Actuele ontwikkeling resultaten en inkomens

in land- en tuinbouw 2018

17 december 2018

Wageningen Economic Research & CBS

Olaf Hietbrink – Wageningen Economic Research

Cor Pierik – CBS, Macro economische trends

Harold van der Meulen – Wageningen Economic Research

● Inkomensontwikkeling per sector regionale spreiding

● Liquiditeitspositie: spreiding

● Meer informatie op agrimatie.nl

Vragen en verdieping met sectordeskundigen

Inhoud

2

Economic Accounts for Agriculture (Eurostat, CBS)

Raming 2018

Geaggregeerde gegevens

Andere uitgangspunten dan Informatienet

● Populatie (productie versus bedrijven)

● Rekenschema (kalenderjaar versus oogstjaar)

Sectorrekening

7

Sectorrekening

8

x miljard euro 2017 (v) 2018 (r) Mutatie (%)

Productiewaarde 28,9 28,7 -1

‒ Kosten goederen en diensten 17,2 17,7

= Bruto toegevoegde waarde 11,7 11,0 -6

‒ Afschrijvingen 3,8 3,8

= Netto toegevoegde waarde 7,9 7,2 -9

‒ Betaalde factorkosten 4,4 4,3

+ Saldo subsidies en heffingen 0,6 0,5

= Resterend inkomen 4,2 3,4 -17

Aantal bedrijven in steekproefpopulatie

-1.8

-1.0

-5.7

0.9

-6.3

-2.8

-4.9

-2.9

0.9

-5.5

-8

-6

-4

-2

0

2

Totaal Melkvee Varkens Akkerbouw Glastuinbouw

2010-2017 2017-2018

Mutatie (%) aantal bedrijven, per jaar

Forse daling inkomens land- en tuinbouw na topjaar 2017

Melkveehouderij heeft last van droogte en lagere melkprijs

Varkenshouderij in het dal van varkenscyclus

Leghennen herstel eierproductie na fipronilaffaire

Grote regionale spreiding inkomens akkerbouw

Dalende inkomens glastuinbouw door hogere kosten

Inkomensontwikkeling 2018

10

Gemiddeld inkomen flink gedaald

11

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (r)

20-80%groep gemiddeld

inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje)

Rentabiliteit totaal land- en tuinbouw,

gemiddeld en spreiding

12

50

75

100

125

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

(r)20-80%groep gemiddeld

Opbrengst per 100 euro kosten

Uitgangssituatie: Inkomens in 2017

13

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

40

43

46

51

64

64

71

71

72

79

82

106

113

130

141

159

200

215

296

0 50 100 150 200 250 300 350

akkerbouw

vleeskalveren

bio melkvee

groenten, vollegrond

melkvee

boomkwekerij

gemiddeld

zetmeelaardappelen

vleesvarkens

geiten

fruitteelt

bloembollen

vleeskuikens

leghennen

glas: bloemen

gesloten varkens

zeugen

glas: planten

glas: groenten

Inkomensverandering tussen 2017 en 2018

14

-2

-2

-26

-8

-33

12

-29

-49

-46

-39

-30

-35

-1

-37

-23

-198

-286

-72

-76

-350 -300 -250 -200 -150 -100 -50 0 50

akkerbouw

vleeskalveren

bio melkvee

groenten, vollegrond

melkvee

boomkwekerij

gemiddeld

zetmeelaardappelen

vleesvarkens

geiten

fruitteelt

bloembollen

vleeskuikens

leghennen

glas: bloemen

gesloten varkens

zeugen

glas: planten

glas: groenten Wijziging inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

Resultaat: Inkomens in 2018

15

38

41

20

43

30

76

42

22

26

40

52

71

112

93

118

-40

-86

143

219

-150 -100 -50 0 50 100 150 200 250

akkerbouw

vleeskalveren

bio melkvee

groenten, vollegrond

melkvee

boomkwekerij

gemiddeld

zetmeelaardappelen

vleesvarkens

geiten

fruitteelt

bloembollen

vleeskuikens

leghennen

glas: bloemen

gesloten varkens

zeugen

glas: planten

glas: groenten Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

Inkomens melkveebedrijven

16

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

53

15

57

71

64

46

42

30

20

0

10

20

30

40

50

60

70

80

totaal land- en tuinbouw melkvee, alle melkvee, biologisch

2016 2017 2018 (r)

Prijsontwikkeling melkveehouderij

17

-6

-2

5

-20

-10

0

10

Melk, gangbaar Melk, biologisch Krachtvoer

Verandering (%) tussen 2017 en 2018

Resultaat melkveebedrijven, per regio

32

27

67

60

40

23

0

20

40

60

80

klei- en veenweidegebieden zandgebieden

2012-2016 2017 2018 (r)

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

Inkomens intensieve veehouderij

19

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

53

126112

59

125

71

138

200

130113

42

-29

-86

93112

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

Totaal land- en

tuinbouw

Varkens Zeugen Leghennen Vleeskuikens

2016 2017 2018 (r)

Prijsontwikkeling intensieve veehouderij

20

-30

-12

6

-6

4

-40

-30

-20

-10

0

10

Biggen Vleesvarkens Vleesvarkensvoer Scharreleieren Vleeskuikens

Verandering (%) tussen 2017 en 2018

Barometer: maandresultaten zeugen

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

voortschrijdend 12 mnd jaargemiddelde langjarig gemiddelde

Saldo, euro per zeug: voortschrijdend twaalf-maandgemiddelde

Inkomens akkerbouwbedrijven

22

53

43

6871

40

71

4238

22

0

10

20

30

40

50

60

70

80

totaal land- en tuinbouw akkerbouwbedrijven zetmeelaardappelbedrijven

2016 2017 2018 (r)

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

Prijsontwikkeling akkerbouw

23

28

50

10

-20

110

-25

0

25

50

75

100

125

Tarwe Consumptie

aardappelen

Zetmeel-

aardappelen

Suikerbieten Uien

Verandering (%) tussen 2017 en 2018

Resultaat akkerbouwbedrijven, per regio

70

53

81

43

54

11

74

39

79

3

24 23

0

20

40

60

80

100

noordelijk en centraal

kleigebied

zuidwestelijk

kleigebied

veenkoloniën en

noordelijk zandgebied

oostelijk, centraal en

zuidelijk zandgebied

2012 - 2016 2017 2018 (r)

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

Inkomens glastuinbouwbedrijven

25

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

53

234

354

143

206

71

215

296

141

215

42

162

219

118

143

0

50

100

150

200

250

300

350

400

totaal land- en

tuinbouw

glastuinbouw groente snijbloemen pot- en

perkplanten2016 2017 2018 (r)

Prijsontwikkeling glastuinbouw

-11

-4

37

8

-2-4

-2

4

-20

-10

0

10

20

30

40

Tomaten Paprika's Komkommers Chrysanten Rozen Freesia's Potplanten Perkplanten

Verandering (%)tussen 2017 en 2018

Resumerend: Inkomens in 2018

27

Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje

-86

-40

20

22

26

30

38

40

41

42

43

52

71

76

93

112

118

143

219

-150 -100 -50 0 50 100 150 200 250

zeugen

gesloten varkens

bio melkvee

zetmeelaardappelen

vleesvarkens

melkvee

akkerbouw

geiten

vleeskalveren

gemiddeld

groenten, vollegrond

fruitteelt

bloembollen

boomkwekerij

leghennen

vleeskuikens

glas: bloemen

glas: planten

glas: groenten

Liquiditeiten: de definities

Resultaten op basis van ontvangsten en uitgaven

Verdeling van bedrijven in groepen:

● Positieve nettokasstroom

● Negatieve nettokasstroom, waarvan

● Op te vangen uit eigen middelen

(en enige besparing op uitgaven)

● Op te vangen door lagere aflossingen (tot 50%)

● Grotere aanpassingen nodig.

Liquiditeit: spreiding per type, 2018

29

0%

25%

50%

75%

100%

Melkvee Varkens Akkerbouw Glasgroenten Snijbloemen Pot- en

perkplantennegatieve nettokasstroom, grotere aanpassingen nodig

negatieve nettokasstroom, uitstel aflossingen tot 50%

negatieve nettokasstroom, op te vangen uit liquiditeiten of besparing uitgaven

positieve nettokasstroom

Proces van publiceren

● Agrimatie.nl (di 18/12 00.01uur online)

Andere informatie

● Milieu-indicatoren

● Effect schaalgrootte en inkomen

Aanvullende informatie op Agrimatie.nl

30

Melkvee Pieter Willem Blokland en Jakob Jager

Akkerbouw en opengrondstuinbouw Bert Smit

Pluimveehouderij Peter van Horne (tel.)

Varkenshouderij Robert Hoste

Glastuinbouw – groente Gerben Jukema

Glastuinbouw – sierteelt Jan Benninga

Macro-Economie David Verhoog

Sectordeskundigen

31

Dank voor uw

aandacht

Vragen?

32