เรอง “ศาสตรพระราชา และการจดการทรพยากรธรรมชาต บนวถของความพอเพยง”

ดวยสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร พระราชทาน

พระบรมราชวโรกาส ใหรฐมนตร ซ งไดรบพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงใหม เฝาทลละอองธลพระบาทถวายสตยปฏญาณกอนเขารบหนาท เมอวนท 20 ธนวาคม 2559 ณ พระท นงอมพรสถาน พระราชวงดสต และพลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดขออญเชญกระแสพระราชดารสของสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร อนมใจความสาคญเปนสรมงคลแกคณะรฐมนตร และปวงพสกนกรทกหมเหลา มาเผยแพรในรายการ "ศาสตรพระราชาสการพฒนาอยางยงยน” ซงไดออกอากาศไปเมอวนศกรท 23 ธนวาคม 2559 และ สานกสงเสรมและประสานมวลชนไดนอมนากระแสพระราชดารส ใสเกลาใสกระหมอมมาเปนหลกปฏบต หวงเปนอยางยงวาบทความน จะเปนประโยชนตอผอานทกทานตอไป

2  

“ศาสตรพระราชา และการจดการทรพยากรธรรมชาตบนวถของความพอเพยง” ในรายการ "ศาสตรพระราชาสการพฒนาอยางย งย น " ซ งออกอากาศเม อว นศ กร ท 23 ธนวาคม 2559 น น สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร ทรงขอให คณะรฐมนตรชดใหม นอมนาศาสตรพระราชาแหงองคพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพล อดลยเดช รชกาลท 9 โดยให ศ กษาวเคราะหพระราชดารและแนวทางพระราชทานนานปการ ตลอดระยะเวลา 70 ปทผานมา รวมทง พระราชกรณยกจททรงปฏบตมาสาหรบประยกตใชในการบรหารราชการแผนดน การประกอบกจการ และการปฏ บ ต หน าท ต าง ๆ ในความร บผ ดชอบ รวมทงยดถอเปนแบบอยางทดในกจวตรประจาวน อนจะเปนสรมงคล เปนพระค มครอง และเปน “แสงสวางนาทาง” ใหแกปวงชนชาวไทยทกคนตลอดไป เพ อสนองพระราชปณธาน และเพ อประโยชนสขของประชาชนชาวไทยทงปวง

นายกรฐมนตร เสรมวา การปฏบตงานใด ๆ ยอมมปญหาและอปสรรค ควรมการคนควาขอมลทถกตอง และมการวางแผนเพอนามาสการปฏบตด วยความรอบคอบ ท นกาล เหมาะสมก บสถานการณ ท งน ปญหาและอปสรรคเหลาน น นอกจากจะเปนเสมอน “บททดสอบ บทเรยน” แลว ยงจะเปนส งท ช วย “เพ ม” ความสามารถใหกบเราทกคนดวย ดงนน ตองมความตงใจ ม มความอดทน ตลอดจนมความกระตอรอรนท จะศกษาปญหาและหาแนวทางแกไขอยางรอบคอบ กจะไดผลตอประเทศ และเปนบญเปนกศลกบตนเองดวย

“ศาสตรพระราชา” ถอวาเปน “ตาราแหงชวต” เพราะบนทกจากประสบการณ จากการทรงงาน ท ทาใหประเทศไทยสามารถผานวกฤตการณตาง ๆ มาไดทกมต ซงสอทกแขนงไดนาเสนอในรปแบบของศาสตรพระราชาในเรองตาง ๆ สสายตาประชาชน และเยาวชนรนใหมใหร บร เข าใจไดล กซ งและถองแทมากย งข น เพ อสามารถนอมนาไปสการปฏบตไดเปนอยางด

ในส วนของร ฐบาลได ดาเน นงานด านทรพยากรธรรมชาตท สาคญ ไดแก ปาไม ท ดน แหลงนา และสตวปา โดยการนอมนา “ศาสตรพระราชา” ท ม หลกการครอบคลม “จากนภา ผานภผา ส มหานท” ไปประยกตใชอยางจรงจง เพอรกษาสมดลและสรางความยงยน และรฐบาลในระยะเวลา 2 ป กว าท ผ านมาน น ม ผลการดาเนนงานท เปน “รปธรรม” กวาอดตท ผานมาตวอยางดงน

ดานปาไมไดมการจดทาแผนยทธศาสตรเพมพนทปาไมและพนทสเขยว ตงเปาหมายทรอยละ 40 ของพนทประเทศ ใน 20 ปขางหนา ดวยมาตรการหลก ไดแก (1) การปองกนการบกรกพนท “ปาสมบรณ” จานวน 102 ลานไร ไมใหการบกรกปาเกดขนอกตอไป ดวยการมสวนรวมของประชาชนในการเฝาระวง (2) การบงคบใชกฎหมายกบผมอทธพลเพอทวงคนผนปาและฟนฟพนท ปา ปจจบนไดมการยดพนท ปาคนแลวราว 4.3 แสนไร นามาสการพฒนาอยางยงยน ในการบรหารจดการท ดนซ งเปนทรพยากรธรรมชาตทเรามอยอยางจากดใหเกดความพอเพยงในอนาคต (3) การตงศนยฟนฟ “ปาตนนา” ในพนท วกฤต 13 จงหวด และปองกนการบกรกพ นท ซา (4) การจดตงพนท “ปาชมชน” 4,000 แหง เพอใหประชาชนช วยด แลร กษาป า และสามารถใชประโยชนจากปาอยางเกอกลกน รวมกนปลกปา หร อท าให ประชาชนได ร วมด แลร กษาให ป าสมบรณ (5) การสงเสรมใหปลก “ปาเศรษฐกจ” เพอใชประโยชนไดจรง ไดมการลงทะเบยนสวนปา

3  

ผานระบบออนไลนท สะดวกและรวดเรวและลดปญหาการประพฤตม ชอบ และ (6) การแกไขปญหาชมชนในพนท “ปาอนรกษ” ราว 6 ลานไร ซงเปนปญหายดเยอกวา 20 ป ดวยการกาหนดกล ม และวธ ดาเน นการตามกระบวนการทางกฎหมายท ช ดเจนควบค ก นไป สาค ญท ส ดค อ ประชาชนตองเปนหลกในการดแลรกษาปา ปลกปาเพมเตมและใชประโยชนไดอยางพอเพยง

ดานการจดการท ด นสาหรบเกษตรกร และผ ท ม รายไดน อยในการสงเสรมและพฒนาอาชพ โดยรฐบาลไดจดทารางกฎหมายทเกยวของ และกาหนดพนทเปาหมายในป 2560 จานวน 4 แสนกวาไร ใน 52 จงหวด

ดานทรพยากรนารฐบาลไดดาเนนการ

ประกอบดวย (1) พนทในเขตชลประทาน โดยการพฒนาระบบกระจายนา เพ อเพ มพ นท เกษตรชลประทาน 1.4 ลานไร และเกษตรบาดาล กวา 3 แสนไร และ (2) พนทนอกเขตชลประทาน โดยการขดลอก ค คลอง หนอง บง ตามธรรมชาต กว า 700 แห ง , การข ด เจาะบ อบาดาลเพ อการเกษตร 1,700 บอ, การฟนฟระบบบาบดนาเสยขององคกรปกครองสวนทองถ นกวา 100

แหงและการจดต งกล มผ ใช นาให เป นผ บรหารจดการและดแลรกษาเอง เปนตน ซงงานเหลาน ตองใชเวลาในการทางานอยางตอเนอง

การดแลเรองสตวปา รฐบาลไดดาเนนงาน ตามมาตรฐานสากล และเป นท ยอมร บ จากหนวยงานระหวางประเทศทเก ยวของ จนมผลตอบร บ ใน “ เช งบวก” ได แก (1) กรณ ของ “มานา” ประเทศไทยไดรบการถอดรายชอออกจากกระบวนการทบทวนมาตรการการคา และ (2) กรณของ “ชาง” ประเทศไทยไดรบการเลอนสถานะท “ด ข น” เก ยวก บการค างาช างผ ดกฎหมาย ของ CITES

ดวยองคความรจาก “ศาสตรพระราชา” สอนใหคนไทยรวา การพฒนาทยงยนนน นอกจากจะตองรกษาสมดล ทงในมตเศรษฐกจและสงคม โดยจะตองไมมองขาม “มตสงแวดลอม” ดวยแลว สงสาคญอกประการคอ การสรางความเขมแขงใหกบ “ฐานราก” เหมอน “เสาเขม” ถงแมไมมใค รมองเห น อาจถ กล ม แต เป น โค รงสร าง “พนฐานเรมแรก” ทมความสาคญตอโครงสรางโดยรวมเป นอย างย ง ท งน ในการสร างความเขมแขงใหกบ “ชมชน” ซงเปน “ฐานราก” ของประเทศน น ในหลวงรชกาลท 9 ทรงกาชบวา “บทเรยนบทแรกกคอ ใหชาวบานเปนคร” และใหประชาชนเปนศนยกลาง โดยเนน “การระเบดจากขางใน” ซ งไมใชการยดเยยดจากการสนบสนนจากหนวยงานของภาครฐแตเพยงอยางเดยว

นายกรฐมนตร ไดยกตวอยาง “ชมชนบานหวอาว” จงหวดนครปฐม ซ งเป นหม บ านเกษตรอนทรย “ตนแบบ” ทไดนอมนา “วถชวตเศรษฐกจพอเพยง” มาแกปญหา “รวมกน” ของชมชน จากเดมทดารงชวตดวย “วถเกษตรทพงพงธรรมชาต” แตเพยงอยางเดยว ปรมาณผลผลตขนอยกบดน-ฟา-อากาศ รวมท งโรค-แมลง และศตรพ ช ท ผลกดนใหหนไปพ งพาป ยเคม ยาฆาแมลง ซงนอกจากทาใหตนทนการผลตสง กระทบตอรายได คาใชจายในครวเรอน และการกเงนนอกระบบ จนบางครวเรอนตองขายทดนเพอปลดหน

4  

ตองเชานาทากน แลวยงสงผลกระทบตอสขภาพ โรครายคกคาม รางกายขาดภมคมกน อายสนลง และทรพยากรดนเสอม แหลงนาและอากาศเปนพษ

ภายหลงจากการรวมกลมกนเองของชาว

ชมชน จากกล มเลก ๆ ขยายเปนกล มใหญ ดวยการสนบสนนจากกลไก “ประชารฐ” เพมเตม ทาให เก ด เป นภาค เคร อข าย ภาคราชการ ภาคว ชาการ ภาคเอกชน และภาคประชาส งคม มารวมกนสรางความเขมแขง เรมจากการปฏเสธปยเคม ยาฆาแมลง แลวหนมาผลตปยชวภาพ ปยอนทรย ปยไสเดอน ทงผลตใชเอง และผลตขาย นอกจากชวยลดตนทนการผลตจากการใชสารเคมตาง ๆ แลว ยงลดคารกษาพยาบาลไดถง 2,000–3,000 บาทตอครวเรอน

ท งน “ปจจ ยส ความสาเร จ” ดงกล าวประกอบไปด วย (1) ว ส ยท ศน และการเป นแบบอยางทดของผนา แกนนา กรรมการหมบาน (2) ความร วมแรง ร วม ใจ และความม งม น รบผดชอบในหนาท และบทบาทของแตละคน (3) เวทประชาคมทเขมแขง เนนการมสวนรวม รบฟงและแลกเปลยนความคดเหน มงใหการชวยเหลอและร วมแก ป ญหา รวมท งความม ว น ยและเครงครดในกฎกตกาของหมบาน และ (4) การใชกจกรรมเปนเครองมอ ในการสานความสมพนธ สมาช กหม บ าน ท กกล ม ท กเพศ ท กว ย เข าดวยกน เหลานเปนตน

จากต วอย าง “ช มชนต นแบบเกษตรอนทรยวถพอเพยง” น มอกคณสมบตสาคญของชาวบ านห วอ าว ก ค อ “ความใฝ ร ” น ยมการ

แสวงหาความร และการพฒนาตนเองดวย “การอ าน” ท งจากหน งส อและส อ โซเช ยล ท เป นประโยชน ชวยเพมแนวคด รบฟง โตตอบ เสนอความคดเหน ไมใชการฟงแตคนอ นอยางเดยว แล วไม ม ภ ม ความ ร เป นของตนเองเลยจ งไมกอใหเกดการสอสารทง 2 ทาง

ดงนน นายกรฐมนตรจงอยากสนบสนนใหคนไทยทกคน “รกการอาน” อนเปนพนฐาน ในการสรางแนวคด เปนคนมเหตมผล ใชสตปญญาในการแกไขปญหาของตนเองใหลลวง เกดความรวมมอกบรฐบาลในการแกไขปญหาใหกบประเทศในทสด

การพฒนาตนเองไปสคนทมหลกการและเหตผล ใชสตปญญาในการคดวเคราะห ใครครวญ รจกแยกแยะ จดกระบวนการคดของตนเอง แยกใหเปนกลมความคดตาง ๆ อาทเชน สงนทาแลวจะเกดเปนประโยชนเพอใคร เพอตนเอง หรอเพอคนอนหรอเพอทง 2 อยาง หากถกชนาโดยคนด ๆ ขอมลถกตอง ทกอยางกจะเปนคณ แตหากถกชนาดวยคนไมด มเจตนาทไมบรสทธ กอปรกบมวาระซอนเรนทางการเมองแลว กจะนาไปในทางเสอม เสยโอกาสสาหรบการพฒนาตนเองและสวนรวม

ภายใตสภาวะเศรษฐกจของโลกทชะลอตวอยางตอเนอง รฐบาลไดใชความพยายามในทกมต และกลไก “ประชารฐ” เดนหนานโยบาย “ไทยแลนด 4.0” ซงทงคาวา “ประชารฐ” “ไทยแลนด 4.0” จะม งส งเสรมให ม การลงท นจากภายในประเทศ เพ อจะทาใหเกดการสรางงาน สรางรายได ม การถ ายทอดเทคโนโลย ม การพ ฒนาทร พยากรมน ษย ม การใช ว ตถ ด บ ในประเทศเปนสาคญ ซงทรพยากรธรรมชาตถอเปนวตถดบทสาคญในการผลตของภาคอตสาหกรรม

การกาหนดนโยบายบนพ นฐานของ “ขอมลทางสถต” และ “ฐานขอมล” ทรอบดาน และเช อมโยงก น ตลอดห วงโซ อาท เช น การกาหนดแผนการผล ตและแผนการตลาดของ “ขาว” สาหรบการบรหารจดการ และกาหนดมาตรการรองรบ เพ อป องก นป ญหาราคาขาว

5  

ตกตา ลนตลาด เปนตน พชเศรษฐกจหลายชนดในปน ถอวาโชคดเพราะราคายงสง แตทงนรฐบาลไดขอใหระมดระวงเรองของการเพมผลผลต อาทเชน เรองของการลดพนทการปลกยางลงไป ทาใหยางม จานวนนอยลง เม อน อยลงราคากส งข น ความตองการทางตลาดกมากข น เพราะตลาดภายนอกรบร วายางมนอย แตถามการบดเบอนขาวใหกลบมาปลกใหมแบบเดม ยางกมปรมาณมากขน เมอซพพลายมากกวาดมานด ราคากจะกลบมาตาเหมอนเดม

การจ ดการทรพยากรธรรมชาต ควรม

ความสอดคลองกบการจดการผลผลตภาคเกษตรจากสถานการณการปลกขาว ป 2559-2560 มพนท คาดการณรวม 70 ลานไร แยกเปน “รอบแรก” 58 ล านไร ได ผลผล ตราว 25 ล านต น “รอบท 2” พนทเพาะปลก 10 ลานไร ปลกขาว 9.8 ลานไร ผลผลตราว 6 ลานตน ท เหลอปรบเปนปลกพชชนดอน และ “รอบท 3” คาดการณปลกขาว 0.5 ลานไร พกการปลก 0.5 ลานไร เพอการปรบปรงดน ภาครฐไดรณรงคใหชาวนามการพกแปลงนา เพอจะฟนฟความอดมสมบรณของดน ซ งหากทกฝ ายท เก ยวของได ร บทราบขอมลและเขาใจ ไมฟงผทไมหวงดชกจงใหกลบไปทาเกษตรแบบเดม ใหความรวมมอกบรฐบาล ปญหากจะไมเกดขนเหมอนในอดตทผานมา

สดทาย นายกรฐมนตรไดใหเกรดความรทเก ยวข องก บทรพยากรธรรมชาต ในการด แลสขภาพชวงหนาหนาว โดยการรบประทานอาหารท ผลตจากพชสมนไพรไทย ท ม รสเผดรอน เชน พรก ขง ขา ตะไคร มะกรด กะเพรา โหระพา

แมงลก ผกช กระเทยม หอมแดง เพอชวยเพมการไหลเวยนโลหต และชวยใหอาการชาบรเวณปลายมอและปลายเทาลดลง ตลอดจนการรบประทานผก ผลไม สมนไพรรสเปร ยว เช น มะนาว ใบชะมวง ยอดผกตว สบปะรด มะขามปอม มะแวงต น มะแวงเครอ ซ งม สรรพคณชวยขบเสมหะ บรรเทาอาการไอ ทาใหช มคอ นอกจากนนแลว ประชาชนควรจะตองรบประทานอาหารท เป นประโยชนครบ 5 หม มการออกกาลงกายและพกผอนใหเพยงพอ ท สาคญคอการรกษาความอบอนรางกาย สวมเสอกนหนาว เสอผาหนา ๆ หมผาหนา หรอใชกระเปานารอน ชวยเพ มความอบอน

จะเหนไดวาท ผ านมารฐบาลไดนอมนาศาสตรพระราชามาปฏบ ต โดยเฉพาะหลกการเศรษฐกจพอเพยงทเกยวพนกบการจดการในมตดานทรพยากรธรรมชาต มตดานการเกษตร มตดานสงคม ตลอดจนมตการศกษา มาประยกตและเป นแมแบบในการปฏบ ต เพ อความย งย นของประเทศไทยตอไป แหลงทมาของขอมล บทบนทกเทปรายการ "ศาสตรพระราชาสการพฒนาอยางยงยน" ออกอากาศเมอวนศกรท 23 ธนวาคม 2559