15.Bölüm Varlık Yönetim ġirketi (VYġ) Piyasası... · 2014-09-26 · Stratejik finansal yönetim ve tahsili gecikmiĢ alacakların yönetimi Bankacılık krizleri Varlık Yönetim

15.Bölüm

Varlık Yönetim ġirketi

(VYġ)

Yrd. Doç. Dr. Muaz Güngören

1

© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve AraĢtırma Merkezine aittir. Yazılı izin

olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal iĢlem baĢlatılır.

Amaçlarımız

Bu bölümü tamamladıktan sonra; aĢağıdaki bilgi ve becerilere sahip

olabileceksiniz:

KüreselleĢme ve ekonomik kriz ve ekonomik krizi doğuran nedenler

Stratejik finansal yönetim ve tahsili gecikmiĢ alacakların yönetimi

Bankacılık krizleri

Varlık Yönetim ġirketleri (VYġ)’nin yasal yapısı ve iĢleyiĢi

Anahtar Kavramlar

Stratejik Finansman

Finansal KüreselleĢme

Varlık Yönetim ġirketleri (VYġ)

Ġçindekiler

GĠRĠġ

FĠNANSAL KÜRESELLEġME VE FĠNANSAL KRĠZLER

STRATEJĠK FĠNANSAL YÖNETĠM VE TAHSĠLĠ GECĠKMĠġ

ALACAKLAR (TGA)

VARLIK YÖNETĠM ġĠRKETLERĠ (VYġ)

VARLIK YÖNETĠM ġĠRKETLERĠ VE DÜNYADAKĠ DURUMU

2



GĠRĠġ

Hemen her ülkenin sosyo-ekonomik yaĢamında köklü değiĢikliğe yol açan

küreselleĢme; hem herkesi aynı ölçüde ve aynı Ģekilde etkileyen hem de geri dönüĢü

olmayan bir süreç olarak karĢımıza çıkmaktadır. Olumlu ve olumsuz birçok

değiĢimin görüldüğü bu süreçte; teknoloji ve bilgiye ulaĢım hem yaygınlaĢmıĢ hem

de daha ucuz ve kolay elde edilir hale gelmiĢtir.

UlaĢım ve iletiĢim araçlarında meydana gelen sürekli geliĢim modern tarihe

damgasını vurmakta ve özellikle enformasyon naklinin burada ciddi bir role sahip

olduğu görülmektedir. Burada fiziksel bedenlerin hareketi gerekmemekte ya da

gerekse bile bu oldukça küçük bir önem taĢımaktadır. Dolayısıyla mekândan

kurtarılan sermayenin artık gezici emek gücüne ihtiyacı yoktur. Böylece, paranın ve

bilginin özgür hareketi önünde herhangi bir sınırlama kalmamıĢtır. Ancak

sermayenin hareketini sınırlayan engellerin ortadan kalkması söylendiği gibi her

yerde refahın artmasını da sağlayamamıĢtır. Özellikle bilgisayar ve bilgi

teknolojisindeki yeniliklerin finansal araçlar ve finansal hizmetler üzerindeki etkisi

ve yeni finansal araçlarda meydana gelen olağan üstü artıĢ, sermaye akımlarının

hızlanmasını kolaylaĢtırmıĢ, fakat aynı zamanda finansal krizleri yaygınlaĢtırmıĢ ve

algılamada da hızlandırıcı bir rol üstlenmiĢtir (Öztürk ve Özdemir, 2010: 2155)1.

KüreselleĢmenin bir baĢka boyutu ise finansal küreselleşmedir. Sermayenin faizler,

döviz kurları ve menkul kıymet borsaları aracılığıyla uluslararası düzeyde

gerçekleĢtirdiği hareket 21. yüzyılın baĢında önemli bir miktara ulaĢmıĢtır. Finans

piyasaları, ulusal ve uluslararası değiĢen koĢullara en hızlı ve esnek uyum sağlayan

piyasalar olarak öne çıkmaktadır2.

FĠNANSAL KÜRESELLEġME VE FĠNANSAL KRĠZLER

Ġktisadi faaliyetler tarih boyunca dönemsel çalkantılar sergilemiĢlerdir. Ġlk olarak

1800’lü yıllarda iktisatçılar bu çalkantıların bazen krizler doğurduğunu fark etmiĢ ve

bu krizlerin oluĢumunu anlamaya ve açıklamaya çalıĢmıĢlardır. Krizlerin oluĢumunu

anlamaya ve açıklamaya yönelik ilgi bazı dönemlerde azalmakla beraber günümüze

kadar devam etmiĢtir. Diğer taraftan, 1980’li yıllarda dünyanın pek çok ülkesinde

hızla yayılmaya baĢlayan finansal küreselleşme akımı, finansal kriz olgusunu

1 Özellikle teknolojide meydana gelen geliĢmelerin hem yeni olanaklar sunarak hem de var olan

araçların kullanım maliyetlerinin düĢmesini sağlayarak küreselleĢmeye katkıda bulunduğu

görülmektedir.

2 Sermayenin uluslararasılaĢması yeni bir olgu değildir; ancak dünya ekonomisinin merkez

ülkelerinden çevre ülkelere yapılan doğrudan sermaye yatırımlarında ve daha çok da portföy

yatırımlarında son yıllarda önceki dönemlere göre çok büyük sıçramalar yaĢanmıĢtır (Aydın, 2003:

11).

3



gündeme getirmiĢ ve para krizleri 1980 sonrası en sık karĢılaĢılan finansal kriz türü

olmuĢtur (Yılmaz, Kızıltan ve Kaya, 2005: 77).

Kriz3 kuramları ile ilgili çalıĢmaların kökeni her ne kadar 1800’lü yıllara dayansa da

o dönem için, bugün bildiğimiz anlamda finansal krizlerden söz etmek mümkün

değildir. Dolayısıyla, baĢlangıçta kriz kuramları çoğunlukla reel iktisadi krizleri

açıklamaya dönük olarak geliĢtirilmiĢtir. Diğer taraftan, 1940’ların baĢından itibaren

büyük ölçüde II. Dünya SavaĢı hazırlıklarına bağlı olarak savaĢ sanayii öncülüğünde

ve ABD merkezli yaĢanan iktisadi canlanma, 1947-48’lerden itibaren birçok OECD

ülkesini de içine alacak Ģekilde geniĢlemiĢ ve bu büyüme konjonktürü 1970’lerin

baĢına kadar nerede ise kesintisiz devam etmiĢtir. Bu büyüme konjonktürüne

mukabil, kriz kuramları tartıĢmalarında doğal olarak bir duraklama dönemi

yaĢanmıĢtır. Ancak 1970’lerin baĢında Bretton Woods (BW) sisteminin yıkılması ve

yaĢanan petrol Ģoklarının da etkisiyle konjonktür tekrar yön değiĢtirmiĢ ve buna

paralel olarak kriz kuramları tartıĢmaları yeniden alevlenmiĢtir. ġu farkla ki,

1970’lerde uluslararası finansal küreselleĢme faaliyetlerinin yoğunluk kazanmasıyla

birlikte birçok geliĢmekte olan ve geliĢmiĢ ülkede finansal krizler yaĢanmaya

baĢlamıĢtır. 1980 ve sonrası dönemde yaĢanan krizler, az veya çok farklılıklar

gösterseler de ana karakteristiklerini para krizleri oluĢturmuĢtur (Yılmaz, Kızıltan ve

Kaya, 2005: 77). Özetlemek gerekirse, küresel ekonomi ve ulusal ekonomiler, kısa

sayılabilecek aralıklarla düzenli olarak finansal krizler yaĢamaktadır. Krizlerin

temelinde finans kuruluĢlarının kontrolsüz bir Ģekilde büyüme ve kâr etme isteği ve

bu paralelde zamanla artan ve yönetilemez hale gelen risklerin ortaya çıkması

yatmaktadır (Kutlu ve Demirci, 2011).

KüreselleĢmeye bağlı olarak ülkeler arasındaki ticari sınırların kalkmasıyla birlikte,

herhangi bir ülkede ortaya çıkan ekonomik kriz kolaylıkla diğer ülkeleri de

etkileyebilmektedir. Ülke ekonomilerini bu yolla olumsuz olarak etkileyen küresel

krizler ülkelerin ulaĢmak istediği makro ekonomik hedefleri gerçekleĢtirmesini

güçleĢtirmektedir. Ülkelerin üretim yapısı, büyüme oranları, fiyat istikrarı, istihdam

yapısı, ödemeler dengesi gibi değiĢkenler küresel krizden etkilenerek ülkelerin

ekonomik performanslarını düĢürmektedir. Türkiye gibi geliĢmekte olan ülkeler, bu

krizlerden daha çok etkilenmektedirler. Amerika BirleĢik Devletleri’nde 2007 yılı

ortalarında bankacılık sektöründe ortaya çıkan ve daha sonra da küresel bir boyut

kazanarak tüm dünyayı etkilemeye baĢlayan finansal kriz, etkisini artırarak devam

etmektedir. Dünyada baĢ gösteren kriz mali kriz değil küresel ekonomik krizdir.

Çünkü özellikle finansal sektörde baĢlayan krizler oradan reel sektöre geçmektedir.

Günümüz ekonomileri entegre duruma geldiği için bir ulusal ekonomide ortaya çıkan

3 Kriz kavramı, iktisadi terminolojide, konjonktürdeki yön değiĢtirmeyi, yani geniĢleme ya da sürekli bir ilerleme döneminden uzun ya da kısa bir bunalım veya daralma evresine geçiĢi ifade etmektedir.

Ġktisadi kriz kuramcıları da, kriz olgusunu çoğunlukla bu anlamda ele almıĢlardır.

4



kriz bütün dünya ekonomilerine sıçramakta, etkilerini oralarda da göstermektedir

(Paksoy ve Alancıoğlu, 2012: 39).

Finans sektöründen baĢlamıĢ olsa da, ekonominin her alanında etkisini gösteren bu

kriz, ekonomilerin küçülmesi sonucu özellikle istihdamı olumsuz etkilemiĢtir. DıĢ

ticaretin daralması, iç talebin kısılması üretimi de azaltmıĢ ve iĢyerleri kapasitelerini

düĢürmek durumunda kalmıĢ, hatta iĢyeri kapanmaları yaĢanmaya baĢlamıĢtır. Bu

geliĢmelerden en fazla etkilenen kesim de çalıĢanlar olmuĢ ve iĢsizlik tüm dünyayı

etkilemiĢtir. Bu küresel etkiler, kırılgan bir yapıda olan ülkemizin sosyoekonomik

yapısını da olumsuz olarak etkilemiĢtir (Paksoy ve Alancıoğlu, 2012: 39).

Günümüzde, bir ülkedeki finansal geliĢmiĢlik düzeyinin, gelecekte ulaĢılabilecek

ekonomik büyüme oranları, maddi sermaye birikimi ve yatırımların etkinliğinde artıĢ

açısından iyi bir gösterge olarak kabul edilmeye baĢlandığı görülmektedir. Sektör ve

firma alanında, ülke araĢtırmaları ve ülkelerarası araĢtırmaları kapsayan birçok

ampirik analiz iyi iĢleyen bir finans sektörü ile uzun vadeli ekonomik büyüme

arasında varolduğu iddia edilen pozitif iliĢkiyi doğrulamaktadır. Günümüzde

ekonomilerin mevcut büyüme potansiyelini kullanılabilmelerinin önkoĢullarından

biri olarak, sorunsuz iĢleyen bir finans sistemine sahip olmaları görülmektedir.

Teoride iyi iĢleyen bir finans sisteminin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerinin

özellikle sermaye dağılımında etkinlik ve teknolojik ilerleme alanında ortaya çıkması

üzerinde durulmaktadır (Ġçke, 2004).

Ancak 21.yüzyılın ilk büyük krizi olarak kabul edilen küresel finansal krizin

tohumlarını atan olaylara baktığımızda aslında geliĢmiĢ ülkelerin baĢını çektiği

küresel finans sisteminin küresel ekonomiden kat kat fazla büyüklüklere ulaĢtığını

görmekteyiz. Diğer bir deyiĢle finansal araçların ulaĢtığı varlık değerleri, bu finansal

araçlara dayanak oluĢturması beklenen üretim araçlarının ortaya çıkardığı katma

değer ile karĢılaĢtırıldığında, klasik ya da modern ekonomi ve finans paradigmaları

ile açıklanamayacak bir düzeye eriĢmiĢtir. Bu geliĢmeye neden olan birçok etmen

söz konusudur ve bunlar halen tartıĢılmakta ve tartıĢılmaya da devam edecektir. Çok

genel ve özet bir tahlil ile bu krize ticari ve yatırım bankalarının yukarıda

belirttiğimiz temel amaçlarından sapması ve buna farklı Ģekillerle ve süreçlerle

türetilmiĢ, bir nevi genleri ile oynanmıĢ, finansal araçların da alet edilmesi yol

açmıĢtır. Bu anlamda halen etkileri devam eden küresel krizi sadece ekonomi ve

finans kuramları ile değil insanoğlunun yaradılıĢında olan ve bulunduğu çevre ile

pekiĢen bazı davranıĢ ve karakter özellikleri ile de incelemek gerekir. Ancak bu

Ģekilde Ģu an halen tartıĢılan hukuki ve finansal düzenlemeler bir anlam kazanacaktır.

Aksi takdirde, günümüzde içinde barındırdığı unsurlar açısından domino taĢları

kadar birbirine bağlı küresel finans sistemi içerisinde benzer krizlerin tekrar etmesi

kaçınılmaz olacaktır (Karacal, Baklacı ve Yetkiner, 2010).

Sonuç olarak, geldiğimiz noktada bu derece Ģiddetli bir küresel krizin tekrar

yaĢanmaması için tüm kurumlar iĢbirliği içerisinde hareket etmeli ve ortak faydalara

5



hizmet eden bir yapılanma ve stratejik yol haritası belirlenmelidir. Hiç kuĢku yok ki

bu planlamanın en önemli parçalarından birisini de etkin bir risk yönetimi

oluĢturmaktadır. Bu bağlamda, sadece analitik ya da nicel ölçülerle bir değil aynı

zamanda davranıĢsal ya da niteleyici yaklaĢımların da ön plana çıktığı bir stratejik

risk yönetimi gerekli olmaktadır (Karacal, Baklacı ve Yetkiner, 2010).

STRATEJĠK FĠNANSAL YÖNETĠM VE TAHSĠLĠ GECĠKMĠġ

ALACAKLAR (TGA)

KüreselleĢme ve buna bağlı olarak ekonomik koĢullardaki geliĢmeyle birlikte finans

kavramının rolü ve gereklilikleri de devamlı olarak değiĢmekte ve geliĢmektedir. Bir

zamanlar finansal kayıtların tutulması, raporların hazırlanması, iĢletmenin nakit4

durumunun yönetilmesi gibi iĢleri kapsayan finansal yönetim5, son yıllarda bu

sayılanların çok ötesine geçmiĢtir. Örneğin, 1930 öncesi finans yönetiminde, esas

olarak, çeĢitli finansal pazarlar ve bu pazarlarda iĢlem gören menkul değerlerle ilgili

betimleyici tartıĢmalar ağırlıktaydı. Dolayısıyla çalıĢmalar finanslama ya da

bilançonun pasif tarafında yer alan borçlanmalar ve öz sermaye üzerinde

yoğunlaĢmıĢtır. 1930′lu yıllarda finansal yönetim, bu dönemin ekonomik yapısını

belirleyen depresyon ve bunalımın etkisinde kalmıĢtır. Fiyatlardaki düĢmeler,

kredilerdeki sıkıntılar, tasfiye ve iflaslara neden olmuĢtur. Ayakta kalan iĢletmeler

ise finansal reorganizasyona gitmiĢler ve likidite durumlarını kuvvetlendirecek

önlemlere ağırlık vermiĢlerdir (Aydın, 2004: 11).

1940 ve 1950′li yıllarda finansal yönetimde kantitatif yöntemlere yer verilmiĢtir. Ġlk

defa, finansal yönetimde, fonların kullanımı, diğer bir ifade ile bilançonun aktif

tarafıyla da ilgilenilmiĢtir. Ayrıca, sermaye bütçelemesi problemlerinde, mükemmel

bir teknik olan iskonto edilmiĢ nakit akıĢları tekniği kullanılmıĢtır. Bundan baĢka

4 ĠĢletmelerin bilançolarında yer alan varlıklardan en likit olanı nakdi varlıklardır. Nakit problemi olan

veya nakit yönetiminde verimsiz uygulamaları olan iĢletmeler baĢarısızlık ve iflas riski ile karĢı

karĢıya kalabilirler. Bu nedenle nakit yönetimi iĢletmelerin finansal yönetiminde hayati öneme sahip

bir konudur. Günümüzün rekabetçi ekonomik ortamında iĢletmeler nakit varlıklarını çok iyi

planlamalı ve kontrol etmelidir. Paranın zaman değeri ve enflasyonist ortam nakdin etkin bir Ģekilde

yönetilmesini gerektirmektedir. ĠĢletmenin kazanma gücünün yükseltilmesi amacıyla varlıklara

bağlanan fon miktarının mümkün olduğunca az olması için optimum miktarda nakit bulundurulması

ve eldeki nakdin değerlendirilerek iĢletmenin faaliyet dıĢı gelirlerinin artırılması yoluyla iĢletme için

kaynak yaratılması; etkin nakit yönetiminin öncelikleri olmalıdır (Yılmaz, 1999).

5 ĠĢletmenin ihtiyacı olan fonların sağlanması, uygun varlıklara yatırılması ve bu fonların yönetilmesi

finansal yönetim olarak adlandırılmaktadır.

6



sermayenin maliyetini ölçmede ve finansal varlıkların değerlendirilmesinde yeni yeni

teknikler geliĢtirilmiĢtir. Sermaye bütçelemesi ve sermaye maliyeti konusundaki

geliĢmeler günümüzde de devam etmektedir. 1960′lı yıllarda sabit aktiflerle, stoklar,

alacaklar ve nakit gibi döner aktiflerin dağılımında optimizasyon ve istatistiksel

tekniklerin kullanıldığı matematiksel modeller uygulanmaya baĢlanmıĢtır. 1970′li

yıllarda bu eğilim daha da artmıĢtır. Bu yılların diğer önemli bir özelliği de iĢletme

değerini ve hissedarların ortakların servetini maksimum kılmada riskle düzeltilmiĢ

modellerin geliĢtirilmiĢ olmasıdır. 1980’li yıllardaki geliĢmeler, finansal kararlar

almada bilgisayarlı uygulamalara gittikçe artan bir önemin verilmesi yönündedir.

Ayrıca bu yıllarda finans yöneticileri, sık sık yükselen faiz oranları karĢısında

varlıkların yönetiminde de daha atak davranmaktadırlar. Son yıllarda dünya

ekonomisinde yaĢanan büyük değiĢim ve geliĢimler diğer alanlarda olduğu gibi

finansı da önemli ölçüde etkilemiĢtir. Özellikle 1980′lerden sonra geliĢmelerin hızı

artmıĢtır (Aydın, 2004: 11).

Dünya ekonomisinde yaĢanan, yukarıda sayılan ve benzeri değiĢimler nedeniyle

finans yöneticisinin iĢlevleri de büyük ölçüde nitelik değiĢtirmiĢtir. Karar alma,

değiĢimin hızından dolayı daha çok zorlaĢmıĢ, daha riskli hale gelmiĢtir. Bu nedenle

daha kapsamlı karar alma modelleri kullanma gereği ortaya çıkmıĢtır. Zamanın

önemi büyük olduğu için, verilerin hızla alınarak kullanılabilmesinde bilgi iĢlem

teknikleri yaygın bir biçimde kullanılmaya baĢlanmıĢtır. DeğiĢimin hızlı olması

belirsizlik ve riski arttırmıĢtır. Diğer taraftan piyasaların entegre olması nedeniyle

piyasalar arasında etkileĢim büyümüĢ, finansal yönetimde yeni finansal araçların ve

yeni risk yönetim tekniklerinin kullanılması kaçınılmaz olmuĢtur (Aydın, 2004: 11).

Finans kavramının çalıĢma sahasının geniĢlemesi, finans piyasalarının geliĢmesi ve

finansal araçların çeĢitlik kazanması finansal stratejilerin uygulanmasından öte

finansal yönetimin stratejik olarak gerçekleĢtirilmesi gerçeğini doğurmuĢtur. Bu

bağlamda stratejik finansal yönetim iĢletmelerde kaçınılmaz hale gelmiĢtir. Stratejik

finansal yönetim kapsamında iĢletmedeki tüm süreçlerde alınması gereken finansal

kararlar iĢletme stratejileriyle aynı doğrultuda, iĢletme değerinin maksimizasyon

amacı ile üst yönetim koordinasyonu ile gerçekleĢtirilmektedir6.

Tasarruf sahiplerinden mevduat adı altında topladıkları fonları ihtiyaç duyan kiĢi ya

da kuruluĢlara kredi olarak kullandıran yani fon fazlası bulunan kiĢi ya da kuruluĢlar

ile fon ihtiyacı olan kiĢi ya da kuruluĢlar arasında finansal aracılık iĢlevi gören

6 Finansal planlama, firmaların faaliyet süreci içerinde belirecek tüm fon giriĢ ve çıkıĢlarını vadeler

itibarıyla hedeflere uygun tanımlamaya yarayan bir iĢlemdir. Finansal planlamanın temel amacı, fon

giriĢ ve çıkıĢları arasındaki zaman uyumunu sağlayarak genel finansman dengesini koruyabilmektir.

Finansal planlamanın iĢlevi sadece plan ve bütçe yapmak değildir. Kontrol süreci sonucunda sapmalar

analiz edilerek gereken önlemlerin zamanında alınması da planlama ile sağlanır (TSPAKB, 2011: 23).

7



kuruluĢlar banka olarak tanımlanmaktadır7. Bu tanımdan görüleceği gibi mevduat

toplama ve kredi kullandırma banka tanımlamasının gereği olan faaliyetlerdir. Ancak

zamanla bankaların mevduat toplama ve kredi kullandırmanın yanı sıra sermaye

piyasaları aracılığıyla da fon toplayabilme imkânları geliĢmiĢtir. Tahvil, bono ihracı

ya da kullandırılan kredilerin veya sahip olunan varlıkların menkul kıymetleĢtirilmesi

bunların örneklerini oluĢturmaktadır. Bu geliĢim kredi kullandırım iĢlevlerinden

hareketle banka olarak tanımlanan finansal aracılar için kredi kuruluĢu adlandırması

yapılmasına yol açmıĢtır. Nitekim Avrupa Birliğinin bankacılık ile ilgili

Direktiflerinde de banka yerine kredi kuruluĢu adlandırması kullanılmaktadır

(Toprak ve CoĢkun, 2012: 24).

Gayrinakdi kredi kullandırımı bilanço dıĢında izlenen belli bir koĢulun yerine

getirilmemesi halinde bankayı yükümlülük altına sokan bir iĢlem olduğu için aktif

nitelikli faaliyet olarak değil diğer bankacılık faaliyeti olarak değerlendirilmelidir.

Faktoring, forfaiting ve finansal kiralama iĢlemleri de özü itibarıyla aktif nitelikli

faaliyetlerdir. Ancak Türkiye’de olduğu gibi sadece bu faaliyetlerden birini yürütmek

üzere yetkilendirilmiĢ kuruluĢlarca da faktoring, forfaiting veya finansal kiralama

iĢleminin yapılabilmesi mümkündür. Aynı Ģekilde Türkiye’de olduğu gibi bankaların

yanı sıra sermaye piyasası kurumlarınca da (aracı kurumlar, yatırım ortaklıkları,

yatırım fonları ve sermaye piyasasında faaliyet göstermesine izin verilen diğer

kurumlarca) sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satıĢına,

ekonomik veya finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli

madenlere ve dövize dayalı vadeli iĢlem ve opsiyon sözleĢmeleri dahil her türlü türev

araçların alım satımının yapılmasına aracılık edilebilmekte, sermaye piyasası

araçlarının geri alım veya satım taahhüdü ile alım satımı yapılabilmekte, yatırım

danıĢmanlığı, portföy iĢletimi ve yönetimi hizmeti verilebilmektedir. Dolayısıyla,

faktoring, forfaiting, finansal kiralama ve sermaye piyasası kurumlarınca

yapılabilmesi mümkün olan diğer bankacılık faaliyetleri kapsamındaki iĢlemleri

finansal hizmetler olarak da adlandırabiliriz (Toprak ve CoĢkun, 2012: 25-26)8.

7 Bankacılık ve sigortacılık sektörleri, geliĢmiĢ ülkelerin tamamında serbest piyasa ekonomisinin

temel taĢlarıdır. Bu iki sektör birbiriyle yakından iliĢkilidir. Bankacılık, tek baĢına önemli bir iĢlev

göremeyecek bireysel tasarrufların bir araya toplanarak, büyük projelerin finansmanının sağlanması,

kaynak fazlası olanların ödünç verme yoluyla kaynak açığı olanları fonlaması ve bu yolla ekonomik

kalkınmayı sağlaması Ģeklinde önemli bir fonksiyon görür.

8 Finansal aracılık iĢlevi gören bankalar genellikle gerçekleĢtirmelerine izin verilen faaliyetler dikkate

alınarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma esas itibarıyla mevduat ve benzeri fonların kabulü yetkisinin bulunup bulunmadığına göre Ģekillenmektedir. Ancak, bankacılık faaliyetlerinin oldukça

çeĢitlenmesi ve özellikle de finansal sistemin ihtiyaçlarına göre fon kabul yetkisi bakımından banka

türleri arasındaki ayrıĢmaların ortadan kaldırılması farklı sınıflandırma ihtiyaçlarını gündeme

getirmiĢtir. Bu ihtiyaçtan hareketle odaklanılan müĢteri kitlesi yani kredi kullandırılan müĢterilerin

niteliği itibarıyla ayrı belirlemelere gidilmektedir. Ulusal ve uluslararası düzenlemelerin gereklerinin

yanı sıra sermayenin serbest dolaĢımının sağlanmasına yönelik uygulamalara bağlı olarak da faaliyet

8



20. yüzyılın son çeyreğinde dünyanın pek çok bölgesinde istikrarsız ekonomik yapı,

yetersiz yasal ve idari düzenlemeler, denetim eksikliği, etkin çalıĢmayan ödemeler

sistemi ve risk yönetiminde baĢarsızlıklara bağlı olarak yüksek maliyetli bankacılık

krizleri yaĢanmıĢtır. YaĢanan bu krizlerin kontrol edilebilmesi ve ortaya çıkardığı

maliyetlerin mümkün olan en alt düzeyde tutulabilmesi amacıyla, devletler krizlere

sistemli ve piyasa koĢullarında müdahale edilmesini sağlayacak yöntemler

geliĢtirmeye çalıĢmıĢtır. GeliĢtirilen yöntemler bankacılık krizlerine bütüncül bir

yaklaĢımla çözüm bulmak ve nedenlerini ortadan kaldırmak üzere kapsamlı bir

Ģekilde tasarlanmıĢtır. Banka krizlerinin ardından ölçeği ve yoğunluğu belirli

faktörlere bağlı olarak değiĢmekle birlikte (ekonomik yapının sağlamlığı, güçlü bir

düzenleyici ve denetleyici çerçevenin varlığı, ödemeler sisteminin etkin çalışması vb.)

bankaların mali yapılarının bozulması ve ekonomide aracılık faaliyetlerinin zaafa

uğraması kaçınılmazdır. Dolayısıyla krizlerin ardından öncelikli kaygı söz konusu

yapının kırılması olmaktadır (Duvan, 2001: 3).

Piyasayı esas alan yöntemlerin baĢarısını etkileyen önemli bir diğer faktör ise bu

yöntemleri uygulayan ve gözetleyen bağımsız bir kurumun varlığı ile idari ve yasal

yapının güçlendirilmesidir. Dolayısıyla, baĢarılı bir yeniden yapılandırma

programının tasarlanma aĢamasında dikkat edilmesi gereken unsurlar da

kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Uygulanacak yöntemlerin ülke koĢullarına uygun

bileĢimleri ile bunları destekleyecek idari ve yasal yapı ve tüm bu unsurların

koordinasyonunu sağlayacak bağımsız bir kurumun varlığı baĢarılı bir yeniden

yapılandırma uygulaması için zorunludur. Uygulanan yöntem veya kullanılan

araçların ağırlığı ülkelerin koĢullarına göre değiĢmekle birlikte bazı araçlar

uygulanacak yeniden yapılandırma planının baĢarısını doğrudan etkilemektedir. Bu

niteliğe sahip ve yeniden yapılandırma programlarının merkezinde yer alan

araçlardan birisi de sorunlu varlıkların yönetimi ve bu varlıkların bankalardan

tasfiyesidir (Duvan, 2001: 4).

Bankacılık sektöründe krizin en belirgin göstergelerinden birisi banka aktiflerinin

kalitesinde görülen bozulmadır. Bu bozulma varlıkların piyasa değerinde görülen

azalmaya bağlı olarak banka varlıklarının yükümlülükleri karĢılayabilecek Ģekilde

nakte dönüĢtürülememesi Ģeklinde ortaya çıkmaktadır. Varlıklar arasında kalite

kaybına uğramaya en müsait kalemler krediler ve menkul kıymetler olmakla beraber

bankanın taĢınır veya taĢınmaz nitelikte diğer varlıkları da benzer bir bozulmaya

uğrayabilmektedir. Faizlerdeki ani bir yükselme, reel sektörün durgunluğa girmesi,

doğal bir felaket, iklim koĢullarının yarattığı olumsuz bir geliĢme, siyasi

istikrarsızlığa bağlı bir panik, kredi usulsüzlükleri ya da ahlaki istismar bankaların

sorunlu varlıklarının oranını artırarak bankaları zor duruma sokabilmektedir

(Mesutoğlu, 2001: 1).

gösterilen coğrafya veya faaliyetlerin tabi olduğu kuralların niteliği, sermaye yapısı gibi kriterlere

göre ayrıca sınıflandırmalar yapılmaktadır (Toprak ve CoĢkun, 2012: 27).

9



Sorunlu varlık, borçlu tarafın borçtan kaynaklanan yükümlülüklerini zamanında

yerine getiremediği tahvil, bono, kredi gibi borç araçları olarak tanımlanabilir. Bunun

dıĢında, piyasalardaki dalgalanmalar nedeniyle önemli değer kaybına uğrayan

gayrimenkulleri ve alacakları da sorunlu varlık kategorisine katmak daha kapsayıcı

bir yaklaĢım olacaktır. Kriz zamanlarında hacmi artan bu varlıkların ekonomiye en

az yük getirecek biçimde yönetilmesi ve tasfiye edilmesi bankacılık sektörünün

baĢarılı bir biçimde yeniden yapılandırılmasında önemli bir unsurdur (Mesutoğlu,

2001: 2).

Banka krizleri ile birlikte hızla artan faiz oranları ve döviz kurlarındaki

dalgalanmalar, ekonomide tarafların yükümlülüklerini yerine getirme kabiliyetine

ciddi Ģekilde zarar vermekte ve ödemeler sistemini olumsuz etkilemektedir. Reel

sektör Ģirketlerinin iflasları ve banka bilançolarında hızla artan Tahsili GecikmiĢ

Alacaklar (TGA) ve bunların çözümüne yönelik politikaların baĢarısı, yaĢanan banka

krizlerinin derinlik ve süresini doğrudan belirlemektedir. Bu çerçeve içinde ele

alındığında yaĢanan banka krizlerinin ardından TGA ve sorunlu varlıkların

bankacılık sisteminden ayıklanması ve bunun çözümüne yönelik politikaların

baĢarıyı garanti edecek Ģekilde tasarlanması ve tasarlanan yapının yasal ve idari

düzenlemelerle desteklenmesinin önemi artmaktadır. Varlık yönetimi, TGA’ın

niteliğine göre tanımlanarak izlenecek hareket tarzına göre dört grup içinde (satış,

iyileştirme, yeniden yapılandırma, zarar yazma) değerlendirilmesi ve daha sonra

çözüme kavuĢturulmasına yönelik bir süreçtir. Varlık yönetim politikaları ise bu

sürece yardımcı olacak her türlü kurumsal ve teknik düzenlemeyi ifade etmektedir.

TGA satıĢı, bunun için bu tür varlıkların bir piyasasının bulunması ve eğer böyle bir

piyasa yoksa bu piyasanın düzenlenmesi gerekir. TGA’ın satıĢı, risklerin

ayrıĢtırılmasına ve kaynakların yeniden dağıtılmasına yardımcı olmaktadır (Duvan,

2001: 6).

Dünyada son dönemde yaĢanan banka krizleri ve bunların ardından TGA’ın tasfiye

ve çözümüne yönelik iki uygulamanın geliĢtirildiği gözlenmektedir. Bu

yöntemlerden ilki; daha çok gönüllülük esasına göre iĢleyen ve bankaların reel sektör

Ģirketlerine karĢı sorumluluklarını düzenleyen Ġngiltere Merkez Bankası tarafından

tasarlanmıĢ kurumsal borç yapılandırma yöntemi, diğeri ise, TGA ve sorunlu

varlıkların doğrudan doğruya banka bilançolarından ayıklanarak sorunlu varlıkların

yönetim ve tasfiyesinde uzmanlaĢmıĢ farklı bir bünyeye (Varlık Yönetim ġirketi,

VYġ) aktarılmasıdır (Duvan, 2001: 7).

Finans sektörünün fonksiyonlarından biri olan para satmak, verilen kredinin geri

dönüĢü ile tamamlanan bir iĢlemdir. Ancak, bazen gerek firma bazında finans veya

genel yönetim esaslarından kaynaklanan yanlıĢlıklar, gerek baĢ gösteren sektörel kriz

ve gerekse ülke bazında ortaya çıkan ekonomik kriz neticesinde, kredilerin geri

ödeniĢlerinde sıkıntıların ortaya çıkması nedeniyle, finans sektörü ile reel sektör karĢı

karĢıya gelmektedir. ĠĢte, bunların önüne geçmek amacıyla kamu zaman zaman ilgili

kanunlarda yaptıgı yasal degiĢimler ve yine yasal dayanaklı olarak ortaya koyduğu

10



İstanbul Yaklaşımı ve Anadolu Yaklaşımı gibi muhtelif yaklaĢımlar ile darboğaza

giren reel sektöre, yeniden yapılanma imkânı verilmesini sağlamıĢtır. Ancak, ülkede

köklü, üretime yönelik, radikal bir ekonomik devrim yapılmadığı sürece, benzer

krizlerin eskiden olduğu gibi, belirli dönemlerde de yaĢanmaya devam olunacağı

ortadadır. Yapılan düzenlemeler, finans sektörünün kredilerini geri alabilmesi ve reel

sektöre de yeniden yapılanma imkânı sağlanmasına yönelik olmaktadır. Bu süreçte,

batıda örnekleri yıllardır görüldüğü üzere, Varlık Yönetim Şirketleri (VYġ) de benzer

amacı sağlama bakımından uygulamaya konulmuĢ olan bir enstrümandır. Varlık

yönetim Ģirketlerinin kurulmasını teĢvik etmekte amaç, bankaların sorunlu varlıkların

çözülmesine zaman ayırmak yerine asıl faaliyetlerinde yoğunlaĢmasına imkân

tanımak, varlık tasfiyesinde ekonomik etkinliği arttırmak ve diğer taraftan da

tasfiyenin uzmanlaĢmıĢ olan kuruluĢlar vasıtasıyla tahsilinin sağlanmasıdır (Oy,

2009: iii).

VARLIK YÖNETĠM ġĠRKETLERĠ (VYġ)

Tahsili gecikmiĢ alacakların takibi uzun ve detaylı hukuki prosedürlerin izlenmesini

gerektiren zahmetli bir iĢtir. Sorunlu bankaların düĢük kaliteli aktiflerinin varlık

yönetiminden sorumlu uzmanlaĢmıĢ kuruluĢlara transferi bankanın asıl faaliyetleri

üzerinde yoğunlaĢmasına imkan vermektedir. Böylece bankalar durumlarını

düzeltecek stratejiler geliĢtirmeye ve iyi bankacılık yapmaya fırsat

bulabilmektedirler. Her bankanın sorunlu varlıklarını kendi baĢına çözmeye çalıĢmak

yerine varlık yönetimi Ģirketlerine devretmesi ölçek ekonomisi sağlayarak ekonomik

etkinliği artırmaktadır. Benzer varlıkların birlikte takip edilmesi sabit maliyetlerin

payını düĢürmekte, oluĢturulan kurumsal yapı iĢgörme maliyetlerini azaltmaktadır.

Özellikle hukuki prosedüre (özellikle icra ve iflasa) iliĢkin faaliyetler açısından ölçek

ekonomisi önemli bir kazançtır (Mesutoğlu, 2001: 3).

Aynı zamanda, varlık yönetimi kuruluĢlarının sahip olduğu tecrübe ve uzmanlık

sayesinde varlıkların daha uygun bir fiyata elden çıkarılması sağlanarak bir yandan

bankaların alelacele yok pahasına satış yaparak önemli zararlara uğramaları

önlenmekte bir yandan da sektörün yeniden yapılandırma maliyetleri azaltılmıĢ

olmaktadır. Varlık yönetimine gereken önemin verilememesi kredi kullananların

sahip olduğu kredi geri ödeme disiplininin azalmasına neden olabilmektedir.

Alacakların, uzmanlaĢmıĢ kuruluĢlarca ve nesnellikle takibi borçluların

yükümlülüklerini yerine getirmelerinde teĢvik edici bir unsur olmaktadır. Varlık

yönetimi kuruluĢlarının varlığı, kredi tahsilatı ve varlık satıĢı konularında standart

hukuki prosedürlerin geliĢmesine katkıda bulunabilmektedir. Ġkincil varlık

piyasalarının olmadığı yerlerde varlık yönetimi kuruluĢlarının kurulması bu

piyasaların geliĢimine katkıda bulunabilmektedir (Mesutoğlu, 2001: 4)9.

9 Öte yandan sorunlu varlıkların varlık yönetimi Ģirketlerine devredilmesi orijinal alacaklı kuruluĢun

borçluya ve borca iliĢkin olarak sahip olduğu kurumsal bilgilerin kullanılması imkanını azaltmaktadır.

11



Varlık Yönetim ġirketleri (VYġ); finans sektörüne yönelik olarak sektördeki sorunlu

varlıkların, piyasaca kabul gören ve ticari koĢullarda pazarlanabilir finansal ürünlere

dönüĢtürülerek, piyasaların akıĢkanlık kazanmasına katkıda bulunmak amacı ile

kurulan, ortaklarına piyasa koĢulları çerçevesinde bir sermaye getirisi sağlamayı

hedefleyen kuruluĢlardır. Bir baĢka tanımı ise; VYġ, finans sektörüne yönelik olarak,

sektördeki sorunlu varlıkların çözümlenmesinde, bu varlıkların piyasa koĢulları

çerçevesinde finansal ürünlere dönüĢtürülmesi, yani sorunlu finansal varlıkların

ürünleştirilmesi amacıyla kurulan finansal kuruluĢlardır. VYġ, finans sektöründeki

sorunlu varlıkların çözümlenmesi konusunda, mevcut veya olabilecek ürünler,

uygulamalar ve düzenlemelerle ilgili teknik bilgi/bilgi-uygulama (know-how) katkısı

getirme, değiĢik risk algılamaları ve vade yapıları çerçevesinde sermaye girdisi

sağlayarak, piyasalara akıĢkanlık kazandırılması iĢlevlerini yerine getirir (Altay,

2003)10

.

Varlık Yönetim ġirketleri (VYġ), 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden

Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

kapsamında çıkartılan yönetmelik kapsamında daha sonra 5411 sayılı Bankacılık

Kanunu’nun 143. maddesi kapsamında çıkartılan Varlık Yönetim Şirketlerinin

Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında kurulan, fon dahil

diğer mali kurumlardan devraldığı alacak ile diğer varlıkları yeniden yapılandırarak

veya doğrudan tahsil eden veya satan şirketler olarak tanımlanmaktadır.

Özellikle bankaların geri dönmeyen veya batık kredilerini ciddi bir iskonto

karĢılığında satın alarak orta vadede bunları tahsil eden varlık yönetim Ģirketleri

finansal sistemin çöpçü balıkları olarak tanımlanmaktadır. Bankaların, tahsilinde

umudu kestikleri bireysel veya kurumsal kredileri; paket halinde ihale edilmekte,

ihaleye katılarak en cazip teklifi veren Ģirket sorunlu kredilerin tahsilini

üstlenmektedir.

VARLIK YÖNETĠM ġĠRKETLERĠ VE DÜNYADAKĠ DURUMU Sorunlu varlıkların varlık yönetimi Ģirketine olumlu koĢullarla devredilebilmesi bankaları kredi

kullandırırken ve kullandırdıkları krediyi takip ederken daha dikkatsiz olmaya itebilmektedir.

Bankalar nezdindeki bu ahlaki istismarın yanısıra, borçluların yeni kredi alamama endiĢesiyle eski

borçlarını aksatmadan geri ödeme yönündeki güdüleri azalabilmektedir. Bu olumsuz noktalara ilave

olarak, kamu tarafından kurulup yönetilen ve finanse edilen varlık yönetimi Ģirketlerinin siyasi mülahazalarla yönetilmeleri, iyi fiyatlama yapamamaları, uzman kadro istihdam edememeleri ve

etkinlikten uzak çalıĢmaları da mümkündür.

10 VYġ'nin temel faaliyet konusu sorunlu varlıkların devralınması ve bunların elden çıkarılması

olduğu için, sorunlu varlık tanımının yapılması gerekmektedir. Sorunlu varlık, borçluların borçtan

kaynaklanan yükümlülüklerini zamanında yerine getiremediği tahvil, bono, kredi gibi borçlanma

araçlarını, piyasalardaki dalgalanmalar nedeniyle önemli değer kaybına uğrayan gayrimenkulleri,

menkulleri, iĢtirak paylarını içermektedir. Sorunlu varlık, piyasa koşulları, ilgili yasal düzenlemeler ve uygulamalar çerçevesinde temerrüt hali gerçekleşmiş, nakde dönüşmesi güçleşmiş ve hukuki takip

süreci başlamış varlıklar olarak da tanımlanmıĢtır (Altay, 2003).

12



Varlık Yönetim Şirketi adlı Ģirket modeli, Türk hukuk sistemine, Türkiye'nin mali

sektörde yaĢadığı Kasım 2000 ve ġubat 2001 krizleri ve bu krizlerin sebep olduğu

gerek mali sektörde, gerekse de reel sektörde yaĢanan bunalımları aĢmak amacıyla,

30.01.2002 tarih ve 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden

Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun ile

girmiĢtir. Aslında bu model, 1980'li yıllardan itibaren A.B.D.'de "RTC" ve "FDIC",

Meksika'da "FOBAPROA", G.Kore'de "KAMCO", Çin'de "CHAMC", Endonezya'da

"IBRA", Tayland'da "FRA", Malezya'da "DANAHARTA", Filipinler'de "APT" ve

Gana'da "NPART" isimleriyle var olan ve IMF'in Türkiye'ye önermiĢ olduğu bir

modeldir. Türkiye'de yaĢanan üst üste krizler, mali piyasalara duyulması gereken

güveni yok etmiĢtir. Akabinde çalıĢma Ģartları zora giren banka ve diğer finans

kurumları, krizden kurtulmak güdüsü ile ödeme güçlüğü içindeki reel sektördeki

alacaklarını hukuki takibe almıĢlar, sonuç olarak da birçok Ģirket iflasın eĢiğine

gelmiĢ ve hatta halk diliyle "kepenkleri kapatmak" zorunda kalmıĢtır. 4743 sayılı

Kanun, Bankalar Kanunu'nda değiĢiklikler getirmiĢ, ayrıca "Ġstanbul YaklaĢımı"

olarak adlandırılan Ģirketlerin bankalar, Özel Finans Kurumları ve diğer mali

kurumlara olan borçlarının yeniden yapılandırılması konusunda düzenlemeler yapmıĢ

ve bu amaçla vergi mevzuatında istisnalar getirmiĢtir. Kanunun 3. maddesinin 7.

fıkrası "Varlık Yönetim ġirketleri"nden bahsederek, "alacakların ve varlıkların satın

alınması ve yeniden yapılandırılarak satılması amaçlı" bu Ģirket modelini hukuk

sistemimize sokmuĢtur. 01.10.2002 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanarak

yürürlüğe giren yönetmelik ise VYġ'nin yapısı ve faaliyet alanı hakkında

düzenlemeler getirmiĢtir. Fakat bu makalenin yayınlandığı tarihe kadar henüz bir

VYġ kuruluĢunu tamamlayarak, faaliyete geçmemiĢtir (Altay, 2003).

Bahsi geçen kanunda, borçlu cephesi için "Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve

AnlaĢması" müessesesi getirilerek; borçluların finansal yeniden yapılandırma

sözleĢmesine bağlanmak Ģartıyla gerektiğinde ilave finansman da sağlamak suretiyle

borcun yeniden yapılanması ve itfa planına bağlanması sistemi kurulmuĢtur. Bu

sistemi tamamlayan ve alacaklı tarafa iliĢkin düzenleme yapan müesseselerden biri

de "VYġ"dir. Krizler, "sorunlu varlıkların" artmasına neden olmuĢtur. Bu sorunlu

varlıklar, bankaların ve diğer mali kurumların ödeme kabiliyetini tehdit ederek

sermayelerini erozyona uğratmıĢ, kârlılık ve etkinliklerinin azalmasına neden

olmuĢlardır. Bu nedenle, krizin aĢılması yöntemlerinden biri olarak sorunlu

varlıkların azaltılması yönünde çalıĢmalar yapılmıĢ ve 1980'li yıllardan bu yana baĢta

ABD'de olmak üzere, birçok geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerde uygulanan VYġ

sistemi gündeme getirilmiĢtir. Fakat VYġ'lerinin kuruluĢuna kadar olan geçiĢ

döneminde Fon'a devredilen bankalarının sorunlu varlıklarını devralan TMSF,

Tahsilat Dairesi, Gayrimenkuller Dairesi ve ĠĢtiraklar Dairesi aracılığı ile VYġ'nin

görevlerini de üstlenmiĢtir. TMSF tarafından devranılan bankalarla beraber, önemli

hacimde tahsili gecikmiĢ alacak sektör dıĢına çekilmiĢtir (Altay, 2003).

Dünya örnekleri incelendiğinde varlık yönetimi Ģirketlerinin baĢarı Ģansını artıran

faktörlerin dıĢĢal ve içsel olarak iki grupta toplanabileceği görülmektedir. Genellikle

13



yapısal, uzun vadeli ve güç değiĢir nitelikteki dıĢsal faktörlerin baĢında ekonomik ve

siyasi istikrar gelmektedir. Ekonomik ve siyasi göstergeleri önemli dalgalanmalar

göstermeyen ve belli bir büyüme oranını yakalamıĢ ülkelerde yerli ve yabancı

yatırımcılar ülke ekonomisine duydukları güvenin bir sonucu olarak banka

varlıklarına talepte bulunmakta, bir anlamda geleceğe dönük olumlu beklentilerini

yatırıma dönüĢtürmektedirler. Krizin ardından yüksek büyüme oranları yakalayan

ülkelerde varlık yönetimi Ģirketlerinin nisbi baĢarısı bu duruma iĢaret etmektedir.

Ġkinci bir dıĢsal faktör ülke ekonomisinin küresel ekonomi ile entegrasyon

seviyesidir. Ülke ekonomisine özellikle uzun vadeli yatırım yapmıĢ yabancı

yatırımcıların bankacılık kesiminin ve reel sektörün bir an evvel krizden kurtarılması

için daha büyük bir ilgi ve çaba gösterdikleri görülmektedir. Bu faktörlerle de

bağlantılı bir üçüncü dıĢsal faktör de derin bir mali piyasanın ve geliĢmiĢ finansal

araçların varlığıdır. Aynı tutarda sorunlu varlığın mali piyasaları derin ülkelerde daha

kolaylıkla absorbe edildiği görülmektedir. Dördüncü bir faktör sorunlu varlıkların

türüdür. Varlıkların büyüklük ve tür açısından çeĢitlilik göstermesi yönetim ve

pazarlamayı zorlaĢtırırken, gayrimenkulle ilintili varlıkların oranının yüksek olması

faaliyetleri kolaylaĢtırmaktadır. BeĢinci ve son bir dıĢsal faktör de yatırımcıların

mülkiyet haklarını güvence altına alan bir sistemin varlığıdır. Bunun bir ayağı

yatırımcıların alacak haklarını koruyan ve hızlı ve adil biçimde iĢleyen bir hukuk

sistemidir. Borçlular lehine karar verme eğiliminde olan mahkemelerin varlık

yönetimi Ģirketlerinin iĢini hayli zorlaĢtırdığı görülmektedir. Ayrıca, yerli ve yabancı

yatırımcılar için görünmeyen ama çok caydırıcı maliyetler yaratan rüĢvet ve benzeri

yolsuzlukların azaltılması da yatırımları teĢvik etmenin bir yolu olarak önem

taĢımaktadır (Mesutoğlu, 2001: 41).

Hükümetlerce ve varlık yönetimi Ģirketlerince yaratılabilecek daha kısa vadeli ve

kolay değiĢir faktörler ise içsel faktörler olarak nitelendirilebilir. Bunlar arasında,

kurulacak Ģirketin nitelikli insan gücü istihdam etmesi, nesnel ve bilimsel değerleme

sistemleri kullanması, etkili bir pazarlama stratejisi benimsemesi, yeterli mali

kaynaklara ve bağımsızlığa sahip olması ve Ģeffaf bir biçimde iĢlemesi gibi faktörler

bulunmaktadır. Bu faktörleri bir araya getirmek kamu kontrolündeki kuruluĢlar için

kolay olmadığından ülke örneklerinde genellikle özel sektördeki kuruluĢlarla

iĢbirliğine gidildiği görülmektedir. Bu yapılırken özel sektör firmalarında etkili bir

yönetim ve elden çıkarma teĢviği yaratacak bir sistemin benimsenmesi

gerekmektedir. Bu amaçla, eldeki varlık stoku üzerinden bir yönetim ücreti, elden

çıkarılan varlıklar üzerinden bir elden çıkarma ücreti ve erken elden çıkarma

durumunda bir erken tasfiye teĢviği ödenmesi özel firmalarda etkin iĢleyiĢ için

motivasyon yaratacak nitelikte bir yaklaĢımdır (Mesutoğlu, 2001: 41).

EKLER

Varlık Yönetim ġirketleri ilk olarak 30.1.2002 tarihinde kabul edilen 4743 sayılı yasa

ile uygulamaya geçmiĢtir. Buna göre bankalar, özel finans kurumları ve diğer malî

kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması ve yeniden

14



yapılandırılarak satılması amacıyla, kuruluĢ ve faaliyet esasları Bankacılık

Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından belirlenecek varlık yönetim

Ģirketlerinin yaptıkları iĢlemler ve bu iĢlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar,

kuruluĢ iĢlemleri de dahil olmak üzere kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen beĢ

yıl süresince 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre ödenecek damga vergisinden,

492 sayılı Harçlar Kanununa göre ödenecek harçlardan, her ne nam altında olursa

olsun tahsil edilecek tutarlar 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu gereği ödenecek

banka ve sigorta muameleleri vergisinden, 1318 sayılı Finansman Kanununa göre

ödenecek taĢıt alım vergisinden, kaynak kullanımı destekleme Fonuna yapılacak

kesintilerden ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 29 uncu

maddesi hükmünden istisnadır. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bu

Ģirketlere, hiçbir Ģekil ve suretle Ģirket sermayesinin yüzde yirmisini aĢmamak

kaydıyla, sermaye sağlamak suretiyle katılmaya yetkilidir.

Bununla birlikte, 01/11//2006 tarih ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik

aĢağıdaki Ģekilde belirlenmiĢtir.

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, varlık yönetim Ģirketlerinin kuruluĢ ve

faaliyetlerine iliĢkin usul ve esasları düzenlemektir.

(2) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun yayımı tarihinden önce

kurulmuĢ olanlar da dâhil olmak üzere varlık yönetim Ģirketleri ve faaliyetleri bu

Yönetmelik hükümlerine tâbidir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 93 ve 143 üncü

maddelerine dayanılarak hazırlanmıĢtır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;

a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,

b) Diğer mali kurumlar: Ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları olan ve bu

konulardaki özel kanunlara göre izin ve ruhsat ile faaliyet gösteren kurumlardan, finansal

15



kiralama Ģirketleri, faktoring Ģirketleri ve finansman Ģirketleri gibi finansman sağlama

veya ödünç para verme iĢleriyle iĢtigal eden tüzel kiĢileri,

c) Finansal tablo: Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına

ĠliĢkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte belirtilen finansal tabloları,

ç) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,

d) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,

e) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

f) Varlık yönetim Ģirketi: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, bankalar ve diğer mali

kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması, tahsili, yeniden

yapılandırılması ve satılması amacına yönelik olarak faaliyet göstermek üzere bu

Yönetmelik hükümlerine göre izin alarak kurulan Ģirketleri,

g) Yetkili denetim kuruluĢu: Bankalarda Bağımsız Denetim GerçekleĢtirecek

KuruluĢların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik çerçevesinde

Kurulca bankalarda bağımsız denetim yapmakla yetkilendirilen bağımsız denetim

kuruluĢunu, ifade eder.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

KuruluĢ ve Ġzne Tabi ĠĢlemler

KuruluĢ Ģartları

MADDE 4 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinin kuruluĢlarına Kurulca izin verilir.

(2) Varlık yönetim Ģirketlerinin;

a) Anonim Ģirket Ģeklinde kurulması,

b) ÖdenmiĢ sermayesinin on milyon Yeni Türk Lirasından az olmaması,

c) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı ve nakit karĢılığı çıkarılması,

ç) Ticaret unvanında "Varlık Yönetim ġirketi" ibaresinin bulunması,

d) Ana sözleĢmesinin 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, bu

Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olması,

e) Kurucularının 5 inci maddede sayılan Ģartları taĢıması,

16



Ģarttır.

(3) KuruluĢ için gerekli olan asgari sermaye, her yıl Türkiye Ġstatistik Kurumu tarafından

açıklanan yıllık üretici fiyat endeksinin iki katının gerektirdiği miktarı geçmemek üzere

Kurul kararıyla artırılabilir.

(4) Faaliyet konuları farklı olan Ģirketler ana sözleĢmelerini Türk Ticaret Kanunu ve bu

Yönetmelik hükümlerine uygun olarak değiĢtirmek ve ikinci fıkrada belirtilen Ģartları

taĢımak üzere kuruluĢta aranan belgelerle Kuruma baĢvurmak ve Kuruldan gerekli

izinleri almak kaydıyla varlık yönetim Ģirketi olarak faaliyet gösterebilirler.

Kurucuların nitelikleri

MADDE 5 – (1) Varlık yönetim Ģirketi kurucuları ile tüzel kiĢi kurucularını kontrol eden

gerçek ve tüzel kiĢilerin Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen Ģartları

taĢımaları zorunludur.

KuruluĢ ve faaliyet izni

MADDE 6 – (1) Varlık yönetim Ģirketi kurulması veya mevcut bir Ģirketin varlık

yönetim Ģirketine dönüĢmesi için ek-1’de belirtilen belgelerle birlikte Kuruma

baĢvurulması zorunludur. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye

yetkilidir.

(2) Yabancı uyruklu kiĢilerce temin edilecek bilgi ve belgeler hakkında ek-1’de yer alan

hükümler kıyasen uygulanır. Bu Yönetmelikte yer alan baĢvurularla ilgili olarak yurt

dıĢından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o

ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde

hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması SözleĢmesi

hükümlerine göre onaylanmıĢ olması ve baĢvuruya belgelerin noter onaylı

tercümelerinin de eklenmesi Ģarttır.

(3) Kurulca baĢvurunun uygun görülmesi halinde, varlık yönetim Ģirketi, kuruluĢ veya

dönüĢüm iĢlemlerinin mevzuat hükümlerine uygun bir Ģekilde gerçekleĢtirilmesinden ve

Ticaret Siciline tescil ve ilân iĢlemlerinin tamamlanmasından sonra faaliyet izni almak

üzere Kuruma baĢvuruda bulunur.

(4) Faaliyet izni için yapılacak baĢvurularda ana sözleĢmenin yayımlandığı Ticaret Sicil

Gazetesinin noter onaylı bir nüshası, yönetim kurulu üyeleri ile genel müdürün 8 inci ve

9 uncu maddelerde belirtilen Ģartları haiz olduklarını tevsik edici belgeler ile Ģirketi

temsil ve ilzama yetkili kiĢilerin imza sirkülerleri ve adres bilgilerinin Kuruma

gönderilmesi gereklidir. Yapılan değerlendirmeler neticesinde, faaliyet konularını

yürütebilecek yeterliliğe sahip olunduğu kanaatine varılması kaydıyla Kurulca faaliyet

izni verilir.

17



(5) Faaliyete geçildiği tarihten itibaren yedi iĢ günü içerisinde durumun Kuruma

bildirilmesi zorunludur. KuruluĢ izni, izin tarihinden itibaren yüzseksen gün içinde

faaliyete geçilmemesi halinde geçersiz olur.

Ana sözleĢme değiĢikliği ve hisse devri

MADDE 7 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinin ana sözleĢmelerinin değiĢtirilmesinde

Kurumun uygun görüĢü aranır. Kurumca uygun görülmeyen değiĢiklik tasarıları genel

kurulda görüĢülemez. Sicil memuru, Kurumun uygun görüĢü olmaksızın ana sözleĢme

değiĢikliklerini Ticaret Siciline tescil edemez.

(2) Bir gerçek veya tüzel kiĢinin, varlık yönetim Ģirketi sermayesinin yüzde ellisini ve

daha fazlasını temsil eden payları edinmesi Kurulun iznine tabidir. Ortak sayısının

beĢten aĢağı düĢmesine yol açan iĢlemler ile izin alınmadan yapılan pay devirleri pay

defterine kaydolunmaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar

hükümsüzdür. Oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesinde de bu hüküm

uygulanır. Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren veya intifa

hakkı tanınan hisse senetlerinin devri, yukarıdaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun

iznine tabidir.

(3) Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren hisse senetlerine

sahip olan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taĢıması Ģarttır.

(4) Varlık yönetim Ģirketi sermayesinin yüzde elli veya daha fazlasına sahip olan tüzel

kiĢilerin sermayesinin ikinci fıkrada belirtilen oran veya esaslar dâhilinde el değiĢtirmesi

Kurulun iznine bağlıdır. Bu hüküm tüzel kiĢi ortağın yönetim ve denetimini belirleyen

sermaye paylarının bir baĢka tüzel kiĢiye ait olması halinde gerçek kiĢi ortak ya da

ortaklara ulaĢılıncaya kadar uygulanır.

(5) Bu madde kapsamındaki hisse devir izinleri, devralan ortağın kurucularda aranan

nitelikleri taĢıması Ģartıyla verilebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kurumsal Yönetim

Yönetim kurulu

MADDE 8 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinin yönetim kurulları beĢ kiĢiden az olamaz.

Varlık yönetim Ģirketlerinde görev alacak yönetim kurulu üyelerinin, Kanunun 8 inci

maddesinin birinci fıkrasında belirtilen Ģartları (e) ve (g) bentleri hariç olmak üzere

taĢımaları, yarıdan bir fazlasının, hukuk, iktisat, iĢletme, maliye, bankacılık, kamu

yönetimi, mühendislik dallarında lisans veya lisansüstü düzeyinde öğrenim görmüĢ veya

18



finans veya iĢletmecilik alanında en az beĢ yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları Ģartı

aranır.

Genel müdür

MADDE 9 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinde genel müdür olarak görev yapacak

kiĢilerin Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen Ģartları (e) ve (g)

bentleri hariç olmak üzere taĢımaları, hukuk, iktisat, iĢletme, maliye, bankacılık ve kamu

yönetimi, mühendislik dallarında lisans veya lisansüstü düzeyinde öğrenim görmüĢ veya

finans veya iĢletmecilik alanında en az yedi yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları Ģartı

aranır.

Atama

MADDE 10 – (1) Yönetim kurulu üyeliğine seçilenler ve herhangi bir nedenle boĢalma

hâlinde görevlendirilenler, 8 inci maddede aranan Ģartları taĢıdıklarını gösteren

belgelerle birlikte yedi iĢ günü içerisinde Kuruma bildirilir.

(2) Genel müdürlüğe atanacakların, 9 uncu maddede aranan Ģartları taĢıdıklarını gösteren

belgelerle birlikte yedi iĢ günü içerisinde Kuruma bildirilmesi Ģarttır. Bunların atamaları,

Kurum tarafından bildirimin alındığı tarihten itibaren yedi iĢ günü içinde gerekçeli

olumsuz bir görüĢ bildirilmediği takdirde yapılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Faaliyet ve Denetime ĠliĢkin Hükümler

Faaliyet alanı

MADDE 11 – (1) Varlık yönetim Ģirketleri,

a) Banka, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer

varlıklarını satın alabilir, satabilir, satın aldığı alacakları tahsil edebilir, varlıkları nakde

çevirebilir veya bunları yeniden yapılandırarak satabilir.

b) Alacakların tahsili amacıyla edindiği gayrimenkul veya sair mal, hak ve varlıkları

iĢletebilir, kiralayabilir ve bunlara yatırım yapabilir.

c) Alacaklarını tahsil etmek amacıyla borçlularına ilave finansman sağlayabilir.

ç) Banka, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer

varlıklarının yeniden yapılandırılması veya üçüncü kiĢilere satıĢında danıĢmanlık ve

aracılık hizmeti verebilir.

19



d) Ana faaliyetlerini gerçekleĢtirmek üzere sermaye piyasası mevzuatı dâhilinde ve

gerekli izinleri almak kaydıyla faaliyette bulunabilir ve menkul kıymet ihraç edebilir.

e) Faaliyetlerini gerçekleĢtirmek amacıyla iĢtirak edinebilir.

f) Diğer varlık yönetimi Ģirketlerinin satıĢına aracılık ettiği veya ihraç ettiği finansal

ürünlere yatırım yapabilir.

g) ġirketlere kurumsal ve finansal yeniden yapılandırma alanlarında danıĢmanlık hizmeti

verebilir.

(2) Varlık yönetim Ģirketleri, bu maddede belirlenen konular dıĢında faaliyette

bulunamaz. Banka ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın

alınmasına münhasır olarak, alacağını veya diğer varlığını satın aldığı banka veya diğer

mali kurumlardan kredi kullanamazlar.

Asgari iĢtirak oranı

MADDE 12 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinin, 11 inci madde uyarınca iĢtirak edecekleri

ortaklıkların, sermayesinin veya oy hakkı toplamının en az yüzde onuna sahip olması

Ģarttır.

Denetim

MADDE 13 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinin her yıl Haziran ayı sonu ve yılsonu

itibarıyla düzenlenecek finansal tablolarının, Bankalarda Bağımsız Denetim

GerçekleĢtirecek KuruluĢların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelikte

belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yetkili kuruluĢlarca denetlenmesi Ģarttır.

(2) Kurumca gerekli görülmesi halinde varlık yönetim Ģirketleri, Kurumun yerinde

denetim yapmaya yetkili meslek personeli tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgeyi

vermek, defter ve belgelerini ibraz etmek ve incelemeye hazır tutmak zorundadırlar.

Bilgi verme

MADDE 14 – (1) Varlık yönetim Ģirketlerinin, Haziran ayı sonu ve yılsonu itibarıyla

düzenlenecek yetkili denetim kuruluĢlarının bağımsız denetiminden geçmiĢ finansal

tabloları ile yıllık faaliyet raporları ilgili dönemi izleyen iki ay içinde Kuruma gönderilir.

(2) Bu Yönetmeliğin uygulanması çerçevesinde varlık yönetim Ģirketleri, Kurum

tarafından gerekli görülmesi halinde talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi Kuruma tevdi

etmek zorundadırlar.

Faaliyet izninin iptali

20



MADDE 15 – (1) Ortakları kurucularda aranan Ģartları kaybeden veya bu Yönetmelik

hükümlerine aykırı iĢlem yaptığı tespit edilen ya da 14 üncü madde uyarınca Kurumca

talep edilen bilgi ve belgeleri süresi içinde göndermeyen varlık yönetim Ģirketlerine,

Kurum tarafından bu durumlarını düzeltmeleri için üç aya kadar süre verilir. Bu süre

içinde durumlarını düzeltmeyenlerin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.

(2) 11 inci maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak, anılan maddede belirlenen konular

dıĢında faaliyette bulunan ve alacağını veya diğer varlığını satın aldığı banka veya diğer

mali kurumlardan bahse konu satıĢa münhasıran kredi kullanan varlık yönetim

Ģirketlerinin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.

BEġĠNCĠ BÖLÜM

ÇeĢitli ve Son Hükümler

KarĢılıklar

MADDE 16 – (1) Varlık yönetim Ģirketleri, iĢlemleri nedeniyle doğmuĢ veya doğması

beklenen, ancak miktarı kesin olarak belli olmayan zararlarını karĢılamak amacıyla,

devraldıkları toplam alacaklar ile diğer varlıklarını Türkiye Muhasebe Standartları ile

Türkiye Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde belirlenen usul ve esaslara uygun

olarak değerler ve karĢılığa tabi tutarlar.

Muhasebe ve raporlama sistemi

MADDE 17 – (1) Varlık yönetim Ģirketleri, 14 üncü madde kapsamında

düzenleyecekleri finansal tablolarını Türkiye Muhasebe Standartları ile Türkiye Finansal

Raporlama Standartlarına uygun olarak hazırlar ve yayımlarlar.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 18 – (1) 1/10/2002 tarihli ve 24893 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Varlık

Yönetim ġirketlerinin KuruluĢ ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten

kaldırılmıĢtır.

Yürürlük

MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme

Kurumu BaĢkanı yürütür.

21



Öte yandan yukarıdaki yönetmelikle değiĢiklik yapan yönetmelik 14.01.2011

tarihnde aĢağıdaki Ģekilde yayımlanmıĢtır (Resmi Gazete, 2011: 27815).

VARLIK YÖNETĠM ġĠRKETLERĠNĠN KURULUġ VE FAALĠYET

ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠKTE DEĞĠġĠKLĠK

YAPILMASINA DAĠR YÖNETMELĠK

MADDE 1 – 1/11/2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Varlık

Yönetim ġirketlerinin KuruluĢ ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü

maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi aĢağıdaki Ģekilde değiĢtirilmiĢtir.

“b) ÖdenmiĢ sermayesinin on milyon Türk Lirasından az olmaması,”

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin beĢinci fıkrası aĢağıdaki Ģekilde

değiĢtirilmiĢtir.

“(5) KuruluĢ iznini takip eden yüz seksen gün içerisinde faaliyet izni almak üzere

baĢvuruda bulunmayan Ģirketlerin kuruluĢ izinleri geçersiz sayılır. Faaliyet izninin

alınmasını müteakip bir yıl içerisinde faaliyete geçmeyen ya da faaliyetlerine bir yıl

süre ile kesintisiz ara veren Ģirketlerin faaliyet izni Kurulca iptal edilir. Faaliyete

geçildiği tarihten itibaren yedi iĢ günü içerisinde durumun Kuruma bildirilmesi

zorunludur.”

MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin ikinci fıkrası aĢağıdaki Ģekilde

değiĢtirilmiĢtir.

“(2) Bir gerçek veya tüzel kiĢinin, varlık yönetim Ģirketi sermayesinin yüzde ellisini

ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi Kurulun iznine tabidir. Bu oranda yeni

imtiyazlı pay ihracı, mevcut paylar üzerine imtiyaz tesisi, imtiyazın kaldırılması veya

intifa hakkı tesisi de bu maddede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Kurulun

iznine tabidir. Oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesinde de bu hüküm

uygulanır. Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren payların

tesisi veya devri yukarıdaki oransal sınırlara bakılmaksızın Kurulun iznine tâbidir.

Ortak sayısının beĢten aĢağı düĢmesine yol açan iĢlemler ile izin alınmadan yapılan

pay devirleri pay defterine kaydolunmaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine

yapılan kayıtlar hükümsüzdür.”

MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası aĢağıdaki

Ģekilde değiĢtirilmiĢ, ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıĢtır.

22



“(1) Yönetim kurulu üyeliğine seçilenler veya herhangi bir nedenle boĢalma hâlinde

görevlendirilenler ile genel müdür olarak atananların, atanmalarını veya seçilmelerini

müteakip bir ay içerisinde bu Yönetmelikte aranan Ģartları taĢıdıklarını gösteren

belgeler ve atanmalarına veya seçilmelerine iliĢkin karar örneği ile birlikte Kuruma

bildirilmesi Ģarttır.”

MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (ç)

bentleri aĢağıdaki Ģekilde değiĢtirilmiĢtir.

“a) Banka, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, diğer mali kurumlar ve kredi sigortası

hizmeti veren sigorta Ģirketlerinin söz konusu hizmetlerinden doğan alacakları ile

diğer varlıklarını satın alabilir, satabilir, satın aldığı alacakları tahsil edebilir,

varlıkları nakde çevirebilir veya bunları yeniden yapılandırarak satabilir.”

“ç) Banka, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, diğer mali kurumlar ve kredi sigortası

hizmeti veren sigorta Ģirketlerinin söz konusu hizmetlerinden doğan alacakları ile

diğer varlıklarının yeniden yapılandırılması veya üçüncü kiĢilere satıĢında

danıĢmanlık ve aracılık hizmeti verebilir.”

MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesine aĢağıdaki üçüncü fıkra

eklenmiĢtir.

“(3) Mali bünyelerini ciddi Ģekilde olumsuz etkileyecek durumların tespiti halinde,

Kurum varlık yönetim Ģirketlerinden gerekli her türlü tedbirin alınmasını istemeye

yetkilidir. Varlık yönetim Ģirketleri Kurum tarafından istenen tedbirleri Kurumca

belirlenen süreler içinde almak ve uygulamakla yükümlüdür.”

MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesi aĢağıdaki Ģekilde değiĢtirilmiĢtir.

“MADDE 15 – (1) Ortakları kurucularda aranan Ģartları kaybeden, 11 inci maddenin

ikinci fıkrasına aykırı iĢlem yaptığı tespit edilen, 13 üncü maddenin üçüncü fıkrası

uyarınca Kurumca istenen tedbirleri belirlenen sürelerde almayan, 14 üncü madde

uyarınca Kurumca talep edilen bilgi ve belgeleri süresi içinde göndermeyen ya da bir

takvim yılı içinde birden fazla bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine aykırı iĢlem

yaptığı tespit edilen varlık yönetim Ģirketlerine, Kurum tarafından bu durumlarını

düzeltmeleri için üç aya kadar süre verilir. Bu süre içinde durumlarını

düzeltmeyenlerin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.

(2) Faaliyet izni iptal edilen varlık yönetim Ģirketlerinin iptal tarihinden itibaren üç

ay içerisinde genel kurullarını toplayarak, Ģirket nevi ve unvanını değiĢtirmek veya

tasfiye iĢlemlerini baĢlatmak üzere karar almaları zorunludur. ġirketler, gerekli

değiĢiklikleri yaparak ticaret siciline tescilini müteakip ilgili Ticaret Sicili Gazetesini

Kuruma gönderirler.

23



(3) Faaliyet izni iptal edilenler, Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca münhasıran varlık

yönetim Ģirketlerine tanınan faaliyetlerle iĢtigal edemez, ticaret unvanlarında, ilan ve

reklamlarında veya iĢyerlerinde söz konusu iĢlerle iĢtigal ettikleri izlenimini

yaratacak hiçbir kelime, deyim ve iĢaret kullanamazlar.”

MADDE 8 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 9 – Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme

Kurumu BaĢkanı yürütür

24



ÇalıĢma Soruları

1. ĠĢletmenin ihtiyacı olan fonların sağlanması, uygun varlıklara yatırılması ve bu

fonların yönetilmesine ne ad verilir.

a Finansman

b. Finansal yönetim

c. Finans

d. Yatırım

e. Kar

2.Ġktisadi terminolojide, konjonktürdeki yön değiĢtirmeyi, yani geniĢleme ya da

sürekli bir ilerleme döneminden uzun ya da kısa bir bunalım veya daralma

evresine geçiĢi ne ifade etmektedir?

a. Ekonomik darboğaz

b. Ġflas

c. Borçlanma

d. KüreselleĢme

e. Kriz

3. ĠĢletmenin nakit akıĢlarının saptanmasında hangi disiplinin verilerinden

faydalanılır?

a. Muhasebe

b. Ġktisat

c. Üretim

d. Pazarlama

e. Kantitatif yöntemler

4. AĢağıdakilerden hangisi sistematik risklerden biri değildir.

25



a. Faiz oranı riski

b. Yönetim riski

c. Piyasa riski

d. Enflasyon riski

e. Pazar riski

5. Toptan hammadde alımlarının ve ulaĢım kolaylıklarının sağlayacağı rekabet

avantajlarının küreselleĢmeye sağladığı destek aĢağıdakilerden hangisidir?

a. Maliyet

b. Lojistik

c. Üretim

d. ĠletiĢim

e. Mülkiyet

6. Finansal kurumların alacaklarını tahsil etmek, varlıklarını yeniden

yapılandırmak ve satılmasını sağlamak gibi amaçlarla oluĢturulmuĢ kurumlara

ne ad verilir?

a. Banka

b. Katılım bankası

c. Varlık yönetim Ģirketleri

d. Merkez bankası

e. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

7. AĢağıdakilerden hangisi bankaların varlık, yükümlülük ve öz kaynak olarak nitelendirilemeyen iĢlemlerinin kaydı için kullanılan bir ifadedir?

a. Leasing

b. Risk sermayesi

c. Faktoring

d. Bilanço altı

26



e. Türev ürün

8. AĢağıdakilerden hangisi alacakları vadesinden önce paraya dönüĢtüren finansal kurumlardır?

a. Leasing Ģirketleri

b. Finansman Ģirketleri

c. Faktoring ġirketleri

d. Risk sermayesi Ģirketleri

e. Varlık yönetim Ģirketleri

9. Borçluların borçtan kaynaklanan yükümlülüklerini zamanında yerine getiremediği tahvil, bono, kredi gibi borçlanma araçlarını, piyasalardaki dalgalanmalar nedeniyle önemli değer kaybına uğrayan gayrimenkulleri, menkulleri, iĢtirak paylarını ne içermektedir?

a. Banka kredileri

b. Bono

c. Tahvil

d. Faiz

e. Sorunlu varlık

10. AĢağıdaki kurumlardan hangisinin gözetim ve denetim fonksiyonu Hazine MüsteĢarlığı tarafından yerine getirilmektedir?

a. Varlık Yönetim ġirketleri

b. Factoring ġirketleri

c. Finansal Kiralama ġirketleri

d. Sigorta ġirketleri

e. Bankalar

ÇalıĢma Soruları Yanıt Anahtarı

1. b Cevabınız yanlıĢ ise Finansal Yönetim konusunu yeniden gözden geçiriniz

27



2. e Cevabınız yanlıĢ ise Finansal Kriz konusunu yeniden gözden geçiriniz

3. e Cevabınız yanlıĢ ise Nakit AkıĢ Yönetimi konusunu yeniden gözden geçiriniz

4. b Cevabınız yanlıĢ ise Risk konusunu yeniden gözden geçiriniz

5. b Cevabınız yanlıĢ ise KüreselleĢme konusunu yeniden gözden geçiriniz

6. c Cevabınız yanlıĢ ise Varlık Yönetim ġirketleri konusunu yeniden gözden geçiriniz

7. d Cevabınız yanlıĢ ise KüreselleĢmenin Bankalar Üzerine Etkileri konusunu yeniden gözden geçiriniz

8. c Cevabınız yanlıĢ ise Para ortaya Çıkarmayan Finansal Kurumlar konusunu yeniden gözden geçiriniz

9. e Cevabınız yanlıĢ ise Bankacılık konusunu yeniden gözden geçiriniz

10. d Cevabınız yanlıĢ ise Bankacılık konusunu yeniden gözden geçiriniz

Yararlanılan Kaynaklar

ALTAY Ġsmail, 2003. Varlık Yönetim ġirketlerinin KuruluĢu, ĠĢleyiĢi, BDDK Ġle

ĠliĢkisi ve Bu ġirket Modelinin Sağladığı Avantajlar, Active Dergisi, Temmuz-

Ağustos.

AYDIN Nurhan, 2004. Finansal Yönetim, (Ed.), Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2.

Baskı, EskiĢehir.

DUVAN, Berke, 2001. Türk Bankacılık Sisteminde Tahsili GecikmiĢ Alacakların

Tasfiyesi VeĢirket Borçlarının Yapılandırılması, DPT Uzmanlık Tezi, Yıllık

Programlar ve Konjonktür Değerlendirme Genel Müdürlüğü, Mali Piyasalar Dairesi,

Kasım, Ankara.

ĠÇKE, Mehmet Akif, 2004. Avrupa Birliği'nin Finansal Entegrasyon Süreci,

KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2,

2004, s. 21-29.

KARACAL Müge, BAKLACI Hasan Fehmi ve YETKĠNER Hakan, 2010. Küresel

Kriz ve Risk Yönetimi: Yanılgılar ve Gerçekler, Ġzmir Ekonomi Üniversitesi

Yayınları, Yayın no: 2010/ 35.

28



KUTLU Hüseyin Ali ve DEMĠRCĠ N. SavaĢ, 2011. Küresel Finansal Krizi (2007-?)

Ortaya Çıkaran Nedenler, Krizin Etkileri, Krizden Kısmi ÇıkıĢ ve Mevcut Durum,

Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim.

MESUTOĞLU Berk, 2001. Sorunlu Aktiflerin Varlık Yönetimi ġirketlerince

Tasfiyesi: Ülke Örnekleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK),

MSPD ÇalıĢma Raporları, No: 2001/3, Mayıs.

OY Osman, 2009. Varlık Yönetim ġirketleri, Beta Basım Yayım Dağıtım A.ġ.

ÖZTÜRK, S. ve ÖZDEMĠR, A., 2010. Küresel Krizin Ekonomik Etkileri:

KüreselleĢmenin Krizi, www.ozal.congress.inonu.edu.tr/pdf/131.pdf

PAKSOY Sadettin ve ALANCIOĞLU Erdal, 2012. Küresel Finansal Krizin

Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği, Kilis Üniversitesi Sosyal

Bilimler Dergisi Cilt 2, Sayı 3, Haziran.

TOPRAK Metin ve COġKUN Metin, 2012. Bankacılık ve Sigortacılığa GiriĢ,

Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1449, Mayıs, EskiĢehir.

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı KuruluĢları Birliği (TSPAKB), 2011. Finansal

Yönetim: Sermaye Piyasası Faaliyetleri Ġleri Düzey Lisansı Eğitimi, Eylül.

YILMAZ Hüseyin, 1999. ĠĢletmelerin Finansal Yönetiminde Nakit AkıĢ Rasyo

Analizi, D.E.Ü.Ġ.Ġ.B.F. Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, ss:185-198

YILMAZ Ömer, KIZILTAN Alaattin, KAYA Vedat, 2005. Ġktisadi Kriz Kuramları,

Finansal KüreselleĢme ve Para Krizleri, Erciyes Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari

Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 24, Ocak - Haziran, ss. 77-96.

Documents

15.Bölüm Varlık Yönetim ġirketi (VYġ) Piyasası... · 2014-09-26 · Stratejik finansal yönetim ve tahsili gecikmiĢ alacakların yönetimi Bankacılık krizleri Varlık Yönetim