1- Üniversite Hastanelerinin Finansal Durumu 2- Üniversite

2

Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi

Dünya Sağlık Örgütü sağlığı şöyle tanımlanmıştır:

“Sağlık insanın; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam iyilik halidir.”

Sağlık Nedir?

Türkiye’de Sağlık Hakkı (T.C.Anayasası 56.Madde)

“Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyigeliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin vevatandaşların ödevidir. Devlet herkesin hayatını beden ve ruh sağlığı içindesürdürmesini sağlama; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak,işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıphizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimdeki sağlık vesosyal kurumlardan yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlıkhizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlıksigortası kurulabilir.”

3


Şekil 1. Türkiye Sağlık Sistemindeki Fonların Akış Şeması, (2002)

Kaynak: Atasever M. Türkiye sağlık hizmetlerinin finansmanı ve sağlık harcamalarının analizi, 2014

4


Türkiye’de Sağlık Hizmet Finansmanını Etkileyen Önemli Politikalar-1

Kaynak: Atasever, 2014

Uygulamalar Başlangıç Tarihi Durumu

Hastaların rehin alınma uygulamalarına son verilmesi Ocak 2003 Aktif

Ücretsiz gezici sağlık hizmetleri tüm kırsala yaygınlaştırılması Mart 2003 Aktif

Sağlık Bakanlığında Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemine

GeçilmesiOcak 2004 Aktif

İlaçlarda KDV oranının %18’den %8’e düşürülmesi Mart 2004 Aktif

112 acil sağlık hizmetlerinin ücretsiz hale getirilmesi Haziran 2004 Aktif

Acil durumlarda tüm hastanelerin tedavi etme mecburiyeti getirildi Aralık 2004 Aktif

Yeşil kartlı vatandaşların ayaktan tedavide ilaç giderlerinin

karşılanmasıAralık 2004 Aktif

Eşdeğer ilaç gruplarıyla ilgili düzenlemeler Aralık 2004 Aktif

Aile hekimliği Aralık 2004 Aktif

İlaç fiyatlarında indirim Nisan 2004 ,Şubat- Temmuz 2005 Aktif

SSK Hastanelerinin Sağlık Bakanlığına Devri Şubat 2005 Aktif

112 acil sağlık hizmetleri ile şehir dışı sevk işlemlerinin ücretsiz

yapılması Mayıs 2005 Aktif

GSS sisteminin kurulması Haziran 2005 Aktif

Sağlık yatırımları için kamu özel işbirliği yasası kabul edilmesi Temmuz 2005 Aktif

Verem hastaları ile temaslılarına veremle ilgili sağlık hizmetlerinin

ücretsiz hale getirilmesi Şubat 2006 Aktif

Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Tesislerinin Hizmet Bedellerinin

Ödenmesinde Global Bütçe Sistemine GeçilmesiHaziran 2006 Aktif

5





Birinci basamak sağlık hizmetlerinin ücretsiz yapılması Nisan 2007 Aktif

Sağlık Bakanlığı hastanelerinin finansal risklere göre yönetilmesi Aralık 2007 Aktif

Kanser Taramalarının yaygınlaştırılması ve ücretsiz hale getirilmesi Mayıs 2005, Ocak 2007, Ekim 2008 Aktif

Yurtiçinde mümkün olmayan tedavilerin ücretlerinin karşılanması Ekim 2008 Aktif

Acil durum, yoğun bakım, kanser gibi hastalıklardan özel hastanelerin

fark ücreti almasının önlenmesiEkim 2008 Aktif

Hastanelerde nitelikli yataklardan fark alınmasının önlenmesi Ekim 2008 Aktif

Sigortalı olmasa bile herkesin salgın hastalık, iş kazası ve meslek

hastalığında her türlü sağlık yardımından ücretsiz yararlanması

Ekim 2008Aktif

18 yaş altı tüm nüfusun ve eğitim görenlerin GSS kapsamına alınmasıEkim 2008 Aktif

Sağlık Bakanlığında Stok Yönetim Programı (MKYS) kullanılması Kasım 2008 Aktif

Kamu sağlık tesislerinin birbirlerinden mal veya hizmet almasının

önünün açılması Aralık 2008 Aktif

Sağlıkta ayaktan müracaatlar için katılım payının uygulaması Ekim 2009 Aktif

İlaçlarla ilgili fiyat düşürücü düzenlemeler yapılması Aralık 2009 Aktif

Özel hastanelere ödenen ek ücretlere sınırlama getirilmesi Ocak 2010 Aktif

Üniversite ve Sağlık Bakanlığında Tam Gün Çalışma getirilmesi Ocak 2010 Kısmen Aktif

6





Sağlık Bakanlığı ve Üniversite Sağlık Tesisleri İçin Birlikte kullanım

uygulamasının getirilmesi Ocak 2010 Aktif

Üniversite hastanelerine finansal destek sağlanması Ocak, Temmuz 2010 Pasif

Yeşil kartlıların diş, kanal ve dolgu hizmetlerinden, özel

hastanelerin acil servis ve yoğun bakımlarından faydalanabilmesi

ve Ayakta tedavi kapsamında tıbbî cihazların ödenmesi

Ekim 2010 Aktif

Üniversite sağlık tesislerinde özel muayene, özel işlem için ücret

alınmasının yasaklanması ve bu kaybın telafisi için 2011 yılına

mahsus olmak üzere Hazineden 448 milyon TL ödenmesi

Şubat 2011 Pasif

Üniversite hastaneleri ile Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde

vefat eden ve sosyal güvenceden yaralanamayan ve ödeme gücü

olmayan kişilerin borçlarının terkin edilmesi

Haziran 2011 Aktif

Trafik Kazazedelerinin tedavi Bedellerinin SGK’ca karşılanması Ağustos 2011 Aktif

İlaçlarla ilgili fiyat düşürücü düzenlemeler yapılması Kasım 2011 Aktif

Sağlık Bakanlığı Teşkilat yasasının çıkarılması Aralık 2011 Kısmen aktif

Üniversite hocalarının özelde çalışabilmesi ve hastane içinde fark

alabilmesine yönelik düzenleme yapılması Mayıs 2013 Aktif

Özel Hastanelerin vatandaştan alacağı farkın %90’dan %200’e

çıkarılmasıEkim 20013 Aktif

7

Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi

Şekil 2. Türkiye Sağlık Sistemindeki Fonların Akış Şeması, (2018)


8


• Türkiye’de sağlık sisteminin finansman yapısı karma özellik göstermektedir.

• Bir taraftan belirli bir kesim için sağlık sigortacılığı (Bismark Modeli) uygulanırkendiğer taraftan kamu yardımı (Beveridge Modeli) modeli uygulanmakta ve sisteminfinansmanında özel harcamalar da pay almaktadır.

• Bu finansmanların yanında Türkiye’de düşük ölçekte olsa da özel sağlık sigortacılığı,sigorta sandıkları, vakıf üniversiteleri gibi kaynaklar ve hane halkının sağlıkharcamaları (cepten harcamalar) olmak üzere özel sektör sağlık harcamasıkullanılmaktadır.

Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yapısı

9


Grafik 1. 2016 Yılı Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yapısı

53.6

24

0.9

16.6

4.9

Prim

Vergi

yerel yönetimler

Cepten Harcamalar

Diğer özel harcamalar

10


Tablo 1. Türkiye Sağlık Harcamaları, 2002- 2016, USD, SGP USD, TL, (Milyon), Türkiye

Kaynak: TÜİK

Son 15 yılda Türkiye’de sağlık harcamaları reel olarak %81 artmıştır.

Yıllar TutarTutar

(2016 Yılı Fiyatlarıyla)

Tutar

(USD)

Tutar

(SGP USD)

2002 18.774 66.051 12.467 31.753

2003 24.279 68.186 16.261 32.925

2004 30.021 77.636 21.107 37.889

2005 35.359 84.527 26.372 42.367

2006 44.069 96.123 30.793 52.326

2007 50.904 102.094 39.112 59.714

2008 57.740 104.852 44.659 65.616

2009 57.911 98.976 37.434 64.095

2010 61.678 97.096 41.108 67.142

2011 68.607 101.440 41.082 71.009

2012 74.189 100.735 41.377 72.744

2013 84.390 106.599 47.066 78.848

2014 94.750 109.950 43.304 82.506

2015 104.568 112.698 38.444 84.224

2016 119.756 119.756 39.638 89.114

2002-2016 Artış (%) 538% 81% 218% 181%

11


Grafik 2. Sağlık Harcamalarının GSYİH İçindeki Payı, (%), 2002-2016, Türkiye

Kaynak: TÜİK

2002-2016 yıllarındaki sağlık hizmetlerinde sağlanan gelişmelere rağmen sağlık harcamalarının GSYH içindeki payı %5,2 ‘den %4,6’ya düşmüştür.

18,7

74

24,2

79

30,0

21

35,3

59

44,0

69

50,9

04

57,7

40

57,9

11

61,6

78

68,6

07

74,1

89

84,3

90

94,7

50

104,5

68

119,7

56

5.2 5.2 5.2 5.25.6

5.8 5.8 5.8

5.34.9

4.7 4.7 4.6 4.5 4.6

0

1

2

3

4

5

6

7

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Sağlık Harcamaları Sağlık Harcamalarının GSYİH İçindeki Payı (%)

12


Grafik 3. Kamu Sağlık Harcamalarının Sağlık Harcamaları İçindeki Payı, (2002-2016), (%), Türkiye

Kaynak: TÜİK

Kamu sağlık harcamalarının toplam sağlık harcaması içindeki payı 2002 yılında %70,7 iken 2016 yılında %78,5’e yükselmiştir.

70.771.9

71.2

67.8 68.3 67.8

73.0

81.0

78.679.6 79.2

78.577.4

78.5 78.5

60.0

65.0

70.0

75.0

80.0

85.0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Kamu Sağlık Harcamaların Toplam Sağlık Harcaması İçindeki Oranı (%)

13


Grafik 4. Özel Sağlık Harcamalarının Sağlık Harcamaları İçindeki Payı, (2002-2016), (%), Türkiye

Kaynak: TÜİK

Özel sektör sağlık harcamalarının toplam sağlık harcaması içindeki payı 2002 yılında %29,3 iken 2016 yılında %21,5’e gerilemiştir.

29.328.1 28.8

32.2 31.7 32.2

27.0

19.0

21.420.4 20.8 21.5

22.621.5 21.5

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Özel Sektör Harcamaların Toplam Sağlık Harcaması İçindeki Oranı (%)

14


Grafik 5. Cepten Yapılan Sağlık Harcamasının Sağlık Harcaması İçindeki Payı, (%), Milyon TL, 2002-2016, Türkiye

Kaynak: TÜİK

Toplam Sağlık Harcaması içinde cepten yapılan sağlık harcaması yıllar itibarıyla azalış göstermiştir. 2002 yılında %19,8 iken 2016 yılında %16,6’ya gerilemiştir

18,7

74

24,2

79

30,0

21

35,3

59

44

,06

9

50,9

04

57,7

40

57,9

11

61,

678

68

,60

7

74,1

89

84

,39

0

94

,750

104

,56

8

119

,756

19.818.5

19.2

22.822.0 21.8

17.4

14.1

16.315.4 15.8

16.817.8

16.6 16.6

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Sağlık Harcaması Sağlık Harcaması İçinde Cepten Yapılan Sağlık Harcamasının oranı (%)

15


Grafik 6. Katastrofik Sağlık Harcamaları, 2002-2016, Türkiye

Kaynak: TÜİK

2002 yılında katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranı %0,81; katastrofik sağlıkharcaması nedeniyle yoksullaşan hane oranı ise %0,43 olarak bulunmuştur. 2016yılında; katastrofik sağlık harcaması yapan hane oranı %0,29’a, katastrofik sağlıkharcaması nedeniyle yoksullaşan hane oranı ise %0,10’a düşmüştür.

4.07

4.51

4.16

3.60

3.26

2.72 2.772.62

1.78

1.011.29 1.20 1.18

1.33

0.960.81 0.75 0.84

0.64 0.59 0.68

0.36 0.48 0.370.17 0.14 0.22 0.31 0.30 0.29

0.430.25 0.28 0.23 0.34

0.19 0.17 0.22 0.15 0.15 0.07 0.15 0.12 0.13 0.100.00

0.70

1.40

2.10

2.80

3.50

4.20

4.90

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Yoksul Hane Oranı Katastrofik Sağlık Harcaması Yapan Hane Oranı Sağlık Harcaması Nedeniyle Yoksullaşan Hane Oranı

16


Grafik 7. Hanehalkı Nihai Tüketim Harcamaları İçinde Cepten Yapılan Cari Sağlık Harcamaları Oranının Uluslararası Karşılaştırması, %, 2016

Kaynak: TÜİK, OECD Health Data 2017

Hanehalkı nihai tüketim harcamaları içinde cepten yapılan sağlık harcamaları ulaşılan en son yıl verilerine göre; OECD (35) ortalaması %3,17 iken Türkiye ortalaması %1,15’dir.

6.2

1

5.8

7

4.1

6

4.0

1

3.9

4

3.9

3

3.8

2

3.77

3.71

3.6

6

3.6

5

3.59

3.58

3.51

3.47

3.38

3.33

3.17

3.14

3.0

8

3.0

0

2.8

4

2.8

0

2.8

0

2.75

2.72

2.58

2.53

2.39

2.36

2.10

2.0

4

1.9

2

1.9

1

1.4

1

1.15

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

17


Grafik 8. Kişi Başı Kamu ve Özel Sağlık Harcamaları, (2002-2016), (TL), Türkiye

Kaynak: TÜİK

2002 yılında 201 TL olan kişi başı kamu sağlık harcaması nominal olarak 2016 yılında 1.197 TL’ye, 83 TL olan kişi başı özel sağlık harcaması nominal olarak 2016 yılında 328 TL’ye yükselmiştir.

201

261

316

351

435

492

593

651

663

735

782

871

954

1,056

1,197

83

102

128

166

201

233

219

153

180

189

205

239

278

289

328

284

363

444

517

636

726

813

804

843

924

987

1,110

1,232

1,345

1,524

0 200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Kişi Başı Kamu Sağlık Harcaması Kişi Başı Özel Sağlık Harcaması

18


Kaynak: Sağlık İstatistik yıllıkları

Türkiye Sağlık Finansman Politikalarının Sonuçları-1

Tablo 2. Sağlık Göstergeleri 2002 2016

Doğumda Beklenen Yaşam Süresi 72,5 78

Bebek Ölüm Hızı (bin canlı doğumda) 31,5 9,7

Beş Yaş Altı Ölüm Hızı (bin canlı doğumda) 40,0 11,9

Anne Ölüm Oranı (yüz bin canlı doğumda) 64,0 14,7

Cepten Yapılan Sağlık Harcamasının Toplam Sağlık Harcamasına Oranı (%) 19,8 16,6

Katastrofik Sağlık Harcaması Yapan Hane Oranı (%) 0,81 0,29

Sağlık Hizmetlerinden Genel Memnuniyet Düzeyi (%) 39,5* 71,7 (2017)

10 Bin Kişiye Düşen Yatak Sayısı 24,8 27,3

100 Bin Kişiye Düşen Hekim Sayısı 138 181

100 Bin Kişiye Düşen Ebe - Hemşire Sayısı 171 257

Hekim Başına Düşen Ebe - Hemşire Sayısı 2,44 1,42

19


Grafik 9. Yıllar İtibariyle Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet, (2003- 2017), Türkiye

Kaynak: TÜİK

2003 yılında % 39,5 olan Türkiye’de sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı 2016 yılında % 75,4’e yükselmiştir.

39.5

46.9

55.352.3

66.563.4 65.1

73.075.9

74.8 74.770.6

72.3 75.4

71.7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017


20


Grafik 10. Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet (%) 2014 ve Kişi Başı Kamu Cari Sağlık Harcaması, (SGP ABD $), 2015

Kaynak: Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı

Türkiye 2016 yılında 836 dolar kişi başı kamu sağlık harcaması (SGP$) yaparken sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı %75’dir. Oysaki bize yakın para harcayan (825 dolar) Letonya’da sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranı %26 olarak gerçekleşmiştir.


21





22

Uçak Ambulans


23

Mersin Şehir Hastanesi


24

Adana Şehir Hastanesi

Ekip Çalışması

Emeği geçenlerden Allah (c.c.) razı olsun.

25

İlginize Teşekkür Ederim.

26

Documents

1- Üniversite Hastanelerinin Finansal Durumu 2- Üniversite