปลกได

2. การใชดอกเหดหรอสปอร (fruiting body หรอ spores)

วธการนเปนการน าเชอราททราบชนดมาใชเปนหวเชอ (inoculum) ท าไดหลายแบบและ

เปนวธการทงาย โดยใชดอกเหดมาสบผสมคลกเคลากบดน ส าหรบราชนดทมสปอรจ านวนมาก

สามารถน าสปอรมาผสมกบดนทจะใชเพาะเมลดหรอกลาไมกอนทจะมาปลก ราบางชนดใชสปอร

ผสมกบน าแลวจงฉดลงบนดนทปลกกลาไม หรอน าเมลดพนธคลกกบสปอรเหดไมคอรไรซาแลว

จงน าไปเพาะ การใชวธนเปนวธทงาย ไมยงยากในการปฏบตการ ลดความเสยหายทอาจเกดจากการ

น าเชอโรคพชไปยงแปลงปลกและสามารถเลอกชนดของเชอไมคอรไรซาทตองการได ในขณะท

ขอเสยคอปญหาในการเกบดอกเหดเนองจากตองเกบเหดเปนจ านวนมากและสภาพแวดลอมอาจไม

เอออ านวยกบการออกดอกเหด หรอคณภาพของสปอรทไดจากดอกเหดไมสม าเสมอ และระยะเวลา

ในการเจรญเตบโตของเชอไมคอรไรซาตองใชเวลาคอนขางนาน

3. การใชเชอบรสทธ (pure culture)

วธนเปนวธทดทสดเนองจากสามารถปลกเชอราชนดทตองการได และไมเสยงตอการ

ปนเปอนของเชอโรคทเปนพาหะท าใหเกดโรคในพช ท าไดโดยการแยกเสนใยราจากดอกเหดหรอ

น าชนสวนของดอกเหดชนดนนๆ ทตองการน าไปปลก ไปเลยงไวบนอาหารเลยงเชอ จะไดเชอ

บรสทธเพอน าไปปลกลงในดนทใชเพาะกลาไมตอไป วธนสามารถเลอกใชชนดของราไมคอร

ไรซาทตองการไดและผลตเชอบรสทธไดตามปรมาณทตองการ ไมเสยงตอการน าเชอโรคพชไป

แพรแกกลาไม สามารถเกบเชอไดเปนระยะเวลานานแลวน าออกมาใชเมอตองการ วธนจงน ามาใช

  16

ในการทดลองอยางแพรหลาย ในขณะทขอเสยของการแยกเชอบรสทธ คอจ าเปนตองใชพนทหรอ

อปกรณทสะอาดในการแยกเชอการปฏบตการจงยงยากและมคาใชจายสง ผทท าการแยกเชอตองม

ความช านาญในการปฏบต เชอจงจะสามารถเจรญเตบโตบนอาหารไดด

4. การใชดนเชอ (soil inoculum)

เปนวธทงายและสะดวกทสด ท าไดดวยการน าดนจากปาธรรมชาตหรอสวนปาทมเชอ

ไมคอรไรซาอยแลวมาผสมกบดนทใชในการเพาะปลกกลาไม โดยอตราสวนของดนเชอแตกตาง

กนไดตงแต 10 – 50 เปอรเซนต การใชดนเชอเปนวธทงายและใชคาใชจายนอย ดนในธรรมชาตม

ชนดไมคอรไรซาหลากหลายเจรญอยในดนและแตละชนดจะชวยเพมประสทธภาพใหแกกลาไม

แตกตางกนไป ในขณะเดยวกนการใชดนเชออาจพบเชอทมากบดนอนเปนสาเหตของโรคพช หรอ

ศตรพชทมากบดนเชอ วชพช แมลง เปนตน นอกจากนยงไมสามารถระบชนดของราไมคอรไรซา

ไดอกดวย

ดนเคม

ดนเคม (saline soil) คอ ดนทมปรมาณเกลอทละลายน าไดเปนสวนประกอบในดนปรมาณ

มากเกนไป ท าใหเกดผลกระทบทเปนอนตรายตอพชท าใหการเจรญเตบโตของพชมประสทธภาพ

ลดลง สาเหตเกดจากอาการขาดน าและสะสมไอออนทเปนพษตอพช (สมศร, 2539) ดนเคมจะมคา

การน าไฟฟาของละลายดน (ECe) ทไดจากดนทอมตวดวยน าสงกวา 2 เดซซเมนตอเมตร (dS/m) ท

อณหภม 25 องศาเซลเซยส เกลอทมกพบสวนใหญเปนเกลอโซเดยมคลอไรด (NaCl) เปนเกลอคลอ

ไรดและซลเฟตของโซเดยม (สมศร, 2544)

  17

1. การเกดดนเคมและการแพรกระจายดนเคม

เนองจากปรมาณน าฝนทตกลงมามนอยกวาปรมาณน าทระเหยออกไปจากพนดนจงเปน

สาเหตใหปรมาณน าไมเพยงพอกบการชะลางเกลอออกจากหนาดน ดนเคมสวนใหญเกดขนใน

พนทภมอากาศแหงหรอกงแลง เชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย และการเกดดน

เคมในพนทชมชนเกดจากการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนไป ท าใหน าใตดนเคมยกระดบ

ขนมาตนถงผวดน พนททมปญหาดนเคมมกพบในทลมน าทวมขงบรเวณนาขาวสงเกตจากคราบ

เกลอทเปนหยอมๆ ไมสม าเสมอกนบนผวดน เนองจากในชวงทมฝนเกลอจะถกน าฝนชะลงไปยง

ดนชนลาง แตเมอถงชวงแหงแลง เกลอจะกลบมาปรากฏทผวดนอกครง

เหนไดชดวาน าเปนตวการส าคญหรอพาหนะในการแพรกระจายของดนเคม เมอน า

เคลอนทไปตามพนทตางๆ ทพบสารประกอบเกลอ ซงสามารถละลายน าไดจงกอใหเกดปญหาแก

บรเวณนนๆ การแพรกระจายของดนเคมเกดไดจากสาเหตทเกดจากธรรมชาต และสาเหตทเกดจาก

การกระท าของมนษย ดงน (สมศร, 2539)

1.1 สาเหตจากธรรมชาต

1.1.1 หนแรทอมเกลออยเกดกระบวนการสลายตวทางเคมและกายภาพจงปลอยเกลอ

ออกมาในรปแบบตางๆ อาจทบถมอยกบทหรอเคลอนยายไปตามตวกลางอยางน าและซมลงสผวดน

หรอระเหยกลบขนมาบนผวดนเมอไดรบแสงแดด

1.1.2 น าระดบตนทอยใตดนเคมเมอน าลนซมขนบนผวดนน าพาเกลอขนมาสผวดน

เชนเดยวกนและเมอน าระเหยออกไปกจะเหลอเกลอทสะสมอยบนผวดน

  18

1.1.3 ในพนทลมต าแหลงน าทวมขงสวนมากจะมการสะสมของเกลออยเลกนอยดวย

แรงดงดดของน าตามชองวางในชนดนไดแพรกระจายเกลอตามการไหลของน าไปในแนวราบเมอ

น าระเหยกจะเหลอเกลอไวบนพนทนนๆ

1.2. สาเหตจากการกระท าของมนษย

1.2.1 การตดไมท าลายปาท าใหประสทธภาพในการรองรบน าลดลง ปญหาทางดาน

อทกธรณทตามมาสงผลกระทบถงระบบสงน าใตดนเนองจากพชไมสามารถใชประโยชนไดจงไหล

กลบลงน าใตดนเคม เกดดนเคมตามมา ปองกนไดโดยการใชน าบนพนทรบน าท าใหระดบน าใตดน

เคมในทลมลดลงควรท าใหเปนระบบทงพนทเนนรบน าและพนทดนเคมในลม

1.2.2. การวางแผนจดการทางดานชลประทานทไมไดค านงถงผลกระทบทางดานดน

เคม อาจกอใหเกดปญหาดนเคมในพนทนนๆ

1.2.3 การเปลยนแปลงการใชประโยชนของทดน ท าใหดนเคมแพรกระจายอยาง

รวดเรว เชน การท านาเกลอ การสบน าเคมขนมาท านาเกลอ การทพชคลมหนาดนลดลง การเกด

มลพษจากโรงงานอตสาหกรรม การเลยงสตวน าเคมบนพนทน าจด เปนตน

2. ดนเคมในประเทศไทย

ลกษณะของดนเคมเกลอทอยในดนปรากฏใหเหนตงแตบรเวณผวหนาดนจนถงระดบดน

ลก หากดนเคมจดมากใกลผวหนาของดนจะไมมพชปกตปกคลมอย พบคราบเกลอสคอนขางขาว

ขนเปนหยอม ๆ บางพนทบรเวณชนดานผวคราบเกลอจะหนาผวหนาของดนเคมเนอดนหยาบ

ผวหนาแตกระแหงและเนอดนละเอยด สจะออกคล า (ส านกวจยและพฒนาการจดการทดน, 2554)

  19

ประเทศไทยไดรบอทธพลจากพนทดนเคมประมาณ 19.7 ลานไร พนทดนเคมสวนใหญอย

ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนพนทประมาณ 17.8 ลานไร จดเปนดนเคมมาก ดนเคมปานกลาง

ดนเคมเลกนอย ทงสน 1.5, 3.7, 12.6 ลานไร ตามล าดบ พนทดนเคมในภาคกลาง ประมาณ 1.13

ลานไร ลกษณะของสภาพพนทและลกษณะภมประเทศทแตกตางกนของพนทเปนสาเหตการเกด

ของชนดเกลอ การแพรกระจายดนเคมทตางกนไป ดงน (เอบ, 2550)

ดนเคมภาคตะวนออกเฉยงเหนอพบแหลงเกลอ 2 แอง คอ แองโคราช เปนพนทประมาณ

25,000 ตารางกโลเมตร อยทางดานตะวนออกเฉยงใตและทางใตของเทอกเขาภพาน และแอง

สกลนคร มพนทประมาณ 15,000 ตารางกโลเมตร อยทางดานเหนอและตะวนออกเฉยงเหนอของ

เทอกเขาภพาน (ส านกวจยและพฒนาการจดการทดน, 2554) แหลงทมาของการเกดดนเคมมาจาก

เกลอหน เปนชนเกลอหนหนาแทรกสลบกบหนทราย ลกษณะเนอดนทพบภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอสวนใหญเปนดนทรายเปนผลให ในฤดแลงเกลอทสะสมอยในชนลางของดน

เนองมาจากน าในฤดฝนชะลางเกลอลงไป เกลอจะระเหยขนลงมาบนชนผวดนไดเรวกวาพนททเปน

ดนเหนยว (สมศร, 2544)

สวนดนเคมภาคกลาง แหลงทมาของเกลอในภาคกลางมาจากตะกอนน ากรอย พนทภาค

กลางเปนทราบตงแตอาวไทยขนไปทเคยมน าทวมถง ซงมแมน าสองสายใหญไหลผาน ตะกอนน า

จดและน าเคมทพดพามาจากล าน ามการสะสมเกลอทบถมมาเปนเวลานาน และมการแพรกระจายท

เปนสาเหตมาจากการกระท าของมนษย เนองจากในภาคกลางมการท าไรนาอยางแพรหลายจงมการ

สบน าขนมาใชเปนจ านวนมากเกนไป การสรางอางเกบน าบนพนททมตะกอนน าเคมและการ

จดการระบบชลประทานทไมค านงถงผลกระทบดานดนเคม จงหวดทมกพบปญหาดนเคม ไดแก

สพรรณบร นครปฐม อางทอง สงหบร อยธยา สระบร ลพบร ชยนาท กาญจนบร เพชรบร เปนตน

(สมศร และ พรรณ, 2544)

ปจจบนประเทศไทยพบปญหาเกยวกบพนทดนเคมแพรขยายไปอยางรวดเรว พบทงในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และพนทชายทะเล เนองจากดนมปรมาณเกลอทละลายน ามาก

  20

เกนไปจนเกดผลกระทบตอพชเปนปญหากบการเกษตรดานการเจรญเตบโต คณภาพผลผลตของ

พช พชเกดอาการขาดน าและใบไหมเรมมาจากขอบใบ นอกจากนยงสงผลกระทบกบแรธาต

โดยเฉพาะธาตโซเดยม จะท าใหโครงสรางของดนแนนขนรากพชจงชอนไชลงไปไดยาก เปนตน

ปญหาดนเคมทเกดขนหากไมมการควบคมทถกวธอาจเกดความรนแรงของปญหายงขนสงผลให

สภาพแวดลอมและทรพยากรเสอมโทรมตอไป (สมศร, 2544)

3. วธวดความเคม

การประเมนคาความเคมของดนนนสามารถวดไดจากคาการน าไฟฟาของสารละลายทสกด

ไดจากดนขณะอมตวดวยน า (Saturation) หรอทเรยกกนวา คาการน าไฟฟาของดน (Electrical

Conductivity Meter ; EC) นอกจากนคาการน าไฟฟายงขนอยกบอณหภมขณะทท าการวดอกดวย

โดยอณหภมทเปนมาตรฐานใชคาทอณหภม 25 องศาเซลเซยส ทงนคาการน าไฟฟาจะเพมขนรอย

ละ 2 ตออณหภมทเพมขน 1 องศาเซลเซยสโดยประมาณ คาความเคมของดนจะใชหนวยเปน

เดซซเมนตอเมตร (dS/m) สามารถบงบอกปรมาณเกลอในดนเคมทมผลตอการเจรญเตบโตของพช

ในพนทนน (ตารางท 2) และบงบอกคณภาพของน าชลประทาน (สมศร และ พรรณ, 2544)

ตารางท 2 ระดบคาการน าไฟฟาของดนทมผลตอการเจรญเตบโตของพช คาการน าไฟฟาของดน เดซ

ซเมนตอเมตร(dS/m)

เกลอในดน

รอยละ (%)

ระดบความเคม ผลกระทบทมตอพช

2 <0.1 ไมมความเคม ไมสงผลพช

2-4 0.1-0.2 เคมเลกนอย มผลตอพชไมทนเคม

4-8 0.2-.04 เคมปานกลาง มผลตอพชหลายชนด

8-16 0.4-0.8 เคมมาก พชทนเคมเทานนทสามารถ

เตบโตได

>16 >0.8 เคมจด พชทนเคมนอยชนดมากท

เตบโตได

ทมา: (สมศร อรณนท, 2544) อางตาม U.S. Soil Salinity Laboratory Staff (1954)

  21

4. แนวทางการแกไขปญหาดนเคม

ปญหาดนเคมสรางความเสยหายใหกบเกษตรกรหรอพนทวางทขาดการดแลรกษา

เนองจากมปจจยหลายอยางท าใหการแกไขปญหาเรองดนเคมไมประสบผลส าเรจ ดงนนมาตรการ

หลกในการจดการพนทดนเคมสามารถท าไดดงน (สถาพร, 2548)

1. การใชวธการทางดานเคมและการลางดน สามารถก าจดดนทมเกลออยดวยการชะลาง

เกลอออก เพอลดระดบความเคมของดนในพนทอาจท าไดหลายวธขนอยกบสภาพพนท เชน การ

ขดเอาคราบเกลอบรเวณผวดนออกไป (scraping) การขงน าใหทวมขงพนทนนแลวระบายออกไปยง

บรเวณทต ากวา (flushing) และการชะลางเกลอออกจากบรเวณรากของพช โดยซมลงไปตามความ

ลกของดนแลวระบายออกผานทางระบบน าใตดน (leaching) นอกจากนตองค านงถงปรมาณและ

คณภาพน าวธการระบายน าและบรเวณททงน าในการใชชะลางเกลอ

2. เทคนคการปรบปรงดนเพมความอดมสมบรณแกดนโดยการใชพชทนเคมเพอชวยเพม

ประโยชนใหแกดนเคมนอยถงดนเคมปานกลางในการสรางผลผลตจากพช โดยการปลกปาเพอ

ปองกนการแพรกระจายดนเคมเปนการแกไขปญหาอกหนงวธ (Ghassemi et al., 1995)

พชทนเคม

พชทนเคม หมายถง พชทสามารถเจรญเตบโตและสามารถอยรอดไดในพนทดนเคม

เนองจากพชทนเคมจะมวธการบรรเทาความเปนพษของเกลอทแตกตางจากพชทไมสามารถทนเคม

ได 3 ลกษณะ ไดแก 1) การไมดดเกลอเขาไปในราก โดยพชจะปรบระบบโครงสรางของรากใหแผ

ขยายไปบรเวณทมความเคมนอย 2) การดดเกลอเขาไปและสะสมเอาไว โดยน าไปเกบสะสมใน

สวนของแวคโอลในใบเปนสวนใหญ และเมอใบสะสมเกลอไวจนเตมทแลว ใบนนกจะหลดรวง

เปนการก าจดเกลอออกจากตน มกลไกเพมปรมาณน าในเซลลเพอชวยลดความเขมขนของเกลอให

ลดลง และลดการคายน าออกทางปากใบเพอรกษาน าไว และ 3) พชทนเคมทลกษณะคายเกลอ

  22

ออกมาโดยตอมขบเกลอลกษณะขางตนเปนกลไกในการปรบตวของพชเพอการอยรอดและ

เจรญเตบโตภายใตสภาวะทมความเครยดของดนเคม (สมศร, 2544) พชทนเคมทอยรอดไดในดน

เคมทมความเคมแตกตางกน แสดงในตารางท 3

ตารางท 3 ตวอยางพชทนเคม คาการน าไฟฟา 2-4 เดซซเมน/

เมตร

4-8 เดซซเมน/เมตร 8-16 เดซซเมน/

เมตร

มากกวา 16

เดซซเมน/เมตร

ระดบความเคม นอย ปานกลาง มาก มากทสด

พชสวน

ผกกาด คนฉาย

พรกไทย

แตงไทย

ถวฝกยาว

บวบ ถวลนเตา

น าเตา หอมใหญ

ขาวโพดหวาน

องน ผกกาดหอม

แตงโม ฯลฯ

ผกโขม มะเขอเทศ

ชะอม คะนา

กระเพรา ผกบงจน

ชะคราม หนามแดง

เสมด แสม

ไมผลและตนไม อาโวกาโด กลวย

ลนจ มะนาว สม

มะมวง

ทบทม ปาลมน ามน

ชมพ มะกอก แค

มะเดอ องน

ละมด กระถนณรงค

พดซา ขเหลก ฝรง

มะขาม ยคาลปตส

สะเดา มะมวง

หมพานตฯลฯ

โกงกาง ชะคราม

หนามแดง เสมด

แสม

กระถนออสเตรเลย

ทมา: สมศร (2544)

ยคาลปตส

ไมยคาลปตสจดเปนไมโตเรวในวงศ Myrtaceae ชอสามญ river red gum เปนชนดพชตาง

ถน (exotic species) มจ านวนประมาณ 600-700 ชนด สวนใหญมถนก าเนดอยในประเทศ

ออสเตรเลย ชนดทพบนยมปลกในประเทศไทย ไดแก ยคาลปตส คามาลดเลนซส (Eucalyptus

camaldulensis Dehnh.) สวนอกสองชนดมถนก าเนดอยในประเทศอนโดนเซย คอ ยคาลปตส ยโร

  23

ฟลลา (Eucalptus urophylla S.T.Blake) และ ยคาลปตส ดกลปตา (Eucalptus deglupta Blume.) พบ

ในปาปวนวกน ตมอร อนโดนเซย

ประมาณป พ.ศ. 2493 ประเทศไทยไดเรมมการทดสอบน ายคาลปตสชนดตางๆ มาปลก

จนถงป พ.ศ. 2507 ปรากฏวาชนดทพบน ามาปลกกนแพรหลายมากทสดคอ ยคาลปตส คามาลดเลน

ซส โดยชอคามาลดเลนซส ไดถกน ามาตงขนเพอเปนเกยรตใหกบทานเคาทแหงเมองคามาลโดล

แหงประเทศอตาล เนองจากยคาลปตสคามาลดเลนซสสามารถเจรญเตบโตไดในแทบทกสภาพ

พนทและมอตราการเจรญเตบโตสง แมแตในพนทดนทราย สภาพแวดลอมแหงแลง รวมไปถงพน

ทดนเปยว ดนเคม (สวนปลกปาภาคเอกชน, 2556)

ยคาลปตสเปนไมเศรษฐกจทน ามาปลกเปนสวนปาเชงพาณชยอยางครบวงจรเจรญเตบโตด

และใหผลผลตตอบแทนสงในระยะเวลา 5 ป ประโยชนทางตรงในการแปรรปเปนไมใชสอย

เฟอรนเจอร ท าเปนฟนใชเปนเชอเพลงไดด ท าเยอไมจะใหสารพวกเซลลโลสซงสามารถน าไปท า

ผาแทนเสนใยฝายได และทนยมคอการน ามาท ากระดาษ เยอไมยคาลปตส 4-5 ตน สามารถผลตเยอ

กระดาษไดประมาณ 1 ตน นอกจากนเกษตรกรมกนยมปลกไมโตเรวชนดนบนพนทคนนา

เนองจากในชวงฤดฝนสามารถพบเหดทมความสมพนธแบบไมคอรไรซาขนอยรอบๆ บรเวณทม

การปลกไมยคาลปตสและทระบบรากของไมยคาลปตสจะมเชอราไมคอรไรซาอาศยอยชวยเพม

ประสทธภาพในการดดซบแรธาตใหแกยคาลปตสไดมากขนท าใหตนไมเจรญเตบโตดและยงชวย

ปรบปรงดนเสอมใหมคณภาพดขน ชวยแกไขปญหาดนเคมทมกพบเปนปญหาในพนทนาบอยครง

โดยลดการระเหยของน าหนาดนท าใหน าใตดนทมความเคมจากชนเกลอไมถกดงขนมาอนเปน

สาเหตของดนเคม และการปลกยคาลปตสเปนไมเบกน า เปนการปรบปรงดนเคมอกหนงวธ เมอม

หญาขนตามมาและไมทไมทนเคมกสามารถเตบโตขนไดในทสด (ประสทธ, 2533)

ยคาลปตส คามาลดเลนซส เปนไมเศรษฐกจชนดหนงทสามารถทนตอดนเคมไดดโดยม

การเจรญเตบโตและรอดตายสง โดยจากการศกษาของ เจษฎา และ รงเรอง (2545) ไดท าการศกษา

การใชน าของยคาลปตส คามาลดเลนซส ในพนทดนเคมจด (ความเคมบรเวณผวดน 48.5 เดซซเมน

  24

ตอเมตร) และพนทไมเคม พบวา การใชน าเพมขนตามความโตเสนผานศนยกลางเพยงอกของ

ตนไม ซงบนพนทดนเคมจดมแนวโนมการใชน ามากกวาบนพนทดนเคมปานกลาง ซงอาจ

เนองมาจากตนไมทปลกบนพนทดนเคมพนทลมกวาระดบน าใตดนตน รากของยคาลปตสสามารถ

ดดน าจากระดบน าใตดนชนบนไมเคมมาใชไดมากขน สวนพนทดนเคมปานกลางอยสงขนไป ม

ความชนในดนนอยกวา รากยคาลปตสจงดดน าไดนอยกวาดวย

เอคโตไมคอรไรซาทมความสมพนธกบยคาลปตส

การศกษาเอคโตไมคอรไรซาทมความสมพนธกบยคาลปตสมผท าการศกษาอยทวโลกแต

ยงไมกวางขวางมากนก โดย Garbaye et al.(1988) ไดท าการศกษาการตอบสนองตอการ

เจรญเตบโตของยคาลปตสลกผสม Eucalyptus urophylla × E. kirtoniana ทท าการปลกเชอดวยเสน

ใยเอคโตไมคอรไรซา 5 ชนด ไดแก Pisolithus tinctoriu, Scleroderma aurantium, S. texense,

S. dictyosporum และ Hebeloma cylindrosporum ทปลกในดนทรายกรดของประเทศคองโก พบวา

P. tinctorius มประสทธภาพมากทสดเมอเทยบกบชนดอน ในการเกดรากเอคโตไมคอรไรซากบตน

ยคาลปตสและสามารถเพมการเจรญเตบโตของยคาลปตสทอาย 50 เดอน ไดถง 30 เปอรเซนต

สมบรณ (2532) ไดศกษาผลของเชอราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius (Pers.)

Coker & Couch ตอการเตบโตของกลาไม Eucalyptus camaldulensis Dehnh. และสนคารเบย

(Pinus caribaea) ทปลกดวยดนและปยคอกทปลกเชอเปรยบเทยบกบดนทไมปลกเชอราเอคโตไม

คอรไรซา เพอน าผลทไดไปฟนฟและปรบปรงสภาพดนทผานการท าเหมองแรใหสามารถกลบมา

ใชประโยชนไดดขน จากการศกษาพบวาการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา P.tinctorius รวมกบ

การใสปยคอกชวยเพมความสง ขนาดเสนผานศนยกลาง น าหนกแหงของใบ ล าตน ราก และธาต

อาหารในใบกบล าตน แสดงใหเหนวาการเตรยมกลาไมดงวธขางตนสามารถชวยเพมความแขงแรง

ความทนทานและการอยรอดของกลาไมเมอน าไปปลกในพนททผานการท าเหมองแรได

  25

Dixon and Hiol‐Hiol (1992) ใชเสนใยราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius (Pers.)

Coker & Couch และ Thelephora terrestris Ehrl. per Fr ปลกเชอใหกบกลาไมของ Eucalyptus

camaldulensis และ Pinus caribaea ปลกภายใตเรอนเพาะช า เมอผานไป 4 เดอน พบวารากของกลา

ไมทไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา P. tinctorius มการเกดรากเอคโตไมคอรไรซามากกวากลาท

ปลกดวยเชอรา T. terrestris นอกจากนกลาไม E. camaldulensis และ P. caribaea มอตราการ

เตบโตสงขน ส าหรบกลา E. camaldulensis ทปลกเชอดวย P. tinctorius มการดดซบธาต

ไนโตรเจน (N), ฟอสฟอรส (P), โปแตสเซยม (K), แคลเซยม (Ca), แมกนเซยม (Mg), เหลก (Fe),

ทองแดง (Cu), สงกะส (Zn) และโบรอน (B) เพมขนมากกวากลาไมทปลกดวยเชอรา T. terrestris

ในขณะทกลาไม P. caribaea ทปลกเชอดวยรา T. terrestris มการดดซบของแรธาตไนโตรเจน,

แมกนเซยม, ทองแดง, เหลก, สงกะส และโบรอนเพมขนเทานน จากผลการทดสอบแสดงใหเหนวา

ราเอคโตไมคอรไรซาทตางชนดกนมความสามารถในการเพมประสทธภาพการเตบโตของพชทอย

รวมกบราเอคโตไมคอรไรซาชนดนน ๆ แตกตางกน และยงขนอยกบพชองอาศยของเชอราเอคโต

ไมคอรไรซาอกดวย

Burgess et al. (1994) ท าการศกษาราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus ทรวบรวมไดจากหลาย

หลายพนทและมความสมพนธอยรวมกบรากของสน (Pinus ) ยคาลปตส (Eucalyptus) และกระถน

(Acacia) 20 ไอโซเลท ท าการปลกเชอใหกบ E. grandis ซงไดแบงตวอยางออกเปน 6 กลม โดย

กลาทไดปลกเชอดวยรากลมท 1 มความสามารถในการเกดชนแผนแมนเทลเปนสองเทา

เสนใยฮารตเนตมการพฒนาเตมทและเซลลชนผวของรากมการยดตวออก กลาไมทไดปลกเชอดวย

รากลมท 2-5 มการพฒนาไมมากนกมแผนแมนเทลบางชนเดยวถกพฒนาขนเพยงบางสวนและ

เซลลผวรากของกลาไมไมยดออก กลมท 6 ไมไดปลกเชอไมคอรไรซา โดยการปลกเชอราไดปลก

ในกระถางดนทรายทขาดฟอสฟอรส การกระตนการเตบโตของกลา E. grandis ในสภาวะเรอน

เพาะช าแตกตางกนอยางมากระหวางแตละไอโซเลท Pisolithus นอกจากนกลาไมมน าหนกแหง

เพมขนตงแตสองถง 45 เทากวาตนกลาทไมไดรบเชอ

  26

Lu et al. (1998) ทดสอบประสทธภาพของหวเชอสปอรราเอคโตไมคอรไรซา 18 สกล จาก

ประเทศออสเตเลย และประเทศจน ด าเนนการทดสอบปลกเชอในกลายคาลปตส (Eucalyptus

globulus Labill.) อาย 7 วน โดยปลกหวเชอสปอรสารแขวนลอยปรมาณ 25 มลลกรม ราเอคโตไม

คอรไรซาทเกดรากเอคโตไมคอรไรซาสงกวาชนดอนคอ Laccaria, Hydnangium, Descolea,

Descomyce, Scleroderma และ Pisolithus ตามล าดบ โดยพบวาน าหนกแหงของกลาทปลกเชอเพม

ขนอยในชวง 90 เปอรเซนต ถง 225 เปอรเซนต

Bradshaw (2000) ท าการทดสอบบทบาทของราเอคโตไมคอรไรซาในการชวยใหยคา

ลปตสสามารถทนทานตอสภาพดนเคมได โดยการตอบสนองของราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus

tinctorius Pers. และ Scleroderma ในหลอดทดลองเพอคดเลอกไอโซททมประสทธภาพมากทสด

กอนทจะน าไปใชกบกลาไมในสภาพดนเคม พบวาไอโซเลทของ P. tinctorius ทกเชอทดสอบม

ความทนทานตออาหารเลยงเชอทมความเคมของโซเดยมคลอไรดไดถงประมาณ 150 มลลโมลลาร

(เทยบไดกบ 2.875 เดซซเมนตอเมตร) อยางไรกตามเชอทแตกตางกนนนมรปแบบของการเจรญท

แตกตางกน เปนผลใหมอตราการเตบโต และมประสทธภาพความทนทานตอความเคมทแตกตาง

กน นอกจากนไดท าการปลกเชอดวยสารแขวนลอยสปอรของราเอคโตไมคอรไรซา Scleroderma

และ P. tinctorius ใหแก E. camaldulensis Dehnh. และ E. diversicolor F. Muell. พบวาราเอคโตไม

คอรไรซาชวยเพมความทนเคมใหกบ E. camaldulensis สามารถทนเคมไดถง 120 มลลโมลลาร

(เทยบไดกบ 2.30 เดซซเมนตอเมตร) แตไมสามารถเพมความทนเคมกบ E. diversicolor

Dell et al. (2002) ใชเหดเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus albus ทเกบมาจากแปลงยคาลปตส

ในประเทศออสเตรเลยเปรยบเทยบกบเหด Pisolithus sp. ทไมไดมพชองอาศยเปนตนยคาลปตสท

พบในประเทศจน น ามาปลกเชอใหกบกลาไม Eucalyptus camaldulensis และ E. urophylla พบวา

ราเอคโตไมคอรไรซาทงสองชนด (P. albus และ Pisolithus sp.) เกดรากเอคโตไมคอรไรซาไดดกบ

ยคาลปตส แต Pisolithus sp. จากประเทศจนมการสรางแผนแมนเทลบาง ๆ ทรากยคาลปตสและ

เสนใยราไมแพรกระจายสรากพช ดงนน Pisolithus sp.ของประเทศจนจงไมเหมาะในการใชปลก

  27

เชอให แสดงใหเหนวาเชอ Pisolithus แตละชนดมศกยภาพในการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา

แตกตางกน

Chen et al. (2006) ไดศกษากลาไม Eucalyptus globulus และ E. urophylla ทปลกเชอรา

เอคโตไมคอรไรซาดวยสปอรของรา Scleroderma spp. ทความเขมขนสารแขวนลอยสปอรตางกน

พบวา สปดาหท 12 ในระดบความเขมขนสารแขวนลอยสปอร 106 และ 108 สปอรตอมลลลตร กลา

ไมมน าหนกแหงและอตราการเตบโตทางดานความสงเพมขนถง 42 และ 46 เปอรเซนต ตามล าดบ

เมอเทยบกบกลาไมทไมไดท าการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา

เชดชย (2541) ศกษาการคดเลอกสายพนธราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus tinctorius

พบวาทกสายพนธเจรญไดดทอณหภม 30 องศาเซลเซยส และในชวงความเปนกรดระหวาง 5-7 เมอ

น าเชอไปปลกเชอใหกบกลาไมสนสามใบ และยคาลปตส พบวาการปลกเชอรา P. tinctorius

มผลใหการเตบโตทางความสง เสนผานศนยกลางทระดบคอรากของล าตน และน าหนกแหงล าตน

ใบ และราก ของกลาไมสนสามใบ และยคาลปตส เพมขนเมอเทยบกบกลาทไมไดปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซา

สายสมร (2556) ท าการทดสอบปลกเชอราอารบสคลารไมคอรไรซา Acaulospora และ

Glomus เทยบกบราเอคโตไมคอรไรซา P. albus ใหกบตนยคาลปตส (E. camadulensis) พบวา P.

albus มคาน าหนกสดและน าหนกแหงของล าตนและราก ความสงของล าตน รวมถงปรมาณ

ไนโตรเจน ฟอสฟอรสและโพแทสเซยมตอตนมคามากทสดเมอเปรยบเทยบกบการปลกดวยอาร

บสคลารไมคอรไรซาและชดควบคม

  28

อปกรณและวธการ

1. การส ารวจและเกบตวอยางเหดเอคโตไมคอรไรซาในแปลงปลกยคาลปตส

1.1 การเกบตวอยางดอกเหด

ท าการส ารวจและเกบตวอยางดอกเหดเอคโตไมคอรไรซา ในแปลงปลกยคาลปตส

จ านวน 2 แปลง ไดแก แปลงท 1 บรเวณสถานวจยและฝกนสตวงน าเขยว ต าบลอดมทรพย อ าเภอ

วงน าเขยว จงหวดนครราชสมา แปลงท 2 ต าบลพนชนะ อ าเภอดานขนทด จงหวดนครราชสมา เมอ

พบดอกเหดไดท าการถายรปเหด พรอมทงน าตวอยางดอกเหดใสถงกระดาษและระบหมายเลข

ก ากบในแตละตวอยาง เพอน าไประบชนดและแยกเปนเชอบรสทธตอไป

1.2 การวดคาความเคมของดนบรเวณทพบดอกเหด

ท าการเกบตวอยางดนบรเวณเดยวกนกบทเกบตวอยางดอกเหด โดยน าเสยมขดดน

ตรงทดอกเหดขนทระดบความลกประมาณ 10 เซนตเมตร ใสถงพลาสตกปรมาณ 100 กรมตอหนง

จด จากนนน าดนมาผงลมใหแหงแลวน าดนมาชงใหไดปรมาณ 50 กรม ใสลงในขวดรปชมพและ

เตมน าลงไป 250 มลลลตร ดวยอตราสวนดนตอน าเทากบ 1:5 และน าไปเขยาบนเครองเขยาดวย

ความเรว 150 รอบตอนาท นาน 24 ชวโมง จากนนกอนน าดนมาวดคาความเคมเขยากอน 1 นาท

แลวน ามาวดคาความเคมของดนดวย EC model edge (HANNA Instruments USA Woonsocket, RI

02895) น าคาทวดไดจากเครองวดคาความเคมมาค านวณความเคมของสารละลายดนทอมตวดวยน า

(saturated soil paste extract: ECe) จากคาความเคม 1:5 ดงสมการของ Leksungnoen et al. (2018)

ดงน

ECe = (EC1:5 x 5.994) + 0.619

  29

จากนนน าคาความเคมมาจดจ าแนกเปนระดบตาง ๆ ดงตารางท 2

2. การระบชนดของเหดเอคโตไมคอรไรซา

ในการศกษาครงนท าการระบชนดของเหดโดยใชลกษณะทมองเหนไดดวยตาเปลา และ

ลกษณะทมองเหนภายใตกลองจลทรรศน รวมกบการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม (DNA

barcoding) โดยมรายละเอยดของวธการดงน

2.1 การศกษาลกษณะทมองเหนไดดวยตาเปลา และลกษณะทมองเหนภายใตกลอง

จลทรรศน

น าตวอยางดอกเหดมาศกษาลกษณะทมองเหนไดดวยตาเปลา ไดแก ลกษณะของดอก

(วดขนาดความกวางความยาวของดอกเหด รปรางของดอก สของดอก ลกษณะผวของดอก)

ลกษณะกานดอก (วดขนาดความกวางความยาวของกานดอก ลกษณะผวของกานดอก สของกาน

ดอก รปรางของกานดอก) ลกษณะของ Gleba (วดขนาดความกวางความยาว จ านวน 3 ซ า, สของ

Gleba) และท าการบนทกสของสวนประกอบตาง ๆ ของดอกเหดโดยใชคมอเทยบส RHS Colour

Chart เปนตน อกทงทดสอบการเกดปฏกรยาทางเคม เชน 10% KOH Melzer’s reagent กบสวนตาง

ๆ ของดอกเหด จากนนน าเนอเยอดานในและสปอรของตวอยางดอกเหดแกมาท าตวอยางเปนสไลด

กงถาวร (semi-permanent slide) เพอศกษาลกษณะภายใตกลองจลทรรศน ตามวธการของ

Kanchanaprayudh et al. (2003) และ Gargano et al. (2018) จากนนท าการจดจ าแนกชนดตามรป

วธานของเหดในสกลน (Kanchanaprayudh et al., 2003)

2.2 การระบชนดของเหดโดยใชขอมลดเอนเอ (DNA barcoding)

จากการส ารวจเหดจากแปลงปลกยคาลปตส 2 แปลง ไดแก แปลงท 1 บรเวณสถานวจย

และฝกนสตวงน าเขยว ต าบลอดมทรพย อ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา แปลงท 2 ต าบลพน

  30

ชนะ อ าเภอดานขนทด จงหวดนครราชสมา ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนกนยายน พ.ศ. 2561 พบ

ดอกเหด 38 ตวอยาง แตเมอน ามาแยกเชอเปนเสนใยบรสทธจากเนอเยอของดอกเหดไดเพยง 16 ไอ

โซเลท โดยมลกษณะดอกเหดแสดงดงตารางท 5 ซงเปนเหดทเกบมาจากแปลงท 1 ทงสน 7 ไอโซ

เลท จากแปลงท 2 ทงสน 9 ไอโซเลท (ตารางผนวกท 1 และ ภาพผนวกท 1)

(1) น าดอกเหดแหง และเสนใยบรสทธของเหดทเลยงบนอาหารเลยงเชอ จ านวน 16 ไอ

โซเลท ซงเปนไอโซเลททสามารถแยกเปนเชอบรสทธและสามารถเพมปรมาณได ไดแก PA01,

PA04, PA14, PA15, PA19, PA20, PA22, PA23, PA26, PA30, PA31, PA32, PA33, PA34, PA35

และ PA38 มาสกดดเอนเอ โดยใชชด Tissue Genomic DNA Extraction Mini Kit การจ าแนกชนด

ไดใช ขอมลล าดบเบสของยน rRNA ซงเปนสวนของ Internal transcribe spacer (ITS) ตามวธ

มาตรฐานของ Bellemain et al. (2010)

(2) เพมปรมาณดเอนเอในบรเวณทตองการดวยวธ PCR (Polymerase chain reaction)โดย

ใชไพรเมอรทงหมด 3 ค ไดแก ITS1-ITS4, ITS1-LR7 และ ITS3-LR7 (Gardes and Bruns., 1993)

แสดงดงตารางท 4 ซงการเตรยม PCR reaction 50 ไมโครลตร มสวนประกอบแสดงดงตารางผนวก

ท 1 อณหภมทใชในการท า PCR ประกอบดวยขนตอน Pre-denature โดยใชอณหภม 95 องศา

เซลเซยส เปนเวลา 3 นาท ซงใชปฏกรยาในแตละรอบ ประกอบดวย denature ท 95 องศาเซลเซยส

นาน 30 วนาท annealing ท 45 องศาเซลเซยส นาน 30 วนาท และ extension ท 72 องศาเซลเซยส

นาน 90 วนาท ทงหมด 40 รอบ ตามดวย final extension ท 72 องศาเซลเซยส นาน 5 นาท

ตารางท 4 ไพรเมอรทใชในการท า Polymerase Chain Reaction (PCR) ไพรเมอร ล าดบเบสของไพรเมอร

ITS1 5’-TCCGTAGGTGAACCTGCGG- 3’

ITS3 5′-GCATCGATGAAGAACGCAGC- 3’

ITS4 5′-TCCTCCGCTTATTGATATGC- 3’

LR7 5′-TACTACCACCAAGATCT- 3’

  31

(3) หลงจากเพมปรมาณดเอนเอแลว น ามาตรวจสอบผลดวยวธ agarose gel

electrophoresis และตดสวนทมขนาดทตองการ น าไปท าใหดเอนบรสทธดวย FavorPrep GEL/

PCR Purification Kit และสงไปหาล าดบเบสโดยบรษท Macrogen (Korea) ในกรณทไมสามารถ

อานล าดบเบสได เนองจากมการปนเปอนของดเอนเอตงแต 2 แบบขนไป แกไขปญหาดวยการท า

PCR cloning ตามวธ cloning จากชด kit pTG19-T PCR Cloning Vector

(4) จากนนน าล าดบเบส (DNA sequencing) ทไดจาก PCR Product ไปวเคราะห

เปรยบเทยบกบฐานขอมลใน NCBI (National Center for Biotechnology Information) Search

database เพอจ าแนกชนด ซงใชโปรแกรม BioEdit เพอแกไขล าดบเบส และจดรปแบบล าดบเบสให

มความคลายคลงกนมากทสด (Alignment) โดยใชโปรแกรม MAFFT นอกจากนไดท าการศกษา

สายสมพนธทางววฒนาการ (Phylogenetic tree) โดยใชโปรแกรม MEGA-X ใชการวเคราะห

Maximum likelihood โดยตงคา bootstrap 1000 ครง

3. การทดสอบความทนเคมของเชอบรสทธบนจานเลยงเชอ

3.1 การแยกเชอเสนใยบรสทธของเหดเอคโตไมคอรไรซา

เลอกดอกเหดทมลกษณะสมบรณไมออนหรอแกจนเกนไปทงสน 38 ตวอยาง ท าการ

แยกเสนใยบรสทธจากเนอเยอของดอกเหดในตปลอดเชอ โดยใชใบมดลนไฟฆาเชอแลวมาผากลาง

ดอกเหด จากนนใชใบมดอกดามทลนไฟฆาเชอแลว ตดเนอเยอดานในดอกเหดเปนชนขนาด

ประมาณ 0.5 x 0.5 เซนตเมตร น าไปวางบนอาหารเลยงเชอ Potato Dextrose Agar (PDA) บมเชอท

อณหภมหอง จนกระทงเสนใยเรมออกจากชนสวนลงอาหารเลยงเชอ จากนนท าการยายเชอ

(subculture) โดยใช cork borer ขนาดเสนผานศนยกลาง 5 มลลเมตร เจาะบรเวณขอบโคโลน แลว

ใชเขมเขยทลนไฟฆาเชอตกชนวนทมเสนใยของราวางบนจานเลยงเชอทบรรจอาหาร Modified

Melin Norkrans (MMN) ในปรมาณ 20 มลลลตร เพอเตรยมทดสอบในอาหารเคมทระดบตาง ๆ

ตอไป

  32

3.2 การเตรยมอาหารเลยงเชอทระดบความเคมตางกน

ในการศกษาครงนไดทดสอบในอาหารเลยงเชอทระดบความเคมตางกน 4 ระดบ

ไดแก 0 (ควบคม), 0.1, 0.2, 0.3 โมลตอลตร ด าเนนการโดยเตรยมอาหาร MMN ในขวดรปชมพ

ปรมาตร 200 มลลลตรตอขวด หลงจากนนจงใสโซเดยมคลอไรด ตามระดบความเขมขนดงกลาว

โดยทโซเดยมคลอไรด 1 โมลเทากบ 58.442 กรม ดงนนจงใสโซเดยมคลอไรดดงตารางท 5

หลงจากผสมโซเดยมคลอไรด เขากบอาหารเลยงเชอดแลวจงวดความเคมดวยเครอง EC model

edge (HANNA Instruments USA Woonsocket, RI 02895) แลวน าอาหารไปนงฆาเชอดวยความดน

ไอ (autoclave) จากนนน าอาหารเลยงเชอเทลงในจานเลยงเชอทผานการอบฆาเชอมาแลวปรมาตร

20 มลลลตรตอจานเลยงเชอ

ตารางท 5 ปรมาณโซเดยมคลอไรดในอาหารเลยงเชอทระดบความเคมตางกน 4 ระดบ ระดบความเขมขน

(โมลตอลตร)

ปรมาณโซเดยมคอรไรด

(กรม)

คาการน าไฟฟาของสารละลาย

ECe (เดซซเมนตอตารางเมตร)

0 0

0.1 1.16884 10

0.2 2.33768 20

0.3 3.50652 30

3.3 การเปรยบเทยบการเตบโต

น าเชอบรสทธทไดจากขอ 3.1 มาเลยงบนอาหารเลยงเชอ MMN ทมระดบความเคม

ตางๆ โดยแตละจานเลยงเชอบรรจอาหาร MMN ปรมาตร 20 มลลลตร หนาอาหารเลยงเชอไดวาง

กระดาษ Cellophaneไว จากนนใช cork borer ขนาดเสนผานศนยกลาง 8 มลลเมตร ทลนไฟผานการ

ฆาเชอแลว เจาะทขอบโคโลนของเสนใยบรสทธ ใชเขมเขยตดชนวนทมเชอบรสทธวางลงบนกลาง

จานอาหารเลยงเชอทมความเคมระดบตางๆ ท า 6 ซ าตอระดบความเขมขน บมเชอทอณหภมหอง

  33

สงเกตลกษณะการเจรญของโคโลนบนจานอาหารลยงเชอ ท าการถายภาพและวดขนาดเสนผาน

ศนยกลางโคโลนทก ๆ 10 วน แลวน ามาหาคาเฉลย นอกจากนไดท าการค านวณหาพนทโคโลนโดย

ใชโปรแกรม Image J ทก ๆ 10 วน เชนเดยวกน เปนระยะเวลา 30 วน

3.4 การเปรยบเทยบน าหนกแหงของเสนใย

เมอเลยงเชอนาน 30 วน ท าการขดเสนใยทเจรญบนกระดาษ Cellophane น าเสนใยแต

ละจานเลยงเชอมาชงน าหนกแลวไปอบใหแหง ทอณหภมไมเกน 40 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24-48

ชวโมง จากนนน าไปชงหาน าหนกแหง ของเชอทเจรญในแตละระดบความเคมทตางกน

3.5 การวเคราะหขอมล

การทดลองนมแผนการทดลองแบบ Two - Way factorialโดยมปจจยหลก 2 ปจจย คอ

1) ความเขมขนของเกลอโซเดยมคลอไรด (4 ระดบ) และ 2) ไอโซเลท (isolate) ของเชอรา (16

isolate) น าขอมลการเตบโตของเชอ ซงไดแก ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน พนทของโคโลน

และน าหนกแหง มาวเคราะหความแปรปรวนดวย Two – Way ANOVA ดวยโปรแกรม R – Studio

เพอหาความแตกตางทางสถตทระดบความเชอมน 0.05 แลวเปรยบเทยบคาเฉลยรายคดวยวธ Least

Square Difference (LSD) เพอใหไดไอโซเลทททนเคมสงสดน ามาใชในการศกษาในกลาไมตอไป

4. การศกษาประสทธภาพของเอคโตไมคอรไรซาตอความทนเคมของกลาไมยคาลปตส

การศกษาในครงนใชเหดกอนกรวด Pisolithus albus ซงเปนเอคโตไมคอรไรซาของย

คาลปตสพบในพนทดนเคม และเปนไอโซเลททพบวามความทนเคมไดสงในจานเลยงเชอจากขอ 3

น ามาทดสอบประสทธภาพการเพมความทนเคมของกลายคาลปตส 2 สายตนคอ H4 (Eucalyptus

camaldulensis x E. urophylla) และ H38 (E.camaldulensis x E. pellita) เนองจากสายตน H4 มก

น าไปใชปลกในพนทสภาพแหงแลง และเปนสายตนททนทานตอสภาพดนเคมเทยบกบสายตนH38

  34

มกถกใชในพนททมฝนมากและทนทานตอโรคพช และเปนสายพนธทไมทนตอสภาพดนเคม ซงม

วธการทดสอบดงน

4.1 การเตรยมสารแขวนลอยเสนใย

(1) ท าการผลตหวเชอเสนใยบรสทธจากไอโซเลททมความทนเคม และสามารถน ามา

ผลตเปนหวเชอไดด (ไดในการทดสอบขอท 3) จ านวน 1 ไอโซเลท มาเลยงเชอบนอาหาร MMN

ปรมาตร 20 มลลลตร ทงสน 50 จานเลยงเชอ เปนระยะเวลา 15 วน หลงจากนนใช cork borer ขนาด

เสนผานศนยกลาง 8 มลลเมตร ทลนไฟผานการฆาเชอแลว เจาะทขอบโคโลนของเสนใยบรสทธ

ใชเขมเขยตดชนวนทมเชอบรสทธวางลงตรงกลางจานอาหารเลยงเชอทวางกระดาษ Cellophane ไว

บนหนาอาหาร จ านวน 300 จานอาหารเลยงเชอ ขนาด 63.5 ตารางเซนตเมตร เปนระยะเวลา 30 วน

(2) ขดเสนใยทเจรญบนกระดาษ Cellophane ผสมกบน าในอตราสวน เสนใย 1 สวน

ตอน า 3 สวน แลวหยดน ายาลางจาน 1-2 หยด เพอลดแรงตงผวน า ผสมใหเขากนในเครองปน

เพอใหไดสารแขวนลอยเสนใย

(3) จากนนนบจ านวนเสนใยดวยเครอง Hemacytometer ซงไดความเขมขนของสาร

แขวนลอยเสนใยเทากบ 34.35 x 106 ตอมลลลตร

4.2 การเตรยมกลายคาลปตสและการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาใหแกกลาไม

เตรยมวสดปลก ไดแก ทราย พทมอส (Peat moss) แกลบ ผสมกนในอตราสวน 1:1:1

แลวน าไปนงฆาเชอในหมอนงความดนไอ (autoclave) ทอณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 15

ปอนดตอตารางนว เปนเวลา 20 นาท หลงจากนนรอจนวสดปลกเยนลง แลวจงบรรจลงในถงปลก

ขนาด 6.5 x 33 เซนตเมตร ชงใหวสดปลกมน าหนก 600 กรมตอถง

  35

ส าหรบกลายคาลปตสใชทงหมด 120 กลา ไดแก สายตน H4 และ สายตน H38 สายตน

ละ 60 ตน โดยกลาไมมอาย 2 เดอน ท าการปลกเชอใหแกกลาไมโดยใชกระบอกฉดยาดดสาร

แขวนลอยเสนใยทไดจากขอ 4.1 ปรมาณ 10 มลลลตร มาฉดใกลบรเวณรากของกลาไมมากทสด น า

น ากลนฉดบรเวณโคนตน ปรมาณ 10 มลลลตร ส าหรบกลาไมทเปนชดควบคม (control)

4.3 การวางแผนการทดลอง

ท าการวางแผนการทดลองแบบ Two-Way factorial ม 2 ปจจย ไดแก 1) กลาไมทท า

การปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาและไมปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา 2) ระดบความเขมขนของ

โซเดยมคลอไรดทแตกตางกน 2 ระดบ (0 (ควบคม) และ 16 เดซซเมนตอเมตร) ท าทงสน 12 ซ าตอ

ระดบความเขมขน แสดงดงภาพท 4

ภาพท 4 แผนผงการทดสอบประสทธภาพของเอคโตไมคอรไรซาตอความทนเคมของกลายคา

ลปตสทระดบความเขมขนของเกลอโซเดยมคลอไรดแตกตางกน

4.4 หาเปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา

หลงจากปลกเชอใหแกกลาไม 6 เดอน (มกราคม - มถนายน 2563) ท าการสมรากกลา

ยคาลปตสมาตรวจสอบรากเอคโตไมคอรไรซา โดยใชกระบอกเกบตวอยางดน (soil core) ขนาด

เสนผานศนยกลาง 2 เซนตเมตร สมเกบดนรอบโคนตนกลาไมแตละตน จ านวน 3 ซ า น าตวอยางดน

และรากมาท าความสะอาดโดยน าเศษดนและวสดปลกออกจากรากใหหมด แลวน ามาตดเปนทอน

  36

สนๆ ประมาณ 2 – 3 เซนตเมตร วางเรยงกระจายกนใหทวไมใหซอนทบกนบนจานเลยงเชอทมการ

ขดตารางสเหลยมขนาด 1x1 ตารางเซนตเมตร นบจ านวนรากภายใตกลอง Stereo microscope ตาม

วธการ gridline intersect method (Brundrett et al., 1996) ท าการค านวณหาเปอรเซนตการเกดราก

เอคโตไมคอรไรซาและศกษาลกษณะทางดานสณฐานวทยาซงไดแก ลกษณะรปแบบการแตกแขนง

สของรากและผวราก จากนนน ารากเอคโตไมคอรไรซามาตดตามขวาง (free hand section) เพอ

ตรวจดลกษณะแมนเทลและฮารตกเนทของรากเอคโตไมคอรไรซาภายใตกลองจลทรรศนชนด

เลนสประกอบ (compound microscope) และ กลองจลทรรศนสเตอรโอ (Stereo Microscope)

หลงจากปลกเชอใหกบกลายคาลปตสแลว 6 เดอน ท าการสมรากทปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซาจ านวน 3 ตน ตนละ 3 ราก เพอน ามาระบชนดของเชอเอคโตไมคอรไรซาทเกดกบราก

โดยใชขอมลดเอนเอ (DNA barcoding) น าตวอยางรากทสมไดมาลางดวยน ากลนทฆาเชอแลว และ

ท าการสกดดเอนเอ ดงวธการในขอ 2.2

4.5 การวดการเตบโตและขอมลทางสรรวทยาของกลาไมยคาลปตส

น ากลายคาลปตสไปแชน าทมความเคมของโซเดยมคลอไรดตางกน โดยการน าเฉพาะ

สวนของรากของกลายคาลปตสแชลงในน าใหรากสมผสกบน าทระดบความเขมขนของโซเดยม

คลอไรด 0 เดซซเมนตอเมตร (ไมผสมโซเดยมคลอไรด) และ 16 เดซซเมนตอเมตร ตามล าดบ ท า

ทงสน 12 ซ าตอระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด และท าการวดการเตบโตและขอมลทาง

สรรวทยาของกลาไมยคาลปตส ทกสปดาหเปนเวลา 1 เดอน

การเตบโตของกลาไมแบงออกเปนการเตบโตทางดานเสนผานศนยกลาง ความสง

โดยท าการวดเสนผานศนยกลางดวยดจตอลเวอรเนยคาลปเปอร Vernier caliper (Model Digital

caliper DT-200, Niigaraseiki, Japan) ทระดบคอราก (ท าเครองหมายไว) ความสงวดดวยเทปวด

ระยะจากระดบเดยวกนถงปลายยอดสด โดยท าการวดคาเหลานกอนเรมท าการทดลอง และหลงจาก

ท าการทดลองผานไป 1 เดอน ท าการค านวณคาการเตบโตสมพทธ (relative growth rate) ดงสมการ

  37

การเตบโตสมพทธ = ln (T1) – ln (T0) / เวลา (เดอน)

โดย ln = natural log, T1 เปนคาเมอเวลา 1 เดอน และ T0 เปนคาเมอเรมตนกอน

การทดลองลกษณะทางสรรวทยาท าการเกบขอมล 3 คา ไดแก

1) คาคลอโรฟลลในใบพช (Chlorophyll content) วดโดยใชเครอง Digital

Chlorophyll meter SPAD (Model 502Plus, Konica Minolta, Japan)

2) คาประสทธภาพการใชแสงของคลอโรฟลล (Performance index (PI)) วดจาก

เครอง Chlorophyll Fluorometer (Model Handy Pea, Hansatech Instruments, UK)

3) ความหนาของใบ โดยใชเครอง Thickness gage (Model C112XBS, Mitutoyo

Corp, Japan)

โดยในแตละชดการทดลองในกลาไมแตละตน ท าการเลอกใบทมลกษณะสมบรณ

เปนใบท 3-5 นบจากยอด จ านวน 3 ใบ เพอวดขอมลทางสรรวทยา โดยแตละใบวดจ านวน 3 ซ า

เพอน ามาหาคาเฉลย โดยท าการเกบหลงจากการทดลอง 1 เดอน และจงน ากลาไมแตละตนไปชง

น าหนกแหง โดยท าความสะอาดเศษดนออก น าไปอบในตอบลมรอน (Hot air oven) ทอณหภม 40

องศาเซลเซยส เปนเวลา 48 ชวโมง

ปรมาณคลอโรฟลลเปนคาทสามารถวดผลกระทบทพชไดรบจากความเคมได

การศกษาในครงนไดท าการวดคาปรมาณคลอโรฟลล โดยใชเครองมอคลอโรฟลลมเตอร (SPAD-

502) คาทอานไดมหนวยเปน SPAD – unit วดคาตามความเขมสของใบและมความสมพนธกบ

ปรมาณของคลอโรฟลลในใบพช (Loh et al., 2002) และการวดคลอโรฟลลฟลออเรสเซนต ใชใน

การตรวจสอบกระบวนการสงเคราะหแสงท Photosystem II (PSII) วดแสงฟลออเรสเซนซท

สะทอนออกมาเพอดประสทธภาพการสงเคราะหแสงของพช โดยใชคา Fv/Fm เพอบงบอกสภาวะ

ความเครยดทเกดกบพช ในสภาพใบพชทสมบรณไมเครยดจะมคาระหวาง 0.80 – 0.85 และคา

Performance index (Pi) เปนคาดชนการท างานของคลอโรฟลล ซงบอกถงความสามารถในการรบ

photon ของระบบแสง Photosystem II (PSII)ในพช เพอน าไปใชในการกระตนใหเกดการขนสง

อเลกตรอนออกจาก reaction center ของระบบแสง 2 เพอสงตอไปยงตวรบอเลกตรอน (QB) และ

เปลยนเปนพลงงานในการสรางอาหารของพช

  38

4.6 การวเคราะหการรวไหลของอออน (Electrolyte leakage : EL)

การทดสอบคาการรวไหลอออน ท าในสวนของราก ล าตน และใบ โดยหลงจากการ

ใหความเคมเปนเวลา 1 เดอน ท าการเกบเกยวกลาตวอยางทกตนในแตละชดการทดลอง จ านวน

ทงหมด 96 ตน โดยท าการตด ลาง และแยกสวนตาง ๆ ไว จากนนน าตวอยางไปในหองปฏบตการ

เพอหาคาการรวไหลของอออน ซงเปนคาทบงบอกถงการทนเคมจากการทพษของเกลอเขาไป

ท าลายเยอหมเซลลจนท าใหมอออนรวไหลออกมานนเอง โดยมวธการ ดงน (Dionisio-Sese and

Tobita, 1998)

(1) ชงน าหนกตวอยางในสวนของใบ ล าตน และราก 0.2 กรม ตดเปนชนเลก ๆ ขนาด

ประมาณ 0.25 ตารางเซนตเมตร จากนนน าทงสามสวนมาใสในหลอดทดลอง เตมน าทปราศจาก

ไอออน 15 มลลลตร ปดฝาและเกบไวทอณหภม 25 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24 ชวโมง

(2) เมอครบก าหนดเวลา 24 ชวโมง น าสารละลายในหลอดทดลอง มาวดคาการน า

ไฟฟา (EC1) ดวยเครองมอ conductivity meter TDS,SALT (Model CD-437SD, DIGICON)

(3) จากนนน าหลอดทดลองเดมไปนงในหมอนงความดนไอ โดยใหความรอนท 121

องศาเซลเซยสเปนเวลา 18 นาท เพอใหเกดการท าลายเยอหมเซลลทงหมด จากนนปลอยใหตวอยาง

เยนตวลงทอณหภมหองและน าไปวดคาการน าไฟฟาอกครง (EC2) ค านวณหารอยละการรวไหล

ของอออนดงสตร

รอยละการรวไหลของอออน (EL) = 𝐸𝐶1

𝐸𝐶2 x 100

  39

4.7 การวเคราะหขอมล

การทดลองนมแผนการทดลองแบบ Two - Way factorial โดยมปจจยหลก 2 ปจจย

คอ1) ความเขมขนของโซเดยมคลอไรด (2 ระดบ) และ 2) กลายคาลปตสทปลกเชอและไมปลกเชอ

ราเอคโตไมคอรไรซา น าขอมลทางสรรวทยาตาง ๆ ไดแก ความสง ขนาดเสนผานศนยกลางของล า

ตน ความหนาใบ คาคลอโรฟลลในใบพช คาประสทธภาพการใชแสงของคลอโรฟลลของใบพช

และ น าหนกแหง มาวเคราะหความแปรปรวนทางสถตดวย Two-Way ANOVA สวนรอยละการ

รวไหลของอออน เปนการทดลองแบบ Three - Way factorial โดยมปจจยหลก 3 ปจจย คอ1) ความ

เขมขนของโซเดยมคลอไรด (2 ระดบ) 2) กลายคาลปตสทปลกเชอและไมปลกเชอราเอคโตไมคอร

ไรซา และ 3) ตวอยางในสวนของใบ ล าตน และราก มาวเคราะหความแปรปรวนทางสถตดวย

Three-Way ANOVA ดวยโปรแกรม R เพอหาความแตกตางทางสถตทระดบความเชอมน 0.05 แลว

เปรยบเทยบคาเฉลยรายคดวยวธ Least Square Difference (LSD)

  40

ผลและวจารณ

1. การระบชนดเหด

การส ารวจและเกบตวอยางเหดเอคโตไมคอรไรซาจากแปลงปลกยคาลปตส 2 แปลง ไดแก

แปลงท 1 บรเวณสถานวจยและฝกนสตวงน าเขยว ต าบลอดมทรพย อ าเภอวงน าเขยว จงหวด

นครราชสมา แปลงท 2 ต าบลพนชนะ อ าเภอดานขนทด จงหวดนครราชสมา ในชวงเดอน

พฤษภาคม – เดอนกนยายน พ.ศ. 2561 ในการศกษาครงนส ารวจพบเหดเอคโตไมคอรไรซาเพยง

สกลเดยว คอ สกลเหดกอนกรวด (Pisolithus) ซงสอดคลองกบ Zang (1995) ทพบวา Pisolithus

เปนเหดเอคโตไมคอรไรซาทพบมาก และมความโดดเดนสงในการอยรวมกบรากของยคาลปตสใน

แปลงปลกยคาลปตส จงสามารถเกบตวอยางดอกเหดได 38 ตวอยาง แตเมอน ามาแยกเชอเปนเสนใย

บรสทธจากเนอเยอของดอกเหดไดเพยง 16 ไอโซเลท จงเลอกไอโซเลททสามารถแยกเชอเปนเสน

ใยบรสทธไดมาใชในการทดลองครงน โดยมลกษณะดอกเหดแสดงดงตารางท 6 ซงเปนเหดทเกบ

มาจากแปลงท 1 ทงสน 7 ไอโซเลท จากแปลงท 2 ทงสน 9 ไอโซเลท (ภาพผนวกท 1) ท าการระบ

คาความเคมของดนบรเวณทพบดอกเหด โดยน าดนบรเวณทพบดอกเหดแตละตวอยางมาวดคาการ

น าไฟฟาของละลายดน ECe ในหนวยเดซซเมนตอเมตร แสดงดงตารางผนวกท 2 และการระบชนด

ของเหดไดศกษาลกษณะทางสณฐานวทยา รวมกบการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม (DNA

barcoding) โดยไดผลการศกษาดงน

1.1 การระบชนดเหดกอนกรวดโดยลกษณะทางสณฐานวทยา

เมอน าดอกเหดมาศกษาลกษณะทมองเหนไดดวยตาเปลาและลกษณะทมองเหน

ภายใตกลองจลทรรศน พบวาลกษณะดอกเหดทพบในแตละตวอยางมความคลายคลงกน (ตารางท

6) คอ รปทรงรจนถงเกอบกลม หรอคลายลกแพร (pear-shaped) ขนาด 2-7 x 2.5-9 เซนตเมตร ส

ของดอกออนมสขาว (NN155B) ถงสขาวปนเหลอง (NN158C) เมอแกดอกเหดมสน าตาลปนเหลอง

(N199D) จนถงน าตาลคอนขางเขม (165A) ดอกออนผวเรยบ เมอแกผวดอกขรขระเปนสะเกด

  41

เปราะบาง กานมลกษณะเปนทรงกระบอก (cylindrical) ขนาด 1.2 - 3.3 x 1 - 3.3 เซนตเมตร ส

เหลองสด (17A) จนถงสน าตาลปนเขยวมะกอกออน (199B) หรอเหมอนกบสของดอกเหด (ภาพท

5B) Gleba มลกษณะนม ดอกสดเนอมสารเหนยวคลายเจลลาตน (gelatinous) สราง peridioles อย

ภายใน รปรางกลมจนถงร ขนาด 0.5 - 5 x 1 - 3 มลลเมตร สขาว (NN155B) สเหลองออน (158A)

จนถงน าตาลเขมปนเทาเหลอง (N200A) Subgleba มสน าตาล (N199B) เมอแกผนงดานนอกปร

แตกออก (ภาพท 5A) Peridioles มลกษณะเปนผงสน าตาลเขมปนเหลอง (N199D) คลายผงแปง

เรมแกเปนผงจากดานบนลงมาดานลางจนถงกานของดอกเหด Basidiospore รปรางกลม มขนาด

6.31 –10.21 ไมโครเมตร สเหลองปนน าตาล ผนงสปอรมหนามสน ๆ (Asperulate) (ภาพท 6)

เสนใยเปนแบบมผนงกน (septate hyphae) กวาง 2.15 - 3.99 ไมโครเมตร และพบการสราง clamp

connection จ านวนมาก (ภาพท 7) ซง clamp connection สรางเพอเปนชองทางแลกเปลยนนวเคลยส

เปนลกษณะส าคญของราใน Phylum Basidiomycota (Agerer, 2006) เมอหยด Melzer’s Reagent

เพอทดสอบการท าปฏกรยา พบวาสปอรเปลยนเปนสน าตาลปนแดง เกดปฏกรยา Dextrinoid

ภาพท 5 ดอกเหดสกล Pisolithus (A) ดอกเหดเมอแกผนงดานนอกปรแตกออกเพอกระจายสปอร

(B) ลกษณะภายในแสดง Gleba ทม peridiole ทงแกและออน รวมถงสวนเปนหมน (sterile) ของดอกเหด (Scale = 1 เซนตเมตร)

  42

ภาพท 6 ลกษณะBasidiospores ของเหดสกล Pisolithus (Scale = 10 ไมโครเมตร)

ภาพท 7 ลกษณะเสนใยแบบมผนงกนและการสราง clamp connection (ลกศรช) ของเหดสกล Pisolithus (Scale = 10 ไมโครเมตร)

  43

ตารางท

6 ลก

ษณะข

องดอ

กเหดท

พบใน

แตละ

ไอโซ

เลท

ไอโซเลท

ลก

ษณะด

อกเหด

ลกษณ

ะกานดอ

กเหด และ P

eridi

oles

Gleb

a

ขนาด (ยาว

x กวาง)

(เซนต

เมตร

)

สดอก

เหด

ผวดอ

กเหด

ขนาด

(เซนต

เมตร

)

สกานดอ

กเหด

Perid

ioles

(ไมโครเม

ตร)

Basid

iospo

re

(ไมโครเม

ตร)

PA01

4-5

x 7.7

สข

าวปน

น าตาล

(NN1

58C)

เรยบ แห

งเลกน

อย

1 x 2.

5 สเหล

องสด

(12A

) 0.3

-0.5 x

0.2-0

.3 -

PA04

5 x

7-9

สสมป

นน าตาล (N

167B

) เรย

บถงแตก

เปนส

ะเกดแ

ผน

เลกนอ

ย

2 x 1.

5 สเหล

องสด

(12A

) 0.2

-0.4 x

0.1-0

.2 -

PA01

4 2.6

- 7 x

4-9

สขาวปน

เหลอ

ง

(NN1

58C)

เรยบ แห

งเลกน

อย

2 x 1.

8 สเหล

องสด

(12A

) 0.4

x 0.3

7.9

2–8.8

6 x 7.

71-9.

23

PA01

5 5 x

5.4

สขาวปน

เหลอ

ง

(NN1

55A)

เรยบ แห

งเลกน

อย

2 x 2

สเหล

องสด

(12A

) 0.2

-1 x 0

.1-0.3

8.3

3-9.18

x 7.5

4-9.24

PA01

9 2.9

x 3.8

(ดอก

ออน)

6 x 7.

5

สขาวปน

เหลอ

ง

(NN1

55A)

แตกเป

นสะเก

ดแผน

เลกนอ

ยจนถ

ง

เรยบ

1.6 x

1.2

สเหล

องสด

(17A

) 0.4

x 0.1

7.7

3 -9.8

0x 8.

07-9.

51

PA20

3 x

3.1 (ดอ

กออน

)

7 x 8

สสมป

นน าตาล

(166B

)

แตกเป

นสะเก

ดแผน

เลกนอ

ย 1.2

x 1 (ดอ

ก

ออน)

3.2 x

3

สเหล

องสด

(17A

) 0.1

x 0.1

7.7

3–8.1

1 x 7.

99-10

.02

PA22

3.8

x 3.5

สข

าวปน

เหลอ

ง (15

5B) ถ

งสสม

ปน

น าตาล (

165B

)

เรยบถ

งแตก

เปนส

ะเกดแ

ผน

เลกนอ

ย

3 x 2

สเหล

องสด

(12A)

0.1-0.25 x

0.15-0

.2 7.9

8 -8.2

4 x 6.

31-7.

99

PA23

5 x

5.7

สเหล

องปน

สมออ

น(16

4B)

แตกเป

นผงส

ปอรจากดานบ

น 3.3

x 1.6

สเหล

องปน

สมสด

(21A)

0.3-0.

4 x 0.

1-0.2

6.59-7

.83 x

8.12-1

0.21

PA26

4.1

x 5.4

สข

าว (N

N155

B)

เรยบ แห

งเลกน

อย

2.4 x

2.5

สเหล

องสด

(17A

) 0.2

-0.5 x

0.1-0

.2 8.4

7-9.45

x 8.3

3-10.0

2

 

44

ตารางท

6 (ต

อ)

PA31

3.7

x 3.1

ดานบ

นสน าตาลป

นเทาแด

ง

(200B

) ตรงกล

างดอ

กสสม

ปน

น าตาล (

N167

B) ดา

นลางสว

นท

เปนก

านสข

าวปน

เขยว (

155C

)

แตกเป

นสะเก

ดแผน

จากด

านบน

ดอก

1.8 x

1.3

สเหล

องเขม

ปนสม

(17A)

0.1-0.3 x

0.1-0

.3 7.7

0-9.82

x 7.7

8-10.1

6

PA32

4.8

x 4.3

สเหล

องค อ

นขางเขม

ปนสม

(164C

)

เรยบ แห

งเลกน

อย

1.7 x

1.3

สเหล

องสด

(12A

) 0.0

5-0.1

x 0.1-

0.3

8.15-1

0 x 8.

49-10

.18

PA33

2.5

x 2

สขาว

(NN1

55B) ปนส

เหลอ

งสด (

13B)

เรยบ แห

งเลกน

อย

2.6 x

1.5

สเหล

องสด

(13B

) 0.1

-0.2 x

0.2-0

.3 7.7

4-9.95

x 8.5

1-10.2

1

PA34

2.6

x 2

สน าตาลค อ

นขางเขม

(165

A)

เรยบ แห

งเลกน

อย

1.5 x

1 สเหล

องสด

(12A

) 0.1

-0.2 x

0.3

7.04-9

.11 x

8.6-9.

89

PA35

3 x

2.5

สสมป

นน าตาล (N

167B

) เรย

บ แห

งเลกน

อย

3 x 2.

5 สเหล

องสด

(17A

) 0.1

-0.2 x

0.05

-0.1

7.59-1

0.05 x

8.22

-10.10

PA38

1.9

x 2 (ดอ

กออน

) สน

าตาลเขม

ปนเหลอ

ง (N1

99D)

เรยบ แห

งเลกน

อย

1.5 x

1 สเหล

องสด

(17A

) 0.1

-0.2 x

0.05

-0.1

6.49-8

.97 x

8.47-9

.85

PA30

2.6

-3 x 2

.1-4.4

สข

าวปน

เหลอ

ง (NN

155A

) เรย

บ แห

งเลกน

อย

1.7 x

1.3

สเหล

องสด

(17A

)

ถงสน

าตาลปน

เขยว

มะกอ

กออน

(199

B)

0.05-0

.1 x 0

.1-0.3

9.9

5-10.1

1 x 9.

49-10

.05

  45

จะเหนไดวาลกษณะทมองเหนดวยตาเปลาและลกษณะทมองเหนภายใตกลองจลทรรศนของเหด

กอนกรวดทพบมลกษณะตรงกบเหด Pisolithus albus ทไดมการรายงานไวโดย (Gargano et al.

(2018) ) และ Jaouani et al. (2015) นอกจากนเมอน ามาจ าแนกชนดเหดกอนกรวดตามรปวธาน Key

to species of Pisolithus in Queensland (Leonard et al., 2013) สามารถจ าแนกไดเปน P. albus

เนองจากกานดอกสงขนเหนอพนดนนอยกวาครงหนงของขนาด Gleba และ ผนงชนนอก

(Peridium) มสขาวจนถงสครม แตอยางไรกตามขนาดของดอกเหดกอนกรวดทพบในการศกษาครง

นมขนาดเลกกวาทไดมการรายงานไว 2-3 เซนตเมตร อาจเนองมาจากดอกเหดทพบสวนใหญเปน

ดอกออนและดอกขนาดกลาง และเมอเปรยบเทยบลกษณะทางสณฐานวทยาของเหด Pisolithus

ชนดอน ๆ พบวา P. orientalis มขนาดของสปอร และขนาดของ Peridioles ใกลเคยงกบ P.albus แต

ลกษณะทแตกตางของ P.albus จากชนดน คอ มสดอกเปนสขาวจนถงสครม และมกานสนสเหลอง

จนถงสสม (Lebel et al.,2018) ซงส รปรางของดอกเหด ความยาวของกานดอกและสของ

rhizomorphs มความผนแปรสงในชนดอาจเนองจากคาความเปนกรด-เบส ปรมาณแรธาตของดน

และสภาพอากาศในพนทจงท าใหดอกออนของเหดกอนกรวดมความคลายคลงกน แตอยางไรกตาม

ลกษณะดงกลาวสามารถน ามาใชในการจ าแนกชนดได ดงนนจงน าลกษณะสณฐานวทยาของสปอร

มาพจารณาเปนหลก (Lebel et al., 2018) ไดจ าแนกกลม Pisolithus ตามลกษณะเดนของสปอร

ออกเปน 3 กลม ไดแก (1) มหนามแขง รปทรงกรวย หนามสง 1-2 ไมโครเมตร เชน P. albus และ

P. microcarpus (2) หนามละเอยด ปลายหนามรวมกนหลายๆ ระดบ ท าใหเหนคลายรปกรวย หนาม

สง 0.5–1 ไมโครเมตร เชน P. tympanobaculus, P. Thermaeus และ P. croceorrhizus (3) หนามแขง

ปลายหนามรวมกนเปนรปทรงกรวยใหญ (เชน P. marmoratus) ซงจะเหนไดวา P. albus และ

P. microcarpus มลกษณะหนามของสปอรทใกลเคยงกน แต P. albus มขนาดของสปอรและขนาด

ดอกเหดใหญกวา P. microcarpus ประมาณ 3-4 ไมโครเมตร และ 30 มลลเมตร ตามล าดบ และ P.

albus มกานดอกทสนกวา 10-20 มลลเมตร (Leonard et al., 2013) อยางไรกตามการศกษาในครงน

ไมไดใชกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราด Scanning electron microscopy (SEM) ซงหาก

ใชวธดงกลาวเปนตวชวย จะใชในการจ าแนกลกษณะของสปอรทมความคลายคลงกนไดงายขน

  46

เดมประเทศไทยพบเหดสกล Pisolithus ตงแตป พ.ศ. 2519 และจดจ าแนกเปนชนด

P. tinctorius มาโดยตลอด (Chalermpongse, 1987) เนองจากมขอจ ากดเรองรปวธานทใชในการจด

จ าแนก ตลอดจน P. tinctorius ขนาดดอกและขนาดสปอรใกลเคยงกบ P. albus มาก

(Rusevska et al., 2015) กลาววาในการจ าแนกเหดในสกล Pisolithus ทมลกษณะทางสณฐานวทยา

ทใกลเคยงกนมาก เปนไปไดยากทจ าแนกชนดโดยใชลกษณะสณฐานวทยาเพยงอยางเดยว ปจจบน

มการน าเทคนค DNA barcoding มารวมในการจดจ าแนก ท าใหสามารถจดจ าแนกชนดเหดกอน

กรวดทพบในประเทศไทยไดทงหมด 4 ชนด (ตารางท 7) ไดแก P. albus (Kanchanaprayudh et al.,

2003), P. abditus (Kanchanaprayudh et al., 2003), P. orientalis (Phosri et al., 2012) และ

P. aureosericeus (Martín et al., 2016) โดยแตละชนดมลกษณะทางสณฐานวทยาทแตกตางกน

P. albus มขนาดดอกเหดและ Peridioles ใหญทสด ความยาวของกานยาวรองลงมาจาก P. abditus

และมขนาดของสปอรเลกทสดแตมหนามของสปอรยาว 1-2 ไมโครเมตร ฐานของหนามแยกออก

จากกน สของดอกขาวจนถงครมตางจากชนดอน ชนด P. abditus มกานยาวทสด ขนาดดอกเหด

ใหญรองลงมาจาก P. albus น าตาลเขมและขนาดของสปอรเลกรองลงมาจาก P. albus หนามของ

สปอรตดกนเปนกลมรปกรวย ตอมาชนด P. aureosericeus มขนาดดอกเหดกานดอกและ Peridioles

เลกทสดเมอเทยบกบชนดอน ดอกเหดมสเหลองทอง แตกลบมขนาดของสปอรใหญกวาชนดอน

หนามสปอรยาว 0.5-0.8 ไมโครเมตร และชนด P. orientalis มขนาดดอกเหด ขนาดกานเลก

รองลงมาจาก P. aureosericeus และมขนาดสปอรใหญรองลงมาจาก P. aureosericeus หนามของ

สปอรตดกนเปนกลมเปนรปกรวย (ตารางท 7) นอกจากลกษณะสณฐานวทยาของเหดกอนกรวดท

แตกตางกนตามทกลาวมาแลว เหดกอนกรวดแตละชนดยงมพชอาศยทแตกตางกน กลาวคอ

P. albus มความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซากบตนยคาลปตสในประเทศไทย

(Kanchanaprayudh et al., 2003); (Phosri et al., 2012) P. abditus มความสมพนธแบบเอคโตไมคอร

ไรซากบพะยอม (Shorea roxburghii) (Kanchanaprayudh et al., 2003); (Phosri et al., 2012)

P. orientalis มความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซากบสนสามใบ (Pinus kesiya) (Phosri et al.,

2012); Kumla et al., 2016) และ P. aureosericeus มความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซา

ตะเคยนทอง (Hopea odorata) (Martín et al., 2016) อยางไรกตามยงไมมการรายงานความจ าเพาะ

  47

เจาะจงตอพชอาศยของเหดในสกลนทพบในประเทศไทยอยางชดเจน ดงนนควรมการศกษาใน

ประเดนน เพอทจะทราบถงขอจ ากดในการปลกเชอของเหดสกลนตอไป

  48

ต

ารางท 7 เปรยบเทย

บลกษ

ณะทางส

ณฐานวท

ยาขอ

งเหดก

อนกรวด

(Piso

lithus) ท

ง 4 ชน

ดทพบ

ในปร

ะเทศไทย

ชน

ดเหด

กอนก

รวด

ดอกเห

ด

(Bas

idiom

es)

ผนงชนน

อก

(Per

idium

)

Gleb

a

กาน

Perid

ioles

Spor

es พช

อาศย

Re

feren

ce

P. ab

ditus

ขน

าด 50

-85

มลลเม

ตร รป

ราง

ทรงกระบอ

งกวาง

แบ งออก

เปนส

วนหว

ชดเจน

และรป

ทรงกระบอ

กโคงเลก

นอยลงไปจ

นถงกาน

ขนาด 30

-35

มลลเม

ตร รป

รางร

จนถงเกอ

บกลม

ส

น าตาลเข

ม จน

ถงส

เขม าด า ด

อกอ อ

นผว

เรยบ บาง ม

นเงา เม

อ

แกผว

แตกอ

อกเปน

สะเกด

แบบ

crack

ing

ภายในพ

บ

Perid

ioles ขน

าดเลก

ฝงอย

เมอส

ลายต

ว

เปนผ

งคลายแปง

ส

น าตาลอ

มเหล

อง

มกาน

ขนาด 30

-

65 x

7-16

มลลเม

ตร รป

ราง

ทรงกระบอ

ก ส

น าตาลอ

มเทา พบ

rhizo

morph

s ส

เหลอ

ง

ขนาด 1.5 ม

ลลเมตร

mm ผน

งบาง สเหลอ

ง

จนถงสส

ม เมออ

อนจะ

เหนย

ว เมอ

แกจะ

สลายตว

คลายผงแป

ง

จากด

านบน

ลงมา

จนถงกาน

ขนาด 8-

10 x

9-10.5

µm รป

รางกลม

และ

เกอบท

รงกล

ม ม

หนามรป

ทรงกรวย

แคบต

ดกนเปน

กล ม

ยางน

า

(Dipt

eroca

r

pus a

latus

)

และ

(Shor

ea

roxb

urgh

ii)

(Kan

chan

apray

udh

et al.

,

2003)

P. al

bus

ขนาด 30

-120

มลลเม

ตร รป

ทรง

กระบ

อง เกอบ

กลม

จนถงลก

แพร

ผนงบ

างช น

เดยว ผ

ว

เรยบ แห

งเ ลก

นอย

สขาวจน

ถงสค

รม

ภายในม

Perid

ioles

ขนาดเลก

ฝงตว

กน

อยอยางหน

าแนน

เมอด

อกแก

ผนง

Perid

ioles จะ

สลายตว

สารเห

นยว

ภายในแ

หงแล

ะสวน

ของ G

lebaจะ

กลายเปนผ

ง

มกาน

ขนาด 25

x

18 มลล

เมตร. ส

น าตาลจ

นถงส

เหลอ

งสม

ขนาด 1-

4 มลล

เมตร

รปรจนถ

งรปไ

ข มเยอ

หมสเหล

อง ฝง

อย

ภายใน

gleba

แยกอ

อก

จากก

นได โ

ดยมส

าร

เมอก

เหนย

ว สน า

ตาล

เขมจน

ถงสด

า มขน

าด

เลกเรย

งตวก

นอยาง

หนาแนน

ไปจน

ถงกาน

ดอก

ขนาด 5-

10.25

µm.

สเหล

องจน

ถงส

น าตาล ร

ปรางกล

ม

มหนา

ม รป

ทรง

กรวย หนา

แนน ต ง

หรอโคงเลก

นอย

ขนาดยาว 1

µm ฐา

น

ของห

นามแ

ยกออ

ก

จากก

น

ยคาลปต

ส

(Euc

alyptu

s

cama

ldulen

si

s)

(Jaou

ani

et al.

,

2015)

Lebe

l et

al., 2018)

.

 

49

ตารางท

7 (ต

อ)

P.

aureo

serice

us

ขนาด 10

-50

มลลเม

ตร รป

ทรง

เกอบก

ลมจน

ถงร

กวาง

ผวนม

เลกนอ

ย

(sligh

tly ve

lvety )

ดอกอ

อนเปนส

เหลอ

งทองเมอแ

กจง

เปลยนเปน

สน าตาล

อมเหลอ

ง

สสมจ

นถงส

น าตาล

เมอถ

งเวลาสล

ายตว

ของ P

eridio

les จะ

กลายเปนผ

งคลาย

แปงคลายส

สนม

พบ R

hizom

orphs

ทฐาน

ขนาดเลก

สง 0.8–1.3

mm. ×

0.3 - 0

.5 mm

ขนาด 0.2–0.8

× 1.0

–

1.2 มลล

เมตร. รปร

าง

เกอบก

ลมจน

ถงรป

ร

ผนงบ

าง ผว

เรยบ ส

เหลอ

งหรอสเขยวแกม

เหลอ

ง

เมอโตเต

มทกล

ายเปน

ผงสน

าตาล

ขนาด 8.5–10

× 8–

11 µm

. ไม ร

วม

หนาม รป

รางกลม

จนถงค อ

นขางกล

ม

สน าตาลอ อ

น ม

หนาม มรป

เปน

กรวยเหลยม ปก

คลมห

นาแน

น

ขนาด 0.

5-0.8

µm

ตะเคย

นทอง

Hope

a

odor

ata

(Mart

ín et

al., 2

016)

P.

orien

talis

ขนาด 35

-55

มลลเม

ตร สงจาก

พ น 15

-20 มลล

เมตร

รปราง เกอ

บกลม

จนถงกระบ

องกว

าง

ขนาด 24

–45

มลลเม

ตร. รปท

รงร

กวางถงเกอ

บกลม

ผวหย

าบขรขระ

ผนงบ

าง เป

ราะแตก

งาย ม

สน าตาล,

สลายตว

จากยอด

เปนผ

งคลายแปง

ลง

ไปจน

ถงกาน

มน าตาล เม

อดอก

แก

เปนม

วลผงแป

งส

น าตาลจ

ากการ

สลายตว

ของ

perid

ioles ซง

ม

ขนาดเลก

บรรจอย

ในถงสด

าภายใน

perid

ium

มกาน

ขนาด 13

-

24 x1

0-15

มลลเม

ตร

ทรงกระบอ

ก ส

น าตาล ผ

วเรยบ

พบ rh

izomo

rphs

สเหล

อง

ขนาด 2x

1 มลล

เมตร.

รปไข

ถงรป

ร ผวเร

ยบ

ผนงบ

าง สน า

ตาลอ

ม

เหลอ

ง เมอ

แกจะสล

าย

กลายเปนผ

งสน า

ตาล

จากด

านบน

จนถงกาน

ขนาด 5.8–9.0

–10.7

ไมโครเม

ตร

สปอรมส

น าตาล

รปรางกลม

ผนง

สปอรขรขระ ค

ลาย

หนามเปนก

ล ม

รปทร

งกรวยแคบ

สนสามใบ

Pinu

s

kesiy

a

(Pho

sri et

al., 2

012)

  50

1.2 การระบชนดเหดกอนกรวดโดยการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม (DNA barcoding)

จากการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม (DNA barcoding) โดยใชทงเสนใยบรสทธและ

ตวอยางแหงของเหดกอนกรวดแตละไอโซเลท ทงสน 16 ไอโซเลท ไดแก PA01, PA04, PA14,

PA15, PA19, PA20, PA22, PA23, PA26, PA30, PA31, PA32, PA33, PA34, PA35 และ PA38

โดยสกดดเอนเอดวยชดสกด Tissue Genomic DNA Extraction Mini Kit และท าการเพมปรมาณ

ดเอนเอดวยเทคนค PCR โดยใชไพรเมอรจ าเพาะกบบรเวณ Internal transcribe spacer (ITS) ของ

ไรโบโซม ทงหมด 3 ค ไดแก ITS1-ITS4, ITS1-LR7 และ ITS3-LR7 เมอน าไปตรวจสอบดวย

เครอง gel electrophoresis พบวาสามารถเพมปรมาณดเอนเอไดจ านวน 12 ตวอยาง อก 4 ตวอยางท

เหลอ (PA04, PA14, PA32 และ PA38) ไมสามารถเพมปรมาณได ทงนอาจเนองมาจากคณภาพด

เอนเอไมเหมาะสม เชน ดเอนเอมการแตกหกเปนชนสนๆ ซงอาจเกดจากขนตอนในระหวางการ

สกดดเอนเอ ส าหรบตวอยาง PA01, PA20, PA30, PA31 และ PA33 มการปนเปอนของดเอนเอ

ตงแต 2 แบบขนไป ท าใหไมสามารถน ามาวเคราะหขอมลล าดบเบสได จงแกไขปญหาดวยการท า

PCR cloning กบเซลลพาหะทเปนแบคทเรย E.coli ตามวธ cloning จากชด kit pTG19-T PCR

Cloning Vector (Vivantis, Malaysia) และคดเลอกโคโลนโดยใชเทคนค Blue-white screening

อยางนอย 10 โคโลน แลวน าไปหาล าดบเบส

จากการศกษาเมอน า ITS sequence ของเหดกอนกรวดทง 12 ตวอยาง (PA01, PA15,

PA19, PA20, PA22, PA23, PA26, PA30, PA31, PA33, PA34 และ PA35) ไปเปรยบเทยบล าดบ

เบสใน GenBank DNA (https://blast.ncbi.nlm.nih.gov) พบวาล าดบเบสสวนใหญมความ

เหมอนกบ Pisolithus albus ทไดมการรายงานไวในงานวจยดงตารางท 8 มคา %identity ตงแต 94

– 99 % และคา E-value เทากบ 0.0

  51

ตารางท 8 BLAST ของตวอยางเหด Pisolithus ทใชในการศกษาครงน Sample Species identification

by morphology

Base

pair

Species

identification

with DNA

barcoding

Accession

No.

Reference (base pair) %

Identity

E-value

PA01 P. albus 1981 P. albus DQ682997 (Louzan, Wilson, Binder,

& Hibbett, 2007) (1416

bp) USA

99.13% 0.0

PA15 P. albus 625 P. albus AF440868 Dell et al (2002)

(632 bp) Australia

96.52% 0.0

PA19 P. albus 1093 P. albus DQ682997 (Louzan et al., 2007)

(1416 bp) USA

96.19% 0.0

PA20

contig1

P. albus 2059 P. albus DQ682997 (Louzan et al., 2007)

(1416 bp) USA

99.01% 0.0

PA20

contig2

P. albus 2065 P. albus DQ682997 (Louzan et al., 2007)

(1416 bp) USA

99.36% 0.0

PA22 P. albus 1263 P. albus FR748124 (Phosri et al., 2012) (589

bp) SPAIN

94.40% 0.0

PA23 P. albus 1263 P. albus JQ365193 (Kumla et al,2012)

(590 bp) Thailand

94.01% 0.0

PA26 P. albus 1263 P. albus JQ365190 (Kumla et al,2012)

(631 bp) Thailand

99.66% 0.0

PA30 P. albus 977 P. albus DQ682997 (Louzan et al., 2007)(1416

bp) USA

99.51% 0.0

PA31 P. albus 1982 P. albus DQ682997 (Louzan et al., 2007)(1416

bp) USA

99.21% 0.0

PA33 P. albus 2019 P. albus DQ682997 (Louzan et al., 2007)(1416

bp) USA

99.42% 0.0

PA34 P. albus 1263 P. albus KY689603 (T. Lebel et al., 2018)

(524 bp) Australia

94.29% 0.0

PA35 P. albus 1263 P. albus FR748123 (Phosri et al., 2012) (596

bp) SPAIN

99.31% 0.0

  52

ภาพท 8 แผนภมววฒนาการแสดงความสมพนธเหดกอนกรวดจากการศกษาครงนกบเหดชนดอน

ในสกล Pisolithus โดยม Scleroderma capeverdeanum เปน outgroup และ Alignment ดวยโปรแกรม MAFFT และจดท าแผนภมววฒนาการดวยโปรแกรม MEGA-X

การศกษาครงนไดสรางแผนภมววฒนาการแสดงความสมพนธ (Phylogenetic tree) โดยใช

สวนของ ITS ของเหดทไดจากการศกษาครงนจ านวน 11 ตวอยาง กบล าดบเบสของเหดในสกล

เหดกอนกรวดทมรายงานพบทวโลกจ านวน 11 ชนด มารวมท าแผนภมววฒนาการ ขณะทอก 1

ตวอยาง (PA19)ไมสามารถสรางแผนภมววฒนาการรวมกบตวอยางอนได อาจเนองมาจากตวอยาง

นม Base pair ทยาว ซงตรงสวนปลายของยนไปตรงกบ P. albus แตตวอยางอน ๆ มสวนตนยนท

ตรงกบ P. albus (ภาพท 8) ผลการทดสอบ Phylogeny วเคราะหคาทางสถตโดยวธ Bootstrap

method จ านวน 1,000 รอบ จากแผนภมววฒนาการ พบวากลมของเหดกอนกรวดทง 11 ตวอยาง ม

  53

บรรพบรษรวมกน (Monophyletic) และมความสมพนธใกลชดกบเหดกอนกรวด P. albus ทเคยม

การรายงานในประเทศไทยจากการศกษาของ (Kanchanaprayudh et al., 2003) ซงไดท าการศกษา

เหดกอนกรวดทมความสมพนธกบรากของยคาลปตส บรเวณอ าเภอสคว จงหวดนครราชสมา และ

อ าเภอโนนไทย จงหวดนครราชสมา (AB099914, AB099915 และ AB099908) ซงจดอยในกลม

ของ Pisolithus albus ตามการแบงกลมของ Martin et al. (2002) จากตวเลขทอยบนกงของ tree

แสดงคา bootstrap จากการท าซ า 1,000 ครง พบวา กลมเหดกอนกรวดทพบในการศกษาครงนทง

11 ตวอยาง มคา bootstrap เทากบ 99 กบ AF440868 P. albus (Australia) JQ365190 P. albus

(Thailand), AB099914 Pisolithus (Thailand), AB099915 Pisolithus (Thailand) และ AB099908

Pisolithus (Thailand) แสดงถงคาความนาเชอถอสง 99 เปอรเซนต อกทงมความสมพนธใกลชดกบ

เหดกอนกรวดในกลมของ P. albus จากการศกษาของ Kumla et al.(2016) ซงไดท าการศกษาเหด

กอนกรวดทางภาคเหนอของประเทศไทย เชนเดยวกบ สนดดา (2545) ไดท าการศกษาเหดกอน

กรวดจากสวนปายคาลปตสในประเทศไทย โดยน า Pisolithus 4 ไอโซเลท ทพบในจงหวดชยภม

ไปหาล าดบเบสนวคลโอไทดบน ITS ของ rDNA พบวาล าดบเบสนวคลโอไทด แสดงความเหมอน

98.93 เปอรเซนตกบ P. albus และจดอยในกลมของ P.albus เชนเดยวกบการศกษาของ (Martin et

al., 2002) แสดงใหเหนวาเหดกอนกรวดทพบกบตนยคาลปตสในการศกษาครงนตรงกบชนด

P. albus ทงสน จากแผนภมววฒนาการ พบวา PA 31 และ PA 33 มจดบรรพบรษรวมกน (sister

taxon) แมไมไดเกบมาจากพนทเดยวกน เชนเดยวกบ PA23 และ PA34 ซง PA33 และ PA34 เปน

ตวอยางทเกบจากแปลงปลกยคาลปตสในอ าเภอวงน าเขยว สวน PA 23 และ PA31 เปนตวอยางท

เกบจากแปลงปลกยคาลปตสในอ าเภอดานขนทด จงหวดนครราชสมา

2. การทดสอบความทนเคมของเชอบรสทธบนจานอาหารเลยงเชอ

2.1 ลกษณะของเสนใยเหดกอนกรวดบนอาหารเลยงเชอ

เมอน าเสนใยบรสทธของเหดกอนกรวดทไดจากการส ารวจจ านวน 16 ไอโซเลท ไดแก

PA01, PA04, PA14, PA15, PA19, PA20, PA22, PA23, PA26, PA30, PA31, PA32, PA33, PA34,

  54

PA35 และ PA38 มาเลยงบนอาหารเลยงเชอ MMN เปนระยะเวลา 20 วน เพอเตรยมส าหรบการ

ทดสอบความทนเคมของเชอเหดกอนกรวดบนจานเลยงเชอ พบวาแตละไอโซเลทมลกษณะการ

เจรญเตบโตของเสนใยทคลายคลงกน กลาวคอ เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม ขอบ

โคโลนคอนขางเรยบ เสนใยฟเลกนอยจนถงฟมาก สเหลองทอง บางไอโซเลทมลกษณะคลายแผน

หนงสน าตาลทอง ไดแก PA14, PA19, PA20, PA23 และ PA35 เมอเสนใยมการเตบโตเพมขน

อาหารเลยงเชอเปลยนสเปนสน าตาล หรอเปนน าสน าตาลปนเหลองจนถงสน าตาลปนแดง (ภาพท

9)

ภาพท 9 ลกษณะการเจรญในอาหารเลยงเชอ MMN เหดกอนกรวด Pisolithus albus 16 ไอโซเลท

  55

2.2 การทดสอบความทนเคมของเชอเหดกอนกรวดบนจานเลยงเชอ

ในการทดสอบความสามารถทนทานตอความเคมของเหดกอนกรวดทจะน าไปผลตเปนหว

เชอ โดยท าการเปรยบเทยบการเตบโตของเชอ โดยพจารณาจากขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน

(ภาพท 10 - 12) พนทโคโลน (ภาพท 13 - 15) และน าหนกแหงของเสนใย (ภาพท 16) น าขอมล

ดานตาง ๆ มาวเคราะหความแปรปรวนทางสถต โดยใช Two-way ANOVA (ตารางผนวกท 3)

พบวาไอโซเลทของเชอรา (16 ไอโซเลท) และระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด (4 ระดบ) ม

ปฏสมพนธกน (P<0.001) ซงผลการเจรญเตบโตของโคโลนเสนใยแตละไอโซเลทสวนใหญมการ

เจรญเตบโตลดลงอยางเหนไดชดเมอเพมความเขมขนของโซเดยมคลอไรด (ภาพผนวกท 3-5) และ

เมอน ามาวเคราะหเพอเปรยบเทยบคาเฉลยรายคดวยวธ Least Square Difference หรอ LSD ไดผล

การศกษาดงน

2.2.1 ขนาดเสนผานศนยกลางของโคโลน

ผลการศกษาพบวาเมอเสนใยมอาย 10 วน PA35 ทเจรญบนอาหารเลยงเชอทผสมโซเดยม

คลอไรดในระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอเมตร มการเตบโตขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน

มากทสด (3.63 เซนตเมตร) ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA38 ทเจรญบนอาหารเลยง

เชอทไมผสมโซเดยมคลอไรด (ควบคม) รองลงมาคอ PA35 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอ

ไรด 20 เดซซเมนตอเมตร และ PA15 ทระดบควบคม ตามล าดบ หากพจารณาในแตละระดบความ

เขมขนโซเดยมคลอไรด จะเหนไดวาทระดบควบคม PA38 มการเตบโตดานขนาดเสนผาน

ศนยกลางโคโลนดทสด รองลงมาคอ PA15 และ PA26 ตามล าดบ ขณะทระดบความเขมขนอน ๆ

(10, 20 และ 30 เดซซเมนตอเมตร) พบวา PA35 มการเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนด

ทสด แสดงใหเหนวาเมอเสนใยมอายครบ 10 วน สายพนธทมการเตบโตไดเรวทสดคอ PA35 แต

PA14 และ PA32 ไมมการเจรญเตบโต แสดงดงภาพท 10

  56

เมอเสนใยมอาย 20 วน พบวา PA04 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซ

เมนตอเมตร มการเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด (7.46 เซนตเมตร) รองลงมา

คอ PA33 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอเมตร (4.74 เซนตเมตร) หาก

พจารณาในแตละระดบความเขมขนโซเดยมคลอไรด พบวาทระดบควบคม PA33 มการเตบโตดาน

ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด แตแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA31, PA26,

PA30 และ PA38 สวนทระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA04 มการเตบโตดาน

ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด รองลงมาคอ PA33 ในขณะททระดบความเขมขน 20 เดซซ

เมนตอเมตร พบวา PA33 มการเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด รองลงมาคอ

PA31 ซงมการเตบโตแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA26 และ PA35 ส าหรบทระดบ

ความเขมขน 30 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA31 มการเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนด

ทสด แตแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถต PA34 แสดงดงภาพท 11

เมอเสนใยมอาย 30 วน พบวา PA33 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซ

เมนตอเมตร มการเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด (7.75 เซนตเมตร) ซงแตกตาง

อยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA33 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 20 เดซซเมนตอ

เมตร PA04, PA20, PA31 ทระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอเมตร PA30 และ PA38 ทระดบ

ควบคม หากพจารณาในแตละระดบความเขมขนโซเดยมคลอไรด พบวาทระดบควบคม PA38 ม

การเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ

PA30, PA20, PA31, PA33 และ PA26 ส าหรบทระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอเมตร พบวา

PA33 การเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถต

กบ PA04, PA20 และ PA31 ในขณะทระดบความเขมขน 20 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA33 มการ

เตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนดทสด รองลงมาคอ PA31 สวนทระดบความเขมขน

โซเดยมคลอไรด 30 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA31 มการเตบโตดานขนาดเสนผานศนยกลาง

โคโลนดทสด ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA34 (ภาพท 12)

  57

ภาพท 10 ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขน

ของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 10 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

ภาพท 11 ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขน

ของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 20 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

  58

ภาพท 12 ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขน

ของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 30 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

2.2.2 พนทโคโลน

ผลการวดขนาดพนทโคโลนเมอเสนใยมอาย 10 วน พบวา PA35 ทระดบความเขมขนของ

โซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอเมตร มการเตบโตทางดานขนาดพนทโคโลนดทสด (3.79 ตาราง

เซนตเมตร) ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA15 และ PA38 ในระดบอาหารเลยงเชอท

ไมผสมโซเดยมคลอไรด (ควบคม) หากพจารณาในแตละระดบความเขมขนโซเดยมคลอไรด จะ

เหนไดวาทระดบควบคม PA15 มการเตบโตทางดานขนาดพนทโคโลนดทสด ซงแตกตางอยางไม

มนยส าคญทางสถตกบ PA38 สวนทระดบความเขมขนอน ๆ นน (10, 20 และ 30 เดซซเมนตอ

เมตร) พบวา PA35 มการเตบโตทางดานขนาดพนทโคโลนดทสด ในขณะท PA14 และ PA32 ไมม

การเตบโตของขนาดพนทโคโลนเสนใยเมอเสนใยอาย 10 วน แสดงดงภาพท 13

  59

เมอเสนใยอาย 20 วน พบวา PA33 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 20 เดซซเมน

ตอเมตร (16.90 ตารางเซนตเมตร) มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด ซงแตกตางกนอยางไมม

นยส าคญทางสถตกบ PA33 ทระดบควบคมและระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอเมตร (16.73

และ 13.75 ตารางเซนตเมตร ตามล าดบ) หากพจารณาในแตละระดบความเขมขนโซเดยมคลอไรด

พบวาทระดบควบคม ระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 และ 20 เดซซเมนตอเมตร PA33

มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด ในขณะทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 30 เดซซ

เมนตอเมตร พบวา PA35 มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด แตแตกตางอยางไมมนยส าคญ

ทางสถตกบ PA34 แสดงดงภาพท 14

หลงจากเสนใยมอายครบ 30 วน พบวา PA04 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10

เดซซเมนตอเมตร (59.36 ตารางเซนตเมตร) มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด ซงแตกตาง

อยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA33 ทระดบความเขมขนโซเดยมคลอไรด 10 และ 20 เดซซเมน

ตอเมตร (46.10 และ 43.69 ตารางเซนตเมตร ตามล าดบ) หากพจารณาในแตละระดบความเขมขน

โซเดยมคลอไรด พบวาทระดบควบคม PA20 มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด ซงแตกตาง

อยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA33 และ PA31 ในขณะทระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอ

เมตร PA04 มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ

PA33 สวนทระดบความเขมขน 20 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA33 มการเตบโตทางดานพนท

โคโลนดทสด ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA20 และเมอความเขมขนของโซเดยม

คลอไรดเพมสงขนถง 30 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA34 มการเตบโตทางดานพนทโคโลนดทสด

รองลงมาคอ PA35 แสดงดงภาพท 15

  60

ภาพท 13 ขนาดพนทโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยม

คลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 10 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

ภาพท 14 ขนาดพนทโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 20 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

  61

ภาพท 15 ขนาดพนทโคโลนของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยม

คลอไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 30 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

2.2.3 น าหนกแหง

น าหนกแหงของเสนใยเมออายครบ 30 วน แสดงดงภาพท 16 พบวา PA15 ทระดบความ

เขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอเมตร มการเตบโตทางดานน าหนกแหงมากทสด

(0.014 กรม) ซงแตกตางอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA15, PA38, PA34, PA30, PA26 ทระดบ

ควบคม PA20, PA33, PA35 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอเมตร PA33

และ PA20 ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 20 เดซซเมนตอเมตร หากพจารณาในแตละ

ระดบความเขมขนโซเดยมคลอไรด พบวาทระดบควบคม PA15 มการเตบโตทางดานน าหนกแหง

มากทสด ซงแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA38, PA34, PA30, PA26 และ PA31

ส าหรบทระดบความเขมขน 10 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA15 มการเตบโตทางดานน าหนกแหง

มากทสด ซงแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA20, PA35 และ PA33 สวนทระดบความ

เขมขน 20 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA33 มการเตบโตทางดานน าหนกแหงมากทสด ซงแตกตาง

  62

กนอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ PA20 ในขณะททระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 30

เดซซเมนตอเมตร พบวา PA34 มการเตบโตทางดานน าหนกแหงมากทสด รองลงมา คอ PA31 และ

PA35 ตามล าดบ

ภาพท 16 น าหนกแหงของเสนใยแตละไอโซเลททเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของ

โซเดยมคลอไรดตางกน 4 ระดบ เมอมอายครบ 30 วน (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

2.2.4 ภาพรวมการเตบโตของเชอเหดกอนกรวด

ในการคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาแตละสายพนธ เพอน าไปใชในการผลตเปนหวเชอ

คอสายพนธทสามารถเกดราเอคโตไมคอรไรซาจ านวนมากกบรากพชทตองการหรอกบพชหลาย

ชนด สามารถเจรญไดอยางรวดเรวในสภาพจานอาหารเลยงเชอ และมความทนทานตอการ

เปลยนแปลงสภาพทางกายภาพ เคม และชวภาพ สามารถมชวตอยไดนานในสภาพหวเชอ อกทงยง

สามารถปรบตวใหอยรอดในสภาพแวดลอมของแตละพนทตาง ๆ ได (Marx et al., 1992)

นอกจากนน าหนกแหงของเสนใยยงเปนสวนส าคญในการพจารณาความสามารถของเสนใยเพอใช

ในการผลตเปนหวเชออกดวย (Tam, 1995) ดงนนในการศกษาครงนจงวดขอมลการเตบโตของ

  63

เสนใย โดยพจารณาจากขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน พนทโคโลน และน าหนกแหงเสนใยของ

เชอแตละไอโซเลท พบวาระดบความเขมขนทไมผสมโซเดยมคลอไรดในอาหารเลยงเชอ (ควบคม)

ไอโซเลท PA38, PA30, PA31, PA33, PA20 และ PA15 สามารถเปนตวแทนในการใชผลตเปนหว

เชอเพอปลกเชอใหแกกลาทจะน าไปปลกในพนทบรเวณทไมใชดนเคม เนองจากมคาการเตบโตทง

ทางดานขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน พนทโคโลน โดยเฉพาะอยางยงน าหนกแหงของเสนใย

ดกวาไอโซเลทอน ๆ แตอยางไรกตาม PA15 เตบโตทางดานน าหนกแหงของเสนใยดทสด แตกลบ

มขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน พนทโคโลน นอยกวาไอโซเลททไดกลาวมาขางตน จงเปนขอ

ควรพจารณากอนน าไปใช

ส าหรบทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA20, PA33

และ PA31 สามารถเปนตวแทนในการใชผลตเปนหวเชอเพอปลกเชอใหแกกลาทจะน าไปปลกใน

พนทดนเคมระดบ 10 เดซซเมนตอเมตรไดด ในขณะท PA04 มการเตบโตทางดานขนาดเสนผาน

ศนยกลางโคโลนและพนทโคโลนดเชนกน แตกลบมน าหนกแหงของเสนใยนอย เนองจากคา

น าหนกเสนใยเปนคาทควรน ามาพจารณาอยางยงในการคดเลอกไอโซเลททจะน ามาผลตเปนหวเชอ

จงไมแนะน า PA04 มาใชผลตเปนหวเชอในพนทดนเคมระดบ 10 เดซซเมนตอเมตร

สวนทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 20 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA33, PA20

และ PA26 สามารถเปนตวแทนในการใชผลตเปนหวเชอเพอปลกเชอใหแกกลาทจะน าไปปลกใน

พนทดนเคมระดบ 20 เดซซเมนตอเมตรไดด เนองจากการเตบโตทงทางดานขนาดเสนผาน

ศนยกลางโคโลน พนทโคโลน และน าหนกแหงของเสนใยดกวาไอโซเลทอน ๆ

ในขณะททระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 30 เดซซเมนตอเมตร ควรเลอกใช

PA34, PA31 และ PA35 เพอเปนตวแทนในการใชผลตเปนหวเชอเพอปลกเชอใหแกกลาทจะน าไป

ปลกในพนทดนเคมระดบ 30 เดซซเมนตอเมตรไดดตามล าดบ เนองจากการเตบโตทงทางดาน

ขนาดเสนผานศนยกลางโคโลน พนทโคโลน และน าหนกแหงของเสนใยดกวาไอโซเลทอน ๆ

  64

จากผลการศกษาครงนพบวาเหดกอนกรวด Pisolithus albus สามารถเตบโตไดในอาหาร

เลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอเมตร และ 20 เดซซเมนตอเมตร

ซงสอดคลองกบการศกษาของ Nagarajan and Natarajan (1999); Bradshaw (2000); Chen et al.

(2001);Matsuda et al.(2006) ทรายงานวาเหด Pisolithus spp. เจรญเตบโตบนอาหารเลยงเชอท

ระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดท 0 ถง 200 มลลโมลลาร ได (เทยบไดกบ 0 – 20 เดซซเมน

ตอเมตร) อยางไรกตามจากการศกษาครงนพบวาบางไอโซเลทของเหดกอนกรวด ( PA34, PA31

และ PA35) สามารถเจรญเตบโตไดถงทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 30 เดซซเมนตอ

เมตร (เทยบไดกบ 300 มลลโมลลาร)

จากผลการศกษาพบวา PA34, PA35 และ PA31 สามารถเจรญไดดทระดบความเขมขนของ

โซเดยมคลอไรด 30 เดซซเมนตอเมตร ซง PA34 และ PA35 พบบรเวณทมความเคมของดน 1.06

และ 0.96 เดซซเมนตอเมตร ตามล าดบ ซงอยในระดบพนททไมใชดนเคม แต PA31 พบวาขนบน

ดนทมความเคม 3.18 เดซซเมนตอเมตร ซงอยในระดบพนททมความเคมเลกนอย จะเหนไดวา

PA34, PA35 และ PA31 แมจะเจรญอยในพนททไมใชดนเคม และพนทดนเคมเลกนอย แตสามารถ

เจรญไดดเมออยในอาหารเลยงเชอทมระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 30 เดซซเมนตตอ

เมตร แสดงใหเหนวาความเคมของพนททพบดอกเหดแตละไอโซเลท ไมไดสงผลตอความสามารถ

ในการทนทานตอความเคม เนองจากงานวจยทผานมายงไมมการรายงานถงความเคมของดน

บรเวณจดทเกบตวอยางเหดทน ามาแยกเชอ งานวจยครงนเปนงานแรกทท าการตรวจวดความเคม

ของดนในแตละจดเกบตวอยางเหด P. albus จงท าใหทราบวาแมเหดทเจรญเตบโตในพนทดนเคม

ไดนน อาจไมมความสามารถทจะทนเคมในสภาพจานเลยงเชอไดดเทากบเหดทเจรญเตบโตใน

พนททไมใชดนเคม และอาจมปจจยแวดลอมอน ๆ ทสงผลใหเหดแตละสายพนธมความทนทาน

ตอความเคมตางกน Bradshaw (2000) กลาววาเชอราแตละสายพนธนนมรปแบบการเจรญเตบโต

ของโคโลนทแตกตางกน อตราการเจรญเตบโต และการทนทานตอความเคมจงแตกตางกนดวย

ทงนอาจเนองมาจากความผนแปรของจโนไทป (genotype) ภายในชนดของราเอคโตไมคอรไรซา

เอง นอกจากนยงเกยวของกบความผนแปรทางความหลากหลายของพชอาศยของราเอคโตไมคอร

ไรซาดวย (Cairney, 1999) จากการรายงานของ Dell et al. (2002) พบวา P. albus ในประเทศ

  65

ออสเตรเลยทเจรญเตบโตอยในแปลงปลกยคาลปตสมการเตบโตทดกวา P. albus ของประเทศจนท

เจรญเตบโตอยบรเวณนอกแปลงปลกยคาลปตส ทงนอาจเนองมาจากปจจยดานพชอาศย

(ectomycorrhizal host) ในบรเวณทแตกตางกน

3. การเกดรากเอคโตไมคอรไรซาของเหด Pisolithus albus กบกลายคาลปตส

3.1 เปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา

จากผลการทดสอบความทนเคมของเชอเหดกอนกรวดบนจานเลยงเชอ ไดท าการคดเลอก

ไอโซเลท PA33 ทสามารถทนทานตอความเคมของโซเดยมคลอไรดไดดทระดบควบคม, 10 และ

20 เดซซเมนตอเมตร มาผลตสารแขวนลอยเสนใย (pure mycelium suspension) ไดความเขมขน

เทากบ 34.35 x106 ตอมลลลตร แลวน าไปปลกเชอใหกบกลายคาลปตส อาย 2 เดอน จ านวน 2 สาย

ตน ไดแก สายตน H38 (ลกผสมขามชนดระหวาง Eucalyptus camaldulensis x E. pellita) และ

สายตน H4 (ลกผสมขามชนดระหวาง E. camaldulensis และ E. urophylla) เปรยบเทยบกบกลายคา

ลปตสทไมมการปลกเชอ พบวาหลงจากปลกเชอ 8 สปดาห กลายคาลปตสสายตน H4 เกดโรครา

แปงขาว (Powdery mildew) บนใบ ลกษณะอาการ (symptom) คอ ผวใบปกคลมดวยเสนใยและ

สปอรของรา คลายกบผงแปง อาจเนองมาจากสายตนนเปนสายตนทไมทนทานตอโรคพช จงไดใช

ยาฆาเชอรา Captan ® ฉดพนบรเวณใบทมอาการ กอนฉดพนไดคลมพลาสตกทถงช ากลาไมอยางด

เพอปองกนไมใหยาฆาเชอราซมลงดนและรากของกลาไม

อยางไรกตาม หลงจากปลกเชอเปนระยะเวลา 8 เดอน พบวาสายตน H4 ไมพบการเกดราก

เอคโตไมคอรไรซาของเชอเหด Pisolithus albus ทงตนทปลกเชอและตนทไมปลกเชอราเอคโตไม

คอรไรซา อาจเนองมาจากการใชสารเคมในการก าจดโรคพช จงสงผลตอการกอใหเกดรากเอคโต

ไมคอรไรซากบกลายคาลปตส สวนสายตน H38 พบการเกดรากเอคโตไมคอรไรซาของเชอเหด

P. albus กบกลาไมทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา โดยมเปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา

เทากบ 15.05 เปอรเซนต ซงถอวามเปอรเซนตการเกดรากคอนขางต า เมอเทยบกบการรายงาน

  66

เปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอรไรซาของเชอเหด Pisolithus กบรากของยคาลปตสทมการ

รายงานอน ๆ Aggangan et al. (1996) ท าการศกษาเปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา

Pisolithus กบรากของกลา E. urophylla มคาเทากบ 25 – 30 เปอรเซนต เชนเดยวกบ การศกษาของ

Santos et al.(2001) ทศกษาการเกดรากของเหดเอคโตไมคอรไรซา P. tinctorius ในประเทศบราซล

กบกลายคาลปตส 5 ชนด ซงพบวาหลงจากปลกเชอเปนเวลา 120 วน เปอรเซนตการเกดรากเอคโต

ไมคอรไรซา P. tinctorius กบรากของกลา E.grandis, E. camaldulensis, E. cloeziana, E. citriodora

และ E. urophyla มคาเทากบ 40 - 60 เปอรเซนต เชดชย (2541) รายงานเปอรเซนตการเกดรากเอค

โตไมคอรไรซาของยคาลปตสทเกดจาก Pisolithus 4 ไอโซเลท พบวาเปอรเซนตการเกดราก เทากบ

51, 46.5, 16 และ 12 เปอรเซนต ตามล าดบ และ Oliveira et al. (1994) ทดสอบปลกเชอราเอคโตไม

คอรไรซา P. tinctorius 19 ไอโซเลท ใหกบ E. dunnii และ E.viminalis พบวาบางไอโซเลทสามารถ

เกดรากเอคโตไมคอรไรซาใน E. dunnii มากกวา E. viminalis แสดงใหเหนวาการเกดรากเอคโตไม

คอรไรซามากหรอนอย ขนอยกบความสามารถของราแตละไอโซเลท นอกจากนอาจมปจจยทาง

สภาพแวดลอมทสงผลตอกระบวนการทางสรรวทยาของพชมาเกยวของตอการเกดรากเอคโตไม

คอรไรซา Lowenfels (2017) กลาววา ในสภาวะทมฟอสฟอรสต า พชจะผลตฮอรโมนทเรยกวา

strigolactones ซงเปนฮอรโมนทชวยในการดงดดสปอรหรอเสนใยของราไมคอรไรซาใหเกดการ

สรางรากไมคอรไรซากบรากของพช นอกจากนการหายใจของรากพช (root respiration) ทลดลง

สงผลใหสารสงเคราะหทขบออกมาจากราก (root exudate ) ซงจ าเปนตอการเจรญเตบโตของราไม

คอรไรซาถกจ ากดลงดวย (anaerobic) (Harley and Smith, 1983) จากทกลาวมาขางตนแสดงใหเหน

วา PA33 อาจมความสามารถในการท าใหเกดรากเอคโตไมคอรไรซานอย อกทงปจจยแวดลอมอาจ

ไมเหมาะสมทจะกระตนใหเกดรากในเปอรเซนตมาก ๆ ได

ในสวนของกลายคาลปตสสายตน H38 ในตนทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา พบวา

มการปนเปอนของราเอคโตไมคอรไรซา ซงมเปอรเซนตการเกดรากเอคโตไมคอรไรซา เทากบ 1.2

เปอรเซนต การปนเปอนของกลายคาลปตสทไมไดท าการปลกเชอนน อาจเกดจากบรเวณทใชวาง

กลายคาลปตสเมอท าการปลกเชอแลวใกลเคยงกน และการขนยายกลาไม หลงจากปลกเชอเสรจ

  67

แลว หรอเกดการกระจายของสารแขวนลอยเสนใยของเหดกอนกรวด นอกจากนอาจเนองจากกลา

ไมไมไดวางยกสงจากพน น าทรดจงอาจไหลออกจากถงไปตดกบกลาไมทไมไดปลกเชอ

3.2 ลกษณะทางสณฐานวทยาและกายวภาคศาสตรรากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหดกอน

กรวด P. albus ของกลายคาลปตส

จากการสมตรวจรากของกลายคาลปตสสายตน H38 ภายหลงจากปลกเชอเปนเวลา 6

เดอน พบรากเอคโตไมคอรไรซาของเชอเหด P. albus โดยสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา ซงมการ

แตกแขนงเปนจ านวนมาก มสเหลองสด (17A) คลายกบสของเสนใยบนจานอาหารเลยงเชอ แสดง

ดงภาพท 17-19 มลกษณะการแตกแขนงของรากแบบ Monopodial pinnate พบการสรางแผนแมน

เทล (Mantle) หอหมรอบราก ผวแมนเทลเปนแบบรางแห (Reticulate) มความแวววาว มเสนใยของ

ราแผกระจายออกจากราก (ภาพท 18 - 19) ไมพบขนราก และพบการสราง rhizomorph สน าตาล

ออน เจรญพนอยรอบราก (ภาพท 18) สวนรากทไมมราเอคโตไมคอรไรซา พบวารากมการแตก

แขนงนอย ผวรากเรยบ สน าตาล พบวามขนราก แสดงดงภาพท 20 ซงมความแตกตางกบรากทมรา

เอคโตไมคอรไรซาเปนอยางมาก

ภาพท 17 ลกษณะทางสนฐานรากของกลายคาลปตส สายตน H38 อาย 8 เดอน ทเจรญอยบนวสด

ปลก (A) รากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหด P. albus (B) รากทไมมราเอคโตไมคอรไรซาของกลายคาลปตส (Scale = 0.5 มลลเมตร)

  68

ภาพท 18 ลกษณะทางสนฐานวทยาของรากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหด P. albus ของกลายคา

ลปตส ภายใตกลองจลทรรศน แสดงใหเหนการแตกแขนงแบบ Monopodial pinnate และ rhizomorph (Scale = 0.2 มลลเมตร)

ภาพท 19 รากเอคโตไมคอรไรซาทมเชอเหด P. albus ของกลายคาลปตส ภายใตกลองจลทรรศน แสดงลกษณะผวของแมนเทลเปนแบบรางแห (Reticulate) (Scale = 100 µm)

  69

เมอน ารากทมราเอคโตไมคอรไรซาและรากทไมมราเอคโตไมคอรไรซาของกลายคา

ลปตสมาตดตามขวาง พบวารากทมราเอคโตไมคอรไรซา มขนาด 340 – 343.2 ไมโครเมตร แผน

แมนเทลหนาเทากบ 15.8 – 21.94ไมโครเมตร พบวาม Clamp connection (ภาพท 21) ซงเปน

ลกษณะทแสดงใหเหนวาเปนรากเอคโตไมคอรไรซาทเกดจากเหดใน Phylum Basidiomycota

(Agerer, 2006) และพบวามการสรางเสนใย Hartig net ระหวางเซลลชนผวราก (epidermis) แสดง

ดงภาพท 19 สวนรากทไมมราเอคโตไมคอรไรซาเมอน ามาตดขวางพบวามขนาดเทากบ 142.3 –

167.5ไมโครเมตร ซงมขนาดเลกวารากทมราเอคโตไมคอรไรซาเปนสองเทา และยงพบขนรากซง

ไมพบในรากทมราเอคโตไมคอรไรซาอกดวย (root hair)

ภาพท 20 ภาพตดขวางของรากยคาลปตส (A) รากทมราเอคโตไมคอรไรซา และ (B) รากทไมมรา

เอคโตไมคอรไรซา (C = cortex; E = epidermis; En = endodermis; H = Hartig net; M = mantle) (Scale = 20 µm)

  70

ภาพท 21 ภาพตดขวางตามยาวของรากยคาลปตสทมราเอคโตเอคโตไมคอรไรซา ทแสดงใหเหน

Clamp connection (Scale = 20 µm)

3.2 การระบชนดของราเอคโตไมคอรไรซาทอยในรากของกลายคาลปตสโดยการวเคราะห

ขอมลทางพนธกรรม (DNA barcoding)

ท าการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม (DNA barcoding) ของราเอคโตไมคอรไรซาท

พบอยกบรากยคาลปตส โดยการสมรากเอคโตไมคอรไรซาของกลายคาลปตส สายตน H38

ภายหลงจากการปลกเชอเหด P. albus แลว 6 เดอน โดยสมกลายคาลปตส 3 ตน ตนละ 3 ราก เปน

จ านวน 9 ตวอยาง น ามาสกดดเอนเอดวยชดสกด Tissue Genomic DNA Extraction Mini Kit และ

ท าการเพมปรมาณดเอนเอดวยเทคนค PCR โดยใชไพรเมอรจ าเพาะกบบรเวณ Internal transcribe

spacer (ITS) ของไรโบโซม ทงหมด 2 ค ไดแก ITS1F-ITS4 และ ITS1-ITS4b เมอน าไปตรวจสอบ

ดวยเครอง gel electrophoresis พบวาสามารถเพมปรมาณดเอนได เมอน าผล ITS sequence ของราก

เอคโตไมคอรไรซาทได ไปเปรยบเทยบล าดบเบสใน GenBank DNA https://blast.ncbi.nlm.nih.gov

พบวาทกตวอยางมล าดบเบสใกลเคยงกบ Pisolithus albus มคา %identity ตงแต 96.52 ถง 100

เปอรเซนตและคา E-value เทากบ 0.0 (ตารางท 9) ซงจากผลการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม

  71

แสดงใหเหนวาราเอคโตไมคอรไรซาทเกดกบของกลาไมยคาลปตสคอเชอของ P. albus ทใชในการ

ปลกเชอในการศกษาครงน

ตารางท 9 BLAST ของตวอยางรากเอคโตไมคอรไรซาของกลายคาลปตส ทพบในการศกษาครงน Sample Base pair Species

identification with

DNA barcoding

Accession

No.

References %

Identity

E-value

Root1 1125 P. albus AM947103 Jourand et al.

(2008)

(New Caledonia)

97.46% 0.0

Root2 1125 P. albus KY689601 Lebel et al. (2017)

(Australia)

96.52% 0.0

Root3 1125 P. albus JQ365190 Kumla et al. (2012)

(Thailand) 98.24% 0.0

Root4 1125 P. albus AM947100 Jourand (2008)

(New Caledonia)

99.66% 0.0

Root5 1125 P. albus JQ365190 Kumla et al. (2012)

(Thailand) 99.04% 0.0

Root6 977 P. albus JQ365190 Kumla et al. (2012)

(Thailand) 99.04% 0.0

Root7 750 P. albus JQ365190 Kumla et al. (2012)

(Thailand) 100.0% 0.0

Root8 748 P. albus JQ365190 Kumla et al. (2012)

(Thailand) 98.87% 0.0

  72

ภาพท 22 แผนภมววฒนาการแสดงความสมพนธรากยคาลปตสทท าการปลกเชอกบ Pisolithus 11 ชนด และ Scleroderma capeverdeanum (outgroup); Aligment ดวยโปรแกรม MAFFT และจดท าแผนภมววฒนาการดวยโปรแกรม MEGA-X

จากแผนภมววฒนาการ (Phylogenetic tree) แสดงดงภาพท 22 พบวาตวอยางของราเอคโตไมคอรไรซาทสกดจากรากยคาลปตสทท าการปลกเชอมบรรพบรษรวมกน (Monophyletic) กบ P. albus ซงจากตวเลขทอยบนกงของ tree แสดงคา bootstrap จากการท าซ า 1,000 ครง พบวา กลมของตวอยาง Root 3, Root 4, Root 6, Root 9 และ JQ365190 Pisolithus albus มคา bootstrap เทากบ 67 แสดงวาคาความนาเชอถอสง 67 เปอรเซนต นอกจากนในกลมของ Root5, Root8, Root7 และ PA33 ซงเปนหวเชอทใชในการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาใหกบกลายคาลปตส คา bootstrap เทากบ 95 แสดงวาคาความนาเชอถอสง 95 เปอรเซนต แสดงใหเหนวาราเอคโตไมคอร ไรซาทเกดขนกบรากของกลายคาลปตส เมอน ามาจดกลมกบ Pisolithus 11 ชนด และเมอเทยบกบ Scleroderma capeverdeanum ทอยในอนดบ (order) เดยวกน ตวอยางของรากยคาลปตส 9 ตวอยาง จดอยในชนดของ P. albus ซงเปนชนดเดยวกบทใชในการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาในการศกษาครงน

  73

4. การศกษาประสทธภาพของเอคโตไมคอรไรซาในการเพมความทนเคมใหกบกลาไมยคาลปตส

จากการทไมมเชอราเอคโตไมคอรไรซาเขาท าปฎกรยาทรากของกลายคาลปตส H4 สงผล

ใหไมสามารถน าสายตน H4 มาศกษาประสทธภาพของเอคโตไมคอรไรซาในการเพมความทนเคม

ใหกบกลาไมยคาลปตส จงทดสอบกบกลาไมยคาลปตสเพยงสายตนเดยวคอ H38 โดยผลการศกษา

การเตบโตและลกษณะทางสรรวทยา แสดงดงน

4.1 การเตบโตของกลาไมยคาลปตส

จากผลการศกษาพบวาการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซากบระดบความเคมม

ปฏสมพนธกน (P < 0.05) แสดงดงตารางผนวกท 5 เมอเปรยบเทยบการเตบโตสมพทธ (relative

growth rate) ทางดานความสงและขนาดเสนผานศนยกลางทคอรากของกลายคาลปตสทปลกเชอรา

เอคโตไมคอรไรซาและไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมน

ตอเมตร (ควบคม) และ 16 เดซซเมนตอเมตร พบวากลายคาลปตสทปลกเชอมการเตบโตสมพทธ

ทางดานความสง ทงระดบความเคมของโซเดยมคลอไรดทระดบควบคม และระดบ 16 เดซซเมน

ตอเมตร มากกวากลาทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาอยางมนยส าคญทางสถต สวนการ

เตบโตสมพทธทางดานเสนผานศนยกลางเฉลยทคอราก พบวากลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไม

คอรไรซาทระดบ 16 เดซซเมนตอเมตร มการเตบโตสงทสด แตกลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซาทระดบควบคมมการเตบโตสมพทธทางดานเสนผานศนยกลางแตกตางอยางไมม

นยส าคญทางสถตกบกลาทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (ภาพท 23) แสดงใหเหนวาการ

ปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซามผลท าใหการเตบโตสมพทธทางดานความสงและขนาดเสนผาน

ศนยกลางล าตนของกลายคาลปตสเพมขน ทงทกลาไมเจรญอยในสภาวะความเครยดจากความเคม

หรอไมกตาม ซงสอดคลองกบงานวจยของ Xu et al. (2001) ทปลกเชอ Pisolithus sp. ใหกบกลา

ยคาลปตส E. urophylla พบวากลาทปลกเชอมการเตบโตทางดานความสงมากกวากลาทไมไดปลก

เชอ เชนเดยวกบการศกษาของ Souza et al. (2014) ไดท าการปลกเชอ Pisolithus microcarpus

  74

ใหกบกลายคาลปตส E. grandis พบวาราเอคโตไมคอรไรซาชวยเพมความสง และเสนผาน

ศนยกลางล าตนใหกบกลายคาลปตส

ภาพท 23 การเตบโตสมพทธของกลาไมยคาลปตสสายตน H38 ทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา

(Inoculation) และไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (A = ความสงสมพทธเฉลย; B = ขนาดเสนผานศนยกลางสมพทธเฉลย) (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

4.2 น าหนกแหง

จากผลการศกษาพบวาการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซากบระดบความเคมม

ปฏสมพนธกน (P < 0.05) แสดงดงตารางผนวกท 5 ผลการชงน าหนกแหงของกลายคาลปตสอาย 8

เดอน แสดงดงภาพท 24พบวา กลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาในระดบควบคม ม

น าหนกแหงมากทสด ซงแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตเมอเทยบกบชดทดลองอน ๆ ในระดบ 16

เดซซเมนตอเมตร กลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซามคาเฉลยของน าหนกแหงแตกตาง

กนอยางไมมนยส าคญทางสถตกบกลายคาลปตสทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาทงในระดบ

ควบคม และระดบ 16 เดซซเมนตอเมตร แสดงใหเหนวาในสภาวะทเครยดจากความเคม ราเอคโต

ไมคอรไรซาไมไดชวยใหมคาน าหนกแหงของกลายคาลปตสเพมขน แตอยางไรกตามในสภาวะ

ปกต กลายคาลปตสทมราเอคโตไมคอรไรซามคาการเตบโตทางน าหนกแหงมากกวาเมอเทยบกบ

  75

กลายคาลปตสทไมมราเอคโตไมคอรไรซาในระดบเดยวกน ซงในการศกษาของ Alves et al.(2001)

พบวา Pisolithus sp. ชวยใหกลา E. dunnii มน าหนกแหงเพมขน และยงเพมความเขมขนของหวเชอ

ยงท าใหน าหนกแหงเพมขนดวย เชนเดยวกบการศกษาของ Lu et al. (1998) พบวา เมอปลกเชอรา

เอคโตไมคอรไรซา Laccaria, Descolea, Scleroderma และ Pisolithus สามารถชวยเพมน าหนกแหง

ใหแกกลายคาลปตส E. globulus มากถง 90 เปอรเซนต เมอเทยบกบกลาไมไมปลกเชอ

ภาพท 24 น าหนกแหงของกลายคาลปตสอาย 8 เดอน ทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

4.3 ความหนาใบ

จากการน าขอมลความหนาใบมาวเคราะหขอมลทางสถต พบวาการการปลกเชอราเอค

โตไมคอรไรซากบระดบความเคมมปฏสมพนธกน (P < 0.001) แสดงดงตารางผนวกท 5 เมอน าคา

ความหนาใบไปเปรยบเทยบคาเฉลย พบวากลายคาลปตสทเจรญในทระดบควบคม ความหนาใบ

ของกลาทปลกเชอกบทไมปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

  76

ขณะททระดบความเคมของโซเดยมคลอไรด 16 เดซซเมนตอเมตร พบวากลายคาลปตสทไมได

ปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซามคาเฉลยความหนาใบมากกวากลายคาลปตสทมเชอราเอคโตไมคอร

ไรซา ซงมคาแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P < 0.001) แสดงดงภาพท 25 โดยปกตเมอพช

ไดรบความเคม จะสงผลใหกายวภาคของใบเกดการเปลยนแปลง โดยเฉพาะเนอเยอชนเอพเดอรมส

(epidermal cell) และชนมโซฟลล (mesophyll) จะมความหนามากขน นอกจากนขนาดแวควโอล

(vacuole) ซงท าหนาทเปนทเกบ หลง และถายของเหลวภายในเซลลมขนาดใหญเพมขน จงสามารถ

เกบสะสมน าเพอลดความเขมขนของเกลอภายในเซลล (ปยะดา, 2559) ซงสอดคลองกบผล

การศกษาครงน ทพบวาเมอกลาไมอยในสภาวะเครยดดวยความเคม กลายคาลปตสมความหนาใบ

เพมมากขน แตเมอกลายคาลปตสมราเอคโตไมคอรไรซาอยทราก กลายคาลปตสมความเครยด

นอยลง จะเหนไดวาความหนาของใบของกลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโมคอรไรซาจงนอยกวา

กลาไมทไมปลกเชอ ขณะทในสภาวะทกลาไมไมไดรบความเครยดจากความเคม ราเอคโตไมคอร

ไรซาไมไดชวยใหกลาทปลกเชอมความหนาของใบเพมขน

ภาพท 25 ความหนาใบของกลาไมยคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และ

ไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

  77

4.4 คาคลอโรฟลลในกลายคาลปตสทไดรบความเคม

จากการน าขอมลคลอโรฟลลมาวเคราะหขอมลทางสถต พบวาการปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซากบระดบความเคมมปฏสมพนธกน (P <0.05) แสดงดงตารางผนวกท 5 ซงเมอ

เปรยบเทยบคาเฉลยผลคลอโรฟลลของกลายคาลปตสทปลกเชอราและไมไดปลกเชอราเอคโตไม

คอรไรซา พบวาคาปรมาณคลอโรฟลล (SPAD value) คาประสทธภาพของการใชแสงของ

คลอโรฟลล (Fv/Fm) และคาดชนการท างานของคลอโรฟลล (Pi) เปนไปในทศทางเดยวกน

กลาวคอ กลายคาลปตสทมราเอคโตไมคอรไรซาทไมไดรบความเคมจากโซเดยมคลอไรด (control)

มปรมาณคลอโรฟลล คาประสทธภาพของการใชแสง และคาดชนการท างานของคลอโรฟลล สง

กวากลายคาลปตสทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาอยางมนยส าคญทางสถต (ภาพท 26)

แสดงใหเหนวาในสภาวะทกลายคาลปตสไมไดรบความเครยดจากความเคม ราเอคโต

ไมคอรไรซามสวนชวยท าใหคาของคลอโรฟลลทกลาวมาขางตนดขน อาจเนองมาจากราเอคโตไม

คอรไรซามสวนชวยในการดดซบแรธาตทจ าเปนในแกพช เชน แมกนเซยมซงเปนธาตหลกใน

โมเลกลของคลอโรฟลล และแคลเซยมทชวยรกษาสภาพเยอหมในพช (Croft and Chen, 2017)

ในขณะทกลายคาลปตสทอยในสภาวะความเคมจากโซเดยมคลอไรดทระดบ 16 เดซซเมนตอเมตร

พบวากลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา มคาปรมาณคลอโรฟลล คาประสทธภาพของ

การใชแสง และคาดชนการท างานของคลอโรฟลล ทแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตกบ

กลายคาลปตสทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา แสดงใหเหนวาในสภาวะทกลายคาลปตส

ไดรบความเคม เชอราเอคตไมคอรไรซาไมไดมสวนชวยในการท างานของคลอโรฟลล อาจ

เนองมาจากกลายคาลปตสทใชในการทดลองครงนมเปอรเซนตในการเกดรากของราเอคโตไมคอร

ไรซาคอนขางนอย จงสงผลตอประสทธภาพในการชวยกลายคาลปตสใหทนทานตอสภาวะความ

เคมไดไมเตมท แตอยางไรกตามจากการศกษาครงนพบวาเกลอโซเดยมคลอไรดมผลตอ

คลอโรฟลลของกลายคาลปตสทระดบ 16 เดซซเมนตอเมตร มคาคลอโรฟลล (SPAD value, Fv/Fm

และPi ) ลดลง สรยนตร และคณะ (2542) กลาววา ยคาลปตสทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา

เมอไดรบความเคม 4 สปดาห โดยความเขมขนของเกลอทเพมขนมผลท าใหปรมาณคลอโรฟลล

  78

ลดลง ซงแตกตางจากงานวจยของ Bois et al. (2006) ศกษาการตอบสนองทางสรรวทยาตอความ

เคมของกลาสน (Pinus banksiana) ทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา 3 ชนด (Hebeloma

crustuliniforme, Laccaria bicolor, Suillus tomentosus) พบวาในกลาทปลกเชอ (inoculated) และ

ไมปลกเชอ (non-inoculated) การสงเคราะหดวยแสงในระบบแสง 2 (ΦPSII) ทวเคราะหจากคา

Fv/Fm มคาลดลงตามความเขมขนทเพมขนของ NaCl และ ลดลงอยางมนยส าคญทางสถตในกลาท

ปลกเชอกวากลาทไมไดปลกเชอ

ภาพท 26 ผลของคลอโรฟลลในกลาไมยคาลปตสปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Inoculation) และ

ไมไดปลกเชอเอคโตไมคอรไรซา (Non-Inoculation) ทเจรญในระดบความเคม 0 เดซซเมนตอเมตร (control) และ 16 เดซซเมนตอเมตร (A = คาดชนการท างานของคลอโรฟลล (Pi) ;B = คาประสทธภาพของการใชแสงของคลอโรฟลล (Fv/Fm) ; C = คาปรมาณคลอโรฟลล (SPAD value) (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

  79

4.5 การรวไหลของอออน (Electrolyte leakage)

การรวไหลอออนของเซลลเปนการสะทอนถงความเสยหายทเซลลของกลายคาลปตส

ทถกท าลายเมอไดรบความเคมจากโซเดยมคลอไรด ซงแสดงผลออกมาเปนรอยละ คาการรวไหลท

มรอยละมาก แสดงถงความเสยหายของเซลลมาก หลงจากท าการทดสอบความสามารถทนทานตอ

ความเคมของกลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา เปนระยะเวลา 1 เดอน พบวาทระดบ

ควบคม (control) กลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาและกลายคาลปตสทไมปลกเชอรา

เอคโตไมคอรไรซามการรวไหลของอออนใกลเคยงกน ซงมคาเฉลยการรวไหลของอออนนน

แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (ตารางผนวกท 6) แตเมอกลายคาลปตสไดรบความเคมของ

โซเดยมคลอไรดทระดบความเขมขน 16 เดซซเมนตอเมตร พบวากลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซามคาเฉลยการรวไหลของอออนทแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต เมอเทยบกบกลา

ยคาลปตสทไมมเชอราเอคโตไมคอรไรซา (ภาพท 27) กลาวคอ กลายคาลปตสทปลกเชอราเอคโต

ไมคอรไรซามการรวไหลของอออนนอยกวากลายคาลปตสทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา

ซงคาการรวไหลทแสดงใหเหนไดอยางชดเจน คอสวนของใบ จะเหนไดวากลายคาลปตสทไมได

ปลกเชอมคาการรวไหลอออนของใบสงทสด เมอเทยบกบกลาทปลกเชอ และในสวนรากของกลา

ยคาลปตสทไมไดปลกเชอมคาการรวไหลอออนมากกวารากของกลายคาลปตสทมเชอราเอคโตไม

คอรไรซา Li et al. (2012) ศกษาฟลกซ (fluxes) ทเกดขนภายใตความเคม โดยวธ scanning ion-

selective electrode technique ในรากของ Populus x canescens ทปลกเชอรา Paxillus involutus

และทไมไดปลกเชอราไมคอรไรซา พบวาในรากของพชทปลกเชอราสามารถรกษาสมดลของ K +

และ Na + ภายใตสภาวะความเคมจากเกลอ นอกจากนราเอคโตไมคอรไรซายงสามารถชวยลดการ

รวไหลของ K + ทเกดจากความเคมของเกลอไดในระยะยาว และรายงมสวนชวยในการดดซบ K +

และการศกษาของ Polanco et al. (2008) พบวาการตอบสนองของกลา Ulmus americana ทปลกเชอ

และไมปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา (Hebeloma, Laccaria) ภายใตสภาวะดนเคม ทระดบ 60 มลล

โมลลาร (1.15 เดซซเมนตอเมตร) กลาทปลกเชอรามความเขมขนของ Na+ ทใบลดลงเมอเทยบกบ

กลาทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา

  80

พชทอยในสภาวะปกตจะรกษาสมดลใหมความเขมขนของ K+ สงและม Na+ ต า เนองจาก

คณสมบตทคลายกนระหวาง Na+ และ K+ แตพชทอยในสภาวะความเคมจากโซเดยมท าใหเกดการ

แขงขนของไอออนเพมขน เมอพชดดโซเดยมเขาไปมากจงท าใหดดโพแทสเซยมไดนอยลง ท าให

เกดการท าลายผนงเซลลจากอนมลอสระ เกดการรวไหลของออออนเพมสงขน (ศรสม, 2563) จาก

ผลการศกษาครงนพบวา กลาทไมไดปลกเชอทงในสภาวะทกลาไมไดรบความเคมและสภาวะปกต

เซลลของพชถกท าลายตามล าดบ คอ ราก ล าตนและใบ แตเมอเทยบกบกลาทปลกเชอพบวาการถก

ท าลายแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตอาจจะเปนเพราะชนแมนเทลทราเอคโตไมคอรไรซา

สรางหอหมราก อาจเปนเกราะก าบงไมใหรากถกท าลาย รากทมราเอคโตไมคอรไรซาจงไดรบ

ความเสยหายของเซลลจากความเคมนอยกวารากทไมมราเอคโตไมคอรไรซา สอดคลองกบ

Guerrero-Galán et al. (2019) ทกลาววาในสภาวะความเคมมการเปลยนแปลงการเคลอนยายตวของ

Na+ ในพชทปลกราเอคโตไมคอรไรซา เมอเทยบกบพชทไมไดปลกเชอรา โดยราชวยไมใหเกลอขน

ไปถงสวนยอดทมใบซงเปนบรเวณทเกดกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช และเพอจ ากดการ

เคลอนยายของโซเดยม พชมการเกบ Na + ในเสนทางการล าเลยงแบบอโพพลาส (apoplasm

pathway) ในรากแทนทจะอยในแวควโอลของเซลลราก เพอหลกเลยงการล าเลยงน าและแรธาตส

ทางเดนแบบซมพลาสต (symplastic pathway) ทตองผานทางไซโทพลาซม และเปนไปไดมากกวา

โซเดยมทสะสมอยในเนอเยอรากจะถกเกบไวโดยเชอรา บงชใหเหนวาราเอคโตไมคอรไรซาท า

หนาทเสมอนตวกรองหรอสงกดขวางทางกายภาพระหวางตวกลางภายนอกและรากเพอหลกเลยง

การเคลอนทของโซเดยม ไอออนทเปนพษไปยงชนคอรเทกของราก ในขณะท Langenfeld-Heyser

et al. (2007) กลาววา P. × canescens ทปลกเชอรา Paxillus involutus พบวาเชอราเอคโตไมคอรไร

ซาไมไดเปลยนแปลง Na + และ Cl- บรเวณผนงเซลลรากพช (cell walls) แตอยางไรกตามเชอราท า

ใหการถายโอน Na + ไปยงยอดชาลง

  81

ภาพท 27 การรวไหลของอออนในกลายคาลปตสทปลก (ECM) และไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอร

ไรซา (Non-ECM) ทไดรบความเคมจากโซเดยมคลอไรดทระดบควบคม (control) และระดบความเขมขน16 เดซซเมนตอเมตร (ตวอกษรภาษาองกฤษทแสดงบนแทงทแตกตางกนแสดงถงคาเฉลยทแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95)

  82

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

การระบชนดเหดทมความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซากบตนยคาลปตส ตามลกษณะท

มองเหนดวยตาเปลาและภายใตกลองจลทรรศนรวมกบการวเคราะหขอมลทางพนธกรรม พบวา

ตรงกบชนด P.albus เมอน าเหดจ านวน 16 ไอโซเลท มาทดสอบประสทธภาพการทนทานตอความ

เคม ทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 4 ระดบ พบวาไอโซเลทของเชอราและระดบความ

เขมขนของโซเดยมคลอไรดมปฏสมพนธกน โดยพบวา PA38, PA30, PA31, PA33, PA20 และ

PA15 เตบโตไดดทระดบควบคม ส าหรบทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรด 10 เดซซเมนตอ

เมตร พบวา PA20, PA33 และ PA31 มการเตบโตด สวนทระดบ 20 เดซซเมนตอเมตร พบวา PA33,

PA20 และ PA26 มการเตบโตไดด ในขณะท PA34, PA31 และ PA35 เตบโตไดดทระดบ 30 เดซซ

เมนตอเมตร แตอยางไรกตาม PA33 เปนไอโซเลท ทสามารถน าไปเปนตวแทนในการเปนหวเชอ

เอคโตไมคอรไรซาไดหลายระดบพนทความเคม และมมวลชวภาพสงกวาไอโซเลทอน ๆ จง

เลอกใช PA33 น าไปปลกเชอใหกบกลายคาลปตสตอไป จากการศกษานพบวา แมไอโซเลททไมได

เตบโตอยในพนทดนเคมกสามารถทนทานตอความเคมไดด

ส าหรบการศกษาประสทธภาพของเอคโตไมคอรไรซาทชวยเพมความทนเคมและการ

เตบโตของกลาไมยคาลปตส พบวาในสภาวะทพชไมไดรบความเคม กลาทปลกเชอราเอคโตไมคอร

ไรซามคาการเตบโตทางความสงสมพทธ ขนาดเสนผานศนยกลางระดบคอรากสมพทธ น าหนก

แหง คาปรมาณคลอโรฟลล คาประสทธภาพของการใชแสง และคาดชนการท างานของคลอโรฟลล

เพมขนเมอเทยบกบกลาทไมไดปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา แตเมอพชไดรบความเครยดจาก

ความเคมพบวา กลาทปลกเชอมการเตบโตสมพนธทางดานความสงและเสนผานศนยกลางระดบคอ

รากมากกวากลาทไมไดปลกเชออยางมนยส าคญทางสถต แตมคาน าหนกแหง คาปรมาณ

คลอโรฟลล คาประสทธภาพของการใชแสง และคาดชนการท างานของคลอโรฟลล ไมแตกตางกบ

กลาทไมไดปลกเชอ

  83

ขอเสนอแนะ

1. จากการศกษาครงน พบวาแมจะเปนเหดชนดเดยวกนตางไอโซเลทกน มผลตอการเกด

รากเอคโตไมคอรไรซา ดงนนในการคดเลอกสายพนธผลตเปนหวเชอเอคโตไมคอรไรซาเพอปลก

เชอใหกบกลายคาลปตสกอนน าไปทดสอบประสทธภาพความทนทานตอความเคม นอกจากเลอก

สายพนธททนทานตอความเคมของโซเดยมคลอไรดแลว ควรเลอกสายพนธทสามารถกอใหเกดราก

เอคโตไมคอรไรซาเปอรเซนตสงควบคกนดวย

2. การศกษาประสทธภาพความทนทานของราเอคโตไมคอรไรซาตอความเคมของกลายคา

ลปตส ควรเพมระดบความเขมขนของโซเดยมคลอไรดในการทดสอบ เพอศกษาประสทธภาพ

ความทนทานของราเอคโตไมคอรไรซาในสภาวะความเครยดจากความเคมทเพมขน

3. จากการศกษาความหนาใบของกลายคาลปตสพบวา กลาทไดรบความเคมมคาความหนา

ใบเพมขน จงควรมการศกษาไอออนทสะสมอยภายในใบ เพอพสจนวาความหนาใบทเพมขนเกด

จากการสะสมของโซเดยม (Na+) หรอเกดจากปจจยอน

4. ควรมการวเคราะหธาตอาหารในรากทปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาและรากทไมได

ปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซาเพมเตม เพอเปรยบเทยบธาตอาหารทราเอคโตไมคอรไรซาชวยดด

ซบใหแกพชภายใตสภาวะความเครยดจากเกลอ

5. ควรมการศกษาเกยวกบกลไกทางสรรวทยาในการชวยเพมประสทธภาพความทนเคม

ของราเอคโตไมคอรไรซาใหแกกลาไมเพมเตม เนองจากงานวจยทผานมามผท าการศกษาทางดาน

สรรวทยาของพชทมความสมพนธแบบเอคโตไมคอรไรซาตอการตอบสนองในสภาวะความเคม

ไมมากนก

  84 เอกสารและสงอางอง

เอกสารและสงอางอง

Agerer, R. 1997. Colour atlas of ectomycorrhizae. Einhorn-Verlag Eduard Dietenberger GmbH, German

Agerer, R. 2006. Fungal relationships and structural identity of their ectomycorrhizae. Mycol

Progress 5: 67–107. Aggangan, N.S., B. Dell and N. Malajczuk. 1996. Effects of soil pH on the ectomycorrhizal

response of Eucalyptus urophylla seedlings. New phytologist 134(3): 539-546. Alves, J. R., O. Souza, P. A. S. Podlech, A. J. Giachini, and V. L. D. Oliveira. 2001. Effect of

ectomycorrhizal inoculum produced by solid state fermentation on growth of Eucalyptus dunnii Maiden. Pesquisa Agropecuária Brasileira. 36(2), 307-313.

Bellemain, E., T. Carlsen, C. Brochmann, E. Coissac, P. Taberlet and H. Kauserud. 2010. ITS as

an environmental DNA barcode for fungi: an in silico approach reveals potential PCR biases. BMC Microbiology 10: 189-198.

Bradshaw, B. 2000. Salinity Tolerance of Selected Ectomycorrhizal Fungi (Pisolithus

tinctorius Pers.) and Ectomycorrhizal Eucalypts. Thesis statement. Edith Cowan University, Australia.

Brundrett, M. 2004. Diversity and classification of mycorrhizal associations. Biological Reviews.

79(3): 473-495. Brundrett, M. 2009. Mycorrhizal associations and other means of nutrition of vascular plants:

understanding the global diversity of host plants by resolving conflicting information and developing reliable means of diagnosis. Plant and Soil 320(2): 37-77.

  85

Brundrett, M., N. Bougher, B. Dell, T. Grove and N. Malajczuk. 1996. Working with mycorrhizas in forestry and agriculture. Centre for International Agricultural Research Canberra, Australian.

Burgess, T., B. Dell and N. Malajczuk. 1994. Variation in mycorrhizal development and growth

stimulation by 20 Pisolithus isolates inoculated on to Eucalyptus grandis W. Hill ex Maiden. New Phytologist 127(4): 731-739.

Cairney, J. W. G. 1999. Intraspecific physiological variation: implications for understanding

functional diversity in ectomycorrhizal fungi. Mycorrhiza 9 :125-135. Chalermpongse, A. 1987. Mycorrhizal survey of dry-deciduous and semievergreen

dipterocarpforest ecosystems in Thailand. Paper presented at the Proceedings of the third round table conference on dipterocarps, Jakarta.

Chen, D. M., S. Ellul, K. Herdman and J. W. G. Cairney. 2001. Influence of salinity on biomass

production by Australian Pisolithus spp. isolates. Mycorrhiza 11: 231-236. Chen, Y. L., B. Dell and N. Malajczuk. 2006. Effect of Scleroderma spore density and age on

mycorrhiza formation and growth of containerized Eucalyptus globulus and E. urophylla seedlings. New Forests. 31(3): 453-467.

Croft, H. and J. Chen. 2017. Leaf Pigment Content. Toronto, Canada: University of Toronto. Dell, B., N. Malajczuk and W.A. Dunstan. 2002. Persistence of some Australian Pisolithus species

introduced into eucalypt plantations in China. Forest Ecology and Management 169(3): 271-281.

Dixon, R., and F. Hiol‐Hiol. 1992. Mineral nutrition of Pinus caribaea and Eucalyptus

camaldulensis seedlings inoculated with Pisolithus tinctorius and Thelephora terrestris.

  86

Communications in Soil Science and Plant Analysis 23(13-14): 1387-1396. Garbaye, J., J.C. Delwaulle and D. Diangana. 1988. Growth response of eucalypts in the Congo to

ectomycorrhizal inoculation. Forest Ecology and Management 24(2): 151-157. Gardes, M. and T. D. Bruns. 1993. ITS primers with enhanced specificity for basidiomycetes ‐

application to the identification of mycorrhizae and rusts. Molecular Ecology 2: 113-118. Ghassemi, F., A.J. Jackman and A.H. Nix. 1995. Salinization of land and water resources. CAB

international, England. Harley, J. L. and S. E. Smith. 1983. Mycorrhizal sybiosis. London: Academic Press. Kumla, J., N. Suwannarach and S. Lumyong. 2016. Characterization of Pisolithus orientalis in

culture and in vitro mycorrhization with Eucalyptus camaldulensis and Pinus kesiya. Mycosphere 7(9): 1415-1424.

Lowenfels, J. 2017. Teaming with Fungi. Portland oregon: Timber Press, Inc. Jaouani, A., M. L.Gargano, Z. Ouali, I. Sbissi, R. Compagno and G. Venturella. 2015. Pisolithus

albus (Sclerodermataceae), a new record for Tunisia. Flora Mediterranea 25: 73-78. Jourand, P., L. Hannibal, C. Majorel, S. Mengant, M. Ducousso and M. Lebrun. 2014.

Ectomycorrhizal Pisolithus albus inoculation of Acacia spirorbis and Eucalyptus globulus grown in ultramafic topsoil enhances plant growth and mineral nutrition while limits metal uptake. Journal of Plant Physiology 171(2): 164-172.

Kanchanaprayudh, J., Z. Zhou, S. Yomyart, P. Sihanonth and T. Hogetsu. 2003. Molecular

phylogeny of ectomycorrhizal Pisolithus fungi associated with pine, dipterocarp, and eucalyptus trees in Thailand. Mycoscience 44: 287–294.

  87

Koide, R. T. and B. Mosse. 2004. A history of research on arbuscular mycorrhiza. Mycorrhiza

14(3): 145-163. Leksungnoen, N., T. Andriyas and S. Andriyas. 2018. ECe prediction from EC1:5 in inland salt-

affected soils collected from Khorat and Sakhon Nakhon basins, Thailand. Communications in Soil Science and Plant Analysis 49(21): 2627-2637.

Leonard, L. P., M. F. S. and T. Lebel. 2013. Pisolithus croceorrhizus P. Leonard &

McMullanFisher sp. nov. from Queensland, Australia and New Caledonia. Mycol 31: 25-29.

Loh, F. C. W., J. C. Grabosky and N. L. Bassuk. 2002. Using the SPAD 502 meter to assess

chlorophyll and nitrogen content of benjamin fig and cottonwood leaves. HortTechnology 12(4): 682-686.

Louzan, R., A. W. Wilson, M. Binder and D. S. Hibbett. 2007. Phylogenetic placement of

Diplocystis wrightii in the Sclerodermatineae (Boletales) based on nuclear ribosomal large subunit DNA sequences. Mycoscience 48(1): 66-69.

Lu, X., N. Malajczuk and B. Dell. 1998. Mycorrhiza formation and growth of Eucalyptus globulus

seedlings inoculated with spores of various ectomycorrhizal fungi. Mycorrhiza 8 (2): 81-86.

Gargano, M. and S. M. G. Venturella. 2018. Pisolithus albus, a new record for Italy. Field

Mycology 19(3): 86-89. Martin, F., J. Díez, B. Dell and C. Delaruelle. 2002. Blackwell science Ltd phylogeography of the

ectomycorrhizal Pisolithus species as inferred from nuclear ribosomal DNA ITS sequences. New Phytologist 153: 345-357.

  88

Martín, M. P., T. Kaewgrajang, C. Phosri and R. Watling. 2016. Fungal Planet description sheet:

Pisolithus aureosericeus. Persoonia 36: 422-423. Marx, D. H., S. B. Maul and C.E. Cordell. 1992. Application of Specific Ectomycorrhizal Fungi in

World Forestry. Frontiers in Industrial Mycology : 78-98. Matsuda, Y., F. Sugiyama, K. Nakanishi and S. Ito. 2006. Effects of sodium chloride on growth of

ectomycorrhizal fungal isolates in culture. Mycoscience 47: 212-217. Miersch, O., M. Regvar and C. J. P Wasternack. 1999. Metabolism of jasmonic acid in Pisolithus

tinctorius cultures. Phyton-Ann.Bot 39(3): 243-248. Moore, D., G. D. Robson and A. P. Trinci. 2011. 21 st century guidebook to fungi with CD. New

York: Cambridge University Press. Moyer‐Henry, K., I. Silva, J. Macfall, E. Johannes, N. Allen., B. Goldfarb and T. Rufty. 2005.

Accumulation and localization of aluminium in root tips of loblolly pine seedlings and the associated ectomycorrhiza Pisolithus tinctorius. Plant, Cell and Environment 28: 111-120.

Nagarajan, G., and K. Natarajan. 1999. The use of Box-Behnken design of experiments to study in

vitro salt tolerance by Pisolithus tinctorius. Microbiology & Biotechnology 15: 197-203. Oliveira, V. D., V. D. B. Schmidt, N. C. Gomes and D. C. Maia. 1994. Specificity of

ectomycorrhizal fungi towards Eucalyptus viminalis Labill and E. dunnii Maiden. Agronomie 14(1):57-62.

Peterson, R. L., H. B. Massicotte and L. H. Melville. 2004. Mycorrhizas: anatomy and cell

biology. Canada: NRC Research Press.

  89

Phosri, C., M. Martín, N. Suwannasai, P. Sihanonth and R. Watling. 2012. Pisolithus: a new

species from Southeast Asia and a new combination. Mycotaxon 120: 195-208. Polanco, M. C., J.J. Zwiazek and M.C. Voicu. 2008. Responses of ectomycorrhizal American elm

(Ulmus americana) seedlings to salinity and soil compaction. Plant and Soil 308 (1-2): 189-200.

Prabhu, V., P.F. Biolchini and G.L. Boyer. 1996. Detection and identification of ferricrocin

produced by ectendomycorrhizal fungi in the genus Wilcoxina. Review of Biometals 9(3): 229-234.

Rasmussen, H. 2002. Recent developments in the study of orchid mycorrhiza. Plant Soil 244(1-2):

149-163. Rusevska, K., M. Karadelev, C. Phosri and M. Dueñas. 2015. DNA barcoding is an effective tool

for differentiating Pisolithus species from Macedonia. Mycotaxon 130: 1007–1016. Santos, V. L., R. M. Muchovej, A. C. Borges, J. C. L Neves and M. C. M. Kasuya. 2001. Vesicular-

arbuscular-/ecto-mycorrhiza succession in seedlings of. Eucalyptus spp. Microbiology 32: 81-86.

Sawers, R.J.H., C. Gutjahr and U. Paszkowsk. 2008. Cereal mycorrhiza: an ancient symbiosis in

modern agriculture. Trends in plant science 13(2):93-97. Sebastiana, A., A.B.D. Silva, A.R. Matos, A. Alcântara, S. Silvestre and R. Malhó. 2018.

Ectomycorrhizal inoculation with Pisolithus tinctorius reduces stress induced by drought in cork oak. Mycorrhiza 28: 247-258.

Smith, S. E. and D.J.Read. 2008. Mycorrhizal Symbiosis. Academic Press, New York.

  90

Smith, S.E. and D.J Read. 2010. Mycorrhizal Symbiosis. Academic Press, New York. Sousa, N.R., A.R. Franco, M.A. Ramos, R.S. Oliveira and P.M.L. Castro. 2011. Reforestation of

burned stands: the effect of ectomycorrhizal fungi on Pinus pinaster establishment. Soil Biology and Biochemistry 43(10): 2115-2120.

Souza, E. L., Z. Antoniolli, R.G. Machado, D.P. Eckhardt and S. F. B. Dahmer. 2014. Eucalyptus

grandis Hill ex Maiden inoculated with Pisolithus microcarpus (UFSC-Pt116) in land subject to the sandy process in Southern Brazil. Microbiology 45(4): 1145-1151.

Lebel T., S. Pennycook and M.D. Barrett. 2018. Two new species of Pisolithus

(Sclerodermataceae) from Australasia, and an assessment of the confused nomenclature of P. tinctorius. Phytotaxa 348(3): 163-186.

Tam, P. C. J. M. 1995. Heavy metal tolerance by ectomycorrhizal fungi and metal amelioration by

Pisolithus tinctorius. Mycorrhiza 5(3), 181-187. Treseder, K.K. and J.T. Lennon. 2015. Fungal traits that drive ecosystem dynamics on land.

Microbiology and Molecular Biology Reviews 79(2): 243-262. Tsantrizos, Y.S., H.H. Kope., J.A. Fortin and K.K. Ogilviec. 1991. Antifungal antibiotics from

Pisolithus tinctorius. Phytochemistry 30(4): 1113-1118. Turjaman, M., Y. Tamai., H. Segah., S.H. Limin., J.Y., Cha., M. Osaki and K. Tawaraya. 2005.

Inoculation with the ectomycorrhizal fungi Pisolithus arhizus and Scleroderma sp. improves early growth of Shorea pinanga nursery seedlings. New Forests 30(1): 67-73.

Varma, A., R. Prasad and N. Tuteja. 2017. Mycorrhiza-Function, Diversity, State of the Art.

Springer International Publisning AG, Switzerland

  91

Yazid, M.S., S.S. Lee and F. Lapeyrie. 1994. Growth stimulation of Hopea spp.(Dipterocarpaceae)

seedlings following ectomycorrhizal inoculation with an exotic strain of Pisolithus tinctorius. Forest Ecology and Management 67(1-3): 339-343.

Zang, M. 1995. Ectomycorrhizal fungus communities in southern China. กฤษณา พงษพานช, จนจรา อายะวงศ และ วนนทดา หมะมาน. 2553. โรคของยคาลปตสในประเทศ

ไทย. กลมงานกฏวทยาและจลชววทยาปาไม ส านกวจยการอนรกษปาไมและพนธพช กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช, กรงเทพฯ.

กตตมา ดวงแค, วนนทดา หมะมาน และ จนจรา อายะวงศ. 2550. เอคโตไมคอรไรซากบการควบคม

โรคเนาคอดนของกลาไมยคาลปตส. ส านกวจยการอนรกษปาไม และพนธพชกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช, กรงเทพฯ.

จตรงค พลทว. 2552. การคดเลอกราเอคโตไมคอรไรซาททนโลหะหนก. วทยานพนธปรญญาโท,

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เจษฎา เหลองแจม และ รงเรอง เลศศรวรกล. 2545. การใชน าของไมยคาลปตส คามาลดเลนซส ใน

พนทดนเคมจด และไมเคม บรเวณอ าเภอยางตลาด จงหวดกาฬสนธ. กรมพฒนาทดน, กรงเทพฯ.

สรยนตร ฉะอม, กลยาณ สามภกด, กรยงไกร โมสาลยานนท, รนฤด วนสสกล, กณยารตน สไพบลย

วฒน และเฉลมพล เกดมณ. 2542. ผลของความเคมตอการเจรญเตบโต ปรมาณน าในใบ และปรมาณคลอโรฟลล ของตนยคาลปตสในสภาพการเพาะเลยงเนอเยอพช. การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 37. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ปยะดา ธระกลพศทธ. 2559. สรรวทยาของพชในสภาพเครยดเคม. คณะวทยาศาสตร,

มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

  92

ประสทธ สะอาดวธ. 2533. ยคาลปตส คามาลดเลนซส. ส านกพฒนาและสงเสรมความรวมมอ ดานปาไม กรมปาไม กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ. เชดชย โพธศร. 2541. การคดเลอก Pisolithus tinctorius ราเอคโตไมคอรไรซาเพอใชในโครงการปลก

ปาในประเทศไทย. (วทยานพนธปรญญาโท), จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ สนดดา โยมญาต. 2545. ผลของราอาบสคลาไมคอรไรซาและราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus sp.

สายพนธคดตอการกระตนการเจรญของกลาไมยคาลปตส. วทยาศาสตรมหาบณฑต, ปรญญาโท, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สถาพร ใจอารย. 2548. เอกสารวชาการ การจดการดนทมปญหาของประเทศไทย. กรมพฒนาทดน,

กรงเทพฯ. สมบรณ บญยน. 2532. ผลของเชอราเอคโตไมคอรไรซา ไพโซไลธส ทงธอเรยส ตอการ

เจรญเตบโตและการดดซบธาตอาหารของกลาไมยคาลปตส คามาดเลนซส และสนคารเบย ทปลกบนมลดนเหมองแร. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สมศร อรณนท. 2539. ดนเคมในประเทศไทย. กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ,

กรงเทพฯ. สมศร อรณนท. 2544. การปรบปรงดนเคมและดนโซดก, น. 7-15. ใน เอกสารคมอเจาหนาทของรฐ

เรองดนเคม. พมพครงท 2. กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ. สมศร อรณนท และ พรรณ หงสนอย. 2544. การปรบปรงดนเคมและดนโซดก, น. 77-87. ใน

เอกสารคมอเจาหนาทของรฐเรองดนเคม. พมพครงท 2. กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตร

และสหกรณ, กรงเทพฯ.

สวนปลกปาภาคเอกชน. 2556. ยคาลปตส คามาลดเลนซส Eucalyptus camaldulensis Dehnh.

สวนปลกปาภาคเอกชน ส านกสงเสรมการปลกปา กรมปาไม, กรงเทพฯ.

  93

ส านกวจยและพฒนาการจดการทดน. 2554. คมอการฟนฟดนเคม ภาคตะวนออกเฉยวเหนอ. กรม

พฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ. ศรสม สวรรณวงศ. 2563. การตอบสนองของพชภายใตสภาพแวดลอมไมเหมาะสม. หจก. วนดาการ

พมพ, นนทบร. อทยวรรณ แสงวณช. 2537. เอคโตไมคอรไรซาของไมปา, น. 192-199. ใน ชมรมนกเรยนทนมลนธ

“อานนทมหดล” , เรองนารส าหรบประชาชน เลมท 21. บรษท เอช. เอน. กรป จ ากด, กรงเทพฯ

. เอบ เขยวรนรมย. 2550. ดนเคมในประเทศไทย. บรษท แอนด เจอรนล พบลเคชน จ ากด,

กรงเทพฯ.

  94

ภาพผนวก

ตารางผนวกท 1 องคประกอบของปฏกรยา PCR reaction 50 ไมโครลตร

องคประกอบของปฏกรยา PCR

reaction

อตราสวนประกอบ

(ไมโครลตร)

น ากลน 22.75

สารละลายบฟเฟอร 5

MgCl2 2

dNATP 5

Primer ITS 5

Taq (DNA polymerase) 0.25

DNA template 10

ตารางผนวกท 2 ระดบความเคมของดนบรเวณทพบดอกเหด 16 ไอโซเลท ในการศกษาครงน

ระดบความเคมของดน ไอโซเลท (คาการน าไฟฟาของละลายดน ECe

(เดซซเมน) บรเวณทพบดอกเหด)

ไมเคม (นอยกวา 2 dS/m) PA01 (1.29)*, PA20 (1.19)**, PA23 (1.34)**, PA33 (1.96)*,

PA34 (1.06)*, PA35 (0.96)*, PA38 (1.00)*,

เคมนอย (2 – 4 dS/m) PA04 (3.8) *, PA14 (3.24)**, PA15 (2.35)**, PA26

(2.12)**, PA30 (2.60)**, PA31 (3.18)**, PA32 (3.14) *

เคมปานกลาง (4 – 8 dS/m) PA19 (4.32)**

เคมมาก (8 – 16 dS/m) -

หมายเหต: * แปลงต าบล อดมทรพย อ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา และ ** ต าบล อดม

ทรพย อ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา

  95

ตารางผนวกท 3 ผลของไอโซเลทของเชอรากบระดบความเคมในอาหารเลยงเชอทมตอการเตบโต

ของเสนใยเหดกอนกรวด โดยวเคราะหความแปรปรวนทางสถตดวย Two-way ANOVA

ไอโซเลท ระดบความเคม ไอโซเลท x ระดบความ

เคม

F P F P F P

ขนาดเสนผาน

ศนยกลางโคโลน

147.28 <0.001 783.25 <0.001 49.65 <0.001

พนทโคโลน 169.7 <0.001 988.2 <0.001 63.9 <0.001

น าหนกแหง 50.98 <0.001 215.39 <0.001 15.52 <0.001

ตารางผนวกท 4 ลกษณะการเจรญในอาหารเลยงเชอ MMN ของราเอคโตไมคอรไรซา Pisolithus

แตละสายพนธทสามารถแยกเสนใยบรสทธได Isolates ลกษณะการเจรญในจานอาหารเลยงเชอ

PA01 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟ บาง เสนใยสเหลองทอง

PA04 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟ บาง สเหลองทอง

PA14 เสนใยเจรญแผแบนราบ เสนใยไมฟ ลกษณะคลายแผนหนงสน าตาลทอง เมอมการเจรญเพมขนสของอาหารเลยงเชอจะ

เปลยนเปนสเขม ขอบโคโลนเรยบ

PA15 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม ขอบโคโลนเรยบ เสนใยฟเลกนอย สเหลองทอง

PA19 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม ลกษณะคลายแผนหนงสน าตาลทอง เมอมการเจรญเพมขนสของอาหารเลยง

เชอจะเปลยนเปนสเขม

PA20 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟ ลกษณะคลายแผนหนงสน าตาลทอง

PA22 เสนใยเจรญแผแบนราบ เสนใยฟเลกนอย บาง สเหลองทอง

PA23 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟ ลกษณะคลายแผนหนงสน าตาลทอง เมอมการเจรญเพมขนสของ

อาหารเลยงเชอจะเปลยนเปนสเขม

PA26 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟ สเหลองทอง เมอมการเจรญเพมขนสของอาหารเลยงเชอจะ

เปลยนเปนสเขม

PA30 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม ขอบโคโลนเรยบ เสนใยฟมาก สเหลองทอง

PA31 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม ขอบโคโลนเรยบ เสนใยฟเลกนอย สเหลองทอง

PA32 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟเลกนอย สเหลองทองจนถงสน าตาล เมอมการเจรญเพมขนสของ

อาหารเลยงเชอจะเปลยนเปนสเขม

  96

ตารางผนวกท 4 (ตอ)

PA33 เสนใยเจรญแผแบนราบกระจายทวผวหนาอาหารเลยงเชอ โคโลนคอนขางกลม ขอบโคโลนเรยบ

เสนใยฟมาก สเหลองทอง

PA34 เสนใยเจรญแผแบนราบ เสนใยฟ สเหลองทองจนถงสน าตาล เมอมการเจรญเพมขนสของอาหาร

เลยงเชอจะเปลยนเปนสเขม

PA35 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม เสนใยฟเลกนอย ลกษณะคลายแผนหนงสน าตาล

ทองเมอมการเจรญเพมขนสของอาหารเลยงเชอจะเปลยนเปนสเขม

PA38 เสนใยเจรญแผแบนราบ โคโลนคอนขางกลม ขอบโคโลนคอนขางเรยบ เสนใยฟ บางมาก ส

เหลองทอง

ตารางผนวกท 5 ผลการปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซากบระดบความเคมทมตอการเตบโตของตน

ยคาลปตส โดยวเคราะหความแปรปรวนทางสถตดวย Two-way ANOVA

ระดบความเคม การปลกเชอราเอคโตไมคอร

ไรซา

ระดบความเคม x การปลก

เชอราเอคโตไมคอรไรซา

F P F P F P

1. ความสงเฉลยทเพมขน 0.493 >0.1 36.26 <0.001 1.572 <0.1

2. ขนาดเสนผานศนยกลาง

เฉลยทเพมขน

4.13 <0.05 8.83 <0.05 1.262 <0.1

3. น าหนกแหง 9.22 <0.005 5.706 >0.01 3.78 <0.01

4. ความหนาใบ 202.95 <0.001 8.428 <0.005 25.35 <0.001

5. ปรมาณคลอโรฟลล

(SPAD value)

13.15 <0.001 3.80 <0.05 0.61 <0.05

6. คาประสทธภาพการใช

แสงของคลอโรฟลล

(Fv/Fm)

12.43 <0.01 0.378 >0.1 6.521 <0.01

7. ดชนการท างาน

คลอโรฟลล (Pi)

56.17 <0.001 10.16 <0.005 23.852 <0.001

  97

ตารางผนวกท 6 ผลการรวไหลของอออน โดยวเคราะหความแปรปรวนทางสถตดวย Three -way

ANOVA ระดบความเคม การปลกเชอราเอค

โตไมคอรไรซา

สวน ราก ล าตน และ

ใบกลายคาลปตส

ระดบความเคม x การปลกเชอราเอคโตไมคอรไรซา x

สวน ราก ล าตน และใบกลายคาลปตส

F P F P F P F P

62.163 < 0.05 0.426 > 0.1 74.040 < 0.05 9.807 < 0.05

  98

ภาพผ

นวกท

1 เหดก

อนกรวด

P. al

bus ท

พบบร

เวณแป

ลงปล

กยคาลป

ตส

  99

ภาพผนวกท 1 (ตอ)

  100

ภาพผนวกท 3 ลกษณะของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอ

ไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 10 วน

  101

ภาพผนวกท 3 (ตอ)

  102

ภาพผนวกท 4 ลกษณะของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอ

ไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 20 วน

  103

ภาพผนวกท 4 (ตอ)

  104

ภาพผนวกท 5 ลกษณะของเสนใยทเจรญบนอาหารเลยงเชอทระดบความเขมขนของโซเดยมคลอ

ไรดตางกน 4 ระดบเมออาย 30 วน

  105

ภาพผนวกท 5 (ตอ)

  106 ประวตการศกษา และการท างาน

ประวตการศกษา และการท างาน

ชอ-นามสกล รตนตมา แหวนหรน วน เดอน ป เกด 7 กมภาพนธ 2539 สถานทเกด กรงเทพมหานคร ทอยปจจบน 70/8 หม 4 ต าบล ปากจน อ าเภอ นครหลวง จงหวด พระนครศรอยธยา ประวตการศกษา ปรญญาตร สาขาวทยาศาสตรชวภาพปาไม คณะวนศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร