8ο ΓΕ.Λ. ΠΑΤΡΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - ΤΑΞΗ Β΄ - ΤΜΗΜΑ 5

ΘΕΜΑ:

Ομαδική εργασία

Ερευνητικά ερωτήματα: Πώς αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος το χρώμα;

Πώς χρησιμοποιείται το χρώμα ως εργαλείο;

Ποια είναι η δύναμη των χρωμάτων;

Πού βρίσκονται τα χρώματα στην καθημερινή μας ζωή;

Ομάδες

“Fairytale” “Χρωματοπαγίδα”

Αβραμοπούλου Χαρίκλεια Αβραμοπούλου Νικολέτα

Γιαννακόπουλος Νίκος Αθανασοπούλου Ειρήνη

Λοζάν Χριστίνα Στράτου Ευαγγελία

Σιώζου Κυριακή Τσαγκαράτου Νικολίτσα

Τσάτσαρης Σπύρος

“Χάλι Μαύρο” “Colourful” Παπακρίβου Απόστολος Ανδρικοπούλου Κωνσταντίνα

Παπακωστοπούλου Βασιλική Βρακατσέλη Άλκηστις-Ζωή

Πολυζωγοπούλου Μαρκέλλα Καριοφύλλη Άννα

Πρίφτι Αντριάνα Παναγοπούλου Μαρία

Υπεύθυνη Εκπαιδευτικός: Σταμπουλή Ιωάννα

ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2013-2014

1

Περιεχόμενα

Εισαγωγή................................................................................................................... 2

Κεφάλαιο 1: Η αντίληψη του χρώματος από τον άνθρωπο .................................3

1.1 Ανθρώπινο οπτικό σύστημα - Ανατομία οφθαλμού (Γιαννακόπουλος Ν.).................... 4

1.2 Ανάλυση και αντίληψη Οπτικών Φαινομένων (Αβραμοπούλου Χ.) ............................7

1.2.2 Φυσικά φαινόμενα με χρώμα (Αβραμοπούλου Χ.)..................................................8

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 1 ....................................................................................... 12

Κεφάλαιο 2: Το χρώμα ως εργαλείο .....................................................................13

2.1 Ο κλασσικός Χρωματικός Κύκλος (Αβραμοπούλου Ν.) ...........................................14

2.2 Τα χαρακτηριστικά του χρώματος (Αθανασοπούλου Ει.) .........................................17

2.3 Οι Ιδιότητες των χρωμάτων (Στράτου Ευ.).............................................................18

2.4 Μέθοδοι ανάμειξης των χρωμάτων (Τσαγκαράτου Ν.) ............................................21

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 2 ........................................................................................23

Κεφάλαιο 3: Η δύναμη των χρωμάτων.................................................................24

3.1 Η ψυχοφυσιολογία των χρωμάτων (Παπακωστοπούλου Β.)........................................25

3.2 Τα χρώματα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες (Παπακρίβου Α.) .............................31

3.3 Ο συμβολισμός των χρωμάτων (Πρίφτη Α.)..........................................................36

3.4 Ο ρόλος των χρωμάτων στο δομημένο περιβάλλον (Πολυζωγοπούλου Μ.).............40

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 3 ........................................................................................44

Κεφάλαιο 4: Τα χρώματα στην καθημερινή μας ζωή ..........................................45

4.1 Το χρώμα στη φύση (Ανδρικοπούλου Κ.)...............................................................46

4.2 Η ποικιλομορφία των χρωμάτων στο μακιγιάζ και τα μαλλιά (Καριοφύλλη Α.) .......48

4.3 Η μόδα μέσα από το χρώμα (Παναγοπούλου Α.) ...................................................53

4.4 Οι έφηβοι και τα παιδιά ζωγραφίζουν (Βρακατσέλη Μ.) ..........................................56

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου 4 ........................................................................................59

Επίλογος – Συμπεράσματα.......................................................................................60

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ........................................................................................................... 61

Ερωτηματολόγιο

2

Εισαγωγή

Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει ως σκοπό να αναλύσει την έννοια του χρώματος και

τον ρόλο του που διαδραματίζει στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Επιπλέον,

στοχεύει να διερευνήσει τη λειτουργία του χρώματος ως μέσο επικοινωνίας μεταξύ των

ανθρώπων και να δώσει έμφαση στη δύναμη που έχουν τα χρώματα στην

καθημερινότητά μας μέσα από παραδείγματα.

Η μεθοδολογία της έρευνας στηρίχτηκε στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο.

Δημιουργήθηκαν μια πενταμελής και τρεις τετραμελείς ομάδες. Η κάθε ομάδα επέλεξε

μια ονομασία που να την χαρακτηρίζει και με βάση την ονομασία δημιούργησε μία αφίσα.

ως τέχνημα. Η ολομέλεια διατύπωσε ερευνητικά ερωτήματα που οδήγησαν σε

επιμέρους υποερωτήματα, τα οποία μοιράστηκαν στα μέλη των τεσσάρων ομάδων.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι αναζητήθηκαν πηγές κυρίως στο

διαδίκτυο αλλά και σε σχετική βιβλιογραφία.

Επίσης συντάχθηκε ερωτηματολόγιο, που μοιράστηκε στους μαθητές του σχολείου και

το επεξεργάστηκε κυρίως η ομάδα 3.

Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο ασχολείται με την ανάλυση του

λευκού φωτός, τον τρόπο που αυτό γίνεται αντιληπτό από τον άνθρωπο και τα φυσικά

φαινόμενα που προκύπτουν από την ανάλυσή του. Στο δεύτερο αναφέρονται οι

ιδιότητες, τα χαρακτηριστικά και ο τρόπος ανάμειξης των χρωμάτων. Στο τρίτο

παρουσιάζεται ο συμβολισμός των χρωμάτων, η σχέση του με την ψυχολογία και οι

θεραπευτικές του ιδιότητες με παραδείγματα για την κάθε περίπτωση. Το τέταρτο

κεφάλαιο αποτελεί μία παρουσίαση του τρόπου επικοινωνίας με τα χρώματα μέσα από

τις εφαρμογές τους σε διάφορα προϊόντα και στη φύση.

Η εργασία ολοκληρώνεται με τον επίλογο και τα συμπεράσματα που προέκυψαν.

Επιπλέον τα αποτελέσματα της επεξεργασίας του ερωτηματολογίου φαίνονται στο

παράρτημα.

3

Ασχοληθήκαμε με το συγκεκριμένο ερευνητικό ερώτημα γιατί μας τράβηξε το ενδιαφέρον

το γεγονός ότι το φως είναι η βάση του χρώματος και ότι χωρίς αυτό δεν θα μπορούσαμε

να διακρίνουμε κανένα χρώμα. Επιπλέον, ότι αυτό που κοινώς αναφέρεται ως χρώμα

ενός αντικειμένου είναι, στην πραγματικότητα, η αντίληψη της ηλεκτρομαγνητικής

ακτινοβολίας από τον άνθρωπο. Η αίσθησή μας για το χρώμα είναι μια

αυτοματοποιημένη ερμηνευτική αντίδραση του ανθρώπινου εγκεφάλου στο μήκος

κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και όχι κάποια εξωτερική ουσία.

Ομάδα 1: “Fairytale”

Αβραμοπούλου Χαρίκλεια, Γιαννακόπουλος Νίκος, Λοζάν Χριστίνα

Σιώζου Κυριακή, Τσάτσαρης Σπύρος

4

1.1 Ανθρώπινο οπτικό σύστημα - ανατομία οφθαλμού

Το λευκό φως είναι σύνθετο. Αποτελείται από διάφορες ακτινοβολίες (χρώματα) που

διαφέρουν ως προς το μήκος κύματος. Όταν το φως διαθλάται ταυτόχρονα και

αναλύεται. Όμως δεν είναι πάντα ορατή αυτή η ανάλυση. Όταν το φως περάσει μέσα

από πρίσμα, τότε εμφανίζεται πίσω από αυτό μια ευδιάκριτη έγχρωμη ταινία που

λέγεται φάσμα του λευκού φωτός και περιέχει τα γνωστά χρώματα (ακτινοβολίες)

κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε και ιώδες (μωβ). Δεν είναι αυτά τα μοναδικά

χρώματα του φάσματος είναι όμως τα κυριότερα και αυτά που μπορούμε να διακρίνουμε.

Ο ανθρώπινος οφθαλμός διακρίνεται σε πρόσθιο και οπίσθιο τμήμα, που το καθένα

έχει ιδιαίτερη σημασία για την οφθαλμική λειτουργία. “Φιλοξενείται” σε μία κοιλότητα του

κρανίου τον κόγχο, που προστατεύει το βολβό αφήνοντας ακάλυπτο μόνο το πρόσθιο

τμήμα του. Ο βολβός περιβάλλεται από 3 “χιτώνες”. Τον εξωτερικό και αδιαφανή σκληρό

χιτώνα που είναι το άσπρο του ματιού μας, τον ενδιάμεσο - ζωτικής σημασίας για την

αιμάτωση - χοριοειδή χιτώνα και τον εσωτερικό, την “ταπετσαρία του βυθού” τον

αμφιβληστροειδή χιτώνα.

Τα οπτικά συστήματα χρησιμοποιούν φως για να καταγράψουν μια εικόνα ή μια άλλη

μορφή πληροφόρησης. Για να έχεις οπτικό σύστημα χρειάζεται να έχεις μια πηγή φωτός,

ένα φακό, για να συγκεντρώσεις το φως και έναν τρόπο για να καταγράψεις την εικόνα.

Τα μάτια μας συλλαμβάνουν το φως από το περιβάλλον και ο εγκέφαλός μας, μας λέει τι

βλέπουμε.

Πιο συγκεκριμένα

Το λευκό φως είναι σύνθετο. Αποτελείται από διάφορες ακτινοβολίες (χρώματα) που

διαφέρουν ως προς το μήκος κύματος. Όταν το φως διαθλάται ταυτόχρονα και

αναλύεται. Όμως δεν είναι πάντα ορατή αυτή η ανάλυση. Όταν το φως περάσει μέσα

από πρίσμα, τότε εμφανίζεται πίσω από αυτό μια ευδιάκριτη έγχρωμη ταινία που

λέγεται φάσμα του λευκού φωτός και περιέχει τα γνωστά χρώματα (ακτινοβολίες)

κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε και ιώδες (μωβ). Δεν είναι αυτά τα μοναδικά

χρώματα του φάσματος είναι όμως τα κυριότερα και αυτά που μπορούμε να διακρίνουμε.

Μια απλή ακτινοβολία (χρώμα) δεν αναλύεται σε απλούστερη. Οι απλές ακτινοβολίες

που περιέχονται στο λευκό φως μπορούν να αναμειχθούν ξανά και να δώσουν πάλι

λευκό φως. Το χρώμα των σωμάτων έχει να κάνει με τις ακτινοβολίες που το σώμα

διαχέει, αν είναι διαφανές ή επιτρέπει να περάσουν μέσα απ’ αυτό, αν είναι διαφανές. Για

παράδειγμα ένα σώμα θα φαίνεται κόκκινο στο λευκό φως, όταν απορροφά όλες τις

ακτινοβολίες εκτός από την κόκκινη. Είναι προφανές ότι αν ένα κόκκινο σώμα φωτιστεί

με φως που δεν περιέχει την κόκκινη ακτινοβολία θα φαίνεται μαύρο. Όπως μαύρο θα

φαίνεται και το σώμα που απορροφά όλες τις ακτινοβολίες. Απεναντίας ένα σώμα θα

5

φαίνεται λευκό όταν δεν απορροφά καμιά ακτινοβολία. Η αντίληψη των χρωμάτων από

τον άνθρωπο οφείλεται στα ειδικά νευρικά κέντρα, τα κωνία, που υπάρχουν στον

αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού. Κάθε είδος είναι ευαίσθητο σε ορισμένη

ακτινοβολία και προκαλεί στον εγκέφαλο το αντίστοιχο ερέθισμα. Η εντύπωση του

λευκού χρώματος δίδεται όταν όλα τα κωνία δέχονται ομοιόμορφα τους ίδιους

ερεθισμούς που ασφαλώς προκαλούνται από τις αντίστοιχες ακτινοβολίες. Η εντύπωση

ενός οπτικού ερεθίσματος παραμένει για 1/10 του δευτερολέπτου. Αν μέσα σ’ αυτό το

χρονικό διάστημα υπάρξει κι ένα άλλο ερέθισμα, το δεύτερο δε γίνεται αντιληπτό. Αυτήν

ακριβώς την ιδιότητα του μεταισθήματος εκμεταλλεύεται ο κινηματογράφος. Η αλλαγή

της εικόνας γίνεται σε χρόνο μικρότερο του 1/10 του δευτερολέπτου. Έτσι που το μάτι

μας δεν αντιλαμβάνεται αυτή την αλλαγή.

Για να κατανοήσουμε το φαινόμενο ανάλυσης του λευκού φωτός, ας δούμε αρχικά πώς

προκαλείται η εκτροπή (αλλαγή κατεύθυνσης) μιας μονοχρωματικής ακτίνας φωτός από

ένα πρίσμα. Στο σχήμα 1-6 έχουμε μία τέτοια ακτίνα φωτός, που προσπίπτει πλάγια

στην αριστερή επιφάνεια ενός πρίσματος. Επειδή ο δείκτης διάθλασης του πρίσματος

είναι μεγαλύτερος από το δείκτη διάθλασης του οπτικού μέσου που τον περιβάλλει, η

ακτίνα διαθλάται προσεγγίζοντας την κάθετη xx', ενώ, όταν η ακτίνα εξέρχεται από το

πρίσμα, απομακρύνεται από την κάθετη. Βλέπουμε ότι η εξερχόμενη ακτίνα έχει

εκτραπεί τελικά από την αρχική της πορεία κατά γωνία φ. Η γωνία φ ονομάζεται γωνία εκτροπής. Έστω τώρα ότι έχουμε μία δέσμη λευκού φωτός που προσπίπτει πάνω σε

ένα πρίσμα (σχήμα 1-7). Οι ακτίνες που εξέρχονται από το πρίσμα εκτρέπονται και

διασκορπίζονται στο χώρο εξόδου, ενώ ταυτόχρονα το λευκό φως αναλύεται σε μία

πολύχρωμη συνεχή ταινία, που περιλαμβάνει γνωστά χρώματα. Η ταινία αυτή

ονομάζεται φάσμα του λευκού φωτός.

6

Σχ. 1-6:

Ακτίνα φωτός που διαθλάται από πρίσμα εκτρέπεται

κατά γωνία φ.

Σχ. 1-7:

Απεικόνιση τον διασκεδασμού που προκαλείται σε

δέσμη λευκού φωτός από ένα πρίσμα . Η ταινία

των εξερχόμενων χρωμάτων ονομάζεται φάσμα.

(β) Τα βασικά χρώματα του φάσματος.

Στο πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού (εικ.3) διακρίνουμε αρχικά τον κερατοειδή μας, ο

οποίος είναι κυρίως υπεύθυνος για την διαθλαστική μας κατάσταση, αφού εμφανίζει τη

μεγαλύτερη διαθλαστική ικανότητα. Στη συνέχεια το χρωματιστό τμήμα του οφθαλμού

-ίριδα- σχηματίζει στο κέντρο της την κόρη η οποία αυξομειώνει ανάλογα με τον φωτισμό

το μέγεθός της και επιτρέπει στο φως να προχωρήσει στο φωτοευαίσθητο οπίσθιο τμήμα

του οφθαλμού. Ο κερατοειδής και η ίριδα σχηματίζουν τον πρόσθιο θάλαμο στον οποίο

φιλοξενείται το υγρό που ευθύνεται για την πίεση του ματιού μας, το υδατοειδές υγρό.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες το πολύ χρήσιμο υδατοειδές υγρό (για τη σύσταση και τη

θρέψη του προσθίου θαλάμου), παράγεται και παροχετεύεται από το μάτι σε

αντίστοιχους ρυθμούς. Σε περίπτωση όμως που η παραγωγή δεν ακολουθείται από την

αντίστοιχη παροχέτευση τότε “χτίζεται” πίεση πέραν του φυσιολογικού που μπορεί να

οδηγήσει σε γλαύκωμα.

Εικ.3

Πίσω από την ίριδα συναντάμε τον φακό ο οποίος με τη διαύγειά του καθορίζει σε

μεγάλο βαθμό την οξύτητα της όρασής μας. Το μάτι μας μειώνοντας την κόρη και

αλλάζοντας το σχήμα του φακού, μπορεί να εστιάζει σε κοντινές αποστάσεις (με τη

διαδικασία της προσαρμογής), όπως μία αυτόματη κάμερα. Σε μεγαλύτερες ηλικίες η

ικανότητα αυτή μειώνεται και χρειαζόμαστε γυαλιά για κοντά (πρεσβυωπία). Σε ακόμη

μεγαλύτερες ηλικίες η διαύγεια του φακού μειώνεται και σταδιακά θολώνει -

προκαλώντας καταρράκτη - μειώνοντας σημαντικά και την όρασή μας. Πίσω από το

φακό, συναντάμε τον οπίσθιο τμήμα του ματιού που διατηρεί το σχήμα του χάρη σε ένα

άλλο υγρό το υαλοειδές που είναι ομοιόμορφα προσκολλημένο στον αμφιβληστροειδή

7

χιτώνα. Το διαφανές και ζελατινώδες αυτό υλικό κάτω από προϋποθέσεις μπορεί είτε να

αποκολληθεί από τον αμφιβληστροειδή και να εμφανίσει τα “μυγάκια” που αρκετοί

ασθενείς περιγράφουν ή να προκαλέσει ρωγμή στον αμφιβληστροειδή και ακολούθως

αποκόλληση αυτού που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.

Εικ.5

Στην “ταπετσαρία” του βυθού, τον αμφιβληστροειδή φιλοξενούνται οι μικροσκοπικοί

φωτοϋποδοχείς που ως ειδικά κύτταρα υποδέχονται το φως και την εικόνα (Εικ.6).

Εμφανώς όμως μπορούμε να διακρίνουμε το οπτικό μας νεύρο - το “καλώδιο” που

μεταφέρει την εικόνα στον εγκέφαλο - αλλά και την ωχρά κηλίδα που είναι υπεύθυνη για

την κεντρική μας όραση (Εικ. 7,8).

Εικ. 6 Εικ.7 Εικ.8

1.2 Ανάλυση και αντίληψη των Οπτικών Φαινομένων

Η αντανάκλαση που παρουσιάζεται και εμφανίζεται στο μάτι του ανθρώπου έχει δύο

κύριους παράγοντες.

1. Το εύρος ζώνης συχνοτήτων ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που αντανακλά το

αντικείμενο. Οι συχνότητες εξαρτούνται σε μεγάλο βαθμό από την φυσική και την

χημική δομή του αντικειμένου και από τις συχνότητες που απορροφά.

2. Την ένταση της αντανάκλασης των συχνοτήτων που αντανακλούν.

Με λίγα λόγια για να γίνει κατανοητό αυτό που όλοι γνωρίζουμε ως χρώμα είναι η

αντίληψη της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τον άνθρωπο.

Λόγω της δομής του ματιού όλα τα χρώματα θεωρούνται συνδυασμοί των τριών

βασικών χρωμάτων: α) του κόκκινου, β) του πράσινου και γ) του μπλε.

Εάν συνδυάσουμε αυτά τα τρία χρώματα παράγονται καινούργια. Το μωβ από το

κόκκινο και το μπλε, το κυανό από το πράσινο με το μπλε και το κίτρινο από το κόκκινο

και το πράσινο.

Η ανάμειξη των βασικών χρωμάτων ή κάποιο που έχει παραχθεί με το αντίθετο βασικό

χρώμα τότε παράγεται το λευκό, σε συγκεκριμένες εντάσεις φωτός.

8

Η ακτινοβολία περιγράφει το τελικό ποσό ενέργειας που εκπέμπει η πηγή του φωτός και

η φωτεινότητα δίνει μια μέτρηση του ποσού της ενέργειας που λαμβάνει ο άνθρωπος.

Τα χρώματα διακρίνονται με βάση τη λαμπρότητα, την απόχρωση και τη χρωματική

καθαρότητα.

Η λαμπρότητα ενσωματώνει την αχρωματική έννοια της έντασης του φωτός.

Η απόχρωση δείχνει το χρώμα που υπερισχύει στην αντίληψη του ανθρώπου.

Η χρωματική καθαρότητα αντιπροσωπεύει το ποσό του λευκού φωτός όταν εκείνο

αναμειγνύεται με μια απόχρωση.

1.2.2 Οπτικά Φαινόμενα με χρώμα Ουράνιο Τόξο

Το λευκό φως είναι ένα σύνολο ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, καθένα από τα οποία έχει

διαφορετικό μήκος κύματος. Το μήκος κύματος καθορίζει και το χρώμα που έχει το φως.

Το κόκκινο φως έχει το μεγαλύτερο μήκος

κύματος, ενώ το ιώδες (μωβ) το

μικρότερο. Απαραίτητη προϋπόθεση για

να εμφανιστεί το ουράνιο τόξο είναι να

έχει προηγηθεί βροχή και την ίδια στιγμή

που υπάρχει ηλιοφάνεια στο ένα μέρος

του ουρανού να υπάρχουν σταγόνες

βροχής στο αντίθετο. Μάλιστα αυτός που

παρατηρεί το ουράνιο τόξο, έχει τον ήλιο

πίσω του. Επειδή κάθε ακτίνα διαθλάται διαφορετικά το ουράνιο τόξο έχει σχήμα αψίδας

και δεν είναι μία ευθεία. Στην πραγματικότητα, το ουράνιο τόξο που βλέπουμε είναι το

τμήμα ενός ολόκληρου κύκλου, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι εκτός του οπτικού

μας πεδίου.

Βόρειο Σέλας

Το φαινόμενο δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του μαγνητισμού της γης και του

ηλιακού ανέμου. Οι καταλληλότερες περίοδοι για να δει κανείς το σέλας στο βόρειο

ημισφαίριο είναι ο Οκτώβριος, ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος. Φορτισμένα σωματίδια

(κυρίως ηλεκτρόνια, αλλά και πρωτόνια) από το διάστημα παγιδεύονται στο μαγνητικό

πεδίο της Γης. Τα σωματίδια μετακινούνται προς το βόρειο πόλο. Τελικά αντιδρούν με τα

σωματίδια της ατμόσφαιρας. Επικρατέστερο χρώμα του Σέλαος είναι γενικά το λευκό.

Όταν όμως παρατηρείται χρωματισμένο τότε το κόκκινο επικρατεί στο χαμηλότερο άκρο

των ακτίνων που πέφτουν κάθετα, το πράσινο στο ανώτερο και μεταξύ αυτών το κίτρινο

που γρήγορα εξαφανίζεται.

9

Blue Jets

Το φαινόμενο αυτό είναι σχετικά καινούργιο καθώς ανακαλύφθηκε το 1989. Είναι κώνοι

φωτός που βρίσκονται ακριβώς πάνω από το σύννεφο κατά την διάρκεια καταιγίδας

κυρίως χαλάζι και έχουν μπλε χρώμα. Είναι ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο και ήταν

δύσκολο, λόγω της μικρής διάρκειας του, οι επιστήμονες να το ανακαλύψουν και να το

επεξεργαστούν. Δεν υπάρχει κάποιος επιβεβαιωμένος λόγος γιατί υπάρχει αυτό το

φαινόμενο. Οι επιστήμονες πάντως πιστεύουν ότι σχετίζεται με τη συλλογή ή την

απαλλαγή της ενέργειας που προκαλεί η θύελλα και οι αστραπές. Όσο για το μπλε

χρώμα, οι εδικοί συμφωνούν ότι προκαλείται από τη σύγκρουση αζώτου και οξυγόνου,

όταν γίνεται σε μεγάλη ταχύτητα.

Χρώμα Ουρανού

Το φως που έρχεται από τον ήλιο είναι όπως γνωρίζουμε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

και αποτελείται από τη σύνθεση πολλών διαφορετικών μηκών κύματος, που τα μάτια

μας τα αναγνωρίζουν ως τα χρώματα της ίριδας. Καθώς το ηλιακό φως περνά μέσα από

την ατμόσφαιρα της Γης αλληλεπιδρά με τα μόριά της, και σκεδάζεται από αυτά

αλλάζοντας κατεύθυνση. Η αλληλεπίδραση αυτή εξαρτάται έντονα από το μήκος

κύματος. Όσο πιο μικρό είναι το μήκος κύματος τόσο πιο έντονη είναι η σκέδαση. Το

γαλάζιο χρώμα έχει μήκος κύματος σχεδόν το μισό από ότι το κόκκινο χρώμα και

σκεδάζεται σχεδόν 16 φορές πιο έντονα.

10

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ακτίνες του γαλάζιου φωτός που φεύγουν από τον ήλιο να

φθάνουν τελικά στον παρατηρητή από κάθε κατεύθυνση προβάλλοντας, όπως φαίνεται

και στο σχήμα που ακολουθεί, το γαλάζιο τους χρώμα σε όλον τον ουρανό. Όταν o ήλιος δύει, το φως του πρέπει να διασχίσει μεγαλύτερο μήκος της ατμόσφαιρας

για να φθάσει στον παρατηρητή και μεγαλύτερο μέρος από το γαλάζιο φως του ήλιου δεν

κατορθώνει να φθάσει τελικά σε αυτόν. Μια που το φαινόμενο δεν είναι τόσο έντονο στο

κόκκινο χρώμα αυτό συνεχίζει σχεδόν ανέπαφο τη διαδρομή του. Έτσι ο δίσκος του

ήλιου εμφανίζεται σαφώς πιο κόκκινος από το κίτρινο χρώμα που έχει κατά τη διάρκεια

της ημέρας. Πολλές φορές επειδή υπάρχουν σύννεφα και σκόνη στην ατμόσφαιρα, αυτά

απορροφούν και σκεδάζουν το γαλάζιο φως πολύ πιο έντονα από ότι το κόκκινο και το

κίτρινο φως με αποτέλεσμα ο ίδιος ο ουρανός προς τη διεύθυνση της δύσης του ήλιου να

εμφανίζεται κοκκινωπός.

Χρώμα Θάλασσας

Το χρώμα της θάλασσας σχετίζεται με την ανάκλαση και την απορρόφηση του ορατού

μέρους του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος της ηλιακής ακτινοβολίας. Το ορατό μέρος του

φάσματος είναι αυτό που αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο μάτι (είναι δηλ. το φως) και

αποτελείται από τρία βασικά χρώματα: μπλε, πράσινο και κόκκινο. Έτσι η θάλασσα

απορροφά το πράσινο και κόκκινο μέρος του ορατού φάσματος και ανακλά το μπλε, με

αποτέλεσμα να βλέπουμε τη θάλασσα μπλε. Η θάλασσα δεν αποτελείται μόνο από νερό.

Αποτελείται εκτός των άλλων και από φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν τα οποία

επηρεάζουν το χρώμα του νερού. Το φυτοπλαγκτόν πχ. απορροφά λίγο μπλε και λίγο

κόκκινο χρώμα παραπάνω, οπότε δίνει στη θάλασσα μια πιο πρασινωπή απόχρωση. Σε

μεγάλη ποσότητα θα αλλοιώσει τελείως το γαλάζιο χρώμα της θάλασσας.

11

Red Sprites

Πρόκειται για αδύνατες αλλά ογκώδεις κόκκινες λάμψεις που εμφανίζονται στον ουρανό

όταν έχει εκδηλωθεί καταιγίδα. Το φαινόμενο διαρκεί μόλις λίγα κλάσματα του

δευτερολέπτου και αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που οι επιστήμονες άργησαν τόσο πολύ

να το καταγράψουν και να το ερευνήσουν. Επίσημη ερμηνεία του φαινομένου δεν

υπάρχει, έχει παρατηρηθεί όμως ότι τείνει να εμφανίζεται στα σημεία όπου οι θύελλες

εξασθενούν, ενώ εικάζεται ότι δημιουργείται από την αποφόρτιση της ενέργειας, που

προκαλείται από κεραυνούς που πέφτουν στη Γη.

12

Βιβλιογραφία Δικτυακές Πηγές

1.2

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B

9%CE%BF_%CF%84%CF%8C%CE%BE%CE%BF

http://en.wikipedia.org/wiki/Upper-atmospheric_lightning

http://skotinoprosopo.blogspot.gr/2012/10/blog-post_24.html

13

Το χρώμα αποτελεί ένα στοιχείο της καθημερινότητάς μας, ζούμε και μεγαλώνουμε με

τα χρώματα. Αποτελεί εργαλείο πολλών εφαρμογών, τις οποίες σκοπεύουμε να

διερευνήσουμε.

Ομάδα 2: “Χρωματοπαγίδα”

Αβραμοπούλου Νικολέτα, Αθανασοπούλου Ειρήνη,

Στράτου Eυαγγελία, Τσαγκαράτου Νικολίτσα

14

2.1 Ο κλασσικός Χρωματικός Κύκλος

Ο χρωματικός κύκλος βασίζεται πάνω στην θεωρία των χρωμάτων και στην θεωρία του

φυσικού φωτός. Πάνω στον χρωματικό κύκλο αποτυπώνονται όλα τα χρώματα όπως

αυτά προκύπτουν από την ανάλυση του λευκού φωτός.

Ο πρώτος που δημιούργησε τον χρωματικό κύκλο ήταν ο Isaac Newton και στη συνέχεια

τελειοποιήθηκε από τον Johann Wolfgang Goethe. Το 1861 ο Chevreul εξελίσσει και

θέτει τις βάσεις της χρωματικής θεωρίας.

Με βάση τη θεωρία του Chevreul ο χρωματικός κύκλος, εκτός από την ανάλυση των

χρωμάτων, δείχνει και τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ τους. Με τον τρόπο αυτό

υποδεικνύει τη σωστή χρήση και μίξη καθώς και τον αρμονικό συνδυασμό των

χρωμάτων.

Τα χρώματα πάνω στον χρωματικό κύκλο είναι ομαδοποιημένα σύμφωνα με

τη σχέση τους: διακρίνονται σε πρωτεύοντα, δευτερεύοντα και ενδιάμεσα.

την έντασή τους: διακρίνονται σε ψυχρά, θερμά και ουδέτερα

τη θέση τους πάνω στο χρωματικό κύκλο: διακρίνονται σε συμπληρωματικά και

αναλογικά

το μέσο από το οποίο παράγονται: διακρίνονται σε προσθετικά και αφαιρετικά

Πρωτεύοντα Χρώματα Τα πρωτεύοντα χρώματα είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε. Τα χρώματα αυτά

δεν μπορούν να δημιουργηθούν από την μίξη άλλων χρωμάτων. Αντίθετα, όλα τα

υπόλοιπα χρώματα, τα δευτερεύοντα και τα ενδιάμεσα, δημιουργούνται από

την μίξη των τριών πρωτευόντων χρωμάτων.

Χρωματικός κύκλος με τα πρωτεύοντα και τα δευτερεύοντα

χρώματα

Δευτερεύοντα Χρώματα

Τα δευτερεύοντα χρώματα είναι το πράσινο, το πορτοκαλί και

το βιολέ. Τα δευτερεύοντα χρώματα δημιουργούνται από

την μίξη δύο πρωτευόντων χρωμάτων. Το κάθε δευτερεύον

χρώμα παράγεται από τα δύο πρωτεύοντα χρώματα που

αριστερά και δεξιά του πάνω στον χρωματικό κύκλο. Έτσι,

η μίξη του κόκκινου και το κίτρινου δίνει το πορτοκαλί, αντίστοιχα η μίξη του κίτρινου και

του μπλε δίνει το πράσινο και τέλος η μίξη του μπλε και του κόκκινου δίνει το βιολέ.

15

Χρωματικός κύκλος με τα πρωτεύοντα, τα δευτερεύοντα και τα

ενδιάμεσα χρώματα

Ενδιάμεσα Χρώματα

Τα ενδιάμεσα χρώματα παράγονται από την μίξη ενός

δευτερεύοντος με ένα πρωτεύον χρώμα. Μερικά παραδείγματα

ενδιάμεσων χρωμάτων είναι:

Αν στο βιολέ προστεθεί κόκκινο τότε παράγεται ένα έντονο βιολέ

που κοκκινίζει, ενώ αν στο πράσινο προστεθεί κίτρινο τότε

παράγεται ένα ανοιχτό πράσινο που περισσότερο κιτρινίζει.

Ψυχρά Χρώματα

Τα ψυχρά χρώματα είναι το πράσινο, το μπλε, το βιολέ και τα

παράγωγά τους.

Αυτά τα χρώματα ονομάζονται «Ψυχρά» επειδή πλησιάζουν

προς τις αποχρώσεις του πάγου και του νερού. Τα ψυχρά

χρώματα συνήθως δίνουν μια αίσθηση δροσιάς επειδή έχουν την

ικανότητα να μειώνουν την ταχύτητα της κυκλοφορίας του

αίματος και να ρίχνουν την θερμοκρασία του σώματος.

Θερμά Χρώματα

Τα θερμά χρώματα είναι το κόκκινο, το πορτοκαλί, το κίτρινο και τα

παράγωγά τους.

Αυτά τα χρώματα ονομάζονται «Θερμά» επειδή πλησιάζουν προς

τις αποχρώσεις του ήλιου και της φωτιάς. Τα θερμά χρώματα

συνήθως δίνουν μια αίσθηση ζέστης επειδή έχουν την ικανότητα

να αυξάνουν την ταχύτητα της κυκλοφορίας του αίματος και να

ανεβάζουν την θερμοκρασία του σώματος.

Ουδέτερα Χρώματα

Τα ουδέτερα ή γήινα χρώματα συνήθως δεν εμφανίζονται πάνω

στον χρωματικό κύκλο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν το μαύρο,

το γκρι, το καφέ και το μπεζ. Τα ουδέτερα χρώματα

δημιουργούνται από τις παρακάτω μίξεις:

Μαύρου και άσπρου

Συμπληρωματικών χρωμάτων

16

Τριών πρωτευόντων χρωμάτων με την προσθήκη μαύρου ή άσπρου

Συμπληρωματικά Χρώματα

Τα συμπληρωματικά χρώματα βρίσκονται στις ακριβώς απέναντι θέσεις πάνω στον

χρωματικό κύκλο. Είναι ζευγάρια τα οποία αποτελούνται συνήθως

από ένα πρωτεύον και ένα δευτερεύον χρώμα ή από τις τονικές

τους αποκλείσεις. Γενικά τα συμπληρωματικά ζευγάρια

μοιράζονται χρώματα που δεν έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους και

για το λόγο αυτό δημιουργούν ισχυρές αντιθέσεις. Το σύνολο των

χρωμάτων από τα οποία δημιουργείται κάθε ζευγάρι

συμπληρωματικών παραπέμπει πάντα στα τρία πρωτεύοντα (κόκκινο, κίτρινο, μπλε).

Για παράδειγμα το συμπληρωματικό του κόκκινου είναι το πράσινο το οποίο φτιάχνεται

από την μίξη του μπλε και του κίτρινου.

Αναλογικά Χρώματα

Τα αναλογικά χρώματα βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο πάνω στον χρωματικό κύκλο.

Τα χρώματα αυτά έχουν στενή σχέση μεταξύ τους διότι το κάθε ένα δημιουργείται από

την μίξη του προηγούμενου με το επόμενο. Για παράδειγμα όλα τα χρώματα μεταξύ του

μπλε και του πράσινου περιέχουν και τα δύο αυτά χρώματα στην σύστασή τους σε

διαφορετικά ποσοστά.

Το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο είναι αναλογικά επειδή το

κόκκινο και το κίτρινο φτιάχνουν το πορτοκαλί.

Όταν ένα χρώμα αποκτά την απόχρωση ενός άλλου χρώματος

αποκτά και κάποια από τα χαρακτηριστικά του, γίνεται δηλαδή

συγγενικό με το άλλο χρώμα. Όταν η απόχρωση πλησιάζει πολύ

το άλλο χρώμα η συγγένεια μεγαλώνει και η παράθεση των δύο χρωμάτων μας δίνει ένα

σύνολο ευχάριστο, ήσυχο και αρμονικό.

Προσθετικά Χρώματα (Additive color)

Στην περίπτωση αυτή αναφερόμαστε σε χρώματα που παράγονται

από δέσμες φωτός. Τα βασικά χρώματα σε αυτή την κατηγορία είναι

το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε. Όταν τα χρώματα αυτά

αναμειχθούν και προβληθούν σε μια σκοτεινή επιφάνεια παράγουν

λευκό φως.

Με την λογική των προσθετικών χρωμάτων εφαρμόζεται στην οθόνη του υπολογιστή

τύπου CRT, η οποία λειτουργεί με δέσμες φωτός και υποστηρίζει την χρωματική παλέτα

RGB.

17

Αφαιρετικά χρώματα (subtractive color)

Τα αφαιρετικά χρώματα έχουν δύο εφαρμογές. Η πρώτη εφαρμογή είναι στην

ζωγραφική. Όπου οι καλλιτέχνες αναμιγνύουν τις χρωστικές ουσίες οι οποίες έχουν τρεις

βασικές αποχρώσεις κόκκινη, κίτρινη και μπλε.

Η δεύτερη εφαρμογή είναι στα μελάνια των εκτυπωτών. Στην

περίπτωση αυτή τα βασικά μελάνια είναι το θαλασσί (Cyan), το

magenta και το κίτρινο.

Σε κάθε μια από τις δύο εφαρμογές από την μίξη των βασικών χρωμάτων προκύπτουν

όλες οι υπόλοιπες αποχρώσεις. Επιπλέον, η μίξη και των τριών βασικών χρωμάτων

παράγει το μαύρο χρώμα.

2.2 Τα χαρακτηριστικά των χρωμάτων

Κάθε φορά που επεξεργαζόμαστε ή προσπαθούμε να περιγράψουμε ένα χρώμα είναι

ανάγκη να αναφερθούμε και σε ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του. Τα χαρακτηριστικά

είναι τόσο σημαντικά ώστε η παραμικρή απόκλιση ή αλλοίωσή τους επηρεάζουν άμεσα

το οπτικό αποτέλεσμα.

Απόχρωση (hue)

Απόχρωση είναι ο χρωματικός χαρακτήρας του κάθε χρώματος σε σχέση με τα

υπόλοιπα χρώματα. Υπάρχουν περισσότερες από 100 αποχρώσεις χρωμάτων. Το

κόκκινο π.χ. δεν είναι ένα κόκκινο. Υπάρχει κόκκινο με απόχρωση πορτοκαλί, κόκκινο με

απόχρωση μωβ κλπ.

Οι αποχρώσεις ορίζονται από τη θέση τους πάνω στην περιφέρεια του χρωματικού

κύκλου. Στην περίπτωση αυτή το χρώμα δεν έχει την προσθήκη μαύρου, άσπρου ή γκρι

χρώματος.

Ένταση

Ένταση ενός χρώματος ονομάζουμε την καθαρότητα και διαύγεια που διαθέτει. Καθαρά

χρώματα είναι τα βασικά χρώματα αλλά και τα απλά χρώματα που συναντά κανείς στη

λαϊκή τέχνη και τη ζωγραφική των παιδιών. Ένταση έχουν π.χ. τα δυνατά και καθαρά

κόκκινα, πράσινα κίτρινα, που μοιάζουν με τα χρώματα της φύσης, εκφραστικά και

αισθησιακά. Λιγότερη ένταση, αλλά μεγαλύτερη εσωτερικότητα και ποιότητα έχουν τα

«σπασμένα» χρώματα, τα χρώματα που αναμιγνύονται με κάποιο άλλο χρώμα, με

άσπρο, μαύρο, γκρι κ.λπ.

Φωτεινότητα (Brightness)

H φωτεινότητα ενός χρώματος εξαρτάται από την περιεκτικότητά του σε μαύρο.

Τόνοι (Tones)

Τόνος ενός χρώματος είναι η ιδιότητα που εκφράζει τη σχέση του με το φως. Μας δείχνει

δηλαδή πόσο φωτίζεται ή όχι ένα χρώμα, πόσο δηλαδή αυτό είναι φωτεινό ή σκοτεινό,

18

ανοικτό ή σκούρο. Αν φωτίσουμε π.χ. ένα κόκκινο πανί με πολύ φως, με λιγότερο φως,

με φως που βρίσκεται κοντά στο πανί, μακριά, δίπλα, πίσω από το πανί κ.λπ., το κόκκινο

χρώμα στο πανί δεν θα παραμείνει το ίδιο αλλά θ' αλλάξει, ως προς τον τόνο του.

Σ' ένα έργο με μεγάλες τονικές αντιθέσεις χρωμάτων, έχουμε πάντα ένα δυναμικό

αποτέλεσμα, γεμάτο ένταση. Αντίθετα, όταν έχουμε κοντινούς τόνους, έχουμε ελάττωση

της έντασης και αρμονία. Η σωστή και λειτουργική τονική διαβάθμιση σ' ένα ζωγραφικό

έργο είναι καθοριστική για τη χρωματική του ποιότητα και έκφραση.

Πρακτικά, οι τόνοι ενός χρώματος δημιουργούνται με την ανάμιξη του με το

συμπληρωματικό του ή με ποσοστό του γκρι χρώματος.

2.3 Ιδιότητες των Χρωμάτων

Βασικά χρώματα στη ζωγραφική (RYB)

Παραδοσιακός χρωματικός τροχός του συστήματος RYB. Π –

πρωτογενή, Δ – δευτερογενή, Τ – τριτογενή χρώματα.

Στην παραδοσιακή ζωγραφική χρησιμοποιείται το χρωματικό

μοντέλο RYB με βασικά χρώματα τα Κόκκινο (Red) – Κίτρινο

(Yellow) – Μπλε (Blue). Με τα τρία αυτά βασικά χρώματα

δημιουργούμε τα δευτερογενή ως εξής:

Πορτοκαλί: Κόκκινο + Κίτρινο

Πράσινο: Κίτρινο + Μπλε

Μοβ: Μπλε + Κόκκινο

Στο μοντέλο αυτό υπάρχουν και τριτογενή χρώματα που δημιουργούνται από τα

πρωτογενή και τα δευτερογενή. Τα πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή χρώματα

φαίνονται στο χρωματικό τροχό. Το χρωματικό αυτό μοντέλο περιγράφει σε πολύ αδρές

γραμμές τη συμπεριφορά των χρωμάτων που παράγονται από ανάμειξη των χρωστικών

που χρησιμοποιούνται στις μπογιές ζωγραφικής και παρουσιάζει σημαντικά

προβλήματα στην εφαρμογή του. Το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένες οι

μπογιές περιέχει χρωστικές που ανακλούν μεγάλες περιοχές του ορατού φάσματος που

διαφέρουν ανάλογα με την εταιρεία που παρασκευάζει τις μπογιές. Με άλλα λόγια όλες οι

κόκκινες μπογιές δεν είναι ίδιες και δεν παρουσιάζουν τις ίδιες ιδιότητες όταν

αναμειχθούν με άλλες μπογιές. Για το λόγο αυτό στη ζωγραφική δεν είναι δυνατόν να

παρασκευάσουμε όλα τα χρώματα από τα παραδοσιακά πρωτογενή. Έτσι κάθε

παρασκευάστρια εταιρεία δημιουργεί μία δικιά της γκάμα βασικών χρωμάτων που

περιλαμβάνουν τα πρωτογενή, τα δευτερογενή, ορισμένα τριτογενή ή άλλα χρώματα, το

λευκό και το μαύρο. Με τα χρώματα αυτά μπορεί να δημιουργηθεί κάθε επιθυμητό

χρωματικό αποτέλεσμα.

Βασικά χρώματα στην οθόνη (εκπομπή φωτός)

19

Η οθόνη της τηλεόρασης και του υπολογιστή λειτουργεί με τρία

βασικά χρώματα: Κόκκινο – Πράσινο – Μπλε (Red – Green –

Blue: RGB). Με συνδυασμό αυτών των χρωμάτων μπορούμε

να δημιουργήσουμε τα δευτερεύοντα ή δευτερογενή

χρώματα ως εξής:

Κίτρινο: Κόκκινο + Πράσινο

Γαλάζιο: Πράσινο + Μπλε

Μωβ(Magenta): Μπλε + Κόκκινο

Από τους συνδυασμούς των πρωτογενών ή των δευτερογενών χρωμάτων μπορούμε να

δημιουργήσουμε όλους τους δυνατούς χρωματισμούς. Τα τρία πρωτογενή χρώματα

όταν συνδυαστούν δίνουν το λευκό.

Λευκό: Κόκκινο + Πράσινο + Μπλε

Λευκό επίσης δίνουν και οι συνδυασμοί ενός πρωτογενούς και του αντίθετού του

δευτερογενούς (συμπληρωματικά χρώματα).

Λευκό: Κόκκινο + Γαλάζιο

Λευκό: Πράσινο + Μοβ (Magenta)

Λευκό: Μπλε + Κίτρινο

Συμπληρωματικά χρώματα

Κάθε δυο χρώματα που οι θέσεις τους στον χρωματικό κύκλο σχηματίζουν κατά κορυφή

γωνίες, δηλαδή οι δυο ευθείες πλευρές των τριγωνοειδών σχημάτων τους συνίστανται

από τις ίδιες διαμέτρους του κύκλου, είναι συμπληρωματικά

Δηλαδή, με απλούστερα λόγια, κάθε δυο χρώματα που βρίσκονται αντικριστά (το ένα

απέναντι από το άλλο) μέσα στον κύκλο, αποτελούν ένα ζεύγος συμπληρωματικών

χρωμάτων. Το ένα στέλεχος του ζεύγους συμπληρώνεται χρωματικά από το άλλο.

Κάθε ζεύγος αποτελείται από ένα βασικό και το συμπληρωματικό του, το οποίο είναι το

παράγωγο χρώμα των δυο άλλων βασικών, δηλαδή κάθε συμπληρωματικό ζευγάρι

αποτελείται ουσιαστικά από τα τρία βασικά χρώματα. Γι’ αυτό και κάθε βασικό χρώμα

όταν αναμιχθεί με το συμπληρωματικό του παράγωγο (βάση της αφαιρετικής μίξης) δεν

παράγει «καθαρό» χρώμα, αλλά γκρι – καφέ έως σχεδόν μαύρο.

Τα συμπληρωματικά ζεύγη χρωμάτων είναι τα εξής:

Μπλε – Πορτοκαλί

Κίτρινο – Μωβ

Κόκκινο – Πράσινο

20

Παρατηρούμε πως τα δυο ακραία ζεύγη συνίστανται από ένα ψυχρό και ένα θερμό

χρώμα, ενώ το ενδιάμεσο (κίτρινο – μωβ) αποτελείται από τα δυο χρώματα που είναι και

ψυχρά και θερμά.

Η ιδιαιτερότητα του κίτρινου και του μωβ

Όπως είδαμε στον χρωματικό κύκλο, όσα χρώματα βρίσκονται

πάνω από τη οριζόντια διακεκομμένη γραμμή, δηλαδή το μπλε και

το πράσινο, είναι τα ψυχρά χρώματα και όσα βρίσκονται κάτω από

αυτήν, δηλαδή το πορτοκαλί και το κόκκινο, είναι τα θερμά.

Τί συμβαίνει με το κίτρινο και το μωβ χρώμα, τα οποία τέμνει η

διακεκομμένη και βρίσκονται εκατέρωθεν αυτής και στην επάνω πλευρά όπου είναι τα

ψυχρά και στην κάτω μαζί με τα θερμά χρώματα;

Απλούστατα, τα δυο αυτά χρώματα, σαν ενδιάμεσες καταστάσεις, είναι και ψυχρά και

θερμά, με μια διαφορά μεταξύ τους. Το μεν κίτρινο είναι δισυπόστατο, το δε μωβ είναι

δίμορφο.

Το κίτρινο, σαν βασικό χρώμα δεν παράγεται από άλλα χρώματα και είναι αυτούσιο.

Έχει δυο υποστάσεις. Εμφανίζεται δηλαδή πότε με ψυχρή υπόσταση και πότε με θερμή.

Η εμφάνισή του εξαρτάται από τη χροιά του, αλλά κυρίως από το περιβάλλον στο οποίο

ευρίσκεται.

Δηλαδή, οι αποχρώσεις του κίτρινου που γειτνιάζουν προς το πράσινο χρώμα έχουν

ψυχρή υπόσταση. Αντιθέτως, τα κίτρινα που βρίσκονται στην άλλη πλευρά, προς

το πορτοκαλί, είναι θερμά.

Παρ’ αυτά, άσχετα με τη χροιά του, το κίτρινο εκδηλώνει ψυχρές ή θερμές ιδιότητες

ανάλογα με το περιβάλλον που το περιτριγυρίζει. Δηλαδή σε ένα περιβάλλον που

αποτελείται αποκλειστικά από ψυχρά χρώματα, το κίτρινο αποβαίνει το θερμότερο των

ψυχρών χρωμάτων. Αντιθέτως σε περιβάλλον θερμών χρωμάτων, το κίτρινο τείνει να

είναι το ψυχρότερο των θερμών.

21

Με το μωβ τα πράγματα είναι απλούστερα. Το μωβ, σαν παράγωγο χρώμα, εξαρτάται

από τα δυο γονικά χρώματα που το παράγουν, το μπλε και το κόκκινο. Έτσι λοιπόν

όπου υπερισχύει η ύπαρξη του ψυχρού μπλε γονέα, το μωβ έχει ψυχρή μορφή, ενώ στα

σημεία που είναι πιο έντονη η συμμετοχή του άλλου γονέα, του κόκκινου,

το μωβ λαμβάνει θερμή μορφή. Πρόκειται λοιπόν για ένα χρώμα με δυο μορφές.

Η σχέση της δυαδικότητας συνδέει τα δυο αυτά χρώματα, παράλληλα όμως τα

διαχωρίζει.

2.4 Μέθοδοι ανάμειξης των χρωμάτων

Όταν αναμιγνύονται δύο ή περισσότερα χρώματα, δημιουργείται ένα νέο, σύνθετο

χρώμα, τα χαρακτηριστικά του οποίου σχετίζονται με τα χρώματα που αναμίχθηκαν. Ο

τρόπος ανάμιξης βασίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες. Οι πιο γνωστές μέθοδοι

χρωματικής ανάμιξης είναι:

Η Προσθετική μέθοδος (RGΒ)

Είναι η πιο κοινή μέθοδος ανάμειξης των χρωμάτων, η οποία αντιγράφει τον τρόπο

δημιουργίας χρωματικού αισθήματος από το ανθρώπινο μάτι.

Ο τρόπος που ο αμφιβληστροειδής χιτώνας

αντιλαμβάνεται το χρώμα με κόκκινα, πράσινα και

μπλε κωνία οδήγησε στη δημιουργία του

προσθετικού χρώματος. Εάν επιλεγούν τρεις

φωτεινές πηγές που εκπέμπουν κόκκινο, πράσινο

και μπλε και προβληθούν προσθετικά πάνω σε

επιφάνεια από την οποία απουσιάζει το φως, θα

προκύψει λευκό στην πρόσθεση των τριών

ακτινοβολιών και μαύρο στην απουσία του φωτός. Το προσθετικό σύστημα είναι αυτό

που χρησιμοποιείται στην τεχνολογία των οθονών. Το κόκκινο, πράσινο και μπλε είναι τα

πρωτογενή ή βασικά χρώματα της προσθετικής ανάμιξης. Από την μεταξύ τους ανάμιξη

ανά δύο, προκύπτουν τρία άλλα χρώματα τα οποία ονομάζονται δευτερεύοντα ή

συμπληρωματικά της προσθετικής ανάμιξης.

Ονομάζονται συμπληρωματικά διότι η ανάμιξη του βασικού με το αντίστοιχο

συμπληρωματικό του δίνει και πάλι το λευκό φως, εφόσον το συμπληρωματικό

προκύπτει από την ανάμιξη των άλλων δύο βασικών. Συνεπώς τα συμπληρωματικά της

προσθετικής ανάμιξης είναι: το κυανό (ανάμιξη μπλε και πράσινης ακτινοβολίας)

συμπληρωματικό του κόκκινου, το ματζέντα (ανάμιξη μπλε και κόκκινης ακτινοβολίας)

συμπληρωματικό του πράσινου και το κίτρινο (ανάμιξη κόκκινης και πράσινης

ακτινοβολίας) συμπληρωματικό του μπλε.

22

Η Αφαιρετική μέθοδος (CMYΚ)

Η τριχρωμία είναι και πάλι η βάση για την αφαιρετική

ανάμιξη με βασικά τα κυανό (cyan), ματζέντα (magenta)

και κίτρινο (yellow) τα οποία αφαιρούν μήκη κύματος από

μια πηγή λευκού φωτός. Δηλαδή, η απόδοση όλων των

χρωμάτων πραγματοποιείται όχι με την ανάμιξη

ακτινοβολιών, αλλά με την απορρόφηση μέσα στη μάζα

των χρωμάτων ορισμένων μόνο περιοχών του φάσματος και την αντανάκλαση των

υπολοίπων. Έτσι, το κυανό απορροφά το κόκκινο, το ματζέντα απορροφά το πράσινο,

το κίτρινο απορροφά το μπλε. Το σημείο με την κάλυψη των τριών μας δίνει θεωρητικά

το μαύρο, αφού απορροφά τα R,G,B άρα όλο το ορατό φάσμα. Έτσι προκύπτει και ο

όρος αφαιρετική ανάμιξη πρωτογενών χρωμάτων.

Στις χρωστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις εκτυπώσεις χρησιμοποιείται η

αφαιρετική ανάμιξη. Τα κυανό, ματζέντα και κίτρινο ονομάζονται πρωτεύοντα στην

αφαιρετική ανάμιξη. Η ανάμιξη ανά δύο των πρωτευόντων χρωμάτων δίνει τα

δευτερεύοντα ή συμπληρωματικά τους: κόκκινο, πράσινο και μπλε αντίστοιχα.

Κυανό + ματζέντα + κίτρινο = μαύρο

κόκκινο+ πράσινο+ μπλε = άσπρο

Στον παρακάτω πίνακα στην πρώτη γραμμή φαίνονται τα βασικά χρώματα και στην

δεύτερη γραμμή ακριβώς από κάτω τα αντίστοιχα συμπληρωματικά τους.

Κόκκινο Πράσινο Μπλε Κυανό Ματζέντα Κίτρινο

το Κυανό απορροφά το Κόκκινο

το Ματζέντα απορροφά το Πράσινο

το Κίτρινο απορροφά το Μπλε

Αν από το Λευκό αφαιρέσουμε το

Κόκκινο προκύπτει το Κυανό

Αν από το Λευκό αφαιρέσουμε το

Πράσινο προκύπτει το Ματζέντα

Αν από το Λευκό αφαιρέσουμε το Μπλε προκύπτει το Κίτρινο

Επομένως: Λευκό- κόκκινο= κυανό

Λευκό- πράσινο= ματζέντα Λευκό- μπλε= κίτρινο

23

Βιβλιογραφία Διαδικτυακές πηγές

file:///D:/Project%20%CE%93%CE%95%CE%9B%202013-14/Basiko-A5-color.pdf

http://encyclopedia.pblogs.gr/tags/chroma-gr.html (encyclopedia 9/12/2012)

http://el.wikipedia.org (ελληνική Βικιπαίδεια 10/12/2012)

http://graficnotes.blogspot.gr/2012/11/blog-post_6830.html

24

''Η μελέτη του χρώματος δεν πρέπει να περιορίζεται στα χαρακτηριστικά, τις ιδιότητες και

την επίδρασή του καθαρά και μόνο στο εξωτερικό περιβάλλον. Είναι γεγονός πως όπου

και να κοιτάξουμε υπάρχει χρώμα. Για αυτό καθίσταται εξαιρετικά σημαντικό να

ερευνήσουμε αν και πώς το κάθε χρώμα επηρεάζει και τον ψυχικό μας κόσμο, καθώς και

τη συμβολή του στις εναλλακτικές μορφές θεραπείας παθήσεων, αφού η δύναμη των

χρωμάτων είναι απεριόριστη. Ακόμη, δεν θα μπορούσε να παραλειφθεί η έρευνα σχετικά

με τη βαθύτερη έννοια του κάθε χρώματος όπως είχε ερμηνευτεί πριν από χρόνια και

επικρατεί μέχρι σήμερα, αλλά και το γενικότερο συμβολισμό των χρωμάτων στη ζωή μας

και τη σχέση τους με άλλες μορφές συμβολισμού, για παράδειγμα τα σχήματα.''

Ομάδα 3: “Χάλι Μαύρο” Παπακρίβου Απόστολος, Παπακωστοπούλου Βασιλική

Πολυζωγοπούλου Μαρκέλλα, Πρίφτι Αντριάνα

25

3.1 Η ψυχo-φυσιολογία των χρωμάτων

Tο χρώμα αποτελεί ένα στοιχείο της καθημερινότητάς μας, ζούμε και μεγαλώνουμε σε

έναν κόσμο όπου κυριαρχεί το χρώμα.

Το χρώμα επηρεάζει:

Το σώμα μας,

Το πνεύμα μας

Τα συναισθήματα μας.

Τα χρώματα επηρεάζουν διαφορετικά τον κάθε άνθρωπο

Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το χρώμα επηρεάζει τον κάθε άνθρωπο με

διαφορετικό τρόπο. Για παράδειγμα, το κόκκινο χρώμα σε μερικούς ανθρώπους

προκαλεί επιθετικότητα ενώ σε άλλους προσφέρει ενέργεια, θάρρος και ζωντάνια.

Αντίστοιχα, μερικοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται το μπλε χρώμα ως ήρεμο χρώμα ενώ

άλλοι ως ψυχρό και απόμακρο. Επίσης, ο τρόπος που τα χρώματα επιδρούν στον

άνθρωπο είναι κάτι που διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό. Διαφορετική για

παράδειγμα επίδραση έχει το κόκκινο χρώμα στους Λατινοαμερικάνους και διαφορετική

στους βόρειο-Ευρωπαίους.

Η επίδραση των χρωμάτων στον άνθρωπο οφείλεται σε δύο (κυρίως) παράγοντες:

Στο ένστικτο και στην «έμφυτη» γνώση του ανθρώπου

Στη μάθηση, στην κοινωνική μίμηση, στον πολιτισμό του, κ.λπ.

Συνεπώς, είναι δύσκολο να απαντήσει κάνεις με βεβαιότητα γιατί, για παράδειγμα το

κόκκινο χρώμα θεωρείται το χρώμα του ερωτικού πάθους. Είναι κάτι που υπάρχει βαθιά

στη φύση του ανθρώπου ή απλά το μάθαμε (και το μιμούμαστε) για παράδειγμα από τον

κινηματογράφο; Για όλα αυτά τα ζητήματα, υπάρχουν τομείς της ψυχολογίας και της

φυσιολογίας που ασχολούνται με τα χρώματα και ερευνούν τις επιδράσεις τους στα

συστήματα του ανθρώπινου σώματος. Και ακριβώς επειδή η επίδραση των χρωμάτων

διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, και από πολιτισμό σε πολιτισμό, κανένα χρώμα

δεν είναι απόλυτα αρνητικό ή απόλυτα θετικό. Αντίθετα τα περισσότερα χρώματα

μπορούν να έχουν πολλαπλές επιδράσεις και πολλές φορές αντίθετες μεταξύ τους.

Η επίδραση στον άνθρωπο ανά χρώμα

ΛΕΥΚΟ

Το λευκό βοηθά στη διανοητική διαύγεια, ενθαρρύνει την αποσαφήνιση των σκέψεων και

ενεργοποιεί νέες δράσεις.

Το λευκό είναι το χρώμα της απόλυτης καθαρότητας. Προκαλεί συναισθήματα ειρήνης

και άνεσης, ενώ διαλύει το στρες και την απελπισία. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για

να προσφέρετε στον εαυτό σας μια αίσθηση ελευθερίας και διαφάνειας.

26

Παρόλα αυτά, η υπερβολή στη χρήση του, μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα

μοναξιάς, αποχωρισμού και απομόνωσης.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Ειρήνη

o Αίσθηση ελευθερίας

o Σε υπερβολική ποσότητα προκαλεί

αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης

Επίδραση στο σώμα:

o Μας κάνει να αισθανόμαστε άνετα και

ξεκούραστα

o Απομακρύνει το στρες

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Ενισχύει την διαύγεια και την καθαρή σκέψη

o Δηλώνει αθωότητα και καθαρότητα

ΜΑΥΡΟ

Το μαύρο δημιουργεί την αίσθηση του απαρατήρητου, της κενότητας, αλλά μπορεί να

προκαλέσει και αισθήματα δυναμικότητας και ισχύος.

Είναι μυστηριώδες και σχετίζεται με τη σιωπή και μερικές φορές με το θάνατο. Το μαύρο

είναι παθητικό χρώμα και μπορεί ανάλογα με τον άνθρωπο να αποτελέσει ανασταλτικό

παράγοντα στην ανάπτυξη και σε αλλαγές στην προσωπικότητα του.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Αίσθημα κενότητας

o Αίσθημα δύναμης, εξουσίας και ισχύος

Επίδραση στο σώμα:

o Παθητικότητα

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Ανάλογα με τον άνθρωπο μπορεί να

εμποδίζει την αλλαγή και την ανάπτυξη

o Βοηθάει στην προσήλωση των στόχων χωρίς συναισθηματισμούς

ΓΚΡΙ

Το γκρι είναι το χρώμα της ανεξαρτησίας και της αυτονομίας, αν και συνήθως θεωρείται

αρνητικό χρώμα. Μπορεί να είναι το χρώμα της υπεκφυγής και της ανευθυνότητας

(εφόσον δεν είναι ούτε μαύρο ούτε λευκό). Το γκρι δείχνει χωρισμό, έλλειψη συμμετοχής

και τελικά μοναξιά.

27

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Ουδετερότητα

Επίδραση στο σώμα:

o Παθητικότητα

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Έλλειψη συμμετοχής

o Υπεκφυγή

ΚΑΦΕ

Το καφέ είναι το χρώμα της γης και του σπιτιού. Προκαλεί αισθήματα σταθερότητας,

θαλπωρής και ασφάλειας. Μερικές φορές το καφέ μπορεί να συνδέεται με την

συγκρατημένη συγκίνηση και την απομόνωση από τον κόσμο.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Ασφάλεια, θαλπωρή, σιγουριά

Επίδραση στο σώμα:

o Σταθερότητα στο σώμα

o Ισορροπία

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Σιγουριά που ενθαρρύνει τα επόμενα

βήματά μας

o Συγκρατημένη συγκίνηση

o Αντικειμενικότητα στην κρίση

ΚΟΚΚΙΝΟ

Το κόκκινο έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την πίεση του αίματος και τονώνει τα επινεφρίδια.

Η διέγερση των επινεφριδίων, μας βοηθά να γίνουμε δυνατοί και αυξάνει την αντοχή

μας.

Αν και το κόκκινο θεωρείται ότι είναι το χρώμα της ζωτικότητας και της φιλοδοξίας,

αρκετές φορές σχετίζεται και με το θυμό. Ενώ μπορεί να διαλύσει τις αρνητικές σκέψεις,

μπορεί επίσης να κάνει κάποιον οξύθυμο. Γενικά είναι ένα αντιφατικό χρώμα που κρύβει

μέσα του το “καλό” και το “κακό” όπως άλλωστε αντιφατική είναι και η ερωτική ορμή.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Θυμός, οργή

o Πάθος, αγάπη

o Ανάλογα με τον άνθρωπο μπορεί να ενισχύει

τον εγωκεντρισμό

Επίδραση στο σώμα:

o Ανεβάζει την πίεση του αίματος

28

o Ανεβάζει τους ρυθμούς της καρδιάς

o Ενεργοποιεί την όρεξη

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Δηλώνει κίνδυνο, μας προτρέπει να σταματήσουμε

o Επιθετικότητα

o Ώθηση για κατάκτηση, για νέες εμπειρίες, για ταξίδια, κλπ

Αντίθετα το ροζ (που είναι μια ανοιχτή απόχρωση του κόκκινου) βοηθά τους μυς να

χαλαρώσουν και προκαλεί αισθήματα ηρεμίας, προστασίας και θαλπωρής. Μπορεί να

ελαττώσει τον ερεθισμό και την επιθετικότητα, καθώς συνδέεται με το συναίσθημα της

ανιδιοτελούς αγάπης.

ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ

Το πορτοκαλί έχει αποδειχθεί ότι είναι ευεργετικό για το πεπτικό σύστημα και μπορεί να

ενισχύσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Έχει μόνο θετικές επιπτώσεις για την

συναισθηματική μας κατάσταση. Ανακουφίζει από τα συναισθήματα της κακομοιριάς,

την έλλειψη αυτοεκτίμησης και απροθυμίας για συγχώρηση. Είναι ένα αντικαταθλιπτικό

χρώμα.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Χαρά, ενθουσιασμός

o Κοινωνικότητα

Επίδραση στο σώμα:

o Ενισχύει την κίνηση

o Προσφέρει ενεργεία και σφρίγος

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Ενθάρρυνση

o Αυτοπεποίθηση

o Απομακρύνει τον άνθρωπο από προσκολλήσεις και εμμονές

o Ενισχύει την κοινωνικότητα

ΚΙΤΡΙΝΟ

Το κίτρινο έχει αποδειχθεί τονωτικό του εγκεφάλου. Αυτή η διέγερση μπορεί να μας κάνει

πιο αποφασιστικούς και έτοιμους για δράση. Κάνει τους μυς πιο ενεργητικούς και

ενεργοποιεί το λεμφικό σύστημα.

Όπως και το πορτοκαλί, το κίτρινο είναι ένα χαρούμενο και ενθαρρυντικό χρώμα. Επίσης

σχετίζεται με το πνεύμα: τη διορατικότητα, τη μνήμη, την καθαρή σκέψη, τη λήψη

αποφάσεων, την ευθυκρισία αλλά και με το ευρηματικό και καινοτόμο πνεύμα. Χτίζει την

αυτοπεποίθησή μας, ενθαρρύνει την αισιοδοξία μας και μας κάνει περισσότερο

οργανωτικούς.

29

Ωστόσο, ένα μουντό κίτρινο μπορεί να προκαλέσει αισθήματα φόβου.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Ευθυμία

o Μοναχικότητα, ευερεθιστότητα

o Φόβος

Επίδραση στο σώμα:

o Διεγερτικό

o Ενεργοποιεί του μυς και το λεμφικό

σύστημα

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Χτίζει την αυτοπεποίθηση

o Μας ωθεί να γίνουμε πιο οργανωτικοί

o Βοηθάει στη λήψη αποφάσεων και στην ευθυκρισία

o Ενισχύει την εφευρετικότητα, την ευρηματικότητα και την καινοτομία

ΠΡΑΣΙΝΟ

Το πράσινο βοηθά την καρδιά να έρθει σε φυσική ισορροπία και χαλάρωση. Χαλαρώνει

τους μυς μας και μας βοηθά να αναπνέουμε πιο βαθιά και πιο αργά. Δημιουργεί

αισθήματα άνεσης, τεμπελιάς, χαλάρωσης και ηρεμίας. Μας βοηθά να ισορροπήσουμε

και να απαλύνουμε τα συναισθήματά μας. Ωστόσο, τα πιο σκούρα και γκρίζα πράσινα

μπορεί να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Τα λαδί χρώματα μας φέρνουν στο νου τη

φθορά και το θάνατο και μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν αρνητικές συνέπειες για

τη σωματική και τη συναισθηματική μας υγεία. Σημειώστε ότι οι προσβεβλημένοι

χαρακτήρες των κινουμένων σχεδίων πάντα γίνονται πράσινοι.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Φιλικότητα , ηρεμία

o Ισορροπία

o Απαλύνει τα έντονα συναισθήματα

Επίδραση στο σώμα:

o Ισορροπεί τους ρυθμούς της καρδιάς

o Χαλαρώνει του μυς

o Αναπνέουμε πιο βαθιά και αργά

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Βοηθάει στην αυτοσυγκέντρωση

o Ιδανικό για μελέτη

o Ανάλογα με τον άνθρωπο μπορεί να δηλώνει ζήλια και φιλαργυρία

o ενασχόληση με πολλές δραστηριότητες

30

ΜΠΛΕ

Αντίθετα με το κόκκινο, το μπλε αποδείχτηκε ότι ελαττώνει την αρτηριακή πίεση. Μπορεί

να συνδεθεί με το λαιμό και τον θυρεοειδή αδένα. Προκαλεί επίσης μια πολύ δροσερή και

χαλαρωτική επίδραση, που πολλές φορές μας κάνει πιο ήρεμους. Το βαθύ μπλε διεγείρει

την υπόφυση, που ρυθμίζει τον ύπνο μας και έχει επίσης αποδειχθεί ότι βοηθάει τη

σκελετική δομή διατηρώντας το μυελό των οστών υγιή.

Επειδή συνήθως συνδυάζουμε το μπλε χρώμα με τη νύχτα αισθανόμαστε χαλαροί και

ήρεμοι. Τα ανοικτά μπλε μας κάνουν να νιώθουμε ήσυχοι και μακριά από τα άγχος της

μέρας. Είναι χρήσιμα για την εξάλειψη της αϋπνίας. Όπως και το κίτρινο, το μπλε εμπνέει

τον έλεγχο του πνεύματος, τη διαύγεια και τη δημιουργικότητα. Ωστόσο, το πολύ σκούρο

μπλε μπορεί να είναι καταθλιπτικό.

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Απομόνωση, ησυχία, ηρεμία

o Ψυχρότητα, αποστασιοποίηση

o Αισθήματα ωριμότητας και ευθύνης

Επίδραση στο σώμα:

o Μειώνει την αρτηριακή πίεση

o Μειώνει την όρεξη

Επίδραση στη συμπεριφορά μας

o Μειώνει το στρες

o Βοηθάει στην καταπολέμηση της αϋπνίας

o Δηλώνει εμπιστοσύνη, τιμιότητα, ευθύνη

o Δηλώνει συντηρητικότητα

o Ανάλογα με τον άνθρωπο μπορεί να τείνει προς την μοναξιά και την κατάθλιψη

ΜΩΒ

Το μωβ έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζει από καταστάσεις όπως ηλιακά εγκαύματα, λόγω

του εξαγνιστικού και αντισηπτικού αποτελέσματος του. Επίσης καταστέλλει την πείνα και

εξισορροπεί το μεταβολισμό του σώματος.

Οι μωβ αποχρώσεις έχουν χρησιμοποιηθεί για τη φροντίδα των ψυχικών διαταραχών

του νευρικού συστήματος, επειδή έχουν δείξει ότι βοηθούν στην εξισορρόπηση του νου

και τη μεταστροφή της εμμονής και της φοβίας. Το λουλακί συνδέεται συχνά με τη δεξιά

πλευρά του εγκεφάλου, που σημαίνει ένταση, διαίσθηση και φαντασία. Το βιολέ

συνδέεται με την ειρήνευση και την καταπολέμηση του στρες και του φόβου. Επίσης

συνδέεται με την ευαισθησία στην ομορφιά, τα υψηλά ιδανικά και ενισχύει τη

δημιουργικότητα, την πνευματικότητα και τη συμπόνια. Η ψυχική δύναμη και το αίσθημα

προστασίας έχουν συνδεθεί επίσης με τα ιώδη χρώματα.

31

Επίδραση στα συναισθήματα:

o Πνευματικότητα

o Συμπόνια

o Μειώνει τις εμμονές και τι φοβίες

Επίδραση στο σώμα:

o Εξισορροπεί το μεταβολισμό

o Ηρεμία, χαλάρωση

o Βοηθάει στο πρόβλημα της αϋπνίας

Επίδραση στη συμπεριφορά:

o Ενισχύει την πνευματικότητα

o Ενισχύει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία

o Δηλώνει την σπανιότητα και την αριστοκρατικότητα

o Ωθεί τον άνθρωπο προς τα υψηλά ιδανικά

3.2 Τα χρώματα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες

Τα χρώματα, όσο περίεργο και να ακούγεται, εκτός από τη

θετική ή αρνητική επιρροή που έχουν στη διάθεση των

ανθρώπων έχουν και θεραπευτικές ιδιότητες. Συγκεκριμένα, η

ψυχολογία ως επιστήμη έχει αναπτυχθεί τόσο, που είναι πλέον

γνωστό πως η σχέση του ανθρώπου με το χρώμα είναι άμεση

και δημιουργήθηκαν δύο νέα είδη θεραπείας ψυχολογικών

κυρίως προβλημάτων που μαστίζουν την ανθρώπινη ψυχή.

Αυτές είναι η χρωματοθεραπεία και η φωτοθεραπεία που

είναι προφανές πως συνδέονται άρρηκτα με το χρώμα.

ΧΡΩΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ H χρωματοθεραπεία, όπως ονομάστηκε η μέθοδος, σήμερα περιλαμβάνεται στον κλάδο

της λεγόμενης «χρωματικής ιατρικής» ως συμπληρωματική θεραπευτική αγωγή, που

τόσο προληπτικά όσο και στην πρακτική εφαρμογή της βοηθά κάθε άνθρωπο να

αναπληρώσει τις ενεργειακές απώλειες που υφίσταται καθημερινά λόγω στρες,

κούρασης, εκνευρισμού και άλλων καταστάσεων.

Προλαμβάνει τις παθήσεις

Σύμφωνα με τους ερευνητές της μεθόδου, κάθε αρνητική βιολογική κατάσταση, πριν

εκδηλωθεί ως σωματικό σύμπτωμα, εκδηλώνεται πρώτα στην αύρα του ατόμου. Με τη

χρωματοθεραπεία λοιπόν (η οποία στην πράξη εφαρμόζεται με την έκθεση του

ασθενούς σε δέσμες έγχρωμου φωτός, από ειδικούς προβολείς), η αύρα παίρνει τη

δόνηση του χρώματος και μεταφέρει τη θεραπευτική της ενέργεια στο σώμα. Έτσι

προλαμβάνονται και οι διάφορες παθήσεις. Ήδη, εδώ και αρκετά χρόνια, η κλασική

32

ιατρική χρησιμοποιεί τη χρωματοθεραπεία, για την αποκατάσταση του νεογνικού

ίκτερου. Τα νεογέννητα με ίκτερο τοποθετούνται σε έναν θάλαμο, ο οποίος φωτίζεται

από ένα ειδικό μπλε χρώμα και η ανάρρωσή τους γίνεται σε πολύ πιο σύντομο διάστημα.

Το μπλε χρώμα διώχνει επίσης την υπερένταση, τον εκνευρισμό, ενώ επιδρά στο αίμα

ρυθμίζοντας την πίεση. Το πράσινο πάλι είναι το χρώμα που χρησιμοποιεί στην

πρακτική εφαρμογή της η χρωματοθεραπεία, για να διώξει τον πονοκέφαλο, τις αϋπνίες,

την κούραση και την ευερεθιστικότητα. Το κίτρινο χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις

πνευματικής κατάπτωσης.

Πρακτική εφαρμογή

H χρωματοθεραπεία σαν θεραπευτική αγωγή εφαρμόζεται σε κάθε ακάλυπτο μέρος του

σώματος του πάσχοντα. Κατά την εφαρμογή συνήθως χρησιμοποιείται ειδικός

προβολέας με φίλτρα laser και γεωμετρικά φίλτρα, για να δημιουργείται έτσι η αναγκαία

φωτεινή δέσμη. H μέση εφαρμογή του κάθε χρώματος είναι 7 λεπτά, με ελάχιστο χρόνο

τα 3 και μέγιστο τα 10-12 λεπτά. Για κάθε περίπτωση, επιλέγεται το χρώμα ή τα χρώματα

που έχουν ενεργειακή σχέση με τον οργανισμό του ατόμου που υποβάλλεται στη

χρωματοθεραπεία, τα αποτελέσματα της οποίας χρειάζονται χρόνο για να φανούν, γιατί

οι αλλαγές στον οργανισμό γίνονται με φυσιολογικό ρυθμό.

Πού και από ποιους εφαρμόζεται

Στην Ελλάδα, τόσο προληπτικά όσο και θεραπευτικά, η χρωματοθεραπεία ασκείται από

ειδικευμένους σε εναλλακτικές μεθόδους θεραπευτές, μόνο σε ιδιωτικό επίπεδο και

συνήθως σε συνδυασμό με άλλες εναλλακτικές θεραπείες (σιάτσου, ρεφλεξολογία

βελονισμό). Ως βοηθητική αγωγή σε διάφορες παθήσεις εφαρμόζεται πολύ συχνά και

από γιατρούς.

Τα επτά τσάκρα

Πως δονούνται τα ενεργειακά μας κέντρα

Κάθε χρώμα έχει τη δική του δόνηση και επηρεάζει όχι μόνο την πνευματική και ψυχική

κατάσταση του ανθρώπου αλλά και τη φυσική. Γι αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές της

χρωματοθεραπείας, μεγάλη σημασία έχει το χρωματικό μας περιβάλλον στο σπίτι και

33

την εργασία. Δηλαδή τα χρώματα που έχουν οι τοίχοι μας, τα ρούχα μας, τα σεντόνια

μας, οι λάμπες που χρησιμοποιούμε στο διάβασμα, στο εργαστήριο κ.α. Ωστόσο, η πιο

σημαντική δόνηση για τον κάθε οργανισμό είναι η δόνηση του φωτός του ήλιου, που δίνει

και τα επτά χρώματα του ουράνιου τόξου (κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, γαλάζιο,

μπλε, βιολετί), τα οποία και αντιστοιχούν στα επτά τσάκρα του σώματος (7 ενεργειακά

κέντρα). Τα 7 βασικά χρώματα λοιπόν επιδρούν στη σωματική και ψυχική μας υγεία ως

εξής:

Το κόκκινο: Ενεργοποιεί τις πέντε αισθήσεις. Διώχνει τη νωθρότητα, δημιουργεί

διάθεση για δράση και επικοινωνία. Αυξάνει τη ζωτικότητα, τη σεξουαλική δραστηριότητα

στον άντρα, τον καρδιακό ρυθμό, και τονώνει το κυκλοφορικό.

Το πορτοκαλί: Κινητοποιεί την υπάρχουσα ενέργεια και τον φυσικό δυναμισμό.

Καταπολεμά την κόπωση, βελτιώνει την ψυχική διάθεση, ισχυροποιεί τη θέληση και τον

αυτοέλεγχο.

Το κίτρινο: Διεγείρει τη μνήμη και τις νοητικές λειτουργίες, καταπολεμά τη μελαγχολία

και βοηθά για αυτογνωσία και αυτοκριτική. Οι Γιαπωνέζοι το θεωρούν έδρα των

συναισθημάτων και το λένε «χαρά», εξ ου και το «χαρακίρι».

Το πράσινο: Βοηθάει στην εκδήλωση των συναισθημάτων, ενεργοποιεί την ανάπλαση

των μυών και των ιστών. Δημιουργεί αρμονία στο σώμα και στο πνεύμα, χαλαρώνει,

λειτουργεί καταπραϋντικά.

Το γαλάζιο: Ηρεμεί, χαλαρώνει το νευρικό σύστημα, μειώνει την αρτηριακή πίεση και

διευκολύνει την ικανότητα λήψεων αποφάσεων.

Το μπλε-λουλακί: Καθαρίζει το νου και την ψυχή, εξουδετερώνει τις αρνητικές σκέψεις,

εκμηδενίζει τον φόβο, αυξάνει τη διαισθητική ικανότητα.

Το μοβ: Ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα, αυξάνει την ψυχική ωριμότητα και την

ικανότητα για διαλογισμό, δημιουργεί τη διάθεση για κοινωνικότητα, αυξάνει τη

σεξουαλικότητα της γυναίκας.

Το ιώδες-μενεξεδί: Βοηθάει την όραση και την ακοή, αυξάνει τη διαισθητική ικανότητα,

εξισορροπεί τα ψυχολογικά προβλήματα, προλαβαίνει τις παθήσεις των πνευμόνων.

Σ υ μ β ο λ ι σ μ ο ί

34

Το κόκκινο είναι το σύμβολο του πυρός, της οργής, του ανεξέλεγκτου πάθους, της

λαγνείας και της καταστροφής.

Το κίτρινο είναι το χρώμα τη διάνοιας, της αντίληψης, της σοφίας. Στην αρνητική

ωστόσο όψη του είναι το χρώμα της δειλίας και της καταστροφικής κυριαρχίας.

Το πορτοκαλί συμβολίζει τη ζεστασιά και την ευημερία. Είναι όμως και το χρώμα που

διεγείρει την πείνα (αυτός είναι και ο λόγος που συνήθως τα φαστφουντάδικα...ντύνονται

στα πορτοκαλί), σε αντίθεση με το μπλε, που περιορίζει την όρεξη.

Το πράσινο είναι το χρώμα της ελπίδας, της ηρεμίας, της ισορροπίας (γι αυτό άλλωστε

έχει καθιερωθεί για τη στολή του χειρουργείου, αφού είναι το χρώμα που συμβολίζει ότι

χρειάζεται ο γιατρός για να χειρουργήσει με ασφάλεια). Συνδέεται όμως και με τον

εγωισμό και τη ζήλια.

Το μπλε: είναι το χρώμα της ενόρασης και των ανώτερων νοητικών λειτουργιών.

Συμβολίζει την αληθινή αφοσίωση, την υπακοή και την ηρεμία.

Το μαύρο είναι το χρώμα που υποδηλώνει το κακό, τον φόβο, το πένθος, την υποψία

και την καταστροφή: «μαύρη μαγεία», «μαύρη απελπισία».

Το λευκό είναι το χρώμα που υποδηλώνει την αγνότητα, τη σύνεση, την καλοσύνη, την

ειλικρίνεια, την απόλυτη καθαρότητα.

Το ροζ (γεννιέται από την ένωση του λευκού με το κόκκινο) είναι ένα ξεχωριστό χρώμα,

που συμβολίζει το θηλυκό μας κομμάτι και εκφράζει τη γλυκύτητα, τη συστολή, την

ανάγκη μας να προσφέρουμε. Επίσης το ροζ συμβολίζει τις μεταμορφώσεις που γίνονται

μέσα από την αγάπη.

ΦΩΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Φωτοθεραπεία στα χρώματα της ίριδας

Μπορεί να ακούγεται αρκετά «εναλλακτική» ως

μορφή θεραπείας, αρκετοί όμως είναι οι ειδικοί

που υποστηρίζουν ότι η φωτοθεραπεία σε

συγκεκριμένα χρώματα μπορεί να προσφέρει

ανακούφιση σε προβλήματα υγείας, από την

αϋπνία ως τους πόνους στην πλάτη. «Πρόκειται

για ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, το οποίο όμως χρήζει περαιτέρω μελέτης» λέει από την

πλευρά της η δρ Σλος.

Οι ερευνητές που εφαρμόζουν τη φωτεινή μορφή θεραπείας πάλι είναι της άποψης ότι η

έκθεση σε διαφορετικά μήκη κύματος φωτός, δηλαδή διαφορετικών χρωμάτων,

προσφέρει διαφορετικά οφέλη στην υγεία. «Κατά το παρελθόν η επίδραση της

φωτοθεραπείας στον οργανισμό δεν ήταν ακόμα γνωστή, γεγονός που αποτελούσε

μεγάλο πρόβλημα καθώς κάποια μήκη κύματος συνδέθηκαν στην πορεία με την

35

εμφάνιση καρκίνου του δέρματος»είχε υποστηρίζει πριν από λίγο καιρό σε βρετανικό

έντυπο ο δερματολόγος δρ Μπαβ Σεργκίλ. «Σήμερα έχουμε φωτοθεραπείες

συγκεκριμένου μήκους κύματος, οι οποίες κάνουν τις συγκεκριμένες μη επεμβατικές

θεραπείες ακόμη πιο δελεαστικές».

Οι «άπιστοι Θωμάδες» απέναντι στην αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης μεθόδου

πολλοί, εξίσου πολλές ωστόσο είναι και οι μελέτες που έχουν παρουσιάσει εντυπωσιακά

αποτελέσματα, ενώ άλλες τόσες βρίσκονται εν εξελίξει.

Μπλε

Στο πλαίσιο κλινικών δοκιμών, οι ειδικοί του γενικού νοσοκομείου της Μασαχουσέτης,

στις ΗΠΑ, είδαν ότι η εκπομπή μπλε φωτός στο στομάχι ασθενών με ελικοβακτηρίδιο

του πυλωρού οδηγούσε στον περιορισμό της λοίμωξης ως και κατά 99%. Σε τέτοιες

περιπτώσεις η αντιβιοτική θεραπεία που συνήθως ακολουθείται μπορεί να οδηγήσει

στην εκρίζωση του βακτηρίου, αν και όχι σε ποσοστό 100%, αλλά επίσης και σε

εμφάνιση παρενεργειών, καθώς και στην αύξηση της ανθεκτικότητας του βακτηρίου

στις αντιβιοτικές ουσίες. Σύμφωνα με τους αμερικανούς επιστήμονες, το μπλε φως

εμφανίζει έντονα αντιβακτηριακή δράση και μπορεί να σκοτώσει τα κύτταρα των

βακτηρίων αφήνοντας ανέπαφους τους υγιείς ιστούς.

Ερευνητές από το Ινστιτούτο Φορσάιθ, στη Βοστώνη, ανακάλυψαν ότι λίγα

δευτερόλεπτα μπλε φωτός ήταν αρκετά τόσο για την πρόληψη όσο και για την

αντιμετώπιση της περιοδοντίτιδας και της ουλίτιδας, καθώς το αστραπιαίο φως φάνηκε

να εξολοθρεύει τα «ένοχα» βακτήρια του στόματος.

Αποτελεσματικό «όπλο» ενάντια στην ακμή διαπίστωσαν οι ερευνητές του

Πανεπιστημίου του Μιζούρι ότι είναι το μπλε φως. Όπως είχαν δημοσιεύσει τον Ιούνιο

του 2011 στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Drugs in Dermatology», οι εθελοντές

που είχαν υποβληθεί στη γαλάζια θεραπεία εμφάνισαν βελτίωση της κατάστασής τους

ήδη από την πρώτη εβδομάδα, ενώ μετά την πάροδο δύο μηνών πάνω από το 90%

των συμμετεχόντων είχε εμφανίσει ορατή βελτίωση. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι μια

τέτοια θεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει άτομα που δεν ανέχονται τις συμβατικές

θεραπείες κατά της ακμής.

Κόκκινο

Τη διαδικασία της επούλωσης τραυμάτων επιταχύνει το κόκκινο φως, σύμφωνα με

ευρήματα κινέζων ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Γιάο Τονγκ, στη Σανγκάη. Σε

δοκιμή των ειδικών φάνηκε ότι τα τραύματα ασθενών που υποβάλλονταν καθημερινά

σε 30λεπτη φωτοθεραπεία υπό μορφή LED επουλώνονταν κατά μέσον όρο δύο

ημέρες νωρίτερα συγκριτικά με εκείνα άλλων ασθενών που δεν ακολουθούσαν την ίδια

θεραπεία. Σύμφωνα με τους ίδιους, η έκθεση στο φως ενισχύει την κυκλοφορία του

αίματος και συνεπώς τη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στην περιοχή της

36

πληγής - στοιχεία απαραίτητα για την επούλωσή της. Πιστεύεται ακόμη ότι ενεργοποιεί

την παραγωγή κολλαγόνου.

Πορτοκαλί

Μελέτη των ειδικών του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, στις ΗΠΑ, έδειξε ότι το

πορτοκαλί φως αποτελεί «φάρμακο» ενάντια στην αϋπνία, ιδιαίτερα σε άτομα

μεγαλύτερης ηλικίας. Βάσει των αποτελεσμάτων τους, οι εθελοντές προχωρημένης

ηλικίας που εκτίθεντο σε πορτοκαλί φως επί 30 λεπτά, κατάφεραν να αντιμετωπίσουν

επιτυχώς τα προβλήματα ύπνου που παρουσίαζαν. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το

πορτοκαλί φως επηρεάζει τον μηχανισμό της ισορροπίας που κρύβεται στο εσωτερικό

του αφτιού.

Πράσινο

Μη επεμβατική θεραπεία ενάντια στην υπερπλασία του προστάτη αποτελεί, σύμφωνα

με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες, το πράσινο

λέιζερ. Όπως είδαν οι επιστήμονες, η συγκεκριμένη μορφή φωτός, η οποία φθάνει στον

προστάτη μέσω της ουρήθρας με τη βοήθεια οπτικής ίνας, μπορεί να απομακρύνει

επιτυχώς τον περιττό ιστό. Οι Αμερικανοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσματα

της αναίμακτης προσέγγισης είναι εφάμιλλα με εκείνα της επέμβασης, αλλά χωρίς τις

παρενέργειες και τους κινδύνους ενός χειρουργείου. Η πράσινη φωτοθεραπεία θα

μπορούσε να βοηθήσει άτομα με υπερπλασία του προστάτη που λαμβάνουν

αιμολυτικά φάρμακα και τα οποία σε περίπτωση χειρουργείου οφείλουν να

σταματήσουν τη λήψη των συγκεκριμένων ουσιών.

3.3 Ο συμβολισμός των χρωμάτων

Συμβολική είναι μια εικόνα ή λέξη, όταν σημαίνει κάτι περισσότερο από το άμεσο και

εμφανές μήνυμά της. Το χρώμα,

λόγω της τριπλής του υπόστασης (χροιά, τόνος, φωτεινότητα), έχει τρεις φορές

ισχυρότερη συμβολική ικανότητα, σε σχέση με τη μορφή και την υφή.

Αποτελεί ένδειξη ζωής: τα άνθη και οι καρποί όταν ξηραίνονται (νεκρώνουν) χάνουν

την πολυχρωμία τους.

Προάγει τη ζωή: τα ζωηρόχρωμα άνθη, προσελκύουν τα έντομα για την

γονιμοποίησή τους.

37

Προκαλεί τη συγκινησιακή διέγερση του εγκεφάλου.

Η πρώτη συμβολικότητα του χρώματος βρίσκεται στην ικανότητά του να μας

παραπέμπει σε κάτι άλλο, σημαντικότερο από το ίδιο.

Η δεύτερη συμβολικότητα του χρώματος επιτυγχάνεται με τη σχηματική απόδοση, είτε

πρόκειται για πλήρεις ετερόχρωμες επιφάνειες (τοίχοι, οροφές, πατώματα) είτε για

ετερόχρωμες κατανεμημένες επιφάνειες (επιφάνειες με κωδικοποιημένες, συμβολικές,

διακοσμητικές χρωματικές διαφοροποιήσεις): π.χ. οι τοιχογραφίες που απεικόνιζαν τα

ταυροκαθάψια στην αρχαία Φαιστό, είχαν σκοπό να προοιωνίσουν, με τη μαγική δύναμή

τους, τη νίκη ενάντια στους σεισμούς.

Η αρχιτεκτονική χρωματική, έχει εν δυνάμει τη μεγαλύτερη ψυχολογική επίδραση στον

άνθρωπο, γιατί βιώνεται συνεχώς, συνειδητά και ασυνείδητα.

Η σύγχρονη αρχιτεκτονική χρωματική είναι κι αυτή συλλογική, όπως και η μοντέρνα

τέχνη, με εξαίρεση την έκφραση της ατομικότητας του καλλιτέχνη: ο κάτοικος – θεατής,

όχι μόνο στερείται την ταυτότητά του, αλλά δεν μπορεί να αντιληφθεί τις καινούργιες

γραμμές και τα καινούργια χρώματα, προκαλώντας του ένα είδος αγωνίας. Δηλαδή,

πρέπει πρώτα να τα μάθει, όπως μια ξένη γλώσσα, για να μην απομονωθεί.

Από την άλλη μεριά, η μοντέρνα τέχνη γεννά το φόβο, την επιθετικότητα, την απελπισία,

το χλευασμό με τα κραυγαλέα της έργα. Εκφράζει μια μεταφυσική αγωνία, που εξηγείται

από την απελπισία που νιώθουν για έναν καταδικασμένο κόσμο.

Η Σημειωτική, υποστηρίζει την ύπαρξη μιας αρχετυπικής (συμβολικής ή παραδοσιακής)

παλέτας. Επειδή η προσκόλληση στα αρχέτυπα είναι πολύ σημαντική για την προαγωγή

της ζωής, αυτονόητος είναι και ο ρόλος του χρώματος στο δομημένο περιβάλλον.

Ο Γιουγκ υποστηρίζει την τετραπλή φύση των νοητικών λειτουργιών: σκέψη –

συναίσθημα – διαίσθηση – αίσθηση. Με βάση αυτές τις λειτουργίες, ο άνθρωπος μπορεί

να ερμηνεύει τις εντυπώσεις που δέχεται.

Στην τέχνη, ο κύκλος έχει πολλές φορές οχτώ ακτίνες που εκφράζουν αυτές τις νοητικές

λειτουργίες, οι οποίες γεννούν άλλες τέσσερις ενδιάμεσες (π.χ. η σκέψη που

επηρεάζεται από το αίσθημα που τείνει προς την αίσθηση).

38

Είναι γνωστό ότι κάθε χρώμα επηρεάζει την διάθεσή μας, αποκαλύπτει μέρος του

χαρακτήρα μας και διαμορφώνει ανάλογα την ποιότητα της ζωής μας.

Κόκκινο: συμβολίζει την δράση. Συνδέεται άμεσα με την ενεργητικότητα, τη ζωτικότητα,

τη σεξουαλικότητα, το ενδιαφέρον για την ζωή, την ευτυχία, τον αυθορμητισμό, την

διέγερση, τον κίνδυνο, την επιθετικότητα, την φιλοδοξία, την επαναστατικότητα αλλά και

την αγάπη. Το κόκκινο χρώμα προκαλεί ζωηρότητα και θεωρείται χρώμα της φωτιάς, του

πολέμου, του αίματος και της θυσίας. Φέρνει έξαψη, σαρκικό πόθο, έρωτα και διεγείρει

τις αισθήσεις. Ακόμα, είναι χρώμα του πειρασμού, της αμαρτίας, της ντροπής αλλά και

της πρόσκλησης για την απόκτηση γνώσης. Χαρίζει δύναμη, διεγείρει, αλλά και

εκνευρίζει. Αυξάνει την θέληση για ζωή ενώ προκαλεί ζεστασιά, χαρά και διευκολύνει την

έκφραση των αισθημάτων.

Πορτοκαλί: είναι το ενδιάμεσο χρώμα μεταξύ του κόκκινου και του κίτρινου χρώματος.

Το χρώμα αυτό είναι πηγή έμπνευσης, ισορροπίας και απελευθέρωσης. Θεωρείται ζεστό

χρώμα και εκφράζει την μετάλλαξη. Είναι το χρώμα που αντιπροσωπεύει τις ιδέες και την

φαντασία. Συμβολίζει την πολυτέλεια, την λαμπρότητα και την ευτυχία καθώς επίσης

διεγείρει την δημιουργικότητα και φανερώνει φιλοδοξία και ενεργητικότητα.

Κίτρινο: χρώμα του ήλιου, φωτεινό και ζεστό. Δείχνει σοφία, κατανόηση, νιότη,

ζωντάνια, ενεργητικότητα, ευτυχία, περιέργεια, ευελιξία, πρόοδο, ροπή στην

διασκέδαση, επικοινωνία, έντονη διαισθητική αντίληψη, διανόηση, καθαρότητα

συναισθημάτων και πλήρης απελευθέρωση από πάθη. Επίσης, είναι το χρώμα που

τυφλώνει, εντυπωσιάζει, αποκαλύπτει αλλά και εμπνέει. Εκφράζει τη νεότητα, την χαρά

και ξεκουράζει το μυαλό. Είναι αντικαταθλιπτικό και ιδανικό για χώρους εργασίας, ενώ

στις απαλές αποχρώσεις του ξεκουράζει. Συνδέεται όμως πολλές φορές με την απάτη,

τη δειλία και την ζήλια.

Στη χρυσαφένια του απόχρωση (χρυσοκίτρινο) αντιπροσωπεύει

την πνευματική τελείωση και την ηρεμία. Ακόμα, χρησιμοποιείται

πολύ στην θρησκευτική ζωγραφική, στο φωτοστέφανο των αγίων,

ενώ το άτονο κίτρινο έχει χρησιμοποιηθεί ως χρώμα προδοσίας

στην απεικόνιση του Ιούδα. Το σκοτεινό (σκούρο η

«λασπωμένο») κίτρινο συμβολίζει το δόλο, την προδοσία, την

φιλοδοξία, τη μυστικοπάθεια, την απιστία και την φιλαργυρία.

Πράσινο: Το πράσινο είναι ουδέτερο χρώμα το οποίο αποτελεί την ένωση του κίτρινου

και του μπλε χρώματος. Εκφράζει την ενέργεια, την νιότη, την ελπίδα, την χαρά, την

αρμονία, την τάση για ανάπαυση, την άνεση, την θαλπωρή, την γαλουχία, την βλάστηση,

την ανάπτυξη, την γονιμότητα, την ωριμότητα, τη συγκομιδή του καρπού και τη νέα ζωή.

Συμβολικά είναι διφορούμενο χρώμα.

39

Γενικότερα συμβολίζει, την φύση, την 'Άνοιξη, την ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό, την

αναπαραγωγή, την ευημερία, την ειρήνη, την συναδελφικότητα, την συμφιλίωση και την

συνεργασία. Επίσης είναι χρώμα κατευναστικό, με θεραπευτική δύναμη ενώ χρησιμεύει

και ως βάλσαμο για άτομα που είναι κουρασμένα σωματικά ή διανοητικά. Αρνητικά

αντιπροσωπεύει τον εγωισμό, τη ζήλια, την οκνηρία και την ανοησία.

Μπλε σκούρο: Το μπλε χρώμα ενισχύει την συναισθηματική ηρεμία, τη γαλήνη, την

ευχαρίστηση και την ανάκτηση δυνάμεων. Ακόμα, ευνοεί την ηθική και την τίμια

αντιμετώπιση των προβλημάτων επιβίωσης ενώ εκφράζει την σοβαρότητα, την ευθύνη,

την γνώση, την εμπιστοσύνη, την εξουσία αλλά και την μελαγχολία.

Γαλάζιο: Το γαλάζιο χρώμα αντιπροσωπεύει την αλήθεια, την αρμονία, την ηρεμία και

την ελπίδα. Συμβολίζει την αθανασία, το νου, την αποκάλυψη, την αγνότητα, την σοφία,

την ευσέβεια και την ψυχρότητα, την μάθηση και τα υγιή συναισθήματα ενώ ευνοεί την

γνώση. Ενισχύει την αφοσίωση, τη σταθερότητα, την μεγαλοψυχία, την πιστή φιλία και

την μετρημένη ζωή. Στους άντρες ξυπνά το προστατευτικό αίσθημα. Γενικά, το γαλάζιο

χρώμα έχει ηρεμιστικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται συχνά στις φυλακές η στα

ψυχιατρεία. Αρνητικά, το γαλάζιο μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη.

Γενικά, ο άνθρωπος προσπαθεί να δημιουργήσει ένα όμορφο περιβάλλον για την

κατοικία του, όπως π.χ. με έναν κήπο, με λουλούδια σε μπαλκόνια και παράθυρα. Τα

ψηλά κτήρια είναι δύσκολο να διακοσμηθούν με τέτοια φυσικά στοιχεία. Το χρώμα, χωρίς

να είναι το τέλειο υποκατάστατο μπορεί να δώσει μια ποιοτική διάσταση στο τεχνητό

περιβάλλον. Έτσι, γίνονται προσπάθειες για μια πολύχρωμη πόλη με αναβαθμισμένη

αισθητική και ποιότητα ζωής.

Σχέση σχημάτων και χρώματος: Οι εκφραστικές αξίες των σχημάτων είναι οι εξής:

Τετράγωνο: Είναι σύμβολο της ύλης, της βαρύτητας και του αυστηρού

περιορισμού. Στην οικογένεια του τετραγώνου ανήκουν ο σταυρός, το

ορθογώνιο, ο μαίανδρος και τα αντίστοιχα παράγωγα. Στο τετράγωνο

αντιστοιχεί το κόκκινο χρώμα της ύλης. Το βάρος και η πυκνότητα του

κόκκινου ταιριάζουν στο στατικό και βαρύ σχήμα του τετραγώνου.

Τρίγωνο: Είναι σύμβολο της σκέψης και έχει μαχητικό και επιθετικό

χαρακτήρα, Στην οικογένεια του τριγώνου ανήκουν όλα τα σχήματα με

διαγώνιο χαρακτήρα όπως ο ρόμβος, το τραπέζιο και τα αντίστοιχα

παράγωγα. Στο τρίγωνο αντιστοιχεί το κίτρινο χρώμα.

40

Κύκλος: Είναι σύμβολο του πνεύματος κινούμενο μέσα από την ενότητά του. Προξενεί

ένα αίσθημα χαλάρωσης και συνεχούς ροής. Στην οικογένεια του κύκλου

ανήκουν τα καμπυλωτά σχήματα με κυκλικό χαρακτήρα, όπως η

έκλειψη, το ωοειδές, η κυματοειδής καμπύλη και όλα τα αντίστοιχα

παράγωγα. Ο κύκλος αντιστοιχείται στο μπλε χρώμα.

Τα προαναφερθέντα είναι κάποια από τους βασικούς κανόνες του χρώματος και της

απεικόνισής του. Η μελέτη τους είναι εξαιρετικά

χρήσιμη για τη μόρφωση του ανθρώπου, είτε είναι

ερασιτέχνης, είτε επαγγελματίας είναι ένα εργαλείο για

να κατανοήσει καλύτερα τον κόσμο των χρωμάτων

αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του. Η εσωτερική ουσία των

χρωμάτων παραμένει κρυφή, στη λογική μας και μόνο

με διαισθητικό τρόπο γίνεται τελικά κατανοητή.

Σύμφωνα με τα αντιληπτικά χαρακτηριστικά χρειάζεται ιδιαίτερη νοητική στάση για να

οργανώσει κανείς το δικό του κόσμο του χρώματος. Οι νόμοι και οι κανόνες είναι μόνο

πινακίδες προσανατολισμού στο δρόμο για την δημιουργία ενός εικαστικού έργου.

3.4 Ο ρόλος των χρωμάτων στο δομημένο περιβάλλον

Χρώμα είναι η αισθητική εντύπωση που παράγεται από το μάτι και διεγείρει από την

φωτεινή ακτινοβολία, η οποία είναι κυματοειδής και μεταδίδεται ευθύγραμμα.

Κάθε χρώμα έχει το δικό του μήκος κύματος, με το οποίο διαφοροποιείται από τα άλλα.

Το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να αντιληφθεί τα μήκη κύματος κάτω από 380νμ

(υπεριώδη) και πάνω από 780νμ (υπέρυθρα).

Ιστορική επισκόπηση της εφαρμογής του χρώματος στο δομημένο χώρο

Πρωταρχικά, το χρώμα είχε μια μυστικιστική σημασία και έπαιζε σημαντικό ρόλο στην

επίλυση των αινιγμάτων της ζωής και του θανάτου:

οι κόκκινες πέτρες είχαν θεραπευτική σημασία και προστάτευαν τους πολεμιστές

από την φωτιά και τον κεραυνό,

41

οι μπλε και βιολέ πέτρες είχαν σχέση με την πίστη και την αρετή,

οι κίτρινες έφερναν ευημερία,

οι πράσινες σχετίζονταν με τη βλάστηση, τη βροχή, την αναπαραγωγή και γενικά την

δύναμη.

Οι άνθρωποι των σπηλαίων αγάπησαν πολύ τα χρώματα και τα εφάρμοσαν στις

ζωγραφικές διακοσμήσεις των σπηλαίων. Χρησιμοποιούσαν τρία βασικά χρώματα: το

κόκκινο, την κίτρινη ώχρα και το μαγνήσιο, το οποίο, λόγω της οξείδωσης, γινόταν

μαυριδερό, καφέ ή μπλε.

Καθώς οι γνώσεις για τις χρωστικές αυξάνονταν, το χρώμα χρησιμοποιήθηκε για να

συμβολίσει τα θαύματα του ορατού κόσμου. Εφαρμόστηκε σε καλύβες και αντίσκηνα και

αργότερα στα ιερά, στους πύργους της Σουμερίας και της Μεσοποταμίας. Οι πύργοι

αυτοί ήταν πλίνθινοι, επιμεταλλωμένοι και διακοσμημένα με τρία αρχέγονα χρώματα: το

κόκκινο του πηλού και του ψαμμόλιθου – το μαύρο του αργιλικού σχιστόλιθου και το

λευκό του μάρμαρου.

Κόκκινο, μαύρο και λευκό αποτελούν τα τρία ανθρωπολογικά χρώματα και είναι τα μόνα

που απαντώνται σε όλους τους πολιτισμούς. Ενσωματώνουν αρχέτυπες έννοιες της

ανθρώπινης ζωής: Αγνό και άχρωμο (λευκό) – άχρωμο και κηλιδωμένο (μαύρο) –

χρωματιστό (κόκκινο).

Στους αρχαίους πολιτισμούς το χρώμα είχε συμβολικό χαρακτήρα: στο Βραχμανισμό, το

κίτρινο ήταν ιερό, τα χρώματα του βούδα ήταν το χρυσό και το κίτρινο. Ο Κομφούκιος

φορούσε κίτρινο, μαύρο και λευκό.

Το χρώμα συσχετίστηκε με τα φυλετικά πρότυπα.

Όλοι σχεδόν οι πολιτισμοί ταύτιζαν τα χρώματα με τους τέσσερις πόλους της γης:

Βορράς κίτρινος – Νότος μπλε, Ανατολή λευκή – Δύση κόκκινη.

Χρωματικά συστήματα

Ο χρωματικός κύκλος ( κύκλος του Ostwald), δίνει την επικρατέστερη κατάταξη:

1. Θερμά χρώματα: Το κίτρινο στους τόνους του που πλησιάζουν το πορτοκαλί, το

κόκκινο και το βιολέ (πάνω από την οριζόντια γραμμή που τέμνει το κύκλο). Τα θερμά

χρώματα προβάλλονται πιο έντονα στο μάτι

εξαιτίας περισσότερης συχνότητας και

οξύτητας του παλμικού κυματισμού των

ακτινών τους.

2. Ψυχρά χρώματα: το ιώδες, το μπλε, το

πράσινο και το κίτρινο στους τόνους του που

πλησιάζουν το πράσινο(κάτω από την

διακεκομμένη οριζόντια που τέμνει τον κύκλο).

42

Η συχνότητα και η οξύτητα του παλμικού κυματισμού των ακτινών των ψυχρών

χρωμάτων είναι λιγότερη, κι έτσι τα ψυχρά χρώματα δεν είναι ιδιαίτερα έντονα για το

μάτι.

3. Συμπληρωματικά χρώματα: είναι εκείνα που συνορεύουν μεταξύ τους στην ανάλυση

του φωτός, καθώς οι ακραίοι τύποι του ενός συμπίπτουν με τους ακραίους τόνους

του άλλου (στον χρωματικό κύκλο βρίσκονται δίπλα-δίπλα).

4. Βασικά χρώματα: το κόκκινο, το μπλε και το κίτρινο. Η σύνθεση κόκκινου και μπλε

δίνει το μπλε-ιώδες. Η σύνθεση κίτρινου με κόκκινο δίνει πορτοκαλί. Μπλε με κίτρινο

δίνουν πράσινο ( στο μεγάλο κύκλο οι συνθέσεις αυτές σημειώνονται με τόξα)

5. Παράγωγα (δεν πρέπει να ταυτίζονται με τα σύνθετα): είναι τα καθαρά χρώματα που

προκύπτουν από τη σύνθεση των βασικών.

Η σύνθεση δύο βασικών χρωμάτων δίνει πάντα το συμπληρωματικό του τρίτου

βασικού, που δεν χρησιμοποιήθηκε. Π.χ. μπλε + κίτρινο = πράσινο το οποίο είναι το

συμπληρωματικό του κόκκινου.

Σημαντικό ρόλο στη χρωματική ισορροπία ενός εσωτερικού χώρου, παίζει ο

συνδυασμός ψυχρών και θερμών χρωμάτων. Τα ψυχρά έχουν ως βάση το μπλε, που

έχουν την δυνατότητα να προκαλούν ετερόκλητα συναισθήματα ηρεμίας, γαλήνης και

μερικές φορές μελαγχολίας μαζί με τα υπόλοιπα ψυχρά χρώματα. Αντίθετα τα θερμά

χρώματα έχουν ως βάση το κόκκινο, είναι δηλαδή με τα υπόλοιπα θερμά συν το καφέ και

τις ενδιάμεσες αποχρώσεις τους. Έχουν την ικανότητα να κάνουν έναν χώρο και φωτεινό

να δημιουργούν την αίσθηση οικειότητας και συνδέονται με τον ενθουσιασμό και την

καλή διάθεση.

43

Στη σύγχρονη αντίληψη της χρωματικής «επένδυσης» ενός εσωτερικού χώρου, οι

πεποιθήσεις που υπαγορεύουν ή απαγορεύουν αντίστοιχα τη χρήση συγκεκριμένων

θεσμών ή ψυχρών χρωμάτων σε κάποιους χώρους, δεν λειτουργούν με απόλυτο τρόπο.

Σημασία για μια χρωματική ισορροπία έχει φυσικά ο κανόνας της χρωματικής αρμονίας

όμως συνυπολογίζεται ο επιλεγμένος τόνος, η χρωματική επιφάνεια και η γειτνίαση του

συνδυασμού ενός θερμού χρώματος με το συμπληρωματικό του ψυχρό, καθώς και οι

φωτεινές κυμάνσεις των θερμών χρωμάτων διεγείρουν πολύ περισσότερο το αισθητήριο

της όρασης από τα ψυχρά.

Σχέση χρώματος και φωτός

Επειδή τα χρώματα αλλάζουν, καθώς το φως πέφτει πάνω τους, η εκλογή των

χρωμάτων πρέπει να γίνεται με βάση τη φωτεινή πηγή του χώρου. Οι κύριες φωτεινές

πηγές είναι :

Λάμπες πυράκτωσης: το φως που

εκπέμπουν, με την αύξηση της

θερμοκρασίας τους, δεν είναι λευκό, με

αποτέλεσμα:

Τα κίτρινα χρώματα φαίνονται

“ξεθωριασμένα”

Τα κόκκινα δεν αλλοιώνονται

Τα πράσινα “χλομιάζουν”

Τα ιώδη και τα μπλε δείχνουν γκριζωπά

Λάμπες εκκένωσης χωρίς φθορισμό: υπάρχουν σε δύο τύπους: χαμηλής & υψηλής

έντασης (λάμπες «νέον»). Εκπέμπουν ένα φως με δική του απόχρωση, ανάλογα με τη

φύση του αερίου που περιέχει ο σωλήνας.

Λάμπες φθορισμού: Αποτελούνται από ένα σωλήνα κενό από αέρα, γεμάτο με

ατμούς υδραργύρου υπό πίεση, που εκπέμπουν μια υπεριώδη ακτινοβολία. Με την

επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας και μιας ηλεκτρονικής εκκένωσης, φωτίζονται τα

φθοριούχα υλικά που υπάρχουν στα εσωτερικά τοιχώματα του σωλήνα, και αλλοιώνουν

το χρώμα του φωτός, ανάλογα με τη φύση τους. Υπάρχουν τρεις τύποι στο εμπόριο:

o Σωλήνας φωτός ημέρας, με υποκύανο λευκό φως: δεν αλλάζει τα χρώματα

o Λευκός σωλήνας: φωτίζει τα μπλε – διατηρεί τα κίτρινα – γκριζάρει τα πράσινα

o Λευκό – ροζέ σωλήνας: ροδίζει όλα τα χρώματα

o Ανάμεικτες λάμπες με ατμούς υδραργύρου και πυράκτωση: αλλοιώνουν εντελώς

κάποια χρώματα: το γκρι γίνεται πράσινο, το ιώδες γίνεται κίτρινο.

44

Βιβλιογραφία

Δικτυακές Πηγές

3.1, 3.2

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=497451

http://www.womenonly.gr/article.asp?catid=13333&subid=2&pubid=385996

http://www.decobook.gr/texnika-arthra/diafora/820-color-physiology-psychology-

3.3, 3.4

45

Το χρώμα υπάρχει παντού γύρω μας . Γι’ αυτό και εμείς επιλέξαμε στην εργασία αυτή να

ασχοληθούμε με τα χρώματα στην καθημερινή μας ζωή και πιο συγκεκριμένα στη φύση,

στο μακιγιάζ, στα γκράφιτι αλλά και στο σώμα μας. Σκοπός μας λοιπόν, είναι η προβολή

της αναγκαιότητας του χρώματος. Το χρώμα είναι ένας από τους σημαντικότερους

παράγοντες που επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή. Οι άνθρωποι πάντα λαμβάνουν

υπόψη τους το χρώμα, το οποίο μπορεί να συμβάλλει ακόμα και στη διάθεση τους. Γι’

αυτό το λόγο ερευνάμε το πώς εφαρμόζεται το χρώμα σε κάθε αντικείμενο και την

ιδιότητα που προσδίδει σε κάθε πράγμα ξεχωριστά.

Ομάδα 4: “Colourful” Ανδρικοπούλου Κωνσταντίνα, Βρακατσέλη Άλκηστις-Ζωή,

Καριοφύλλη Άννα, Παναγοπούλου Μαρία

46

4.1 Το χρώμα στη φύση Φως και χρώμα

Το χρώμα έχει γίνει σήμερα μια από τις βασικότερες ποιότητες που χαρακτηρίζουν την

ζωή μας. Η μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη έχει επιτρέψει στον άνθρωπο την δημιουργία

χιλιάδων χρωματικών αποχρώσεων.

Οι αποχρώσεις αυτές κυριαρχούν στο καθημερινό οπτικό μας περιβάλλον και μας

βομβαρδίζουν με χιλιάδες ερεθίσματα που αποκωδικοποιούνται στον εγκέφαλό μας και

σημαίνουν την απαρχή σωματικών και ψυχοδιανοητικών λειτουργιών. Το χρώμα μας

επηρεάζει νοητικά, σωματικά, και πνευματικά. Στην διάρκεια καθημερινής μας

δραστηριότητας τα χρώματα μπορούν να μας κάνουν να νιώσουμε πνευματική ηρεμία

και συγκέντρωση, ένταση, ευεξία ή ακόμα και σύγχυση. Τα χρώματα τα είδαμε άφθονα

τριγύρω μας μόλις ανοίξαμε τα μάτια μας, τα θεωρούμε δεδομένα, δώρα της φύσης, τα

βλέπουμε χωρίς να τα κοιτάμε, τα θαυμάζουμε αλλά δεν τα προσέχουμε. Ας δούμε

λοιπόν ποια είναι η φυσική προέλευση των χρωμάτων.

1. Το χρώμα του ουρανού

Αν προσέξουμε καλά θα παρατηρήσουμε πως το χρώμα του ουρανού δεν είναι σταθερό.

Αλλάζει χρώματα κατά την διάρκεια της ημέρας, από τα ροδόχρυσα της αυγής έως τα

άλλοτε κατακόκκινα, άλλοτε χρυσαφένια και άλλοτε μενεξεδένια δειλινά. Θυμηθείτε κάτι

ζεστά μεσημέρια που μια αίσθηση κιτρινίλας σπάει το γαλάζιο του ουρανού, το

γκριζαρισμένο εξασθενημένο γαλάζιο πάνω από τις μολυσμένες πόλεις, κι’αυτό το

βαθυσκότεινο μπλε που προηγείται της νύχτας.

Αυτό συμβαίνει γιατί ο ουρανός δεν διαθέτει τις δικές του χρωστικές ουσίες και το χρώμα

του είναι “δανεικό”, εξαρτάται από το φως και τις συνθήκες της ατμόσφαιρας. Το γαλάζιο

χρώμα, αλλά και οι άλλες αποχρώσεις του ουρανού οφείλονται στην “σκέδαση” του

φωτός, η οποία χρώματα του βυθού και αυτά είναι ανάλογα με την υφή και το βάθος.

Αμμώδεις περιοχές έχουν γαλάζιο χρώμα και όσο ρηχότερες είναι, το κιτρινωπό χρώμα

της άμμου συνδυαζόμενο με το γαλάζιο της αντανάκλασης του ουρανού, παράγουν αυτό

το φωτεινό τυρκουάζ χρώμα.

47

2. Τα σύννεφα

Τα σύννεφα φαίνονται στέρεα μόνο από μακριά. Σχηματίζονται από μικροσκοπικά

σταγονίδια νερού που αντανακλούν το φως με τον ίδιο τρόπο που αντανακλάται από τα

στερεά αντικείμενα. Το φως που διαπερνά ένα σύννεφο, υφίσταται ποικίλες ανακλάσεις

και διαθλάσεις. Τα διασκορπισμένα μήκη κύματος ενώνονται προσθετικά, σχηματίζοντας

λευκό φως, έτσι τα σύννεφα φαίνονται άσπρα.

Ένα σκοτεινό σύννεφο, σαν αυτό της μπόρας που έρχεται, είναι τόσο πυκνό, ώστε το

ηλιακό φως μετά βίας το διαπερνά. Το ηλιοβασίλεμα τα σύννεφα χρωματίζονται από τα

μεγάλα μήκη κύματος που τα φωτίζουν επιλεκτικά με κίτρινο, πορτοκαλί ή κόκκινο φως.

3. Η θάλασσα

Το χρώμα της θάλασσας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το χρώμα του ουρανού. Η

θάλασσα, όπως και ο ουρανός δεν έχει χρωστικές. Το χρώμα που βλέπουμε είναι

αντανάκλαση του χρώματος του ουρανού. Ανάλογα με το χρώμα του, αλλάζει και το

χρώμα της θάλασσας. Βέβαια το χρώμα της

θάλασσας εξαρτάται και από άλλους παράγοντες.

Κυρίως από τα χρώματα του βυθού και αυτά είναι

ανάλογα με την υφή και το βάθος. Αμμώδεις

περιοχές έχουν γαλάζιο χρώμα και όσο ρηχότερες

είναι, το κιτρινωπό χρώμα της άμμου συνδυαζόμενο

με το γαλάζιο της αντανάκλασης του ουρανού,

παράγουν αυτό το φωτεινό τυρκουάζ χρώμα.

Εάν ο βυθός έχει πλούσια υποβρύχια βλάστηση, τότε το νερό πρασινίζει και αν το βάθος

είναι πολύ μεγάλο τότε κυριαρχεί το μπλε του ουρανού ενισχυμένο από το σκούρο

χρώμα του βάθους.

Το χρώμα στα λουλούδια και τα ζώα

Τα ποικίλα χρώματα των λουλουδιών και των ζώων δεν έχουν σκοπό μόνο να τα κάνουν

όμορφα. Ο μεγάλος βοτανολόγος Κάρολος Λιναίος, το 1729, κατέταξε πρώτος τα φυτά

ανάλογα με τον τρόπο της αναπαραγωγής τους, επειδή κατάλαβε πως τα λουλούδια

χρησίμευαν στα φυτά για να διευκολύνουν τη γονιμοποίηση.

Ένας άλλος λόγος είναι το πώς τα βλέπουν τα έντομα. Για τα έντομα ο κόσμος είναι ένα

μεγάλο μωσαϊκό με εικόνες, η μια δίπλα στην άλλη. Τα περισσότερα έντομα δε βλέπουν

τις υπέρυθρες ακτίνες, ενώ βλέπουν τις υπεριώδεις. Για παράδειγμα, μια μέλισσα το

κόκκινο χρώμα το βλέπει μαύρο. Δεν είναι τυχαίο που τα κόκκινα λουλούδια είναι λίγα

στον κόσμο, μια που δεν προσελκύουν τόσο τα έντομα.

Τα φυτά προσελκύουν τα έντομα κυρίως με το χρώμα τους αλλά και το σχήμα τους.

48

Για τα ζώα αντίθετα, το χρώμα χρησιμεύει για να κρύβονται από τους εχθρούς τους , για

να προσελκύουν ζώα του αντίθετου φύλου ή για να τρομάζουν κάποια άλλα ζώα. Τα πιο

"χρωματιστά" ζώα είναι τα έντομα και τα πουλιά, αντίθετα τα θηλαστικά έχουν πιο

ουδέτερα χρώματα. Για παράδειγμα το μπλε χρώμα που εκπέμπει μια μέδουσα δεν είναι

πολύ συνηθισμένο στον κόσμο των ζώων. Βρίσκεται στα λουλούδια, στα έντομα και στα

πουλιά, αλλά δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου στα θηλαστικά.

4.2 Η ποικιλομορφία των χρωμάτων στο μακιγιάζ και στα μαλλιά

Πως σχετίζεται το χρώμα με τα μαλλιά και το μακιγιάζ των σύγχρονων γυναικών

Ακόμη κι αν δεν τα προσέχουμε γιατί τα θεωρούμε αυτονόητα, δεν μπορούμε να

φανταστούμε τη ζωή μας και τον κόσμο μας χωρίς χρώματα. Η δύναμη τους πάνω μας

είναι τεράστια και ταυτόχρονα απαλή σαν χάδι. Υπάρχουν μέσα μας, πάνω μας, γύρω

μας και γι’ αυτό επηρεάζουν τη διάθεση μας, τον τρόπο σκέψης μας, ακόμη και την υγεία

μας. Τι είναι τα χρώματα; Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από φως και ενέργεια.

Γι’ αυτό κάθε κύτταρο του σώματος μας είναι ευαίσθητο σ’ αυτά. Γι’ αυτό και μπορούμε

να τα νιώσουμε, όχι μόνο με τα μάτια. Όλοι αγαπάμε τα χρώματα, ακόμη κι αν η

προσωπική μας χρωματική παλέτα περιορίζεται αυστηρά στις αποχρώσεις του μαύρου.

Νιώθουμε ότι σχετιζόμαστε μαζί τους, και ότι, τα χρώματα που μας περιβάλλουν, σαν το

φυσικό φως που αλλάζει με τις ώρες και τις εποχές, σαν τα χρώματα στους τοίχους του

σπιτιού μας, σαν τα χρώματα των ρούχων που φοράμε, μας «μιλάνε». Με τις

διαβαθμίσεις τους και τις εντάσεις τους που έχουν αμέτρητες εναλλαγές και παίζουν

συνεχώς με το φως, μας παραπέμπουν σε συναισθήματα και αποκαλύπτουν κάτι

από μας. Τα χρώματα επιδρούν πάνω στο σώμα και επηρεάζουν τις συμπεριφορές μας.

Με τα χρώματα που επιλέγουμε, όσο κι αν δεν το φανταζόμαστε, μεταφέρουμε

μηνύματα. Δεν αποκαλύπτουμε μόνο το γούστο στην εξωτερική μας εμφάνιση αλλά κάτι

από τον εσωτερικό μας κόσμο. Δεν επιλέγουμε ποτέ ένα χρώμα τυχαία.

Βασικά χρώματα!

Βασικό χρώμα καλείται το χρώμα που δεν μπορεί να προκύψει από συνδυασμό άλλων

χρωμάτων, αλλά υπάρχει από μόνο του και έχει την ικανότητα αναμειγνυόμενο με τα

άλλα βασικά να παράγει τα παράγωγα χρώματα. Από την πρόσμιξη των βασικών

49

χρωμάτων, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τα παράγωγα, αλλά και τη συνάρτησή τους με

τη δυάδα φως – σκότος (άσπρο – μαύρο), παράγονται όλα τα υπόλοιπα χρώματα, τα

οποία στην πραγματικότητα δεν είναι χρώματα αλλά αποχρώσεις (τόνοι) χρωμάτων.

Τα τρία βασικά χρώματα είναι το κίτρινο το κόκκινο και το μπλε με την ανάμιξη των

οποίων προκύπτουν τα παράγωγα χρώματα.

Το χρώμα στα μαλλιά!

Σε οποιαδήποτε ψυχολογική κατάσταση και αν βρισκόμαστε, με όποια διάθεση και αν

έχουμε, τα μαλλιά μας είναι το σημείο στο οποίο θα ξεσπάσουμε και ταυτόχρονα θα μας

κάνει να νιώσουμε καλύτερα και θα μας απαλύνει τον πόνο. Είναι η εκτόνωσή μας.. η

τονωτική μας ένεση και γι' αυτό το λόγο κάνουμε και δραστικές αλλαγές, όχι τόσο στο

κούρεμα όσο στο χρώμα.

Τα χρώματα στα μαλλιά ποικίλουν και δεν σταματούν να εντυπωσιάζουν, το κλασικό

συγκρούεται με το σύγχρονο δυναμικό και αναπόφευκτα αισθησιακό χρώμα

αποσκοπώντας στην κορύφωση της χρωματικής ποικιλομορφίας!

Κάθε απόχρωση μαλλιών θέλει και διαφορετικό

μακιγιάζ για να αναδειχτούν και να τονιστούν τα

χαρακτηριστικά μας!

Το χρώμα το συναντάμε παντού και ιδιαίτερα στο

μακιγιάζ των γυναικών οι οποίες με την βοήθεια μιας

χρωματικής παλέτας μεταμορφώνονται, και

εντυπωσιάζουν με την δημιουργικότητά τους.

Από το βάψιμο του πρωτόγονου ανθρώπου ως τα σημερινά καλλυντικά

Η χρήση των βαφών του σώματος, με τα χρόνια άρχισε να μεταλλάσσεται από απλή

σημειολογία, σε καλλωπιστική και ιαματική. Πολλές πρωτόγονες φυλές έβαφαν τα

κορμιά τους άσπρα με σκόνες από ασβεστόλιθο, οι οποίες είχαν επιπλέον την ιδιότητα

να απομακρύνουν τις ψείρες. Ο ρουχισμός αυτών των φυλών αποτελούνταν από

δέρματα ζώων.

50

Στην Αρχαία Αίγυπτο, οι Αιγύπτιοι για να προφυλαχθούν από τις ασθένειες των ματιών

διότι είχαν πολλά οφθαλμολογικά προβλήματα, λόγω του κλίματος, υπέφεραν από

πολλές αλλεργίες, όπως κριθαράκι ή επιπεφυκίτιδα, κυρίως κατά τη διάρκεια των

υπερβολικά θερμών καλοκαιριών ή της φουσκονεριάς του Νείλου, είχαν εφεύρει μία

προστατευτική σκόνη με την οποία περιέγραφαν έντονα τα μάτια τους. Ήταν το γνωστό

μας και σήμερα «κόχλι» ή «κολ». Ήταν μαύρη σκόνη, γκρι σκούρα, ή χρωματισμένη.

Τα συστατικά του: σκόνη αντιμονίου, μολύβδου, οξείδια μαγνησίου, σιδήρου, χαλκού,

καμένα αμύγδαλα, κάρβουνο και καφετιά ώχρα,

παρασκευάζονταν με άλεσμα πάνω σε λιθόπλακες και

φυλάσσονταν σε διάφορα μικρά δοχεία. Για να το

χρησιμοποιήσουν το ύγραιναν λίγο. Ήταν λοιπόν ο

πρόγονος των σημερινών καλλυντικών, της μάσκαρας,

των ρίμελ και οτιδήποτε έχει να κάνει με το χρωμάτισμα

του περιγράμματος του ματιού. Οι Αιγύπτιοι το «κολ»

άρχισαν να το θεωρούν καλλωπιστικό γιατί τους άρεσε. Για να δίνουν λοιπόν έμφαση

στο μάτι, άρχισαν να χρησιμοποιούν πράσινο μαλαχίτη και κόκκινες ώχρες κάνοντάς το

μάτι να φαίνεται πιο μεγάλο και ωραίο, και να κοκκινίζουν τα χείλη, τις παλάμες και τις

άκρες των δακτύλων. Το μακιγιάζ ήταν το ίδιο για τους άνδρες και για τις γυναίκες. Η

μόνη διαφορά τους ήταν στη βάση που χρησιμοποιούσαν. Οι άντρες σαν βάση άπλωναν

σκούρο κοκκινωπό χρώμα στο πρόσωπό τους, ενώ οι γυναίκες λευκό, όπως φαίνεται

στις τοιχογραφίες και στα πολυάριθμα αγάλματα από τις ανασκαφές.

Υπήρχαν τουλάχιστον δύο τρόποι μακιγιάζ των ματιών. Ο ένας ήταν μια χοντρή πράσινη

γραμμή που περνούσε κάτω από το μάτι, ενώ μια δεύτερη γραμμή μαύρη, διέγραφε το

πάνω βλέφαρο, φτάνοντας μέχρι τους κροτάφους. Άλλος τρόπος ήταν το ίδιο μακιγιάζ

αλλά σε οβάλ φόρμα και χωρίς προεκτάσεις των γραμμών δεξιά κι αριστερά. Εκτός από

θεραπευτικά τα καλλυντικά είχαν και ιδιαίτερο συμβολισμό, στο πλαίσιο λατρευτικών

τελετών. Το ίδιο μακιγιάζ χρησιμοποιούνταν για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση

του περάσματος στον κάτω κόσμο.

51

Στην αρχαία Κίνα δεν υπήρχαν καλλυντικά και έτσι παρασκευάζονταν κάποια

αυτοσχέδια, φυτικά χρώματα και καπνιά µε στόχο να δώσουν χρώµα στα πρόσωπα των

γυναικών. Επίσης το βάψιµο του προσώπου ήταν

ιδιαίτερα διαδεδομένο στο θέατρο. Και πιο

συγκεκριμένα σε παραστάσεις µε πολεμικές

ιεροτελεστίες, το παραδοσιακό μακιγιάζ που

χρησιμοποιούσαν οι Ασιάτες διατηρήθηκε σε πολλές

χώρες μέχρι και σήµερα. Μέσα από τα βάθη των

αιώνων της κινεζικής παράδοσης πηγάζουν κάποιες

βασικές συµβουλές για το καθημερινό μακιγιάζ των

γυναικών, οι οποίες, είναι: ένα ελαφρύ ρουζ στα μάγουλα το οποίο δίνει χρώµα στο

πρόσωπο και μαρτυρά μια καλή υγεία και ευτυχία. Το σχήμα των φρυδιών να γίνεται

ανάλογα µε την τοποθέτηση των ματιών στο πρόσωπο και τέλος πάντα μαζί ένα κόκκινο

κραγιόν. Το κόκκινο είναι τυχερό χρώµα και δίνει λάμψη.

Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι την βικτωριανή εποχή, πολλές γενεές υπέφεραν από

διάφορες ασθένειες και με τη χρήση των χρωματισμένων πουδρών προσπαθούσαν να

κρύψουν τα ίχνη της ασθένειας και άνδρες και γυναίκες. Όμως, ο άσπρος μόλυβδος που

χρησιμοποιούσαν, ήταν τοξική ουσία και συχνά επιδείνωναν την κατάσταση που

προσπαθούσαν να αποκρύψουν. Αυτές οι ουσίες στον αιώνα μας αντικαταστάθηκαν

από άλλες. Οι αρχαίες ελληνίδες βαφόντουσαν ελάχιστα, οι εταίρες και οι ελαφρών ηθών

γυναίκες βαφόντουσαν έντονα και προκλητικά., οι οποίες μέχρι και σήμερα κάνουν το

ίδιο. Το 1558, όταν ενθρονίστηκε η Μεγάλη Ελισάβετ, στην Αγγλία έφτασε η μόδα του

μέικαπ, όπου πολλές γυναίκες, όπως και η ίδια η βασίλισσα, σχεδίαζαν μπλε φλέβες στο

πρόσωπό τους, για να τονίσουν την λεπτότητα και την διαφάνεια της επιδερμίδας τους.

Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΧΙΙ απαιτούσε από τις γυναίκες της αυλής του, να έχουν πολύ

ανοιχτόχρωµο δέρµα και για να το κατορθώσουν αυτό

ανέτρεχαν σε ένα μείγμα κρέµας βανίλιας, κακάο και

πάστας αμυγδάλου, συστατικά που εισάγονταν από την

Ισπανία.

Τον 17ο και 18ο αιώνα, η εξάπλωση και τα σημάδια που

άφηνε η ευλογιά, οδήγησε άνδρες και γυναίκες στη

μανιώδη και έντονη χρήση άσπρης πούδρας και

κοκκιναδιών, που σκοπό είχαν να κρύβουν τις ουλές. Τόσο

πολύ επικράτησαν τα άσπρα πουδραρισμένα πρόσωπα,

ώστε η μόδα επέβαλλε και το πουδράρισμα των μαλλιών. Αυτά τα μακιγιαρίσματα με

αφύσικους χρωματισμούς υποχώρησαν στο τέλος του 18ου αιώνα. Ένας σημαντικός

λόγος για την καταστολή τους ήταν το υψηλό κόστος και η μεγάλη φορολογία που

52

επιβλήθηκε στις πούδρες και τα καλλυντικά, που τα έκαναν απλησίαστα. Στην

πουριτανική βικτωριανή εποχή, οι γυναίκες φρόντιζαν να είναι το βάψιμό τους όσο

γινόταν πιο διακριτικό.

Όμως η εξάπλωση των θεατρικών θεαμάτων και το θεατρικό

μακιγιάζ των ηθοποιών, που ενίοτε, χρησιμοποιούσαν και

εκτός σκηνής, ξαναέφεραν το έντονο βάψιμο στη μόδα, με

κυρίαρχο χρώμα το βαθύ κόκκινο, που παραγόταν από ένα

είδος κόκκινης πασχαλίτσας. Οι χρωστικές αυτού του

εντόμου, είναι οι μόνες φυσικές χρωστικές που επιτρέπεται

να χρησιμοποιούνται σήμερα στην κατασκευή καλλυντικών

με φωτεινό κόκκινο χρώμα.

Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται στις σημερινές

πρωτόγονες φυλές κυρίως είναι το κόκκινο, το μαύρο και το

άσπρο. Ο βασικός λόγος αυτής της προτίμησης είναι πως τα

βρίσκουν εύκολα στη φύση. Η κόκκινη ώχρα της γης είναι

άφθονη παντού. Το κάρβουνο δίνει την πρώτη ύλη για το

μαύρο. Στάχτη, πηλός και κιμωλία είναι υπεύθυνα για την

αφθονία του άσπρου. Αλλά και οι φυλές που δεν μπορούν να

τα βρουν, κάνουν ολόκληρα ταξίδια για να τα προμηθευτούν.

Αντίθετα, τα περισσότερα καλλυντικά που χρησιμοποιούνται σήμερα στον δυτικό κόσμο,

αποτελούνται από τεχνητές χρωστικές. Επειδή τα σύνθετα αυτά χρώματα είναι πολύ

έντονα στην αρχική τους μορφή, αναμιγνύονται με διοξείδιο του τιτανίου για να γίνουν

απαλότερα. Ο συνδυασμός των 40 οργανικών και 20 ανόργανων χρωστικών που

χρησιμοποιούνται στην παραγωγή καλλυντικών βαφών, αποδίδει εκατοντάδες

διαφορετικών χρωματισμών.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ίσως είναι η πρώτη φορά, από την

αρχαιότητα που δεν χρησιμοποιούνται πολλά καλλυντικά

προϊόντα για το μακιγιάζ και σ’ αυτό συντέλεσαν η

επιταχυμένη χειραφέτηση των γυναικών, το σπάσιµο των

φραγµών των κοινωνικών τάξεων, η εξέλιξη στην παρασκευή

των κοσμητικών προϊόντων, η ελεύθερη διάθεση του και

γενικά η άνθιση της βιομηχανίας της ομορφιάς. Καθ’ όλη την

διάρκεια του αιώνα αυτού, η μόδα του μακιγιάζ

διαφοροποιήθηκε πολλές φορές φτιάχνοντας κάθε φορά ένα καινούριο στυλ γυναικείας

ομορφιάς. Στις αρχές του αιώνα η γυναίκα είναι πιο απελευθερωμένη στη χρήση του

μακιγιάζ.

53

4.3 Η μόδα μέσα από το χρώμα

Γενικοί κανόνες συνδυασμών χρωμάτων στην ενδυμασία:

Το λευκό ταιριάζει με όλα τα χρώματα.

Το ροζ ταιριάζει με το λευκό και το απαλό γαλάζιο.

Το κόκκινο χρώμα ταιριάζει με κίτρινο, λευκό, μπλε και μαύρο.

Το πορτοκαλί συνδυάζεται με γαλάζιο, μπλε, βιολετί-λιλά, μοβ και λευκές αποχρώσεις.

Το κίτρινο ταιριάζει με μπλε, μοβ, βιολετί-λιλά. Το κίτρινο χρώμα, χωρίς άλλα

πρόσθετα και συμπληρωματικά χρώματα είναι αδιάφορο και βαρετό. Στο πορτοκαλί

και το κίτρινο ως αντίθεση ταιριάζει πάρα πολύ το μαύρο.

Το καφέ χρώμα ταιριάζει με το γαλάζιο του ουρανού, τιρκουάζ, κίτρινο, ροζ, πορτοκαλί,

πράσινο και μπεζ.

Το πράσινο συνδυάζεται με το καφέ, πορτοκαλί, λαχανί, κίτρινο και λευκό. Και μόνο το

πολύ ανοιχτό αλλά έντονο πράσινο ταιριάζει με γκρι και μαύρο. Είναι ένα χρώμα που

βρίσκεται μεταξύ των κρύων και ζεστών αποχρώσεων.

Το μπλε μπορεί να είναι είτε σκούρο είτε ανοιχτό.

Οι ανοιχτόχρωμες αποχρώσεις του ταιριάζουν με

άσπρο, κίτρινο, πορτοκαλί και ροζ. Το σκούρο

μπλε συνδυάζεται με γαλάζιο (ανοιχτό-μπλε),

λευκό, γκρι, κόκκινο και κίτρινο.

Το μοβ χρώμα ταιριάζει με άσπρο, κίτρινο,

πορτοκαλί και ροζ. Οι φωτεινές αποχρώσεις του

μοβ ονομάζονται λιλά. Συνδυάζονται τα με κίτρινο,

πορτοκαλί, γκρι και άσπρο χρώμα.

Το μαύρο, το λευκό και το γκρι χρησιμοποιούνται ως συμπληρωματικά χρώματα.

Αρκετά όμορφοι συνδυασμοί δημιουργούνται όταν το μαύρο συνδυάζεται με το

πορτοκαλί, κίτρινο, ροζ, κόκκινο και ανοιχτόχρωμες αποχρώσεις του μοβ.

Οι παρακάτω εικόνες μας δείχνουν πώς το χρώμα εκφράζεται μέσα από την ενδυμασία

και όχι μόνο...Το κάθε χρώμα δηλώνει κάτι διαφορετικό.

Για παράδειγμα, το Καλοκαίρι και την Άνοιξη τα χρώματα είναι πιο ζωντανά…

54

Ενώ τον χειμώνα και το φθινόπωρο έχουμε πιο σκουρόχρωμες αποχρώσεις…

Καρναβάλι

Στο καρναβάλι κυριαρχούν όλα τα χρώματα. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι άνθρωποι μέσα

από το καρναβάλι εκφράζουν την χαρά και τον ενθουσιασμό τους με τα έντονα

χρώματα…

Το χρώμα στα νύχια

Τα χρώματα είναι ανάλογα με την εποχή. Κάθε εποχή έχει την ομορφιά της! Όπως μια

παροιμία λέει «κάθε πράγμα στον καιρό του» έτσι και τα νύχια πρέπει να είναι ανάλογα

με την εποχή του χρόνου. Τα χρώματα και τα σχέδια να ταιριάζουν στην εποχή και στο

ντύσιμο βεβαίως!

Χειμώνας:

Μια κρύα εποχή ζητάει ζεστά χρώματα! Ζεστά και

σκούρα χρώματα είναι απαραίτητα το χειμώνα, καθώς

ταιριάζουν με τα περισσότερα ρούχα που έχουμε. Το

χρώμα που αναδεικνύεται αυτήν την εποχή αιώνες

55

τώρα, είναι το κόκκινο. Τα τελευταία χρόνια, χρώματα όπως το σκούρο μοβ, σκούρο

καφέ και το σκούρο μπλε αποτελούν εξίσου χειμωνιάτικα χρώματα.

Φθινόπωρο:

Το κρύο παραμένει, αλλά τα χρώματα για το μανικιούρ

αρχίζουν να ανοίγουν ελάχιστα, χωρίς όμως αυτό να

σημαίνει ότι δεν είναι σκούρα. Μελί αποχρώσεις, χρυσό

και χάλκινο, κόκκινα, καφέ, βαθύ μοβ ακόμη και το

μαύρο είναι τα χρώματα που χαρακτηρίζουν αυτήν την

εποχή για το μανικιούρ.

Άνοιξη:

Όπως τα λουλούδια βγαίνουν αυτήν την εποχή, έτσι και

τα απαλά, φλοράλ χρώματα κάνουν την είσοδο τους. Τα

γεμάτα λουλούδια σχέδια αποτελούν κλασσική επιλογή

αφού ο καιρός «φοράει» τα καλά του και μόνο τα γεμάτα

χρώματα μας εκφράζουν αυτή την περίοδο.

Καλοκαίρι:

Έντονα και λαμπερά χρώματα συνηθίζονται το καλοκαίρι. Αυτό που

υπερισχύει αυτήν την εποχή είναι η λάμψη. Το λαμπερό top coat

είναι must γιατί κάνει το χρώμα πιο ζουμερό. Από χρώματα, όλα

είναι στη μόδα το καλοκαίρι ακόμα και οι πέντε διαδοχικές

αποχρώσεις (ένα σε κάθε δάχτυλο) έγινε μόδα. Κοραλλί, ροζ,

γαλάζιο, καρπούζι, πράσινο, κίτρινο αποτελούν μια θαυμάσια

εμφάνιση για τα νύχια.

Μανικιούρ ανάλογα με την περίσταση

Σε επίσημες περιστάσεις, όπως γάμοι, βαφτίσια, γενέθλια ή οποιαδήποτε επίσημη έξοδό

το μανικιούρ ταιριάζει με το ντύσιμο. Για παράδειγμα το κόκκινο ή το γαλλικό μανικιούρ

μπορεί να αποτελέσουν πιθανές επιλογές.

Για μια ανεπίσημη έξοδο καλή επιλογή είναι τα χρώματα της μόδας.

Αν πρόκειται για επαγγελματική περίσταση ή κάποια συνέντευξη χρησιμοποιούμε

απαλούς τόνους, χρώματα της επιδερμίδας.

Στις διακοπές φοράμε χρώματα ανάλογα με τη διάθεση και τη φαντασία μας.

56

Τατουάζ

Η ονομασία του τατουάζ προέρχεται από τις Πολυνησιακές διαλέκτους. Στην γλώσσα της

Ταϊτή και της Σαμόα, «τατάου» σημαίνει συνήθεια. Οι φυλές αυτές έκαναν τατουάζ στο

σώμα τους κατά τη διάρκεια τελετών μύησης. Χάραζαν το σώμα τους και έτριβαν

κάρβουνα μέσα στις τομές, με αποτέλεσμα μετά τη θεραπεία τους, τα αδιάλυτα μόρια του

κάρβουνου να παραμένουν μέσα στο δέρμα. Οι παλαιστές και οι μονομάχοι στην

αρχαιότητα έφεραν τατουάζ σε ένδειξη αδελφοσύνης. Πολλές φυλές το

χρησιμοποιούσαν σαν ένδειξη πένθους ενώ σε άλλες υποδήλωναν τη κοινωνική τους

θέση και το αξίωμα.

Άλλη εκδοχή λέει ότι το τατού πήρε το όνομά του από τον ήχο που έκαναν τα εργαλεία

πάνω στο δέρμα και το διαρκές «τα, τα, τα» που ακουγόταν στη διάρκεια του

χτυπήματος, αφού οι εκεί τεχνίτες χτυπούσαν κυριολεκτικά με τα παραδοσιακά τους

εργαλεία το χρώμα πάνω στο δέρμα. Οι ναυτικοί του 18ου αιώνα έφεραν στην Ευρώπη

τη λέξη «τατάου», η οποία σιγά-σιγά μετατράπηκε στο αγγλικό «tattoo» και το γαλλικό

«tatouage». Ο αντίστοιχος όρος στα ελληνικά είναι «δερματοστιξία».

Βασικά Χρώματα για το τατουάζ του σώματος είναι τα:

άσπρο, μαύρο, κόκκινο, μπλε, κίτρινο, πράσινο, ροζ, σμαραγδί, γαλάζιο, μοβ (απαλό),

λιλά, ροδακινί, καφέ, ανοιχτό κίτρινο, φούξια, απαλό μπλε, απαλό πράσινο.

4.4 Οι έφηβοι και τα παιδιά ζωγραφίζουν

Το χρώμα στα γκράφιτι Τα γκράφιτι όπως γνωρίζουμε βρίσκονται πολλά χρόνια στην ζωή μας και ομορφαίνουν

τις πόλεις μας. Είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι οι τοίχοι γύρω μας είναι γεμάτοι από αυτά

δίνοντας χρώμα και ζωντάνια στο μουντό γκρίζο της πόλης. Συνήθως δεν είναι δύσκολο

να αντιληφθούμε τα μηνύματα που περνά ο κάθε άνθρωπος μέσα από τις δημιουργίες

του. Το χρώμα μπορεί να αποτελεί την ειδοποιό διαφορά για κάποιο αντικείμενο από

άλλα που ανήκουν σε άλλο γένος. Ως προς την αισθητική μπορεί να έλξει ή να

απωθήσει, καθώς επίσης να δημιουργήσει αισθητική απόλαυση. Είναι γεγονός πως το

χρώμα μπορεί να αποτελεί χαρακτηριστικό καλλιτεχνικής νοοτροπίας. Αυτό μπορούμε

57

να το διαπιστώσουμε καλύτερα παρατηρώντας τα γκράφιτι! Είναι η αισθητική του

δημιουργού καθώς και ο ψυχισμός εφόσον είναι ο τρόπος με τον οποίο επιλέγει να

περάσει τα αισθήματα του.

Όταν τα παιδιά ανακατεύουν τα χρώματα

Η παιδική ζωγραφιά έχει όλα τα στοιχεία του εικαστικού έργου: σχέδιο, χρώμα, σύνθεση,

μορφή και περιεχόμενο. Βλέποντας ένα παιδί να ζωγραφίζει και ακούγοντας τις

ερμηνείες που δίνει για τις ζωγραφιές του, είναι σαν να διαβάζουμε την ψυχή του, επειδή

μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για τη ζωή του, τους προβληματισμούς του και

τις ανησυχίες τους. Η γλώσσα των εικόνων στο παιδί, φανερώνει την νοητική και

ψυχολογική του εξέλιξη, αποτυπώνει αυτό που βλέπει ή νιώθει , με τον τρόπο που εκείνο

το αντιλαμβάνεται.

Μέσα από τα παιδικά σχέδια, μαθαίνουμε ποιες είναι οι θέσεις του παιδιού, οι στάσεις, οι

διαθέσεις, οι αντιδράσεις του, οι φόβοι και οι ενοχές του. Για το λόγο αυτό και τα παιδικά

σχέδια είναι αντικείμενο μελέτης από εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και ψυχιάτρους, σε

μια προσπάθεια να κατανοήσουν καλύτερα την παιδική ψυχή.

Η προτίμηση των χρωμάτων στην παιδική ζωγραφιά έχει σχέση με την ηλικία, το

χαρακτήρα και την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού. Μέσα από τα χρώματα το παιδί

εκφράζεται. Γενικά οι ανοιχτοί τόνοι χρωμάτων δείχνουν εξωστρέφεια, ενώ οι σκοτεινοί

την εσωστρέφεια του χαρακτήρα. Οι ερμηνείες που δίνονται στην επιλογή των

χρωμάτων από το παιδί, είναι οι εξής:

Πολυχρωμία: αίσθηση χαράς και γιορτής

Έντονα χρώματα: τα παιδιά την ώρα της ζωγραφικής τους δημιουργίας βρίσκονται

σε κατάσταση έντασης.

Επικράτηση κόκκινου χρώματος: το κόκκινο χρώμα δηλώνει δυναμισμό . Δηλώνει

ζωηρές συγκινήσεις και ενστικτώδεις παρορμήσεις. Η συνεχής χρήση του από τα

παιδιά , ίσως υποδηλώνει και κάποια νευρωτική συμπεριφορά.

Επικράτηση του πορτοκαλί χρώματος: το πορτοκαλί χρώμα δηλώνει ζεστή

συμπεριφορά, ηρεμία και συναισθηματισμό

58

Επικράτηση του κίτρινου χρώματος: δηλώνει δυναμισμό, φιλοδοξία και έντονη

δράση.

Επικράτηση του καφέ χρώματος: το καφέ χρώμα δείχνει ενοχή.

Επικράτηση του μπλε χρώματος: τα παιδιά που χρησιμοποιούν το μπλε, δείχνουν

ανεπτυγμένη λογική και ρυθμιζόμενη συναισθηματική συμπεριφορά.

Επικράτηση του πράσινου χρώματος: δηλώνει επιμονή, πείσμα, επιθυμία για

διάκριση καθώς και στροφή στον εαυτό του.

Επικράτηση ροζ χρώματος: είναι χρώμα που χρησιμοποιείται κυρίως από τα

κορίτσια και δηλώνει την γυναικεία φύση και την αίσθηση ηρεμίας.

Η επικράτηση του μαύρου: το προτιμούν κυρίως τα εσωστρεφή παιδιά. Συμβολίζει

τον φόβο, την ανησυχία και την επιθυμία περιθωριοποίησης.

Επικράτηση του γκρίζου: χρησιμοποιείται κυρίως από παιδιά εσωστρεφή, δύσκολα

και με πνεύμα αντιλογίας.

Επικράτηση του άσπρου: τα δειλά παιδιά φτιάχνουν μικρά σχέδια αφήνοντας το

υπόλοιπο χαρτί κενό.

59

Βιβλιογραφία Διαμαντίδης Σ., 1984. Χρωματική

Καραγιάννης Π., 2002, Τα Μυστικά Των Χρωμάτων

Focus magazine, Σεπτέμβριος 2000, τεύχος Νο 7, σελ. 30-34

Δικτυακές Πηγές

http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=741

http://junior.gr/forum/viewtopic.php?f=3&t=21

60

Επίλογος - Συμπεράσματα Στην εργασία αυτή μάθαμε πως αντιλαμβανόμαστε τα χρώματα.

Συγκεφαλαιώνοντας, είδαμε πως η επίδραση των χρωμάτων στην ψυχολογία του

ανθρώπου είναι τεράστια, καθώς τα συναισθήματα και η διάθεση του αποδεδειγμένα

εναλλάσσονται πολλές φορές ανάλογα με το χρώμα που επικρατεί στο οπτικό του πεδίο

σε κάθε χρονική στιγμή. Ακόμη, διαπιστώσαμε πως τα χρώματα έχουν τη δύναμη ακόμη

και να θεραπεύουν κάποιες παθήσεις σε μεγάλο ποσοστό καθώς όσο εξελίσσεται η

επιστήμη και η τεχνολογία, υπάρχουν μέθοδοι όπως οι προαναφερθείσες

χρωματοθεραπεία και φωτοθεραπεία, που έχοντας ως βάση το χρώμα μπορούν να

δώσουν άμεσες λύσεις σε προβλήματα που μαστίζουν κυρίως την ανθρώπινη ψυχή.

Τέλος, με την έρευνα για το τι μπορεί να συμβολίζει το κάθε χρώμα σύμφωνα με τις

διάφορες δοθείσες ερμηνείες, βρέθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες, όπως το ότι

ακόμη και πολλά σχήματα αντιστοιχούνται σε χρώματα στο χώρο της μελέτης της

ερμηνείας και της εκφραστικής αξίας των χρωμάτων.

Επιπλέον, μέσα από αυτήν την ερευνητική εργασία μας δόθηκε η ευκαιρία να

κατανοήσουμε το νόημα της ομαδικής δουλειάς. Ανάμεσα στα άτομα της ομάδας

δημιουργήθηκαν σχέσεις κατανόησης και σεβασμού των απόψεων του καθενός.

61

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

62

Ερευνητική Εργασία: Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ 1. Παίζουν βασικό ρόλο τα χρώματα στην καθημερινή σου ζωή;

ΝΑΙ ΟΧΙ

2. Γνωρίζεις ποια από τα παρακάτω χρώματα ονομάζονται βασικά;

α) κίτρινο δ) μοβ

β) μπλε ε) πορτοκαλί

γ) κόκκινο ζ) πράσινο

3. Πιστεύεις ότι τα χρώματα έχουν δύναμη; α) Πολύ

β) Λίγο

γ) Καθόλου

4. Πιστεύεις ότι το χρώμα επηρεάζει την ψυχολογική σου κατάσταση;

ΝΑΙ ΟΧΙ

5. Μπορείς να φανταστείς τη ζωή σου ασπρόμαυρη;

ΝΑΙ ΟΧΙ

6. Έχεις αναρωτηθεί αν βλέπεις σωστά όλα τα χρώματα;

ΝΑΙ ΟΧΙ

7. Θα ήθελες να υπάρχουν graffiti στο σχολείο;

ΝΑΙ ΟΧΙ

8. Γνωρίζεις πόσα χρώματα εμφανίζονται στο ουράνιο τόξο;

ΝΑΙ ΟΧΙ

63

9. Ξέρεις γιατί το ουράνιο τόξο εμφανίζεται πάντα μετά την βροχή;

ΝΑΙ ΟΧΙ

10. Ποια άλλα φυσικά φαινόμενα εκτός από το ουράνιο τόξο γνωρίζεις; .....................................................................................................................................

11. Διαλέγεις τα ρούχα σου με βάση

α) το χρώμα

β) το σχήμα

γ) τη μόδα

δ) όλα τα παραπάνω

12. Θεωρείς ότι το χρώμα παίζει ρόλο στην αισθητική των πόλεων;

ΝΑΙ ΟΧΙ

13. Πόσο μεγάλο ρόλο θεωρείς ότι παίζει το χρώμα στη διαφήμιση και την επιλογή των προϊόντων;

α) Πολύ

β) Λίγο

γ) Καθόλου

14. Ασχολείσαι ή θα ήθελες στο μέλλον να ασχοληθείς με επαγγέλματα που σχετίζονται με το χρώμα;

ΝΑΙ ΟΧΙ

15. Αν ναι, με ποια; …………………………………………………………………………………………………

64

Απαντήσεις

ΑΓΟΡΙ 49

ΚΟΡΙΤΣΙ 43

Χωρίς απάντηση 5

Σύνολο 97

ΑΓΟΡΙ

ΚΟΡΙΤΣΙ

Χωρίςαπάντηση

1. Παίζουν βασικό ρόλο τα χρώματα στην καθημερινή σου ζωή;

ΝΑΙ 78 ΟΧΙ 18

Χωρίς απάντηση 1

80%

19% 1% ΝΑΙ

ΟΧΙ

Χωρίς απάντηση

2. Γνωρίζεις ποια από τα παρακάτω χρώματα ονομάζονται βασικά;

κίτρινο μπλε κόκκινο μοβ πορτοκαλί πράσινο α β γ δ ε ζ 68 92 90 6 4 29

Σημείωση: 53/97 απάντησαν σωστά (δηλ. α, β, γ)

55%

45% ΣΩΣΤΟΛΑΘΟΣ

65

3. Πιστεύεις ότι τα χρώματα έχουν δύναμη;

Πολύ Λίγο Καθόλου

60 28 8

Πολύ63%

Λίγο29%

Καθόλου8%

ΠολύΛίγοΚαθόλου

4. Πιστεύεις ότι το χρώμα επηρεάζει την ψυχολογική σου κατάσταση;

ΝΑΙ 89 ΟΧΙ 8

ΝΑΙ92%

ΟΧΙ8%

ΝΑΙΟΧΙ

5. Μπορείς να φανταστείς τη ζωή σου ασπρόμαυρη;

ΝΑΙ 15 ΟΧΙ 82

ΝΑΙ15%

ΟΧΙ85%

ΝΑΙΟΧΙ

6. Έχεις αναρωτηθεί αν βλέπεις σωστά όλα τα χρώματα;

ΝΑΙ 44 ΟΧΙ 53

66

ΝΑΙ45%

ΟΧΙ55%

ΝΑΙΟΧΙ

7. Θα ήθελες να υπάρχουν graffiti’s στο σχολείο;

ΝΑΙ 85 ΟΧΙ 12

ΝΑΙ88%

ΟΧΙ12%

ΝΑΙΟΧΙ

8. Γνωρίζεις πόσα χρώματα εμφανίζονται στο ουράνιο τόξο;

ΝΑΙ 78 ΟΧΙ 19

ΝΑΙ80%

ΟΧΙ20%

ΝΑΙΟΧΙ

9. Ξέρεις γιατί το ουράνιο τόξο εμφανίζεται πάντα μετά την βροχή;

ΝΑΙ 64 ΟΧΙ 32

67

ΝΑΙ67%

ΟΧΙ33%

ΝΑΙΟΧΙ

10. Ποια άλλα φυσικά φαινόμενα εκτός από το ουράνιο τόξο γνωρίζεις;

βόρειο σέλας 33 νότιο σέλας 1 παλίρροια 2 αντανάκλαση φωτός 1 αστραπή 5 κεραυνός 4 καταιγίδα 8 ανεμοστρόβιλος 1 τυφώνας 3 τσουνάμι 3 σεισμός 7 έκρηξη ηφαιστείου 1 βροχή 2 φωτιά 1 χιόνι 1 φαινόμενο θερμοκηπίου 1 ηλιοβασίλεμα 3 κανένα 12

11. Διαλέγεις τα ρούχα σου με βάση

χρώμα σχήμα μόδα

όλα τα παραπάνω

α β γ δ α,β α,γ 23 5 6 60 1 1

ΌΛΑ63%

σχήμα5%

χρώμα24%

χρώμα,σχήμα 1%

μόδα 6%

χρώμα, μόδα 1%

χρώμασχήμαμόδα χρώμα,σχήμα χρώμα, μόδα ΌΛΑ

12. Θεωρείς ότι το χρώμα παίζει ρόλο στην αισθητική των πόλεων;

ΝΑΙ 91 ΟΧΙ 6

68

ΝΑΙ94%

ΟΧΙ6%

ΝΑΙΟΧΙ

13. Πόσο μεγάλο ρόλο θεωρείς ότι παίζει το χρώμα στη διαφήμιση και την επιλογή των προϊόντων;

Πολύ Λίγο Καθόλου

75 19 3

77%

3%

20% ΠολύΛίγοΚαθόλου

14. Ασχολείσαι ή θα ήθελες στο μέλλον να ασχοληθείς με επαγγέλματα που σχετίζονται με το χρώμα;

ΝΑΙ 23 ΟΧΙ 74

ΝΑΙ24%

ΟΧΙ76%

ΝΑΙΟΧΙ

15. Αν ναι, με ποια;

ζωγραφική/ζωγράφος 4 graphic designer 1 ελαιοχρωματιστής 3 αγιογραφία 1 σιδηρουργός 1 καλλιέργεια λαχανικών 1

69

ζωγραφι κή/ζωγράφος

37%

graphic designer9%ελαι οχρωματι στής

27%

αγι ογραφί α9%

σι δηρουργός9%

καλλι έργει α λαχανι κών

9%

ζωγραφική/ζωγράφοςgraphic designer

ελαιοχρωματιστής

αγιογραφία

σιδηρουργός

καλλιέργειαλαχανικών

Επεξεργασία Ερωτηματολογίου

Έπειτα απ’ την έρευνα μας για τα χρώματα, αφού συλλέξουμε πληροφορίες και μάθαμε

την χρησιμότητα τους, θελήσαμε να απευθυνθούμε σε μαθητές της ηλικίας μας με σκοπό

να καταλάβουμε τι σημαίνει το χρώμα για τους νέους. Διαμορφώσαμε λοιπόν ένα

ανώνυμο ερωτηματολόγιο 15 σύντομων ερωτήσεων και το μοιράσαμε σε συμμαθητές

μας. Λάβαμε 97 απαντήσεις ως εξής:

Στην πρώτη ερώτηση που αφορούσε το φύλο των ερωτώμενων, το 50,5% ήταν αγόρια

και το 49,5% κορίτσια. Στη δεύτερη ερώτηση που ρωτούσε τους μαθητές για το εάν τα

χρώματα παίζουν βασικό ρόλο στην ζωή, το 80% από αυτούς απάντησαν πως ναι,

όντως παίζει έναν αξιόλογο ρόλο, ενώ σε αντίθεση όχι απάντησε το 20% των μαθητών.

Στη συνέχεια, το ερωτηματολόγιο καλούσε τους μαθητές να απαντήσουν για το αν

γνωρίζουν ποια χρώματα θεωρούνται βασικά. Η πλειοψηφία των μαθητών (το 55%)

απάντησε σωστά, δηλαδή το κόκκινο, το μπλε και το πράσινο. Έπειτα αναζητήσαμε την

γνώμη των μαθητών στο εάν θεωρούν ότι τα χρώματα έχουν δύναμη. Το 63%

απάντησαν πολύ, το 29% λίγο και το 8% είπαν καθόλου.

Επιπροσθέτως, στην τέταρτη ερώτηση θέσαμε το ερώτημα για το αν πιστεύουν ότι το

χρώμα επηρεάζει την ψυχολογική τους κατάσταση. Το 92% των μαθητών αποκρίθηκαν

θετικά, ενώ το 8% απάντησε αρνητικά. Για να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον τους, τους

κάναμε να αναρωτηθούν αν θα μπορούν να φανταστούν ασπρόμαυρη την ζωή τους. Το

85% απάντησε όχι, όμως το 15% που απέμεινε απάντησε θετικά. Στην έκτη ερώτηση

ρωτήθηκαν για το αν βλέπουν σωστά όλα τα χρώματα. Η πλειοψηφία των μαθητών,

δηλαδή το 55% απάντησαν όχι και το 45% απάντησαν ναι. Δεδομένου ότι,

απευθυνόμαστε σε μαθητές, τους ρωτήσαμε για το αν θα ήθελαν να υπάρχουν graffiti

στο χώρο του σχολείου. Μόνο το 12% απάντησε όχι, ενώ το 88% από αυτούς

αποκρίθηκε θετικά. Στην επόμενη ερώτηση, βασισμένη σε μία ερώτηση γνώσεων,

ζητήσαμε από τους μαθητές να μας πουν αν γνωρίζουν πόσα χρώματα εμφανίζονται στο

ουράνιο τόξο. Το 80% απάντησε πως ναι ξέρει και το 20% πως δεν ξέρει. Παράλληλα

70

στην ένατη ερώτηση, ρωτήθηκαν για το αν ξέρουν για ποιο λόγο το ουράνιο τόξο

εμφανίζεται πάντα μετά βροχή. Το 67% απάντησαν ναι και το 33% πως δεν ξέρει.

Σε ερώτηση ανοιχτής επιλογής, ζητήσαμε από τα παιδιά αναγράψουν ποια άλλα φυσικά

φαινόμενα γνωρίζουν, εκτός από το ουράνιο τόξο. Η πλειοψηφία των μαθητών

απάντησε: το βόρειο σέλας, το σεισμό, την καταιγίδα και την αστραπή.

Στην ενδέκατη ερώτηση για το κριτήριο σύμφωνα με το οποίο διαλέγουν τα ρούχα τους,

το 63% των μαθητών απάντησε πως επιλέγουν τα ρούχα με βάση το χρώμα, το σχήμα

και την μόδα, το 24% ότι η επιλογή τους γίνεται με κριτήριο το χρώμα και τέλος το 6%

απάντησε ότι η επιλογή τους καθορίζεται στην μόδα.

Ρωτήσαμε αν πιστεύουν ότι το χρώμα συμβάλει στην αισθητική των πόλεων. Το 94%

παραδέχτηκε ότι συμβάλλει, ενώ οι 6% είπε πως όχι. Για να αντλήσουμε όμως ακόμα

περισσότερες πληροφορίες προσθέσαμε μια ερώτηση η οποία λέει για το πόσο μεγάλο

ρόλο θεωρούν ότι παίζει το χρώμα στη διαφήμιση και την επιλογή των προϊόντων. Το

77% απάντησε πολύ, το20% λίγο και το 3% καθόλου.

Στην 14η ερώτηση οι μαθητές ζητήθηκε να απαντήσουν στο ερώτημα αν θα επιθυμούσαν

στο μέλλον, να ασχοληθούν με επαγγέλματα που σχετίζονται με τα χρώματα. Το 76%

απάντησε πως όχι και οι 24% σημείωσαν ναι. Στην ερώτηση 15 ζητήθηκε να

προσδιορίσουν συγκεκριμένα το επάγγελμα με το οποίο θα επιθυμούσαν να

απασχοληθούν το 24% από αυτούς. Το 37% απάντησε πως θα ήθελε να ασχοληθεί με

τη ζωγραφική, το 27% να γίνει ελαιοχρωματιστής και από 9% με την αγιογραφία και τη

γραφιστική.

Συνοψίζοντας, διαπιστώσαμε ότι τα χρώματα ασκούν επίδραση στα νέα παιδιά και

επηρεάζουν τον τρόπο επικοινωνίας τους με τους άλλους.