หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบกจการซอขายสนคา

แนวคดของหนวยท 1 ในปจจบน การประกอบธรกจมความหลากหลาย ธรกจตางแสวงหารปแบบการด าเนนงานเพอก าหนดนโยบาย และกลยทธในการประกอบกจการใหประสบความส าเรจ เพมศกยภาพทางการแขงขน การประกอบธรกจนนสามารถแบงประเภทของกจการคา ออกเปน 3 ประเภท ไดแก ธรกจประเภทพาณชยกรรม หรอธรกจซอมาขายไป ไดแกรานคาปลก รานขายอปกรณไฟฟา รานคาสงเปนตน ธรกจประเภทบรการ ไดแก ธรกจธนาคาร เปนตน และธรกจประเภทอตสาหกรรมไดแกธรกจประเภททซอวตถดบเขามาแปรรปเปนสนคาส าเรจรป แลวจ าหนาย ซงในรายวชาการบญชเบองตน 2 นจะกลาวถง ธรกจประเภทพาณชยกรรม หรอธรกจซอมาขายไป นนเอง รายการคาทเกยวของกบการซอขายสนคานนเรมตนจากการทกจการด าเนนการซอสนคา มาเพอจ าหนาย อนจะมเอกสารทางการคาทเกยวของ นอกจากนยงมเงอนไขเกยวกบการซอขายสนคา เชน เงอนไขการขนสงสนคา เงอนไขการช าระเงน และสวนลดการคา เปนตน

สาระการเรยนร 1. ประเภทของธรกจการคา 2. ความหมายของสนคา 3. เอกสารประกอบการบนทกบญช 4. เงอนไขการซอขายสนคา

จดประสงคเชงพฤตกรรม ดานความร 1. บอกประเภทของธรกจการคาและความหมายของสนคาไดอยางถกตอง

2. อธบายรปแบบของกจการซอขายสนคาไดอยางถกตอง 3. บอกเอกสารการซอขายสนคาไดอยางถกตอง 4. อธบายเงอนไขการซอขายสนคาไดอยางถกตอง

2

ดานทกษะ 1. บอกประเภทของการประกอบธรกจไดอยางถกตอง 2. บอกความหมายของค าวา “สนคา” ไดอยางถกตอง 3. อธบายประเภทเอกสารเกยวกบการซอขายสนคาไดอยางถกตอง

4. อธบายเงอนไข “คาขนสงสนคา” ไดอยางถกตอง 5. อธบายเงอนไขของการช าระเงนไดอยางถกตอง 6. ค านวณวนครบก าหนดช าระหนไดอยางถกตอง

ดานคณธรรม จรยธรรม บรณาการเศรษฐกจพอเพยง 1. เตรยมความพรอมดานวสด อปกรณ สอดคลองกบงานไดอยางถกตองและใชวสด

อปกรณอยางคมคา ประหยดตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2. มความรบผดชอบ เขาเรยนตรงตอเวลา มมนษยสมพนธ ปฏบตงานไดอยางถกตอง

และส าเรจภายในเวลาทก าหนด 3. ส านกในจรรยาบรรณวชาชพบญช ซอสตย สจรต ละเอยด รอบคอบ

ขอตกลงการเรยนร 1. ผสอนและผเรยนตกลงกตกาการเรยนรรวมกน โดยผสอนแจงจดประสงค การเรยนร

ใหผเรยนไดท าความเขาใจใหชดเจนกอนแลวใหผเรยนเสนอแนะ ความคดเหนเพมเตมเกยวกบกตกาการเรยนร

2. ผสอนน าเขาสบทเรยน โดยใหผเรยนตอบค าถามน าเขาสบทเรยนทผสอนก าหนดไวในเอกสารประกอบการเรยน กอนเขาสบทเรยน

3. ผสอนเนนการเรยนร โดยใหผเรยนรวมกนศกษาความรจากเอกสารประกอบการเรยน และผสอนชวยอธบายเพมเตมในหวขอตาง ๆ เพอใหผเรยนเกดความร ความเขาใจ

4. ผสอนและผเรยนรวมกนสรปองคความร และรวมกนประเมนผลการเรยนร ตามสภาพจรง

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 3

กจกรรมการเรยนร

1. ผเรยนรวมกนตอบค าถามน าเขาสบทเรยนตามทผสอนก าหนด 2. ผเรยนท าแบบทดสอบกอนการเรยนรหนวยท 1 ตามทผสอนก าหนดไวในเอกสาร

ประกอบการเรยน 3. ผเรยนรวมกนศกษาสาระการเรยนรประจ าหนวยท 1 4. ผเรยนรวมกนสรปสาระส าคญของเนอหาหนวยท 1 5. ผเรยนแบงออกเปนกลม จ านวน 4 กลม รวมกนจดท ากจกรรมเสนอแนะประจ าหนวย

ท 1 6. ผเรยนท าแบบทดสอบหลงการเรยนรหนวยท 1 ตามทผสอนก าหนดไวในเอกสาร

ประกอบการเรยน

4

แบบทดสอบกอนเรยน ชอวชา การบญชเบองตน 2 รหสวชา 2200 – 1003 2 (3)

หนวยท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบกจการซอขายสนคา (เวลา...นาท)

ค าชแจง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว เกณฑการประเมนผล : ขอละ 1 คะแนน 1. ธรกจในขอใดเปนธรกจบรการ ก. ธรกจสปาและความงาม ข. สถาบนสอนภาษา ค. ธรกจประกนภย ง. ไมมขอใดผด 2. ธรกจในขอใดเปนธรกจพาณชยกรรม

ก. หางแมคโคร ข. โรงงานอตสาหกรรมเหลก ค. ธรกจโรงแรม ง. ถกทกขอ

3. ธรกจในขอใดเปนธรกจอตสาหกรรม ก. หางเซนทรล ข. โรงงานผลตหนงสตว ค. โรงแรมระดบหาดาว ง. รานสะดวกซอ

4. ขอใดคอรายไดหลกของธรกจพาณชยกรรม ก. รายไดเบดเตลด ข. รายไดจากดอกเบย ค. รายไดจากการจ าหนายสนคา ง. รายไดจากการใหบรการ

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 5

5. ขอใดคอสนคา ก. รถยนตของผบรหาร ข. ทดนของเจาของกจการ ค. คอมพวเตอรส าหรบขายของรานขายคอมพวเตอร ง. คอมพวเตอรส าหรบท าบญชในกจการ 6. ขอใดคอเอกสารทกจการจะไดรบพรอมกบสนคาเมอซอสนคาเปนเงนเชอ ก. ใบแจงหน ข. ใบเสรจรบเงน ค. ใบสงของ ง. ใบสงซอสนคา 7. ขอใดคอเอกสารทกจการท าขนเพอออกใหกบบคคลภายนอก ก. บตรสนคา ข. ใบขอซอสนคา ค. ใบส าคญจาย ง. ใบก ากบภาษ 8. เงอนไข F.O.B.Shipping point เปนเงอนไขทก าหนดใหฝายใดเปนผรบภาระคาขนสงสนคา ก. ผซอ ข. รบภาระคนละครง ค. ผขาย ง. ตามทตกลงกน 9. ขอใดคอสวนลดเงนสด ก. ลด 3% หากซอสนคาครบ 10,000 บาท ข. ลด 50% ส าหรบสนคาชนท 2 ค. 2/10, n/30 ง. ถกทกขอ

6

10. ซอสนคาเมอวนท 10 พฤษภาคม 2554 เงอนไข 2/10, N/45 วนครบก าหนดช าระหนคอวนทตามขอใด ก. 8 มถนายน 2554 ข. 9 มถนายน 2554 ค. 10 มถนายน 2554 ง. 11 มถนายน 2554

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 7

1.1 ประเภทของธรกจการคา หมายถง หนวยงานทตงขนมาเพอประกอบกจกรรมทาง

ธรกจโดยใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหเกดประโยชนมากทสด แบงออกตามกจกรรมในการประกอบธรกจได 3 ประเภท 1.1.1 ธรกจใหบรการ (Service Business) ธรกจประเภทนเนนการใหบรการหรอขายบรการไมไดจ าหนายสนคา เชน กจการธนาคาร กจการประเภทประกนภย ธรกจโรงแรม ธรกจน าเทยว ธรกจความงามและสปา รานเสรมสวย โรงภาพยนตร รานซกอบรด ส านกงานจดหางาน สถาบนสอนภาษา กจการรบท าบญช เปนตน ธรกจบรการ มหนาทใหบรการแกลกคา สวนลกคาไดใชประโยชนจากบรการแลวตองจายช าระเงนคาบรการ หรอหากยงไมช าระเงนอาจจะขอสนเชอจากผใหบรการ ลกคาจะมฐานะเปนลกหนของกจการ รายไดหลกของกจการประเภทนคอรายไดจากการใหบรการ คอ รายไดจากการใหบรการ สวนคาใชจายคอตนทนในการใหบรการและคาใชจายในการด าเนนงาน

ตวอยางธรกจบรการ

ทมา : www.tmbbank.com สบคนวนท 28 มนาคม 2556

ทมา : http://hicarebeautyandspa.exteen.com/ สบคนวนท 28 มนาคม 2556 ทมา : www.ktbgs.co.th สบคนวนท 28 มนาคม 2556

8

1.1.2 ธรกจพาณชยกรรม หรอธรกจซอมาขายไป (Merchandising Business) ธรกจประเภทนมไดผลตสนคาเองแตจะซอสนคาส าเรจรปจากผผลตหรอโรงงานอตสาหกรรม เพอจดจ าหนายโดยทวไปเรยกวา “ธรกจซอมาขายไป” ไดแก รานคาปลก รานคาสง รานขายของช า รานขายเสอผาส าเรจรป หางสรรพสนคา รานขายเฟอรนเจอร รานขายหนงสอ เปนตน

ตวอยางธรกจซอขายสนคา

ทมา : www.atsaccounting.co.th สบคนวนท 2 เมษายน 2556

ทมา : www.labelone.co.th สบคนวนท 2 เมษายน 2556 ทมา : www.buncheesiam.com สบคนวนท 2 เมษายน 2556

1.1.3 ธรกจอตสาหกรรม (Manufacturing Business) เปนกจการทจดหาวตถดบมาเพอท าการแปรรป วตถดบนนใหเปนสนคาส าเรจรปโดยการใชแรงงานคนและเครองจกรในการแปรสภาพสนคาส าเรจรปเพอจ าหนาย ธรกจอตสาหกรรม ไดแก โรงงานผลตอาหาร โรงงานทอผา โรงงานผลตเฟอรนเจอร เปนตน

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 9

ตวอยางธรกจอตสาหกรรม

ทมา : www.rubbergreen.co.th สบคนวนท 2 เมษายน 2556

ทมา : www.mcot.net สบคนวนท 2 เมษายน 2556 ทมา : www.rsunews.net สบคนวนท 2 เมษายน 2556

1.2 ความหมายของสนคา สนคา (Goods) คอ สนทรพยหรอสงของทกจการมไวเพอจ าหนาย โดยหวงผลประโยชนหรอ

ก าไรจากการจ าหนายไป เพราะฉะนน เจาของกจการคาทขายสนคาจะมรายไดหลก กคอการขายสนคานงเอง และยงตองค านงถงคาใชจายในการด าเนนงานตาง ๆ ทเกยวกบการขายทางการบญชเรยกวา “ตนทนสนคาทขาย”

10

ในการด าเนนการเกยวกบสนคา ประกอบดวยรายการคา ดงน 1. การซอสนคาเปนเงนสด 2. การซอสนคาเปนเงนเชอ 3. การจายคาขนสงเขาและการจายคาขนสงแทนกน 4. การสงคนสนคาเปนเงนสด 5. การสงคนสนคาใหเจาหน 6. การขายสนคาเปนเงนสด 7. การขายสนคาเปนเงนเชอ 8. การจายคาขนสงออก 9. การรบคนสนคาเปนเงนสด 10. การรบคนสนคาจากลกหน 11. ยช าระหนและสวนลดรบ 12. การรบช าระหนจากลกหนและสวนลดจาย

1.3 ส เกยวกบการซอขายสนคา เอกสารทเกยวกบการซอขายสนคาม ดงน 1.3.1 (Purchase Order) เมอผซอตองการสนคาประเภทใด ชนดใด คณภาพ ปรมาณเทาไร กจะแจงลงไปในใบสงซอแลวสงใหผขายรบทราบ ใบสงซอสนคา จงหมายถง เอกสารทผซอจดท าขนเพอแจงใหผขายทราบวาผซอตองการสนคา ประเภทใด ชนดใด ปรมาณเทาไร และคณภาพอยางไร ดงนนจงตองมขอความตอไปนระบไวในใบสงซอ และสงไปใหผขายทราบ ใบสงซอนควรจดท าอยางนอย 5 ฉบบ ดงน

1. ตนฉบบสงไปใหผขายสนคา 2. ส าเนาฉบบท 1 สงใหแผนกรบของ 3. ส าเนาฉบบท 2 สงใหแผนกทท าการขอซอ 4. ส าเนาฉบบท 3 สงใหแผนกบญช 5. ส าเนาฉบบท 4 เกบไวเปนหลกฐานทแผนกจดซอ

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 11

ใบสงซอสนคา ควรมรายการดงตอไปน 1. ชอ ทอย ของกจการ เลขประจ าตวผเสยภาษ 2. ขอความค าวา “ใบสงซอ” 3. หมายเลขล าดบของใบสงซอ และล าดบของเลม 4. วน เดอน ป ทออกใบสงซอ 5. ชอ ชนด ประเภท ปรมาณ และมลคาของสนคา 6. ก าหนดวนและเวลาสงสนคา

ตวอยางใบสงซอ

ราน ก การคา ฉบบท 1 123 ถนนธนาลย ต.เวยง อ.เมอง จ.เชยงราย

ใบสงซอ เลมท……………………………… เลขท……………. วนท……………………………………

อางถง ใบขอซอ เลขท........ ถง ..................................... โปรดจดสงสนคาตามรายการตอไปน มายง รานภายในวนท......................... โดยการขนสงทาง.............เงอนไขการขนสง.............เงอนไขการช าระเงน.............. ล าดบท รายการ จ านวน ราคาตอหนวย จ านวนเงน

รวมเงน

................................ ............................ ผสงซอ ผตรวจสอบ

ฉบบท 1 สงใหผจ าหนายวตถดบ

ฉบบท 2 ส าเนาเกบไว

12

1.3.2 ใบก ากบสนคา,ใบสงของ,ใบสงสนคา (Invoice) เปนเอกสารทผขายเปนผจดท าขนแลวสงไปใหผซอพรอมกบสนคา

ใบก ากบสนคาตองท าอยางนอย 2 ฉบบ 1. ตนฉบบสงไปใหผซอพรอมกบสนคา 2. ส าเนา สงไปใหแผนกบญชเพอบนทกรายการขายสนคาและเกบไวเปน

หลกฐาน ใบก ากบสนคา ควรมรายการดงตอไปน 1. ชอ ทอย ของกจการ เลขประจ าตวผเสยภาษ 2. ขอความค าวา “ใบก ากบสนคา” หรอ “ใบสงของ” หรอ “ใบสงสนคา” 3. หมายเลขล าดบของใบก ากบสนคา และล าดบของเลม 4. วน เดอน ป ทออกใบก ากบสนคา 5. ชอ ชนด ประเภท ปรมาณ และมลคาของสนคา จ านวนเงนรวม 6. เงอนไขการช าระเงน

1.3.3 ใบก ากบภาษ (Tax Invoice) เปนเอกสารทผขายหรอผประกอบการจดทะเบยน ภาษมลคาเพมมหนาททจะตองจดท าขนเพอออกใหผซอสนคาหรอบรการ เมอมการซอขายสนคาหรอใหบรการ เพอแสดงจ านวนเงนของสนคา หรอบรการ และจ านวนเงนภาษมลคาเพมทผประกอบการจดทะเบยน ไดเรยกเกบจากการขายสนคาหรอการใหบรการ

ใบก ากบภาษ ควรจดท าอยางนอย 2 ฉบบ 1. าเ ภาษ

และใบสงซอ เมอถกตองแลวผซอจะเกบไวเปนหลกฐานการบนทกรายการซอสนคาในสมดบญชตอไป

2. ฉบบท 2 เปนส าเนา ใบก ากบภาษ ผขายใชเปนหลกฐานในการบนทกบญชเกยวกบรายการขายสนคา

ใบก ากบภาษจะตองมขอความรายการอยางนอย ดงตอไปน 1. ค าวา “ใบก ากบภาษ” ในททเหนไดเดนชด

2. เลขประจ าตวผเสยภาษอากรของผขายสนคาหรอใหบรการ 3. ชอ ทอยของผขายสนคาหรอใหบรการ 4. ชอ ทอยของผซอสนคาหรอรบบรการ 5. หมายเลขล าดบของใบก ากบภาษและหมายเลขล าดบของเลม (ถาม) 6. วน เดอน ป ทออกใบก ากบภาษ

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 13

7. ชอ ชนด ประเภท ปรมาณและมลคาของสนคาหรอของบรการ 8. จ านวนภาษมลคาเพมทค านวณจากมลคาของสนคาหรอของบรการ โดย ใหแยกออกจากมลคาของสนคาหรอของบรการใหชดแจง

ตวอยางใบก ากบสนคา/ใบสงของ/ใบก ากบภาษ

ทมา : www.prosoftwinspeed.com สบคนวนท 5 เมษายน 2556

14

1.3.4 (Debit Memorandum or Debit Note) ผซอจะท าสงใหผขาย เพอใหทราบวาไดบนทกบญชลดหนเปนบางสวน ส าหรบสนคาทสงคนหรอจ านวนทไดลดใหแลว

ตวอยาง ใบขอลดหน หรอ ใบสงคน (Debit Note)

ทมา : www.prosoftwinspeed.com สบคนวนท 5 เมษายน 2556

ทมา : www.tallysolutions.com สบคนวนท 5 เมษายน 2556

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 15

1.3.5 ใบหกหน หรอใบรบคน (Credit Memorandum or Credit Note) เมอฝายซอไดรบสนคาแลว ปรากฏวาสนคาสงมาผด หรอสนคาช ารด จงแจงใหฝายขายรบทราบและยนยอมรบสนคาคน หรอยอมลดราคาให ทางฝายขายจะออกใบรบคนสนคาสงไปใหผซอทราบ ผขายไดบนทกหกหนใหแลว

ตวอยาง ใบหกหน หรอ ใบรบคน (Credit Note)

ทมา : http://www.thaitechno.net/dip/productdetails.php?id=99019&uid=38575 สบคนวนท 5 เมษายน 2556

16

1.4 เงอนไขการซอขายสนคา 1.4.1 เงอนไขเกยวกบคาขนสงสนคา (Terms of Transportation) คาขนสงสนคา เปนคาใชจายส าคญรายการหนง เพราะเปนสวนหนงของตนทนของสนคาหรอคาใชจายในการขาย ดงนนผซอและผขายตองตกลงกนใหชดเจนวา คาขนสงสนคาจะเปนภาระหรอหนาทของฝายใด ไดแก - F.O.B. Shipping point (F.O.B. มาจากค าวา Free on Board) เปนเงอนไขทก าหนดใหผขายรบผดชอบคาขนสงสนคาจากรานคาถงทาเรอ (ทารถหรอสถานขนสง) คาขนสงจากทาเรอถงรานคาหรอจดหมายปลายทางของผซอ เชน โกดงสนคา ผซอตองเปนฝายออกเอง คาขนสง ดงกลาวเรยกวา คาขนสงเขา (Transportation in/Freight in) ซงถอเปนตนทนของสนคา - F.O.B. Destination (Free on Board at the destination) เปนเงอนไขทก าหนดใหผขายรบผดชอบคาขนสงสนคาจากรานคาของผขายจนถงรานคาหรอจดหมายปลายทางของผซอ เชน โกดงสนคา คาขนสงดงกลาวเรยกวา คาขนสงออก (Transportation/Freight out) ซงถอเปนคาใชจายในการขาย

เงอนไขเกยวกบคาขนสงสนคา

ผขาย ตนทาง ปลายทาง ผซอ

เงอนไข F.O.B. Shipping point หมายถง สงมอบสนคาตนทาง

ดงนนคาใชจายทเกดขน ผซอตองเปนผรบผดชอบ เรยกวา “คาขนสงเขา” (Transportation in/Freight in)

เงอนไข F.O.B. Destination หมายถง สงมอบสนคาปลายทาง

ดงนนคาใชจายทเกดขน ผขายตองเปนผรบผดชอบ เรยกวา “คาขนสงออก” (Transportation out/Freight out)

การขนสงสนคาโดย รถ/เรอ/รถไฟ/เครองบน

คาใชจายการขนสงทเกดขน

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 17

1.4.2 เงน (Terms of Payment) ผขายสนคาจะเปนผก าหนดเงอนไขในการช าระเงนไวในใบก ากบสนคา เพอเปนการกระตนและสรางแรงจงใจ ใหผซอช าระเงนคาสนคากอนก าหนดเวลา เพอใหผซอไดรบสวนลดอกดวย เงอนไขททางการคานยมใชกนมาก ไดแก 1. 2/10, n/30 หมายความวา ถาผซอช าระเงนภายใน 10 วน นบจากวนทในใบก ากบสนคา จะไดสวนลด 2% ผซอช าระเงนภายใน 30 2. 2/10, eom. (eom. 1.4.3 (Discounts)

1.4.3.1 สวนลดการคา (Trade Discounts) หมายถง สวนลดทผขายลดใหผซอ เพอเปนแรงจงใจใหผซอไดซอสนคาครงละมาก ๆ โดยผขายจะก าหนดอตราสวนลด เปนอตรารอยละจากราคาก าหนดไวในใบก ากบสนคา สวนลดการคานจะน าไปหกจากราคาซอ หรอราคาขายกอนจะไดราคาสทธน าไปบนทกบญช ดงนน สวนลดการคาไมตองน ามาบนทกบญช

ตวอยาง ราน ปราณ ขายสนคาลดราคาให 10% สนคาไดในราคา 1,800 บาท ซงถอวาเปนราคาทน (ราคาสทธ) ของสนคา ซงจะตองบนทกในบญชซอ สวนลดการคา จ านวน 200

1.4.3.2 สวนลดเงนสด (Cash Discounts) หมายถง สวนลดทผขายลดใหผซอ เพอ จงใจใหผซอช าระเงนโดยเรว ผซอจะไดสวนลดเงนสดตอเมอไดช าระเงนตามเงอนไขการช าระหนกอนก าหนด สวนลดเงนสดตองน ามาบนทกบญช

- (Sales Discounts) - ทางดานผซอ สวนลดทไดรบ เรยกวา สวนลดรบ หรอสวนลดซอ (Purchase -

Discounts) 1.4.4

การซอขายสนคาสวนใหญ ผซอและผขายจะอยตางสถานทกน หรอหางไกล กนตองอาศย กจการขนสงในการขนสงสนคา เชน เครองบน รถไฟ เรอ รถบรรทก ฯลฯ ดงนน ผ ซอและผขายจะตองตกลงกนใหเรยบรอยวาใครจะเปนผจายคาขนสง

การขนสงสนคา แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. การขนสงสนคา หมายถง คาใชจายทเกยวกบตนทนสนคาทขาย ซงผซอ

เปนผจาย จะบนทกใน บญชคาขนสงเขา

18

2. การขนสงออก หมายถง คาใชจายเกยวกบการขายสนคา ถอเปนคาใชจาย ในการด าเนนการของกจการ ผขายเปนผจาย จะบนทกในบญชคาขนสงออก เงอนไขเกยวกบคาขนสงสนคา มดงน

1. (F.O.B. Shipping Point) หมายถง ผซอเปนผจายคาขนสง ผขายมหนาทเพยงน าสนคาไปทท าการตนทาง

สงมอบสนคาเทานน เชน นาย อนนต เปนพอคาอยใน จงหวด ชมพร สงซอสนคาจาก นายทรพยด ซงเปนพอคาอยท กรงเทพฯ โดยใหสงสนคาทางรถบรรทก ดงนนนายอนนต ตองรบผดชอบในการจายคาขนสงจากสถานขนสง กรงเทพฯ จนถงจงหวด ชมพร จะบนทกใน บญชคาขนสงเขา (Transportation-in)

2. (F.O.B. Destination) ทรพยด ตองจายคาขนสงถงจงหวดชมพร จะบนทกใน บญชคาขนสงออก (Transportation – out)

ตวอยาง วนท 5 เมษายน 2552 นายใจด ซอสนคาจาก นางสาว ยพา จ านวน 5,000 บาท จายคาขนสง เปนเงน 300 บาท ใหบนทกบญชคาขนสงตามเงอนไขดงน

1. F.O.B. Shipping Point ผซอ (นายใจด) เปนผจายคาขนสง 2. F.O.B. Destination ผขาย (นางสาวยพา) เปนผจายคาขนสง

1. กรณเงอนไขการขนสง เปน F.O.B. Shipping Point จะปรากฏรายการในสมดบญชของนายใจด ดงน

สมดรายวนทวไป หนาท xx 2552

รายการ เลขท เดบต เครดต

เดอน วนท บญช บาท สต. บาท สต. เม.ย. 5 คาขนสงเขา 300 -

เงนสด 300 -

จายคาขนสงเขาเปนเงนสด

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 19

2. กรณเงอนไขการขนสง เปน F.O.B. Destination จะปรากฏรายการในสมดบญชของนางสาวยพาดงน

สมดรายวนทวไป หนาท xx 2552

รายการ เลขท เดบต เครดต

เดอน วนท บญช บาท สต. บาท สต. เม.ย. 5 คาขนสงออก 300 -

เงนสด 300 -

จายคาขนสงออกเปนเงนสด

1.4.2

ถงแมวาการตกลงซอขายไดกระท าตามเงอนไขการสงมอบสนคาแลวกตาม ผซอและ ผขายอาจจะจายคาขนสงแทนกนได เพอความสะดวกของทงสองฝาย เชน ตามเงอนไข F.O.B. Destination และอกกรณเชน ตามเงอนไข F.O.B. Shipping Point ผซอตองเปนผจายคาขนสงแตผขายไดจายแทนไปกอน ตวอยาง ผซอจายคาขนสงแทนผขาย วนท 19 นคา จาก นายณเดช 9,000 บาท โดยมเงอนไขการขนสงคอ F.O.B. Destination นายปกรณไดจายคาขนสงไป 400 บาท จากขอมลขางตน ผขาย คอ นายณเดช ผขายหรอเจาหน ตองเปนผจายคาขนสง จ านวน 400 ฏวานาย ปกรณซงเปน ผซอหรอลกหนเปนผจายคาขนสงแทนจงถอวาเปนการจายคาขนสงแทนเจาหน ดงนนจะปรากฏรายการดงกลาวในสมดบญชของทงสองดงน

นายณเดช (ผขาย)/เจาหน

(ผขาย)

นายปกรณ (ผซอ)/ลกหน

(ผขาย) เงอนไข F.O.B. Destination(สงมอบปลายทาง) ผขาย(ณเดช) ตองเปนผจายคาขนสง

20

- สมดบญชของนายปกรณ (ผซอหรอลกหน) สมดรายวนทวไป หนาท xx

2552 รายการ

เลขท เดบต เครดต เดอน วนท บญช บาท สต. บาท สต. ก.ย. 19 เจาหน-นายณเดช 400 -

เงนสด 400 -

จายคาขนสงแทนเจาหน

- สมดบญชของนายณเดช (ผขายหรอเจาหน)

สมดรายวนทวไป หนาท xx 2552

รายการ เลขท เดบต เครดต

เดอน วนท บญช บาท สต. บาท สต. ก.ย. 19 คาขนสงออก 400 -

ลกหน 400 -

บนทกรายการการจาย

คาขนสง ทลกหนจายแทน

ตวอยาง ผขายจายคาขนสงแทนผซอ วนท 22 มกราคม 2552 งสาวพลอ นคา จาก นางสาวแตงโม 5,000 บาท โดยมเงอนไขการขนสงคอ F.O.B. Shipping Point นางสาวแตงโมไดจายคาขนสงไป 250 บาท จากขอมลขางตน ผซอ คอ นางสาวพลอย ผซอหรอลกหน ตองเปนผจายคาขนสง จ านวน 250 เขา งสาวพลอย ฏวานางสาวแตงโมซงเปน ผขายหรอเจาหนเปนผ

นางสาวแตงโม (ผขาย)/เจาหน

(ผขาย)

นางสาวพลอย (ผซอ)/ลกหน

(ผขาย) เงอนไข F.O.B. Shipping Point (สงมอบตนทาง) ผซอ(พลอย) ตองเปนผจายคาขนสง

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 21

จายคาขนสงแทนจงถอวาเปนการจายคาขนสงแทนลกหน ดงนนจะปรากฏรายการดงกลาวในสมดบญชของทงสองดงน - สมดบญชของนางสาวพลอย (ผซอหรอลกหน)

สมดรายวนทวไป หนาท xx 2552

รายการ เลขท เดบต เครดต

เดอน วนท บญช บาท สต. บาท สต.

ม.ค. 22 คาขนสงเขา 250 -

เจาหน-นางสาวแตงโม 250 -

บนทกการจายคาขนสงทเจาหนจายแทน

- สมดบญชของนางสาวแตงโม (ผขายหรอเจาหน)

สมดรายวนทวไป หนาท xx 2552

รายการ เลขท เดบต เครดต

เดอน วนท บญช บาท สต. บาท สต. ม.ค. 22 ลกหน- 250 -

เงนสด 250 -

บนทกรายการจายคาขนสง แทนลกหน

1.5 การนบวนครบก าหนดช าระหน ในการซอสนคาเปนเงนเชอ เมอทงสองฝายตกลงเงอนไขในการช าระหนแลว ทงผซอและผขายควรค านวณวนครบก าหนดไวลวงหนา ในแงของผซอจะไดทราบวาวนททตองน าเงนไปช าระและจะไดวางแผนในการจดหาเงน และเพอรกษาผลประโยชนของกจการในกรณทมสวนลดเงนสดในแงของผขายจะไดทราบวนททกจการจะไดรบเงนจากผซอ เพอทวงถามหรอตดตามหนไดอยางถกตอง กรณทก าหนดวนครบก าหนดไวแนนอน เชน วนสนเดอน หรอวนสนเดอนถดไป กไมจ าเปนตองนบ

22

1.6 ภาษมลคาเพม 1.5.1 (Value Added Tax)

ภาษมลคาเพม หมายถง ภาษทเรยกเกบจากมลคาของสนคาหรอบรการในสวน ทเพมขนแตละขนตอนของการผลต และการจ าหนายสนคาหรอบรการชนดตาง ๆ ภาษขาย (Sales Tax) ภาษซอ (Purchase Tax) ผขายสนคาหรอผขายบรการทเปนผประกอบการจดทะเบยนอน เมอซอสนคาหรอรบบรการมาเพอใชในกจการของตนทงทเปนวตถดบ หรอสนคาประเภทเครองจกร เครองมอ อปกรณ เปนตน หากภาษซอเกดขนในเดอนใดกเปนภาษซอของเดอนนน โดยไมค านงวาสนคาทซอนนจะขายหรอน าไปใชในการผลตเดอนใดกตาม

ถา ภาษขาย มากกวา ภาษซอ กจการตองช าระภาษเพม ถา ภาษซอ มากกวา ภาษขาย กจการสามารถขอคนภาษได

1.5.2 ตาม พรบ. แกไขเพมเตมประมวลรษฏากร (ฉบบท 30) . .

1. ผประกอบการ คอ ผผลต ผใหบรการ ผขายปลก ผสงออก ซงขายสนคาหรอใหบรการในทางธรกจ หรอวชาชพ และประกอบกจการในราชอาณาจกร 2. 3. ผทกฎหมายก าหนดเปนพเศษใหเปนผทมหนาทเสยภาษมลคาเพม ทงนเพอประโยชนในการจดเกบภาษ เชน ตวแทนของผประกอบการทอยนอกราชอาณาจกรและขายสนคา

ภาษมลคาเพม = -

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 23

หรอใหบรการในราชอาณาจกรเปนปกต หรอในกรณทผรบโอนสนคาจากการน าเขาทไดรบการยกเวนภาษมลคาเพมตามกฎหมายพกดอตราศลกากร หรอผไดรบโอนกรรมสทธในสนคาหรอบรการจากผทเสยภาษมลคาเพมในอตรา 0

1.5.3 ทง 3 กลม คอ 1. อตราภาษมลคาเพม รอยละ 7 ส าหรบการขายสนคา หรอใหบรการทกประเภท

รวมทงการน าเขา (อาจจะเพม-ลด ไดตามสภาวะทางเศรษฐกจ) 2. อตราภาษมลคาเพม รอยละ 1.5 ส า

3. อตราภาษมลคาเพม รอยละ 0 ใชกบธรกจการสงสนคาออกไปตางประเทศการใหบรการขนสงระหวางประเทศ ฯลฯ 1.5.4 การยนแบบแสดงรายการภาษมลคาเพมและการช าระภาษ ในการยนแบบแสดงรายการภาษ และการช าระภาษ ผประกอบการตองยนแบบ ภ.พ.30

24

ตวอยางแบบ ภ.พ. 30

ทมา : www.prosoftmyaccount สบคนวนท 29 เมษายน 2556

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 25

สรป การประกอบธรกจสามารถแบงประเภทของกจการคา ออกเปน 3 ประเภท ไดแก ธรกจ

ประเภทพาณชยกรรม หรอธรกจซอมาขายไป ธรกจประเภทบรการและธรกจประเภทอตสาหกรรม ธรกจประเภทพาณชยกรรม หรอธรกจซอมาขายไป มรายการคาทเกยวของกบการซอขายสนคา ซงสนคาหมายถง สนทรพยหรอสงของทกจการมไวเพอจ าหนาย โดยหวงผลประโยชนหรอก าไรจาก การจ าหนายไป ในการด า เนนการเ กยวกบการซอขายสนคา ม เอกสารทเ กยวของไดแก (Purchase Order) ใบก ากบสนคา,ใบสงของ,ใบสงสนคา (Invoice) ใบก ากบภาษ (Tax Invoice) (Debit Memorandum or Debit Note)ใบหกหน หรอใบรบคน (Credit Memorandum or Credit Note) มเงอนไขการซอขายสนคา หลายดาน เชน

1. เงอนไขเกยวกบคาขนสงสนคา (Terms of Transportation) แบงออกเปน - F.O.B. Shipping point (F.O.B. มาจากค าวา Free on Board) - F.O.B. Destination (Free on Board at the destination) 2. เงน (Terms of Payment) ทนยมใชกนมาไดแก เงอนไข 2/10, n/30

และ 2/10, eom. เปนตน 3. (Discounts) ทเกดจากรายการซอขายสนคา แบงเปน สวนลดการคา (Trade

Discounts) สวนลดเงนสด (Cash Discounts)

26

ค าศพททควรร หนวยท 1

Goods สนคา Purchase Order ใบสงซอสนคา Invoice ใบก ากบสนคา Tax Invoice ใบก ากบภาษ Debit Memorandum or Debit Note ใบขอลดหน หรอใบสงคน Credit Memorandum or Credit Note ใบหกหน หรอใบรบคน Terms of Payment เงอนไขการช าระเงน Discount สวนลด Trade Discount สวนลดการคา Cash Discount สวนลดเงนสด Sales Discount สวนลดจาย หรอสวนลดขาย Purchase Discount สวนรบ หรอสวนลดซอ F.O.B. Shipping Point การสงมอบตนทาง F.O.B. Destination การสงมอบปลายทาง Transportation-in คาขนสงเขา Transportation-out คาขนสงออก Free on board (F.O.B) สงถงทา Value Added Tax ภาษมลคาเพม Sales Tax ภาษขาย Purchase Tax ภาษซอ

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 27

กจกรรมเสนอแนะ หนวยท 1

1. 7-8 2. ใหนกเรยนแตละกลมเลอก หวหนากลมเพอเปนตวแทนในการรายงานหนาชนเรยน 3. ใหแตละกลมจดท ารายงานเกยวกบตวอยางธรกจซอขายสนคาในอ าเภอเมอง จงหวด

เชยงราย 4. ใหตวแทนแตละกลมออกมารายงานหนาชนเรยน คนละ 5 นาท 5. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนอภปรายขอมลของแตละกลมพรอมทงซกถามขอสงสย

28

แบบทดสอบหลงเรยน

ชอวชา การบญชเบองตน 2 รหสวชา 2200 – 1003 2 (3)

หนวยท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบกจการซอขายสนคา (เวลา...นาท)

ค าชแจง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว เกณฑการประเมนผล : ขอละ 1 คะแนน 1. ธรกจในขอใดเปนธรกจบรการ ก. ธรกจสปาและความงาม ข. สถาบนสอนภาษา ค. ธรกจประกนภย ง. ไมมขอใดผด 2. ธรกจในขอใดเปนธรกจพาณชยกรรม

จ. หางแมคโคร ฉ. โรงงานอตสาหกรรมเหลก ช. ธรกจโรงแรม ซ. ถกทกขอ

3. ธรกจในขอใดเปนธรกจอตสาหกรรม ก. หางเซนทรล ข. โรงงานผลตหนงสตว ค. โรงแรมระดบหาดาว ง. รานสะดวกซอ

4. ขอใดคอรายไดหลกของธรกจพาณชยกรรม ก. รายไดเบดเตลด ข. รายไดจากดอกเบย ค. รายไดจากการจ าหนายสนคา ง. รายไดจากการใหบรการ

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 29

5. ขอใดคอสนคา ก. รถยนตของผบรหาร ข. ทดนของเจาของกจการ ค. คอมพวเตอรส าหรบขายของรานขายคอมพวเตอร ง. คอมพวเตอรส าหรบท าบญชในกจการ 6. ขอใดคอเอกสารทกจการจะไดรบพรอมกบสนคาเมอซอสนคาเปนเงนเชอ ก. ใบแจงหน ข. ใบเสรจรบเงน ค. ใบสงของ ง. ใบสงซอสนคา 7. ขอใดคอเอกสารทกจการท าขนเพอออกใหกบบคคลภายนอก ก. บตรสนคา ข. ใบขอซอสนคา ค. ใบส าคญจาย ง. ใบก ากบภาษ 8. เงอนไข F.O.B.Shipping point เปนเงอนไขทก าหนดใหฝายใดเปนผรบภาระคาขนสงสนคา ก. ผซอ ข. รบภาระคนละครง ค. ผขาย ง. ตามทตกลงกน 9. ขอใดคอสวนลดเงนสด ก. ลด 3% หากซอสนคาครบ 10,000 บาท ข. ลด 50% ส าหรบสนคาชนท 2 ค. 2/10, n/30 ง. ถกทกขอ

30

10. ซอสนคาเมอวนท 10 พฤษภาคม 2554 เงอนไข 2/10, N/45 วนครบก าหนดช าระหนคอวนทตามขอใด ก. 8 มถนายน 2554 ข. 9 มถนายน 2554 ค. 10 มถนายน 2554 ง. 11 มถนายน 2554

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 31

แบบฝกหด หนวยท 1 ตอนท 1 ค าชแจง : จงตอบค าถามตอไปน 1. สนคาหมายถงอะไร พรอมยกตวอยางประกอบ ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 2. เงอนไขทางการคาทนยมใชกนมากมกประเภท อะไรบาง ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 3. สวนลด แบงออกเปนกประเภท อะไรบาง ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 4. จงอธบายคาขนสงเขาตางกบคาขนสงออกอยางไร ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 5. การสงมอบตนทาง (F.O.B. Shipping Point) และการสงมอบปลายทาง (F.O.B. Destination) ตางกนอยางไร ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 6. การขนสงสนคาทจายแทนกน หมายความวาอยางไร ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

32

7. ภาษมลคาเพม หมายถงอะไร ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 8. ใครมหนาทเสยภาษมลคาเพม ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 9. ประเทศไทยน าภาษมลคาเพมมาใชเมอใด เพราะเหตใด ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. 10. . . ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

หนวยท 1 ความรทวไปเกยวกบการซอขายสนคา 33

ตอนท 2 ค าชแจง : ใหนกเรยนจบค ขอค าถามทอยดานซายมอ กบประเภทของธรกจดานขวามอ ใหสมพนธกน 1. โรงแรม A ธรกจบรการ 2. รถยนต B ธรกจซอขายสนคา 3. ทปรกษากฎหมาย C ธรกจอตสาหกรรม 4. รานโชหวยปาพร 5. หางแมคโคร 6. โรงงานผลตรถยนตโตโยตา 7. สปาและความงาม 8. รานสะดวกซอ 9. ผลตอาหารสตว 10. รบจดท าบญช