ค�ำถำม-ค�ำตอบปญหำในกำรปฏบต

ตำม พ.ร.บ. ขอมลขำวสำรของรำชกำร

พ.ศ. 2540

บทท 7

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.62

บทท 7ค�าถาม-ค�าตอบปญหาในการปฏบตตาม พ.ร.บ.

ขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540

01

02

กฎหมายขอมลขาวสารของราชการหรอพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540มหลกการ/แนวคดทวา“เปดเผยเปนหลกปกปดเปนขอยกเวน”อธบายเขาใจงายๆไดอยางไร

ท�าไม???ตองมพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการดวย

“เปดเผยเปนหลก” คอ โดยหลก หรอ โดยสวนใหญแลว เปดเผยขอมลขาวสารใหประชาชนหรอผขอเกอบทงหมดตามทขอยกเวนบางเรองทไมเปดเผยเทานน ซงเรยกวายกเวนบางเรองทปกปดคอ“ปกปดเปนขอยกเวน”เชนเว นเ รองท เป นข อมลส วนตวไมเปดเผย(เชนขอมลขาวสารสวนบคคล)เวนเรองทไมเปดเผยเพราะอาจกระทบตอความมนคงฯหรออาจกระทบตอการบงคบใชกฎหมาย ไดแก คดสอบสวน เปนตนแตโดยหลกสวนใหญแลวจะเปดเผยเกอบทงหมดนนเอง

เปนกฎหมายทเกดขนเพอใหประชาชน(ย�าวาประชาชนไมใชหนวยงานของรฐ)มโอกาสรบรขอมลขาวสารของราชการหรอหนวยงานของรฐเกยวกบการด�าเนนการตางๆของรฐ

ตอบ

ตอบ

03ถาประชาชนไปขอขอมลขาวสารของราชการแตอยในความครอบครองของหนวยงานเอกชนจะอางสทธขอขอมลจากเอกชนตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดหรอไม

อางกฎหมายนไมไดเพราะกฎหมายขอมลขาวสารของราชการใชบงคบกบหนวยงานของรฐซงตองเปนขอมลขาวสารทอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงานของรฐ

ตอบ

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

63คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

04

05

การทประชาชนรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐเปนสทธขนพนฐานตามหลกการระบอบประชาธปไตยอยางไร

การทรฐปฏบตตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการนนเพอเปนการสรางภาพลกษณทดใหกบหนวยงานของรฐใชหรอไม

กฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดใหสทธแกประชาชนใหโอกาสอยางกวางขวางในการรบรขอมลขาวสารในการด�าเนนการตางๆของรฐเปนเจตนารมณของกฎหมายนทงยงสอดคลองตรงกบหลกการพนฐานสทธรบรขอมลขาวสารสาธารณะตามกฎหมายรฐธรรมนญของไทยดวยเพราะเมอประชาชนไดรขอมลขาวสารของรฐแลวกสามารถแสดงความคดเหนและใชสทธทางการเมองไดถกตองเปนการพฒนาระบอบประชาธปไตยรสทธและหนาทของตนเองเปนการสงเสรมการบรหารงานของรฐใหมประสทธภาพและโปรงใสสามารถตรวจสอบได

ไมใชหนวยงานของรฐไมไดมงหวงปฏบตตามกฎหมายเพอใหเกดภาพลกษณทดแกหนวยงานของรฐแตจดประสงคหรอเจตนารมณทแทจรงของกฎหมายนกเพอสงเสรมใหประชาชนไดรบรขอมลขาวสารของราชการหนวยงานของรฐจงมหนาทตองปฏบตตามกฎหมายมไดเสแสรงสรางภาพใหกบหนวยงานแตมงหมายใหสทธแกประชาชนตามระบอบประชาธปไตย

ตอบ

ตอบ

06สาระส�าคญของกฎหมายขอมลขาวสารของราชการมงเปดเผยขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐใหประชาชนไดทราบทกเรองทงหมดหรอไม

กฎหมายนมไดใหหนวยงานของรฐตองเปดเผยขอมลขาวสารทกเรองหรอเปดเผยทงหมดแกประชาชนแตหลกการส�าคญคอมงเปดเผยเกอบทงหมดหรอสวนใหญจะสามารถเปดเผยได(ตอสาธารณะ)โดยมขอยกเวนเฉพาะเรองเฉพาะกรณซงจะตองบอกเหตผลประกอบดวยวาท�าไมจงเปดเผยไมไดเพราะอะไร(เขาขอกฎหมายขอใด)สงนเปนขอก�าหนดทกฎหมายบงคบไวใหเจาหนาทของรฐตองใหเหตผลดวยวาทเปดเผยไมไดเพราะเหตใดเชนหากเปดเผยแลวจะเกดความเสยหายตอประเทศชาตหรอตอประโยชนทส�าคญของเอกชนหรอเปดเผยแลวอาจจะกระทบตอขอมลขาวสารสวนบคคลหรอเปดเผยแลวจะมผลตอรปคดซงอย ระหวางการสอบสวนยงไมแลวเสรจเปนตน

ตอบ

การทประชาชนรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐเปนสทธขนพนฐานตามหลกการระบอบประชาธปไตยอยางไร

บทท 1

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.64

07ประชาชนจะอางสทธวาตนมสทธขอดขอมลขาวสารของราชการทกเรองตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดหรอไม

ถกตองตามหลกการและแนวคดของกฎหมาย“เปดเผยเปนหลกปกปดเปนขอยกเวน”

ประชาชนอางสทธขอทกเรองได แตหนวยงานของรฐจะเปดเผยหรอให ข อมลข าวสารทอย ในความครอบครองของหนวยงานของรฐ ไดเปนบางเรอง หรอจะไมเปดเผยทกเรองหรอเปดเผยบางเรอง บางสวนบางตอนบางขอความได(หนวยงานของรฐ เพอปกปดขอความนนไดทงน เปนไปตามมาตรา9วรรค2ประกอบมาตรา11แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540)

ตอบ

ตอบ

09

08

ทวา“สทธของประชาชนในการรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐไมสามารถรขอมลขาวสารของรฐไดทกเรอง”ค�ากลาวนถกตองหรอไม

ประชาชนใชสทธรบรขอมลขาวสารดวยตนเองอยางไร

ประการแรกประชาชนสามารถใชสทธเขาตรวจดขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐ ประการทสองประชาชนสามารถใชสทธขอข อมลข าวสารของราชการ(นอกจากสทธเขาตรวจด)ตามทตนเองตองการรกไดแตหนวยงานของรฐจะเปดเผยหรอจดใหผขอหรอไมมากนอยหรอบางสวนหรอทงหมดหรอไมเปดเผยยอมอยกบดลพนจของเจาหนาทของรฐของหนวยงานของรฐซงกฎหมายใหอ�านาจแก เจ าหนาทของรฐได ดงหลกการทว า“เปดเผยเปนหลกปกปดเปนขอยกเวน”คอสวนใหญจะเปดเผยแตมปกปดเปนบางเรองเทานน

ตอบ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.64

ถกตองตามหลกการและแนวคดของกฎหมาย

ทวา“สทธของประชาชนในการรบรขอมลขาวสารการด�าเนนการตางๆของรฐ

มสทธท�าการลบ ตดทอน หรอ ท�าโดยประการอนใด

ทจดเตรยมขอมลขาวสาร (เปนอยางนอยตามทกฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดไวได

ซงเปนเพยงขอมลขาวสารบางเรองบางอยางทส�าคญ ๆ เชน ผลการพจารณาอนญาตอนมต

นโยบาย คมอปฏบตงาน สญญาสมปทาน มตการประชมคณะกรรมการการจดซอจดจาง เปนตน)

โดยไปตรวจดทศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงาน

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

65คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

10นอกจากสทธของประชาชนในการรบรขอมลขาวสารของรฐแลวตามกฎหมายนใหสทธอนๆอกแกประชาชนหรอไม

ประชาชนยงมสทธในการเขาถงขอมลขาวสารของราชการไดอกไดแกสทธในการขอค�าปรกษาสทธในการตรวจดขอมลสทธในการขอขอมลขาวสารอนใดของราชการสทธในการขอส�าเนาหรอส�าเนาทมการรบรองสทธในการไดรถงขอมลสวนบคคลสทธในการด�าเนนการแทนผเยาวสทธในการรองเรยนสทธในการอทธรณฯลฯ

ตอบ

11กฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดไมเปดเผยขอมลสวนบคคลเพราะเหตใด

เปนหลกการคมครองขอมลสวนบคคลในสวนทเกยวกบขอมลขาวสารของราชการไมใหหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลสวนบคคลตอผอน(ทงนมขอยกเวนบางเรองตามกฎหมายเชนอาจเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลในความครอบครองของหนวยงานของรฐไดหากเปนการเปดเผยตามค�าพพากษาหรอค�าสงของศาลเปนตน)

ตอบ

12ขอมลขาวสารมเฉพาะเอกสารหรอกระดาษเทานนหรอไม

ไมใชค�าวา“ขอมลขาวสาร”จะตองเปนสงทสอความหมายใหทราบถงเรองราวหรอขอเทจจรงเรองหนงเรองใดเนนการทการสอความหมายเปนหลกไมไดเนนรปรางไมไดเนนทกระดาษหรอแฟมแตอาจอย ในรปของฟลมไมโครฟลมแผนซดดวดอปกรณบนทกภาพFlash Drive Harddisk โปรแกรมตางๆคอมพวเตอรclipเสยงclipภาพทสอใหรเรองราวหรอขอเทจจรงเปนตน

ตอบ

13 14จะทราบไดอยางไรวาขอมลทขอเปน“ขอมลขาวสารของราชการ”

เมอกลาวถง“ประชาชนจะเขาถงขอมลขาวสารของราชการไดอยางไร”หมายความวาอยางไร

ตอบ ตอบ เมอมผ มาขอขอมลขาวสาร ในตอนแร

เจ าหน าทของรฐจะตองพจารณาเสยก อนว า

ข อมลขาวสารทขอนน (ตองเปนขอมลขาวสาร

ตามท อธบายแล วด วย) เป นข อมลข าวสาร

ของราชการ หมายความว า ข อมลข าวสารนน

ต องอย ในความครอบครองหรอควบคมดแล

ของหนวยงานของรฐ โดยทขอมลนนจะเกยวกบ

การด�าเนนงานของรฐ หรอเกยวของกบบคคล

หรอเอกชนใด ๆ กได

การทประชาชนจะเข าถงข อมลข าวสาร

ของราชการของหนวยงานของรฐก คอ ประชาชน

จะใชสทธรบรขอมลขาวสารของหนวยงานราชการได

โดยทางใดบาง โดยวธการใด ซงประชาชนจะสามารถ

ร ข อมลของหน วยงานของรฐ ได มากหรอน อย

หรออยางไรตามกฎหมายขอมลขาวสารของราชการ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.66

พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ก�าหนดใหหนวยงานของรฐมหนาทเปดเผยขอมลขาวสารดงน 1)เปดเผยโดยการน�าขอมลขาวสารทกฎหมายก�าหนดไวใหตองลงพมพในราชกจจานเบกษาคอหนวยงานของรฐตองน�าขอมลขาวสารไดแกขอมลเกยวกบโครงสรางและการจดองคการสรปอ�านาจหนาททส�าคญและวธการด�าเนนงานสถานทตดตอเพอขอรบขอมลขาวสาร(=ศนยขอมลขาวสารของราชการ)เปนตนไปลงพมพประกาศในราชกจจานเบกษาการเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา7 เพราะหนงสอราชกจจานเบกษา เปนหนงสอทจดพมพ โดยส�านกเลขาธการคณะรฐมนตรก�าหนดใหทกสวนราชการหนวยงานของรฐตองบอกรบเปนสมาชกและกฎหมายโดยทวไปก�าหนดใหมผลบงคบใชตอเมอไดประกาศลงพมพในหนงสอราชกจจานเบกษาแลวมผลใหเปนการประกาศใหประชาชนไดทราบโดยทวไปแลวถอวาประชาชนไดรบทราบขอมลขาวสารดงกลาวมผลบงคบใชโดยทวไปแลว 2) เปดเผยโดยการตงแสดงไวในสถานททหนวยงานจดเตรยมไวใหประชาชนเขาตรวจดไดดวยตนเองคอหนวยงานของรฐตองจดขอมลขาวสารอยางนอย(เนนวากฎหมายก�าหนดไวเปนอยางนอย)ตอไปนตามมาตรา9(คอมาตรา9(1)ถงมาตรา9(8))เอาไปไวทสถานททหนวยงานจดเตรยมไว หรอ สถานทตดตอเพอขอรบขอมลขาวสาร หรอโดยทวไปเรยกวา“ศนยขอมลขาวสารของราชการ”ขอมลขาวสารทก�าหนดไววาอยางนอยไดแกผลการพจารณาหรอค�าวนจฉยทมผลโดยตรงตอเอกชน,นโยบายหรอการตความทไมเขาขายตองลงพมพในราชกจจานเบกษาตามมาตรา7(4),แผนงานโครงการและงบประมาณรายจายประจ�าปของปทก�าลงด�าเนนการ, คมอหรอค�าสงเกยวกบวธปฏบตงาน (ทกระทบถงสทธหนาทของเอกชน),สงพมพทไดมการอางถงมาตรา7วรรค2,สญญาสมปทานสญญาทมลกษณะเปนการผกขาดตดตอนหรอสญญารวมทนกบเอกชนในการจดท�าบรการสาธารณะ,มตคณะรฐมนตร หรอมตคณะกรรมการทแตงตงโดยกฎหมายหรอโดยมตคณะรฐมนตรและขอมลขาวสารอนตามทคณะกรรมการก�าหนด ปจจบนคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ(รฐมนตรประจ�าส�านกนายกรฐมนตรเปนประธาน) ไดออกประกาศคณะกรรมการออกมาตามล�าดบ ขอมลขาวสารอนตามมาตรา 9(8)ทคณะกรรมการไดก�าหนดไวไดแกขอมลเกยวกบการประกาศประกวดราคาประกาศสอบราคาของหนวยงานของรฐทหวหนาสวนราชการลงนามแลว (นบจากปจจบนยอนหลงไป 1 ปคอตองมขอมลทกเดอนตลอดทงป)และขอมลการจดซอจดจางของหนวยงานของรฐ

ตอบ

15ตามขอ14.กฎหมายขอมลขาวสารของราชการไดก�าหนดใหประชาชนใชสทธรบรขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานของรฐไดประการใดบางหรออกนยหนงหนวยงานของรฐมวธในการเปดเผยขอมลขาวสารไวอยางไรหรอการใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสารของราชการหนวยงานของรฐมหนาทตามกฎหมายนอยางไรจงจะเปนการบรการขอมลขาวสารแกประชาชน

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

67คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

และทส�าคญ หนวยงานของรฐตองจดท�าเปนสรปผลการด�าเนนการจดซอจดจางในรอบเดอน(ตองรายงานทกเดอน) ตามแบบ สขร.1 (ล�าดบท/งานจดซอจดจาง/วงเงนงบประมาณ(ราคากลาง)/วธซอ/จาง/ผเสนอราคาและราคาทเสนอ/ผไดรบการคดเลอกและราคา/เหตผลทคดเลอกโดยสงเขป) โดยทหนวยงานของรฐตองประกาศบนบอรดประกาศทวไป และตองจดท�าประกาศลงบนหนาแรกของเวบไซตของหนวยงานของรฐดวย นอกจากน ขอมลขาวสารตามมาตรา 9(8) คณะกรรมการไดก�าหนดขอมลอนเพมเตมภายหลง ไดแก ขอมลขาวสารเกยวกบสงแวดลอมและสขภาพดวย ซงหนวยงานของรฐตองจดไวใหประชาชนเขาตรวจดไดทศนยขอมลขาวสารของราชการ การเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา9 3)เปดเผยตามทประชาชนมค�าขอเปนการเฉพาะรายคอหนวยงานของรฐจะตองมหนาทใหบรการขอมลขาวสารทอยนอกเหนอจาก ขอ1)และขอ2) ขางตนหรออกนยหนงคอ เปนขอมลขาวสารนอกเหนอมาตรา 7 และมาตรา 9 หรอ ถาไมใชเปนขอมลขาวสารตามมาตรา7และมาตรา9กคอขอมลขาวสารทประชาชนมค�าขอ(ขอขอมล) เปนการเฉพาะรายการเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา 11 ซงย�าวา ประชาชนทกคนมสทธยนค�าขอหรอ ขอขอมลตามมาตรา 11 กบเจาหนาทของรฐได คอมสทธขอขอมลทกอยางแตทงนอยกบการพจารณาของหนวยงานของรฐวา ขอมลขาวสารของราชการ ทขอนน สามารถเปดเผยไดทงหมดหรอเปดเผยบางสวนหรอไมเปดเผยเปนขอทกฎหมายนไดใหอ�านาจใหเจาหนาทของรฐใชดลพนจ(ตามมาตรา15) 4) เปดเผยโดยส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต คอหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลขาวสารทเรยกวา “เอกสารประวตศาสตร” การเปดเผยตามขอนเปนการปฏบตตามมาตรา 26 หมายถงวาเปนขอมลขาวสารทหนวยงานของรฐสงไปเกบไวทส�านกหอจดหมายเหตแหงชาตกรมศลปากร ดงนน ประชาชนจะขอหรอขอตรวจดขอมลขาวสารทถอวาเปนเอกสารประวตศาสตรจะตองไปทส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต เพอศกษา คนควาทวไป ไมตองมาทหนวยงานของรฐโดยตรง ขอมลขาวสารทเปนเอกสารประวตศาสตรเปนภาษากฎหมายนทก�าหนดไวไดแก2ขอมลดงตอไปน -ขอมลขาวสารของราชการทอาจก อให เกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรยเมอเกบไวทหนวยงานจนครบอาย75ปแลว(ตามมาตรา14)

ไมเกบไวกท�าความตกลงกบส� า นกหอจดหมายเหตแห งช าต แล วส งมอบให

- ขอมลขาวสารของราชการทอาจมค�าสงมใหเปดเผยตามมาตรา 15 เชน ขอมลการสอบวนย ขอมลขาวสารสวนบคคล ขอมลทกอใหเกดคามเสยหายตอความมนคง ของประเทศ เปนตน เมอเกบไวทหนวยงาน จนครบอาย 20 ปแลว

เมอหนวยงานของรฐ เกบไวครบตามอายดงกลาว แลวมความประสงคจะ ไม เกบไว กท� าความตกลงกบส� านกหอจดหมายเหตแห งชาต แล วส งมอบให ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาตตอไป ประชาชนกจะไปตดตอขอดขอมลขาวสารนนไดท ส�านกหอจดหมายเหตแหงชาต

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.68

16หากเปนขอมลขาวสารทประชาชนมค�าขอเปนการเฉพาะรายหนวยงานของรฐจะตองคอยเปดเผยหรอชแจงใหประชาชนไดรบรตลอดเวลาทศนยขอมลขาวสารฯหรอไม

ขอมลเฉพาะราย ตามมาตรา 11 กฎหมายนก�าหนดไวชดเจนวา หนวยงานของรฐไมตองเปดเผยโดยการแสดงหรอจดไวใหประชาชนเขาตรวจดได เพราะขอมลทกฎหมายก�าหนดใหหนวยงานของรฐตองจดขอมลขาวสารไวใหประชาชนเขาตรวจดไดทศนยขอมลขาวสารฯตองเปนขอมลทกฎหมายระบไวโดยเฉพาะตามมาตรา9(มาตรา9(1)ถงมาตรา9(8))เท านนแตข อมลทประชาชนมค�าขอเปนการเฉพาะราย จะตองเปนขอมลทนอกเหนอขอมลตามมาตรา 7 และมาตรา 9ซงก�าหนดใหหนวยงานของรฐมหนาทพจารณาโดยใชดลพนจตามมาตรา 15 วาจะเปดเผยหรอไมเปดเผยประการใด โดยมเหตผลแจงใหประชาชนทราบหากไมเปดเผยขอมลนนไมใชเปนเรองทหนวยงานของรฐตองแสดงไวตลอดเวลา

ตอบ

17เมอประชาชนสงสยประสงคจะตรวจสอบความโปรงใสในการด�าเนนงานของรฐโดยการตรวจสอบจากขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐประชาชนควรจะตองปฏบตอยางไร

สทธของประชาชน ดงไดกลาวแลวขางตน มสทธขอตรวจดได3ระดบไดแกขอตรวจดขอส�าเนาและขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองหรอประชาชนอาจใชสทธอยางใดอยางหนงหรอใชสทธครบถวนทง 3 ระดบกได หมายรวมถงสทธทประชาชนรองขอขอมลขาวสารเปนการเฉพาะรายตามมาตรา 11 ดวย คอประชาชนสามารถใชสทธขอขอมลขาวสารได ซงหากขอมลขาวสารนนเปนเรองเกยวกบโครงสรางและอ�านาจหนาทของหนวยงานกเขาตามมาตรา7ประชาชนสามารถตรวจดไดจากราชกจจานเบกษา(กรณนมกฎหมายใหหนวยงานของรฐ จดไวใหประชาชนเขาตรวจดไดทศนยข อมลขาวสารฯ ของหนวยงานไดด วย)หากขอมลขาวสารนนเปนเรองขอมลขาวสารเกยวกบตามมาตรา 9(1) ถง มาตรา 9(8) ขอมลเรองใดเรองหนงตามนประชาชนกไมจ�าเปนตองยนขอดขอมลเฉพาะแตประชาชนสามารถไปขอดไดทศนยขอมลขาวสารฯไดทนทโดยอาจใชสทธไดถง3ระดบดงกลาวกไดแตถานอกเหนอจากขอมลขาวสารขางตนประชาชนตองยนค�าขอ หรอแสดงความประสงคตอหนวยงานของรฐ(ควรเปนทางการ)เพอขอตรวจดเปนการเฉพาะรายได

ตอบ

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

69คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

18

19

20

กฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดใหผมสวนไดเสยเทานนจงจะมสทธขอดขอมลขาวสารของราชการไดใชหรอไม

เมอประชาชนมาทศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานอยากขอตรวจดขอมลขาวสารทอยในศนยขอมลขาวสารฯนนจ�าเปนตองเขยนค�าขอขอมลตอเจาหนาทหรอไม

การใหบรการทศนยขอมลขาวสารฯโดยหลกทวไปแลวเจาหนาทของรฐควรแนะน�าหรอปฏบตอยางไร

ไมใช ตามมาตรา 9 วรรค 3 แหง กฎหมายขอมลขาวสารของราชการก�าหนดไวชดเจนวา“บคคลไมวาจะมสวนไดเสยเกยวของหรอไมกตามยอมมสทธเขาตรวจด ขอส�าเนา หรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองของขอมลขาวสาร”

ถาเปนขอมลขาวสารทจดไวใหประชาชนเขาตรวจดทศนยขอมลขาวสารฯ อยแลว ประชาชนไมจ�าเปนตองเขยนค�าขออกนอกจากนกฎหมายยงเปดโอกาสใหศนยขอมลขาวสารฯจดเตรยมขอมลขาวสารเปนระบบสะดวกในการสบคนดวยตนเองอกดวย ถาไมมเจาหนาทอยหรอประสงคจะตรวจคนควาดวยตนเอง เพยงก�าหนดใหเจาหนาทแนะน�าเบองตน ประชาชนผนนกสามารถคนหาขอมลตามทตองการไดเองจากดชน(ลกษณะคลายบตรรายการหองสมด)หรอจากweb page หนาเวบศนยขอมลขาวสารบนระบบ Internetกมเหมอนกน

เมอมประชาชนมาตดตอขอรบบรการทศนยขอมลขาวสารฯ

- ประการแรกหากสงสยวาเปนคนตางดาวมาขอรบบรการขอมลขาวสารเจาหนาทของรฐทอย

ประจ�าศนยฯมสทธขอตรวจดบตรประจ�าตวประชาชนของผสงสยวาจะเปนคนตางดาวโดยกฎหมาย

ก�าหนดไว คนตางดาวไมมสทธขอรบบรการขอมลขาวสาร แตไมใชวา เจาหนาทจะสงสยโดยพร�าเพรอ

หลกคอการบรการประชาชน

- แนะน�า ใหประชาชนตรวจสอบเบองตนจากดชนทศนยขอมลขาวสารฯไดจดท�าไวทตดชน

หรอในระบบIntranetหรอInternet(แลวแตกรณ)

-แตอยางไรใหประชาชนระบวาตองการขอมลขาวสารใดใหเจาหนาทประจ�า

ศนยขอมลขาวสารฯไดทราบและพจารณากอน

-หากเปนขอมลขาวสารตามมาตรา7,มาตรา9กสามารถตรวจดขอส�าเนาและขอส�าเนาทมค�า

รบรองถกตองณทศนยขอมลขาวสารของราชการแหงนนไดทนท

ตอบ

ตอบ

ตอบ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.70

- แตถาเปนขอมลขาวสารนอกเหนอ มาตรา 7, มาตรา 9 แลว เจาหนาทผใหบรการจะตองพจารณาวา

เปนขอมลประเภทใดตามล�าดบตอไป

- โดยเฉพาะ จะตองพจารณากอนวา เปนขอมลขาวสารของราชการทอยในความครอบครอง หรอ

ควบคมดแลของหนวยงานของรฐและเปนขอมลทมอยแลวหรอไม

- เจาหนาทของรฐประจ�าศนยขอมลขาวสารฯ จะตองพจารณาวา ขอมลขาวสารทมาขอนน อยใน

ความครอบครองควบคมของหนวยงานของตนหากไมใชจะตองแนะน�าใหไปยนค�าขอตอหนวยงาน

ทครอบครองควบคมขอมลขาวสารแหงนนโดยไมชกชา

-ค�าขอขอมลขาวสารทนอกเหนอมาตรา7,มาตรา9กคอมาตรา11เปนเรองทประชาชนผขอขอมล

ควรกรอกขอมลในแบบค�าขอโดยระบขอมลทตองการในลกษณะทอาจเขาใจไดตามสมควรดวยไมจ�าเปน

ตองระบรายละเอยดเลขทของหนงสอลงวนทเทาใด

-และขอมลขาวสารทขอดงกลาวนนตองมอยแลวและอยในสภาพทพรอมจะใหไดโดยไมตองไปจดท�า

วเคราะหจ�าแนกรวบรวมหรอจดใหมใหมแตถาเปนประโยชนหนวยงานของรฐกอาจจดท�าใหมกได

- หากขอมลทขอนน ประชาชนผนนขอเปนจ�านวนมากหรอบอยครง โดยไมมเหตผลจนสมควร

หนวยงานของรฐสามารถปฏเสธค�าขอได

- หากขอมลขาวสารเปนขอมลขาวสารลบ ซงอยในความควบคมดแลของหนวยงานของรฐแหงอนก

ใหสงค�าขอไปใหหนวยงานของรฐแหงนนเปนผพจารณา

- การจดหาขอมลทตองใชเวลาจดท�า รวบรวม จ�าแนก หรอท�านองเดยวกน ใหแจงผ ขอขอมล

ทราบภายใน15วนดวยพรอมกบก�าหนดวนคาดวาจะแลวเสรจใหผขอมารบขอมลไดเมอใด(ภายในกวนหรอ

ก�าหนดวนเดอนปแจงใหผขอขอมลทราบ)(มตคณะรฐมนตร28ธนวาคม2547)

- แตถาเจาหนาทสามารถจดหาขอมลขาวสาร (เฉพาะราย) ตามทผขอไดขอนนไดทนท หรอสามารถ

คนหาไดเพราะมอยแลวกใหจดขอมลขาวสารนนใหผขอภายใน1วนท�าการ(มตคณะรฐมนตร28ธนวาคม2547)

-นอกจากน หากเปนขอมลขาวสารทตองใชดลพนจในการเปดเผย (ตามมาตรา 15) ผมอ�านาจใช

ดลพนจทไดรบการคมครองตามกฎหมาย ถอวา สงใหเปดเผยไดโดยสจรต คอ ขาราชการพลเรอนระดบ 6

หรอเทยบเทาขนไป/อยการผพพากษาชน2 ขนไป/ต�ารวจทมชนยศพนต�ารวจตรขนไป/ รฐวสาหกจ

ระดบหวหนากองขนไป/(บางแหงก�าหนดไวใหเปนผ อ�านวยการกองในรฐวสาหกจขนไป)เปนตน

(ตามประกาศคณะกรรมการฯ)

-ขอมลขาวสารทตองพจารณาโดยใชดลพนจในการเปดเผยนน เมอรบค�าขอจากประชาชนแลว

จะตองแจงประชาชนผขอไดทราบภายใน 15 วนท�าการวา ก�าหนดวนคาดวาจะแลวเสรจใหมาตดตอ

ขอรบขอมลขาวสารไดในวนเดอนปใดหรอภายในกวนดวย

-ประการส�าคญ หากขอมลขาวสารทขอนน เจาหนาทเหนวาหากเปดเผยแลวกระทบถงประโยชน

ไดเสยของผใด ใหเจาหนาทแจงใหผ นนเสนอค�าคดคาน ภายในเวลาทก�าหนด แตไมนอยกวา 15 วน

นบแตวนทไดรบแจง(มาตรา17)

- เมอเจาหนาทผ มอ�านาจใชดลพนจไมเปดเผยขอมลขาวสารตามทขอ ตองใหเหตผลการไมให

ตามมาตรา15ทระบไวในอนมาตรา(1)ถงอนมาตรา(7)ขอใดขอหนงหรอหลายขอประกอบกนเทานน

พรอมกบ แจงสทธอทธรณภายใน 15 วน นบแตวนทไดรบแจงค�าสงของหนวยงานของรฐทไมเปดเผย

ขอมลขาวสารทขอโดยตองยนอทธรณภายใน15วนไปยงคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสาร

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

71คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

21

22

24

คนตางดาวหมายถงอยางไร

โดยสรปผมสทธขอขอมลขาวสารไดต องเป นคนไทยหากเป นคนตางดาวมสทธขอขอมลหรอไม

โดยสรปแบบค�าขอขอมลขาวสารของราชการทถกตองควรระบเงอนไขประการใด

ตามมาตรา 4 มาตรา 9 วรรค 4 มาตรา 11 วรรค 5และมาตรา 21 ใหค�าอธบายไว คอ คนตางดาว ไดแก คนทไมมถนทอยในประเทศไทยหรอ นตบคคลตางดาวอาจมสทธขอขอมลขาวสารตามมาตรา9หรอมาตรา 11 ไดตามทก�าหนดโดยกฎกระทรวง - คนตางดาว ทมถนทอยในประเทศไทย มสทธไดรบความคมครองขอมลขาวสารสวนบคคลเชนเดยวกบคนสญชาตไทย

- คนตางดาวตองมถนทอยในประเทศไทยเทานนจงจะมสทธขอตรวจดขอมลขาวสารได

ระบเพยง3ประการไดแก 1.ผขอตองเปนคนไทย(มสญชาตไทยหรอคนตางดาว ทมถนทอยในประเทศไทย) 2.ไมจ�าเปนตองเปนผมสวนไดเสย 3.ไมตองระบเหตผลการขอขอมลนน

ตอบ

ตอบ

ตอบ

23ผขอขอมลตองเปนผมสวนไดเสยหรอไม

ตอบ

- คนไทย คอ คนทมสญชาตไทย จะอยทใดกตามหากมสญชาตไทย ยอมมสทธขอตรวจดขอมลขาวสารได

ผขอขอมล หากเปนคนสญชาตไทย หรอ คนตางดาวทมถนทอยในประเทศไทย ไมจ�าเปนตอง เปนผมสวนไดเสยแลว ยอมมสทธขอตรวจดขอมลขาวสารนน ทงยงไมจ�าเปนตองระบเหตผล ดวยวาขอขอมลไปเพออะไร

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.72

25

26

27

ค�าสงไมเปดเผยขอมลขาวสารจะตองระบอะไรบาง

ศนยขอมลขาวสารของราชการจ�าเปนตองจดตงหรอไม

ศนยขอมลขาวสารของราชการจ�าเปนตองมเจาหนาทผรบผดชอบประจ�าศนยขอมลขาวสารดวยหรอไม

การไมเปดเผยขอมลขาวสาร เปนการใชดลพนจตามมาตรา 15 แหง พ.ร.บ.ข อมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540และมาตรา40แหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองฯคอตองระบวาทเปดเผยไมไดเพราะเปนขอมลขาวสารประเภทใดและเพราะเหตใด(อางตามมาตรา15(1)ถงมาตรา15(7)ขอใดขอหนง หรอหลายขอประกอบกน) พรอมตองระบดวยวา ผขออาจอทธรณตอคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารไดภายใน15วนนบแตวนทไดรบแจงค�าสง

ศนยขอมลขาวสารของราชการ เปนสถานททจดขอมลขาวสารของราชการไวใหประชาชนเขาตรวจดไดตามมาตรา 9 โดยตองจดขอมลอยางนอย ตามมาตรา 9(1) ถง มาตรา 9(8) โดยกฎหมายขอมลขาวสารก�าหนดใหหนวยงานของรฐทกแหงจดตงขน ซงหนวยงานของรฐกไดลงพมพประกาศในราชกจจานเบกษาแลวดวยวาตามมาตรา7(3)สถานททใหประชาชนตดตอขอรบขอมลขาวสารไดแกทใดของหนวยงานทงนโดยปกตทวไปคอศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงาน

หากเปนอยางนอยตามทกฎหมายก�าหนดไว ประชาชนสามารถเขาตรวจดทศนยขอมลขาวสารของราชการทจดไวไดเองโดยไมตองมเจาหนาทควบคมดแลหรอคอยแนะน�าบรการแตปจจบนนขอมลขาวสารของราชการมลกษณะและประเภททหลากหลายประกอบกบ ในการสบคน การขอตรวจดอาจมการขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตอง หรอยงไปกวานน บางศนยขอมลขาวสารของราชการแหงอน ๆ ไดท�าหนาทใหบรการขอมลขาวสารทนอกเหนอขอมลขาวสารตามมาตรา 7, มาตรา 9 ไดแก บรการรบค�าขอขอมลขาวสารเปนการเฉพาะรายตามมาตรา 11 อกดวยท�าใหศนยขอมลขาวสารของราชการจ�าเปนตองพฒนารปแบบใหมเจาหนาทผรบผดชอบเปนการเฉพาะประจ�าศนยขอมลขาวสารฯ

ตอบ

ตอบ

ตอบ

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

73คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

29ขอมลขาวสารอนๆสามารถน�ามาแสดงไวทศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานไดหรอไมเพอใหประชาชนไดรบรเพมเตมนอกเหนอมาตรา7,มาตรา9

ขนตอนการจดตงศนยขอมลขาวสารของราชการควรมองคประกอบส�าคญไดแก 1) การมอบหมายหนวยงานและเจาหนาทรบผดชอบ ไดแก มหนวยงานเพยงหนวยเดยวทดแลรบผดชอบงานตามกฎหมายขอมลขาวสาร และรบผดชอบศนยขอมลขาวสาร ซงจะตองมเจาหนาทผรบผดชอบประจ�าศนยขอมลขาวสารฯดวย 2)สถานทตงศนยขอมลขาวสารดงไดกลาวแลววา ระบไว ตามมาตรา 7(3) แตมไดบงคบวาตองเปนอาคาร สถานทใด หรอเปนเพยงมมหนงในส�านกงานกได ซงจะตองเปนบรเวณทประชาชนสามารถใชบรการไดโดยงายสะดวก และควรอยชนลางของอาคารส�านกงาน รวมทงควรมปายชอ “ศนยขอมลขาวสารของ....(ชอหนวยงาน)”ตดไวชดเจนประกอบกบจดท�าปายแนะน�าชบอกทางไปศนยขอมลขาวสารนนดวย 3)วสดอปกรณและครภณฑไดแกโตะเกาอของเจาหนาทประจ�าศนยโตะเกาอส�าหรบประชาชนผมารบบรการต เอกสารหรอชนวางแฟมเอกสาร(ไมใชต เหลกทบ)การเกบเอกสารควรเกบเฉพาะส�าเนา(ตนฉบบควรอยกบเจาของเรอง)โทรศพทโทรสารเครองถายเอกสารกระดาษแบบฟอรมตางๆอปกรณเครองเขยนพดลมหรอแอรตเครองดมน�าเยนปายหรอบอรดประกาศตางๆเปนตน 4)การคดเลอกเจาหนาทประจ�าศนยขอมลขาวสาร -ควรผานการอบรมหรอมความรกฎหมายขอมลขาวสารของราชการ -มมนษยสมพนธด -ประสานงานด -รระบบการจดแฟมขอมลระบบการสบคนและระบบคอมพวเตอร -สามารถอยประจ�าศนยขอมลขาวสารได 5) ระเบยบการใหบรการขอมลขาวสาร หนวยงานของรฐ ควรมระเบยบวาดวยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานลงพมพในราชกจจานเบกษาดวย และตดประกาศขนตอนและระยะเวลาการรบบรการขอมลขาวสารใหประชาชนไดทราบ นอกจากน ศนยขอมลขาวสารฯ จะตองจดท�าทะเบยนควบคม ลงทะเบยนผมาตดตอขอรบขอมลขาวสารไวเปนหลกฐานและจดท�าสถตดวย(กรณตดตอทางชองทางอนกเชนเดยวกนใหลงรายการไวและจดเกบสถตการมาขอรบบรการในชองทางนนๆ เชนโทรศพทโทรสารE-mail Web Facebook เปนตน)

ถอวาเปนขอมลขาวสารภาคสงเสรมสทธไดรของประชาชน แมกฎหมายไมบงคบ แตหนวยงานของรฐควรจดแฟมและจดขอมลทประชาชนควรรไวเปนการเฉพาะขอมลตางๆไดแกขอมลเกยวกบสถตตางๆของหนวยงานขอมลดานเศรษฐกจสงคมคณภาพชวตขอมลเกยวกบความรเพมเตมค�าอธบายทวไปของกฎหมายทเกยวของนอกเหนอมาตรา 7, มาตรา 9 นอกจากน ไดแก ชวประวต ผลงานส�าคญ รายงานการศกษาดงานหนงสอทระลกหนงสออนสรณหนงสอพมพวารสารเปนตนลวนเปนขอมลขาวสารภาคสงเสรมสทธไดรทงสน

ตอบ

ตอบ

28 องคประกอบของการบรหารจดการในการบรการทศนยขอมลขาวสารฯของหนวยงานของรฐควรมอะไรบาง

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.74

30ศนยขอมลขาวสารของราชการควรมประจ�าทกหนวยงานของรฐหรอไมอยางไร

สถานททจดเกบขอมลขาวสารไวใหประชาชนเขาตรวจดไดตามมาตรา9คอศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงานของรฐทตองจดตงเฉพาะหนวยงานของรฐทเปนนตบคคลเทานนหมายถงหนวยงานของรฐทเปนราชการสวนกลางคอกรมหรอหนวยงานเทยบเทาราชการส วนภมภาคคอ จงหวด และราชการสวนทองถนคอองคการบรหารสวนจงหวดเทศบาลองคการบรหารสวนต�าบลกรงเทพมหานครและเมองพทยาส�าหรบหนวยงานของราชการสวนกลางทไปตงสาขาในจงหวดตางๆเชนส�านกงานเขตขนส�านก.....จงหวดจงตองจดตงศนยขอมลขาวสารของหนวยงานขนโดยมมาตรา7,มาตรา9เปนหลก

ตอบ

31

32

ศนยขอมลขาวสารนนหนวยงานสามารถจดตงเพมเตมไดมากกวา1แหงหรอไม

ขอมลขาวสารทเปดเผยไมไดเลยคอขอมลขาวสารใด

หนวยของรฐ สามารถจดตงศนยขอมลขาวสารไดเพมเตมทงทอยในหนวยงานในสงกดเดยวกนในราชการสวนกลางดวยกน หรอราชการสวนภมภาค หรอราชการสวนทองถนดวยกน แมแตหนวยงานของรฐอน ๆ เชน รฐวสาหกจ หรอองคกรตามกฎหมายอน ๆ โดยพจารณาถงความสะดวกในการรบบรการขอมลขาวสารของประชาชน โดยระยะทางเปนจดส�าคญ หนวยงานของรฐจะจดตงศนยขอมลขาวสารสาขาหรอประจ�าหนวยงานในสงกดยอยกถอวาเลงเหนประโยชนของการบรการขอมลขาวสารใหแกประชาชนเปนส�าคญ

คอ ขอมลขาวสารของราชการทอาจกอใหเกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรย จะเปดเผยมได(มาตรา14)

ตอบ

ตอบ

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

75คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

35ผ ขอข อมลข าวสารทศนยข อมลข าวสารของราชการแตเจาหนาทแนะน�าวาใหผขอไปคนและพมพเองจากในInternet หรอในเวบไซตของหนวยงานทมอยแลวโดยไมจดหาขอมลขาวสารใหภายหลงผขอขอมลมารองเรยนเจาหนาทจงถามวาเจาหนาทปฏบตผดหรอไมและผขอขอมลรองเรยนถกตองหรอไม

เจาหนาทปฏบตไมถกตองและผขอขอมลรองเรยนถกตองเนองจากกฎหมายนไมไดระบเรองการจดขอมลใหประชาชนเขาตรวจดไดบนInternet เองแต หน วยงานของรฐต องจดตามมาตรา9ไวทศนยขอมลขาวสารเมอประชาชนมาขอใชสทธตรวจดและขอส�าเนาเจาหนาทตองจดขอมลใหประชาชนจะบายเบยงใหประชาชนไปPrint out เองโดยไมจดใหยอมเปนการไมชอบ

ตอบ

34

33

หนวยงานของรฐขอขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐอกแหงโดยอางกฎหมายขอมลขาวสารของราชการนไดหรอไม

ขอมลขาวสารใดทเจาหนาทของรฐตองใชดลพนจในการเปดเผย

ไมได หรอจะอทธรณหรอรองเรยนใด ๆ กมได เพราะกฎหมายนใหสทธแกประชาชนเทานน(อาจเปนเจาหนาทขาราชการหรอพนกงานรฐวสาหกจในฐานะประชาชนผใชสทธตามกฎหมายนได)

คอขอมลขาวสารตามมาตรา15เพยงมาตราเดยวเทานนหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐมอ�านาจ(ตามกฎกระทรวงฉบบท4)อาจมค�าสงมใหเปดเผยโดยค�านงถง 1)การปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของรฐ 2)ประโยชนสาธารณะ 3) ประโยชนของประชาชนเอกชนทเกยวของประกอบกน นน หมายความวา เปนการใชดลพนจตดสนใจโดยชงน�าหนกทตองค�านงปจจยทง 3 ประการประกอบกน มใชประการใดประการหนงวาขอมลขาวสารทขอนนไมเปดเผยเพราะเหตผลขอใดขอหนงของมาตรา15(1)หรอ(2)หรอ(3)หรอ(4)หรอ(5)หรอ(6)หรอ(7)หรอหลายขอประกอบกนการพจารณาวาจะเปดเผยหรอไมจะค�านงวาขอมลทขอนนเปดเผยไดเพราะเปนประโยชนตอสาธารณะมากกวาประโยชนของเอกชนและหนวยงานของรฐหรอเหนวาไมควรเปดเผย เพราะเปนประโยชนตอการปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของรฐมากกวาประโยชนของเอกชนและประโยชนสาธารณะดงนเปนตน

ตอบ

ตอบ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.76

36ศนยขอมลขาวสารมความจ�าเปนตองมผมาตดตอขอใชบรการจ�านวนมากหรอไมและความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการคออะไร

มงหวงเพอใหประชาชนเขาตรวจดขอมลขาวสารของราชการทกฎหมายก�าหนดไวโดยเฉพาะมาตรา7,มาตรา9เปนตน นอกจากน ศนยขอมลขาวสารฯบางแหงหนวยงานของรฐใหท�าหนาทเปนศนยกลางบรการขอมลขาวสารตามค�าขอเฉพาะราย โดยรบค�าขอมาพจารณาใชดลพนจในการเปดเผยขอมลแตละกรณอกดวย ทส�าคญปจจบนไดมมตคณะรฐมนตรทเกยวของออกมาหลายฉบบใหเผยแพรขอมลขาวสารผานเวบไซตของหนวยงานโดยเฉพาะเรองการจดซอจดจางนอกจากนศนยขอมลขาวสารของราชการสวนมากไดจดท�าเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานเปนการเฉพาะ เพอให บรการสบค นข อมลต าง ๆ รวมถงการสงพมพPrint OutหรอDownloadขอมลทประชาชนตองการไดแทนทประชาชนจะตองเสยเวลาเดนทางมาสอบถามหรอตดตอขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจตดตอขอรบขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯ ประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานไดโดยตรง อกทง ชองทางการรบบรการของศนยขอมลขาวสารมหลายชองทาง ทงทางโทรศพทโทรสารE-mail Web Chatตาง ๆ เปนการชวยอ�านวยความสะดวกใหกบประชาชนผใชบรการมากยงขนจงไมตองมาขอรบบรการทศนยขอมลขาวสารฯโดยตรงจงท�าใหเหนวาสถตการมาตดตอดวยตนเองไมมากเทาทควรนอกจากน หนวยงานของรฐบางแหงยงมชองทางตดตอใหประชาชนสามารถตดตอไดหลายชองทาง กรณทหนวยงานนน มอาคารทท�าการส�าหรบบรการประชาชนตามบรเวณตาง ๆ ทงในเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล หนวยงานยอยหรอหนวยงานสาขา จงเปนอกชองทางหนงทจะรองรบการบรการขอมลขาวสารใหกบประชาชนไดเชนกรงเทพมหานครจะมส�านกงานเขตตางๆหรอกองก�ากบการต�ารวจจะมสถานต�ารวจนครบาลตางๆหรอการทางพเศษแหงประเทศไทยจะมศนยควบคมทางพเศษตางๆหรออาคารทท�าการดานเกบคาผานทางพเศษตาง ๆ เปนตน หนวยงานยอยเหลาน จงเปนอกชองทางหนงทชวยแบงเบาภาระหรอกระจายการบรการขอมลขาวสารใหประชาชนผมาตดตอได โดยทศนยขอมลขาวสารฯ จะเปนศนยรวมและรวบรวมสถตการมารบบรการทกชองทางของหนวยงานของรฐ - ส�าหรบความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการนน นอกจากจะเปนการจดตงตามกฎหมายดงกลาว กเพอตอบสนองเจตนารมณของกฎหมายขอมลขาวสารของราชการใหประชาชนไดมโอกาสอยางกวางขวางในการไดรบรขอมลขาวสารเกยวกบการด�าเนนการตางๆของรฐการจดสถานททเหมาะสมสะดวกใหประชาชนเขาถงไดงายมเจาหนาทรบผดชอบและจดขอมลรองรบไวใหประชาชนเขาตรวจดไดโดยสะดวกเปนเรองทจ�าเปน โดยเฉพาะหนวยงานของรฐปฏบตตามกฎหมายดงนทกประการ จะไดรบการประกาศวาเปนหนวยงานทโปรงใสใหตรวจสอบไดเปนหลกส�าคญประการหนงของหลกธรรมาภบาลหรอการก�ากบดแลกจการทด(Good GovernanceหรอCorporate Governance)โดยมตองค�านงถงวาประชาชนจะมาตดตอขอรบบรการมากนอยเพยงใด แตหากจดสถานททเปนเพยงมม ๆ หนงของหนวยงานทยากแก การเข าถงข อมลข าวสารแลวแมหนวยงานนนจะแสดงออกวา มความโปรงใสเพยงใด กยอมทราบวาประชาชนไดมโอกาสรบรขอมลขาวสารไดโดยสะดวกแกการคนหาและเขาถงหรอไม

ตอบ- ศนยขอมลขาวสารของราชการของหนวยงาน จดตงตามมาตรา 9 แหง พ.ร.บ. ขอมลขาวสารของราชการฯ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.76

36ศนยขอมลขาวสารมความจ�าเปนตองมผมาตดตอขอใชบรการจ�านวนมากหรอไมและความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการคออะไร

มงหวงเพอใหประชาชนเขาตรวจดขอมลขาวสารของราชการทกฎหมายก�าหนดไวโดยเฉพาะมาตรา7,มาตรา9เปนตน นอกจากน ศนยขอมลขาวสารฯบางแหงหนวยงานของรฐใหท�าหนาทเปนศนยกลางบรการขอมลขาวสารตามค�าขอเฉพาะราย โดยรบค�าขอมาพจารณาใชดลพนจในการเปดเผยขอมลแตละกรณอกดวย ทส�าคญปจจบนไดมมตคณะรฐมนตรทเกยวของออกมาหลายฉบบใหเผยแพรขอมลขาวสารผานเวบไซตของหนวยงานโดยเฉพาะเรองการจดซอจดจางนอกจากนศนยขอมลขาวสารของราชการสวนมากไดจดท�าเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานเปนการเฉพาะ เพอให บรการสบค นข อมลต าง ๆ รวมถงการสงพมพPrint OutหรอDownloadขอมลทประชาชนตองการไดแทนทประชาชนจะตองเสยเวลาเดนทางมาสอบถามหรอตดตอขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจตดตอขอรบขอมลทท�าการศนยขอมลขาวสารฯ ประชาชนกสามารถใชบรการผานเวบไซตทเปนเวบเพจศนยขอมลขาวสารของหนวยงานไดโดยตรง อกทง ชองทางการรบบรการของศนยขอมลขาวสารมหลายชองทาง ทงทางโทรศพทโทรสารE-mail Web Chatตาง ๆ เปนการชวยอ�านวยความสะดวกใหกบประชาชนผใชบรการมากยงขนจงไมตองมาขอรบบรการทศนยขอมลขาวสารฯโดยตรงจงท�าใหเหนวาสถตการมาตดตอดวยตนเองไมมากเทาทควรนอกจากน หนวยงานของรฐบางแหงยงมชองทางตดตอใหประชาชนสามารถตดตอไดหลายชองทาง กรณทหนวยงานนน มอาคารทท�าการส�าหรบบรการประชาชนตามบรเวณตาง ๆ ทงในเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล หนวยงานยอยหรอหนวยงานสาขา จงเปนอกชองทางหนงทจะรองรบการบรการขอมลขาวสารใหกบประชาชนไดเชนกรงเทพมหานครจะมส�านกงานเขตตางๆหรอกองก�ากบการต�ารวจจะมสถานต�ารวจนครบาลตางๆหรอการทางพเศษแหงประเทศไทยจะมศนยควบคมทางพเศษตางๆหรออาคารทท�าการดานเกบคาผานทางพเศษตาง ๆ เปนตน หนวยงานยอยเหลาน จงเปนอกชองทางหนงทชวยแบงเบาภาระหรอกระจายการบรการขอมลขาวสารใหประชาชนผมาตดตอได โดยทศนยขอมลขาวสารฯ จะเปนศนยรวมและรวบรวมสถตการมารบบรการทกชองทางของหนวยงานของรฐ - ส�าหรบความส�าคญของศนยขอมลขาวสารของราชการนน นอกจากจะเปนการจดตงตามกฎหมายดงกลาว กเพอตอบสนองเจตนารมณของกฎหมายขอมลขาวสารของราชการใหประชาชนไดมโอกาสอยางกวางขวางในการไดรบรขอมลขาวสารเกยวกบการด�าเนนการตางๆของรฐการจดสถานททเหมาะสมสะดวกใหประชาชนเขาถงไดงายมเจาหนาทรบผดชอบและจดขอมลรองรบไวใหประชาชนเขาตรวจดไดโดยสะดวกเปนเรองทจ�าเปน โดยเฉพาะหนวยงานของรฐปฏบตตามกฎหมายดงนทกประการ จะไดรบการประกาศวาเปนหนวยงานทโปรงใสใหตรวจสอบไดเปนหลกส�าคญประการหนงของหลกธรรมาภบาลหรอการก�ากบดแลกจการทด(Good GovernanceหรอCorporate Governance)โดยมตองค�านงถงวาประชาชนจะมาตดตอขอรบบรการมากนอยเพยงใด แตหากจดสถานททเปนเพยงมม ๆ หนงของหนวยงานทยากแก การเข าถงข อมลข าวสารแลวแมหนวยงานนนจะแสดงออกวา มความโปรงใสเพยงใด กยอมทราบวาประชาชนไดมโอกาสรบรขอมลขาวสารไดโดยสะดวกแกการคนหาและเขาถงหรอไม

ตอบ

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

77คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

37เมอประชาชนมาขอรบขอมลขาวสารทหนวยงานของรฐจดใหไมวาจะเปนขอมลขาวสารตามมาตรา7หรอมาตรา9หรอขอเฉพาะรายตามมาตรา11หรอประการอนใดหากขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองแลวประชาชนผขอตองเสยคาธรรมเนยมคาถายเอกสารหรอไมและมหลกเกณฑการคดคาธรรมเนยมอยางไร

เรองน ประชาชนมสทธขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองของขอมลขาวสารไดโดยกฎหมายขอมลขาวสารของราชการมาตรา9วางหลกไวหนวยงานของรฐสามารถเรยกเกบคาธรรมเนยมไดโดยมประกาศคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการเมอปพ.ศ.2542ใหเปนไปในทางเดยวกนคาธรรมเนยมการถายเอกสารเชนขนาดกระดาษเอ4หนาละไมเกน1บาทเปนตนหรอกรณเปนสอประเภทอนหากเรยกคาธรรมเนยมไมเกนตนทนทแทจรง กไมจ�าเปนตองขอความเหนชอบจากคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการส�าหรบการเรยกคาธรรมเนยมในการใหค�ารบรองถกตองนนใหคดในอตราค�ารบรองละไมเกน5บาทนอกจากนในกรณผขอเปนผมรายไดนอยหนวยงานของรฐอาจพจารณายกเวนหรอลดคาธรรมเนยมใหกได

ตอบ

38เรองการคดคาธรรมเนยมตามขอ37.นนการพจารณาผขอวามรายไดนอยมหลกพจารณาอยางไร

เรองน กฎหมายระบไวอยางกวาง ๆ ใหอยในดลพนจของเจาหนาทของรฐแหงนนๆเองและผขอกอาจใชสทธขอยกเวนหรอขอลดคาธรรมเนยมกได

ตอบ

39เรองการเกบคาธรรมเนยมการบรการขอมลขาวสารของหนวยงานของรฐควรปฏบตอยางไร

หนวยงานของรฐ ควรออกใบเสรจรบเงนหรอเอกสารการเกบคาธรรมเนยมใหประชาชนเมอมการรองขอหรอมสมดทะเบยนคมไวเปนหลกฐานทางการเงน ส�าหรบการน�าสงเงนนนแมไดมหนงสอของกรมบญชกลางระบไววา หนวยงานของรฐเกบคาธรรมเนยมการบรการขอมลขาวสารแลวไมตองน�าสงคลงเปนรายไดแผนดนสามารถเกบไวบรการขอมลขาวสารได แตเรองนเปนขอมลพจารณาจากหลายหนวยงานของรฐทใชเงนงบประมาณแผนดนวา ควรรวบรวมน�าสงคลงทกครง โดยไมควรน�าไปใชจายเอง เพอความบรสทธยตธรรมและโปรงใส ส�าหรบหนวยงานของรฐทเปนรฐวสาหกจนนงบประมาณของหนวยงานสวนใหญมาจากรายไดของรฐวสาหกจเอง ดงนน ศนยขอมลขาวสารของหนวยงานควรน�าเงนคาธรรมเนยมสงใหฝายการเงนของหนวยงานทกครง

ตอบ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.78

40

41

เมอมประชาชนมายนค�าขอขอมลเฉพาะรายหนวยงานของรฐควรมแนวทางการด�าเนนการในกรณปญหาตางๆดงตอไปนประการใดบาง

กฎหมายขอมลขาวสารของราชการมบทก�าหนดโทษเรองใด

1) กรณขอมลขาวสารทมสภาพอาจบบสลายไดงาย หนวยงานอาจขอขยายเวลาในการจดหาใหหรอจะจดท�าส�าเนาใหเพอมใหเสยหายแกขอมลขาวสารนนได 2)ขอมลทตองจดหาใหกบประชาชนตามค�าขอแลวตองเปนขอมลทอย ในสภาพพรอมทจะใหมใชตองไปจดท�าวเคราะหจ�าแนกรวบรวมหรอจดใหมใหม 3)แตถาหนวยงานของรฐเหนวากรณทขอนนมใชการแสวงหาผลประโยชนทางการคาและเปนเรองทจำเปนเพอปกปองเสรภาพส�าหรบผนนหรอเปนเรองทเปนประโยชนแกสาธารณะหนวยงานของรฐจะจดหาขอมลขาวสารนนกได 4)ในกรณทผขอขอมลขาวสารใดแตในขณะนนไมมขอมลขาวสารตามทขอถาหนวยงานขอรฐเหนวาขอมลนนสอดคลองกบอ�านาจหนาทตามปกตของหนวยงานของรฐอยแลวกจะจดหาขอมลนนตามทมผขอขนใหมกได

มอย2มาตราส�าคญคอ - ผทไมปฏบตตามค�าสงของคณะกรรมการทสงตามมาตรา 32 (เรยกบคคลใดมาใหถอยค�า หรอใหสงวตถเอกสาร หรอ พยานหลกฐาน มาประกอบการพจารณาของคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ)ตองระวางโทษจ�าคกไมเกน3เดอนหรอปรบไมเกน5,000บาทหรอทงจ�าทงปรบ(มาตรา40) - ผ ใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามขอจ�ากดหรอเงอนไขทเจาหนาทของรฐก�าหนดตามมาตรา20 ตองระวางโทษจ�าคกไมเกน1ปหรอปรบไมเกน2หมนบาทหรอทงจ�าทงปรบ(มาตรา41) มาตรา20เปนเรองเกยวกบการเปดเผยขอมลขาวสารทเจาหนาทตองใชดลพนจคอเจาหนาทของรฐตองมอ�านาจการใชดลพนจ ตามระดบทก�าหนดไว เชน ขาราชการพลเรอนสามญ ตองเปนระดบ 6 ขนไป(ปจจบนคอ ระดบช�านาญการ)หรอในรฐวสาหกจตงแตระดบหวหนากอง(ผอ�านวยการกอง)ขนไป เปนตนนอกจากนในการสงเปดเผยขอมลขาวสารลบ ตองปฏบตโดยถกตองตามระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544ดวยเชนขอมลทตตราลบแตไปเปดเผยกอนยกเลกชนความลบจงเปนความผดตามมาตรานเปนตน

ตอบ

ตอบ

ขอมลนนสอดคลองกบอ�านาจหนาทตามปกตของหนวยงานของรฐอยแลวกจะจดหาขอมลนนตามทมผขอขนใหมกได

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

79คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

43

44

หากเปนในรปแบบค�าสงของทางราชการประกาศหรอระเบยบตางๆของทางราชการปรากฎชอบคคลหรอขอมลสวนบคคลรวมอยดวยแลวหนวยงานของรฐจะเปดเผยขอมลเหลานนไดหรอไม

การเปดเผยขอมลสวนบคคลของหนวยงานของรฐถาเจาของขอมลไมยนยอมหนวยงานของรฐจะปฏบตอยางไร

ขนอยกบการใชดลพนจของเจาหนาทของรฐ ซง ค�าสง ประกาศ ระเบยบตาง ๆ ลวนเปน“ขอมลขาวสารของราชการ”แมจะมขอมลสวนบคคลรวมอยดวยกตามหากเจาหนาทตดสนใจใชดลพนจเปดเผยกเทากบพจารณาโดยชอบแลวเวนแตเจาหนาทของรฐเหนวากระทบถงประโยชนไดเสยของผใดกใหเจาหนาทของรฐแจงใหผนนเสนอค�าคดคานภายในเวลาทก�าหนด แตตองใหเวลาอนสมควรทผนนจะเสนอค�าคดคานไดซงตองไมนอยกวา15วนนบแตวนทไดรบแจง(มาตรา17วรรคแรก)ซงผคดคานท�าเปนหนงสอถงเจาหนาทผรบผดชอบ(มาตรา17วรรคสอง)

กรณนถาเจาของขอมลสวนบคคลนนไมใหความยนยอมหรอไมอาจยนยอมไดและการเปดเผยจะเปนการรกล�าสทธสวนบคคลโดยไมสมควร หนวยงานของรฐอาจมค�าสงมใหเปดเผยกได โดยค�านงถงหลกการใชดลพนจ3สวนประกอบกนไดแก -การปฏบตหนาทตามกฎหมายของหนวยงานของรฐและ -ประโยชนสาธารณะและ -ประโยชนของเอกชนทเกยวของประกอบกน

42ขอมลสวนบคคลหรอขอมลขาวสารสวนบคคลนนโดยหลกทวไปเจาหนาทของรฐมหลกพจารณาอยางไร

แนวคดเรองการเปดเผยขอมลสวนบคคล หมายถง กรณทหนวยงานของรฐไดครอบครองหรอควบคมดแลขอมลขาวสารใดทมขอมลสวนบคคลรวมอย ดวย จะเปนบางสวนหรอทงหมดกตาม โดยสวนใหญ จะตองปกปดเปนหลก การเปดเผยเปนขอยกเวนนน คอ หากมผใดมาขอขอมลสวนบคคลของคนอนทอยในความครอบครองของหนวยงานของรฐ เจาหนาทของรฐตองไมใหยกเวนบางกรณตามทกฎหมายก�าหนดเทานน

ตอบ

ตอบ

ตอบ

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.80

45

46

การทหนวยงานของรฐจะเปดเผยขอมลสวนบคคลถอวาเรองนเปนการใชดลพนจของเจาหนาทของรฐหรอไม

หนวยงานของรฐจะตองปฏบตในเรองการจดเกบขอมลขาวสารสวนบคคลทอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงานของตนอยางไร

ขอมลขาวสารสวนบคคล อยในอนมาตรา 6 ของมาตรา 15 (พ.ร.บ.ขอมลขาวสารฯ)ถอวาเจาหนาทของรฐตองพจารณากอน โดยใชดลพนจวาจะเปดเผยไดหรอไม เปนหลกหนงทหนวยงานของรฐตองคมครองสทธสวนบคคลในสวนทเกยวกบขอมลขาวสารของราชการไปพรอมกน หมายความวา เจาหนาทตองพจารณากอนวาจะมค�าสงเปดเผยหรอไมเปดเผยขอมลสวนบคคลแลวจงมาดวา เจาของขอมลเองเปนผมสทธรขอมลของตนเองโดยการตรวจดขอส�าเนาหรอขอส�าเนาทมค�ารบรองถกตองไดตามสทธผขอ

เรองน กฎหมายระบไวชดเจตามมาตรา 23ซงยงก�าหนดใหหนวยงานน�าขอมลสวนบคคลในความครอบครองของหนวยงานของรฐ ไปลงพมพในราชกจจานเบกษาอกดวย(อนมาตรา 3) คอหนวยงานของรฐจะตองระบวา ไดเกบขอมลสวนบคคลของใครไวในครอบครองของรฐเองและไดมวธการบรหารจดเกบอยางไรตงแตการจดระบบขอมลขาวสารสวนบคคล การเกบโดยตรงจากเจาของขอมล การจดพมพในราชกจจานเบกษา เกยวกบประเภทของบคคล ประเภทของระบบ ลกษณะการใชขอมล วธการขอตรวจดขอมลจากเจาของขอมลวธการขอใหแกไขเปลยนแปลงและแหลงทมาของขอมลโดยทหนวยงานของรฐตองตรวจสอบแกไขใหถกตองเสมอ รวมถงการจดระบบรกษาความปลอดภยใหแกระบบขอมลขาวสารสวนบคคลตามความเหมาะสม

ตอบ

ตอบ

เจาของขอมลสวนบคคลทหนวยงานของรฐเกบไวเชนสมดบนทกประวตข าราชการนนมสทธร องขอแกไขเปลยนแปลงหากเหนวาหนวยงานจดเกบไวไมถกตองตรงกบความเปนจรงหรอขอใหลบทงขอมลสวนบคคลของตนเองไดหากวาหมดความจ�าเปนทจะตองจดเกบขอมลไว

ตอบ

47เจาของขอมลสวนบคคลมสทธรองขอแกไขขอมลสวนบคคลในสวนทหนวยงานของรฐเกบไวเพยงใด

บทท 1บทท 5

บทท 3บทท 7

บทท 9ภาคผ

นวกบทท 2

บทท 6บทท 4

บทท 8บทท 10

81คมอและค�ำแนะน�ำในกำรปฏบตตำมพระรำชบญญตขอมลขำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540ส�ำหรบเจำหนำทของรฐและประชำชนผรบบรกำร

48

5049

หากเจาของขอมลลวงรวาหนวยงานของรฐเปดเผยขอมลของตนไปโดยตนเองยงไมใหความยนยอมกอนดงนถอวาหนวยงานของรฐปฏบตถกตองหรอไม

กรณใดบางทหนวยงานของรฐอาจเปดเผยขอมลขาวสารสวนบคคลไดโดยถอเปนขอยกเวน(กรณทเจาของขอมลยงไมไดยนยอมแตหนวยงานของรฐสงเปดเผย)

ใครบางทไดรบการคมครองสทธสวนบคคลตามกฎหมายน

ถอวาหนวยงานของรฐปฏบตผดคอละเมดสทธสวนบคคลนอกจากนผอนลวงรอาจน�าไปแสวงหาผลประโยชนเชงพาณชยได

มาตรา24(1)ถงมาตรา24(9)(โปรดดรายละเอยดจากตวบทพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการฯ)

ตองเปนบคคลธรรมดาโดยไมรวมถงนตบคคลและบคคลดงกลาวตองมสญชาตไทยตามมาตรา21ไดใหค�านยามของค�าวาบคคลหมายถงผใดบาง

ตอบ

ตอบ

ตอบ

51ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544มความหมายความสมพนธกบพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540อยางไร

ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544มความหมายความสมพนธกบพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540กโดยทมาตรา16แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ทก�าหนดวา“...เพอใหเกดความชดเจนในทางปฏบตวาขอมลขาวสารของราชการจะเปดเผยตอบคคลใดไดหรอไมภายใตเงอนไขเชนใดและสมควรมวธรกษามใหรวไหลใหหนวยงานของรฐก�าหนดวธการคมครองขอมลขาวสารนนทงนตามระเบยบทคณะรฐมนตรก�าหนดวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ...” หมายถงวามาตรา16แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารฯไดใหอ�านาจคณะรฐมนตรออกระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ .2544ซ งถอว า ระเบยบว าด วยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ .2544(ขอเรยกโดยยอวา“ระเบยบความลบ2544”)เปนกฎหมายลกบทของพ.ร.บ.ขอมลขาวสารฯ(เปนกฎหมายแมบท)ทก�าหนดแนวทางปฏบตเกยวกบการคมครองการรกษาความปลอดภยขอมลขาวสารลบมใหรวไหลการก�าหนดผมอ�านาจก�าหนดชนความลบการก�าหนดชนความลบและยกเลกชนความลบเปนตนดงนนการเปดเผยขอมลขาวสารลบจงตองปฏบตตามขนตอนทก�าหนดไวโดย“ระเบยบความลบ2544”ประกอบการใชดลพนจพจารณาเปดเผยขอมลมาตรา15แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540

ตอบ

พ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการฯ)

ศนยขอมลขาวสารของ กทพ.82

52กรณใดบางทถอวาเจาหนาทของรฐไดกระท�าการโดยสจรตในการเปดเผยขอมลขาวสารตามมาตรา15แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540แลวไมตองรบผดใดๆ

มาตรา20แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ก�าหนดวา “การเปดเผยขอมลขาวสารใดแมจะเขาขายตองมความรบผดตามกฎหมายใดใหถอวาเจาหนาทของรฐไมตองรบผดหากเปนการกระท�าโดยสจรตในกรณดงตอไปน (1)ขอมลขาวสารตามมาตรา15ถาเจาหนาทของรฐไดด�าเนนการโดยถกตองตามระเบยบตามมาตรา16 (2)ขอมลขาวสารตามมาตรา15ถาเจาหนาทของรฐในระดบตามทก�าหนดในกฎกระทรวงมค�าสงใหเปดเผยเปนการทวไปหรอเฉพาะแกบคคลใดเพอประโยชนอนส�าคญยงกวาทเกยวกบประโยชนสาธารณะหรอชวตรางกายสขภาพหรอประโยชนอนของบคคลและค�าสงนนไดกระท�าโดยสมควรแกเหตในการนจะมการก�าหนดขอจ�ากดหรอเงอนไขในการใชขอมลขาวสารนนตามความเหมาะสมกได การเปดเผยขอมลขาวสารตามวรรคหนงไมเปนเหตใหหนวยงานของรฐพนจากความรบผดตามกฎหมายหากจะพงมในกรณดงกลาว”อธบายไดดงน กรณทถอวาเจาหนาทของรฐไดกระท�าการโดยสจรตแลวไมตองรบผดในการเปดเผยขอมลขาวสารมอย2กรณ กรณแรกการใชดลพนจตามมาตรา15ส�าหรบขอมลขาวสารลบเจาหนาทของรฐจะตองปฏบตตามมาตรา16แหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540ซงหมายถงระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการพ.ศ.2544โดยมขนตอนการปฏบตตอขอมลขาวสารลบทงขนตอนผมอ�านาจก�าหนดชนความลบและยกเลกชนความลบเชนกรณหากจะเปดเผยกตองยกเลกชนความลบใหถกตองตามขนตอนเสยกอนจงจะสามารถเปดเผยไดเปนตนดงนจงถอวาเจาหนาทของรฐไดปฏบตโดยสจรตยอมไดรบความคมครองตามมาตรา20(1) กรณทสองขอมลขาวสารตามมาตรา15ผใชดลพนจเปดเผยตองมอ�านาจบงคบบญชาเปนไปตามกฎกระทรวงฉบบท4(พ.ศ.2542)ดวยส�าหรบการทางพเศษฯไดอาศยอ�านาจตามความทก�าหนดไวในกฎกระทรวงฉบบท4(พ.ศ.2542)น�ามาก�าหนดไวอยในระเบยบการทางพเศษแหงประเทศไทยวาดวยขอมลขาวสารของการทางพเศษแหงประเทศไทยพ.ศ.2553ขอ15วรรค3(2)คอผมอ�านาจอนญาตของหนวยงานในสงกดไดแกพนกงานกทพ.ต�าแหนงตงแตผอ�านวยการกองหรอเทยบเทาขนไปสามารถใชดลพนจพจารณาเองไดวาจะเปดเผยขอมลขาวสารตามทผขอขอมลขาวสารไดหรอไมเพยงใดผอ�านวยการกองหรอเทยบเทาขนไป จงเปนผมอ�านาจใชดลพนจเปดเผยขอมลตามมาตรา15ไดโดยสจรตทงนตามทก�าหนดไวในมาตรา20(2) แตอยางไรกตามการเปดเผยขอมลของเจาหนาทของรฐแมโดยสจรตตามมาตรา20แลวหนวยงานกยงไมพนจากความรบผดคอหนวยงานอาจตองรบผดไดตามมาตรา20วรรคทายแหงพ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการพ.ศ.2540

ตอบ