จดทาโดย

ครรจน หาเรอนทรงครรจน หาเรอนทรง

สาระการเรยนร1. ความหมายของกฎหมาย

2. ความสาคญของกฎหมาย

3. ลกษณะของกฎหมาย

4.ระบบกฎหมายโลก

5. ประเภทของกฎหมาย

6. ลาดบศกดของกฎหมาย

7. การตรากฎหมาย

ครรจน หาเรอนทรง

1. ความหมายของกฎหมาย

กฎหมาย คอ กฎเกณฑทวางระเบยบ

เพอการอย รวมกนของคนในสงคม

โดยมสภาพบงคบใหบคคลกระทาหรอ

ไมใหกระทาเพอกาหนดความประพฤต

ของบคคลในรฐ หากผใดฝายฝนจะม

ความผดและถกลงโทษ

ครรจน หาเรอนทรง

2. ความสาคญของกฎหมาย

2.1 กฎหมายเปนเครองมอในการพฒนาสงคม

2.2 เปนเครองมอของรฐ ในการบรหารประเทศ

2.3 การเปนตวกาหนดความสมพนธของบคคล

2.4 การเปนเครองมอในการรกษาความสงบ

เรยบรอยในสงคม

ครรจน หาเรอนทรง

3.ลกษณะของกฎหมาย

3.1 กฎหมายเปนคาสงหรอขอบงคบทเกดจากรฏฐาธปตย

◦ กาหนดขนจากคณะบคคลทมอานาจสงสดในรฐ

3.2 กฎหมายเปนคาสงหรอขอบงคบทใชไดทวไปในเขตประเทศหรอรฐ

3.3 กฎหมายเปนขอบงคบทใชไดเสมอไป

3.4 กฎหมายตองมสภาพบงคบ

◦ สภาพบงคบ คอ ตองมการกาหนดความผด

ครรจน หาเรอนทรง

4.1 ระบบ Common Law

4.2 ระบบ Civil Law

4. ระบบกฎหมายโลก

ครรจน หาเรอนทรง

4.1 ระบบ Common Law

ระบบ Common Law เรยกอกอยางวา

Case Law ไมบญญตกฎหมายไวเปนลายลกษณอกษร

คาตดสนของศาล จะกลายเปนกฎหมาย

กลมประเทศทใช Common Law ไดแก สหรฐอเมรกา องกฤษ และประเทศใน

เครอจกรภพขององกฤษครรจน หาเรอนทรง

4.2 ระบบ Civil Law

ระบบ Civil Law เรยกอกอยางวา ระบบ

ประมวลกฎหมาย หรอ Code Lawบญญตไวเปนลายลกษณอกษร กฎหมายจะถก

ตราขนโดยฝายนตบญญต สวนศาลจะเปนผใช

กฎหมาย

กลมประเทศทใช Civil Law ไดแก ฝรงเศส เยอรมน สวสเซอรแลนด ญปน ไทย ฯลฯ

ครรจน หาเรอนทรง

5. ประเภทของกฎหมาย

ก) กฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน

5.1 กฎหมายมหาชน (Public Law)

5.2 กฎหมายเอกชน (Private law)

ข)กฎหมายสารบญญตและวธสารบญญต

5.3 กฎหมายสารบญญต

5.4 กฎหมายวธสารบญญต

ครรจน หาเรอนทรง

5.1 กฎหมายมหาชน (Public Law)

กฎหมายมหาชน คอ กฎหมายซงกาหนดสถานะ

และนตสมพนธระหวางรฐหรอหนวยงานของรฐกบ

เอกชนหรอกบหนวยงานของรฐดวยกนเอง ใน

สถานะทรฐหรอหนวยงานของรฐมอานาจ

เหนอกวาเอกชน (รฐอยในฐานะผใชอานาจในการ

ปกครอง)

ครรจน หาเรอนทรง

กฎหมายมหาชนทสาคญ ไดแก

1. กฎหมายรฐธรรมนญ : กฎหมายทวาดวยการใชอานาจอธปไตย และพลเมองของรฐ

2. กฎหมายปกครอง : การจดระเบยบการปกครองและการบรหารรฐ

3. กฎหมายการคลง : เกยวของกบการหารายไดเขารฐ

4. กฎหมายอาญา : การกระทาความผดและการลงโทษ

ครรจน หาเรอนทรง

5.กฎหมายวธพจารณาคดอาญา : การจบกม การสอบสวน และการฟองคดตอศาล

6. พระธรรมนญศาลยตธรรม : การจดตงองคกรของศาล ประเภท ขอบเขตของศาลและผ พพากษา

7.กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดเมอง

8. กฎหมายสงคม : กฎหมายแรงงาน กฎหมายประกนสงคม ฯลฯ

9.กฎหมายเศรษฐกจ : เกยวกบกจกรรมทางเศรษฐกจ

ครรจน หาเรอนทรง

5.2 กฎหมายเอกชน (Private law)

กฎหมายเอกชน คอ กฎหมายทมบทบญญตเกยวกบความสมพนธระหวางเอกชนกบเอกชน หรอเอกชนกบนตบคคล ทงนกฎหมายเอกชนเปนเรองทเกยวกบการละเมดสทธและเสรภาพของบคคลกบบคคล

***เอกชน ตอ เอกชน ในฐานะเปนบคคลเทาเทยมกน

ครรจน หาเรอนทรง

กฎหมายเอกชนทสาคญ ไดแก

1. กฎหมายแพง : เปนกฎหมายทกาหนดสทธ หนาท ความสมพนธระหวางเอกชน ไดแก เรองของบคคล หน

ทรพยสน ครอบครว มรดก

2. กฎหมายพาณชย : ใชบงคบแกบคคลในการประกอบธรกจ

1+2 คอ ประมวลกฎหมายเพงและพาณชย

ครรจน หาเรอนทรง

5.3 กฎหมายสารบญญต

กฎหมายทบญญตถงสทธและหนาทของบคคลกาหนด

ขอบงคบความประพฤตของบคคลทงในทางแพงและ

อาญา โดยเฉพาะในทางอาญาคอประมวลกฎหมายอาญา

จะบญญตถงการกระทาอยางใดเปนความผด ระบ

องคประกอบความผดโทษทจะไดรบและกาหนดโทษไว

สวนในทางแพง คอ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

จะกาหนดสาระสาคญของบทบญญตทวาดวยนตสมพนธ

ระหวางบคคลในฐานะตางๆ ตามกฎหมาย เชน สญญา

และหน ครรจน หาเรอนทรง

5.4 กฎหมายวธสารบญญต

กฎหมายทบญญตถงกระบวนการในการยตขอ

พพาททเกดขนตามกฎหมายสารบญญต ซง

ไดแก

◦ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

◦ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

เปนตน

ครรจน หาเรอนทรง

6. ลาดบศกดของกฎหมาย

รฐธรรมนญ

พระราชบญญต/พระราชกาหนด/ประมวลกฎหมาย

พระราชกฤษกา

กฎกระทรวง

ประกาศ ระเบยบ ขอบงคบ คาสงของกระทรวง

ขอบญญตทองถน

ครรจน หาเรอนทรง

6.1 รฐธรรมนญ

รฐธรรมนญ : กฎหมายสงสดในการจดการปกครองรฐ

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ : กฎหมายทตราขนในรปแบบพระราชบญญต ซงรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยไดบญญตใหมขนอกรปแบบหนงใน

ระบบบทกฎหมายไทย เพอขยายความของรฐธรรมนญ

บางมาตรใหมความกระจางแจง ชดเจนและสมบรณ

ยงขน

ครรจน หาเรอนทรง

6.2 พระราชบญญต

.พระราชบญญต : กฎหมายทพระมหากษตรยตราขนโดยคาแนะนาและยนยอมของรฐสภา

พระราชบญญตจงบทกฎหมายทใชบงคบอยเปน

ประจาตามปรกต เพอวางระเบยบบงคบความ

ประพฤตของบคคลรวมทงองคกรและเจาหนาทของ

รฐ เปนบทบญญตแหงกฎหมายทมฐานะสงกวาบท

กฎหมายอน ๆ

ครรจน หาเรอนทรง

6.3 ประมวลกฎหมาย

ประมวลกฎหมาย : กฎหมายทจดไวเปนหมวดหม รวมเรองทเกยวของเขาไวดวยกน เพองายตอการใชอางอง และการแกไขเพมเตม

ประมวลกฎหมายตองตราเปน พ.ร.บ.

ประมวลกฎหมายทสาคญ ไดแก

◦ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

◦ ประมวลกฎหมายอาญา

◦ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความเพง

◦ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

◦ ประมวลกฎหมายทดน

◦ ประมวลรษฎากรครรจน หาเรอนทรง

6.4 พระราชกาหนด

พระราชกาหนด : (emergency decree / royal ordinance) คอ กฎหมายทตราขนโดยพระมหากษตรย โดยคาแนะนาของคณะรฐมนตร หรอเปนกฎหมายทตราขนโดย

ฝายบรหารในสถานการณอนมความจาเปนรบดวนเพอ

ประโยชนแหงรฐแลวแตกาหนดไวในกฎหมายแมของแตละ

ประเทศ พระราชกาหนดมอานาจบงคบเชนเดยว

พระราชบญญตอนตราขนโดยฝายนตบญญต

พระราชกาหนด มระยะเวลาจากดถาผานสถานการณฉกเฉน

แลวตองนาเขาพจารณาในรฐสภาโดยไมชกชาครรจน หาเรอนทรง

6.5 พระราชกฤษฎกา พระราชกฤษฎกา : บทบญญตแหงกฎหมายทพระมหากษตรยทรงตรา

ขนโดยอาศยอานาจตามรฐธรรมนญ พระราชบญญต หรอพระราช

กาหนด เพอใชในการบรหารราชการแผนดน โดยคาแนะนาของ

คณะรฐมนตร

โดยปกต คณะรฐมนตร (ฝายบรหาร) จะเปนผแนะนาใหพระมหากษตรย

ทรงตราขน

ดงนน การตราพระราชกฤษฎกา ตองกลบไปดท รฐธรรมนญ/พ.ร.บ./

พ.ร.ก. วากรณใดจะตองตรากฎหมายเปนพระราชกฤษฎกา เชน การยบ

สภา(ม.108 ก.ม.รฐธรรมนญ)/การพระราชทานอภยโทษ (ม.261 ป.ก.ม.

วธพจารณาความอาญา) / การโอนสาธารณสมบต (ม.1305ป.ก.ม.แพง

และพาณชย) ครรจน หาเรอนทรง

6.6 กฎกระทรวง

กฎกระทรวง : (ministerial regulation) เปนกฎหมายลายลกษณอกษรประเภทหนงของประเทศไทย ซง

รฐมนตรวาการกระทรวงตราขนโดยอาศยอานาจตามบทบญญต

แหงพระราชบญญต หรอแหงกฎหมายทมฐานะเสมอกน

กฎกระทรวง จะเปนกฎหมายทกาหนดรายละเอยดตางๆ ใหชดเจน

ขน

EX พ.ร.บ.คมครองสตวปา อาจกาหนดวาผใดลาสตวคมครองปามความผด แตไมไดกาหนดวา สตวปาคมครอง ไดแก สตวชนด

ใดบาง จงมาใสรายละเอยดใน กฎกระทรวงอกท

ครรจน หาเรอนทรง

6.7 ประกาศ ระเบยบ ขอบงคบ คาสงของ

กระทรวง

เปนกฎหมายท

อาศยอานาจ

ตามกฎหมาย

ตางๆ ตรา

ขางตนขน

เชนกน

ครรจน หาเรอนทรง

6.8 ขอบญญตทองถน

ขอบญญตทองถน : เปนกฎหมายทตราโดยองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก

1.กฎหมายทตราโดยกรงเทพมหานคร เรยกวา ขอบญญตกรงเทพมหานคร

2.กฎหมายทตราโดยเมองพทยา เรยกวา ขอบญญตเมองพทยา

3.กฎหมายทตราโดยเทศบาล เรยกวา ขอบญญตเทศบาล

4.กฎหมายทตราโดยองคการบรหารสวนจงหวด เรยกวา ขอบญญตองคการบรหารสวนจงหวด

5.กฎหมายทตราโดยองคการบรหารสวนตาบล เรยกวา ขอบญญตองคการบรหารสวนตาบล

ครรจน หาเรอนทรง

7. การตรากฎหมาย

ประกาศใช

ขนตรากฎหมาย

ขนพจารณา

ยกราง,เสนอญตต

ครรจน หาเรอนทรง

ครรจน หาเรอนทรง

EX : การตรากฎหมายพระราชบญญต

การพจารณาในสภาผแทนราษฎร ไดกาหนดเปน 3 วาระ

วาระท 1 ขนรบหลกการ

วาระท 2 เปนการพจารณารายละเอยดของพระราชบญญต

สส. แตงตงคณะกรรมาธการพจารณา

กรณท ส.ส.คนใดไมอยในคณะกรรมาธการเหนควรใหมการ

แกไขเพมเตม พ.ร.บ.กขอใหเสนอคาขอ “แปรญตต” กบ

คณะกรรมาธการชดนน

วาระท 3 ขนลงมต : เหนชอบ> วฒสภา/ไมเหนชอบตกไป

ครรจน หาเรอนทรง

7.2 การพจารณาในวฒสภา ไดกาหนดเปน 3 วาระ

เชนเดยวกบสภาผแทนราษฎร แตมผลการพจารณา

เปน 3 กรณ

เหนชอบ : นายกฯคาเนนการทลเกลาฯ

ไมเหนชอบ : ยบยงสงคนใหสภาผแทนราษฎร

แกไขเพมเตม : แจงสภาผแทนราษฎร ตงคณะกรรมาธการรวมสองสภา

ครรจน หาเรอนทรง

ครรจน หาเรอนทรง

บรรณานกรม

ธนวา จลรจน พทธมลนประทป. (2555). คมอเตรยมสอบตรงคณะนตศาสตร The Road To Raw เลม 1. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: เดอ จเร

สคนธ สทธพานนท และ ไพศาล ภไพบลย. (ม.ป.ป.). กฎหมายทประชาชนควรร. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน อจท. จากด

อานวย พทธม. (2552). หนงสอเรยนแมค หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม. กรงเทพฯ:แมค

ขนตอนการรางกฎหมาย (online) .http://www.thailaws.com/aboutthailaw/thai_15.htm , 7 มกราคม 2557

ครรจน หาเรอนทรง