1 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ศาลปกครอง (administrative court) เปนองคกรทจดตงขนตามรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 และพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ. 2542 เพอตรวจสอบการใชอ านาจของทางราชการมใหละเมดสทธของประชาชนและคมครอง

ประโยชนสวนรวมใหไดดลยภาพกน และเพอสรางบรรทดฐานทถกตองในการปฏบตราชการดวย

การท าหนาทพจารณาพพากษา “คดปกครอง” ซงเปนขอพพาทระหวางหนวยงานราชการหนวยงาน

ของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถน หรอเจาหนาทของรฐกบเอกชนกรณหนง และขอพพาท

ระหวางหนวยงานตางๆ หรอเจาหนาทของรฐดวยกนอกกรณหนง อนเนองจากการปฏบตหนาท

ของภาครฐ หรอเจาหนาทของรฐ ซงค าพพากษาของศาลปกครองจะมลกษณะเปนบทบงคบ

โดยตรงมความผกพน ตอคกรณทจะตองปฏบตตามค าบงคบ นบแตวนทก าหนดในค าพพากษา

จนถงวนทค าพพากษานนถกเปลยนแปลง แกไข ซงจะพบวาศาลปกครองมอ านาจหนาทตามตวบท

ของกฎหมายในการบงคบหรอสงการใหบคคลผซงปฏบตหนาทในหนวยงานภาครฐตองประพฤต

ปฏบตหนาทในหนวยงานภาครฐตองประพฤตปฏบตใหถกตองตามหนาท หรอความรบผดชอบ

ดวยกฎหมายของการกระท า1

การทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหมการจดตงศาลปกครองขนนน

นอกจากจะเปนกลไกหนงในการคมครองสทธเสรภาพของประชาชนแลว ศาลปกครองยงจะ

เปนกลไกส าคญในการปองกนและการสรางสภาพบงคบส าหรบการปฏบตราชการทไมชอบดวย

กฎหมายทงในแงจตวทยาส าหรบเจาหนาทของรฐ ทจะกระท าผดและในแงของการเยยวยาทกข

ใหแกประชาชนอนเกดการปฏบตราชการทไมชอบดวย

1รายงานการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง ประจ าป 2546.วารสารวชาการ (กรงเทพ :

ศาลปกครอง, ฉบบพเศษ.2547),หนา 16

2 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

สาเหตทตองมศาลปกครองเนองจากในการด าเนนงานของราชการซงตองมการตดตอ

สมพนธกนระหวางประชาชนกบหนวยงานภาครฐและเจาหนาทของรฐน น จะมท งกรณ

ทประชาชนพงพอใจการด าเนนงานของทางราชการกบกรณทประชาชนรสกวาตนเองไมไดรบ

ความชอบธรรมหรอไดรบการปฏบตทไมถกตองหรอไมไดรบความสะดวกรวดเรวอยางทควรจะ

เปน ดงนนจงอาจเกดขอพพาท หรอขอโตแยงระหวางประชาชนกบหนวยงานทางราชการขนซง

จะตองไดรบการตดสนชขาดโดยผทมความเปนกลาง มความร ความเชยวชาญในหลกกฎหมายและ

เปนทเชอถอของทกฝาย

การตดตอสมพนธระหวางประชาชนกบหนวยงานของรฐทมเพมขน เกดจากความ

เปลยนแปลงจากสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมโลก กลาวคอรฐไดเขารบผดชอบและ

ควบคมการด าเนนกจกรรมในทางเศรษฐกจโดยถอเปนหนาทส าคญอยางหนงของรฐ การพฒนา

ทดน การกอสราง การขนสง การประปา การไฟฟาและบรการสาธารณะตางๆ (Public service)

มกจะอยภายใตการควบคมของรฐทงสน ในดานชวตความเปนอยของประชาชนกเชนกนรฐได

ขยายอ านาจหนาทเขาไปในชวตความเปนอยของประชาชนในรปของรฐสวสดการ (welfare state)

โดยรฐไดจดหาและควบคมการใหสวสดการรวมทงการประกนสงคมใหแกเดก คนชราและคน

วางงาน2

2ธงชย สนตวงษ. การบรการของรฐในยคโลกาภวตน. (กรงเทพฯ : ส านกงานเลขานการคณะกรรมการปฏรประบบราชการ.

2543) หนา 12

3 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ศาลปกครองไดแบงโครงสรางการด าเนนงานออกเปนสองชนศาล คอศาลปกครองสงสดและศาล

ปกครองชนตน (ประกอบดวยศาลปกครองกลางและศาลปกครองในภมภาค) โดยศาลแตละศาลจะ

มทตงและอ านาจหนาทดงน3

ศาลปกครองสงสด มทตงในกรงเทพมหานคร โดยมอ านาจหนาทในการพจารณาพพากษาคดดงน

1.1. คดอทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลปกครองชนตน

1.2. คดพพาทเกยวกบค าวนจฉยของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทตามททประชมใหญ

ตลาการในศาลปกครองสงสดประกาศก าหนด

1.3. คดพพาทเกยวกบความชอบดวยกฎหมายของพระราชกฤษ ฎกาหรอกฎออกโดย

คณะรฐมนตร หรอโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร

1.4. คดทกฎหมายก าหนดไวเฉพาะใหอยในอ านาจศาลปกครองสงสด

2. ศาลปกครองชนตน : ประกอบดวย ศาลปกครองกลาง ตงอยในกรงเทพมหานคร

โดยมเขตครอบคลมทองทกรงเทพมหานคร นครปฐม นนทบร ปทมธาน ราชบร สมทรปราการ

สมทรสงคราม สมทรสาคร และจงหวดอนทไมไดอยในเขตของศาลปกครองในภมภาคแหงใด

แหงหนง ส าหรบศาลปกครองในภมภาค จะมเขตอ านาจกระจายครอบคลมทองทหลายจงหวด

ตามทก าหนดไวในกฎหมายโดยจะทยอยจดตงและเปดท าการเปนแหงๆ ไปจนครบจ านวนทงสน

16 ศาล กระจายกนทวประเทศ โดยกฎหมายก าหนดใหจดตงไมนอยกวาปละ 7 ศาล และมเขต

ครอบคลมทองทหลายจงหวดตามทกฎหมายก าหนดไว ซงศาลปกครองชนตนจะมอ านาจหนาทใน

การพจารณาพพากษาคดทอยในอ านาจของศาลปกครอง เวนแตคดทอยในอ านาจพจารณาพพากษา

ของศาลปกครองสงสด

ส าหรบในสวนของการฟองคดตอศาลปกครองนน พระราชบญญตจดตงศาลปกครอง

ไดก าหนดเงอนไขในการฟองคดตอศาลปกครองไวหลายประการ กลาวคอ ผฟองคดจะตองเปนผท

มความสามารถและไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย อนเนองมาจากการกระท าหรองดเวนการ 3พระราชบญญตการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ .ศ.2542. ราชกจจานเบกษา. เลม 122

(ตอนท 14 ก), 2542 หนา 26-29.

4 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

กระท าของหนวยงานภาครฐหรอเจาหนาทรฐ หรอเปนผทมขอโตแยงเกยวกบสญญาทางปกครอง

หรอเปนผทม ขอโตแยงอนใดทกฎหมายก าหนดขนตอนและวธการตางๆ ใหตองด าเนนการอยางใด

อยางหนงเพอแกไขความเดอดรอนหรอความเสยหายทเกดขนกอน ซงผฟองคดจะตองด าเนนการ

ตามขนตอนหรอวธการนนใหเสรจสนเสยกอน จงจะน าคดมาฟองตอศาลปกครองได

ในสวนของการฟองนนไมมแบบก าหนดไวเฉพาะ แตตองท าเปนหนงสอ โดยใช

ถอยค าสภาพ และตองมชอทอยของผฟองคดและผถกฟองคด ขอเทจจรงหรอพฤตการณตาม

สมควรทแสดงใหศาลปกครองเหนวาหนวยงานหรอเจาหนาทกระท าการทไมชอบดวยกฎหมาย

อยางไรและผฟองคดไดขอใหเจาหนาทแกไขปญหาตามขนตอนหรอวธการทกฎหมายก าหนดไว

แลวเมอใด ผลเปนอยางไร นอกจากนนผฟองคดจะตองระบในค าขอดวยวา ตองการใหศาลสงให

ได ซงผฟองคดจะตองลงลายมอชอในค าฟองทงแนบพยานหลกฐานทเกยวของมาดวย เชน ค าสงท

ท าใหผฟองคดเดอดรอนเสยหาย ในกรณทมผเดอดรอนหรอเสยหายหลายคน ซงตองการจะฟองคด

ดวยเรองเดยว สามารถยนฟองรวมกนเปนฉบบเดยวได โดยลงลายมอชอของผฟองคดทกคนทายค า

ฟองและผฟองคดทกคนอาจมอบหมายใหผฟองคดคนหนงเปนผแทนในการฟองคดไดส าหรบ

ระยะเวลาในการฟองคดจะตองฟองภายใน 90 วน นบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคด

จากหลกการขางตนจะเหนไดวา แมศาลปกครองจะเปนศาลใหมทเพงท าการแตภารกจ

ของศาลปกครองถอวามความส าคญเปนอยางยง เพราะเปนองคกรซงเปนทพงของประชาชน โดย

จะเหนไดวาประชาชนหรอเจาหนาทรฐทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากการกระท าหรองด

เวนการกระท าโดยไมชอบดวยกฎหมายของหนวยงานภาครฐหรอเจาหนาทรฐเขามาฟองคดและ

ปรกษาคดตอศาลปกครองเปนจ านวนมาก โดยหนวยงานภาครฐทถกฟองคดมากทสด 3 ล าดบแรก

คอ กระทรวงมหาดไทย 14,264 กระทรวงศกษาธการ 5,676 คดและส านกนายกรฐมนตร 4,701 คด

ทงน เปนการส ารวจตามปรมาณคดทรบฟองของป พ.ศ.2553

เปนทนาสงเกตวาคดทศาลปกครองรบฟองสวนใหญจะเปนคดเกยวกบการปฏบต

หนาทของหนวยงานภาครฐและเจาหนาทรฐ ซงคดฟองรองกนมากจะเปนประเภทคดทเกยวกบการ

ออกกฎ ค าสง การกระท าทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย การละเลยตอหนาทหรอการปฏบต

5 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

หนาทลาชาและคดเกยวกบการกระท าละเมดหรอความรบผดอยางอนอนเกดจากการใชอ านาจตาม

กฎหมาย4

จากวนเปดท าการศาลปกครองเมอวนท 9 มนาคม 2544 ถงวนท 31 ธนวาคม 2555 นบเปนเวลารวม 12 ป ทศาลปกครองไดปฏบตภารกจอยางหนกในการอ านวยความยตธรรมทางปกครองเพอเปนทพงหลกของประชาชนและสงคมไทยขอพพาททางปกครองทเปนคดสศาลยงมปรมาณมากอยางตอเนองโดยแตละปมปรมาณคดรบเขาสการพจารณาของศาลปกครองกลางอยในชวงระหวาง 2,000-3,000 คด หรอเฉลยปละ 2,442.6 คดตอปปรมาณคดรบเขาสการพจารณาของศาลปกครองกลางในภาพรวมตงแตเปดท าการถงวนท 31 ธนวาคม 2555 มจ านวนทงสน 29,312 คดศาลปกครองกลางไดพจารณาแลวเสรจจ านวน 24,518 คด คดเปนรอยละ 83.64 ของคดรบเขาและมคดทอยระหวางการพจารณา 4,794 คดเปนรอยละ 16.36 ของคดรบเขา

ภำพท 15 แผนภมแสดงกำรพจำรณำคดของศำลปกครองกลำงในภำพรวม ตงแตเปดท ำกำร - 31 ธนวำคม 2555

4 รายงานการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง ประจ าป 2546.วารสารวชาการ (กรงเทพ : ศาลปกครอง, ฉบบพเศษ. 2547)หนา 28 5 กลมบรหารงานส านวนคด สวนสนบสนนงานคดปกครอง ส านกงานศาลปกครอง

พ.ศ.2544

พ.ศ.2545

พ.ศ.2546

พ.ศ.2547

พ.ศ.2548

พ.ศ.2549

พ.ศ.2550

พ.ศ.2551

พ.ศ.2552

พ.ศ.2553

พ.ศ.2554

พ.ศ.2555

คดรบเขา 4,56 2405 1958 1592 2111 2329 2428 2044 2159 2066 2422 3234

คดทพจารณาเสรจ 1873 2270 1856 1664 1788 2111 1303 1920 2092 2173 1991 2477

คดอยระหวางการพจารณา 0 0 0 0 0 2 5 90 318 757 1149 2473

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

5,000

คด

คดรบเขา

คดทพจารณาเสรจ

คดอยระหวางการพจารณา

6 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

จากขอมลขางตนจะเหนไดวาสถตการรบฟองคดปกครองศาลปกครองมจ านวนเพมมากขนทกๆ ป แสดงใหเหนวาประชาชนเขาใจวาเจาหนาทรฐผซงมหนาทโดยตรงในการตดตอหรอบรการประชาชน มการประพฤตปฏบตหนาทโดยไมถกตองหรอใชอ านาจหนาทไปในทางทไมสมควร แตในการรบฟองคดปกครองนนใชวาจะรบทกเรอง ศาลปกครองไมรบฟองทมจ านวนเพมสงขนเชนกน แสดงใหเหนวาประชาชนหรอเจาหนาทรฐ ทน าคดมาฟองศาลปกครองยงไมเขาใจเกยวกบอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครอง ท าใหผศกษาสนใจทจะท าการศกษาเกยวกบประเดนทศาลปกครองมค าสงไมรบค าฟองไวพจารณา อนเนองมาจากค าฟองดงกลาวไมอยในเขตอ านาจหนาทของศาลปกครอง และเปนค าฟองทไมเขาเงอนไขในการฟองคดปกครอง ทงนเพอหาสาเหตวาท าไมจงมการน าคดทไมเขาหลกเกณฑในเรองของเขตอ านาจและเงอนไขในการฟองคดมาสการฟองรองตอศาลปกครองเปนจ านวนมาก ซงเหตการณดงกลาวอาจสงผลตอภาพลกษณทดของศาลปกครองในแงของการสญเสยความนยมและท าลายความรสกของประชาชนรวมทงเจาหนาทรฐหรอหนวยงานภาครฐทตองการยดศาลปกครองเปนทพงพงยามมปญหากบหนวยงานภาครฐและเจาหนาทรฐ และอาจแสดงใหเหนวามคนอกจ านวนไมนอยทยงขาดความรความเขาใจเกยวกบหลกเกณฑตางๆ ในการฟองคดอยเปนจ านวนมากโดยขอมลทไดจากการศกษาในครงน จะน าไปเปนแนวทางเพอหาวธการแกไขปญหาทเกดขน

ค ำถำมในกำรวจย 1. ปญหาของการน าคดปกครองเขาสการฟองรองของศาลปกครองมากนอยเพยงใด 2. ปญหาดงกลาวมแนวทางการแกไขอยางไรบาง

วตถประสงคของกำรศกษำ 1. เพอศกษาถงความเปนมาของศาลปกครองในประเทศไทย 2. เพอศกษาถงปญหาของการน าคดปกครองเขาสการฟองรองของศาลปกครอง ทงๆ

ทคดเหลานนไมเขาหลกเกณฑในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครอง

3. เพอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาจากการทศาลปกครองไมรบค าฟอง คดปกครองไวพจารณา

7 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ขอบเขตของกำรศกษำ การศกษาวจยครงนจะจ ากดขอบเขตทางการศกษาเฉพาะศาลปกครองกลาง ซงตงอย ทกรงเทพมหานคร เนองจากเปนศาลปกครองกลางเปนจดศนยรวมของขอมลตางๆ เกยวกบคดปกครองและความรเกยวกบศาลปกครอง อกทงผศกษาวจยไดฝกงานอยในส านกงานศาลปกครองกลาง ดงนนจงมความเหมาะสมทจะน าขอมลของศาลปกครองกลางมาท าการศกษาวจยในครงน

วธกำรศกษำวจย 1. รวบรวมขอมลจากเอกสาร (documentary research) โดยจะด าเนนการรวบรวม

เอกสารทเกยวของกบประเดนทตองการศกษา ซงเอกสารเหลาน ไดแกเอกสารเกยวกบความเปนมาของการจดตงศาลปกครอง ค าอธบายกฎหมายปกครอง คดปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พระราชบญญตจดตงศาลปกครอง พ.ศ. 2542 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 รายงานผลการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองประจ าป พ.ศ.2547 และป พ.ศ.2553 สถตการพจาณาพพากษาคดของศาลปกครอง แนวค าสงของศาลปกครอง โครงสรางขององคกร รายงานผลในการเผยแพรประชาสมพนธเกยวกบศาลปกครองและเอกสารวจยเกยวกบผลการด าเนนงานประชาสมพนธทผานมา

2. รวบรวมขอมลภาคสนาม (field research) ผศกษาจะใชการสมภาษณแบบเจาะลก (in-depth interview) โดยมงไปยงบคคลทมสวนเกยวของ ทเขาใจเกยวกบศาลปกครองและ คดปกครอง รวมทงเงอนไขในการฟองคดปกครอง ซงจะด าเนนการขนตอนดงน

2.1 ต งค าถามเปนกรอบในการสมภาษณเพอใหไดเ กดค าตอบครอบคลมตามวตถประสงคและประเดนทตองการจากผสมภาษณทกคน

2.2 นดหมายการสมภาษณดวยตนเองเพอทจะก าหนดวนเวลาในการเขาไปสมภาษณ เพอใหไดขอมลทตรงประเดนในการวจยและขอมลเชงลก

2.3 ค าถามทตองการสมภาษณคอ การทศาลปกครองไม รบค าฟองคดปกครองไวพจารณาอนเนองมาจากค าฟองดงกลาวไมอยในเขตอ านาจหนาทของศาลปกครองและไมเขาเงอนไขในการฟองคดปกครองสาเหตมาจากอะไรในการทจะสรางความรความเขาใจและเผยแพรประชาสมพนธในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองใหประชาชนไดรบทราบ รวมถงปจจยหรอทรพยากรตางๆ ทศาลปกครองจ าเปนตองใช ในการสรางความรความเขาใจใหแกประชาชน ซงไดแก บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ ตลอดจนเครองอ านวยความสะดวกตางๆ มเพยงพอหรอไม

8 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

กรอบแนวคด

ภำพท 2 กรอบแนวคด

ศกษำแนวคดจำกเอกสำรตำงๆ

(Documentary perspective)

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการน า

นโยบายไปปฏบต โดยใชกลไกดาน

สมรรถนะขององคกรเปนเครองมอ

ส าคญในการน านโยบายไปสการ

ปฏบต

2. แนวคดเกยวกบจดองคกรโดยค านงถง

ทรพยากรในดานตางๆ ทจ าเปนตอ

ก า ร ท า ใ ห อ ง ค ก ร บ ร ร ล ต า ม

วตถประสงคทตองการ

3. แนวคดเกยวกบอ านาจหนาทของศาล

ปกครองและเงอนไขในการฟองคด

ปกครอง

ก ำหนดประเดนศกษำขอมลเอกสำร (Documentary study)

1. เอกสารเกยวกบการจดตงศาลปกครอง พระราชบญญตการจดต งศาลปกครอง กฎหมาย ระเบยบ แนวค าสงศาล สถตคดและงานวจยทเกยวของ

ก ำหนดประเดนกำรศกษำจำกกำรสมภำษณ (Field study)

2. โดยการสมภาษณบคคลทปฏบตงานอยในส านกง านศ าลปกครอ งกลางท ม ส ว นเกยวของกบประเดนปญหาทตองการจะท าการศกษาวจย

ก ำหนดประเดนสรปผลปญหำ

1. ความเปนมาของการจดต งศาล

ปกครองในประเทศไทย

2. ปญหาของการน าคดปกครอง ทงๆ

ทคดเหลานนไมเขาหลกเกณฑใน

เรองของอ านาจหนาทศาลปกครอง

และเงอนไขการฟองคดปกครอง

3. เพอเสนอแนะแนวทางในการแกไข

ปญหาจากการทศาลปกครองไม

รบค าฟองคดปกครองไวพจารณา

4. แนวทางในการแกปญหาจากการท

ศาลปกครองไม รบค า ฟองค ด

ปกครองไวพจารณา

9 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

นยำมศพททใชในกำรศกษำ อ ำนำจหนำทของศำลปกครอง หมายถง หนาทในการพจารณาวนจฉยคดทประชาชนและการศกษาของรฐหรอเจาหนาทของรฐพพาทกนวาการกระท าทางปกครอง ค าสงทางปกครอง หรอนตกรรมทางปกครองเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม6 เงอนไขในกำรฟองคดปกครอง หมายถง หลกเกณฑทกฎหมายก าหนดใหผฟองคดตองปฏบตตามเงอนไขตางๆ กอนทจะน ามาฟอง ซงไดแก ผมสทธจะฟองคดตอศาลปกครองการด าเนนการแกไขความเดอดรอนหรอเสยหาย การจดท าค าฟองตามทกฎหมายก าหนดไว และการยนค าฟองภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนด ศำลปกครอง หมายถง องคกรทจดตงขนตามกฎหมายรฐธรรมนญมอ านาจพจารณาพพากษาคดปกครองอนเปนคดทเกดขนระหวางเอกชนกบหนวยงานราชการหรอเจาหนาทของรฐและตองเปนคดทเกยวกบการใชอ านาจทางปกครองการละเวนการปฏบตหนาท การปฏบตหนาทลาชาเกนสมควร และการกระท าความผดของหนวยงานราชการหรอเจาหนาทรฐ7

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. ท าใหทราบถงความเปนมาของศาลปกครองในประเทศไทย 2. ท าใหทราบปญหาของการน าคดปกครองเขาสการฟองรองของศาลปกครอง ทงๆ ทคด

เหลานนไมเขาหลกเกณฑในเรองของอ านาจและเงอนไขในการฟองคดปกครอง 3. ท าใหทราบถงแนวทางในการแกไขปญหาจาการทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไว

พจารณา

6 บวรศกด อวรรณโณ. กฎหมายปกครอง.( กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.2537).หนา 19 7 รายงานการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง ประจ าป 2553.วารสารวชาการ (กรงเทพ :

ศาลปกครอง 2554)หนา 17

10 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงำนวจยทเกยวของ

การศกษาวจยเกยวกบสาเหตทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณาอนเนองมาจากค าฟองดงกลาวไมอยในอ านาจหนาทของศาลปกครองและไมเขาเงอนไขในการฟองคดปกครองครงน เปนการศกษาในเรองของการจดตงศาลปกครองเปนการด าเนนการตามรฐธรรมนญ การตอบปญหาในการศกษาวจยครงนกคอ เพราะเหตใดจงมคดฟองรองทเขาเงอนไขในการฟองคดสศาลปกครองเปนจ านวนมาก อนแสดงถงความเขาใจในบทบาทและหนาทของ ศาลปกครองของกลมเปาหมายซงกคอประชาชนโดยทวไปนนเอง แนวคดและทฤษฎเกยวกบการน านโยบายไปปฏบต เปนการศกษาถงกลไกในการน านโยบายไปปฏบต ซงองคกร คอ ศาลปกครอง โดยค านงถงปจจยทางดานทรพยากรตางๆ (resources) ทมผลตอความส าเรจในการน านโยบายไปปฏบตไดแก งบประมาณ บคลากรหรอผเกยวของในการน านโยบายไปปฏบต และวสดอปกรณตางๆ เปนตน

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบองคกร เปนการศกษาถงกระบวนการในการบรหารจดการองคกร คอ ศาลปกครอง ในการน าและกระตนทรพยากรตางๆในการบรหารงานเพอทจะน าความรในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองไปสกลมเปาหมาย ดงนน การวจยครงนจงเปนการวเคราะหวาในการน านโยบายไปปฏบตควรจะมปจจยและทรพยากรทางดานการบรหารจดการอะไรบาง ทมความส าคญ เหมาะสมและเพยงพอในการทจะน าความรในเรองของอ านาจหนาทและเงอนไขในการฟองคดปกครองไปสกลมเปาหมายใหไดทราบ

11 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

แนวคดและทฤษฎเกยวกบกำรน ำนโยบำยไปปฏบต 1. ควำมหมำยของกำรน ำนโยบำยไปปฏบต

วลเ ลยมส ไดกลาววาการน านโยบายไปปฏบต คอ ความพยายามทจะตดสนความสามารถขององคกร ในการรวบรวมคนและทรพยากรในหนวยงานเพอกระตนบคลากรใหปฏบตงานบรรลตามวตถประสงคองคกร

มเตอร และฮอรน ไดใหทศนะเกยวกบการน านโยบายไปปฏบตวา การน านโยบายไปปฏบตครอบคลมกจกรรมทงมวล ทกระท าโดยรฐบาลและเอกชน ทงบคคลและกลมบคคล ซงมผลตอการบรรลความส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดไวลวงหนาจากการตดสนใจนโยบาย โดยรวมถงปจจยทงหลายทมผลตอความพยายามทจะเปลยนรปแบบของการตดสนใจไปสมาตรการเชงปฏบต8

วรเดช จนทรศร 9สรปผลการน านโยบายสาธารณาไปปฏบตวา เปนเ รองของความสามารถทจะผลกดนใหการท างานของกลไกทส าคญทงหลายสามารถบรรลผลตามนโยบายทตงเปาหมายเอาไว เนอหาสาระและขอบขายของการศกษาจงมงเนนถงการแสวงหาสภาพความเปนจรงทเกดขนภายในกระบวนการของการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต เพอทจะศกษา พฒนาแนวทางและสรางกลยทธเพอทจะน านโยบายสาธารณะไปปฏบตบงเกดความส าเรจ ดงนน การน านโยบายไปปฏบตจง หมายถง ความสามารถทจะพลดดนใหการท างานของกลไกทส าคญตางๆ สามารถบรรลผลลพธทไดตงเปาหมายเอาไว โดยองคกรมหนาททจะตองรบผดชอบในการน าและกระตนใหทรพยากรทางการบรหารตลอดจนกลไกทส าคญทงหลายสามารถปฏบตงานใหบรรลตามวตถประสงคของนโยบายทระบเอาไวได

2. ปจจยทเกยวของกบกำรน ำนโยบำยไปปฏบต ปจจบน การศกษาการน านโยบายไปปฏบต ก าลงใจรบความสนใจจากนกวชาการเปน อยางมาก ซงตางเสนอแนวความคดเกยวกบเรองน ไวดงน มเตอร และ ฮอรน อธบายวา การน านโยบายไปปฏบต มปจจยหรอตวแปรทมผลกระทบตอการน านโยบายไปสภาคปฏบตและมความส าคญตอผลลพธของนโยบาย มลกษณะทส าคญโดยทวไป ดงน

8

ศภชย ยาวะประภาษ. นโยบายสาธารณะ. (กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย 2546), หนา 127-128,180

9 วรเดช จนทรศร. การน านโยบายไปปฏบต.(กรงเทพฯ : ส านกงานเลขานการคณะกรรมการปฏรประบบราชการ.2542),

หนา 17

12 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1. วตถประสงคของนโยบาย ในการศกษาวาปจจยอะไรทมอทธพลตอผลลพธของนโยบายทเกดขน สงส าคญกคอ จะตองท าการวเคราะหใหชดเจนวาวตถประสงคทก าหนดไวในนโยบายมอะไรบาง เนองจากการบรรลวตถประสงคเปนเกณฑทจะใชประเมนความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต จงใชว ตถประสงคเปนกรอบส าหรบแนวทาง การปฏบตงาน และวตถประสงคยงเปนสวนขยายเปาหมายรวมของนโยบายใหชดเจนยงขนและ งายตอการเขาใจดวย

2. ทรพยากรนโยบาย นโยบายนอกจากจะมวตถประสงคทก าหนดไวชดเจนแลวจะตองมการระบทรพยากรตาง ๆ ทจ าเปนตอการน านโยบายไปปฏบต ทรพยากรในทนหมายถงทรพยากรบคคล วสดอปกรณ เครองใชตาง ๆ และงบประมาณ รวมทงความคลองตวในการเบกจายงบประมาณดวย เพราะบางครงมงบประมาณเพยงพอ แตประสบปญหาความลาชาในการเบกจายงบประมาณ ไมสามารถน างบประมาณออกมาใชไดทนตอเหตการณ ท าใหการปฏบตตามนโยบายนน ๆ เกดการลมเหลวได

3. การสอสารและการปฏบตตามนโยบาย ผน านโยบายไปปฏบตจะตองมความรความเขาใจวาจะตองท าอะไร การสงงาน และการสอสารตองมความถกตอง และสงใหตรงจดประสงคทตองการ และทส าคญจะตองมความชดเจน รวดเรวและตอเนอง

4. คณสมบตของหนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบต มปจจยหลายประการอนมผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต ไดแก

4.1 จ านวนบคลากร และความสามารถของบคคลในหนวยงานทรบผดชอบ 4.2 ระดบของการบงคบบญชาภายในหนวยงานยอยตาง ๆ 4.3 ทรพยากรทางการเมองของการเมองของหนวยงานท รบผดชอบ เชน

การสนบสนนท ไดรบจากฝายบรหารและฝายนตบญญต 4.4 ความส าคญของหนวยงานทรบผดชอบเอง 4.5 สายสมพนธทงทเปนทางการ และไมเปนทางการของหนวยงานทรบผดชอบ

กบผก าหนดนโยบายในระดบตางๆ 5. สภาพสงคม เศรษฐกจและการเมองในการน านโยบายไปปฏบต มอทธพลตอ

ความส าเรจหรอความลมเหลวของนโยบายทแตกตางกน ขนอยกบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจสงคมและการเมองในขณะนนอนไดแก

5.1 ทรพยากรทางเศรษฐกจทมอยพนท ทน านโยบายไปปฏบตนน ๆ เพยงพอหรอไม ทจะชวยผลกดนใหการการน านโยบายไปปฏบตบรรลผล

13 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

5.2 การน านโยบายไปปฏบต จะสงผลกระทบอะไรตอสภาพเศรษฐกจและสงคมทส าคญ ๆ ในเขตพนทด าเนนการนน

5.3 ประชาชนในพนทด าเนนการ มความเหนอยางไรตอการน านโยบายไปปฏบตและความเหนดงกลาวจรงจงแคไหน

6. คณสมบตของบคลากรทรบผดชอบ ในการน านโยบายไปปฏบต คณสมบตของบคลากรทรบผดชอบนบวาเปนปจจยทส าคญปจจยหนง ทมอทธพลหรอมผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต คณสมบตดงกลาว ไดแก

6.1 ความร ความช านาญ และคานยมของผปฏบต 6.2 ทศนคตของผรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบต 6.3 ผลกระทบทมตอพฤตกรรมของผน านโยบายไปปฏบต 6.4 อ านาจ ศกดศรและผลประโยชนของผน านโยบายไปปฏบต

เอดเวรด และชารเคนสก Edwards & Sharkansky, 197910 เสนอแนวคดวา ปจจยทมผลตอการน านโยบายไปปฏบตอยางมประสทธภาพทส าคญม 5 ประการ คอ

1. การตดตอสอสาร (communication) เปนปจจยแรกทท าใหการน านโยบายไปส การปฏบตเปนไปอยางมประสทธภาพ คอ บคคลตาง ๆ ทรบผดชอบตองรหนาทและบทบาทของตนเองวาตองท าอะไรบาง เมอไร และอยางไร การสงใหตรงจด ชดเจนไมคลมเครอ และถกตอง อกทงจะตองไมขดแยงกบค าสงอนๆ

2. ทรพยากร (resources) เปนปจจยส าคญเพราะการมทรพยากรทสมบรณ และเพยงพอยอมสงผลตอความส าเรจในการน านโยบายไปปฏบต ทรพยากรเหลาน ไดแก บคลากรงบประมาณ วสดอปกรณ อาคาร สถานท ตลอดจนเครองอ านวยความสะดวกตางๆ และตองม ความคลองตวทจะใช

3. ภมหลงและคานยมของผปฏบต (disposition of implementations) ผปฏบตเปนกลมบคคลทมความส าคญอยางยงทจะท าใหนโยบาย หรอโครงการนนบรรลผลส าเรจหรอลมเหลวทงนเพราะผปฏบตมอสระในการใชดลยพนจและตดสนใจ จงอาจเปนการเปดชองทางใหผปฏบต มโอกาสทจะบดเบอนเจตนารมณของนโยบายได เชน เลอกปฏบตเฉพาะค าสง หรอเหนดวยกบ

10

จมพล หนพานช .การวเคราะหนโยบาย : ขอบขาย แนวคด ทฤษฏและกรณตวอยาง . (ก ร งเทพฯ :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.2547),หนา 42

14 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ค าสงหรอขอปฏบตใดอาจบดเบอนค าสงขอปฏบตนน ท าใหผลลพธทออกมาตางกบเจตนารมณเดมของนโยบาย

4. โครงสรางของระบบราชการ (bureaucratic structure) และขนตอนมาตรฐานในการท างาน (standard operating procedures) ปจจยนมความส าคญมากในการน านโยบายไปปฏบตเพราะเปนกรอบทคอยก ากบไมใหราชการด าเนนงานออกนอกแนวทางทก าหนด และเปนกลไกทชวยใหราชการสามารถจดการกบปญหาและงานทรบผดชอบ โดยไมตองคดและวเคราะหเพอคนหาวธทดทสดในการท างาน

5. การตดตามตรวจตรา (follow-up) การน านโยบายไปปฏบตจะประสบความส าเรจมากนอยแคไหน นอกจากขนอยกบปจจย 4 ประการ ดงกลาวแลว การตดตามผลการท างานกเปนปจจยหนงทมความส าคญ ทงนเพอใหราบวาไดมการปฏบตงานตามแผนจรง และมอปสรรคหรอปญหาอะไรบาง เพอทจะไดแกไขลลวงไป

3. ตวแบบทำงดำนกำรจดกำร (management model) ในการศกษาวจยครงน ผศกษาจะน าตวแบบทางดานการจดการ (management model)

ซงใหความสนใจทสมรรถนะขององคการ เพราะเชอวาความส าเรจของน านโยบายไปปฏบตยอยขนอยกบองคการทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบต วามขดความสามารถทจะปฏบตงานใหสอดคลองกบความคาดหวงใด ในแงดงกลาวนโยบายหรอโครงการทจะประสบความส าเรจได จ าเปนตองอาศยโครองสรางขององคการตองเหมาะสม บคคลทปฏบตงานในองคการตองมความรความสามารถท งดานการบรหารและเทคนคอยางเพยงพอ นอกจากนองคการย งจะตอง มการวางแผนเตรยมการหรอมความพรอมเปนอยางดทงดานวสดอปกรณ สถานท เครองมอ เค รองใช และงบประมาณ ตวแบบนเปนความพยายามทจะมการหาทางแกไขอปสรรค (หรอขออาง) ของการปฏบตตามแผนทจะเกดขนในอดต เชน การขาดบคลากรทมความรความสามารถความลาชาในการสรรหาบคลากร ความลาชาในการจดตงระบบงานฝายอ านวยการตางๆ เปนตน ดงนน ตวแบบนจงมความเชอวาสมรรถนะขององคกรทประกอบดวย โครงสราง บคลากร งบประมาณ สถานท วสดอปกรณและเครองมอเครองใชตางๆ มผลตอการน านโยบายไปสการปฏบตทประสบกบความส าเรจ ดงไดแสดงไวในภาพท 3

15 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ตวแบบการจดการ11 มผลตอ

ดงนนแนวคดเกยวกบการน านโยบายไปปฏบตน ผศกษาจะน าเรองทเกยวของไปประกอบเพอการวเคราะหขอมล ซงไดแก ปจจยทางดานทรพยากรตางๆ (Resources) ทมผลตอความส าเรจในการน านโยบายไปสการปฏบตรวมทงการใชตวแบบในการน านโยบายไปปฏบตทางดานการจดการ (management model) ทมงใหความสนใจไปทสมรรถนะขององคกรในการทจะน าองคประกอบตางๆ ไปสการปฏบตทสมฤทธผล

แนวคดเกยวกบทฤษฎองคกร 1. ควำมหมำยขององคกร

สมยศ นาวการ12 ใหความหมาย ขององคกรวาคอกลมของบคคลทท างานรวมกนภายใตโครงสรางทก าหนดไวเพอบรรลเปาหมายของกลม โดยถาบคคลไมมเปาหมายรวมกนหรอพวกเขาขาดโครงสรางทระบไวเพอการบรรลเปาหมายแลว พวกเขาจะเปนเพยงแคฝงชนไมใชองคกร

11

จมพล หนพานช .การวเคราะหนโยบาย : ขอบขาย แนวคด ทฤษฏและกรณตวอยาง .(ก ร งเทพฯ :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.2547)หนา 76

12 สมยศ นาวการ.ทฤษฏองคกร.(กรงเทพฯ : บรรณกจ. 2540), หนา 30

โครงสราง

บคลากร

งบประมาณ

สถานท

วสดอปกรณและ

เครองมอเครองใช

สมรรถนะขององคกร การน านโยบายไปสการ

ปฏบตทสมฤทธผล

16 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

สมคด บางโพ13 มความเหนวา องคกรคอกลมบคคลหลายๆ คนรวมกนท ากจกรรมเพอใหบรรลเปาหมายทตงไว การรวมกนของกลมตองถาวร มการจดระเบยบภายในกลมเกยวกบอ านาจหนาทของแตละคน ตลอดจนก าหนดระเบยบขอบงคบตางๆ ใหยดถอปฏบต พะยอม วงศสารศร 14 ใหความหมายวาองคกรคอกลมคนทรวมตวกน โดยมจดมงหมายรวมกนในการท ากจกรรมหรองานอยางใดอยางหนง โดยอาศยกระบวนการ จดโครงสรางของกจกรรมหรองานนนออกเปนประเภทตางๆ เพอแบงงานใหแกสมาชกในองคกรด าเนนการปฏบตใหบรรลเปาหมาย ลกษณะขององคกรจะเปนระยะเปดทน าสภาพแวดลอมตางๆ ทเปนปจจยน าเขา (input) ซงประกอบดวย วสดอปกรณ เครองมอ แรงงาน เงนทน ขาวสารขอมลตางๆ ฯลฯ ไปสกระบวนการเปลยนแปลงในการบรหารจดการเพอใหสงน าเขาไปสสงสงออก (output) ทพงประสงค

2. เปำหมำยขององคกร (organization goal) เปาหมายขององคกร คอจดหมายปลายทางทก าหนดขนเพอใหการจดสรรทรพยากรและกจกรรมตางๆ ขององคการเอออ านวยประโยชนตอทศทางสดทายทก าหนดไวในองคการนนๆ15 ความส าคญในการก าหนดเปาหมายขององคกร

1. เปนแนวทางในการปฏบตกจกรรมขององคกร เพราะในเปาหมายขององคจะม การระบ สงทจะตองด าเนนการ เพอบรรลเปาหมาย

2. เปนอ านวยความถกตองตามระเบยบแบบแผน หรอกฎระเบยบทเกยวกบ การปฏบตงานขององคกร

3. เปนมาตรฐานทสมาชกในองคกร และคนนอกองคกรสามารถใชวดความส าเรจในการด าเนนงานขององคกรนน

สงทควรตระหนกกคอ ในองคกรมทงเปาหมายขององค เปาหมายของบคคล หรอกลาวโดยสรปกคอ องคกรยอยมเปาหมายทงเปนเปาหมายสวนรวม และเปาหมายสวนตว ฉะนนการมองคกรจะมประสทธภาพ และสามารถด าเนนกจกรรมตางๆ ไดดวยดนน ยอมขนกบ

13

สมคด บางโพ. องคการและการจดการ. (กรงเทพฯ : วทยพฒน. 2542), หนา 28

14 พระยอม วงศสารศร. (2542). การบรหารงานบคคล. (กรงเทพ : โรงพมพพรานนกการพมพ.2542) หนา 4

15 สมปราชญ จอมเทศ. การบรหารและการจดองคกร. (กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.2516). หนา 16

17 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ความสามารถของผบรหาร ในการหาแนวทางทท าใหเปาหมายของบคคลมความสอดคลองกบเปาหมายขององคการใหไดหรอท าใหมการขดแยงกนนอยทสด

3. ทรพยำกรในกำรบรหำรองคกร การจดการหรอการบรหารกจการตางๆ จ าเปนตองมทรพยากรอนเปนปจจยพนฐานทางการจดการ โดยทวไปถอวาทรพยากรทเปนปจจยส าคญของการจดการมอย 4 ประการ ซงรจกกนในนามของ 4M ซงไดแก

1. คน (man) เปนผปฏบตกจกรรมตางๆ ขององคการ 2. เงน (money) ใชส าหรบเปนคาจางและคาใชจายในการด าเนนการ 3. วสดอปกรณ (materials) ไดแกอปกรณเครองใช เครองมอตางๆ รวมทง

อาคารสถานทดวย 4. การจดการ (management) หมายถง ความรความสามารถเกยวกบการ

บรหารจดการองคการ

4. ประเภทขององคกร ในการศกษาครงน จะท าการศกษาถงองคกรของ “ศาลปกครอง” ซงจดเปนองคกร ทมรปแบบ (Formal organization) หรอองคกรรปนย องคกรทมรปแบบหรอองคกรทเปนทางการ คอองคกรทมโครงสรางอยางมรปแบบ วางกฎเกณฑไวในระเบยบแบบแผนหรอก าหนดไวในกฎหมาย มสายบงคบบญชา มขนตอน ม การก าหนดหนาทไวอยางเดนชด มการแบงงานกนตามความสามารถของผปฏบตงาน องคกรทมรปแบบจะมลกษณะดงน16

มการจดตงอยางเปนทางการ ตามวตถประสงคทก าหนดไว 1. มการก าหนดในเรองหนวยงาน หนาทความรบผดชอบของแตละแหงและแตละ

บคคลทเขารวมงาน 2. มการก าหนดในเรอง อ านาจในการบงคบบญชา และวนจฉยสงงานโดยก าหนด

ลดหลนกนเปนล าดบ และเปนระเบยบทแนนอน 3. มการก าหนดความสมพนธและการตดตอของหนวยงาน และบคคลในหนวยงาน

ไวอยางเปนระเบยบ 4. มแผนภมองคการ (organization chart) แสดงใหปรากฏวากจการตางๆ ขององคกร

มการจดการแบงแยกกนอยางไร ใครมอ านาจหนาทอยางไร และมความสมพนธอยางไร

16

พระยอม วงศสารศร. กำรบรหำรงำนบคคล. (กรงเทพ : โรงพมพพรานนกการพมพ.2542) หนา 11

18 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

องคประกอบขององคกรทมรปแบบ 1. การแบงระดบชนสายการบงคบบญชา (hierarchy) อ านาจหนาทขององคกรจะ

มลกษณะแบงแยกตามสายการบงคบบญชา ควบคกบการมอบหมายความรบผดชอบ 2. การแบงงาน (division of labor) คอการจ าแนกหนวยงานเฉพาะอยางออกไปตาม

ความเหมาะสมและวตถประสงคของหนวยงานน นๆ โดยค านงถงคณสมบต และศกยภาพ (potential) ของหนวยงานนนๆ วามความสามารถจะรบผดชอบงานไดมากนอยเพยงไร

3. การควบคม (span of control) คอขอบเขตของการบงคบบญชาจากระดบหนงไป สอกระดบหนง หรออาจหมายถง จ านวนผอยใตบงคบบญชาซงผ บงคบบญชาคนหนง จะควบคมดแลได

4. เอกภาพในการบรหารงาน (unity of command) หมายถง การบรหารงานท ทกหนวยงานทกคน ทกระดบ ปฏบตงานอยางสอดคลองกน มการประสานกน และเขาถงเปาหมายขององคกรรวมกน โดยจะตองมอ านาจการควบคมบงคบบญชารวมทบคคลใดบคคลหนง หรอกลาวอกนยหนง ใครเปนผรบผดชอบ มอ านาจหนาทมากเพยงไร และตองมการระบหนาท ความรบผดชอบใหชดเจน เพอไมใหเกดการปดความรบผดชอบ

ในเรองแนวคดเกยวกบทฤษฎองคกร ผศกษาจะน าเรองเกยวของไปประกอบเพอ การวเคราะหขอมล ซงไดแก องคกรตองมทรพยากรในดานตางๆ ทจ าเปนและเพยงพอตอการบรหารจดการองคกร ไมวาจะเปน คน (man) เงนหรองบประมาณ (money) และวสดอปกรณตางๆ (materials) ทจ าเปน เพราะการขาดซงทรพยากรหรอไมขาดแตไมเพยงพอ กจะท าใหการบรหารจดการขององคกรประสบกบความลมเหลว และจะสงผลใหการปฏบต งานไมบรรลตามวตถประสงคหรอเปาหมายทวางไวได

แนวคดเกยวกบอ ำนำจหนำทของศำลปกครอง 1. อ ำนำจหนำทของศำลปกครอง17

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๒๓ บญญตอ านาจหนาทของ ศาลปกครองดงน มาตรา ๒๒๓ ศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษาระหวางหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจองคกรตามรฐธรรมนญหรอเจาหนาทของรฐกบเอกชนหรอระหวาง หนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจองคกรปกครองสวนทองถนหรอองคกรตามรฐธรรมนญ 17รายงานการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง ประจ าป 2553. วารสารวชาการ (กรงเทพ : ศาลปกครอง 2554) หนา 28

19 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

หรอเจาหนาทของรฐดวยกน อนเนองมาจากการใชอ านาจทางปกครองตามกฎหมายหรอเนองมาจากการด าเนนกจการทางปกครองของหนวยราชการหนวยงานของรฐรฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถนหรอองคกรตามรฐธรรมนญหรอเจาหนาทของรฐทงนตามทกฎหมายบญญตรวมทงอ านาจพจารณาพพากษาเรองทรฐธรรมนญหรอกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลปกครอง อ านาจศาลปกครองตามวรรคหนงไมรวมถงการวนจฉยชขาดขององคกรตามรฐธรรมนญ ซงเปนการใชอ านาจโดยตรงตามรฐธรรมนญขององคกรตามรฐธรรมนญนนใหม ศาลปกครองสงสดและศาลปกครองชนตนและจะมศาลปกครองชนอทธรณดวยกได พระราชบญญตจดต งศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดบญญตให ศาลปกครองมอ านาจในการพจารณาพพากษาคดปกครอง 6 ประเภทดงน

1. คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกระท าการโดยไมชอบดวยกฎหมายออกกฎค าสงหรอการกระท าทางปกครองอนใดและขอใหศาลพพากษาเพกถอนกฎหรอค าสงหรอสงหามการกระท าทางปกครองดงกลาว

2. คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท ของรฐละเลย ตอหนาทตามทกฎหมายก าหนดใหตองปฏบตหรอปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกนสมควร

3. คดพพาทเกยวกบการกระท าละเมดหรอความรบผดอยางอนของหนวยงาน ทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐอนเกดจากการใชอ านาจตามกฎหมายหรอจากกฎค าสง ทางปกครองหรอค าสงอนหรอจากการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายก าหนดใหตองปฏบตหรอปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกนสมควร

4. คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครอง 5. คดทมกฎหมายก าหนดใหหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐฟองคด

ตอศาลเพอบงคบใหบคคลตองกระท าหรอละเวนกระท าอยางหนงอยางใด 6. คดพพาทเกยวกบเรองทมกฎหมายก าหนดใหอยในเขตอ านาจศาลปกครอง

ขอยกเวน : คดทมลกษณะเปนคดปกครองบางเรองกฎหมายบญญตใหอยในเขตอ านาจของ ศาลปกครองไดแก

1. การด าเนนการเกยวกบวนยทหาร 2. การด าเนนการของคณะกรรมการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการ

ฝายตลาการ

20 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

3. คดทอยในอ านาจของศาลเยาวชนและครอบครวศาลแรงงานศาลภาษอากร ศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศศาลลมละลายหรอศาลช านาญพเศษอน

2. เขตอ ำนำจศำลปกครอง18 ในการฟองคดปกครองตองยนตอศาลปกครองทมเขตอ านาจตามพระราชบญญตจดตง

ศาลปกครองวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.2542 เนองจากศาลปกครองไดแบงออกเปนสองชน คอศาลปกครองชนตนและศาลปกครองสงสด (ภาพท 4) ดงนนในเบองตนจงตองพจารณากอนวาคดนนอยในอ านาจของศาลปกครองสงสดหรอไม หากไมอยในอ านาจของศาลปกครองสงสดจงคอยพจารณาตอไปวาคดปกครองนนอยในอ านาจพจารณาของศาลปกครองชนตนหรอไมและอยใน ศาลปกครองชนตนใด

ภาพท 4โครงสรางของศาลปกครอง

1. คดทอยในอ ำนำจของศำลปกครองสงสด

ศาลปกครองสงสดมศาลเดยวจงไมมขอจ ากดดานเขตอ านาจ ดงนนคดทอยในอ านาจของศาลปกครองสงสด ไมวามลคดจะเกดทใด หรอผฟองคดมภมล าเนาอยทใดกสามารถฟองคดตอศาลปกครองสงสดได เพยงแตตองยนฟองใหถกตองตามหลกเกณฑทกฎหมายก าหนด กลาวคอ คดนนตองยนฟองตอศาลปกครองสงสดโดยตรง ถาเปนคดตามมาตรา 11 (1) (2) และ (3) หรอยนอทธรณตอศาลปกครองชนตน ถาเปนคดอทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลปกครองชนตนตาม มาตรา 11 (4) ในศาลปกครองสงสด มต าแหนงตลาการศาลปกครอง คอ 18

พระราชบญญตการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.2542.ราชกจจานเบกษา. เลม 122 (ตอนท

14 ก), 2548 หนา 26-29

ศาลปกครองสงสด

ศาลปกครองชนตน

ศาลปกครองกลาง

1 แหง

ศาลปกครองในภมภาค

16 แหง

21 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1. ประธานศาลปกครองสงสด 2. รองประธานศาลปกครองสงสด 3. ตลาการหวหนาคณะศาลปกครองสงสด 4. ตลาการศาลปกครองสงสด

จ ำนวนตลำกำรในองคคณะของศำลปกครองสงสด รฐธรรมนญไดวางหลกในการคมครองสทธของประชาชนใหไดรบการพจารณาพพากษาคดจากศาลอยางยตธรรม โดยบญญตไวใน มาตรา 236 วาการนงพจารณาคดของศาลตองมผพพากษาหรอ ตลาการครบองคคณะ และผพพากษาหรอตลาการทมไดนงพจารณาจะท าค าพพากษาหรอค าวนจฉยคดนนไมได เวนแตจะมเหตสดวสยหรอมเหตจ าเปนอนอนมอาจกาวลวงไดในศาลปกครองสงสดตองมตลาการอยางนอย 5 คน จงจะเปนองคคณะพจารณาพพากษาอยางไรกตาม ในวธพจารณาคดปกครองยงมต าแหนงตลาการใน ศาลปกครองสงสดในกระบวนพจารณาอก 2 ต าแหนง ทมความส าคญ แตมไดมการก าหนดใหผกพนกบบญชอตราเงนเดอนและเงนประจ าต าแหนง คอ ต าแหนงตลาการเจาของส านวนทแตงตงโดย ตลาการหวหนาคณะจากตลาการในองคคณะน นตลาการอกต าแหนงในกระบวนพจารณา คอ ตลำกำรผ แถลงคด ซงประธาน ศาลปกครองสงสดจะแตงตงจากตลาการในศาลปกครองสงสดหรอจะแตงตงจากตลาการใน ศาลปกครองชนตนกได คดปกครองทอยในอ านาจของศาลปกครองสงสด 4 ประเภทตามมาตรา 11 คอ

1. คดพพาทเกยวกบค าวนจฉยของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทตามทประชมใหญ ตลาการในศาลปกครองสงสดประกาศก าหนด ขณะนทประชมใหญฯ ยงไมไดก าหนดใหคดพพาทเกยวกบค าวนจฉยของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทฟองตอศาลปกครองสงสดได จงตองฟองคดดงกลาวตอศาลปกครองชนตน เพราะเปนคดตามมาตรา 9 (1) อยแลว และเมอใดทมประกาศก าหนดของทประชมใหญฯใหค าว นจฉยของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทใดฟองตอ ศาลปกครองสงสดได กตองใชหลกเกณฑ ตามมาตรา 9 (1) อ านาจของศาลในการพพากษาคดจะเปนไปตามมาตรา 72 (1)

2. คดพพาทเกยวกบความชอบดวยกฎหมายของพระราชกฤษฎกา หรอกฎทออกโดยคณะรฐมนตร หรอโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร โดยปกตคดประเภทนกเปนคดลกษณะเดยวกบคดตามมาตรา 9 (1) นนเอง แตดวยความส าคญของกฎดงกลาวจงใหฟองตอศาลปกครองสงสดไดโดยตรง อ านาจของศาลในการพพากษาคดจะเปนไปตามมาตรา 72 (1)

22 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

3. ลกษณะคดทมกฎหมายเฉพาะก าหนดใหอยในอ านาจของศาลปกครองสงสด ปจจบนไมปรากฏวามกฎหมายเฉพาะดงกลาว

4. คดทอทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลปกครองช นตน คดประเภทน มการก าหนดขนตอนการตรวจอทธรณ การพจารณาอทธรณและการพพากษาหรอมค าสงใน คดอทธรณไวโดยเฉพาะ อนง คดตาม (1) และ (2) ขางตน ผฟองคดอาจเรยกคาเสยหายตามมาตรา 9 (3) ไปพรอมกนกได ซงศาลปกครองสงสดกจะมอ านาจพพากษาเชนเดยวกบศาลชนตน ดงทกลาวมาแลว ดงนน จงอาจกลาวไดวา ศาลปกครองสงสดท าหนาทเปนศาลอทธรณในคดปกครอง

โดยทวไป และเปนศาลชนตนในคดปกครองบางประเภท

2. คดอยในอ ำนำจของศำลปกครองกลำงชนตน

ศาลปกครองชนตนม 2 ประเภท ไดแก ศาลปกครองกลาง และศาลปกครองในภมภาค

โดยศาลปกครองชนตนดงกลาวมเขตอ านาจศาล ดงน

2.1 ศาลปกครองกลาง มเขตอ านาจ ดงน

มอ านาจพจารณาพพากษาคดตางๆ ทเกดขน หรอทผฟองคดมภมล าเนาในเขตทองท

8 จงหวด ครอบคลมพนท ของกรงเทพมหานคร นครปฐม นนทบร ปทมธาน ราชบร สมทรปราการ

สมทรสงคราม และสมทรสาคร และมเขตอ านาจในเขตจงหวดอนทยงมไดอยในเขตอ านาจของ

ศาลปกครองในภมภาคอน ทงยงอาจรบพจารณาพพากษาคดทอยในเขตอ านาจของศาลปกครองใน

ภมภาคตางๆ ทมายนฟองตอศาลปกครองกลางไดดวย

2.2 ศาลปกครองในภมภาค

การจดตงและการก าหนดเขตอ านาจของศาลปกครองในภมภาค ใหกระท าโดย

พระราชบญญตจดต งศาลปกครองฯ ซงตองค านงถงปรมาณคดและการบรหารบคลากรของ

ศาลปกครอง โดยจะก าหนดใหเขตอ านาจศาลปกครองในภมภาคครอบคลมเขตการปกครองหลาย

จงหวดกได

23 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

เนองจากศาลปกครองชนตนมหลายศาล ดงน นในการพจารณาเรองเขตอ านาจ

ศาลปกครองชนตน นอกจากตองพจารณาเรองเขตของศาลปกครองกลางและศาลปกครองภมภาคท

กลาวมาตอนตนแลวยงตองพจารณาหลกเกณฑดงตอไปนประกอบดวย

1. การฟองคดใหยนฟองตอศาลปกครองชนตน ทผฟองคดมภมล าเนาหรอมลคด

เกดขนในเขตศาลชนตนนน

ภมล าเนาของบคคลธรรมดา ไดแก ถนฐานซงบคคลนนมสถานทอยอาศยในสวนท

เกยวกบมลคดเกดนน โดยปกตไดแกสถานทเกดเหตทท าใหตองมาฟองคดตอศาล

2. ค าฟองซงอาจยนตอศาลไดสองศาลหรอหลายศาล ไมวาจะเปนเพราะภมล าเนา

ของผฟองคด เพราะสถานททมลคดเกด หรอเพราะมขอหาหลายขอ ถามลคดมความเกยวเนองกน

ผฟองคดจะยนค าฟองตอศาลหนงศาลใดกได

3. การฟองคดปกครองทมลคดมไดเกดขนในราชอาณาจกร ถาผฟองคดเปน

ผมสญชาตไทยและไมมภมล าเนาอยในราชอาณาจกร ใหยนฟองตอศาลปกครองกลาง

4. การฟองคดทเกดในศาลชนตนอนนอกจากศาลปกครองกลาง หากผฟองคด

ประสงคจะมาฟองคดตอศาลปกครองกลางกอาจกระท าได ถาศาลปกครองกลางเหนสมควรใช

ดลพนจรบคดนนไวพจารณาพพากษา

5. คดทโอนมาจากศาลปกครองอน ศาลปกครองชนตนมอ านาจพจารณาพพากษา

คดปกครองทโอนมาจากศาลปกครองชนตนอนดวย ตามหลกเกณฑเรองการโอนคด เชน

ศาลปกครองในภมภาค มอ านาจรบโอนคดทเปนเรองรองทกขตอคณะกรรมการวนจฉยรองทกขท

โอนมาเปนคดของศาลปกครองกลาง และศาลปกครองกลางไดโอนคดมาเพอความสะดวกใน

การด าเนนคดของผรองทกขหรอในกรณทศาลปกครองสงสดสงค าฟองทไมอยในเขตอ านาจของ

ศาลปกครองสงสดมาใหศาลชนตนซงเปน ศาลปกครองทมเขตอ านาจพจารณา เปนตน

4. เรองทไมอยในอ ำนำจของศำลปกครอง19 ไดแก

1. การด าเนนการเกยวกบวนยทหาร

19

ศาลปกครอง. รายงานประจ าป.[ออนไลน].เขาไดจาก http://www.admincourt.go.th

24 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

เปนการด าเนนการตามพระราชบญญตวาดวยวนยทหาร พ.ศ. 2476 ซงไดก าหนด

ทณฑทจะลงแกผกระท าผดตอวนยทหารไว 5 สถาน ได ภาคทณฑ ทณฑกรรม กก ขง และจ าขง

การทกฎหมายยกเวนไว เนองจากเปนเรองของการปกครองบงคบบญชาของฝายทหารซงตองการ

ความรวดเรวและเดดขาด และงานของทหารมลกษณะเฉพาะตางไปจากงานของพลเรอน กลาวคอ

ทหารจะอยภายใตระบบศาลทหารและระบบกฎหมายอาญาทหาร โดยจะถอความส าคญของการ

มวนยและการลงทณฑเปนมาตรการควบคมการปฏบตงาน

2. การด าเนนการของคณะกรรมการตลาการ (ก.ต.)

กฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการ การด าเนนการของ ก.ต. นนไมใชเปน

การพจารณาพพากษาคด แตเปนการบรหารงานบคคล เชน การโยกยาย การลงโทษทางวนยการ

เลอนต าแหนง ซงตามทฤษฎกฎหมายนน ถอวาเปนกระท าทางปกครอง และโดยหลกควรตอง อย

ภายใตการตรวจสอบของศาลปกครอง แตกฎหมายยกเวนไวเปนพเศษ

3. คดทอยในอ านาจศาลเยาวชนและครอบครว ศาลแรงงาน ศาลภาษอากร

ศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ ศาลลมละลาย หรอศาลช านาญพเศษอน

เขตอ านาจครอบคลมพนทจงหวดตามทก าหนดในมาตรา 94 แตในระหวางยงไมอาจ

เปดท าการศาลปกครองในภมภาคครบตามทก าหนด ทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดม

อ านาจออกประกาศในราชกจจานเบกษา ก าหนดใหศาลปกครองในภมภาคทเปดท าการแลวมเขต

อ านาจในจงหวดใดทอยใกลเคยงกบศาลปกครองนนเพมเตมไดตามทสมควร ปจจบนมจ านวน

9 แหง คอ ศาลปกครองเชยงใหม ศาลปกครองสงขลา ศาลปกครองนครราชสมา ศาลปกครอง

ขอนแกน ศาลปกครองพษณโลก ศาลปกครองระยอง ศาลปกครองนครศรธรรมราช ศาลปกครอง

อดรธาน และศาลปกครองอบลราชธาน โดยมเขตอ านาจครอบคลมพนททวประเทศ ดงน

1. ศาลปกครองเชยงใหม มเขตอ านาจตลอดทองทจงหวดเชยงใหม จงหวดเชยงราย จงหวดแมฮองสอน จงหวดล าปาง และจงหวดล าพน และมเขตอ านาจเพมเตมในจงหวดนาน จงหวดพะเยา จงหวดแพร และจงหวดอตรดตถ

2. ศาลปกครองสงขลา ม เขตอ านาจตลอดทองทจงหวดตรง จงหวดพทลง จงหวดสงขลา และจงหวดสตล และมเขตอ านาจเพมเตมในจงหวดนราธวาส จงหวดปตตาน และจงหวดยะลา

25 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

3. ศ าลปกครองนครร าช สม า ม เ ข ตอ าน า จตลอดทอ ง ท จ งหวด ชย ภ ม และจงหวดนครราชสมา และมเขตอ านาจเพมเตมในจงหวดบรรมย จงหวดสรนทร

4. ศาลปกครองขอนแกน มเขตอ านาจตลอดทองทจงหวดขอนแกน จงหวดกาฬสนธ จงหวดมหาสารคาม และมเขตอ านาจเพมเตมในจงหวดมกดาหาร

5. ศาลปกครองพษณโลก มเขตอ านาจตลอดทองทจงหวด ก าแพงเพชร จงหวดตาก จงหวดนครสวรรค จงหวดพจตร จงหวดพษณโลก จงหวด เพชรบรณ และจงหวดสโขทย

6. ศาลปกครองระยอง มเขตอ านาจตลอดทองทจงหวดจนทบร จงหวดฉะเชงเทรา จงหวดชลบร จงหวดตราด จงหวดปราจนบร จงหวดระยอง และจงหวดสระแกว

7. ศ า ลปก ค ร อ งน ค ร ศ ร ธ ร ร ม ร า ช ม เ ข ต อ า น า จ ท อ ง ท จ ง ห วด ก ร ะ บ จงหวดนครศรธรรมราช จงหวดพงงา จงหวดภเกต และจงหวดสราษฎรธาน และมเขตอ านาจเพมเตมในจงหวดชมพร จงหวดระนอง

8. ศาลปกครองอดรธาน ม เขตอ านาจทอง ทจงหวด เลย จงหวดหนองคาย จงหวดหนองบวล าภ จงหวดอดรธาน และมเขตอ านาจเพมเตมในจงหวดนครพนม จงหวดบงกาฬ และจงหวดสกลนคร

9. ศาลปกครองอบลราชธาน มเขตอ านาจทองทจงหวดยโสธร จงหวดรอยเอด จงหวดศรสะเกษ จงหวดอบลราชธาน และจงหวดอ านาจเจรญ ในศาลปกครองชนตนมต าแหนงตลาการศาลปกครอง คอ

1. อธบดศาลปกครองชนตน 2. รองอธบดศาลปกครองชนตน 3. ตลาการหวหนาคณะศาลปกครองชนตน 4. ตลาการศาลปกครองชนตน

ในศาลปกครองชนตนตองมตลาการอยางนอย 3 คน จงจะเปน องคคณะพจารณา

พพากษาส าหรบต าแหนงตลาการเจาของส านวนนน ตลาการหวหนาคณะจะแตงตงจากตลาการใน

องคคณะซงอาจเปนตลาการหวหนาคณะเองกได และในกรณทมการก าหนดใหองคคณะ

ประกอบดวยตลาการต าแหนงใด ไมวาจะเปนอธบด รองอธบด หวหนาคณะ หรอตลาการใน

ศาลปกครองคนใดเปนองคคณะ ตลาการคนนนกอาจไดรบการก าหนดใหเปนตลาการเจาของ

ส านวนไดตลาการอกต าแหนงในกระบวนพจารณา คอ ตลาการผแถลงคด ซงอธบดศาลปกครอง

ชนตนจะแตงตงจากตลาการศาลปกครองชนตนในศาลปกครองนนการเปดท าการศาลปกครอง

26 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภมภาคและเขตอ านาจในปจจบนหลงจากทศาลปกครองสงสดและศาลปกครองกลางเปดท าการเมอ

วนท 9 มนาคม 2544 แลว

แนวคดเกยวกบเงอนไขในกำรฟองคดปกครอง คดทศาลปกครองมอ านาจรบไวพจารณาพพากษาไดน นนอกจากจะตองเปน คดปกครองแลวยงจะตองปรากฏดวยวาผฟองคดไดปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขในการฟองคดครบถวนแลวดงน20

1. เปนผมสทธฟองคดตอศำลปกครองจะตองเปนผ ซงไดรบควำมเดอดรอนหรอเสยหำยหรออำจจะเดอดรอนหรอเสยหำยโดยมอำจหลกเลยงได

อนเนองมาจากการกระท าหรอการงดเวนการกระท าอยางหนงอยางใดของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐตามทกฎหมายก าหนดหรออาจกลาวโดยสรปกคอผมสทธฟองคดจะตองเปนผเสยหายหรอเปนผซงไดรบผลกระทบหรอผมสวนไดเสยในเรองทจะน ามาฟองคดตอศาลปกครอง ในการฟองคดผฟองคดจะตองเปนผมความสามารถตามกฎหมายถาผฟองคดเปน ผไรความสามารถจะด าเนนคดไดตอเมอไดปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองวาดวยความสามารถเชนในกรณทผฟองคดเปนผเยาวจะตองไดรบอนญาตจากผแทนโดยชอบธรรมตามหลกเกณฑทก าหนดไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเสยกอนเวนแตผเยาวซงมอายไมต ากวา 15 ปบรบรณศาลอาจอนญาตใหฟองคดดวยตนเองไดหากเหนสมควร ในการฟองคดหรอด าเนนคดปกครองนนผฟองคดอาจจะด าเนนการดวยตนเองหรออาจมอบอ านาจใหทนายความหรอบคคลอนซงบรรลนตภาวะแลวและมความรความสามารถเปน ผฟองคดหรอด าเนนคดปกครองแทนไดโดยจะตองมหนงสอมอบอ านาจพรอมปดอากรแสตมป 10 บาทส าหรบการมอบอ านาจใหกระท าการครงเดยวหรอปดอากรแสตมป 30 บาทส าหรบ การมอบอ านาจใหกระท าการหลายครงหรอใหด าเนนการทงคด

20

ชาญชย แสวงศกด. ค าอธบายกฎหมายจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง.(กรงเทพฯ : วญญชน.

2545).หนา 147

27 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

2. ไดด ำเนนกำรแกไขควำมเดอดรอนหรอเสยหำยตำมขนตอนหรอวธกำรทกฎหมำยก ำหนดแลว ในกรณดงตอไปนถาผมสทธฟองคดไมเหนดวยกบการกระท าในเรองใดของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐผมสทธฟองคดจะตองด าเนนการโตแยงหรอ คดคานการกระท าในเรองนนตอเจาหนาทหรอคณะกรรมการผพจารณาอทธรณของฝายบรหารใหเสรจสนเสยกอนจงจะน าคดมาฟองตอ ศาลปกครองได

2.1 ในกรณทมกฎหมายเฉพาะก าหนดข นตอนหรอวธการโตแยงหรอคดคาน การกระท าของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐไวโดยเฉพาะเชน

พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2509 ก าหนดวาในกรณทพนกงานเจาหนาทไมออกใบอนญาตหรอไมตออายใบอนญาตใหต งสถานบรการผขอใบอนญาตหรอผขอตออายใบอนญาตมสทธอทธรณตอผบญชาการต ารวจแหงชาตหรอปลดกระทรวงมหาดไทยภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบหนงสอแจงการไมออกใบอนญาตหรอไมตอใบอนญาตนน

พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนพ.ศ. 2535 ก าหนดวาขาราชการพลเรอนทถกสงลงโทษทางวนยไลออกจากราชการถาไมเหนดวยกตองอทธรณค าสงดงกลาวตอคณะกรรมการขาราชการพลเรอนภายในเวลาทก าหนดเสยกอน

พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการพ.ศ. 2540 ก าหนดวาเมอบคคลใดขอขอมลขาวสารของราชการจากหนวยงานใดแลวหนวยงานนนปฏเสธไมด าเนนการใหบคคลนนจะตองรองเรยนตอคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการเสยกอนจงจะน าคดมาฟองตอศาลได

2.2 ในกรณทกฎหมายเฉพาะมไดก าหนดขนตอนหรอวธการโตแยงคดคานการกระท าของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐไวโดยเฉพาะถาการกระท านนมลกษณะเปนค าสงทางปกครองเชน ค าสงไมอนญาตค าวนจฉยอทธรณและเปนค าสงทมไดออกโดยคณะกรรมการหรอรฐมนตรผอยในบงคบของค าสงดงกลาวจะตองยนอทธรณตอเจาหนาทผท าค าสงนนภายใน 15 วนนบแตวนทตนไดรบแจงค าสงนนเสยกอน แตถาเปนการฟองคดดงตอไปนผมสทธฟองคดสามารถฟองคดตอศาลปกครองไดโดยตรง

1. เปนกรณทกฎหมายเฉพาะมไดก าหนดขนตอน หรอวธการโตแยงหรอคดคานไวโดยเฉพาะและการกระท าทจะน ามาฟองคดตอศาลเปนค าสงทางปกครองทออกโดยคณะกรรมการหรอรฐมนตรไมตองอทธรณไปยงองคกรอนอกแลวสามารถน ามาฟองคดตอศาลปกครอง ไดโดยตรง

2. เปนการฟองคดขอใหเพกถอนกฎซงหมายถงพระราช -กฤษฎกากฎกระทรวงระเบยบขอบงคบสามารถน ามาฟองคดตอศาลปกครองไดโดยตรง

28 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

3. เปนการฟองคดวาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐละเลยตอหนาทตามทกฎหมายก าหนดใหตองปฏบตหรอปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกนสมควรสามารถน ามาฟองคดตอศาลปกครองไดโดยตรง

4. เปนการฟองคดเกยวกบการกระท าละเมดหรอสญญาทางปกครองสามารถ น ามาฟองคดตอศาลปกครองไดโดยตรง

2. จดท ำค ำฟองตำมทกฎหมำยก ำหนด การท าค าฟองในคดปกครองนนไมมแบบฟอรมก าหนดไวตายตวกฎหมายก าหนดไว

แตเพยงวาจะตองท าค าฟองเปนหนงสอซงจะเขยนดวยลายมอหรอจะพมพกไดแตจะฟองดวยวาจาหรอฟองทางโทรศพทไมไดในการเขยนค าฟองจะตองใชถอยค าสภาพ

ในค าฟองจะตองมรายการครบถวนตามทกฎหมายก าหนดไวดงตอไปน21 1. ระบชอและทอยของผฟองคด 2. ระบชอหนวยงานทางปกครองทเกยวของอนเปนเหตแหงการฟองคดเชนกรมใด

เทศบาลใดหรอระบชอต าแหนงเจาหนาทของรฐซงเปนเหตแหงการฟองคดเชน อธบดกรมใดนายอ าเภอใดโดยไมจ าเปนตองระบชอบคคล

3. สรปการกระท าและขอเทจจรงทเปนเหตแหงการฟองคดตามสมควรเชน สรปวาผ ฟองคดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากการกระท าของหนวยงานทางปกครองใดหรอเจาหนาทของรฐผใดในเรองอะไรอยางไรเมอใดและทใดทงนเพอใหศาลเขาใจและตรวจสอบจากค าฟองไดวาเปนคดปกครองทอยในอ านาจของศาลปกครองหรอไมและผฟองคดไดปฏบตตามเงอนไขในการฟองคดโดยถกตองครบถวนหรอไม

4. ระบค าขอของผฟองคดวาตองการใหศาลแกไขหรอเยยวยาความเดอดรอนหรอเสยหายใหอยางไรซงค าขอนนจะตองอยในอ านาจของศาลปกครองทจะก าหนดใหไดเชน ขอใหศาลสงเพกถอนค าสงพกใชใบอนญาตสงใหเจาหนาทของรฐปฏบตหนาทตามกฎหมายภายในระยะเวลาทศาลก าหนดแตถาผฟองคดขอใหศาลสงลงโทษทางวนยหรอสงลงโทษทางอาญาแกเจาหนาทผออกค าสงนนไมอยในอ านาจของศาลปกครองทจะก าหนดใหได

5. ลงลายมอชอของผฟองคด

21

ส านกประชาสมพนธ ส านกงานศาลปกครอง.คดปกครอง...รไวบอกตอ.(กรงเทพฯ : เคพเจ เอนเตอรไฟรซ2555),

หนา 19

29 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

นอกจากนผฟองคดจะตองแนบเอกสารและพยานหลกฐานดงตอไปนมาพรอมกบค าฟองดวย 1. ส าเนาบตรประจ าตวประชาชนหรอบตรททางราชการออกให ท รบรอง

ส าเนาถกตอง 2. ในกรณทเปนการมอบอ านาจใหบคคลอนฟองคดหรอด าเนนคดแทนตองม

หนงสอมอบอ านาจพรอมปดอากรแสตมปมาดวยถาเปนการมอบอ านาจใหกระท าการครงเดยวใหปดอากรแสตมป 10 บาทถาเปนการมอบอ านาจใหกระท าการหลายครงหรอใหด าเนนการทงคดใหปดอากรแสตมป 30 บาท

3. ในกรณทผฟองคดเปนผเยาวหรอผไรความสามารถตองมหนงสออนญาตหรอแสดงความยนยอมใหฟองคดมาดวย

4. แนบพยานหลกฐานทเกยวของมาดวยในกรณทไมอาจแนบพยานหลกฐานทเกยวของไดเพราะพยานหลกฐานอยในความครอบครองของหนวยงานทางปกครองเจาหนาทของรฐหรอบคคลอนหรอเพราะเหตอนใดใหระบเหตทไมอาจแนบพยานหลกฐานไวดวย

5. ส าเนาค าฟองและส าเนาพยานหลกฐานทผฟองคดรบรองส าเนาถกตองใหครบถวนตามจ านวนของผถกฟองคดโดยยนมาพรอมกบค าฟอง

4. ยนค ำฟองภำยในระยะเวลำทก ำหนด

การฟองคดปกครองจะตองด าเนนการภายในเวลาทกฎหมายก าหนดซงมระยะเวลาสนกวาการฟองคดแพงโดยกฎหมายก าหนดระยะเวลาในการฟองคดปกครองไวแตกตางกนดงน

1. การฟองคดขอใหเพกถอนกฎหรอค าสงทางปกครองหรอขอใหสงหามการกระท า ทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมายใหยนฟองภายใน 90 วนนบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคด

ในกรณทเปนค าสงทอาจฟองตอศาลปกครองไดเชนค าสงของเจาหนาทผออกค าสงทางปกครองหรอค าวนจฉยอทธรณของคณะกรรมการหรอรฐมนตรพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 ก าหนดวาผออกค าสงนนตองระบระยะเวลาและวธการยนค าฟองไวในค าสงดงกลาวดวยมฉะนนระยะเวลาในการฟองคดจะขยายจาก 90 วนออกไปเปน 1 ปนบแตวนทผฟองคดไดรบทราบค าสงนน

2. การฟองคดวาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐละเลยตอหนาทตามทกฎหมายก าหนดใหตองปฏบตหรอปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกนสมควรผฟองคดอาจฟองคดไดภายใน 90 วน นบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคดหรอในกรณทไดมหนงสอรองขอ

30 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ใหหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐปฏบตหนาทกรณนผฟองคดมสทธยนฟอง ภายใน 90 วนนบแตวนทพนก าหนด 90 วนทไดยนหนงสอรองขอดงกลาว

5. คำธรรมเนยมศำล

การฟองคดปกครองโดยทวไปจะไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลเวนแตเปนการฟองคด

ในเรองทเกยวกบการกระท าละเมดหรอความรบผดอยางอนของหนวยงานทางปกครองหรอ

เจาหนาทของรฐทเกดจากการใชอ านาจตามกฎหมาย หรอจากกฎ ค าสงทางปกครองหรอค าสงอน

หรอจากการละเลยตอหนาทตามท กฎหมายก าหนดใหตองปฏบตหรปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกน

สมควร

คดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครองในคดเหลานหากผ ฟองคดมค าขอให

ศาลปกครองพพากษาสงใหใชเงนหรอสงมอบ ทรพยสน ผฟองคดจะตองเสยคาธรรมเนยมศาลใน

อตรา รอยละ 2.5 ของทนทรพยทฟอง แตไมเกน 200,000 บาท เชนการฟองคดวาเจาหนาทมค าสง

หามไมใหขายเนอสกรเปนระยะ เวลา 30 วนท าใหผฟอง คดเสยรายไดทควรไดรบวนละ 500 บาท

จงฟองเรยกคาเสยหายใหชดใชเงนรายไดทขาดหายไปเปนตนส าหรบการทกฎหมายก าหนดให

ผฟองคดตองเสยคาธรรมเนยมศาลกเพอใหผฟองคดไตรตรองใหรอบคอบในการทจะยนฟองคดตอ

หนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท เ พอเรยกคาเสยหายหรอใหสงมอบทรพยสนท ง น

คาธรรมเนยมศาลดงกลาวหากศาลปกครอง มค าพพากษาให ผฟองคดชนะคด ผฟองคดกจะไดรบ

คาธรรมเนยมศาลคนทงหมด หรอตามสวนของการชนะคด

6. เงอนไขเกยวกบขอหำมในกำรฟองคดตอศำลและเงอนไขอน

การฟองซ า เ ปนกรณทศาลปกครองไดมค า พพากษาหรอค าสง ชขาดคด

และคดนนๆถงทสดแลว ผฟองคดไมสามารถฟองผถกฟองคดในประเดนทศาลปกครองไดวนจฉย

และมค าพพากษาหรอค าสงโดยอาศยเหตอยางเดยวกนไดอกเพราะกรณดงกลาวเปนการยนค าฟอง

ซ า ดงนนถามการฟองคดดงกลาว เขามาอกศาลปกครองกจะไมรบค าฟองคดนนไวพจารณา เชน

นาย ก.ยนฟองขอใหศาลปกครองพพากษาใหเพกถอนค าสงของเทศบาลทสงหามไมใหนายก.

กอสรางอาคารรกล าเขาไปในทสาธารณะและศาลปกครองไดพพากษาวาค าสงของเจาหนาท

31 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ดงกลาวชอบดวยกฎหมายแลวตอมานายก.ไดน าค าสงนนมาฟองเพอใหศาลปกครองพจารณา

พพากษาศาลกจะไมรบค าฟองเพราะเปนการฟองคดซ า เปนตน

การฟองซอนเปนกรณทผ ฟองคดไดยนค าฟองตอศาลปกครองแลวและ

ศาลปกครองไดสงรบค าฟองไวพจารณาและคดอยในระหวางการพจารณาของศาลผฟองคดไม

สามารถยนค าฟองในเรองเดยวกนนนตอศาลปกครองไดอกหากมการยนค าฟองซอนเขามาใน

ระหวางทศาลปกครองยงไมไดมค าพพากษาหรอมค าสงใหคดเดมเสรจสนไปศาลปกครองกจะไม

รบค าฟองดงกลาวไวพจารณา เชน นาย ก. ยนค าฟองคดเรยกคาเสยหายจากการทหนวยงาน

ทางปกครองกระท าละเมด ท าใหนายก.ไดรบความเสยหายศาลปกครองไดมค าสงรบค าฟองในคด

นนไวพจารณาและอยในระหวางการด าเนน การแสวงหาขอเทจจรงตอมานาย ก. ไดยนฟองเรยก

คาเสยหายจากการทหนวยงานท าละเมดตอตนในกรณดงกลาวอกศาลกจะไมรบค าฟองเพราะเปน

การฟองซอน เปนตน

การหามด าเนนกระบวนพจารณาซ าคอการด าเนนกระบวนพจารณาในศาล

เกยวกบคดหรอประเดนทศาลไดวนจฉยชขาดแลวจงหามไมใหคกรณด าเนนกระบวนวธพจารณา

ในเรองนนอก เชนการขอใหศาลเรยกพยานเอกสารจากหนวยงานทเกยวของเขามาในส านวนคดอก

ครงหนงโดยไมปรากฏวาเอกสารนนหายไปจากส านวนคดหรอการยนค าขอมาตรการบรรเทาทกข

ชวคราวกอนการพพากษาในระหวางทศาลปกครองสงสดก าลงพจารณาค าอทธรณค าสงยกค าขอ

มาตรการบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษาทศาลปกครองชนตนไดพจารณาวนจฉยไปเปนตน

งำนวจยทเกยวของ

จรมพร ประถมบรณ (2547) ศกษาเรอง ทศนคตของเจาของเจาหนาทนตกรทมตอ

การด าเนนงานของศาลปกครอง พบวาเจาหนาทนตกรของหนวยราชการระดบกรมหรอเทยบเทา

จ านวน 228 คน จาก 48 หนวยงาน 20 กระทรวง หนวยงานอสระและองคกรปกครองสวนทองถน

ทมการถกฟองคดปกครองระหวางป พ.ศ. 2544-2546 สวนใหญมความรความเขาใจในเรองของ

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองอยในระดบปานกลางคอนขางต า และยงไมสามารถ

น าไปใชปฏบตไดอยางประสทธภาพแตมทศนคตทดตอการด าเนนงานของศาลปกครอง

32 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

นอกจากนนเจาหนาทนตกรยงมความตองการทจะเรยนรในเรองทเกยวกบศาลปกครองและ

วธพจารณาคดปกครองในรปแบบของการฝกอบรม และการใหการศกษาเผยแพรประชาสมพนธใน

รปแบบอนๆ ทจ าเปนตอการน าไปใชปฏบตงานไดจรง

วโรจน เกศำพร (2536) การศกษาเรอง ปญหาในการจดต งศาลปกครองของ

ประเทศไทย ผลการศกษาพบวา นกกฎหมายในเขตกรงเทพมหานครมความเหนคลายกนวาการ

จดตงศาลปกครองขนในประเทศไทย ประสบกบปญหาหลายประการ ซงปญหาทส าคญทสด คอ

ปญหาอนเกดจากการปกครองทเปนอ ามาตยาธปไตย (bureaucratic policy) คอ การปกครองโดย

ขาราชการประจ า จนสามารถกลาวไดวาระบบการเมองการปกครองไทยทผานมาเกอบทกสมยตก

อยภายใตอทธพล และการครอบง าของขาราชการแทบทงสน ดงนนการจดตงศาลปกครองจงม

หนาทควบคมการใชอ านาจรฐหรอขาราชการของรฐใหเปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย กยอมจะเปน

สงทไมพงปรารถนาของขาราชการบางกลมทตองการแสวงหาผลประโยชนจากอ านาจหนาททมอย

ดงนนความจ าเปนในการจดตงศาลปกครอง กคอ การควบคมการใชอ านาจรฐโดยศาลปกครอง

นนเอง

33 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บทท 3

วธกำรศกษำวจย

วธกำรศกษำ

การศกษาเกยวกบสาเหตทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณา

อนเนองมาจากค าฟองดงกลาวไมอยในเขตอ านาจหนาทของศาลปกครองและไมเขาเงอนไขใน

การฟองคดปกครองครงนจะท าวจยเชงคณภาพ โดยจะท าการตความขอมลจากเอกสารและงานวจย

ทเกยวของ รวมทงจะด าเนนการสมภาษณเชงเจาะลก เพอสรางความเขาใจ ตามกรอบความคดแลว

น าไปสการวเคราะหเพอบรรลวตถประสงคของการศกษาวจยครงน

กำรรวบรวมขอมลจะด ำเนนกำรโดย

1. รวบรวมขอมลจากเอกสาร (documentary research) โดยจะด าเนนการรวบรวมเอกสาร ทเกยวของกบประเดนทตองการศกษา ซงเอกสารเหลาน ไดแกเอกสารเกยวกบความเปนมาของการจดตงศาลปกครอง ค าอธบายกฎหมายปกครอง คดปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พระราชบญญตจดตงศาลปกครอง พ.ศ. 2542 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 รายงานผลการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองประจ าป พ .ศ.2547 และป พ.ศ.2553 สถตการพจารณาพพากษาคดของศาลปกครอง แนวค าสงของศาลปกครอง โครงสรางขององคกร รายงานผลในการเผยแพรประชาสมพนธเ ก ยวกบศาลปกครอง และเอกสารวจยเกยวกบผลการด าเนนงานประชาสมพนธทผานมา

2. รวบรวมขอมลภาคสนาม (field research) ผศกษาจะใชการสมภาษณแบบเจาะลก (in-depth interview)โดยมงไปยงบคคลทมสวนเกยวของ ทเขาใจเกยวกบศาลปกครองและ คดปกครอง รวมทงเงอนไขในการฟองคดปกครอง ซงจะด าเนนการขนตอนดงน

2.1 ต งค าถามเปนกรอบในการสมภาษณ เ พอใหไดเ กดค าตอบครอบคลม ตามวตถประสงคและประเดนทตองการจากผสมภาษณทกคน

2.2 นดหมายการสมภาษณดวยตนเองเพอทจะก าหนดวนเวลาในการเขาไปสมภาษณ เพอใหไดขอมลทตรงประเดนในการวจยและขอมลเชงลก

2.3 ค าถามทตองการสมภาษณคอ การทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครอง ไว พจารณาอนเนองมาจากค าฟองดงกลาวไมอยในเขตอ านาจหนาทของศาลปกครองและ

34 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ไมเขาเงอนไขในการฟองคดปกครองสาเหตมาจากอะไร กลยทธ (strategy) ในการทจะสราง ความรความเขาใจและเผยแพรประชาสมพนธในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขใน การฟองคดปกครองใหประชาชน ไดรบทราบ รวมถงปจจยหรอทรพยากรตางๆ ทศาลปกครองจ าเปนตองใช ในการสรางความรความเขาใจใหแกประชาชน ซงไดแก บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ ตลอดจนเครองอ านวยความสะดวกตางๆ มเพยงพอหรอไม

กลมผใหขอมลส ำคญ

การศกษาครงนเปนการศกษาตามระเบยบวธวจยเชงคณภาพ โดยจะใชขอมล

จากเอกสาร หนงสอ งานวจยและการสมภาษณแบบเจาะลกเพอประกอบการวเคราะห ซงจะ

มงศกษาบคลากรทปฏบตงานในส านกงานศาลปกครอง จ านวน 12 คน

ผใหขอมลส าคญดงกลาวเปนผทมความรเปนอยางดเกยวกบการรบหรอไมรบค าฟอง

คดปกครองไวพจารณา และเปนผทมสวนเกยวของและรบผดชอบโดยตรงในการเผยแพรความร

ความเขาใจเกยวกบศาลปกครอง คดปกครอง รวมทงเงอนไขในการฟองคดปกครอง จงเปน

แหลงขอมลโดยตรงในการใหขอพจารณาตางๆ ทจะสามารถเชอมโยงไปยงว ตถประสงค

ของการศกษาวจยครงนได

เครองมอทใชในกำรเกบขอมล

การสรางเครองมอและตรวจสอบเครองมอ จะใชการก าหนดประเดนและขอบเขต

ของค าถามในการศกษาวจยใหสอดคลองกบวต ถประสงค จากน นจะน าแบบค าถามใน

การสมภาษณไปเสนอใหกบอาจารยทปรกษาเพอตรวจสอบประเดน ขอบเขตของความถกตอง และ

ความสมบรณในการเกบรวบรวมขอมล

ระยะเวลำกำรเกบขอมล

การรวบรวมขอมลทางเอกสารตางๆ จะคนควาทสามารถกระท าไดในชวงระยะเวลา

ของการศกษาวจยตามทก าหนดไวในชวงเดอนพฤศจกายน 2555 ถงเดอนมกราคม 2556

35 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ส าหรบการด าเนนการสมภาษณจะใชเวลาในชวงเดอนกมภาพนธ 2556 ด าเนนการตามวธสมภาษณ

ทวางไว

วธกำรวเครำะหขอมล

การวเคราะหขอมลจะใชวธการน าขอมลทรวบรวมไดจากเอกสารทเกยวของตาง ๆ

รวมทงและบทสมภาษณของผใหขอมลส าคญมาวเคราะหและตความไปตามกรอบความคดทวางไว

เพอน าไปสรปเปนการศกษาตอไป

กรอบวธกำรศกษำ

ภาพท 5 กรอบการศกษา

ศกษำแนวคดจำกเอกสำรตำงๆ

(Documentary perspective)

1. แนวคดและทฤษฎเก ยวกบ

การน านโยบายไปปฏบ ต

โดยใชกลไกดานสมรรถนะ

ขององคกรเ ปน เครอง มอ

ส าคญในการน านโยบายไปส

การปฏบต

2. แนวคดเก ยวกบจดองคกร

โดยค านงถงทรพยากรใน

ดานตางๆ ทจ าเปนตอการท า

ใ ห อ ง ค ก ร บ ร ร ล ต า ม

วตถประสงคทตองการ

3. แนวคดเก ยวกบอ านาจหนาท

ของศาลปกครองและเงอนไข

ในการฟองคดปกครอง

ก ำหนดประเดนศกษำขอมลเอกสำร(Documentary study) 1. เอกสารเก ยวกบการจดต งศาล ปกครอง พระราชบญญตการ จดต งศ าลปกครอง กฎหมา ย ระเบยบ แนวค าสงศาล สถตคด และงานวจยทเก ยวของ

ก ำหนดประเดนกำรศกษำจำกกำรสมภำษณ (Field study)

2.โดยการสมภาษณบคคลทปฏบตงาน อยในส านกงานศาลปกครองทม สวนเก ยวของกบประเดนปญหาท ตองการจะท าการศกษาวจย

ก ำหนดประเดนสรปผลปญหำ

1. ความเปนมาของการจดต ง

ศาลปกครองในประเทศไทย

2. ป ญ ห า ข อ ง ก า ร น า ค ด

ปกครอง ท งๆทคดเหลานน

ไมเขาหลกเกณฑในเ รอง

ข อ ง อ า น า จ หน า ท ศ า ล

ปกครองและเ งอนไขการ

ฟองคดปกครอง

3. เพอเสนอแนะแนวทางใน

การแกไขปญหาจากการท

ศาลปกครองไมรบค าฟอง

คดปกครองไวพจารณา

4. แนวทางในการแกปญหา

จากการทศาลปกครองไม

รบค าฟองคดปกครองไว

พจารณา

36 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บทท 4

ผลกำรศกษำ

กำรวเครำะหผลกำรศกษำ

การศกษาเกยวกบการรบฟองคดปกครองของศาลปกครองกลางครงน เปนการศกษา

โดยการว เคราะหจากเอกสารเกยวกบการจดต งศาลปกครอง ,กฎหมายรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540, พระราชบญญตการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ.2542 รายงานการปฏบตงานประจ าปของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองประจ าป

พ.ศ.2545-พ.ศ.2546 รายงานการปฏบตงานประจ าปของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง

ประจ าป พ.ศ.2553-พ.ศ.2554 สถตการรบฟองคดปกครองของศาลปกครอง รวมทงแผนการ

ประชาสมพนธของส านกงานศาลปกครอง ประกอบกบผลการสมภาษณจากบคลากรทปฏบตงาน

อยในศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง โดยน าแนวความคด ทฤษฎ ตลอดจนผลการศกษา

ทเกยวของมาประกอบการศกษาวเคราะหในประเดนตาง ๆ ปรากฏผลตามวตถประสงคของ

การศกษาดงตอไปน

1. ความเปนมาของศาลปกครองในประเทศไทย

2. ปญหาของการน าคดปกครองเขาสการฟองรองของศาลปกครอง ท งๆทคด

เหลานนไมเขาหลกเกณฑในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครอง

3. แนวทางในการแกไขปญหาจากการทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครอง

ไวพจารณา

ควำมเปนมำของศำลปกครองในประเทศไทย

ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 ชวงประมาณ

พ.ศ.2417 พระองคไดทรงตนตรากฎหมายจดตงองคกรขนองคกรหนงเปนคณะทปรกษาราชการ

แผนดนเรยกวา “เคานซลออฟสเตด” (Council of State) มอ านาจหนาท 2 ประการ คอ เปนทปรกษา

ของพระองคในการบรหารราชการแผนดนและในการกฎหมาย กบพจารณาเรองทราษฎร

37 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย หรอคอการวนจฉยชขาดขอพพาททางปกครอง ซงนบแตนนเปน

ตนมาถอไดวาองคกรวนจฉยชขาดขอพพาททางปกครอง หรอองคกรทท าหนาทท านองเดยวกบ

ศาลปกครอง ไดถกจดตงขนเปนครงแรกในประเทศไทย แตเนองจากขาราชการในสมยนนไมเขาใจ

วตถประสงคแทจรงของเคานซลออฟสเตด การด าเนนงานจงไมเปนไปตามพระราชประสงค

ใน พ.ศ. 2437 คณะทปรกษาราชการแผนดนจงไดถกยกเลกไป ท าใหเรองทเกยวกบความเดอดรอน

หรอเสยหายของราษฎรจงตองรองเรยนหรอวากลาวกนเองในกระทรวงนน ๆ

ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 รฐบาลในสมยน นโดย

นายปรด พนมยงค ไดรอฟนแนวทางหรอแนวความคดดงกลาวขนมาใหม จนตอมาไดมการตรา

พระราชบญญตวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกา พทธศกราช 2476 ขน บญญตใหมคณะกรรมการขน

คณะหนงเรยกวาคณะกรรมการกฤษฎกา มโครงสรางและอ านาจหนาทอยางเดยวกนกบ

Conseil d”Etat ของฝรงเศส ม “ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา” เปนหนวยธรการทมฐานะเปน

กรม สงกดส านกนายกรฐมนตร และไดโอนงานและเจาหนาทในกรมรางกฎหมาย กระทรวง

ยตธรรม มาอยในสงกดส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

คณะกรรมการกฤษฎกานมอ านาจหนาทหลก 2 ประการ คอ หนาทในการจดท า

รางกฎหมายหรอกฎขอบงคบตามค าสงของสภาผแทนราษฎรหรอคณะรฐมนตร กบรบปรกษา

ใหความเหนในทางกฎหมายแกทบวงการเมองของรฐบาล และหนาทในการพจารณาพพากษา

คดปกครองตามทจะไดก าหนดในราชกฤษฎกา ทงน เพอใหราษฎรมชองทางทจะรองเรยนเกยวกบ

ความไมชอบดวยกฎหมายของค าสงทางปกครองได และเหตทในขณะนนยงไมเรยกองคกรนวา

ศาลปกครอง แตเรยกวาคณะกรรมการกฤษฎกา กเนองจากสญญาทางราชไมตรกบตางประเทศ

เกยวกบการถอนคดจากอ านาจศาลไทยยงมอย ไทยเกรงวาตางประ เทศจะอางเอาเหตทไทยม

การตงศาลใหมเขามาแทรกแซงการบรหารราชการแผนดนได จงหลกเลยงทจะเรยกชอองคกรนวา

ศาลปกครอง แมกระนนกตาม เนองจากตอมาไมไดมการตรากฎหมายเกยวกบวธพจารณา

คดปกครองและอ านาจคณะกรรมการกฤษฎกาในสมยนนจงยงไมไดท าหนาทในการพจารณา

คดปกครองแตอยางใด

38 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

อยางไรกด ตอมาไดมการประกาศใชพระราชบญญตเรองราวทกข พ.ศ.2492 จดตง

คณะกรรมการขนคณะหนงเรยกวาคณะกรรมการเรองราวรองทกข มอ านาจหนาทในการพจารณา

วนจฉยเรองราวรองทกขทประชาชนไดยนไวเกยวกบการทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย

เนองจากเจาหนาทของรฐบาลหรอเทศบาลปฏบตการนอกเหนออ านาจหนาท หรอละเลยตอหนาท

หรอปฏบตหนาทลาชาเกนสมควร การใชดลพนจ เกนสมควรกวาเหต หรอไมสจรต และเมอ

คณะกรรมการเรองราวรองทกขวนจฉยเปนอยางใดแลว ตองแจงใหนายกรฐมนตรเพอสงการตามท

เหนสมควร ซงนายกรฐมนตรมอ านาจทจะสงการตามค าวนจฉยของคณะกรรมการเรองราวรอง

ทกขหรอไมกได ซงระบบหรอวธการดงกลาวนไดมการใชอยเปนเวลานาน และเปนเพยงชองทาง

อนหนงทเปดโอกาสใหราษฎรไดมทพ งในการแกไขปญหาในกรณทไดรบความเดอดรอนหรอ

เสยหายจากราชการ แตระบบหรอวธการนยงไมไดผลเตมทนก เนองจากองคกรทวนจฉยชขาดยง

มไดมอ านาจอยางเตมท ความพยายามในการจดตงศาลปกครองอยางเตมรปแบบจงยงคงมอย

เมอมการตรารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2517 ขนใชบงคบรฐธรรมนญ

ฉบบนมบทบญญตใหจดต งศาลปกครองขนแยกตางหากจากศาลยตธรรมโดยการตราเปน

พระราชบญญต และในกรณทมปญหาเกยวกบอ านาจหนาทระหวางศาลตางๆ ไมวาจะระหวาง

ศาลยตธรรมกบศาลปกครองหรอศาลอน ใหคณะตลาการรฐธรรมนญเปนผวนจฉย ซงปรากฏวา

ในชวงนนไดมการตอบรบหลกการในการจดตงศาลปกครองขนอยางมาก ดงเหนไดจากการทม

การตรากฎหมายหลายฉบบก าหนดใหน าขอพพาททางปกครองฟองเปนคดตอศาลปกครอง แตเมอ

รฐธรรมนญราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2517 ไดถกยกเลกโดยคณะปฏรปการปกครองแผนดน

เมอ พ.ศ.2519 กอนทจะมการจดตงศาลปกครอง และตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ.2519 ซงไดถกน ามาใชบงคบแทนนนกไมมบทบญญตทเกยวกบการจดตงศาลปกครองแต

อยางใด การจดตงศาลปกครองจงไดหยดชะงกลงอกครงหนง

ใน พ.ศ. 2522 การปรบปรงองคกรทจะท าหนาทในการพจารณาวนจฉยชขาดคด

ปกครองกไดเรมขนอกครงหนง โดยในครงน เปนการรวมเอาคณะกรรมการกฤษฎกาตาม

พระราชบญญตวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกา พ.ศ.2476 คณะกรรมการเรองราวรองทกขตาม

พระราชบญญตเรองราวรองทกข พทธศกราช 2492 เขาดวยกน และไดจดตงองคกรขนใหมอก

39 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

องคกรหนงเรยกวา คณะกรรมการวนจฉยรองทกข เพอใหเปนองคกรทท าหนาทพจารณาวนจฉย

ชขาดคดปกครองแตคณะกรรมการวนจฉยรองทกขดงกลาวก มอ านาจท านองเดยวกบ

คณะกรรมการเรองราวรองทกขกลาวคอ มไดมอ านาจเดดขาดในการวนจฉย แตมอ านาจเพยงเสนอ

ความคดเหนตอนายกรฐมนตรเพอพจารณาสงการ อยางไรกด แมวาคณะกรรมการวนจฉยรองทกข

จะมอ านาจไมเดดขาดในตวเองกตาม แตองคกรและรปแบบการด าเนนการของคณะกรรมการ

วนจฉยรองทกขนเองเปนรากฐานอนส าคญในการจดตงศาลปกครองในปจจบน

แมวาจะไดมการจดตงคณะกรรมการวนจฉยรองทกขขนแลวกตาม แตความพยายามท

จะจดตงศาลปกครองกยงด าเนนอยเ รอยมา และไดปรากฏขนอกครงในสมยของรฐบาลทม

พลเอกชาตชาย ชณหะวณ และนายชวน หลกภย เปนนายยกรฐมนตร แตกยงคงไมประสบ

ความส าเรจ จนกระทงใน พ.ศ. 2538 ไดมการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย โดย

การตรารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย โดยการตรารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกไทย แกไข

เพมเตม (ฉบบท 5) พทธศกราช 2538 เพมเตม

บทบญญตวาดวยศาลปกครองขนก าหนดใหศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษา

คดตามทกฎหมายบญญต

ตอมาเมอการเปลยนแปลงรฐบาล นายบรรหาร ศลปะอาชา เปนนายกรฐมนตร

และนายโภคน พลกน เปนรฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร ก ากบดแลการปฏบตราชการ

ของส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ไดจดท ารางพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและ

วธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ... รางพระราชบญญตคณะกรรมการกฤษฎกา (ฉบบท...) พ.ศ. ... และ

รางพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวน กรม (ฉบบท...) พ.ศ. ...เสรจ และเตรยมเสนอตอ

สภาผ แทนราษฎร แตมการยบสภาเสย กอน รฐบาลตอมาทม พลเอกชวลต ยงใจยทธ

เปนนายกรฐมนตร และนายโภคน พลกล เปนรฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร ไดเรงรด

ด าเนนการตอในทนท โดยเสนอรางกฎหมายดงกลาว และสภาผแทนราษฎรไดบรรจเขาวาระ

การพจารณาแลว จากนนนายกรฐมนตรไดประกาศลาออกจากต าแหนง จงมการเปลยนแปลง

รฐบาลอกครงหนง

40 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ใน พ.ศ. 2540 ไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540

โดยในรฐธรรมนญฉบบนมบทบญญตใหจดตงศาลปกครองแยกตางหากจากศาลอนๆ หรอใหม

การจดตงศาลปกครองขนในลกษณะศาลค และใหศาลปกครองนมอ านาจหนาทพจารณาวนจฉย

คดปกครองโดยตลาการศาลปกครอง ตลอดจนก าหนดใหมการจดตงส านกงานศาลปกครองขน

มหนาทเปนหนวยธรการในการท างานเพอสนบสนนงานของศาลปกครอง และเมอรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 มผลใชบงคบ รฐบาลในขณะน นซงมนายชวน หลกภย

เปนนายกรฐมนตร ไดถอนรางพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ. ... ออกจากการพจารณาของสภาผแทนราษฎรและมอบหมายใหส านกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกาปรบปรงรางพระราชบญญตบางสวนเพอใหสอดคลองกบรฐธรรมนญ ซงเนอหาสาระ

สวนใหญยงคงเปนไปตามรางพระราชบญญตทเคยเสนอไวเดม และเมอไดมการแกไขปรบปรง

ดงกลาวแลวจงไดน ารางพระราชบญญตเสนอใหสภาผแทนราษฎรและวฒสภาพจารณาใน

พ.ศ.2541

ส าหรบรางพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ...น

ปรากฏวามสมาชกสภาผแทนราษฎรเสนออก 3 ฉบบ คอ รางทเสนอโดย นายปรชา สวรรณทต

กบคณะรางทเสนอโดย นายพนจ จนทรสรนทร กบคณะ และรางทเสนอโดย รอยโทกเทพใส

กระจาง กบคณะ ตอมาสภาผแทนราษฎรมมตรบหลกการแหงรางพระราชบญญตดงกลาวเมอวน

พฤหสบด ท 16 กรกฎาคม พ.ศ.2541 โดยใหใชรางทรฐบาลเสนอเปนหลก และรางพระราชบญญต

นไดผานการพจารณาของสภาผแทนราษฎรเมอวนท 17 กมภาพนธ พ.ศ.2542 ผานการพจารณาของ

วฒสภา เมอวนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2542

รางพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ... ทผานมา

พจารณาจากรฐสภาน ไดประกาศราชกจจานเบกษา เมอวนท 10 ตลาคม พ.ศ. 2542 มผลใชบงคบ

ตงแตวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2542 เปนตนไป จากนนกเรมด าเนนการตามพระราชบญญตจดต ง

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 จนกระทงไดมการเปดท าการศาลปกครอง

สงสดและศาลปกครองกลางเมอ วนท 9 มนาคม พ.ศ. 2544 และไดมการทยอยเปดท าการ

41 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ศาลปกครองในภมภาคเปนล าดบ ซงจนถงปจจบนนไดมการเปดท าการศาลปกครองในภมภาคไป

แลวจ านวน 9 แหง22

ผลการศกษาความเปนมาและการด าเนนการจดตงศาลปกครอง จากการรวบรวม

เอกสารผศกษาขอสรปวาการด าเนนการจดตงสาลปกครองและส านกงานศาลปกครองเพอท าหนาท

วนจฉยชขาดขอพพาททางปกครอง ไมวาจะเปนองคกรตลาการหรอศาลไดเรมมตงแตสมยของ

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ถงแมวาในชวงเวลาตอมาจะมอปสรรคตางๆ กตาม

แตการด าเนนกรทงหลายทผานมา เปนการวางรากฐานทส าคญตอการจดตงศาลปกครองในปจจบน

กลาวไดวาศาลปกครองเปนองคกรใหมทจดตงขนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พ.ศ. 2540 ทกสงทกอยางตองเรมตนจากศนย ไมวาจะเปนการจดหาโครงสรางพนฐาน

ทเกยวกบการจดหาสถานทท าการของศาลปกครอง ซงประกอบดวยทท าการศาลปกครองใน

สวนกลาง 2 แหง คอศาลปกครองสงสดและศาลปกครองกลาง และทท าการศาลปกครองในภมภาค

อก 16 แหง ซงในปจจบนจดตงไดเพยง 9 แหง นอกจากนนยงตองด าเนนการจดวางระบบและ

กระบวนการยตธรรมทางปกครอง ซงประกอบดวย การสนบสนนงานคดปกครอง การพจารณาคด

ปกครอง การไตสวนคดปกครอง และทส าคญคอ การเตรยมความพรอมในดานบคลากรทงใน

สวนของตลาการศาลปกครองและเจาหนาททมสวนสนบสนนการด าเนนงานของศาลปกครองและ

ส านกงานศาลปกครอง

ดวยภารกจตางๆ ทตองรบด าเนนการ ศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองจง

พยายามระดมทรพยากรตางๆ ทมอยอยางจ ากดทงในดานบคลากรและงบประมาณ เพอเรง

ด าเนนการจดตงศาลปกครอง นอกจากน นยงตองมงเนนในการสรางความรความเขาใจให

กบเจาหนาทรฐเพอใหตระหนกถงหนาทของตนเองและปองกนมใหปฏบตหนาทโดยมชอบใน

ขณะเดยวกนกตองเรงเผยแพรประชาสมพนธเพอใหประชาชนมความรเกยวกบศาลปกครอง

22

ชาญชย แสวงศกด. ค าอธบายกฎหมายจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง(กรงเทพฯ : วญญชน.2545).

หนา 2-7

42 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

วธการฟองคดปกครอง และเงอนไขในการฟองคดปกครอง ฯลฯ เพอใหประชาชนทราบวธปกปอง

ของตนเองอนเนองมาจากการปฏบตงานเจาหนาทรฐหรอหนวยงานภาครฐ.

แมวาศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองจะพยายามด าเนนการเผยแพร

ประชาสมพนธใหเจาหนาทรฐหรอหนวยงานภาครฐ รวมทงประชาชนไดรบทราบเกยวกบความร

ในเรองของศาลปกครองมาตลอด แตหากพจารณาจากปรมาณคดปกครองรบค าฟองคดปกครองไว

พจารณาเปนจ านวนมากกวารอยละ 50 ชใหเหนวาประชาชนยงมความไมเขาใจเกยวกบอ านาจ

หนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกรองดวย

ปญหำของกำรน ำคดปกครองเขำ สกำรฟองรองของศำลปกครองกลำง ท ง ๆ

ทคดเหลำนนไมเขำหลกเกณฑในเรองอ ำนำจหนำทของศำลปกครองและเงอนไข

ในกำรฟองคดปกครอง

จากผลการด าเนนงานของศาลปกครองกลาง ต งแตเรมเปดท าการศาลปกครองจะ

พบวาผลการพจารณาคดปกครองของศาลปกครองทไมสามารถรบค าฟองคดปกครองไวพจารณาม

เ ป น จ าน วนมาก ซ ง จ ากส ถ ต ก า ร ร บ ฟ องค ดปกครองต ง แ ต เ ร ม เ ป ด ศ าลปกครอ ง

เมอวนท 9 มนาคม พ.ศ. 2544 จนถงวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2555 มจ านวนคดทศาลปกครองกลาง

ไดพจารณาแลวเสรจจ านวน 24,518 คด ซงสามารถจ าแนกออกไดเปน 3 กลม ดงน

1. คดทศาลมค าสงรบฟองและพจารณาจนมค าพพากษา จ านวน 9,971 คด

2. คดทศาลมค าสงไมรบค าสงไมรบค าฟองไวพจารณา จ านวน 9,855 คด

3. คดทศาลมค าสงจ าหนายคดกรณอน ๆ จ านวน 4,692 คด

43 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภำพท 623 สถตกำรรบฟองคดปกครองตงแตเรมเปดศำลปกครอง (กลำง)

เมอวนท 9 มนำคม พ.ศ. 2544 จนถงวนท 31 ธนวำคม พ.ศ. 2555

ดวยเหตผลทการฟองคดปกครอง ผฟองคดสามารถจดท าค าฟองไดดวยตนเอง

โดยไมจ าเปนตองใหทนายความหรอผทมความรทางกฎหมายชวยจดท าค าฟองให และจากการ

ทศาลปกครองเพงไดจดตงขนในประเทศไทยเปนครงแรก และการฟองคดปกครองกเปนเรองใหม

ท าใหผฟองดดขาดความรคามเขาใจเกยวกบคดใดเปนคดปกครอง คดใดเปนคดแพง จงสงผลให

ค าฟองทยนตอศาลปกครองไมถกตองตามหลกเกณฑและเงอนไขตามทกฎหมายก าหนด ท าให

ศาลปกครองไมอาจรบค าฟองดงกลาวไวพจารณาได ผลจากการศกษาซงไดท าการรวบรวมขอมล

และการสมภาษณบคลากรของส านกงานศาลปกครองกลาง สามารถแยกปญหาของการน า

คดปกครองเขาสการฟองรอง ออกเปน 2 กรณ คอ กรณทคดดงกลาวไมอยในอ านาจหนาทของ

ศาลปกครอง และกรณทผฟองคดไมปฏบตตามเงอนไขในการฟองคดปกครอง24

23

กลมบรหารงานส านวนคด สวนสนบสนนงานคดปกครอง ส านกงานศาลปกครอง

24 ส านกประชาสมพนธ ส านกงานศาลปกครอง .ขอควรรกอนไปศาลปกครอง. (กรงเทพฯ :ดด แอดเวอรไทซง 2555),

หนา 11

คดทศาลมค าสงรบฟองและพจารณาจนมค าพพากษา , 9,971

คดทศาลมค าสงไมรบค าสงไมรบค าฟองไวพจารณา, 9,855

คดทศาลมค าสงจ าหนายคดกรณอน

ๆ, 4,692

44 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1. คดทไมไดอยในอ ำนำจของศำลปกครอง

1.1 คดทเกยวกบกระบวนการยตธรรมทางอาญา ซงไมใชการใชอ านาจทางปกครอง

หรอด า เนนกจการทางปกครอง ไดแก ค ด ท ฟอง เจาหนา ทต ารวจ พนกงานสอบสวน

หรอพนกงานอยการ วาสงการหรอด าเนนคดตางๆเกยวกบคดอาญา ซงการด าเนนกระบวนการ

ยตธรรมทางอาญาเปนการด าเนนงานทจะน าไปสการน าตวผกระท าผดมาลงโทษทางอาญา

1.2 คดทไมใชสญญาทางปกครอง พระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯไดก าหนด

หลกเกณฑเกยวกบสญญาทางปกครองไว 2 ประการ คอ

ประการแรก ค สญญาฝายหนงตอง เปนหนวยงานภาครฐหรอบคคลซง

ไดรบมอบหมายใหกระท าการแทนรฐ และ

ประการทสอง สญญานนจะมลกษณะเปนสญญาสมปทาน สญญาทใหจดท า

บรการสาธารณะ หรอจดใหมสงสาธารณปโภคหรอแสวงหาประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

หรอเปนสญญาทใหคสญญาอกฝายหนงเขาด าเนนการหรอเขารวมด าเนนการบรการสาธารณะ

โดยตรง หรอเปนสญญาทมขอก าหนดในสญญาซงมลกษณะพเศษทแสดงถงเอกสทธของรฐ ทงน

เพอใหการใชอ านาจทางปกครองหรอการด าเนนการทางปกครอง ซงกคอการบรการสาธารณะให

บรรลผล

ดงนน หากสญญาใดมไดมลกษณะดงกลาวขางตน สญญาน นกยอมเปนสญญา

ทางแพง ซงศาลปกครองไมมอ านาจรบไวพจารณาได

1.3 เรองทฟองหนวยงานของรฐใหรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนจากการกระท า

ละเมดทเกดจากขาราชการหรอลกจางของหนวยงานภาครฐขบรถโดยประมาทเลนเลอ ชนรถของ

คนอนหรอชนผอนไดรบบาดเจบนน ตองฟองศาลยตธรรม

1.4 คดทเกยวกบความเดอดรอนหรอเสยหายแกบคคลเปนการสวนตว มใชเปน

การปฏบตหนาทในฐานะเปนเจาหนาทของรฐ เชน ฟองวานาย ก บกรกเขาไปท าลายทรพยสน

ในบานของผฟองคด โดยสาเหตมาจากความไมพอใจกนเปนการสวนตวเปนตน

45 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1.5 คดทประสงคจะขอใหศาลปกครองลงโทษจาหนาทของรฐในทางวนยหรอ

ทางอาญาเพราะเจาหนาทไมปฏบตตามกฎหมาย ท ง น เ นองจากเรองดงกลาวเปนอ านาจ

ของผบงคบบญชาของเจาหนาทผนน มใชอ านาจของศาลปกครอง

1.6 คดทผฟองและผถกฟองเปนประชาชนดวยกน ทงน เนองจากกรณดงกลาวไมใช

ขอพพาทระหวางหนวงงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกบประชาชน

2. ผฟองคดไมปฏบตตำมเงอนไขในกำรฟองคดปกครอง

2.1 ผฟองคดไดฟองคดเมอพนระยะเวลาการฟองคดแลว สาเหตเกดจากผฟองคด

ไมไดฟองภายในระยะเวลาตามทกฎหมายก าหนดไว

2.2 ผฟองคดไมใชผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากการกระท านน แมวาจะม

การการะท าของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาททอาจจะไมชอบดวยกฎหมาย แตผฟองคด

ไมใชผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจาการกระท านน

2.3 ผฟองคดยงมไดด าเนนการตามขนตอนหรอวธการส าหรบแกไขความเดอดรอน

หรอความเสยหายตามทกฎหมายก าหนดกอการฟองคด ในการฟองคดปกครองนนกฎหมายก าหนด

ขนตอนหรอวธการแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายในเรองนนๆไว เชน ใหอทธรณหรอโยแยง

ค าสงทางปกครองกอน ผฟองคดจะตองอทธรณหรอปฏบตตามขนตอนทกฎหมายก าหนดไว

เสยกอนจงจะมสทธฟองคดตอศาลปกครอง แตผฟองคดจ านวนมากจะมาฟองคดตอศาลปกครอง

โดยทราบวาตองอทธรณหรอโตแยงค าสงนนกอน

2.4 ผฟองคดระบค าขอเพอแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายทไมอยในอ านาจของ

ศาลปกครอง เชน ระบแตเพยงวาขอใหศาลปกครองใหความเปนธรรม ศาลจะตองมหนงสอกลบไป

สอบถามผฟองคดอกครงหนงวามความประสงคจะใหศาลสงหรอแกไขความเดอดรอนเสยหายของ

ผฟองคดอยางไร หากผฟองคดมไดแจงความประสงคกลบมายงศาลใหทราบ ศาลกไมรบคด

ไวพจารณา หรอค าขอทใหศาลออกบงคบเปนเรองทศาลปกครองไมมอ านาจสงไดตามทกฎหมาย

ก าหนด เชน ขอใหศาลประสางานกบกรมทดนเพอออกโฉนด ศาลกอาจไมรบคดไวพจารณา

เปนตน

นอกจากนน ศาลปกครองไดมค าสงไมรบค าฟองไวเพราะเหตอนๆ เชน ค าฟองใช

ถอยค าไมสขภาพ ขอใหศาลสงในเรองทไมอยในอ านาจของศาล ไมช าระคาธรรมเนยมศาลในกรณ

46 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ทฟองคด เ ก ยวกบละเมด ความรบผดอยางอน หรอสญญาทางปกครอง และผ ฟองคด

ไมยอมด าเนนการแกไขค าฟองหรอช าระคาธรรมเนยมศาลภายในก าหนดเวลาทศาลสง หรอเปนคด

ทฟองซอนและคดทฟองซ า เปนตน

จากขอมลขางตนสอดคลองกบการสมภาษณ เกยวกบขอมลขางตนวาคดทศาลสงไม

รบค าฟองเพราะคดเหลาน นไมอยในอ านาจหนาทของศาลปกครองหรอปฏบตตามเงอนไข

การฟองคดไมถกตองในหลายๆ เรอง นนเปนเรองทกฎหมายไดก าหนดเงอนไขบงคบเอาไว เชน

เรองคดขาดอายความ การตองการแกไขเยยวยากอนฟองคด การทตองเปนผเสยหาย คดฟองซอน

และคดฟองซ า

จากขอมลตางๆ ทไดกลาวมา จะพบวาสาเหตของปญหาทศาลปกครองไมรบค าฟอง

คดปกครองไวพจารณา สวนหนงนาจะมาจากหลกเกณฑเกยวกบอ านาจหนาทของศาลปกครองและ

เงอนไขในการฟองคดปกครองเปนเรองทเขาใจยากเพราะเปนเรองของกฎหมาย รวมทงการเผยแพร

ประชาสมพนธความรเกยวกบศาลปกครอง กยงขาดทรพยากรตางๆ ทจ าเปนแมวาจะไดมการทมเท

เอาใจใสอยางมากแลวกตาม

ผศกษาจงแบงหมวดหมของสาเหตทศาลปกครองไมรบค าฟองไวพจารณาวาเกดจาก

ปจจยใดบาง ซงสามารถสรปขอมลเอกสารทเกยวของตางๆ และการสมภาษณบคลากรภายใน

ส านกงานศาลปกครองกลาง ไดดงน

1. ส ำนกงำนศำลปกครองกลำงไดรบกำรจดสรรดำนงบประมำณในกำรพฒนำ

บคลำกรและกำรสรำงควำมรควำมเขำใจดำนกฎหมำยปกครองใหแกประชำชนเปนจ ำนวนนอย

ส านกงานศาลปกครองเปนหนวยงานธรการของศาลปกครองตามรฐธรรมนญ

ทจะตองอ านวยการสนบสนนสงเสรมการท างานของศาลปกครอง รฐสภาไดผานรา ง

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองเมอเดอนตลาคม พ.ศ.2542 สงผลให

เกดสถานะภาพของความเปนส านกงานศาลปกครองขนมาในฐานะสวนราชการทเปนนตบคคล

ศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองจะตองด าเนนภารกจในดานตางๆ อยาง

มากมายทงการพฒนาตลาการและบคลากร และการเผยแพรประชาสมพนธเพอสรางความร

ความเขาใจดานกฎหมายปกครองใหแกประชาชน หนวยงานของรฐและเจาหนาทรฐดรบทราบ

แตส านกงานศาลปกครองไดรบจดสรรงบประมาณนอยมาก โดยเมอเปรยบเทยบงบประมาณทม

47 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

การจดสรรใหหนวยงานอนในกระบวนการยตธรรมทมลกษณะงานคลายคลงกนในปงบประมาณ

พ.ศ.2554 ซงส านกงานศาลปกครองไดรบจดสรรเพยง 1,330.90 ลานบาท ปงบประมาณ พ.ศ.2555

ไดรบจดสรรเพยง 1,466.80 ลานบาท และปงบประมาณ พ.ศ.2556 ไดรบจดสรรเพยง 1,794.60 ลาน

บาท จงเปนอสรรคทส าคญอยางยงตอการด าเนนงานใหบรรลเปาหมายตามยทธศาสตรของ

การด าเนนงานและประโยชนอยางแทจรงตอประชาชน ฉะนนจงอาจกลาวไดวาคงเปนไปไมไดท

จะหวงสมฤทธผลใหเกดขนจากการพฒนาและการประชาสมพนธดวยงบประมาณจ านวนทนอย

จากทไดค าสมภาษณในเรองของการขาดงบประมาณไววา เปนสงจ าเปนตอ

การประชาสมพนธและของการขาดงบประมาณไววาเปนสงจ าเปนตอการประชาสมพนธและ

สรางสรรคสอทจะใชในการประชาสมพนธ เชน การขาดงบประมาณทจะจดซอพนทโฆษณาทาง

หนาหนงสอพมพหรอจดท าหนงสอเพอใชในการเผยแพร นอกจากนนส านกงานศาลปกครองยง

ไมไดจดสรรงบประมาณไปสศาลปกครองในภมภาคดวย ท าใหการประชาสมพนธไมสามารถ

ด าเนนการอยางตอเนองและไมครอบคลมทกกลมเปาหมายไดอยางทวถง

ภำพท 725 งบประมำณของส ำนกงำนศำลปกครองทไดเปรยบเทยบกบหนวยงำนอนท

มลกษณะภำรกจคลำยคลงกนในปงบประมำณ พ.ศ.2554-2556

25 ส านกงบประมาณ:ส านกนายกรฐมนตร.เอกสารงบประมาณ.[ออนไลน].เขาไดจาก http://www.bb.go.th

0.00 2,000.00 4,000.00 6,000.00 8,000.00

10,000.00 12,000.00 14,000.00 16,000.00 18,000.00 20,000.00

สนง.ศาลปกครอง

สนง.ศาลยตธรรม

สนง.อยการสงสด

สนง.ศาลรฐธรรมนญ

กระทรวงยตธรรม

ป พ.ศ 2554 1,330.90 12,908.40 6,454.90 208.9 16,823.70

ป พ.ศ. 2555 1,466.80 13,533.40 6,585.20 168.4 17,946.40

ป พ.ศ.2556 1,794.60 14,473.80 7,118.70 177 19,407.60

งบปร

ะมาณ

(ลาน

บาท)

48 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

2. กำรขำดแคลนดำนบคลำกร

การขาดแคลนบคลากรของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองสามารถแบงไดเปน 2 กลม

1. บคลากรดานกฎหมายมหาชนและกฎหมายปกครองโดยเฉพาะตลาการ

ศาลปกครองถอเปนหวใจส าคญตอการด าเนนกระบวนการยตธรรมทางปกครองแตโดยท

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.2542 ก าหนดคณสมบตผด ารง

ต าแหนงตลาการศาลปกครองไวอยางเขมงวดท าใหมจ านวนผมคณสมบตครบถวนคอนขางนอยอก

ทงยงขาดบคลากรทมความรความช านาญทางกฎหมายปกครอง ความเขาใจในระบบการบรหาร

รฐกจและความเขาใจในความส าคญของการรกษาดลยภาพระหวางประโยชนของเอกชนกบ

ประโยชนสาธารณะ หากคดเลอกผไมมคณสมบตขางตนมาเปนตลาการจะกอใหเกดผลกระทบ

ทส าคญตอความยตธรรมทางปกครองและการรกษาดลยภาพของสงคมดงกลาว จงเปนการยากทจะ

สรรหาบคคล เขามาเปนตลาการศาลปกครองไดมากเพยงพอทจะปฏบตภารกจใหส าเรจลลวงได

อยางรวดเรวสมดงความคาดหวงของประชาชน ดงเหนจากแผนภมกรอบอตราก าลงตลาการ

ศาลปกครอง ดงน

ภำพท 826 แผนภมกรอบอตรำก ำลงตลำกำรศำลปกครอง

26

ส านกบรหารทรพยากรมนษย ศาลปกครองกลาง วนท 1 ก.พ. 2556

66%

34%

กรอบอตราก าลง

คนครอง

49 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ตำรำงท 1 กรอบอตรำของตลำกำรศำลปกครอง

ท

ศำลปกครองชนตน

กรอบอตรำก ำลง คนครอง อตรำ ก ำลงวำง อธบด รองอธบด ตลำกำรหวหนำคณะฯ ตลำกำรฯ รวม อธบด รองอธบด ตลำกำรหวหนำคณะฯ ตลำกำรฯ รวม

1 ศาลปกครองกลาง 1 4 26 78 109 1 3 20 40 64 45 2 ประจ าศาลปกครองสงสด - - 52 49 101 - - 18 7 25 76 3 ศาลปกครองระยอง 1 1 3 9 14 1 1 2 6 10 4 4 ศาลปกครองนครราชสมา 1 1 3 9 14 1 1 3 9 14 0 5 ศาลปกครองเชยงใหม 1 2 3 9 15 1 1 3 9 14 1 6 ศาลปกครองพษณโลก 1 1 2 6 10 1 1 2 6 10 0 7 ศาลปกครองขอนแกน 1 2 3 9 15 1 1 3 9 14 1 8 ศาลปกครองอดรธาน 1 1 3 9 14 1 1 2 6 10 4 9 ศาลปกครองอบลราชธาน 1 1 3 9 14 1 1 2 6 10 4

10 ศาลปกครองสงขลา 1 1 2 6 10 1 1 2 6 10 0 11 ศาลปกครองนครศรธรรมราช 1 1 2 6 10 1 1 2 6 10 0 12 ศาลปกครองสพรรณบร 1 1 2 6 10 - - - - - 10 13 ศาลปกครองเพชรบร 1 1 2 6 10 - - - - - 10 14 ศาลปกครองนครสวรรค 1 1 2 6 10 - - - - - 10 15 ศาลปกครองภเกต 1 1 2 6 10 - - - - - 10 16 ศาลปกครองยะลา 1 1 2 6 10 - - - - - 10

รวมทงสน 15 20 112 229 376 10 12 59 110 191 185

50 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

2. บคคลทมสวนสนบสนนกำรด ำเนนงำนของส ำนกงำนศำลปกครอง

การด าเนนงานของส านกงานศาลปกครองในปจจบนมอตราก าลงทางดานบคลากรไม

เตมกรอบอตราก าลงทตองการ ซงมอตราก าลงทตองการ ซงมอตราทไดรบการบรรจเปนขาราชการ

ส านกงานศาลปกครอง เพยง 1,885 คน ในขณะทกรอบอตราก าลงของขาราชการส านกงาน

ศาลปกครองทตองการมทงสน 3,393 คน สวนทเหลอกจะเปนพนกงานศาลปกครอง ลกจางประจ า

และลกจางชวคราวทรบบรรจเขามาเพอชวยเหลอและสนบสนนการด าเนนงานของศาลปกครอง

และส านกงานศาลปกครองใหสามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดทน

ตอเหตการณ

ภำพท 927 แผนภมอตรำก ำลงดำนบคลำกรของส ำนกงำนศำลปกครอง

นอกจากน นหนวยงานทมความส าคญมากทสดในการด าเนนงานเพอใหความร

ความเขาใจเชงลกในเรองของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองแกประชาชนกคอ

กองประชาสมพนธ ซงเปนหนวยงานทมหนาทโดยตรงในการเผยแพรประชาสมพนธเกยวกบเรอง

ศาลปกครอง

27

ส านกบรหารทรพยากรมนษย ศาลปกครองกลาง วนท 1 ก.พ. 2556

ขาราชการ พนกงานศาลปกครอง ลกจางประจ า ลกจางชวคราว

อตราก าลงทบรรจ 1,885 609 22 97

กรอบอตราก าลงทตองการ 3,393 1,153 22 0

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

คน

51 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

3. กำรจดโครงสรำงองคกรของศำลปกครองยงไมสมบรณ โดยทศำลปกครองใน

ภมภำคยงเปดไมครบถวน

พระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ ไดก าหนดใหจดตงศาลปกครองในภมภาค

เพออ านวยความสะดวกแกประชาชนในการฟองคดปกครอง โดยไมจ าเปนตองเดนทางเขามาฟอง

คดทศาลปกครองในกรงเทพฯ ซงเปนความพยายามทจะลดภาระของประชาชน จงก าหนดใหม

ศาลปกครองในภมภาคในวาระเรมแรกจ านวน 16 ศาล ไดแก

1. ศาลปกครองขอนแกนต งอย ในจงหวดขอนแกนโดยมเขตตลอดทอง ท

จงหวดกาฬสนธ จงหวดขอนแกนและจงหวดมหาสารคาม

2. ศาลปกครองชมพรตงอยในจงหวดชมพรโดยมเขตตลอดทองทจงหวดชมพร

จงหวดประจวบครขนธ จงหวดเพชรบรและจงหวดระนอง

3. ศาลปกครองเ ชยงใหมต งอย ในจงหวดเ ชยงใหมโดยม เขตตลอดทอง ท

จงหวดเชยงราย จงหวดเชยงใหม จงหวดแมฮองสอน จงหวดลาปางและจงหวดล าพน

4. ศาลปกครองนครราชสมาตงอยในจงหวดนครราชสมาโดยมเขตตลอดทองท

จงหวดชยภมและจงหวดนครราชสมา

5. ศาลปกครองนครศรธรรมราชตงอยในจงหวดนครศรธรรมราชโดยมเขตตลอด

ทองทจงหวดกระบ จงหวดนครศรธรรมราช จงหวดพงงา จงหวดภเกตและจงหวดสราษฎรธาน

6. ศาลปกครองบรรมยตงอยในจงหวดบรรมยโดยมเขตตลอดทองทจงหวดบรรมย

และจงหวดสรนทร

7. ศาลปกครองพษณโลกต งอยในจงหวดพษณโลกโดยม เขตตลอดทอง ท

จงหวดกาแพงเพชร จงหวดตาก จงหวดนครสวรรค จงหวดพจตร จงหวดพษณโลกจงหวด

เพชรบรณและจงหวดสโขทย

8. ศาลปกครองแพรตงอยในจงหวดแพรโดยมเขตตลอดทองทจงหวดนานจงหวด

พะเยา จงหวดแพรและจงหวดอตรดตถ

9. ศาลปกครองยะลาตงอยในจงหวดยะลาโดยมเขตตลอดทองทจงหวดนราธวาส

จงหวดปตตานและจงหวดยะลา

52 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

10. ศาลปกครองระยองตงอยในจงหวดระยองโดยมเขตตลอดทองทจงหวดจนทบร

จงหวดฉะเชงเทรา จงหวดชลบร จงหวดตราด จงหวดปราจนบร จงหวดระยองและจงหวดสระแกว

11. ศาลปกครองลพบรตงอยในจงหวดลพบรโดยมเขตตลอดทองทจงหวดนครนายก

จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดลพบร จงหวดสระบร จงหวดสงหบรและจงหวดอางทอง

12. ศาลปกครองสกลนครต งอยในจงหวดสกลนครโดยม เขตตลอดทอง ท

จงหวดนครพนม จงหวดมกดาหารและจงหวดสกลนคร

13. ศาลปกครองสงขลาตงอยในจงหวดสงขลาโดยมเขตตลอดทองทจงหวดตรง

จงหวดพทลง จงหวดสงขลาและจงหวดสตล

14. ศาลปกครองสพรรณบรตงอยในจงหวดสพรรณบรโดยมเขตตลอดทองทจงหวด

กาญจนบร จงหวดชยนาท จงหวดสพรรณบรและจงหวดอทยธาน

15. ศาลปกครองอดรธานตงอยในจงหวดอดรธานโดยมเขตตลอดทองทจงหวดเลย

จงหวดหนองคาย จงหวดหนองบวลาภ และจงหวดอดรธาน

16. ศาลปกครองอบลราชธานตงอยในจงหวดอบลราชธานโดยมเขตตลอดทองท

จงหวดยโสธร จงหวดรอยเอด จงหวดศรสะเกษ จงหวดอบลราชธานและจงหวดอ านาจเจรญ

จากการด าเนนงานในปจจบน (พ.ศ. 2556) ศาลปกครองในภมภาคทเปดท าการแลว

มเขตอ านาจในจงหวดใดทอยใกลเคยงกบศาลปกครองนนเพมเตมไดตามทสมควร ปจจบนม

จ านวน 9 แหง คอ ศาลปกครองเชยงใหม ศาลปกครองสงขลา ศาลปกครองนครราชสมา

ศาลปกครองขอนแกน ศาลปกครองพษณโลก ศาลปกครองระยอง ศาลปกครองนครศรธรรมราช

ศาลปกครองอดรธาน และศาลปกอบลราชธานดงในแผนทดงน

53 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภาพท 10: แผนทแสดงขอบเขตอ านาจหนาทศาลปกครอง

54 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ผศกษาขอสรปสาเหตทไมสามารถด าเนนการเปดศาลปกครองในภมภาคไดครบถวน

ตามทกฎหมายก าหนดไดในขณะน ซงจากการใหสมภาษณมความคดเหนทสอดคลองกน สรปได

วาเกดจากปญหาดานการสรรหาก าลงทงในดานตลาการศาลปกครองและเจาหนาทของส านกงาน

ศาลปกครอง ซงมรายละเอยดดงน

1. ปญหาจดหาสถานท เกดจากความยากล าบากในการหาพนทขนาดใหญส าหรบ

การกอสรางอาคารศาลปกครอง เพราะพนทสวนใหญในภมภาคมสวนราชการตางๆ จบจองไวใช

ประโยชนอยแลว

2. ปญหาการสรรหาก าลงคนโดยเหตทศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองได

วางมาตรฐานส าหรบบคคลทจะเขามาด ารงต าแหนงตลาการศาลปกครองและเจาหนาทส านกงาน

ศาลปกครองไวคอนขางสงมาก ฉะนนการสรรหาบคคลทผานมาจงมกจะไดบคคลทผานเกณฑ

มาตรฐานจ านวนทไมมา (รายงานการปฏบตงานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง,2547)

ปญหาเหลานจงท าใหการเปดท าการศาลปกครองในภมภาคไมอาจด าเนนการเปด

ท าการไดโดยครบถวนตามทกฎหมายก าหนดซงสงผลใหเขาถงศาลปกครองของประชาชนใน

ภมภาคมขอจ ากด ผฟองคดบางสวนทอยหางไกลจากศาลปกครองในภมภาคทไดเปดท าการไปแลว

จ านวน 9 ศาล มกจะสงค าฟองคดทางไปรษณยจงท าใหเกดปญหาในเรองของค าฟองทไมถกตอง

ตามเงอนไขในการฟองคด แมวาปจจบนจะมศาลปกครองกระจายอยในพนททกภาคทวประเทศ

แลวแตกยงมจ านวนนอยและไมสะดวกแกประชาชน

4. ประชำชนยงขำดควำมรเกยวกบอ ำนำจหนำทของศำลปกครองในเชงลก

อนเนองมำจำกศำลปกครองเปนองคกรทจดตงขนใหม

ศาลปกครองไดจดตงขนในป พ.ศ. 2542 ตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ.2540 ไดก าหนดไว โดยไดมการออกพระราชบญญตจดต งศาลปกครองและวธพจารณา

คดปกครอง พ.ศ.2542 และไดเปดท าการศาลปกครองสงสดและศาลปกครองกลางเปนครงแรก

นบตงแตวนท 9 มนาคม พ.ศ. 2544 เปนตนมา

ความเปนมาสถาบนใหมของศาลปกครองและส านกศาลปกครองท าใหหนวยงานยง

ขาดความพรอมในเรองก าลงคน ทงในสวนของตลาการและเจาหนาทดานธรการโดยการขาด

ความพรอมในเรองของจ านวนบคคลากรและประสทธภาพในการปฏบต รวมทงขาดงบประมาณ

55 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ซงเปนสาเหตสวนหนงทท าใหประชาชนยงไมไดรบความรเกยวกบอ านาจหนาท ในเชงลกของ

ศาลปกครองทดพอ แมประชาชนสวนใหญจะรวามการจดตงศาลปกครองขนแลวในประเทศไทย

กตาม เชน ประชาชนไมอาจจ าแนกไดชดเจนวากรณไหนตองฟองคดตอศาลยตธรรม หรอฟองคด

ตอศาลปกครอง เปนตน

จากขอมลในขางตนสอดคลองกบการใหสมภาษณเกยวกบเรองดงกลาววา “ค าสงของ

ทศาลปกครองไมรบค าฟองไวพจารณานน คงเปนทยอมรบไดวาจะตองมอยมากในระยะแรกท

ศาลปกครองเปดท าการ เพราะถอไดวาเปนองคกรทไดจดตงขนใหมหมดทกอยาง ไมวาจะเปนใน

เรองของสถานท บคลากร อปกรณตาง ๆ จะตองด าเนนการจดหาใหมหมด เรยกวา ใหมถอดดามก

วาได”

5. สวนรำชกำรขำดควำมรเกยวกบศำลปกครองและคดปกครองทแทจรง

ปญหาดงกลาวเปนเรองทมผลมาจากความเปนสถาบนใหมของศาลปกครอง รวมทง

ความรทางดานกฎหมายปกครองกยงไมแพรกระจายอยางทวถง ท าใหสวนราชการยงไมมความร

ทแทจรงเกยวกบศาลปกครอง คดปกครองและการปฏบตราชการทางปกครอง เชน การออกกฎ

ออกค าสง หรการกระท าทางปกครอง

6. กำรขำดควำมรวมมอในกำรเผยแพรจำกเครอขำยของหนวยงำนรำชกำร

ตำง ๆ อยำงเตมท

เครอขายในหนวยงานราชการตาง ๆ ไดแก สภาทนายความ ผตรวจการแผนดนของ

รฐสภา องคกรอสระตาง ๆ เปนตน หนวยงานเหลานหากมการตดตอประสานงานกนอยางใกลชด

จะสามารถชวยเหลอการท างานไดเปนอยางด โดยเฉพาะในเรองของการน าความรในเรองของ

กฎหมายปกครองออกเผยแพรไปสประชาชนไดอยางมประสทธผลและมประสทธภาพ เพราะ

เครอขายดงกลาวมกระจายอยทกพนททวประเทศ เชน กระทรวงมหาดไทยกจะมทวาการอ าเภอ

กระจายอยทกอ าเภอของประเทศไทย ซงอาจจะท าหนาทในการเผยแพรความรของกฎหมาย

ปกครองใหกบประชาชนได ดงนนการทประชาชนยงขาดความรความเขาใจเกยวกบวธการและ

เงอนไขการฟองคดปกครองนนสวนหนงนาจะมาจากการขาดความรวมมอและประสานงานกน

อยางจรงจงระหวางส านกงานศาลปกครองกบหนวยงานเครอขายเหลานกได

56 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

7. กำรฟองคดปกครองท ำไดงำย ไมเสยคำธรรมเนยม (ยกเวนคดทฟองใหชดใช

เงนหรอสงมอบทรพยสน) และไมจ ำเปนตองมทนำยควำมยงสงผลใหมคดทศำลไมรบค ำฟอง

ไวพจำรณำจ ำนวนมำก

กฎหมายไดก าหนดใหการยนฟองคดปกครองสามารถกระท าไดโดยงาย ทงยนดวย

ตวเองและทางไปรษณย โดยไมมแบบและไมตองเสยคาธรรมเนยมศาล (ยกเวนคดทฟองใหชดใช

เงนหรอสงมอบทรพยสน) ดงนนกฎหมายจงไมบงคบใหประชาชนผฟองคดตองมผรทางกฎหมาย

หรอทนายความมาด าเนนการให การฟองโดยไมเปนไปตามวธการและเงอนไขทกฎหมายก าหนด

จงมจ านวนมาก ซงจากทไดใหค าสมภาษณในเรองนไววา

“การทกฎหมายไมบงคบใหผฟองคดปกครองตองมผ รทางกฎหมายหรอทนายความ

มาด าเนนการให ท าใหประชาชนผมาฟองดดซงสวนใหญไมมความรความเขาใจเกยวกบเงอนไข

และวธการฟองคด กระท าผดเงอนไขและผดวธการจ านวนมาก ทงๆ ทบางคดเปนคดทอยในอ านาจ

ศาลปกครองและศาลสามารถบงคบคดใหได นนศาลปกครองสามารถชวยไดในระดบหนง แตตอง

ใชเวลาในการไปไตสวนเพอใหทราบเจตนาของผฟองคด ซงตองใชเวลาในการด าเนนการเพมมาก

ขนในแตละคด”

จากการวเคราะหขอมล ของการศกษาท งจากเอกสารทเกยวของตาง ๆ และผล

การสมภาษณบคลากรภายในส านกงานศาลปกครองกลาง ผศกษาจงขอสรปและมความเหนวา การ

ทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณาของศาลปกครองกลางนบตงแตการจดตง

ศาลปกครองขนจนถงปจจบน เกดจากปญหาในความไมพรอมของขอตวศาลปกครองเอง เนองจาก

เปนองคกรทจดตงขนใหมตามบทบญญต ของรฐธรรมนญฉบบปจจบน และศาลกเปนทรจกของ

ประชาชน การตนตวในการฟองคดปกครองของประชาชนกเพมมากขน เพราะทผานมาสงคมไทย

ยงไมมศาลปกครอง และโดยสวนใหญประชาชนยงขาดความรในเรองอ านาจหนาทของ

ศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองและเมอประกอบการวธการยนฟองคดท งายได

สงผลใหประชาชนฟองเกนขอบเขตอ านาจของศาลหรอฟองผดเงอนไข จนมผลท าใหศาลมค าสง

ไมรบค าฟองไวพจารณา

นอกจากนน การเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ ของศาลปกครองกยงไมสมบรณ

ครบถวน ไมวาจะเปนการจดโครงสรางขององคกรเกยวกบการเปดศาลปกครองในภมภาคใหครบ

57 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ตามทกฎหมายก าหนดไว คอ 16 ศาล ซงในปจจบนสามารถเปดท าการไดเพยง 9 ศาล และทส าคญก

คอ ศาลปกครองยงขาดทรพยากรทจ าเปนตอการพฒนาระบบการปฏบตงาน ซงไดแก บคลากรทม

สวนส าคญในการด าเนนงานใหศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองสามารถปฏบตภารกจ

ตามเปาหมายใหบรรลวตถประสงค นนกคอ การตรวจสอบการใชอ านาจของหนวยงานภาครฐ

มใหละเมดสทธของประชาชนและคมครองผลประโยชนของสวนรวมใหเกดความเทาเทยมกน

และทส าคญไมยงหยอนไปกวากนกคอ งบประมาณทมความจ าเปนตอการพฒนาบคลากรและ

การเผยแพรประชาสมพนธเพอสรางความรความเขาใจดานศาลปกครองและกฎหมายปกครอง

ไดแกประชาชนไดรบทราบ โดยทส านกงานศาลปกครองไดรบการจดสรรงบประมาณเปนจ านวน

ทนอยมากเมอเปรยบเทยบกบหนวยงานอนทมภารกจคลายคลงกน ดงนนการขาดซงทรพยากรท

จ าเปนในการบรหารจดการองคกรจะสงผลใหการด าเนนงานไมอาจบรรลผลตามเปาหมายของ

องคกรและไมเกดประโยชนตอประชาชนอยางแทจรงได

ขอเสนอแนะแนวทำงในกำรแกไขปญหำจำกกำรทศำลปกครองไมรบ

ค ำฟองคดปกครองไวพจำรณำ

ส าหรบแนวทางในการแกไขปญหาทเกดจากการทศาลปกครองไมรบค าฟองคด

ปกครองไวพจารณาอนเนองมาจากคดเหลานนไมเขาหลกเกณฑในเรองอ านาจหนาทของ

ศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองนน ผศกษาขอสรปแนวทางในการแกไขปญหา

จากการรวบรวมขอมลจากเอกสารและจากการสมภาษณบคลากรภายในส านกงานศาลปกครอง

กลาง ซงมความคดเหนทสอดคลองกน ไดผลสรปดงน

1. จดท าคมอการฟองคดปกครอง ซงในปจจบนศาลปกครองไดจดท าเอกสาร

เกยวกบวธการยนฟองคดใหแกประชาชนไดรบทราบอยแลว แตไมไดลงรายละเอยดในเชงลก

ดงนนควรจดท าคมอการฟองคดทลงรายละเอยดตาง ๆ เกยวกบเงอนไขในการฟองคดปกครองตางๆ

เชน ความสามารถของบคคล รวมทงลกษณะความแตกตางระหวางคดปกครองกบคดแพง

2. เนอหาเกยวกบขอกฎหมายทจะน ามาเผยแพรประชาสมพนธ ซงมความยาก

เกนกวาทประชาชนระดบชาวบานทวไปจะคนควาท าความเขาใจได ควรจะท าการเผยแพรเนอหา

เกยวกบอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองดวยภาษาทงาย

58 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

พรอมมตวอยางประกอบใหเขาใจงาย เนนรปแบบการเผยแพรทนาสนใจ และประชาชนสามารถ

เขาถงไดงาย

3. จดหาและสรางแหลงขอมลส าหรบใหประชาชนคนควาหาค าตอบเกยวกบขอ

สงสยในเรองของศาลปกครองและการฟองคดปกครองไดตลอดเวลาและครอบคลมพนทไดอยาง

ทวถงทงนเพราะประชาชนมกไมคอยสนใจเรองของศาลปกครองในเชงลก ดงนนการเผยแพร

ประชาสมพนธโดยทวไปจงมกไดรบความสนใจจากประชาชนในระดบหนงเทานน แตเมอ

ประชาชนมคดทจะน ามาฟองศาลเมอไหร เมอนนประชาชนจงเกดความสนใจทจะคนควาหาขอมล

และท าความเขาใจเกยวกบเงอนไขในการฟองคดปกครองในเชงลกทนท ดงนนศาลปกครองและ

ส านกงานศาลปกครองจงควรตอบสนองความตองการของประชาชนในเรองดงกลาว โดยจดเตรยม

แหลงขอมลทพรอมจะใหบรการแกประชาชนในการคนควาหาขอมลในเรองของศาลปกครอง

ในเชงลกไดทนท

4. ด าเนนการเปดศาลปกครองในภมภาคใหครบถวนตามพระราชบญญตจดต ง

ศาลปกครองฯ เพอเปนการอ านวยความสะดวกใหแกผฟองคดและท าใหผฟองคดสามารถเดนทาง

มาพบเจาหนาทในการปรกษาเรองคดไดสะดวกขนและเสยคาใชจายไมมาก นอกจากนนการมาฟอง

คดดวยตนเองกจะมเจาหนาทของศาลคอยดแลความถกตองให ท าใหค าฟองมโอกาสทจะครบถวน

สมบรณมากขน

5. สรางเครอขายประชาสมพนธในกลมบคคลตาง ๆ ทเปนกลมเปาหมายของ

ศาลปกครอง เชน กลมผน าชมชน กลมคร/อาจารย นกเรยน/นกศกษา ขาราชการ/เจาหนาทของรฐ

โดยจดอบรมความรเกยวกบศาลปกครอง พรอมกบแจกสอประชาสมพนธส าเรจรปเปน Package

เพอใหน าไปใชในการเผยแพรประชาสมพนธตอไปยงกลมประชาชน

6. ด าเนนการประชาสมพนธผานสอประเภทโทรทศนเพราะจะเขาถงกลมเปาหมาย

ไดมากทสด และใชชวงเวลาทมผรบชมมาก เพราะสอประเภทนมทงภาพและเสยงใหผชมสามารถ

จดจ าไดดกวา สอประเภทอน ๆ แตอาจจะเสยคาใชจายสงมาก ดงน น ขอมลขาวสารทจะ

ประชาสมพนธจะตองสน กระชบ มสงกระตนความสนใจแตตองเนนความเขาใจและจดจ าได

59 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

7. เปดคอลมนประจ าในหนงสอพมพรายวน/รายสปดาห เพอเผยแพรความรเกยวกบ

คดปกครองทมการพพากษาถงทสดแลว ในลกษณะของการวเคราะหคดและสอดแทรกความร

เกยวกบคดปกครอง

8. ท าสารคดเ กยวกบคดปกครองทไดด าเนนการพพากษาเสรจเรยบรอยแลว

เพอน าไปเผยแพรทางทวในลกษณะคดเดด ทสามารถดงดดความสนใจของประชาชน โดยมการ

อธบายเสรมใหเกดความเขาใจเกยวกบคดดงกลาวดวย

9. ใชประโยชนจากเครอขายของหนวยงานราชการทางดานกฎหมายและองคกร

อสระตามรฐธรรมนญตาง ๆ รวมทงมหาวทยาลยเพอการเผยแพรความรเกยวกบศาลปกครองและ

การฟองคดปกครอง ออกสประชาชน รวมทงการประสานขอความชวยเหลอหรอพงพาการใช

ทรพยากรรวมกน เพอน าความรออกสประชาชนระหวางส านกงานศาลปกครองกบหนวยงาน

ดานกฎหมาย

60 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บทท 5

ผลสรปและขอเนอแนะ

สรปผลกำรศกษำ

ผลการศกษาเรองการรบฟองคดปกครองของศาลปกครอง ท าใหผศกษาทราบถงความ

เปนมาของการจดตงศาลปกครองขนในประเทศไทย และปญหาของการน าคดปกครองเขาส

การฟองรองของศาลปกครอง ทงๆ ทคดเหลานนไมเขาหลกเกณฑในเรองอ านาจหนาทของ

ศาลปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครอง ซงผศกษาไดน ามาสรปและมขอเสนอแนะ

ดงตอไปน

จากความเปนมาของศาลปกครอง จะเหนไดวาศาลปกครองเปนองคกรทจดตงขนใหม

ตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ .ศ. 2540 โดยไดมการเปดท าการ

ศาลปกครองอยางเปนทางการ เมอวนท 9 มนาคม 2544 สงผลท าใหประชาชนมความคาดหวงวา

ศาลปกครองจะสามารถแกไขความเดอดรอนหรอความเสยหายทเกดขนใหแกตนเองได ไมวากรณ

ใดๆ รวมทงประชาชนยงมความรเกยวกบศาลปกครองและกฎหมายปกครองไมมากนก การยนฟอง

ตอศาลปกครองกสามารถกระท าไดงาย โดยค าฟองทยนตอศาลปกครองไมไดมการก าหนดรปแบบ

ไวและไมจ าเปนตองมทนายความ อกทงผฟองคดสามารถยนฟองดดวยตนเองตอศาลหรอจดสง

ค าฟองทางไปรษณยลงทะเบยนได จงสงผลใหมการน าคดตางๆ มายนฟองตอศาลปกครองเปน

จ านวนมาก โดยค าฟองทน ามายนตอศาลปกครอง กฎหมายก าหนดใหศาลมอ านาจหนาทใน

การพจารณาพพากษาเฉพาะคดปกครองเทานน และผฟองคดจะตองด าเนนการตามเงอนไข

ทก าหนดไวในการฟองคดดวย ดงนนจงท าใหมการฟองเปนจ านวนมากทศาลปกครองไมอาจรบไว

พจารณาได อนเนองมาจากไมเขาลกษณะของคดทอยในอ านาจทศาลปกครองและไมไดด าเนน

การตามเงอนไขในการฟองคดปกครอง

จากเหตผลดงกลาว ท าใหค าฟองทยนมายงศาลปกครองไมถกตองตามหลกเกณฑและ

เงอนไขตามทกฎหมายก าหนด ซงจากปรมาณคดทศาลปกครองกลางไดพจารณาแลวเสรจตงแต

เปดท าการ เมอ วนท 9 มนาคม พ.ศ. 2544-31 ธนวาคม 2555 มปรมาณคดทศาลมค าสงไมรบ

ค าฟองไวพจารณาเปนจ านวนมากถง 14,547 คด หรอคดเปนรอยละ 59.33 ทงน สามารถจ าแนก

สาเหตส าคญทท าใหศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณาเปน 2 กรณ คอ

61 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1. กรณคดดงกลาวไมอยในอ านาจของศาลปกครอง ซงเกดจากคดดงกลาวไมใช

คดทางปกครอง คดทเกดขนเปนสญญาทวไป มใชสญญาทางปกครอง และคดทกฎหมายก าหนดให

อยในอ านาจของศาลแพง ศาลอาญาหรศาลอน ๆ เปนตน

2. กรณทผฟองคดไมปฏบตตามเงอนไขในการฟองคดปกครอง ซงเกดจากผฟอง

ไมใชผเสยหายในคดทฟอง ผฟองไมไดด าเนนการเพอแกไขความเดอดรอนหรอความเสยหายของ

ตนตามข นตอนและว ธการทกฎหมายก าหนดไวกอนการน าค ดมาฟองตอศาลปกครอง

คดขาดอายความ และผฟองคดไมไดระบค าขอทระบไวเปนเรองทศาลไมอาจออกค าบงคบใหได

เปนตน

ซงปญหาของการน าคดปกครองเขาสการฟองรองของศาลปกครองเปนจ านวนมาก

ทง ๆ ทคดเหลานนไมเขาหลกเกณฑในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟอง

คดปกครองนน เกดจากการทศาลปกครองเปนองคกรทจดตงขนใหมตามรฐธรรมนญ ท าให

หนวยงานยงมความพรอมในเรองของบคลากรคอนขางนอย ทงบคลากรทางดานกฎหมายและ

เจาหนาทผปฏบตงานในการสนบสนนและชวยเหลองานทางดานศาลปกครองและส านกงาน

ศาลปกครอง รวมทงจ านวนงบประมาณทไดรบการจดสรรกมไมเพยงพอตอการด าเนนภารกจ

ตามเปาหมายในดานตาง ๆ ขององคกร ทงงบประมาณทจะใชในการเผยแพรประชาสมพนธ ซงม

ความสอดคลองกบแนวคดของ วล เ ลยมส (Williams) กบแวนม เตอร และแวนฮอรน

(Van Meter &Van Horn) ทกลาวถงองคกรวาจะตองมการรวบรวมคนและทรพยากรตาง ๆ ใน

หนวยงานเพอกระตนบคลากรใหปฏบตงานตามวตถประสงคขององคกร

ส าหรบในดานการจดโครงสรางองคกรของศาลปกครองกยงไมสามารถด าเนนการได

อยางสมบรณ โดยทศาลปกครองในภมภาคยงเปดท าการไมครบทง 16 ศาล ตามทพระราชบญญต

จดตงศาลปกครองฯ ไดก าหนดไว อนเนองมาจากปญหาของการจดหาสถานทกอสรางและปญหา

ในการจดหาบคลากรทจะเขามาด ารงต าแหนงตลาการและเจาหนาทผปฏบตงาน ซงเปนไปตาม

แนวคดของ รศ.ดร.พระยอม วงศสารศร กบเอดเวรดและชารเคนสก (Edwards & Sharkansky)

ทกลาวถงโครงสรางองคกรทจะเปนกลไกในการก ากบและการแบงงานของบคลากรในองคกร

ไมใหมการด าเนนงานทซ าซอนกนหรอด าเนนงานออกนอกแนวทางทไดก าหนดไว

62 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

นอกจากนนกฎหมายยงเปนเรองยากทประชาชนทวไปจะท าความเขาใจได อกทงนก

กฎหมายทมความรความเขาใจในเรองของกฎหมายปกครองกมจ านวนไมมาก ซงสอดคลองกบ

งานวจยของจรมพร ประถมบรณ ทพบวาเจาหนาทนตกรสวนใหญมความรความเขาใจในเรองของ

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองอยในระดบขอนขางต า อกทงกฎหมายปกครองยงเปนเรอง

ทใหมอย ประกอบกบการฟองคดตอศาลปกครองสามารถท าไดโดยงาย ไมตองเสยคาธรรมเนยม

(ยกเวนคดทฟองใชชดใชเงนหรอสงมอบทรพยสน) และไมจ าเปนตองมทนายความ จงท าใหเกด

ปญหาในการทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณา

สรปผลการศกษาครงน เกดจากปญหาในตวขององคกรของศาลปกครองเอง เนองจาก

ศาลปกครองเปนองคกรทจดตงขนใหม ท าใหการด าเนนงานในทก ๆ ดานของศาลปกครองจะตอง

เรมตนจากศนย และคอยด าเนนงานในสวนภมภาค ทจะตองท าการด าเนนงานไมวาจะเปนการสราง

สถานทท าการศาลปกครองอยางครบถวน ดานการสรรหาบคลากรทจะเขามาปฏบตงานรวมทง

จะตองด าเนนการจดวางระบบในการบรหารงาน และการเผยแพรประชาสมพนธใหเจาหนาทและ

ประชาชนไดรบทราบเกยวกบกฎหมายปกครองและศาลปกครอง ซงเมอพจารณาจากการทศาล

ปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณาเกดจากปญหาของความไมพรอม ทางดานองคกรซงก

คอศาลปกครอง ท าใหการเตรยมความพรอมในดานตางๆ อาจยงไมสมบรณ โดยเฉพาะงบประมาณ

และบคลากร ซงเปนปจจยส าคญของการบรหารองคกร ทประกอบดวย บคลากร (man)

เงน (money) วสดอปกรณ (materials) และการบรหารจดการ (management) ดงนน ถาองคกรยง

ขาดซงทรพยากรทดและเหมาะสมแลว ยอมสงผลกระทบตอการด าเนนงานองคกรซงเมอพจารณา

ถงการน านโยบายไปสการปฏบตแลว จะพบวาทงงบประมาณและบคลากรเปนองคประกอบท

ส าคญของสมรรถนะองคกร ทประกอบไปดวย โครงสราง บคลากร งบประมาณ สถานทและวสด

อปกรณ ดงนน การทจะใหองคกรสามารถด าเนนนโยบายใหประสบความส าเรจไดจะตองม

โครงสรางองคกรทเหมาะสม มบคลากรทมความร ความสามารถ มงบประมาณทเพยงพอ สถานท

จะตองมความสะดวกในการตดตอ วสดอปกรณและเครองมอ เครองใชจะตองมความเพยงพอกบ

ปรมาณงานและปรมาณคน ฉะนนปญหาทเกดขนจากการทศาลปกครองไมรบฟองคดปกครอง

ไวพจารณาในครงนเปนผลมาจากการทองคกรขาดปจจยในดานตางๆทมความเกยวของกบ

63 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

สมรรถนะขององคกร “ศาลปกครอง” จนท าใหศาลปกครองเกดปญหาตอการน าความรความเขาใจ

ใหประชาชนในเขตอ านาจหนาทศาลหรอเงอนไขในการฟองคดปกครอง

ขอเสนอแนะ

1. การประสานงานหนวยงานรฐในการพฒนาขาราชการทกระดบใหเขาใจใน

เรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและการฟองคดปกครองใหมากทสด โดยอาจประสานด าเนน

การดงน

ใหทกกระทรวง กรม มหาวทยาลย จดอบรมหลกสตรการใหความร

เกยวกบคดปกครองและศาลปกครอง แกเจาหนาททกระดบตงแตเรมเขาท างาน

ใหองคกรทางดานกฎหมายตางๆ ผนวกการเผยแพรความรเกยวกบ

คดปกครองและศาลปกครองไวในการอบรมหลกสตรโครงการเผยแพรความรการกฎหมายให

แกประชาชนทกหลกสตร เปนตน 2. จดสรรงบประมาณใหเพยงพอส าหรบการปฏบตงานของศาลปกครองและ

ส านกงานศาลปกครองโดยเฉพาะงบประมาณทจะใชในการเผยแพรประชาสมพนธความรในเรอง

ของศาลปกครองและงบประมาณส าหรบการจดซอสอเพอการประชาสมพนธ เชน การจดซอพนท

โฆษณาในหนาหนงสอพมพ การจดซอชวงเวลาในการออกอากาศทางรายการโทรทศนเพอสราง

ความรความเขาใจใหแกประชาชนไดอยางตอเนอง 3. เพมจ านวนตลาการศาลปกครองศาลปกครองและเจาหนาทผปฏบตงานภายใน

ศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง 4. สนบสนน ใหค ว ามส า คญ ต อ ง านด านก า รประช าสมพนธ โ ดย ใหม

การประชาสมพนธทางสอทกรปแบบเกยวกบอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการ

ฟองคดปกครองอยางตอเนองและสม าเสมอ ซงไดแก 4.1 ก าหนดกลมเปาหมายในการเผยแพรประชาสมพนธเกยวกบเรองของศาลปกครอง

ในเชงลก โดยด าเนนการดานการวางแผนปฏบตการ การลงมอปฏบตตามแผนและการตดตาม

ประเมนผลอยางตอเนอง โดยแบงกลมเปาหมายออกเปน 3 ระดบ เพอใหการปรบใชการเผยแพร

64 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ประชาสมพนธมความแตกตางกนและสามารถวเคราะหถงประสทธภาพและประสทธผลทจะไดรบ

จากการเผยแพรในแตละระดบไดดวย ซงไดแก

การเผยแพรระดบบคคลตอบคคล

การเผยแพรระดบกลม

การเผยแพรระดบมวลชนหรอสงคม

4.2 รวมจดกจกรรมกบหนวยงานภายนอกอยางสม าเสมอ โดยเฉพาะกจกรรม

ทเ กยวของกบสาธารณชนและสงคม เชน งานก าชาด ฯลฯ เพอจดนทรรศการใหความร

จดนกกฎหมายเพอใหค าปรกษาแกประชาชน ท าใหประชาชนทมารวมงานไดรจกศาลปกครอง

มากขน

4.3 ท าการประชาสมพนธเคลอนท โดยจดเจาหนาทดานกฎหมายออกไปตามหมบาน

และชมชนตางๆ เพอใหความรเกยวกบศาลปกครอง อ านาจหนาทและเงอนไขในการฟอง

คดปกครองใหแกประชาชนระดบรากหญา

ขอเสนอแนะส ำหรบกำรวจยครงตอไป

จากผลการศกษาในครงน ท าใหทราบถงสาเหตของการทศาลปกครองไมรบค าฟอง

คดปกครองไวพจารณา ในลกษณะของขอสรปจากแนวคดเฉพาะกลมผใหขอมลส าคญ ซงเปนผทม

สวนเกยวของกบศาลปกครองเทานน ผศกษาจงมความคดเหนวาควรทจะมการศกษาเพมเตม

โดยจะเสนอแนะส าหรบการศกษาเพมเตมดงน

1. ควรน าปญหาของการทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณา ซงได

จากการศกษาวจยในครงน มาท าการศกษาโดยใชวจยเชงปรมาณ โดยใชขอสรปจากการวจย

เชงคณภาพในครงนมาก าหนดกรอบแนวคดและทดสอบสมมตฐาน

2. ควรท าการศกษาเกยวกบความรความเขาใจของประชาชนทมตอการรบรในเรอง

ของอ านาจหนาทของศาลปกครองการฟองคดปกครองและเงอนไขในการฟองคดปกครองของ

ศาลปกครองกลางและศาลปกครองในภมภาค

3. น าผลการศกษาครงนมาศกษาเพมเตมอกครง เมอการจดตงศาลปกครองชนตน

ในภมภาคไดเปดท าการครบถวนตามทก าหมาดไดก าหนดไวทง 16 แหง

65 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บทท 6

รำยงำนกำรปฏบตงำน

บทน ำ

ส านกงานศาลปกครองกลาง เปนหนวยงานหนงทสนบสนนในการด าเนนการของ

ตลาการศาลปกครองในการพจารณาพพากษาคดปกครองทเกดขนระหวางหนวยงานรฐหรอ

เจาหนาทของรฐกบเอกชน หรอระหวางหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐดวยกนเอง ซงจะ

ด าเนนการเกยวกบงานรบฟอง งานสารบบคด งานจะท าหมาย/ค าสงและประกาศตางๆ ของ

ศาลรวมทงงานธรการอนๆ ตลอดจนประสานเชอมโยงขอมลของการบรหารจดการคด ขอมล

ทางวชาการเพอประกอบการประชม สมมนาใหค าปรกษาแนะน า และตอบปญหาเกยวกบการฟอง

คดปกครอง และเผยแพรเอกสารของวชาการของศาลปกครอง

ส านกงานศาลปกครองกลางเกดแรงบนดาลใจใหกระผมในการทจะแสวงหาความร

ประสบการณในชวตการท างาน โดยเลอกทสหกจศกษาในภาคเรยนท 2 ประจ าปการศกษา 2555

ฉะนนกระผมตระหนกดวาเมอจบการศกษารฐศาสตรบณฑตแลวมงานอาจจะเปนขาราชการ

รบรฐวสาหกจ หรอแมแตเอกชน จ าเปนอยางยงในการเขาใจในเรองกระบวนการของคดปกครอง

ขอบเขตอ านาจหนาทของศาลปกครอง รวมทงเงอนไขในการฟองคดปกครอง เพราะการทเราจะใช

อ านาจตามกฎหมาย ออกค าสงหรอกระท าการอนใดโดยไมชอบดวยกฎหมาย หรออาจการละเลย

ตอหนาทตามกฎหมายหรออาจปฏบตหนาทลาชาเกนสมควรเหต หรออาจจะท าสญญาทางปกครอง

สงเหลานอาจสงผลปกระทบตอคกรณได จงอาจเปนขอพพาททางปกครอง

ดงนน สหกจในครงนมประโยชนไมใชนอย สามารถน าไปใชตอยอดกบการท างาน

ในอนาคตไดอยางด ตลอดจนมหาวทยาลย คณะเอง และส านกงานศาลปกครองไดมประโยชน

มความสมพนธระหวางองคกรไดดยงขนอกดวย

66 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

วตถประสงคกำรปฏบตงำน

1. เพอเปนการฝกตนเองใหมความพรอมกอนมการท างานจรง 2. เพอศกษาหาประสบการณการท างานกอนทจะมการปฏบตงานจรง 3. เพอเรยนรวฒนธรรมการท างานของระบบราชการ 4. เพอทดลองงานใหไดตามทตนเองถนด 5. เพอฝกใหเรารจกวางตวในระบบการท างาน กอนทจะไปท างานจรงในอนาคต

ประวต และรำยละเอยดบรษท/ส ำนกงำน

สถำนทประกอบกำร : ส านกงานศาลปกครองกลาง

ตงอย เลขท 120 หมท 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210

ส ำนกงำนศำลปกครองกลำง

ส านกงานศาลปกครองกลาง เ ปนหนวยงานทท าหนา ททาง ธรการใหกบ

ศาลปกครองกลาง ซงกลมรบฟองเปนหนวยแรกของการด าเนนคดปกครองของศาลปกครองกลาง

กลาวคอ เมอผไดรบความเดอดรอนเสยหาย หรออาจจะเดอดรอนเสยหายประสงคจะฟองคดตอ

ศาลปกครอง และไดยนค าฟองแลว กลมรบฟองมหนาทรบผดชอบในการลงทะเบยนคดใน

สารบบความรบฟองและจดส านวนคด รวมทงการตรวจค าฟองตามแบบตรวจค าฟองสงส านวนคด

ใหก ลมอ านวยการคด เพอเสนออธบดศาลปกครองกลางสง จายส านวนคดแกองคคณะ

ด าเนนกระบวนการพจารณาตอไป

อ ำนำจหนำทของส ำนกงำนศำลปกครองกลำง

1. ด าเนนการสนบสนนตลาการศาลปกครองกลางในการพจารณาพพากษาคด 2. ประสานเชอมโยงขอมลการบรหารจดการคด ขอมลทางวชาการเพอสนบสนน

การปฏบตงานของตลาการ จดท าขอมลวชาการเพอประกอบการประชมสมมนา การใหการปรกษาแนะน า และตอบขอหารอเกยวกบการฟองคดปกครอง เผยแพรค าสง/ค าพพากษา และเอกสาร ทางวชาการของศาลปกครองกลาง

67 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

3. ด าเนนการเกยวกบงานรบฟอง งานสารบบคด งาน จดท าหมายค าสงและประกาศตางๆ ของศาล รวมทงงานธรการอน

4. ด าเนนการเกยวกบการประสานการบงคบคด ศำลปกครอง

ศาลปกครองกลางเปดท าการเมอวนท 9 มนาคม 2544 โดยมเขตอ านาจในทองท

กรง เทพมหานคร จงหวดนครปฐม จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน จงหวดราชบ ร

จงหวดสมทรปราการ จงหวดสมทรสงคราม และจงหวดสมทรสาคร และในระหวางทศาลปกครอง

ในภมภาคยงมไดมเขตอ านาจในทองทใดใหศาลปกครองกลางมเขตอ านาจในทองทนนดวย

เพราะฉะนนในปจจบน ศาลปกครองกลางนอกจากมเขตอ านาจในทงทของศาลปกครองกลางแลว

ยงมเขตอ านาจในเขตอ านาจของศาลปกครองในภมภาค ดงตอไปน

ศาลปกครองชมพร (บางสวน: จงหวดประจวบครขนธ เพชรบร)

ศาลปกครองลพบร (จงหวดนครนายก พระนครศรอยธยา ลพบร สระบรสงหบร

และอางทอง)

ศาลปกครองสพรรณบร (จงหวดกาญจนบร ชยนาท สพรรณบร และอทยธาน)

สถำนะของศำลปกครอง ศาลปกครองเปนองคกรทใชอ านาจตลาการประเภทหนง

ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ไดแบงศาลออกเปน 4 ประเภท เพอแบง

หนาทหรอความเชยวชาญตามประเภทคดระหวางศาลทง 4 ประเภททใชอ านาจตลาการเชนเดยวกน

โดยมอ านาจในการพจารณาพพากษาอรรถคดใหเปนไปตามรฐธรรมนญตามกฎหมาย

และในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย โดยศาลปกครองมอ านาจหนาทเกยวกบการพจารณา

วนจฉยคดรฐธรรมนญหรอปญหาเกยวกบรฐธรรมนญ ศาลปกครองมอ านาจหนาทพจารณา

พพากษาคดปกครอง ศาลทหารมอ านาจพจารณาพพากษาคดอาญาทหารและคดอนตามทกฎหมาย

บญญต และศาลยตธรรมเปนศาลมอ านาจพจารณาพพากษาคดทงปวง เวนแตคดทรฐธรรมนญหรอ

กฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลอน

68 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

อ ำนำจหนำทของศำลปกครอง ศาลปกครองมอ านาจหนาทในการวนจฉยชขาด

คดพพาททเกดขนระหวางหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐกบเอกชน หรอระหวางหนวยงาน

ของรฐหรอเจาหนาทของรฐดวยกนเอง ซงขอพพาททเกดขนน นเกดจากการทหนวยงาน

ทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐใชอ านาจตามกฎหมาย ออกค าสงหรอกระท าการอนใดโดย

ไมชอบดวยกฎหมาย หรอละเลยตอหนาทตามทกฎหมายก าหนดใหตองปฏบตหรอปฏบตหนาท

ดงกลาวลาชาเกนสมควร หรอมการกระท าละเมดหรอตองรบผดอยางอนใดอนเกดจาก

การใชอ านาจตามกฎหมายรวมทงคดเกยวกบสญญาทางปกครอง อกนยหนง อ ำนำจหนำท

ของศำลปกครองคอกำรตรวจสอบกำรใชอ ำนำจของฝำยปกครองวำไดใชอ ำนำจถกตองสอดคลอง

ตำมเจตนำรมณของกฎหมำยทรฐสภำไดตรำขนหรอไม โดยทวไปค าพพากษาหรอค าสงของ

ศาลปกครองในสวนทฟองเจาหนาทของรฐในการใชอ านาจโดยไมชอบดวยกฎหมายกจะเปน

การสงเพกถอนกฎหมายล าดบรองทเรยกวา “กฎ” หรอเพกถอนค าสงหรอการกระท าทไมถกตอง

นนหรอสงใหปฏบตเสยใหถกตองหรอภายในเวลาอนสมควร ถาเปนการฟองเรยกใหใชเงนหรอ

สงมอบทรพยสนกจะสงใหใชเงนหรอสงมอบทรพยสน หรอในกรณพพาทเกยวกบสญญา

ทางปกครองกจะบงคบใหปฏบตตามขอก าหนดของสญญา เปนตน คดปกครองสวนใหญจะเปน

เรองการเพกถอนค าสงหรอการกระท าของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐทกระท า

โดยไมชอบดวยกฎหมาย ทวาไมชอบดวยกฎหมายนนหมายถง การกระท าโดยไมมอ านาจ หรอ

นอกเหนออ านาจหนาท หรอไมถกตองตามกฎหมาย หรอไมถกตองตามรปแบบ ขนตอน หรอวธ

อนเปนสาระส าคญทก าหนดไวส าหรบการกระท านน หรอโดยไมสจรต หรอมลกษณะเปน

การสรางขนตอนโดยไมจ าเปนหรอสรางภาระใหเกดกบประชาชนเกนสมควรหรอเปนการใช

ดลพนจโดยมชอบ

69 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภาพท 11 กระบวนการพจารณาคดปกครอง

รปแบบกำรจดกำรองคกรและกำรบรหำรงำน

ภาพท 12 โครงสรางส านกงานศาลปกครอง

โครงสรางส านกงานศาลปกครอง

กลางกลาง

กลมชวยงาน

กลมบรหารทวไป กลมรบฟอง

กลมออกหมาย กลมสนบสนนงานวชาการและ

ใหค าปรกษาแนะน า

กลมสารบบคด

70 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ระบบงำนธรกำรคดชวยสนบสนนศำล

กลมบรหำรทวไป งานสารบรรณและธรการทวไป งานประสานการจดท าแผนงานโครงการ งบประมาณ และขอตกลงการปฏบตงาน งานบรหารบคคลเบองตน งานการเงน บญช และพสด งานชวยอ านวยการ งานประชมและงานเลขานการ งานเผยแพรประชาสมพนธ งานเลขานการ (ประจ าองคคณะ) งานสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงาน

กลมชวยตลำกำร

งานแสวงหาขอเทจจรงเกยวกบส านวนคด งานสนบสนนขอมลทางวชาการและขอมลอนๆ ทเกยวของกบส านวนคด งานสรปส านวนและเสนอขอมลประกอบการพจารณายกรางค าพพากษาและค าสง งานชวยเหลอตลาการผแถลงคดในการเสนอขอมลประกอบการพจารณายกราง

ค าแถลงการณ งานสรปยอค าพพากษา/ค าสง

กลมสนบสนนงำนวชำกำรและใหค ำปรกษำแนะน ำ

งานการใหค าปรกษาแนะน าเกยวกบการฟองคด และกระบวนการพจารณา คดปกครอง

งานแนะน าเกยวกบการเขยนค าฟอง ค าอทธรณ ค ารองและค าขอตางๆ รวมทง การตอบขอหารอเกยวกบการฟองคดปกครอง

งานสนบสนนและจดท าขอมลวชาการคดปกครอง เพอประกอบการประชมสมมนา งานรบรองการศกษาดงานศาลปกครอง และงานวทยากรเกยวกบกฎหมายปกครอง งานสนบสนนการด าเนนงานของคณะกรรมการทเกยวกบงานวชาการตามท

ไดรบมอบหมาย

71 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

กลมรบฟอง งานรบและตรวจค าฟอง ค าอทธรณ ค าขอพจารณาคดใหม ค ารอง ค าขอตางๆ และ

เอกสารค าคความ งานตงส านวนคดฟองใหม คดรบโอน งานค านวณรบ-คนเงนคาธรรมเนยมศาล งานตรวจสอบรบ-จายเงนค าพพากษา งานขอมลสถตการฟองคด งานปรบปรงขอมลคดหลงมค าพพากษา/ค าสง

กลมสำรบบคด

งานสารบบค าพพากษา/ค าสงศาลปกครอง งานยม-คนส านวนคด งานจดเกบส านวนคดและเอกสารค าคความ งานตรวจสอบและจดท ารายงานคดโอน งานสถตและตดตามความเคลอนไหวส านวนคด งานด าเนนการหลงค าพพากษา/ค าสง งานประสานการบงคบคด งานอทธรณค าสง/ค าพพากษา งานขอตรวจและคดส าเนาในส านวนคด ค าสง/ค าพพากษา

กลมออกหมำย

งานจดท าหมาย ค าสง ประกาศและหนงสอทเกยวของกบงานคดทกประเภท ตามค าสงศาล

งานปลดหมาย งานสงหมายทางไปรษณยและโดยพนกงานเดนหมาย งานตรวจสอบและสอบสวนการสงหมาย งานบนทกขอมลความเคลอนไหว งานหนาบลลงกและหองพจารณาคด

72 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ต ำแหนงและลกษณะงำนทนกศกษำไดรบมอบหมำยใหรบผดชอบ

ต ำแหนง ธรการคด (กลมรบฟอง กลมออกหมาย กลมสารบบคด และปรกษาคด)

เปนลกษณะการด าเนนการรบฟอง รบค าอทธรณ และตรวจความถกตองหลกฐานของผยน

ตรวจค าฟอง/อทธรณเบองตน พรอมออกใบรบรอง ลงเลขคดด า บนทกขอมลในระบบ รวมรบฟง

การพจารณาคดในหองพจารณา รวมรบฟงงานใหการปรกษาแนะน าเกยวกบการฟองคด

และกระบวนการพจารณาคดปกครอง ลงทะเบยนตางๆ เชน ลงทะเบยนการรบฟอง ลงทะเบยน

คมการรบการสงส านวนท าหมายและค าสงศาล ลงทะเบยนตรวจส านวนคดตามนดหมาย ตลอดจน

งานใหบรการยมคนส านวน ตลอดจนงานเกบส านวนคดและเอกสารค ความ รวมท ง

งานจดสงเอกสารคความและส านวนไปยงองคคณะในแตละองคคณะทรบผดชอบของคดนนๆ

และงานสงหมายทางไปรษณยและเดนหมายกบพๆพนกงานเดนหมาย

ชอและต ำแหนงของพนกงำนทปรกษำ

นายสรวศ สวสดตาล ต าแหนง: พนกงานคดปกครองช านาญการ

ระยะเวลำทปฏบตงำน

1 พฤศจกายน พ.ศ.2555 ถง 28 กมภาพนธ พ.ศ.2556

รำยละเอยดเกยวกบงำนทปฏบต

รายละเอยดในการปฏบตงานนกศกษาสหกจ คอ ธรการคดปกครอง ซงไดรบหมายให

ท าหนา ททาง ธรการใหกบศ าลปกครองกลาง เปนการด า เ นนการสนบสนนตลาการ

ศาลปกครองกลางในการพจารณาคดและพพากษาคด ทงนพนกงานคดปกครองใหนกศกษา

ปฏบตหนาททงหมด 4 กลม เพอใหเขาใจกระบวนการพจารณาคดปกครองทกรอบดาน ซงในแต

กลมจะใชเวลา 1 เดอนตอกลมตอหนวยงาน อนจะประกอบไปดวย กลมรบฟอง กลมออกหมาย

กลมสารบบคด และกลมสนบสนนงานวชาการและค าปรกษาแนะน าซงรายละเอยดการปฏบตงาน

ดงตอไปน

73 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

เดอนท 1 กลมรบฟอง

1. ตรวจการรบฟอง

เมอไดมการยนค าฟองตรวจค าฟองตอศาลปกครองกลางไมวาจะเปนการยน

ตอพนกงานเจาหนาทของศาล หรอยนค าฟองโดยสงทางไปรษณยลงทะเบยนกตาม กลมรบฟอง

จะด าเนนการลงทะเบยนรบค าฟอง ออกหมายเลขด า จดส านวนคด และจะตองตรวจสอบ

ความถกตองครบถวนของเอกสารในค าฟอง พรอมทงอานท าความเขาใจในเนอหาเพอหาประเดน

หรอจดทนาสนใจเพอใชประกอบการท าความเหนตอไป และท าการตรวจค าฟองเบองตนตาม

“แบบตรวจค าฟอง” ของกลมรบฟอง โดยมขนตอนด าเนนการดงน

(กรณการยนค าฟองตอพนกงานเจาหนาท)

1. ลงทะเบยนคดในสารบบความ โดยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของค าฟองและเอกสาร

ประกอบค าฟองโดยเฉพาะใบมอบอ านาจ (ถาม) คาธรรมเนยมศาล(ถาม) เอกสารแสดงตนหากกรณ

ผฟองคดขอไตสวนฉกเฉนไดด าเนนการดงน

สงส าเนาค าฟอง ค าขอใหศาลก าหนดมาตรการหรอวธการชวคราวกอน

การพพากษา และค าขอใหศาลไตสวนฉกเฉนโดยดวน

เสนอค าฟอง ค าขอใหศาลก าหนดมาตรการหรอวธการชวคราวกอนการพพากษา

และค าขอไตสวนฉกเฉนใหส านกอธบดศาลปกครองกลางดวน

2. บนทกขอมลคด และจดท าส านวนคด

ลงทะเบยนคดในสารบบความรบฟอง (เปดคดหมายเลขด า)

จดท าสารบาญส านวนคดฟองใหม

ตรวจสอบประวตการฟองคดจากระบบงานขอมล

บนทกขอมลคดในโปรแกรมระบบงานคดปกครอง

จดท าส านวนคด (เขาส านวนคด)

3. ตรวจค าฟองเบองตน โดยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของค าฟอง และท าความเหน

4. ใหหวหนาตรวจสอบความถกตองและท าความเหน พรอมทงสงใหส านกอธบดศาลปกครอง

กลางด าเนนการตอไป

74 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

(กรณสงทางไปรษณย)

1. ตรวจค าฟองเบองตน ตรวจความสมบรณ ครบถวนของค าฟอง ตรวจค าฟองตาม

แบบตรวจค าฟองและท าความเหน

2. ลงทะเบยนคดในสารบบความ โดยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของค าฟองและ

เอกสารประกอบค าฟองโดยเฉพาะใบมอบอ านาจ (ถาม) คาธรรมเนยมศาล(ถาม )

เอกสารแสดงตน

3. บนทกขอมลคด และจดท าส านวนคด

ลงทะเบยนคดในสารบบความรบฟอง (เปดคดหมายเลขด า)

จดท าสารบาญส านวนคดฟองใหม

ตรวจสอบประวตการฟองคดจากระบบงานขอมล

บนทกขอมลคดในโปรแกรมระบบงานคดปกครอง

จดท าส านวนคด (เขาส านวนคด)

4. ใหหวหนาตรวจสอบความถกตองและท าความเหน พรอมทงใหเจาหนาทบนทกขอมล

ตรวจสอบการบนทกและสงใหกลมอ านวยการคดปกครอง ด าเนนการตอไป

75 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภำพท 13 แบบตรวจค ำฟอง

76 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

77 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

2. ตรวจค าอทธรณ

เมอมผทไมพอใจในค าพพากษาหรอค าสงของศาลปกครองชนตนอาจอทธรณ

ค าพพากษาหรอค าสงดงกลาวตอศาลปกครองสงสดได ภายใน 30 วน นบแตวนทไดม ค าพพากษา

หรอค าสงนน โดยจะตองยนอทธรณตอศาลปกครองชนตนทมค าพพากษาหรอค าสง (มาตรา 73)

ซงพนกงานเจาหนาทของศาลจะตรวจค าอทธรณในเบองตน จากนนตลาการเจาของส านวน

จะตรวจค าอทธรณอกครง ถาเหนวามความสมบรณครบถวน กจะสงค าอทธรณนนใหศาลปกครอง

สงสดพจารณาในลกษณะเดยวกบการด าเนนกระบวนพจารณาในศาลปกครองชนตนตอไป

แตขนตอนในการแสวงหาขอเทจจรงจะลดลง กลาวคอ ไมจ าตองด าเนนการจนครบ 4 ขนตอน

ดงเชนศาลชนตน เพยง 2 ขนตอนคอพจารณาจากค าอทธรณ และค าแกอทธรณกอาจสรปส านวนได

ถาตลาการเจาของส านวนเหนวาคดมขอเทจจรงเพยงพอทศาลจะพพากษาหรอมค าสงอทธรณได

แลว จากนนกจะไปสขนตอนของการนงพจารณาและการแถลงการณของตลาการผแถลงคดตอไป

หนาทและขนตอนหลกๆของนกศกษาสหกจดงน

1. การตรวจรบค าขอ

ตรวจและรบค าอทธรณค าพพากษา

ประทบตรายางของกลมรบฟองฯ ออกใบสง

คาธรรมเนยมศาล (กรณมทนทรพยทตองช าระคาธรรมเนยมศาลชนอทธรณ)

ลงรายการในบญชคมค าอทธรณค าพพากษา

เบกส านวนคดจากกลมบรหารส านวนคด

ประกอบการพจารณา

2. การตรวจค าอทธรณค าพพากษา

ตรวจค าอทธรณค าพพากษาและใหความเหนเบองตน ตามแบบตรวจฯ

เสนอส านวนคด ค าอทธรณค าพพากษาพรอม แบบตรวจฯ ตอหวหนา

กลมรบฟอง เพอตรวจและมความเหน

บนทกขอมลในระบบงานคดปกครอง

3. การสงส านวนคดและค าอทธรณค าพพากษาพรอมสงส านวนคดใหกลมบรหารส านวนคด

78 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภาพท 14 แบบตรวจค าอทธรณ

79 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

80 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภาพท 15 การปฏบตงานนกศกษาสหกจ เดอนท 1 กลมรบฟอง

เดอนท 2 กลมออกหมำย

งานสงหมาย เปนลกษณะงานชวยพนกงานสงหมาย ซงจะแบงเปน 2 ทาง คอ งานทางไปรษณย

และโดยพนกงานสงหมาย โดยรายละเอยดในการสงหมายนน นกศกษาจะท าหนาทในการ

ลงทะเบยนคมการรบ-สงส านวนทจะท าหมายศาล (หมาย ต.) และหนงสอแจงค าพพากษา/ค าสงศาล

(หมาย ธ.) นกศกษาจะท าหนาทอกประการหนง คอ บรรจเอกสารหนงสอดงกลาว และตรวจสอบ

ความถกตองกอนสงหมาย ซงรายละเอยดหนงสอดงกลาวมดงน

หมำยศำล (หมำย ต.)

ความหมายและประเภทของหมายศาล

หมายศาลหรอทเรยกวาหมาย ต. เปนหนงสอค าสงศาล ทสงใหคกรณหรอบคคลท

เกยวของในคดปกครองใหกระท าการ หรอหามกระท าการอยางใดอยางหนง ภายในระยะเวลา

ตามก าหนด หรอตามทศาลก าหนด หรอเพอแจงค าสงศาลใหคกรณหรอบคคลทเกยวของใน

คดปกครองทราบ โดยแบงออกเปน 5 ประเภท ไดแก

81 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1. หมายเรยก (ต.๑-ต.๙.๑)

2. หมายค าสงศาล (ต.๑๐-๑๐.๕)

3. หมายแจงก าหนด (ต.๑๑-๑๑.๒)

4. หมายอาญา (ต.๒๗-๓๙)

5. หมายเกยวกบการชวคราวกอนการพพากษาและการบงคบคด (ต.๔๐-๔๕)

ประเภทท 1 หมำยเรยก

เปนหนงสอค าสงศาลทสงใหคกรณหรอบคคลทเกยวของในคดปกครองให

กระท าการภายในระยะเวลาตามกฎหมายหรอตามทศาลก าหนดแบงออกเปน 11 แบบ ดงตอไปน

1. ค าสงเรยกใหท าค าใหการ (ต.๑)

2. ค าสงเรยกใหท าค าคดคานค าใหการ (ต.๒)

3. ค าสงเรยกใหท าค าใหการเพมเตม (ต.๓)

4. ค าสงเรยกใหท าค าชแจง (วธการชวคราวกอนการพพากษา) (ต.๔)

5. ค าสงเรยกใหท าค าชแจง (ต.๔.๑)

6. ค าสงเรยกใหท าแกค าอทธรณ (ต.๕)

7. ค าสงเรยกพยานบคคล (ต.๖)

8. ค าสงเรยกวตถ เอกสาร หรอพยานหลกฐาน (ต.๗)

9. ค าสงเรยกคกรณ (ต.๘)

10. ค าสงเรยกใหเขามาแทนทคกรณผถงแกความตาย (ต.๙)

11. ค าสงเรยกใหเขามาเปนคกรณและใหท าค าใหการ (ต.๙.๑)

ประเภทท 2 หมำยแจงค ำสงศำล

เปนหนงสอค าสงศาลทสงใหค กรณหรอบคคลทเ กยวของในคดปกครองให

กระท าการภายในระยะเวลาตามทศาลก าหนด ซงอยในขนตอนกอนรบ ค าฟองหรอค าอทธรณไว

พจารณา หรอขนตอนกระบวนการพจารณาใด ๆ ของศาล หรอเพอแจงค าสงศาลใหคกรณหรอ

บคคลทเกยวของในคดปกครองทราบซงแบงอกได 6 แบบ ดงตอไปน

82 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

1. หมายแจงค าสงศาล (ต.๑๐)

2. หมายแจงค าสงศาล (ต.๑๐.๑)

3. หมายแจงค าสงศาล (ต.๑๐.๒)

4. หมายแจงค าสงศาล (ต.๑๐.๓)

5. หมายแจงค าสงศาล (ต.๑๐.๔)

6. หมายแจงค าสงศาล (ต.๑๐.๕)

ประเภทท 3 หมำยแจงก ำหนดนด

เปนหนงสอค าสงศาลทแจงคกรณฝายใดฝายหนงหรอทงสองฝายหรองบคคล

ทเกยวของในคดปกครองทราบก าหนดนดตาง ๆ ตามกฎหมายหรอตามทศาลก าหนด ซงแบงออก

ได 3 แบบ ดงตอไปน

1. หมายแจงก าหนดนด (ต.๑๑)

2. หมายแจงก าหนดวนสนสดการแสวงหาขอเทจจรง (ต.๑๑.๑)

3. หมายแจงก าหนดวนนงพจารณาคดครงแรก (ต.๑๑.๒)

ประเภทท 4 หมำยอำญำ

เ ปนหนง สอค าสงศาลใชในกรณ ท มกฎหมายบญญตให รบโทษทางอาญา

ซงแบงออกได 13 แบบ ดงตอไปน

1. หมายกกขง (ต.๒๗)

2. หมายจ าคกและกกขงระหวางอทธรณ (ต.๒๘)

3. หมายกกขงระหวางอทธรณ (ต.๒๙)

4. หมายจ าคกระหวางอทธรณ (ต.๓๐)

5. หมายจ าคกและกกขงเมอคดถงทสด (ต.๓๑)

6. หมายกกขงเมอคดถงทสด (ต.๓๒)

7. หมายจ าคกเมอคดถงทสด (ต.๓๓)

8. หมายจบกอนมค าพพากษา/ค าสง (ต.๓๔)

83 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

9. หมายจบหลงมค าพพากษา/ค าสง (ต.๓๕)

10. หมายปลอย (ต.๓๖)

11. ค าสงเบกตวผตองขง (ต.๓๗)

12. ค ารองขอใหปลอยชวคราว (ต.๓๘)

13. สญญาประกน (ต.๓๙)

ประเภทท 5 หมำยเกยวกบวธกำรชวครำวกอนกำรพพำกษำและกำรบงคบคด

เปนหนงสอค าสงศาลทเกยวกบวธการชวคราวกอนการพพากษาและการบงคบคด

โดยระเบยบทประชมใหญฯ ใหน าความลกษณะ 1 ภาค 4 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม ซงแบงออกได 7 แบบ ดงตอไปน

1. หมายยดทรพยชวคราว (ต.๔๐)

2. หมายอายดชวคราว ถงลกหนของผถกฟองคด (ต.๔๑)

3. หมายอายดชวคราว ถงผถกฟองคด (ต.๔๒)

4. หมายอายตชวคราว ถงเจาพนกงานบงคบคด (ต.๔๓)

5. หมายหาม/ใหกระท าการชวคราว (ต.๔๔)

6. หมายบงคบคด (ต.๔๕)

7. หมายแจงค าบงคบ (ต.๔๖)

หนงสอแจงค ำพพำกษำ/ค ำสงศำล (หนงสอแบบ ธ.) และประกำศศำล

หนงสอแจงค ำพพำกษำ/ค ำสงศำล (หนงสอแบบ ธ.)

หนงสอแจงค าพพากษา/ค าสงศาล หรอทเรยกวา หนงสอแบบ ธ. เปนหนงสอราชการ

ทส านกงานศาลปกครองกลางจดท าขนเพอใชสนบสนนงานธรการของศาลปกครองกลางในแจง

ค าพพากษาหรอค าสงศาลใหแกคกรณฝายหนงฝายใดหรอทงสองฝาย รวมทงบคคลหรอหนวยงาน

ทเกยวของในคดปกครองทราบหรอตองปฏบตตามค าพพากษา/ค าสงศาล โดยหนงสอแบบ ธ. แบง

ออกได 3 ประเภท คอ

84 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

หนงสอแบบ ธ.๑๙ เปนหนงสอทใชในการสงส าเนาเอกสาร/พยานหลกฐานตามค าสงศาลหรอ

ทคกรณยนเอกสารพยานหลกฐานเขามาและศาลมค าสงใหแจงใหแจงคกรณอกฝายหนงทราบ เชน

หนงสอสงส าเนาเอกสารของผฟองคดใหผถกฟองคด หนงสอสงค าใหการเพมเตมใหแกผฟองคด

หนงสอสงค าชแจงของเจาพนกงานทดนใหผฟองคดและผถกฟองคด เปนตน

หนงสอแบบ ธ.๒๒ เปนหนงสอทใชในการแจงค าพพากษา/ค าสงศาล เชน หนงสอแจงค าพพากษา

ของศาลปกครองกลาง/ศาลปกครองสงสดใหผถกค าบงคบปฏบตตามค าพพากษา หนงสอแจงค าสง

อนญาตใหผฟองคดขยายระยะเวลาท าค าใหการ หนงสอแจงค าสงไมรบค าฟองของผฟองคด

ไวพจารณาและใหจ าหนายคดออกจากสารบบความ หนงสอแจงค าสงไมรบค าฟองผถกฟองคด

บางราย เปนตน

หนงสอแบบ ธ.๒๓ เปนหนงสอทใชในการแจงค าสงเกยวกบวธการชวคราวกอนการพพากษาโดย

หนงสอแบบ ธ. ๒๓ ทกลมออกหมายจดท าแบงออกไดเปน 2 กรณ ไดแก

ก. หนงสอแจงค าสงการทเลาการบงคบตามกฎ/ค าสงทางปกครอง เชน ค าสงให/

ยก/ไมรบทเลาการบงคบตามกฎหรอค าสงทางปกครอง

ข. หนงสอแจงค าสงเกยวกบมาตรการหรอวธการคมครองเพอบรรเทาทกข

ชวคราวกอนการพพากษา เชน ค าสงให/ยก/ไมรบเกยวกบการก าหนดมาตรการหรอการคมครอง

ชวคราวกอนการพพากษา

ประกำศศำล

ประกาศ คอ การแจงค าสงศาลใหคกรณฝายหนงฝายใดหรอบคคลทเกยวของในคด

ปกครองทราบหรอปฏบตตามค าพพากษา/ค าสงศาล

85 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภาพท 16 การปฏบตงานนกศกษาสหกจ เดอนท 2กลมออกหมาย

86 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

เดอนท 3 กลมสำรบบคด

1. งานใหบรการยม-คนส านวน เมอมส านกตางๆ ตองใชส านวนในการพจารณา

คดปกครอง เชน การของตรวจส านวนคด การคดถายเอกสารในส านวน ฯลฯ ซงในแตละครง

ในการยม-คนส านวนนน จะมบตรคมส านวนเพอสามารถตรวจสอบความเคลอนไหวของส านวน

2. งานสงเอกสารค าคความ ส านวน ตอองคคณะทรบผดชอบ ซงจะแบงเวลา 2 ชวง

คอชวงเชาและบาย เปนการสงเอกสารพยานหลกฐานตางๆ จากคกรณมายนตอศาล กลมสารบบคด

จะท าหนาทสงตอศาล ของแตและองคคณะทรบผดชอบตอไป

3. งานลงทะเบยนตรวจส านวนคดตามก าหนดนด เมอก าหนดนดของแตละคด จาก

งานจดท าหมาย ค าสง ประกาศ และหนงสอทเกยวของกบงานคดทกประเภทตามค าสงศาล

จากกลมออกหมาย จากนนกลมสารบบคดจะมหนาทในการแจง และสงเอกสาร ส านวนไปยงตอ

องคคณะทราบตอไป

ภาพท 17 การปฏบตงานนกศกษาสหกจ เดอนท 3 กลมสารบบคด

87 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

เดอนท 4 กลมสนบสนนงำนวชำกำรและใหค ำปรกษำแนะน ำ

รวมรบฟงปญหาผเดอดรอนหรอเสยหาย เขาการปรกษาแนะน าเกยวกบการรบฟองคด

และปรกษากระบวนการพจารณาคดปกครอง รวมทงแนะน าเกยวกบการเขยนค าฟอง อทธรณ ค า

รองและค าขอตางๆ ทเกยวของกบคดปกครอง หลงจากนนจะรวมกนแสดงความคดเหนตอบค าถาม

ปญห า ข อ ง ผ ม า ป ร ก ษ า ผ า น ม า เ พ อ เ พ ม พ น ค ว า ม ร เ ก ย ว กบ ค ด ป ก ค ร อ ง ม า ก ข น

88 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ตำรำงท 2 สรปกำรปฏบตงำนสหกจ

เดอนท 1 กลมรบฟอง เดอนท 2 กลมออกหมำย เดอนท 3 กลมสำรบบคด เดอนท 4 กลมสนบสนนงำนวชำกำรและใหค ำปรกษำแนะน ำ

1. ตรวจการรบฟอง เมอไดมการยนค าฟองตอศาลปกครองก ล า ง ก ล ม ร บ ฟ อ ง จ ะ ด า เ น น การลงทะเบยนรบค าฟอง ออกหมายเลขด า จดส านวนคด และจะตองตรวจสอบความถกตองครบถวนของ เอกสาร ในค าฟอง ความเหนตอไป และท าการตรวจค าฟองเบองตนตาม “แบบตรวจ ค าฟอง” ของกลมรบฟอง

2. ตรวจค าอทธรณ

เมอมผ ทไมพอใจในค าพพากษาหรอค าส งของศาลปกครองช นตนอาจอทธรณ ค าพพากษาหรอค าสงดงกลาวตอศาลปกครองสงสดได ภายใน 30 วน ซงนก ศกษาจะตรวจค าอทธรณในเบองตน

งานสงหมาย เปนลกษณะงานชวยพนกงานสงหมาย ซงจะแบงเปน 2 ทาง คอ งานทางไปรษณย และโดยพนกงานสงหมาย โดยรายละเอยดในการสงหมายน น นกศกษาจะท าหนาทในการลงทะเบยนคมการรบ-สงส านวนทจะท าหมายศาล (หมาย ต.) และหนงสอแจงค าพพากษา/ค าสงศาล (หมาย ธ.) นกศกษาจะท าหนาทอกประการหนง คอ บรรจเอกสารหนงสอดงกลาว และตรวจสอบความถกตองกอนสงหมาย

1. งานใหบรการยม-คนส านวน เมอมส านกตางๆ ตองใชส านวนใน การพจารณาคดปกครอง เชน การขอตรวจส านวนคด การคดถายเอกสารในส านวน ฯลฯ

2. งานสงเอกสารค าคความ ส านวน ตอองคคณะทรบผดชอบ

3. งานลงทะเบยนตรวจส านวนคดตามก าหนดนด เมอก าหนดนดของแตละคด

รวมรบฟงปญหาผ เ ดอนรอนหรอเสยหาย เขาการปรกษาแนะน าเกยวกบก า ร ร บ ฟ อ ง ค ด แ ล ะ ป ร ก ษ ากระบวนการพจารณาคดปกครอง รวมทงแนะน าเกยวกบการเขยนค าฟอง อทธรณ ค า รองและค าขอตางๆ ทเกยวของกบคดปกครอง หลงจากนนจะรวมกนแสดงความคดเหน ตอบค าถามปญหาของผ มาปรกษาผานมา เพอเพมพนความรเกยวกบคดปกครองมากขน

89 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

สรปผลกำรปฏบตงำน

การปฏบตงานสหกจศกษาในครงน เปนการปฏบตงานกอนทจะมการท างานจรง เปน

การปพนฐานนกศกษาไดมการทดลองงานกอนทจะไดลงมอปฏบตงานจรงในอนาคต ซง

ประสบการณทงหมดน ไดจากการททางคณะไดใหโอกาสแกนกศกษาไดมโอกาสไปฝกปฏบตตาม

สถานทตางๆทรบนกศกษาเขาฝกปฏบตตามเงอนไขททางคณะไดก าหนด

สงทคำดหวง 1. ความเขาใจถงระบบการท างานภายในศาลปกครองกลางในเชงลกทงในดานธรการคด ซง

ไดแก 1.1 งานกลมรบฟอง เ พอรจกกระบวนการข นตอนของการรบค าฟอง ค าค ความ

คาธรรมเนยมศาล ตลอดจนกระบวนการรบค าอทธรณคด 1.2 งานกลมออกหมาย มความรขนตอนงานจดท าหมาย ค าสง ประกาศ และหนงสอ

ทเกยวของกบงานคดทกประเภทตามค าสงศาล ตลอดจนงานปลดหมายทงงานสง ทางไปรษณยและโดยพนกงาน

1.3 กลมสารบบคด สามารถปฏบตยม-คนส านวนคด รงานจดเกบส านวนคดและเอกสารคความ ตลอดจนการขนตอนการสงไปยงองคคณะตลาการเมอผยนสงเอกสารหรอหลกฐานมายงศาล

1.4 กลมสนบสนนงานวชาการและใหค าปรกษาแนะน า สามารถแนะน าเกยวกบการเขยนค าฟอง ค าอทธรณ ค ารองและค าขอตางๆ รวมทงการตอบขอหารอเกยวกบการฟอง คดปกครองได

2. มความเขาใจ และสามารถเรยนรระบบการประสานงานในศาลปกครองดานงานตางๆ ไดเปนอยางด

3. ความเขาใจถงระบบ และกระบวนการการท างานของระบบราชการอยางแทจรงถง การท างานระหวางองคกร

4. รกระบวนการพจารณาขนตอนในการยนค าฟองตอศาลไดอยางด

90 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ประโยชนทไดรบจำกกำรปฏบตงำน ประโยชนตอตนเอง

1. ไดเรยนรและเขาใจในระบบการท างานภายในศาลปกครองกลางเปนอยางด อาทเชน เขาใจในระบบการท างานภายในองคกร ขนตอนกระบวนการพจารณาคดปกครอง

2. ไดรบประสบการณจากการปฏบตงานสหกจ ณ ศาลปกครองกลาง และสามารถน าไปประยกตใชไดจรงในชวตประจ าวน และเพมพนประสบการณของการท างานในอนาคต

3. ไดเรยนร และเขาใจถงการด าเนนชวตจรงในการท างาน ท าใหเราสามารถพฒนาศกยภาพทมอย ใหมมมมองทศนคตทดขน และพรอมทจะท างานจรงในอนาคตอนใกลไดอยาง มประสทธภาพ

4. ไดเรยนรวฒนธรรมองคกรใหญ เพอใหเราสามารถกาวทนกบโลกสมยใหมมากขน

ประโยชนตอสถำนประกอบกำร 1. รายงานวจย ทไดจดท า ขนน น สามารถน าไปใชเ พอเพมศกยภาพและเสรมสราง

ความแขงแกรงในศาลปกครองไดจรง กอใหเกดประโยชนตอสถานประกอบการ 2. นกศกษาสหกจศกษาสามารถลดภาระของพนกงานไดในระดบหนง ซงพนกงานสามารถ

ทจะปฏบตงานอนทส าคญกวาได

ประโยชนตอมหำวทยำลย 1. นกศ ก ษาสามา รถป ฏบ ต ง านสหก จศ ก ษาได ด นก ศ กษ าจะ ได ร บค า ชนชม

จากสถานประกอบการสงผลใหมหาวทยาลยเปนทยอมรบของสถานประกอบการ 2. การถายทอดประสบการณจากพสนอง นกศกษาทผานการปฏบตงานสหกจศกษามาแลว

สามารถทจะอธบายใหค าแนะน าแกรนนองได 3. สงเสรมภาพพจนทดใหแกมหาวทยาลย 4. เปนการประชาสมพนธมหาวทยาลยใหบคคลภายนอกรจกมหาวทยาลยมากขน 5. เสรมสรางความสมพนธอนดงามระหวางส านกงานศาลปกครองกบมหาวทยาลย

91 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

วเครำะหจดเดน จดดอย โอกำส อปสรรค (swot Analysis) จดเดน

1. เรยนรและเขาใจสงตางๆไดอยางรวดเรว 2. มมนษยสมพนธด และเขากบคนอนไดงาย 3. มความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 4. มทกษะในการท างานดมความกระตอรอรนในการปฏบตงาน

จดดอย 1. ไมสามารถแบงเวลาและกระจายงานไดอยางถกตอง 2. ความรเกยวกบกฎหมายปกครองยงดอย 3. งานกฎหมายเปนสงทรอบคอบ ซงบางครงผดพลาดกมบาง 4. งานสวนใหญเจาหนาทไมคอยไวใจในการปฏบตงาน เพราะเปนงานทละเอยดออนใน

กระบวนการพจารณาคด โอกำส 1. ไดทดลองงานใหมๆ ทไมเคยปฏบตมากอน 2. เปนการฝกฝน และพฒนาอาชพกอนการปฏบตงานจรง 3. สามารถเปนแนวทางในการประกอบอาชพในอนาคต 4. สามารถสรางแรงบนดาลใจในการท างานอนาคตได 5. เจาหนาทเปดโอกาสใหปฏบตงานจรง 6. เปนโอกาสส าคญทไดรขนตอนกระบวนการพจารณาของศาลปกครอง

อปสรรค 1. การสงงานบางอยางไมสามารถทจะปฏเสธได 2. พนกงานหลายคนมอบงานหลายๆงานในเวลาเดยวกน 3. งานทไดรบหมอบหมายหมนเวยนเรว จงไมทนจะเขาใจอยางทควร 4. สงจ าเปนในเรองการบรโภคคอนขางล าบากเพราะเปนพนทหางจากชมชนมสลม

92 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ประสบกำรณประทบใจ/ประสบกำรณพเศษ

ประสบการณทไดมาปฏบตงานสหกจศกษาทศาลปกครองกลาง ในครงนมมากมาย

สงแรกทประทบใจมาก ประสบการณจรงทหาซอทไหนไมได คอ ไดมโอกาสปฏบตงานจรง

ในองคกรใหญๆ พรอมทง พๆ สอนงานอยางจรงจง เพอใหนกศกษาปฏบตงานสหกจศกษาไดรบ

ประสบการณการท างานใหไดมากทสด และพๆพนกงานมความเปนกนเอง สงผลใหปฏบต

งานสหกจส าเรจราบรนไดดเจาหนาทคดปกครอง ผอ านวยการกลมตางๆ ไดเปดโอกาสใหนกศกษา

ปฏบตงานสหกจศกษาเขารวมโครงการกจกรรมตางๆมากมายกบทางส านกงานเชน การรวม

กจกรรมสานสมพนธศาลปกครอง

จากการปฏบตงานสหกจศกษาท าใหไดรบประสบการณการท างานมากมาย ไดเรยนร

ชวตการท างานทเปนจรง ไดเรยนรชวตอยรวมกบผอน ไดรบความรการปฏบตงานเกยวกบ

งานสารบบคด และงานอนๆ ทไดรบมอบหมาย ประสบการณพเศษ คงไดรบความรก ความผกพน

จากพๆ ทท างาน ได สรางรอยยม เสยงหวเราะ และทส าคญพๆเขาใจในตวขาพเจา

และ ส ง สดท า ย ค อ คว ามประทบใจ ท พ ๆ ท ท า ง านแ ตละด าน งานใน ท

ส านกงานศาลปกครองกลาง ใหความเปนกนเองกบนกศกษาทปฏบตงานสหกจศกษาจงสงผลให

การปฏบตงานไดอยางเปนมตรไมตรอนดระหวางกน

93 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ปญหำและขอเสนอแนะ

ปญหำและขอเสนอแนะ จากการปฏบตงานในส านกงานศาลปกครองกลาง น นไดรบความรตางๆทจะเปน

ประสบการณ ตอไปในอนาคต การปฏบตงานในดานงานตางๆนนจดไดวาเปนการประยกตในสงท

ไดเคยเรยนรมาจากสถาบนการศกษาผนวกกบเอกสารตางๆทเกยวของ ซงในการปฏบตงานนนจะ

มปญหาและอปสรรคเพยงบางประการดงน

สถำนประกอบกำร ปญหำ

1. เจาหนาทใหค าแนะน าการปฏบตงานโดยไมชดเจนอยางครบถวน โดยเฉพะกระบวนการพจารณาคดปกครอง

2. ไมมความสามคคกนระหวางเจาหนาทในส านกงานดวยกนเอง 3. บางครงเจาหนาทดวยกนไมคอยใหความส าคญกบเดกนกศกษาฝกงานสกเทาไร

ขอเสนอแนะ

1. อยากใหทางส านกงานด าเนนการตามแบบแผนไปในทางเดยวกน 2. อยากใหทางส านกงานจดอบรมแกเจาหนาทบอยๆเพอใหเกดความสามคคในหมคณะ 3. ส านกงานควรจะใหความส าคญกบนกศกษาฝกงานใหมากขน

มหำวทยำลย ปญหำ

1. ทางคณะไมมรายละเอยดของการปฏบตงานทชดเจน 2. ทางคณะยงไมมความพรอมเกยวกบการปฏบตงานสหกจศกษาในแตละองคกร 3. การปฏบตงานสหกจศกษาไมมการปฐมนเทศใหกบสถานประกอบการท าให

เจาหนาทไมเขาใจถงความหมายการปฏบตงานสหกจศกษา

94 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ขอเสนอแนะ

1. อยากใหทางคณะไดเตรยมความพรอมเกยวกบการปฏบตสหกจในรนถดไปมากกวาน 2. อยากใหทางคณะไดชแจงรายละเอยดการปฏบตงานของแตละองคกรใหชดเจนกวาน 3. กอนการปฏบตงานสหกจศกษาเจาหนาทสหกจศกษาควรมาชแจงรายละเอยดใหทาง

สถานประกอบการเขาใจ

นกศกษำ ปญหำ

1. ยงปรบตวไมทนตอสถานทปฏบตงาน เนองจากการวางแผนของส านกงานไมชดเจนในค าสง

2. ไมสามารถทจะแบงเวลาของการท างานตามประเภทของงานได 3. ความรความเขาใจในดานกฎหมายยงออนตอการปฏบตงาน

ขอเสนอแนะ

1. คอยๆเรยนรงานทปฏบตกนไป 2. ทบทวนการปฏบตงานทผานมาแลวมาแกไขเพมเตมในครงตอไป 3. ควรจะเรยนรระบบของกฎหมายปกครองใหมากขนกอนการมาปฏบตงาน

ณ ส านกงานศาลปกครอง

95 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

บรรณำนกรม

บรรณำนกรมหนงสอ

จรมพร ประถมบรณ. (2547). ทศนคตของเจาหนาทนตกรทมตอการด าเนนงานของศาลปกครอง.

งานวจยการอบรมหลกสตรผบรหารกระบวนการยตธรรมระดบสง ,วทยาลยการ

ยตธรรมส านกงานศาลยตธรรม.

จมพล หนพานช. (2547). การวเคราะหนโยบาย: ขอบขาย แนวคด ทฤษฏและกรณตวอยาง.

กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ชาญชย แสวงศกด. (2545). ค าอธบายกฎหมายจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง.

(พมพครงท 4). กรงเทพฯ : วญชน.

ธงชย สนตวงษ. (2543). การบรการของรฐในยคโลกาภวตน. กรงเทพฯ : ส านกงานเลขานการ

คณะกรรมการปฏรประบบราชการ.

บวรศกด อวรรณโณ. (2537). กฎหมายปกครอง. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

พระราชบญญตการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ.2542. (2548, 8 กมภาพนธ).

ราชกจจานเบกษา. เลม 122 (ตอนท 14 ก), หนา 26-29.

พระยอม วงศสารศร. (2542). การบรหารงานบคคล. (พมพครงท 4). กรงเทพ : โรงพมพพรานนก

การพมพ.

รายงานการปฏบต งานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง ประจ า ป 2546.

(2547).วารสารวชาการ ศาลปกครอง, (ฉบบพเศษ).

รายงานการปฏบต งานของศาลปกครองและส านกงานศาลปกครอง ประจ า ป 2553.

(2554).วารสารวชาการ ศาลปกครอง

วรเดช จนทรศร. (2542). การน านโยบายไปปฏบต. กรงเทพฯ : ส านกงานเลขานการคณะกรรมการ

ปฏรประบบราชการ.

96 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

วโรจน เกศาพร. (2536). ปญหาในการจดตงศาลปกครอง. วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑตสาขา

การเมองการปกครอง, คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศภชย ยาวะประภาษ. (2546). นโยบายสาธารณะ. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

สมคด บางโพ. (2542). องคการและการจดการ. (พมพครงท 4 ). กรงเทพฯ : วทยพฒน.

สมบต ธ ารงธญวงศ. (2546). นโยบายสาธารณะ. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

สมปราชญ จอมเทศ. (2516). การบรหารและการจดองคกร. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

สมยศ นาวการ. (2540). ทฤษฏองคกร. กรงเทพฯ : บรรณกจ.

ส านกประชาสมพนธ ส านกงานศาลปกครอง.(2555).คดปกครอง...รไวบอกตอ.(พมพครงท 9)

กรงเทพฯ : เคพเจ เอนเตอรไฟรซ

ส านกประชาสมพนธ ส านกงานศาลปกครอง.(2555).ขอควรรกอนไปศาลปกครอง.(พมพครงท 10)

กรงเทพฯ :ดด แอดเวอรไทซง

บรรณำนกรมฐำนขอมลออนไลน

ศาลปกครอง. รายงานประจ าป.[ออนไลน].เขาไดจาก http://www.admincourt.go.th

(วนทคนขอมล:15 มกราคม 2556).

ส านกงบประมาณ: ส านกนายกรฐมนตร.เอกสารงบประมาณ. [ออนไลน].เขาไดจาก

http://www.bb.go.th/bbhome (วนทคนขอมล: 28 มกราคม 2556)

97 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ภำคผนวก

98 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

แนวทำงกำรสมภำษณ

1. ต าแหนงงานปจจบน

2. การจดโครงสรางองคกรของศาลปกครองในปจจบนมความเหมาะสมหรอไม

3. การทศาลปกครองไมรบค าฟองคดปกครองไวพจารณาอนเนองมาจากค าฟอง

ดงกลาวไมอยในเขตอ านาจหนาทของศาลปกครองและไมเขาเงอนไขในการฟองคดปกครอง

มสาเหตหรอปญหามาจากปจจยใด

4. ทานคดวาศาลปกครองและส านกงานศาลปกครองยงขาดทรพยากรหรอปจจยใด

ทจ าเปนตอการสรางความรความเขาใจเกยวกบอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขใน

การฟองคดปกครองใหประชาชนไดรบทราบ

5. ทานมขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการแกไข ในการเผยแพรประชาสมพนธ

รวมท งการท างานของส านกงานศาลปกครองว ธการอนอยางไรทจะท าใหประชาชนรจก

ศาลปกครอง และมความรความเขาใจในเรองอ านาจหนาทของศาลปกครองและเงอนไขในการฟอง

คดปกครองมากทสด

99 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

ประวตของผท ำวจย

คนท 1

ชอ-สกล นายฮามด เจะมซอ

วน เดอน ป เกด 21 พฤษภาคม 2533

สถำนทเกด นราธวาส

สถำนทอยบจจบน 145/4 หม 7 ต าบลจวบ อ าเภอเจาะไอรอง

จงหวดนราธวาส

วฒกำรศกษำ

ปกำรศกษำ ระดบกำรศกษำ โรงเรยน/มหำลย

พ.ศ.2537-พ.ศ.2545 ประถมศกษา โรงเรยนบานลโบะเยาะ

พ.ศ.2546-พ.ศ.2548 มธยมศกษาตอนตน โรงเรยนแสงธรรมวทยา

พ.ศ.2549-พ.ศ.2551 มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนดารสสาลาม

พ.ศ.2552-ปจจบน ปรญญาตร รฐศาสตรบณฑต (สาขาการปกครองทองถน

จงหวดชายแดนภาคใต)

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

พ.ศ.2553-ปจจบน ปรญญาตร นตศาสตรบณฑต

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

100 การรบฟองคดปกครอง ศกษากรณศาลปกครองกลาง

คนท 2

ชอ-สกล นายวรวธ เจะจาโรจน

วน เดอน ป เกด 22 ตลาคม 2533

สถำนทเกด สงขลา

สถำนทอยปจจบน 59 หม 4 ต าบลล าไพล อ าเภอเทพา จงหวดสงขลา

วฒกำรศกษำ

ปกำรศกษำ ระดบกำรศกษำ โรงเรยน/มหำลย

พ.ศ.2537-พ.ศ.2545 ประถมศกษา โรงเรยนบานแมท

พ.ศ.2546-พ.ศ.2548 มธยมศกษาตอนตน โรงเรยนล าไพลศานตวทย

พ.ศ.2549-พ.ศ.2551 มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนมลนธอาซซสถาน

พ.ศ.2552-ปจจบน ปรญญาตร รฐศาสตรบณฑต (สาขาการปกครองทองถน

จงหวดชายแดนภาคใต)

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน