Creative & Idea KAIZEN8

ทำให ใคร ๆ กเขาใจไคเซน ทำให ใคร ๆ

กทำไคเซนได ดวยการทำ Know-how

ไคเซนเปนคำงาย ๆ

■ 3 ความหมายในการทำใหเปนคำงาย ๆ

ตงแตตพมพวารสาร Creative & Idea Kaizen ในชวงแรกเพอทำใหกจกรรมไคเซน

ของทกคน แพรหลาย ➞ ทำใหคกคก สมาคม HR แหงญปนตองแสวงหา Know-how

ไคเซนท

✽ งายทสด

✽ เขาใจงายทสด

✽ มประสทธผลทสด

ซง หนงในนน คอ การทำ Know-how ไคเซนเปนคำงาย ๆ นนคอ การทำ Know-

how ไคเซนทเคยเปนเรองของ ผเชยวชาญ หรอ ผชำนาญเฉพาะดาน ใหเปนเรองท

✽ ไมวาใครกเขาใจ

✽ ไมวาใครกทำได

หรอไมก

✽ ไมวาเมอไหรกเขาใจ

✽ ไมวาทไหนกทำได

เพอทำใหสามารถ ไคเซนประจำวน ไดงายและสะดวก

การทำ Know-how ไคเซนเปนคำงาย ๆ ม 3 ความหมาย ดงน

① ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ

② ทำความหมายใหเขาใจงาย

③ ทำวธการใหทำไดงาย

■ ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ

ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ คอ การเขยนคำศพทเฉพาะตาง ๆ เปนคำงาย ๆ

ตวอยางเชน เปลยน คำวา

Vol.4 No.45  June 2010 9

✽ ทำใหทศนะ ทำให Clear

✽ Visualize Appealable เปนตน

เปนคำงาย ๆ เชน

✽ ทำใหมองเหน

✽ ทำใหเหนงาย

✽ ทำใหแสดงใหเหน เปนตน

เปลยน คำทยมมาจากภาษาตางประเทศ เปน คำงาย ๆ นนเอง

ตวอยางการ ทำคำศพท เฉพาะไคเซน เปนคำงาย ๆ ไดแก

✽ ทำใหสะดวกสบาย ➞ ทำใหทำงาย

✽ ทำใหสำราญ ➞ ทำใหสบาย

➞ ทำใหรวดเรว

✽ ทำใหฉบพลน ➞ ทำใหทำทนท

ทำคำศพทเฉพาะเปนคำงาย ๆ

การ ทำ Know-how ไคเซน เปนคำงาย ๆคอ การทำคำทมาจากตางประเทศเปน คำงาย ๆ

ตวอยางเชน เปนตน

เปน คำงาย ๆ

ทำใหทศนะ ทำใหมองเหน

ทำใหเหนงาย

ทำใหแสดงใหเหน

ทำให Visible

ทำให Clear

ทำให Visualize

Creative & Idea KAIZEN10

■ ทำความหมายใหเขาใจงาย

ความหมายท 2 ของการ ทำเปนคำงาย ๆ คอ ทำความหมายใหเปนรปธรรม ➞

ทำใหเขาใจงาย กลาวคอ การทำ แนวคดหรอเนอหายาก ๆ ใหเขาใจงาย

ตวอยางเชน ในกจกรรมไคเซนใชคำวา ปญหา หรอ การแกไขปญหา แตนนหมายถง

อะไรละ คำจำกดความ ในทางวชาการ เชน

❍ ปญหา = ความแตกตางระหวาง สงทควรจะเปน กบ สภาพปจจบน

❍ การแกไขปญหา = ความตรงกนของ สงทควรจะเปน กบ สภาพปจจบน

แต ไคเซนประจำวน ไมเหมาะกบการใช คำศพทหรอคำจำกดความยาก ๆ คำศพท

ทใชในการ ไคเซนอยางรวดเรว ควร เขาใจงาย

ถาทำ คำศพททเปนทางการ เชน ปญหา ใหเปนรปธรรมทพบใน เหตการณประจำ

วน จะทำใหเขาใจงายขน ไดแก

✽ สงทลำบากใจ ✽ สงทไมชอบ

✽ สงทหงดหงด ✽ สงทวนวาย

✽ สงทผดพลาด ✽ สงทลาชา

✽ สงทลม ✽ สงทตกหลน

✽ สงทเขาใจยาก ✽ สงททำยาก เปนตน

การแกไขปญหา กเชนเดยวกน ถาทำใหเปนรปธรรมโดยการ ยอนปญหาทเปน

รปธรรมกลบ จะทำใหเขาใจงายขน เชน

✽ ทำใหไมลำบากใจ ✽ ทำใหไมหงดหงด

✽ ทำใหไมวนวาย ✽ ทำใหไมผดพลาด

✽ ทำใหไมลาชา ✽ ทำใหไมลม

✽ ทำใหไมตกหลน ✽ ทำใหเขาใจงาย

✽ ทำใหทำงาย เปนตน

■ ทำใหเขาใจงายดวยคำศพททเปนรปธรรม

คำทเปนวชาการ สามารถแสดงถงความเขาใจหรอความรสกของ แนวคดทเปน

นามธรรม ตวอยางเชน

✽ สงทลำบากใจ ✽ สงทไมชอบ

✽ สงทหงดหงด ✽ สงทวนวาย

สภาพหลากหลาย ของ สถานการณตาง ๆ เหลาน สามารถแสดงไดเพยง คำพดสนๆ

Vol.4 No.45  June 2010 11

วา ปญหา แต คำศพททเปนนามธรรม กอาจจะ ไรประโยชน

ในการใชชวตหรอการทำงานกมปญหา ขนาดตาง ๆ ประเภทตาง ๆ ดงนน ถา

สะสางดวยเพยง คำพดสน ๆ กไมสามารถไปถง จดเรมตนทนำไปสการไคเซน ได

ตวอยางเชน แมหวหนาถามลกนองวา “มปญหาบางไหม” กมกไดรบเพยงคำตอบ

สน ๆ วา “ไมมครบ” ซงไมสามารถขยายผลไปไดมากกวาน แตถาเปน คำถามทเปนรปธรรม

เชน “มสงทลำบากใจบางไหม” “มสงทไมชอบบางไหม” “มเรองหงดหงดบางไหม” “มเรอง

วนวายบางไหม” เปนตน จะทำใหสามารถนกถงแตละ สถานการณ ได ทำให เรองราว

ตาง ๆ ผดขนมา “ถาพดถงเรองนนละก...” หรอ “จะวาไปแลว...” และทำใหแตละปญหา

ปรากฏออกมา “ตรงจดนเขาใจยาก” “งานนทำยาก” “ในกรณนควรทำอยางไรด” เปนตน

ซงนคอ กาวแรกในการไคเซนละ เพราะไคเซน คอ การรบมอกบแตละปญหานนเอง

ทำความหมายใหเขาใจงาย

ถาถามดวย คำศพทวชาการ

ถาถามดวย คำงาย ๆ

มปญหาอะไรบางไหม ?

ไมมครบ

มเรองหงดหงดบางไหม

มเรองวนวายบางไหม

ถาพดถงเรองนนละ

ก...

ไมมคะ จะวาไปแลว...

จบลงแคคำตอบสน ๆ ไมสามารถขยายผลไปไดมากกวาน

ทำใหแตละปญหา เชน ตรงจดนเขาใจยาก ในกรณนควรทำอยางไรด เปนตน ปรากฏออกมา

Creative & Idea KAIZEN12

■ ทำวธการใหทำไดงาย

ความหมายท 3 ของการ ทำเปนคำงาย ๆ คอ แบบแผน กลไก เพอการทำกจกรรม

ไคเซนประจำวนให

✽ ไมเสยแรงและเวลา ✽ ไมเสยเงน ✽ รวดเรว

กลาวคอเปนการทำ ระบบ ระเบยบ การจดการ เพอการแนะนำและผลกดนไคเซน

ใหงาย ไมยงยาก ไมซบซอน อยางไรกตาม สงทเสยแรงและเวลา มกจะอยไมนาน แต

หวใจของการไคเซน คอ ความตอเนอง ความยงยน เนองจากหลกทวไปของกจกรรมไคเซน

คอ ไมเสยแรงและเวลาเกนความจำเปน ยงกวานนไคเซนประจำวนตองสามารถทำไดงาย

และสะดวก ดงนน สงทซบซอน ยงยาก ละเอยดลออ เครงครด จงเปนของตองหาม และ

ควร ทำใหงาย ไมยงยาก ไมซบซอน เทาททำได

ตวอยางเชน การจายเงนรางวลไคเซน ตองจายตาม เกณฑการตดสน หรอ ตาราง

ลำดบเงนรางวล แตถานำ เกณฑการตดสนทซบซอนและยงยาก มาใชอยางเครงครด จะ

ทำใหเสยเวลามาก มบรษทจำนวนมากทมวเสยเวลากบ เกณฑการตดสนทยงยาก จนไมได

ใหความสนใจ การแนะนำและผลกดนไคเซน ซงเปนหนาททสำคญทสดของหวหนางาน

นนคอ ไมสามารถขยายผล ไคเซนประจำวน ไดรวดเรวและตอเนอง เพราะ เกณฑการ

ตดสนทเสยเวลามาก กลายเปน เบรก (อปสรรค) นนเอง ซงคงไมมใครเหยยบ เบรก

(อปสรรค) พรอม คนเรง (ผลกดน)

เนองจากสงเหลานกลายเปนอปสรรค สมาคม HR แหงญปน จงเสนอใหยกเลก

และกำจด ระบบและการจดการทซบซอน ยงยาก ละเอยดลออ เครงครด

ในการผลกดน ไคเซนอยางรวดเรว

✽ แบบแผน กลไก ทไมยงยาก ✽ ระบบ ระเบยบ เกณฑ อยางงาย

✽ การจดการ การแนะนำ วธผลกดน ไมซบซอน

เปนสงทขาดไมได จงเสนอใหเกณฑการตดสนเปน รปแบบเอาไงเอากน กลาวคอ

เปน รปแบบการตดสนในทนท ในการกรอกแบบฟอรมไคเซนกสนบสนนรปแบบการกรอก

อยางงายโดยกรอกไมเกน 100 ตวอกษรภายในเวลา 3 นาท อกทงยงเสนอขอคดเหนให ใช

หลกการสำคญในการไคเซนใหเกดประโยชน และยงเสนอ รปแบบของแบบฟอรมไคเซน

และแบบฟอรมบนทกไคเซนทแตละหวขอม ไมเกน 3 บรรทด ดวย

✰

หลงสงครามโลกครงท 2 ระบบไคเซนของญปนลอกแบบมาจากระบบเสนอแนะ

ความคดเหน (Suggestion System) ของสหรฐอเมรกา ซงยงคงมอทธพลอยมาก ซงเงน

รางวลเปนหนงในนน หลกการของระบบแบบสหรฐอเมรกา คอ

Vol.4 No.45  June 2010 13

✽ ซอไอเดย ✽ แลกเปลยนระหวางไอเดยกบเงนรางวล

✽ คนกำไรเปนเงนรางวลจากประสทธผลทได

แตระบบไคเซนแบบญปนจะใหความสำคญกบการสรางขวญกำลงใจและความ

สามารถในการไคเซนของพนกงานในบรษทมากกวาประสทธผลทจบตองได เนองจาก

เกณฑการตดสนเงนรางวลไมเหมอนของสหรฐอเมรกาทคดตามเปอรเซนตของประสทธผล

แตเปนรปแบบการดจากปจจยตาง ๆ เชน ประสทธผล มมมอง แนวคด ความพยายาม

เปนตน ซงสงเหลานนกลายเปนสาเหตของ แรงและเวลาทเกนความจำเปน

ระยะหลงจงมความคบหนาในการ

① ยกเลกเงนรางวล ② ทำเกณฑใหไมยงยาก

③ เปลยนคำศพทเฉพาะ (เงนรางวล ➞ สนนำใจ)

มการนำ 3 หลกการไคเซน คอ เลก ลด เปลยน มาประยกตใชอยางจรงจง

แมถามวา “มปญหาบางไหม” มกไดรบเพยงคำตอบสน ๆ วา “ไมมครบ” แตถา

ถาม คำถามทเปนรปธรรม เชน “มเรองหงดหงดบางไหม” “มเรองวนวายบางไหม” จะ

ทำใหสามารถนกถง สถานการณ ได

ทำวธการใหทำงาย

เกณฑการตดสน ทยงยากและละเอยดลออ

แบบฟอรมไคเซน ทมชองใหกรอกมาก

รปแบบเอาไงเอากน

บนทกไคเซน (ไมเกน 100 ตวอกษรภายในเวลา 3 นาท)

(รปแบบตดสนในทนท)

บนทกไคเซนทสามารถเขยนอยางงายได

การตดสนเสยแรงและเวลา จนไมไดใหความสนใจการแนะนำและผลกดน

แบบฟอรมไคเซนทตองเขยนอยางละเอยดซงเปนอปสรรคมาก

ควร ทำแบบแผนและกลไก ของกจกรรมไคเซน ใหงาย ไมยงยาก ไมซบซอน

สงทซบซอน ยงยาก ละเอยดลออ เครงครด คอ อปสรรค

Creative & Idea KAIZEN14

■ เจาะรทกรวยเพอระบายอากาศ

กอนไคเซน “ถาพดถงเรองนนละก เคยหงดหงดเหมอนกนนะ” เกดขนตอนทเกบ

ของเหลวลงในถง ตอนทเทของเหลวลงในถง รปรางของปากกรวยทใชเปนรปวงกลมเหมอน

รปรางของปากถง เมอเสยบปากกรวยลงในปากถงจะตดแนน ถาเทของเหลวลงไปในสภาพ

น จะทำใหสญเสยพนทระบายอากาศภายในถงและทำใหความดนภายในสงขน บางครง

เกดเหตของเหลวไหลพงออกมาจากกรวย ในชวพรบตาของเหลวกทวมลนออกมาบรเวณ

รอบ ๆ ทำใหเหนยวเหนอะหนะ ถงแมจะระวงและคอย ๆ ทำกยงเผลอทำลน ทำใหหงดหงด

หลงไคเซน ในการ ทำใหไมหงดหงด นนแค ทำใหของเหลวไมลนออกมาจาก

กรวย เทานน ดงนนถาสรางทางระบายอากาศภายในถงเปนใชได จงทำ รอยยบ ทปาก

กรวยบรเวณทตดกบปากถง อากาศจะออกมาทางชองน ของเหลวไมลนออกมาดวยการ

ทำใหเปนรอยยบ

■ ทำใหมนคงโดยตดแทนรองทกรวย

อกหนงไคเซนของงานเดยวกน

กอนไคเซน ใชกรวยในการเทของเหลวลงถงแลว หงดหงด คราวนปลายกรวยม

เสนผาศนยกลางแคบทำใหไมมนคง ในระหวางเทของเหลวกรวยกเอยง ของเหลวจงหก

ออกมา ทำใหหงดหงด

หลงไคเซน ในการ ทำใหไมหงดหงด นนแค ทำใหไมเอยง ทำใหไมหก เทานน

ดงนนถาเชอมทอสนทรงกระบอกคลายแกนเทปกาวตดกบกรวย ทอสนจะกลายเปนแทน

รองทำใหกรวยมนคง ทำใหไมเอยง ทำใหไมหก ได

ตวอยางพเศษ

ทำงานทนาหงดหงด

ให ไมหงดหงดดวยไอเดยกรวย

2 ตวอยางไคเซนความไมสะดวกในการเทของเหลวลงในถงดวยกรวย

Vol.4 No.45  June 2010 15

ตวอยาง ไคเซน

ตวอยาง ไคเซน

ระบายอากาศภายในถง

ดวยรอยยบทกรวย

ตดแทนรองมนคงทกรวย

กอน ไคเซน

กอน ไคเซน

หลง ไคเซน

หลง ไคเซน

ตอนเทของเหลวลงถง ปากถงกบปากกรวยเปนรปวงกลมเหมอนกน ทำใหกรวยตดแนน เมอไมมพนทระบายอากาศภายในถง ทำใหความดนภายในสงขน ของเหลวจงพงออกมา

ทำรอยยบทกรวยบรเวณทสมผสปากถง เพอสรางทางระบายอากาศ

ในงานเทสารละลายลงถง ปลายกรวยมเสนผานศนยกลางแคบทำใหไมมนคง บางครงกรวยเอยงทำใหของเหลวหกออกมา

ทำแทนมนคง แลวเชอมตดกบกรวย เชอมแทนมนคงทกรวย (รปรางคลายแกนเทปกาว)

กรวย

กรวย

ถง

ทำรอยยบ ตรงน ปองกนของเหลวพง

ทำใหของเหลวไมพงลนออกมาจากกรวย

สรางทางระบายอากาศภายในถง

ทำใหของเหลวไมหกออกมา ทำใหกรวยไมเอยง

ตดแทนรองทกรวย ทำใหมนคง

① ถาตดแนน

② ไมมพนทระบายอากาศภายในถง

③ ของเหลวกพงออกมา

ผสนบสนนตวอยาง : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด

Creative & Idea KAIZEN16

ตวอยางพเศษ

ทำงานทตองบดตว

ให ไมตองบดดวยการนำเกาอหมนมาใช ใหม

ไคเซนโดยใชเกาอหมนทไมใชแลว ใชการหมนใหเกดประโยชน ทำให ไมตองบดตว

ผสนบสนนตวอยาง : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด

■ ใชฟงกชนหมน

ของเกาอหมนใหเปน

ประโยชน

กอนไคเซน

➲ ม ง า น ท ท ำ

ยาก

➲ นนคองานพน

เทปรอบปบ

➲ ต อ ง น ำ ป บ

วางบนแทนแลวพน

เทป ซงขณะนนตอง

บดตวบาง ตองเปลยน

ตำแหนงยนไปพนเทป

ไปบาง

หลงไคเซน

➲ ใชเกาอหมนทเลกใชแลวแทนแทนรอง

➲ วางปบบนทนงของเกาอหมน แลวหมนแทนไปพนเทปไป

➲ สามารถทำงานไดงายขนโดยไมตองเคลอนตว เวลาทำงานเรวขนเลกนอยแลว

ความออนเพลยกยงลดลง ซงเปนการ ทำใหไมตองบดตว

ตวอยาง ไคเซน ทำใหไมตองบดดวยการ

นำเกาอหมนมาใชใหม ①

กอน ไคเซน

หลง ไคเซน

มงานทตองพนเทปรอบปบ โดยวางปบบนแทนวาง แลวบดตวบาง เปลยนทยนไปพนไปบาง

สามารถทำงานไดโดยหมนแทน ไมตองบดตว หรอเปลยนทยน ทำใหสามารถทำงานไดงายขน

บดตว

การทำใหไมตองบดตวโดย

ใชเกาอหมนทเลกใชแลวแทนแทนรอง

➯

Vol.4 No.45  June 2010 17

■ นอกจากฟงกชนหมนแลวยงมฟงกชนอนอก

กอนไคเซน งานปถงดานในกลองใสของ เปนงานทตองบดตวบาง เปลยนตำแหนง

ยนบาง ทำใหทำงานยาก

หลงไคเซน สรางแทนรองจากเกาอหมนทเลกใชแลว (เอาสวนทนงออกแลวตด

แทนวางกลองใสของ) ทำใหสามารถทำงานไดงายเนองจากเปนงานหมนแทน

เกาอหมนทใชในสำนกงานสามารถปรบระดบทนงขนลงไดดวยคนโยก กลาวคอ

สามารถปรบแทนใหเหมาะสมกบสวนสงของผปฏบตงานได ยงกวานนยงสามารถเคลอนยาย

กลองใสของทดำเนนการเสรจแลวไดงายเพราะมลอเลอนตดอยทขาเกาอ

สนบสนนตวอยางโดย : บรษท ไทเซคะโค จำกด ผสนบสนนขอมล : คณอาซช โอคาชโระ กลมควบคมการผลต

ตวอยาง ไคเซน นำเกาอหมนมาใชใหม

➯ ทำใหไมตองบดตว ② กอน ไคเซน

หลง ไคเซน

มงานปถงดานในกลองใสของ ไมมแทนเฉพาะและกองกลองใสของซอนกน ทำใหตองบดตวบาง เปลยนทยนบาง ทำงานยาก

ทำแทนรองจากเกาอหมนทเลกใชแลว (เอาสวนทนงออกแลวตดแทนวาง) ● สามารถทำงานไดงาย เพยงแคหมนแทน ● สามารถปรบความสงดวยคนโยกทตดอยทเกาอหมนตงแตแรก ● สามารถเคลอนยายกลองใสของไดงายเพราะมลอเลอนตดอย

สามารถปรบความสงไดดวย

คนโยก

Creative & Idea KAIZEN18

■ เตมชนสวนไมทน

“เคยวนวาย”

นนคอ งานบนสายพาน สนคากงสำเรจรปจะไหลมาบนสายพานอยางตอเนอง แลว

ทำการประกอบชนสวนตรงนน ในระหวางททำซำ ๆ กนนนชนสวนกนอยลงเรอย ๆ ซงมผ-

รบผดชอบในการปอนชนสวนใหผปฏบตงานทสายพาน ผปอนชนสวนตองคอยเตมชนสวน

กอนหมดในสตอก

กอนไคเซน หนงในชนสวนทตองประกอบ คอ หวงยาวและเลก สำหรบดานขาง ๆ

ผปฏบตงานจะมทอนไมโคงงอทม หวง แขวนอย ผปฏบตงานตองดงหวงออกทละ 1 หวง

เพอประกอบชนสวนเขากบสนคากงสำเรจรป เมอหวงเรมนอยลงผปอนสนคาตอง เตมหวง

ททอนไมสวนทโคงงอ แตมบางครงทหวงเกอบหมดแตยงไมถกเตม

เมอผปฏบตงานรบทวง “เกอบจะหมดแลว ชวยเตมใหเรวหนอย” กตอง วนวาย

การทจะ ทำใหไมวนวาย นนแค ทำใหหวงไมหมด

■ ใชวธการหมนทอนไม รปตว T

หลงไคเซน เปลยนทอนไมทแขวนหวงจากทอนไมโคงงอเปนทอนไม รปตว T ถา

ทำเชนนกสามารถแขวน หวง ไดทง 2 ฝงทงซายและขวา

ยงกวานนยงสามารถหมนได 360 องศา แมหวงทางฝงซายหมด เพยงแคหมนกยง

มหวงทางฝงขวา ในระหวางทใชหวงทางฝงขวาแคเตมหวงทางฝงซายทหมดไปกโอเค

เพยงเทานแมสตอกหมด กสามารถกำจดการรบเรงทวนวายได ซงเปนการ ทำให

ไมวนวาย

ตวอยางพเศษ ทำงานทวนวาย

ให ไมวนวายดวยวธการหมน

แมหมดสตอก แคหมนกโอเค

Vol.4 No.45  June 2010 19

ตวอยาง ไคเซน

กำจดสตอกหมดดวยวธการหมน

กอน ไคเซน

หลง ไคเซน

มงานประกอบชนสวนหวงยาวและเลกกบสนคากงสำเรจรปบนสายพาน มบางครงทหวงนอยลงแลวผปอนชนสวนปอนใหไมทน

เปลยนทอนไมทแขวนหวงจากทอนไมโคงงอเปนทอนไม รปตว T ยงกวานนยงสามารถหมนได 360 องศา

ผประกอบชนสวน

① แขวนหวงไวทงฝงซายและขวา

② เรมใชจากฝงซาย เมอหวงหมดกแคหมน ③ หวงฝงขวากหมนมาอยฝงซาย ทำใหสามารถใชไดทนท ในระหวางทใชหวงฝงซายอยกสามารถเตมหวงทางฝงขวาได

หมน 360 องศา

แขวนหวงไวททอนไมโคงงอ

ผปอนชนสวน

ผสนบสนนตวอยาง : บรษท กระตกนำ Tiger จำกด

Creative & Idea KAIZEN20

■ ตดยางรดแลวแปะ

กอนไคเซน “จะวาไปแลว

เคยลำบากใจเหมอนกนนะ” นนคอ

การทดลองเพอทดสอบความแขงแรง

ของฟลม กอนอนตองผก บกเกอรท

ใสลกตม ดวยดาย จากนนนำดาย

มาผกกบคลปดำ แลวใชคลปดำหนบ

ฟลมทตดใหเรยวยาวทงสองดาน

ปลอยใหอยในสภาพแบบนในระยะ

เวลาทกำหนด แลวทำการตรวจสอบ

ความแขงแรงของฟลม

คลปดำทแขวน บกเกอร ไว

ลนตกลงมาจากฟลมงาย ซงเกด

การเลอน หรอลนตกไดงายมาก

ทำใหตองเรมทำใหมตงแตตน นคอ

ปญหาละ ซงการ ทำใหไมตก ทำได

โดยการ ทำใหไมลน นนเอง

หลงไคเซน ตดยางรดแลว

นำมาตดกาวทคลปดำสวนทหนบ

ฟลม ยางรดจะชวยทำใหคลปดำไม

ลน และสามารถหนบฟลมไดมนคง

ความกงวลเกยวกบการลนตกก

หมดไป เนองจากแคตดยางรด

เทานน จงไมเสยคาใชจาย

ตวอยางพเศษ ทำงานทอาจลน

ให ไมลน โดยใชเครองมอชวย

เนองจากลนบอย ๆ จงทำให ไมลน ดวยการใชเครองมอชวยทใชวสดท ไมลน

ตวอยาง ไคเซน ทำใหไมลนโดย

ตดยางรดทคลปดำ

กอน ไคเซน

ในการทดสอบความแขงแรงของฟลมตองตดให

ฟลมโปรงใส

คลปดำแขวนบกเกอร

ดาย

บกเกอรท ใสลกตม

เรยวยาว เพอสงเกตสภาพฟลมทแขวน ลกตม แขวน บกเกอรทใสลกตม ดวยดาย จากนนผกดายกบคลปดำ แลวนำคลปดำหนบฟลมทงสองดาน แตคลปดำลนตกจากฟลมไดงาย ซงเคยตกลงมาแลว ทำใหตองเรมทำการทดลองใหมตงแตตน

สนนสนนตวอยางโดย : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด

Vol.4 No.45  June 2010 21

ตวอยาง ไคเซน

ทำให ทตงหนงสอ

ไมลน

หลง ไคเซน

ตดยางรดแลวนำมาตดกาวทคลปดำสวนทหนบฟลม ยางรดจะชวยทำใหคลปดำไมลน และทำใหสามารถหนบฟลมไดมนคง

การทำใหลกตมไมตก

ลน ลน

พรมกนลน

เลอน

กคอการทำใหคลปไมลน

■ ปพรมกนลน

กอนไคเซน เนองจากความหนกของ

แฟมทำใหทตงหนงสอบนโตะลน เลอน แมวา

จะดนไปทเดมกยงลนอก ซงเปนปญหามาก

ผสนบสนนขอมล : คณอาคโอะ คโระดะ หองควบคมโดยรวม

สนนสนนตวอยางโดย : บรษท โอเรยนท เคมคอล อนดสทรส จำกด

หลงไคเซน ป พรมกนลน เพอ ทำใหไม

ลน ทำใหทตงหนงสอมนคง จงสามารถหยบและ

เกบแฟมไดงายขน

กอน ไคเซน

หลง ไคเซน

ลำบากใจเรองทตงหนงสอเลอนเพราะความหนกของแฟม

ยดทตงหนงสอโดยปพรมกนลนดานลาง (การทำใหไมลน)

แฟม แฟม

แฟม แฟม

แฟม แฟม

Creative & Idea KAIZEN22

ตวอยางพเศษ

ทำงานทจดการยาก

ใหจดการงายดวยไมแขวนเสอ

ฉลากแบบมวนจดการยาก จงทำใหจดการไดงายโดยการนำไมแขวนเสอกลบมาใช ใหม

ตวอยาง ไคเซน ทำใหจดการงายโดยแขวนฉลาก

แบบมวนทไมแขวนเสอ

■ นำไมแขวนเสอตามทองตลาดมาใช ใหม

กอนไคเซน ม งานททำไดยาก นนคอ งานตดฉลาก เนองจากเปนฉลากแบบมวน

จงตองฉกฉลากตดสนคากงสำเรจรปทละแผน ถาวางมวนฉลากใน แนวนอน กสามารถ

ทำงานไดงาย แตเนองจากเปนทรงกระบอก ถาวางแนวนอนจะทำใหกลงได ถาจะวางแนวตง

ก ทำใหทำงานยาก ดงนนควรทำอยางไรดละ

หลงไคเซน 1 ใช ไมแขวนเสอ ทสามารถถอดสวนลางออกได เพอทำเปน เครอง

แขวนฉลากแบบมวน โดยถอดแกนสวนลางของไมแขวนเสอออก แลวสอดแกนฉลากมวน

กอน ไคเซน

ในงานตดฉลาก ฉลากแบบมวนจดการยาก

ใชไมแขวนเสอทสามารถถอดแกนแนวนอนไดทำเปน เครองแขวนฉลากแบบมวน

ถาวางแนวนอนกสามารถฉกฉลากไดงายแตอาจกลงได ถาวางแนวตงอาจทำใหไมกลงแตกทำใหฉกฉลากลำบาก

ฉลากแบบมวน

ฉลาก

ไคเซน 1

สนนสนนตวอยางโดย : บรษท นากาเซะเคมเทกซ จำกด

Vol.4 No.45  June 2010 23

ตดตะขอท ไมแขวนเสอ

แขวนเชอกไวทตะขอ

รอยเชอกผาน ทอยาง

ไคเซน 2

ผสนบสนนขอมล : คณคโยช มาเอะกาวา สำนกงานฮารมะ / คณโซอจ วาตานาเบะ สำนกงานฟคจยามา

เขาไปในแกนไมแขวนเสอ หลงจากนนกตดแกนไมแขวนเสออกครง แขวนไมแขวนเสอทม

ฉลากมวนในความสงทเหมาะสม เนองจากฉลากมวนถกยดดวยไมแขวนเสอทำใหไมกลง

อกทงเปนการทำงานในแนวนอนทำใหทำงานงาย

■ เปลยนจากแกนแนวนอนทถกตรงเปนแกนยางทหมนได

ถาฉลากมวนใหญกไมเปนไร แตถาทำงานไปเรอย ๆ มวนฉลากกจะเลกลง ทำให

การหมนฉลากไดไมดนก เนองจากแกนของไมแขวนเสอถกตรง มวนฉลากเลกจงหมนไมได

ทำใหฉกฉลากไมได จงเลกใชแกนของไมแขวนเสอทตรงเอาไว

หลงไคเซน 2 รอยเชอกผานทอยางเรยวบาง และตดตะขอทไมแขวนเสอทงสอง

ดาน แลวแขวนเชอกทปลายทงสองดาน เนองจากทอยางหมนได แมมวนฉลากจะเลกลงก

ยงสามารถหมนไดด ทำใหสามารถฉกฉลากไดดจนหมดมวน

ไคเซนอก

นคอความ ไมสะดวกละ!!

ถาฉลากมวนเลก มวนฉลากกจะไมหมน ทำใหการทำงาน

แยลง

● เลกใชแกนไมแขวนเสอ รอยเชอกผานทอยางแลวแขวนเชอกนนกบตะขอ

● เนองจากทอยางหมน แมวามวนฉลากจะเลกกยงสามารถหมนไดด

Creative & Idea KAIZEN24

■ การรบสงลงพลาสตกใตสายพาน

กอนไคเซน มงานทตองกมตวบอย ๆ ในงานขนยายลงพลาสตกทบรรจสนคา

กงสำเรจรปจากทปฏบตงาน ซงระหวางทางมสายพานยาวอย ไมสามารถออมไปได จงตอง

มดเพอขนยายลงพลาสตกทางดานลางสายพาน ฝงหนงตองผลกลงพลาสตกทอยบนพน

ดานลางสายพาน สวนฝงตรงขามตองรบแลวดงออกมา ซงทงสองคนตองงอเอว เลยกลาย

เปนงานทตองกมตว

เนองจากตองขนยายลงพลาสตกเปนจำนวนมาก ทำใหปวดเอว เพราะเปน งานท

ตองกมตว นนเอง ถงแมเปนลงพลาสตกเปลา แตตอนสงคนทปฏบตงานกตองมดใต

สายพาน เพราะเปนลงพลาสตกเปลาเลยกลายเปนงานทงายขนมาเลกนอย

ในการ ทำใหไมตองกมตว คอ การทำใหขนยายลงพลาสตกไดงาย

ไคเซน 1 ตดตงสายพานลกกลงสนขนาดประมาณ 5 เมตร ไวใตสายพานยาวใน

แนวตงฉาก วางลงพลาสตกบนลกกลงแลวกลงจากฝงหนงไปยงอกฝงหนง สำหรบอกฝงก

ดงลงพลาสตกออกได เพราะลงพลาสตกสามารถกลงบนลกกลงได จงกลายเปนงานทไม

ตองใชแรงผลกหรอดงอกตอไป

■ ลนลงพลาสตกไปบนลกกลงเอยงแบบไมกระดก

ทำไคเซนอก ดงน

ไคเซน 2 ตดเพลาทกลางสายพานในแนวตงฉาก ดวยสวตซเดยวทำใหสามารถ

เอยงขวาเอยงซายได กลาวคอ ไมกระดกไฟฟานนเอง การวางลงพลาสตกบนสายพานดาน

ซาย เมอกดสวตซสายพานจะเอยงไปดานขวา ทำใหลงพลาสตกบนสายพานลกกลงเอยง

ไหลมาทางขวาไดตามธรรมชาต

เวลาคนลงพลาสตกเปลา แควางลงพลาสตกบนสายพานดานขวาแลวกดสวตซ

สายพานจะเอยงมาดานซายทำใหลงพลาสตกไหลมาทางซายไดตามธรรมชาต ซงไมวา

กรณไหนกเพยงแคกดสวตซเทานน นกสามารถ ทำใหไมตองกมตว ได

ตวอยางพเศษ

ทำงานทตองกมตว

ให ไมตองกมดวยวธไมกระดก

โดยธรรมชาตแลวสงของจะเคลอนจากทสงสทตำ ดวยหลกการงาย ๆ

สามารถทำให ไมตองกมได

Vol.4 No.45  June 2010 25

ตวอยาง ไคเซน เอยงมาดานหนงทำใหขนยาย

ไดอตโนมต ทำใหไมตองกมตว

กอน ไคเซน

ในการขนยายลงพลาสตกจากสถานทปฏบตงานตองมดดานลางสายพาน ซงเปนการทำงานทตองกมตว ทำใหเหนอยลา

ตดตงสายพานสนไวใตสายพานยาวในแนวตงฉาก วางลงพลาสตกบนสายพานลกกลง แลวขนยาย ทำใหไมตองใชแรงผลกหรอดงอกตอไป

ดวยสวตซเดยวทำใหสายพานสนสามารถเอยงขวาเอยงซายได ไมกระดกไฟฟา เพยงแควางลงพลาสตกบนสายพานแลวกดสวตซ แลวลงพลาสตกจะไหลมาทางดานเอยงไดตามธรรมชาต

สายพาน

ลงพลาสตก

ลงพลาสตก สายพาน

สวตซ

ตดตงสายพานสน

ไคเซน 2

ไคเซน 1

ไคเซนอก

สนบสนนตวอยางโดย : บรษทกระตกนำ Tiger จำกด ผสนบสนนขอมล : คณมาซาโยะ คานาโอะ กลมบรหาร

Creative & Idea KAIZEN26

เทคนคการไคเซน ทำใหเขาใจงาย

วธการไคเซน ทำให ใชงาย

การทำไคเซนใหเปนคำงาย ๆ หรอ ทำใหเขาใจงาย ทำใหทำงาย ถกปรบมาใชกบวธ

การทำไคเซนแบบรปธรรม = เทคนคไคเซนดวย

โดยทวไป เทคนคไคเซน ทไดรบความนยม ประกอบดวย

① QC (การควบคมคณภาพ)

② IE (วศวกรรมอตสาหการ)

③ VE (วศวกรรมเพมคณคา) เปนตน

สงเหลาน มการสอนโดยองคกรตาง ๆ ทวประเทศอยางแพรหลาย มาเปนเวลา

ยาวนาน ซงมสวนในการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศญปน แตหากรวม องคกร และ

ระยะยาว เขาดวยกนยอมเกดผลเสยตามมา เชน ทำใหเปนพธการ ทำใหมแตในนาม

ทำใหเฉพาะทาง ทำใหอยในระดบสง ทำใหซบซอน ทำใหเปนการอนรกษระบบเกา

เปนตน ดวยเหตน จงมการเสรมเตมแตงใหดขลงมากขน สงผลใหไมวาใคร ไมวาเมอไหร ก

ไมสามารถใชประโยชนจากเทคนค วธการทมงาย ๆ ตามสบาย

การทำไคเซนใหเปนคำงาย ๆ คอ ความพยายามทำให Know how ทกลายเปน

ระดบสงและเฉพาะทางกลายเปน เรองปกต ทอยใกลตวมากขน ประวตศาสตรวฒนธรรม

ของมนษยชาตกบฝมอ เทคโนโลย Know how เทคนค ในวฒนธรรมของมนษยชาตไดม

การพฒนาฝมอ เทคโนโลย Know how เทคนค ในสาขาตาง ๆ มากมาย ซงการพฒนา

เหลานนมระบบทเปนเอกลกษณเฉพาะตวตามชนชาต เชอชาต เผาพนธ และประเทศ

✰

ยกตวอยางเชน ศลปะการปองกนตว ทมการพฒนาโดยมรปแบบเฉพาะตวของ

แตละเมองในสมยเอโดะ ไดถกหลอหลอมรวมกนเปนหนงเดยวเปน ยโด ในสมยเมจ แตวา

ไมวาสงใดกตามหากถกหลอมรวมไปแลวไมไดจบเพยงแคนน แตกอเกด การพฒนาตอไป

ทเรยกวา วฒนธรรม

ยกตวอยางเชน ยโดไดถกถายทอดเขาไปในประเทศบราซล และกลายเปน ยโด

แบบบราซล ซงนบวาเปน ศลปะการตอส ทแขงแกรงทสดในปจจบน เชนเดยวกนน ฝมอ

Vol.4 No.45  June 2010 27

เทคโนโลย ทกษะ เทคนค Know how วธทำ วธการ เปนสงทมการเปลยนแปลง ม

ววฒนาการ มการพฒนาอยเสมอ ไคเซน Know how กเชนเดยวกน เทคนคไคเซน QC IE

VE ไดเรมมการพฒนามาจากวงการอตสาหกรรมของประเทศอเมรกา ททำการผลตสนคา

ชนดเดยวในปรมาณมาก แตทวา เมอวธการนไดถายทอดเขามาในประเทศญปน ไดเกด

การเปลยนแปลงครงใหญเปนการผลตสนคาหลากชนดในปรมาณนอย

ตวอยางทเหนไดชดเจน คอ อตสาหกรรมยานยนต ทมววฒนาการจาก การผลต

แบบฟอรด (Ford) เปน การผลตแบบโตโยตา (Toyota)

✰

ไมวาสงใดหากถกทำใหเปนรปแบบเฉพาะทาง อยในระดบสง มรายละเอยดมาก

ยอมไมสามารถใชประโยชนหรอปรบใหเหมาะสมได ดวยเหตน ในทางกลบกน การทำให

งาย ทำใหเรยบงายจงเปนสงสำคญ หากเปนเชนนนแลว ประเภทธรกจอน ประเภทงานอน

กจะสามารถนำไปใชประโยชนได

ทำใหเปนพธการ ● ทำใหมแตในนาม ● ทำใหเฉพาะทาง ● ทำใหอยในระดบสง ● ทำใหซบซอน ● ทำใหเปนการอนรกษระบบเกา

... ดวยเหตน จงไมสามารถใชประโยชน หรอยดหยนได

โดยทวไป หากกลาวถง เทคนคการไคเซน QC ● IE ● VE เปนสงทไดรบความนยม แตวา

ทำใหเปนการอนรกษระบบเกา

ทำใหเฉพาะทาง ทำใหมแต ในนาม

ทำใหซบซอน ทำใหอย ในระดบสง

Creative & Idea KAIZEN28

ดวยการใชคำงาย ๆ ทำใหเทคนคไคเซน งายขน ● เรยบงายขน

ไมวาจะเปนคนของประเภทธรกจใด ไมวาจะเปนคนของประเภทงานใด กทำใหเขาใจงาย ไมวาจะเปนคนระดบไหน กทำใหทำงาย

ทำใหเปนคำงาย ๆ

เทคนคไคเซน

สมมนาไคเซนทจดโดยสมาคม HR ญปน สามารถปรบใชไดกบ ทกประเภทธรกจ

ประเภทงาน ทกระดบ เนองจาก มการทำไคเซน Know how ให เปนคำงาย ๆ หมายถง

การทำใหงาย ทำใหเรยบงาย จงทำให

✽ ไมวาจะเปนคนของประเภทธรกจใด ✽ ไมวาจะเปนคนของประเภทงานใด ✽ ไมวาจะเปนคนระดบไหน

❍ ทำใหเขาใจ ทำใหเขาใจงาย ❍ ทำใหสามารถทำได ทำใหทำงาย

ทำใหงาย ทำใหเรยบงาย

ปจจบน เทคนคไคเซน เชน QC ● IE ● VE เปนตน ไดถกทำใหเปนระดบสง ทำให

เฉพาะทาง ทำใหมรายละเอยดมาก แตหากจะพดถงสงเหลานอยางงายแลว จะเปนอยางไร

การบอกกลาวถง วธการคดเรมตน ทถกพฒนาในประเทศอเมรกาอยางสรป อาจไดดงน

Vol.4 No.45  June 2010 29

✽ QC = ขจดความผน-

ผวน

✽ IE = ขจดการเคลอน-

ไหวทสญเปลา

✽ VE = การเลอกเครอง

มอทเหมาะสมกบฟงกชน

แนนอนวา จะถกโตแยง

จากผ เช ยวชาญซ งมความร ใน

Know how ระดบสง อยางแนนอน

แตวา ไมวาสงใดยอมม จดเรมตน

จากสงทเรยบงาย แลวจงถกนำมา

ประกอบกน ทำใหซบซอน ทำให

เปนระดบสง ไปตามกาลเวลา

ยกตวอยางเชน ในโลกนม

ศลปะการตอสมากมายหลายรป

แบบ เชน มวยสากล มวยปลำ ซโม

ยโด คาราเต มวยจน เทควนโด

มวยไทย แซมโบ เปนตน แตหาก

ทำใหสงเหลาน เรยบงายขน คอ

การ รวม เอาทาทางตาง ๆ เขาดวย

กน เชน การตอย เตะ ควำคตอส

รด บด เปนตน

หมายความวา การรวม

ทาทาง คอ ฝมอ เทคโนโลย สวน

การทำใหสงเหลานนเปนระบบ

เรยกวา Know how หรอ วธการ

ในโลกน มศลปะการตอส

หลากหลายรปแบบ

มวยสากล

ซโม

มวยปลำ

เทควนโด

หากทำใหงายขน

มวยไทย มวยจน

ตอย เตะ

รด บด

ควำคตอส

คอ การรวมทวงทาตาง ๆ เหลานเขาดวยกน

การรวมทาทางเขาดวยกน คอ ฝมอ เทคนค

การทำใหสงเหลานนเปนระบบ เรยกวา Know how หรอวธการ

Creative & Idea KAIZEN30

เชนเดยวกนน เทคนคไคเซนแบบเฉพาะทางทถกทำใหเปนระบบระดบสง ก

สามารถแตกออกเปน การเคลอนไหวทเรยบงาย ได

ตวอยางเชน ในการทำให ความผนผวน และ การทำงานทสญเปลา หมดไปนน

ควรทำอยางไรด หากทำใหสงนนเรยบงายแลว จะประกอบดวย

✽ การแบง ✽ การเรยง ✽ การเปรยบเทยบ เปนตน

วธการวเคราะหทเรยกวา 7 เครองมอของ QC หากกลาวโดยยอแลว กคอการเกบ

ขอมลแตละเงอนไขและปจจยทบกพรองตาง ๆ ดวย

✽ การแบง ✽ การเรยง ✽ การเปรยบเทยบ

เพอสบหา สาเหตของปญหา ในการ ทำใหเปรยบเทยบงาย ➞ ทำใหเขาใจงาย

นน ตองแบงใช กราฟแทง หรอ กราฟเสน เปนตน อยางเหมาะสม

✰

นอกจากน IE ซงไมสามารถขาด การศกษาการเคลอนไหว ได ดวยการเรยง วธทำ

ทด กบ วธทำทไมด แลวเปรยบเทยบ จะทำใหมองเหน วธการทดกวา ได

หมายความวา ไมวาจะเปนวธการวเคราะหระดบสงเพยงใด หากทำใหเรยบงาย

แลว กจะพบวาเปนเพยง การประกอบกน ของ การแบง การเรยง การเปรยบเทยบ เทานน

เชนเดยวกน หากทำใหเทคนคไคเซนระดบสงเรยบงายขน กจะพบวาเปนเพยงการประกอบ

กนของ การเลก การลด การเปลยน เทานน

✰

กรณของการ เปลยนมาก ททำการเปลยนแปลงวธการทำงานอยางมาก หมายถง

การปฏรป นวตกรรม การเปลยนแปลงครงใหญ นน แนนอนวาการประกอบกนของเรอง

ในระดบสงกเปนสงสำคญ สามารถไคเซนปญหาประจำวนขนาดเลกไดดวยการนำการ

เคลอนไหวทเรยบงายมาประกอบกน ในกรณของ ไคเซน = เปลยนนอย นน การประกอบ

กนอยางงายของ การเคลอนไหวทเรยบงาย กเพยงพอแลว

ยกตวอยางเชน

✽ ทำใหเฉยง ✽ ทำใหเอยง

✽ ทำใหแยกออก ✽ ทำใหเปนสญลกษณ

✽ ทำใหสะดดตา ✽ ทำใหเนน

✽ ทำใหอยขางหนา ✽ ทำใหอยใกลมอ เปนตน

ดวยการทำเพยงเทาน สามารถไคเซนปญหาเลก ๆ ในชวตประจำวนไดอยางงาย

และรวดเรว

Vol.4 No.45  June 2010 31

หากทำใหเรยบงายแลว

จะพบวาเปนการ

ประกอบกนของ การแบง การเรยง การเปรยบเทยบ

QC คอ

IE คอ

การเกบ ขอมล จากแตละเงอนไขหรอ

ปจจยทบกพรองตาง ๆดวย

ดวย การเรยงวธทำทด กบ วธทำทไมด แลว เปรยบเทยบ จะทำใหมองเหน วธการทดกวา ได

เพอสบหา สาเหตของปญหา

การเปรยบเทยบ

การเรยง

การ แบง

ไคเซน = เปลยนนอย คอ การประกอบกนอยางงายของ การ

เคลอนไหวทเรยบงาย กเพยงพอแลว

สามารถไคเซนปญหาเลก ๆ ในชวตประจำวนไดอยางงายและรวดเรว

เฉยง

สญ- ลกษณ

เอยง

สะ ดดตา

อยขางหนา

แยกออก

เนน

อยใกลมอ

เปนตน