รายงานการวิจัย เรื่อง · บทที่ 1 บทน า - ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหาวิจัย

รายงานการวจย เรอง

การพฒนาหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

Development of public Libraries by Using Association Rules through Electronically System.

โดย น าทพ สมครไทย

การวจยครงนไดรบทนอดหนนการวจยจากวทยาลยราชพฤกษ ปการศกษา 2554

รายงานการวจย เรอง

การพฒนาหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส


โดย น าทพ สมครไทย

การวจยครงนไดรบทนอดหนนการวจยจากวทยาลยราชพฤกษ ปการศกษา 2554

ปทท าการวจยแลวเสรจ 2554

ก

ชอโครงการวจย การพฒนาระบบบรการหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผาน

ระบบอเลกทรอนกส

ชอผวจย น าทพ สมครไทย

ปทท าการวจย 2554

บทคดยอ งานวจยฉบบนมวตถประสงค 1.เพอพฒนาระบบบรการหองสมดประชาชนโดยใชกฎ

ความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกสส าหรบการสบคนขอมลรายชอหนงสอและแนะน าหนงสอใหแกผใชบรการหองสมด 2. เพอประเมนประสทธภาพของระบบบรการหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส 3. เพอประเมนความพงพอใจของผใชงานระบบบรการหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส กลมตวอยางทใชในการวจยประกอบดวย ผเชยวชาญจ านวน 5 คน ไดมาโดยวธแบบเจาะจงและผใชงานระบบจ านวน 25 คน ไดมาโดยวธแบบบงเอญ การพฒนาระบบบรการหองสมดประชาชนในครงนมวธด าเนนการวจย 4 ระยะ คอ ระยะท 1 การศกษาขอมลและปญหาของระบบงานเดม ระยะท 2 การวเคราะหและออกแบบระบบ ระยะท 3 การพฒนาระบบ ระยะท 4 การประเมนระบบ

ผลการวจยมดงน 1. ผลการพฒนาระบบบรการหองสมดประชาชนประกอบดวย 2 สวน คอ เมนหลกไดแกการเขาสระบบ (Login) ขอมลสมาชก ขอมลหนงสอ ขอมลการยม การคน และจบการท างาน สวนเมนยอยไดแก รายการหลก บรการสมาชก ปรบปรงแกไข พมพรายงานและขอมลอน ๆ 2. ผลการประเมนประสทธภาพของระบบบรการหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส พบวามประสทธภาพอยในระดบด ( X = 4.26 คา S.D. = 0.6) 3. ผลการประเมนความพงพอใจของผใชงานระบบบรการหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธ ผานระบบอเลกทรอนกสพบวามความพงพอใจอยในระดบดมาก ( X = 4.54คา S.D. = 0.48) ค าส าคญ: หองสมดกฎความสมพนธความแมนย า ระบบอเลกทรอนกส

ข

Research Title : Development of Public Library Service System Using Association Rules through Electronically System.

Researcher : Namtip Samakthai Year : 2011

Abstract

The research objective is 1) To development of Public Library System using Association rules through Electronically System for book list searching and suggestion 2) To assess efficiency of public libraries using association rules through electronically system 3) To assess user satisfaction of public libraries using association rules through electronically system. The evaluation process of this system has been taken by the satisfaction assessment technique in order to gain the reliability results from 5 experts. A sampling size by using accidental sampling was 25 library users. Methodology of this research consist of 4 steps were step 1 to study the current system data and problems, step 2 to analysis and design system, step 3 to development the system, and step 4 to assess the system.

The research results are 1. The Public Llibrary Service System using Association rules through Electronically System consist of 2 parts was Main menu such as login, member information, book information, book borrowing information, book returning information, and exit the system and Sub menu such as main list, member service, information adjust, report, and others information 2. Efficiency assessment result of The Public Llibrary Service System using Association rules through Electronically System was good level efficiency ( X = 4.26 , S.D. = 0.6) 3. User satisfaction assessment result of The Public Llibrary Service System using Association rules through Electronically System was excellent level satisfaction ( X = 4.54, S.D. = 0.48)

Key words : Library, Association rules, Precision, Electronically

ค

กตตกรรมประกาศ

การจดท าวจยฉบบน ผจดท าขอขอบคณ ดร.อ านวยพล แจงเจรญ เปนทปรกษาใหความรในการแนะน าคนควาหาขอมลตาง ๆ จนกระทงงานวจยชนนส าเรจลงดวยดอกทานหนงทขาดไมไดเลย อาจารยเรวด ศกดดลยธรรม อาจารยอานนทา พรหมชวย ทใหการสนบสนนชวยเหลอและเปนก าลงใจจนแลวเสรจไปดวยด และคณาจารยประจ าสาขาคอมพวเตอรธรกจ วทยาลยราชพฤกษทกทาน ทคอยเปนก าลงใจทดเสมอมา

ขอขอบพระคณผเชยวชาญ ผตอบแบบสอบถาม ผมสวนเกยวของกบการวจยทกทาน ทใหความอนเคราะหในดานเครองมอทดสอบ และสละเวลาจนท าใหงานวจยเสรจไปไดดวยด

สดทายน ผจดท าขอขอบพระคณบดามารดาและคณยายทเปนก าลงใจสนบสนนการท างานของผวจยเสมอมา อนงประโยชนอนใดกตามทเกดจากงานวจยน ยอมเปนผลมาจากความกรณาและความอนเคราะหชวยเหลอของบคคลดงกลาวขางตนน จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางยงมา ณ โอกาสน น าทพ สมครไทย

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ สารบญตาราง สารบญภาพ บทท 1 บทน า - ความเปนมาและความส าคญของปญหาวจย 1 - วตถประสงคของการวจย 2 - ขอบเขตของการวจย 3 - ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย 4 - นยามศพทเฉพาะ 4 - สมมตฐานการวจย 5 - ขอตกลงเบองตน 6 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 7 บทท 3 วธด าเนนการวจย - การศกษาขอมลและปญหาของระบบงานเดม 38 - การวเคราะหและออกแบบระบบ 39 - การพฒนาระบบ 51 - การทดสอบระบบ 51 - การประเมนผลระบบ 51 บทท 4 ผลการวจย - ผลการพฒนาระบบ 54 - ผลการประเมนประสทธภาพระบบ 58 บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ - สรปผล 67 - อภปรายผล 67 - ขอจ ากดและปญหาในการพฒนาระบบ 69

สารบญ (ตอ) หนา - ขอเสนอแนะส าหรบการพฒนาตอไป 69

บรรณานกรม 70 ภาคผนวก ก - รายนามผเชยวชาญตรวจสอบโปรแกรม 73 - แบบประเมนความพงพอใจของระบบ 74 ภาคผนวก ข - คมอการใชงานระบบ 83

สารบญตาราง

ตารางท หนา

xxxx2-1xxCustomer 15

xxxx2-2xxBusiness_Info 29

xxxx3-1xxUse-Case Description ของ 1.คนหาหนงสอ 41

xxxx3-2xxUse-Case Description ของ 2.ขอมลสมาชก 41 xxxx3-3xxUse-Case Description ของ 3.ขอมลประเภทหนงสอ 42 xxxx3-4xxUse-Case Description ของ 4.ขอมลหนงสอ 42 xxxx3-5xxUse-Case Description ของ 5.ขอมลยมหนงสอ 43 xxxx3-6xxUse-Case Description ของ 6.ขอมลคนหนงสอ 43 xxxx3-7xxUse-Case Description ของ 7.ตรวจสอบขอมลหนงสอ 44 xxxx3-8xxแสดง Responsibility ของแตละ Class 46 xxxx3-9xxแสดงความสมพนธระหวาง Use Case Diagram และ Class Diagram 46 xxxx3-10xแสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบประเมนประสทธภาพ 52 xxxx4-1xxการประเมนดานฟงกชนความตองการของระบบ 59 xxxx4-2xxการประเมนประสทธภาพดานความถกตองของระบบ 60 xxxx4-3xxการประเมนประสทธภาพดานการใชงาน 61 xxxx4-4xxการประเมนประสทธภาพดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย 62 xxxx4-5xxสรปผลการประเมนประสทธภาพในแตละดานของระบบโดยผเชยวชาญ 62 xxxx4-6xxการประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความตองการของระบบ 63 xxxx4-7xxการประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความถกตองของระบบ 64 xxxx4-8xxการประเมนความพงพอใจดานการใชงานของระบบ 65 xxxx4-9xxสรปผลการประเมนประสทธภาพในแตละดานของระบบโดยผใชงาน 66

สารบญภาพ

ภาพท หนา

กกก2-1กกระบบแฟมขอมล 16

กกก2-2กกการใชขอมลเพอการประมวลผลในรปแบบของระบบฐานขอมล 17

กกก2-3กกการสบคนขอมลจากระบบฐานขอมล 18

กกก2-4กกการตดตอกบขอมลภายในฐานขอมลของผใช 19

กกก2-5กกขอมลสการตดสนใจและปฏบต 21

กกก2-6กกกระบวนการขอมลสการตดสนใจและปฏบต 21

กกก2-7กกววฒนาการเทคโนโลยฐานขอมล 23

กกก2-8กกกระบวนการ Classification 27

กกก2-9กกตวอยางของ Decision Tree เพอวเคราะหโอกาสทลกคาบานเชาจะซอบาน 29

กกก2-10กนวรอลเนตเพอวเคราะหการเชาและซอบานของลกคา 30

กกก2-11 ตวอยาง Clustering 31

กกก3-1กกยสเคสไดอะแกรมภาพรวมของระบบ 40

กกก3-2กกคลาสไดอะแกรม(Class Diagram) ระบบหองสมดประชาชน 45

โดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

กกก3-3กกConceptual Perspective Class Diagram ระบบหองสมดประชาชน 47

โดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

กกก3-4กกSequence Diagram ของ Use-Case การคนหาหนงสอและตรวจสอบหนงสอก 48

กกก3-5กกSequence Diagram ของ Use-Case การจดการขอมลภายในหองสมด 49

กกก3-6กกการออกแบบหนาจอการคนหาขอมลหนงสอทตองการ 49

กกก3-7กกการออกแบบหนาจอการเขาสระบบ 50

กกก3-8กกการออกแบบหนาจอการจดการขอมลตาง ๆ ของโปรแกรมระบบหองสมด 50

กกก4-1กกการเขาสระบบ (Login) 54

กกก4-2กกหนาจอการใชงานระบบในภาพรวม 55

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

กกก4-3กกหนาจอเวบไซตการใชงานระบบในภาพรวม 56

กกก4-4กกแสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอ 56

กกก4-5กกแสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอดวยชอผแตง 57

กกก4-6กกแสดงการคลกเลอกชอผแตง 57

กกกข-1กกการเขาสระบบ (Login) 83

กกกข-2กกหนาจอการใชงานระบบในภาพรวม 83

กกกข-3กกหนาจอการใชงานระบบในภาพรวม 84

กกกข-4กกแสดงเมนรายการหลก 84

กกกข-5กกแสดงหนาจอการท างานของขอมลหนงสอ 85

กกกข-6กกแสดงหนาจอการท างานของขอมลสมาชก 85

กกกข-7กกแสดงเมนบรการสมาชก 86

กกกข-8กกแสดงเมนบรการสมาชก 86

กกกข-9กกแสดงการคนหาขอมลสมาชกทยมหนงสอ 87

กกกข-10กแสดงการบนทกขอมลหนงสอทคน 87

กกกข-11กแสดงเมนปรบปรงแกไข 88

กกกข-12กแสดงเมนพมพรายงาน 88

กกกข-13กแสดงเมนขอมลอน ๆ 89

กกกข-14กหนาจอเวบไซตการใชงานระบบในภาพรวม 89

กกกข-15กแสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอ 90

กกกข-16กแสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอดวยชอผแตง 91

กกกข-17กแสดงคลกเลอกชอผแตง 91

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

หองสมดประชาชนแหงแรกจดตงทวดสทศนเทพวราราม จงหวดพระนคร โดยใหบรการ

แกพระภกษ สามเณร นกเรยนและประชาชนทวไปเขาไปอานศกษาคนควาไดตลอดเวลา ตอมาได

จดตงขนทวดประยรวงศาวาส จงหวดธนบร และเพมขนมาอยางตอเนอง ส าหรบหองสมด

ประชาชนวดทสงกดกรมการศกษานอกโรงเรยน ในป พ.ศ. 2536 ไดมการเปลยนชอหองสมด

ประชาชนวดเปนหองสมดประชาชนต าบล (หองสมดประชาชนจงหวดสมทรปราการ, 2555)

หองสมดประชาชน แบงเปน 5 ประเภท ประเภททหนง หอสมดแหงชาต คอ หองสมดทรฐบาล

ของประเทศจดตงขนเพอรวบรวมหนงสอสงพมพ เอกสาร วสดอน ๆ ทผลตขนทงภายในประเทศ

และตางประเทศ ใหผใชทกเพศ ทกวย ทกระดบ ไดศกษาคนควา ซงวสดทผลตขนน มกฎหมาย

ก าหนดใหผผลตตองสงมอบใหกบหอสมดแหงชาตสวนหนง ประเภททสอง หองสมดโรงเรยน คอ

หองสมดโรงเรยนแตละระดบ ไดแก อนบาล ประถม มธยมศกษา ทจดตงขนเพอเปนแหลงคนควา

ประกอบการเรยนการสอนของคร และนกเรยน และเพอสงเสรมนสยรกการอาน และการคนควาหา

ความรดวยตนเอง ประเภททสาม หองสมดมหาวทยาลย หองสมดวทยาลย คอ หองสมดทตงขนใน

มหาวทยาลย วทยาลยโดยมวตถประสงคเพอ สงเสรมการเรยนการสอน การคนควาวจย แก

นกศกษา และครอาจารยในสถานศกษานน ๆ ประเภททส หองสมดประชาชน คอ หองสมดท

รฐบาล จงหวด เทศบาลจงหวดนน ๆ จดตงขนเพอบรการแกประชาชนในทองถนของตน เพอเปน

แหลงสงเสรมความร ความสนใจ ปรบปรงความรในงานอาชพของตน ใหประชาชนรจกใชเวลาวาง

ใหเปนประโยชน เปนแหลงพกผอนหยอนใจและ ความเพลดเพลน เปนศนยรวมขาวสาร เหตการณ

ตาง ๆ ของประเทศและของโลกใหประชาชนในทองถนนนไดทราบความเคลอนไหว มความรทน

ตอเหตการณ ประเภททหา หองสมดเฉพาะ คอ หองสมดหนวยราชการ องคการ สถาบน สมาคม

บรษท โรงงานตาง ๆ จดตงขน เพอเปนแหลงรวบรวมสงพมพ และโสตทศนวสดทางวชาการ และ

เฉพาะวชาทเกยวของกบหนวยงานนน ใหสมาชกของหนวยงานไดศกษาความร เพอชวยปรบปรง

ประสทธภาพการท างาน เพอสงเสรมการคนควาวจยในสาขาทตนปฏบตงานอย (ปฐมาภรณ วงศ

2

ชนะภย, 2552) การใชกฎความสมพนธ (Association Rules) เปนกระบวนการหนงในการท า Data

Mining ทไดรบความนยมมาก โดยจะใชกฎความสมพนธ (Association Rules) ในการหา

ความสมพนธของขอมลสองชดหรอมากกวาสองชดขนไป ภายในกลมขอมลทมขนาดใหญ ซงการ

วเคราะหพฤตกรรมของผใชบรการหองสมดทมการเลอกหนงสอในการยมหนงสอหลาย ๆ ชนด

พรอม ๆ กนหรอหนงสอทมความเกยวของกนในการยมแตละครง จากพฤตกรรมของผใชบรการ

หองสมดนจะมการแนะน าหนงสอทนาสนใจใหผใชบรการไดทราบดวย ท าใหผใชบรการยม

หนงสอมทางเลอกเพมขนและเปนการเพมยอดยมหนงสอในหองสมดไดอกทางหนง

หองสมดประชาชนวดล าโพ (คลอยประชารงสฤษฎ) ตงอยเลขท 1 หมท 3 ต าบลล าโพ อ าเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร เปนหองสมดชมชนขนาดเลกโดยอาศยบรเวณพนทของวดท าการเปดเปนหองสมดประชาชนและหองสมดของทางโรงเรยนวดล าโพ ลกษณะการท างานของหองสมด เปนการใหบรการหนงสอ ในเรองของการยม คน แกนกเรยนและประชาชนผทสนใจ โดยลกษณะงานเดมของทางหองสมดไมมการใชระบบจดการขอมลหนงสอดวยคอมพวเตอร การยม คน และประวตสมาชกทใชบรการยงเปนลกษณะการบนทกลงในสมดท าใหเกดปญหาในดานความตองการในการจดท ารายงานขอมลหนงสอ ขอมลการยม คน ไมสะดวกตอการคนหาขอมลหนงสอ และยงไมมเวบไซตในการสบคนขอมลหนงสอจากภายนอก หรอแนะน าหนงสอทมลกษณะเนอเรองทใกลเคยงหรอคลายคลงกน จากขอมลทไดกลาวมาขางตน เปนสาเหตจงใจใหแกผวจยไดมแนวคดในการพฒนาหองสมดประชาชนวดล าโพ เพอชวยสรางระบบการจดการ การยม คนหนงสอ และยงชวยในการคนหาขอมลหนงสอจากทางบานโดยไมตองเดนทางไปถงสถานทจรงใหเปนอกทางเลอกหนงแกผใชบรการหองสมดใหมทางเลอกเพมขนในการใชบรการและการหาขอมลตาง ๆ

1.2 วตถประสงคของกำรวจย

1.2.1 เพอสรางระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

1.2.2 เพอประเมนประสทธภาพของระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผาน

ระบบอเลกทรอนกสทพฒนาขน

1.2.3 เพอน าเสนอระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

ตอหนวยงานทเกยวของ

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=Data_Mining&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=Data_Mining&action=edit&redlink=1

3

1.3 ขอบเขตของกำรวจย

1.3.1 การพฒนาระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ม

ลกษณะเปนแอพพลเคชน (Application) และเวบแอพพลเคชน (Web Application)

1.3.2 การศกษาเทคนคในการพฒนาระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผาน

ระบบอเลกทรอนกส จะท าการศกษาเฉพาะเทคนค ทเรยกวา กฎความสมพนธ (Association Rules)

1.3.3 ระบบทพฒนาขนมผเกยวของ จ านวน 3 กลม

1.3.3.1 กลมท 1 เจาหนาทหองสมด

ก) สามารถจดการขอมลประเภทหนงสอได

ข) สามารถจดการขอมลหนงสอได

ค) สามารถจดการขอมลการยมได

ง) สามารถจดการขอมลการคนได

จ) สามารถตรวจสอบ สบคนขอมลของหนงสอ และสมาชกทใชบรการการยม

หนงสอได

1.3.3.2 กลมท 2 บคคลทวไป

ก) สามารถท าการสบคนขอมลของหนงสอจากชอเรอง ผแตงหนงสอได

ข) หลงจากทบคคลภายนอกท าการสบคนหนงสอทตองการไดแลวจะพบรายชอ

หนงสอ และรายชอผแตง ซงสามารถดรายชอของผแตงวามจ านวนหนงสอกเลมและมการแตง

หนงสอเรองใดบางเปนการแนะน าหนงสอใหแกบคคลทวไปทสนใจผลงานในหนงสอของผแตง

1.3.3.3 กลมท 3 สมาชกหองสมด

ก) ผใชโปรแกรมตองท าการสมครเปนสมาชกของหองสมดกอน เพอเกบประวต

ของผใชไวในระบบ เพราะตองน าประวตของผใชไวในระบบตรวจสอบการเขาใชงาน

ข) สมาชกสามารถท าการสบคนหาขอมลหนงสอจากชอเรองหนงสอ ชอผแตง

หนงสอ

ค) หลงจากทสมาชกท าการสบคนหนงสอทตองการไดแลวจะพบรายชอหนงสอ

และรายชอผแตง ซงสามารถดรายชอของผแตงวามจ านวนหนงสอกเลมและมการแตงหนงสอเรอง

ใดบางเปนการแนะน าหนงสอใหแกบคคลทวไปทสนใจผลงานในหนงสอของผแตง

4

1.3.4 การวจยไดแบงกลมการพจารณาแบบสอบถามความพงพอใจของระบบออกเปน 5

ระดบ โดยวดจากคะแนนการประเมนผลของกลมตวอยางทไดท าการประเมน ไดแก มากทสด มาก

ปานกลาง นอย นอยทสด

1.3.5 ผวจยไดจดท าแบบสอบถามความพงพอใจตอคณภาพของระบ มจ านวน 30 คน โดยหา

จากการใชวธแบบเจาะจง ซงก าหนดผเชยวชาญทางดานระบบงานเกยวกบกฎความสมพนธ จ านวน

3 คน ผใชระบบ (บรรณารกษ) จ านวน 2 คน และหาจากการใชวธแบบบงเอญ จ านวน 25 คน

1.3.6 ขอบเขตระยะเวลาทศกษาและสรางระบบระหวางเดอนมถนายน 2555 – ธนวาคม

2555

1.3.7 ขอบเขตสถานทขอมลทน ามาใชในการประมวลผลเปนของ หองสมดประชาชนวดล า

โพ

1.3.8 ขอบเขตระยะเวลาในการพฒนาระบบ วนท 5 พฤษภาคม 2555 ถงวนท 31 ธนวาคม

2555

1.3.9 ขอมลทน ามาใชประมวลผลจะเปนขอมลทเกบระหวางป พ.ศ.2549-2554

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.4.1 อ านวยความสะดวกในการปฏบตงานใหแกเจาหนาทหองสมด

1.4.2 ท าใหการใชระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

มการแนะน าเพมเตมหนงสอทนาสนใจใหแกผใชบรการ

1.4.3 อ านวยความสะดวกในการเขาใชระบบแก บคคลภายนอก และสมาชกหองสมด ในการ

สบคนขอมลตาง ๆ ทงทอยทางบานและอยในหองสมด

1.4.4 ประหยดเวลาและคาใชจายในการเดนทางมายงหองสมดประชาชน

1.5 นยำมศพทเฉพำะ

1.5.1 หองสมด หมายถง สถานทรวบรวมความรตางๆ ไดมการบนทกในรปแบบหนงสอ

วารสาร สงพมพ ตาง ๆ หรออปกรณโสตทศนศกษาและวสด โดยมการจดเรยงไวอยางเปนระบบ

เพออ านวยความสะดวกแกผใชบรการในการคนควา

5

1.5.2 กฎควำมสมพนธ (Association Rules) เปนเทคนคหนงของ Data Mining ทส าคญ และ

สามารถน าไปประยกตใชไดจรงกบงานตาง ๆ หลกการท างานของวธน คอ การคนหาความสมพนธ

ของขอมลการยม คนของหองสมดประชาชน จงหวดนนทบร จากขอมลทมอยในอดตเพอน าไปใช

ในการวเคราะห หรอท านายปรากฏการณตาง ๆ ผลการวเคราะหทไดจะเปนค าตอบของปญหา เพอ

หาความสมพนธของขอมลหนงสอทตองการ

1.5.3 ชดขอมล (Data Set) หมายถง การน าขอมลมาจดเปนชดใหถกตองตามลกษณะโครงสราง

ขอมลทน าไปใชในการประมวลผล

1.5.4 ควำมแมนย ำ หมายถง คาทวดได หรอผลของการประเมนตองมความถกตอง แมนย า ซง

ในการทจะใหไดมาถงขอมลทมความแมนย านนจะตองประกอบดวยปจจยหลายประการ เชน

ขอมลการแนะน าหนงสอ ขอมลการใชระบบหองสมดโดยใชกฎความสมพนธ การจดการขอมล

การยม คนหนงสอ ดวยเทคนคทใชในการตรวจถกตอง และเครองมอทใชในการวดเหมาะสม เปน

ตน โดยมผใชบรการหองสมด และบรรณารกษเปนผประเมนความแมนย า

1.5.5 ระบบอเลกทรอนกส หมายถง ระบบใด ๆ ทประกอบไปดวยอปกรณหรอเครองมอท

สามารถประมวลผลไดซงระบบอเลกทรอนกสจะประกอบไปดวย 3 สวนใหญ ๆ คอ น าเขา (Input)

ท าหนาทรบสญญาณหรอรบขอมลจากผใชระบบ กระบวนการ (Process) หมายถง ระบบท

ประกอบไปดวย อปกรณหรอเครองมอทสามารถประมวลผลขอมลทท าการสงเขาไป น าออก

(Output) หมายถง ระบบทประกอบไปดวยอปกรณหรอเครองมอทสามารถแสดงผล เชน ล าโพง

จอมอนเตอร เครองพมพ (printer) เปนตน

1.6 สมมตฐำนกำรวจย

การวเคราะหและการพฒนาระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบ

อเลกทรอนกส มดงน

1.6.1 ความแมนย าของระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบ

อเลกทรอนกส มความแมนย าอยในระดบด

1.6.2 ผใชบรการหองสมดมความพงพอใจตอคณภาพของระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎ

ความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ของผใชบรการหองสมดมความพงพอใจของการใชงานอย

ในระดบด

6

1.7 ขอตกลงเบองตน

1.7.1 ขอมลทน ามาใชในการประมวลผลเปนของหองสมดประชาชนวดล าโพ

1.7.2 ขอมลทน ามาใชประมวลผลจะเปนขอมลทเกบระหวางป พ.ศ.2549-2554

บทท 2

ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

การพฒนาหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ผวจยได

ศกษาทฤษฎ รวบรวมเอกสาร และงานวจยทเกยวของโดยครอบคลมรายละเอยดดงตอไปน

2.1 ความรเกยวกบหองสมด

2.2 ระบบหองสมดอตโนมต

2.3 การจดการฐานขอมล

2.4 เทคนคดาตาไมนง (Data Mining)

2.5 วจยทเกยวของ

2.1 ความรเกยวกบหองสมด

2.1.1 ความหมายของหองสมด

มะลวลย จนทกนกากร (2553) ไดใหความหมายของ หองสมด ไววา หองสมด คอ แหลง

รวบรวมทรพยากรสารสนเทศทกประเภท ท ง ท เปนว สดตพมพ ว สดไม ตพมพ และสอ

อเลกทรอนกส มการคดเลอกและจดหาเขามาอยางทนสมย สอดคลองกบความตองการและความ

สนใจของผใช มบรรณารกษเปนผด าเนนงานและจดบรการตาง ๆ อยางเปนระบบ

2.1.2 ความส าคญของหองสมด

การศกษาในปจจบน มงใหผเรยนมโอกาสคนควาหาความรจากแหลงเรยนรอน ๆ มา

ประกอบความรทไดรบจากการเรยนในชน ผเรยนจะตองหาความรเพมเตมโดยการเขาใชหองสมด

เพอคนควาหาความรเพมขน ความส าคญของหองสมดอาจประมวลได ดงน

2.1.2.1 หองสมดเปนทรวมของทรพยากรสารสนเทศตาง ๆ ทผใชสามารถคนควาหา

ความรทกสาขาวชา ทมการเรยนการสอนในสถาบนการศกษานน

2.1.2.2 หองสมดเปนทททกคนจะเลอกอานหนงสอ และคนควาหาความรตาง ๆ ไดโดย

อสระตามความสนใจของแตละบคคล

8

2.1.2.3 หองสมดชวยใหผใชหองสมดพอใจทจะอานหนงสอตาง ๆ โดยไมรจกจบสน

เปนการชวยปลกฝงนสยรกการอาน

2.1.2.4 ชวยใหผใชหองสมดมความรทนสมยอยเสมอ

2.1.2.5 ชวยใหผใชหองสมดมนสยรกการคนควาหาความรดวยตนเอง

2.1.2.6 ชวยใหรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน

2.1.2.7 หองสมดจะชวยใหผใชหองสมดรบรในสมบตสาธารณะ รจกใชและระวงรกษา

อยางถกตอง

2.1.3 วตถประสงคของหองสมด หองสมดทวไปมวตถประสงค 5 ประการ ดงน

2.1.3.1 เพอการศกษา หองสมดทกแหงจะรวบรวมทรพยากรสารสนเทศทใหความร เพอ

บรการแกผใชในการแสวงหาความร คนควาดวยตนเองไดตามตองการ

2.1.3.2 เพอความรขาวสาร หองสมดจดหาทรพยากรสารสนเทศใหม ๆ ททนสมย เพอให

ผใชตดตามขาวความเคลอนไหวและเหตการณทเกดขนทวโลก ท าใหผใชมความรใหม ๆ และ

ทนสมยเสมอ

2.1.3.3 เพอการคนควาวจย เปนแหลงสะสมทรพยากรสารสนเทศประเภทตาง ๆ ทใชเปน

ขอมลในการศกษาคนควาวจย ซงเปนการแสวงหาองคความรใหม เพอความเจรญกาวหนาใน

สาขาวชาตาง ๆ

2.1.3.4 เพอความจรรโลงใจ ทรพยากรสารสนเทศบางประเภทท าใหผใชมความซาบซง

ประทบใจทไดรบจากการอาน ชวยใหเกดแรงบนดาลใจในทางสรางสรรคแตสงทดงาม และเปน

ประโยชนตอสงคม

2.1.3.5 เพอการพกผอนหยอนใจหรอนนทนาการ หองสมดจะมทรพยากรสารสนเทศทให

ความสนก บนเทงใจไวบรการ เชน นตยสาร นวนยาย เรองสน ฯลฯ นอกจากนยงเปนแหลงพกผอน

หยอนใจดวยการจดกจกรรมตาง ๆ ทชวยใหไดรบความเพลดเพลน

2.1.4 ประโยชนของหองสมด โดยหองสมดเปนแหลงรวบรวมทรพยากรสารสนเทศท

หลากหลายและมประโยชน ดงน

2.1.4.1 กอใหเกดการเรยนรอยางไมมทสนสด

2.1.4.2 กระตนใหรกการอานและการศกษาคนควา

9

2.1.4.3 กอใหเกดการศกษาอยางเปนระบบและตอเนอง

2.1.4.4 เปนสอกลางในกระบวนการเรยนการสอน

2.1.4.5 ตอบสนองความตองการในการแสวงหาความรเฉพาะบคคล

2.1.5 ประเภทของหองสมด การแบงประเภทของหองสมด ตามลกษณะและวตถประสงคท

ใหบรการ จ าแนกไดเปน 5 ประเภท ดงน

2.1.5.1 หองสมดโรงเรยน เปนหองสมดทตงขนในโรงเรยนทงในระดบประถมศกษา

และมธยมศกษา เพอสงเสรมการเรยนการสอนตามหลกสตรใหมประสทธภาพ ตลอดจนเพอสนอง

ความตองการของนกเรยน คร ผปกครองและชมชน นอกจากนยงชวยสรางเสรมนสยรกการอาน

และการศกษาคนควาดวยตนเองใหแกนกเรยน เพอเปนรากฐานในการใชหองสมดอน ๆ ตอไป

2.1.5.2 หองสมดมหาวทยาลย เปนหองสมดของสถาบนอดมศกษา ใหบรการทาง

วชาการแกนสต นกศกษา และอาจารย เพอใชประกอบการเรยนการสอนและการคนควาวจย

ทรพยากรสารสนเทศทกประเภททรวบรวมไวในหองสมดมหาวทยาลย มความทนสมยและ

สอดคลองกบหลกสตรการสอน การวจยและกจกรรมตาง ๆ ของแตละสถาบน

2.1.5.3 หองสมดเฉพาะ เปนหองสมดของหนวยงานราชการ บรษท สมาคม ตลอดจน

องคการระหวางประเทศตาง ๆ เปนแหลงเกบรวบรวมทรพยากรสารสนเทศ ทมเนอหาเฉพาะ

สาขาวชาใดวชาหนง และสาขาวชาอน ๆ ทเกยวของ เพอใหบรการแกผใชซงเปนบคลากรทสงกด

หนวยงานนน เปนแหลงคนควาขอมลเพอน าไปใชปฏบตงานใหมประสทธภาพยงขน

2.1.5.4 หองสมดประชาชน เปนหองสมดทใหบรการทรพยากรสารสนเทศแกประชาชน

ในทองถนโดยไมจ ากดวย ระดบความร เชอชาตและศาสนา เพอใหสอดคลองกบความตองการของ

ชมชนแตละแหง เปนการสงเสรมการศกษาคนควาดวยตนเองตลอดชวตของประชาชนในชมชน

2.1.5.5 หอสมดแหงชาต เปนแหลงรวบรวมและเกบรกษาสงพมพ ทพมพขน

ภายในประเทศไวอยางสมบรณ และอนรกษใหคงทนถาวร เพอใหบรการศกษาคนควาแกประชาชน

ทวไป หอสมดแหงชาตจะตองไดรบสงพมพทกเลม ทพมพขนภายในประเทศตามพระราชบญญต

การพมพ

2.2 ระบบหองสมดอตโนมต

2.2.1 ความหมายของระบบหองสมดอตโนมต

10

คณะอนกรรมการพฒนาระบบและเครอขายหองสมดสถาบนอดมศกษาเอกชน (อพส.)

(2553) ใหความหมายของระบบหองสมดอตโนมต มาจากค าวา The Integrated Library System

หรอ The Automated Library System หรอ The Library Automation System ซงหมายถง ระบบการ

ท างานของหองสมดทมการน าเอาอปกรณประมวลผล ซงประกอบดวยฮารดแวรและซอฟตแวร มา

ใช เพอการจดการงานของหองสมดในลกษณะผสมผสาน มการท างานรวมกนหรอเชอมโยงกน

ระหวางระบบงานตาง ๆ ของหองสมด ไดแก งานจดหา งานท ารายการ งานบรการยม-คน และงาน

สบคนขอมล และการจดการวารสาร

2.2.2 พฒนาการของระบบหองสมดอตโนมตในประเทศไทย

การใชคอมพวเตอรในงานหองสมดไดเรมตนมาเกอบ 30 ป โดยในป พ.ศ.2517 หอสมด

แหงชาตไดใชเครองคอมพวเตอร ในการท าบรรณานกรมแหงชาต และมการจดท าระบบศนยขอมล

วารสารแหงชาต

ในป พ.ศ. 2518 หองสมดสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย หรอเอไอท (Asian Institute of

Technology: AIT) ไดจดท าสหรายการวารสารของหองสมดมหาวทยาลยในประเทศไทย (Serial

Union List) ทมอยในประเทศไทย โดยใชเครอง IBM 3083 และโปรแกรม Mini CDS/ISIS ของ

องคการการศกษาและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต หรอ ยเนสโก ตอมาไดมอบใหสถาบนวทย-

บรการ จฬาลงกรณมหาวทยาลยรบไปด าเนนการตอ ในนามของกลมหองสมดสถาบนอดมศกษา

หลงจากนนหอสมดแหงชาตไดรวมมอกบองคการยเนสโก จดท าบรรณานกรมหนงสอภาษาไทยลง

บนเครอง IBM 3031 ของส านกงานสถตแหงชาต

ป พ.ศ. 2524 สถาบนวทยบรการ จฬาลงกรณมหาวทยาลยเรมน าโปรแกรม CDS/ISIS มา

ใชในการรวบรวมรายชอวารสาร และในป พ.ศ. 2528 ไดใชโปรแกรม CDS/ISIS ในการบนทก

ขอมลจากบตรทะเบยนเพอท าบตรรายการ และเตรยมความพรอมในการพฒนาระบบหองสมด

อตโนมต

ป พ.ศ. 2526 – 2528 หองสมดเอไอทไดจดท าฐานขอมลงานจดหา (Acquisition

Database) และหอสมดแหงชาตไดจดท าสหรายการวารสารดานวทยาศาสตรในประเทศไทย สวน

ส านก บรรณสารสนเทศ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มการจดท าดรรชนเอกสารการสอนของ

มหาวทยาลย ดวยความรวมมอจากส านกงานสถตแหงชาต

11

ป พ.ศ. 2530 – 2531 หองสมดประมาณ 20 แหงในประเทศไทยซงสวนใหญเปน

หองสมดมหาวทยาลย ไดจดท าบรรณานกรมของหองสมด โดยสวนใหญจดท าบนเครอง

ไมโครคอมพวเตอร นอกจากนย งมการจดสรางฐานขอมลสหรายการวารสาร ฐานขอมล

วทยานพนธ งานวจยและฐานขอมลเฉพาะสาขาวชา ซงโดยมากจะใชโปรแกรม Micro CDS/ISIS

หรอ Dbase ซงเปนโปรแกรมส าเรจรปทางดานการจดการฐานขอมลในยคนน

ส าหรบส านกหอสมดมหาวทยาลย เ ชยงใหม ดวยความชวย เหลอของไอดพ

(International Development Program of Australian Universities and Colleges: IDP) ไดด าเนนการ

ใชฐานขอมลทางบรรณานกรมซดรอม ชอ Bibliofile (Bibliofile CD-ROM) เพอชวยในการสบคน

ขอมลแลวแปลงเขาสฐานขอมลของหองสมด ขณะทมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชไดจดซอ

ฐานขอมล LaserQuest (CD-ROM) เพอชวยสรางฐานขอมลหองสมดไดเรวขน

สวนทบวงมหาวทยาลยไดพฒนาโครงสรางระเบยนซงเรยกวา (University MARC:

UNIVMARC) ซงมพนฐานโครงสรางคลายระเบยน MARC ของสหรฐอเมรกา คอ USMARC และ

AUSMARC ของออสเตรเลย โครงสรางระเบยนแบบ UNIVMARC จงเปนโครงสรางระเบยนทใช

กนโดยทวไปในหองสมดมหาวทยาลยในประเทศไทย และในป พ.ศ.2531 ศนยเทคโนโลย

อเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (National Electronics and Computer Technology Center:

NECTEC) กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม ไดใหการสนบสนนหองสมด

มหาวทยาลย ในการจดสรางฐานขอมลบรรณานกรมสารสนเทศทางดานวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย โดยเนคเทคเปนผจดสรางเครอขายคอมพวเตอรเพอเชอมโยงฐานขอมลเหลานนเขา

ดวยกน เพอประโยชนในการแลกเปลยนและเรยกใชสารนเทศรวมกน

ในปพ.ศ. 2533 โครงการ IDP ไดจดซอและตดตงโปรแกรมระบบหองสมดอตโนมต

ใหกบส านกหอสมดกลางมหาวทยาลยเชยงใหม คอ โปรแกรม URICA ซงท างานกบระบบการจด

หมวดหมและระบบสบคนขอมล ซงถอเปนระบบหองสมดอตโนมตระบบแรกทน ามาใชใน

ประเทศไทย โดยใชกบขอมลภาษาองกฤษเทานน ตอมาจงเรมมระบบหองสมดอตโนมตอน ๆ เขา

มาสตลาดหองสมดในประเทศไทย เชน โปรแกรมไดนกซ (DYNIX) ทนลป (TINLIB) อนโนแพค

(INNOPAC) และวทแอลเอส (VTLS) หอสมดแหงชาตไดน าโปรแกรมระบบหองสมดอตโนมต

DYNIX มาใชในป พ.ศ. 2535 โดยใชกบเครอง IBM RIST/6000 และเรมดวยการใชเทอรมนล 16

12

ชด เชนเดยวกบทหองสมดธนาคารแหงประเทศไทย หอสมดกลางมหาวทยาลยสงขลานครนทร

ศนยบรรณสารและสอการศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารกเลอกใชระบบ DYNIX

เชนเดยวกบหอสมดแหงชาต ในขณะทหองสมดมหาวทยาลยหอการคาไทยไดน าระบบ TINLIB

(The Information Navigator: TINLIB) มาใชในป พ.ศ.2536 เชนเดยวกบทหองสมดสถาบนเอไอท

และศนยขอมลบรษทปนซเมนตไทย

ในขณะทสถาบนวทยบรการ จฬาลงกรณมหาวทยาลยไดน าโปรแกรมระบบหองสมด

อตโนมต INNOPAC มาใชเปนแหงแรกรวมกบหองสมดคณะทง 28 คณะ ดวยระบบเครอขาย

ภายในทเรยกวาจฬาลเนต (Chulalongkorn University Library Network: Chulalinet) ซงถอเปน

ระบบหองสมดอตโนมตแบบเทรนคยทใหญทสดทมการตดตงในประเทศไทย ตอมาหองสมด

มหาวทยาลยของรฐในสวนกลางและสวนภมภาค ไดรบงบประมาณสนบสนนในการพฒนา

หองสมดโดยไดรวมตวกนน าระบบ INNOPAC มาใชในหองสมดกวา 20 แหง

ในป พ.ศ. 2537 มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเลอกใชโปรแกรมระบบหองสมด

อตโนมต VTLS บนเครอง IBM RISC/6000 นอกจากนนมการน าโปรแกรม Alice มาใชใน

สถาบนการศกษา หลายแหง เชน สถาบนราชภฏ และสถานศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการ

รวมถงใชโปรแกรม HORIZON ในสถาบนการศกษาตาง ๆ ดวย

ในป พ.ศ. 2540 – 2545 มการพฒนาโปรแกรมระบบหองสมดอตโนมตโดยบรษทคนไทย

เพอเผยแพรและไดรบการคดเลอกใชในหองสมดหลายแหง เชน โปรแกรมนวสาร 2000 โปรแกรม

Magic Library และโปรแกรม True Library เปนตน สวนโปรแกรม CDS/ISIS กมการพฒนาเปน

WebISIS หลายสถาบนไดมการพฒนาโปรแกรมระบบหองสมดอตโนมตขนเองในลกษณะของ

Inhouse Library Application เพอใชงานภายในสถาบนซงถอวาใชงานไดดในระดบหนง แตอยางไร

กตาม ระบบหองสมดอตโนมตทงหลายยอมจะตองมการพฒนาอยางตอเนอง เพอใหการเชอมโยง

ระบบงาน เปนการท างานในลกษณะของระบบหองสมดอตโนมตอยางแทจรง และเพอ

ประสทธภาพการใชงานสงสด

2.2.3 การพฒนาระบบหองสมดอตโนมต การน าระบบหองสมดอตโนมต มาใชในงาน

หองสมดหรอศนยสารนเทศ เปนงานททาทาย และจะตองด าเนนการดวยความรอบคอบ มเปาหมาย

ของการจดท าระบบอตโนมตทชดเจน โดยควรจะเรมจากการก าหนดภาระหนาท และเปาหมายของ

13

หองสมดเปนอนดบแรก ซงภารกจของหองสมดสถาบนอดมศกษา คอ การสนบสนนการศกษาและ

การวจยของมหาวทยาลย โดยการคดเลอก จดหา จดหมวดหมท ารายการ และเผยแพรสารนเทศ

ตลอดจนเอออ านวยในการเขาถงสารนเทศจากแหลงสารนเทศอน ๆ ดงนนเปาหมายของการจดท า

ระบบหองสมดอตโนมตกคอ จะตองชวยใหเจาหนาทสามารถคดเลอก จดหา จดหมวดหม ท า

รายการคนหา คนคน เผยแพร และใหบรการยมสารนเทศแกผใชไดอยางรวดเรว ประหยดเวลา และ

คาใชจายมากกวาการด าเนนงานดวยมอ

2.2.4 วตถประสงคของระบบหองสมดอตโนมต ระบบหองสมดอตโนมตมวตถประสงคหลกใน

การด าเนนงาน ดงน

2.2.4.1 เพอเพมประสทธภาพการปฏบตงานของบรรณารกษ โดยชวยใหงานทบรรณารกษ

ท าเปนประจ า มความถกตองรวดเรวมากยงขน

2.2.4.2 เพอเพมประสทธภาพการใหบรการแกผใชไดอยางสะดวกรวดเรว

2.2.4.3 เพอชวยผบรหารหองสมดในการจดการและบรหารงานหองสมด

2.2.4.4 เพอประหยดตนทนการปฏบตงานของหองสมดในระยะยาว

การน าระบบหองสมดอตโนมต มาใชในงานหองสมดจะชวยใหการจดระบบการจดเกบ

การคนหา และการเผยแพรสารนเทศของหองสมดใหงาย สะดวก และรวดเรว ทงยงชวยลดภาระ

งานประจ าของหองสมด ในขนตอนตาง ๆ ตงแตการจดหาสารนเทศ การวเคราะหหมวดหมและท า

รายการ การสบคนสารนเทศ การควบคมวารสาร และการยมคนสารนเทศ รวมถงระบบงานอน ๆ

ตามความตองการของหองสมดแตละแหง โดยแตละระบบจะมระบบงานยอย ทท างานประสาน

สมพนธเชอมตอกนไดอยางตอเนองเปนระบบเดยวกน

2.2.5 องคประกอบของระบบหองสมดอตโนมต สามารถแบงสวนประกอบทส าคญออกไดเปน

2 สวนหลก คอ

2.2.5.1 ฮารดแวร (Hardware) หรอเครองคอมพวเตอร และอปกรณเชอมตอตาง ๆ ทม

ประสทธภาพเหมาะสม ทจะท าหนาทเปนตวสนบสนนการท างานของซอฟตแวร

2.2.5.2 ซอฟตแวร (Software) แบงออกเปนซอฟตแวรระบบ และซอฟตแวรประยกต

ส าหรบระบบหองสมดอตโนมต ซงประกอบไปดวยชดโปรแกรมหรอโมดล (Module) หลายชด

ตามความตองการของระบบแตละระบบ

14

2.3 การจดการฐานขอมล

จ าลอง ครอตสาหะ และกตต ภกดวฒนะกล (2545) ในชวตประจ าวนปจจบนไมวาจะ

ด าเนนงานใด ๆ มนษยจะตองเกยวของกบขอมลอยางใดอยางหนงเสมอ เชน การตดตอราชการท

จะตองใชขอมลบตรประชาชนหรอส ามะโนประชากร การตดตอกบธนาคารทจะตองใชขอมลจาก

สมดเงนฝาก เปนตน โดยเฉพาะอยางยง เมอเทคโนโลยของโลกไดพฒนาขน จนกระทงปจจบนทม

การใชคอมพวเตอรกนอยางกวางขวาง ขอมลในดานตาง ๆ ซงในอดตจดเกบอยบนกระดาษไดถก

น ามาจดเกบไวในคอมพวเตอรแทน โดยในยคเรมตนจะจดเกบขอมลตาง ๆ อยในแตละแฟมขอมล

แตเมอปรมาณขอมลมจ านวนเพมมากขน ประกอบกบความตองการใชขอมลมเพมขนรวมทงขอมล

ไดเปลยนไปเปนปจจยทมผลตอการแขงขนทางธรกจการจดเกบขอมลจงไดเปลยนไปและเกดค าวา

“ฐานขอมล” ขนแทน

2.3.1 ระบบแฟมขอมล (File System) ในอดตองคกรตาง ๆ มกจดเกบเอกสารไวในแฟมเอกสาร

ตาง ๆ ซงมความเกยวของกนทางดานขอมลนอยหรออาจไมมเลย ขนอยกบความตองการในการใช

ขอมลนน ๆ เชน ประวตการรกษาพยาบาลทโดยทวไปมกจะแยกเกบในแฟมเอกสารเฉพาะคนไข

แตละคน หรอประวตพนกงานทอาจจดเกบในแฟมเอกสารแยกตามฝายทสงกด ซงขอมลของ

พนกงานแตละคนในแตละแฟมเอกสารจะมความเกยวของกนตามฝายทสงกด เชน แฟมเอกสาร

ประวตพนกงานของฝายธรการ แฟมเอกสารประวตพนกงานของฝายการเงน ฯลฯ เปนตน แตตอมา

เมอองคกรมขนาดใหญขนจากเดมทสามารถคนหาเอกสารจากแฟมเอกสารเพยงแฟมเดยวกเรมตอง

คนหาเอกสารจากแฟมเอกสารตาง ๆ จ านวนมากขน สงผลใหการคนหาเอกสารเปนงานทตองใช

เวลาและมความยากล าบากมากขน การจดเกบเอกสารในคอมพวเตอรจงถกรเรมน ามาใชในองคกร

แทนการจดเกบในรปแบบเดม แตการจดเกบเอกสารในคอมพวเตอรในยคแรก ๆ ยงคงไมคอยม

ประสทธภาพมากนก เนองจากยงคงมรปแบบการจดเกบคลายกบการจดเกบเอกสารในลกษณะเดม

อยโดยเปนเพยงการน าเอาเอกสารตาง ๆ ในแตละแฟมเอกสารมาจดเกบในรปแบบของแฟมขอมล

แทน และดวยเหตนจงจ าเปนทตองอาศยผทมความช านาญ เชน โปรแกรมเมอรหรอนกวเคราะห

ระบบ เขามาชวยก าหนดโครงสรางของแฟมขอมลเพอทจะสามารถน าแฟมขอมลนนไปจดเกบ

ขอมลและน าไปประมวลผลไดตามความตองการ

15

จากบทบาทของคอมพวเตอรทเขามามอทธพลตอการด าเนนงานภายในองคกรไดสงผลใหการ

จดเกบขอมลในแฟมขอมลมการใชงานแพรหลายมากยงขน จากเดมทเคยม 2 หรอ 3 แฟมขอมล ได

เพมจ านวนขนเปน 10 ถง 20 แฟมขอมล ดงนน จงตองมการเขามาควบคมทางดานโครงสรางและ

การใชงานแฟมขอมลตางๆ ใหมความเหมาะสมตอการใชงานมากขนและรวบรวมแฟมขอมล

เหลานเขาเปนระบบทเรยกวา “ระบบแฟมขอมล (File System)”

การใชงานระบบแฟมขอมล จะตองอาศยโปรแกรมเมอรพฒนาโปรแกรมเพออานขอมลจาก

แฟมขอมลตางๆ ขนมาประมวลผลเพอใหไดผลลพธตามทผใชตองการ ภาษาคอมพวเตอรทใชใน

การพฒนาโปรแกรมโดยทวไปจะไดแก ภาษาคอมพวเตอรในยคท 3 (Third-generation Language

(3GL)) เชน ภาษา COBOL, FORTRAN, BASIC ฯลฯ เปนตน แตภาษาคอมพวเตอรเหลานม

ขอจ ากดในการเรยกใชขอมลจากแฟมขอมล เนองจากภาษาคอมพวเตอรเหลานจะอางถงขอมลใน

แฟมขอมลตามโครงสรางทางกายภาพของขอมลภายในแฟมขอมลนน เชน เมอตองการอางถง

ขอมลในแฟมขอมลลกคา ซงมโครงสรางดงน

ตารางท 2-1 Customer

Cust_No Cust_Name Cust_Address Cust_Phone

C001 ABC Industry 111 Moo 4 Samutprakarn 552-000

C002 Thai Steel Co., Ltd. 100 Petchkasaem Ratchaburi 321-190

C003 ITT Computer Co., Ltd. 90 III Bldg. Bangkok 433-0015

ในภาษา COBOL จะตองมการนยาม (Declare) โครงสรางของ Record เชน ประเภทของ

ขอมล ขนาดของแตละ Field ไวในสวน Data Division ตามโครงสรางทางกายภาพของ Record ใน

แฟมขอมลลกคากอนจงจะสามารถอางถง Filed ตางๆ ในโปรแกรมไดดงตวอยางตอไปน

01 Customer.

02 Cust_No Pic X(5).

02 Cust_Name Pic X(50).

02 Cust_Address Pic X(50).

02 Cust_Phone Pic X(8).

16

ดวยเหตน จงสงผลใหการพฒนาแตละโปรแกรมขนใชงานกบแฟมขอมลตาง ๆ มความซบซอน

และตองใชเวลาคอนขางมาก รวมทงท าใหแตละโปรแกรมถกผกตดอยกบแฟมขอมลตาง ๆ ดงนน

เมอมการเปลยนแปลงโครงสรางของแฟมขอมลใดแฟมขอมลหนง จงตองแกไขโปรแกรมตาง ๆ ท

มการเรยกใชขอมลจากแฟมขอมลนนตามไปดวย สงผลใหคาใชจายในการบ ารงรกษาคอนขางสง

โดยเฉพาะอยางยงในกรณทตองมการแกไขโปรแกรมจ านวนมาก

ในยคเรมตนของการใชระบบแฟมขอมลแตละหนวยงานในองคกรจะมการสรางระบบ

แฟมขอมลขนใชงานภายในหนวยงานของตนเอง เชน ระบบแฟมขอมลการขายของฝายตลาด

ระบบแฟมขอมลพนกงานของฝายการพนกงาน ระบบแฟมขอมลสนคาคงคลงของฝายคลงสนคา

ฯลฯ ซงแตละหนวยงานนนจะมการพฒนาโปรแกรมทใชกบระบบแฟมขอมลของตนเองขนเพอใช

งานภายในหนวยงานนน ๆ เชน ฝายการตลาดทมการพฒนาโปรแกรมทใชขอมลจากระบบ

แฟมขอมลการขายในการออกใบสงซอ ใบก ากบสนคา รายงานแสดงยอดการขายในแตละเดอน

ฯลฯ หรอฝายคลงสนคาทมการพฒนาโปรแกรมทใชขอมลจากระบบแฟมขอมลสนคาคงคลงใน

การพมพรายงานแสดงยอดคงคลงของสนคาตาง ๆ หรอฝายการพนกงานทมการพฒนาโปรแกรมท

ใชขอมลจากระบบแฟมขอมลพนกงานในการค านวณเงนเดอน ค านวณภาษเงนได ฯลฯ

ภาพท 2-1 ระบบแฟมขอมล 2.3.2 ระบบฐานขอมล (Database System) ปญหาตาง ๆ ทเกดขนในระบบแฟมขอมลได

กอใหเกดการจดเกบขอมลในรปแบบใหม เรยกวา ฐานขอมล (Database) การจดเกบขอมลใน

ฐานขอมลนจะแตกตางจากการจดเกบขอมลแบบแฟมขอมล เนองจากฐานขอมลเปนการน าเอา

17

ขอมลตาง ๆ ทมความสมพนธกน ซงแตเดมจดเกบอยในแตละแฟมขอมลมาจดเกบไวในทเดยวกน

เชน ขอมลพนกงาน สนคาคงคลง พนกงานขาย และลกคา ซงแตเดมถกจดเกบอยในรปของ

แฟมขอมลของฝายตาง ๆ ไดถกน ามาจดเกบรวมกนไวภายในฐานขอมลเดยวซงเปนฐานขอมลรวม

ของบรษท สงผลใหแตละฝายสามารถใชขอมลรวมกนและสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน

ระบบแฟมขอมลได ดงภาพท 2-2

ภาพท 2-2 การใชขอมลเพอการประมวลผลในรปแบบของระบบฐานขอมล

ขอมลตาง ๆ ทถกจดเกบเปนฐานขอมล นอกจากจะตองเปนขอมลทมความสมพนธกนแลว ยง

จะตองเปนขอมลทใชสนบสนนการด าเนนงานอยางนอยอยางใดอยางหนงขององคกร ดงนนจงอาจ

กลาวไดวาแตละฐานขอมลจะเทยบเทากบระบบแฟมขอมล 1 ระบบและจะเรยกฐานขอมลทจดท า

ขนเพอสนบสนนการด าเนนงานอยางใดอยางหนงนนวา ระบบฐานขอมล (Database System) เชน

ระบบฐานขอมลเงนเดอนซงเปนฐานขอมลทจดเกบขอมลตาง ๆ ทสนบสนนการค านวณเงนเดอน

หรอระบบฐานขอมลประชากรซงเปนฐานขอมลทจดเกบขอมลตาง ๆ ทสนบสนนการจดท าส ามะ-

โนประชากร เปนตน

2.3.3 องคประกอบของระบบฐานขอมล โดยทวไปจะเกยวของกบ 4 สวนหลก ๆ ดงน

2.3.3.1 ขอมล (Data) ขอมลทจดเกบอยในระบบฐานขอมล ไมวาจะเปนบนเครอง

คอมพวเตอรสวนบคคลไปจนถงเครองคอมพวเตอรขนาดใหญอยางเชน เครอง Mainframe ขอมล

ในแตละสวนจะตองสามารถน ามาใชประกอบกนได (Data Integrated) เชน เมอแพทยรกษาผปวย

แพทยจะอาศยขอมลจากประวตการรกษาพยาบาลของผ ปวย (PATIENT_HISTORY) มา

18

ประกอบการรกษาแตในกรณฉกเฉนทตองการตดตอญาตของผปวย ซงขอมลในสวนนไมปรากฏ

อยในประวตการรกษาพยาบาลทางโรงพยาบาลสามารถน าชอผปวย (Field “PATIENT_NAME”)

ไปคนหาชอญาต (Field “RELATIVE_NAME”) ในทะเบยนผปวย (“PATIENT_PERSONAL”) ได

โดยไมจ าเปนตองเกบชอญาตของผปวยไวในประวตการรกษาพยาบาลแตอยางใด ดงภาพ

ภาพท 2-3 การสบคนขอมลจากระบบฐานขอมล

นอกเหนอจากคณลกษณะนแลว ในเครองคอมพวเตอรขนาดใหญทมผใชจ านวนมาก ขอมลใน

ฐานขอมลจะตองสามารถถกใชรวมกน (Data Sharing) จากผใชหลาย ๆ คนได เชน ขอมลในการ

จองหองพกผปวย (PATIENT_ADMIT) จะตองสามารถน าไปใชในการออกใบเสรจรบเงนเพอเกบ

คารกษาพยาบาลโดยฝายการเงนไดในขณะเดยวกน

2.3.3.2 ฮารดแวร (Hardware) อปกรณทางคอมพวเตอรทมสวนเกยวของกบระบบ

ฐานขอมล ประกอบดวย 2 สวนหลก ๆ ดงน

ก) หนวยความจ าส ารอง (Secondary Storage) เนองจากเปนอปกรณทาง

คอมพวเตอรทใชจดเกบขอมลของฐานขอมล ดงนนสงทตองค านงถงส าหรบอปกรณในสวนนจง

ไดแก ความจของหนวยความจ าส ารองทน ามาใชจดเกบขอมลของฐานขอมลนน

ข) หนวยประมวลผล และหนวยความจ าหลก เนองจากเปนอปกรณทจะตอง

ท างานรวมกนเพอน าขอมลจากฐานขอมลขนมาประมวลผลตามค าสงทก าหนด ดงนนสงทตอง

ค านงถงส าหรบอปกรณในสวนนจงไดแก ความเรวของหนวยประมวลผล และขนาดของ

หนวยความจ าหลกของเครองคอมพวเตอรทน ามาใชประมวลผลรวมกบฐานขอมลนน

2.3.3.3 ซอฟตแวร (Software) ในการตดตอกบขอมลภายในฐานขอมลของผใช จะตอง

กระท าผานโปรแกรมทมชอวาโปรแกรม Database Management System ดงภาพ

Database PATIENT_HISTORY

PATIENT_PERSONAL

DBMS RELATIVE_NAME

PATIENT_NAME

19

ภาพท 2-4 การตดตอกบขอมลภายในฐานขอมลของผใช

หนาทหลกของโปรแกรม DBMS ไดแก การท าใหการเรยกใชขอมลเปนอสระจากสวน

ของ Hardware หรอกลาวอกนยหนงโปรแกรม DBMS จะมหนาทในการจดการและควบคมความ

ถกตอง ความซ าซอนและความสมพนธระหวางขอมลตาง ๆ ภายในฐานขอมลแทนโปรแกรมเมอร

สงผลใหผใชสามารถทจะเรยกใชขอมลจากฐานขอมลไดโดยไมจ าเปนทจะตองทราบถงโครงสราง

ทางกายภาพของขอมลในระดบทลกเชนเดยวกบโปรแกรมเมอร เนองจากโปรแกรม DBMS นจะม

สวนของ Query Language ซงเปนภาษาทประกอบดวยค าสงตาง ๆ ทใชในการจดการและเรยกใช

ขอมลจากฐานขอมลซงสามารถน าไปใชรวมกบภาษาคอมพวเตอรอน ๆ เพอพฒนาเปนโปรแกรมท

ใชส าหรบเรยกใชขอมลจากฐานขอมลมาประมวลผล

2.3.3.4 ผใชระบบฐานขอมล (User) ผทเรยกใชขอมลจากระบบฐานขอมลมาใชงาน

สามารถแบงออกเปน 3 กลมไดดงน

ก) Application Programmer ไดแก ผทท าหนาทพฒนาโปรแกรม (Application

Program) เพอเรยกใชขอมลจากระบบฐานขอมลมาประมวลผล โดยโปรแกรมทพฒนาขนสวนใหญ

มกจะใชรวมกบค าสงในกลม Data Manipulation Language (DML) ของ Query Language เพอ

เรยกใชขอมลจากฐานขอมล

ข) End User ไดแก ผทน าขอมลจากฐานขอมลไปใชงาน ซงแบงออกเปน 2 กลม

ดงน

- Naïve User ไดแก ผใชทเรยกใชขอมลจากฐานขอมลโดยอาศยโปรแกรมท

พฒนาขน

- Sophisticated User ไดแก ผใชทเรยกใชขอมลจากฐานขอมลดวยประโยค

ค าสงของ Query Language ซงโดยทวไปผลตภณฑทางดานฐานขอมลทจ าหนายอยในทองตลาดจะ

มสวนยอมใหผใชไดใชประโยคค าสงของ Query Language เพอเรยกใชขอมลจากฐานขอมลได

Databas

e

DBMS

User

20

โดยตรง ส าหรบประโยคค าสงเหลานจะถกสวน Query Processor ของโปรแกรม DBMS แปลงให

อยในรปของค าสงในกลม Data Manipulation Language

ค) Database Administrator (DBA) ไดแก ผบรหารทท าหนาทควบคมและ

ตดสนใจในการก าหนดโครงสรางของฐานขอมล ชนดของขอมล วธการจดเกบขอมล รปแบบใน

การเรยกใชขอมล ความปลอดภยของขอมลและกฎระเบยบทใชควบคมความถกตองของขอมล

ภายในฐานขอมล โดยอาศยค าสงในกลม Data Definition Language (DDL) ซงเปนอกสวนหนง

ของ Query Language เปนตวก าหนด

2.3.4 ประโยชนของฐานขอมล

2.3.4.1 สามารถลดความซ าซอนของขอมล (Data Redundancy) โดยไมจ าเปนตอง

จดเกบขอมลทซ าซอนกนไวในระบบแฟมขอมลของแตละหนวยงานเหมอนเชนเดม แตสามารถน า

ขอมลมาใชรวมกนในคณลกษณะ Integrated แทน

2.3.4.2 สามารถหลกเลยงความขดแยงของขอมล (Data Inconsistency) เนองจากไม

ตองจดเกบขอมลทซ าซอนกนในหลายแฟมขอมล ดงนนการแกไขขอมลในแตละชดจะไมกอนให

เกดคาทแตกตางกนได

2.3.4.3 แตละหนวยงานในองคกร สามารถใชขอมลรวมกนได

2.3.4.4 สามารถก าหนดใหขอมลมรปแบบทเปนมาตรฐานเดยวกนได เพอใหผใช

ขอมลในฐานขอมลชดเดยวสามารถเขาใจและสอสารถงความหมายเดยวกน

2.3.4.5 สามารถก าหนดระบบความปลอดภยใหกบขอมลได โดยก าหนดระดบ

ความสามารถในการเรยกใชขอมลของผใชแตละคนใหแตกตางกนตามความรบผดชอบ

2.3.4.6 สามารถรกษาความถกตองของขอมลได โดยระบกฎเกณฑในการควบคม

ความผดพลาดทอาจเกดขนจากการปอนขอมลผด

2.3.4.7 สามารถตอบสนองตอความตองการใชขอมลในหลายรปแบบ

2.3.4.8 ท าใหขอมลเปนอสระจากโปรแกรมทใชงานขอมลนน (Data Independence)

ซงสงผลใหผพฒนาโปรแกรมสามารถแกไขโครงสรางของขอมล โดยไมกระทบตอโปรแกรมท

เรยกใชงานขอมลนน

21

2.4 เหมองขอมล (Data Mining)

สรภทร เชยวชาญวฒนา (2555) Data Mining คอ ชด software วเคราะหขอมลทไดถกออกแบบ

มาเพอระบบสนบสนนการตดสนใจของผใช ซงเปน software ทสมบรณทงเรองการคนหา การท า

รายงาน และโปรแกรมในการจดการ ซงคนเคยดกบค าวา Executive Information System (EIS)

หรอระบบขอมลส าหรบการตดสนใจในการบรหาร ซงเปนเครองมอชนใหมทสามารถคนหาขอมล

ในฐานขอมลขนาดใหญหรอขอมลทเปนประโยชนในการบรหาร ซงเปนการเพมคณคาใหกบ

ฐานขอมลทมอย

ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System) คอท าอยางไรใหขอมลทเรามอย

กลายเปนความรอนมคาไดสรางค าตอบของอนาคตได ดงภาพท 2-5

DATA KNOWLEDGE DECISION ACTION

ภาพท 2-5 ขอมลสการตดสนใจและปฏบต

Data

Business

knowledge

Business

hypothesis

Business modeling

(using data mining

software)

Data mining

(analysis)

Validation of

hypothesis

Decision

1.ในบรษทขนาดกลางถงขนาดเลก ขบวนการท า Data

Mining โดยทวไปจะเรมจาการตงสมมตฐานทางธรกจ

ตามความรและความเขาใจของ User ทมตอธรกจ

3. หลงจากตรวจสอบแกไขสมมตฐาน

ในขนสดทายแลว User กตดสนใจ

2. ใชระบบ Data Mining Tools โดย User สราง Model แลว

กลนกรองสมมตฐาน ตามดวยการวเคราะห ซงขบวนการน

อาจจะตองมการท าซ าหลาย ๆ ครง

ภาพท 2-6 กระบวนการขอมลสการตดสนใจและปฏบต

22

ปจจบนระบบสนบสนนขอมลในการตดสนใจไดเขามามอทธพลในการรวบรวมขอมลและ

ปรบคาขอมลในคลงสนคา ซงฐานขอมลขนาดใหญนจะประกอบไปดวยขอมลเปนพนๆ ลานไบต

ยากแกการคนหาไดอยางทนกาลดวยวธ DBMS (Database Management System) โดยทวไป ขอมล

ทเปนทสนใจของผบรหารธรกจวนนสามารถจะคนหาไดงายขนแลว ซงจะเปนประโยชนอยางยง

ในการคนหาขอมลทตองการในมหาสมทรขอมลเพอน ามาเทยบเคยงและดแนวโนม และน าขอมลท

จ าเปนของบรษทสงกลบใหผบรหารตดสนใจไดอยางทนกาล

นคอจดประสงคของ Data Mining ทจะมาชวยในเรองของเทคนคการจดการขอมล ซงได

พยายามและทดสอบแลวและขอมลสนบสนนทมอาจยอนหลงไปถง 30 ป ดวยเทคนคเดยวกนน

สามารถใชคนขอมลส าคญทปะปนกบขอมลอน ๆ ในฐานขอมลทไมใชแคการสมหา บางคน

เรยกวา KDD (Knowledge Discovery in Database) หรอ การคนหาขอมลดวยความร และนนกคอ

Data Mining

ส าหรบ Philippe Nieuwbourg (CXP Information) กลาวไววา “ Data Mining คอ เทคนคท

ผใชสามารถปฏบตการไดโดยอตโนมต กบ ขอมลทไมรจก ซงเปนการเพมคณคา ใหกบขอมลทม”

จากประโยคขางตนมค าอยสามค าทส าคญ คอ ค าแรก “อตโนมต” คอ กระบวนการท างาน

ของ Data Mining ซงจะเปนผท างานเองไมใชผใชกระบวนการจะไมใหค าตอบกบปญหาทมแตจะ

เปนศนยกลางของขอมล ค าทสอง “ขอมลทไมรจก” เครองมอในการคนหาใหมของ Data Mining

ซงจะไมคนหาแตขอมลเกาและขอมลทผใชปอนใหเทานน แตจะคนหาขอมลใหม ๆ ดวย และ

สดทาย “เพมคณคา” นนหมายถง ผใชไมไดเปนแคเพยงนกสถต แตเปนไดถงระดบตดสนใจ

2.3.1 ววฒนาการของเทคโนโลยฐานขอมล

ในป 1960 เทคโนโลยฐานขอมลไดเรมพฒนามาจาก File Processing พนฐาน การคนควา

และพฒนาระบบฐานขอมลมมาเรอย ๆ

ป 1970 ไดน าไปสการพฒนาระบบการเกบขอมลในรปแบบตาราง (Relational Database

System) มเครองมอจดการโมเดลขอมล และมเทคนคการใชอนเดกซและการบรหารขอมล

นอกจากนผใชยงไดรบความสะดวกในการเขาถงขอมลโดยการใชภาษาในการเรยกขอมล (Query

Language)

23

ป 1980 เทคโนโลยฐานขอมลไดเรมมการปรบปรงและพฒนาในการหาระบบจดการทม

ศกยภาพมากขน ความกาวหนาในเทคโนโลย Hardware ใน 30 ปทผานมา ไดน าไปสการจดเกบ

ขอมลจ านวนมากทมความซบซอนไดอยางมประสทธภาพเพมขน

ป 1990 – ปจจบน สามารถจดเกบขอมลไดในหลายรปแบบ แตกตางกนทงระบบปฏบต-

การ หรอการจดเกบฐานขอมล ซงการน าขอมลทงหมดมารวมและจดเกบไวในรปแบบเดยวกน

เรยกวา Data Warehouse เพอความสะดวกในการจดการตอไป ซงเทคโนโลย Data Warehouse

รวมไปถง Data Cleansing , Data Integration และ On-Line Analytical Processing (OLAP) เปน

เทคนคการวเคราะหขอมลในหลาย ๆ มตนนไดเกดขนมาตามล าดบ

การละเลยขอมล ควบคไปกบการขาดเครองมอวเคราะหขอมลทมศกยภาพ น าไปสค า

สถานการณทวา “ขอมลมาก แตความรนอย” (Data Rich but Information Poor) การเตบโตขนอยาง

รวดเรวของขอมลจ านวนมากทสะสมไวในฐานขอมลขนาดใหญมากซงเกนกวาทก าลงคนจะ

สามารถจดการได เปนผลท าใหมความจ าเปนทตองมเครองมอทชวยในการวเคราะหขอมลและหา

ความเปนไปไดของขอมลทงหมดทเปนประโยชนออกมา ซงกคอ Data Mining

Data Collection (1960’s and earlier)

- primitive file processing

Database management system (1970’s )

- network and relational database management system

- data modeling tools , query language

Advanced database management system (1980’s - present)

- advanced data model - object-oriented database management system - object relational database management system -

Data Warehousing & Data mining (1990’s – present)

ภาพท 2-7 ววฒนาการเทคโนโลยฐานขอมล

24

2.3.2 ท าไมจงตองม Data Mining

2.3.2.1 ขอมลทถกเกบไวในฐานขอมลหากเกบไวเฉย ๆ กจะไมเกดประโยชนดงนนจงตอง

มการสกดสารสนเทศไปใช การสกดสารสนเทศ หมายถง การคดเลอกขอมลออกมาใชงานในสวน

ทเราตองการ

2.3.2.2 ในอดตเราใชคนเปนผสบคนขอมลตาง ๆ ในฐานขอมลซงผสบคนจะท าการสราง

เงอนไขขนมาตามภมปญญาของผสบคน

2.3.2.3 ในปจจบนการวเคราะหขอมลจากฐานขอมลเดยวอาจไมใหความรเพยงพอและ

ลกซงส าหรบการด าเนนงานภายใตภาวะทมการแขงขนสงและมการเปลยนแปลงทรวดเรวจงจ าเปน

ทจะตองรวบรวมฐานขอมลหลาย ๆ ฐานขอมลเขาดวยกน เรยกวา “คลงขอมล” (Data Warehouse)

ดงนนจงจ าเปนตองใช Data Mining ในการดงขอมลจากฐานขอมลทมขนาดใหญ เพอทจะ

น าขอมลนนมาใชงานใหเกดประโยชนสงทสด

2.3.3 ปจจยทท าให Data Mining เปนทไดรบความนยม

2.3.3.1 จ านวนและขนาดขอมลขนาดใหญถกผลตและขยายตวอยางรวดเรว การสบคน

ความรจะมความหมายกตอเมอฐานขอมลทใชมขนาดใหญมาก ปจจบนมจ านวนและขนาดขอมล

ขนาดใหญทขยายตวอยางรวดเรว โดยผานทาง Internet ดาวเทยม และแหลงผลตขอมล อน ๆ เชน

เครองอานบารโคด เครดตการด อคอมเมรซ เปนตน

2.3.3.2 ขอมลถกจดเกบเพอน าไปสรางระบบการสนบสนนการตดสนใจ (Decision

Support System) เพอเปนการงายตอการน าขอมลมาใชในการวเคราะหเพอการตดสนใจ สวนมาก

ขอมลจะถกจดเกบแยกมาจากระบบปฏบตการ (Operational System) โดยจดอยในรปของคลงหรอ

เหมองขอมล (Data Warehouse) ซงเปนการงายตอการน าเอาไปใชในการสบคนความร

2.3.3.3 ระบบ Computer สมรรถนะสงมราคาต าลง เทคนค Data Mining ประกอบไปดวย

Algorithm ทมความซบซอนและความตองการการค านวณสง จงจ าเปนตองใชงานกบระบบ

Computer สมรรถนะสง ปจจบนระบบ Computer สมรรถนะสงมราคาต าลง พรอมดวยเรมม

เทคโนโลยทน าเครอง Microcomputer จ านวนมากมาเชอมตอกนโดยเครอขายความเรวสง (PC

Cluster) ท าใหไดระบบ computer สมรรถนะสงในราคาต า

25

2.3.3.4 การแขงขนอยางสงในดานอตสาหกรรมและการคา เนองจากปจจบนมการแขงขน

อยางสงในดานอตสาหกรรมและการคา มการผลตขอมลไวอยางมากมายแตไมไดน ามาใชใหเกด

ประโยชน จงเปนการจ าเปนอยางยงทตองควบคมและสบคนความรทถกซอนอยในฐานขอมล

ความรทไดรบสามารถน าไปวเคราะหเพอการตดสนใจในการจดการในระบบตาง ๆ ซงจะเหนไดวา

ความรเหลานถอวาเปนผลตผลอกชนหนงเลยทเดยว

2.3.4 ประเภทขอมลทสามารถท า Data Mining

2.3.4.1 Relational Database เปนฐานขอมลทจดเกบอยในรปแบบของตาราง โดยในแตละ

ตารางจะประกอบไปดวยแถวและคอลมน ความสมพนธของขอมลทงหมดสามารถแสดงไดโดย

Entity-Relationship (ER) Model

2.3.4.2 Data Warehouses เปนการเกบรวบรวมขอมลจากหลายแหลงมาเกบไวในรปแบบ

เดยวกนและรวบรวมไวในท ๆ เดยวกน

2.3.4.3 Transactional Database ประกอบดวยขอมลทแตละทรานเซกชนแทนดวยเหต-

การณในขณะใดขณะหนง เชน ใบเสรจรบเงนจะเกบขอมลในรป ชอลกคาและรายการสนคาท

ลกคารายนนซอ เปนตน

2.3.4.4 Advanced Database เปนฐานขอมลทจดเกบในรปแบบอน ๆ เชน ขอมลแบบ

Object-Oriented ขอมลทเปน text file ขอมลมลตมเดย ขอมลในรปของ web

2.3.5 ลกษณะเฉพาะของขอมลทสามารถท า Data Mining

2.3.5.1 ขอมลขนาดใหญ เกนกวาจะพจารณาความสมพนธทซอนอยภายในขอมลไดดวย

ตาเปลา หรอโดยการใช Database Management System (DBMS) ในการจดการฐานขอมล

2.3.5.2 ขอมลทมาจากหลายแหลง โดยอาจรวบรวมมาจากหลายระบบปฏบตการหรอ

หลาย DBMS เชน Oracle, DB2, MS SQL, MS Access เปนตน

2.3.5.3 ขอมลทไมมการเปลยนแปลงตลอดชวงเวลาทท าการ Mining หากขอมลทมอยนน

เปนขอมลทเปลยนแปลงตลอดเวลาจะตองแกปญหานกอน โดยบนทกฐานขอมลนนไวและน า

ฐานขอมลทบนทกไวมาท า Mining แตเนองจากขอมลนนมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา จงท าให

ผลลพธทไดจาการท า Mining สมเหตสมผลในชวงเวลาหนงเทานน ดงนนเพอใหไดผลลพธทม

ความถกตองเหมาะสมอยตลอดเวลาจงตองท า Mining ใหมทกครงในชวงเวลาทเหมาะสม

26

2.3.5.4 ขอมลทมโครงสรางซบซอน เชน ขอมลรปภาพ ขอมลมลตมเดย ขอมลเหลาน

สามารถน ามาท า Mining ไดเชนกนแตตองใชเทคนคการท า Data Mining ขนสง

2.3.6 เทคนคตาง ๆ ของ Data Mining

2.3.6.1 Association rule Discovery เปนเทคนคหนงของ Data Mining ทส าคญ และ

สามารถน าไปประยกตใชไดจรงกบงานตาง ๆ หลกการท างานของวธน คอ การคนหาความสมพนธ

ของขอมลจากขอมลขนาดใหญทมอยเพอน าไปใชในการวเคราะห หรอท านายปรากฏการณตาง ๆ

หรอมากจากการวเคราะหการซอสนคาของลกคาเรยกวา “Market Basket Analysis” ซงประเมนจาก

ขอมลในตารางทรวบรวมไว ผลการวเคราะหทไดจะเปนค าตอบของปญหา ซงการวเคราะหแบบน

เปนการใช “กฎความสมพนธ” (Association Rule) เพอหาความสมพนธของขอมล

ตวอยางการน าเทคนคนไปประยกตใชกบงานจรง ไดแก ระบบแนะน าหนงสอใหกบลกคา

แบบอตโนมต ของ Amazon ขอมลการสงซอทงหมดของ Amazon ซงมขนาดใหญมากจะถกน ามา

ประมวลผลเพอหาความสมพนธของขอมล คอ ลกคาทซอหนงสอเลมหนง ๆ มกจะซอหนงสอเลม

ใดพรอมกนดวยเสมอ ความสมพนธทไดจากกระบวนการนจะสามารถน าไปใชคาดเดาไดวาควร

แนะน าหนง ส อ เ ล ม ใด เพ ม เ ต ม ให กบ ล กคา ท เพ ง ซ อหนง ส อ จ าก ร าน ตวอ ย า ง เ ช น

buys (x , database) -> buys (x , data mining ) [80% , 60%] หมายความวา เมอซอหนงสอ Database

แลวมโอกาสทจะซอหนงสอ Data mining ดวย 60 % และมการซอทงหนงสอ Database และ

หนงสอ Data mining พรอม ๆ กน 80 %

อกตวอยางคอ ในการซอสนคาของลกคา 1 ครง โดยไมตองจ ากดวาจะซอสนคาในหางราน

หรอสงผานทางไปรษณย หรอการซอสนคาจากรานคาเสมอนจรง (Virtual store) บน Web โดย

ปกตจะตองการทราบวาสนคาใดบางทลกคามกซอดวยกน เพอน าไปพจารณาปรบปรงการจดวาง

สนคาในราน หรอใชเพอหาวธวางรปคกนในใบโฆษณาสนคา กอนอนขอก าหนดค าวา กลม

รายการ (Item set) หมายถง กลมสนคาทปรากฏรวมกน เชน {รองเทา, ถงเทา}, {ปากกา, หมก}

หรอ {นม, น าผลไม} โดยกลมรายการดงกลาวน อาจจะจบคกลมลกคากบสนคากไดเชน วเคราะห

หา “ลกคาทซอสนคาบางชนดซ า ๆ กน อยางนอย 5 ครงแลว” กรณนฐานขอมลมการเกบรายการ

ซอขายเปนจ านวนมาก และค าถามขางตน (query) นจ าเปนตองคนหาทก ๆ คของลกคากบสนคา

27

เชน {คณ ก, สนคา A}, {คณ ก, สนคาB}, {คณ ก, สนคา C}, {คณ ข, สนคา B} เปนตน นบเปน

งานทหนกพอสมควรส าหรบ DBMS และถาจะเขยน query ขางตนเปน SQL จะไดวา

SELECT P.custid, P.item, SUM ( P.qty)

FROM Purchases P

GROUP BY P.custid , P.item

HAVING SUM (P.qty) > 5

หลงจากท DBMS ประมวลผล SQL น เนองจากมขอมลทตองตรวจสอบมากมายหลายคและ

แตละคตองคนหามาจากฐานขอมลเลย แตผลลพธของ Query แบบน มกจะมจ านวนนอยมาก เลย

เรยก Query ชนดนวาเปน “Iceberg Query” ซงเปรยบกบส านวนไทย คอ “งมเขมในมหาสมทร”

2.3.6.1 Classification & Prediction

Classification เปนกระบวนการสราง model จดการขอมลใหอยในกลมทก าหนด

มาให ตวอยางเชน จดกลมนกเรยนวา ดมาก ด ปานกลาง ไมด โดยพจารณาจากประวตและผลการ

เรยน หรอแบงประเภทของลกคาวาเชอถอได หรอไมโดยพจารณาจากขอมลทมอย กระบวนการ

Classification นแบงออกเปน 3 ขนตอน ดงภาพท 2-8

Model Construction

Classifier Model

Model Evaluation

Classifier Model

Classification

ภาพท 2-8 กระบวนการ Classification

Training Data

Testing

Data

Unseen

Data

28

2.3.6.2 Model Construction (Learning) เปนขนการสราง model โดยการเรยนรจากขอมล

ทไดก าหนดคลาสไวเรยบรอยแลว (Training data) ซง Model ทไดอาจแสดงในรปของ

ก) แบบตนไม (Decision Tree)

ข) แบบนวรอลเนต (Neural Net)

ก) โครงสรางแบบตนไมของ Decision Tree เปนทนยมกนมากเนองจากเปน

ลกษณะทคนจ านวนมากคนเคย ท าใหเขาใจไดงาย มลกษณะเหมอนแผนภมองคกร โดยทแตละ

โหนดแสดง Attribute แตละกงแสดงผลในการทดสอบ และลฟโหนดแสดงคลาสทก าหนดไว

สมมตวาบรษทขนาดใหญแหงหนง ท าธรกจอสงหารมทรพยมส านกงานสาขาอยประมาณ

50 แหง แตละสาขามพนกงานประจ า เปนผจดการและพนกงานขาย พนกงานเหลานแตละคนจะ

ดแลอาคารตาง ๆ หลายแหงรวมทงลกคาจ านวนมาก บรษทจ าเปนตองใชระบบฐานขอมลทก าหนด

ความสมพนธระหวางองคประกอบเหลาน เมอรวบรวมขอมลแบงเปนตารางพนฐานตาง ๆ เชน

ขอมลส านกงานสาขา (Branch) ขอมลพนกงาน (Staff ) ขอมลทรพยสน (Property) และขอมลลกคา

(Client) พรอมทงก าหนดความสมพนธ (Relationship) ของขอมลเหลาน เชน ประวตการเชาบาน

ของลกคา (Customer_rental) รายการใหเชา (Rentals) รายการขายสนทรพย (Sales) เปนตน ตอมา

เมอมประชมกรรมการผบรหารของบรษท สวนหนงของรายงานจากฐานขอมลสรปวา “40 % ของ

ลกคาทเชาบานนานกวาสองป และมอายเกน 25 ป จะซอบานเปนของตนเอง โดยกรณเชนนเกดขน

35 % ของลกคาผเชาบานของบรษท”

ดงภาพท 2-9 แสดงใหเหนถง Decision Tree ส าหรบการวเคราะหวาลกคาบานเชาจะม

ความสนใจทจะซอบานเปนของตนเองหรอไม โดยใชปจจยในการวเคราะหคอ ระยะเวลาทลกคาได

เชาบานมา และอายของลกคา

29

จากตวอยางพฤตกรรมการเชาและซอบานขางตน ลองมาตวอยางทเปนรปธรรมมากขน

ในตาราง Business Info แสดงถงรายการทงหมดเกยวกบลกคาบานเชาของบรษทโดยมรายละเอยด

เกยวกบอาย และระยะเวลาเชา รวมทงการซอบานของลกคาแตละราย ดงน

36

20

27

20

50

36

36

22

1.5

1.5

2

1

2.5

1

2

2.5

No

No

Yes

No

Yes

No

Yes

no

Age Rent_Period Buy

23 3 No

Customer renting property

> 2 years ?

Rent property Customer age

> 25 years ?

Rent property Buy property

NO Yes

NO Yes

ภาพท 2-9 ตวอยางของ Decision Tree เพอวเคราะหโอกาสทลกคาบานเชาจะซอบาน

ตารางท 2-2 Business_Info

30

ข) นวรอลเนต หรอ นวรอลเนตเวรก (Neural Net) เปนเทคโนโลยทมาจาก

งานวจยดานปญญาประดษฐ Artificial Intelligence: AI เพอใชในการค านวณคาฟงกชนจากกลม

ขอมล วธการของ นวรอลเนต (แทจรงตองเรยกใหเตมวา Artificial Neural Networks หรอ ANN)

เปนวธการทใหเครองเรยนรจากตวอยางตนแบบแลวฝก (Train) ใหระบบไดรจกทจะคดแกปญหาท

กวางขนได ในโครงสรางของนวรอลเนตจะประกอบดวยโหนด (Node) ส าหรบ Input – Output

และการประมวลผล กระจายอยในโครงสรางเปนชน ๆ ไดแก Input layer , Output layer และ

Hidden layers การประมวลผลของนวรอลเนตจะอาศยการสงการท างานผานโหนดตาง ๆ ใน Layer

เหลาน ส าหรบตวอยางภาพท 2-10 เปนการวเคราะหแบบเดยวกบภาพท 2-9 ในโครงสรางแบบ

นวรอลเนต

2.3.6.3 Model Evaluation (Accuracy) เปนขนการประมาณความถกตองโดยอาศยขอมลท

ใชทดสอบ (Testing data) ซงคลาสทแทจรงของขอมลทใชทดสอบนจะถกน ามาเปรยบเทยบกบ

คลาสทหามาไดจาก model เพอทดสอบความถกตอง

2.3.6.4 Model Usage (Classification) เปน Model ส าหรบใชขอมลทไมเคยเหนมากอน

(Unseen data) โดยจะท าการก าหนดคลาสใหกบ Object ใหมทไดมา หรอ ท านายคาออกมาตามท

ตองการ

ก) Prediction เปนการท านายหาคาทตองการจากขอมลทมอย ตวอยางเชน หายอดขาย

ของเดอนถดไปจากขอมลทมอย หรอท านายโรคจากอาการของคนไขในอดต เปนตน

Customer renting

property > 2 years ?

Customer age

> 25 years ?

ภาพท 2-10 นวรอลเนตเพอวเคราะหการเชาและซอบานของลกคา

Input Hidden processing layer

Class (Rent or buy property

0.4 0.6

0.5

0.3

0.7

0.4

Output

31

2.3.7 Database clustering หรอ Segmentation

เปนเทคนคการลดขนาดของขอมลดวยการรวมกลมตวแปรทมลกษณะเดยวกนไวดวยกน

ตวอยางเชน บรษทจ าหนายรถยนตไดแยกกลมลกคาออกเปน 3 กลม คอ

1. กลมผมรายไดสง (>$80,000)

2. กลมผมรายไดปานกลาง ($25,000 to $ 80,000)

3. กลมผมรายไดต า (less than $25,000) และภายในแตละกลมยงแยกออกเปน

- Have Children

- Married

- Last car is a used car

- Own cars

จากขอมลขางตนท าใหทางบรษทรวาเมอมลกคาเขามาทบรษทควรจะเสนอขายรถประเภท

ใด เชน ถาเปนกลมผมรายไดสงควรจะเสนอรถใหม เปนรถครอบครวขนาดใหญพอสมควร แตถา

เปนผมรายไดคอนขางต าควรเสนอรถมอสอง ขนาดคอนขางเลก

2.3.8 Deviation Detection เปนกรรมวธในการหาคาทแตกตางไปจากคามาตรฐาน หรอคาท

คาดคดไววาตางไปมากนอยเพยงใด โดยทวไปมกใชวธการทางสถต หรอการแสดงใหเหนภาพ

First Segment (High income)

Second Segment (Middle income)

Third Segment (Low income)

Have Children

Married

Last car is a

used car

Own cars

ภาพท 2-11 ตวอยาง Clustering

32

(Visualization) ส าหรบเทคนคนใชในการตรวจสอบ ลายเซนปลอม หรอบตรเครดตปลอม รวมทง

การตรวจหาจดบกพรองของชนงานในโรงงานอตสาหกรรม

2.3.9 Link Analysis จดมงหมายของ Link Analysis คอ การสราง link ทรยกวา “associations”

ระหวาง recode เดยว หรอ กลมของ recode ในฐานขอมล link analysis สามารถแบงออกเปน 3

ชนด คอ

2.3.9.1 Associations Discovery

2.3.9.2 Sequential Pattern Discovery

2.3.9.3 Similar Time Sequence Discovery

2.3.10 การประยกตใชงาน Data Mining

2.3.10.1 ธรกจคาปลกสามารถใชงาน Data Mining ในการพจารณาหากลยทธใหเปนท

สนใจกบผบรโภคในรปแบบตาง ๆ เชน ทวางในชนวางของจะจดการอยางไรถงจะเพมยอดขายได

เชนท Midas ซงเปนผแทนจ าหนายอะไหลส าหรบอตสาหกรรมรถยนต งานทตองท าคอการจดการ

กบขอมลทไดรบจากสาขาทงหมด ซงจะตองท าการรวบรวมและวเคราะหอยางทนทวงท

2.3.10.2 กจการโทรคมนาคม เชนท Bouygues Telecom ไดน ามาใชตรวจสอบการโกง

โดยวเคราะหรปแบบการใชงานของสมาชกลกขายในการใชงานโทรศพท เชน คาบเวลาทใช

จดหมายปลายทาง ความถทใช ฯลฯ และคาดการณขอบกพรองทเปนไปไดในการช าระเงน เทคนค

นยงไดถกน ามาใชกบลกคาโทรศพทเคลอนทซงระบบสามารถตรวจสอบไดวาทใดทเสยงทจะ

สญเสยลกคาสงในการแขงขน France Telecom ไดคนหาวธรวมกลมผใชใหเปนหนงเดยวดวยการ

สรางแรงดงดดในเรองคาใชจายและพฒนาเรองความจงรกภกดตอตวสนคา

2.3.10.3 การวเคราะหผลตภณฑ เกบรวบรวมลกษณะและราคาของผลตภณฑทงหมด

สรางโมเดลดวยเทคนค Data Mining และใชโมเดลในการท านายราคาผลตภณฑตวอน ๆ

2.3.10.4 การวเคราะหบตรเครดต

ก) ชวยบรษทเครดตการดตดสนใจในการทจะใหเครดตการดกบลกคาหรอไม

ข) แบงประเภทของลกคาวามความเสยงในเรองเครดต ต า ปานกลาง หรอสง

ค) ปองกนปญหาเรองการทจรตบตรเครดต

2.3.10.5 การวเคราะหลกคา

33

ก) ชวยแบงกลมและวเคราะหลกคาเพอทจะผลตและเสนอสนคาไดตรงตาม

กลมเปาหมายแตละกลม

ข) ท านายวาลกคาคนใดจะเลกใชบรการจากบรษทภายใน 6 เดอนหนา

2.3.10.6 การวเคราะหการขาย

ก) พบวา 70 % ของลกคาทซอโทรทศนแลวจะซอวดโอตามมา ดงนนผจดการจง

ควรมงไปลกคาทซอโทรทศน แลวจงสงเมลไปยงลกคาเหลานนเพอทจะเชญชวน หรอใหขอเสนอ

ทด เพอใหลกคามาซอวดโอในครงตอไป

ข) ชวยในการโฆษณาสนคาไดอยางเหมาะสมและตรงตามเปาหมาย

ค) ชวยในการจดวางสนคาไดอยางเหมาะสม

2.3.10.7 Text Mining เปนการปรบใช Data Mining มาอยในรปของขอมลตวอกษรซงเปน

รปแบบของภาษาเครอง SDP Infoware ตวอยางของงานคอใชเปนเครองมอตรวจระดบความพง

พอใจของผทเขาชมนทรรศการโดยผานการประมวลผลจากแบบสอบถาม

2.3.10.8 e-Commerce

ก) ชวยใหเขาใจพฤตกรรมของลกคา เชน ลกคามกเขาไปท Web ใดตามล าดบ

กอนหลง

ข) ชวยในการปรบปรง web site เชน พจารณาวาสวนใดของ Web ทควร

ปรบปรงหรอควรเรยงล าดบการเชอมโยงในแตละหนาอยางไรเพอใหสะดวกกบผเขาเยยมชม

2.4 งานวจยทเกยวของ

จรยาพร จ าปา และ สมชาย ปราการเจรญ (2553) งานวจยเรอง การประยกตใชอลกอรทมกฎ

ความสมพนธเพอวเคราะหพฤตกรรมผใชหองสมด กรณศกษาหองสมดการไฟฟาฝายผลตแหง

ประเทศไทย งานวจยนเปนการน า แนวคดเรองการท า เหมองขอมลมาท าการวเคราะหขอมล

สารสนเทศของหองสมดประกอบดวย ขอมลสวนบคคลของผใชบรการ รหส หมวดหมของ

ทรพยากรทถกยม วนทยม วนทคน ของผใชบรการแตละราย เพอเรยนรพฤตกรรมการใช

ทรพยากรหองสมด และน าขอมลเหลานนมาท าการประมวลผลตามหลก Bibliomining เพอคนหา

ความสมพนธของผใชบรการกบทรพยากรทถกยม และน าผลทไดไปใชในการบรหารจดการและ

34

จดสรรงบประมาณทมอยอยางจ ากดในการจดซอทรพยากรใหเหมาะสมและตรงความตองการของ

ผใชบรการ ซอฟทแวรทน ามาใชประกอบดวย โปรแกรมจดการฐานขอมล Microsoft SQL Server

2005 และโปรแกรม Clementine Version 12.0 โดยใช อลกอรทม Apriori ขอมลทน ามาใชเปน

ขอมลการยม-คนทรพยากรหองสมดระหวางป พ.ศ.2545-2552 จ านวน 4,500 รายการ ผลการ

ทดลองพบกฎทซอนอย 7 กฎ มคา Minimum Support 0.044% คา Maximum Support 0.333% คา

Minimum Confidence 50.0% และคา Maximum Confidence 75.0% มคาความแมนย าสงสด

99.67%

น าทพย วภาวน (2548ก: 69-73) ไดสรปไวในงานวจยวา การออกแบบและการพฒนาเกยวกบ

การใชเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศ ส าหรบการด าเนนงานของหองสมด มวธการดงน 1. การ

ตรวจสอบเบองตน (preliminary investigation) เพอตรวจสอบและระบปญหา ความตองการของทง

ผใชบรการ บรรณารกษ และผบรหาร ส าหรบเปนขอมลในการออกแบบ โดยการสรปปญหาของ

ระบบเดม ความตองการระบบใหม ก าหนดแผนกลยทธเพอเปนทางเลอกของระบบใหม 2. การ

วเคราะหระบบ (system analysis) ท าการศกษาระบบเดมอยางละเอยด และก าหนดความตองการ

ของระบบใหม เพอดวาควรปรบปรงอะไรบาง และปรบปรงอยางไร จะใชเครอขายเทคโนโลย

สารสนเทศในการด าเนนงานของหองสมดดานใดบาง 3. การออกแบบระบบ (system design)

ออกแบบระบบใหม หรอระบบทเปนทางเลอกทมาแทนระบบเดม โดยใหพจารณาในดานการ

บรหารจดการ งบประมาณ บคลากร อาคารสถานท วสด อปกรณ เทคโนโลยสารสนเทศ ระบบการ

ด าเนนงานทมอยเดม ประกอบกบขอมลทไดจากการตรวจสอบเบองตนและการวเคราะหระบบ

จากนนประเมนทางเลอกตาง ๆ และคดเลอกระบบทดทสดจากการออกแบบระบบใหม ซงมขอ

ค าถามทใชในการคดเลอกคอ ระบบจะท างานไดเหมาะสมกบระบบเดมของหองสมดหรอไม

ระบบมความยดหยนเพอรองรบการปรบปรงในอนาคตหรอไม มการรกษาความปลอดภยของ

ระบบปองกนการเขามาใชงานโดยไมไดรบอนญาตหรอไม และประโยชนทจะไดรบคมคากบ

คาใชจายหรอไม 4. การพฒนาระบบ (system development) จดหา พฒนา ซอฟตแวร ฮารดแวร

รปแบบการเชอมตอเครอขาย ตามแบบจ าลองทไดออกแบบ การทดสอบระบบการด าเนนงาน

รวมทงการจดท าคมอระบบและคมอการปฏบตงาน 5. การน าระบบไปใช (system implementation)

ด าเนนการตดตงระบบใหม และอบรมผปฏบตงานใหสามารถด าเนนงานไดตามแบบจ าลอง จากนน

35

ตรวจสอบระบบวาสามารถท างานไดตามวตถประสงคทวางไวหรอไม ถายงมขอขดของหรอเกด

ปญหากจะตองมการออกแบบระบบใหม ถาสามารถด าเนนการไดตามแบบจ าลองกเผยแพร และ

น าไปสขนตอนของการบ ารงรกษาระบบตอไป 6. การบ ารงรกษาระบบ (system maintenance)

ตรวจสอบ และประเมนระบบเปนระยะ รวมทงมการปรบปรงเมอจ าเปน

จมพจน วนชกล (2537: 48) ไดมแนวคดเกยวกบการสรางระบบเครอขายหองสมดวา ตองมการ

เตรยมสรางระบบสารสนเทศภายในใหพรอมเสยกอน ทจะเขารวมระบบเครอขายสารสนเทศของ

หองสมดประเภทเดยวกน หรอเครอขายระดบใหญทหองสมดแตละประเภทสามารถเชอมโยงเขา

หากนไดเปนอยางด โดยเฉพาะหองสมดประชาชนซงเปนแหลงการเรยนรของประชาชนในชมชน

อยางแทจรง และมความใกลชดกบประชาชนมากทสด ดงนนถามการสรางเครอขายหองสมด

ประชาชนได ประชาชนกจะไดรบประโยชนสงสด และเปนศนยการเรยนรตลอดชวตของชมชน ท

ผานมาการใหบรการสารสนเทศในหองสมดประชาชน ยงไมมประสทธภาพเทาทควร เพราะตาง

คนตางท า ขอมลแตกตางกนไป ดงนน เพอใหเครอขายหองสมดประชาชนสามารถใหบรการ

สารสนเทศทมประสทธภาพ และประสบความส าเรจ มแนวทางในการด าเนนการโดยแตละ

หองสมดประชาชนเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ กอนทจะน าเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศมา

ใชกบระบบการด าเนนงานหองสมด และเชอมตอกนเปนเครอขายหองสมด ควรมการจดเตรยมใน

เรองตอไปน 1. เตรยมขอมลสารสนเทศใหพรอมทจะจดเกบในระบบฐานขอมลคอมพวเตอร เชน

ฐานขอมลหนงสอ ฐานขอมลสงพมพตอเนอง ฐานขอมล ชวประวตบคคล ฐานขอมลทองถน เปน

ตน 2. ศกษาการน าระบบคอมพวเตอรมาใชในหองสมด ทงฮารดแวร ซอฟตแวร ส าหรบงาน

หองสมด รวมทงการเชอมตอเขากบระบบโทรคมนาคม 3. เตรยมบคลากรใหพรอมส าหรบการน า

หองสมดเขาสระบบเครอขาย ทงใน ดานความร ความเขาใจ ในดานเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบ

การด าเนนงาน 4. ใชคอมพวเตอรในการด าเนนงาน โดยการวางระบบคอมพวเตอรใหสามารถ

จดเกบและเรยกใชขอมลได โดยเฉพาะการเลอกใชโปรแกรมการจดการฐานขอมลมาใชในการ

จดเกบสารสนเทศของหองสมดควรเปนโปรแกรมเดยวกน 5. ขยายงานบรการ โดยใชสอ วสด

อปกรณตาง ๆ เชน เครองสแกนเนอร ซดรอม การเชอมตออนเทอรเนต โทรสาร ดาวเทยมเพอ

การศกษาจากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการออกแบบและการพฒนาการใชครอขาย

เทคโนโลยสารสนเทศของศนยสอการศกษา ส าหรบการด าเนนงานหองสมดประชาชน พบวา มตว

36

แปรทศกษาไดแก การเลอกฮารดแวร ซอฟตแวร และการพฒนาบรรณารกษ การใหความรวมมอ

ของหนวยงานตาง ๆ ในการเชอมตอเครอขาย การเลอกลกษณะการเชอมตอเครอขายภายในและ

ภายนอกทมความเหมาะสม ประหยดงบประมาณคมคากบการลงทน การจดใหมศนยสอการศกษา

ในหองสมดประชาชน และทส าคญทสดคอ ตวแปรเกยวกบการบรการและการจดการเรยนร

เพอใหประชาชนไดรบประโยชนสงสดจากการใชเครอขายเทคโนโลยสารสนเทศของศนย

สอการศกษา ส าหรบการด าเนนงานหองสมดประชาชน เพอท าใหประชาชนไดรบขาวสาร ขอมล

สารสนเทศ ทหลากหลาย ทนสมย ตรงกบความสนใจ ความตองการของแตละบคคล และสามารถ

เขาถงขอมลสารสนเทศไดอยางสะดวก รวดเรว นอกจากตวแปรเหลานทไดจากการทบทวน

วรรณกรรมแลว ในขนตอนของการออกแบบและพฒนาแบบจ าลองผวจยยงไดน าขอมลจากการ

ส ารวจ และขอมลทไดจากการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค มาใชเปนขอมลพนฐานใน

การออกแบบ โดยพฒนากรอบแนวคดของแบบจ าลอง และรางแบบจ าลอง เพอใหผเชยวชาญได

พจารณาโดยการสนทนากลม จากนนมการพฒนาแบบจ าลองโดยการพฒนาเครองมอทใชกบ

แบบจ าลอง และเสนอผทรงคณวฒเพอการพจารณา ตรวจสอบและรบรองแบบจ าลองอกครง กอน

การน าไปทดลองและประเมนแบบจ าลอง

ธระวฒน แสนปญญา และสมชาย ปราการเจรญ (2554) งานวจยเรอง การพยากรณการซอสนคา

ประเภทกระเบองปพนสาหรบรานคาปลกโดยวธกฎความสมพนธ สรปวางานวจยนเปนการ

ประยกตใชแนวคดเรองการท าเหมองขอมลมาวเคราะหพฤตกรรมของผบรโภคสนคาประเภท

กระเบองปพน เพอหากฎความสมพนธของการเลอกซอสนคาเพอน าไปจ าหนายส าหรบธรกจคา

ปลก ซงประกอบไปดวย รายการใบสงซอสนคา รายการสนคา ซงผลทไดจะมประโยชนตอการวาง

แผนการผลตสนคาใหเพยงพอกบความตองการและพยากรณพฤตกรรมการเลอกซอสนคา

ฐานขอมลทน ามาวเคราะหถกจดเกบไวในโปรแกรมจดการฐานขอมล Microsoft SQL Server 2008

ของป พ.ศ. 2553 จ านวน 22,507 รายการ และโปรแกรม Weka Version 3.6 โดยใชอลกอรทม

Apriori เพอหาความสมพนธ พบกฎทงสน 4 กฎ โดยมความเชอมน 35, 33, 31, 31 เปอรเซนต

ตามล าดบ

ไชยยศ เออวรยะไชยกล และสมชาย ปราการเจรญ (2554) งานวจยเรอง การศกษาพฤตกรรมการ

ใชบรการสนามของนกกอลฟ โดยใชอลกอรทมของกฎความสมพนธ กรณศกษา สนามกอลฟ

37

ครสตล เบย กอลฟคลบ พบวาการน าเทคนคการท าเหมองขอมลของการใชบรการสนามกอลฟ

สารสนเทศการบรการประกอบดวยการเชารถกอลฟ (Golf cart) การใชบรการหองอาหาร (Club

house restaurant) การใชบรการซมน า (Kiosks) การใชบรการรานโปรชอพ และการใชบรการสนาม

ซอม (Driving range) โดยศกษาความสมพนธของนกกอลฟจ านวน 140,263 คนทมาใชบรการของ

สนาม ตงแตป 2549 – 2553 ผลของกฎความสมพนธโดยใชอลกอรทม Apriori พบ วามอย 8 กฎ

และมคา Minimum support 0.2 คา Maximum confidence 56% Minimum confidence 30% จากนน

น าไปวเคราะหการถดถอย (Regression analysis) ซงใชเปนแนวทางการพยากรณการจดสรร

งบประมาณรายจายประจ าป การจดใชทรพยากรตางๆของสนามในปตอไป

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย การวเคราะหและการพฒนาหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบ

อเลกทรอนกส ผวจยไดแบงวธการด าเนนงาน โดยครอบคลมรายละเอยดดงตอไปน

3.1 การศกษาขอมลและปญหาของระบบงานเดม

3.2 การวเคราะหและออกแบบระบบ

3.3 การพฒนาระบบ

3.4 การทดสอบระบบ

3.5 การประเมนผลระบบ

3.1 กำรศกษำขอมลและปญหำของระบบงำนเดม

3.1.1 การศกษาปญหาของระบบเดม

การรวบรวมขอมลและศกษาความเปนไปได เพอใชในการพฒนาระบบใหม

ประสทธภาพผวจยไดท าการรวบรวมขอมลจากงานวจยทเกยวของในการพฒนาระบบหองสมด

ประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส โดยในการพฒนาระบบทมอยเปนแบบ

เวบแอพพลเคชนและแอพพลเคชน จากนนท าการศกษาความเปนไปไดในการพฒนาระบบ เพอให

ทราบถงปญหา และความตองการของภาพรวมระบบทงหมด จงขอสรปไดเปนดงน

ลกษณะการท างานของหองสมด เปนการใหบรการหนงสอ ในเรองของการยม คน แกประชาชนผทสนใจ โดยลกษณะงานเดมของทางหองสมดจะมการใชระบบจดการขอมลหนงสอ การยม คน และประวตสมาชกทใชบรการ ซงซอฟตแวรเดมทใชงานเปนลกษณะการน าไปใชรวมกนกบหองสมดอน ๆ ทวประเทศ ท าใหเกดปญหาในดานความตองการในการจดการขอมลไมตรงกบความตองการของผใชงานโดยตรง และยงไมมเวบไซตในการสบคนขอมลหนงสอจากภายนอก หรอแนะน าหนงสอทมลกษณะเนอเรองทใกลเคยงหรอคลายคลงกน สาเหตจงใจใหแกผวจยไดมแนวคดในการพฒนาหองสมดประชาชนวดล าโพ เพอชวยในการคนหาขอมลหนงสอจากทางบานโดยไมตองเดนทางไปถงสถานทจรง และแนะน าหนงสอเพมเตมใหเปนอกทางเลอกหนงแกผใชบรการหองสมดใหมทางเลอกเพมขนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

39

3.1.2 การศกษาเครองมอทท าการพฒนาระบบหองสมดประชาชน เปนการศกษาเทคนคทใชกบระบบ ซงไดเลอกใชเทคนค กฎความสมพนธ (Association rule) มาใชในการพฒนาระบบการสบคนขอมลหนงสอจากภายนอก หรอแนะน าหนงสอทมลกษณะเนอเรองทใกลเคยงหรอคลายคลงกนใหแกผทสนใจไดอยางสะดวก

3.2 กำรวเครำะหและออกแบบระบบ

จากการศกษา และวเคราะหขอมลในเบองตน ท าใหทราบถงขนตอนการท างานของระบบ

ขอมลทจะน าเขาสระบบ บคคลทเกยวของกบระบบ และแหลงจดเกบขอมล โดยสามารถอธบาย

โดยใชแผนภาพ UML (Unified Modeling Language) ซงเปนภาษาทใชอธบายโมเดลตาง ๆ ท

สามารถแสดงใหเหนถงขนตอน ในการท างานของระบบ ขอมลทน าเขา และออกจากระบบ ขอมล

และขอมลทไหลเวยนอยภายในระบบ โดยใชโปรแกรม Microsoft Visio 2010 ชวยในการสราง

ไดอะแกรม (Diagram) โดยแบงการออกแบบโครงสรางเปน 3 สวน คอ

3.2.1 ผงความเชอมโยงของโปรแกรมโดยรวม (Use Case Diagram - Overall) ยสเคส

ไดอะแกรมเปนการแสดงภาพรวมการท า งานของ ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎ

ความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ระบบทพฒนาขนมผเกยวของ จ านวน 3 กลม

3.2.1.1 กลมท 1 เจาหนาทหองสมด สามารถจดการขอมลประเภทหนงสอได

สามารถจดการขอมลหนงสอได สามารถจดการขอมลการยมได สามารถจดการขอมลการคนได

สามารถตรวจสอบ สบคนขอมลของหนงสอ และสมาชกทใชบรการการยมหนงสอได

3.2.1.2 กลมท 2 บคคลทวไป สามารถท าการสบคนขอมลของหนงสอจากชอเรอง

ผแตงหนงสอได หลงจากทบคคลภายนอกท าการสบคนหนงสอทตองการไดแลว ระบบจะท าการ

แนะน าหนงสอทมเนอหาคลายคลงกนมาแนะน าใหโดยอตโนมต

3.2.1.3 กลมท 3 สมาชกหองสมด โดยผใชโปรแกรมตองท าการสมครเปนสมาชกของ

หองสมดกอน เพอเกบประวตของผใชไวในระบบตรวจสอบการเขาใชงาน สมาชกสามารถท าการ

สบคนหาขอมลหนงสอจากชอเรองหนงสอ ชอผแตงหนงสอ หลงจากทสมาชกท าการสบคน

หนงสอทตองการไดแลว ระบบจะท าการแนะน าหนงสอทมเนอหาคลายคลงกนมาแนะน าให

สมาชกโดยอตโนมต เมอสมาชกเขาใชงานระบบครงตอไป ระบบจะท าการแนะน าหนงสอใหแก

40

สมาชกโดยอตโนมต และตรงกบความตองการของสมาชก ซงสมาชกไมตองเสยเวลาในการพมพ

สบคน สามารถแสดงรายละเอยดดงภาพท 3-1

ภำพท 3-1 ยสเคสไดอะแกรมภาพรวมของระบบ

3.2.2 Use Case Description แสดงรายละเอยดความสมพนธระหวาง Actor action และ System respond ซงสามารถแสดงไดดงน

1.คนหาหนงสอ

2.ขอมลสมาชก

3.ขอมลประเภทหนงสอ

4.ขอมลหนงสอ

5.ยมหนงสอ

6. คนหนงสอ

7.ตรวจสอบหนงสอ

เจาหนาทหองสมด

บคคลทวไป

สมาชกหองสมด

41

ตำรำงท 3-1 Use-Case Description ของ 1.คนหาหนงสอ

Use-case : คนหาหนงสอ

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกขอมลประเภทหนงสอ 1. 1. แสดง List รายการหนงสอในแตละหมวด

2. 2. ระบชอหนงสอทตองการ 3. 2. แสดงรายการขอมลหนงสอ 4. 3. เลอกรายการหนงสอทตองการ 3. แสดง List รายการหนงสอแสดงสถานะ

หนงสอ 5. 4. มหนาตาง Pop Up แสดงขอความ 4. แสดงรายการหนงสอทใกลเคยง 6. 5. เลอก “ตองการ” หรอ “ไมตองการ” 7. 5. ปดความขอความยนยน

8. 6. แสดงผลขอมลหนงสอ 9. 7. Refresh หนา form กรอกขอมล

ตำรำงท 3-2 Use-Case Description ของ 2.ขอมลสมาชก

Use-case : บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลสมาชก

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกเมน จดการขอมลสมาชก 1. แสดงหนาจอใหเลอกสมาชกทตองการจะ

บนทก ลบ แกไข คนหา 10. 2. ระบชอสมาชกทตองการ 11. 2. แสดงขอมลสมาชก 12. 3. เลอกบนทก ลบ แกไข คนหา 13. 3. แสดงฟอรมการท างาน 14. 4. กรอกขอมล 15. 5. กด บนทก ลบ แกไข 4. แสดงขอความยนยนการ บนทก ลบ แกไข

ขอมล 6. เลอก “ยนยน” หรอ “ยกเลก” 5. ปดความขอความยนยน

6. แสดงผลการบนทกขอมล 7. Refresh หนา form กรอกขอมล

42

ตำรำงท 3-3 Use-Case Description ของ 3.ขอมลประเภทหนงสอ

Use-case : บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลประเภทหนงสอ

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกเมน จดการขอมลประเภทหนงสอ 1. แสดงหนาจอให เ ลอกประเภทหนงสอท

ตองการจะบนทก ลบ แกไข คนหา 16. 2. ระบชอประเภทหนงสอทตองการ 17. 2. แสดงขอมลประเภทหนงสอ 18. 3. เลอกบนทก ลบ แกไข คนหา 19. 3. แสดงฟอรมการท างาน 20. 4. กรอกขอมล 21. 5. กด บนทก ลบ แกไข 4. แสดงขอความยนยนการ บนทก ลบ แกไข



ตำรำงท 3-4 Use-Case Description ของ 4.ขอมลหนงสอ

Use-case : บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลหนงสอ

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกเมน จดการขอมลหนงสอ 1. แสดงหนาจอใหเลอกหนงสอทตองการจะ

บนทก ลบ แกไข คนหา 22. 2. ระบชอหนงสอทตองการ 23. 2. แสดงขอมลหนงสอ 24. 3. เลอกบนทก ลบ แกไข คนหา 25. 3. แสดงฟอรมการท างาน 26. 4. กรอกขอมล 27. 5. กด บนทก ลบ แกไข 4. แสดงขอความยนยนการ บนทก ลบ แกไข



43

ตำรำงท 3-5 Use-Case Description ของ 5.ขอมลยมหนงสอ

Use-case : บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลยมหนงสอ

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกเมน จดการขอมลยมหนงสอ 1. แสดงหนาจอใหเลอกหนงสอทจะยม และ

ตองการจะบนทก ลบ แกไข คนหา 28. 2. ระบชอหนงสอทตองการยม 29. 2. แสดงขอมลหนงสอทท าการยม 30. 3. เลอกบนทก ลบ แกไข คนหา 31. 3. แสดงฟอรมการท างาน 32. 4. กรอกขอมล 33. 5. กด บนทก ลบ แกไข 4. แสดงขอความยนยนการ บนทก ลบ แกไข



ตำรำงท 3-6 Use-Case Description ของ 6.ขอมลคนหนงสอ

Use-case : บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลคนหนงสอ

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกเมน จดการขอมลคนหนงสอ 1. แสดงหนาจอใหเลอกหนงสอทจะคน และ

ตองการจะบนทก ลบ แกไข คนหา 34. 2. ระบชอหนงสอทตองการคน 35. 2. แสดงขอมลหนงสอทท าการคน 36. 3. เลอกบนทก ลบ แกไข คนหา 37. 3. แสดงฟอรมการท างาน 38. 4. กรอกขอมล 39. 5. กด บนทก ลบ แกไข 4. แสดงขอความยนยนการ บนทก ลบ แกไข



44

ตำรำงท 3-7 Use-Case Description ของ 7. ตรวจสอบขอมลหนงสอ

Use-case : ตรวจสอบขอมลหนงสอ

Steps :

Actor action System Response 1. เลอกเมน ตรวจสอบขอมลหนงสอ 1. แสดงหนาจอใหเลอกรายการขอมลหนงสอ

40. 2. ระบชอหนงสอทตองการตรวจสอบ 41. 2. แสดงขอมลหนงสอทท าการตรวจสอบ

3.2.3 Structural Analysis 3.2.3.1 ( Context ) Class Diagram

45

ขอมลสมาชก -รหสสมาชก : Int -รหสค าน าหนาชอ : Int -ค าน าหนาชอ : Varchar -นามสกล : Varchar -ชอภาษาองกฤษ : Varchar -รหสประชาชน : Int -อาย : Int -เพศ : Varchar -รหสเชอชาต : Int -รหสศาสนา : Int -รหสสญชาต : Int -ทอย : Varchar -รหสระดบการศกษา : Int -รหสอาชพ : Int -รหสหนวยงาน : Int -รหสประเภทสมาชก : Int -โทรศพท : Varchar -อเมล : Varchar -วนทสมคร : Date/Time -วนสนสดสมาชก : Date/Time -สถานะสมาชก : Varchar -จ านวนหนงสอทยมไป : Int -รปของสมาชก : image -หมายเหต : Varchar -รหสบารโคด : Varchar

ขอมลเชอชาต -รหสเชอชาต : Int -ชอเชอชาต : Varchar -สถานะขอมล : Varchar

ขอมลค าน าหนาชอ -รหสค าน าหนาชอ : Int -ค าน าหนาชอ : Varchar

ขอมลผใชงาน -รหสผใช : Int -ชอ-นามสกลผใช : Varchar -สถานะชอผใช : Varchar -พาสเวรดผใช : Varchar -ล าดบการใชงาน : Varchar -ค าอธบาย : Varchar -สถานะผใช : Varchar

ขอมลหนวยงาน -รหสหนวยงาน : Int -รหสหนวยงานภายใย : Int -ชอหนวยงาน : Varchar -ทอย :Varchar -เบอรตดตอ : Varchar -อเมล : Varchar

ขอมลศาสนา -รหสศาสนา : Int -ชอศาสนา : Varchar -สถานะขอมล : Varchar

ขอมลสญชาต -รหสสญชาต : Int -ชอสญชาต : Varchar -สถานะขอมล : Varchar

ขอมลประเภทสมาชก -รหสประเภทสมาชก : Int -ประเภทสมาชก : Varchar -จ านวนวนทสามารถยมได : Int -จ านวนหนงสอทยมได : Int

ขอมลระดบการศกษาของผยม -รหสระดบการศกษา : Int -ชอระดบการศกษา : Varchar

ขอมลอาชพ -รหสอาชพ : Int -อาชพ : Varchar

* *

* * *

1

1

1

1

* 1 1

*

*

1

1

ภำพท 3-2 คลาสไดอะแกรม (Class Diagram) ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

46

3.2.4 คลาสไดอะแกรม (Class Diagram) คลาสไดอะแกรมเปนแผนภาพทแสดงใหเหนถงคลาส

ตางๆ ทออกแบบในฐานขอมล ซงประกอบดวย คลาส (Class) วตถ (Object) และวธการ (Methods)

ซงคลาสไดอะแกรมของระบบตรวจสอบการคดลอกขอความสามารถแสดงรายละเอยดดงภาพท 3-

2 จาก Class Diagram ดานลาง สามารถน ามาอธบายหนาทของแตละ Class ไดดงน

ตำรำงท 3-8 แสดง Responsibility ของแตละ Class Class Responsibility

ขอมลค าน าหนาชอ จดเกบค าน าหนาชอ ขอมลประเภทสมาชก จดเกบขอมลประเภทสมาชก ขอมลอาชพ จดเกบขอมลอาชพ ขอมลศาสนา จดเกบขอมลศาสนา ขอมลสญชาต จดเกบขอมลสญชาต ขอมลเชอชาต จดเกบขอมลเชอชาต ขอมลผใช จดเกบขอมลผใช ขอมลสมาชก จดเกบขอมลสมาชก ขอมลหนวยงาน จดเกบขอมลหนวยงาน ขอมลระดบการศกษาของผยม จดเกบระดบการศกษาของผยม ตำรำงท 3-9 แสดงความสมพนธระหวาง Use Case Diagram และ Class Diagram

Use – Case Class 1. คนหาหนงสอ - ชอหนงสอ

- หมวดหนงสอหรอประเภทหนงสอ - ชอผแตง

2. บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลสมาชก - ขอมลสมาชก 3. บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลประเภทหนงสอ - - ขอมลประเภทหนงสอ

4. บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลหนงสอ - - ขอมลหนงสอ

5. บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลยมหนงสอ - - ขอมลการยมหนงสอ

6. บนทก ลบ แกไข คนหาขอมลคนหนงสอ - - ขอมลการคนหนงสอ

7.ตรวจสอบขอมลหนงสอ - - ขอมลหนงสอในสวนของสถานะ

47

3.2.5 Conceptual Perspective Class Diagram

ภำพท 3-3 Conceptual Perspective Class Diagram ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

48

3.2.6 การวเคราะหพฤตกรรม (Behavioral Analysis) ผงล าดบการท างานของโปรแกรม (Sequence Diagram) ซเควนซไดอะแกรม เปนการ

แสดงการจ าลองภาพรวมของกจกรรมตาง ๆ ทเกดขนกบวตถ (Object) ในระบบ เพอแสดงสภาวะ

การท างานของระบบจากสภาวะหนงไปอกสภาวะหนงเปนแบบล าดบขนตอน ดงนนจากการ

วเคราะหระบบสามารถแบงฟงกชนงาน ไดแก ฟงกชนการตรวจสอบขอมลหนงสอ ฟงกชนการ

คนหาหนงสอ ฟงกชนจดการขอมลหนงสอ และฟงกชนขอมลการยม-คน ซงจากฟงกชนงาน

ทงหมด สามารถอธบายในรปแบบของซเควนซไดอะแกรมไดดงภาพท 3-4 ถงภาพท 3-5

ภาพท 3-4 แสดงขนตอนการคนหาขอมลหนงสอและการตรวจสอบขอมลหนงสอโดยมผทใชงานระบบคอ บคคลทวไปและสมาชกหองสมดลกษณะการท างานคอเขาไปท าการคนหาขอมลหนงสอเมอคนหาขอมลพบจะแสดงรายการสถานะหนงสอทตองการวามหนงสอนนมอยทหองสมดหรอไม หรอวาอยในสถานะการถกยม เปนตน

ภำพท 3-4 Sequence Diagram ของ Use-Case การคนหาหนงสอและตรวจสอบหนงสอ

ภาพท 3-5 เปนการท างานในสวนของเจาหนาท (บรรณารกษ) ในสวนของการจดการขอมลภายในหองสมดไมวาจะเปนในสวนของการเพม ลบ แกไข คนหาขอมลสมาชก ขอมลหนงสอ และขอมลการยม-คนหนงสอ

กรอกรายชอหนงสอ เขาใช Website

บคคลทวไป สมาชก

หองสมด

GUI คนหารายการหนงสอ สถานะหนงสอ

เขาใช Website แสดงรายชอหนงสอ

กรอกรายชอหนงสอใหม

ภำพท 3-5 Sequence Diagram ของ Use-Case การจดการขอมลภายในหองสมด 3.2.7 การออกแบบสวนตดตอกบผใชงาน (User Interface) การออกแบบสวนตดตอกบผใชงาน ซงในสวนนจะมผใชงานทเปนบคคลทวไปและสมาชกหองสมด โดยมลกษณะการท างานคอเขาไปท าการคนหาขอมลหนงสอทตองการ เมอท าการคนหาขอมลพบจะแสดงรายการสถานะหนงสอทตองการวามหนงสอนนมอยทหองสมดหรอไม หรอวาอยในสถานะการถกยม เปนตน โดยจะแสดงขอมลการท างานตามภาพท 3-6

ภำพท 3-6 การออกแบบหนาจอการคนหาขอมลหนงสอทตองการ

คยขอมลการยม-คน คยรายการหนงสอ กรอกรายชอสมาชก เขาใชระบบ

เจาหนาท GUI จดการขอมลสมาชก จดการขอมลหนงสอ

กรอกขอมลหนงสอ คยรายการหนงสอใหม

จดการขอมลการยม-คน

49

การออกแบบหนาจอเขาสระบบส าหรบเจาหนาทหองสมด (บรรณารกษ) โดยเจาหนาท

หองสมด เมอเขาใชงานใหท าการกรอกชอผใชและรหสผานสามารถแสดงรายละเอยดดงภาพท 3-7

ภำพท 3-7 การออกแบบหนาจอการเขาสระบบ

เมอท าการเขาสระบบส าหรบเจาหนาทหองสมด (บรรณารกษ) โดยเจาหนาทหองสมดจะพบกบการท างานของหนาจอโปรแกรมระบบหองสมด ซงมการออกแบบไวในสวนของการจดการกบขอมลตาง ๆ เชน ขอมลสมาชก ขอมลหนงสอ ขอมลวารสาร การท ายม-คน การตรวจสอบขอมล จบการท างาน หรอแมแตเมนยอยตาง ๆ ทสรางมาเพอชวยการท างานตาง ๆ ไดแก เมนรายการหลก บรการสมาชก ปรบปรงแกไข พมพรายการ ขอมลอน ๆ ชวยเหลอ สามารถแสดงรายละเอยดดงภาพท 3-8

ภำพท 3-8 การออกแบบหนาจอการจดการขอมลตาง ๆ ของโปรแกรมระบบหองสมด

เขาสระบบ

ชอผใช

รหสผาน

ตกลง ยกเลก

ขอมลสมาชก ขอมลวารสาร ขอมลหนงสอ จบการท างาน ท าการยม ท าการคน ตรวจสอบขอมล

รายการหลก บรการสมาชก ปรบปรงแกไข พมพรายการ ขอมลอน ๆ ชวยเหลอ

50

3.3 กำรพฒนำระบบ ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ซงการพฒนาระบบ

ผวจยไดใชโปรแกรม Microsoft Studio 2010 และใชระบบฐานขอมลโปรแกรมจดการฐานขอมล

SQL Server 2008 ในการเกบขอมลสวนของการออกแบบหนาจอเพอตดตอกบผใชงาน (Graphic

User Interface:.GUI).ไดใชโปรแกรม Adobe Photoshop CS3 และ.Adobe Dreamwever.CS3.ใน

การออกแบบเพออ านวยความสะดวกใหแกใช และในสวนของการแนะน านน ผวจยไดน าเทคนคท

ใชในการใหค าแนะน า คอ เทคนคกฎความสมพนธ เพอใหระบบเปนไปตามขอบเขตของการวจย

3.4 กำรทดสอบระบบ ผวจยไดท าการทดสอบโปรแกรม โดยใชวธการทดสอบแบบแบลกบอกซ (Blackbox Testing) โดยไดแบงการทดสอบโปรแกรมออกเปน 2 ขนตอน ดงน 3.4.1 การทดสอบในขนแอลฟา (Alpha Testing) เปนการทดสอบความสมบรณของโปรแกรมโดยผวจยเอง โดยการปอนขอมลตาง ๆ เขาไปในโปรแกรม เพอใหทราบวาโปรแกรมมขอผดพลาดอะไรเกดขนบาง โดยไดก าหนดหวขอยอยในการทดสอบแบบแอลฟาคอ การทดสอบประสทธภาพของการท างานของโปรแกรม หลงจากนนจะท าการแกไขปรบปรงโปรแกรมใหดขน และน าไปทดสอบในขนตอไป 3.4.2 การทดสอบในขนเบตา (Beta Testing) เปนการทดสอบความสมบรณของโปรแกรม โดยใชแบบสอบถามในการประเมนประสทธภาพการท างาน ซงท าการทดสอบกลมตวอยาง 3 กลม คอ 1) ผเชยวชาญทางดานระบบงานเกยวกบกฎความสมพนธ จ านวน 3 คน 2) ผใชระบบ (บรรณารกษ) จ านวน 2 คน และ 3) สมาชกหรอผใชท วไปโดยใชวธแบบบงเอญ จ านวน 25 คน

3.5 กำรประเมนระบบ การประเมนประสทธภาพการท างานของระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ซงผวจยไดจดท าแบบประเมนประสทธภาพโปรแกรม โดยแบงการทดสอบการหาประสทธภาพของโปรแกรมออกเปน 4 ดาน คอ ดานความสามารถท างานตามความตองการของผใช ดานการใชงานโปรแกรม ดานผลลพธทไดจากโปรแกรม และดานความปลอดภย ผท าแบบประเมนจะตองท าการทดสอบโปรแกรมโดยลองใชโปรแกรมทไดพฒนาขน และท าแบบประเมนทไดออกแบบไว แบบประเมนประสทธภาพของโปรแกรมไดก าหนดเกณฑตามวธของไลเคอรท (Likert) โดยประกอบ ดวยมาตรอนดบ (Rating Scale) เชงคณภาพ 5 ระดบ และมาตรอนดบเชงปรมาณ 5 ระดบ

51

ดวยกน โดยจะใหคะแนนในแตละหวขอตามความเหมาะสมซงมล าดบตามความหมายของคะแนนดงตารางท 3-10 ดงน

ตำรำงท 3-10 แสดงเกณฑการใหคะแนนของแบบประเมนประสทธภาพ

ระดบเกณฑกำรใหคะแนน ควำมหมำย

เชงคณภำพ เชงปรมำณ

ดมาก 4.51 – 5.00 โปรแกรมทพฒนามประสทธภาพในระดบดมาก

ด 3.51 – 4.50 โปรแกรมทพฒนามประสทธภาพในระดบด

ปานกลาง 2.51 – 3.50 โปรแกรมทพฒนามประสทธภาพในระดบพอใช

นอย 1.51 – 2.50 โปรแกรมทพฒนามประสทธภาพในระดบตองปรบปรง

นอยมาก 1.00 – 1.50 โปรแกรมทพฒนามประสทธภาพในระดบใชไมได

เมอผท าแบบประเมนท าการประเมนเสรจเรยบรอย ทางผ วจยจะน าแบบประเมนนนมาท า

การวเคราะหโดยใชหลกการทางสถต เพอสรปผลการประเมนวาโปรแกรมทไดพฒนาขนม

ประสทธภาพในดานตาง ๆ อยในระดบใด ซงหลกการสถตทใชมดงน

3.5.1 คาตวกลางเลขคณต (Arithmetic Mean) หรอคาเฉลย (Mean)

จากสตร X = N

X (3-1)

เมอ X แทน ตวกลางเลขคณตหรอคาเฉลย

X แทน ผลรวมทงหมดของขอมล

N แทน จ านวนขอมลทงหมด

3.5.2 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

จากสตร SD = N

XX 2)( (3-2)

เมอ SD แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน

52

49

X แทน ขอมลแตละจ านวน

X แทน คะแนนคาเฉลยเลขคณต

N แทน จ านวนขอมลทงหมด

53

บทท 4

ผลของการวจย

ในการพฒนาหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ตาม

ฟงกชนงานทไดออกแบบไว ไดท าการทดสอบการท างานของระบบโดยผพฒนาเปนผทดสอบ เพอ

หาขอผดพลาดทเกดขนกบระบบ หลงจากน นไดท าการทดสอบการท างานของระบบโดย

ผเชยวชาญและผใชงานทวไป ซงผลการด าเนนการแบงเปน 2 สวน ดงน

4.1กกผลการพฒนาระบบ

4.2 ผลการประเมนประสทธภาพระบบ

4.1 ผลการพฒนาระบบ

ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ทไดพฒนาขนโดยโปรแกรม Microsoft Studio 2008-2010 เปนเครองมอในการพฒนาและใช โปรแกรมจดการฐานขอมล SQL Server 2008 นนไดมการก าหนดกลมผใชงานแบงเปน 3 ประเภท ไดแก เจาหนาทหองสมด บคคลทวไป สมาชกหองสมด ในสวนของการท างานมดงน 4.1.1 การท างานหลกของเจาหนาทหองสมด

4.1.1.1 พนทในการเขาสระบบ (Login) ส าหรบเขาไปจดการขอมลตาง ๆ ของ

หองสมดซงผทจะเขาใชระบบนไดแก เจาหนาทหองสมดหรอบรรณารกษ โดยท าการกรอกชอผใช

(Username) และรหสผาน (Password) ตามภาพท 4-1

ภาพท 4-1 การเขาสระบบ (Login)

55

เมอท าการกรอกชอผใช (Username) และรหสผาน (Password) จะปรากฏหนาจอการใช

งานระบบในภาพรวมดงภาพท 4-2 ในสวนของรายละเอยดวธการใชจะแสดงไวในภาคผนวก

ภาพท 4-2 หนาจอการใชงานระบบในภาพรวม

4.1.1.2 พนทสวนบน ประกอบไปดวยเมนตาง ๆ เชน ขอมลสมาชก ขอมลหนงสอ

ขอมลการยม ขอมลการคน และจบการท างาน ตามภาพท 4-2

4.1.1.3 พนทสวนรองจากดานบน ประกอบไปดวยเมนตาง ๆ เชน รายการหลก

บรการสมาชก ปรบปรงแกไข พมพรายงาน ขอมลอน ๆ ตามภาพท 4-2

4.1.2 การท างานหลกของบคคลทวไป และสมาชกหองสมด

4.1.2.1 พนทการใชงานหนาแรกของเวบไซต ประกอบไปดวย ขอความยนดตอนรบ

เขาสเวบไซต มเมนอย 3 รายการ คอ เมนหนาหลก เมนคนหารายการหนงสอ และเมนตรวจสอบ

รายการยม ตามภาพท 4-3

56

ภาพท 4-3 หนาจอเวบไซตการใชงานระบบในภาพรวม

บคคลทวไป และสมาชกหองสมดสามารถเขาใชบรการทางเวบไซตคนหาขอมลรายการ

หนงสอทมอยในหองสมดไดโดยคลกไปทเมนคนหารายการหนงสอจะปรากฏหนาจอการท างาน

ในสวนของการคนหารายการหนงสอ ซงการคนหารายการหนงสอนนสามารถคนหาไดจาก ชอ

หนง ชอผ แตง และ ISBN หรออาจจะกรอกขอมลชอหนงสอทตองการคนหาไดท Textbox

ดานลางได ดงภาพท 4-4

ภาพท 4-4 แสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอ

57

ตวอยาง เชน หากบคคลทวไป และสมาชกหองสมด (ขอแทนดวยค าวา “ผใชงาน”)

ตองการทจะคนหาขอมลหนงสอจาก ชอหนงสอ ใหผใชงานระบบท าการกรอกขอความทชอง

Textbox แลวคลกทปมคนหา จากตวอยางไดท าการกรอกค าวา “คอมพวเตอร” ปรากฏวาชอหนงสอ

ทมค าวา “คอมพวเตอร” ในหนาจอจะแสดงขอมลมชอผแตงทแตงหนงสอโดยทชอหนงสอนนม

ขอความค าวา “คอมพวเตอร” ซงไดแสดงขอมลออกมาทงหมด ดงภาพท 4-5

ภาพท 4-5 แสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอดวยชอผแตง

จากนนผใชงานสามารถคลกค าวา “เลอก” ดานหลงชอผแตงเพอท าการดขอมลวาผแตง

ทานนแตงหนงสอเรองใดบาง ตามภาพท 4-6

ภาพท 4-6 แสดงการคลกเลอกชอผแตง

58

จากภาพท 4-6 เปนการแสดงใหทราบวาหากผใชงานตองการขอมลหนงสอโดยดขอมลจาก

ชอผแตงสามารถเลอกคนหาจากชอผแตงหรอคนจากค าของชอหนงสอ โดยจะท าใหผใชงาน

สามารถเลอกหนงสออน ๆ ทผแตงไดแตงไวนอกเหนอจากเลมทตองการคนหา

4.2 ผลการประเมนประสทธภาพระบบ

4.2.1 การทดสอบโดยใชแบบประเมน เมอไดสรางระบบเสรจสนและน าเพอสรางระบบ

หองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกสไปทดสอบ โดยใหผเชยวชาญ

และผใชงานท าการทดลองใชระบบ พรอมทงตอบแบบสอบถามประเมนประสทธภาพระบบ ซง

แบบประเมนประสทธภาพของระบบไดก าหนดเกณฑตามวธของไลเคอรท (Likert) โดยประกอบ

ดวยมาตรอนดบ (Rating Scale) เชงคณภาพ 5 ระดบ และมาตรอนดบเชงปรมาณ 5 ระดบดวยกน

โดยจะใหคะแนนในแตละหวขอตามความเหมาะสมซงมล าดบตามความหมายของคะแนน โดยได

แบงผทดสอบออกเปน 2 กลม คอ กลมผเชยวชาญ จ านวน 5 คน และกลมผใชงานทวไป จ านวน 25

คน ซงไดแบงการประเมนประสทธภาพออกเปน 4 ดาน ไดแก ดานท 1 ไดแก ดานฟงกชนความ

ตองการของระบบ (Function Requirement Test) เพอประเมนประสทธภาพของระบบทพฒนาขน

วาสามารถท างานไดตรงตามความตองการเพยงใด ดานท 2 ไดแก ดานฟงกชนความถกตองของ

ระบบ (Functional Test) เพอประเมนความถกตองและประสทธภาพการท างานของระบบท

พฒนาขน ดานท 3 ไดแก ดานการใชงาน (Usability Test) เพอประเมนระบบทพฒนาขนวามความ

งายและสะดวกตอการใชงานมากนอยเพยงใด และดานท 4 ไดแก ดานสทธการเขาใชงานและความ

ปลอดภย (Security Test)

4.2.2 การทดสอบระบบโดยผเชยวชาญ เปนผลการประเมนประสทธภาพของระบบในแตละ

ดาน ไดสรปจากแบบสอบถามทน าไปประเมนประสทธภาพของระบบสามารถแสดงเปนคาเฉลย

( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( .D.S ) และคาระดบประสทธภาพมผลการประเมนแยกตามแตละดาน

4.2.2.1 ผลการประเมนประสทธภาพดานฟงกชนความตองการของระบบโดยผเชยวชาญ

ไดท าการประเมน สามารถแสดงดงตารางท 4-1

59

ตารางท 4-1 การประเมนดานฟงกชนความตองการของระบบ

รายการประเมน ระดบประสทธภาพ

X .D.S แปลผล

1..ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลสมาชก 4.40 0.54 ด

2..ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ 4.20 0.44 ด

3. ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการยม 4.60 0.54 ดมาก

4. ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน 4.60 0.54 ดมาก

5..ความสามารถของระบบในการแนะน าหนงสอของผแตงได 4.40 0.89 ด

6..ความสามารถของระบบในการแกไขรหสผานได 4.60 0.54 ดมาก

7..ความสามารถในการแสดงรายละเอยดในการคนหาขอมลของหนงสอได

ไดแก ชอหนงสอ ชอประเภทหนงสอ ชอผแตง

4.00 0.70 ด

สรปรายการประเมน 4.40 0.59 ด

จากขอมลในตารางท 4-1 เปนการประเมนดานฟงกชนความตองการของระบบ จาก

ผเชยวชาญ โดยภาพรวมอยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.59) รายการประเมนอนดบท 1 มอย

3 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการ

ยม 2) ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน และ 3)

ความสามารถของระบบในการแกไขรหสผานได ซงอยในระดบดมาก ( X = 4.60 คา .D.S = 0.54)

อนดบท 2 มอย 2 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ

แกไข ขอมลสมาชก อยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.54) และ 2) ความสามารถของระบบใน

การแนะน าหนงสอของผแตงไดอยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.89) อนดบท 3 ไดแก

ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ อยในระดบด ( X =

4.20 คา .D.S = 0.44) และอนดบสดทาย อนดบท 4 ไดแก ความสามารถในการแสดงรายละเอยดใน

การคนหาขอมลของหนงสอได ไดแก ชอหนงสอ ชอประเภทหนงสอ ชอผแตง อยในระดบด ( X

= 4.00 คา .D.S = 0.70)

4.2.2.2 ผลการประเมนประสทธภาพดานความถกตองของระบบโดยผเชยวชาญ สามารถ

แสดงไดดงตารางท 4-2

60

ตารางท 4-2 การประเมนประสทธภาพดานความถกตองของระบบ



1.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลสมาชก 4.40 0.54 ด

2.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ 4.20 0.44 ด

3.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการยม 4.40 0.89 ด

4.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน 4.00 0.70 ด

5.ความถกตองในการแกไขรหสผาน 4.40 0.54 ด

6.ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความถกตอง 4.20 0.44 ด

7.ความเหมาะสมของระบบในการแนะน าหนงสอของผแตงใหตรงกบความ

ตองการของผใชโดยอตโนมต

4.20 0.44 ด

8.ความถกตองในการท างานของระบบในภาพรวม 4.40 0.54 ด


จากขอมลในตารางท 4-2 เปนการประเมนประสทธภาพดานความถกตองของระบบจาก

ผเชยวชาญโดยภาพรวมอยในระดบด ( X = 3.75 คา .D.S = 0.56) ซงรายการประเมนอนดบท 1 ม

อย 4 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมล

การยม อยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.89) 2) ความสามารถของระบบในการจดการขอมล

เพม ลบ แกไข ขอมลสมาชก 3) ความถกตองในการแกไขรหสผาน และ 4) ความถกตองในการ

ท างานของระบบในภาพรวมอยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.54) อนดบท 2 มอย 3 ตวชวด

ดวยกน ไดแก 1) ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ 2)

ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความถกตอง และ 3) ความเหมาะสม

ของระบบในการแนะน าหนงสอใหตรงกบความตองการของผใชโดยอตโนมต อยในระดบด ( X

= 4.20 คา .D.S = 0.44) อนดบท 3 ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข

ขอมลการคน อยในระดบด ( X = 4.00 คา .D.S = 0.70)

4.2.2.3 ผลการประเมนประสทธภาพดานการใชงานของระบบโดยผเชยวชาญ สามารถ


61

ตารางท 4-3 การประเมนประสทธภาพดานการใชงาน



1. ความงายในการใชงานระบบ 4.60 0.54 ดมาก

2. ความถกตองสมบรณของผลลพธ 4.40 0.89 ด

3. ความชดเจนของภาพทแสดงบนหนาจอ 4.20 0.83 ด

4. ความชดเจนของขอความทแสดงบนหนาจอ 4.60 0.54 ดมาก

5. ความเหมาะสมในการใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพประกอบ 4.20 0.44 ด

6. ความเหมาะสมของต าแหนงในการจดวางสวนตางๆ บนหนาจอ 4.00 0.70 ด

7. ความเหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอในแตละหนาจอ 4.60 0.54 ดมาก

8. การแสดงผลขอมลมความเปนรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกน 4.40 0.89 ด

9. ความเหมาะสมของระบบในภาพรวม 4.40 0.89 ด


จากตารางท 4-3 การประเมนประสทธภาพดานการใชงานโดยผเชยวชาญ โดยภาพรวมอย

ในระดบด ( X = 4.37 คา .D.S = 0.69) ซงรายการประเมนอนดบท 1 มอย 3 ตวชวดดวยกน ไดแก

1) ความงายในการใชงานระบบ 2) ความชดเจนของขอความทแสดงบนหนาจอ และ 3) ความ

เหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอในแตละหนาจอ อยในระดบดมาก ( X = 4.60 คา .D.S =

0.54) อนดบท 2 มอย 3 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความถกตองสมบรณของผลลพธ 2) การแสดงผล

ขอมลมความเปนรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกน และ 3) ความเหมาะสมของระบบในภาพรวม

อยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.89) อนดบท 3 มอย 2 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความชดเจน

ของภาพทแสดงบนหนาจอ อยในระดบด ( X = 4.20 คา .D.S = 0.83) และ 2) ความเหมาะสมใน

การใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพประกอบ อยในระดบด ( X = 4.20 คา .D.S = 0.44)

อนดบท 4 ความเหมาะสมของต าแหนงในการจดวางสวนตางๆ บนหนาจอ อยในระดบด ( X =

4.00 คา .D.S = 0.70)

4.2.2.4 ผลการประเมนประสทธภาพดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภยโดย

ผเชยวชาญ สามารถแสดงไดดงตารางท 4-4

62

ตารางท 4-4 การประเมนประสทธภาพดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย



1..ความสามารถในการก าหนดชอผใชงานระบบ และรหสผาน 4.80 0.44 ดมาก

2..ความสามารถในการปองกนระบบจากผไมมสทธในการเขาใชงาน 4.40 0.54 ด

3..การเตอนเมอพบขอผดพลาดในกรณทผใชไมปอนขอมลตามทก าหนด 4.20 0.83 ด

4..ความเหมาะสมของระบบในการรกษาความปลอดภย 4.80 0.44 ดมาก

สรปรายการประเมน 4.55 0.56 ดมาก

จากตารางท 4-4 การประเมนประสทธภาพดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภยโดย

ผเชยวชาญโดยภาพรวมอยในระดบดมาก ( X = 4.55 คา .D.S = 0.56) ซงรายการประเมนอนดบท

1 มอย 2 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความสามารถในการก าหนดชอผใชงานระบบ และรหสผาน และ

2) ความเหมาะสมของระบบในการรกษาความปลอดภย อยในระดบดมาก ( X = 4.80 คา .D.S =

0.44) อนดบท 2 ไดแก ความสามารถในการปองกนระบบจากผไมมสทธในการเขาใชงาน อยใน

ระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.54) อนดบท 3ไดแก การเตอนเมอพบขอผดพลาดในกรณทผใชไม

ปอนขอมลตามทก าหนด อยในระดบด ( X = 4.20 คา .D.S = 0.83)

4.2.2.5 สรปผลการประเมนประสทธภาพของระบบโดยผเชยวชาญทง 4 ดาน สามารถ


ตารางท 4-5 สรปผลการประเมนประสทธภาพในแตละดานของระบบโดยผเชยวชาญ



1. การประเมนประสทธภาพดานฟงกชนความตองการของระบบ 4.40 0.59 ด

2. การประเมนประสทธภาพดานฟงกชนความถกตองของระบบ 3.75 0.56 ด

3. การประเมนประสทธภาพดานการใชงาน 4.37 0.69 ด

4. การประเมนประสทธภาพดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย 4.55 0.56 ดมาก


63

จากขอมลตารางท 4-5 ผลการประเมนประสทธภาพของระบบโดยผเชยวชาญ ทง 4 ดาน ท

อยในระดบดมาก อนดบท 1 ไดแก การประเมนประสทธภาพดานสทธการเขาใชงานและความ

ปลอดภย อยในระดบดมาก ( X = 4.55 คา .D.S = 0.56) อนดบท 2 การประเมนประสทธภาพดาน

ฟงกชนความตองการของระบบ อยในระดบด ( X = 4.40 คา .D.S = 0.59) อนดบท 3 การประเมน

ประสทธภาพดานการใชงาน อยในระดบด ( X = 4.37 คา .D.S = 0.69) อนดบท 4 การประเมน

ประสทธภาพดานฟงกชนความถกตองของระบบ อยในระดบด ( X = 3.75 คา .D.S = 0.56)

เมอพจารณาการประเมนประสทธภาพโดยผเชยวชาญ ทง 4 ดาน สามารถสรปผลการ

ประเมนประสทธภาพโดยภาพรวมของระบบอยในระดบด พบวาคาเฉลยของระบบมประสทธภาพ

อยในระดบด ( X = 4.26 คา .D.S = 0.6)

4.2.3 การทดสอบระบบโดยผใชท วไป เปนผลการประเมนประสทธภาพของระบบในแตละดาน

ไดสรปจากแบบสอบถามทน าไปประเมนประสทธภาพของระบบ สามารถแสดงเปนคาเฉลย (X )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบประสทธภาพมผลการประเมนแยกตามแตละดาน

4.2.3.1 ผลการประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความตองการของระบบ จากผใชงาน

สามารถแสดงดงตารางท 4-6

ตารางท 4-6 การประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความตองการของระบบ



1...ความสามารถของระบบในการคนหาขอมลหนงสอ ไดแก ชอ

หนงสอ ชอประเภทหนงสอ ชอผแตง

4.72 0.45 ดมาก

2...ความสามารถของระบบในการแนะน าหนงสอของผแตงได 4.80 0.40 ดมาก


จากขอมลตารางท 4-6 การประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความตองการของระบบของ

ผใชงาน โดยภาพรวมอยในระดบดมาก ( X = 4.76 คา .D.S = 0.42) ซงรายการประเมนอนดบท 1

ไดแก ความสามารถของระบบในการแนะน าหนงสอโดยอตโนมตได อยในระดบดมาก ( X =4.80

64

คา .D.S =0.40) อนดบท 2 ไดแก ความสามารถของระบบในการคนหาขอมลหนงสอ ไดแก ชอ

หนงสอ ชอประเภทหนงสอ ชอผแตง อยในระดบด ( X =4.72 คา .D.S =0.45)

4.2.3.2 ผลการประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความถกตองของระบบ โดยผใชงาน

สามารถแสดงไดดงตารางท 4-7

ตารางท 4-7 การประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความถกตองของระบบ



1...ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความ

ถกตอง

4.80 0.50 ดมาก

2...ความเหมาะสมของระบบในการแนะน าหนงสอไดใกลเคยงหรอตรง

กบความตองการของผใชโดยอตโนมต

4.72 0.45 ดมาก

3...ความถกตองในการท างานของระบบในภาพรวม 4.56 0.58 ดมาก


จากขอมลตารางท 4-7 การประเมนความพงพอใจดานฟงกชนความถกตองของระบบของ

ผใชงาน โดยภาพรวมอยในระดบดมาก ( X = 4.69 คา .D.S = 0.51) ซงรายการประเมนอนดบท 1

ไดแก ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความถกตอ อยในระดบดมาก (

X = 4.80 คา .D.S = 0.50) อนดบท 2 ไดแก ความเหมาะสมของระบบในการแนะน าหนงสอได

ใกลเคยงหรอตรงกบความตองการของผใชโดยอตโนมต อยในระดบดมาก ( X = 4.72 คา .D.S =

0.45) อนดบท 3 ไดแก ความถกตองในการท างานของระบบในภาพรวม อยในระดบดมาก ( X =

4.56 คา .D.S = 0.58)

4.2.3.3 ผลการประเมนความพงพอใจดานการใชงานของระบบโดยผใชงานสามารถแสดง

ไดดงตารางท 4-8

65

ตารางท 4-8 การประเมนความพงพอใจดานการใชงานของระบบ



1. ความงายในการใชงานระบบ 4.64 0.56 ดมาก

2 .ความถกตองสมบรณของผลลพธ 4.72 0.45 ดมาก

3. ความชดเจนของภาพทแสดงบนหนาจอ 4.60 0.57 ดมาก

4. ความชดเจนของขอความทแสดงบนหนาจอ 4.56 0.50 ดมาก

5. ความเหมาะสมในการใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพ

ประกอบ

4.76 0.43 ดมาก

6. ความเหมาะสมของต าแหนงในการจดวางสวนตางๆ บนหนาจอ 4.68 0.55 ดมาก

7. ความเหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอในแตละหนาจอ 4.48 0.58 ด

8. การแสดงผลขอมลมความเปนรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกน 4.76 0.43 ดมาก

9. ความเหมาะสมของระบบในภาพรวม 4.68 0.55 ดมาก


จากขอมลตารางท 4-8 การประเมนความพงพอใจดานการใชงานของระบบ ของผใชระบ

โดยภาพรวมอยในระดบด ( X = 4.18 คา .D.S = 0.51) ซงรายการประเมนอนดบท 1 มอย 2

ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ความเหมาะสมในการใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพประกอบ

และ 2) การแสดงผลขอมลมความเปนรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกน อยในระดบดมาก ( X =

4.76 คา .D.S = 0.43) อนดบท 2 ไดแก ความถกตองสมบรณของผลลพธ อยในระดบดมาก ( X =

4.72 คา .D.S = 0.45) อนดบท 3 มอย 2 ตวชวดดวยกน ไดแก 1) ไดแก ความเหมาะสมของต าแหนง

ในการจดวางสวนตางๆ บนหนาจอ และ 2) ความเหมาะสมของระบบในภาพรวม อยในระดบดมาก

( X = 4.68 คา .D.S = 0.55) อนดบท 4 ไดแก ความงายในการใชงานระบบ อยในระดบดมาก ( X

= 4.64 คา .D.S = 0.56) อนดบท 5 ไดแก ความชดเจนของภาพทแสดงบนหนาจอ อยในระดบด

มาก ( X = 4.56 คา .D.S = 0.50) อนดบสดทาย ความเหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอในแต

ละหนาจอ อยในระดบด ( X = 4.48 คา .D.S = 0.58)

66

4.2.3.4 สรปผลการประเมนประสทธภาพของระบบโดยผใชงานทง 3 ดาน สามารถแสดง

ไดดงตารางท 4-9

ตารางท 4-9 สรปผลการประเมนประสทธภาพในแตละดานของระบบโดยผใชงาน



1. การประเมนประสทธภาพดานฟงกชนความตองการของระบบ 4.76 0.42 ดมาก

2. การประเมนประสทธภาพดานฟงกชนความถกตองของระบบ 4.69 0.51 ดมาก

3. การประเมนประสทธภาพดานการใชงาน 4.18 0.51 ด


จากขอมลตารางท 4-9 ผลการประเมนประสทธภาพของระบบโดยผเชยวชาญ ทง 3 ดาน ท

อยในระดบดมาก อนดบท 1 ไดแก การประเมนประสทธภาพดานฟงกชนความตองการของระบบ

อยในระดบดมาก ( X = 4.76 คา .D.S = 0.42) อนดบท 2 การประเมนประสทธภาพดานฟงกชน

ความถกตองของระบบ อยในระดบดมาก ( X = 4.69 คา .D.S = 0.51) อนดบท 3 การประเมน

ประสทธภาพดานการใชงาน อยในระดบด ( X = 4.18 คา .D.S = 0.51)

เมอพจารณาการประเมนประสทธภาพในแตละดานของระบบโดยผใชงานทง 3 ดาน

สามารถสรปผลการประเมนประสทธภาพโดยภาพรวมของระบบอยในระดบด พบวาคาเฉลยของ

ระบบมประสทธภาพอยในระดบดมาก ( X = 4.54 คา .D.S = 0.48)

บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ

ในการพฒนาหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ตามฟงกชนงานทไดออกแบบไวไดมงเนนการพฒนาระบบงานน โดยน าเอาเทคโนโลยและทฤษฎตางๆ ทเกยวของมาท าการพฒนาและไดผลลพธทจะสรปการจดท างานวจยไดดงน

5.1กกสรปผล 5.2 อภปราย 5.3 ขอจ ากดและปญหาในการพฒนาระบบ

5.4 ขอเสนอแนะส าหรบการพฒนาตอไป 5.1กสรปผล 5.1.1 สรปผลของผเชยวชาญ

ผลการประเมนประสทธภาพของการพฒนาระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส เมอพจารณาการประเมนประสทธภาพโดยผเชยวชาญ จ านวน 5 คน ซงทง 4 ดาน สามารถสรปผลการประเมนประสทธภาพโดยภาพรวมของระบบอยในระดบด โดยคาเฉลยของระดบประสทธภาพของระบบเทากบ 4.26 5.1.2 สรปผลของผใชบรการหองสมด

ผลการประเมนประสทธภาพของการพฒนาระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส เมอพจารณาการประเมนประสทธภาพโดยผใชงานจ านวน 25 คน ซงทง 3 ดาน สามารถสรปผลการประเมนประสทธภาพโดยภาพรวมของระบบอยในระดบดมากโดยคาเฉลยของระดบประสทธภาพของระบบเทากบ 4.54 5.2 อภปราย

5.2.1 ดานฟงกชนความตองการของระบบเมอพจารณาการประเมนความพงพอใจ เชน

ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการยม ความสามารถของระบบ

ในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน ความสามารถของระบบในการแกไขรหสผานได

ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมล ความสามารถของระบบในการ

แนะน าหนงสอของผแตงได ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมล

68

หนงสอ ความสามารถในการแสดงรายละเอยดในการคนหาขอมลของหนงสอได ไดแก ชอหนงสอ

ชอประเภทหนงสอ ชอผแตง ยอมรบความพงพอใจอยในระดบด

5.2.2 ดานความถกตองของระบบ เมอพจารณาการประเมนความพงพอใจ เชน

ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการยม ความสามารถของระบบ

ในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลสมาชก ความถกตองในการแกไขรหสผาน ความถกตอง

ในการท างานของระบบ ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ

ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความถกตอง ความเหมาะสมของ

ระบบในการแนะน าหนงสอใหตรงกบความตองการของผใชโดยอตโนมต ความสามารถของระบบ

ในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน ยอมรบความพงพอใจอยในระดบด

5.2.3 ดานการใชงานของโปรแกรม เมอพจารณาการประเมนความพงพอใจ เชน ความงาย

ในการใชงานระบบ ความชดเจนของขอความทแสดงบนหนาจอ ความเหมาะสมของปรมาณขอมล

ทน าเสนอในแตละหนาจอ ความถกตองสมบรณของผลลพธ การแสดงผลขอมลมความเปนรปแบบ

และเปนมาตรฐานเดยวกน ความเหมาะสมของระบบใน ความชดเจนของภาพทแสดงบนหนาจอ

ความเหมาะสมในการใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพประกอบ ความเหมาะสมของต าแหนง

ในการจดวางสวนตาง ๆ บนหนาจอ ยอมรบความพงพอใจอยในระดบด

5.2.4 ดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย เมอพจารณาการประเมนความพงพอใจ

เชน ความสามารถในการก าหนดชอผใชงานระบบ และรหสผาน ความเหมาะสมของระบบในการ

รกษาความปลอดภย ความสามารถในการปองกนระบบจากผไมมสทธในการเขาใชงาน การเตอน

เมอพบขอผดพลาดในกรณทผใชไมปอนขอมลตามทก าหนด ยอมรบความพงพอใจอยในระดบด

มาก

จากผลการประเมนความพงพอใจของระบบโดยผเชยวชาญและผใชบรการ ( บคคลทวไป

และสมาชกหองสมด) หองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

สามารถทจะใชงานไดอยางมประสทธภาพซงระบบโดยรวมสามารถตอบสนองความตองการ

ใหกบผเชยวชาญและผใชบรการ จงท าใหผลของการประเมนความพงพอใจอยในระดบด

69

5.3 ขอจ ากดและปญหาในการพฒนาระบบ 5.3.1 ในการพฒนาระบบมขอจ ากดในเรองของเวลาเนองจากระบบจะตองการมการสรางทง Front End คอ สวนทแสดงผลใหกบผเขาใชเวบไซตหรอหนาเวบไซต และสวนของ Back End คอสวนการจดการเนอหารวมถงโครงสรางของระบบการยม คน หนงสอ 5.3.2 ขอมลทใชในการทดสอบระบบมจ านวนมากท าใหเสยเวลาในการทดสอบระบบ และจดการขอมลของผลลพธทตองแสดงผล

5.4 ขอเสนอแนะส าหรบการพฒนาตอไป 5.4.1 สามารถหาความสมพนธดวยการใชเทคนคอน ๆ เขามาชวย เชน Classification & Prediction, Model Construction (Learning) อาจแสดงในรปของแบบตนไม (Decision Tree) หรอแบบนวรอลเนต (Neural Net) 5.4.2 วธการน าเสนอนใชกบขอมลของหองสมดประชาชน หากจะน าไปประยกตกบสงอน ๆ

เชน ภาพยนตร เพลง ขาว สามารถท าไดแตตองท าการเปลยนคาของขอมลทเกยวของกบสงนน ๆ

บรรณานกรม

คณะอนกรรมการพฒนาระบบและเครอขายหองสมดสถาบนอดมศกษาเอกชน (อพส.)(2553). ระบบ

หองสมดอตโนมต . [ออนไลน] ว นท สบคน 12 กมภาพนธ 2555 จาก

http://www.thaipul.org/?p=104

จรยาพร จ าปา และ สมชาย ปราการเจรญ (2553). การประยกตใชอลกอรทมกฎความสมพนธเพอ

วเคราะหพฤตกรรมผใชหองสมด กรณศกษาหองสมดการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย.

การประชมวชาการระดบชาตดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ ครงท 6.

กรงเทพมหานคร.

จมพจน วนชกล (2537). การใชเทคโนโลยสารนเทศในหองสมด. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ

สหธรรมก.

จ าลอง ครอตสาหะ และกตต ภกดวฒนะกล (2545). คมภรระบบฐานขอมล. กรงเทพมหานคร: หจก.

ไทยเจรญการพมพ

ไชยยศ เออวรยะไชยกล และรองศาสตราจารย ดร.สมชาย ปราการเจรญ (2554). การศกษาพฤตกรรม

การใชบรการสนามของนกกอลฟ โดยใชอลกอรทมของกฎความสมพนธ กรณศกษา สนาม

กอลฟครสตล เบย กอลฟคลบ. การประชมทางวชาการดานเทคโนโลยคอมพวเตอรและ

ระบบสารสนเทศประยกตระดบชาตครงท 3. กรงเทพมหานคร.

ธระวฒน แสนปญญา และรองศาสตราจารย ดร.สมชาย ปราการเจรญ (2554).การพยากรณการซอ

สนคาประเภทกระเบองปพนสาหรบรานคาปลกโดยวธกฎความสมพนธ. การประชมเสนอ

ผลงานวจยระดบบณฑตศกษา มสธ. ครงท 1 วนท 26 สงหาคม 2554. นนทบร.

น าทพย วภาวน (2548ก). การบรหารหองสมดยคใหม. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเอสอาร พรนตง.

ปฐมาภรณ วงศชนะภย (2552). หองสมด สารนเทศและแหลงความรตางๆ. [ออนไลน] วนทสบคน 31

มกราคม 2555 จาก http://wtoy9991.blogspot.com/

นางปฐมาภรณ%20วงศชนะภย.%20(2552).%20หองสมด%20สารนเทศและแหลงความรตางๆ.%20

http://wtoy9991.blogspot.com/

71

บรรณานกรม (ตอ)

มะลวลย จนทกนกากร (2553). ความรทวไปเกยวกบหองสมด. [ออนไลน] วนทสบคน 22 มนาคม

2555 จาก http://www.nmk.ac.th/maliwan2/page/4_0librarysource.html

สรภทร เชยวชาญวฒนา (2555). DATA MINING คออะไร . [ออนไลน] วนทสบคน 12 มถนายน

2555 จาก 202.28.94.51/web/sirapat/322379/datamining.doc

หองสมดประชาชนจงหวดสมทรปราการ (2555). ความเปนมาหองสมดประชาชน. [ออนไลน] วนท

สบคน 31 มกราคม 2555 จาก http://plibrary.samutprakan.net/library-ut.html.

http://plibrary.samutprakan.net/library-ut.html

ภาคผนวก ก

- รายนามผเชยวชาญตรวจสอบโปรแกรม

- แบบประเมนความพงพอใจของระบบ

73

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบโปรแกรม

เรอง ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

ส าหรบการตรวจสอบความถกตองเหมาะสมในการท างานของระบบหองสมดประชาชน

โดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ผวจยไดขอความอนเคราะหผเชยวชาญเพอ

ตรวจสอบโปรแกรม ซงมรายนามดงตอไปน

1. นายสนตพงษ ไทยประยร

ต าแหนง ผชวยนกวจย

หนวยงาน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

2. นายบวเรยน สงพล

ต าแหนง เจาหนาทอาวโส หนวยงาน ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)

สงกดส านกบรหารสารสนเทศการประกน 3. นางสาวชตมา สมพนธแพ ต าแหนง Sr.tester หนวยงาน Aware corperation ltd. 4. คณสมศร อนประดษฐ

ต าแหนง บรรณารกษ

หนวยงาน วทยาลยราชพฤกษ

5. คณสปรยา มหาสมบตกล

ต าแหนง บรรณารกษ

หนวยงาน วทยาลยราชพฤกษ

74

แบบประเมนคณภาพของระบบ

ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส


ส าหรบผเชยวชาญ

ค าชแจง

1. แบบประเมนชดนเปนแบบประเมนเพอส ารวจความคดเหนของผประเมนทมตอระบบ

หองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ทพฒนาขนเพอแสดงขอมล

ในการแนะน าหนงสอของผแตงได โดยจะน าขอมลทไดมาวเคราะหหาระดบความพงพอใจ ซงได

แบงแบบประเมนคณภาพออกเปน 4 ดานคอ

1.1 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานฟงกชนความตองการของระบบ

1.2 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานฟงกชนความถกตองของระบบ

1.3 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานการใชงาน

1.4 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย

2. ในการตอบแบบประเมนขอความกรณาใหทานท าเครองหมายถก () ลงในชองทาง

ขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของทานมากทสด โดยก าหนดคาความหมายดงน

ระดบเกณฑการใหคะแนน ความหมาย 5 ระบบทพฒนามคณภาพมากทสด 4 ระบบทพฒนามคณภาพมาก 3 ระบบทพฒนามคณภาพปานกลาง 2 ระบบทพฒนามคณภาพนอย 1 ระบบทพฒนามคณภาพนอยทสด

75

แบบประเมนระดบคณภาพ

1.1 แบบประเมนระบบดานฟงกชนความตองการของระบบ

รายการประเมน ระดบคณภาพ

5 4 3 2 1

1..ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลสมาชก

2..ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ

3. ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการยม

4. ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน

5...ความสามารถของระบบในการแนะน าหนงสอของผแตงได

6...ความสามารถของระบบในการแกไขรหสผานได

7...ความสามารถในการแสดงรายละเอยดในการคนหาขอมลของหนงสอได

ไดแก ชอหนงสอ ชอประเภทหนงสอ ชอผแตง

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานฟงกชนความตองการของระบบ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

76

1.2 การประเมนระบบดานความถกตองของระบบ


5 4 3 2 1

1.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลสมาชก

2.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลหนงสอ

3.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการยม

4.ความสามารถของระบบในการจดการขอมล เพม ลบ แกไข ขอมลการคน

5.ความถกตองในการแกไขรหสผาน

6.ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความถกตอง

7.ความเหมาะสมของระบบในการแนะน าหนงสอของผแตงใหตรงกบความ

ตองการของผใชโดยอตโนมต

8.ความถกตองในการท างานของระบบในภาพรวม

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานความถกตองของระบบ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

77

1.3 การประเมนประสทธภาพดานการใชงาน


5 4 3 2 1

1. ความงายในการใชงานระบบ

2. ความถกตองสมบรณของผลลพธ

3. ความชดเจนของภาพทแสดงบนหนาจอ

4. ความชดเจนของขอความทแสดงบนหนาจอ

5. ความเหมาะสมในการใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพประกอบ

6. ความเหมาะสมของต าแหนงในการจดวางสวนตางๆ บนหนาจอ

7. ความเหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอในแตละหนาจอ

8. การแสดงผลขอมลมความเปนรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกน

9. ความเหมาะสมของระบบในภาพรวม

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานการใชงาน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

78

1.4 แบบประเมนระบบดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย


5 4 3 2 1

1..ความสามารถในการก าหนดชอผใชงานระบบ และรหสผาน

2..ความสามารถในการปองกนระบบจากผไมมสทธในการเขาใชงาน

3..การเตอนเมอพบขอผดพลาดในกรณทผใชไมปอนขอมลตามทก าหนด

4..ความเหมาะสมของระบบในการรกษาความปลอดภย

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานสทธการเขาใชงานและความปลอดภย

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

----------- ขอขอบคณททานสละเวลาตอบแบบสอบถาม ------------

79

แบบประเมนคณภาพของระบบ

ระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส


ส าหรบผใชงานทวไป

ค าชแจง

1. แบบประเมนชดนเปนแบบประเมนเพอส ารวจความคดเหนของผประเมนทมตอระบบ

หองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส ทพฒนาขนเพอแสดงขอมล

ในการแนะน าหนงสอของผแตงได โดยจะน าขอมลทไดมาวเคราะหหาระดบความพงพอใจ ซงได

แบงแบบประเมนคณภาพออกเปน 3 ดานคอ

1.1 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานฟงกชนความตองการของระบบ

1.2 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานฟงกชนความถกตองของระบบ

1.3 แบบประเมนผลระดบคณภาพดานการใชงาน

2. ในการตอบแบบประเมนขอความกรณาใหทานท าเครองหมายถก () ลงในชองทาง

ขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของทานมากทสด โดยก าหนดคาความหมายดงน

ระดบเกณฑการใหคะแนน ความหมาย 5 ระบบทพฒนามคณภาพมากทสด 4 ระบบทพฒนามคณภาพมาก 3 ระบบทพฒนามคณภาพปานกลาง 2 ระบบทพฒนามคณภาพนอย 1 ระบบทพฒนามคณภาพนอยทสด

80

แบบประเมนระดบคณภาพ

1.1 แบบประเมนระบบดานฟงกชนความตองการของระบบ


5 4 3 2 1

1...ความสามารถของระบบในการคนหาขอมลหนงสอ ไดแก ชอหนงสอ ชอ

ประเภทหนงสอ ชอผแตง

2...ความสามารถของระบบในการแนะน าหนงสอของผแตงได

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานฟงกชนความตองการของระบบ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

1.2 แบบประเมนระบบดานฟงกชนความถกตองของระบบ


5 4 3 2 1

1...ผลลพธในคนหาขอมลหนงสอไดอยางสะดวก รวดเรว และมความถกตอง

2...ความเหมาะสมของระบบในการแนะน าหนงสอไดใกลเคยงหรอตรงกบ

ความตองการของผใชโดยอตโนมต

3...ความถกตองในการท างานของระบบในภาพรวม

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานฟงกชนความถกตองของระบบ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

81

1.3 การประเมนประสทธภาพดานการใชงาน


5 4 3 2 1

1. ความงายในการใชงานระบบ

2 .ความถกตองสมบรณของผลลพธ

3. ความชดเจนของภาพทแสดงบนหนาจอ

4. ความชดเจนของขอความทแสดงบนหนาจอ

5. ความเหมาะสมในการใชสของตวอกษร พนหลง และรปภาพประกอบ

6. ความเหมาะสมของต าแหนงในการจดวางสวนตางๆ บนหนาจอ

7. ความเหมาะสมของปรมาณขอมลทน าเสนอในแตละหนาจอ

8. การแสดงผลขอมลมความเปนรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกน

9. ความเหมาะสมของระบบในภาพรวม

ความคดเหนและขอเสนอแนะดานการใชงาน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

----------- ขอขอบคณททานสละเวลาตอบแบบสอบถาม ------------

ภาคผนวก ข

คมอการใชงานระบบ

83

คมอการใชระบบหองสมดประชาชนโดยใชกฎความสมพนธผานระบบอเลกทรอนกส

คมอการใชงานแบงออกเปน 2 สวน คอ คมอการใชงานระบบของเจาหนาทหองสมด และ

คมอการใชงานแกบคคลทวไป กบสมาชกหองสมด

คมอการใชงานระบบของเจาหนาทหองสมด

1. การท างานหลกของเจาหนาทหองสมด

1.1 พนทในการเขาสระบบ (Login) ส าหรบเขาไปจดการขอมลตาง ๆ ของหองสมดซงผทจะเขา

ใชระบบนไดแก เจาหนาทหองสมดหรอบรรณารกษ โดยท าการกรอกชอผใช (Username) และ

รหสผาน (Password) ตามภาพท ข-1

ภาพท ข-1 การเขาสระบบ (Login)

เมอท าการกรอกชอผใช (Username) และรหสผาน (Password) จะปรากฏหนาจอการใช

งานระบบในภาพรวมดงภาพท ข-2

ภาพท ข-2 หนาจอการใชงานระบบในภาพรวม

84

1.2 พนทสวนบน ประกอบไปดวยเมนตาง ๆ เชน ขอมลสมาชก ขอมลหนงสอ ขอมลการยม

ขอมลการคน และจบการท างาน ตามภาพท ข-3

ภาพท ข-3 หนาจอการใชงานระบบในภาพรวม

1.3 พนทสวนรองจากดานบน ประกอบไปดวยเมนตาง ๆ เชน รายการหลก บรการสมาชก

ปรบปรงแกไข พมพรายงาน ขอมลอน ๆ ตามภาพท ข-3 ซงในแตละเมนการท างานจะมเมนยอย

ซอนอยดานใน ดงรายละเอยดดงตอไปน

1.3.1 ในเมนรายการหลกจะมการท างานของเมนยอย ไดแก ขอมลหนงสอ ขอมลสมาชก

และจบการท างาน ตามภาพท ข-4

ภาพท ข-4 แสดงเมนรายการหลก

1.3.1.1 หนาจอการท างานของขอมลหนงสอ โดยในหนาจอการท างานนจะเกบขอมล

รหสบารโคด ISBN ประเภทหนงสอ เลขททะเบยน เลขหม หมวดหม ชอเรอง/ชอหนงสอ ชอเรอง

เทยบเคยง หวเรอง 1 หวเรอง 2 หวเรอง 3 ผแตง 1 ผแตง 2 สถานทเกบ ผแปล บทคดยอ สารบญ

สถานทพมพ ส านกพมพ ครงทพมพ ปทพมพ เลมท ฉบบท ราคาหนงสอ จ านวนหนงสอ เลขทผ

แตง จ านวนหนา หมายเหต วนลงทะเบยน ภาษา ซงการท างานของระบบสามารถก าหนดประเภท

สมาชกทใหบรการยม และมปมการท างานตาง ๆ ไมวาจะเปน เพมขอมล ลบขอมล แกไขขอมล

พมพบารโคดหนงสอ พมพเลขเรยกหนงสอ เคลยรหนาจอ และรายชอหนงสอทงหมด จะเปนใน

สวนของการดขอมลทงหมดทอยภายในระบบฐานขอมล ตามภาพท ข-5

85

ภาพท ข-5 แสดงหนาจอการท างานของขอมลหนงสอ

1.3.1.2 หนาจอการท างานของขอมลสมาชก จะเปนการเกบรายละเอยดขอมลของ

สมาชก ไดแก รหสสมาชก รหส ค าน าหนา บตรประชาชน ชอ สกลไทย ชอ สกลองกฤษ อาย เพศ

ศาสนา สญชาต อาชพ ประเภทสมาชก โทรศพท หนวยงาน/แผนก อเมล ระดบการศกษา จากนน

จะมปมการท างานของหนาจอไดแก ปมเพมขอมล ปมแกไขขอมล ปมลบขอมล ตามภาพท ข-6

ภาพท ข-6 แสดงหนาจอการท างานของขอมลสมาชก

86

1.3.1.3 เมนจบการท างาน จะเปนการออกจากระบบการท างานในการปดโปรแกรม

ออกไป

1.3.2 เมนบรการสมาชกจะมการท างานของเมนยอย ไดแก ขอมลการยม ขอมลการคน ตาม

ภาพท ข-7

ภาพท ข-7 แสดงเมนบรการสมาชก

1.3.2.1 หนาจอการท างานการยมหนงสอ จะเปนการเกบรายละเอยดขอมลการยม

หนงสอของสมาชก ไดแก รหสสมาชก วนหมดอาย ชอ-สกล สมาชก ประเภทสมาชก หนวยงาน/

แผนก ระดบการศกษา ทอยปจจบน รหสบารโคด ประเภท (หนงสอ-วสดไมตพมพ) เลขทะเบยน

ชอเรอง จ านวนวนใหยม คาปรบ/วน หมายเหต และมปมบนทกรายการยม ปมยกเลกขอมล ตาม

ภาพท ข-8

ภาพท ข-8 แสดงเมนบรการสมาชก

87

1.3.2.2 หนาจอการท างานการคนหนงสอ ผใชงานจะตองท าการคลกเลอกคนหาขอมล

สมาชกกอนทรปแวนขยาย จากนนจะปรากฏหนาจอขอมลสมาชกเพอท าการเลอกสมาชกมาจดการ

ขอมลการคน ตามภาพท ข-9

ภาพท ข-9 แสดงการคนหาขอมลสมาชกทยมหนงสอ

หลงจากทหาขอมลสมาชกเจอจะปรากฏมายงหนาขอมลคนหนงสอ จากนนใหท าการ

คลกเครองหมายถกดานหนาชอหนงสอทตองการคน เสรจแลวคลกทขอความยนยนคนหนงสอ จะ

ปรากฏกลองขอความแจงเตอนวา “ขอมลไดบนทกการคนหนงสอเรยบรอยแลว” ตามภาพท ข-10

ภาพท ข-10 แสดงการบนทกขอมลหนงสอทคน

88

1.3.3 เมนปรบปรงแกไขจะมการท างานของเมนยอย ไดแก หนวยงาน/แผนก อาชพ ระดบ

การศกษา สญชาต ศาสนา ผแตง เลขหมหนงสอ ประเภทหนงสอ หวเรองหนงสอ แหลงทจดพมพ

หนงสอ ส านกพมพ ค าน าหนา ประเภทสมาชก ในสวนนจะเปนการจดการขอมลพนฐานของระบบ

ตามภาพท ข-11

ภาพท ข-11 แสดงเมนปรบปรงแกไข

1.3.4 เมนพมพรายงานจะเปนการออกรายงานตาง ๆ เชน รายชอหนงสอซ า รายการหนงสอ

ทงหมด รายการหนงสอตามประเภท รายการวารสารทงหมด รายชอสมาชกทงหมด รายชอสมาชก

ตามระดบ รายชอสมาชกตามหนวยงาน ตามภาพท ข-12

ภาพท ข-12 แสดงเมนพมพรายงาน

89

1.3.5 เมนขอมลอน ๆ จะมการท างานของเมนยอย ไดแก กราฟ-สถตการเขาใช ขอมล

หองสมด Reindex ขอมล และต าแหนงฐานขอมล ตามภาพท ข-13

ภาพท ข-13 แสดงเมนขอมลอน ๆ

คมอการใชงานระบบของบคคลทวไปและสมาชกหองสมด

2. การท างานหลกของบคคลทวไป และสมาชกหองสมด

2.1 พนทการใชงานหนาแรกของเวบไซต ประกอบไปดวย ขอความยนดตอนรบเขาสเวบไซต ม

เมนอย 3 รายการ คอ เมนหนาหลก เมนคนหารายการหนงสอ และเมนตรวจสอบรายการยม ตาม

ภาพท ข-14

ภาพท ข-14 หนาจอเวบไซตการใชงานระบบในภาพรวม

90

บคคลทวไป และสมาชกหองสมดสามารถเขาใชบรการทางเวบไซตคนหาขอมลรายการ

หนงสอทมอยในหองสมดไดโดยคลกไปทเมนคนหารายการหนงสอจะปรากฏหนาจอการท างาน

ในสวนของการคนหารายการหนงสอ ซงการคนหารายการหนงสอนนสามารถคนหาไดจาก ชอ

หนง ชอผ แตง และ ISBN หรออาจจะกรอกขอมลชอหนงสอทตองการคนหาไดท Textbox

ดานลางได ดงภาพท ข-15

ภาพท ข-15 แสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอ

ตวอยาง เชน หากบคคลทวไป และสมาชกหองสมด (ขอแทนดวยค าวา “ผใชงาน”)

ตองการทจะคนหาขอมลหนงสอจาก ชอหนงสอ ใหผใชงานระบบท าการกรอกขอความทชอง

Textbox แลวคลกทปมคนหา จากตวอยางไดท าการกรอกชอหนงสอวา “คอมพวเตอร” ปรากฏวา

ชอหนงสอทมค าวา “คอมพวเตอร” ในหนาจอจะแสดงขอมลมชอผแตงทแตงหนงสอโดยทชอ

หนงสอนนมขอความค าวา “คอมพวเตอร” ซงไดแสดงขอมลออกมาทงหมด ดงภาพท ข-16

91

ภาพท ข-16 แสดงการท างานของเมนคนหารายการหนงสอดวยชอผแตง

จากนนผใชงานสามารถคลกค าวา “เลอก” ดานหลงชอผแตงเพอท าการดขอมลวาผแตง

ทานนแตงหนงสอเรองใดบาง ตามภาพท ข-17

ภาพท ข-17 แสดงคลกเลอกชอผแตง

จากภาพท ข-17 เปนการแสดงใหทราบวาหากผใชงานตองการขอมลหนงสอโดยดขอมล

จากชอผแตงสามารถเลอกคนหาจากชอผแตงหรอคนจากค าของชอหนงสอ โดยจะท าใหผใชงาน

สามารถเลอกหนงสออน ๆ ทผแตงไดแตงไวนอกเหนอจากเลมทตองการคนหา

Documents

รายงานการวิจัย เรื่อง · บทที่ 1 บทน า - ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหาวิจัย