Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
Kabanata II
Pananakop at Paniniil
15
Layunin: Matapos mapag-aralan an g Kabanatang ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang magpapamalas ng mga sumusunod na kakayahan;
1. Matukoy ang kahalagahan ng relihiyong katolisismo na dinala sa bansa ng mga Espanyol sa pilipinas.
2. Mailahad ang mga dahilan sa pagdating mg mga mananakop sa bansa.3. Mapahalagahan ang mga nagawa ng mga bayaning Pilipino, sa pagtamasa
ng kalyaan ng bansang Pilipinas sa kamay ng mga mananakop.4. Matalakay ang epekto ng pananakop ng mga dayuahan sa buhay at kultura
ng mga Pilipino.5. Mapukaw ang damdaming makabansa ng mga Pilipino.
Aralin 6
SIMULA NG PANANAKOP
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
GAWAIN 1
PAGSASANAY
I. Panuto: Sagutin ang hinihingi sa bawat katanungan .Ilagay ang kasagutan sa patlang bago ang tanong.
______ 1.Tinatayang sa lugar na ito dumaong ang sasakyan nina Magellan.
______ 2. Ang pangunahing barko na sinakyan ni Magellan na matagumpay na nakapaglayag.
______ 3. Pinaniniwalaang sa lugar na ito ginanap ang pinaka- unang misa sa bansa.
______ 4. Kauna-unahang misyonero na dumating sa bansa na kasama ni Legazpi sa kanyang ekspedisyon.
______ 5.Unang Gobernador heneral sa Pilipinas na nanungkulan mula 1565-1572.
______ 6.Tawag sa tigausig na ipinadadala ng hari ng Mexico sa Pilipinas upang magmasid ng kalagayan ng bansa.
______ 7. Pangalan na ibinigay sa asawa ni Raja Humabon matapos na mabinyagan bilang katoliko.
______ 8. Nagbigay ng pangalang Isla Filipinas sa bansa bilang parangal sa kay Prinsipe Felipe II na nagging hari ng Spain.
______ 9. Siya ang bayani ng Mactan na tumalo kay Magellan.
______ 10. Namuno sa pagsakop sa gitnang Luzon na tinulungan ni lakandula sa lahat ng ekspedisyon nito.
16
Layunin:
1. Makilala ang mga mananakop na Espanyol sa Pilipinas2. Madama ang pagiging tunay na palakaibigan ng mga Pilipino3. Malaman ang tunay na ahangarin ng mga Espanyol sa pagsakop sa Pilipinas.
II. Panuto: Bilugan ang titik ng tamang kasagutan sa bawat tanong.
1. Sakit na ikinamatay ng mga tauhan ni Magellan, dahil sa pagkain ng daga, bota at kahoy ng barko.
a. Bargy b. Scurby c. Lurb d. Mouby2. Ilang taon naging kolonya ng mga Espanyol ang bansang Pilipinas.
a. 331 b. 333 c. 334 d. 3323. Kauna-unahan at sinasabing pinakamatandang Lungsod sa bansa.
a. Cebu b. manila c. Calamba d. Davao4. Ayon kay Pigafetta, anong petsa ng dumating sina Magellan sa Pilipinas.
a. Marso 15, 1521 b. Marso 16, 1521 c. Marso 17, 1521 d. Marso 16, 1521
5. Pari na nakasakay sa barkong San Pedro na naatasang humanap ng ruta pabalik ng Mexico.
a. Padre Salvi b. Padre Urdaneta c. Padre Burgos d. Padre Timoteo6. Pinatunayan ng paglalayag ni _______ na ang mundo ay bilog.
a. Magellan b. Villalobos c. Valderama d. Madrigal7. Piratang Chino na sumalakay sa Pilipinas na kinalaban ni Juan de Salcedo upang
iligtas ang bansa.a. Zakiri b. Ching c. Limahong d. Shunin
8. Taon kung kailan ipinahayag ni Legazpi na ang Maynila na ang bagong kabisera ng bansa.
a. Hunyo 24, 1571 b. Hulyo 23, 1571 c. Hunyo 23, 1571 d. Hulyo 24, 1571
9. Tinatayang bilang ng mga Espanyol ng sinakop nila ang Pilipinas.a. 700 b. 600 c. 500 d. 200
10. Bukod sa Mindanao isa pang lugar sa Pilipinas na hindi nasakop ng mga Espanyol.
a. Sulu b. Tawi-tawi c. Palawan d. Y-Ami
17
III. Panuto : Sagutin ang mga hinihingi sa bawat katanungan.
1. Sa iyong palagay, tama ba ang ginawa ni Raja Kolambo na makipagkaibigan at makipagsandugo kina Magellan? Bakit?
_____________________________________________________________
_______________________________________________________________
2. Ano ang pinakapangunahing layunin ng pananakop ng ng mga Kastila sa bansa? Pangatwiran.
____________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
3. Bakit mabilis na nasakop ng mga Espanyol ang Pilipinas? Ipaliwanag.
_____________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Anong rehiyon sa Pilipinas ang bukod tanging lugar sa bansa na hindi nasakop ng mga Espanyol?
_____________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
18
5. Sa iyong palagay malaki ba ang naging epekto sa kultura at tradisyon ng mga Pilipino ang panananakop sa bansa ng mga espanyol? Magbigay ng halimbawa.
_____________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
IV. Panuto: Isa-isahin ang mga hinihingi sa bawat katanungan.
1-5 Pangalan ng barko na ginamit nina Magellan sa paglalayag at ano ang nangyari sa mga ito sa kanilang paglalakbay.
1. _____________________________________________________________________
2. _____________________________________________________________________
3. _____________________________________________________________________
4. _____________________________________________________________________
5. _____________________________________________________________________
6-8 Layunin ng Spain sa kanilang pananakop sa bansa.
6. _____________________________________________________________________
7. _____________________________________________________________________
9-10 Misyonerong huling dumating sa bansa sa panahon ng pananakop ng mga Kastila.
9. _____________________________________________________________________
10. _____________________________________________________________________
19
Aralin 7
ANG ESPANYA SA KANYANG PANANAKOP
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Sinu- sino kaya ang mga kabilang sa ekspedisyon ni Magellan? Kilala mo ba sila? Ang mga sumusunod na mga titik sa gawing kaliwa ay may kaukulang simbolo. Ilagay sa patlang ang titik na katapat ng simbulo upang mabuo ang mga sagot.
1. _ _ _ _ _ _ _ _ ? ! B Ō - ! 2
2. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ! ? 2 ! B 2 Ō ? : W 2 Ō -
3. _ _ _ _ _ _ _
? Ō B X ?
4. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 Ō - B -
B . 2 = ? 2
20
2A
Ō N
T
!S
?E
Q
F
= G
. R
:L
Layunin:
1. Makilala ang mga mananakop na Espanyol sa Pilipinas2. Madama ang pagiging tunay na palakaibigan ng mga Pilipino3. Maisa-isa ang hangarin ng mga Espanyol sa pagsakop sa Pilipinas.
II. Panuto : Sagutin ang mga hinihingi sa bawat katanungan.
1. Sinong ang Hari ang nagbigay suporta sa ekspedisyon ni Magellan?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Paano tinanggap nina Raha Kulambo ang pangkat nina Magellan?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang naging ipekto ng Labanan sa Mactan sa pagitan ni Lapu-Lapu at Magellan sa kasaysayan.__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Ano ang gustong ipahiwatig nina Lapu-lapu sa paglaban nila kina Magellan. __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Ipaliwanag ang kahalagahan ng paglalakbay ni Magellan sa kasaysayan ng daigdig.__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
21
III. Panuto: Punan ng tsart ng mga kinakailangang impormasyon, ukol sa Ibat-ibang ekspedisyon na ipinadala ng Espanya sa Pilipinas sa hangaring masakop ito.
EKSPEDISYON
TAON NG EKSPEDISYON
NAMUNO KINALABASAN
1.
2.
3.
4.
5.
22
IV. Panuto: Bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Isang manlalakbay mula sa Venetia, Italy na nakapamuhay sa China at nagpatunay ng kagandahan ng Asya.
A. Bartolomew Diaz
B. Ferdinand Magellan
C. Marco Polo
D. Sebastian Elcano
2. Italyanong nagsulat ng makasaysayang paglalayag ni Ferdinand Magellan.
A. Antonio Pigafetta
B. Marco Polo
C. Luis de Mendoza
D. Juan Serrano
3. Manlalakbay na Portugese na naglayag sa ilalim ng bandila ng Spain mula Europa hanggang Asya.
A. Gaspar de Quezada
B. Ferdinand Magellan
C. Juan Serrano
D. Juan de Cartagena
4. Noong _____________ng aksidenteng napadpad ang grupo ni Magellan sa Pulo ng Homonhon.
A. March 14, 1521
B. March 15, 1521
C. March 16, 1521
23
D. March 17, 1521
5. Pangalang ibinigay ni Magellan sa Pilipinas.
A. Ma’yi
B. Archipelago of San Lazaro
C. Las Islas Filipinas
D. Pearl of the Orient Seas
6. Matapang na pinuno ng Mactan na Nakipaglaban sa pangkat ni Magellan.
A. Raha Kulambu
B. Lapu-lapu
C. Raha Siagu
D. Raha Humabon
7. Kauna-unahang Cebuanong Pilipino na naging Kristiyano.
A. Raha Humabon
B. Raha Tupas
C. Raha Siagu
D. Raha Kulambu
8. Namuno sa pangkat ng mga Espanyol na ipinadala sa Maynila.
A. Juan de Salcedo
B. Luis Enriquez
C. Martin de Goiti
D. Felipe de Salcedo
24
9. Kailan nasakop ng mga Espanyol ang Maynila?
A. May 18, 1571
B. May 19, 1571
C. May 20, 1571
D. May 21, 1571
10. Ipinahayag ni ___________ang Maynila bilang bagong kabisera ng Pilipinas.
A. Haring Felipe II
B. Miguel Lopez de Legazpi
C. Martin de Goiti
D. Felipe de Salcedo
25
V. Panuto : Sagutin ang mga hinihingi sa bawat katanungan.
1. Anu-ano ang mga dahilan ng mabilisang pagsakop ng Espanyol sa Pilipinas? Ipaliwanag__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. Kung ikaw si Raha Kulambu, paano mo tatanggapin ang grupo ni Magellan bilang panauhin?__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
26
Aralin 8
KRISTIYANISMO AT PANANAKOP
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Hanapin ang mga mahahalagang pangalan/salita na nakatala sa ibaba sa loob ng pinagsama-samang letra at lagyan ito ng kahon. Ito’y maaaring nasa direksyong pataas, pababa, pahalang o pabalik. Ibigay ang kahulugan ng mga salita o naiambag ng mga taong nakatala sa ibaba
1. KATOLISISMO2. ESPANYOL3. LEGAZPI4. RECOLETOS5. MAYNILA6. LEYTE7. KOLONYAL8. MISYONERO9. RELIHIYON
II. Panuto: Ipaliwanag ang mga sumusunod na katanungan.
1. Ano ang Kristiyanismo? Ipaliwanag__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
27
K I P Z A G E L C MA K R A M L M K W GT R E L I H I Y O NO Y C A L E S A E OL Q O F T E Y M H PI U L Y D I O A U HS B E S P A N Y O LI L T S F R E N K LS G O D G D R I A WM D S K Y A O L S FO K O L O N Y A L U
LAYUNIN:
1. Malaman ang pinagmulan ng katolisismo sa Pilipinas.2. Madama ang tunay na diwa ng kristiyanismo.3. Matiyak ang tunay na layon ng mga Espanyol sa pagpapalaganap ng kristiyanismo.
2. Ano ang iyong reaksyon tungkol sa pagpapalaganap ng Espanyol ng Katolisismo sa Pilipinas? Ano ang ipekto ng Kristiyanismo sa pag-unlad ng kulturang Pilipino? __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Makatwiran ba ang ginawang parusa ng mga Espanyol sa mga Pilipinong nagsasagawa ng lihim na seremonya at ritwal bilang dating paniniwala?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
III. Panuto: Sa loob ng kahon, gumuhit ng isang pamayanan na nagpapakita ng uri ng relihiyong umiiral noon, bago pa dumating ang mga Espanyol sa Pilipinas. Gawing makulay at kaakit-akit ang iguguhit.
28
Layunin:
1. Matiyak ang mga paraang ginamit ng mga Kastila sa pananakop sa Pilipinas
2. Maihambing ang pagkakaiba ng pamamahala noon at ngayon
3. Madama ang tunay na pagpapakasakit ng mga Pilipino sa panahon ng mga kastila.
Aralin 9BALANGKAS AT PAMAMARAAN NG PANANAKOP
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Ibigay ang nilalaman ng balangkas ng pamahalaang kolonyal ng Espanya sa Pilipinas. Suriing mabuti.
29
II. Panuto: Ang mga sumusunod ay may kaugnayan sa balangkas ng pamahalaang kolonyal ng Espanyol. Ipaliwanag ang pangunahing tungkulin / gawain ng bawat isa.
1. Viceroy ng Mexico-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Gobernador- Heneral-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Royal Patron-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Royal Audiencia-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Residensya-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
30
6. Alkalde Mayor-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
7. Visitador-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
8. Gobernadorcillo-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
9. Cabildo-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
10. Cabeza de Barangay-____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
31
III. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Pag-isipang mabuti.
1. Paghambingin ang pamahalaang Espanya at pamahalaan sa kasalukuyan.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Ipaliwanag ang sistema ng kalakalan sa Pilipinas sa ilalim ng pamumuno ng Espanya.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Nakatulong ba ang Obras Pias sa pag-unlad ng kalakalan sa Pilipinas? Bakit?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Bakit hindi lubusang itinuro ng Espanyol ang kanilang wika sa mga Pilipino?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Bakit ang gobernadorcillo ang tanging posisyong pinagkaloob ng mga Espanyol sa mga Pilipino?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
32
IV. Panuto: Piliin sa hanay B ang katawagang tumutukoy sa hanay A. isulat ang titik bago ang bilang
HANAY A
___ 1. Tumutukoy sa pagtatatag ng isang tribunal na mula sa bawat bayan na binubuo ng limang pinunong ihahalal sa apat na taong panunungkulan.
___ 2. Kalakalan ng Pilipinas at Mexico.
___ 3.Samahang panrelihiyon na nangangasiwa sa Obras Pias.
___ 4. Pagbubuwis.
___ 5. Sapilitang pagtatrabaho ng mga kalalakihan sa Pilipinas.
___6. Sapilitang pagbili ng pamahalaan sa mga produkto ng mga magsasaka.
___ 7. Sistema ng pamamahala ng mga lupain.
___ 8. Taga-usig na ipinadala ng hari o viceroy ng Mexico sa Pilipinas.
___ 9. Tanging hukuman na sumisiyasat sa naging panunungkulan ng Gobernador-heneral at ng iba pang opisyal.
___ 10. Pinakamataas na pinuno ng pamahalaang Espanyol.
HANAY B
a. Cofradias
b. Batas maura
c. Polo y servicio
d. Kalakalang galyon
e. Visitador
f. Gobernador- heneral
g. Residencia
h. Encomienda
i. Bandala
j. Tributo
k. Viceroy
33
V. Panuto: Isulat sa Freedom Wall na nasa ibaba ang iyong saloobin ukol sa sapilitang pagtatrabaho na pinairal ng pamahalaang kolonyal ng Espanya sa Pilipinas. Maging malaya sa iyong kaisipan.
34
FREEDOM WALL
Aralin 10
MGA SALIK SA PAGSILANG NG NASYONALISMONG PILIPINO
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Marami ring Pilipino ang nagpahayag ng kanilang saloobin sa paniniil ng mga Espanyol at ito ay ipinakita nila sa pamamagitan ng tuwirang paglaban. Tingnan ang nasa ibabang gawain. Pagsunud-sunurin ang mga pag-aalsang ginawa ng mga Pilipino upang salungatin ang mga pang-aabuso ng mga Espanyol. Lagyan ng 1-13 na bilang sa loob ng oval ang bawar isa.
35
LAYUNIN:
1. Maipaliwanag ang sanhi ng pagsibol ng nasyonalismo sa bansa2. Madama ang ginawang pagpapakasakit ng ating mga bayani upang magkamit ang
kalayaan ng mga Pilipino.3. Mapahalagahan ang diwa ng Nasyonalismong Pilipino.
Juan Palaris
Maniago
Diego Silang Dagohoy Tapar
Tamblot Basi Malong
Magalat
Apolinario dela Cruz Bankaw
Lakandula
II. Panuto: Lagyan ng (T) kung ang pangungusap ay nagpapahayag ng tamang kaisipan at (M )kung ito ay mali.
__________ 1. Nasakop din ng mga Olandes ang Pilipinas.
__________ 2. Nasakop ng Portugal ang Pilipinas.
__________ 3. Sumibol ang damdaming makabayan noong panahon ng Nasyonalismo sa Europa.
__________ 4. Ang pagsuko ni Antonio Rojo kay Gen. Draper ang kauna-unahang pagkatalo ng Espanyol laban sa dayuhan.
__________ 5. Sagana sa hilaw na sangkap ang Pilipinas kaya marami ang naghahangad na sakupin ito.
__________6. Muslim ang nanguna sa pakikidigma sa mga dayuhan.
__________ 7. Ang sekularisasyon ay isang hangaring maka Pilipino.
__________ 8. Ang kaisipang liberal ay malayang kaisipan.
__________ 9. Nakinabang din ang mga Pilipino sa pagbubukas ng SUEZ CANAL.
__________ 10. Matagumpay ang pag-aalsa ng mga Pilipino sa Cavite noong 1872 .
36
III. Panuto: Isulat sa diagram ang pagkakaiba ng paring Sekular at Regular.
SEKULAR REGULAR
37
IV. Panuto: Bigyan ng kasagutan ang mga sumusunod na katanungan.
1. Anu- ano ang mga salik na nakatulong sa pagsibol ng nasyonalismong Pilipino? Magbigay ng lima___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Ano ang pangunahing naging epekto ng pagbubukas ng Pandaigdigang Kalakal sa ekonomiya ng Pilipinas?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang dahilan ng kamatayan ng tatlong pari? Ibigay ang naging epekto nito sa mga Pilipino.___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Ano ang Sekularisasyon? Bakit ito nagsilbing tagapagtanggol ng mga pilipinong pari?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Sino si Gob. Hen Carlos Maria dela Torre? Ipaliwanag ang papel na ginampanan niya sa mga Pilipino.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
38
Aralin 11
PAGSIBOL NG NASYONALISMONG PILIPINO
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Bilugan ang titik ng tamang kasagutan sa bawat tanong1. Tawag sa mga Espanyol na isinilang sa Spain na nanirahan sa Pilipinas. a.Mestiso b. Insulares c. Peninsulares d. Inunsulares
2. Isang kilusan ng mga Pilipino na gumamit ng panulat at papel sa pagtuligsa sa mga Kastila.
a. Liberista b. Propaganda c. La Liga d. El Filipina
3. Nobela ni Dr. Jose Rizal na tumatalakay sa sakit ng lipunan noong panahon ng mga Kastila.
a. Mi Ultimo Adio b. Noli Me Tangere c. Por Madrid d. El Filibusterismo
4. Siya ang mgay patnugot ng kauna-unahanang dyaryong tagalong. a.Marcelo H. del Pilar b. Mariano Ponce c. Graciano Lopez Jaena d. Jose Rizal
5. TInaguriang “Ama ng Rebolusyong Pilipino” na hinatulan ni Aguinaldo ng kamatayan a.Apolinario Mabini b. Antonio Luna c. Emilio Jacinto d. Andres Bonifacio
6. Gob. Heneral na nagpadakip at nagpatapon kay Jose Rizal sa Dapitan a. Gob. Hen. Eulogio Despujol b. Gob. Hen. Carlos dela Torre c. Gob. Hen. Jose Anda d. Gob. Hen. Clavio Adan
7. Kilala sa tawag na “Tandang Sora” na nagpatuloy at tumulong sa mga Sugatang Katipunero
a.Gabriela Silang b. Magbanua c. Mechora Aquino d. Gregoria de Jesus
8. Siya ang kauna-unahang nagtatag ng magazine sa La Solidaridad a. Graciano Lopez Jaena b. Apolinario Mabini c. Antonio Luna d. Emilio Jacinto
39
9. Pangalan ng samahan ni Aguinaldo na nagnanais na palitan ang katipunan bilang sistema ng pamahalaan
a. La liga b. Magdalo c. Magdiwang d. El Katipunero
10. Miyembro ng Magdalo na tumutol sa pagkakaluklok kay Andres Bonifacio bilang director ng Interyor
a. Jose del Rosario b. Daniel Tirona c. Placido Martinez d. Jose Elises
II. Panuto : Sagutin ang mga hinihingi sa bawat katanungan.
1. Ano ang naging salik ng pagsibol ng nasyonalismo sa bansa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________2. Sa panahon ng mga Espanyol ano-anong bansa ang nagtangkang sumakop sa Pilipinas at sino-sino ang namuno sa kanila? Magbigay ng apat.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Ano ang dahilan kung bakit hindi nagtagal ang panankop ng mga Ingles sa Pilipinas?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Ibigay ang mga dahilan ng pagproprotesta ng mga Pilipino laban sa mga kastila? Magbigay ng lima.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
40
5. Sa anong dahilan kung bakit maraming dayuhan ang nagtatangkang sakupin ang Pilipinas?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
III. Panuto: Magbigay ng mga salitang may kaugnayan sa salitang nasyonalismo at ilagay ang mga ito sa mga kahon na nasa ibaba
41
NASYONALISMO
Aralin 12
PATULOY NA PAKIKIBAKA NG MGA PILIPINO
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Sagutin ang hinihingi ng bawat katanungan .Ilagay ang kasagutan sa patlang bago ang tanong
_____ 1. Siya ang Namuno sa pag-aalsa sa Pangasinan laban sa mga kastila,kung saan sa pamumuno niya ay napatay nila ang gobernador sibil sa nasabing lugar.
_____ 2. Pinangunahan niya ang pagkakaroon ng sekularisayon ng mga parokya.
_____ 3. Heneral ng Britanya na nag-utos kay Arsobispo Antonio Rojo na isuko na ang Maynila, at kung hindi niya ito gagawin ay bobombahin nila ang Intramuros.
_____ 4. Namuno sa pag-aalsa laban sa mga Espanyol na sinasabing pinakamahaba sa lahat ng pag-aalsa na naganap sa bansa sa panahong iyon.
_____ 5. Ito ang dahilan kung bakit nag-alsa sina Diego Silang at Jua Palais laban sa mga Kastila.
_____ 6. Bansag kay Apolinario dela Cruz na tubong Quezonna nagtatag ng Cofradia de San Jose
_____ 7.Gobernador Heneral na naghatol ng kamatayan sa tatlong paring martir, GOMBURZA.
_____ 8.Isa sa tatlong paring martir na nanguna sa isang demonstrasyon ng mga mag-aaral laban sa mga kastila kaya nakulong ng dalawang buwan.
_____ 9.Mahistrado ng Audiencia na nagtungo sa Pampanga upang ideklara sa kanyang sarili na siya na ang bagong Gobernador Heneral ng bansa.
_____ 10.Naging inspirasyon ng mga Pilipino upang magising ang damdaming nasyonalismo at mag-alsa laban sa mga mananakop sa pamamgitan ng dalawang nobela na kanyang naisulat.
42
II. Panuto : Ibigay ang kahulugan ng mga sumuisunod
1. Bandala
2. Audiencia
3. Merkantilismo
4. Dekreto
5. Tributo
6. Viceroy
7. Indio
8. Polo Y Servicio
9. Liberismo
10. Sekular
III. Panuto : Ibigay ang tinutukoy ng mga sumusunod na katanungan.
1. Ano ang ibig sabihin ng acronym na KKK?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Buong pangalan ng pambansang bayani ng bansa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
43
3. Sinisimbolo ng walong sinag sa watawat ng bansa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Anong Layunin sa pagkakatatag ng kilusang propaganda?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Isa-isahin ang miyembro ng mga propagandista na ipinagpatuloy ang laban sa Espanya sa bahagi ng Europa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Panuto: Gumawa ng isang tula na nagpapakita ng iyong pagiging makabayan o pagmamahal sa tinubuang bayan.
44
V. Panuto: Gumawa ng isang sanaysay tungkol sa sakit ng lipunan na nararanasan natin ngayon at paano ka makaktulong sa pagb ibigay ng solusyon.
45
VI. Panuto : Ibigay ang hinihingi ng mga sumusunod na katanungan.
1. Ipaliwanag ang layunin ng kumbensyon sa Tejeros nina Aguinaldo at Apolinario
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Ang dahilan ng pamahalaan ni Aguinaldo upang ipapatay si Bonifacio?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang sinasad sa kasunduan sa Biak na bato?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Ano ang dahilan kung bakit ang America ay pumasok sa bansa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Sinu - sino ang lumagda upang mapagtibay ang konstitusyon sa Biak na bato?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
46
Aralin 13
PAMAHALAANG KOLONYAL
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Lagyan ng (T) kung ang sinasaad na pahayag ay makatotohanan at (M)naman kapag itoy di - makatotohanan.
__1. Gobernadorcillo ang tawag sa pinakamataas na pinuno ng pamahalaaang Espanyol, samantalang ang pinakamababa naman ay ang cabeza de baranggay.
__2. Sa larangan ng edukasyon, ang wikang Espanyol ang pinakamahlagang aralin na itinuturo ng mga Espanyol sa mga Pilipino.
__3. Ang Colegio de San Juan de Letran ang kimikilalang pinakmatandang paaralan para sa mga lalaki.
__4. Noon pa man ay magkasama ng nag-aral ang mga babae at ang lalaki sa iisang paaralan.
__5. Gobernador Heneral ang siyang nagsilbing tagapangulo ng Royal Audiencia.
__6. Walang kakayahan ang simbahan noon na magtatag ng mga parokya kahit pa control nila ang pamahalaan.
__7. Ang mga arsobispo at Obispo ay siyang pumapalit sa sa mga namamatay na Gobernador Heneral.
__8. Si Padre Francisco Blancas de San Jose ang kauna-unahang sumulat ng Baralilang Pilipino.
__9. Ang Bamboo Organ na nasa Laspiñas ay ipinagawa ni padre Diego Cerra noong 1818.
__10. Mas higit ang kapangyarihan na ipinagkaloob ng Hari ng Espanya saGob.Heneral kaysa sa obispo sa larangan ng pagpapatakbo ng pamahalaan.
47
II. Panuto: Gumuhit ng isa sa mga bandila ng katipunan at tukuyin kung sino ang nagdisenyo o gumawa nito at kung ano ang naging kontibusyon niya sa Katipunan.
48
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
III. Panuto: Pagsunud-sunurin ang mga namumunong pamahalaang kolonyal sa bansa ayon sa kapangyarihan nito, at ilagay sa unang kahon sa itas ang may pinakamalawak ang kapangyarihan..
Cabeza de baranggay
Cabildo
Gobernador Heneral
Gobernadorcillo
Alcalde mayor
49
IV. Panuto : Gumawa ng grap na bumubuo sa ating pamahalaan na umiiral sa ngayon , simulan sa president hanggang kapitan.
50
V. Panuto: Sagutin ang hinihingi sa bawat katanungan .Ilagay ang kasagutan sa patlang bago ang tanong
____1. Tagausig na ipinadala ng hari ng Spain Upang magsiyasat sa pagaaway nina Gob.Hen. Niñio de Tabora at ng Royal Audiecia.
____2. Ang tanging hukuman na sumisiyasat sa naging panunungkulan ng Gob.Hen at ng ibang opisyal sa bansa.
____3. Tawag sa mga lalawigan na pinamumunuan ng isang Alkalde Mayor
____4. Sila ang namumuno sa mga pueblo o bayan sa isang lalawigan
____5. Siya ang pinakahuling Gob.Hen. sa bansa, sa ilalim ng pamahala ng Kastila.
____6. Ano ang tawag sa pinakamataas na huluman sa bansa na ang namumuno ay Gob.Hen.
____7. Taon ng unang itayo ang Unibersidad ng Santo Tomas sa bansa.
____8. Tawag sa mga pook na di pa ganap na nasasakopat pinamumunuan ng isang Corregidor na kadalasay isang opisyal ng hukbo.
____9. Isang uri ng paaralan para sa mga kababaihan, na kung saan binubuo ito ng paaralan at bahay tirahan.
____10. Taon kumg kalian nagsimulang palitan ang mga namamatay na Gobernador Heneral.
51
VI. Panuto : Kilalanin ang larawan ng mga sumusunod na bayani.
_______________ _______________ _______________
______________ ________________ ________________
_________________ _________________ ________________
_________________
52
Aralin 14
ANG KILUSANG PROPAGANDA
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Kilala mo ba ang mga bayaning Pilipino? Ilan sa kanila ang kilala mo? Buuin ang mga sumusunod na pangalan ng mga bayani na nanguna sa kilusang propaganda sa pamamagitan ng paglalapat ng katumbas na letra ng alpabeto.
A. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _1 14 20 15 14 9 15 12 21 14 1
B. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _4 18 10 15 19 5 18 9 26 1 12
C. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _13 1 18 9 1 14 15 16 15 14 3 5
D. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _13 1 18 3 5 12 15 8 4 5 12 16 9 12 1 18
E. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 7 18 1 3 9 1 14 15 12 15 16 5 26 10 1 5 14 1
F. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _10 15 19 5 13 1 18 9 1 16 1 14 7 1 14 9 2 1 14
53
LAYUNIN:
1. Matukoy ang dalawang anyo ng nasyonalismo sa Pilipinas
2. Mapahalagahan ang tunay na diwa ng nasyonalismong Pilipino.
3. Maipaliwanag ang kahulugan ng dalawang anyo ng nasyonalismo.
II. Panuto: Punan ang CHART.
SAMAHAN TAGAPAGPATATAG LAYUNIN
1. Kilusang Propaganda
2. La Liga Filipina
III. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan
1. Bakit itinuturing na mahalagang yugto sa kasaysayan ng Pilipinas ang bitay sa mga paring GOMBURZA?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
54
2. Ano ang pagkakaiba ng Peninsulares at Insulares?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang nagbigay daan sa mga ilustrado upang magtatag ng kilusang propaganda?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Anong stratehiya ang ginamit ng mga pinunong Pilipino upang makamtan ang ilan sa kanilang karapatan sa mga Espanyol?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Anu- ano ang mga layunin ng La Solidaridad? Sino ang unang hinirang na patnugot nito?___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
55
Aralin 15ANG KATIPUNAN
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
ANG KATIPUNAN
PAGSASANAY
I. Panuto: Sa kabila ng pagkakabuwag ng kilusang propaganda, hindi pa rin nawalan ng pag-asa ang mga Pilipino na bumuo ng samahang katipunan.
Alin sa katangian ng mga Pilipino ang nagpapatibay ng kanilang damdamin upang magsilbing daan sa marami pang adhikain sa bayan. Pumili ng lima (5) katangian ng mga bayaning Pilipino sa loob ng kahon. Bigyan ng paliwanag ang iyong napili.
56
Marangal Magiting Matiyaga
Matiisin Matapat Matulungin
Matapang Nakikiisa Maka-Diyos
Layunin:
1. Matukoy ang mga layunin ng pagtatatag ng katipunan2. Makilala ang mga bayaning nagpasimula ng katipunan.3. Madama ang mga pagpapagal ng mga bayani ng ating bansa.
1.___________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.___________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.___________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.___________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5.___________
________________________________________________________________________
57
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
II. Panuto: Hanapin sa loob ng kahon ang mga salita o pangalan na magbibigay katuturan sa mga pangungusap. Isulat sa patlang ang tamang sagot.
1. Bago pa man dinakip si____________ at ipinatapon sa Dapitan ay unti unting humihina ang Kilusang Propaganda.
2. Ang tawag sa mga kasapi ng KKK ay ______________.
3. Si Emilio Jacinto ay kilala bilang_________________.
4. Ang ___________ ay nagsusuot ng pulang maskara at laso na may berdeng linya sa gilid.
5. Si ___________ay kilala sa taguring “ Ina ng Katipunan”.
6. Si Trinidad Tecson ay ginawaran ng katungkulan na ________________ sa katipunan.
7. Ang tagapag-ingat ng mga kasulatan at dokumentong may kaugnayan sa katipunan ay si _____________.
8. Si Heneral Pio del Pilar ay gumamit ng watawat na may _____________, bawat sulok ay may titik K sa gitna ng trianggulo at may bundok na nasa tuktok ay sumisikat na araw.
9. Noong__________ gumawa ang katipunero ng bagong watawat.
10. Si______________ ang kauna-unahang babae na naging kaanib sa katipunan.
58
Jose Rizal Katipunero kawal
Marina Santiago Gregoria de Jesus Melchora Aquino
Trinidad Tecson Bayani Marso 17, 1897
Utak ng Katipunan Trianggulong nakaturo Antinio Luna
III. Panuto: Sagutin ang mga katanungan. Bigyan ng maikli ngunit mabisang pagpapaliwanag.
1. Bakit naging kasagutan ang pagkakatatag ng katipunan sa naging kabiguan ng mga propagandista?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Anu- ano ang mga pangyayaring nakaimpluwensiya ng malaki samga Pilipino upang itatag ang katipunan?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Sinu-sino ang mga pangunahing ng katipunan? Magbigay ng apat nalayunin ng katipunan.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Ano ang dahilan ng pagtutol ni Daniel Tirona sa pagkakahalal kay Bonifacio bilang Director ng Interyor ng Katipunan sa Tejeros Convention?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Ano ang naiambag ng mga kababaihang kaanib sa Kilusang Katipunan?Ipaliwanag.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
59
IV. Panuto: Gumupit ng larawan ng isa sa mga bayaning Pilipinoat idikit ito sa gitna ng kahon na nasa ibaba. Matapos makagupit, ay isulat ang talambuhay nito.
60
_________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Aralin 16
EKONOMIYANG KOLONYAL
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Bilugan ang titik ng tamang kasagutan sa bawat tanong
1. Tawag sa sapilitang pagtatrabaho na tumatagal ng 40 araw na walang kabayaran a. Polo Y Servicios b. Monopolyo sa Tabacco c. Polo Y Royal d. Servicio de
Libre
2. Tumutukoy sa ibinabayad ng buwis ng bawat pamilyang Pilipino sa halagang reales o piso. a. Falla b. Bandala c. Tributo d. Maura
3. Sistema ng pamamahala ng mga lupain at pagbubuwis ng gma taong naninirahan ditto. a. Monopolyo b. Feudal c. Encomienda d. Maura
4. Ang kalakalang ______ ay tawag sa kalakalan sa pagitan ng Pilipinas at Mexico a. Galyon b. Publiko c. Acapulco d. Mehiko
5. Tawag sa pagbabayad ng salapi upang hindi mapasama sa pagtatrabaho ng mga Polista a. Bandala b. Falla c. Tributo d. Maura
6. Komersyal na Bangko noong 1594 na naitatag sa panahon ng kalakalang Galyon a.Bangko España b. Bangko Filipina c Real Companio d. Obras Pias
7. Si Gob. Heneral______ ang nagturo na makabagong paraan ng pagtatanim sa mga Pilipino
61
Layunin: 1. Matukoy ang sistemang kolonyal na umiral sa bansa. 2. Mapahalagahan ang naiambag ng mga kastila sa ating ekonomiya. 3. Makita ang ipekto sa buhay ng pagkakaroon ng ekonomiyang kolonyal para
sa mga Pilipino.
a.Ciriaco Gonzales b. Jose Basco Y Vargas
c. Francisco dela Cuesta d. Lino de Espelata
8. Taon kung kalian binuwag ang kalakalang galyon.a. Sept. 25, 1812 b. Sept. 24, 1813 c. Sept. 25, 1813 d. Sept. 24, 1812
9. Sapilitang pagbili ng pamahalaan sa mga produkto ng mga magsasakang Pilipinoa. Maura b. Bandala c. Falla d. Tributo
10. Ang Encomendero ang siyang namamahala sa paniningil ng buwis sa mga. a. Magsasaka b. Haciendero c. Alipin d. Insulares
II. Panuto : Ipaliwanag ang mga sumusunod.
1. Anong ang naging ipekto Polo Y Servicio sa buhay ng mga Pilipino?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Ano sa ang nagging ipekto ng panankop ng Kastila sa ekonomiya ng bansa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang naging epekto ng Kalakalng Galyon sa bansa?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
62
4. May naitutulong ba ang pagbubuwis sa ating bansa? Ipaliwanag.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Bilang isang mag-aaral, ano ang maitutulong mo sa pag-unlad n gating ekonomiya?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
63
Aralin 17
ANG PAGWAWAKAS NG PAGHAHARI NG ESPANYA
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
PAGSASANAY
I. Panuto: Magbigay ng mga salita na nauugnay sa salitang nasa ibaba.
64
LAYUNIN:
1. Matukoykung paano nagwakas ang paghahari ng Espanya sa Pilipinas.2. Mabatid ang papel na ginampanan ni Dr. Jose Rizal sa pagyabong ng nasyonalismo
sa bansa.3. Madama ang mga sakripisyong ginawa ng ating pambansang bayani upang makamit
ang kalayaan ng mga Pilipino.
II. Panuto: Sa bawat sinag ng araw sa ibaba, ilagay ang walong lalawigan na unang nag-alsa sa mga Kastila.
65
HIMAGSIKAN
III. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod nakatanungan sa ibaba sa pamamagitan ng mga gabay na titik. Isulat ang sagot sa patlang.
__________________ 1. Sinong TP ang naging daan upang mabunyag ang katipunan?
66
__________________ 2. Sinong H ang pinagkwentuhan ni Patiño ng tungkol sa
Katipunan?
__________________ 3. Saang FS ikinulong ang mga nahuling kasapi ng Katipunan?
__________________ 4. Sinong EA ang pinuno ng grupong Magdalo?
__________________ 5. Sinong DT ang tumutol maging Director ng Interyor si
Bonifacio?
__________________6. Sinong PP ang namagitansa alitan ng mga Pilipino at ng
Pamahalaang Espanyol?
_________________ 7. Sinong GD ang nagbigay ng babala sa mga Espanyol upang
sumuko?
___________________8. Anong B ang nangangahulugan ng pagpagil ng pagpasok sa
siyudad?
___________________9. Sinong ARB ang sumulat at bumasa ng pagpapahayag ng
Kasarinlan ng Pilipinas.
___________________10. Anong SB ang isinulat ni Felipe Calderon?
IV. Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot sa sasumusunod na katanungan. Isulat sa patlang ang titik ng tamang sagot.
1. Itinatag ni Pang. Aguinaldo ang Republika ng Biak na Bato.
67
a. Hulyo 1897b. Agosto 1897
c. Setyembre 1897d. Oktubre 1897
2. Sinong Amerikano ang humimok kay Aguinaldo na pumanig sa kanilang grupo?
a. George Deweyb. Heneral Spencer Prattc. Gob. Gen. Jaudenesd. Almirante Montojo
3. Kailan opisyal na ipinahayag ng Espanyol ang kanilang pagsuko sa Amerikano at Pilipino?
a. July 24, 1898b. July 25, 1898c. July 26, 1898d. July 27, 1898
4. Kailan idineklara ang kalayaan ng Pilipinas?
a. Hunyo 11, 1898b. Hunyo 12, 1898c. Hunyo 13, 1898d. Hunyo 14, 1898
5. Sino ang nahalal na pangulo ng Kongreso sa Malolos?
a. Gregorio Aranetab. Felipe Calderonc. Benito Legardad. Pedro Paterno
68
V. Panuto: Alam mo ba ang liriko ng ating pambansang awit? Sa ibaba makikita ang mga guhit. Isulat sa guhit ang ating pambansang awit.
_________________________________
Sinulat ni:_______________________
Himig ni:________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
69
Aralin 18.
ANG DIGMAANG PILIPINO-AMERIKANO
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
PAGSASANAY
I. Panuto: Bigyan ng kahulugan/ salita ang bawat titik ng salitang AMERIKA batay sa iyong pananaw. Pag-isipang mabuti.
A-________________________________________________________________________
M-________________________________________________________________________
E-________________________________________________________________________
R-________________________________________________________________________
I-________________________________________________________________________
K-________________________________________________________________________
70
LAYUNIN:
1. Matukoy ng tunay na hangarin ng mga Americano sa Pilipinas.2. Maipaliwanag ang sinapit ng mga Pilipino sa kamay ng mga Amerikano.3. Madama ang pagiging matatapang ng mga Pilipino upang muling makamit ang
kalayaan
A-________________________________________________________________________
II. Panuto: Ibigay ang sanhi at bunga ng Digmaang Pilipino- Amerikano mula 1901-1903. Isulat sa loob ng tsart ang iyong sagot.
SANHI BUNGA
71
III. Panuto: Hanapin sa hanay B ang tugmang kasagutan sa Hanay A. isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang
HANAY A HANAY B
_____1. Kasunduang naging dahilanng pagwawakas ng digmaang Espanyol- Amerikano.
_____2. Nagsampa ng kaso kay Aguinaldo Tungkol sa pagkakaaresto at pagkakabilanggo ng 5 Amerikano.
72
_____3. Naging unang Amerikanong Gobernador Militar sa Pilipinas.
_____4. Sundalong Amerikano na nagpapatrolya sa lugar nang mangyari ang palitan ng putok
_____5. Sundalong Pilipino na alalay ni Antonio Luna.
_____6. Namuno sa Digmaang Pilipino- Amerikano sa Ilo-ilo.
_____7. Pilipinong heneral na huling sumuko sa mga Amerikano.
_____8. Naging dahilan ng pagwawakas ng unang Republika ng Pilipinas.
_____9. Namuno sa pagsalakay sa mga Amerikano na nasa Binondo at Tondo.
_____10. Ipinalit kay Apolinario Mabini bilang Pangulo ng Gabinete.
a. Heneral Elwell Otis
b. Treaty of Paris
c. Colonel Frederick Funston
d. Wesley Meritt
e. Antonio Luna
f. Martin Delgado
g. Pedro Paterno
h. Wiilie Grayson
i. Simeon Ola
j. Colonel Francisco Roman
IV. Panuto: Sagutin ang mga katanungan.
1. Paano nagsimula ang digmaang Pilipino- Amerikano?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Saan saang lugar lumaganap ang digmaang Pilipino- Amerikano?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Paano nilabanan ng mga Pilipino ang pangkat ng mga Amerikano?
73
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Sino ang pumatay kay Hen. Antonio Luna?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Anu- ano ang naging bunga ng digmaan?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Aralin 19
ANG PAMAMAHALA NG AMERIKA SA PILIPINAS
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
74
LAYUNIN:
1. Masuri ang nakatagong layunin ng mga amerikano sa ating bansa 2. Matukoy ang kalagayan ng pamahalaang Commonwealth sa Pilipinas sa ilalim ng
pamahalaan ng America3. Madama ang tunay na kalayaan ng bansa sa kasalukuyan
PAGSASANAY
I. Panuto: Ilagay sa loob ng bilog ang pagkakaiba at ang pagkakahalintulad ng pamahalaang sibil at pamahalaang militar na itinatag ng mga Amerikano sa Pilipinas.
PAMAHALAANG MILITAR PAMAHALAANG SIBIL
II. Panuto: Bigyan ng maikli ngunit mabisang paliwanag ang mga sumusunod:
1. Komisyong Schurman
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
75
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Komisyong Taft
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Batas Jones 1916
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Batas Hare- Hawes- Cutting
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Batas Tydings- Mc- Duffie
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
6. SALIGANG BATAS 1935
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
76
7. Pamahalaang Militar
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
8. Pamahalaang Sibil
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
9. Pamahalaang Commonwealth
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
10. Benevolent Assimilation
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Panuto: Ibigay ang mga hinihinging impormasyon.
1-3. Mga Patakarang Ipinatupad ng Estados Unidos sa Pilipinas.
1. _____________________________________________________________
2. _____________________________________________________________
3. _____________________________________________________________
77
4-9. Mga Programa ni Pang. Quezon sa panahon ng Commonwealth.
4. _____________________________________________________________
5. _____________________________________________________________
6. _____________________________________________________________
7. _____________________________________________________________
8. _____________________________________________________________
9. _____________________________________________________________
10-15. Mga pagbabagong dulot ng mga patakaran at batas sa iba’t- ibang salik at aspekto ng pamayanang Pilipino.
10. _____________________________________________________________
11. _____________________________________________________________
12. _____________________________________________________________
13. _____________________________________________________________
14. _____________________________________________________________
15. _____________________________________________________________
Aralin 20
ANG PANANAKOP NG JAPAN
Pangalan: ______________________ Petsa: ____________
Taon/Seksyon: __________________ Marka: ___________
78
LAYUNIN:
1. Maisa-isa ang tunay naa hangarin ng mga hapones sa pagsakop sa Pilipinas2. Magbalik tanaw sa karumal-dumal na sinapit ng Pilipinas sa kamay ng mga
Hapones3. Matukoy ang kalagayan ng Pilipinas sa panahon ng ikalawang digmaang
pandaigdig.
PAGSASANAY
I. Panuto: Malaki ba ang naging kaugnayan ng bansang Hapon sa Pilipinas? Isulat sa ibaba ang mga pagbabagong naganap sa Pilipinas sa ilalim ng pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas.
II. Panuto: Isulat sa Loob ng tsart ang iba’t –ibang katangian ng Amerikano at Hapones.
79
III. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
80
AMERIKANO HAPONES
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
1. Bakit nasangkot ang Pilipinas sa ikalawang digmaang pandaigdig?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Anu-ano ang layunin ng mga Hapones sa pananakop sa Pilipinas?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ano ang pagkakaiba ng unang Republika sa ikalawang Republika ng Pilipinas?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Paano pinamahalaan ng mga Hapones ang bansang Pilipinas?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Ano ang kalagayan ng kabuhayan ng mga Pilipino sa kamay ng mga Hapones?
81
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Panuto: Hanapin sa HANAY B ang mga kasagutan sa HANAY A. isulat ang titik ng tamang sagot.
HANAY A
__________1. Depensa sa Bataan.
__________2. Commander ng pwersa ng
ESSAFE sa Bataan.
__________3. Salaping papel ng mga Hapones.
__________4. Pangulo ng Ikalawang republika.
__________5. Pinuno ng HUKBALAHAP.
HANAY B
A. Jose P. Laurel
B. Heneral Edward P. King
C. Luis Taruc
D. Abucay Line
E. Mickey Mouse Money
F. Douglas Mac Arthur
82
V. Panuto: Gumawa ng reaksyon tungkol sa DEATH MARCHna naranasan ng mga sundalong Pilipino at Amerikano sa kamay ng mga Hapones.
DEATH MARCH
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
83
