157zorg & financiering > 3-2005

ict

want in de praktijk blijkt dat een behoorlijk aan-tal mensen het nummer in de hectiek en stressvan het moment niet weet op te hoesten.Wanneer het echter om acute buikklachten gaat,of een kind met hoge koorts, slaat de verwarringtoe. Naar de huisartsenpost of naar de eerstehulp van het ziekenhuis? Volgens eigen percep-tie komen jaarlijks een half miljoen mensen uit-eindelijk bij de verkeerde instelling terecht (zieook Z&F 2005/254, nr. 2, p. 86-87). Dat is vooreen deel ook te voorkomen door HAP en SEH zoveel mogelijk fysiek onder één dak te brengenmeent de NPCF.

Voorkomen overbodig onderzoek

Verder valt veel overbodig doorverwijzen enonderzoeken te voorkomen wanneer hetelektronisch patiëntendossier (EPD) er eenmaalis. Nu vinden nog veel extra onderzoeken en

handelingen plaats als gevolg van het ontbrekenvan medische informatie. Wanneer die dankzijeen EPD wel aanwezig is, valt op jaarbasis naarschatting 36 miljoen euro te besparen.Na ontvangst van het onderzoeksrapport uithanden van NPCF-directeur Iris van Bennekom,stelde Minister Hoogervorst van VWS dat in2006 het elektronisch medicatiedossier en hetlandelijk waarneemdossier voor huisartsen erkomen. ‘Het duurt nog even voordat het com-plete EPD er zal zijn. Daarover heb ik binnen-kort overleg met de Tweede Kamer en dan krijgik ongetwijfeld het verwijt dat het allemaal veelte lang duurt,’ aldus Hoogervorst.Zie ook het inleidend artikel Transmurale ICT in dezorg: stapsgewijze invoering is nabij in dit nummer,p. 13-29).Bronnen: Stcrt. 2005, nr. 27, persbericht NPCF,8 februari 2005 en persbericht Ministerie van VWS,8 februari 2005<

Vaar niet blind op elektronische medische dos-siers, want ook bij het gebruik en ontwerp vancomputersystemen in plaats van handgeschre-ven recepten worden fouten gemaakt waarbijslachtoffers kunnen vallen. Die waarschuwinguiten onderzoekers van de University ofPennsylvania School of Medicine.

Onderzoeker Ross Koppel en zijn collega’s heb-ben een – verouderd maar populair – computer-systeem onderzocht zoals het door een zie-kenhuis gebruikt wordt om elektronisch recep-ten voor te schrijven. Ze trekken hieruit conclu-sies voor alle elektronische medische dossiersen willen professionals wakker schudden dierotsvast geloven in de zegeningen van de tech-niek.‘Goede systemen zijn een goed hulpmiddel enzijn veelbelovend,’ zegt Koppel, ‘maar zoals zenu vaak opgezet zijn, kunnen ze op zijn minst

op twintig manieren significant en doorlopendbijdragen aan het maken van fouten.’

Oorzaken

De onderzoekers hebben 22 fouten in kaartgebracht die in de praktijk voorkomen bij hetgebruik van het elektronische systeem. Een deelvan de fouten wordt veroorzaakt door slechteintegratie van het systeem met andere compu-tersystemen in het ziekenhuis en een ander deeldoordat de gebruikers de informatie uit hetsysteem verkeerd interpreteren.Een voorbeeld van het laatste is dat de computerinkoopinformatie toont over een medicijn, ter-wijl de gebruiker dit interpreteert als de hoeveel-heid medicijn die aan de patiënt voorgeschrevenmoet worden. Veel gaat mis als mensen en orga-nisaties zich moeten aanpassen aan de techniekin plaats van dat de computersystemen zich rich-ten naar de werkwijze van de zorgprofessionals.

461 onderzoekers: ‘vaar niet blind op medische dossiers’

ZenF-0305 cyaan.qxd 14-4-2005 11:08 Pagina 157

kwaliteitsbeleid

158 3-2005 > zorg & financiering

Verbeteren

Koppel beveelt zorginstellingen aan de gebruik-te computersystemen zeer intensief te onder-zoeken en daarbij vooral te letten op de manierwaarop het systeem in de dagelijkse praktijk

gebruikt wordt door de dokter of de verpleeg-kundige. Verder moeten de systemen continubij de tijd gehouden en doorlopend verbeterdworden.Bron: University of Pennsylvania Health System,10 maart 2005<

Uit een onderzoek van Capgemini onder94 Nederlandse ziekenhuizen naar het ontwik-kelstadium van hun website (de zogenoemdeWebscan), blijkt dat ziekenhuizen de mogelijk-heden van hun website onvoldoende benutten.Volgens het onderzoek is het droevig gesteldmet de digitale communicatie tussenNederlandse ziekenhuizen en hun patiënten.

Het onderzoek wijst uit dat slechts 36 procentvan de ziekenhuizen de mogelijkheid biedt omvia de website of via een e-mail een klacht in tedienen. Afspraken maken, inzien of wijzigen viainternet kan maar bij tien procent van de onder-zochte ziekenhuizen. Slechts tien procent van deziekenhuizen biedt patiënten de mogelijkheidom te e-mailen vanuit het ziekenhuis. Hetelektronisch bestellen of laten afleveren vanbloemen en/of cadeaus voor patiënten kan maarin vijf procent van de ziekenhuizen. Het delenvan kennis en ervaringen door patiënten dan welmedisch advies inwinnen via de website kan bijslechts vijf procent van de ziekenhuizen.Hiermee lopen de ziekenhuizen achter bij web-sites van patiëntenverenigingen die deze moge-lijkheden wel aanbieden. Wel beschikte in 200482 procent van de ziekenhuizen over een reactie-formulier of de mogelijkheid tot e-mailen methet ziekenhuis.

Kansen

Volgens de onderzoekers laten ziekenhuizenveel kansen liggen, vooral op het gebied vanvoorlichting en het verbeteren van de interactie

en transactie tussen ziekenhuis en patiënt, ver-wijzers en andere partijen in de zorgketen.‘Nederlandse ziekenhuizen hebben voortdurendte maken met veel veranderingen. Denk maaraan de invoering van DBC’s (diagnosebehande-lingcombinaties) en de toenemende druk van deoverheid en consument om verantwoording af teleggen,’ zegt Robert Stegwee van CapgeminiAdviesgroep Gezondheidszorg. ‘Websites kun-nen juist in deze omstandigheden heel goedworden ingezet, bijvoorbeeld om de wachtlijstente verkorten – via zelftests en vraag-en-ant-woordstructuren zoals bij dokterdokter.nl –maar ook als (goedkoop) middel om patiëntenaan je te binden en transparantie van activiteitente bieden.’

Marketing

In het kader van de invoering van de DBC’s ishet voor ziekenhuizen steeds belangrijker naarvoren te treden als het ziekenhuis waar de pati-ent moet zijn voor bepaalde ingrepen (zorgmar-keting). Eerste tekenen van zorgmarketing zijnzichtbaar: ziekenhuis Rivierenland in Tiel adver-teert in de Gelderlander dat verzekerden zich opkorte termijn, zonder wachttijden kunnen latenbehandelen. Bij tachtig procent van de zieken-huizen is het duidelijk welke specialismen aanhet ziekenhuis zijn verbonden. Waar een zieken-huis zich in specialiseert, bijvoorbeeld dotterenof knieën, wordt maar bij een kwart van de zie-kenhuizen vermeld.

462 ziekenhuis benut website onvoldoende

ZenF-0305 cyaan.qxd 14-4-2005 11:08 Pagina 158