Adana ekonomisi 2014

ADANA EKONOMİSİ

2014

Yazı İşler�ve Kararlar MüdürlüğüHazırlayan: Cenk KADEŞ

2

ADANA EKONOMİSİ 2014

Adana’nın tüm göstergeler�n�en üst sev�yelere çıkarmalıyız...İl�m�z�n ekonom�k ve sosyo-kültürel ver�ler� doğrultusunda, 2014 yılı

rakamlarına göre güncelleşt�r�lerek hazırlanan Adana Ekonom�s� k�tabımızla;öncel�kle üyeler�m�z�n yanı sıra, uzmanlara, akadem�syenlere ve bölgem�zdeyatırım yapmak �steyen g�r�ş�mc�lere yardımcı olunması hedeflenm�şt�r.

2014 yılının nasıl geçt�ğ� ve 2015 yılı beklent�ler� Odamızca her yıl yapılanİmalat Sanay� Ekonom�k Eğ�l�m Anket� sonuçlarına göre ortaya çıkmıştır. 600’ünüzer�nde firma �le yüz yüze görüşülerek yapılan anket çalışmasının sonucundafirmaların %73’üne ulaşılmış olup; bu sonuçlara göre 2014 yılı firmalar açısındanb�r öncek�yılın ger�s�nde kalan b�r yıl olduğu, 2015 yılı beklent�ler açısından dafirmalar �ç�n bel�rs�z b�r dağılım oluşturduğu sonucu ortaya çıkmıştır.

Bu sonuçların paralel�nde mevcut ver�ler kapsamında temel ekonom�kgöstergelere bakıldığında da; Orta Vadel�Program çerçeves�nde 2014 yılı büyümebeklent�s�yüzde 4,0 �ken yüzde 3,3 olarak rev�ze ed�lm�ş, ancak finansal p�yasalarınbeklent�s� yüzde 2,7 c�varında öngörülmüş olup, gerçekleşme p�yasabeklent�ler�n�n b�raz üzer�nde yüzde 2,9 olarak gerçekleşm�şt�r. 2013 yılı büyümes��se tahm�nler�n 0,3 puan üzer�ne yüzde 4,3 olarak gerçekleşm�şt�. Büyümen�n düşükoranda kalmasında 2014 yılında küresel ekonom�lerdek� yavaşlamanın öneml�

oranda etk�s�olmuştur. Bununla beraber 2015 yılı �t�bar�yle ABD ekonom�s�n�n toparlanması dışında, Rusya, Ç�n,Avro Bölges� ve Japonya’dak� zayıf ekonom�k görünümün yanında petrol fiyatlarındak� düşüş neden�yle petrol�hracatçısı ülkelerdek�büyümeler�n bozulması da 2015 yılı küresel ekonom�k beklent�ler�olumsuz yöne çev�rm�şt�r.

Bu kapsamda özell�kle 2014 yılının son aylarında s�nyaller�n�veren ekonom�dek�yavaşlamanın 2015 yılındaküresel ekonom�lerdek�yavaşlama öngörüler��le devam edeceğ�düşünülmekted�r. Özell�kle �hracatımızın büyükkısmının yapıldığı AB ülkeler�n�n �le gel�şm�ş ülkeler�n ekonom�ler�nde yavaşlama �hracatımızı da etk�leyeceğ�kanaat�ndey�m. Bu bağlamda firmalarımızın küresel p�yasalardan etk�lenmemeler� �ç�n alternat�f pazararaştırmalarına g�rmeler�önem arz etmekted�r. Bu arayışta Odamızın, üyeler�ne her zaman katkı sağlayacağını davurgulamak �ster�m. Özell�kle bu yıl “İhracat Hamles�Projem�ze” katılan h�ç �hracat yapmamış firmalarımıza b�re b�rdanışmanlık yapılmakta ve dış pazarlara g�rmeler�sağlanmaktadır. Bu anlayış �le �hracat yapan veya �lk defa �hracatyapacak üyeler�m�ze desteğ�m�z devam edecek olup firmalarımızın bu doğrultuda �l�m�z �st�hdam artışına yönel�kyatırımlara da katkı sağlaması en büyük beklent�m�zd�r.

Özetle k�tabımızın mevcut ver�ler ışığında; üyeler�m�z�n yanında �l�m�zde yatırım yapmak �steyeng�r�ş�mc�ler�m�ze, karar alıcılara, araştırmacılar ve akadem�syenlere katkı sağlaması d�ler, 2015 yılının tüm üyeler�m�zaçısından bol kazançlı geçmes�n� temenn� eder, bu kapsamda ekonom� raporumuzda yer alan ver�ler�n eldeed�lmes�nde katkısı olan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkürler�m�sunarım.

3


4


İÇİNDEKİLERI.Nüfus Yapısı 6 VIII.5 Hacı Sabancı Organ�ze Sanay�Bölges� 51

VIII.5.1 Doğalgaz Kullanımı 52I.1.Nüfus 6VIII.5.2 Elektr�k Enerj�s�Tüket�m� 53I.2 Göç Durumu 9

VIII.6-Adana-Yumurtalık Serbest Bölges� 54VIII.6.1 Yumurtalık Serbest Bölges�T�caret Hacm� 54

II. Sosyal Güvenl�k 12

VIII.7. Adana T�caret Odası 55VIII.7.1 - Açılan-Kapanan F�rmalar 58

II.1 Sosyal Güvenl�k Kurumu Kapsamındak�K�ş�Sayısı 12

VIII.8. Adana T�caret Borsası 60

II.2 Akt�f Çalışanlar Sayısı 14

VIII.9. İller ve Sektörler Arası T�caret 62

II.3 Emekl�K�ş�Sayısı 15

VIII.9.1 - İller Arası T�caret (Alış-Satış) 62

II.4 Bakmakla Yükümlü Olanların Sayısı 15

VIII.9.2 - Adana İl�Sektörlere Göre T�caret (Alış-Satış) 64

II.5 Gel�r Test�Yaptıranların Sayısı 16

IX. Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 66

II.6 Adana İl�İşyer�Sayısı ve Zorunlu S�gortalılar Dağılımı 17

IX.1 Uluslararası Sermayel�Ş�rket Sayıları 66IX.2 Adana İl�Uluslararası Sermayel�Ş�rketler�n Sektörel Dağılımları 68

III. Eğ�t�m 21III.1 Okul, Şube ,Öğretmen ve Dersl�k Başına Düşen Öğrenc�Sayısı 21

X. İst�hdam Durumu 69

III.2 Yüksek Öğret�m 22

X.1.İst�hdam ve İşs�zl�k ve İşs�zl�k Oranları 69

IV.Sağlık 24

X.2.İst�hdam Ed�lenler�n İkt�sad�Faal�yet Kollarına Göre Dağılımları 72V. Tur�zm 27

XI - Dış T�caret 73V.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-G�ren-Çıkan Tur�st Sayısı 27

XI.1 İhracat 74XI .2 İthalat 79

VI.ULAŞTIRMA 29

XII - Yatırım Teşv�kler� 84

VI.1 Kara Ulaştırma 29VI.2 Dem�ryolu 30

XIII. Kamu Yatırımları 86

VI.3 Haval�manı 31IV.3.1 Adana Haval�manı Uçak-Yolcu-Yük Trafiğ� 32

XIV. Enerj� 88XIV.1 Üret�m Kapas�tes� 88

VII. Tarım 34

XIV.2 Yürürlükte Olan Elektr�k Enerj�s�Üret�m L�sansları 89XIV.3 Elektr�k Enerj�s�Tüket�m� 90

VII.1 Hayvancılık ve Arıcılık 36VII.1.1 Arıcılık 36

XV. M�ll�Hesaplar 92

VII.1.2 Kümes Hayvancılığı 37

XV.1 Gayr�Safi M�ll�Hasıla 92

VII.1.3 Canlı Hayvan Varlığı 38

XV.2 Gayr�Safi Katma Değer 95

VII.2-Adana İl�Sebze Ek�m Alanı ve Üret�m M�ktarı 39VII.3- Tahıllar ve D�ğer B�tk�sel Ürünler Ek�m Alanı ve Üret�m M�ktarı 42

XVI. Genel Bütçe Verg�Gel�rler� 98VII.4- Meyve Ağaçları Sayısı ve Meyve Üret�m� 44

XVI.1. Genel Bütçe Gel�rler� 100VII.5- N�tel�kl�Örtüaltı Tarım Alanları 45

XVI.2 İller Bazında Kümülat�f Bütçe Karşılaştırması 101VII.6- Örtüaltı Üret�m 46

XVII. Bankacılık 102VIII.Sanay�ve T�caret 48XVII.1 Mevduat ve Kred� 102XVII.2 İllere Göre Mevduatın Dağılımı 103

VIII.1- Sanay� 48

XVII.3 İllere Göre Kred�ler�n Dağılımı 103VIII.1.1 Sanay�İşletmeler�n�n Sektörel Dağılımı 48

XVII.4 Sektör Kred�ler� 104VIII.1.2 Sanay�İşletmeler�nde Çalışan Sayısı ve AR-GE 49

XVII.5 İllere Göre Tak�ptek�Alacakların Nakd�Kred�lere Oranı 106XVII.6. Protestolu Senetler 107

VIII.2. Ceyhan Enerj�İht�sas Endüstr�Bölges� 50

XVII.6.1 Protestolu Senet Adetler� 108

VIII.3- İstanbul Sanay�Odası İlk 500 Sanay�Kuruluşu Anket� 50

XVII.6. 2.Protestolu Senet Tutarları 111

VIII.4- Küçük Sanay�S�teler� 51

5


ADANA PROFİLİ

İLİN PROFİLİYüzölçümü

Nüfusu (2014)

Yıllık Nüfus Artış Hızı (2014/2013)

Nüfus Yoğunluğu (2014)

Okur-Yazarlık Oranı

Ortalama Yüksekl�k

Toplam Yerleş�m Sayısı

Ortalama En Yüksek ve En Düşük Sıcaklık (1970-2013)

Aylık Ortalama Yağış En Yüksek Yağış (1970-2013)

Deprem Konumu

Araz�Kullanım Durumu

Gel�şm�şl�k Kademes�

Sosyo-Ekonom�k Gel�şm�şl�k Sırası

Hizmetler İş Kolunda Çalışanların Oranı

Tarım İş Kolunda Çalışanların Oranı

İmalat Sanay�nde Çalışanların Oranı

Ver�len Yatırım Teşv�k Belgel�F�rmaların

Sab�t Yatırım Tutarı(TL) (2013)

Yaratılan Katma Değer (B�nTL) (2011 Yılı)

Sanay�Sektörü Katma Değer�n�n İl İç�ndek�Payı (2011 Yılı)

H�zmet Sektörü Katma Değer�n�n İl İç�ndek�Payı (2011 Yılı)

Tarım Sektörü Katma Değer�n�n İl İç�ndek�Payı (2011 Yılı)

GSKD’�n Türk�ye İç�ndek�Payı (2011 Yılı)

K�ş�Başına Katma Değer $(2011 Yılı)

Banka Mevduatları Toplamı 2014(B�nTL)

Kullanılan Banka Kred�ler�2014(B�nTL)

Ana Tarım Ürünler�

14.030 km2

2.165.595

%0,76

154,4 k�ş�/ km2

%93,7

Adana merkez 23m

15 İlçe

33,8 C (Temmuz),5,5 C (Ocak)

130,4kg/m2

1-4.Derece

2.Kademe

16.Sıra (2011 yılı ver�ler��le 81 İl �ç�nde)

%55,1(2014 Yılı İş Gücü Anket�/TR62)

%21,1(2014 Yılı İş Gücü Anket�/TR62)

%23,8(2014 Yılı İş GücüAnket�/TR62)

45.529.304 (TR62)

%21,0 (TR62)

%64,2(TR62)

%14,7 (TR62)

%4,0 (TR62)

7.232 (TR62)

14.869.525

26.420.304

Buğday, pamuk, mısır, narenc�ye, soya, yerfıstığı

653.420.753

% 38 Tarım, % 3 Çayır-Mera, % 40 Orman/Fundalık, % 19 d�ğer

o o

6


I.NÜFUS YAPISI

I.1.NüfusTürk�ye İstat�st�k Kurumu ver�ler�ne göre 2014 yılında Adana �l�nüfusu yüzde 0,76 artış �le 2.165.595 k�ş�ye

yükselm�şt�r. 2013 yılında yüzde 1,11 artış �le 2.149.260 k�ş��d�.İlçeler düzeyine göre en fazla nüfus artışı yüzde 5.2 ile Tufanbeyli ve ardından yüzde 3.9 ile Sarıçam ilçelerinde

gerçekleşmiş olup; en fazla azalış yüzde -4.5 ile Pozantı ve yüzde -3.9 ile Feke ilçelerinde gerçekleşmiştir.Adana �l�n�n nüfusunun %36'sı Seyhan �lçes�nde yoğunlaşmış olup, %19,4'ü Yüreğ�r ve %16,3' ü de Çukurova

�lçeler�nde yoğunlaşmıştır. C�ns�yete göre nüfus �se eş�t şek�lde dağılmıştır.

TABLO I.1 Adana �l�İlçelere göre şeh�r ve köy nüfusu 2014

Kaynak:TÜİK

İl/İlçe merkez� Toplam

Adana Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın

Seyhan 779.232 388.088 391.144 779.232 388.088 391.144

Yüreğ�r 419.240 211.161 208.079 419.240 211.161 208.079

Çukurova 353.680 172.594 181.086 353.680 172.594 181.086

Ceyhan 159.454 79.991 79.463 159.454 79.991 79.463

Sarıçam 143.547 73.166 70.381 143.547 73.166 70.381

Kozan 128.893 64.726 64.167 128.893 64.726 64.167

İmamoğlu 29.111 14.566 14.545 29.111 14.566 14.545

Karataş 22.178 11.204 10.974 22.178 11.204 10.974

Kara�salı 21.682 10.892 10.790 21.682 10.892 10.790

Pozantı 20.004 10.286 9.718 20.004 10.286 9.718

Tufanbeyl� 19.184 10.327 8.857 19.184 10.327 8.857

Yumurtalık 18.457 9.212 9.245 18.457 9.212 9.245

Feke 17.820 9.327 8.493 17.820 9.327 8.493

Aladağ 17.113 8.738 8.375 17.113 8.738 8.375

Sa�mbeyl� 16.000 8.219 7.781 16.000 8.219 7.781

Toplam 2.165.595 1.082.497 1.083.098 2.165.595 1.082.497 1.083.098

7


Tablo I.2'de okur-yazarlık durumuna göre Adana nüfusunun dağılımı görülmekted�r. 2013 yılında Adana �l�okur-yazar oranı %93,7 olup �ller sıralamasında bu oran �le 38'�nc�sırada yer almıştır. Türk�ye genel�okur-yazar oranı �se%93,7'd�r. 2012 yılında �se Türk�ye oranı %93,3 olup, Adana �l�%93,5 oran �le �ller sıralamasında y�ne 38'�nc�sırada�d�.

Yıllar İllerSıralaması

Okuma YazmaB�lmeyen

Okuma YazmaB�len B�l�nmeyen Toplam

Okuma YazmaOranı %

2010 41 71.599 1.665.530 121.467 1.858.596 89,62011 45 47.877 1.724.189 109.060 1.881.126 91,72012 38 87.429 1.773.126 36.182 1.896.737 93,52013 38 84.011 1.794.592 35.860 1.914.463 93,7

TABLO I.2 Okur-Yazarlık Durumuna Göre Adana İl�Nüfusu (2010-2013)

Kaynak:TÜİK (6 +Yaş Nüfus)

Tablo I.3 �se 2013 yılındanüfusun %58,3'ü 35 yaş altınüfustan oluşmuştur. 2012yılında �se bu oran %59,1 �d�.

2014 Yılı Adana Nüfusunun Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Dağılımı

Yaş grubu Toplam Erkek Kadın

Toplam

Nüfusun Yaş

Gruplarına

Dağılımı %

Yaş Grubuna Göre

Cinsiyetlerin Yüzde Dağılımı

Erkek Kadın

'0-4' 187.378 96.163 91.215 8,7 51,3 48,7

'5-9' 191.461 98.168 93.293 8,8 51,3 48,7

'10-14' 184.558 94.668 89.890 8,5 51,3 48,7

'15-19' 188.063 97.006 91.057 8,7 51,6 48,4

'20-24' 163.607 80.426 83.181 7,6 49,2 50,8

'25-29' 168.483 84.138 84.345 7,8 49,9 50,1

'30-34' 179.295 90.405 88.890 8,3 50,4 49,6

'35-39' 166.712 83.588 83.124 7,7 50,1 49,9

'40-44' 154.223 76.783 77.440 7,1 49,8 50,2

'45-49' 130.504 65.549 64.955 6,0 50,2 49,8

'50-54' 124.534 62.133 62.401 5,8 49,9 50,1

'55-59' 101.966 51.217 50.749 4,7 50,2 49,8

'60-64' 79.826 39.433 40.393 3,7 49,4 50,6

'65-69' 57.326 26.848 30.478 2,6 46,8 53,2

'70-74' 36.097 15.954 20.143 1,7 44,2 55,8

'75-79' 24.302 9.868 14.434 1,1 40,6 59,4

'80-84' 17.511 7.190 10.321 0,8 41,1 58,9

'85-89' 7.295 2.369 4.926 0,3 32,5 67,5

'90+' 2.454 591 1.863 0,1 24,1 75,9

Toplam 2.165.595 1.082.497 1.083.098 100,0 50,0 50,0

Kaynak:TÜİK

8


2014 Yılı Adana İli Yaş ve Cinsiyete Göre Nüfus Piramidi

2014 yılında �ller bazında nüfus sıralamasında Adana �l�2.165.595 k�ş��le 6'ıncı sırada olup; 2013 yılında �llerbazında nüfus sıralamasında 2.149.260 k�ş��le y�ne 6'ıncı sıradaydı. Türk�ye nüfusunun �se 2,8'�Adana �l�nde olup �lksırada yüzde 18,5 nüfus payı �le İstanbul �l�yer almaktadır.

9


Tablo I.4 En Fazla Nüfusa Sahip İlk 10 İl (2013-2014)

İllere göre nüfus artış hızları karşılaştırıldığında �se Adana �l� 2014 yılında yüzde 0,76 artış �le en fazla artışyaşanan �ller sıralamasında 43'üncü sırada yer almıştır. 2013 yılında yüzde 1,1 nüfus artış hızı �le �ller sıralamasınday�ne 40'ıncı sıradaydı. En fazla nüfus artışı �se yüzde 6,59 �le Bayburt �l�nde gerçekleşm�şt�r. Ardından yüzde 3,69 �leTek�rdağ ve yüzde 3,49 �le Gümüşhane �ller�sıralanmıştır. Nüfusunda en fazla azalış gerçekleşen �l �se yüzde -3,85 �leÇankırı �l�olup, ardından yüzde -2,62 azalış �le Yozgat ve yüzde- 1,92 azalış �le Ardahan �ller�sıralanmıştır. Türk�yenüfus artış hızı �se %1,34 olarak gerçekleşm�şt�r.

I.2 Göç Durumu

Tablo I.5'te yer alan iller bazında göç verileri incelendiğinde; 2013-2014 döneminde göç eden kişi sayısına göreAdana ili 51.562 ile 11. sırada yer almıştır. B�r öncek�dönemde 50.598 göç eden k�ş�sayısına göre 9'uncu sıradaydı.Alınan göçte İlk üç sırada İstanbul, Ankara ve İzm�r �ller�yer almaktadır.

İller�n verd�ğ�göç ver�ler�ne göre �se, 2013-2014 dönem�nde Adana �l�verd�ğ�63.181 göç �le 6'ıncı sıradadır. B�röncek�dönemde Adana �l�62.933 ver�len göç �le 5'�nc�sıradaydı. Ver�len göçte �lk üç sırada İstanbul, Ankara ve İzm�r�ller�yer almaktadır.

2013 Yılı ADNKS* 2014 Yılı ADNKS*

Sıra İller Toplam

ToplamNüfus

İçindekiPayı % İller Toplam

ToplamNüfus

İç�ndek�Payı %

1 İstanbul 14.160.467 18,5 İstanbul 14.377.018 18,5

2 Ankara 5.045.083 6,6 Ankara 5.150.072 6,6

3 İzm�r 4.061.074 5,3 İzm�r 4.113.072 5,3

4 Bursa 2.740.970 3,6 Bursa 2.787.539 3,6

5 Antalya 2.158.265 2,8 Antalya 2.222.562 2,9

6 Adana 2.149.260 2,8 Adana 2.165.595 2,7

7 Konya 2.079.225 2,7 Konya 2.108.808 2,7

8 Gaz�antep 1.844.438 2,4 Gaz�antep 1.889.466 2,4

9 Şanlıurfa 1.801.980 2,4 Şanlıurfa 1.845.667 2,4

10 Mers�n 1.705.774 2,2 Mers�n 1.727.255 2,2

Türkiye 76.667.864 100 Türk�ye 77.695.904 100

Kaynak:TÜİK* ADNKS: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt S�stem�

10


Tablo I.5 İller Bazında Alınan-Ver�len Göç (2013-2014)Sıra İller Aldığı Göç İl Verd�ğ�Göç

1 İstanbul 438.998 İstanbul 424.6622 Ankara 203.621 Ankara 163.6123 İzm�r 124.439 İzm�r 101.4474 Antalya 93.057 Bursa 65.0275 Bursa 80.717 Antalya 64.6316 Kocael� 79.697 Adana 63.1817 Balıkes�r 57.551 Konya 55.4538 Konya 55.798 Kocael� 55.0609 Mers�n 55.598 Mers�n 54.843

10 Tek�rdağ 52.994 Şanlıurfa 49.03011 Adana 51.562 D�yarbakır 48.019--- --- --- --- ---

72 Artv�n 9.551 Uşak 10.89573 B�ngöl 9.400 Artv�n 10.18774 Bayburt 8.912 B�lec�k 10.11475 Karaman 8.673 Karaman 9.78876 Bartın 7.794 Iğdır 9.45377 Iğdır 7.407 Bartın 8.90378 Tuncel� 7.286 Ardahan 8.03379 Hakkar� 7.187 K�l�s 7.45180 K�l�s 5.759 Tuncel� 6.81081 Ardahan 5.323 Bayburt 5.583

Kaynak:TÜİK

Grafik I.2'de yer alan Adana ili alınan ve verilen göç sayısınagöre; son beş dönem verilerine göre verilen göç sayısı alınangöç sayısından daha fazladır. Buna göre; Adana ilinin işsizlikverilerindek iller sıralamasında sürekli ilk sıralarda yer alması;�verilen göçün vasıfsız, alınan göçün ise vasıflı olabileceğişeklinde değerlendirilebilir.

Grafik I.2 Dönemlere Göre Adana İli Alınan-Verilen Göç Sayısı

Adana �l�n�n 2013-2014 dönem�nde aldığı göç51.562, verd�ğ� göç 63.181 k�ş� olup 2012-2013dönem�nde aldığı göç 50.598, verd�ğ�göç 62.933 k�ş��d�. Bu ver�ler ışığında; Adana �l�yüzde -5,35 net göçhızı �le �ller sıralamasında 46'ıncı sıradadır. B�r öncek�dönemde yüzde -5,72 net göç hızı �le �llersıralamasında 53'üncü sırada yer almıştı. Göç alankentler arasında �lk sıralarda Bayburt, Tek�rdağ, Muğla�ller�yer almaktadır.

11


Tablo I.6 İller Bazında Net Göç Hızı (%)

Sıra İl ADNKS 2014 Nüfusu Aldığı Göç Verd�ğ�Göç Net Göç Net Göç Hızı1 Bayburt 80.607 8.912 5.583 3.329 42,172 Tek�rdağ 906.732 52.994 31.266 21.728 24,253 Muğla 894.509 48.219 29.671 18.548 20,954 Gümüşhane 146.353 18.811 16.071 2.740 18,95 Yalova 226.514 14.680 11.064 3.616 16,096 Balıkes�r 1.189.057 57.551 39.918 17.633 14,947 Kocael� 1.722.795 79.697 55.060 24.637 14,48 Çanakkale 511.790 27.429 20.540 6.889 13,559 Aydın 1.041.979 45.842 32.396 13.446 12,9910 Antalya 2.222.562 93.057 64.631 28.426 12,87--- --- --- --- --- --- ---44 Tokat 597.920 35.891 38.737 -2.846 -4,7545 Batman 557.593 18.543 21.515 -2.972 -5,3246 Adana 2.165.595 51.562 63.181 -11.619 -5,3547 Kütahya 571.554 18.734 21.860 -3.126 -5,4548 S�nop 204.526 10.783 11.950 -1.167 -5,69--- --- --- --- --- --- ---72 Çorum 527.220 15.875 24.652 -8.777 -16,5173 B�tl�s 338.023 11.447 17.470 -6.023 -17,6674 Kırıkkale 271.092 13.306 18.744 -5.438 -19,8675 Erzurum 763.320 27.994 45.209 -17.215 -22,376 Muş 411.216 12.077 22.688 -10.611 -25,4777 Yozgat 432.560 16.200 27.722 -11.522 -26,2878 Ardahan 100.809 5.323 8.033 -2.710 -26,5279 Ağrı 549.435 14.480 30.995 -16.515 -29,6180 Kars 296.466 10.280 20.020 -9.740 -32,3281 Çankırı 183.550 14.519 23.080 -8.561 -45,57

Kaynak:TÜİK

12


II.SOSYAL GÜVENLİK

Tablo II.1 Sosyal Güvenl�k Kapsamındak�K�ş�Sayısı ve Nüfusa Oranı (2014)(Sosyal Güvenl�k Kapsamının Toplam �l Nüfusuna Oranına Göre Sıralanmıştır.)

Sosyal Güvenl�k Kurumu Başkanlığı'nca hazırlanan, Bağ-Kur, Emekl�Sandığı ve SSK �stat�st�k�ver�ve b�lg�ler�n��çeren 2014 yılı �stat�st�kler�ne göre Adana �l�SGK kapsamında bulunan k�ş�sayısı 2.136.437 k�ş�d�r. 2013 yılında busayı 2.090.052 k�ş��d�. İl�n toplam nüfusunun gel�r test�yaptıranlar har�ç yüzde 79,50's�SGK kapsamındak�nüfustanoluşmaktadır. Bu oran �le Adana �l�, �ller sıralamasında 53'üncü sırada yer almıştır. 2013 yılında yüzde 77,9' u �le56'ıncı sıradaydı.

Bir önceki yıla göre artış oranları incelendiğinde ise; 2014 yılında, Toplam Sosyal Güvenlik kapsamındaki(Aktfi+Pasif+Gelir Testi Yaptıranlar) kişi sayısında, bir önceki yıla göre yüzde 2,2 artış gerçekleşmiş olup; 2013 yılındayüzde 0,78 artış gerçekleşmişti.Sosyal güvenl�k kapsamı dışında kalan nüfusta �se 2014 yılında b�r öncek�yıla göreyüzde -50,7 azalış gerçekleşm�ş olup, 2013 yılında yüzde 14,3 artış gerçekleşm�şt�.

Sıra İller

İl�n toplamnüfusu (TÜİK-

ADNKS'ye Göre 2012Nüfusu)

Toplam SosyalGüvenl�k Kapsamı

(Akt�f+Pas�f+Gel�r Test�Yaptıranlar)

Toplam SosyalGüvenl�k

Kapsamı (Gel�rTest�Yaptıranlar

Har�ç)

Sosyal Güvenl�kKapsamının (Gel�r Test�

Yaptıranlar Har�ç)Toplam �l Nüfusuna

Oranı (%)

Sosyal Güvenl�kKapsamı Dışında

Kalan Nüfus

1 Ankara 5.150.072 5.125.033 4.742.753 92,09 25.0392 Eskişehir 812.320 803.972 740.360 91,14 8.3483 Kocael� 1.722.795 1.691.554 1.564.331 90,80 31.2414 Bolu 284.789 277.589 258.357 90,72 7.2005 Tek�rdağ 906.732 888.961 816.882 90,09 17.771------ ------ ------ ------ ------ ------

50 Elazığ 568.753 554.875 457.011 80,35 13.87851 Erz�ncan 223.633 207.558 178.961 80,02 16.07552 Malatya 769.544 752.087 614.660 79,87 17.45753 Adana 2.165.595 2.136.437 1.721.743 79,50 29.15854 Gaz�antep 1.889.466 1.833.924 1.490.880 78,90 55.54255 Yozgat 432.560 418.358 341.245 78,89 14.202--- ------ ------ ------ ------ ------77 Hakkar� 276.287 264.681 160.723 58,17 11.60678 Iğdır 192.0 56 186.388 110.522 57,55 5.66879 Muş 411.216 393.674 228.252 55,51 17.54280 Ağrı 549.435 516.753 272.216 49,54 32.68281 Batman 557.593 445.193 272.516 48,87 112.400

Türkiye Toplamı 77.695.904 76.067.820 64.682.809 1.632.074Kaynak:www.sgk.gov.tr

II.1 Sosyal Güvenl�k Kurumu Kapsamındak�K�ş�Sayısı

13


Tablo II.2 Sosyal Güvenl�k Kapsamına Dah�l Olanların Nüfusa Oranları (2009-2014)

2009 2010 2011 2012 2013 2014Aktif çalışan kişi sayının oranı % 16,33 17,28 18,77 19,3 20,8 21SGK kapsamında emekl�k�ş�sayısının oranı % 12,01 12,09 12,75 13,2 13,3 13,3SGK kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların oranı % 52,14 51,98 51,98 46,5 43,98 45,22022 Sayılı yasadan yararlananların oranı % 2,093 2,15 2,1 2,4 1,76 1,35Yeş�l Kartlıların oranı (2012 yılından sonraGenel Sağlık Sigrotalı olarak değişmiştir.) 16,7 17,2 15,8 18,6 20,16 19,15(Oranlar toplamı yuvarlama neden�yle 100 ü vermeyeb�l�r)

Kaynak:www.sgk.gov.tr

SGK kapsamında Emekl�Sandığı, Bağ-Kur, SSK, bakmakla yükümlü olunanlar, 2022 sayılı yasadan faydalananlar�le Genel Sağlık S�gortalı olanların sayıları tablolarda yer almakta olup nüfusa oranları özetlend�ğ�nde; 2014 yılındaçalışan nüfus oranı yüzde 21,0 �ken 2013 yılında yüzde 20,8 �d�. Bunun yanında, SGK kapsamında bakmaklayükümlü tutulanların oranı 2014 yılında yüzde 45,2 �ken 2013 yılında yüzde 43,98, genel sağlık s�gortalı sayısınınnüfusa oranında �se 2014 yılında yüzde 19,15 �ken; 2013 yılında yüzde 20,16 �d�.

Grafik II.1'de �se y�ne sosyal güvenl�k kapsamına dah�l olanların 2014 yılındak�nüfusa oranı yer almaktadır.

Grafik II.1 Sosyal Güvenl�k Kapsamına Dah�l Olanların Nüfusa Oranları (%) (2014)

14


II.2 Sosyal Güvenl�k Kurumu Kapsamında Akt�f Çalışan K�ş�SayısıAdana �l�nde Emekl�Sandığı, Bağ-Kur ve SSK kapsamında akt�f çalışan k�ş�sayısı 2014 yılında 454.816 k�ş�olup 2013yılında 431.585 k�ş��d�. Akt�f çalışanların yüzde 68,2's�4/a, yüzde 16,2's�4/b ve yüzde 15,6'sı 4/c kapsamındaçalışmaktadır.

2014 yılında akt�f çalışanların nüfusa göre oranında �ller sıralamasında, Adana �l�yüzde 21,0 akt�f çalışan oranı �le48'�nc�sıradadır. Türk�ye ortalaması �se yüzde 25,1'd�r. 2013 yılında ise; yüzde 20,1 aktif çalışan oranı ile yine 51'incisıradaydı.

Tablo II.3 Sosyal Güvenl�k Kapsamında Akt�f Çalışan K�ş�Sayısı (2014)

Sıra İller

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Sosyal GüvenlikKapsamındaki Aktif

Çalışanların Toplam ilNüfusuna Oranı(%)

K�ş�Sayısı

(4/c) (4/b) (4/a) Toplam

1 İstanbul 340.277 516.982 4.205.777 5.063.036 35,2

2 Ankara 391.723 157.477 1.253.865 1.803.065 35,0

3 Tekirdağ 26.739 32.800 248.528 308.067 34,0

4 Kocaeli 55.172 39.593 464.586 559.351 32,5

5 Yalova 10.316 9.052 50.366 69.734 30,8

--- ---------- ------- ------- ------- ------- -------

46 Samsun 51.662 57.568 161.536 270.766 21,3

47 Niğde 14.791 22.021 35.975 72.787 21,2

48 Adana 70.958 73.763 310.095 454.816 21,0

49 Sinop 10.239 9.163 23.110 42.512 20,8

50 Sivas 28.506 28.102 71.324 127.932 20,5

--- ---------- ------- ------- ------- ------- -------

77 Şanlıurfa 45.227 50.765 120.717 216.709 11,7

78 Şırnak 22.170 5.683 28.996 56.849 11,6

79 Van 37.100 15.875 63.203 116.178 10,7

80 Muş 14.654 6.812 20.001 41.467 10,1

81 Ağrı 18.272 9.346 20.536 48.154 8,8

Türkiye Toplam2.823.400 2.927.250 13.136.339 18.886.989

25,1


15


Sosyal Güvenl�k Kurumu kapsamında Adana �l�ndek�emekl�k�ş�sayısı 2014 yılında 288.026 k�ş�olup b�r öncek�yıla göre yüzde 2,8 artış gösterm�şt�r. 2013 yılında emekl�k�ş�sayısı 280.076 k�ş�olup b�r öncek�yıla göre yüzde -1azalış gerçekleşm�şt�. Emekl�ler�n yüzde 64,4'ü 4/a, yüzde 20's�4/b ve yüzde 15,6'sı 4/c kapsamındadır. B�r öncek�yılda yüzde 62,5'�, 4/a, yüzde 20,9'u 4/b ve yüzde 16,7's�de 4/c kapsamında �d�. İller bazında, toplam nüfusa oranlar�ncelend�ğ�nde �se; Adana �l�nde emekl�ler�n toplam nüfusa oranı yüzde 13,30 olup �ller sıralamasında bu oran �le49'uncu sıradadır. 2013 yılında yüzde 13,03 olup �ller sıralamasında bu oran �le y�ne 49'uncu sırada �d�. Emekl�nüfusoranına göre �ller sıralamasında �lk sırada yüzde 25,06 �le Zonguldak yer almakta olup ardından yüzde 23,35 oran �leBartın ve yüzde 23,23 oran �le S�nop �ller�yer almaktadır.

II.3 Emekl�K�ş�Sayısı

Tablo II.4 Sosyal Güvenl�k Kapsamında Emekl� K�ş�Sayısı (2014)Öncel�kl�YaşamKal�tes�

Göstergeler�

Sosyal Güvenl�k Kapsamında Aylık AlanK�ş�Sayısı

Sosyal Güvenl�kKapsamındak�Emekl�ler�n �l

Nüfusuna Oranı(%)(4/c) (4/b) (4/a) Toplam1 Zonguldak 11.570 12.842 125.653 150.065 25,062 Bartın 3.517 4.421 36.279 44.217 23,353 S�nop 8.246 12.985 26.275 47.506 23,234 Karabük 5.786 5.969 38.633 50.388 21,785 Kırklarel� 12.608 21.982 37.776 72.366 21,05

------ ------ ------ ------ ------ ------ ------

47 Erz�ncan 5.236 10.058 16.018 31.312 14,0048 Kayser� 26.108 40.333 116.409 182.850 13,83

49 Adana 44.822 57.713 185.491 288.026 13,3050 Elazığ 14.827 11.885 46.647 73.359 12,9051 Konya 44.154 96.646 128.773 269.573 12,78

------ ------ ------ ------ ------ ------ ------

77 Van 9.758 10.564 20.473 40.795 3,7678 Hakkar� 4.850 1.995 2.158 9.003 3,2679 Şanlıurfa 9.634 21.169 28.683 59.486 3,2280 Ağrı 3.317 7.636 6.326 17.279 3,1481 Şırnak 4.851 3.217 3.941 12.009 2,46

T O P L A M 1.958.401 2.452.887 6.509.613 10.920.901 14,06


II.4 Bakmakla Yükümlü Tutulanların Sayısı

Adana �l�SGK kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların sayısı 2014 yılında 978.901 k�ş�olup 2013 yılında busayı 945.163 k�ş��d�. B�r öncek�yıla göre değ�ş�mde �se yüzde 3,6 artış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılında �se yüzde 4,4azalış gerçekleşm�şt�. Bakmakla yükümlü tutulanların dağılımları �ncelend�ğ�nde; yüzde 55,4'ü 4/a, yüzde 27,7's�4/bve yüzde 16,8' � 4/c kapsamındadır. 2013 yılında yüzde 57,3'ü 4/a, yüzde 25,7's� 4/b ve yüzde 16,9'u 4/ckapsamında �d�. Bakmakla yükümlü olanların nüfusa göre oranlarına göre yapılan �ller sıralamasında Adana �l�yüzde45,20 �le 28'�nc�sırada olup 2013 yılında yüzde 43,98 �le 35'nc�sırada �d�. İlk sırada yüzde 52.31 ile Kahramanmaraşyer almakta olup; ardından yüzde 51,05 ile Konya ve yüzde 51,01 ile Gaziantep illeri sıralanmıştır.

16


Tablo II.5 SGK Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (yararlanıcıların) Sayısı (2014)


SıraÖncelikli Yaşam

KalitesiGöstergeleri

Sosyal Güvenl�k Kapsamında Bakmakla YükümlüTutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı

Sosyal Güvenl�kKapsamındak�

bakmakla yükümlütutulanların �l

nüfusuna oranı (%)(4/c) (4/b) (4/a) Toplam

1 Kahramanmaraş 91.337 140.510 337.839 569.685 52,312 Konya 191.935 400.611 484.005 1.076.551 51,05

3 Gaz�antep 121.162 270.167 572.462 963.791 51,014 Kayser� 119.079 162.927 383.146 665.152 50,305 Tokat 64.845 99.292 134.539 298.676 49,95--- --- --- --- --- --- ---26 Kırıkkale 41.719 27.634 53.613 122.967 45,3627 Trabzon 81.860 82.381 183.081 347.322 45,30

28 Adana 164.904 271.582 542.415 978.901 45,2029 Isparta 56.103 41.834 91.049 188.986 45,1330 Mard�n 66.808 107.898 180.820 355.525 45,06--- --- --- --- --- --- ---77 S�nop 16.373 23.829 38.168 78.369 38,3278 Iğdır 13.905 28.319 31.212 73.435 38,2479 Tuncel� 19.456 5.875 7.296 32.627 37,7180 Ağrı 39.372 53.599 113.812 206.783 37,6481 Batman 49.546 48.060 71.670 169.276 30,36

T O P L A M 6.278.643 9.213.757 18.447.686 33.940.086 14,65

2012 yılında SGK tarafından yeş�lkart sonrası uygulamaya konulan gel�r test�ne göre yapılan çalışmada GenelSağlık S�gortasından (GSS) faydalanan k�ş�sayısı bel�rlenm�şt�r. Bu kapsamda 2014 yılında Adana �l�nde Genel SağlıkS gortası'ndan yaralanan toplam 414.694 kişi olup;� b�r öncek� yıla göre yüzde -4,3 azalış gerçekleşm�şt�r. İllerbazında GSS sayısında da İstanbul, Şanlıurfa, D�yarbakır �ller�n�n ardından Adana 4'üncü sırada yer almıştır. B�röncek�yıl GSS sayısı �le İstanbul, Şanlıurfa, D�yarbakır ve İzm�r �ler�n�n ardından 5'�nc�sıradaydı.ise Adana, 433.228

Genel Sağlık S�gortalı S�gortalı sayılarının nüfusa oranlarına göre yapılan sıralamada �se Adana �l�yüzde 19,1 �le21'�nc�sırada yer almış olup b�r öncek�yıl yüzde 20,16 �le �ller sıralamasında 25'�nc�sırada yer almıştı. İlk sıradayüzde 44,5 �le Ağrı yer almakta olup ardından yüzde 40,2 �le Muş ve yüzde 39,5 �le Iğdır �ller�sıralanmaktadır.

2014 yılında Gel�r Test� Yaptıran K�ş� Sayısı detaylandırılmış olup Ödeme Gücü Olanlar ve Ödeme GücüOlmayanlar olarak �k�ye ayrılmıştır. Buna göre ödeme gücü olmayan k�ş�sayısı 300.957 olup Gel�r Test�YaptıranK�ş�ler�n yüzde 72,6'sına karşılık gelmekted�r. Ödeme gücü olmayan k�ş�sayısına göre �ller sıralamasında Adana �l�300.957 k�ş��le 5'�nc�sırada olup �lk sırada 617.110 k�ş��le Şanlıurfa, 495.203 k�ş��le D�yarbakır ve 418.808 k�ş��leİstanbul �ller�yer almaktadır.

II.5 Gel�r Test�Yaptıranların Sayısı

17


Tablo II.6 Genel Sağlık S�gortalı Sayısı (GSS) (2014)


Kişi Sayısına Göre Sıralama Nüfusa Orana Göre Sıralama Gel�r Test�Yaptırıp Ödeme GücüOlmayanlara Göre Sıralama

Sıra

ÖncelikliYaşamKalitesi

Göstergeleri

GELİR TESTİYAPILAN

TOPLAM KİŞİSAYISI

SıraÖncel�kl�Yaşam

Kal�tes�Göstergeler�

GELİR TESTİYAPILAN

TOPLAM KİŞİSAYISI

NÜFUSAORANI

SıraÖncel�kl�

Yaşam KalitesiGöstergeler�

Ödeme GücüOlmayanlar

1 İstanbul 1.324.295 1 Ağrı 44,5 1 Şanlıurfa 617.1102 Şanlıurfa 706.581 2 Muş 40,2 2 D�yarbakır 495.2033 D�yarbakır 563.856 3 Iğdır 39,5 3 İstanbul 418.8084 Adana 414.694 4 Şırnak 38,3 4 Van 366.0475 Van 413.077 5 Şanlıurfa 38,3 5 Adana 300.9576 İzm�r 406.787 ----- ----- ----- 6 Hatay 240.6977 Ankara 382.280 19 Hatay 20,7 7 Mard�n 240.5418 Gaz�antep 343.044 20 Tuncel� 19,8 8 Gaz�antep 236.3649 Hatay 314.791 21 Adana 19,1 9 Ağrı 218.949

10 Mers�n 304.994 22 Aksaray 19,1 10 Mers�n 217.151----- ----- ----- 23 Kahramanmaraş 18,4 ----- ----- ---------- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- -----72 S�nop 22.409 72 Çankırı 8,7 72 Artv�n 11.66473 Gümüşhane 20.848 73 Kütahya 8,6 73 Burdur 11.41574 Artv�n 19.265 74 Bartın 8,2 74 Gümüşhane 11.09775 Bolu 19.232 75 Tek�rdağ 7,9 75 Yalova 10.68276 Karabük 17.167 76 Esk�şeh�r 7,8 76 Karabük 8.89577 Tuncel� 17.139 77 Ankara 7,4 77 Çankırı 8.52478 Çankırı 15.879 78 Karabük 7,4 78 Bayburt 7.85179 Bartın 15.451 79 Kocael� 7,4 79 Bolu 7.75580 B�lec�k 15.441 80 B�lec�k 7,4 80 Bartın 7.44481 Bayburt 12.092 81 Bolu 6,8 81 B�lec�k 6.802

T O P L A M 11.385.011 T O P L A M 14,7 T O P L A M 7.341.596

II.6 Adana İl�İşyer�Sayısı ve Zorunlu S�gortalıların Dağılımı

Adana �l�nde �ş yer�nde çalıştırılan s�gortalı sayısına göre �şyer�sayısı 2014 yılında 38.378 olup; b�r öncek�yıla göreyüzde 1,9 artış gerçekleşm�şt�r. B�r öncek�yıl �şyer�sayısında yüzde 4,2 artış gerçekleşm�şt�. Çalışan sayısına göre�şyer�sayısı dağılımında �se %37,4 pay �le b�r k�ş�den oluşan �şyer�en fazla paya sah�pt�r. Ardından %27,5 �le 2-3k�ş�den oluşan �şyerler�ve %15,3 pay �le 7-9 k�ş�den oluşan işyerleri gelmektedir.

Tablo II.7 S�gortalı Sayısına Göre İş Yer�Sayısı (2013-2014)

1 Kişi2-3K�ş�

4-6K�ş�

7-9K�ş�

10-19K�ş�

20-29K�ş�

30-49K�ş�

50-99K�ş�

100-249K�ş�

250-499K�ş�

500-749K�ş�

750-999K�ş�

1000+K�ş�

Toplam

2013Yılı

İşyer� Sayısı 14.093 10.430 5.752 2.479 2.462 871 853 420 216 51 20 5 5 37.657İşyer�SayısıDağılımı % 37,4 27,7 15,3 6,6 6,5 2,3 2,3 1,1 0,6 0,1 0,1 0,0 0,0 100

2014Yılı

İşyer�Sayısı 14.363 10.540 5.887 2.529 2.554 915 849 419 224 69 17 8 4 38.378İşyer�SayısıDağılımı % 37,4 27,5 15,3 6,6 6,7 2,4 2,2 1,1 0,6 0,2 0,0 0,0 0,0 100,0

Bir Önceki YılaGöre Değişim % 1,9 1,1 2,3 2,0 3,7 5,1 -0,5 -0,2 3,7 35,3 -15,0 60,0 -20,0 1,9


Grafik II.2 Yıllara Göre Zorunlu S�gortalı İş Yer�Sayısı (2004-2014)

Tablo II.8 �ncelend�ğ�nde 2014 yılında �ş yer� sayısına göre �ller sıralamasında Adana �l� 38.378 �şyer� �le 8'�nc�sıradadır. 2013 yılında �şyer�sayısına göre yapılan sıralamada Adana �l�37.657 �şyer��le y�ne 8'�nc�sırada �d�. İllersıralamasında �lk sırada 494.345 �şyer��le İstanbul �lk sıradadır. Ardından 134.016 �şyer��le Ankara ve 117.012 �şyer��le İzm�r �ller�sıralanmaktadır. Adana �l�n�n pay yüzde 2,3'tür.Türkiye geneli toplam işyeri sayısına bakıldığında ise;

18


19


Tablo II.8 İllere Göre İş Yer�Sayısı (�lk 10 İl) (2013-2014)


İL SIRALAMASI İLLER2013 YILI Türkiye Payı

% İLLER2014 YILI Türk�ye

Payı %Toplam Toplam

1 İSTANBUL 469.149 29,1 İSTANBUL 494.345 29,4

2 ANKARA 127.091 7,9 ANKARA 134.016 8,0

3 İZMİR 111.670 6,9 İZMİR 117.012 7,0

4 BURSA 65.656 4,1 BURSA 69.035 4,1

5 ANTALYA 62.388 3,9 ANTALYA 65.506 3,9

6 KONYA 39.751 2,5 KONYA 40.488 2,4

7 KOCAELİ 38.461 2,4 KOCAELİ 40.447 2,4

8 ADANA 37.657,0 2,3 ADANA 38.378 2,3

9 MERSİN 32.167 2,0 MERSİN 33.233 2,0

10 MUĞLA 30.313 1,9 MUĞLA 31.548 1,9

TÜRKİYE 1.611.292 100,0 Türkiye 1.679.990 100,0

Sosyal Güvenl�k Kurumu ver�ler�ne göre 2014 yılında Adana �l�nde toplam 38.378 �şyer�nde 286.786 zorunlus�gortalı çalışanın ortalama günlük kazançlarının 59,06 TL olduğu tesp�t ed�lm�şt�r. 2013 yılında Adana �l�nde toplam37.657 �şyer�nde 276.273 zorunlu s�gortalı çalışanın ortalama günlük kazanç 53,56 TL �d�.

Türk�ye'dek�toplam �ş yer�sayısının yüzde 2,28'��le zorunlu s�gortalı sayısının yüzde 2,17' s�Adana �l�nded�r.Türk�ye genel�günlük ortalama kazanç �se 64,42 TL olup Adana �l�nde günlük ortalama kazanç 59,06 TL'd�r.

B�r öncek� yıl ver�ler� �le karşılaştırıldığında �se 2014 yılında �şyer� sayısında yüzde 1,91, zorunlu s�gortalısayısında yüzde 3,81 ve günlük ortalama kazançlarında yüzde 10,27 artış gerçekleşm�şt�r.2013 yılında �şyer�sayısında yüzde 4,21, zorunlu s�gortalı sayısında yüzde 7,28 ve günlük ortalama kazançlarında yüzde 9,16 artışgerçekleşm�şt�.

20


Tablo II.9 Adana İl�nde Yer Alan İş Yer�Ve Zorunlu S�gortalı Sayısı İle Ortalama Günlük Kazanç

Yıllar

ADANA %Değişim

TÜRKİYE ADANA PAYI %

2013 2014 2013 2014 2013 2014

İşyeri Sayısı

Daimi 32.958 34.626 1.391.621 1.481.321

Mevs�ml�k 4.699 3.752 219.671 198.669

Kamu 594 637 35692 35778

Özel 37.063 37.741 1.575.600 1.644.212

Toplam 37.657 38.378 1,91 1.611.292 1.679.990 2,34 2,28

ZorunluS�gortalı Sayısı

Da�m� 210.006 221.054 9.816.455 10.480.391

Mevs�ml�k 66.267 65.732 2.667.658 2.759.731

Kamu 18.997 21.414 800.638 842.699

Özel 257.276 265.372 11.683.475 12.397.423

Erkek 214.695 220.070 9.297.209 9.742.995

Kadın 61.578 66.716 3.186.904 3.497.127

Toplam 276.273 286.786 3,81 12.484.113 13.240.122 2,21 2,17

OrtalamaGünlük Kazanç

Da�m� 55,09 60,58 60,14 67,17

Mevs�ml�k 48,16 53,43 47,40 52,65

Kamu 92,54 92,34 96,25 105,47

Özel 50,74 56,45 55,14 61,78

Erkek 54,96 60,70 58,74 65,77

Kadın 48,67 53,65 54,63 60,65

Toplam 53,56 59,06 10,27 57,69 64,42


21


Tablo III.1' de Okul, şube, öğretmen ve dersl�k başına düşen öğrenc�sayıları Türk�ye ortalaması �le b�r öncek�döneme göre değ�ş�m oranları karşılaştırılmıştır. Okul başına düşen öğrenc� sayılarında Adana'nın Türk�yeortalamasının üzer�nde olduğu görülmekted�r. 2014-2015 dönem�nde; İlkokulda okul başına düşen öğrenc�sayısının Türk�ye ortalaması 197 öğrenc��ken Adana'da 291 öğrenc�d�r. Aynı şek�lde ortaokulda okul başına düşenöğrenc� sayısı Türk�ye'de 292 �ken Adana'da 404 öğrenc�d�r. B�r öncek� yıla göre �lkokul başına düşen öğrenc�sayısında yüzde 3,9 artış ortaokul başına düşen öğrenc� sayısında da yüzde 5,8 azalış gerçekleşm�şt�r. Türk�yeortalamasında �se �lkokulda yüzde 1 artış, ortaokulda yüzde -3,9 azalış gerçekleşm�şt�r. Öğretmen başına düşenöğrenc� sayısında da öğrenc�, Türk�ye 'de �se �lkokulda 18, ortaokulda 17 öğrenc�ilkokul ve ortaokulda 19düşmekted�r.

Orta öğret�mde, genel ve meslek� ve tekn�k ortaöğret�m okullarındak� okul, şube ve öğretmen başına düşenöğrenc�sayılarında �se Adana �l�Türk�ye ortalamasının y�ne üzer�nde kalmıştır. Ortaöğret�mde okul başına düşenöğrenc� sayısında Türk�ye ortalaması 466 öğrenc� �ken Adana'da 571 öğrenc�, genel ortaöğret�mde Türk�yeortalaması 446 öğrenc��ken Adana' da 551 öğrenc�ve Meslek�ve tekn�k ortaöğret�mde �se Türk�ye ortalaması 481öğrenc��ken Adana'da 595 öğrenc�d�r.

III. EĞİTİMIII.1 Okul, Şube, Öğretmen ve Dersl�k Başına Düşen Öğrenc�Sayısı

Tablo III.1 Eğ�t�m Sev�yes�ne Göre Okul, Şube, Öğretmen ve Dersl�k Başına Düşen Öğrenc�Sayısı (2014-2015)

Kaynak:www.meb.gov.tr

Adana Türkiye Adana Türk�ye

2013-2014 2014-2015 2013-2014 2014-2015 % %

Okulİlkokul 280 291 195 197 3,9 1,0

Ortaokul 429 404 304 292 -5,8 -3,9

Şubeİlkokul 24 23 22 21 -4,2 -4,5

Ortaokul 28 26 27 25 -7,1 -7,4

Öğretmenİlkokul 20 19 19 18 -5,0 -5,3

Ortaokul 20 19 18 17 -5,0 -5,6

İlkokul-Ortaokul Dersl�k 35 33 29 27 -5,7 -6,9

Ortaöğret�mToplamı

Okul 454 571 375 466 25,8 24,3

Şube 26 24 23 21 -7,7 -8,7

Öğretmen 17 15 16 14 -11,8 -12,5

Dersl�k 31 32 29 28 3,2 -3,4

Genel Ortaöğret�m

Okul 587 551 506 446 -6,1 -11,9

Şube 26 25 22 22 -3,8 0,0

Öğretmen 19 16 20 14 -15,8 -30,0

Dersl�k 31 30 29 26 -3,2 -10,3

Meslek�ve Tekn�kOrtaöğret�m

Okul 350 595 308 481 70,0 56,2

Şube 26 23 24 21 -11,5 -12,5

Öğretmen 15 14 14 14 -6,7 0,0

Dersl�k 31 35 29 29 12,9 0,0

*Açık �lköğret�m ve açıköğret�m l�ses�öğrenc�s�kapsanmamıştır. Toplam öğretmen, kadrolu ve sözleşmel�öğretmenler�kapsar.

22


III.2 Yüksek Öğret�m

Dünya Ün�vers�teler sıralamasında �lk 500 �çer�s�nde ülkem�z sıralamalarında da �lk 5'te yer alan ÇukurovaÜn�vers�tes�n�n kurulusu 1973 yılına dayanmaktadır. 30.11.1973 yılında Ankara Ün�vers�tes�ne bağlı olarak kurulanAdana Z�raat Fakültes�yle, 1972 yılında Erzurum Atatürk Ün�vers�tes�ne bağlı olarak hayata geç�r�len Çukurova TıpFakültes�, Çukurova Ün�vers�tes�n�n çatısı altına alınmıştır. İk�fakülte �le eğ�t�m hayatına başlayan ün�vers�ten�nbugün, 16 Fakülte, 5 Yüksekokul, 13 Meslek Yüksekokulu, 1 Devlet Konservatuvarı, 3 Enst�tü ve 33 Araştırma veUygulama Merkez�mevcuttur.(Kaynak:Çukurova Ün�vers�tes�)

Ün�vers�te bünyes�nde öğret�m kadrosunda toplam 2.148 akadem�k personel bulunmaktadır. Akadem�kpersonel�n yüzde 22's� profesör, yüzde 8'� doçent, yüzde 16'sı yardımcı doçent ve yüzde 35'� �se araştırmagörevl�s�nden oluşmakta olup, %19'u �se öğret�m görevl�s�, uzman ve okutman kadrosundan oluşmaktadır.

Tablo III.2 Çukurova Ün�vers�tes�Akadem�k Personel Dağılımı (2014)

Kaynak :Çukurova Ün�vers�tes�2014 Yılı Faal�yet Raporu

Ünvanı 2014 Dağılım%Prof. 468 22Doç. 178 8Yar.Doç. 338 16Öğr.grv. 217 10Arş.grv. 745 35Okutman 139 6Uzman 63 3Toplam 2.148 100,0

23


Tablo III.3 Çukurova Ün�vers�tes�Bölümlere Göre Öğrenc�Sayısı (2014)

Kaynak :Çukurova Ün�vers�tes�2014 Yılı Faal�yet Raporu

Ün�vers�tede 2013-2014öğret�m dönem�nde 48.871öğrenc� eğ�t�m görmekted�rÖğrenc�ler�n yüzde 71'� I.Öğret�me kayıtlı öğrenc�lerolup, yüzde 29'u II. Öğret�mekayıtlı öğrenc�lerden oluş-maktadır.

BİRİM ADII.

ÖĞRETİMII.

ÖĞRETİMUZAKTANÖĞRETİM

TOPLAM

Tıp Fakültes� 1.605 1.605D�ş Hek�ml�ğ�Fakültes� 473 473Fen-Edeb�yat Fakültes� 2.080 1219 3.299Ceyhan Mühend�sl�k Fakültes� 25 25Mühend�sl�k M�marlık Fakültes� 4.239 2637 6.876Z�raat Fakültes� 2.420 2.420Su Ürünler�Fakültes� 172 40 212Eğ�t�m Fakültes� 3.664 1152 4.816Hukuk Fakültes� 723 723Kozan İşletme Fakültes� 34 34İkt�sad�ve İdar�B�l�mler Fakültes� 3.403 2242 5.645Güzel Sanatlar Fakültes� 562 562İlet�ş�m Fakültes� 239 239İlah�yat Fakültes� 874 395 1.269FAKÜLTELER TOPLAMI 20.513 7.685 0 28.198Sağlık B�l�mler�Enst�tüsü 294 294Fen B�l�mler�Enst�tüsü 2.637 69 2.706Sosyal B�l�mler Enst�tüsü 1.341 442 336 2.119ENSTİTÜLER TOPLAMI 4.272 511 336 5.119Adana Sağlık Yüksekokulu 1.057 315Beden Eğ�t�m�ve Spor Yüksekokulu 845Karataş Tur�zm İşletmec�l�ğ�ve Otelc�l�k Y.O. 514 93YÜKSEKOKULLAR TOPLAMI 2.416 408 0 0Sağlık H�zmetler�Meslek Yüksekokulu 1.017 462Tekn�k B�l�mler Meslek Yüksekokulu 341 123Adana Meslek Yüksekokulu 2.834 2187 1145Ceyhan Meslek Yüksekokulu 1.089 835Kozan Meslek Yüksekokulu 906 444Kara�salı MeslekYüksekokulu 673Yumurtalık Meslek Yüksekokulu 215Pozantı Meslek Yüksekokulu 243İmamoğlu Meslek Yüksekokulu 102Aladağ Meslek Yüksekokulu 29MESLEK Y.OKULLARI TOPLAMI 7.449 4.051 1.145

Devlet Konservatuarı 85 0 1145DİĞER TOPLAMI 85GENEL TOPLAM 34.735 12.655 1.481 48.871

24


IV. SAĞLIKAdana �l�nde 2013 ver�ler�ne göre toplam 3.824 hek�m bulunmaktadır. B�r öncek� yıla göre yüzde 7,3 artış

gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıl hek�m sayısında yüzde 2,4 artış gerçekleşm�şt�. D�ş hek�m�sayısında �se 3,2 azalış,eczacı sayısında, yüzde 0,7 artış ve hemş�re sayısında �se yüzde 5,6 artış gerçekleşm�şt�r.

Hek�mler�n alanlarına göre yüzdesel dağılımı Tablo IV.2 �ncelend�ğ�nde �se; uzman hek�m oranında son beş yıldayüzde 53,4'ten 2013 yılında yüzde 56,1'e yükselm�şt�r. 2013 yılında toplam hek�mler �ç�nde prat�syen hek�m oranı�se yüzde 30,3, as�stan hek�m oranı da yüzde 13,6' dır.

Tablo IV.1 Yıllara Göre Adana İli Sağlık Personeli Sayısı

Yıllar UzmanHek�m

Prat�syenHek�m

As�stanHek�m

ToplamHek�m

D�şHek�m� Hemş�re Sağlık

MemuruEbe Eczacı

2009 1.732 1.039 473 3.244 530 2.720 2.464 1.270 659

2010 1.872 1.021 463 3.356 540 2.983 2.811 1.259 664

2011 1.938 1.110 433 3.481 620 3.207 3.090 1.310 700

2012 1.944 1.109 510 3.563 600 3.440 3.373 1.363 719

2013 2.145 1.158 521 3.824 581 3.631 3.610 1.404 724

Kaynak : Türk�ye İstat�st�k Kurumu

Tablo IV.2 Yıllara Göre Hek�mler�nToplam Hek�m Sayısına Oranı %

YıllarUzmanHek�m

Prat�s yenHek�m

As�stanHek�m

2009 53,4 32,0 14,62010 55,8 30,4 13,82011 55,7 31,9 12,42012 54,6 31,1 14,32013 56,1 30,3 13,6

Grafik IV.1 Yıllara Göre Adana İliToplam Hekim Sayısı Grafiği

Sağlık personel�n�n �llere göre dağılımına bakıldığında, Adana �l�toplam 3.824hek�m �le 6. sırada olup; b�r öncek�yıl 3.563 hek�m �le 7. sıradaydı.

25


Tablo IV.3 Türk�ye Sağlık Personel�n�n İllere Göre Dağılımı- Toplam Hek�m Sayısına Göre Sıralı (2013)


Sıra İL ADI UzmanHek�m

Prat�syenHek�m

As�stanHek�m

ToplamHek�m

D�şHek�m� Eczacı Sağlık

Memuru Hemş�re Ebe

1 İstanbul 15.898 4.804 5.392 26.094 5.823 5.234 13.578 20.620 5.4772 Ankara 9.670 2.303 4.158 16.131 2.534 2.475 12.728 13.482 3.2083 İzm�r 5.688 2.149 1.907 9.744 1.549 1.874 7.562 8.491 2.7134 Antalya 2.457 1.277 512 4.246 900 1081 4.380 3.825 1.6865 Bursa 2.417 1.300 504 4.221 757 917 3.964 5.089 1.8726 Adana 2.145 1.158 521 3.824 581 724 3.610 3.631 1.4047 Konya 1.864 1080 807 3.751 457 772 4.195 3.958 1.4798 Kocael� 1.584 787 358 2.729 463 475 2.679 3.090 1.1349 Gaz�antep 1.397 875 341 2.613 291 522 2.394 2654 920

10 Samsun 1.404 667 504 2.575 471 454 2.822 2815 1.041

Adana �l�nde toplam 29 hastane (özel-kamu-ün�vers�te) olup toplam hastane yatak sayısı 6.317'd�r. 2012 yılındahastane sayısı 28, toplam yatak sayısı 6.236 �d�. İller sıralamasında toplam hastane sayısında Adana �l�10'uncusırada olup, toplam yatak sayısında �se 5'�nc�sıradadır.

Yüzb�n k�ş�başına düşen toplam hastane yatak sayısına göre �ller sıralamasında Adana �l�294 yatak �le 21'�nc�sırada yer almıştır. Türk�ye genel�nde yüzb�n k�ş�başına düşen yatak sayısı 260'tır.

Tablo IV.4 Hastane Ve Yatakların İllere Göre Dağılımı-Yatak Sayısına Göre Sıralı (2013)

Sıra İL ADIToplam/ Kurum

Sayısı

Toplam/ YatakSayısı

SağlıkBakanlığı/ Kurum

Sayısı

Ün�vers�te/ Kurum

Sayısı

Özel /KurumSayısı

D�ğer Kamu/ Kurum

Sayısı

Yüzb�n k�ş�başına toplamhastane yatak

sayısı1 Elazığ 13 2.907 7 1 4 1 5122 Bolu 11 1.414 7 1 3 - 4993 Ed�rne 10 1.927 6 1 3 - 4834 Isparta 17 1.962 10 1 5 1 4705 Erzurum 24 3.586 20 1 2 1 468--- --- --- --- --- --- --- --- ---19 Kırıkkale 6 813 4 1 1 - 29620 Kastamonu 17 1.087 15 - 2 - 29521 Adana 29 6.317 11 2 15 1 29422 Erz�ncan 11 644 9 - 1 1 29323 D�yarbakır 24 4.699 14 1 8 1 292--- --- --- --- --- --- --- --- ---77 Şanlıurfa 20 2.698 14 1 5 - 15078 Ağrı 11 821 8 - 2 1 14979 Hakkar� 4 398 3 - - 1 14680 Şırnak 9 684 7 - 1 1 14481 Mard�n 12 968 10 - 2 - 124

TÜRKİYE TOPLAMI 1.517 202.031 854 69 550 44 260Kaynak : Türk�ye İstat�st�k Kurumu

26


Tablo IV.5 Hastane Ve Yatakların İllereGöre Dağılımı-Kurum Sayısına Göre Sıralı (2013)

Sıra İl HastaneSayısı İl Yatak Sayısı

1 İstanbul 233 İstanbul 33.104

2 Ankara 84 Ankara 18.032

3 İzm�r 59 İzm�r 11.361

4 Antalya 43 Konya 6.692

5 Konya 42 Bursa 6.509

6 Bursa 40 Adana 6.317

7 Kayser� 30 Antalya 5.046

8 Man�sa 30 D�yarbakır 4.699

9 Adana 29 Gaz�antep 4.450

10 Samsun 29 Samsun 4.074


Yıllara göre Adana �l�hastane ve yatak sayılarınındağılımı Tablo IV.6 ve Grafik IV.2'de yer almaktadır.Buna göre son beş yılda kurum sayısında yüzde 21,yatak sayısında yüzde 20 artış gerçekleşm�şt�r.

Tablo IV.6 Yıllara Göre Adana İl�Hastaneve Yatak Sayısı

Yıllar Kurum Yatak2007 20 5.1322008 21 5.1462009 24 5.2692010 25 5.9182011 25 6.1182012 28 6.2362013 29 6.317

Grafik IV.2 Yıllara Göre Adana İli Yatak S yısı Grafiğia


27


V.TURİZMV.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-G�ren-Çıkan Tur�st Sayısı2014 yılı konaklayan tur�st sayısı �ncelend�ğ�nde ; b�r öncek�yıla göre yüzde 16,2 artış gerçekleşm�ş olup ; 2013yılında bir önceki yıla göre yüzde 19 artış gerçekleşm�şt�. Konaklayan tur�stler�n yüzde 83,3'ü yerl�olup 16,7's�yabancı tur�stlerden oluşmaktadır.

Tablo V.1 Yıllara Göre Konaklayan-G�ren-Çıkan Tur�st Sayısı

YILLAR

Konaklayan Tur�st

Toplam

Giren Turist Sayısı

Toplam

Çıkan Turist Sayısı

Toplam

Sayısı

Yerl� Yabancı Yerl� Yabancı Yerl� Yabancı2005 360.003 80.350 174.070 129.475 304.545 192.631 161.983 354.6142006 384.906 69.377 170.088 81.073 251.161 180.243 81.571 261.7642007 386.150 55.649 239.778 117.117 356.895 236.214 119.822 356.0362008 390.678 57.584 209.995 110.347 320.342 210.911 114.820 325.7312009 365.453 65.458 173.252 103.350 276.602 168.106 106.108 274.2142010 419.344 75.343 165.370 81.999 247.369 166.655 83.750 250.4052011 431.882 83.561 222.420 103.194 325.614 215.558 99.940 315.4982012 429.799 114.266 252.873 120.647 373.520 256.617 120.956 377.5732013 547.922 100.678 217.110 105.369 322.479 214.773 107.240 322.0132014 627.759 125.706

440.353454.283441.799448.262430.911494.687515.443544.065648.600753.465 223.242 132.931 356.173 224.995 124.321 349.316

Kaynak : Tur�zm İl Müdürlüğü

Grafikte yer aldığı üzere Konaklayan, g�ren ve çıkantur�st sayılarına bakıldığında konaklama sayılarınındaha fazla olduğu görülmekted�r.

Grafik V.I Yıllara Göre Konaklayan-G�ren-Çıkan Tur�st Sayısı Grafiğ�(2005-2014)

28


2014 yılında Adana �l�nde Tur�zm İşletme Belgel�otel sayısı 39, yatırım �şletme belgel�otel sayısı da 17 oluptoplam tur�zm �şletme ve yatırım belgel�56 otel bulunmaktadır. Oteller�n yüzde 9'u 5 yıldızlı, yüzde 41'�4 yıldızlıyüzde 23'ü 3 yıldızlı ve yüzde 11'�2 yıldızlı olup yüzde 16'sı da d�ğer (but�k, müstak�l, özel belgel�) otellerd�r.

Tablo V.2 Tur�zm İşletme ve Yatırım Belgel�Tes�sler Tes�s ve Yatak Sayısı �leSeyahat Acenteler�Sayısı (2014)

RESTAURANTLAR 8

MÜSTAKİL EĞL.TES 1

GÜNÜBİRLİK TESİS 2

Toplam 11

A Grubu Seyahat Acen. 116B Grubu “ “ 0

C Grubu “ “ 8

TOPLAM 124

Kaynak : İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

OTELLER

Turzim İşletmeBelgeli Yatırım Belgel� Toplam

OtelSayısı

YatakSayısıOtel

SayılarıYatak

SayılarıOtel

SayılarıYatak

Sayıları

5 Yıldızlı 5 1.990 5 1.9904 Yıldızlı 11 1.829 12 2.102 23 3.931

3 Yıldızlı 10 1.234 3 364 13 1.598

2 Yıldızlı 6 501 6 501

Motel 3 200 3 200But�k Otel 2 196 2 172 4 368

Müst Apart Otelak�l 1 56 1 56

Özel Belgel�Otel 1 24 1 24

TOPLAM : 39 6030 17 2638 56 8.668

Toplam

29


VI.ULAŞTIRMAVI.1 Kara Ulaştırma

Karayolları Genel Müdürlüğü ver�ler�ne göre Adana �l�toplam asfalt yol uzunluğu 813 km, bölünmüş yol uzunluğu225,3 km olup b�r öncek�yıl bölünmüş yol uzunluğu 221,3 km. �d�.

Tablo VI.1 Adana İl�Devlet Ve İl Yollarının Satıh C�nsler�ne Göre Uzunlukları-km

ASFALT YOLLARYıllar ASFALT SATHİ

TOPLAM PARKE STABİLİZE TOPRAKGEÇİT TOPLAM BÖLÜNMÜŞ

BETONU KAPLAMA VIERMEZ UZUNLUK YOL

2013 146 667 813 1 10 99 29 952 221,32013 147 719 866 1 0 69 29 965 225,3

Kaynak : Karayolları Genel Müdürlüğü (www.kgm.gov.tr)

Adana �l�nde 2014 yılında 558.746 adet motorlu kara taşıtı bulunmaktadır. 2013 yılında �se toplam 535.149motorlu kara taşıtı bulunmakta �d�. Bu kapsamda b�r öncek�yıla göre motorlu kara taşıtları sayısında yüzde 4,2 artışgerçekleşm�şt�r. , �lk sıralarda İstanbul, AnkaraTablo VI.2'de yer alan iller bazında otomobil sayıları incelendiğinde iseve İzm�r �ller�n�n yer aldığı görülmekted�r. Adana �se 266.880 otomob�l sayısı �le Antalya, Bursa ve Konya �ller�n�nardından 7'�nc�sırada yer almıştır.

Tablo VI.2 Otomob�l Sayılarına Göre İlk 10 İl Sıralaması

Sıra İL ADI Otomob�l M�n�büs Otobüs Kamyonet Kamyon Motos�kletYol ve �ş

mak�neler�Özel amaçlı

taşıtlarTraktör

B�n k�ş�başına

otomob�lsayısı

1 İstanbul 2.274.368 73.482 46.203 593.533 127.395 240.297 - 6.795 21.739 158

2 Ankara 1.147.113 22.861 16.702 228.846 69.821 39.319 - 4.292 48.180 223

3 İzm�r 612.020 13.602 15.301 190.684 36.538 217.945 - 1.972 56.368 149

4 Antalya 393.766 12.415 10.067 147.799 20.511 250.046 - 1.692 42.173 177

5 Bursa 364.903 11.212 9.238 134.143 24.335 79.358 - 1.277 56.369 131

6 Konya 289.030 9.614 5.344 94.410 32.770 101.557 - 1.387 77.018 137

7 Adana 266.880 9.572 4.752 85.915 18.896 124.758 - 808 47.165 123

8 Mers�n 212.044 7.188 5.325 84.095 29.063 140.222 - 898 30.716 123

9 Kayser� 192.254 5.558 4.118 50.863 15.524 14.971 - 562 25.292 145

10 Gaz�antep 184.988 11.919 3.999 69.469 17.219 112.069 - 728 26.941 98

TÜRKİYE 9.857.915 427.264 211.200 3.062.479 773.728 2.828.466 - 40.731 1.626.938 104

Kaynak :Türk�ye İstat�st�k Kurumu

30


Tablo VI.3 B�n K�ş�Başına Düşen Otomob�l Sayısına Göre İller Sıralaması

Tablo VI.3'te b�n k�ş� başına düşen otomob�l sayılarıyer almakta olup; Adana �l�123 otomob�l �le 35. Sıradadır.İlk sırada 223 otomob�l �le Ankara, 183 otomob�l �leMuğla ve 181 otomob�l �le Burdur �ller�yer almıştır.

Sıra BÖLGE ADI B�n K�ş�Başına Otomob�l Sayısı

1 Ankara 2232 Muğla 1833 Burdur 1814 Antalya 1775 Esk�şeh�r 164

----- ----- -----34 Düzce 12435 Adana 12336 Mers�n 123

----- ----- -----77 Muş 2078 S��rt 2079 Ağrı 1880 Hakkar� 881 Şırnak 7

VI.2 Dem�ryolu

Adana'ya �lk dem�ryolu hattı 1886 yılında kurulmuştur. Günümüzde Adana-Mers�n arasındak� bu hatta hızlıtrenler çalışmakta olup, Adana Tren Gar'ı Türk�ye'de uluslararası taşımacılık yapılab�len garlar arasında yeralmaktadır.

Diğer yandan, bölgemiz ticareti açısından önemli bir gelişme de, TCDD tarafından Türkiye'de 12 noktadakurulacak olan Lojistik Merkezlerinden bir tanesinin Yenice'de kurulacak olmasıdır. 640 dekar alan üzer�ne kurulmaçalışmaları devam eden Loj�st�k köyün faal�yete g�rmes�yle, Adana ve Mers�n dah�l olmak üzere tüm �nd�rme-b�nd�rme, mak�ne, tech�zat, bakım ve onarımları bu merkezde yapılacaktır.

Tablo VI.3 Adana Dem�ryolları Gelen-G�den Yolcu B�lg�ler�

2013 2014

Gelen G�den Gelen G�den

Toplam 2.055.000 2.040.000 2.167.870 2.128.208

Kaynak :TCDD 6.Bölge Müdürlüğü

31


Tablo VI.4 Adana Dem�ryolları Gelen-G�den Yük B�lg�ler�

Kaynak :TCDD 6.Bölge Müdürlüğü

2013 Yılı 2014 YılıG�den G�den G�den G�den

Vagon Vagon Vagon Vagon Vagon Ton Vagon TonYurt İçi 2.349 2.349 2.349 2.349 2.193 53.569 2.142 63.328Yurt Dışı - - - - 65 1.639 7 357Toplam 2.349 2.349 2.349 2.349 2.258 55.208 2.149 63.685

VI.3 Haval�manı

Adana Haval�manı s�v�l ve asker� hava ulaşımına 1937 yılında açılmış olup, 1956 yılından �t�barenuluslararası seferlere açık bulunmaktadır.

Adana Haval�manı 30 Ek�m 1993 tar�h�nden �t�baren 24 saat kes�nt�s�z �ç ve dış hat yolcu ve kargotrafiğ�ne h�zmet vermekted�r.

29 Kasım 1995 tar�h��t�bar��le Haval�manı statüsünde h�zmet vermekted�r.

32


Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi

Adana Haval�manı �ç hatlar, dışh a t l a r v e k a r g o t e r m �n a l �mevcuttur. İç Hatlar Term�nal�1984 yılında h�zmete g�rm�şt�r. İçhat term�nal toplam alanı: 4.729m , kullanım alanı: 2.995 m olup2 2

t o p l a m y o l c u k a p a s �t e s �3.000.000 k�ş�d�r. Dış hatlarterm�nal� 1997 yılında h�zmeteg�rm�şt�r. Term�nal toplam alanı:6020 m , kullanım alanı: 3.558 m2 2

olup yolcu kapas�tes� 3.000.000k�ş�d�r. Kargo Term�nal��se 1993yılında h�zmete g�rm�şt�r. Kargoterm�nal� toplam kapalı alanı10.500 m d�r. Gümrük geç�c�2

depolama alanı 1167 m , export2

ambarı 3500 m d�r.2

VI.3.1 Adana Haval�manı Uçak-Yolcu-Yük Trafiğ�

Tablo VI.6'da Devlet Hava Meydanları verilerine göre; uçak, yolcu, yük ve kargo trafiği yer almaktadır.

Tüm uçak trafiğ�nde; 2014 yılında �ç hatlarda b�r öncek� yıla göre yüzde 1,3, dış hatlarda yüzde 53,6 artışgerçekleşm�ş olup toplam uçak trafiğ�nde �se yüzde 7,3 artış gerçekleşm�şt�r.

2013 yılında �ç hatlarda b�r öncek�yıla göre yüzde 12 artış, dış hatlarda yüzde 11 azalış gerçekleşm�ş olup toplamuçak trafiğ�nde �se yüzde 9 artış görülmüştü.

ADANA HAVALİMANIÖzet B�lg�ler

Havaalanı T�p� S�v�l

İntifa DHMİ

Şehre Uzaklık 3,5 kilometre

Ulaşım Otobüs, Servis, Taksi

Yükseklik ( AMSL ) 65 FT (19.74M)

Aydınlatma Kategorisi CAT I

İtfaiye Kategorisi CAT IX

VIP VAR

Cafe Restaurant VAR

Banka Hizmetleri VAR

Sağlık Hizmetleri VAR

PTT VAR

Otopark 1050 Araç

İntifa DHMİ

Şehre Uzaklık 3,5 kilometre

Ulaşım Otobüs, Servis, Taksi

PİSTLER

DoğrultuUzunluk

YüzeyUzunluk Mukavemet

05 / 23 2750 X 45 115 PCN Asfalt

APRONLAR

Uzunluk

BOYUT KAPLAMA MUKAV. UÇAK KAPAS.

269X100 BETON PCN - 10021+2 (Nato Apronu)

104x98 BETON

TAKSİRUT

Uzunluk

METRE KAPLAMA MUKAVEMET

3250 X 23 ASFALT

PCN - 100

PCN - 100

33


T�car�Uçak Trafiğ�nde; 2014 yılında �ç hatta yüzde 6,6, dış hatta �se yüzde 34,8 artış gerçekleşm�ş olup geneltoplamda yüzde 10,5 artış gerçekleşm�şt�r.

2013 yılında �ç hatta yüzde 17 artış dış hatta �se yüzde 12 azalış gerçekleşm�ş olup genel toplamda yüzde 12 artışgerçekleşm�şt�.

Gelen-G�den Yolcu Trafiğ�nde; 2014 yılında �ç hatta 8,1, dış hatta �se yüzde 12,2 artış gerçekleşm�ş olup toplamyolcu trafiğ�nde �se yüzde 8,6 artış gerçekleşm�şt�r.

2013 yılında �ç hatta %20 artış dış hatta �se %11 azalış gerçekleşm�ş olup toplam yolcu trafiğ�nde �se %15 artışgerçekleşm�şt�.

Yük trafiğ�nde; 2014 yılında �ç hatlarda yüzde 3,6, dış hatlarda �se yüzde 15,2 artış gerçekleşm�ş olup toplam yüktrafiğ�nde �se yüzde 6 artış gerçekleşm�şt�r.

2013 yılında yük trafiğ�nde �ç hatta yüzde 16 artış, dış hatlarda �se yüzde 14 azalış gerçekleşm�ş olup toplam yüktrafiğ�nde �se yüzde 8 artış gerçekleşm�şt�.

Tablo VI.6 Uçak, Yolcu, Yük ve Kargo Trafiğ�

Havaalanları

2013 YILI ARALIK SONU 2014 YILI ARALIK SONU 2014 /2013 (%)

İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam

Tüm Uçak Trafiğ� 37.129 4.801 41.930 37.604 7.376 44.980 1,3 53,6 7,3

T�car�Uçak Trafiğ� 26.963 4.387 31.350 28.739 5.915 34.654 6,6 34,8 10,5

Yolcu Trafiğ�(Gelen -G�den) 3.754.227 561.551 4.315.778 4.057.291 630.203 4.687.494 8,1 12,2 8,6

Yük Trafiğ�(Bagaj+Kargo+Posta) ( TON) 34.945 8.865 43.810 36.219 10.213 46.432 3,6 15,2 6,0

Kargo (ton) 34.945 8.865 43.810 36.219 10.213 46.431 3,6 15,2 6,0

Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi

34


VII.TARIMAdana �l��kl�m yapısı �t�bar�yle sebze ve meyvec�l�k �ç�n elver�şl�d�r. Son yıllarda meyvec�l�kte elde ed�len gel�r�n

artması, yöre ç�ftç�s�n� bu sektörde yatırım yapmaya teşv�k etm�ş; bunun yanında zeyt�nc�l�kte de gel�şmekaydetm�şt�r.

İl�m�z�n toplam araz�varlığı 1 m�lyon 403 b�n hektar olup bu araz�n�n %38,4'ü tarım araz�s�nden oluşmaktadır.Tarım araz�ler�n�n 468.166 hektarlık kısmı Kıyı Akden�z Havzasında, 70.834 hektarlık kısmı �se Fırat Havzasındadır.Kıyı Akden�z Havzasında ağırlıklı olarak buğday, mısır, ayç�çeğ�, pamuk soya ve yerfıstığı yet�şt�r�lmekte, FıratHavzasında �se buğday ve baklag�ller yet�şt�r�lmekted�r.

Tablo VII.1 Araz�Varlığı

HavzalarYüzölçümü

(Ha)Tarım

Alanı (Ha)Tarım AlanıYüzdes�%

Kıyı Akdeniz Havzası 843.800 468.166 55,5

Fırat Havzası 559.200 70.834 12,7

ADANA 1.403.000 539.000 38,4

Tablo VII.2 Tarım Alanları Dağılımı

Kaynak :Adana Tarım Stratej�s�(2013-2017)

Havzalar Sebzel�kler(Ha)

Meyvel�kler,Bağlar (Ha)

Tarla AlanıDağılım %

Toplam

Kıyı Akdeniz Havzası 25.994 55.184 386.988 468.166

Fırat Havzası 993 6.507 63.334 70.834

ADANA 26.987 61.691 450.322 539.000

Kaynak :Adana Tarım Stratej�s�(2013-2017)

Adana �l�n�n öneml�tarım ürünler�olarak soya, mısır, yerfıstığı, narenc�ye, karpuz, pamuk, buğday ve bal olaraksıralayab�l�r�z. Tablo VII.3'de öneml� tarım ürünler�n�n 2013 ve 2014 yılları Türk�ye üret�m�ndek� paylarıgörülmekted�r. Buna göre 2014 yılında Türk�ye'dek�soya üret�m�n�n yüzde 60,6'sı �l�m�zde üret�lmekte olup 2013yılı üret�m payı yüzde 66,2 �d�. tArdından yerfıstığı üre imi gelmekte olup; 2014 yılı ülkemiz üretimi içindeki payı57,5 iken 2013 yılı üretim payı 48.4 idi. Bunun yanında, İlimizin önemli tarım ürünleri arasında olan narenciyenin,2014 yılında Türkiye üretimi içindeki payı yüzde 25,9 olup; bir önceki yıl üretim payı yüzde 26 idi.D�ğer yandanTürk�ye karpuz üret�m�n�n yüzde 20's�, mısır üret�m�n�n yüzde 16,9'u, pamuk üret�m�n�n yüzde 8,7's� ve buğdayüret�m�n�n �se yüzde 3,1'� �l�m�zde üret�lmekted�r. 2013 yılı üret�m payları b�r öncek� yıl üret�m payları �lekarşılaştırıldığında yüzdesel oranda en fazla artış yer fıstığında gerçekleşm�şt�r. Tarımsal ürünler�n yanı sıra, Adana �l�arıcılıkta da öneml�merkez konumunda olup ülkem�z bal üret�m�n�n yüzde 9,5'��l�m�zde üret�lmekted�r.

35


Tablo VII.3 Adana İl�Öneml�Tarım Ürünler�n�n Türk�ye Üret�m�nde Payı

ÜRÜNLERTÜRKİYE ADANA 2013 Yılı 2014 Yılı

Üret�m Ton Üret�m Ton Adana'nınÜret�m Payı %

Adana'nınÜret�m Payı %2013 2014 2013 2014

BUĞDAY 22.050.000 19.000.000 704.481 583.417 3,2 3,1

MISIR 5.900.000 5.950.000 915.284 1.006.018 15,5 16,9

PAMUK 3.127.500 3.196.000 294.741 278.075 9,4 8,7

SOYA 180.000 150.000 119.074 90.869 66,2 60,6

YER FISTIĞI 141.263 123.600 68.375 71.045 48,4 57,5

KARPUZ 3.887.324 3.885.617 775.219 775.219 19,9 20,0

NARENCİYE 3.681.158 3.783.517 955.903 979.231 26,0 25,9

BAL 94.696 102.485 9.601 9.715 10,1 9,5

Kaynak Kaynak:Türk�ye İstat�st�k Kurumu

Adana �l�toplam tarım araz�s�2014 yılı �t�bar�yle 4.987.053 dekar ve bu araz�n�n yüzde 79'u tahıllar ve d�ğerb�tk�sel ürünler�n ek�len alanına a�t olup yüzde 13,5'� meyveler, �çecek ve baharat b�tk�ler�n�n alanınıoluşturmaktadır. 2013 yılına göre toplam ek�len alanda yüzde 5 artış gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıl yüzde 1 azalışgerçeklem�şt�. Söz konusu alanda çayır ve meralar har�çt�r.

Tablo VII.4 Adana İl�Tarım Araz�ler�n�n Dağılımı (Dekar)

Yıl2013

(Dekar)2014

(Dekar)%

Değ�ş�m2013 Yılı %

Dağılım2014 Yılı

% Dağılım

Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı(Dekar) 3.707.347 3.945.966 6,4 78,0 79,1

Meyveler, İçecek ve Baharat B�tk�ler�n�n Alanı(Dekar) 661.085 675.066 2,1 13,9 13,5

Sebze Bahçeler�Alanı (Dekar) 300.491 282.034 -6,1 6,3 5,7

Nadas Alanı (Dekar) 82.545 83.843 1,6 1,7 1,7

Süs B�tk�ler�Alanı (Dekar) 143,56 143,56 0,0 0,0 0,0

Toplam Alan 4.751.612 4.987.053 5,0 100,0 100,0

Kaynak:Türk�ye İstat�st�k Kurumu(çayır ve mera alanları har�ç)

36


Grafik VII.1 Tarım Alanının Dağılımı (2014 Yılı)

VII.1-Hayvancılık ve ArıcılıkVII.1.1 Arıcılık

Tablo VII.5'de 2010-2014 yıllarında a�t arı kovanı sayıları, bal ve bal mumu kg m�ktarları yer almaktadır. Türk�yebal üret�m�n�n�n yüzde 9,4 Adana �l�nde üret�lmekte olup �ller sıralamasında Ordu, Muğla �ller�n�n ardından üçüncüsıradadır.

2014 yılında b�r öncek�yıla göre esk�usul kovan sayısında yüzde 9,5, yen�usul kovan sayısında da yüzde 4 artışgerçekleşm�şt�r. Bal üret�m�nde �se 2014 yılında yüzde 1,2 artış, balmumu üret�m�nde �se yüzde 11,3 azalışgerçekleşm�şt�r. Arıcılık yapan �şletme sayısında �se 2014 yılında yüzde 3,8 artış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılından�t�baren TÜİK tarafından köy sayısı yer�ne �şletme sayısı ver�ler�olarak derlend�ğ�nden öncek�yıllara a�t ver�ler yeralmamaktadır.

37


Tablo VII.5 – Arıcılık (2010-2014)

Kaynak:Türk�ye İstat�st�k Kurumu

VII.1.2 Kümes Hayvancılığı

Yen�kovan sayısı Esk�kovan Toplam kovan Bal üret�m�(ton) Balmumu üret�m�(ton)

2010 - 339.120 760 339.880 6.693,66 335,2672011 - 377.811 733 378.544 7.437,09 334,5012012 - 425.564 2.495 428.059 8.320,71 450,3762013 2.251 438.126 1.993 440.119 9.601,30 448,3362014 2.337 455.770 2.183 457.953 9.714,82 397,646

Bir Önceki Yıla Göre % Değişim

Yıl Arıcılık yapan köy sayısı (adet) Yen�kovan sayısı Esk�kovan Toplam kovan Bal üret�m�(ton) Balmumu üret�m�(ton)

-2010- 11,4 -3,6 11,4 11,1 -0,22011- 12,6 240,4 13,1 11,9 34,62012- 3,0 -20,1 2,8 15,4 -0,520133,8 4,0 9,5 4,1 1,2 -11,3

Yıl Arıcılık yapan köy sayısı (adet)

Tablo VII.6'te 2010-2014 yılları Kümes hayvanları sayısı yer almaktadır.

Tablo VII. 'da görüleceği üzere; bölgemizde kümes hayvancılığında, en fazla et tavuğu yetiştiriciliği ile6uğraşılmaktadır. Tablodan b�r öncek�döneme göre değ�ş�m oranları �ncelend�ğ�nde et tavuğunda 2013 yılında yüzde20,3 azalış gerçekleşm�şken 2014 yılında yüzde 30 artış gerçekleşm�şt�r.

Toplam kümes hayvanı sayısında �se 2013 yılında yüzde 17,5 azalış gerçekleşm�ş olup 2014 yılında yüzde 24,9artış gerçekleşm�şt�r.

Tablo VII.6 Kümes Hayvanları Sayısı (2010-2014)

Hayvan AdıKümes Hayvanları Sayısı Bir Önceki Yıla Göre % Değişim

2010 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014

Et Tavuğu 6.342.055 6.425.300 3.674.000 2.927.190 3.806.290 1,3 -42,8 -20,3 30,0

Yumurta Tavuğu 573.417 636.680 742.890 717.797 748.414 11,0 16,7 -3,4 4,3

H�nd� 4.450 4.142 2.880 2.568 2.743 -6,9 -30,5 -10,8 6,8

Kaz 3.701 3.372 3.112 2.707 3.068 -8,9 -7,7 -13,0 13,3

Ördek 5.467 4.486 4.454 2.656 2.691 -17,9 -0,7 -40,4 1,3

Toplam 6.929.090 7.073.980 4.427.336 3.652.918 4.563.206 2,1 -37,4 -17,5 24,9


2014

38


VII.1.3 Canlı Hayvan Varlığı

Tablo VII.7 Yıllara Göre Adana İl�ndek�Canlı Hayvan Varlığı (2010-2014)

Adana �l�nde 2014 yılı �t�bar�yle hayvan sayısının yüzde 78'� küçükbaş , yüzde 22' s� de büyükbaş hayvanvarlığından oluşmaktadır. B�r öncek� yıl hayvan varlığının yüzde 73'ü küçükbaş, yüzde 27's� �se büyükbaşhayvanlarda oluşmaktaydı.

Adana �l�nde özell�kle son 3 yılda hayvan varlığında öneml�artışlar gerçekleşm�şt�r. Bunun en büyük nedeninin;bölgemizde, büyükbaş hayvancılığına yapılan yatırımlardaki artışlar olduğu düşünülmektedir. Ülkem�z�nhayvancılık alanında öneml�yet�şt�r�c�l�k ç�ftl�kler�Adana �l�nde bulunmaktadır.

2010 2011 2012 2013 2014

Küçükbaş 363.341 457.223 658.532 661.353 710.402

Büyükbaş 194.902 224.129 282.537 247.536 199.165

Toplam 558.243 681.352 941.069 908.889

Bir Önceki Yıla Göre % Değişim (Küçükbaş) 17,3 25,8 44,0 0,4

B�r Öncek�Yıla Göre % Değ�ş�m (Büyükbaş) 9,1 15,0 26,1 -12,4

Bir Önceki Yıla Göre % Değişim (Toplam) 14,3 22,1 38,1 -3,4

909.567

7,4

-19,5

0,1


Grafik VII.2 Canlı Hayvan Varlığının Dağılımı (2010-2014)

39


VII.2-Adana İl�Sebze Ek�m Alanı ve Üret�m M�ktarıTablo VII.8 ve 9'da Türkiye İstatistik Kurumu verilerine dayanılarak hazırlanan Adana ili sebze yetiştirciliği verileri

yer almakta olup; 2014 yılında b�r öncek� yıla göre sebze ek�len alanda yüzde 6, üret�mde de yüzde 4 azalışgerçekleşm�şt�r. 2013 yılında �se b�r öncek� yıla göre sebze ek�len alanda yüzde 4, üret�mde de yüzde 2 azalışgerçekleşm�şt�. Ek�len alanlar �ncelend�ğ�nde 2014 yılında en fazla artış yüzde 18 �le “D�ğer Sebzeler” grubunda,üret�mde �se en fazla artış yüzde 20 �le “D�ğer Sebzeler” ve “Kök ve Yumru Sebzeler” grubunda gerçekleşm�şt�r. Enfazla azalış �se ek�len alanda yüzde 11 ve üret�mde yüzde 8 azalış �le “Meyves�İç�n Yet�şt�r�len Sebzeler” grubundagerçekleşm�şt�r.

Üret�m çeş�d�ne göre üret�mler�n genel toplamdak�payları �ncelend�ğ�nde; 2014 yılında en fazla pay, ek�lenalanda yüzde 72,4 ve üret�mde de yüzde 79,4 �le “Meyves�İç�n Yet�şt�r�len Sebzeler” grubuna a�tt�r. Bu grubu b�röncek�yıl üret�m payı aynı ek�len alanda yüzde76,1 üret�mde de yüzde 83,5 �d�.

Tablo VII.8 Adana İl�Sebze Ek�m Alanı ve Üret�m M�ktarı (2013-2014)

Grup adı

2013 2014 2014/2013 % Değişim

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üretim(Ton)

Kök Ve Yumru Sebzeler 44.989 162.254 46.196 195.126 3 20

Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler 229.267 1.156.698 203.820 1.058.510 11 -8

Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) 26.936 65.743 31.657 78.895 18 20

Toplam Sebze 301.192 1.384.695 281.673 1.332.531 -6 -4

% Dağılım

2013 2014

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Kök Ve Yumru Sebzeler 14,9 11,7 16,4 14,6

Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler 76,1 83,5 72,4 79,4

Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) 8,9 4,7 11,2 5,9

Toplam Sebze 100,0 100,0 100,0 100,0

Kaynak:Türk�ye İstat�st�k Kurumu (örtüaltı dah�ld�r)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üretim(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üretim(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

40


Grafik VII.3 Sebze Ürünler�Üret�m�n�n Dağılımı (2010-2014) (ton)

Sebze çeş�tler�ne göre üret�m payları Tablo VII.9'de �ncelend�ğ�ndeen öneml�sebze ek�m�n�n karpuzda gerçekleşt�ğ�, ardından kuru soğan,domates ve kavun üret�mler�n�n sıralandığı görülmekted�r. Karpuzun2014 yılı Türk�ye üret�m��ç�ndek�payı 20'd�r.

Adana �l�nde öneml� b�r paya sah�p karpuzun �l�n toplam sebzeüret�m��ç�ndek�payı 2013 yılında yüzde 56 �ken; 2014 yılında yüzde54,5 olarak gerçekleşm�şt�r. D�ğer öneml�paya sah�p kuru soğanda �se2013 yılında yüzde 10,9 �ken 2014 yılında yüzde 13,9; domates�n2013 yılında üret�m payı yüzde 11,3 �ken 2014 yılında yüzde 9,3 olarakgerçekleşm�şt�r.

41


Tablo VII.9 Adana İl�Çeş�tler�ne Göre Sebze Ek�m Alanı ve Üret�m M�ktarı (2013-2014)


GrupAdı

Ürün adı

2013 2014 2014 /2013% 2013 Yılı Pay % 2014 Yılı Pay %Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton )

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Kök

Ve Y

umru

Seb

zele

r Soğan (Taze) 2.740 4.421 2.590 3.796 -5,5 -14,1 0,9 0,3 0,9 0,3

Soğan (Kuru) 39.018 150.628 40.740 185.497 4,4 23,1 13,0 10,9 14,5 13,9

Sarımsak (Taze) 435 666 285 366 -34,5 -45,0 0,1 0,0 0,1 0,0

Sarımsak (Kuru) 400 600 480 656 20,0 9,3 0,1 0,0 0,2 0,0

Pırasa 456 1.181 251 391 -45,0 -66,9 0,2 0,1 0,1 0,0

Turp (Bayır) 85 125 80 115 -5,9 -8,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Turp (Kırmızı) 1855 4.633 1770 4.305 -4,6 -7,1 0,6 0,3 0,6 0,3

Mey

ves�

İç�n

Yet

�şt�

r�le

n Se

bzel

er

Domates (Sofralık) 36.033 155.878 28.157 124.030 -21,9 -20,4 12,0 11,3 10,0 9,3

Domates (Salçalık) 580 1626 130 129 -77,6 -92,1 0,2 0,1 0,0 0,0

Hıyar (Sofralık) 4.790 18.054 2.976 10.047 -37,9 -44,4 1,6 1,3 1,1 0,8

Hıyar (Turşuluk) 2 1 2 1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Acur 110 320 110 320 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

B�ber (Salçalık) 9.770 27.175 6.825 16.725 -30,1 -38,5 3,2 2,0 2,4 1,3

B�ber (Dolmalık) 180 346 100 300 -44,4 -13,3 0,1 0,0 0,0 0,0

B�ber (S�vr�) 6.274 7.713 5.913 7.059 -5,8 -8,5 2,1 0,6 2,1 0,5

Bamya 996 1019 975 988 -2,1 -3,0 0,3 0,1 0,3 0,1

Patlıcan 8.190 32.012 7.690 30.887 -6,1 -3,5 2,7 2,3 2,7 2,3

Kabak (Sakız) 3.000 8.755 2.270 6.550 -24,3 -25,2 1,0 0,6 0,8 0,5

Balkabağı 6 3 10 6 66,7 100,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Bezelye (Taze) 4.030 5.247 4.050 4.203 0,5 -19,9 1,3 0,4 1,4 0,3

Fasulye (Taze) 3.553 2.911 3.180 2.432 -10,5 -16,5 1,2 0,2 1,1 0,2

Börülce (Taze) 170 170 - - -100,0 -100,0 0,1 0,0 0,0 0,0

Bakla (Taze) 1.096 1.584 - - -100,0 -100,0 0,4 0,1 0,0 0,0Barbunya Fasulye(Taze) 600 300 750 375 25,0 25,0 0,2 0,0 0,3 0,0

Kavun 25.390 118.365 26.126 128.428 2,9 8,5 8,4 8,5 9,3 9,6

Karpuz 124.497 775.219 114.556 726.030 -8,0 -6,3 41,3 56,0 40,7 54,5

D�ğ

er S

ebze

ler (

Başk

a Ye

rde

Sını

flan

dırı

lmam

ış)

Karnıbahar 725 1.538 1025 2.163 41,4 40,6 0,2 0,1 0,4 0,2

Brokol� 167 334 417 834 149,7 149,7 0,1 0,0 0,1 0,1

Lahana (Beyaz) 3.706 11.603 1.845 6.276 -50,2 -45,9 1,2 0,8 0,7 0,5

Lahana (Kırmızı) 510 1.404 2305 5.666 352,0 303,6 0,2 0,1 0,8 0,4

Marul (Kıvırcık) 266 706 765 2205 187,6 212,3 0,1 0,1 0,3 0,2

Marul (Göbekl�) 13.721 38.165 14.715 42.808 7,2 12,2 4,6 2,8 5,2 3,2

Marul (Aysberg) 350 1400 859 3.445 145,4 146,1 0,1 0,1 0,3 0,3

Eng�nar 860 1.657 860 1.657 0,0 0,0 0,3 0,1 0,3 0,1

Ispanak 3.550 3.215 3.580 3.269 0,8 1,7 1,2 0,2 1,3 0,2

Maydonoz 680 1095 1080 1838 58,8 67,9 0,2 0,1 0,4 0,1

Roka 720 1430 1025 2038 42,4 42,5 0,2 0,1 0,4 0,2

Tere 1061 2624 2061 5124 94,3 95,3 0,4 0,2 0,7 0,4

Nane 620 572 1120 1572 80,6 174,8 0,2 0,0 0,4 0,1

Genel Toplam 301.192 1.384.695 281.673 1.332.531 -6,5 -3,8 100,0 100,0 100,0 100,0

42


VII.3- Tahıllar ve D�ğer B�tk�sel Ürünler Ek�m Alanı ve Üret�m M�ktarıAdana �l� Türk�ye tarımında tahıl ürünler�nde öneml� yer teşk�l etmekted�r. Ülkem�z�n 2014 yılında mısır

üret�m�n�n yüzde 16,9'u, buğday üret�m�n�n yüzde 3,1'�Adana �l�nden karşılanmıştır.D�ğer yandan ülke üret�m�m�z�n, endüstr�yel b�tk�ler arasında yer alan pamuğun yüzde 8,7's�, yağlı tohumlar

grubunda olan soyanın yüzde 60,6' sı ve yer fıstığının da yüzde 57,5'�Adana �l�nde üret�lmekted�r.Tablo VII.10' da Adana �l�tahıllar ve d�ğer b�tk�sel ürünler�n�n 2013-2014 yıllarında ek�len alan, üret�m m�ktarları

ve ver�m değerler�yer almaktadır.Ürün gruplarına bakıldığında en fazla ek�len ürün grubunun tahıllar olduğu görülmekted�r. 2014 yılında tahılların

toplam �ç�ndek�üret�m payı yüzde 55,6, ek�len alan payı �se yüzde 58,2'd�r. 2013 yılı payı �se üret�mde yüzde 57,1,ek�len alanda yüzde 55,7 �d�. Tahıl grubunda da en öneml�üret�m payına sah�p mısırın 2014 yılında toplam Tahıllarve D�ğer B�tk�sel Ürünler Üret�m�n�n �ç�ndek�payı yüzde 34,9 olup, buğday üret�m�n�n yüzde 20,2'd�r.Yalnızca tahıllargrubu �ç�ndek�payı �se; mısırın yüzde 63, buğdayın yüzde 36'dır.

2014 yılında ürün bazında tahıllar ve d�ğer b�tk�sel ürünler toplamı �ç�nde en fazla üret�m payına yüzde 34,9 �lemısır sah�pt�r. Ardından yüzde 20,2 üret�m payı �le buğday ve yüzde 10,3 üret�m payı �le pamuk sıralanmaktadır.Üret�mde b�r öncek�yıla göre değ�ş�mlere bakıldığında; 2014 yılında buğday üret�m�nde yüzde 17, pamukta yüzde 6azalış gerçekleşm�ş olup mısırda yüzde 10 artış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılında �se buğday üret�m�nde yüzde 10,3azalış, mısır üret�m�nde 34 artış gerçekleşm�ş olup pamuk üret�m�nde �se değ�ş�m olmamıştır.

Grafik VII.4 Tahıllar ve D�ğer B�tk�sel Ürünler�n�nÜret�m�n�n Dağılımı (2010-2014) (ton)

D�ğer yandan tahıllar ve d�ğer b�tk�selürün grubundak�öneml�ürünler�n b�r öncek�yıla göre değ�ş�m oranları �ncelend�ğ�nde;soya üret�m�nde 2014 yılında yüzde 23,7azalış yerfıstığı üret�m�nde �se yüzde 3,9artış gerçekleşm�şt�r. Tahıllar ve d�ğerb�tk�sel ürünler toplamında �se üret�mde2014 yılında ek�len alanda yüzde 1,5,üret�mde �se yüzde 0,8 artış gerçekleşm�şolup, 2013 yılında üret�mde yüzde 3 artış,ek�len alanda �se yüzde 3,7 azal ışgerçekleşm�şt�.

Grafik VII.4'te �se 2010-2014 yılları tarlaürünler�üret�m�n dağılımı görülmekted�r.

43


Tablo VII.10 Adana Tahıllar ve D�ğer B�tk�sel Ürünler�n�n Alanı,Üret�m�ve Ver�m�(2013-2014)


Ürün adı

2013 2014/2013 % 2013 Yılı Pay % 2014 Yılı Pay %Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(ton)

Ver�m(kg/da)

Ek�len alan(dekar)

Üret�m(ton)

Ver�m(kg/da)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)

Üret�m(Ton)

Parfümer�-EczacılıkVb.B�tk�ler-Sekerpancarı VeYem B�tk�ler�Tohumları

2360 622 2360 662 0,0 6,4 0,0 0,0 0,0 0,0

F�ğ (Dane) 2.000 460 230 2.000 500 250 0,0 8,7 0,0 0,0 0,0 0,0

Oğulotu (Mel�ssa) 360 162 450 360 162 450 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Baklag�ller-Yen�leb�l�r Kök VeYumrular

141.800 189.500 141.730 215.423 2,8 6,6 2,7 7,5

Fasulye (Kuru) 19.445 2.003 103 18.965 2.427 128 -2,5 21,2 0,4 0,1 0,4 0,1Merc�mek (Yeş�l) 24 3 125 - - - - - 0,0 0,0 - -Nohut 71782 7392 103 65585 6876 105 1,4 0,3 1,3 0,2Patates (D�ğer) 50288 179775 3575 57180 206120 3605 13,7 14,7 1,0 6,3 1,1 7,1Patates (Tatlı) 261 327 1.253 - - - - - 0,0 0,0 - -Saman Ve Ot 147.937 311.047 155.343 385.544 2,9 10,9 3,0 13,4

F�ğ (Yeş�l Ot) 73.757 40.284 547 71.560 76.382 1067 -3,0 89,6 1,4 1,4 1,4 2,6Korunga (Yeş�l Ot) 4.400 1.200 273 3.900 1.185 304 -11,4 -1,3 0,1 0,0 0,1 0,0Mısır (S�lajlık) 56.860 248310 4367 64.630 280.565 4351 13,7 13,0 1,1 8,7 1,2 9,7Sorgum (Yeş�l Ot) 1.388 2.637 1.900 1.550 3.150 2.032 11,7 19,5 0,0 0,1 0,0 0,1Yonca (Yeş�l Ot) 10.962 18.046 1.695 12903 23462 1.852 0,2 0,6 0,2 0,8Yulaf (Yeş�l Ot) 570 570 1.000 800 800 1.000 0,0 0,0 0,0 0,0

Şeker İmalatındaKullanılan B�tk�ler 5.304 21.635 6.011 24.949 0,1 0,8 0,1 0,9

Şekerpancarı 5.304 21.635 4.079 6.011 24.949 4.151 13,3 15,3 0,1 0,8 0,1 0,9Tahıllar 2.846.701 1.632.403 3.021.428 1.601.736 55,7 57,1 58,2 55,6

Arpa (D�ğer) 45.180 11.725 260 50.887 12.003 241 12,6 2,4 0,9 0,4 1,0 0,4Buğday (D�ğer) 1.896.635 703.716 371 2.045.428 582.916 286 7,8 -17,2 37,1 24,6 39,4 20,2Buğday (Durum) 3699 765 207 3300 501 152 -10,8 -34,5 0,1 0,0 0,1 0,0Çavdar 1.165 233 200 1.222 298 244 4,9 27,9 0,0 0,0 0,0 0,0Çelt�k 433 275 635 - - - - - 0,0 0,0 - -Mısır (Dane) 898.492 915284 1020 919.580 1005651 1094 2,3 9,9 17,6 32,0 17,7 34,9Sorgum (Dane) 150 75 500 150 66 440 0,0 -12,0 0,0 0,0 0,0 0,0Tr�t�kale (Dane) 947 330 348 861 301 350 -9,1 -8,8 0,0 0,0 0,0 0,0

Tekst�ldeKullanılan HamB�tk�ler

762.950 294.741 727.796 278.075 14,9 10,3 14,0 9,6

Pamuk (Kütlü) 381.475 212.035 556 363.898 204.467 556 -4,6 -3,6 7,5 7,4 7,0 7,1Pamuk (L�f) 381.475 82.706 217 363.898 73.608 217 -4,6 -11,0 7,5 2,9 7,0 2,6Yağlı Tohumlar 1.208.281 411.056 1.138.635 376.538 23,6 14,4 21,9 13,1

Ayç�çeğ�(Çerezl�k) 2.000 396 198 - - 0,0 0,0 0,0 0,0Ayç�çeğ�(Yağlık) 345.087 100.677 292 349.345 89.565 256 1,2 -11,0 6,7 3,5 6,7 3,1Kolza (Kanola) 58 14 241 225 52 231 287,9 271,4 0,0 0,0 0,0 0,0Pamuk Tohumu(Ç�ğ�t) 381475 121268 318 363.898 121.045 333 -4,6 -0,2 7,5 4,2 7,0 4,2Soya 282.798 119.074 421 203.100 90.869 447 -28,2 -23,7 5,5 4,2 3,9 3,2Susam 16.611 1648 99 34.487 3566 103 107,6 116,4 0,3 0,1 0,7 0,1Yerfıstığı 182.252 68.375 375 185.580 71.045 383 1,8 3,9 3,6 2,4 3,6 2,5GENEL TOPLAM 5.115.333 2.861.004 5.193.303 2.882.927 1,5 0,8 100,0 100,0 100,0 100,0

2014

Patates-Kuru

44


VII.4- Meyve Ağaçları Sayısı ve Meyve Üret�m�2014 yılında toplu meyvel�k ek�m alanında yüzde 2,1,

üret�mde �se yüzde 2,2 artış gerçekleşm�şt�r. B�r öncek�yıl�se toplu meyve ek�m alanında yüzde 6, üret�mde �seyüzde 13,5 artış gerçekleşm�şt�.

Üret�m payları �ncelend�ğ�nde �se meyve üret�m�ndeen öneml� paya turunçg�l le r�n sah�p olduğugörülmekted�r. Ülke tarımına tahıl ürünler�n�n yanındaturunçg�l üret�m�de büyük katkı sağlamaktadır. Ülkem�z�nnarenc�ye üret�m�n�n yüzde 25,9'u Adana �l�ndenkarşılanmaktadır.

2014 yılında toplam toplu meyvel�kler�n alanınınyüzde 59,3'ü, üret�m�n �se yüzde 80,9'u turunçg�lmeyveler�nden oluşmaktadır. 2013 yılında toplumeyvel�kler�n alanının yüzde 58,5'� ve üret�lenmeyveler�n de yüzde 80,8'�turunçg�llerden oluşmaktadır.D�ğer öneml�ürün grubu olan zeyt�n ve sert kabuklularınek�len alan payı �se yüzde 19,9 olup üret�m payı yüzde4,3'tür.

Ürün bazında meyve üret�mler�ne bakıldığında daportakal, mandal�n, altıntop, l�mon ve zeyt�n üret�m�meyvec�l�kte öneml�b�r paya sah�pt�r. Toplam meyvel�kalanı ve üret�m��ç�nde; portakalın ek�len alan payı yüzde19,6 üret�m payı yüzde 32,3, mandal�n�n ek�len alan payıyüzde 21,5, üret�m payı yüzde 23,5, altıntop ek�len alanpayı yüzde 14,4 üret�m payı yüzde 14,1 ve zeyt�n ek�lenalan payı yüzde 17,3 üret�m payı yüzde 4,1'd�r.

Grafik VII.5 Meyve Ürünler�Üret�m�n�n Dağılımı (2010-2014) (ton)

Tablo VII.11 Adana İl�Meyve Ağaçları Sayısı ve Meyve Üret�m�(2013-2014)2013 Yılı

Pay %

2014 Yılı

Pay %

Toplu

meyveliklerin

alanı (dekar)

Üre�m

(ton)

Ağaç başına

ortalama verim

(kg)

Toplu

meyvelikleri

n alanı

(dekar)

Üre�m

(ton)

Ağaç başına

ortalama

verim (kg)

Toplu

meyvelikleri

n alanı

(dekar)

Üre�m

(ton)

Üre�m

(ton)

Üre�m

(ton)

Üzümsü Meyveler 55.824 36.125 54.588 36.622 -2,2 1,4 3,1 3,0

Üzüm (Sofralık-

Çekirdekli) 48.310 30.193 625 47.180 30.508 647 -2,3 1,0 2,6 2,5

Üzüm (Sofralık-

Çekirdeksiz) 229 208 908 229 208 908 0,0 0,0 0,0 0,0

Üzüm (Kurutmalık-

Çekirdekli) 1.050 825 786 1.050 830 790 0,0 0,6 0,1 0,1

Üzüm (Şaraplık) 15 5 333 15 6 400 0,0 20,0 0,0 0,0

Muz-İncir-Avokado-Kivi 3.110 2.447 3.057 2.535 -1,7 3,6 0,2 0,2

Muz 15 1 67 15 23 1533 0,0 2200,0 0,0 0,0

Kivi 103 126 17 83 107 16 -19,4 -15,1 0,0 0,0

İncir 2.992 2.320 32 2.959 2.405 31 -1,1 3,7 0,2 0,2

Turunçgiller 390.011 955.903 403.939 979.231 3,6 2,4 80,8 80,9

Portakal (Washington) 59.717 167.763 119 60.750 174.126 122 1,7 3,8 14,2 14,4

Portakal (Yafa) 1.150 2.950 103 1.045 2.960 113 -9,1 0,3 0,2 0,2

Portakal (Diğer) 72.120 199.903 143 71.855 213.208 139 -0,4 6,7 16,9 17,6

Mandalina (Satsuma) 19.529 35.748 117 19.626 38.043 117 0,5 6,4 3,0 3,1

Mandalina (Clemen�n) 15.148 41.554 105 15.328 45.060 111 1,2 8,4 3,5 3,7

Mandalina (Diğer) 99.963 193.540 90 111.810 201.124 91 11,9 3,9 16,4 16,6

Limon 74.281 142.591 91 75.605 132.953 84 1,8 -6,8 12,0 11,0

Greyfurt (Al� ntop) 48.001 170.414 184 47.818 170.652 184 -0,4 0,1 14,4 14,1

Turunç 102 1.440 65 102 1.105 50 0,0 -23,3 0,1 0,1

Diğer Meyveler-Taş

Çekirdekliler Ve

Yumuşak Çekirdekliler 82.516 141.731 83.519 139.061 1,2 -1,9 12,0 11,5

Elma (Golden) 2.217 3.361 49 2.239 2.314 34 1,0 -31,2 0,3 0,2

Elma (Starking) 4.610 8.095 46 4.613 6.068 32 0,1 -25,0 0,7 0,5

Elma (Amasya) 1.485 623 42 1.462 1.313 38 -1,5 110,8 0,1 0,1

Elma (Grannysmith) 352 695 35 341 497 24 -3,1 -28,5 0,1 0,0

Elma (Diğer) 3.586 9.625 45 3.878 10.662 42 8,1 10,8 0,8 0,9

Armut 1.878 2.675 37 2.013 2.679 34 7,2 0,1 0,2 0,2

Ayva 177 186 38 195 221 37 10,2 18,8 0,0 0,0

Yenidünya 23 201 40 23 200 39 0,0 -0,5 0,0 0,0

Şe�ali (Nektarin) 7.470 12.835 62 7.467 14.005 59 0,0 9,1 1,1 1,2

Şe�ali (Diğer) 9.437 25.590 67 9.349 26.332 65 -0,9 2,9 2,2 2,2

Erik 7.649 17.269 58 7.576 15.234 42 -1,0 -11,8 1,5 1,3

Kayısı 3.944 4.860 47 3.515 5.205 53 -10,9 7,1 0,4 0,4

Kiraz 11.601 8.667 32 11.634 1.771 6 0,3 -79,6 0,7 0,1

Vişne 57 184 25 57 152 21 0,0 -17,4 0,0 0,0

Kızılcık 2 222 20 2 222 20 0,0 0,0 0,0 0,0

Hünnap 19 11 14 0,0 0,0

Çilek 690 2.302 3.336 685 2.302 3.361 -0,7 0,0 0,2 0,2

Ahududu 1 1 1000 1 1 1000 0,0 0,0 0,0

Böğürtlen 5 7 1.400 5 7 1.400 0,0 0,0 0,0 0,0

Dut 30 432 19 32 436 20 6,7 0,9 0,0 0,0

Nar 20.513 34.098 44 21.585 39.740 46 5,2 16,5 2,9 3,3

Trabzon Hurması 4.066 8.694 63 4.035 8.586 60 -0,8 -1,2 0,7 0,7

Keçi Boynuzu 2.704 1.098 27 2.812 1.114 27 4,0 1,5 0,1 0,1

Zey�n Ve Diğer Sert

Kabuklular 135.844 47.424 136.077 52.238 0,2 10,2 4,0 4,3

Zey�n (Sofralık) 48.986 7.630 11 48.604 14.387 18 -0,8 88,6 0,6 1,2

Zey�n (Yağlık) 69.560 35.916 26 69.705 35.381 24 0,2 -1,5 3,0 2,9

Badem 10.646 734 14 10.772 1528 10 1,2 108,2 0,1 0,1

Ceviz 6.652 3.144 28 6.996 942 8 5,2 -70,0 0,3 0,1

GENEL TOPLAM 667.305 1.183.630 681.180 1.209.687 2,1 2,2 100,0 100,0

2013 Yılı 2014 Yılı 2014/2013 %

Ürün Grupları

45


Grafik VII.6 Ürün Gruplarına Göre B�tk�sel Üret�m M�ktarı (2010-2014) (ton)


VII.5- N�tel�kl�Örtüaltı Tarım Alanları

İl�m�zde örtüaltı üret�mde ağırlıklı olarak alçak tünel uygulaması yapılmaktadır. 2014 yılında toplam örtüaltıüret�m�n�n yüzde 95,5'�alçak tünel olarak yapılmıştır. Örtüaltı tarımda b�r öncek�yıla göre değ�ş�mde yüzde 0,1 artışgerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıl yüzde 4,5 azalış gösterm�şt�.

Tablo VII.12 N�tel�kl�Örtüaltı Tarım Alanları (2013-2014) (Dekar)

Yıl Cam sera(dekar) Plast�k sera(dekar) Yüksektünel(dekar)

Alçaktünel(dekar)

Toplamalan(dekar)

2013 5 760 3.525 90.075 94.365

2014 6 748 3.455 90.270 94.479

2013 (% Dağılım) 0,0 0,8 3,7 95,5 100,0

2014 (% Dağılım) 0,0 0,8 3,7 95,5 100,0

% Değişim (2014/2013) 20 -1,6 -2,0 0,2 0,1

Grafik VII.7'de 2010-2014 yılları arasındaki nitelikli örtüaltı tarım alanları dağılımı yer almaktadır. Son 5 yıldaörtüaltı ek�len alanda yüzde 21,2 azalış gerçekleşm�şt�r.

46


Grafik VII.7 Yıllara Göre N�tel�kl�Örtü Altı Tarım Alanları Dağılımı (2010-2014) (ton)

VII.6- Örtüaltı Üret�m

Tablo VII.13'te örtüaltı türü ve ürün çeş�tler�ne göre ek�len alan ve üret�m m�ktarları yer almaktadır. İl�m�zdeörtüaltı üret�m�nde sebzec�l�k yaygındır.

Örtüaltı üret�mde ürün bazında karpuz, domates ve kavun ağırlıktadır. Karpuzun toplam örtüaltı ek�len alan�ç�nde 2014 yılı payı yüzde 65,1, üret�m payı yüzde 70,2'd�r. Ardından kavunun toplam örtüaltı ek�len alan �ç�ndek�payı 14,1 üret�m �ç�ndek�payı yüzde 12,1, domates�n toplam örtüaltı ek�len alan �ç�ndek�payı yüzde 12,7, üret�m�ç�ndek�payı yüzde 11,3'tür.

Bir önceki yıl değişim oranına bakıldığında, 2014 yılında toplam örtüaltı üret�m�nde yüzde 1, ek�len alanda da 0,1artış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılında toplam örtüaltı üret�m�nde yüzde 2, ek�len alanda da yüzde 5 azalışgerçekleşm�şt�.

47


Tablo VII.13 Ürün Grubuna Göre Örtü Altı Üret�m (2013-2014) (Dekar)


Tablo VII.14'te �se kesme ç�çek örtüaltı üret�m yer almakta olup 2014 yılında toplam 190.556 m alanda2

9 m�lyon 597 b�n adet kesme ç�çek üret�lm�şt�r. B�r öncek�yılda da ek�len alan ve üret�m aynı değerde �d�.

Grup adı Ürün adı

2013 2014 2014/2013 % 2013 2014

Ek�len Alan(Dekar)

Üret�m(Ton)

Ek�lenAlan

(Dekar)Üret�m(Ton) Ek�len Alan Üret�m

Ek�lenAlan Payı

%Üret�mPayı %

Ek�lenAlan

Payı %Üret�mPayı %

Örtü Altı(AlçakTünel)

Domates 12.000 70.284 12.000 70.680 0 1 12,8 11,4 12,8 11,3

Fasulye (Taze) 135 270 80 160 -41 -41 0,1 0,0 0,1 0,0

Hıyar 2.530 10.440 1.780 7.140 -30 -32 2,7 1,7 1,9 1,1

Kabak (Sakız) 2.560 7.770 1.860 5.670 -27 -27 2,7 1,3 2,0 0,9

Karpuz 61.750 440.875 61.250 437.625 -1 -1 65,7 71,2 65,1 70,2

Kavun 11.100 65.660 13.300 79.500 20 21 11,8 10,6 14,1 12,7Örtü Altı

(CamSera) Domates 5 70 6 78 20 11 0,0 0,0 0,0 0,0

Örtü Altı(Plast�kSera)

B�ber (S�vr�) 53 210 53 210 0 0 0,1 0,0 0,1 0,0

Domates 272 2.970 265 2.511 -3 -15 0,3 0,5 0,3 0,4

Fasulye (Taze) 3 9 26 250 767 2.678 0,0 0,0 0,0 0,0

Hıyar 30 272 6 30 -80 -89 0,0 0,0 0,0 0,0

Karpuz 6 30 1 3 -83 -90 0,0 0,0 0,0 0,0

Örtü Altı(YüksekTünel)

B�ber (S�vr�) 150 600 150 600 0 0 0,2 0,1 0,2 0,1

Domates 3 18 3 18 0 0 0,0 0,0 0,0 0,0

Hıyar 175 545 105 335 -40 -39 0,2 0,1 0,1 0,1

Karpuz 500 3.000 500 3.000 0 0 0,5 0,5 0,5 0,5Kavun 150 450 150 450 0 0 0,2 0,1 0,2 0,1

Patlıcan 2.500 15.500 2.500 15.500 0 0 2,7 2,5 2,7 2,5

TOPLAM 93.922 618.973 94.035 623.760 0 1 100,0 100,0 100,0 100,0

Tablo VII.14 Örtüaltı Kesme Ç�çek Üret�m�(2013-2014)

Kesme Ç�çekEk�len Alan (m )2 Üret�m (Ton)

2013 2014 2013 2014

Ç�çek Soğanları ve D�ğer Süs B�tk�ler� 143.556 123.556 6.777.800 6.777.800

Gül (Kesme) 47.000 47.000 2.820.000 2.820.000

Toplam 190.556 170.556 9.597.800 9.597.800

48


VIII.1- Sanay�Bölge gel�şm�ş b�r kara ve dem�r yolu ağı �le şeh�r merkez�nde olan havayolu sayes�nde yolcu taşımacılığının yanı

sıra özell�kle dış pazarlar açısından yük taşımacılığında öneml�b�r üs konumundadır. Bunun yanında YumurtalıkSerbest Bölges��le ülkem�z�n en gen�ş araz�yapısına sah�p ve her türlü altyapısı tamamlanmış olan Organ�ze Sanay�Bölges�ndek�yatırımlarda son yıllarda sektörel çeş�tl�l�k açısından gen�ş dağılım gösterm�şt�r. Ortadoğu ülkelerineyakınlığı açısından cazibe merkezi konumunda olmasıyla da, yeni yerli ve yabancı yatırımcılar için fırsatlar k tidir.en

Bölgem�z ekonom�s�, tarıma dayalı b�r özell�k arz eder. İç t�carete konu olan mallarda ağırlık, tarımsalhammaddelerle, tarımsal hammaddelerden mamul mallardır. Tarımsal hammaddeler�n başında pamuk yer alır. Bunutak�ben ç�ğ�t, susam, buğday, arpa, mısır, çelt�k, yaş sebze ve meyveler gelmekted�r. Adana endüstr�s�de genell�kle buhammaddeler�n �şlenmes�nden oluşmaktadır. En büyük g�rd�pamuk, en büyük çıktı �se pamuktan mamul �pl�k vedaha �ler�safhalardak�pamuklu mensucattır. Adana sanay�s�büyük ölçekl�tekst�l firmalarının yanında, hazır g�y�m,mak�ne alet ve yedek parça sanay�s�, otomot�v ve yedek parça, b�tk�sel yağ, plast�k, gıda, ç�mento ve mob�lya sanay�ağırlıktadır.

D�ğer yandan Bakü-T�fl�s-Ceyhan boru hattı �le Ceyhan-Yumurtalık arasında öneml� yatırım fırsatlarıyakalanmıştır. Özell�kle Petrok�mya ve buna bağlı sanay� yatırımları �le enerj� yatırımlarının bu bölgedeyapılab�leceğ�düşünülmekted�r.

*B�l�m Sanay�ve Teknoloj�Bakanlığı'nın 81 İl Sanay�Durum Raporuna göre (Ek�m 2014); sanay��şletmeler�n�nbaşta İstanbul(%31), Bursa(%8), Ankara(%7), İzm�r(%5), Konya(%4), Gaz�antep(%3), Den�zl�(%3), Kocael�(%2),Adana(%2), Tek�rdağ(%2), Kayser�(%2), Mers�n(%2) olmak üzere; toplam % 71'�on �k��l�m�zded�r. Bölgelere göreb�r değerlend�rme yapıldığında; sanay��şletmeler�n�n %48'�Marmara Bölges�nde, %17's�İç Anadolu Bölges�nde,%14'ü Ege Bölges�nde, %8'� Akden�z Bölges�nde, %6'sı Karaden�z Bölges�nde, %5'� Güneydoğu AnadoluBölges�nde, % 2's�Doğu Anadolu Bölges�nded�r. Adana �l�nde sanay�s�c�l�ne kayıtlı sanay��şletmes�sayısı 1.832'd�r.Toplam sanay��şletmes��çer�s�nde %2' l�k b�r oran �le sanay�s�gel�şm�ş on �k�(12) �l arasında yer almaktadır. Akden�zBölges�'ndek� �ller�n sanay� bakımından değerlend�rmes� yapıldığında, %25'l�k b�r oran �le Adana �lk sırada yeralmaktadır. Adana �l�n�tak�p eden �ller sırasıyla; Mers�n(%19), Antalya(%16), Hatay(%13), Kahramanmaraş(%11),Burdur(%6), Isparta(%6) ve Osman�ye(%4) olarak görülmekted�r.

(*B�l�m Sanay�ve Teknoloj�Bakanlığı 81 İl Sanay�Durum Raporu Ek�m 2014)

VIII.SANAYİ VE TİCARET

VIII.1.1 Sanay�İşletmeler�n�n Sektörel Dağılımı

*81 İl Sanay�Durum Raporunda Adana İl�nde Sanay�İşletmeler�n�n Sektörel Dağılımı �ncelend�ğ�nde; ilk sırada%20 ile gıda ürünleri imalatı, ardından sırasıyla, %10 ile kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı, %9 ile fabrikasyonmetal ürünleri imalatı (makine ve teçhizatı hariç), %8 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatısektörleri yer almaktadır.

49


D�ğerler�sırasıyla;% 7 tekst�l ürünler��malatı% 5 G�y�m eşyası �malatı; kürkün �şlenmes�ve boyanması,% 5 K�myasalların ve k�myasal ürünler��malatı,% 4 Ağaç ve mantar ürünler��malatı(mob�lya har�ç),% 4 D�ğer metal�k olmayan m�neral ürünler�n �malatı,% 4 Ana metal sanay�,% 4 Mob�lya �malatı,% 3 D�ğer madenc�l�k ve taşocakçılığı �malatı,% 2 Kağıt ve kağıt ürünler��malatı,% 2 Elektr�kl�teçh�zat �malatı,6 % 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) �malatı,% 2 Maden�yağ ger�kazanımı.% 2 Der�ve �lg�l�ürünler�n �malatı,% 2 Metal cevherler�madenc�l�ğ��malatı,% 1 D�ğer �malatlar,% 1 Mak�ne ve ek�pmanların kurulumu ve onarımı �malatı,% 1 B�lg�sayarların elektron�k ve opt�k ürünler�n�n �malatı,% 1 Motorlu kara taşıtlarının bakım ve onarımı,% 1 Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması �malatı,olarak sıralanmıştır.(*B�l�m Sanay�ve Teknoloj�Bakanlığı 81 İl Sanay�Durum Raporu Ek�m 2014)

VIII.1.2 Sanay�İşletmeler�nde Çalışan Sayısı ve AR-GE

*81 İl Sanay� Durum Raporunda çalışan sayısına da yer ver�lm�ş olup buna göre; Sanay� S�c�l Kayıtlarıdoğrultusunda, Adana �l�nde kayıtlı �şletmelerde çalışan personel sayısı toplam 45.987'd�r.

Ar-Ge b�r�m�olan firma sayısı �se 47, çalışan sayısı 252'd�r. Toplam personel�n %1'�Ar-Ge'de çalışmaktadır. Kal�tekontrol b�r�m�olan firma sayısı 157, çalışan sayısı 931'd�r. Toplam personel�n %2's�kal�te kontrol b�r�m�nde �st�hdamed�lmekted�r.

Aynı raporda yapılan genel değerlend�rmede; sanay�de çalışanların %17's�n�n tekst�l ürünler� �malatısektöründe, %16'sının gıda ürünler�n�n �malatı sektöründe �st�hdam ed�ld�ğ�bel�rt�lm�ş olup; sanay��st�hdamının%70'�n�n �şç�, %4'ünün �se mühend�s olduğu tesp�t ed�lm�şt�r. Adana �l�nde bulunan sanay��şletmeler�n�n %45'�m�kro ölçekl�, %44'ü küçük ölçekl�, %9'u orta ölçekl�, %2's�büyük ölçekl��şletmelerd�r.

(*B�l�m Sanay�ve Teknoloj�Bakanlığı 81 İl Sanay�Durum Raporu Ek�m 2014)

50


VIII.2. Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi2013 yılı Yatırım Programında “Etüt, 1347 hektar altyapı” olarak, toplam 1.000.000.-TL ödenek ile yer almaktadır.

Bölgenin faaliyete geçebilmesi için yapılması gereken altyapı çalı malarına yönelik planlama ve projelendirmeşçalışmaları öncesinde kamulaştırma çalışmaları ilgili mevzuat çerçevesinde sürdürülmektedir.

VIII.3- İstanbul Sanay�Odası İlk 500 Sanay�Kuruluşu Anket�İstanbul Sanay�Odası'nın (İSO) 2014 yılı �lk 500 Sanay�c�Anket�araştırmasında Adana �l�nden 14 firma �lk 500 arasına

g�reb�lm�şt�r. En son 1998 yılında 16 firma, 1999 yılında da 15 firma bu sıralamaya g�reb�lm�ş �ken �lerleyen yıllarda 7 �la 12 Adanafirması bu sıralamada yer alab�lm�şt�. Sektörel bazda bakıldığında gıda, otomot�v, k�mya, ç�mento, tekst�l, plast�k ve dem�r-çel�ksektörler�l�stede yer almıştır. F�rmaların kayıtlı olduğu Odalara göre yapılan sıralamada Adana �l��lk 500 firma arasına g�ren 14firma �le 8'�nc�sırada yer almış olup; �lk sırada 188 firma �le İstanbul, ardından 36 firma �le Ege Bölges�, 35 firma �le Kocael�Odalarısıralanmaktadır. Çevre �ller �le kıyaslama yapıldığında; Gaz�antep 21 firma �le 5' �nc�, Kayser��se 15 firma �le 7' �nc�sırada yer almışolup, Konya (10 firma) 11'�nc�, Kahramanmaraş (8 firma) 13'üncü, Mers�n (5 firma) 15'�nc�ve Osman�ye (2 firma) 9'uncu sırada yeralmıştır.

Tablo VIII.1 Yıllara Göre İSO İlk 500 Sanayi Firması Listesine G en Adana Firmaları�r nın Sayısı

Yıl 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003

İlk 500 ListesineGiren Firma Sayısı

12 12 12 12 11 11 10 7 9 10 11

Kaynak:İstanbul Sanay�Odası

Tablo VIII. 2014 Yılında İSO İlk 500 Listesine Giren Adana Firmaları2

Kaynak:İstanbul Sanay�Odası

2014

14

2014 2013 KURULUŞLAR ÜRETİMDEN SATIŞLAR(NET) (TL)

66 66 Sasa Polyester Sanay�A.Ş. 1.236.768.033126 150 Temsa Global San. ve T�c. A.Ş. 720.088.045132 128 Beyteks Tekst�l San. ve T�c. A.Ş. 694.209.607224 174 El�ta Gıda San. ve T�c. A.Ş. 438.996.274228 231 Adana Ç�mento Sanay��Türk A.Ş. 430.922.218254 249 Bossa T�caret ve Sanay�İşletmeler�T.A.Ş. 397.731.028287 287 Amylum N�şasta San. ve T�c. A.Ş. 352.804.232319 283 Indorama Ventures Adana Pet Sanay�A.Ş. 324.479.863352 334 Akyem Adana Yem Yağ B�od�zel Tarım ve San. T�c. A.Ş. 295.486.368394 448 Karteks Tekst�l San. ve T�c. A.Ş. 267.256.336406 416 Güney Çel�k Hasır ve Dem�r Mamuller�San. T�c. A.Ş. 259.836.308449 447 Özmaya Sanay�A.Ş. 235.964.446479 - Gürsoy Yem Gıda ve Hayvancılık San. T�c. Ltd. Şt�. 223.455.584484 - Oğuz Tekst�l San. ve T�c. A.Ş. 220.808.400

51


VIII.4- Küçük Sanay�S�teler�(K.S.S.)

Adana �l�nde Sanay�ve T�caret Bakanlığı kred�s��le �nşaatı devam etmekte olan 1 adet 127 �şyer�ne sah�p K.S.S.bulunmaktadır. Bunun yanında tamamlanmış olan 7 adet 1945 �şyer�ne sah�p KSS bulunmaktadır.

SIRA NO SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ SAYISI DOLULUK ORANI (%)1 Adana Doğu (Yüreğ�r) SS 198 962 Adana ceyhan SS 233 1003 Adana Kozan SS 294 1004 Adana Merkez (Ağaç İşler�) SS 391 995 Adana Merkez (Metal İşler) SS 634 996 Adana İmamoğlu SS 122 927 Adana Seyhan SS 73 45

TOPLAM 1.945

Tablo VIII.3 Adana İl�nde Tamamlanmış Olup Küçük Sanay�S�teler�

VIII.5 Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi (AOSB)Adana-Ceyhan D-400 Karayolu üzer�nde, Yakapınar (M�s�s)'�n kuzey�nde tarıma elver�şl�olmayan 1590 hektar

alan üzer�ne 1984 yılında temel�atılarak kurulmuş, Türk�ye'n�n en büyük organ�ze sanay�bölgeler�nden b�r�d�r.

Bölgeye ulaşım karayolu, dem�ryolu ve havayolu �le sağlanmaktadır. AOSB Adana haval�manına 28 km, Mers�nL�manına 98 km, İskenderun L�manına 80 km, Yumurtalık L�manına 40 km uzaklıktadır. Bölgen�n güney�nden D-400Devlet Karayolu ve TCDD dem�ryolu, kuzey�nden TEM Otoyolu geçmekted�r.

Organ�ze sanay�bölges�nde 351 firma faal�yetted�r. Faal�yette bulunan firma dağılımlarında tekst�l sektörü yüzde16,5 pay �le �lk sırada yer almakta olup; bu sektörü 14,8 �le metal sanay�ve yüzde 11,1 �le gıda sanay�sektörler�tak�petmekted�r. Ardından k�mya sanay�, plast�k ve yapı elemanları sektörler�sıralanmıştır.

52


Tablo VIII.5 Doğalgaz Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı (mt ) (2012-2014)3

Kaynak:Organ�ze Sanay�Bölges�Üst Kuruluşu

I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Değ�ş�m

2012 29.222.947 23.059.348 31.952.391 33.579.085 117.813.771 1,2

2013 31.050.897 31.665.455 32.127.829 32.718.178 127.562.359 8,3

2014 34.322.168 34.412.536 35.075.676 35.606.575 139.416.955 9,3

2013/2012 % 6,3 37,3 0,5 -2,6

2014/2013 % 10,5 8,7 9,2 8,8

Kaynak:Adana Hacı Sabancı Organ�ze Sanay�Bölge Müdürlüğü

Tablo VIII.4 Adana Organ�ze Sanay�Bölges�F�rmalarının Sektörel DağılımıSıra SEKTÖR F�rma Sayısı % Dağılım1 TEKSTİL 58 16,52 METAL 52 14,83 GIDA SANAYİ 39 11,14 KİMYA SANAYİ 31 8,85 PLASTİK 31 8,86 YAPI ELEMANLARI 28 87 MAKİNA 16 4,68 PETROL ÜRÜNLERİ 16 4,69 AĞAÇ SANAYİ 15 4,310 ELEKTRİK 10 2,811 AMBALAJ 9 2,612 KAĞIT SANAYİ 9 2,613 BANKA 7 214 TOHUMCULUK 7 215 BOYA SANAYİ 6 1,716 DÖKÜM 6 1,717 DEPOLAMA 4 1,118 NAKLİYE 4 1,119 CAM SANAYİ 2 0,620 BİLİNMEYEN 1 0,3

TOPLAM 351 100

VIII.5.1 Organ�ze Sanay�Bölges�Doğalgaz KullanımıOrgan�ze sanay�bölges�doğalgaz kullanımında 2014 yılında b�r öncek�yıla göre yüzde 9,3 gerçekleşm�ş olup

2013 yılında yüzde 8,3 artış gerçekleşm�şt�. Çeyrek dönemler �t�bar�yle bakıldığında doğal gaz kullanımında en fazlaartışın 10,5 �le I. dönemde gerçekleşt�ğ�görülmüş olup; b�r öncek�yıl aynı dönemde yüzde 6,3 artış gerçekleşm�şt�.

53


Tablo VIII.6 Elektr�k Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı-(kWh) (2012-2014)

Yıllar I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Değ�ş�m

2012 205.005.223 215.638.129 245.103.628 249.291.870 915.038.850 27,5

2013 246.900.619 270.795.815 269.070.577 263.692.269 1.050.459.280 14,8

2014 280.628.721 287.043.524 299.893.339 294.020.891 1.161.586.475 10,6

2013/2012 % 20,4 25,6 9,8 5,8

2014/2013 % 13,7 6,0 11,5 11,5

Kaynak:Organ�ze Sanay�Bölges�Üst Kuruluşu

Grafik VIII.1. Doğalgaz Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı (mt )3

VIII.5.2 Organ�ze Sanay�Bölges�Elektr�k Enerj�s�Tüket�m�

Organ�ze sanay�bölges�elektr�k kullanımında 2014 yılında b�r öncek�yıla göre yüzde 10,6 artış gerçekleşm�şolup 2013 yılında yüzde 14,8 artış gerçekleşm�şt�. Çeyrek dönemler �t�bar�yle bakıldığında elektr�k kullanımda enfazla artışın yüzde 13,7 �le I. dönemde gerçekleşt�ğ�görülmüş olup; b�r öncek�yıl aynı dönemde yüzde 20,4 artışgerçekleşm�şt�.

54


VIII.6.1 Yumurtalık Serbest Bölges�T�caret Hacm�Yumurtalık Serbest Bölges�t�caret hacm�nde grafikte de görüldüğü g�b�2007 yılından �t�baren öneml�artışlar

görülmekted�r. 2014 yılı sonu �t�bar�yle son beş yılda da toplam t�caret hacm�yaklaşık 2,5 kat artmıştır. B�r öncek�yılagöre �se toplam t�caret hacm�nde yüzde 29,7 artış gerçeklem�şt�r.

2014 yılında t�caret hacm�ndek� bu artışta; Yurtdışından Bölgeye yapılan t�carettek� yüzde 40 ve BölgedenYurt�ç�ne yapılan t�carettek�yüzde 35,8 artışın etk�s�olmuştur.

T�caret paylarında da en öneml�pay toptan t�caret hacm�n�n yüzde 45'�n�n yapıldığı Bölgeden Yurt�ç�ne yapılant�carete a�tt�r. Adından yüzde 42 pay �le Yurtdışından Bölgeye yapılan t�caret payı sıralanmıştır.

Grafik VIII.2. Elekt�k Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı (kWh)

VIII.6-Adana-Yumurtalık Serbest Bölges�

İskenderun Körfez�'nde 5 km uzunluğundak�sah�l şer�d�, tamamlanmış alt yapısı, 4 m�lyon 500 b�n m²'l�k alanıylaTürk�ye'n�n ve dünyanın en büyük serbest bölgeler�nden b�r�olan Adana Yumurtalık Serbest Bölges�, ülkem�z�nk�mya, petro-k�mya, dem�r-çel�k, enerj�santraller�, tersane ve ç�mento g�b�ağır sanay�yatırımlarına yönel�k �lk ve tekserbest bölges�d�r. Bölgede 1.758 �şç�, 97'�büro personel�ve 2 d�ğer personeller olmak üzere toplam 1.877 k�ş��st�hdam ed�lmekted�r.

55


VIII.7. Adana T�caret Odası (ATO)Adana T�caret Odası’nda 47 meslek grubunda 265 kom�te üyes�ve kom�te üyeler�nden seç�lm�ş 109 mecl�s üyes�

bulunmaktadır.2014 yılı sonu �t�bar�yle toplam üye sayısı 27.751 olup b�r öncek� yıla göre üye sayısında yüzde 0,11 artış

gerçekleşm�şt�r. 2013 yılındak� üye sayısı �se 27.721 olup b�r öncek� yıla göre üye sayısında yüzde 3,2 artışgerçekleşm�şt�.

NACE Ana Faal�yet Grubuna göre en fazla üye, Toptan ve Perakende T�caret grubundadır. Toplam üyeler�n yüzde36,1' �bu gruptadır. Ardından yüzde 10,5 �le İnşaat ve yüzde 10,5 �le İmalat ana faal�yetler�sıralanmaktadır.

Tablo VIII.7 Adana-Yumurtalık erbest Bölgesi Ticaret HacmiS

TİCARET DAĞILIMI 20102010/2009

(%) 20112011/2010

(%) 20122012/2011

(%) 20132013/2012

(%) 20142014/2013

(%)YURTİÇİNDENBÖLGEYE

26.736.413-7,5

23.329.152-12,7439

15.622.765-33,0

35.566.093127,7

32.961.961-7,3

BÖLGEDENYURTİÇİNE

100.125.719-22,8

112.403.10212,26197

137.819.97722,6

171.158.83224,2

232.495.36935,8

YURT DIŞINDANBÖLGEYE

76.239.800-46,8

96.750.23626,90253

125.017.38029,2

154.956.44723,9

216.882.40440,0

BÖLGEDENYURTDIŞINA

16.414.310-37,8

33.171.345102,088

17.315.729

-47,835.785.691

106,733.258.743

-7,1

TOPLAM 219.516.241 -34,3 265.653.835 21,0 295.775.851 11,3 397.467.062 34,4 515.598.478 29,7

Grafik VIII.3. Adana-Yumurtalık Serbest Bölges�Toplam T�caret Hacm�n�n Dağılımı (B�n $)

*

* Yen�Türk T�caret Kanununun geç�c�7. maddes�gereğ�re’sen s�l�nen üye kayıtları dah�l ed�lm�şt�r.

56


Tablo VIII.8 NACE Ana Faal�yet Gruplarına Göre Üye Dağılımları (2013-2014)

ANA FAALİYET 2013 2014 2013 %Dağılım

2014 %Dağılım

% Değ�ş�m

TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE IMOTOSİKLETLERİN ONARIM 9.829 10.025 35,46 36,1 2,0İNŞAAT 2.843 2.923 10,26 10,5 2,8İMALAT 2.760 2.911 9,96 10,5 5,5ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 1.124 1.129 4,05 4,07 0,44KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ FAALİYETLERİ 1.079 1.113 3,89 4,01 3,15MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK FAALİYETLER 953 1022 3,44 3,68 7,24FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ 846 883 3,05 3,18 4,37İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİ 592 655 2,14 2,36 10,64DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ 240 442 0,87 1,59 84,17EĞİTİM 418 414 1,51 1,49 -0,96TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK 369 399 1,33 1,44 8,13GAYRİMENKUL FAALİYETLERİ 265 287 0,96 1,03 8,30İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ 254 265 0,92 0,95 4,33BİLGİ VE İLETİŞİM 203 209 0,73 0,75 2,96MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 127 133 0,46 0,48 4,72ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE İKLİMLENDİRME ÜRETİMİ VE DAĞITIMI 57 80 0,21 0,29 40,35SU TEMİNİ; KANALİZASYON, ATIK YÖNETİMİ VE İYİLEŞTİRME FAALİYETLERİ 44 52 0,16 0,19 18,18KÜLTÜR, SANAT, EĞLENCE, DİNLENCE VE SPOR 228 39 0,82 0,14 -82,89KAMU YÖNETİMİ VE SAVUNMA; ZORUNLU SOSYAL GÜVENLİK 25 25 0,09 0,09 0,00HANE HALKLARININ İŞVERENLER OLARAK FAALİYETLERİ; 2 2 0,01 0,01 0,00ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE TEMSİLCİLİKLERİNİN FAALİYETLERİ 5.463 1 19,71 0,00 -99,98TANIMSIZ - 4.742 - 17,09 -TOPLAM 27.721 27.751 100,00 100,00 0,11

Kuruluş Türler�ne göre üyeler�n dağılımında �se 2014 yılında üyeler�n %53' ü L�m�ted Ş�rketlerden, 32's�ŞahısF�rmalarından ve yüzde 3'ü de Anon�m Ş�rketlerden oluşmakta olup kalan yüzde 11,6'sı �se şube, kooperat�f ve vakıfkuruluşlarından oluşmaktadır. 2013 yılında �se yüzde 52's�L�m�ted Ş�rketlerden, yüzde 33,5'�Şahıs F�rmalarından,yüzde 3'ü Anon�m Ş�rketlerden ve yüzde 11,6' sı da şube, kooperat�f ve vakıf kuruluşlarından oluşmakta �d�.

57


Tablo VIII.9 Kuruluş Türler�ne Göre Üye Dağılımları

Kuruluş Türü 2013 2014%

Değ�ş�m2013 Dağılım

%2014 Dağılım

%

ŞAHIS FİRMASI 9.297 8.901 -4,3 33,5 32,1

KOLLEKTİF ŞİRKET 32 32 0,0 0,1 0,1

KOMANNDİT ŞİRKET 7 8 14,3 0 0,0

LİMİTED ŞİRKET 14.403 14.722 2,2 52 53,1

LİMİTED ŞİRKET(ŞUBE) 1.542 1.594 3,4 5,6 5,7

ANONİM ŞİRKET 798 816 2,3 2,9 2,9

ANONİM ŞİRKET(ŞUBE) 1338 1390 3,9 4,8 5,0

YAPI KOOPERATİFİ 103 87 -15,5 0,4 0,3

MOTORLU TAŞITLAR KOOP. 76 75 -1,3 0,3 0,3

ESNAF VE KEFALET KOOP. 13 14 7,7 0 0,1

TÜKETİM KOOP. 6 4 -33,3 0 0,0

TARIM SATIŞ KOOP. 5 5 0,0 0 0,0

TARIMSAL KALKINMA KOOP. 34 29 -14,7 0,1 0,1

SU ÜRÜNLERİ KOOP. 8 8 0,0 0 0,0

SULAMA KOOP. 7 7 0,0 0 0,0

KOOPERATİF BİRLİKLERİ 7 6 -14,3 0 0,0

TURİZM GELİŞTİRME KOOP. 2 2 0,0 0 0,0

KÜÇÜK SANAT KOOPERATİFİ 10 8 -20,0 0 0,0

ÜRETİM TEMİN VE DAĞITIM KOOP. 5 5 0,0 0 0,0

İŞLETME KOOPERATİFİ 1 - 0,0

VAKIF İŞLETMELERİ 11 13 18,2 0 0,0

MÜESSESELER 6 7 16,7 0 0,0

ADİ KURULUŞLAR 4 - 0,0

DİĞER KURULUŞLAR 11 13 18,2 0 0,0

TOPLAM 27.721 27.751 0,1 100 100,0

Kaynak:Adana T�caret Odası Oda S�c�l kayıtları

2014 yılında dereceler�ne göre üye dağılımlarında en fazla üye 12.937 üye �le 50.000 ve yukarısı sermayegrubunda bulunmaktadır. Ardından 9.092 üye �le 5000 �la 24.999 TL sermayeye sah�p üye grubu sıralanmıştır. D�ğeryandan toplam üyeler�n yüzde 43'ü 50.000 ve yukarısı sermaye grubu üyeler�nden oluşmakta olup b�r öncek�yıl buoran y�ne yüzde 43 �d�.

58


Tablo VIII.10 Sermayeler�ne Göre Üye Dağılımları

Sermaye Dağılımları 2010 2011 2012 2013 2014 2014/2013%

2014% Pay

1-499 1.701 1.674 1.613 1.447 1.343 -7,2 4,8500-4999 3.657 3.517 3.449 3.310 3.045 -8,0 11,95000-24.999 8.697 8.730 9.156 9.199 9.092 -1,2 33,225.000-49.999 1.679 1.743 1.848 1.852 1.874 1,2 6,750.000 ve Yukarısı 9.674 11.055 11.500 11.913 12.397 4,1 43Toplam 25.408 26.719 27.566 27.721 27.751 0,1 100


VIII.7.1 - Açılan-Kapanan F�rmalar

Tablo VIII.11'de Adana T�caret Odası ve TOBB Türk�ye T�caret S�c�l�ver�ler�ne göre açılan ve kapanan firma sayılarıyer almakta olup 2014 yılında açılan firma sayısında Adana T�caret Odası s�c�l kayıtlarına göre yüzde 0,1 azalış,Türk�ye genel��se TOBB kayıtlarına göre yüzde 16,3 artış gerçekleşm�şt�r. Kapanan firma sayısında �se Adana T�caretOdası s�c�l kayıtlarına göre yüzde 5,2 azalış, Türk�ye genel�nde �se TOBB kayıtlarına göre yüzde 4,8 artışgerçekleşm�şt�r.

2013 yılında açılan firma sayısında Adana T�caret Odası s�c�l kayıtlarına göre yüzde 7,2, kapanan firma sayılarındayüzde 13 azalış gerçekleşm�ş olup; Türk�ye genel�nde �se TOBB kayıtlarına göre �se açılan firma sayılarında yüzde16,2 ve kapanan firma sayılarında yüzde 4,2 artış gerçekleşm�şt�.

Tablo VIII.11 Adana-Türk�ye Açılan Kapanan F�rma Sayıları

TOBB T�caret S�c�l�Türk�ye ADANA T�caret Odası2013 2014 % Değ�ş�m 2013 2014 % Değ�ş�m

Açılan Ş�rket Sayısı 108.930 126.635 16,3 2.006 2.004 -0,1

Kapanan ş�rket Sayısı 37.273 39.051 4,8 1.074 1.018 -5,2

Kaynak:Adana T�caret Odası Oda S�c�l kayıtları-TOBB

59


TABLO VIII.12 ATO Ver�ler�ne Göre Açılan Kapanan F�rma Sayıları

Tablo VIII.12 de yer alan Adana T�caret Odası kayıtlarına göre açılan kapanan firmalar �ncelend�ğ�nde; 2009 yılındak�açılan ve kapanan firma sayısı azalışının 2010 ve 2011 yıllarında artışa döndüğü ve son �k�yılda tekrar hem açılanfirmalarda hem de kapanan firmalarda azalış gerçekleşt�ğ�görülmekted�r. 2014 yılında açılan firmalara yüzde 0,1,kapanan firmalarda yüzde 5,2 azalış gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıl açılan firmalarda yüzde 7,2, kapanan firmalardayüzde 13 azalış gerçekleşm�şt�r.


AÇILAN KAPANAN FARKYILLAR F�rma Sayısı % Değ�ş�m F�rma Sayısı % Değ�ş�m (Açılan-Kapanan)

2005 2.354 11,4 719 6,5 1.6352006 2.773 17,8 844 17,4 1.9292007 2.579 -7,0 928 10,0 1.6512008 2.439 -5,4 1.179 27,0 1.2602009 2.172 -10,9 1.052 -10,8 1.1202010 2.441 12,4 1.213 15,3 1.2282011 2.686 10,0 1.327 9,4 1.3592012 2.162 -19,5 1.234 -7,0 9282013 2.006 -7,2 1.074 -13,0 9322014 2.004 -0,1 1.018 -5,2 986

GRAFİK-VIII.4 Yıllar İt�bar�yle Açılan Kapanan F�rmaların Sütun Grafiğ�

GRAFİK-VIII.5 Yıllar İt�bar�yle Açılan Kapanan F�rmaların Dağılım Grafiğ�

VIII.8. Adana T�caret BorsasıAdana T�caret Borsası İşlem hacm�ne göre 2013 yılında yüzde 3,5 �şlem hacm�payı �le en fazla �şlem gören T�caret

Borsaları sıralamasında 5. sırada yer almıştır. 2012 yılında yüzde 4,3 �şlem hacm�payı �le en fazla �şlem gören T�caretBorsaları sıralamasında 3. sırada yer almıştı. İşlem hacm�ne göre �lk sırada yüzde 9,5 �şlem hacm�payı İstanbul,ardından yüzde 4,9 �şlem hacm� payı �le Konya ve yüzde 4,7 �şlem hacm� payı �le İzm�r �lk üç Borsa olaraksıralanmıştır.

Tablo VIII.13. 2013 Yılında Toplam İşlem Hacm�ne Göre İlk 10 Borsa

Sıra Borsa 2012 20132012 yılına GöreDeğ�ş�m Oranı %

Türk�yeGenel�neOranı (%)

1 İSTANBUL TİCARET BORSASI 14.092.470.620,09 13.667.476.864,98 -3,0 9,5

2 KONYA TİCARET BORSASI 5.188.036.188,00 7.025.275.711,30 35,4 4,9

3 İZMİR TİCARET BORSASI 6.901.108.095,57 6.794.461.557,24 -1,5 4,7

4 ŞANLIURFA TİCARET BORSASI 5.196.871.988,14 5.907.189.087,59 13,7 4,1

5 ADANA TİCARET BORSASI 5.474.302.206,22 5.036.686.175,26 -8,0 3,5

6 GAZİANTEP TİCARET BORSASI 5.104.168.416,56 4.842.047.497,42 -5,1 3,4

7 ANKARA TİCARET BORSASI 3.150.972.522,11 4.579.102.212,94 45,3 3,2

8 SAKARYA TİCARET BORSASI 3.816.841.044,52 4.206.977.617,57 10,2 2,9

9 MERSİN TİCARET BORSASI 2.805.832.280,50 3.403.445.344,37 21,3 2,410 BANDIRMA TİCARET BORSASI 2.882.893.402,92 3.113.269.197,34 8,0 2,2

Kaynak : Türk�ye Odalar ve Borsalar B�rl�ğ�60


Tablo VIII.14. Adana T�caret Borsası 2004-2014Yılları Toplam İşlem Bedel�(B�n TL)

Yıl İşlem Hacm� (B�n TL) % Değ�ş�m

2006 2.134.482 27

2007 2.292.948 7

2008 2.525.718 10

2009 2.757.542 9

2010 3.039.629 10

2011 3.790.659 25

2012 4.337.318 14

2013 5.036.686 16

2014 5.770.480 15

Tablo VIII.14'te Adana T�caret Borsası �şlem hac�mler�yer almaktadır. 2014 yılında �şlem hacm�nde yüzde 15oranda artış gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıl yüzde 16artış gerçekleşm�şt�r.

GRAFİK-VIII.6 Yıllar İt�bar�yle T�caret Borsasıİşlem Hac�mler�

Tablo VIII.15. Adana Ticaret Borsası'nda Başlıca İşlem Gören Maddeler (2010-2014)

ÜRÜN ÇEŞİTLERİ 2010 2011 2012 2013 2014

HUBUBAT 1.347.408.302 1.462.643.919 1.749.417.161 2.237.232.301 3.271.630.282

TEKSTİL HAMMADDELERİ 328.623.461 393.300.791 333.491.951 675.548.765 268.268.373

YAĞLI TOHUMLAR 242.207.907 389.105.761 499.529.377 515.533.036 459.856.111

NEBATİ YAĞLAR 395.007.467 526.623.914 789.177.355 362.266.527 374.110.070

YAŞ VE KURU MEYVELER 169.782.625 225.312.055 272.410.878 344.903.594 489.850.945

ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 169.363.890 199.525.439 241.921.930 269.880.407 247.599.769

HUBUBAT MAMÜLLERİ 236.729.092 273.560.951 263.055.733 252.500.673 263.761.260

KOTA DIŞI MADDELER 13.971.253 201.279.922

KASAPLIK CANLI HAYVANLAR 73.754.158 52.413.662 86.145.026 82.311.072 71.195.000

KÜSPELER 63.823.748 48.177.271 62.315.863 59.576.972 48.614.020

ÇEŞİTLİ MADDELER 8.694.687 11.631.683 22.109.433 21.304.450 24.854.776

BAKLİYAT VE MAMÜLLERİ 1.040.469 1.343.367 2.646.572 6.760.041 5.030.914

HAM DERİLER 8.845.154 4.952.690 3.389.922

KOTA DIŞI MADDELER 191.138.273 6.223.807 2.523.836 242.318.161

ORMAN MAHSÜLLERİ 994.591 138.360 27.626 111.889

BEDEL TOPLAMI (TL) 3.036.435.806 3.788.748.339 4.337.317.865 5.036.686.175 5.770.479.605

Kaynak:Adana T�caret Borsası

Adana T�caret Borsasında�şlem gören maddeler ve�şlem hac�mler� �se TabloVIII.15'te yer almakta olup, enfazla �şlem m�ktar bakımın-dan; hububat, tekst�l ham-maddeler, yağlı tohumlar,nebat� yağlar ve Yaş ve KuruM e y v e l e r g r u p l a r ı n d agerçekleşm�şt�r.

61


GRAFİK-VIII.7 Ürün Gruplarına Göre İşlem Hac�mler�n�n Dağılımı (2012-2014)

VIII.9.İller ve Sektörler Arası T�caret2014 yılında B�l�m Sanay�ve Teknoloj�Bakanlığı tarafından G�r�ş�mc�B�lg�S�stem�(GBS) oluşturulmuştur.

Bu kapsamda kurumlar arası ver�entegrasyonu sayes�nde, ekonom�de t�car�kazanç üreten yaklaşık 3 M�lyong�r�ş�m�n finansal tablosu, sektörler ve �ller arası t�caret�, mal ve h�zmet üret�m�n�n yapıldığı �l ver�ler�g�b�yen�ver�setler�ne ulaşılab�lmekted�r.

VIII.9.1- İller Arası T�caret (Alış-Satış)

Tablo VIII.16'da Adana �l�n�n alış-satış yaptığı �lk 20 �l yer almaktadır. Buna göre Adana �l�nden 31 m�lyar 239m�lyon TL değer�nde satış, 37 m�lyar 152 m�lyon TL değer�nde alış yapılmıştır. Toplam 31 m�lyar 239 m�lyon TLtutarındak� satışın yüzde 36,6'sı Adana �l� �ç�ne yapılmış olup ardından yüzde 20,9'u İstanbul'a ve yüzde 5,5'�Ankara'ya yapılmıştır. Çevre �llerden yapılan satış payına bakıldığında �se; toplan satış değer�n�n yüzde 4,9'uMers�n'e, yüzde 4,4'ü Gaz�antep'e ve yüzde 3,5'�Hatay'a, yüzde 2,4'ü Konya'ya, yüzde 1,8'�Kahramanmaraş'a, yüzde1,7's�Osman�ye'ye ve yüzde 1,2's�Kayser�'ye yapılmıştır.

Adana �l�n�n alış yaptığı �llere bakıldığında �se 37 m�lyar 152 m�lyon TL alış değer�n�n yüzde 30,8'�Adana �l��çer�s�nden yapılmıştır. Ardından Adana �l� alışlarının yüzde 29,1'� İstanbul, yüzde 12,4'ü Ankara ve yüzde 4,4'üMers�n �ller�nden yapılmıştır. Çevre �ller payına bakıldığında �se; Hatay �l�nden yüzde 2,6, Gaz�antep �l�nden yüzde2,6, Konya �l�nden yüzde 1,6, Kayser��l�nden yüzde 1,2, Osman�ye �l�nden yüzde 1,0 ve Kahramanmaraş �l�ndenyüzde 0,7 oranında alış yapılmıştır.

62


Tablo VIII.16 Adana İl�n�n Alış-Satış Yaptığı İlk 20 İl (2013 Yılı)

Kaynak: http//gbs.sanay�.gov.tr/

İller SatışDağılım

%İller Alış

Adana 11.447.705.744 36,6 Adana 11.447.692.283 30,8İstanbul 6.538.969.472 20,9 İstanbul 10.811.180.958 29,1Ankara 1.705.375.041 5,5 Ankara 4.604.708.502 12,4Mers�n 1.539.515.944 4,9 Mers�n 1.630.409.840 4,4Gaz�antep 1.378.732.999 4,4 İzm�r 1.359.827.739 3,7Hatay 1.104.741.617 3,5 Hatay 972.434.429 2,6Konya 739.108.128 2,4 Gaz�antep 968.214.147 2,6İzm�r 645.063.369 2,1 Konya 580.610.411 1,6Kahramanmaraş 556.795.456 1,8 Kocael� 522.658.493 1,4Osman�ye 519.444.716 1,7 Bursa 478.359.764 1,3Bursa 422.107.491 1,4 Kayser� 446.798.809 1,2Den�zl� 371.451.646 1,2 Osman�ye 363.152.280 1,0Antalya 369.427.458 1,2 Şanlıurfa 359.347.234 1,0Kayser� 361.519.484 1,2 Kahramanmaraş 273.371.954 0,7Kocael� 325.286.161 1,0 Mard�n 221.332.179 0,6D�yarbakır 297.358.349 1,0 Antalya 204.644.909 0,6Şanlıurfa 260.750.236 0,8 D�yarbakır 195.524.378 0,5Mard�n 185.542.305 0,6 Den�zl� 176.010.980 0,5Balıkes�r 164.971.451 0,5 Balıkes�r 98.660.848 0,3Afyon 139.808.636 0,4 Esk�şeh�r 82.208.479 0,2D�ğer �ller 2.166.246.954 6,9 D�ğer �ller 1.355.843.047 3,6Toplam 31.239.922.657 100,0 Toplam 37.152.991.663 100,0

GRAFİK-VIII.8 Yıllara Göre Adana İl�T�car�Alış-Satış Değer�(B�n TL)

Dağılım%

63


64


VIII.9.2 Adana İl�Sektörlere Göre T�caret (Alış-Satış)

Tablo VIII.17'de Adana �l�n�n hang�sektörlerden alış yaptığı ve hang�sektörlere satış yaptığı yer almaktadır. Bunagöre; en fazla alış yapılan sektör; toplam alışın yüzde 49'unun yapıldığı Toptan ve Perakende T�caret sektörüdür.Ardından yüzde 28,4 pay �le İmalat ve yüzde 10,8 pay �le Elektr�k, Gaz, Buhar ve İkl�mlend�rme Üret�m ve Dağıtımsektörler�sıralanmıştır.

Satışların sektörel dağılımına bakıldığında; en fazla satış yapılan sektör toplam satış değer�n�n yüzde 43,7's�nekarşılık gelen Toptan ve Perakende T�caret sektörüdür. Ardından yüzde 33,8 �le İmalat ve yüzde 8,1 �le İnşaatsektörler�sıralanmaktadır.

Tablo VIII.17 Adana İl�Sektörlere Göre Alış-Satış Değerler�(2013 Yılı)

SEKTÖR ADI SATIŞ DEĞERİ (TL)Satışların

Dağılımı %ALIŞ DEĞERİ (TL)

AlışlarınDağılımı %

A - TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK 416.097.006 1,3 517.841.790 1,4

B - MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 342.250.711 1,1 218.247.359 0,6

C - İMALAT 10.555.276.763 33,8 10.537.606.656 28,4D - ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE İKLİMLENDİRME ÜRETİMİ VEDAĞITIMI 1.029.308.789 3,3 4.001.249.212 10,8E - SU TEMİNİ; KANALİZASYON, ATIK YÖNETİMİ VE İYİLEŞTİRMEFAALİYETLERİ 89.412.066 0,3 111.238.066 0,3

F - İNŞAAT 2.529.020.480 8,1 1.011.778.733 2,7G - TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARATAŞITLARININ VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI 13.656.428.904 43,7 18.197.154.367 49,0

H - ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 1.108.454.641 3,5 1.332.972.750 3,6

I - KONAKLAMA VE YİYECEK HİZMETİ FAALİYETLERİ 278.370.946 0,9 114.875.558 0,3

J - BİLGİ VE İLETİŞİM 175.693.120 0,6 111.959.887 0,3

K - FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ 265.089.697 0,8 297.634.636 0,8

L - GAYRİMENKUL FAALİYETLERİ 43.319.482 0,1 32.907.453 0,1

M - MESLEKİ, BİLİMSEL VE TEKNİK FAALİYETLER 233.602.637 0,7 267.086.038 0,7

N - İDARİ VE DESTEK HİZMET FAALİYETLERİ 171.198.960 0,5 290.683.268 0,8

O - KAMU YÖNETİMİ VE SAVUNMA; ZORUNLU SOSYAL GÜVENLİK 10.816.798 0,0 0,0

P - EĞİTİM 69.511.370 0,2 0,0

Q - İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ 169.089.208 0,5 52.368.171 0,1

R - KÜLTÜR, SANAT, EĞLENCE , DİNLENCE VE SPOR 37.306.362 0,1 0,0

S - DİĞER HİZMET FAALİYETLERİ 60.306.389 0,2 57.394.199 0,2

GENEL TOPLAM 31.240.554.329 100,0 37.152.998.143 100,0Kaynak: http://gbs.sanay�.gov.tr/

65


Kaynak: http//gbs.sanay�.gov.tr/

İmalat sanay�n�n alt sektörler�ne göre alış satışlar Tablo VIII.18'de �ncelend�ğ�nde �se; �malat sektöründek�toplam10 m�lyar 555 m�lyon TL tutarındak�satışta en fazla pay yüzde 26,7 �le Gıda Ürünler�İmalatı sektöründed�r. Ardındanyüzde 20 �le Tekst�l Ürünler� ve yüzde 7,9 �le D�ğer Metal�k Olmayan M�neral Ürünler�n İmalatı sektörler�sıralanmaktadır.

Toplam 10 m�lyar 537 m�lyon tutarındak� alışta �se en fazla pay yüzde 18,8 �le y�ne Gıda Ürünler� İmalatısektöründed�r. Ardından yüze 14,3 �le K�myasalların ve K�myasal Ürünler�n İmalatı �le yüzde 10,1 �le Tekst�l Ürünler��malat sektörler�sıralanmıştır.

Tablo VIII.18 Adana İl�Sektörlere Göre Alış-Satış Değerler�(2013 Yılı)

İMALAT SANAYİ ALT SEKTÖRLERDE SATIŞ DEĞERLERİSATIŞ DEĞERİ

(TL)SektörPayı %

ALIŞ DEĞERİ(TL)

Sektör

Payı %Gıda ürünlerinin imalatı 2.813.281.232 26,7 1.980.384.660 18,8İçecekler�n �malatı 313.233.212 3,0 0,0Tütün ürünler��malatı 1.160.650 0,0 0,0Tekst�l ürünler�n�n �malatı 2.111.428.675 20,0 1.067.664.806 10,1G�y�m eşyalarının �mala� 480.619.344 4,6 213.175.224 2,0Der�ve �lg�l�ürünler�n �malatı 33.049.642 0,3 80.721.078 0,8Ağaç, ağaç ürünler�ve mantar ürünler��malatı (mob�lya har�ç); 114.767.991 1,1 231.833.918 2,2Kağıt ve kağıt ürünler�n�n �malatı 366.704.240 3,5 318.572.631 3,0Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması 22.978.312 0,2 43.269.794 0,4Kok kömürü ve rafine ed�lm�ş petrol ürünler��malatı 35.299.519 0,3 145.971.078 1,4K�myasalların ve k�myasal ürünler�n �malatı 598.841.406 5,7 1.504.535.186 14,3Temel eczacılık ürünler�n�n ve eczacılığa �l�şk�n malzemeler�n �malatı 23.986.068 0,2 61.210.830 0,6Kauçuk ve plast�k ürünler�n �malatı 797.957.549 7,6 743.314.593 7,1D�ğer metal�k olmayan m�neral ürünler�n �malatı 831.683.441 7,9 701.117.372 6,7Ana metal sanay�� 570.902.168 5,4 961.363.924 9,1Fabr�kasyon metal ürünler��malatı (mak�ne ve teçh�zat har�ç) 499.752.949 4,7 468.683.173 4,4

B�lg�sayarların, elektron�k ve opt�k ürünler�n �malatı 8.567.122 0,1 0,0Elektr�kl�teçh�zat �malatı 142.362.894 1,3 482.879.998 4,6Başka yerde sınıflandırılmamış mak�ne ve ek�pman �malatı 290.438.437 2,8 540.127.106 5,1Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork)

�malatı 136.770.983 1,3 400.019.738 3,8D�ğer ulaşım araçlarının �malatı 14.166.609 0,1 37.187.817 0,4Mob�lya �malatı 216.918.409 2,1 356.196.248 3,4D�ğer �malatlar 39.173.403 0,4 65.059.480 0,6Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı 91.232.508 0,9 86.622.842 0,8

D�ğer sektörler toplamı 0,0 47.695.160 0,5TOPLAM İMALAT SANAYİ 10.555.276.763 100,0 10.537.606.656 100,0

66


Kaynak : T.C. Ekonom�Bakanlığı (Uluslararası Doğrudan YatırımVer�ler�Bülten�2015 Mart)

IX. ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLARIX.1 Uluslararası Sermayel�Ş�rket Sayıları

Adana �l�nde Haz�ne Müsteşarlığı ver�ler�ne göre 1954-2015 yılı N�san sonu �t�bar�yle kümülat�f toplamda 322yabancı sermayel�ş�rket bulunmaktadır. B�r öncek�yıl 284 yabancı sermayel�firma bulunmaktaydı. Adana ilindebulunan uluslararası sermayeli şirketlerin ülke dağılımında, Almanya %19, Suriye %16, A.B.D. ve Irak %8 veHollanda %5 ile ilk beş(5) sırada yer almaktadır.

Türk�ye'de 2015 yılı Mart ayı sonu �t�bar�yle toplam 42.741 adet uluslararası sermayel�ş�rket faal�yette olupbunlar ağırlıklı olarak başta toptan ve perakende t�caret olmak üzere, gayr�menkul k�ralama ve �ş faal�yetler�ve �malatsanay� sektörler�nde faal�yette bulunmaktadır. İmalat sanay��nde faal�yette bulunan uluslararası sermayel�ş�rketlerde k�myasal madde ve ürünler��malatı b�r�nc�sırada yer alırken, bunu gıda ürünler�, �çecek ve tütün �malatı vetekst�l ürünler��malatı �zlemekted�r.

42.741 adet uluslararası sermayel�ş�rket�n �llere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul �l�n�n 25.343 adet �leb�r�nc�sırada yer aldığı görülmekted�r. İstanbul �l�n�, Antalya (4.501 adet), Ankara (2.548 adet) ve İzm�r (2.143 adet)�ller�tak�p etmekted�r. Adana �l��lk 10 �l arasında yer alamamış olup 322 firma �le 12'nc�sırada yer almıştır.

İstanbul �l�nde faal�yette bulunan 25.343 adet uluslararası sermayel�ş�rket, başta toptan ve perakende t�caret(9.793 adet) olmak üzere, gayr�menkul k�ralama ve �ş faal�yetler� (4.119 adet) ve �malat sanay� (3.461 adet)sektörler�nde faal�yette bulunmaktadır.

Uluslararası sermayel�ş�rketler�n merkezler�n�n çoğunlukla büyük �llerde kayıtlı olması sebeb�yle uluslararasıdoğrudan yatırım g�r�şler� bu �llerde yoğunlaşmış görünmekted�r. Bunun sebeb� yurtdışından gerçekleşt�r�lensermaye transferler�n�n yatırım tes�sler�ne değ�l, ş�rket merkezler�ne yapılmasıdır.

Tablo IX.1. Uluslararası Sermayel�F�rmalarınSayılarının İller bazında Kümülat�f Toplamı

Sıra İllerŞ�rket Sayısı(1954-2015

Mart)

Ülke İç�Pay %

1 İSTANBUL 25.343 59,32 ANTALYA 4.501 10,53 ANKARA 2.548 6,04 İZMİR 2.143 5,05 MUĞLA 1.550 3,66 MERSİN 1.118 2,67 GAZİANTEP 653 1,58 BURSA 633 1,59 AYDIN 588 1,410 KOCAELİ 465 1,1

D�ğer 3.199 7,5TOPLAM 42.741 100,0

Grafik-IX.1. Adana İl�nde Faal�yette BulunanYabancı Sermayel�F�rmaların Yıllara Göre Dağılımı

67


Har�ta I: 1954-2012 Yılları Arasında Faal�yette Bulunan Uluslararası Sermayel�Ş�rketler�n Bulundukları İle Göre Dağılımı

Kaynak: Uluslar arası Doğrudan Yatırımlar 2012 Yılı Raporu/Ekonom�Bakanlığı

Har�ta II' de �se Akden�z bölges�ndek�uluslararasısermayel�ş�rketler�n �llerle göre sektörel dağılımlarıyer almaktadır.

Har�ta II: Akden�z Bölges�Uluslararası Sermayel�Ş�rket Sayılarının Sektörel Bazda Dağılımı (1954-2012)

Kaynak: Uluslar arası Doğrudan Yatırımlar 2012 Yılı Raporu/Ekonom�Bakanlığı

68


IX.2 Adana İl�Uluslararası Sermayel�Ş�rketler�n Sektörel Dağılımları2015 yılı N�san ayı �t�barıyla Adana'da 322 adet uluslararası sermayel�ş�rket faal�yet göstermekted�r. B�r öncek�

yıl 284 firma faal�yet gösterm�ş olup 38 yabancı sermayel�firma son b�r yıl �ç�nde faal�yete g�rm�şt�r. Tablo IX.2 veGrafik IX.2'de sektörel dağılımlar görülmekted�r.

Tablo IX.2 Adana'dak�Uluslararası Sermayel�Ş�rketler�n Sektörel DağılımıSektör Ş�rket Sayısı % DağılımToptan ve Perakende T�caret 147 45,7İmalat Sanay�� 62 19,3Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 23 7,1İnşaat 22 6,8Gayr�menkul, K�ralama ve İş Faal�yetler� 20 6,2Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama H�zmetler� 11 3,4Elektr�k , Gaz ve Su 9 2,8Madenc�l�k ve Taşocakçılığı 8 2,5Oteller ve Lokantalar 5 1,6Sağlık İşler�ve Sosyal H�zmetler 5 1,6D�ğer Toplumsal, Sosyal ve K�ş�sel H�zmet Faal�yetler� 4 1,2Eğ�t�m H�zmetler� 4 1,2Mal�Aracı Kuruluşların Faal�yetler� 2 0,6Toplam 322 100

Grafik-IX.2. Adana İl�nde Faal�yette Bulunan Yabancı Sermayel�F�rmaların Sektörel BazdaDağılım Grafiğ�(1954-2015 N�san)

Kaynak: Ekonom�Bakanlığı

Kaynak:Ekonom�Bakanlığı

Sektörel bazda dağılımda yabancı sermayen�n en fazla yüzde 45,7 �le“Toptan ve Perakende T�caret” sektöründe yoğunlaştığı ardından yüzde19,3 �le “İmalat Sanay��” ve yüzde 7,1 �le “Tarım” sektörler�n�n sıralandığıGrafik-IX.2'de görülmekted�r.

69


X. İSTİHDAM DURUMUX.1.İst�hdam ve İşs�zl�k ve İşs�zl�k Oranları

Türk�ye İstat�st�k Kurumu �şs�zl�k ver�ler�ne göre; TR62 Adana-Mers�n bölges�2014 yılında yüzde 10,7 �le 26 bölge�ç�nde en fazla �şs�zl�k oranına sah�p 8. bölged�r. 2013 yılında yüzde 12,8 �le en fazla �şs�zl�k oranına sah�p 4'üncübölge �d�. Geçm�ş yıllara bakıldığında 2010 yılında yüzde 16,7 �le 2'�nc�sırada olup 2009 yılında da yüzde 22 �şs�zl�koranı �le en fazla �şs�zl�k oranına sah�p bölge �d�. Ayrıca 2009 yılında ayrıca TÜİK tarafından �ller bazında �şs�zl�kver�ler�açıklanmış ve Adana �l�81 �l �çer�s�nde yüzde 26,2 �şs�zl�k oranı �le en fazla �şs�zl�k oranına sah�p �l olmuş olupsonrak�yılda da yüzde 19,1 �le y�ne 1'�nc�sıradaydı. 2009 yılında Adana �şs�zl�k oranı yüzde 26,2 �ken Adana-Mers�nTR-62 bölges� olarak değerlend�rd�ğ�nde �şs�zl�k oranın yüzde 22'ye ger�led�ğ�, aynı şek�lde 2010 yılında daAdana–Mers�n TR-62 olarak yüzde 16,7'ye ger�led�ğ�görülmekted�r.

2013 yılında �ller bazında �şs�zl�k oranında Adana �l�yüzde 13,2 �le 9'uncu sırada yer almıştır. 2013 yılında; �şs�zl�koranının en yüksek olduğu �ller Batman (yüzde 23,4), Mard�n (yüzde 20,6) ve S��rt (yüzde 20,5); �şs�zl�k oranının endüşük olduğu �ller �se sırasıyla, Karaman (yüzde 4,2), Konya (yüzde 4,7) ve Man�sa (yüzde 5,1) olaraksıralanmıştır.2013 yılına göre son beş yılda Adana �l��şs�zl�k oranında �ller bazında yüzde 26,2'den yüzde 13'lereger�leyerek öneml�oranda düşüş kaydetm�şt�r. Aynı şek�lde TR-62 Adana-Mers�n bölges�olarak �şs�zl�k oranı 2009yılında yüzde 22'den 2014 yılında yüzde 10,9'a kadar ger�lem�şt�r. Ancak her ne kadar �şs�zl�k oranında ger�lemegerçekleşm�ş olsa da; �şs�zl�k bölgem�z açısından hala öneml�b�r sorun olarak görülmekted�r.

*Kaynak:Türk�ye İstat�st�k Kurumu

2000 yılından itibaren işsizlik oranları incelendiğinde; işsizlik verilerinin 200-2003 yıllarında sadece 9 il içinyapıldığı görülmektedir. Buna göre Adana ili işsizlik oranı sıralamasında;2000 yılında %11.4 oran ili 2'nci2001 yılında %16,8 ile 1'inci2002 yılında %23,9 ile 1'inci2003 yılında ise %18,9 ile 2'ncisırada yer almıştır.

70


Görüldüğü g�b� �şs�zl�k oranındaAdana-Mers�n bölges� en fazla �şs�zl�koranına sah�p bölgeler sıralamasında10 yıldır sürekl� �lk üç �çer�s�nde yeralmıştır. Bunda bölgen�n yaşadığıekonom�k güçlükler�n yanında son 20yılda Adana �l�n�n aldığı göç ve göçlegelen vasıfsız �şgücü �le son yıllardaverm�ş olduğu vasıflı �şgücü göçününöneml�etk�s�olduğu düşünülmekted�r.Son �k�yılda �se 2012 yılında 5'�nc�ve2013 yılında da 4'üncü sırada yeralmıştır.

Türk�ye İstat�st�k Kurumu tarafındanKurumsal olmayan çalışma çağındak�nüfus, Adana Mers�n bölges�nde 2m�lyon 840 b�nd�r. Söz konusu nüfusun1 m�lyon 397 b�n k�ş�s� �şgücüdurumunda olup bunların da 1 m�lyon247 b�n��st�hdam ed�lm�ş, 150 b�n��se�şs�z olduğu tesp�t ed�lm�şt�r. Bukapsamda �şgücüne katılma oranıyüzde 49,2 olup b�r öncek�yılda yüzde50,3 �d�. 2013 yılında �se �şgücünekatılma 1 m�lyon 381 b�n k�ş� ve�st�hdam ed�len k�ş�sayısı 1 m�lyon 203b�n k�ş�olup �şs�z sayısı 177 b�n k�ş��d�.

Grafik. X.1 Yıllar İtibariyle Adana ve TR-62 Adana-Mersin İşsizlik Oranı Karşılaştırması

71


Tablo X.1 Kurumsal Olmayan Nüfusun Yıllar Ve C�ns�yete Göre İşgücü Durumu 2013-2014 Yılı(Düzey 2 Adana-Mers�n)

Kurumsalolmayan çalışmaçağındak�nüfus

(B�n K�ş�)

İşgücü(B�n K�ş�)

İst�hdamed�lenler(B�n K�ş�)

İşs�z(B�n K�ş�)

İşgücünekatılmaoranı %

İşs�zl�koranı(%)

İst�hdamoranı(%)

İşgücünedah�l

olmayannüfus

2013 2.747 1.381 1.203 177 50,3 12,8 43,8 1.366

2014 2.840 1.397 1.247 150 49,2 10,7 43,9 1.443


Tablo X.2 Adana İl�Temel İşgücü Göstergeler�(2011-2012-2013)

Yıllarİşgücüne

katılım oranı İst�hdam oranı İşs�zl�k oranı(%) (%) (%)

2011 50,3 44,3 11,9

2012 48,6 43,1 11,4

2013 49,9 43,3 13,2

Tablo X.2'de Adana İl�bölges�temel �ş gücü ver�ler�yeralmaktadır. Buna göre 2011 yılında �şgücüne katılmaoranı yüzde 50,3, �st�hdam oranı yüzde 44,3 ve �şs�zl�koranı yüzde 11,9 �ken 2013 yılında �şgücüne katılmaoranı yüzde 49,2 ve �st�hdam oranı yüzde 43,3'olarakgerçekleşm�ş, �şs�zl�k oranı da yüzde 13,2'ye ger�lem�şt�r.

Tablo X.3. Düzey-2 Bölgelere Göre İst�hdam ve İşs�zl�k Oranları

Bölgeler2013 Yılı *2014 Yılı


İşs�zl�koranı

%

İst�hdamoranı %


İşs�zl�koranı

%

İst�hdamoranı %

TRC3 (Mard�n, Batman, Şırnak, S��rt) 36,9 21,1 29,2 37,1 24 28,2TRC2 (Şanlıurfa, D�yarbakır) 37,9 17,5 31,2 42,3 17,4 35TR63 (Hatay,Kahramanmaraş,Osman�ye) 45,9 12,2 40,3 43,3 15,4 36,7TR31 (İzm�r) 55,9 15,4 47,3 53,5 13,9 46,1TRB2 (Van, Muş, B�tl�s, Hakkar�) 46 10,6 41,1 48,5 13,5 42TR10 (İstanbul) 52,2 11,2 46,4 52,7 11,9 46,4TR51 (Ankara) 49,5 10,2 44,5 51,6 11,5 45,6TR62 (Adana,Mers�n) 50,3 12,8 43,8 49,2 10,7 43,9TR42 (Kocael�,Sakarya,Düzce,Bolu,Yalova) 54,9 9,8 49,5 54,5 10 49TR72 (Kayser�, S�vas, Yozgat) 50,7 9,6 45,8 47,9 9,6 43,3TR61 (Antalya,Isparta,Burdur) 57,2 7,9 52,6 56,1 8,3 51,4TRC1 (Gaz�antep, Adıyaman, K�l�s) 45,3 7,3 42 43,2 8 39,7TR71 (Kırıkkale,Aksaray,N�ğde,Nevşeh�r) 48,3 6,5 45,2 48,5 7,7 44,7TR21 (Tek�rdağ,Ed�rne,Kırklarel�) 55,5 7,5 51,3 56,3 7,6 52TRB1 (Malatya, Elazığ, B�ngöl, Tuncel�) 53,6 7,7 49,5 46,8 7,5 43,2TRA1 (Erzurum, Erz�ncan, Bayburt) 50,3 6,6 46,9 50,5 7,4 46,7TR32 (Aydın,Den�zl�,Muğla) 56,2 6,9 52,3 53,9 7,2 50TR82 (Kastamonu, Çankırı, S�nop) 46,5 6,4 43,5 53,2 6,5 49,8TR41 (Bursa,Esk�şeh�r,B�lec�k) 50,4 7 46,9 49,3 6,2 46,3TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 50,7 6,5 47,4 49,8 6,2 46,7TR90 (Trabzon, Ordu, G�resun, R�ze, Artv�n, Gümüşhane) 51,1 6,8 47,6 52,9 6,2 49,6TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) 55,8 7,4 51,7 52,6 6 49,5TR22 (Balıkes�r,Çanakkale) 47,4 6 44,5 48 5,6 45,3TR52 (Konya,Karaman) 48,6 4,7 46,4 49,1 5,6 46,4TR33 (Man�sa,Afyon,Kütahya,Uşak) 54,4 5,4 51,4 52,3 3,9 50,3TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) 58,3 6,7 54,4 54,8 3,4 53Toplam 50,8 9,7 45,9 50,5 9,9 45,5

72


X.2.İst�hdam Ed�lenler�n İkt�sad�Faal�yet Kollarına Göre Dağılımı (TR62 Adana-Mers�n)Tr62 bölges�olarak faal�yet kollarına göre �st�hdamın dağılımı Tablo X.4'te yer almaktadır. 2014 yılında en fazla

�st�hdam yüzde 55,1 oran �le h�zmetler sektöründe bulunmaktadır. Ardından yüzde 23,8 �le tarım ve yüzde 21,1 �lesanay�sektörü gelmekted�r. Geçm�ş yıllara göre �st�hdam dağılımı �ncelend�ğ�nde �st�hdamın tarım sektöründenh�zmetler sektörüne doğru kaydığı görülmekted�r. 2004 yılında tarım sektörünün �st�hdam payı yüzde 25,3 �ken2014 yılında yüzde 21,1' e ger�lem�ş olup h�zmetler sektöründe �st�hdam dağılımı 2004 yılında yüzde 52 �ken 2014yılında yüzde 55,1'e yükselm�şt�r.

Tablo X.4.İst�hdam Ed�lenler�n Yıllara Göre İkt�sad�Faal�yet Kollarına Dağılımı

Yıllar

(%)

Tarım Sanay�(*) H�zmet

2004 25,3 22,7 52

2005 21,6 23,8 54,4

2006 21,7 23,1 55,2

2007 23,7 22,8 53,5

2008 24,9 23 52,2

2009 28,9 20,8 50,4

2010 30,2 19,6 50,2

2011 30,2 19,5 50,3

2012 26,3 21,1 52,6

2013 23,7 23,3 53,1

2014 21,1 23,8 55,1


Grafik. X.3 TR-62 Adana-Mers�n Bölges�İst�hdamının Faal�yet Kollarına Göre Karşılaştırması (2014 Yılı)

Grafik X.3'te TR62 bölges� �le Türk�ye veAkden�z Bölges� �st�hdamın faal�yet kollarınagöre dağılımı karşılaştırılmıştır. Görüldüğü üzereTürk�ye �st�hdam dağılımında sanay�sektörününpayı yüzde 27,9 �ken Adana-Mers�n bölges�dağılımı yüzde 23,8'de kalmıştır. H�zmet sektörüpayı �se Türk�ye yüzde 51 �ken Adana-Mers�n payıyüzde 55,1 olarak gerçekleşm�şt�r.

73


XI - DIŞ TİCARETTürk�ye İstat�st�k Kurumu 2014 ver�ler�ne göre; �hracatımız 2014 yılında b�r öncek�yıla göre 0,3 artış kaydederek

1 m�lyar 922 m�lyon 788 b�n dolara yükselm�şt�r. 2013 yılı aynı dönemde Adana �hracatı b�r öncek�yıla göre yüzde0,1 artış �le 1 m�lyar 916 m�lyon 195 b�n dolar gerçekleşm�şt�.

Adana �thalatı �se 2014 yılında 2 m�lyar 547 m�lyon 457 b�n dolar gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıla göre yüzde5,4 azalış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılında 2 m�lyar 694 m�lyon 130 b�n dolar �thalat gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yılagöre yüzde 11,6 azalış gerçekleşm�şt�.

Buna göre Adana �l�dış t�caret�nde �hracatın �thalatı karşılama oranı 2014 yılında yüzde 75,5 olarak gerçeklem�şolup b�r öncek�yıl karşılama oranı yüzde 71,1 �d�. Türk�ye'n�n �hracatın �thalatı karşılama oranı �se 2014 yılında yüzde65,1 olup b�r öncek� yıl yüzde 60,3 olarak gerçekleşm�şt�. İlk 20 �l�n İhracatın �thalatı karşılama oranına göresıralaması �ncelend�ğ�nde �se; 2014 yılında Adana �l�yüzde 75,1 karşılama oranı �le 15'�nc�sırada yer almış olup b�röncek�yıl yüzde 71,1 �le 17'nc�sıradaydı.

Tablo XI. 1. Adana Dış T�caret�(2005-2014)

Yıllar İhracat%

Değ�ş�mİthalat%

Değ�ş�m

İhracatınİthalatı

KarşılamaOranı %

2005 1.265.058.401 12,4 883.832.786 8,3 69,9

2006 1.441.276.451 13,9 958.986.759 8,5 66,5

2007 1.918.673.563 33,1 1.166.027.707 21,6 60,8

2008 2.151.647.084 12,1 1.304.023.774 11,8 60,6

2009 1.692.810.516 -21,3 1.135.887.246 -12,9 67,1

2010 2.229.520.515 31,7 1.352.305.773 19,1 60,7

2011 2.974.778.710 33,4 1.756.356.293 29,9 59,0

2012 3.046.331.991 2,4 1.914.550.438 9,0 62,8

2013 2.694.130.689 -11,6 1.916.195.800 0,1 71,1

2014 2.547.457.185 -5,4 1.922.788.287 0,3 75,5


Grafik XI.1 Adana İl�Dış T�caret�n�n YıllaraGöre Dağılım Grafiğ�(ABD $)

74


Tablo XI. 'de Adana ili ihracatının aylara göre son beş yıllık1 dağılımı yer almaktadır.

Tablo XI.2 Adana İl�İhracatının Aylara Göre Dağılımı (ABD $)AY 2010 2011 2012 2013 2014

Ocak 92.931.248 129.264.648 143.613.983 150.147.499 163.464.447Şubat 96.069.218 117.365.081 152.764.622 158.922.878 161.154.945Mart 112.351.533 150.236.015 170.793.690 159.314.418 176.458.322N�san 112.723.909 147.407.566 158.794.943 162.002.544 157.959.627Mayıs 101.401.467 139.305.064 149.545.484 169.567.655 161.348.926Haz�ran 108.288.562 139.815.048 142.955.433 138.386.457 146.748.822Temmuz 113.251.039 132.408.567 142.351.226 152.557.496 142.496.436Ağustos 101.525.577 140.623.111 143.070.068 145.889.271 138.515.712Eylül 112.937.858 129.639.625 154.557.770 161.015.672 166.981.909Ek�m 119.656.052 158.329.097 169.898.778 148.121.703 161.998.009Kasım 116.321.950 167.226.014 198.084.920 190.286.174 168.188.664Aralık 146.193.501 173.652.009 188.119.521 179.984.033 177.472.468

Toplam 1.333.651.914 1.725.271.845 1.914.550.438 1.916.195.800 1.922.788.287Yıllık Değ�ş�m % 18,2 29,4 11,0 0,1 0,3


İ l l e r b a z ı n d a �h r a c a tsıralamasında Adana �l� 1m�lyar 922 m�lyon 788 b�ndolar �hracat �le 11.'�nc�sıradaolup toplan �hracattak� payıyüzde 1,22'd�r. 2013 yılında�se 10'uncu sırada ve toplam�hracat �ç�ndek� payı yüzde1,22 �d�. İhracatçı firma sayısı�ller sıralamasına göre deA d a n a �l � t o p l a m 1 . 1 0 1�hracatçı firma �le 8'�nc�sıradadır.

Tablo XI.3 İller Bazında İhracat (2010-2014)Sıra İl Adı 2010 2011 2012 2013 2014

1 İstanbul 53.149.408 61.433.612 76.624.010 78.719.221 82.085.7172 İzm�r 6.682.458 8.071.550 8.658.628 9.484.108 9.620.4823 Bursa 10.676.160 11.692.298 11.123.307 8.927.814 9.320.2254 Kocael� 9.486.701 12.341.023 12.597.593 9.105.919 8.882.9015 Ankara 5.622.350 6.597.118 7.137.756 7.672.284 8.099.6266 Gaz�antep 3.518.434 4.759.952 5.579.875 6.515.194 6.655.5927 Den�zl� 2.127.923 2.639.582 2.622.545 2.741.457 2.811.7508 Sakarya 1.678.285 2.011.778 1.820.384 2.250.874 2.599.4399 Hatay 1.698.405 2.050.555 2.039.566 2.097.846 2.111.566

10 Man�sa 3.445.906 4.164.819 4.198.433 1.844.589 1.981.15511 Adana 1.352.306 1.756.356 1.914.550 1.922.788 1.922.78812 Kayser� 1.164.317 1.469.400 1.582.410 1.765.892 1.886.71313 Mers�n 1.182.399 1.339.368 1.311.390 1.472.246 1.716.77214 Konya 980.101 1.168.598 1.275.626 1.368.079 1.490.63315 Trabzon 1.011.332 1.088.529 1.099.596 1.165.837 1.319.94416 Antalya 864.216 961.011 977.895 1.047.253 1.029.86117 Tek�rdağ 546.332 655.580 596.587 911.577 983.85518 Mard�n 564.205 804.233 948.394 1.074.721 931.36519 Esk�şeh�r 633.981 766.925 924.830 829.423 913.69220 Kahramanmaraş 531.687 711.945 753.878 862.603 906.208

Türk�ye toplamı 113.883.219 134.906.869 152.461.737 151.802.637 157.642.154Adana Toplam İhracat İç�ndePayı % 1,19 1,30 1,26 1,27 1,22


İhracatçı firma sayısınınson 10 yılı �ncelend�ğ�nde �se2 0 0 5 y ı l ı n d a 6 5 1 o l a n�hracatçı firma sayısı 2014yılında %69 artış kaydederek1.101 firmaya yükselm�şt�r.

İhracatçı firma sayısınagöre �ller sıralamasında Adana�l� 8. Sırada olup �lk sırada32.502 �hracatçı firma �leİstanbul yer almakta ardından4.283 �hracatçı firma �le İzm�rve 4.528 �hracatçı firma �leAnkara �ller�sıralanmaktadır.

XI.1 İhracat

75


Tablo XI.4 İller Bazında İhracatçı F�rma Sayısı


Sıra İller2013

İller Payı % İller2014

İller Payı %(B�n Dolar) (B�n Dolar)1 İSTANBUL 30.973 51,5 İSTANBUL 32.502 51,1

2 İZMİR 4.437 7,4 İZMİR 4.528 7,1

3 ANKARA 4.079 6,8 ANKARA 4.283 6,7

4 BURSA 3.683 6,1 BURSA 3.995 6,3

5 GAZİANTEP 1.697 2,8 GAZİANTEP 1.826 2,9

6 KONYA 1.427 2,4 KONYA 1.543 2,4

7 KOCAELİ 1.344 2,2 KOCAELİ 1.420 2,2

8 ADANA 1.005 1,7 ADANA 1.101 1,7

9 MERSİN 971 1,6 MERSİN 1.084 1,7

10 ANTALYA 948 1,6 ANTALYA 1.046 1,6

Grafik XI.2 Yıllara Göre Adana İli İhracatçı Firma Sayısı Dağılımı (2005-2014)

76


Adana �hracatı çeyrek dönemler �t�bar�yle değerlend�r�ld�ğ�nde �se; 2014 yılı çeyrek dönemlerde b�r öncek�yılınaynı dönem�ne göre en fazla artış gerçekleşen dönem yüzde 7 �le I. dönem olmuştur. D�ğer üç dönemde de b�r öncek�yılın aynı dönem�ne göre azalış gerçekleşm�şt�r.

Tablo XI.5 Adana İl�İhracatının Çeyrek Dönemlere Göre Dağılımı (ABD$) (2005-2014)

YIL I. Dönem II.Dönem III. Dönem IV.Dönem TOPLAM2005 202.764.318 208.167.981 211.200.087 250.260.303 872.392.6892006 204.732.619 253.784.613 219.449.876 263.863.547 941.830.6552007 260.781.087 270.864.735 282.437.794 336.257.415 1.150.341.0312008 291.480.855 338.341.819 336.092.437 321.770.138 1.287.685.2492009 267.531.091 268.269.531 270.112.954 322.571.896 1.128.485.4722010 301.351.999 322.413.938 327.714.474 382.171.503 1.333.651.9142011 396.865.744 426.527.678 402.671.303 499.207.120 1.725.271.8452012 467.172.295 451.295.860 439.979.064 556.103.219 1.914.550.4382013 468.384.795 469.956.656 459.462.439 518.391.910 1.916.195.8002014 501.077.714 466.057.375 447.994.057 507.659.141 1.922.788.287


Grafik XI.3 Adana İl�İhracatının Çeyrek Dönemlere Göre Dağılımı (2005-2014) (B�n TL)

77


Ülke gruplarına göre değerlend�r�ld�ğ�nde; en fazla �hracat 734 m�lyon 377 b�n dolar �le Avrupa B�rl�ğ�ülkeler�neyapılmıştır. Toplam �hracatın yüzde 38'�bu ülke grubunda gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıl �hracat payı yüzde 37 �d�.Ardından 589 m�lyon 422 b�n dolar �le Ortadoğu Ülkeler� �le 570 m�lyon 701 b�n dolar �le Gel�şm�ş Sek�z ülkegrubuna yapılan �hracatlar sıralanmaktadır. B�r öncek�yıla göre ülke gruplarındak��hracat artışına bakıldığında enfazla artış yüzde 11,2 �le Uzak Doğu ülkeler�nde gerçekleşm�şt�r. Bu ülke grubundak�artış; V�etnam, Güney Kore,Endonezya ve S�ngapur ülkeler�n�n b�r öncek�yıla göre �hracatlarındak�ortalama yüzde 50'ye yakın gerçekleşenartıştan kaynaklanmıştır. Uzak Doğu ülkeler�grubunun ardından yüzde 4,8 artış �le Orta Doğu ülkeler�ve yüzde 4,2artış �le Avrupa B�rl�ğ�ülkeler�sıralanmıştır.

Tablo XI.6 Adana İhracatının Ülke Grupları Bazında Dağılımı (2010-2014)

ÜLKE GRUPLARI 2010 2011 2012 2013 2014

Avrupa Birliği 538.545.910 683.873.632 701.840.071 704.564.344 734.377.059Orta Doğu Ülkeleri 384.122.510 536.532.532 623.473.294 562.541.880 589.422.378Gelişmiş Sekiz Ülke 424.093.676 534.992.050 563.937.751 574.151.700 570.701.165Komşu Ülkeler 322.889.030 452.980.585 534.261.685 479.228.730 487.960.012Afrika Ülkeleri 110.993.834 132.671.742 156.294.018 161.944.550 164.452.502Türki Cumhuriyetler 71.304.789 70.370.222 97.910.480 112.338.348 96.994.633Uzak Doğu Ülkeleri 72.351.140 70.426.162 70.378.550 67.008.308 74.520.256

Ülkeler bazında �se 2014 yılındaen fazla �hracat 339 m�lyon 272b�n dolar �le Irak'a yapılmış olup;toplam �hracatımızın yüzde 18'�bu ülkeye gerçek leşm�şt�r .Ardından 194 m�lyon 262 b�ndolar �le Almanya ve 102 m�lyon3 5 9 b �n d o l a r İ s p a n y asıralanmaktadır. B�r öncek� yılagöre artış oranlarına bakıldığındaen fazla �hracat artışı yüzde 65 �leMıs ı r 'da gerçekleşm�ş olupardından yüzde 48 artış �leRomanya ve yüzde 35 artış �leHollanda sıralanmaktadır. En fazla�hracat azalışı �se yüzde -41Ukrayna'da gerçekleşm�şt�r.

Tablo XI.7 İhracat Yapılan İlk 20 Ülke (ABD $)Yıllık

İlk 20 Ülke Sıralaması (ABD Dolar)ÜLKE 2012 2013 ÜLKE 2013 2014Irak 420.231.237 340.729.807 Irak 340.729.807 339.272.980Almanya 159.243.390 176.386.845 Almanya 176.386.845 194.262.167Rusya Federasyonu 106.848.821 103.289.513 İspanya 94.140.195 102.359.674İtalya 111.129.151 99.567.769 Rusya Federasyonu 103.289.513 94.590.685İspanya 86.586.610 94.140.195 İtalya 99.567.769 85.315.917ABD 62.030.090 88.798.495 ABD 88.798.495 84.002.928Fransa 85.140.209 66.275.622 Fransa 66.275.622 61.610.959Sur�ye 24.304.865 47.655.644 Sur�ye 47.655.644 60.013.107Azerbaycan 38.403.455 45.966.067 Hollanda 38.141.534 51.490.736Ç�n 46.900.716 44.008.640 İng�ltere 35.205.392 46.874.508Ukrayna 26.379.755 41.335.391 Ç�n 44.008.640 43.734.024Hollanda 48.710.355 38.141.534 Romanya 26.597.337 39.333.060İng�ltere 35.799.896 35.205.392 Mısır 22.703.356 37.424.233Portek�z 19.822.026 34.454.250 Portek�z 34.454.250 28.226.016Fas 28.514.442 31.804.225 Azerbaycan 45.966.067 26.850.112Polonya 17.531.448 28.743.775 Suud�Arab�stan 28.154.942 24.816.833Suud�Arab�stan 25.121.040 28.154.942 İsra�l 23.891.889 24.500.851Romanya 24.940.454 26.597.337 Ukrayna 41.335.391 24.457.003Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 20.718.660 24.084.977 Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 24.084.977 24.252.315İsra�l 21.262.305 23.891.889 Türkmen�stan 19.775.642 23.928.644

Yıllıkİlk 20 Ülke Sıralaması (ABD Dolar)


78


Gümrük tar�fe �stat�st�k poz�syonuna göre fasıl grupları �ncelend�ğ�nde, 2014 yılında en fazla �hracat 507 m�lyon626 b�n dolar �hracat �le Dokumaya Elver�şl� Maddeler ve Bunlardan Mamul grubunda gerçekleşm�şt�r. Bu ürüngrubunun toplam �hracat �ç�ndek�payı yüzde 26'dır. Ardından 261 m�lyon 874 b�n dolar �le Plast�k-Kauçuk Ürünler�ve 258 m�lyon 825 b�n dolar �le B�tk�sel Ürünler sıralanmaktadır. Plast�k ve Kauçuk Ürünler� �le B�tk�sel Ürünler�n�ntoplam �hracat �ç�ndek�payları yüzde 14'tür.

Tablo XI.8 Adana İhracatının Fasıl Gruplarına Göre Dağılımı (2010-2014)ÜRÜN ADI 2010 2011 2012 2013 2014

DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELER VEBUNLARDAN MAMUL EŞYA

322.967.685 425.881.961 477.622.447 518.082.416 507.626.274

PLASTİK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ; KAUÇUKVE KAUÇUK ÜRÜNLERİ

158.560.011 184.866.016 172.922.753 240.835.318 261.874.203

BİTKİSEL ÜRÜNLER 188.034.010 233.185.268 237.788.110 243.120.545 258.825.478GIDA SANAYİİ MÜSTAHZARLARI; 124.178.459 142.776.296 147.579.641 125.593.415 150.443.557CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSALÜRÜNLER

24.690.229 54.887.125 105.969.149 136.326.083 132.070.881

ARAÇLAR, HAVA ARAÇLARI, GEMİLER VEİLGİLİ TAŞIMA ARAÇLARI

120.637.923 160.394.785 177.518.003 136.081.598 124.248.448

MAKİNALAR VE MEKANİK CİHAZLAR;ELEKTRİK MALZEMELERİ; BUNLARINAKSAM VE PARÇALARI;

66.055.146 84.416.231 104.309.308 116.940.047 117.994.009

ADİ METALLER VE ADİ METALLERDENEŞYA

52.773.921 62.612.008 65.397.743 84.701.543 93.598.029

KIMYA SANAYİİ VE BUNA BAĞLI SANAYİİÜRÜNLERİ

94.184.473 121.256.038 133.237.887 77.063.282 82.676.676

MUHTELİF MAMUL EŞYA 36.526.255 32.668.858 77.885.773 68.136.074MİNERAL ÜRÜNLER 57.470.252 63.516.722 50.767.443 47.611.485 55.859.468AĞAÇ VE AHŞAP EŞYA; ODUN KÖMÜRÜ;MANTAR VE MANTARDAN MAMUL EŞYA;

17.942.794 22.823.580 23.982.670 22.824.998 25.221.781

ODUN VEYA DİĞER LİFLİ SELÜLOZİKMADDELER

38.876.269 48.201.533 31.470.646 21.061.276 15.081.056

TAŞ, ALÇI, ÇİMENTO, AMYANT, MİKA VEYABENZERİ MADDELERDEN EŞYA;

11.868.590 9.771.759 15.465.437 16.203.594 13.475.279

OPTİK ALET VE CİHAZLAR 3.043.190 4.782.252 5.350.593 6.005.991 9.526.369

SİLAHLAR VE MÜHİMMAT; BUNLARINAKSAM, PARÇA VE AKSESUARI

297.527 193.701 343.850 2.984.282 2.692.570

AYAKKABILAR, BAŞLIKLAR,ŞEMSİYELER,GÜNEŞ ŞEMSİYELERİ, BASTONLAR,İSKEMLE BASTONLAR, KEMERLER,KIRBAÇLAR VE BUNLARIN AKSAMI;

810.030 1.982.006 2.667.153 2.239.629 2.608.989

DERİLER, KÖSELELER, POSTLAR,KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMULEŞYA

252.866 220.719 115.541 91.479 407.768

HAYVANSAL VE BİTKİSEL KATI VE SIVIYAĞLAR

14.356.179 70.260.010 71.924.187 1.023.219 264.542

SANAT ESERLERİ, KOLLEKSİYON EŞYASIVE ANTİKALAR

1.376 3.029 12.001.105 21.783.409 154.979

TABİİ VEYA KÜLTÜR İNCİLER, KIYMETLİVEYA YARI KIYMETLİ TAŞLAR,

124.729 571.948 230.999 2.598 1.857

Genel Toplam 1.333.651.914 1.725.271.845 1.914.550.438 1.916.195.800 1.922.788.287


79


ISIC ana faal�yet kollarına göre �hracat �ncelend�ğ�nde 2014 yılında toplam �hracatın yüzde 85,6'sı �malatsanay�nden yapılmış olup b�r öncek�yıl yüzde 85,9 �d�. Ardından yüzde 11,1 pay �le tarım ve ormancılık faal�yet�sıralanmış olup b�r öncek�yıl payı yüzde 11,2 �d�. Artış oranlarına bakıldığında �malat sanay��hracatında 2014 yılındaaz da olsa b�r azalış olsa da b�r öncek�yıla yakın b�r �hracat gerçekleşm�şt�r.

Tablo XI.9 Adana İhracatının ISIC Ana Faal�yet Kollarına Göre Dağılımı (2010-2014)ISIC adı 2010 2011 2012 2013 2014

İmalat sanay� 1.149.388.700 1.501.118.763 1.649.938.800 1.646.585.591 1.646.085.586

Tarım ve ormancılık 149.706.996 193.893.886 203.320.026 214.741.789 212.587.817

Toptan ve perakende t�caret 23.215.648 28.530.221 32.640.169 37.256.586

Madenc�l�k ve taşocakçılığı 29.664.309 31.939.819 32.043.117 21.644.200 25.377.854

Balıkçılık 328.402 717.171 712.308 580.073 786.874D�ğer sosyal, toplumsal ve k�ş�selh�zmetler 1.376 3.029 5.966 500

Elektr�k, gaz ve su 142 28.683.437 122Gayr�menkul, k�ralama, ve �şfaal�yetler� 200 188 3.978

Toplam 1.352.305.773 1.756.356.293 1.914.550.438 1.916.195.800 1.922.095.339


XI.2 İthalat

Türk�ye İstat�st�k Kurumu ver�ler�ne göre 2014 yılında Adana ithalatında yüzde 5,4 azalış gerçekleşmiş ve ithalat547 milyon 457 bin dolara gerilemiştir. B�r öncek�yıl 2 m�lyar 694 m�lyon 130 b�n dolar gerçekleşm�ş olup yüzde11,6 azalış olmuştu.

Tablo XI.10 Adana İl�İthalatının Aylara Göre Dağılımı (ABD $) (2010-2014)AY 2010 2011 2012 2013 2014

Ocak 117.228.204 151.824.987 237.688.451 222.748.663 192.019.359Şubat 163.739.501 197.596.220 245.952.885 218.470.869 193.739.290Mart 161.358.932 266.803.963 255.352.961 217.928.345 215.740.813N�san 162.381.886 256.402.810 229.734.333 224.474.900 235.519.628Mayıs 166.614.330 251.781.526 258.401.018 264.550.148 219.073.655Haz�ran 171.102.719 268.425.086 241.796.598 213.662.917 228.895.522Temmuz 174.277.599 248.921.294 250.478.162 248.991.268 190.448.012Ağustos 160.268.969 211.791.921 206.652.945 204.315.758 211.206.903Eylül 132.323.364 209.183.127 473.920.532 216.598.078 228.524.701Ek�m 155.700.658 189.226.321 191.028.367 166.538.027 213.129.162Kasım 185.707.354 219.413.474 231.612.077 228.012.681 204.240.840Aralık 279.361.831 231.212.600 223.713.662 267.839.035 214.919.300

Toplam 2.030.065.347 2.702.583.329 3.046.331.991 2.694.130.689 2.547.457.185Yıllık % Değ�ş�m 42,9 33,1 12,7 -11,6 -5,4


80


İ l l e r b a z ı n d a �t h a l a tsıralamasında Adana �l�2014yılında 2 m�lyar 548 m�lyonDolar �le 9. sırada olup toplam�thalat �ç�ndek� payı yüzde1,1'd�r. 2013 yılında 2 m�lyar694 m�lyon dolar �hracat �ley�ne 9. sıradaydı ve toplam�thalat �ç�ndek�payı yüzde 1,1�d�.

Tablo XI.11 İller Bazında İthalat (2013-2014)


Sıra İller2013

(B�n Dolar) İller

1 İSTANBUL 144.136.313 57,3 İSTANBUL 136.005.326 56,2

2 ANKARA 10.669.411 4,2 KOCAELİ 10.983.915 4,5

3 İZMİR 10.366.784 4,1 ANKARA 9.933.513 4,1

4 KOCAELİ 9.292.185 3,7 BURSA 9.369.478 3,9

5 BURSA 7.975.064 3,2 İZMİR 8.102.960 3,3

6 GAZİANTEP 5.608.041 2,2 GAZİANTEP 5.807.544 2,4

7 MANİSA 2.926.372 1,2 HATAY 3.395.807 1,4

8 HATAY 3.904.332 1,6 MANİSA 3.357.519 1,4

9 ADANA 2.694.131 1,1 ADANA 2.548.787 1,1

10 DENİZLİ 2.208.190 0,9 DENİZLİ 2.175.711 0,9

Tablo XI.12 İller Bazında İthalatçı F�rmaSayısı Sıralaması(2013-2014)


İller 2013 2014 % Değ�ş�mİstanbul 37.719 37.901 0,5Ankara 6.422 6.461 0,6İzm�r 4.771 4.812 0,9Bursa 3.079 3.109 1,0Kocael� 1.436 1.524 6,1Gaz�antep 1.214 1.308 7,7Antalya 1.137 1.229 8,1Konya 1.106 1.183 7,0Adana 1.054 1.086 3,0Mers�n 716 776 8,4

Adana �l��thalatçı firma sayısının son 10 yılı �ncelend�ğ�nde �se 2005 yılında 697 olan �thalatçı firma sayısı 2014yılında yüzde 55 artış kaydederek 1.086 firmaya yükselm�şt�r. B�r öncek�yıla göre de yüzde 3 artış kaydetm�şt�r.

İthalatçı firma sayısına göre �ller sıralamasında Adana �l�9. sırada olup �lk sırada 37.901 �thalatçı firma �le İstanbulyer almakta ardından 6.461 �thalatçı firma �le Ankara ve 4.812 �thalatçı firma �le İzm�r �ller�sıralanmaktadır.

Grafik XI.4 Yıllara Göre Adana İl�İthalatçıF�rma Sayısı Dağılımı

İller Payı%

2014(B�n Dolar)

İller Payı%

81


Adana �l�ne �thal ed�len ürün grupları �ncelend�ğ�nde de, 2014 yılında en fazla �thalat 621 m�lyon 735b�n dolar �le K�mya Sanay�ve Buna Bağlı Ürünler grubunda yapılmıştır. Ardından 509 m�lyon 343 b�n dolar�thalat �le Dokumaya Elver�şl� Maddeler ve Bunlardan Mamul Eşya ve 393 m�lyon 817 b�n dolar �leMak�neler Ve Mekan�k C�hazlar ürün grupları sıralanmıştır.

Tablo XI.13 Adana İthalatı Fasıl Gruplarına Göre Dağılımı (2010-2014)ÜRÜN ADI 2010 2011 2012 2013 2014

KIMYA SANAYİİ VE BUNA BAĞLI SANAYİİÜRÜNLERİ

401.426.333 598.280.616 618.717.658 595.677.945 621.735.746

DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELER VEBUNLARDAN MAMUL EŞYA

430.989.449 578.364.107 540.450.646 567.641.245 509.343.687

MAKİNALAR VE MEKANİK CİHAZLAR;ELEKTRİK MALZEMELERİ

459.375.839 516.710.597 385.399.887 383.782.903 393.817.770

PLASTİK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ; KAUÇUKVE KAUÇUK ÜRÜNLERİ

140.147.469 212.235.514 250.432.201 270.411.236 296.454.273

ARAÇLAR, HAVA ARAÇLARI, GEMİLER VEİLGİLİ TAŞIMA ARAÇLARI

249.472.573 269.230.423 132.935.689 174.961.787 163.680.165

BİTKİSEL ÜRÜNLER 94.544.296 113.741.730 170.468.002 128.036.712 157.749.970ADİ METALLER VE ADİ METALLERDEN EŞYA 83.608.608 116.775.378 117.610.756 133.586.872 156.157.318GIDA SANAYİİ MÜSTAHZARLARI 13.526.203 15.776.680 39.129.594 51.592.154 47.447.924ODUN VEYA DİĞER LİFLİ SELÜLOZİKMADDELER

26.892.260 24.258.377 27.276.583 30.756.375 37.384.204

MİNERAL ÜRÜNLER 17.280.721 46.289.116 58.633.117 32.356.235 28.998.349OPTİK ALET VE CİHAZLAR 19.462.580 30.306.420 23.151.090 26.944.093 28.955.786MUHTELİF MAMUL EŞYA 14.224.182 19.478.801 20.070.261 21.733.160 25.326.142CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSALÜRÜNLER

7.203.094 29.005.586 48.283.473 19.494.824 17.423.588

HAYVANSAL VE BİTKİSEL KATI VE SIVIYAĞLAR

18.844.620 78.478.813 92.553.738 28.707.515 17.417.588

TAŞ, ALÇI, ÇİMENTO, AMYANT, MİKA VEYABENZERİ MADDELERDEN EŞYA;

18.071.448 19.157.946 13.383.512 16.154.798 16.407.263

AĞAÇ VE AHŞAP EŞYA 18.654.156 17.367.312 23.988.411 24.383.330 14.515.126AYAKKABILAR, BAŞLIKLAR,ŞEMSİYELER,GÜNEŞ ŞEMS İYELERİ, BASTONLAR,İSKEMLE BASTONLAR, KEMERLER,KIRBAÇLAR VE BUNLARIN AKSAMI;

14.123.845 13.976.730 12.154.313 10.327.206 12.246.024

DERİLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLERVE BU MADDELERDEN MAMUL EŞYA

1.769.278 2.346.699 1.275.290 1.910.804 1.822.472

SİL AHLAR VE MÜHİMMAT; BUNLARINAKSAM, PARÇA VE AKSESUARI

317.123 322.973 518.774 811.706 403.528

TABİİ VEYA KÜLTÜR İNCİLER, KIYMETLİVEYA YARI KIYMETLİ TAŞLAR, KIYMETLİMETALLER

456.508 171.503 144.764 140.617

SANAT ESERLERİ, KOLLEKSİYON EŞYASIVE ANTİKALAR

48.081 23.003 469.727.493 174.715.025 29.645

Genel Toplam 2.030.065.347 2.702.583.329 3.046.331.991 2.694.130.689 2.547.457.185


ISIC ana faal�yet kollarına göre �thalat �ncelend�ğ�nde 2014 yılında toplam �thalatın yüzde 81,9'u �malatsanay�nden yapılmıştır. B�r öncek�yıla göre de bu faal�yet kolu �thalatında yüzde -5 azalış gerçekleşm�şt�r. 2013yılında �se �malat sanay��thalat payı yüzde 81,9 olup b�r öncek�yıla göre yüzde -12,8 azalış gerçekleşm�şt�. Artışoranlarına bakıldığında; 2014 yılında imalat sanayi faaliyetlerinde bir önceki yıla göre yüzde 5 azalışgerçekleşmiştir.

Tablo XI.14 Adana İhracatının ISIC Ana Faal�yet Kollarına Göre Dağılımı (2010-2014)

ISIC adı 2010 2011 2012 2013 2014

İmalat sanay� 1.892.271.292 2.550.500.977 2.521.382.785 2.198.093.025 2.087.008.226

Tarım ve ormancılık 332.929.442 414.435.693 509.640.729 478.743.002 439.221.361

Toptan ve perakende t�caret 3.610.281 8.536.709 13.978.083 16.588.219 21.273.440

Balıkçılık 81.295 855.761 919.080 526.152 1.088.971

Madenc�l�k ve taşocakçılığı 462.869 426.463 251.250 170.858 170.761

D�ğer sosyal, toplumsal ve k�ş�sel h�zmetler 48.336 23.003 158.566 9.049 22.388

Gayr�menkul, k�ralama, ve �ş faal�yetler� 104 1.498 384 2.345

Toplam 2.229.403.515 2.974.778.710 3.046.331.991 2.694.130.689 2.548.787.492

İthalat yapılan ülkelerde �se en fazla �thalat 311 m�lyon 216 b�n dolar �le Ç�n'den gerçekleşm�ş olup toplam�thalatın yüzde 12,2' s�bu ülkeden yapılmıştır. Ardından 301 m�lyon 389 b�n dolar �le A.B.D. ve 218 m�lyon 768 b�ndolar �le Suud� Arab�stan en fazla �thalat yapılan ülkeler olarak sıralanmıştır. İlk 20 ülken�n �thalat artışları�ncelend�ğ�nde, en fazla �thalat artışı yüzde 172 �le Hollanda'dan gerçekleşm�ş olup; ardından yüzde 85 �le İsv�çre veyüzde 68 �le Suud� Arab�stan'dan gerçekleşm�şt�r. Hollanda �thalatındak� bu artış Organ�k ve K�myasal ürünlerfaslında gerçekleşm�ş olup; 2013 yılında 8 m�lyon 975 b�n dolar olan �thalat 2014 yılında 8,5 kat artış kaydederek75 m�lyon 648 b�n dolara yükselm�şt�r. İsv�çre �thalatını etk�leyen en öneml�fasıl �se mak�ne ve mekan�k c�hazlargrubunda gerçekleşm�ş olup; b�r öncek� yıl 12 m�lyon 233 b�n dolar olan �thalat 2014 yılında 2,2 kat artışkaydederek 27 m�lyon 960 b�n dolara yükselm�şt�r. Suud�Arab�stan �thalatında �se Plast�k ve Mamul �le Organ�kK�myasal Ürünler fasıllarındak�2013 �thalatı toplam 122 m�lyon 983 b�n dolar �ken 2014 yılında yaklaşık 2 katartarak 214 m�lyon 656 b�n dolara yükselmes�etk�l�olmuştur.

82


83


Tablo XI.9 İthalat Yapılan İlk 20 Ülke (ABD $)

ÜLKE 2012 2013 ÜLKE 2013 2014ABD 749.192.819 476.553.899 Ç�n 267.661.215 311.216.741Ç�n 249.097.129 267.661.215 ABD 476.553.899 301.389.556Japonya 166.679.180 173.465.462 Suud�Arab�stan 130.575.801 218.768.681İsra�l 157.356.961 147.352.905 Almanya 140.591.448 154.653.022Almanya 112.265.980 140.591.448 Japonya 173.465.462 153.599.867Suud�Arab�stan 118.491.895 130.575.801 H�nd�stan 112.167.633 130.931.515H�nd�stan 139.020.387 112.167.633 Güney Kore 70.685.757 108.729.281Rusya Federasyonu 99.242.886 91.564.105 Rusya Federasyonu 91.564.105 105.045.535Tayland 70.891.515 83.958.337 Hollanda 36.243.451 98.518.141İspanya 73.038.343 72.147.002 Tayland 83.958.337 82.080.302Güney Kore 28.831.914 70.685.757 İtalya 65.579.740 71.096.993İtalya 59.028.774 65.579.740 Yunan�stan 38.581.509 53.472.105Belç�ka 62.827.883 59.542.528 Belç�ka 59.542.528 52.693.945Brez�lya 71.636.217 58.525.129 İspanya 72.147.002 52.659.158Portek�z 34.274.376 50.131.652 Bulgar�stan 41.874.413 42.653.366Kuveyt 59.823.551 46.263.189 İng�ltere 44.908.657 37.865.606Ukrayna 54.590.452 44.934.247 İsra�l 147.352.905 37.842.165İng�ltere 63.150.609 44.908.657 İsv�çre 17.653.243 32.574.941Bulgar�stan 48.423.283 41.874.413 İran 24.811.481 31.409.283Yunan�stan 40.413.000 38.581.509 Endonezya 30.319.690 28.894.890

Ülke grupları bakımından en fazla �thalat 850 m�lyon 206 b�n dolar �le Gel�şm�ş Sek�z ülke grubunda gerçekleşm�şolup toplam �thalat �ç�ndek�payı yüzde 33'tür. Ardından746 m�lyon 259 b�n dolar �le Uzak Doğu ve 701 m�lyon 759b�n dolar �le Avrupa B�rl�ğ�ülke grupları sıralanmaktadır. Artış oranlarına bakıldığında �se b�r öncek�yıla göre en fazla�thalat artışı yüzde 34 �le Afr�ka Ülke grubunda gerçekleşm�ş olup ardından yüzde 24 �le Komşu Ülkeler ve yüzde 10�le Uzak Doğu Ülke grupları sıralanmaktadır. En fazla azalış �se yüzde -59 �le Türk�Cumhur�yetler�nde gerçekleşm�şt�r.


Tablo XI.10 Adana İthalatının Ülke Grupları Bazında Dağılımı(2010-2014)

ÜLKE GRUPLARI 2010 2011 2012 2013 2014

Gelişmiş Sekiz Ülke 855.002.482 957.266.926 1.282.004.599 1.029.077.491 850.206.841

Uzak Doğu Ülkeleri 552.011.410 817.687.946 610.366.087 680.144.166 746.259.379

Avrupa Birliği 522.949.700 753.283.782 753.221.235 690.206.556 701.759.858

Orta Doğu Ülkeleri 249.584.182 305.555.084 365.972.523 372.804.670 360.033.234

Komşu Ülkeler 125.249.527 87.397.659 107.033.089 109.559.176 135.354.981

Afrika Ülkeleri 26.458.994 28.410.733 32.294.032 35.705.314 47.763.135

Türki Cumhuriyetler 21.078.978 5.874.134 16.745.850 36.763.580 15.149.760



84


XII – YATIRIM TEŞVİKLERİ2014 yılı Ocak-Aralık ayında Adana �l�ne toplam 2 m�lyar 163 m�lyon TL. tutarında 68 adet belge düzenlenm�ş ve

öngörülen �st�hdam 653 k�ş�olmuştur.

2013 yılı aynı dönemde �se 2 m�lyar 664 m�lyon TL. tutarında sab�t yatırımlı 76 adet teşv�k açılırken, öngörülen�st�hdam 3.319 k�ş�yd�.

TABLO XII.1 Adana İl�YatırımTeşv�kler�n�n Yıllara Göre DağılımıTablo XII.1'de yıllara göre teşv�kler �ncelend�ğ�nde en

fazla sab�t yatırımın 16 m�lyar 95 m�lyon 973 b�n TL �le 2010yılında yapıldığı görülmekted�r. 16 m�lyar 95 m�lyon 973 b�nTL sab�t yatırımın 14 m�lyar 828 m�lyon TL'sı büyük ölçekl�yatırım teşv�k� olarak açılmış teşv�k olup Türk�ye'n�n enbüyük yatırımıdır. Söz konusu yatırım rafiner� tes�s� oluptes�ste jet yakıtı, fuel-o�l, gazyağı, et�len, prop�len, büt�len �led�ğer petrol gazları ve h�drokarbonlu gazlar (doğalgaz har�ç)üret�m� gerçekleşt�r�lecekt�r. İller bazında açılan teşv�klerarasından en fazla sab�t yatırım olan teşv�kt�r.

Kaynak : Ekonom�Bakanlığı

TABLO XII.2 Yatırım Teşv�kler�n�n İllere Göre Dağılımı(Sab�t Yatırıma Göre İlk 20 �l sıralaması 2013-2014)

Tablo XII.2'de iller bazında verilen toplamyatırım teşvik belgelerinin sabit yatırım tutarıgörülmekte olup; Adana ili 653 milyon 420bin TL tutarunda sabit yatırım ile illersıralamasında 26'ncı sırada yer almıştır. B�röncek�yılda 2 m�lyar 648 m�lyon 412 b�n TLtutarındak� sab�t yatırım tutarı �le 6'ncısıradaydı. B�r öncek� yıla göre yüzde76,6azalış gerçekleşm�ş olup Türk�ye toplamındada yüzde 35,23 azalış gerçekleşm�şt�r.

Yıl Belge Aded� Sab�t Yatırım İst�hdam2005 47 133.519.811 4.2372006 40 140.796.967 1.6982007 45 643.609.135 5.8872008 64 521.088.196 2.9892009 70 1.021.663.113 2.2772010 79 15.931.403.370 3.1462011 94 1.715.054.156 3.7762012 85 2.806.246.290 1.9202013 75 2.648.412.773 3.1752014 68 653.420.753 2.163


Sıralama2013

Sıralama2014

İller Sab�t Yatırım TL İller Sab�t Yatırım TL1 Kocael� 7.198.721.874 1 İstanbul 8.814.473.7442 İstanbul 6.152.558.806 2 İzm�r 4.018.921.9013 Ankara 5.041.808.534 3 Ankara 3.985.297.6924 Bursa 4.759.614.479 4 Man�sa 3.703.588.1245 Tek�rdağ 3.972.740.371 5 Antalya 3.094.312.5626 Antalya 2.794.866.053 -------- -------- --------7 Adana 2.648.412.773 25 Kırklarel� 680.494.4398 Çanakkale 2.545.938.700 26 Adana 653.420.7539 Konya 2.307.174.880 27 Kayser� 621.524.321

10 Malatya 2.096.249.266 -------- -------- --------11 Gaz�antep 2.073.564.380 72 Muş 48.533.38012 Esk�şeh�r 1.990.013.573 73 K�l�s 46.023.37113 Kayser� 1.850.417.804 74 Kırıkkale 39.717.13514 Zonguldak 1.808.537.033 75 Iğdır 27.511.41415 İzm�r 1.643.697.743 76 Gümüşhane 22.006.19516 Mard�n 1.594.838.533 77 Hakkar� 9.539.45017 Kırıkkale 1.586.735.425 78 Bayburt 7.656.93018 Karaman 1.551.083.830 79 Tuncel� 5.825.46019 Mers�n 1.489.535.662 80 Gökçeada 5.117.00820 Bartın 1.462.112.200 81 Ardahan 5.028 .000

Genel Toplam 96.157.359.173 Genel Toplam 62.280.947.721

85


TABLO XII.3 2014 Yılı Yatırım Teşv�kler�n�n Sektör ve Alt Sektör Dağılımı

2014 yılı yatırım teşv�kler�n�n sektörlere göre dağılımı Tablo XII.3'te �ncelend�ğ�nde; sab�t yatırım tutarı bakımındanen fazla yatırımın 278 m�lyon 903 b�n TL �le h�zmetler sektörüne a�t olduğu görülmekted�r. Toplam sab�t yatırımtutarının yüzde 42,6'sı � bu sektöre a�tt�r. Ardından yüzde 37,6 �le �malat ve %18 �le �malat ve yüzde 14,4 �lemadenc�l�k sektörler�sıralanmıştır.

Sektörü Alt Sektörü Belge Aded� Sab�t Yatırım (TL) İst�hdamENERJİ 7 25.345.666 6

Enerj� 7 25.345.666 6HİZMETLER 26 278.903.535 1.487

Altyapı- Beled�ye H�zmetler� 1 1.415.000 0D�ğerler� 2 3.869.932 10Eğ�t�m 5 56.591.621 253Sağlık 4 84.936.217 627T�caret- Depolama 4 13.100.000 62Tur�zm 9 110.090.765 407Ulaştırma 1 8.900.000 128

İMALAT 30 246.139.785 617Dem�r Çel�k 1 1.380.825 4Dem�r Dışı Metaller 1 3.034.386 5Dokuma ve G�y�m 3 37.333.197 112Gıda ve İçk� 6 120.787.375 273Kağıt 2 5.556.000 18K�mya 2 3.782.000 10Last�k-Plast�k 5 20.509.569 75Maden�Eşya 4 29.909.148 57Mak�na İmalat 6 23.847.285 63

MADENCİLİK 2 93.613.767 20İst�hraç ve İşleme 2 93.613.767 20

0TARIM 3 9.418.000 33

B�tk�sel Üret�m 2 7.818.000 23Hayvancılık 1 1.600.000 10

Genel Toplam 68 653.420.753 2.163


86


XIII. KAMU YATIRIMLARIAdana ili, 2014 yılı kamu yatırımlarında, 570 milyon 304 bin TL ile iller bazı sıralamasında 9'uncu sırada yer

almıştır.2013 yılında 361 m�lyon 99 b�n TL kamu yatırımı �le 21'�nc�sırada �d�. Toplam Kamu yatırımlarından Adana�l�n�n aldığı pay 2014 yılında yüzde 1 olup 2013 yılında yüzde 0,3 �d�. En fazla payı yüzde 9,7 �le İstanbul almış olupardından yüzde 8 �le Ankara ve yüzde 2,6 pay �le İzm�r �ller�sıralanmıştır.

TABLO XIII.1 Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı (2013-2014)

Sıra İller2013

(B�n TL)İller�n Payı

% İller2014

(B�n TL) İller�n Payı %

1 ANKARA 3.664.716 6,9 İSTANBUL 5.451.746 9,72 İSTANBUL 2.246.210 4,2 ANKARA 4.509.166 8,03 MARDİN 1.458.881 2,8 İZMİR 1.475.723 2,64 İZMİR 1.209.754 2,3 DİYARBAKIR 1.023.845 1,85 DİYARBAKIR 914.826 1,7 MARDİN 1.016.369 1,86 ŞANLIURFA 789.586 1,5 ŞANLIURFA 1.009.544 1,87 HATAY 633.627 1,2 KONYA 909.841 1,68 KONYA 623.754 1,2 ANTALYA 637.386 1,19 ANTALYA 615.317 1,2 ADANA 570.304 1,010 KAHRAMANMARAŞ 515.399 1,0 ESKİŞEHİR 563.206 1,011 İÇEL 511.121 1,0 BURSA 533.928 0,912 ESKİŞEHİR 503.956 1,0 ERZURUM 502.836 0,913 ARTVİN 433.038 0,8 GAZİANTEP 495.454 0,914 GAZİANTEP 420.830 0,8 KAHRAMANMARAŞ 490.384 0,915 SAKARYA 417.976 0,8 KOCAELİ 480.950 0,916 BURSA 415.292 0,8 SAKARYA 467.027 0,817 KAYSERİ 407.837 0,8 BİNGÖL 439.517 0,818 VAN 402.240 0,8 AFYONKARAHİSAR 424.038 0,819 BİNGÖL 398.614 0,8 KAYSERİ 423.251 0,820 KOCAELİ 395.514 0,7 BATMAN 423.002 0,821 ADANA 361.099 0,7 ÇANAKKALE 422.189 0,8

Türk�ye Toplamı 52.881.620 100,0 Türk�ye Toplamı 56.279.641 100,0Kaynak:T.C. Kalkınma Bakanlığı

Adana �l�ndek�kamu yatırımları sektörlere göre �ncelend�ğ�nde195 m�lyon 961 b�n TL �le Eğ�t�m sektörü en fazlaKamu yatırımı alan sektör olmuştur. Ardından 141 m�lyon 893 b�n TL �le D�ğer Kamu H�zmetler��le 90 m�lyon 322 b�nTL �le Tarım sektörü en fazla Kamu Yatırımı alan sektörler olarak sıralanmıştır.

İller bazında yıllara göre Adana �l�n�n sıralamasına bakıldığında �se; Adana �l�2014 yılında en fazla Kamu Yatırımıalan �ller sıralamasında 9'uncu sırada yer alırken, son 10 yıl �çer�s�nde �k�nc�kez en fazla Kamu Yatırımı alan �lk 10 �l�çer�s�nde yer almıştır. Son 10 yılda �lk defa 2006 yılında 8'�nc�sırada yer almış olup 2008'de 11'�nc�sırada yeralırken �lerleyen yıllarda 20 �la 36'ncı sıralarda yer almıştır.

87


TABLO XIII.2 Yıllara Göre Adana İl�Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı (B�n TL) (2005-2014)

SEKTÖRLER 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

TARIM 17.000 19.443 19.233 18.459 18.270 26.154 48.610 62.579 101.975 90.322MADENCİLİK 14.575 3.929 3.014 3.883 2.817 3.204 3.397 11.109 1.156 34.545

İMALAT 30 0 7.260 0 0 0 1000

ENERJİ 0 0 2000 5265 4.798 2.664 19.876ULAŞTIRMA-HABERLEŞME 127.766 122.781 220.168 144.198 31.186 30.158 21.158 5.895 30.299 45.657TURİZM 600 0 0 0 1152 0 0KONUT 80 87 120 0 230 900 250EĞİTİM 15.510 13.634 22.214 38.056 42.552 50.668 70.667 87.282 106.051 195.961SAĞLIK 13.365 5.450 7.730 14.730 2.400 9.050 8.600 16.400 24.900 40.800

DİĞER KAMU HİZMETLERİ 59.279 29.118 27.423 25.696 30.127 35.196 39.442 76.998 93.154 141.893TOPLAM 247.525 194.955 299.862 245.109 134.732 156.430 198.521 265.061 361.099 570.304

İl Sıralaması 13 15 8 11 32 36 28 23 21 9

Kaynak:T.C. Kalkınma Bakanlığı

Grafik XIII.1 Yıllara Gö e Adana İli Kamu Yatırımlarının Dağılımı (Bin TL) (2005-2014)r

88


XIV.ENERJİXIV.1 Üret�m Kapas�tes�

Türk�ye Elektr�k İlet�m A.Ş. ver�ler�çerçeves�nde, Adana bölges�nde 2014 yılı �t�bar�yle devlet ve özel sektöre a�ttoplam 3.280 MW kurulu güçlü üret�m santraller�mevcuttur. Bu santraller�n 2014 yılı toplam üret�m�13,5 m�lyarkWh olarak gerçekleşm�şt�r. 2013 yılı kurulu gücü 3.243 MW olup toplam üret�m 15 m�lyar kWh �d�.

Tablo XIV.1 Adana İl�Üret�m Santraller�KuruluGüç ve Üret�mler�(2014)Üret�m Kaynağı KURULU GÜÇ MW BRÜT ÜRETİM kWhİTHAL KÖMÜR 1320 10.122.091.000BARAJLI 1493 2.184.835.578AKARSU 403,9 594.180.146DOĞALGAZ 31,2 563.128.248YENİLENEBİLİR+ATIK 16,4 74.926.374BİOGAZ 0,8 6.395.017NAFTA 10,4 0SIVI+DOĞALGAZ 4,7 0Genel Toplam 3.280,40 13.545.556.363

Kaynak :TEİAŞ

Üret�m kaynağına göre üret�m�n 2014 yılı dağılımı �ncelend�ğ�nde elektr�k üret�m�n�n %40'ı �thal kömüryakıtından, yüzde 46'sı barajlı, yüzde 12's�akarsudan karşılanmıştır.

Grafik XIV.1 Üret�m Kaynağı Türüne GöreBrüt Üret�m Dağılımı (2014) (%)

Grafik XIV.2 Üret�m Kaynağına Göre Kurulu Güç Dağılımı (2014) (%)

Üret�m kaynağına göre 2014 yılı kurulu güç dağılımı�ncelend�ğ�nde; kurulu gücün yüzde 75'��thal kömür,yüzde 16'sı barajlı, yüzde 4'ü akarsu, yüzde 4'üdoğalgaz �le yüzde1'� -yen�leneb�l�r-atık üret�mkaynağına a�tt�r.

89


Tablo XIV.2 Kurulu Güç ve Üret�m (2009-2014)

YıllarKURULU GÜÇ ÜRETİM kWh

MW % Değ�ş�m kWh % Değ�ş�m2009 1.774 11.668.195.4292010 2.032 14,5 11.176.165.185 -4,22011 2.886 42 15.405.034.252 37,82012 2.371 -17,8 13.458.804.243 -12,62013 3.243 36,8 15.107.867.813 12,32014 3.280 1,15 13.545.556.363 -10,34

Kaynak :TEİAŞ

Grafik XIV.3 Yıllara Göre Adana İl�Elektr�k Enerj�s�Üret�m Grafiğ�(2009-2014) (kWh)

XIV.2 Yürürlükte Olan Elektr�k Enerj�s�Üret�m L�sansları

Enerj� P�yasası Düzenleme Kurumu tarafındanAdana �l�nde değerlend�rmede, uygun bulunan veyürürlükte olan üret�m l�sanslı firma sayısı 63 olup,tes�s türü olarak 3'ü b�yokütle, 42's� h�droelektr�k ve18'�term�kt�r. İşletmedek�kapas�teye göre kapas�ten�nyüzde 94'ü h�droelektr�kte olup, yüzde 4'ü term�küret�m�ne a�tt�r.

Tablo XIV.3 Adana İl�nde Yürürlükte,Değerlend�rmede Olan ve Uygun BulunanL�sanslar (2014 Yılı Sonu İt�bar�yle)

Tes�s Türü Tes�sSayısı

KuruluGüçMWe

İnşaatHal�ndek�

Kapas�te MWe

İşletmedek�Kapas�te

MWeB�yokütle 3 17,17 0,00 17,168H�droelektr�k 42 2.011,87 1.002,43 1009,433Term�k 18 7.608,44 7.564,15 44,286Genel Toplam 63 9.637,47 8.566,58 1.070,89

Kaynak : EPDK

90


Grafik XIV.4 Yürürlükte Olan L�sanslarda Yakıt Türüne Göre Kurulu Güç Dağılımı

XIV.3 Elektr�k Enerj�s�Tüket�m�

Adana ilinin tarife gruplarına göre elektrik enerjisi tüketim miktarları Tablo XIV.4'te yer almaktadır. Türk�yeİstat�st�k Kurumu tarafından derlenen en son ver�ler 2013 yılı olduğundan bu ver�lere göre tablolar oluşturulmuştur.Bu kapsamda 2013 yılı toplam elektr�k tüket�m�nde yüzde -2,8 azalış gerçekleşm�şt�r. 2012 yılında yüzde 7,5 artışgerçekleşm�şt�.

Elektr�k tüket�m�nde öneml�paya sah�p sanay�grubunda �se 2013 yılında yüzde -1,3 azalış gerçekleşm�ş olup2012 yılında da yüzde -1,7 azalış gerçekleşm�şt�. D�ğer yandan tüket�mde öneml�paya sah�p mesken grubunda �se2013 yılında yüzde-7,5 azalış gerçekleşm�şken 2012 yılında yüzde 9,1 artış gerçekleşm�şt�.

Tablo XIV.4 Adana İl�Tar�fe Gruplarına Göre Tüket�m M�ktarları (2012-2013)

Tar�fe GruplarıTüket�m Tüket�m Payı % % Değ�ş�m

2012 2013 2012 2013 2012 2013Resm�Da�re (MWh) 294.860 288.317 5,7 5,8 28,2 -2,2Sanay�İşletmes�(Mwh) 2.223.263 2.193.612 43,1 43,8 -1,7 -1,3T�carethane (MWh) 789.269 812.784 15,3 16,2 30,2 3,0Mesken (MWh) 1.464.781 1.354.662 28,4 27,0 9,1 -7,5Tarımsal Sulama (MWh) 119.218 108.567 2,3 2,2 44,4 -8,9Sokak Aydınlatma (MWh) 101.420 98.661 2,0 2,0 -6,8 -2,7D�ğer (MWh) 159.842 152.691 3,1 3,0 -2,9 -4,5Toplam tüket�m (MWh) 5.152.654 5.009.294 100 100 7,5 -2,8

K�ş�başına toplam elektr�k tüket�m�(KWh) 2.424 2.331 6,6 -3,8K�ş�başına sanay�elektr�k tüket�m�(KWh) 1.046 1.021 -2,4 -2,4K�ş�başına mesken elektr�k tüket�m�(KWh) 689 630 8,3 -8,6


91


Grafik XIV.5 Adana İl�2004-2013 Yılları Elektr�k Tüket�m�n�n Dağılımı (MWh)(Sanay�ve Toplam Tüket�m)

Kaynak : EPDK

Türk�ye İstat�st�k Kurumu ver�ler�çerçeves�nde Adana�l�yüzde 2,5 toplam tüket�m payı �le 11. sırada yer almışolup 2012 yılında yüzde 2,6 pay �le 10. sıradaydı. İlksırada yüzde 17,1 tüket�m payı �le İstanbul yer almaktaolup ardından yüzde 8,5 �le İzm�r ve yüzde 6,2 pay �leKocael��ller�sıralanmıştır.

Tablo XIV.5 Elektr�k Tüket�m�nde İlk 20 İlSıralaması (2012-2013)

Sıra İller 2.012 % Pay İller 2.013 % Pay1 İstanbul 33.084.858 17,0 İstanbul 33.925.455 17,12 İzm�r 16.992.650 8,7 İzm�r 16.914.369 8,53 Kocael� 11.881.577 6,1 Kocael� 12.266.373 6,24 Ankara 10.628.635 5,5 Ankara 10.681.360 5,45 Bursa 9.149.525 4,7 Bursa 9.393.491 4,76 Antalya 6.232.090 3,2 Antalya 6.183.322 3,17 Tek�rdağ 5.838.473 3,0 Hatay 5.786.452 2,98 Hatay 5.616.553 2,9 Tekirdağ 5.621.268 2,89 Konya 5.307.048 2,7 Konya 5.510.813 2,8

10 Adana 5.152.654 2,6 Gaz�antep 5.034.368 2,511 Gaz�antep 4.975.247 2,6 Adana 5.009.294 2,512 Çanakkale 4.228.237 2,2 Çanakkale 4.148.300 2,113 Mers�n 3.558.827 1,8 Mers�n 3.762.116 1,914 Man�sa 3.445.768 1,8 Man�sa 3.658.356 1,815 Kahramanmaraş 3.159.039 1,6 Kahramanmaraş 3.446.324 1,716 Kayser� 2.899.079 1,5 Den�zl� 3.030.937 1,517 Den�zl� 2.870.577 1,5 Kayser� 2.976.722 1,518 Osman�ye 2.682.629 1,4 Sakarya 2.747.786 1,419 Balıkes�r 2.669.963 1,4 Osman�ye 2.704.454 1,420 Zonguldak 2.641.657 1,4 Zonguldak 2.693.438 1,4

Türk�ye Toplamı 194.925.357 100 Türk�ye Toplamı 198.047.194 100

Grafik XIV.6 Elektr�k Tüket�m�nde İlk 20 İlDağılımı (2013)

92


Gayr�Safi Yurt�ç�Hasıla (GSYH) Türk�ye İstat�st�k Kurumu (TUİK) tarafından hesaplanmakta olup, b�r ekonom�deyerleş�k olan üret�c� b�r�mler�n bell� b�r dönemde, yurt �ç� faal�yetler� sonucu yaratmış oldukları tüm mal veh�zmetler�n üret�m değerler� toplamından bu mal ve h�zmetler�n üret�m�nde kullanılan g�rd�ler toplamınındüşülmes��le oluşmaktadır. TUİK tarafından �l bazında GSYH hesaplaması en son 2001 yılı �ç�n yapılmıştır.

Bu çerçevede Tablo XV.1'de görüldüğü üzere yıllara göre Adana �l� k�ş� Başına düşen GSYH'sının Türk�ye'n�nüstünde olduğu anlaşılmaktadır. D�ğer yandan k�ş�başına düşen GSYH değer�nde yıllara göre artış kayded�lm�şkensatınalma gücü par�tes�ne göre Dolar bazında k�ş�başına GSYH' da azalma gerçekleşt�ğ�anlaşılmaktadır.

XV. MİLLİ HESAPLARXV.1 Gayr�Safi Yurt�ç�Hasıla

Tablo XV.1 K�ş�Başına Düşen GSYH-Türk�ye-Adana (1995-2001)

YILLARCar�fiyatlarla K�ş�Başına

Düşen Gayr�Safi Yurt�ç�Hasıla(TL)

Car�fiyatlarla K�ş�Başına Düşen Gayr�Safi Yurt�ç�Hasıla

($)

Satınalma GücüPar�tes�ne göre k�ş�

başına GSYH($)

TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA1995 125.923.952 131.340.788 2.727 2.844 5.498 5.7341996 235.611.113 238.911.453 2.888 2.928 5.938 6.0211997 461.522.054 542.772.441 3.021 3.553 6.458 7.5951998 822.976.986 960.587.050 3.176 3.707 6.629 7.7381999 1.203.124.428 1.395.997.543 2.847 3.304 6.274 7.2792000 1.846.747.873 2.063.558.157 2.941 3.286 6.816 7.6162001 2.600.082.172 2.833.778.402 2.146 2.339 6.132 6.683


Tablo XV.2'de Türkiye ve Adana için yıllaragöre kişi başına düşen GSYH değeri ile yüzdedeğişimi yer almaktadır. Buna göre dolar bazındak�ş�başına düşen GSYH değer�nde, 2001 yılındaAdana �l�nde % 29, Türk�ye'de �se % 27 azalmagerçekleşm�şt�r. TL olarak �se artış kayded�ld�ğ�halde dolar bazında azalış gerçeklem�ş olmasıyıllara göre Doların TL karşında değer kazanmışolmasından kaynaklanmıştır.

Tablo XV.2. K�ş�Başına Düşen GSYH Türk�ye-Adana (1996-2001) % Değ�ş�m

YILLAR

Cari fiyatlarla KişiBaşına Düşen Gayri

Safi Yurtiçi Hasıla(TL)

Cari fiyatlarla KişiBaşına Düşen

Gayri Safi YurtiçiHasıla ($)

Satınalma GücüParitesine göre

kişi başına GSYİH($)

TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA1996 87 82 6 3 8 51997 96 127 5 21 9 261998 78 77 5 4 3 21999 46 45 -10 -11 -5 -62000 53 48 3 -1 9 52001 41 37 -27 -29 -10 -12


93


Tablo XV.3.İkt�sad�Faal�yet Kollarına Göre Gayr�Safi Yurt�ç�Hasıla

2000 Yılı 2001 Yılı

DeğerSektörPaylarıTL

%

Gel�şmeHızı

%

Tarım 482.207.690 12,7 44,4 586.399.784 11 21,6

Ç�ftç�l�k ve hayvancılık 462.411.645 12,2 44,9 560.228.004 10,5 21,2

Ormancılık 10.951.087 0,3 45,5 16.928.502 0,3 54,6

Bankacılık 8.844.958 0,2 21,5 9.243.278 0,2 4,5

Sanay� 1.012.874.988 26,6 66,5 1.455.686.416 27,4 43,7

Madenc�l�k ve taş ocakçılığı 44.567.586 1,2 145,3 52.686.654 1 18,2

İmalat sanay� 878.827.302 23,1 64,3 1.267.386.178 23,9 44,2

Elektr�k, gaz ve su 89.480.101 2,4 62 135.613.585 2,6 51,6

İnşaat sanay� 140.694.713 3,7 48,6 182.731.216 3,4 29,9

T�caret 675.361.343 17,7 70,9 990.997.403 18,7 46,7

Toptan ve perakende t�caret 614.517.995 16,1 71,6 894.747.513 16,8 45,6

Otel lokanta h�zmetler� 60.843.348 1,6 64,3 96.249.890 1,8 58,2

Ulaştırma ve haberleşme 613.911.368 16,1 49,9 939.550.152 17,7 53

Mal�müesseseler 170.751.396 4,5 20,6 267.896.485 5 56,9

Konut sah�pl�ğ� 104.567.703 2,7 64,4 164.529.057 3,1 57,3

Serbest meslek h�zmetler� 128.263.834 3,4 58 186.709.684 3,5 45,6

(Eks�) �zafi banka h�zmetler� 75.093.227 2 3,7 227.844.262 4,3 203,4

Sektörler toplamı 3.253.539.808 85,5 58,3 4.546.655.936 85,6 39,7

Devlet h�zmet� 378.262.663 9,9 48,2 539.082.490 10,1 42,5

Kar amacı olmayan özel h�zmet kurumu 8.257.811 0,2 57,6 16.093.861 0,3 94,9

Toplam 3.640.060.282 95,7 57,2 5.101.832.287 96 40,2

�thalat verg�ler� 165.122.387 4,3 122,8 210.374.372 4 27,4

GSYH alıcı fiyatlarıyla 3.805.182.669 100 59,2 5.312.206.659 100 39,6


Tablo XV.3'te iktisadi faaliyet kollarına göre 2000 2001 yıllarına ait GSHY alıcı fiyat değerleri yer almaktadır- .2001yılında sektör paylarında genel olarak 2000 yılına göre azalma olduğu aynı şek�lde gel�şme hızında geçen yılınaltında kaldığı anlaşılmaktadır.

DeğerSektörPaylarıTL

%

Gel�şmeHızı

%

94


Tablo XV.4.İller �t�bar�yle k�ş�başına gayr�safi yurt�ç�hasıla

Tablo XV.4'te iller bazında kişi başına düşen GSYH değerleri yer almaktadır. Buna göre Adana ili 2001 yılında2339 $ ile 18'inci sıradadır.

Sıra TLGel�şmehızı % $ Sıra TL $

Toplam 2.600.082.172 40,8 2 1461 Kocael� 7 467 668 527 57,4 6 165 47 S�nop 1 767 496 253 49,8 1 4592 Bolu 5.106.479.612 43,0 4 216 48 G�resun 1.748.171.521 48,5 1 4433 Kırklarel� 4.348.851.815 58,5 3 590 49 Amasya 1.742.520.718 35,4 1 4394 Yalova 4 194 541 459 43,2 3 463 50 Uşak 1 739 187 095 35,3 1 4365 Muğla 4 006 697 953 50,0 3 308 51 Malatya 1 715 909 399 46,6 1 4176 İzm�r 3.894.375.088 44,1 3 215 52 S�vas 1 694 144 192 54,1 1 3997 İstanbul 3.710.790.992 33,8 3 063 53 Tokat 1 659 931 430 49,3 1 3708 Zonguldak 3 597 058 079 51,6 2 969 54 D�yarbakır 1.591.031.414 49,8 1 3139 Ankara 3.333.151.710 28,0 2 752 55 Afyon 1.529.850.916 41,1 1 263

10 Kırıkkale 3 300 588 724 53,8 2 725 56 Batman 1 472 656 567 50,5 1 21611 B�lec�k 3.130.590.698 41,6 2 584 57 Erz�ncan 1.403.174.842 46,0 1 15812 Esk�şeh�r 3.043.596.777 43,8 2 513 58 Osman�ye 1 400 973 727 43,1 1 15713 Bursa 3.037.058.089 38,5 2 507 59 Düzce 1 383 874 517 34,5 1 14214 Tek�rdağ 3 026 176 511 41,2 2 498 60 Çankırı 1.376.454.959 36,7 1 13615 Man�sa 2 978 180 235 44,1 2 459 61 S��rt 1 345 936 659 53,2 1 11116 İçel 2.970.183.461 43,5 2 452 62 Gümüşhane 1.302.730.895 39,1 1 07517 Ed�rne 2.910.841.287 28,3 2 403 63 Ordu 1 288 821 381 49,3 1 06418 Adana 64 Erzurum 1.285.589.548 41,0 1 06119 Çanakkale 2.828.825.311 30,0 2 335 65 Bartın 1 285 251 314 51,1 1 06120 Antalya 2.656.662.733 45,3 2 193 66 Bayburt 1 231 637 080 49,9 1 01721 Artv�n 2.588.319.416 46,4 2 137 67 Şanlıurfa 1 220 650 881 49,4 1 00822 Den�zl� 2.583.608.864 46,5 2 133 68 Mard�n 1 190 965 352 64,8 98323 Nevşeh�r 2 564 314 396 40,4 2 117 69 Aksaray 1 169 893 115 30,5 96624 Sakarya 2 553 835 034 37,7 2 108 70 Adıyaman 1.112.304.383 41,7 91825 Aydın 2.443.731.063 32,7 2 017 71 Kars 1.072.957.473 50,7 88626 Karaman 2 437 569 320 38,7 2 012 72 Van 1 040 895 400 48,3 85927 Balıkes�r 2.429.091.750 37,2 2 005 73 Iğdır 1 035 372 588 41,2 85528 Burdur 2.363.735.814 38,0 1 951 74 Yozgat 1 032 211 469 31,4 85229 R�ze 2 298 251 774 49,9 1 897 75 Ardahan 1 020 420 900 53,5 84230 K�l�s 2 200 962607 51,2 1 817 76 Hakkar� 1.012.347.985 43,7 83631 Kayser� 2.188.102.360 51,0 1 806 77 B�ngöl 963.049.026 43,9 79532 Kütahya 2 186 191 990 54,3 1 805 78 B�tl�s 782.259.083 41,1 64633 Kastamonu 2.157.928.277 42,7 1 781 79 Şırnak 773 356 408 48,4 63834 Nİğde 2 157 731 953 37,2 1 781 80 Muş 700 297 377 53,8 57835 Hatay 2.127.890.962 38,2 1 757 81 Ağrı 688.325.573 33,0 56836 Elazığ 2.064.519.948 45,9 1 70437 Samsun 2 034 722 614 39,4 1 68038 Çorum 2.003.149.968 40,1 1 65439 Gaz�antep 1.929.099.640 46,2 1 59340 Karabük 1 922 588 689 36,9 1 58741 Tuncel� 1 919 277 306 53,5 1 58442 Kahramanmaraş 1 918 739 157 58,3 1 58443 Konya 1 882 690 420 33,8 1 55444 Isparta 1.828.593.544 38,2 1 51045 Trabzon 1 824 075 743 50,7 1 50646 Kırşeh�r 1.802.514.345 48,9 1 488


2.833.778.402 37,3 2 339

Gel�şmehızı %

95


XV.2 Gayr�Safi Katma DeğerTürk�ye İstat�st�k Kurumu tarafından 2004 yılından �t�baren �kt�sad�faal�yet kollarına göre car�fiyatlarla yıllık

olarak yapılan bölgesel gayr�safi katma değer hesaplamaları İBBS Düzey 2'ye göre tarım, sanay�, h�zmetler olarakderlenerek hesaplanmıştır. Söz konusu ver�hesaplamalarında verg�ler dah�l ed�lmem�şt�r.

Tablo XV.5'te TR-62 Bölgesi (Adana-Mersin) için hesaplanmış Gayri Safi Katma Değer verileri iktisadi faaliyetkollarına göre yer almaktadır. Buna göre 2011 yılı �t�bar�yle Adana-Mers�n toplam Gayr�Safi Katma Değer�45 m�lyar529 m�lyon TL' d�r. Aynı tabloda b�r öncek�yıla göre artış hızları �ncelend�ğ�nde de en fazla artış ortalama %16,4 �le2005 yılında gerçekleşm�ş olup 2011 yılında %14,1 artış gerçekleşm�şt�r.

İkt�sad� faal�yet kolları bazında b�r öncek� yıla göre artış hızlarında �se en fazla artış 2005 yılında %24,5 �letarımda görülmüştür. 2011 yılında �se %16 �le h�zmetlerde gerçekleşm�şt�r.

Tablo XV.5 Adana-Mers�n İkt�sad�Faal�yet KollarınaGöre Gayr�Safi Katma Değer (2004-2011)

Yıl

Tarım(B�n TL)

Sanay�(B�n TL)

H�zmetler(B�n TL)

Gayr�Safi KatmaDeğer Toplamı

(B�n TL)2004 3.491.006 4.629.543 11.999.922 20.120.4712005 4.347.767 5.394.126 13.675.025 23.416.9182006 4.466.842 6.307.753 16.405.820 27.180.4152007 5.014.007 7.191.925 18.502.708 30.708.6392008 5.262.912 8.042.157 20.815.049 34.120.1182009 5.698.461 7.317.898 21.670.231 34.686.5902010 6.348.883 8.334.798 25.225.322 39.909.0032011 6.705.681 9.571.186 29.252.436 45.529.304

Bir Önceki Yıla Göre Ar� ş (2005-2011) (%)

Yıllar Tarım Sanay� H�zmetlerGayr�safi Katma

Değer2005 24,5 16,5 14,0 16,42006 2,7 16,9 20,0 16,12007 12,2 14,0 12,8 13,02008 5,0 11,8 12,5 11,12009 8,3 -9,0 4,1 1,72010 11,4 13,9 16,4 15,12011 5,6 14,8 16,0 14,1


Grafikte görüldüğü üzere �kt�sad� faal�yet kollarınagöre sektör paylarında 2011 yılında %64,2 pay �leh�zmetler faal�yet kolu Gayr�Safi Katma Değer �ç�ndeen fazla paya sah�pt�r. Ardından %21 �le sanay� ve%14,7 �le tarım sıralanmaktadır.

Grafik XV.1 Adana-Mers�n İkt�sad�Faal�yetKollarına Göre Gayr�Safi Katma Değer Payları

96


Tablo XV.6 Düzey 2 Bölgeler Bazında Gayr�Safi Katma Değer ve Payları (2011 Yılı)

Düzey-2 BölgelerGayr�safi Katma

Değer (B�nTL) Bölge Payları%

İstanbul 312.437.660 27,2

Ankara 99.304.709 8,6

İzm�r 75.922.162 6,6

Bursa, Esk�şeh�r, B�lec�k 73.528.126 6,4

Kocael�, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 72.270.948 6,3

Antalya, Isparta, Burdur 45.746.298 4,0

Adana, Mers�n 45.529.304 4,0

Man�sa, Afyon, Kütahya, Uşak 41.304.909 3,6

Aydın, Den�zl�, Muğla 40.106.739 3,5

Tek�rdağ, Ed�rne, Kırklarel� 31.168.871 2,7

Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 30.943.620 2,7

Hatay, Kahramanmaraş, Osman�ye 29.790.758 2,6

Trabzon, Ordu, G�resun, R�ze, Artv�n, Gümüşhane 28.046.924 2,4

Konya, Karaman 26.967.317 2,3

Kayser�, S�vas, Yozgat 26.306.909 2,3

Balıkes�r, Çanakkale 24.647.513 2,1

Şanlıurfa, D�yarbakır 23.258.247 2,0

Gaz�antep, Adıyaman, K�l�s 20.288.517 1,8

Kırıkkale, Aksaray, N�ğde, Nevşeh�r, Kırşeh�r 17.775.668 1,5

Malatya, Elazığ, B�ngöl, Tuncel� 16.047.989 1,4

Mard�n, Batman, Şırnak, S��rt 15.891.229 1,4

Zonguldak, Karabük, Bartın 14.702.618 1,3

Van, Muş, B�tl�s, Hakkar� 11.989.848 1,0

Erzurum, Erz�ncan, Bayburt 10.592.427 0,9

Kastamonu, Çankırı, S�nop 8.198.649 0,7

Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 7.685.179 0,7

Türk�ye 1.150.453.139 100,0


Bölgesel bazda Gayr�Safi Katma Değerlerde Adana-Mers�n bölges�2011 yılında 45 m�lyar 529 m�lyon TL katmadeğer �le �ller bölgeler sıralamasında 7'nc�sırada yer almıştır. Bölgelere göre paylar �ncelend�ğ�nde de Adana �l�n�nTürk�ye genel�ndek�payı %4 olup en fazla pay %27,2 �le İstanbul �l�nded�r.

97


Tablo XV.8 K�ş�Başına Düşen Gayr�Safi Katma Değer (2004-2011)

Yıl 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

K�ş�başına GSKD (TL) 5.821 6.691 7.674 8.569 9.431 9.461 10.734 12.125

K�ş�başına GSKD ($) 4.065 4.965 5.327 6.593 7.363 6.125 7.147 7.232


Adana-Mers�n bölges�k�ş�başına düşen katma değerde 12.125 TL olup bölgesel bazlı sıralamada 12. sıradadır.

Tablo XV.7 Adana-Mers�n Bölges�İkt�sad�Faal�yet Kollarına Göre Türk�ye Payları (2004-2011) (%)

Yıl Tarım Sanay� H�zmetlerBölgelere GSKDGöre Sıralaması

2004 6,6 3,3 4 6. Sıra2005 7,2 3,4 3,9 6. Sıra2006 7,1 3,3 3,9 6. Sıra2007 7,8 3,4 3,9 6. Sıra2008 7,3 3,5 3,8 6. Sıra2009 7,2 3,3 3,8 6. Sıra2010 6,8 3,2 4 7. Sıra2011 6,5 3 4 7. Sıra


Bölgesel bazda Gayr�Safi Katma Değerlerde �kt�sad�faal�yet kollarına göre Türk�ye payları Tablo XV.7'de yer almaktaolup Adana-Mers�n bölges�26 bölge arasında 2011 yılında 7'nc�sırada yer almaktadır. Faal�yet kollarına göre tablo�ncelend�ğ�nde de Türk�ye payı arasında en öneml�pay Tarım sektöründed�r. 2011 yılı �t�bar�yle tarım sektörü %6,5pay �le 26 bölge �çer�s�nde 4'üncü sırada yer almıştır. Sanay�sektörü �se %3 pay �le 8'�nc�sırada, h�zmetler sektörüde %4 pay �le 7'nc�sırada yer almıştır.

XVI. GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ

98


Tablo XVI.1'de 2014 yılı �ller bazında Merkez�Yönet�m bütçe-gel�r-g�der karşılaştırması yapılmış olup, Adana �l�yüzde 47,3 tahs�lat-tahakkuk oranı �le 74'üncü sırada yer almıştır. 2013 yılında �se yüzde 47,3 tahs�lat-tahakkukoranı �le 75'�nc�sıradaydı. 2014 yılında en fazla tahs�lat-tahakkuk oranına sah�p �l, yüzde 87,4 �le Kocael��l�olupardından yüzde 85,9 oran �le Tuncel�ve yüzde 79,3 oran �le R�ze �ller�sıralanmaktadır. Türk�ye genel, tahakkuk-tahs�lat oranı �se 2014 yüzde 69,8 olup b�r öncek�yıl yüzde 71,1 �d�.

Adana �l�2014 yılında da yüzde 47,3 tahs�lat-tahakkuk oranı �le Türk�ye oranının çok altında kalmıştır.

TABLO XVI.1 2013-2014 Yılı Aralık Ayı İller Bazında Merkez�Yönet�m Bütçe Gel�r Ve G�derler�n�nKarşılaştırması (Kümülat�f)

Sıra

2013 YILI 2014 YILI

İllerTahakkuk Tahs�lat % Top.Tah.İç.


[1] [2] Payı (%) [2/1] [1] [2] Payı (%) [2/1]

1 Kocael� 46.356.286 41.443.276 10,6 89,4 Kocael� 46.508.959 40.632.265 9,5 87,4

2 Tuncel� 83.878 72.190 0 86,1 Tuncel� 90.847 78.064 0,0 85,9

3 R�ze 653.511 524.516 0,1 80,3 R�ze 749.534 594.565 0,1 79,3

4 Gümüşhane 111.891 88.903 0 79,5 Ed�rne 1.158.498 898.446 0,2 77,6

5 Bayburt 61.990 48.594 0 78,4 Tek�rdağ 5.377.937 4.161.317 1,0 77,4

6 İzm�r 47.872.258 37.463.626 9,6 78,3 İzm�r 53.827.739 41.200.725 9,7 76,5

7 Ed�rne 1.018.972 791.547 0,2 77,7 Gümüşhane 130.934 99.293 0,0 75,8

8 Kırıkkale 1.217.485 943.680 0,2 77,5 Ardahan 90.347 67.346 0,0 74,5

9 Ankara 70.506.239 54.524.332 14 77,3 Hatay 5.666.936 4.151.024 1,0 73,2

10 Kastamonu 675.876 518.508 0,1 76,7 Kastamonu 750.471 548.846 0,1 73,1………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… ………… …………

72 Kırklarel� 850.519 421.099 0,1 49,5 N�ğde 564.641 268.636 0,1 47,6

73 Osman�ye 650.014 319.287 0,1 49,1 Düzce 912.768 431.964 0,1 47,3

74 Amasya 589.003 283.335 0,1 48,1 Adana 6.084.562 2.878.154 0,7 47,3

75 Adana 5.750.774 2.722.567 0,7 47,3 Kırklarel� 901.494 391.091 0,1 43,4

76 Van 1.093.305 498.585 0,1 45,6 Iğdır 240.542 97.783 0,0 40,7

77 Batman 695.075 315.213 0,1 45,3 Van 1.261.796 502.964 0,1 39,9

78 Iğdır 198.450 86.967 0 43,8 Gaz�antep 4.711.129 1.686.086 0,4 35,8

79 Gaz�antep 3.856.350 1.612.848 0,4 41,8 Batman 999.863 346.404 0,1 34,6

80 Mard�n 654.857 242.797 0,1 37,1 Mard�n 911.625 257.927 0,1 28,3

81 Hakkar� 280.466 46.859 0 16,7 Hakkar� 342.438 49.067 0,0 14,3

Toplam 548.039.720 389.440.772 100 71,1 Toplam 610.173.300 425.758.290 100,0 69,8Kaynak : T.C. Mal�ye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

99


GRAFİK XVI.1 Adana İl�Son 10 Yılın Verg�Gel�rler�Tahakkuk-Tahs�lat Dağılımı

Grafik XVI.'de yer alan Adana ilinin tahakkuk vetahsilatının son 10 yılı dağılımına bakıldığında;tahakkuk ed�len verg� gel�rler�n�n tahs�latı 2005yılından 2014 yılına kadar tahakkukun altındakalmış ve g�t g�de makas aralığın açıldığıgörülmüştür.

TABLO XVI.2 2013-2014 Yılları Aralık Ayı İller Merkez�Yönet�m Bütçe Gel�rler�n�n Tahakkuk ve Tahs�latı(Toplam Tahakkuk İç�ndek�Paya göre sıralı)

2013 Yılı 2014 YılıSıra



[1] [2] [2/1] Payı (%) [1] [2] [2/1] Payı (%)1 İstanbul 237.161.480 152.064.616 64,1 39,05 İstanbul 268.613.393 175.205.485 65,2 41,22 Ankara 70.506.239 54.524.332 77,3 14 Ankara 70.303.112 50.719.293 72,1 11,93 Kocael� 46.356.286 41.443.276 89,4 10,64 İzm�r 53.827.739 41.200.725 76,5 9,74 İzm�r 47.872.258 37.463.626 78,3 9,62 Kocael� 46.508.959 40.632.265 87,4 9,55 Bursa 10.835.679 7.361.094 67,9 1,89 Bursa 12.339.830 8.169.998 66,2 1,96 Mers�n 9.503.172 6.882.247 72,4 1,77 Mers�n 10.545.914 7.456.577 70,7 1,87 Antalya 9.086.606 5.462.859 60,1 1,4 Antalya 10.392.808 6.116.080 58,8 1,48 Hatay 4.938.514 3.679.916 74,5 0,94 Tek�rdağ 5.377.937 4.161.317 77,4 1,09 Tek�rdağ 4.463.171 3.387.417 75,9 0,87 Hatay 5.666.936 4.151.024 73,2 1,010 Adana 5.750.774 2.722.567 47,3 0,7 Konya 4.958.389 2.965.506 59,8 0,711 ………… ………… ………… ………… ………… Adana 6084562 2.878.154 47,3 0,7

Çankırı 198.407 145.446 73,3 0,04 ………… ………… ………… ………… …………73 Karaman 236.070 134.393 56,9 0,03 Çankırı 227.467 153.476 67,5 0,0474 B�ngöl 184.752 122.316 66,2 0,03 B�ngöl 217.721 148.319 68,1 0,0375 Gümüşhane 111.891 88.903 79,5 0,02 Gümüşhane 130.934 99.293 75,8 0,0276 Iğdır 198.450 86.967 43,8 0,02 Iğdır 240.542 97.783 40,7 0,0277 Tuncel� 83.878 72.190 86,1 0,02 K�l�s 150.284 88.695 59,0 0,0278 K�l�s 127.632 72.008 56,4 0,02 Tuncel� 90.847 78.064 85,9 0,0279 Ardahan 79.303 57.887 73,0 0,01 Ardahan 90.347 67.346 74,5 0,0280 Bayburt 61.990 48.594 78,4 0,01 Bayburt 72.433 52.695 72,7 0,0181 Hakkar� 280.466 46.859 16,7 0,01 Hakkar� 342.438 49.067 14,3 0,01

Toplam 470.699.859 331.700.350 71,1 100 Toplam 470.699.859 331.700.350 71,1 100

Kaynak : T.C. Mal�ye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

Tablo XVI.2'de yer alan toplamtahakkuk iç indeki paylarincelendiğinde, Adana ili 2014yılında yüzde 0,70'lik pay ileiller sıralamasında 11.sıradayer alırken; 2013 yışında yine0,70'lik pay ile 10 sırada yeralmıştır.

Toplam tahakkuk �ç�ndek� enfazla pay yüzde 41,2 �leİstanbul �l�ne a�t olup, ardındanyüzde 11,9 �le Ankara ve yüzde9,7 �le İzm�r �ller� sıralan-maktadır.

100


XVI.1. Genel Bütçe Gel�rler�

2014 yılında Genel Bütçe Gel�rler�nde b�r öncek� yıla göre tahakkukta yüzde 5,7, tahs�latta yüzde 5,7 artışgerçekleşm�şt�r. 2013 yılında �se, Genel Bütçe Gel�rler�nde b�r öncek�yıla göre tahakkukta yüzde 17,2, tahs�lattayüzde 14,9 artış gerçekleşm�şt�r. Genel bütçe gel�rler�nde öneml�kalem verg�gel�rler�olup bunun altında da gel�r vekazanç üzer�nden alınan verg�lerd�r. Gel�r ve kazanç üzer�nden alınan verg� gel�rler� tahakkukunda yüzde 8,3,tahs�latta da yüzde 7 artış gerçekleşm�şt�r. D�ğer öneml�gel�r kalem�para cezalarıdır. Bu kalemde de tahakkuktayüzde 7 artış, tahs�latta yüzde 1,6 azalış gerçekleşm�şt�r.

TABLO XVI.3 Adana Genel Bütçe Gel�rler�(2013-2014)

(Bin TL)2013 2014 2014 2013/ % Değ�ş�m

Tahakkuk TahsilatTahsilat /Tahakkuk Tahakkuk Tahsilat

Tahsilat /Tahakkuk Tahakkuk Tahsilat

Genel Bütçe Gel�rler� 5.623.716 2.599.482 46,2 5.946.033 2.746.731 46,2 5,7 5,7

I-Verg�Gel�rler� 3.643.876 2.319.375 63,7 3.927.159 2.467.664 62,8 7,8 6,41. Gel�r ve Kazanç Üzer�nden Alınan

Verg�ler 1.533.516 1.162.648 75,8 1.660.170 1.243.796 74,9 8,3 7,0

2. Mülk�yet Üzer�nden Alınan Verg�ler 263.264 189.321 71,9 288.910 203.034 70,3 9,7 7,23. Dah�lde Alınan Mal ve H�zmet

Verg�ler� 881.516 477.575 54,2 918.704 458.203 49,9 4,2 -4,14. Uluslararası T�caret ve

Muamelelerden Alınan Verg�ler 105.099 105.099 100 128.969 128.969 100,0 22,7 22,7

5. Damga Verg�s� 221.530 151.384 68,3 243.324 162.796 66,9 9,8 7,5

6. Harçlar 268.222 232.400 86,6 317.297 270.692 85,3 18,3 16,57. Başka Yerde Sınıflandırılmayan D�ğer

Verg�ler 370.729 948 0,3 369.785 174 0,0 -0,3 -81,6

II-Teşebbüs ve Mülk�yet Gel�rler� 99.624 74.575 74,9 118.043 86.473 73,3 18,5 16,0

1. Mal ve H�zmet Satış Gel�rler� 42.294 40.519 95,8 44.809 43.088 96,2 5,9 6,3

2.KİT ve Kamu Bankaları Gel�rler� 0 0 0 0

3.Kurumlar Karları 10.399 10.399 100 10.807 10.807 100,0 3,9 3,9

4.K�ra Gel�rler� 46.964 23.690 50,4 62.416 32.568 52,2 32,9 37,5

5.D�ğer Teşebbüs ve Mülk�yet Gel�rler� -33 -33 11 10 -133,3 -130,3III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar �le Özel

Gel�rler 435 435 100 71 71 100,0 -83,7 -83,71.Yurt Dışından Alınan Bağış ve

Yardımlar

2.Özel Gel�rler 435 435 100 71 71 100,0 -83,7 -83,7

IV-Fa�zler, Paylar ve Cezalar 1.846.451 171.767 9,3 1.888.868 180.631 9,6 2,3 5,2

1.Fa�z Gel�rler� 476.874 13.150 2,8 410.656 8.347 2,0 -13,9 -36,5

2.K�ş�ve Kurumlardan Alınan Paylar 9.301 8.812 94,7 13.831 12.369 89,4 48,7 40,4

3.Para Cezaları 1.333.741 138.104 10,4 1.427.073 135.865 9,5 7,0 -1,6

4.D�ğer Çeş�tl�Gel�rler 26.535 11.701 44,1 37.308 24.050 64,5 40,6 105,5

V-Sermaye Gel�rler� 33.330 33.330 100 11.892 11.892 100,0 -64,3 -64,3

1.Taşınmaz Satış Gel�rler� 33.330 33.330 100 11.874 11.874 100,0 -64,4 -64,4

2.Taşınır Satış Gel�rler� 0 0 18 18

3.D�ğer Sermaye Satış Gel�rler� 0 0 0 0

VI-Alacaklardan Tahs�lat


101


XVI.2 İller Bazında Kümülat�f Bütçe Karşılaştırması

Tablo XVI.4'te yer alan illere göre bütçe gelir gider kıyaslaması �ncelend�ğ�nde 2014 yılında 11 �l�n gel�r g�derdenges�n�sağladığı görülmekted�r. 2013 yılında �se 12 �l�n gel�r g�der denges�n�sağladığı görülmekted�r.

2014 yılı tahs�lat/g�der oranında �lk üç �l b�r öncek� yıl olduğu g�b� Kocael�, İstanbul ve İzm�r olaraksıralanmaktadır.

Adana �l�2014 yılında yüzde 63,48 tahs�lat/g�der oranı �le �ller bazında 18'�nc�sırada yer almış olup 2013 yılındayüzde 67,82 tahs�lat/g�der oranı �le 18'�nc�sırada yer almıştı.

TABLO XVI.4 2014 Yılı İllere Göre Kümülat�f Bütçe Gel�r-G�der Karşılaştırması (B�n TL)

Sıra İllerTahakkuk Tahs�lat Top.Tah.İç. G�derler Top.G�d.İç. % %

[1] [2] Payı (%) [3] Payı (%) [2/3] [2/1]1 Kocaeli 46.508.959 40.632.265 9,54 4.098.262 0,91 991,45 87,362 İstanbul 268.613.393 175.205.485 41,15 21.803.258 4,86 803,57 65,233 İzmir 53.827.739 41.200.725 9,68 9.790.596 2,18 420,82 76,544 Tekirdağ 5.377.937 4.161.317 0,98 1.580.890 0,35 263,23 77,385 Mersin 10.545.914 7.456.577 1,75 4.047.671 0,90 184,22 70,716 Zonguldak 2.811.781 1.912.597 0,45 1.255.791 0,28 152,30 68,027 Bursa 12.339.830 8.169.998 1,92 5.495.186 1,23 148,68 66,218 Hatay 5.666.936 4.151.024 0,97 2.838.062 0,63 146,26 73,259 Antalya 10.392.808 6.116.080 1,44 4.689.299 1,05 130,43 58,85

10 Ankara 70.303.112 50.719.293 11,91 39.345.908 8,77 128,91 72,1411 Kırıkkale 1.371.972 955.732 0,22 859.786 0,19 111,16 69,6612 Yalova 789.158 483.151 0,11 502.929 0,11 96,07 61,2213 Muğla 3.080.502 1.869.392 0,44 1.994.173 0,44 93,74 60,6814 Aksaray 1.140.793 674.101 0,16 735.266 0,16 91,68 59,0915 Manisa 3.114.688 1.971.663 0,46 2.341.841 0,52 84,19 63,30--- --- --- --- --- --- --- --- ---21 Balıkesir 2.808.403 1.841.031 0,43 2.891.201 0,64 63,68 65,5522 Adana 6.084.562 2.878.154 0,68 4.533.781 1,01 63,48 47,3023 Kayseri 3.440.578 2.232.920 0,52 3.586.211 0,80 62,26 64,9024 Düzce 912.768 431.964 0,10 696.256 0,16 62,04 47,32--- --- --- --- --- --- --- --- ---72 Bayburt 72.433 52.695 0,01 299.670 0,07 17,58 72,7573 Ardahan 90.347 67.346 0,02 396.285 0,09 16,99 74,5474 Kars 302.740 198.360 0,05 1.170.099 0,26 16,95 65,5275 Bitlis 260.327 172.209 0,04 1.055.140 0,24 16,32 66,1576 Bingöl 217.721 148.319 0,03 1.002.979 0,22 14,79 68,1277 Van 1.261.796 502.964 0,12 3.436.101 0,77 14,64 39,8678 Mardin 911.625 257.927 0,06 2.025.161 0,45 12,74 28,2979 Şırnak 406.257 200.085 0,05 1.651.282 0,37 12,12 49,2580 Tunceli 90.847 78.064 0,02 741.814 0,17 10,52 85,9381 Hakkari 342.438 49.067 0,01 1.502.932 0,34 3,26 14,33

Toplam 610.173.300 425.758.290 100,00 448.423.971 100,00 94,95 69,78


102


Kaynak:BDDK-F�nansal Türk�ye Har�tası

XVII. BANKACILIKXVII.1 Mevduat ve Kred�

Türk�ye Bankalar B�rl�ğ�F�nansal Türk�ye Har�tası ver�ler�ne göre Adana �l�kred�ve mevduatları 2007-2014 yıllarıdağılımları Tablo XVII.1'de �ncelend�ğ�nde; 2014 yılında mevduatta yüzde 10 artış gerçekleşm�ş ve 14 m�lyar 869m�lyon TL'ye ulaşmıştır. Kullanılan kred�lerde �se 2014 yılında yüzde 17 artış gerçekleşm�ş ve 26 m�lyar 420 m�lyonTL kred�kullanılmıştır. 2013 yılında �se mevduatta yüzde16, nakd�kred�de yüzde 25 artış gerçekleşm�şt�.

Kred�mevduat oranı �se 2014 yılında yüzde 178 olarak gerçekleşm�ş olup b�r öncek�yıla göre yüzdesel bazda 10puanlık artış olmuştur. Yan�her 100 TL mevduata karşılık 178 TL kred�kullanılmış olup, 2013 yılında bu oran yüzde168 gerçekleşm�ş ve her 100 TL mevduata karşılık 168 TL kred�kullanılmıştı.

Tablo XVII.1 Adana İl�Mevduat ve Kred�Dağılımları (2007-2014) (B�n TL)

Ver� 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20142014 Yılı İller

Sıralaması

Mevduat 6.456.527 7.938.853 8.845.173 10.183.479 10.656.809 11.577.547 13.464.076 14.869.525 7. Sıra

Nakd�Kred�ler 4.867.422 6.948.987 8.112.385 11.227.740 15.064.399 18.097.062 22.611.365 26.420.304 9. Sıra

Tak�ptek�Alacaklar 230.977 301.872 625.624 615.736 573.571 709.635 938.456 1.251.874 5. Sıra

Sektör Kred�s� 1.717.850 2.214.876 2.311.115 3.422.924 4.848.553 5.661.663 7.355.663 9.669.320 9. Sıra

Nakd�Kred�Mevduat Oranı % 75 88 92 110 141 156 168 178 30. Sıra

Sektör Kred�s�n�nNakd�Kred�ye Oranı % 35 32 28 30 32 31 33 37 17. Sıra

Tak�ptek�AlacaklarınNakd�Kred�ye Oranı % 5 4 8 5 4 4 4 5 3. Sıra

Mevduat % Değ�ş�m 23 11 15 5 9 16 10

Nakd�Kred�ler% Değ�ş�m 43 17 38 34 20 25 17

Tak�ptek�Alacaklar% Değ�ş�m 31 107 -2 -7 24 32 33

103


Grafik XVII.1 Adana İl�Mevduat ve Kred�n�n YıllaraGöre Dağılımı (2007-2014) (B�nTL)

XVII.2 İllere Göre Mevduatın Dağılımı

Mevduatın İllere göre dağılımında 2014yılında Adana �l�toplam 14 m�lyar 869 m�lyon TLmevduat �le �ller bazında sıralamada 7'nc�sıradayer almıştır. Toplam mevduat payı �se %1,4'tür.2013 yılında 13 m�lyar 464 m�lyon TL mevduat�le �ller bazında sıralamada 7'nc�sırada yer almışolup toplam mevduattak�payı %1,4'tür.

Toplam mevduat sıralamasında en fazlamevduat 460 m�lyar 804 m�lyon TL �le İstanbul�l�nde toplanmıştır. Ardından 158 m�lyar 66m�lyon TL �le Ankara ve 54 m�lyar 760 m�lyon TLtoplam mevduat �le İzm�r �ller�sıralanmaktadır.

Tablo XVII.2 Mevduatın İllere ve Bölgelere GöreDağılımı (2013-2014) (B�n TL)

Sıra İller 2013 İller�n Payı % İller 2014 İller�n Payı %

1 İSTANBUL 411.622.623 43,5 İSTANBUL 460.804.574 43,8

2 ANKARA 152.401.497 16,1 ANKARA 158.066.458 15,0

3 İZMİR 48.640.884 5,1 İZMİR 54.760.778 5,2

4 ANTALYA 21.510.432 2,3 BURSA 25.014.620 2,4

5 BURSA 21.408.878 2,3 ANTALYA 24.543.733 2,3

6 KOCAELİ 16.661.096 1,8 KOCAELİ 18.607.469 1,8

7 ADANA 13.464.076 1,4 ADANA 14.869.525 1,4

8 KONYA 10.796.124 1,1 MERSİN 12.339.505 1,2

9 MERSİN 10.063.334 1,1 KONYA 12.052.904 1,1

10 MUĞLA 9.415.136 1,0 MUĞLA 10.978.996 1,0

--- --- --- --- --- ---

72 SİİRT 591.968 0,1 ŞIRNAK 715.485 0,1

73 BİNGÖL 554.909 0,1 BİNGÖL 643.740 0,1

74 BİTLİS 534.974 0,1 HAKKARİ 623.829 0,1

75 IĞDIR 513.905 0,1 BİTLİS 590.468 0,1

76 MUŞ 498.335 0,1 MUŞ 561.420 0,1

77 HAKKARİ 485.670 0,1 IĞDIR 555.192 0,1

78 GÜMÜŞHANE 432.260 0,0 GÜMÜŞHANE 496.333 0,0

79 KİLİS 277.312 0,0 BAYBURT 325.270 0,0

80 BAYBURT 259.120 0,0 KİLİS 301.478 0,0

81 ARDAHAN 255.558 0,0 ARDAHAN 294.517 0,0

Toplam : 945.769.958 100,0 Toplam : 1.052.662.441 100,0


XVII.3 İllere Göre Kred�ler�n Dağılımı

2014 yılında kred�ler�n �llere göre dağılımındaAdana �l�26 m�lyar 420 m�lyon TL kullanılan kred��le �ller sıralamasında 8.'�nc�sırada yer almış oluptoplan kred�ler �ç�ndek�payı yüzde 2,1'd�r. 2013yılında 22 m�lyar 611 m�lyon TL kullanılan kred��le �ller sıralamasında 8.'�nc�sırada yer almış oluptoplam kred�ler �ç�ndek�payı y�ne yüzde 2,1 �d�.İlk sırada 506 m�lyar 772 m�lyon TL kred� �leİstanbul �l�yer almakta olup ardından 155 m�lyar692 m�lyon TL kred��le Ankara ve 66 m�lyar 938m�lyon TL kred��le İzm�r �ller�sıralanmıştır.

104


Tablo XVII.3 Kred�Stokunun İllere Göre Dağılımı (2013-2014) (B�n TL)

Sıra Sıralama İllerİller�n Payı

% İller 2014 İller�n Payı %1 İSTANBUL 425.684.254 39,5 İSTANBUL 506.772.230 39,72 ANKARA 128.478.045 11,9 ANKARA 155.692.115 12,23 İZMİR 60.249.260 5,6 İZMİR 66.938.255 5,24 ANTALYA 36.873.680 3,4 ANTALYA 43.403.543 3,45 BURSA 34.372.004 3,2 BURSA 40.257.993 3,26 GAZİANTEP 24.972.200 2,3 GAZİANTEP 30.797.284 2,47 KOCAELİ 24.139.236 2,2 KOCAELİ 28.717.637 2,28 ADANA 22.611.365 2,1 ADANA 26.420.304 2,19 KONYA 18.952.829 1,8 KONYA 23.666.680 1,9

10 HATAY 15.443.064 1,4 DENİZLİ 18.383.309 1,4--- --- --- --- --- ---

72 AĞRI 1.123.756 0,1 AĞRI 1.328.790 0,173 MUŞ 880.434 0,1 MUŞ 1.027.295 0,174 BİNGÖL 764.641 0,1 IĞDIR 970.603 0,175 IĞDIR 750.335 0,1 BİNGÖL 875.149 0,176 GÜMÜŞHANE 643.974 0,1 GÜMÜŞHANE 752.387 0,177 KİLİS 518.592 0 HAKKARİ 657.361 0,178 HAKKARİ 506.023 0 KİLİS 610.264 0,079 TUNCELİ 502.449 0 ARDAHAN 603.761 0,080 ARDAHAN 493.894 0 TUNCELİ 586.197 0,081 BAYBURT 325.237 0 BAYBURT 415.339 0,0

Toplam 1.077.031.775 100 Toplam : 1.277.073.967 100


XVII.4 Sektör Kred�ler�Adana �l�nde toplam 9 m�lyar 669 m�lyon TL sektör kred�s�kullanılmıştır. B�r öncek�yıla göre yüzde 31,5 artış

gerçekleşm�ş olup 2013 yılında yüzde 30 artış kaydederek 7 m�lyar 355 m�lyon TL artış gerçekleşm�şt�.Kred�dağılımına bakıldığında sektörel kred�ler�n yüzde 25,6'sı Toptan T�caret ve Kom�syonculuk sektöründe

kullanılmış olup, ardından yüzde 24,8 �le Z�raat ve Balıkçılık sektöründe ve yüzde 13,3 �le tekst�l ve tekst�l ürünler�sektöründe kullanılmıştır.

Sektör kred�ler�nde tak�p durum �ncelend�ğ�nde �se en fazla tak�ptek�kred�113 m�lyon 957 b�n TL �le ToptanT�caret ve Kom�syonculuk sektöründe gerçekleşm�şt�r. Sektör kred�tak�pler�n�n toplamının yüzde 31,3' ü bu sektörea�tt�r. Toplam 9 m�lyar 669 m�lyon 320 b�n TL tutarındak�sektör kred�s�n�n �se yüzde 3,8'�tak�be düşmüştür. B�röncek�yıl tak�ptek�alacakların sektör kred�s�oranı yüzde 3,6 �d�.

105


Tablo XVII.4 Sektörel Kred�ler�ve Tak�p Durumu (2007-2014) (B�n TL)

Sektörler 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

2014 YılıB�r Öncek�Yıla GöreArtış %

2014 YılıKred�

Dağlımı %

Toptan T�caret veKom�syonculuk 298.315 459.092 457.816 751.169 1.013.505 1.384.797 1.772.665 2.471.212 39,4 25,6

Z�raat ve Balıkçılık 513.909 671.427 798.195 1.206.528 1.603.273 1.783.829 1.923.441 2.399.693 24,8 24,8

Tekst�l ve Tekst�lÜrünler� 326.467 300.645 352.019 499.567 730.391 796.782 1.165.075 1.289.892 10,7 13,3

İnşaat 144.713 156.286 168.984 294.880 405.302 509.802 757.824 1.053.135 39,0 10,9

Gıda Meşrubat veTütün 150.984 168.773 188.227 342.052 573.697 630.604 776.981 914.636 17,7 9,5

Enerj� 134.109 154.366 44.891 124.693 233.828 211.391 424.098 849.473 100,3 8,8

Metal ve İşlenm�şMaden 126.791 275.532 275.644 155.842 223.445 266.212 364.253 477.303 31,0 4,9

Tur�zm 17.538 22.694 22.122 42.552 57.852 63.614 144.372 169.462 17,4 1,8

F�nansal Kuruluşlar 4.957 5.929 3.162 4.383 6.754 8.527 13.534 26.798 98,0 0,3

Den�zc�l�k 67 132 55 1.258 506 6.105 13.420 17.716 32,0 0,2

TOPLAM 1.717.850 2.214.876 2.311.115 3.422.924 4.848.553 5.661.663 7.355.663 9.669.320 100,0B�r Öncek�Yıla Göre %Değ�ş�m 29 4 48 42 17 30 31,5Tak�ptek�ToptanT�caret veKom�syonculuk 26.909 38.197 48.988 45.685 37.454 54.203 61.606 113.957 85,0 31,3Tak�ptek�Tekst�l veTekst�l Ürünler� 79.055 91.504 145.565 119.795 119.314 102.713 92.923 111.558 20,1 30,7Tak�ptek�Z�raat veBalıkçılık 4.650 12.778 33.311 37.446 30.912 33.665 37.974 50.621 33,3 13,9

Tak�ptek�İnşaat 2.211 5.179 10.181 6.079 4.552 21.770 39.016 36.580 -6,2 10,1Tak�ptek�GıdaMeşrubat ve Tutun 4.568 5.477 9.958 8.043 5.657 8.475 16.908 26.839 58,7 7,4Tak�ptek�Metal veİslenm�ş Maden 1.893 3.080 3.068 2.545 2.065 1.996 6.641 14.706 121,4 4,0Tak�ptek�Tur�zm 832 749 3.073 1.368 3.659 3.782 5.528 7.577 37,1 2,1

Tak�ptek�Enerj� 1.539 627 1.146 940 706 1.322 1.125 1.406 25,0 0,4Tak�ptek�F�nansalKuruluşlar 199 215 436 507 492 484 353 325 -7,9 0,1Tak�ptek�Den�zc�l�k 0 0 0 0 7 0 0 0 - -

TOPLAM 121.856 157.806 255.726 222.408 204.818 228.410 262.074 363.569 39 100,0B�r Öncek�Yıla Göre %Değ�ş�m 30 62 -13 -8 12 15


106


Tablo XVII.4 Sektör Kred�s�n�n Nakd�Kred�ye Oranı İller Sıralaması (2014)İller bazında sektör kred�ler�n�n nakd�kred��ç�ndek�payına göre sıralama TabloXVII.4'ted�r. Buna göre Gaz�antep �l�toplam nakd�kred�ler�n�n yüzde 56,9'unusektör kred�s�nde kullanmış olup bu oran�le �ller sıralamasında �lk sırada yeralmıştır . Ardından yüzde 54,2 �leKahramanmaraş ve yüzde 53,5 �le Den�zl��ller�sıralanmıştır. Adana �l�%36,6 pay �le17. Sırada yer almıştır. 2013 yılında �seyüzde 33 pay �le 20. sıradaydı. Türk�yegenel� sektör kred�s�n�n nakd� kred�yeoranı �se yüzde 39,5 olarak gerçek-leşm�şt�r.

Sıra İllerNakd�Kred�

(B�n TL)

SektörKred�s�(B�n

TL)

Sektör Kred�s�/Nakd�Kred�

Oranı %1 GAZİANTEP 30.797.284 17.522.459 56,92 KAHRAMANMARAŞ 9.241.759 5.011.942 54,23 DENİZLİ 18.383.309 9.838.299 53,54 HATAY 16.893.253 8.709.040 51,65 KARABÜK 2.928.726 1.412.289 48,26 ANKARA 155.692.115 70.377.828 45,27 KARAMAN 2.293.542 1.024.674 44,78 ARDAHAN 603.761 265.500 44,09 KONYA 23.666.680 10.286.679 43,5

10 ANTALYA 43.403.543 18.856.613 43,411 İSTANBUL 506.772.230 218.310.156 43,112 RİZE 3.422.327 1.378.946 40,313 MARDİN 3.637.402 1.453.685 40,014 UŞAK 3.418.281 1.307.450 38,215 EDİRNE 4.484.734 1.653.997 36,916 ŞANLIURFA 7.691.883 2.824.936 36,717 ADANA 26.420.304 9.669.320 36,618 BATMAN 2.405.505 855.722 35,619 BURSA 40.257.993 13.804.792 34,320 TRABZON 8.016.401 2.745.991 34,3

XVII.5 İllere Göre Tak�ptek�Alacakların Nakd�Kred�lere OranıBankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) F�nansal Türk�ye Har�tası (FİNTÜRK) ver�ler�ne göre

2013 ve 2014 yılları tak�ptek�alacakların nakd�kred�ler�oranı �ller sıralaması yapılmış ve buna göre 2014 yılındatakipteki alacakların nakdi krediye oranı yüzde 1,33 olan Siirt, borcuna en sadık il olmuştur.Ardından yüzde 1,37 �leKırşeh�r ve yüzde 1,60 �le R�ze �ller�borcuna en sadık d�ğer �ller olarak sıralanmaktadır. Adana �l��se yüzde 4,74 �le�ller sıralamasında 79'uncu sırada (son üç �l �ç�nde) olup her 100 TL kred�n�n 4,74 TL' s�tak�be düşmüştür. Türk�yeoranı �se yüzde 2,85 olup Adana �l�Türk�ye oranın 1,89 puan üzer�nde kalmıştır.

2013 yılında da borcuna en sadık �l �d�.yine, takipteki alacakların nakdi krediye oranı yüzde 0,92 olan SiirtArdından yüzde 1,32 �le Kırşeh�r ve yüzde 1,68 �le B�ngöl �ller� borcuna en sadık d�ğer �ller olarak sıralanmıştı.Tak�ptek�alacakların nakd�kred�lere oranında Türk�ye ortalaması �se yüzde 2,95'�d�. Adana �l�2013 yılı oranı �seyüzde 4,15 olup �ller sıralamasında 75'�nc�sırada yer almıştı. Yan�Adana �l�nde her 100 TL kred�n�n 4,15 TL’s�tak�bedüşmüştü.

Görüldüğü üzere tak�ptek�alacakların nakd�kred�lere oranında Türk�ye toplamında 2014 yılında b�r öncek�yılagöre 0,10 puanlık b�r artış görülmüş olup Adana �l�nde �se 0,29 puanlık b�r artış gerçekleşm�şt�r.

107


Tablo XVII.6 Tak�ptek�Alacakların Nakd�Kred�lere Oranı (%) (2013-2014)


İllerSıralama

2013 2014

Şeh�rToplam Nakd�

Kred�lerTak�ptek�Alacaklar

Oran% Şeh�r

Toplam Nakd�Kred�ler

Tak�ptek�Alacaklar

Oran%

1 SİİRT 2.030.678 18.647 0,92 SİİRT 1.999.253 26.530 1,33

2 KIRŞEHİR 1.689.089 22.289 1,32 KIRŞEHİR 2.051.903 28.190 1,37

3 BİNGÖL 764.641 12.856 1,68 RİZE 3.422.327 54.668 1,60

4 TUNCELİ 502.449 8.894 1,77 ÇANKIRI 1.422.783 23.655 1,66

5 KAHRAMANMARAŞ 7.444.391 136.255 1,83 BİNGÖL 875.149 15.513 1,77

6 BİTLİS 1.198.361 22.298 1,86 ARDAHAN 603.761 10.767 1,78

7 RİZE 2.876.768 53.688 1,87 NİĞDE 2.319.386 42.171 1,82

8 GAZİANTEP 24.972.200 472.245 1,89 KAHRAMANMARAŞ 9.241.759 175.209 1,90

9 ÇANKIRI 1.153.671 22.356 1,94 BİTLİS 1.339.974 26.432 1,97

10 SİNOP 1.271.053 24.956 1,96 TUNCELİ 586.197 11.801 2,01

-------- -------- --- --- --- --- 2.928.726 60.381 2,06

72 BARTIN 1.235.473 48.298 3,91 DÜZCE 3.059.448 125.352 4,10

73 MERSİN 15.014.308 588.180 3,92 YOZGAT 2.735.058 114.563 4,19

74 IĞDIR 750.335 29.675 3,95 OSMANİYE 3.666.956 154.035 4,20

75 ŞANLIURFA 6.225.486 251.573 4,04 TOKAT 3.804.608 163.734 4,30

76 ADANA 22.611.365 938.456 4,15 İZMİR 66.938.255 2.921.522 4,36

77 YALOVA 2.063.921 86.535 4,19 BİLECİK 2.102.588 94.532 4,50

78 DÜZCE 2.614.265 111.365 4,26 DİYARBAKIR 8.200.047 368.797 4,50

79 BATMAN 1.899.402 84.505 4,45 ADANA 26.420.304 1.251.874 4,74

80 ZONGULDAK 5.099.375 245.193 4,81 ZONGULDAK 5.057.284 263.543 5,21

81 DİYARBAKIR 6.819.388 345.578 5,07 BATMAN 2.405.505 138.082 5,74

Türk�ye Oranı % 1.077.031.775 29.621.543 2,75 Türk�ye Oranı % 1.277.073.967 36.367.962 2,85

XVII.6. Protestolu SenetlerProtesto ed�len senetlerde adet ve tutar olarak yıllara göre dağılımlar �ncelend�ğ�nde adet bazında 2014 yılında

senet sayısında yüzde -8,1; tutar bazında da yüzde -3,5 azalış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılında senet sayısında yüzde47,1; tutar bazında da yüzde 16,54 gerçekleşm�şt�.

Tablo XVII.7 ve Grafik XVII.2'de son 10 yıldaki senet sayısı ve tutarları yer almakta olup; ekonom�k kr�z�n yaşandığı2009 yılında protesto ed�len senet sayısında ve tutarında öneml�b�r artış göze çarpmaktadır. Bu yılın ardından 2013yılına kadar azalışa geçen protestolu senet sayısı ve tutarı 2013 yılında yaklaşık yüzde 50'ye yakın artış kaydetm�şt�r.Bu hızlı artışın ardından 2014 yılında protestolu senet tutarında yüzde -3,5; senet sayısında �se yüzde -8,1 azalışgerçekleşm�şt�r.

108


Tablo XVII.7 Adana İl�Protestolu Senetler�n�nYıllara Göre Dağılımı (2005-2014)

Yıllar Adet%

Değ�ş�m TL%

Değ�ş�m2005 12.208 95,6 59.655.342 119,2

2006 16.364 34 85.225.439 42,9

2007 19.525 19,3 109.308.163 28,3

2008 21.409 9,6 132.011.566 20,8

2009 22.520 5,2 143.541.486 8,7

2010 16.218 -28 95.016.898 -33,8

2011 9.781 -39,7 85.018.934 -10,5

2012 12.058 23,3 104.895.356 23,4

2013 14.042 16,5 154.314.660 47,1

2014 12.908 -8,1 148.888.978 -3,5

Kaynak TBB R�sk Merkez�

Grafik XVII.2. Adana İl�ndek�Protestolu Senetler�nYıllara Göre Dağılımı Grafiğ�

XVII.6.1 Protesto Ed�len Senet Adetler�Dönemlere göre senet sayısı incelendiğinde 2014 yılında Adana ilinin

protesto edilen senet sayısının dört döneminde de b�r öncek�yılın aynıdönem�ne göre azalış olmuştur. Türk�ye genel�nde protesto ed�len senetsayısında y�ne her dönemde b�r öncek� yılın aynı dönem�ne göre azalışgerçekleşm�şt�r. Bu azalış; son yıllarda senet kullanımının yerini kredikartına ve yapılan kanun değişikliğinden sonra hapis cezasınınkaldırılmasından dolayı çek kullanımına bırakmasından kaynak-lanmaktadır. Ocak 2014'ten sonra kredi kartı taksitlendirmesine sınırlamagetirildiği düşünülecek olursa; önümüzdeki yıllarda senet piyasasındaartışlar olabileceği beklenmektedir.

Bir önceki döneme göre değişimler incelendiğinde ise; 2014 yılında,protesto edilen senet sayısında IV. dönem, bir önceki aya göre yüzde 7,44artış ile en fazla artışın gerçekleştiği dönem olmuştur.

109


Tablo XVII.8. Türk�ye-Adana İl�Protestolu Senet Sayısının Dönemlere Göre Dağılımı (2013-2014)

I. Dönem II. DönemII / I(%) III. Dönem

III / II(%) IV. Dönem

IV / III(%) Toplam

2013

ADANA 3.683 3.493 -5,16 3.361 -3,78 3.505 4,28 14.042

TÜRKİYE 265.181 267.543 0,89 281.310 5,15 277.872 -1,22 1.091.906

2014

ADANA 3.152 3.120 -1,02 3.199 2,53 3.437 7,44 12.908

TÜRKİYE 239.456 243.361 1,63 258.479 6,21 262.710 1,64 1.004.006

2014/2013 %ADANA -14,42 -10,68 -4,82 -1,94 -8,08TÜRKİYE -9,70 -9,04 -8,12 -5,46 -8,05


Grafik XVII.3. Protesto Ed�len Senetler�n Adet Bazında Dağılımı Grafiğ�(Türk�ye-Adana)

110


İller bazında protesto ed�len senet sayısına göre sıralamada 2014 yılında Adana �l�12.908 adet protesto ed�lensenet �le 13'üncü sırada olup; 2013 yılında 14.042 adet protesto ed�len senet �le 9'uncu sırada �d�.

Tablo XVII.9 İller Bazında Protesto Ed�len Senet Adetler�(2013-2014)

İllerSıralama İLLER 2013 Yılı İLLER 2014 Yılı

1 İSTANBUL 144.849 İSTANBUL 138.236

2 ANKARA 75.051 ANKARA 73.636

3 İZMİR 43.347 İZMİR 43.406

4 ANTALYA 33.869 KONYA 34.941

5 KONYA 33.373 BURSA 32.993

6 BURSA 29.867 ANTALYA 28.339

7 KOCAELİ 14.443 GAZİANTEP 13.984

8 MUĞLA 14.061 KAYSERİ 13.590

9 ADANA 14.042 SAMSUN 13.571

10 KAYSERİ 13.939 MUĞLA 13.488

11 MERSİN 13.517İÇEL(MERSİN) 13.248

12 BALIKESİR 12.417 KOCAELİ 12.916

13 SAMSUN 12.383 ADANA 12.908

14 GAZİANTEP 11.542 MANİSA 11.888

------ MANİSA 11.226 ORDU 9.583

------ ------ ------ ------ ------

77 ARDAHAN 762 ÇANKIRI 679

78 BAYBURT 493 BAYBURT 506

79 SİİRT 450 KİLİS 429

80 KİLİS 359 TUNCELİ 389

81 TUNCELİ 128 SİİRT 238

Toplam 1.091.906 1.004.006


111


XVII.6.2 Protesto Ed�len Senet TutarlarıDönemlere göre senet tutarı �ncelend�ğ�nde 2013 yılında Adana ili protesto edilen senet tutarında en fazla artış;

bir önceki yılın aynı dönemine göre en fazla artışın yüzde 9,83 olduğu IV. Dönemde görülmüştür. Türk�ye genel�ndeprotesto ed�len senet tutarında en fazla artış �se yüzde 19,60 �le IV. dönemded�r.

B�r öncek�döneme göre değ�ş�mler �ncelend�ğ�nde �se 2014 yılında protesto ed�len senet tutarlarında yüzde-3,51 azalış gerçekleşm�ş olup, Türk�ye genel�nde yüzde 9,70 artış gerçekleşm�şt�r. 2013 yılında �se Adana �l�artışıyüzde 47,11 �d�.

Tablo XVII.10. Protestolu Senet Tutarının Dönemlere Göre Dağılımı (Türk�ye-Adana) (2013-2014)

I. Dönem II. DönemII / I(%) III. Dönem III / II (%) IV. Dönem IV / III (%) Toplam

2013ADANA 41.333 36.184 -12,46 36.998 2,25 39.800 7,57 154.315

TÜRKİYE 1.806.096 1.797.178 -0,49 1.950.024 8,50 1.940.930 -0,47 7.494.227

2014ADANA 38.883 32.698 -15,91 33.595 2,74 43.713 30,12 148.889

TÜRKİYE 1.850.397 1.748.868 -5,49 2.300.396 31,54 2.321.359 0,91 8.221.021

2014/2013 %ADANA -5,93 -9,63 -9,20 9,83 -3,52

TÜRKİYE 2,45 -2,69 17,97 19,60 9,70


Grafik XVII.4. Protesto Senetler�n Tutar Bazında Dağılım Grafiğ�(Türk�ye-Adana)

112


2014 yılında İller bazında protesto ed�len senet tutarlarına göre sıralamada Adana �l�148 m�lyon 888 b�n TLtutarında protesto ed�len senet �le �ller sıralamasında 10'uncu sırada olup; 2013 yılında İller bazında protesto ed�lensenet tutarlarına göre sıralamada Adana �l� 154 m�lyon 314 b�n TL tutarında protesto ed�len senet �le �llersıralamasında 8'�nc�sırada �d�.

Tablo XVII.11 İller Bazında Protesto Ed�len Senet Tutarları (2013-2014)Sıralama İLLER 2013 İLLER 2014

1 İSTANBUL 1.946.509.981 İSTANBUL 2.120.984.073

2 ANKARA 897.823.912 ANKARA 1.081.269.694

3 İZMİR 462.81 6.173 İZMİR 510.581.162

4 ANTALYA 334.429.091 ANTALYA 344.397.015

5 KONYA 245.297.027 VAN 289.114.698

6 BURSA 238.034.896 KONYA 284.737.783

7 KAYSERİ 175.551.174 BURSA 245.251.733

8 ADANA 154.314.660 GAZİANTEP 190.780.497

9 KOCAELİ 134.707.394 KAYSERİ 164.399.468

10 MERSİN 127.160.988 ADANA 148.888.978

------ ------ ------ ------ ------

72 HAKKARİ 9.017.293 BİTLİS 8.505.771

73 BARTIN 7.784.651 GÜMÜŞHANE 7.897.188

74 SİNOP 7.502.377 ARDAHAN 7.230.061

75 IĞDIR 6.920.989 ÇANKIRI 6.768.384

76 ARDAHAN 6.097.409 SİNOP 6.742.124

77 GÜMÜŞHANE 5.124.879 SİİRT 6.546.155

78 SİİRT 4.997.808 IĞDIR 5.085.703

79 BAYBURT 4.074.400 KİLİS 3.968.856

80 KİLİS 2.537.673 BAYBURT 2.875.472

81 TUNCELİ 932.935 TUNCELİ 1.749.385

GENEL TOPLAM 7.494.226.684 8.221.021

Kaynak: TBB R�sk Merkez�

Documents

Adana ekonomisi 2014