ระบบหายใจ (respiration)

ระบบหายใจ

มนษยทกคนตองหายใจเพอมชวตอย การหายใจเขา อากาศ

ผานไปตามอวยวะของระบบหายใจตามล าดบ ดงน

1.จมก (Nose)

จมกสวนนอกเปนสวนทยนออกมาจากตรงกงกลางของ

ใบหนา รปรางของจมกมลกษณะเปนรปสามเหลยมพระมด

ฐานของรปสามเหลยมวางปะ ตดกบหนาผากระหวางตา

สองขาง สนจมกหรอดงจมก มรปรางและขนาดตางๆกน

ยนตงแตฐานออกมาขางนอกและลงขางลางมาสดทปลาย

จมก อกดานหนงของรปสามเหลยมหอยตดกบรมฝปากบน

ร จมกเปดออกสภายนกทางดานน รจมกท าหนาทเปน

ทางผานของอากาศทหายใจเขาไปยงชองจมกและกรองฝน

ละอองดวย

2. หลอดคอ (Pharynx)

เมออากาศผานรจมกแลวกผานเขาส

หลอดคอ ซงเปนหลอดตงตรงยาว

ประมาณยาวประมาณ 5 " หลอดคอ

ตดตอทงชองปากและชองจมก จง

แบงเปนหลอดคอสวนจมก กบ หลอดคอ

สวนปาก โดยมเพดานออนเปนตวแยก

สองสวนนออกจากกน โครงของหลอด

คอประกอบดวยกระดกออน 9 ชน

ดวยกน ชนทใหญทสด คอกระดกธย

รอยด ทเราเรยกวา "ลกกระเดอก" ใน

ผชายเหนไดชดกวาผหญง

3. หลอดเสยง (Larynx)

เปนหลอดยาวประมาณ 4.5 cm ในผชาย

และ 3.5 cm ในผหญง หลอดเสยง

เจรญเตบโตขนมาเรอยๆ ตามอาย ในวยเรม

เปนหนมสาว หลอดเสยงเจรญขนอยาง

รวดเรว โดยเฉพาะในผชาย เนองจากสาย

เสยง (Vocal cord) ซงอยภายในหลอด

เสยงนยาวและหนาขนอยางรวดเรวเกนไป

จงท าใหเสยงแตกพรา การเปลยนแปลงน

เกดจากฮอรโมนของเพศชาย

4. หลอดลม (Trachea)

เปนสวนทตออกมาจากหลอดเสยง ยาวลงไปในทรวงอก ลกษณะรปรางของหลอดลมเปนหลอด

กลมๆ ประกอบดวยกระดกออนรปวงแหวน หรอรปตว U ซงมอย 20 ชน วางอยทางดานหลงของ

หลอดลม ชองวาง ระหวางกระดกออนรปตว U ทวางเรยงตอกนมเนอเยอและกลามเนอเรยบมายด

ตดกน การทหลอดลมมกระดกออนจงท าใหเปดอยตลอดเวลา ไมมโอกาสทจะแฟบเขาหากนไดโดย

แรงดนจากภายนอก จงรบประกนไดวาอากาศเขาไดตลอดเวลา หลอดลม สวนทตรงกบ

กระดกสนหลงชวงอกแตกแขนงออกเปน

หลอดลมแขนงใหญ (Bronchi) ขางซายและขวา

เมอเขาสปอดกแตกแขนงเปนหลอดลมเลกในปอด

หรอทเรยกวา หลอดลมฝอย (Bronchiole)

และไปสดทถงลม (Aveolus) ซงเปนการทอากาศอย

ใกลกบเลอดในปอดมากทสด จงเปนบรเวณ

แลกเปลยนกาซออกซเจน กบคารบอนไดออกไซด

5. ปอด (Lung)

ปอดมอยสองขาง วางอยในทรวงอก มรปรางคลายกรวย มปลายหรอยอดชขนไปขางบนและไปสวม

พอดกบชองเปดแคบๆของทรวงอก ซงชองเปดแคบๆนประกอบขนดวยซโครงบนของกระดกสนอก

และกระดกสนหลง ฐานของปอดแตละขางจะใหญและวางแนบสนทกบกระบงลม

ระหวางปอด 2 ขาง จะพบวามหวใจอย ปอดขางขวาจะโตกวาปอดขางซายเลกนอย และมอย 3 กอน

สวนขางซายม 2 กอน

หนาทของปอดคอ การน ากาซ CO2 ออกจากเลอด และน าออกซเจนเขาสเลอด ปอดจงมรปรางใหญ

มลกษณะยดหยนคลายฟองน า

6. เยอหมปอด (Pleura)

เปนเยอทบางและละเอยดออน เปยกชน และเปนมนลน หมผวภายนอกของปอด เยอหมน ไม

เพยงคลมปอดเทานน ยงไปบผวหนงดานในของทรวงอกอก หรอกลาวไดอกอยางหนงวา เยอ

หมปอดซงม 2 ชน ระหวาง 2 ชนนม ของเหลวอยนดหนอย เพอลดแรงเสยดส ระหวางเยอหมม

โพรงวาง เรยกวาชองระหวางเยอหมปอด

กระบวนการในการหายใจ

ในการหายใจนนมโครงกระดกสวนอกและ กลามเนอบรเวณอกเปนตวชวยขณะ

หายใจเขา กลาม เนอหลายมดหดตวท าใหทรวงอกขยายออกไปขางหนา และยกขน

บน ในเวลาเดยวกนกะบงลมจะลดต าลง การกระท าทงสองอยางนท าใหโพรงของ

ทรวงอกขยาย ใหญมากขน เมอกลามเนอหยดท างานและหยอนตวลง ทรวงอกยบ

ลงและความดนในชองทองจะดนกะบงลม กลบขนมาอยในลกษณะเดม

กระบวนการเขนนท าให ความดนในปอดเพมขน เมอความดนในปอดเพมขนสง กวา

ความดนของบรรยากาศ อากาศจะถกดนออกจาก ปอด ฉะนนจงสรปไดวา ปจจย

ประการแรกทท าให อากาศมการเคลอนไหวเขาออกจากปอดไดนน เกด จากความ

ดนทแตกตางกนนนเอง

ระบบการหายใจ (respiratory system)

ระบบการหายใจ คอ ระบบทประกอบดวยอวยวะเกยวของกบการหายใจ

เปนการน าอากาศเขาและออกจากรางกายสงผลใหแกสออกซเจนท า

ปฏกรยากบสารอาหาร ไดพลงงาน น า และแกสคารบอนไดออกไซต

กระบวนการหายใจเกดขนกบทกเซลลตลอดเวลา การหายใจจ าเปนตอง

อาศย โครงสราง 2 ชนดคอ กลามเนอกะบงลม และกระดกซโครง ซงม

กลไกการท างานของระบบหายใจ ดงน

C6H12O6 + O2 CO2 + H2O + ATP

น ำตำลโมเลกลเดยว + ออกซเจน คำรบอนไดออกไซด + น ำ + พลงงำน

1. การหายใจเขา (Inspiration)

กะบงลมจะเลอนต าลง กระดก

ซโครงจะเลอนสงขน ท าให

ปรมาตรของชองอกเพมขน

ความดนอากาศในบรเวณรอบ ๆ

ปอดลดต าลงกวาอากาศ

ภายนอก อากาศภายนอกจง

เคลอนเขาสจมก หลอดลม และ

ไปยงถงลมปอด

2. การหายใจออก

(Expiration) กะบงลมจะเลอน

สง กระดกซโครงจะเลอน

ต าลง ท าใหปรมาตรของชองอก

ลดนอยลง ความดนอากาศใน

บรเวณรอบ ๆ ปอดสงกวา

อากาศภายนอก อากาศภายใน

ถงลมปอดจงเคลอนทจากถง

ลมปอดไปสหลอดลมและออก

ทางจมก

การแลกเปลยนกาซและการใช

ออกซเจน

เมอเราหายใจเขา อากาศภายนอกเขาส

อวยวะ ของระบบหายใจไปยงถงลมใน

ปอด ทผนงของถงลมมหลอดเลอด

แดงฝอยตดอย ดงนนอากาศจงม

โอกาสใกลชดกบเมดเลอดแดงมาก

ออกชเจนกจะผานผนงนเขาสเมด

เลอดแดง และคารบอนไดออกไชดก

จะออกจากเมดเลอดผานผนงออกมา

สถงลม ปกตในอากาศมออกชเจน

รอยละ 20 แตอากาศทเราหายใจม

ออกซเจนรอยละ 13

การแลกเปลยนแกสทถงลม

อากาศเมอเขาสปอดจะไปอยในถงลม ซงมลกษณะ

กลมคลายลกองน ซงปอดแตละขางจะมถงลมขางละ

150 ลานถง แตละถงมขนาดเสนผานศนยกลางไมถง

0.1 มลลเมตร ถงลมทกอนจะมหลอดเลอดฝอยมา

หอหมไว การแลกเปลยนแกสคารบอนไดออกไซด

ออกซเจน ไนโตรเจน และไอน า ผานเขาออกถงลมโดย

ผานเยอบางๆของถงลม

เลอดจากหวใจมาสปอด เปนเลอดทมออกซเจนต า

คารบอนไดออกไซดสง เมอมาสถงลมจะมการ

แลกเปลยนแกสโดยออกซเจนในถงลมจะแพรเขาสเสน

เลอด ขณะเดยวกนคารบอนไดออกไซดในเสนเลอดจะ

แพรเขาสถงลม แลวขบออกทางลมหายใจออก

การด ารงประสทธภาพการท างานของระบบ

หายใจ 1. รกษาสขภาพใหด โดยการ รบประทานอาหาร พกผอน และออกก าลงกายอยาง

สม าเสมอ

2. แตงกายใหเหมาะสมกบสภาพอากาศ เหมาะสมกบฤดกาล เพอปองกนการเปนหวด

3. หลกเลยงการอยใกลชดกบผปวยโรคทางเดนหายใจ

4. ปดปากและจมกเวลาไอ หรอจาม

5. ไมใชสงของปนกบผอน โดยเฉพาะอยางยงผปวยโรคทางเดนหายใจ

6. อยในทอากาศบรสทธ ไมอบชนแออด โดยเฉพาะสถานททมควนบหร เพราะควนบหรม

กาซพษ คอไนโตรเจนไดออกไซด ท าใหเปนโรคถงลมโปงพอง

7. ระวงการกระแทกอยางแรงกบอวยวะการหายใจ ไดแกหนาอก และปอด

8. ไมเลยงสตวตาง ๆ ไวในบาน เพราะขนสตวกอใหเกดโรค

โรคของระบบการหายใจ

1. โรคถงลมโปงพอง ( ephysema)

โรคถงลมโปงพอง เปนโรคทเนอปอดถก

ท าลาย สงผลใหการแลกเปลยนออกซเจน

ลดลง ท าใหผปวยมอาการ หอบเหนอย

หายใจล าบาก

สาเหตของโรค สาเหตของถงลมโปงพอง ท

พบบอยทสด ไดแก การสบบหร นอกจากนน

ยงอาจเกดจาก การสดดมสงทเปนพษ เชน

มลภาวะ ไอเสย ฝน สารเคม เปนระยะเวลา

นาน ๆ

โรคปอดจากการท างาน

โรคปอดด า (Anthracosis)เกดจากการสะสมผงถานคารบอนในปอดปรมาณมาก

ซลโคซส (Silicosisi) เกดจากการหายใจเอาฝนของซลคอนไดออกไซด (Sillicon dioxide) เขาไป

( silica ซลกา สารประกอบชนดหนง สตร

เคมคอ SiO2 จดหลอมเหลว 1,700 oC จด

เดอด 2,230 oC เปนของแขงไมมสม

โครงสรางผลก 5 รปแบบ ในธรรมชาตอยใน

รปของทราย คอวตซและหนบางชนดใชใน

อตสาหกรรมการผลตแกว ผงขด วสดทน

ไฟ และผลตภณฑเซรามก เปนตน) แอสเบสโตซส (Asbestosis) ซงเกดขนจำกกำรหำยใจเอำฝ นในโรงงำนท ำเฟอรนเจอร ซงมกลนและฝ นของสน ำยำเคลอบเงำ

3. โรคหด คอ โรคของหลอดลมทมการตบหรออดตนอนเนองมาจากมการอกเสบ

ของหลอดลม มการหดเกรงของกลามเนอหลอดลม มเสมหะทเหนยวออกมามาก

โรคหด มลกษณะส าคญ 3 ประการ

1.หลอดลมทมการตบหรออดตนเปนๆหายๆการตบหรออดตนเกด

จาก กลาเนอหลอดลมหดตว เยอบบวม มการอกเสบ เสมหะมาก

2.มการอกเสบเรอรงของหลอดลมรวมดวย

3.หลอดลมมสภาพไวผดปกตตอสงกระตนตางๆ เชน ควนตางๆ

กลนทแรง สารกอภมแพ

อาการทเกยวของกบการหายใจ มดงน

1. การจามเกดจากการหายใจเอาอากาศทไมสะอาดเขาไปในรางกาย รางกายจง

พยายามขบสงแปลกปลอมเหลานนออกมานอกรางกาย โดยการหายใจเขาลกแลว

หายใจออกทนท

2. การหาวเกดจากการทมปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดสะสมอยในเลอดมาก

เกนไป จงตองขบออกจากรางกาย โดย การหายใจเขายาวและลก เพอรบแกส

ออกซเจนเขาปอดและแลกเปลยนกาซคารบอนไดออกไซดออกจากเลอด

3. การสะอกเกดจากกะบงลมหดตวเปนจงหวะๆ ขณะหดตวอากาศจะถกดนผาน

ลงสปอดทนท ท าใหสายเสยงสน เกดเสยงขน

4. การไอ เปนการหายใจอยางรนแรงเพอปองกนไมใหสงแปลกปลอมหลดเขาไปใน

กลองเสยงและหลอดลม รางกายจะม การหายใจเขายาวและหายใจออกอยางแรง