ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารละลายกรดและสารละลายเบส รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว 21101

ชนมธยมศกษาปท 1

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

นางสาวพกตรพรยา ศรสาร ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ โรงเรยนวงหลวงพทยาสรรพ

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 21 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

ค าน า ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารละลายกรดและสารละลายเบส รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 จดท าขนตามกรอบสาระการเรยนร และมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โดยมเนอหาและกจกรรมการเรยนร ทหลากหลายสอดคลองตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ทเนนผเรยนเปนส าคญ ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารละลายกรดและสารละลายเบส รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 เปนนวตกรรมทางการศกษารปแบบหนงซงจดกจกรรมทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยใหผเรยนไดศกษาคนควาดวยตวเอง ผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน ลงมอปฏบตจรง ท ากจกรรมดวยกระบวนการกลม มโอกาสแสดงความคดเหนรวมกน ชวยเหลอซงกนและกน ตลอดจนเชอมโยงความรกบชวตประจ าวน ชดกจกรรมการเรยนร มจ านวน 7 ชด ส าหรบชดนเปนชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย ผจดท าหวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมการเรยนรนจะเปนประโยชนตอนกเรยน และการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ซงเปนสวนส าคญในการพฒนาการเรยนร ในดานตาง ๆ ของรายวชาวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ขอขอบคณผทมสวนเกยวของทกคนทท าใหชดกจกรรมการเรยนรชดนส าเรจดวยด พกตรพรยา ศรสาร ครช านาญการ โรงเรยนวงหลวงพทยาสรรพ

ก

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

สารบญ เรอง หนา ค าน า ............................................................................................................................. .................. ก สารบญ ..................................................................................................... ....................................... ข ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร .............................................................................................. 1 บทบาทของคร ................................................................................................................ ................ 2 บทบาทของนกเรยน ............................................................................................. .......................... 3 ตวชวด .................................................................................................................. .......................... 4 สาระส าคญ ............................................................ ......................................................................... 4 จดประสงคการเรยนร ..................................................................................................................... 4 สาระการเรยนร ............................................................................................................................... 4 แบบทดสอบกอนเรยน .......................................................................................................... .......... 5 ใบความรเรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย .............................................................. 7 ใบกจกรรม .................................................................................................................... ................... 8 บนทกผลการทดลอง …………………………………………………………………………………………….…………. 11 สรปผลการทดลอง ........................................................................................................................ 12 ค าถามหลงการทดลอง (งานกลม) ................................................................................................. 13 ค าถามหลงการทดลอง (งานเดยว) ...................................................................... .......................... 15 แบบทดสอบหลงเรยน .......................................................................................................... ......... 16 บรรณานกรม ................................................................................................................... .............. 18 ภาคผนวก ............................................................................................................................. ......... 19 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน .............................................................................................. ............ 20 เฉลยบนทกผลการทดลอง ………………………………………………………………………………..........………. 22 เฉลยสรปผลการทดลอง .................................................................................... ............................ 23 เฉลยค าถามหลงการทดลอง (งานกลม) ......................................................................................... 24 เฉลยค าถามหลงการทดลอง (งานเดยว) ........................................................................................ 26 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน .............................................................. ............................................. 27

ข

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 1

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารละลายกรดและสารละลายเบส รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 มทงหมด 7 ชด ดงน ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย ชดท 2 เรอง อนดเคเตอร ชดท 3 เรอง สมบตของสารละลายกรด ชดท 4 เรอง กรดในชวตประจ าวน ชดท 5 เรอง สมบตของสารละลายกรดและเบสในชวตประจ าวน ชดท 6 เรอง สารท าความสะอาด ชดท 7 เรอง การตรวจสอบสภาพดนโดยใชเครองมอวด 1. ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย ใชเวลาในการเรยน 2 ชวโมง 2. ในการท าแบบทดสอบกอนเรยนใหรบกระดาษค าตอบจากคร 3. อานค าชแจงและบทบาทของนกเรยนใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดกจกรรมการเรยนร 4. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ โดยใชเวลา 10 นาท 5. นกเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนรตามขนตอนทระบไวทกชดกจกรรมการเรยนร 6. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ โดยใชเวลา 10 นาท เพอดความกาวหนา ในการเรยนหลงท ากจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร 7. ในการท ากจกรรมตามชดกจกรรมการเรยนรทกชด ขอใหนกเรยนท าดวยความตงใจ ใหความรวมมอและมความซอสตยตอตวเองใหมากทสดโดยไมดเฉลยกอนท ากจกรรม

ค ำชแจงกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนร

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 2

เพอใหเกดประโยชนสงสดในการใชชดกจกรรมการเรยนร ครผสอนควรปฏบตดงน 1. ครศกษาวธการใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารละลายกรดและสารละลายเบส รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 แผนการจดการเรยนร การวดและประเมนผลใหเขาใจ 2. ครดแลตรวจสอและอปกรณตาง ๆ ทมอยใหเรยบรอยกอนและหลงการใชงาน 3. อธบายใหนกเรยนเขาใจเกยวกบบทบาทของนกเรยน 4. ครแจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบ 5. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนทกครง 6. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 - 5 คน 7. ใหนกเรยนแตละกลมเลอกหวหนากลม กลมละ 1 คน และเลขานการกลมละ 1 คน 8. ใหนกเรยนประกอบกจกรรมตามเวลาทก าหนดใหอยางเครงครด 9. ขณะทนกเรยนประกอบกจกรรมครผสอนควรดแลอยางใกลชด ถาเกดปญหา ในการเรยนจะไดใหความชวยเหลอทนท รวมทงอธบายขอสงสยในการเรยนเปนรายบคคลดวย 10. การสรปบทเรยนควรเปนกจกรรมรวมกนของนกเรยนทกกลม โดยครคอยแนะน าเพมเตม 11. หลงการเรยนและสรปบทเรยนแลวใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 12. ถานกเรยนไมผานเกณฑทก าหนดไว ครควรใหนกเรยนเรยนซอมเสรมหรอ ศกษาเพมเตม แลวท าแบบทดสอบหลงเรยนใหผานเกณฑทก าหนดไว

บทบำทของคร

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 3

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารละลายกรดและสารละลายเบส รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา ว 21101 ชนมธยมศกษาปท 1 มทงหมด 7 ชด ส าหรบชดนเปนชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย เปนชดกจกรรมการเรยนรเพอใชประกอบการเรยนร ตามความสามารถของตนเอง ขอใหนกเรยนอานค าชแจงและปฏบตตามค าชแจงแตละขนตอน ดงตอไปน 1. อานจดประสงคการเรยนร 2. ตอบแบบทดสอบกอนเรยน ท าตามความเขาใจของนกเรยนดวยตนเอง แมจะตอบผดกไมเปนไร ถานกเรยนอานบทเรยนตอไปจะตอบไดถกตองในภายหลง 3. ศกษาเนอหาในแตละชดกจกรรมการเรยนร 4. ศกษาขนตอนจากตวอยางทแสดงไวในแตละชดกจกรรมการเรยนร 5. ท ากจกรรมในชดกจกรรมการเรยนรตามล าดบอยางตงใจและไมตองรบรอน ขามไปท ากจกรรมอน ๆ หากยงท ากจกรรมในชดกจกรรมการเรยนรปจจบนไมเสรจ 6. เมออานศกษาจบแลว ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนเพอวดความเขาใจ ของนกเรยนอกครงหนง 7. หากมขอสงสยใหสอบถามครผสอน

บทบาทของนกเรยน

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 4

ว 3.1 ม.1/3 ทดลองและอธบายสมบตความเปนกรด-เบสของสารละลาย ม.1/4 ตรวจสอบคา pH ของสารละลายและน าความรไปใชประโยชน

ผลตภณฑทใชในชวตประจ าวนอาจมสมบตความเปนกรด-เบสแตกตางกน โดยสามารถทดสอบคา pH ของสารละลายไดดวยกระดาษลตมสและควรเลอกใชผลตภณฑใหถกตองปลอดภย 1. ทดสอบสารละลายกรดและเบสในชวตประจ าวนดวยกระดาษลตมส 2. จดกลมสารละลายทตรวจสอบเปนสารละลายกรดหรอสารละลายเบส โดยใชสมบตการเปลยนสกระดาษลตมส

การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

จดประสงคการเรยนร

ตวชวด

สาระส าคญ

สาระการเรยนร

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 5

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย ทบ ก ข ค ง หนาค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว จ านวน 10 ขอ 10 คะแนน ใชเวลาทงหมด 10 นาท 1. น าบรสทธมคณสมบตเปนอยางไร ก. ไมเปลยนสกระดาษลตมส ข. ท าใหกรดมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 2. น าหวานมคณสมบตเปนอยางไร ก. ไมเปลยนสกระดาษลตมส ข. ท าใหกรดมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. เปนกลาง 3. น าปนใสมคณสมบตเปนอยางไร ก. ไมเปลยนสกระดาษลตมส ข. ท าใหกรดมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. เปนกลาง 4. เมอน าขเถามาละลายในน า สารละลายทไดควรมสมบตอยางไร ก. เปนกลาง ข. ท าใหเบสมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 5. สารในขอใดทละลายน าแลว จะเปลยนสของกระดาษลตมสจากน าเงนเปนแดง ก. ดเกลอ น าขเถา น าตาล ข. น าโซดา น ามะนาว แกสซลเฟอรไดออกไซด ค. สารสม ผงซกฟอก น ายาลางหองน า ง. น าสมสายช น าขเถา แกสคารบอนไดออกไซด

แบบทดสอบกอนเรยน

ชดท 1 เรอง กำรวดควำมเปนกรด-เบสของสำรละลำย

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 6

6. สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (ผงฟ) เมอน ามาทดสอบกบกระดาษลตมสจะเปลยน สกระดาษลตมสจากสอะไรเปนสอะไร ก. กระดาษลตมสสแดงเปลยนเปนสน าเงน ข. กระดาษลตมสสน าเงนเปลยนเปนสแดง ค. กระดาษลตมสไมเปลยนส ง. กระดาษลตมสสแดงเปลยนเปนสน าเงนและกระดาษลตมสสน าเงนเปลยนเปนสแดง 7. สารในขอใดทเปลยนลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ก. น าอดลม ยาลดกรด ผงซกฟอก ข. ยาสฟน ผงซกฟอก น าขเถา ค. น ามะขามเปยก น าปนใส น าอดลม ง. ยาสฟน ยาลดกรด น าสมสายช 8. เดกหญงแกมน าสารทใชในบานมาทดสอบดวยกระดาษลตมส พบวาสารใดทเปลยนส กระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ก. ผงชรส น าปลา น ามนพช ข. น าสมสายช ผงขดพนในหองน า เกลอแกง ค. น ายาลางจาน สบ กะป ง. น าอดลม น ามะนาว วตามนซละลายน า 9. สารทใชในบานรวมทงผลไมในกลมใดทเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ก. องน สบปะรด แหว ข. ฝรง มะมวง มะขามปอม ค. น ายาลางหองน า น ายาเชดกระจก ผงซกฟอก ง. ผงฟ น าสมสายช มะนาว 10. สารใดบางทเปลยนสกระดาษลตมสจากแดงเปนน าเงน ก. น ามะนาว น าสมสายช น าอดลม ข. ผงซกฟอก ยาสฟน เลอด ค. น าสมสายช ยาสฟน ผงซกฟอก ง. น าอดลม น าบรสทธ เลอด

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 7

สมบตของสำรละลำยกรด-เบส

ในแตละวนเราตองใชสารทมสมบตเปนกรด-เบสอยตลอดเวลา เชน ระบบตาง ๆ ในรางกายของเราจะท างานไดตองอาศยความเปนกรด-เบสทเหมาะสม ในบานจะใชสารกรด-เบสในการปรงอาหารและท าความสะอาด หรอในงานอตสาหกรรมตาง ๆ จะใชสารกรด-เบสเปนวตถดบในกระบวนการผลต การทเราใชประโยชนจากสารเหลานจ าเปนตองรจกสมบตและวธการตรวจสอบสมบตของสาร เพอใชสารในชวตประจ าวนไดอยางถกตองและปลอดภย ความเปนกรด-เบสของสารละลาย ความเปนกรด-เบสของสารละลายเปนสมบตทางเคมขอหนง สารละลายแตละชนดจะมคาความเปนกรด-เบสทตางกน ท าใหมความเหมาะสมตอการน าไปใชงานตางกน การเรยนรความเปนกรด-เบสของสารละลายจงมความส าคญและเพอใหนกเรยนใชสารในบานไดอยางเหมาะสมและปลอดภย ทมา :ภาพประกอบอนเตอรเนต

ใบความร

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 8

ใบกจกรรม

ชดท 1 เรอง กำรวดควำมเปนกรด-เบสของสำรละลำย เวลำ 2 ชวโมง

ค ำชแจง

ใหนกเรยนศกษาจดประสงคของกจกรรม วธการทดลองแลวปฏบตการทดลองตาม ขนตอนทก าหนด

จดประสงคกำรเรยนร

เมอเรยนจบหวขอนแลว นกเรยนควรจะสามารถ 1. ทดสอบสารละลายกรดและเบสในชวตประจ าวนดวยกระดาษลตมส 2. จดกลมสารละลายทตรวจสอบเปนสารละลายกรดหรอสารละลายเบส โดยใชสมบตการเปลยนสกระดาษลตมส

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 9

วสดอปกรณและสำรเคมตอกลม

1. น าอดลม 3 ลบ.ซม. 2. น ามะขาม 3 ลบ.ซม. 3. น ามะนาว 3 ลบ.ซม. 4. น าสมสายช 3 ลบ.ซม. 5. น าขเถา 3 ลบ.ซม. 6. น าสบ 3 ลบ.ซม. 7. สารละลายผงซกฟอก 3 ลบ.ซม. 8. สารละลายยาสฟน 3 ลบ.ซม. 9. น ายาลางหองน า 3 ลบ.ซม. 10. สารละลายผงฟ 3 ลบ.ซม. 11. สารละลายเกลอแกง 3 ลบ.ซม. 12. น าปนใส 3 ลบ.ซม. 13. สารละลายปยยเรย 3 ลบ.ซม. 14. สารละลายปยแอมโมเนย 3 ลบ.ซม. 15. กระดาษขาว 1 แผน 16. หลอดทดลอง 14 หลอด 17. แทงแกวคนสาร 1 อน 18. กระดาษลตมสสน าเงน 14 แผน 19. กระดาษลตมสสแดง 14 แผน 20. ทตงหลอดทดลอง 1 อน 21. น า 1 บกเกอร 22. ผาแหงส าหรบเชด 1 ผน 23. บกเกอร ขนาด 500 ลบ.ซม. 1 ใบ

ทมา :ภาพประกอบอนเทอรเนต

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 10

สงเกต กำรจ ำแนกสำรละลำยทใชในบำนโดยใชสมบตควำมเปนกรด–เบส

ขนตอนกำรท ำกจกรรม

1. นกเรยนลองคาดคะเนวาสารตาง ๆ ทใชในกจกรรมนมสารใดบางทท าใหกระดาษลตมสเปลยนสหรอไมเปลยนส 2. ตดกระดาษลตมสสน าเงนและสแดงใหมขนาด 1 เซนตเมตร × 0.5 เซนตเมตรวางบนกระดาษขาวเปนค ๆ ใหมระยะหางกน พอควรดงรป 3. ใชแทงแกวส าหรบคนจมลงในน าอดลมแลวน ามาแตะกระดาษลตมสสน าเงนและสแดงทวางอยบนกระดาษขาวสงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนแลวบนทกผล 4. ด าเนนการเชนเดยวกบขอ 3 แตใชน ามะขาม น ามะนาว น าสมสายช ขเถาน าสบสารละลายผงซกฟอกสารละลาย ยาสฟน น ายาลางหองน า และเครองสขภณฑ สารละลายผงฟ สารละลายเกลอแกงน าปนใส สารละลายปยยเรย และสารละลายปยแอมโมเนยพรอมทงบนทกผลการสงเกต

หมายเหต

1. แทงแกวส าหรบคนตองลางใหสะอาดและเชดใหแหงกอนน ามาทดสอบสารแตละชนด 2. สารละลายทกชนดตองทงใหตกตะกอนและรนเอาเฉพาะสารละลายใส ๆ ใสหลอดทดลองไว ทมา : บญชา แสนทว และคณะ. คมอการสอน เพอครผสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพวฒนาพานช จ ากด, 2551. หนา 129

แทงแกวคนสาร

น าอดลม

กระดาษลตมสสแดง

กระดาษลตมสสน าเงน

ลางแทงแกวใหสะอาด

เชดใหแหง

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 11

บนทกผลกำรทดลอง

สาร ผลการทดลองกบกระดาษลตมส

สน าเงน สแดง น าอดลม น ามะขาม น ามะนาว น าสมสายช น าขเถา

น าสบ

สารละลายผงซกฟอก

สารละลายยาสฟน

น ายาลางหองน าและ เครองสขภณฑ

สารละลายผงฟ สารละลายเกลอแกง น าปนใส

สารละลายปยยเรย

สารละลายปยแอมโมเนย

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 12

สรปผลกำรทดลอง

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 13

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (10 คะแนน) 1. สารทน ามาทดสอบในกจกรรมครงนอยในสถานะอะไรและมสงใดเปนตวท าละลาย ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 2. นกเรยนคาดคะเนสมบตความเปนกรด–เบสของสารละลายใดไดตรงกบผลการสงเกตบาง ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 3. ขอควรระวงในการใชแทงแกวคนสารขณะปฏบตกจกรรมคออะไรเพราะอะไร ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4. ระหวางการสงเกตมปญหาและอปสรรคหรอไม อะไรคอปญหาและอปสรรค และนกเรยนไดแกไข ปญหาและอปสรรคทเกดขนดวยวธใด ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. นกเรยนใชอะไรเปนเกณฑในการจ าแนกประเภทของสารและจากผลการสงเกตสามารถจ าแนกสารไดเปนกกลม อะไรบาง ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

ค ำถำม หลงกำรทดลอง

(งำนกลม)

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 14

6. นกเรยนคดวาความคลาดเคลอนของการปฏบตกจกรรมนนาจะเกดจากอะไร ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 7. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

ชอ...............................................................เลขท.....................ชน..................

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 15

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย หนาขอทถกและเครองหมาย หนาขอทผด .......... 1. คณสมบตของน าอดลมเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน .......... 2. น ามะขามมฤทธเปนกรด .......... 3. น าปนใสเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง .......... 4. เมอทดสอบน าทบรสทธดวยกระดาษลตมสจะเปลยนสจากสน าเงนเปนสแดง .......... 5. สารทไมเปลยนสกระดาษลตมสทงสองสมคณสมบตเปนกลาง .......... 6. สารททดสอบดวยกระดาษลตมสสแดงแลวไดสน าเงนมคณสมบตเปนเบส .......... 7. สารททดสอบดวยกระดาษลตมสสน าเงนแลวไดสแดงมคณสมบตเปนเบส .......... 8. กรดมอยในผลไมทมรสเปรยว .......... 9. น าสบเมอทดสอบดวยกระดาษลตมสสแดงจะเปลยนสกระดาษลตมสเปนสน าเงน .......... 10. สารละลายปยแอมโมเนยจะเปลยนกระดาษลตมสสน าเงนเปนสแดง

ชอ...............................................................เลขท.....................ชน..................

ค ำถำม หลงกำรทดลอง (งำนเดยว)

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 16

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย ทบ ก ข ค ง หนาค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว จ านวน 10 ขอ 10 คะแนน ใชเวลาทงหมด 10 นาท 1. น าบรสทธมคณสมบตเปนอยางไร ก. ไมเปลยนสกระดาษลตมส ข. ท าใหกรดมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 2. น าหวานมคณสมบตเปนอยางไร ก. เปนกลาง ข. ท าใหกรดมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. ไมเปลยนสกระดาษลตมส 3. น าปนใสมคณสมบตเปนอยางไร ก. ไมเปลยนสกระดาษลตมส ข. ท าใหกรดมสมบตเปนกลาง ค. เปนกลาง ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน 4. เมอน าขเถามาละลายในน า สารละลายทไดควรมสมบตอยางไร ก. เปนกลาง ข. ท าใหเบสมสมบตเปนกลาง ค. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 5. สารในขอใดทละลายน าแลว จะเปลยนสของกระดาษลตมสจากน าเงนเปนแดง ก. ดเกลอ น าขเถา น าตาล ข. สารสม ผงซกฟอก น ายาลางหองน า ค. น าโซดา น ามะนาว แกสซลเฟอรไดออกไซด ง. น าสมสายช น าขเถา แกสคารบอนไดออกไซด

แบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 1 เรอง กำรวดควำมเปนกรด-เบสของสำรละลำย

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 17

6. สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (ผงฟ) เมอน ามาทดสอบกบกระดาษลตมสจะเปลยนส กระดาษลตมสจากสอะไรเปนสอะไร ก. กระดาษลตมสสแดงเปลยนเปนสน าเงน ข. กระดาษลตมสสน าเงนเปลยนเปนสแดง ค. กระดาษลตมสไมเปลยนส ง. กระดาษลตมสสแดงเปลยนเปนสน าเงนและกระดาษลตมสสน าเงนเปลยนเปนสแดง 7. สารในขอใดทเปลยนลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ก. น าอดลม ยาลดกรด ผงซกฟอก ข. ยาสฟน ผงซกฟอก น าขเถา ค. น ามะขามเปยก น าปนใส น าอดลม ง. ยาสฟน ยาลดกรด น าสมสายช 8. เดกหญงแกมน าสารทใชในบานมาทดสอบดวยกระดาษลตมส พบวาสารใดทเปลยนส กระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ก. ผงชรส น าปลา น ามนพช ข. น าสมสายช ผงขดพนในหองน า เกลอแกง ค. น ายาลางจาน สบ กะป ง. น าอดลม น ามะนาว วตามนซละลายน า 9. สารทใชในบานรวมทงผลไมในกลมใดทเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ก. องน สบปะรด แหว ข. ฝรง มะมวง มะขามปอม ค. น ายาลางหองน า น ายาเชดกระจก ผงซกฟอก ง. ผงฟ น าสมสายช มะนาว 10. สารใดบางทเปลยนสกระดาษลตมสจากแดงเปนน าเงน ก. น ามะนาว น าสมสายช น าอดลม ข. น าอดลม น าบรสทธ เลอด ค. น าสมสายช ยาสฟน ผงซกฟอก ง. ผงซกฟอก ยาสฟน เลอด

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 18

บรรณานกรม จตมา จนทรตระกล และ คมสน รกน าเทยง. หนงสอเสรมฝกประสบการณ วทยาศาสตร 1. กรงเทพฯ : ส านกพมพเอมพนธ, 2558. บญชา แสนทว และคณะ. คมอการสอน เพอครผสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพวฒนาพานช จ ากด, 2551. ฝายวชาการส านกพมพภมบณฑต. คมอ-เตรยมสอบ วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : บรษท ภมบณฑตการพมพ จ ากด, ม.ป.ป.. พมพนธ เดชะคปต และคณะ. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1. บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จ ากด, 2557. ยพา วรยศ และคณะ. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1. บรษทอกษรเจรญทศน อจท. จ ากด, ม.ป.ป.. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว, 2553. เสยง เชษฐศรพงศ. คมอวทยาศาสตร ม.1 เลม 1. กรงเทพฯ : ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด, 2553.

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 19

ภาคผนวก

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 20

ชดท 1

1. ก

2. ง

3. ค

4. ค

5. ข

6. ก

7. ข

8. ง

9. ข

10. ข

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 21

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

1. เฉลยขอ ก เหตผล น ามสมบตเปนกลางไมเปลยนสกระดาษลตมส 2. เฉลยขอ ง เหตผล น าหวานมสมบตเปนกลางไมเปลยนสกระดาษลตมส 3. เฉลยขอ ค เหตผล น าปนใสมสมบตเปนเบสเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน 4. เฉลยขอ ค เหตผล เมอน าขเถามาละลายน า ไดสารละลายทมสมบตเปนเบส เบสเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน 5. เฉลยขอ ข เหตผล น าโซดา น ามะนาว แกสซลเฟอรไดออกไซด มสมบตเปนกรดจงเปลยนกระดาษลตมสจากน าเงนเปนสแดง 6. เฉลยขอ ก เหตผล สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (ผงฟ) เมอน ามาทดสอบกบกระดาษลตมสจะเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปลยนเปนสน าเงน เนองจากผงฟมสมบตเปนเบส 7. เฉลยขอ ข เหตผล น าปนใส ยาลดกรด ยาสฟน ผงซกฟอก น าขเถา มสมบตเปนเบสจงเปลยนลตมสจากสแดงเปนสน าเงน สวนน าอดลม น าสมสายช น ามะขามเปยก เปนกรดจะเปลยนสลตมสจากน าเงนเปนแดง 8. เฉลยขอ ง เหตผล น าอดลม น ามะนาว วตามนซละลายน า มสมบตเปนกรด จงเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 9. เฉลยขอ ข เหตผล ฝรง มะมวง มะขามปอม มสมบตเปนกรด จงเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 10. เฉลยขอ ข เหตผล ผงซกฟอก ยาสฟน เลอดมสมบตเปนเบส จงเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 22

บนทกผลกำรทดลอง

สาร ผลการทดลองกบกระดาษลตมส

สน าเงน สแดง น าอดลม เปลยนเปนสแดง - น ามะขาม เปลยนเปนสแดง - น ามะนาว เปลยนเปนสแดง - น าสมสายช เปลยนเปนสแดง - น าขเถา - เปลยนเปนสน าเงน

น าสบ - เปลยนเปนสน าเงน

สารละลายผงซกฟอก - เปลยนเปนสน าเงน

สารละลายยาสฟน - เปลยนเปนสน าเงน

น ายาลางหองน าและ เครองสขภณฑ

เปลยนเปนสแดง -

สารละลายผงฟ - เปลยนเปนสน าเงน สารละลายเกลอแกง - น าปนใส - เปลยนเปนสน าเงน

สารละลายปยยเรย - เปลยนเปนสน าเงน

สารละลายปยแอมโมเนย เปลยนเปนสแดง -

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 23

สรปผลกำรทดลอง

สารละลายทน ามาสงเกตแบงไดเปน 3 กลม คอ กลมท 1 มอย 6 ชนดทเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ไดแก น าอดลม น ามะขาม น ามะนาว น าสมสายช น ายาลางหองน าและเครองสขภณฑ และสารละลายปยแอมโมเนย กลมท 2 มอย 7 ชนดทเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ไดแก น าขเถา น าสบ สารละลายผงซกฟอก สารละลายยาสฟน สารละลายผงฟ น าปนใส และสารละลายปยยเรย กลมท 3 ไมเปลยนสกระดาษลตมสทงสองส ไดแก สารละลายเกลอแกง

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 24

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (10 คะแนน) 1. สารทน ามาทดสอบในกจกรรมครงนอยในสถานะอะไรและมสงใดเปนตวท าละลาย แนวค าตอบ อยในสถานะของเหลว และมน าเปนตวท าละลาย 2. นกเรยนคาดคะเนสมบตความเปนกรด–เบสของสารละลายใดไดตรงกบผลการสงเกตบาง แนวค าตอบ บางอยางทดสอบโดยใชความรสกและประสบการณทผานมา เชน ถามคณสมบตเปนกรดจะมรสเปรยว (น าอดลม น ามะนาว น ามะขาม น าสม) แตถาเปนเบสจะมรสฝาด (น าขเถา น าปนใส) 3. ขอควรระวงในการใชแทงแกวคนสารขณะปฏบตกจกรรมคออะไร เพราะอะไร แนวค าตอบ ตองลางแทงแกวใหสะอาดแลวเชดใหแหงกอนน ามาทดสอบสารแตละชนด เพราะเปน การปองกนการปนเปอนของสารท าใหผลการสงเกตเปลยนแปลง 4. ระหวางการสงเกตมปญหาและอปสรรคหรอไม อะไรคอปญหาและอปสรรค และนกเรยนไดแกไข ปญหาและอปสรรคทเกดขนดวยวธใด แนวค าตอบ ในการทดลองตองระมดระวงสารเคมบางชนดทมความเปนกรดเขมขนสง ไมใหกระเดน ถกผวหนงของรางกาย หรอเมอถกสารเคมเขมขนสงควรรบลางดวยน าสะอาดทนท 5. นกเรยนใชอะไรเปนเกณฑในการจ าแนกประเภทของสารและจากผลการสงเกตสามารถจ าแนกสารไดเปนกกลม อะไรบาง แนวค าตอบ ใชการเปลยนสกระดาษลตมสเปนเกณฑในการจ าแนก และจ าแนกไดเปน 3 กลม คอ กลมท 1 เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ไดแก น าอดลม น ามะขาม น ามะนาว น าสมสายช น ายาลางหองน าและเครองสขภณฑ และสารละลายปยแอมโมเนย กลมท 2 เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน ไดแก น าขเถา น าสบ สารละลายผงซกฟอก สารละลายยาสฟน สารละลายผงฟ น าปนใส และสารละลายปยยเรย กลมท 3 ไมเปลยนสกระดาษลตมน ไดแก สารละลายเกลอแกง

ค ำถำม หลงกำรทดลอง

(งำนกลม)

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 25

6. นกเรยนคดวาความคลาดเคลอนของการปฏบตกจกรรมนนาจะเกดจากอะไร แนวค าตอบ 1) การวางแผนกระดาษลตมสบนกระดาษหรอภาชนะรองรบทไมแหงและไมสะอาด 2) การวางกระดาษลตมสแตละแผนอยชดกนเกนไป ท าใหสารละลายแตละชนดไหลไปปนกนได 7. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร แนวค าตอบ การจ าแนกสารละลายสามารถใชสมบตของสารทท าใหกระดาษลตมสเปลยนสมาเปนเกณฑได คอ 1) สารทเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง จดวามสมบตเปนกรด 2) สารทเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน จดวามสมบตเปนเบส 3) สารทไมเปลยนสกระดาษลตมส จดวามสมบตเปนกลาง

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 26

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย หนาขอทถกและเครองหมาย หนาขอทผด ..... ..... 1. คณสมบตของน าอดลมเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน .......... 2. น ามะขามมฤทธเปนกรด ..... ..... 3. น าปนใสเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง ..... ..... 4. เมอทดสอบน าทบรสทธดวยกระดาษลตมสจะเปลยนสจากสน าเงนเปนสแดง .......... 5. สารทไมเปลยนสกระดาษลตมสทงสองสมคณสมบตเปนกลาง .......... 6. สารททดสอบดวยกระดาษลตมสสแดงแลวไดสน าเงนมคณสมบตเปนเบส ..... ..... 7. สารททดสอบดวยกระดาษลตมสสน าเงนแลวไดสแดงมคณสมบตเปนเบส .......... 8. กรดมอยในผลไมทมรสเปรยว .......... 9. น าสบเมอทดสอบดวยกระดาษลตมสสแดงจะเปลยนสกระดาษลตมสเปนสน าเงน .......... 10. สารละลายปยแอมโมเนยจะเปลยนกระดาษลตมสสน าเงนเปนสแดง

ค ำถำม หลงกำรทดลอง (งำนเดยว)

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 27

ชดท 1

1. ก

2. ก

3. ง

4. ค

5. ค

6. ก

7. ข

8. ง

9. ข

10. ง

ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย 28

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ชดท 1 เรอง การวดความเปนกรด-เบสของสารละลาย

1. เฉลยขอ ก เหตผล น ามสมบตเปนกลางไมเปลยนสกระดาษลตมส 2. เฉลยขอ ก เหตผล น าหวานมสมบตเปนกลางไมเปลยนสกระดาษลตมส 3. เฉลยขอ ง เหตผล น าปนใสมสมบตเปนเบสเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน 4. เฉลยขอ ค เหตผล เมอน าขเถามาละลายน า ไดสารละลายทมสมบตเปนเบส เบสเปลยนสกระดาษลตมสจาก สแดงเปนสน าเงน 5. เฉลยขอ ค เหตผล น าโซดา น ามะนาว แกสซลเฟอรไดออกไซด มสมบตเปนกรดจงเปลยนกระดาษลตมสจากน าเงนเปนสแดง 6. เฉลยขอ ก เหตผล สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (ผงฟ) เมอน ามาทดสอบกบกระดาษลตมสจะเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปลยนเปนสน าเงน เนองจากผงฟมสมบตเปนเบส 7. เฉลยขอ ข เหตผล น าปนใส ยาลดกรด ยาสฟน ผงซกฟอก น าขเถา มสมบตเปนเบสจงเปลยนลตมสจากสแดงเปนสน าเงน สวนน าอดลม น าสมสายช น ามะขามเปยก เปนกรดจะเปลยนสลตมสจากน าเงนเปนแดง 8. เฉลยขอ ง เหตผล น าอดลม น ามะนาว วตามนซละลายน า มสมบตเปนกรด จงเปลยนสกระดาษลตมสจาก สน าเงนเปนสแดง 9. เฉลยขอ ข เหตผล ฝรง มะมวง มะขามปอม มสมบตเปนกรด จงเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง 10. เฉลยขอ ง เหตผล ผงซกฟอก ยาสฟน เลอดมสมบตเปนเบส จงเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสน าเงน