Adana Ekonomisi Raporu

ADANA EKONOMİSİ 2011

1

2011 Adana Ekonomisi

M. Kemal ATATÜRK

“ Yeni

Türkiye devleti temellerini

süngüyle deðil,

süngünün de dayandýðý

ekonomiyle kuracaktýr.

Yeni Türkiye devleti

cihangir bir devlet

olmayacaktýr.

Fakat yeni Türkiye

devleti bir ekonomi devleti

olacaktýr.”

Adana Ekonomisi 2011

2

ADANA EKONOMÝSÝ

2011

REKLAMCILIK MATBACILIKYÝÐÝT OFSET

Tel/Fax: 0322 436 29 09

HAZIRLAYAN

Cenk KADEÞÝç Ticaret Müdürlüðü

3


2012, Adana'nýn atýlým yýlý olsun...Adana Ekonomisi 2011 Raporumuz, ilimizin

ekonomik ve sosyo-kültürel verilerin, somut bir þekilde gözler önüne serilmesi amacýyla hazýrlanmýþ olup, bu yayýnýmýzdaki istatistiki rakamlarla üyelerimizin yaný sýra uzmanlar, akademisyenler bölgemize yatýrým yapmak isteyen giriþimcilere yardýmcý olmasý hedeflenmektedir.

Bu baðlamda ekonomi raporumuzda yer alan tablolarýn oluþturulmasýna, verilerini Odamýz ile paylaþarak destek olan tüm kurum ve kuruluþlara teþekkürü bir borç biliriz.

2011 yýlýný genel olarak deðerlendirdiðimizde ülke olarak yüzde 8,5 büyüme oranýný yakalamak ve Çin'den sonra dünyanýn en hýzlý büyüyen ikinci ülkesi konumuna ulaþmak, Türkiye açýsýndan gerek moral gerekse ekonomik açýdan büyük bir aþamadýr. Büyümeyle birlikte de iþsizlik oranýnýn yüzde 9,8'e inmesi özellikle Avrupa ülkelerinde yaþanan darboðaz ve bunun sonucunda iþsizlik oranlarýnda yaþanan rekor artýþlar dikkate

alýndýðýnda Türkiye'yi yabancý yatýrýmcýlarýn gözünde daha cazibeli hale getirmiþtir.

Ýlimiz açýsýndan bakýldýðýnda ise, 2011 yýlý bir önceki yýla göre olumlu yönde geliþmeler kaydetmiþtir. Dýþ ticaret, vergi gelirleri, mevduat, Organize Sanayi Bölgesi enerji tüketimleri ve tarým ürünlerinde artýþlar gerçekleþmiþtir. Bunun yanýnda Odamýzca yapýlan imalat sanayi anket çalýþmasýnda, firmalarýmýzýn 2011 yýlý kapasitelerindeki artýþýn yaný sýra, iþletme sayýsýnýn da ayný oranda yükselmiþ olmasý piyasalardaki motivasyonun en üst seviyeye çýkmasýný saðlamýþtýr.

Diðer bir olumlu geliþme de iþsizlik oranlarýnda Adana-Mersin bölgesi iþsizlik oranlarýnda ilk defa bölgeler sýralamasýnda yüzde 10,7 iþsizlik oraný ile 8'inci sýraya inmiþtir. Son 10 yýlda sürekli ilk üç içerisinde yer alan bölgemizin iller sýralamasýnda 8'inci sýraya kadar gerilemesi önemli göstergedir. Ancak yine de Türkiye ortalamasýndan yüzdesel olarak 1 puan yukarýda seyreden iþsizlik, ilimizin en temel sorunu olarak karþýmýza çýkmaya devam etmektedir.

Diðer yandan iç talep yetersizliði ve tam kapasite ile çalýþýlamama, geçmiþ yýllarda olduðu gibi 2011'in de aþýlmasý gereken önemli bir sorunu. Bunun yanýnda teþvik sisteminde yapýlan deðiþikliðin geçmiþ yýllara oranla daha olumlu olduðu bir gerçektir. Ancak, 2. bölge olan ilimizin coðrafi konumu nedeniyle 3. Bölge olarak ilan edilen Mersin ve 4. Bölge olan Osmaniye illeri ile coðrafi yakýnlýðý yatýrýmlar açýsýndan engel teþkil edeceði düþünülmektedir. En azýndan Adana-Mersin illerinin Çukurova bölgesi olarak yatýrýmlar açýsýndan deðerlendirilmesi durumunda, bölgeye gelecek yatýrýmlarda illerin yakýnlýðýndan kaynaklý olumsuzluðu bir derece gidereceði düþüncesindeyiz.

Bu kapsamda 2011 yýlýndaki olumlu havanýn 2012'de aratarak devam etmesi en büyük dileðimiz olmakla beraber özellikle bölgemizin özel konumu nedeniyle teþvikte oluþan sýkýntýlarýn da bir an evvel çözüme kavuþturulmasý en büyük beklentimizdir.

Ali GÝZER

Adana Ticaret OdasýYönetim Kurulu Baþkaný


4

I.Nüfus Yapýsý 6 VIII.5-Adana-Yumurtalýk Serbest Bölgesi 42I.1.Nüfus 42

VIII.6. Adana Ticaret Odasý 44II. Sosyal Güvenlik 9 VIII.6.1 - Açýlan-Kapanan Firmalar 45II.1 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamýndaki Kiþi Sayýsý 9 VIII.7. Adana Ticaret Borsasý 47II.2 Aktif Çalýþanlar Sayýsý 11II.3 Emekli Kiþi Sayýsý 11 IX. Uluslararasý Doðrudan Yatýrýmlar 50II.4 Bakmakla Yükümlü Olanlarýn Sayýsý 12 IX.1 Uluslararasý Sermayeli Þirket Sayýlarý 50II.5 2022 Sayýlý Yasadan Yararlanalar ile Yeþil Kartlýlar Sayýsý 13 IX.2 Adana Ýli Uluslar arasý Sermayeli Þirketlerin Sektörel Daðýlýmlarý 51II.6 Adana Ýli Ýþyeri Sayýsý ve Zorunlu Sigortalýlar Daðýlýmý 14 IX.3 Uluslararasý Sermayeli Þirketlerin Yatýrým Projelerine Göre 53

Yatýrým Tutarý

III. Eðitim 17III.1 Okul, Þube ,Öðretmen ve Derslik Baþýna Düþen Öðrenci Sayýsý 17 X. Ýstihdam Durumu 54

54III.3 Ýlköðretim Ýstihdam Edilenlerin Ýktisadi Faaliyet Kollarýna göre Daðýlýmlarý 56III.4 Ortaöðretim (Genel-Mesleki ve Teknik) 19III.5 Yüksek Öðretim 19 XI - Dýþ Ticaret 57III.6 ÖSYM Sonuçlarý 20 XI.1 Ýhracat 58

XI .2 Ýthalat 61IV.Saðlý k 21

XII - Yatýrým Teþvikleri 64V. Turizm 23 XII.1 Yatýrým Teþviki 64V.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-Giren-Çýkan Turist Sayýsý 23

XIII. Kamu Yatýrýmlarý 65VI.Ulaþtýrma 25VI.1 Kara Ulaþtýrma 25 XIV. Enerj i 67VI.2 Demiryolu 25 XIV.1 Üretim Kapasitesi 67VI.3 Havalimaný 26 XIV.2 Yürürlükte Olan Elektrik Enerjisi Üretim Li›sanslar 68 IV.2.1 Adana Havalimaný Uçak-Yolcu-Yük Trafiði 27 XIV.3 Elektrik Enerjisi Tüketimi 69

XIV.3.1 Kayýp Oraný 70

VII. Tarým 29 XV. Milli Hesaplar 72VII.1 Hayvancýlýk ve Arýcýlýk 30 XV.1 Gayri Safi Milli Hasýla 72 VII.1.1 Arýcýlýk 30 XV.2 Gayri Safi Katma Deðer 75 VII.1.2 Kümes Hayvancýlýðý 30 VII.1.3 Canlý Hayvan Varlýðý 31 XVI. Genel Bütçe Vergi Gelirleri 77VII.2-Adana Ýli Sebze Ekim Alaný ve Üretim Miktarý 32 XVI.1. Genel Bütçe Gelirleri 79VII.3- Tarla Ürünleri Ekim Alaný ve Üretim Miktarý 34 XVI.2 Ýller Bazýnda Kümülatif Bütçe Karþýlaþtýrmasý 79VII.4- Meyve Aðaçlarý Sayýsý ve Meyve Üretimi 36

XVII. Bankacýlýk 81VIII.Sanayi ve Ticaret 38 XVII.1 Mevduat ve Kredi 81VIII.1- Sanayi 38 XVII.2 Ýllere Göre Mevduatýn Daðýlýmý 82VIII.2- Ýstanbul Sanayi Odasý Ýlk 500 Sanayi Kuruluþu Anketi 39 XVII.3 Ýllere Göre Kredilerin Daðýlýmý 83VIII.3- Küçük Sanayi Siteleri 40 XVII.4 Sektör Kredileri 84

XVII.5 Ýllere Göre Takipteki Alacaklarýn Nakdi Kredilere Oraný 85VIII.4 Hacý Sabancý Organize Sanayi Bölgesi 40 XVII.6. Protestolu Senetler 86 VIII.4.1 Doðalgaz Kullanýmý 41 XVII.6.1 Protestolu Senet Adetleri 87 VIII.4.2 Elektrik Enerjisi Tüketimi 42 XVII.6. 2.Protestolu Senet Tutarlarý 89

III.2 Okulöncesi Ögreti Istihdam ve Issizlik ve Issizlik Oranlarý18

VIII.5.1 Yumuttalýk Serbest B ö l g e s i Ticaret Hacmi6

ÝÇÝNDEKÝLER

5


ADANA’NIN PROFÝLÝ

Yüzölçümü

Nüfusu ( 2011 )

Yýllýk Nüfus Artýþ Hýzý ( 2011/2010 )

Nüfus Yoðunluðu ( 2011 )

Nüfus Daðýlýmý ( 2011 )

Okur-Yazarlýk Oraný

Ortalama Yükseklik

Toplam Yerleþim Sayýsý

Ortalama En Yüksek ve En Düþük Sýcaklýk ( 1970-2011 )

14.030 km2

2.108.873

%1,13

148,6 kiþi/km2

% 88’i Kent, % 12’si Köy

% 91.7

Adana merkez 23 m

15 Ýlçe, 37 Belediye, 469 Köy

30.3 oC(Temmuz), -3.0 oC (Ocak)

Aylýk Ortalama Yaðýþ En Yüksek Yaðýþ (1970-2011)

Deprem Konumu

Arazi Kullaným Durumu

Geliþmiþlik Kademesi

Sosyo-Ekonomik Geliþmiþlik Sýrasý

Çalýþan Nüfus

Tarým Ýþ Kolunda Çalýþanlarýn Oraný

Ýmalat Sanayinde Çalýþanlarýn Oraný

Verilen Yatýrým Teþvik Belgeli Firmalarýn

Sabit Yatýrým Tutarý (TL) (2011)

Yaratýlan Katma Deðer (Bin TL)(2008 Yýlý)

Sanayi Sektörü Katma Deðerinin Ýl Ýçindeki Payý

Hizmet Sektörü Katma Deðerinin Ýl Ýçindeki Payý

121.2 kg/ m2

1-4. Derece

% 38 Tarým, % 3 Çayýr-Mera, % 40 Orman/Fundalýk, % 19 diðer

2. Kademe

8. ( 2003 yýlý verileri ile 81 Ýl içinde )

% 44.1 (2011 Yýlý iþ gücü anketi /TR62)

% 30.2 (2011 Yýlý iþ gücü anketi /TR62)

% 19,5 (2011 Yýlý iþ gücü anketi /TR62)

1.967.448.804

34.120.118 (TR62)

% 23.6 (TR62)

% 61.0 (Tr62)

Tarým Sektörü Katma Deðerinin Ýl Ýçindeki Payý

GSKD’nýn Türkiye Ýçindeki Payý

Kiþi Baþýna Katma Deðer S (2008 Yýlý)

Banka Mevduatlarý Toplamý 2011 (Bin TL)

Kullanýlan Banka Kredileri 2011 (Bin TL)

Ana Tarým Ürünleri

% 15.4 (TR62)

% 4,0 (TR62)

7.363 (Tr62)

10.656.809

15.064.399

Buðday, pamuk, mýsýr, narenciye, soya, yer fýstýðý


6

I.NÜFUS YAPISI

I.1.NüfusTürkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre 2011 yýlýnda Adana ili nüfusu %1,13 artýþ ile 2.108.873 kiþiye yükselmiþtir. 2010 yýlýnda %1,11 artýþ ile 2.085.225 kiþiye yükselmiþti. Ýlçeler düzeyine göre en fazla nüfus artýþý %4,8 ile Seyhan ilçesinde gerçekleþmiþ olup ardýndan %3,2 artýþ oraný ile Sarýçam ilçesinde gerçekleþmiþtir. Nüfus azalýþýnda da en fazla azalýþýn %-4,8 ile Çukurova ilçesinde gerçekleþtiði görülmüþtür. Bunun nedeni olarak Çukurova ilçesine baðlý olup daha sonra Seyhan ilçesine baðlanan mahallerdeki nüfus deðiþiminden kaynaklandýðý düþünülmektedir.Adana ilinin nüfusunun %35,9’u Seyhan ilçesinde yoðunlaþmýþ olup, %20,2’si Yüreðir ve %15,7’si ise Çukurova ilçelerinde yoðunlaþmýþtýr. Seyhan, Yüreðir, Çukurova, Sarýçam ve Karaisalý merkez ilçelerinin bulunduðu Büyükþehire baðlý merkez ilçelerin toplam nüfusu ise 1.662.520 kiþi olup, toplam nüfusun %78'inin merkez ilçelerde yoðunlaþtýðý görülmektedir. 2010 yýlýnda merkez ilçeler nüfusu toplamý 1.637.053 kiþi olup merkez ilçelerdeki yoðunlaþma oraný %79 idi.

Adana Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek KadýnAladað 4.129 2.075 2.054 12.945 6.599 6.346 17.074 8.674 8.400Ceyhan 106.487 53.298 53.189 51.890 25.894 25.996 158.377 79.192 79.185Çukurova 326.938 159.926 167.012 4.369 2.175 2.194 331.307 162.101 169.206Feke 4.687 2.396 2.291 14.037 7.342 6.695 18.724 9.738 8.986Ýmamoðlu 20.402 10.147 10.255 9.703 4.854 4.849 30.105 15.001 15.104Karaisalý 7.494 3.804 3.690 15.207 7.513 7.694 22.701 11.317 11.384Karataþ 8.590 4.182 4.408 12.613 6.429 6.184 21.203 10.611 10.592Kozan 78.587 39.457 39.130 49.217 24.908 24.309 127.804 64.365 63.439Pozantý 9.866 5.144 4.722 10.281 5.139 5.142 20.147 10.283 9.864Saimbeyli 4.044 2.078 1.966 13.060 6.708 6.352 17.104 8.786 8.318Sarýçam 103.232 53.124 50.108 20.973 10.667 10.306 124.205 63.791 60.414Seyhan 757.928 376.553 381.375 757.928 376.553 381.375Tufanbeyli 5.469 2.801 2.668 12.012 6.139 5.873 17.481 8.940 8.541Yumurtalýk 5.046 2.561 2.485 13.220 6.688 6.532 18.266 9.249 9.017Yüreðir 421.692 211.896 209.796 4.687 2.376 2.311 426.379 214.272 212.107Toplam 1.864.591 929.442 935.149 244.214 123.431 120.783 2.108.805 1.052.873 1.055.932

TABLO I.1 Adana ili Ýlçelere göre þehir ve köy nüfusu 2011

Ýl/Ýlçe merkezi Belde/Köy Toplam

Kaynak:TÜÝK

7


Tablo I.2’de okur-yazarlýk durumuna göre Adana ili nüfusunun daðýlýmý görülmektedir. 2011 yýlýnda Adana ili okur-yazar oraný %91,7 olup Türkiye geneli okur-yazar oraný %92,3’tür. Ýller bazýnda sýralamada Adana ili 2011 yýlýnda 45’inci sýrada olup bir önceki yýl 41’inci sýradaydý.

TABLO I.2 Okur-Yazarlýk Durumuna Göre Adana Ýli Nüfusu 2010-2011

Kaynak:TÜÝK (6 +Yaþ Nüfus))

Yýllar Ýller Sýralamasý Okuma Yazma Okuma Yazma Bilinmeyen Toplam Okuma Yazma Oraný %

Bilmeyen Bilen

2010 41 71.599 1.665.530 121.467 1.858.596 89,6

2011 45 47.877 1.724.189 109.060 1.881.126 91,7

Tablo I.3 de ise 2011 yýlýnda nüfusun %60,6’sý 35 yaþ altý nüfustan oluþmuþtur. 2010 yýlýnda bu oran %61,3 idi.

Tablo I.3 2011 Yýlý Adana Ýli Yaþ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfusun Daðýlýmý

Yaþ grubu Toplam Erkek Kadýn

Yaþ Gruplarýna Göre Yüzde

Daðýlýmý

Yaþ Grubuna Göre Cinsiyetlerin Yüzde Daðýlýmý

Erkek Kadýn 0-4

186.032

95.560

90.472

8,8

51,4

48,6

5-9

181.099

93.077

88.022

8,6

51,4

48,6

10-14

198.518

101.487

97.031

9,4

51,1

48,9

15-19

188.903

96.943

91.960

9,0

51,3

48,7 20-24

165.960

80.354

85.606

7,9

48,4

51,6

25-29

175.313

88.225

87.088

8,3

50,3

49,7

30-34

181.635

90.895

90.740

8,6

50,0

50,0

35-39

158.973

79.166

79.807

7,5

49,8

50,2

40-44

134.201

67.355

66.846

6,4

50,2

49,8

45-49

136.666

68.440

68.226

6,5

50,1

49,9

50-54

107.477

53.695

53.782

5,1

50,0

50,0

55-59

98.940

49.745

49.195

4,7

50,3

49,7

60-64

70.178

34.052

36.126

3,3

48,5

51,5

65-69

45.488

21.216

24.272

2,2

46,6

53,4

70-74

33.358

14.667

18.691

1,6

44,0

56,0

75-79

24.267

10.561

13.706

1,2

43,5

56,5

80-84

14.386

5.236

9.150

0,7

36,4

63,6

85-89

5.731

1.801

3.930

0,3

31,4

68,6

90+ 1.680 398 1.282 0,1 23,7 76,3

Toplam 2.108.805 1.052.873 1.055.932 100,0 49,9 50,1


8

2011 yýlýnda iller bazýnda nüfus sýralamasýnda Adana ili 2.108.805 kiþi ile 5'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda 2.085.225 kiþi ile yine 5'inci sýradaydý. Türkiye nüfusunun ise %2,8'i Adana ilindedir. Ýlk sýrada 13.624.240 kiþi ile Ýstanbul ili olup Türkiye nüfusunun %18,2'si de bu ildedir.

Tablo I.3 Ýllere Göre en Fazla Nüfusa Sahip Ýlk 10 Ýlimiz 2010-2011

Kaynak:TÜÝK

Ý l l e r e g ö r e n ü f u s a r t ý þ h ý z l a r ý karþýlaþtýrýldýðýnda Adana ili 2011 yýlý nüfus artýþ hýzý %1,13'tür. Nüfus artýþ hýzýnda iller sýralamasýnda 39'uncu sýrada olup 2010 yýlýnda %1,12 nüfus artýþ hýzý ile 28.inci sýrada yer almýþtý. En fazla nüfus artýþý ise %10,9 ile Tunceli ilinde gerçekleþmiþtir. Ardýndan %8,3 ile Hakkari ve %6,5 ile Þýrnak illeri sýralanmýþtýr. Nüfusunda en fazla azalýþ gerçekleþen il ise %-9,6 ile Bilecik ilidir, ardýndan %8,3 azalýþ ile Isparta ve %4,4 azalýþ ile Kütahya illeri sýralanmýþtýr.

2010 Yýlý ADNKS 2011 Yýlý ADNKS

Sýra Ýller Toplam Toplam Nüfus Ýçindeki Payý % Ýller Toplam

Toplam Nüfus Ýçindeki Payý %

1 Ýstanbul 13.255.685 18,0 Ýstanbul 13.624.240 18,2

2 Ankara 4.771.716 6,5 Ankara 4.890.893 6,5

3 Ýzmir 3.948.848 5,4 Ýzmir 3.965.232 5,3

4 Bursa 2.605.495 3,5 Bursa 2.652.126 3,5

5 Adana 2.085.225 2,8 Adana 2.108.805 2,8

6 Konya 2.013.845 2,7 Antalya 2.043.482 2,7

7 Antalya 1.978.333 2,7 Konya 2.038.555 2,7

8 Gaziantep 1.700.763 2,3 Gaziantep 1.753.596 2,3

9 Þanlýurfa 1.663.371 2,3 Þanlýurfa 1.716.254 2,3

10 Mersin 1.647.899 2,2 Mersin 1.667.939 2,2

Türkiye 73.722.988 100,0 Türkiye 74.724.269 100,0

9


Tablo II.1 Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki Ýnsan Sayýsý ve Nüfusa Oraný (2011)

Kaynak:www.sgk.gov.tr

II.SOSYAL GÜVENLÝK

II.1 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamýndaki Kiþi SayýsýSosyal Güvenlik Kurumu Baþkanlýðý'nca hazýrlanan, Bað-Kur, Emekli Sandýðý ve SSK istatistiki veri ve bilgilerini içeren 2011 yýlý istatistiklerine göre Adana ili SGK kapsamýnda bulunan kiþi sayýsý 2.094.805 kiþidir. 2010 yýlýnda bu sayý 2.055.202 kiþi idi. Ýlin toplam nüfusunun yeþil kartlýlar hariç %83,5'i SGK kapsamýndaki nüfustan oluþmaktadýr. Bu oran ile Adana ili iller sýralamasýnda 33'üncü sýrada yer almýþtýr. 2010 yýlýnda %81,35'i ile 45'inci sýradaydý.Bir önceki yýla göre artýþ oranlarý incelendiðinde ise Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki (Aktif+Pasif+Yeþilkart) kiþi sayýsýnda 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %1,9 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %2,5 artýþ gerçekleþmiþti. Sosyal güvenlik kapsamý dýþýnda kalan nüfusta ise 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %52,3 azalýþ gerçekleþmiþ olup, 2010 yýlýnda %48,6 azalýþ gerçekleþmiþti.

Sýra ÝllerÝlin toplam nüfusu (TÜÝK-ADNKS'ye

Göre 2010 Nüfusu)

Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamý

(Aktif+Pasif +Yeþilkart)

Toplam Sosyal Güvenlik

Kapsamý (Yeþil Kartlýlar Hariç)

Sosyal Güvenlik

Kapsamýnýn (Yeþil Kart

Hariç) Toplam il Nüfusuna Oraný (%)

Sosyal Güvenlik Kapsamý Dýþýnda Kalan Nüfus

1

Ýstanbul

13.624.240

13.213.536

12.885.847

94,6

410.704

2

Ankara

4.890.893

4.583.991

4.437.545

90,7

306.902

3

Ýzmir

3.965.232

3.850.378

3.678.716

92,8

114.854

4

Mersin

1.667.939

1.563.412

1.332.579

79,9

104.527

5

Diyarbakýr

1.570.943

1.480.351

924.991

58,9

90.592

------

------

------

------

------

------

------

30

Tokat

608.299

592.699

501.544

82,5

15.600

31

Giresun

419.498

405.001

350.759

83,6

14.497

32

Adýyaman

593.931

579.529

357.338

60,2

14.402

33

Adana

2.108.805

2.094.595

1.760.876

83,5

14.210

34

Kars

305.755

291.687

183.015

59,9

14.068

35

Kocaeli

1.601.720

1.589.202

1.538.284

96,0

12.518

------

------

------

------

------

------

------

77

Çankýrý

177.211

176.011

165.553

93,4

1.200

78

Bartýn

187.291

186.225

174.175

93,0

1.066

79

Kilis

124.452

123.439

92.828

74,6

1.013

80

Aksaray

378.823

377.923

313.790

82,8

900

81 Karabük 219.728 219.209 210.103 95,6 519 Türkiye Toplamý 74.724.269 72.601.496 63.737.929 85,3


10

20 07 20 08 200 9 201 0 2 011

A ktif çalýþan kiþi sayýnýn oraný % 16,7 17 ,5 5 16 ,33 17 ,28 1 8,7 7

SG K kap samýnda emek li kiþi sayýsýnýn oraný % 7 ,4 11 ,8 7 12 ,01 12 ,09 1 2,7 5

SG K kap samýnda b akm akla yü küm lü tutu lanla rýn oraný %

58,7 51,4 52 ,14 51 ,98 5 1,9 8

20 22 Sayýlý yasadan yararlananlarýn oraný % 1,84 1,99 2,093 2,15 2,10

Y eþil K artlýlarýn oraný % 16,4 16,1 16,7 17,2 15,8

Tablo II.2 Sosyal Güvenlik Kapsamýna Dahil olanlarýn Nüfusa Oranlarý (2007-2011)

(Oranlar toplamý yuvarlama nedeniyle 100 ü vermeyebilir)Kaynak:www.sgk.gov.tr

Grafik II.1'de ise yine sosyal güvenlik kapmasýna dahil olanlarýn 2011 yýlý için grafikte daðýlýmý yer almaktadýr.Grafik II.1 Sosyal Güvenlik Kapsamýna Dahil olanlarýn Nüfusa Oranlarýný (%) 2011

SGK kapsamýnda emekli sandýðý, Bað-Kur, SSK, bakmakla yükümlü olunanlar, 2022 sayýlý yasadan faydalananlar ile yeþil kartlý sayýlarý tablolarda yer almakta olup nüfusa oranlarý özetlendiðinde; 2011 yýlýnda çalýþan nüfus oraný %18,77 olup 2010 yýlýnda %17,28 idi Bunun yanýnda SGK kapsamýnda bakmakla yükümlü tutulanlarýn oraný 2011 yýlýnda %51,98 olup 2010 yýlýnda da ayný oranda idi. Yeþil kartlýlarýn nüfusa oranýnda ise 2010 yýlýnda %15,8 iken 2010 yýlýnda %17,2 idi.

11


II.3 Emekli Kiþi SayýsýSosyal Güvenlik Kurumu kapsamýnda Adana ilindeki emekli kiþi sayýsý 2011 yýlýnda 268.821 kiþi olup bir önceki yýla göre %6,6 artýþ göstermiþtir. 2010 yýlýnda emekli kiþi sayýsý 252.038 kiþi olup bir önceki yýla göre %1,7 artýþ gerçekleþmiþti. Emeklilerin %63'ü'si 4/a, %21,1'i 4/b ve %15,8'i de 4/c kapsamýndadýr. Bir önceki yýlda %63,1'i 4/a, %20,2'si 4/b ve %16,7'si 4/c kapsamýnda idi. Toplam nüfusa oranlar iller bazýnda incelendiðinde ise; Adana ilinin emeklilerin toplam nüfusa oraný %12,7 olup iller sýralamasýnda bu oran ile 50'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda %12,09 oraný ile 48' inci sýrada idi. Emekli nüfus oranýna göre iller sýralamada ilk sýrada %23,7 ile Zonguldak yer almakta olup ardýndan %22,8 ile Bartýn ve %22,3 ile Karabük illeri sýralanmaktadýr.

Tablo II.3 Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Aktif Çalýþan Kiþi Sayýsý (2011)


Sýra Ýller

Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Aktif Çalýþan Sosyal Güvenlik

Kapsamýndaki Aktif Çalýþanlarýn Toplam il

Nüfusuna Oraný(%) Kiþi Sayýsý

(4/c) (4/b) (4/a) Toplam

1 Tekirdað 22.487 36.132 206.035 264.654 31,9 2 Ankara 368.914 173.213 993.670 1.535.797 31,4 3 Ýstanbul 295.593 504.874 3.380.995 4.181.462 30,7 4

Kocaeli

48.022

44.856

377.035

469.913

29,3

5

Antalya

55.620

140.059

376.081

571.760

28,0 ---

----------

-------

-------

-------

-------

-------

53

Aksaray

12.323

23.931

37.146

73.400

19,4

54

Bayburt

4.695

4.691

5.475

14.861

19,4

55

Adana

60.212

73.709

261.898

395.819

18,8

56

Ordu

22.050

40.139

68.664

130.853

18,3

57

Elazýð

24.800

20.222

55.743

100.765

18,0

---

----------

-------

-------

-------

-------

-------

77

Hakkari

13.964

4.432

9.946

28.342

10,4

78

Þýrnak

17.766

6.847

21.850

46.463

10,1

79

Muþ

12.493

8.522

16.114

37.129

9,0

80

Van

30.424

15.507

43.937

89.868

8,8

81

Aðrý

15.368

11.312

18.740

45.420

8,2

Türkiye Toplam

2.554.200

3.273.297

11.547.134

17.374.631

Adana ilinde Emekli Sandýðý, Bað-Kur ve SSK kapsamýnda aktif çalýþan kiþi sayýsý 395.819 kiþi olup 2010 yýlýnda aktif çalýþan kiþi sayýsý 360.331 kiþi idi. Aktif çalýþanlarýn %66,2'si 4/a, %18,6'sý 4/b ve %15,2'si 4/c kapsamýnda çalýþmaktadýr.Ýller sýralamasýnda aktif çalýþanlarýn nüfusa göre oranýnda Adana ili%18,8 %17,28 aktif çalýþan oraný ile 55'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda %17,28 aktif çalýþan oraný ile 57'inci sýradaydý.

II.2 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamýnda Aktif Çalýþan Kiþi Sayýsý


12

Tablo II.4 Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Emekli Kiþi Sayýsý (2011)

II.4 Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn Sayýsý Adana ili SGK kapsamýnda bakmakla yükümlü tutulanlarýn sayýsý 2011 yýlýnda 1.096.236 kiþi olup kiþi olup 2010 yýlýnda bu sayý 1.083.875 kiþi idi. Bir önceki yýla göre bakmakla yükümlü tutulanlarýn sayýsýnda %1,4 artýþ gerçekleþmiþtir. Bakmakla yükümlü tutulanlarýn daðýlýmlarý incelendiðinde %62,9'u 4/a, %24'ü 4/b ve %13'ü de 4/c kapsamýndadýr. 2010 yýlýnda %64,1'i 4/a, %23,4'i 4/b ve %12,5'i 4/c kapsamýnda idi. Bakmakla yükümlü olanlarýn nüfusa göre oranlarýna göre yapýlan iller sýralamasýnda Adana ili %52 ile 18'inci sýrda olup 2010 yýlýnda %52,14 ile 15'inci sýrada idi. Ýlk sýrada %59,9 ile Gaziantep, %58,5 ile Osmaniye ve %56,9 ile Konya illeri sýralanmýþtýr


Sýra Ýller

Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Aylýk Alan Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki

Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oraný(%)

Kiþi Sayýsý(*)

(4/c) (4/b) (4/a) Toplam

1 Zonguldak 10.976 11.931 122.137 145.044 23,7

2 Bartýn 3.362 4.270 35.006 42.638 22,8

3 Karabük 5.590 6.025 37.300 48.915 22,3

4 Sinop 8.152 12.774 24.172 45.098 22,2

5 Eskiþehir 31.753 35.147 91.323 158.223 20,3

------ ------ ------ ------ ------ ------ ------

48 Gümüþhane 2.848 6.275 8.146 17.269 13,0

49 Yozgat 8.634 32.635 18.164 59.433 12,8

50 Adana 42.605 56.756 169.460 268.821 12,7

51 Bayburt 866 4.177 4.464 9.507 12,4

52 Elazýð 13.866 11.574 42.895 68.335 12,2

------ ------ ------ ------ ------ ------ ------

77 Muþ 2.722 7.572 4.235 14.529 3,5

78 Þanlýurfa 9.233 20.807 24.332 54.372 3,2

79 Hakkari 4.373 1.981 2.033 8.387 3,1

80 Aðrý 3.080 7.277 5.580 15.937 2,9

81 Þýrnak 4.145 3.267 3.093 10.505 2,3

Türkiye Toplam 1.856.273 2.381.409 5.777.300 10.014.982

13


II.5 2022 Sayýlý yasadan Yararlananlar ile Yeþil Kartlý SayýsýAdana ili Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn (Yararlanýcýlarýn) sayýsý 44.384 kiþi olup 2010 yýlýnda 44.894 kiþi olup bir önceki yýla göre %1,1 azalýþ gerçekleþmiþtir. Bir önceki yýl ise %4 artýþ gerçekleþmiþti. Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn (Yararlanýcýlarýn) oranýnda Adana ili %2,1 ile 52'inci sýrada yer almýþtýr. Bir önceki yýl %2,15 ile 51'inci sýrada idi. Ýlk sýrada %6,1 ile Ardahan yer almakta olup ardýndan %5,7 ile Tunceli ve %4,7 ile Çorum illeri sýralamaktadýr.Yeþil Kartlý sayýsý bakýmýndan ise Adana ilinde toplam 333.719 kiþi olup toplam nüfusa oranda %15,8 ile iller sýralamasýnda 26'ýncý sýrdadýr. 2010 yýlýnda 358.957 kiþi ve %17,21 nüfusa oran ile 28'inci sýrda yer almýþtý. Bir önceki yýla göre Yeþil kartlý sayýsýnda %7 azalýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre %4,3 artýþ gerçekleþmiþti. Yeþil kartlý sayýlarýnýn nüfusa oranýnda iller sýralamasýnda ilk sýralarda %52,4 ile Aðrý, yer almakta olup ardýndan %48,1 ile Van ve %47,6 ile Þýrnak illeri sýralanmýþtýr.

Tablo II.5 SGK Kapsamýnda Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn (yararlanýcýlarýn) Sayýsý (2011)

S ý r a Ý l l e r

S o s y a l G ü v e n l i k K a p s a m ý n d a B a k m a k l a Y ü k ü m l ü T u t u l a n l a r ý n ( Y a r a r l a n ý c ýl a r ý n ) S a y ý s ý

S o s y a l G ü v e n l i k K a p s a m ý n d a k i

b a k m a k l a y ü k ü m l ü

t u t u l a n l a r ý n i l n ü f u s u n a o r a n ý

( % ) ( 4 / c ) (4 / b ) ( 4 / a ) T o p l a m

1 G a z i a n t e p 1 0 1 . 4 7 0 2 6 0 . 3 9 1 6 8 7 . 8 6 5 1 . 0 4 9 . 7 2 7 5 9 , 9

2 O s m a n i y e 4 4 . 8 4 6 5 8 . 4 7 8 1 8 0 . 6 8 2 2 8 4 . 0 0 6 5 8 , 5

3 K o n y a 1 6 8 . 7 1 0 4 1 9 . 2 1 3 5 7 1 . 6 9 6 1 . 1 5 9 . 6 2 0 5 6 , 9

4 A f y o n k a r a h i s a r 6 0 . 6 2 6 1 2 8 . 8 9 0 1 9 5 . 7 2 1 3 8 5 . 2 3 7 5 5 , 1

5 S a k a r y a 5 8 . 7 9 9 1 1 8 . 1 1 7 3 0 5 . 1 5 6 4 8 2 . 0 7 2 5 4 , 3

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

1 6 K a r a m a n 1 9 . 9 7 2 4 2 . 3 9 9 6 0 . 1 4 0 1 2 2 . 5 1 1 5 2 , 4

1 7 M u ð l a 5 9 . 0 9 4 1 1 9 . 7 2 0 2 5 7 . 3 8 1 4 3 6 . 1 9 6 5 2 , 0

1 8 A d a n a 1 4 3 . 9 4 2 2 6 2 . 9 1 0 6 8 9 . 3 8 5 1 . 0 9 6 . 2 3 6 5 2 , 0

1 9 E r z i n c a n 1 9 . 5 8 8 3 9 . 5 6 6 5 2 . 6 9 8 1 1 1 . 8 5 1 5 2 , 0

2 0 M a n i s a 8 4 . 4 3 5 2 1 2 . 9 5 1 3 9 8 . 8 5 2 6 9 6 . 2 3 8 5 2 , 0

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

7 7 V a n 7 3 . 7 9 2 9 7 . 8 7 6 2 0 7 . 6 0 4 3 7 9 . 2 7 2 3 7 , 1

7 8 T u n c e l i 1 6 . 7 9 0 6 . 0 1 4 8 . 3 4 8 3 1 . 1 5 2 3 6 , 6

7 9 B i t l i s 3 2 . 0 5 5 4 4 . 6 3 0 3 1 . 4 5 7 1 0 8 . 1 4 2 3 2 , 1

8 0 A ð r ý 3 3 . 5 5 8 5 9 . 3 2 4 8 0 . 6 4 6 1 7 3 . 5 2 9 3 1 , 2

8 1 M u þ 2 7 . 9 9 7 3 9 . 3 9 6 6 1 . 2 0 2 1 2 8 . 5 9 5 3 1 , 0

T ü r k i y e T o p l a m 5 . 5 8 8 . 3 9 9 9 . 7 3 5 .4 9 3 2 1 . 0 2 4 . 4 2 3 3 6 .3 4 8 . 3 1 6


14

Tablo II.6 2022 sayýlý yasadan yararlananlar ile Yeþil Kartlý Sayýsý (2011)

II.6Adana Ýli Ýþyeri Sayýsý ve Zorunlu Sigortalýlarýn DaðýlýmýAdana ilinde iþ yerinde çalýþtýrýlan sigortalý sayýsýna göre iþyeri sayýsý daðýlýmý tablosunda 33.351 iþ yerinin %37,8'i 1 kiþiden oluþan iþyerinden oluþmaktadýr. Ardýndan %27,7'si 2-3 kiþiden oluþan iþyerlerinden oluþmuþtur. Bir önceki yýla göre bakýldýðýnda 2010 yýlýnda toplam iþyeri sayýsý 29.400 olup buna göre 2011 yýlýnda %13,4 artýþ gerçekleþmiþtir.

Tablo II.7 Ýþ Yerinde Çalýþtýrýlan Sigortalý Sayýsýna Göre Ýþ Yeri Sayýsý (2011)



Sýralama

Ýller

2022 sayýlý yasadan

yararlananlarýn sayýsý

2022 sayýlý yasadan

yararlananlarýn il nüfusuna oraný (%)

Sýralama

Ýller

YEÞÝL KARTLI

Yeþil Kartlýlarýn

Nüfusa Oraný %

SAYISI

1

Ardahan

6.566

6,1

1

Aðrý

291.207

52,4

2

Tunceli

4.868

5,7

2

Van

491.627

48,1

3

Çorum

25.347

4,7

3

Þýrnak

218.178

47,6

4

Bingöl

11.828

4,5

4

Bitlis

158.696

47,1

5

Sinop

9.080

4,5

5

Muþ

195.217

47,1

-----

-----

-----

-----

-----

-----

-----

-----

50

Edirne

8.511

2,1

24

Malatya

122.939

16,2

51

Manisa

28.242

2,1

25

Yozgat

75.349

16,2

52

Adana

44.384

2,1

26

Adana

333.719

15,8

53 Aksaray 7.875 2,1 27 Elazýð 87.714 15,7

54 Uþak 6.883 2,0 28 Ordu 111.437 15,6

----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- -----

77 Zonguldak 6.267 1,0 77 Bursa 101.893 3,8

78 Eskiþehir 7.461 1,0 78 Bolu 10.296 3,7

79 Kocaeli 13.180 0,8 79 Kocaeli 50.918 3,2

80 Ankara 38.598 0,8 80 Ankara 146.446 3,0

81 Ýstanbul 86.342 0,6 81 Ýstanbul 327.689 2,4

1 Kiþi 2-3 Kiþi

4-6 Kiþi

7-9 Kiþi

10-19 Kiþi

20-29 Kiþi

30-49 Kiþi

50-99 Kiþi

100-249 Kiþi

250-499 Kiþi

500-749 Kiþi

750-999 Kiþi

1000+ Kiþi Toplam

2011 Yýlý

Ýþ yeri Sayýsý 12.607

9.233

4.946

2.182

2.195

790

761

377

186

51

17

3

3 33.351

Ýþ yeri Sayýsý Daðýlýmý %

37,80

27,68

14,83

6,54

6,58

2,37

2,28

1,13

0,56

0,15

0,05

0,01

0,01 100,00

2010

Yýlý

Ýþyeri Sayýsý

11.116

8.292

4.181

1.904

1.983

697

685

313

163

46

14

3

3 29.400

37,8 27,7 14,8 6,5 6,6 2,4 2,3 1,1 0,6 0,2 0,1 0,01 0,01 100,00 Ýþ yeri Sayýsý Daðýlýmý %

15


Grafik II.2 Yýllara Göre Zorunlu Sigortalý Ýþ Yeri Sayýsý (2000-2010)

Tablo II.8 incelendiðinde 2011 yýlýnda iþ yeri sayýsýna göre iller sýralamasýnda Adan ili 33.351 iþyeri ile 8'inci sýradýr. 2010 yýlýnda iþyeri sayýsýna göre yapýlan sýralamada Adana ilinin 29.400 iþyeri ile yine 8.inci sýrada idi. Ýller sýralamasýnda ilk sýrada 414.656 iþyeri ile Ýstanbul ili ilk sýradadýr. Ardýndan 113.342 iþyeri ile Ankara ve 102.515 iþyeri ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.

ÝL SI RAL AMAS I

ÝL LE R

201 0 Y ILI

ÝL LE R

20 11 YILI

T o plam T o plam

1 Ý STA NB UL 38 4 .8 0 2 ÝSTA NBUL 414 .656

2 A N KA RA 10 6 .0 3 7 A NKA RA 113 .342

3 Ý ZM ÝR 94 .78 5 ÝZMÝR 102 .515

4 B URSA 53 .63 6 B URSA 58 .631

5 A N TA LY A 48 .88 6 A NTALY A 54 .230

6 K O N YA 31 .66 5 K ONY A 35 .137

7 K O CA EL Ý 31 .55 4 K OCA ELÝ 34 .224

8 A DA NA 29 .40 0 A DANA 33 .351

9 M ER SÝN 26 .10 5 ME RSÝN 29 .220

10 M UÐ LA 25 .67 4 MUÐ LA 27 .627

Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2011 yýlýnda Adana ilinde toplam 33.351 iþyerinde 242.914 zorunlu sigortalý çalýþmakta olup ortalama günlük kazancýn ise 44,20 TL olduðu tespit edilmiþtir. Türkiye'deki toplam iþ yeri sayýsýnýn %2,1'i ile zorunlu sigortalý sayýsýnýn %2,3'ü Adana ilindedir. Türkiye geneli ortalama kazanç ise 46,41 TL'dir.



16

Y ýlla r 2 01 0 2 01 1

Ýþye r i Sa yýs ý

D aim i 2 5 .8 2 2 2 9 .4 6 1

M evs im lik 3 .5 7 8 3 .8 9 0

K a m u 5 4 7 5 9 4

Ö ze l 2 8 .8 5 3 3 2 .7 5 7

T opl am 2 9 .4 0 0 3 3 .3 5 1

Z orunlu S igort alý Say ýsý

D aim i 16 2 .1 8 5 18 5 .7 8 3

M evs im lik 4 9 .7 5 1 5 7 .1 3 1

K a m u 1 8 .0 8 9 1 7 .9 8 0

Ö ze l 19 3 .8 4 7 22 4 .9 3 4

E rkek 16 7 .4 1 9 19 2 .0 6 3

K a d ýn 4 4 .5 1 7 5 0 .8 5 1

T opl am 2 1 1 .9 3 6 2 4 2 .9 1 4

O rt a lam a Günl ük

Kaz anç

D aim i 4 4 ,0 2 4 6 ,0 2

M evs im lik 3 3 ,6 7 3 7 ,5 8

K a m u 7 8 ,7 5 7 8 ,9 8

Ö ze l 3 8 ,4 2 4 1 ,5 3

E rkek 4 2 ,2 1 4 4 ,9 6

K a d ýn 4 0 ,1 4 1 ,2 9

T opl am 4 1 ,7 7 4 4 ,2 0

Tablo II.9 Adana Ýli Ýþ Yeri Ve Zorunlu Sigortalý Sayýsý Ýle Ortalama Günlük Kazanç


Bir önceki yýl verileri ile karþýlaþtýrýldýðýnda ise 2011 yýlýnda iþyeri sayýsýnda %13,4, zorunlu sigortalý sayýsýnda %14,6 ve günlük ortalama kazançta %5,8 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda iþyeri sayýsýnda %10,6, zorunlu sigortalý sayýsýnda %10,2 ve günlük ortalama kazançta da %6,8 artýþ gerçekleþmiþti.

17


Glköðretim(1)

Ortaöðretim(1)

Toplam Genel Mesleki ve teknik

Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik

2011-2012

Türkiye 323 25 20 30 395 26 16 31 476 26 16 28 333 26 16 35

Adana 437 27 22 37 514 28 17 36 587 27 18 32 423 28 16 45

2010-2011

Türkiye 322 25 21 31 428 27 18 34 519 27 18 31 335 27 18 38

Adana 447 28 23 38 556 30 19 40 625 30 20 36 465 30 18 49

% Deðiþim

Türkiye 0,3 0,0 -4,8 -3,2 -7,7 -3,7 -11,1 -8,8 -8,3 -3,7 -11,1 -9,7 -0,6 -3,7 -11,1 -7,9

Adana -2,2 -3,6 -4,3 -2,6 -7,6 -6,7 -10,5 -10,0 -6,1 -10,0 -10,0 -11,1 -9,0 -6,7 -11,1 -8,2

Tablo III.1 Eðitim Seviyesine Göre Okul, Þube, Öðretmen ve Derslik Baþýna Düþen Öðrenci Sayýsý (2010-2011-2011-2012)

*Açýk ilköðretim ve açýköðretim lisesi öðrencisi kapsanmamýþtýr. Toplam öðretmen, kadrolu ve sözleþmeli öðretmenleri kapsar.

Kaynak : www.meb.gov.tr

III. EÐÝTÝM

III.1 Okul, Þube, Öðretmen ve Derslik Baþýna Düþen Öðrenci SayýsýTablo III.1' de Okul, þube, öðretmen ve derslik baþýna düþen öðrenci sayýlarý Türkiye ortalamasý ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Okul baþýna düþen öðrenci sayýlarýnda Adana Türkiye ortalamasýnýn üzeride görülmektedir. 2011-2012 dönemi Ýlköðretimde okul baþýna düþen öðrenci sayýsý Türkiye'de ortalama 323 öðrenci iken Adana'da 437 öðrencidir. Ayný þekilde ortaöðretim toplamýnda da okul baþýna düþen öðrenci sayýsý Türkiye'de 395 iken Adana'da 514 öðrencidir. Ortaöðretimde Türkiye ortalamasý 476 olup Adana'da 587, Mesleki ve teknik öðretimde de okul baþýna öðrenci sayýsý Türkiye ortalamasý 333 iken Adana ortalamasý 423 öðrencidir. Öðretmen baþýna düþen öðrenci sayýsýnda ise Adana ortalamasýnýn Türkiye ortalamasýna yakýn olduðu görülmektedir.Diðer yandan 2011-2012 öðretim dönemi öðrenci ortalamasý bir önceki döneme göre karþýlaþtýrýldýðýnda Adana ilinde okul baþýna düþen ortalama öðrenci sayýsýnda ilköðretimde %2,2, ortaöðretimde ise %7,7 azalýþ gerçekleþmiþtir.


18

III.3 Ýlköðretim2011-2012 eðitim döneminde ilköðretimde okul sayýsýnda %0,1, þube sayýsýnda %1,9 ve toplam öðrenci sayýsýnda %0,3 azalýþ, öðretmen sayýsýnda da %3,3 artýþ gerçekleþmiþtir.2010-2011 eðitim döneminde ilköðretimde okul sayýsýnda %1,51 azalýþ, þube sayýsýnda %1,82 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam öðrenci sayýsýnda ise %1,81 azalýþ, öðretmen sayýsýnda da %5,63 artýþ gerçekleþmiþti.

Ýlk Öðretim (2011-2012)

Öðrenci Öðretmen(1) Derslik

Okul Þube Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn

Toplam 718 11.591 328.816 169.123 159.693 14.406 6.158 8.248 8.563

Þehir 357 9.477 297.878 153.325 144.553 12.788 5.333 7.455 6.903

Köy 361 2.114 30.938 15.798 15.140 1.618 825 793 1.660

Ýlk Öðretim (2010-2011)



Toplam 717 11.372 327.722 168.221 159.501 13.950 6.055 7.895 8.382

Þehir 351 9.297 296.202 152.051 144.151 12.350 5.256 7.094 6.767

Köy 366 2.075 31.520 16.170 15.350 1.600 799 801 1.615

Toplam % Deðiþim 0,1 1,9 0,3 0,5 0,1 3,3 1,7 4,5 2,2

III.2 Okul Öncesi Öðretim

2011-2012 döneminde okul öncesi öðretimde okul sayýsýnda %7,3, þube sayýsýnda %15,3, öðrenci sayýsýnda %12,2 ve öðretmen sayýsýnda da %12,3 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010-2011 döneminde okul öncesi öðretimde okul sayýsýnda %1, þube sayýsýnda %6,6, öðrenci sayýsýnda %9,45 ve öðretmen sayýsýnda da %3,3 artýþ gerçekleþmiþti.

Okul Öncesi (2011-2012)

Öðrenci

Öðretmen(1)

Okul

Þube

Toplam

Erkek

Kadýn

Toplam

Erkek

Kadýn

Toplam

606

1.512

29.426

15.471

13.955

1.356

70

1.286

Þehir

424

1.317

26.388

13.886

12.502

1.233

63

1.170

Köy

182

195

3.038

1.585

1.453

123

7

116

Okul Öncesi (2010-2011)

Öðrenci

Öðretmen(1)

Okul

Þube

Toplam

Erkek Kadýn

Toplam

Erkek

Kadýn

Toplam

565

1.311

26.224

13.775

12.449

979

50

929

Þehir

399

1.136

23.395

12.292 11.103

855

45

810

Köy 166 175 2.829 1.483 1.346 124 5 119

Toplam % Deðiþim 7,3 15,3 12,2 12,3 12,1 38,5 40,0 38,4

Tablo III.2 Okul Öncesi Okul,Þube, Öðrenci ve Öðretmen Sayýlarý

Kaynak : (1) Kadrolu ve sözleþmeli öðretmenleri kapsar.www.meb.gov.tr

Kaynak : www.meb.gov.tr

Tablo III.3 Ýlköðretim Okul,Þube, Öðrenci, Öðretmen ve Derslik Sayýlarý

19


III.5 Yüksek Öðretim

Çukurova Üniversitesi, akademik birimleri, 13 Fakülte, 4 Yüksekokul, 9 Meslek Yüksekokulu, 1 Devlet Konservatuarý ve 3 Enstitüden oluþmaktadýr. 2009 - 2010 Yýlý Fiili Akademik Personel Durumu, Öðrenci Sayýsý Tablo III.5 ve III.6' da yer almaktadýr.

Üniversite bünyesinde öðretim kadrosunda toplam 1.720 akademik personel bulunmaktadýr. Akademik personelin %20'si profesör, %8'i doçent, %14'ü yardýmcý doçent ve %36'sý ise araþtýrma görevlisinden oluþmakta olup, %22'si öðretim görevlisi, uzman ve okutman kadrosundan oluþmaktadýr.

Ortaöðretim (Genel ve Mesleki Teknik)(2011-2012)



Toplam 230 4.280 142.343 75.628 66.715 6.884 3.943 2.941 3.290

Þehir 218 4.190 140.386 74.381 66.005 2.894 3.870 2.894 3.161

Köy 12 90 1.957 1.247 710 120 73 47 129

Ortaöðretim.(Genel.ve.Mesleki.Teknik)(2010-2011)

Öðrenci. Öðretmen(1) Derslik

Okul. Þube. Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn

Toplam 225 4.194 144.472 78.432 66.040 6.475 3.755 2.720 3.105

Þehir 214 4.100 142.571 77.236 65.335 6.365 3.682 2.683 3.003

Köy 11 94 1.901 1.196 705 110 73 37 102

Toplam % Deðiþim 2,2 2,1 -1,5 -3,6 1,0 6,3 5,0 8,1 6,0

III.4 Ortaöðretim (Genel-Mesleki ve Teknik)Ortaöðretim genel ve mesleki teknik bölümleri toplamýnda; 2011-2012 döneminde okul sayýsýnda %2,2, þube sayýsýnda %2,1 artýþ, öðrenci sayýsýnda ise %1,5 azalýþ gerçekleþmiþ olup, öðretmen sayýsýnda da %6,3 ve derslik sayýsýnda da %6 artýþ gerçekleþmiþtir.2010-2011 döneminde okul sayýsý ayný kalmýþ olup, þube sayýsýnda %3,5, öðrenci sayýsýnda %10,9, öðretmen sayýsýnda %14,7 ve derslik sayýsýnda da %8 artýþ gerçekleþmiþti.

Tablo III.4 Ortaöðretim Genel Öðrenci, Öðretmen ve Derslik Sayýlarý

Ünvaný

Kiþi Sayýsý

Prof.

350

Doç.

130

Y.doç.

245

Öðr.grv.

202

Okutman

109

Uzman

66

Arþ.grv.

618

Toplam

1720

Kaynak :ÖSYM

Tablo III.5 Çukurova Üniversitesi Akademik Personel Daðýlýmý (2010-2011)


20

Sýnava giren adaylarýn baþarý oranlarý incelendiðinde 62.442 öðrenciden %17,6' sý lisans programlarýna yerleþmiþ olup baþarý oranlarýna göre iller sýralamasýnda 51'inci sýrada yer almýþtýr. Üniversitelerin lisans-önlisans veya açýköðretim fakültelerinin herhangi birine yerleþenlerin oraný ise %39,8 olup iller sýralamasýnda 62'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda %42,9 ile 62. Sýrada yer almýþtý.

Üniversiteye yerleþen adaylarýn %44,1'i lisans programýna, %30,7'si önlisans ve %25,2si de Açýk Öðretim Fakültesi bölümlerine yerleþmiþtir.

2010 yýlýnda üniversiteye yerleþen 25.334 öðrencinin %36'sý lisans, %31'i önlisans ve %33'üde açýk öðretim bölümlerine yerleþmiþti.

Üniversitede 2010-2011 öðretim döneminde 33.070 öðrenci eðitim görmektedir. Öðrencilerin %68'i fakültelerde, %32'si ise yüksek okullarda kayýtlýdýr.

Kaynak:www.osym.gov.tr

III.6 ÖSYM SonuçlarýÖSYM verilerine göre Adana ilinde 2011 yýlýnda 62.442 aday sýnava girmiþ olup sýnava giren adaylarýn iller sýralamasýnda Adana ili

4. Sýradadýr. 2010 yýlýnda 55.789 öðrenci sýnava girmiþ olup iller bazýnda sýnava giren toplam aday sayýsýnda da 4. sýrada da idi.2011 yýlýnda sýnava giren adaylarýn 10.954'ü üniversitelerin lisans bölümlerine yerleþmiþ olup iller sýralamasýnda 5'inci sýrada yer

almýþtýr. 10.541'i lisans programýna yerleþmiþ ve lisans programýna yerleþen adaylar sýralamasýnda adana ili 4. Sýrada yer almýþtý.

Tablo III.1.7 2010-2011 Yýllarý ÖSS Baþarý Durumu

Yýllar Ýl AdýÖSYS'ye Baþvuran

Yerleþen

Lisans Önlisans

AÖF ToplamSýnavsýz YGS Ýle

2010

ADANA 55.789 10.541 3.318 3.546 6.564 23.969

Aday Sayýlarýna Göre Ýller Sýralamasý 4. sýra 5. sýra 6.sýra 4.sýra 4.sýra 5.sýra

Sýnava Giren Adaylarýn Baþarý Oranýna Göre Ýller Sýralamasý %

%18,9 42. sýra

%42,9 62. sýra

Yerleþen adaylarýn daðýlýmý %

44 13,8 14,8 27,4 100

2011

ADANA

62.442

10.954 3.784 3.850 6.263 24.851

Aday Sayýlarýna Göre Ýller Sýralamasý

4.Sýra

5. Sýra 4. Sýra 6. Sýra 4. Sýra 5. Sýra

Sýnava Giren Adaylarýn Baþarý Oranýna Göre Ýller Sýralamasý %

%17,6 51.Sýra

%39,8 62.Sýra

Yerleþen adaylarýn daðýlýmý % 44,1 15,2 15,5 25,2 100,0

BÖLÜMLER

YENÝ KAYIT

TOPLAM ÖÐRENCÝ SAYISI

Toplam

Kadýn

Erkek Toplam Kadýn Erkek

TOPLAM

9.859

4.326

5.533 33.070 14.834 18.236

TIP F.

216

99

117 1.115 488 627

DÝÞ HEKÝMLÝÐÝ F.

63

32

31 235 107 128

FEN-EDEBÝYAT F.

935

507

428 3.546 1.880 1.666

EÐÝTÝM F.

1.281

838

443 4.962 3.261 1.701

GÜZEL SANATLAR F.

89

65

24 299 195 104

HUKUK F.

77

42

35 170 95 75

ÝLAHÝYAT F.

103

53

50 294 158 136

ÝKT.VE ÝDR.BÝL.F.

988

547

441 4.064 2.119 1.945

MÜH.-MÝMARLIK F.

1.241

322

919 5.235 1.366 3.869

ZÝRAAT F.

449

190

259 2.033 878 1.155

SU ÜRÜNLERÝ F.

88

28

60 532 194 338

ADANA SAÐLIK YO.

207

123

84 735 578 157

POZANTI MYO. 94 46 48 150 70 80

YUMURTALIK MYO. 54 21 33 143 47 96

CEYHAN MYO. 668 223 445 1.408 443 965

KARAÝSALI MYO. 195 61 134 482 161 321

KARATAÞ T.ÝÞL.VE OTEL.YO. 93 43 50 342 140 202

DEVLET KONSERVATUVARI 24 12 12 123 63 60

SAÐLIK HÝZ.MYO. 310 191 119 618 395 223

TEKNÝK BÝL.MYO. 130 33 97 130 33 97

ADANA MYO. 1.808 548 1.260 4.367 1.358 3.009

KOZAN MYO. 510 189 321 1.154 417 737

BEDEN EÐT.VE SPOR YO. 154 60 94 750 270 480

CEYHAN SAÐLIK HÝZMETLERÝ MYO. 82 53 29 183 118 65

Tablo III.6 Çukurova Üniversitesi Bölümlere Göre Öðrenci Sayýsý (2010-2011)

Kaynak:www.osym.gov.tr

21


Ýller

SýralamasýÝl Uzman

Hekim Pratisyen

Hekim Asistan Hekim

Toplam Hekim

Diþ Hekimi Eczacý Saðlýk

Memuru Hemþire Ebe

Türkiye Topl. 63.563 38.818 21.066 123.447 21.432 26.506 94.443 114.772 50.343

1 Ýstanbul 14.437 5.845 5.379 25.661 5.385 5.044 12.130 17.923 5.427

2 Ankara

8.540

3.331

4.712

16.583

2.553

3.423

8.399

15.363

3.046

3 Ýzmir

4.708

2.131

1.934

8.773

1.760

1.848

4.535

7.036

2.539

4 Bursa

1.945

1.219

581

3.745

747

894

2.779

3.893

1.724

5 Adana

1.872

1.021

463

3.356

540

664

2.698

2.983

1.259

6 Antalya

1.845

1.012

456

3.313

786

958

2.468

3.067

1.531

7 Konya

1.515

1.059

485

3.059

466

689

3.030

2.592

1.352

8 Kocaeli

1.255

754

286

2.295

456

435

1.885

2.441

1.070

9 Ýçel

1.201

778

257

2.236

369

550

1.698

2.286

1.441

10 Samsun

1.093

631

481

2.205

428

435

1.886

2.290

897

Kaynak: TÜIK

Alaný Doktor Sayýsý %Daðýlým

Uzman Dr. 1.790 46

Pratisyen Dr 1.006 26

Asistan 451 12

Diþ Tabibi 611 16

Toplam 3.858 100

IV. SAÐLIK

Adana ilinde 2011 verilerine göre toplam 3.858 doktor bulunmaktadýr. Doktorlarýn %46'sý uzman, %26'sý pratisyen, %12'si asistan ve %16'sý diþ tabibi olarak görev yapmaktadýr.

Kaynak : Adana Valiliði (www.adana.gov.tr)

Saðlýk personelinin illere göre daðýlýmýna bakýldýðýnda Adana ili toplam doktor sayýsýna göre 5'ici sýradadýr.


22

Türkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre Adana ilinde 2010 yýlýnda özel, devlet ve üniversiteye ait olan toplam 25 hastane bulunmaktadýr. Hastane sayýsýna göre iller sýralamasýnda Adana ili 11'inci sýrada yer almaktadýr.

* Kurum Sayýsýna Göre SýralýKaynak: TÜÝK

Yatak sayýsýna göre iller sýralamasýnda ise 25 hastaneye ait toplam 5.918 yatay sayýsý ile iller sýralamasýnda 6'ýncý sýradadýr.

23


V. TURÝZM

V.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-Giren-Çýkan Turist SayýsýAdana ili turizm istatistikleri Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü'nden elde edilen verilere göre derlenerek elde edilmiþtir. Adana ilindeki turizm yatýrým belgeli toplam 29 otele ait yatak sayýsý 4.187 adettir. 2010 yýlýnda 28 otele ait yatak sayýsý 3661 adet idi. Ýldeki toplam 29 otelin ise 3'ü beþ yýldýzlý, 7'si dört yýldýzlý otel, 5'i üç yýldýzlý,6'sý iki yýldýzlý, 4'ü motel, 2'si butik, 1'i apart ve 1'i de özel belgelidir. Restorant olarak ise müstakil eðlence tesisi 1 adettir.

Tablo V.1 Yýllara Göre Konaklayan-Giren-Çýkan Turist Sayýsý

2011 yýlý konaklayan turist sayýsý incelendiðinde ise bir önceki yýla göre %2,9 artýþ gerçekleþmiþtir. Konaklayan turistlerin %84'ü yerli olup %26'sý yabancý turistlerden oluþmaktadýr. Grafikte görüldüðü üzere Konaklayan, giren ve çýkan turist sayýlarýna bakýldýðýnda konaklama sayýlarýnýn daha fazla olduðu görülmektedir.

Kaynak : Turizm Ýl MüdürlüðüGrafik V.I Yýllara Göre Konaklayan-Giren-Çýkan Turist Sayýsý Grafiði (2011)

YILLAR

Konaklayan Turist

Toplam

Giren Turist Sayýsý

Toplam

Çýkan Turist Sayýsý

Toplam

Sayýsý

Yerli

Yabancý

Yerli

Yabancý

Yerli

Yabancý

2004

279.993

53.350

333.878

158.874

124.606

283.480

179.952

143.392

323.344

2005

360.003

80.350

440.353

174.070

129.475

304.545

192.631

161.983

354.614

2006

384.906

69.377

454.283

170.088

81.073

251.161

180.243

81.571

261.764

2007

386.150

55.649

441.799

239.778

117.117

356.895

236.214

119.822

356.036

2008

390.678

57.584

448.262

209.995

110.347

320.342

210.911

114.820

325.731

2009

365.453

65.458

430.911

173.252

103.350

276.602

168.106

106.108

274.214

2010 419.344 75.343 494.687 165.370 81.999 247.369 166.655 83.750 250.405

2011 431.882 83.561 515.443 222.420 103.194 325.614 215.558 99.940 315.498


24

YILDIZLI

OT EL

ADED Ý

YA TAK SAYISI

K ONAKL AYAN K ÝÞÝ SAYISI YE RL Ý YAB A NCI TO PL AM

5 Yýldýzlý Otel 3 1.214 1 37.603 3 9.5 28 177.131

4 Yýldýzlý Otel 7 1.216 1 24.323 1 6.0 80 140.403

3 Yýldýzlý Otel 5 609 70.148 1 2.2 22 82.370

2 Yýldýzlý Otel 6 630 70.854 9.1 66 80.020

Motel 4 250 1.037 0 1.037

B utik Otel 2 196 19.899 4.1 54 24.053 A par t Otel 1 48 5.988 1.1 25 7.113 Ö zel B elge li Otel 1 24 2.030 1.2 86 3.316

TOPL AM 29 4.187 431.882 83.561 515.443

Tablo V.2 2011 Yýlý Konaklayan Kiþi Sayýsý

Kaynak : Turizm Ýl Müdürlüðü

Tablo V.3 Turizm Ýþletmesi Belgeli Tesisler Tesis ve Yatak Sayýsý ile Seyahat Acenteleri Sayýsý (2011)

OTELLER

OTEL SAYISI

YATAK SAYILARI

RESTAURANTLAR

11

5 Yýldýzlý 3 1.214 MÜSTAKÝL EÐL.TES 1 4 Yýldýzlý 6+1=7 1.046+170=1.216 GÜNÜBÝRLÝK TESÝS 1 3 Yýldýzlý 4+1=5 385+224=609 YATIRIM BELGELÝ TESÝS 22

2 Yýldýzlý 6 630 A Grubu Seyahat Acentasý 95 Motel 4 250 B Grubu “ “ 0 Butik Otel 2 196 C Grubu “ “ 8 Müst. Apart Otel 1 48 TOPLAM 103 Özel Belgeli Otel 1 24 TOPLAM : 27+2=29 3.793+394=4.187 Kaynak : Turizm Ýl Müdürlüðü

25


VI. ULAÞTIRMA

VI.1 Kara UlaþtýrmaKarayollarý Genel Müdürlüðü verilerine göre Adana ili toplam asfalt yol uzunluðu 815 km, bölünmüþ yol uzunluðu 207 km olup bir önceki yýl 169 km. idi.

Kaynak : Karayollarý Genel Müdürlüðü (www.kgm.gov.tr)

Adana ilinde 2011 yýlýnda 480.321 motorlu kara taþýtý bulunmaktadýr. 2010 yýlýnda toplam 448.353 motorlu kara taþýtý mevcuttu. Bu taþýtlarýn %45'i otomobil, %24'ü motosiklet taþýtlarýndan aðýrlýklý olarak oluþmaktadýr. 2011 yýlý motorlu kara taþýtlarýnýn bir önceki yýla göre artýþ oranlarýna bakýldýðýnda ise en fazla artýþ %9,3 ile otomobilde ardýndan %5,3 artýþ ile otobüste gerçekleþmiþtir.

Yýllar Toplam % Deðiþim Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlý Taþýtlar Traktör

2005 328.544 148.480 8.015 3.267 43.247 15.291 71.689 587 37.968

2006 360.896 9,8 156.865 8.348 3.592 48.826 15.995 88.527 746 37.997

2007 381.926 5,8 164.178 8.704 3.923 54.049 16.413 95.364 915 38.380

2008 404.812 6 173.316 8.906 4.324 58.889 16.759 102.540 872 39.206

2009 423.496 4,6 182.393 8.751 4.347 63.000 16.555 108.074 831 39.545

2010 448.353 5,9 196.083 8.673 4.577 68.304 16.905 112.221 805 40.785

2011 480.321 7,1 214.384 8.693 4.819 74.667 17.129 117.132 733 42.764

2011/2010 % Deðiþim 9,3 0,2 5,3 9,3 1,3 4,4 -8,9 4,9

% Daðýlýmý 44,6 1,8 1,0 15,5 3,6 24,4 0,2 8,9

Tablo VI.2 Adana Motorlu Kara Taþýtlarý Sayýlarý

Diðer yandan bölgemiz ticareti açýsýndan için önemli bir merkez olarak ta TCDD tarafýndan Türkiye'de 12 noktada kurulacak olan Lojistik Merkezlerden bir tanesi'nin Yenice kurulacak olmasýdýr. Bu merkezler karayolu, demiryolu, denizyolu ve yerine göre havayolu eriþimi ile kombine taþýmacýlýk imkanlarýnýn olduðu, farklý iþletici ve taþýyýcýlarla ulusal ve uluslararasý, yük taþýmacýlýðý, daðýtýmý, depolama ve diðer tüm hizmetlerin yapýldýðý alanlar olarak hizmet verecektir olup bölgemize büyük yarar saðlayacaðý kaçýnýlmazdýr.

Kaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu

VI.2 Demiryolu

Adana'ya ilk demiryolu hattý 1 8 8 6 y ý l ý n d a k u r u l m u þ t u r . G ü n ü m ü z d e A d a n a - M e r s i n arasýndaki bu hatta hýzlý trenler çalýþmakta olup, Adana Tren Gar'ý Türkiye'de uluslar arasý taþýmacýlýk yapýlabilen Gar'lar arasýnda yer almaktadýr.

ASFALT YOLLAR

ASFALT SATHÝ TOPLAM PARKE STABÝLÝZE TOPRAK GEÇÝT TOPLAM BÖLÜNMÜÞ

BETONU KAPLAMA VERMEZ UZUNLUK YOL

133 680 813 1 10 99 29 952 207,1

Tablo VI.1 Adana Ýli Devlet Ve Ýl Yollarýnýn Satýh Cinslerine Göre Uzunluklarý-km.(2011)


26

2011 2012

Gelen Giden Gelen Giden

Toplam 1.865.048 1.953.951 3.804.000 3.804.000

2011 Yýlý 2012 Yýlý

Giden Gelen Giden Gelen

Vagon Ton Vagon Ton Vagon Ton Vagon Ton

Yurt Ýçi 5.981 257.470 4.103 184.193 4.663 163.970 3.016 113.694

Yurt Dýþý 2.212 73.180 297 8.317 1.257 34.415 60 1.694

Toplam 8.193 330.650 4.400 192.510 5.920 199.385 3.076 115.388

Kaynak :TCDD 6.Bölge Müdürlüðü

VI.3 Havalimaný

Adana Havalimaný sivil ve askeri hava ulaþýmýna 1937 yýlýnda açýlmýþ olup, 1956 yýlýndan itibaren uluslararasý seferlere açýk bulunmaktadýr.

Adana Havalimaný 30 Ekim 1993 tarihinden itibaren 24 saat kesintisiz iç ve dýþ hat yolcu ve kargo trafiðine hizmet vermektedir.

29 Kasým 1995 tarihi itibari ile Havalimaný statüsünde hizmet vermektedir

27


ADANA HAVALÝMANI Özet Bilgiler

Havaalaný Tipi Sivil

Ýntifa DHMÝ

Þehre Uzaklýk 3,5 kilometre

Ulaþým Otobüs, Servis, Taksi

Yükseklik ( AMSL ) 65 FT (19.74M)

Aydýnlatma Kategorisi CAT I

Ýtfaiye Kategorisi CAT IX

VIP VAR

Cafe Restaurant VAR

Banka Hizmetleri VAR

Saðlýk Hizmetleri VAR

PTT VAR

Otopark 1050 Araç

Ýntifa DHMÝ

Þehre Uzaklýk 3,5 kilometre

Ulaþým Otobüs, Servis, Taksi

PÝSTLER

Doðrultu Uzunluk

Yüzey Uzunluk Mukavemet

05 / 23 2750 X 45 115 PCN Kompozit

APRONLAR

Uzunluk

BOYUT KAPLAMA MUKAV. UÇAK KAPAS.

269X100 BETON PCN-100 21+2 (Nato Apronu)

104x98 BETON PCN-100

TAKSÝRUT

Uzunluk

METRE KAPLAMA MUKAVEMET

3250 X 23 ASFALT PCN- 100

Kaynak : Devlet Hava Meydanlarý

VI.3.1 Adana Havalimaný Uçak-Yolcu-Yük Trafiði

Devlet Hava Meydanlarý Verilerine göre uçak, yolcu ve yük trafiði Tablo VI.5, VI.6, VI.7 ve VI.8' de yer almaktadýr.

Uçak Trafiðinde 2011 yýlýnda iç hatlarda bir önceki yýla göre %12, dýþ hatlarda %36 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam uçak trafiðinde ise %15 artýþ gerçekleþmiþtir.

2010 yýlýnda dýþ hatlarda %4 azalýþ, iç hatlarda ise %19 artýþ gerçekleþmiþ olup toplamda %16 artýþ görülmüþtü.

Adana Havalimaný iç hatlar, dýþ hatlar ve kargo terminali mevcuttur. Ýç Hatlar Terminali 1984 yýlýnda hizmete girmiþtir. Ýç hat terminal toplam alaný: 2911m2, giden yolcu salonu: 655 m2'dir. Dýþ hatlar terminali 1997 yýlýnda hizmete girmiþtir. Terminal toplam alaný: 6150 m2, giden yolcu salonu : 1215 m2'dir. Kargo Terminali ise 1993 yýlýnda hizmete girmiþtir. Kargo terminali toplam kapalý alaný 10 500 m2 dir. Gümrük geçici depolama alaný 1167 m2, export ambarý 3500 m2 dir.


28

Havaalanlarý 2010 YILI ARALIK SO NU 201 1 YILI ARALIK SONU

(Kesin O lmayan) 2011 /2010 (%)

Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat D ýþ H at Toplam Ýç H at Dýþ Hat Toplam

Adana 2 6.615 3 .727 30.342 29 .8 89 5.07 7 3 4.966 12 36 1 5


Ticari Uçak Trafiðinde 2011 yýlýnda iç hatta %8 artýþ dýþ hatta ise %23 artýþ gerçekleþmiþ olup genel toplamda %10 artýþ gerçekleþmiþtir.

2010 yýlýnda iç hatta %18 artýþ dýþ hatta ise %9 azalýþ gerçekleþmiþ olup genel toplamda %13 artýþ gerçekleþmiþti.

Tablo VI.6 Ticari Uçak Trafiði

Havaalanlarý 2 010 YILI ARALIK SO NU 201 1 YILI ARALIK SONU

(Kesin O lmayan) 2011 /2010 (%)


Adana 1 9.059 3.4 36 22.495 20 .5 97 4.21 7 2 4.814 8 23 1 0


Gelen-Giden Yolcu Trafiðinde 2011 yýlýnda iç hatta %12, dýþ hatta ise %32 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam yolcu trafiðinde ise %15 artýþ gerçekleþmiþtir.

2010 yýlýnda iç hatta %17, dýþ hatta ise %2 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam yolcu trafiðinde ise %14 artýþ gerçekleþmiþti.

Tablo VI.7 Yolcu Trafiði (Gelen-Giden)

Havaalanlarý 2010 YILI ARALIK SONU 2011 YILI ARALIK SONU

(Kesin Olmayan) 2011 /2010 (%)

Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat Dýþ Hat Toplam

Adana 2.417.630 423.540 2.841.170 2.714.701 558.691 3.273.392 12 32 15

Havaalanlarý 2010 YILI ARALIK SO NU 201 1 YILI ARALIK SON U

(Kesin O lmayan) 2011 /2010 (%)


Adana 2 5.811 1 1.014 36.825 26 .3 98 9.86 4 3 6.262 2 -10 - 2


Kargo trafiðinde ise iç hatlarda 2011 yýlýnda iç hatlarda %2 artýþ, dýþ hatlarda ise % 10 azalýþ gerçekleþmiþ olup toplam yük trafiðinde ise %2 azalýþ gerçekleþmiþtir.

2010 yýlýnda iç hatlarda %7, dýþ hatlarda ise %28 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam yük trafiðinde ise %13 artýþ gerçekleþmiþti.Tablo VI.8 Yük Trafiði ( Bagaj+Kargo+Posta) ( TON)

29


VII.TARIM

Adana ili iklim yapýsý itibariyle sebze ve meyvecilik için elveriþlidir. Son yýllarda meyvecilikte elde edilen gelirin artmasý yöre çiftçisini bu sektörde yatýrým yapmaya teþvik etmiþ bunun yanýnda zeytincilikte de geliþme kaydetmiþtir.

Adana ilinin önemli tarým ürünleri olarak soya, mýsýr, yerfýstýðý, narenciye, karpuz, pamuk, buðday ve bal olarak sýralayabiliriz. Tablo VII.1'de önemli tarým ürünlerinin 2010 yýlý verilerine göre Türkiye üretimindeki paylarý görülmektedir. Türkiye'deki soya üretiminin %69'u ilimizde üretilmekte olup 2009 yýlý üretim payý %38 idi. Ardýndan yerfýstýðý üretim gelmekte olup ülkemiz üretimi içindeki payý %41'i olup 2009 yýlý üretim payý %46'idi. Bunun yanýnda ülkemizin mýsýr üretiminin %28' i, narenciye üretimimizin %27''si ve pamuk üretimimizin de %12' si ilimizde üretilmektedir. Üretim paylarý incelendiðinde ise 2010 yýlýnda özellikle soyanýn üretim payýnda bir önceki yýla göre yaklaþýk 2 kat artýþ gerçekleþmiþtir. Pamuk, yer fýstýðý ve buðday üretim paylarýnda da azalýþ görülmüþtür.

Tablo VII.1 Adana Ýli Önemli Tarým Ürünlerinin Türkiye Üretiminde Payý

Kaynak Tarým Ýl Müdürlüðü

Adana ili ve ilçeleri üzerinden toplam tarým arazisi 539.000 hektar olup aðýrlýklý olarak %83'ü tarla alanýndan, %8'i meyve ve %6,9'u de sebze alanýndan oluþmaktadýr.

Tablo VII.2 Adana Ýli Tarým Arazilerinin Daðýlýmý (da)

ÜRÜNLER

TÜRKÝYE (2010) ADANA (2010) 2009 Yýlý 2010 Yýlý

Ekilen alan

Üretim

Ekilen alan

Üretim

Adana'nýn Üretim Payý %

Adana'nýn

Üretim Payý %

(dekar)

(ton)

(dekar)

(ton)

BUÐDAY

81.034.000

19.674.000

2.469.119

1.149.739

6,2

5,8

MISIR

5.935.519

4.310.000

1.099.749

1.216.496

32,7

28,2

PAMUK

4.806.500

2.150.000

479.200

255.055

15,1

11,9

SOYA

234.727

86.540

157.508

60.034

38

69,4

YER FISTIÐI

274.500

97.310

107.650

39.715

43,5

40,8

KARPUZ

3.683.103

117.561

678.155

17,8

18,4

NARENCÝYE 3.572.376 949.721 26,3 26,6

BAL 81.115 6.694 6,5 8,3

TARIM ALANI ÇEÞÝDÝ YÜZÖLÇÜMÜ (Hektar) % Tarla Ýlaný 445.180 82,6

Nadas Ýlaný 11.979 2,2 Meyve Ýlaný 44.406 8,2 Sebze Ýlaný

37.435

6,9

TOPLAM

539.000

100


30

Kaynak:Tarým Ýl Müdürlüðü

VII.1.2 Kümes HayvancýlýðýTablo VII.4'te 2009-2011 yýllarý Kümes hayvanlarý ve yumurta sayýlarý yer almaktadýr.Bölgemizde kümes hayvancýlýðýnda en fazla et tavuk yetiþtiriciliði ile uðraþýldýðý Tablo VII.3'ten görülmektedir. 2011

yýlýnda et tavuðu üretiminde %1,3 artýþ gerçekleþmiþ olup bir önceki yýl et tavuðu üretiminde %57 artýþ gerçekleþmiþti. 2011 yýlýnda kümes hayvancýlýðý yetiþtiriciliðinin %92'si et tavuðu yetiþtiriciliðine aittir. Bir önceki yýl payý ise yine %92 idi.

Kümes hayvancýlýðýnda en fazla artýþ %12 ile yumurta tavuðunda, en fazla azalýþ %18 ile ördekte gerçekleþmiþtir.

Grafik VII.1'de Adana Tarým alanlarýnýn, grafik VII.2'de sulama alanlarýnýn daðýlým yer almaktadýr. Tarým alanlarýnýn %83'ü tarla alanýndan, %8'i de meyve alanýndan oluþmaktadýr. Sulanan alan ise %40'týr.

Grafik VII.1 Tarým Alanýnýn Daðýlýmý Grafik VII.2 Sulama Daðýlýmý

VII.1-Hayvancýlýk ve Arýcýlýk

VII.1.1 ArýcýlýkTablo VII.3'de 2009-2011 yýllarýnda ait arý kovaný sayýlarý ve bal ve bal mumu kg miktarlarý yer almaktadýr.2011 yýlýnda bir önceki yýla göre eski usul kovan sayýsýnda %3,6 azalýþ, yeni usul kovan sayýsýnda da %11 artýþ

gerçekleþmiþtir. Bir önceki yýlda ise eski usul kovan sayýsýnda %4 azalýþ, yeni usul kovan sayýsýnda ise %25 artýþ gerçekleþmiþti. Doðal bal üretiminde ise 2011 yýlýnda %11 artýþ balmumu üretiminde %0,2 azalýþ gerçekleþmiþ olup bir önceki yýlda doðal bal üretiminde %26 ve balmumu üretiminde de %6,2 artýþ gerçekleþmiþti.

Tablo VII.3 – Arýcýlýk 2009-2011

Yýl Arý-Kovan Sayýsý (Eski Usul) - MÝKTAR(Adet)

Arý-Kovan Sayýsý (Yeni Usul) - MÝKTAR(Adet)

Doðal Bal - ÜRETÝM(Kg)

Balmumu-

Arý – ÜRETÝM (Kg)

2009 791 270.647 5.320.848 315.749

2010 760 339.120 6.693.657 335.267

2011 733 377.811 7.437.090 334.501

Üretim Cinsi 2009 2010 2011 2010/2009

% 2011/2010

%

Et Tavuðu - MÝKTAR(Adet) 4.037.557 6.342.055 6.425.300 57,1 1,3 Yumurta Tavuðu - MÝKTAR(Adet) 511.540 573.417 636.680 12,1 11,0

Hindi - MÝKTAR(Adet) 3.491 4.450 4.142 27,5 -6,9

Kaz - MÝKTAR(Adet) 3.806 3.701 3.372 -2,8 -8,9

Ördek - MÝKTAR(Adet) 5.571 5.467 4.486 -1,9 -17,9

31


Tablo VII.4 2009-20111 Yýllarý Kümes Hayvancýlýðý ve Yumurta Üretimi


VII.1.3 Canlý Hayvan VarlýðýAdana ilinde 2011 yýlý itibariyle hayvan sayýsýnýn %67'si küçükbaþ , %33' üde büyükbaþ hayvan varlýðýndan

oluþmaktadýr. Bir önceki yýl hayvan varlýðýnýn %65' ini küçükbaþ, %35' ini ise büyükbaþ hayvanlar oluþturmaktaydý.Adana ilinde özellikle son 3 yýlda hayvan varlýðýnda önemli artýþlar gerçekleþmiþtir. Bunun en büyük nedeni

bölgemizde büyükbaþ hayvancýlýða yapýlan yatýrýmlarýndaki artýþlardan kaynaklý olabileceði düþünülmektedir. Ülkemizin hayvancýlýk alýnda önemli yetiþtiricilik çiftlikleri Adana ilinde bulunmaktadýr.

Tablo VII.5 Adana ili Yýllara Göre Canlý Hayvan Varlýðý (2008-2011)


Grafik VII.3 Canlý Hayvan Varlýðýnýn Daðýlýmý (2006-

2008 2008/2007

% 2009 2009/2008

% 2010 2010/2009

% 2011 2011/2010

%

Küçükbaþ 331.676 -6 309.761 -7 363.341 17,3 452.523 24,5 Büyükbaþ 163.091 2,6 178.702 10 194.902 9,1 223.848 14,9


32

VII.2-Adana Ýli Sebze Ekim Alaný ve Üretim Miktarý

Tablo VII.6 ve 7' da Adana ili sebze yetiþtiriciliði verileri yer almakta olup, 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre sebze ekilen alanda %8,2 üretimde de %13,8 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ise bir önceki yýla göre sebze ekilen alanda %13,3 üretimde de %15,3 azalýþ gerçekleþmiþti. Ekilen alanlar incelendiðinde 2011 yýlýnda en fazla artýþ %138 ile soðansý sebzelerde, üretimde ise en fazla artýþ %238 ile yine soðansý sebzeler grubunda gerçekleþmiþtir. En fazla azalýþ ise ekilen alanda %-6,1 ile Yumrulu ve Kök Sebzelerde, üretimde ise %5,8 ile yine Yumrulu ve Kök Sebzelerde gerçekleþmiþtir.


Sebze çeþitlerine göre Tablo VII.7 üretim paylarý incelendiðinde en önemli sebze ekiminin karpuzda gerçekleþtiði, ardýndan domates, kavun ve biber üretiminin de önemli bir paya sahip olduðu görülmektedir. Adana ilinde önemli bir paya sahip karpuzun (açýk+örtü) toplam üretim içindeki 2011 yýlýnda %66,1 olup, 2010 yýlý üretim payý ise %62.7 idi. Diðer önemli sebze üretimi olan domatesin 2011 yýlý üretim payý %12,3 olup 2010 yýlý payý %12,4 idi. Kavunda 2011 yýlý üretim payý %8,2 iken 2010 yýlýnda %8,4, biber üretim payý ise 2011 yýlýnda %3,2 iken 2010 yýlýnda%4,2 idi.

Üretim çeþidine göre örtü altý ve açýk üretimlerin genel toplamdaki paylarý incelendiðinde 2010 yýlýnda toplam üretimin %53,7'si açýk alan üretimi iken 2011 yýlýnda %54,4'e yükselmiþtir. Örtü altý üretim payý ise 2010 yýlýnda %46,3 iken 2011 yýlýnda %45,6'ya gerilemiþtir. Ekilen alan paylarý Tabloda incelendiðinde ise 2010 yýlýnda örtü altý ekim alaný payý %36,9 iken 2011 yýlýnda %42,7'ye yükselmiþtir, açýk alan payý ise 2010 yýlýnda %63,1 iken 2011 yýlýnda %57,3'e gerilemiþtir.

Sebzeler

2009 20102010/2009 %

Deðiþim2011

2011/2010 % Deðiþim

Alan (da)

Üretim (Ton)

Alan (da)Üretim (Ton)

Alan (da)

Üretim (Ton)

Alan (da)

Üretim (Ton)

Alan (da)

Üretim (Ton)

Yapraðý Yenen Sebzeler 19.935 38.511 21.955 53.485 10,1 38,9 22.222 53.910 1,2 0,8

Baklagil Sebzeleri 14.261 15.889 13.395 14.312 -6,1 -9,9 13.745 14.619 2,6 2,1

Soðansý Sebzeler 1206 1733,2 1.175 1.200 -2,6 -30,8 2.795 4.054 137,9 237,8

Yumrulu ve Kök Sebzeler 664 1.327 850 1.800 28,0 35,6 798 1.695 -6,1 -5,8

Meyvesi yenen Sebzeler

257.957

1.216.170

218.389

1.010.535 -15,3 -16,9 236.520 1.154.240 8,3 14,2

Diðer Sebzeler

1.135

2.555

715 1505

GENEL TOPLAM

295.158

1.276.187

255.764

1.081.332 -13,3 -15,3 276.795 1.230.023 8,2 13,8

Toplam (Açýk)

156.714

502.939

161.433

580.961 3,0 15,5 158.556 669.263 -26,8 15,2

Toplam (Ö.Altý)

138.444

773.248

94.331

500.371 -31,9 -35,3 118.239 560.770 0,0 0,0

Açýk Alan Payý %

53,1

39,4

63,1

53,7 57,3 54,4

Örtü Altý Alan Payý %

46,9

60,6

36,9

46,3 42,7 45,6

Grafik VII.4 Sebze Ürünleri Üretiminin Daðýlýmý 2007-2011 (ton)

33



34

VII.3- Tarla Ürünleri Ekim Alaný ve Üretim Miktarý Adana ili Türkiye tarýmýnda tahýl ürünlerinde önemli yer teþkil etmektedir. Ülkemizin mýsýr üretiminin %28'i, buðday

üretiminin de %6'sý Adana ilinden karþýlamaktadýr. Diðer yandan Ülke üretimimizin, endüstriyel bitkiler arasýnda yer alan pamuðun %12'si, yaðlý tohumlar grubunda olan

soyanýn %69'u'i ve yer fýstýðýnýn da %41'i Adana ilinde üretilmektedirTablo VII.8'da Adana ili tarla ürünlerinin 2010-2011 yýllarý ekilen alan, üretim miktarlarý ve verim deðerleri yer

almaktadýr.Ürün gruplarýna bakýldýðýnda en fazla ekilen ürün grubunun tahýllar olduðu görülmektedir. 2011 yýlýnda tarla ürünleri

içindeki payý %59 olup 2010 yýlý payý ise %62 idi. Tahýl grubunda da en önemli üretim payý ise buðday ve mýsýr üretimindedir.Tarla ürünleri ürün bazýnda incelendiðinde ise buðdayýn toplam üretim içindeki payý %33 mýsýrýn ise %34'dir. 2010

yýlýnda buðdayýn payý %34, mýsýr ise %36 idi. Bir önceki yýla göre deðiþim oranlarýna bakýldýðýnda; buðday üretiminde %1 artýþ, mýsýrda ise %0,6 azalýþ gerçekleþmiþ olup, 2010 yýlýnda buðday üretiminde %10, mýsýr üretiminde %-12 azalýþ gerçekleþmiþti.

Diðer yandan Adana ilinin önemli tarým ürünleri arasýnda yer alan soya üretiminde ise 2011 yýlýnda%15 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre 4 kat artýþ gerçekleþmiþti. Yerfýstýðý üretiminde ise %13 azalýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre %1,3 artýþ gerçekleþmiþti.

Tarla ürünleri genel toplamýnda da 2011 yýlýnda %5 artýþ gerçekleþmiþ olup, 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre üretimde %-6,5 azalýþ gerçekleþmiþti.

Grafik VII.5'te ise 2007-2011 yýllar tarla ürünleri üretimin daðýlýmý görülmektedir.

Grafik VII.5 Tarla Ürünleri Üretiminin Daðýlýmý 2007-2011 (ton)

.

35


Kaynak : Tarým Ýl Müdürlüðü

ÜRÜNLER

2010

2011

2011/2010 % Deðiþim

Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Verim (Kg/Dek.)

Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

Verim (Kg/Dek.)

Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

Verim (Kg/Dek.)

*Tahýllar

3.179.798

2.063.955

3.065.858

2.086.556

-3,6

1,1

Buðday(Durum)

9.250

1.848

200

8.000

2.000

250

-13,5

8,2

25

Buðday(Diðer)

2.459.869

1.147.891

467

2.283.356

1.158.849

508

-7,2

1,0

8,7

Arpa (Biralýk)

Arpa(Diðer)

63.190

17.665

280

60.520

18.355

303

-4,2

3,9

8,3

Çavdar

1.000

200

200

1.000

200

200

0,0

0,0

0,0

Yulaf(dane)

1.500

300

200

1.500

300

200

0,0

0,0

0,0

Çeltik

1.530

1.010

660

856

599

700

-44,1

-40,7

6,0

Mýsýr

1.099.749

1.216.496

1.106

1.071.776

1.209.793

1.129

-2,5

-0,6

2,1

1.EkiliÌ

706.649

895.041

1.267

710.626

906.253

1.275

0,6

1,3

0,7

2. EkiliÌ

393.100

321.455

818

361.150

303.540

840

-8,1

-5,6

2,7

Buy(Çemen)

Baklagiller

109.210

11.055

90.643

9.053

-17,0

-18,1

Nohut

96.250

9.802

102

77.007

7.850

102

-20,0

-19,9

-0,1

K.Fasulye

12.940

1.251

97

13.590

1.198

88

5,0

-4,2

-9,1

Mercimek (Yeþil)

20

2

100

20

2

100

0,0

0,0

0,0

Mercimek (Kýrmýzý)

26

3

115

Endüstriyel Bitkiler

391.350

231.715

592

495.656

302.106

610

26,7

30,4

þekerpancarý

3.750

15.000

4.000

4.000

20.000

5.000

6,7

33,3

25,0

Pamuk (Kütlü)

479.200

255.055

532

608.182

332.471

26,9

30,4

-10,2

1.Ekiliþ

387.600

216.715

559

491.656

282.106

574

26,8

30,2

2,6

2. Ekiliþ

91.600

38.340

419

116.526

50.365

432

27,2

31,4

3,2

*Yaðlý Tohumlar

476.643

153.680

522.878

175.532

9,7

14,2

Susam

30.175

3.392

112

18.580

2.185

118

-38,4

-35,6

31,2

1.Ekiliþ

4.375

487

111

4.160

464

112

-4,9

-4,7

0,5

2. Ekiliþ

25.800

2.905

113

14.420

1.721

119

-44,1

-40,8

5,6

Ayçiçeði(Yaðlýk)

376.675

112.319

298

414.361

130.099

314

10,0

15,8

1.Ekiliþ

371.625

111.094

299

407.980

128.679

315

9,8

15,8

5,5

2. Ekiliþ

5.050

1.225

243

6.381

1.420

223

26,4

15,9

-8,4

Ayçiçeði(Çerezlik)

350

60

171

250

63

252

-28,6

5,0

47,4

Yerfýstýðý 107.650 39.715 369 96.204 34.735 361 -10,6 -12,5 -2,4

1.Ekiliþ 56.500 23.850 422 48.629 19.162 394 -13,9 -19,7 -0,3

2. Ekiliþ 51.150 15.865 310 47.575 15.573 327 -7,0 -1,8 5,6

Soya 157.508 60.034 381 172.642 68.876 399 9,6 14,7 0,8

1.Ekiliþ 42.808 17.941 419 60.752 26.856 442 41,9 49,7 5,5

2. Ekiliþ 114.700 42.093 367 111.890 42.020 376 -2,4 -0,2 2,3

Kanola(Kolza) 985 248 252 1.107 308 278 12,4 24,2 10,4

Yumrulu Bitkiler 83.156 464.958 102.318 527.571 23,0 13,5

Patates 48.240 154.330 66.389 220.256 37,6 42,7 -100

1.Ekiliþ 45.240 145.330 3.212 66.239 219.731 3.317 46,4 51,2 3,3

2. Ekiliþ 3.000 9.000 3.000 150 525 3.500 -95,0 -94,2 16,7

Tatlý Patates 160 240 1.500

Kuru soðan 37.866 159.814 4.221 35.869 153.800 4.288 -5,3 -3,8 1,6

Kuru sarýmsak 50 50 1.000 50 50 1.000 0,0 0,0 0,0

Toplam (I.ürün) 4.240.157 2.907.698 4.277.353 3.100.818 0,9 6,6

Toplam (II.ürün) 684.400 430.883 658.092 415.164 -3,8 -3,6

Toplam 4.924.557 3.338.581 4.935.445 3.515.982 0,2 5,3


36

Tablo VII.9 Adana Ýli Meyve Aðaçlarý Sayýsý ve Meyve Üretimi (2010-2011)

Kaynak :Tarim Ýl Müdürlügü

VII.4- Meyve Aðaçlarý Sayýsý ve Meyve Üretimi

2011 yýlýnda meyve veren aðaç sayýsýnda %8 üretimde ise %3 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda meyve veren aðaç sayýsýnda %10 ü r e t i m d e i s e % 6 a r t ý þ gerçekleþmiþti.

Üretim paylarý incelendiðinde ise meyve üretiminde en önemli paya turunçgiller sahip olduðu görülmektedir. Ülke tarýma tahýl ürünlerinin yanýnda turunçgil üretiminde de büyük katký s a ð l a m a k t a d ý r. Ü l k e m i z i n narenciye üretiminin %26'sý Adana ilinden karþýlanmaktadýr.

Toplam meyve aðaçlarýnýn %69'u, üretimin ise %84'ü t u r u n ç g i l m e y v e l e r i n d e n oluþmaktadýr. 2010 yýlýnda meyve aðaçlarýnýn %72'si ve üretilen m e y v e l e r i n d e % 8 6 ' s ý turunçgillerden oluþmaktadýr

2 0 11 y ý l ý n d a t u r u n ç g i l üretiminin yanýnda toplam meyve veren aðaç sayýsýnda %20 paya sahip olan taþ çekirdekli (erik, kayýsý, kýzýlcýk, kiraz, þeftali, viþne, zeytin) meyvelerinde önemli payý vardýr. Üretim payý ise %8’dir. Bu ürün grubunda meyve veren aðaç sayýsýnda bir önceki yýla göre %8, üretimde ise yine %8 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ise meyve veren aðaç sayýsýnda %17, ü r e t i m d e i s e % 2 9 a r t ý þ gerçekleþmiþti.

Diðer yandan ürün bazýnda meyve üretimlerine bakýldýðýnda portakal, mandalin, altýntop, zeytin ve nar üretimi meyvecilikte önemli bir paya sahiptir. Portakal aðaç sayýsýnda %23 üretiminde %31, mandalin aðaç sayýsýnda %25 üretiminde %25, altýntop aðaç sayýsýnda %8 üretiminde %15, zeytin aðaç sayýsýnda %11 üretiminde %3 ve nar aðaç sayýsýnda %5 üretiminde %3 paya sahiptir. Bu ürünlerin

37


0

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Meyve 1.039.177 1.016.145 885.426 840.491 1.032.665 1.098.516 1.128.807

Tarla 3.134.680 3.346.769 3.749.298 3.645.359 3.571.074 3.338.581 3.515.982

Sebze 1.078.355 1.111.977 1.071.805 1.231.104 1.276.187 1.081.332 1.230.023

Üre

tim

(to

n)

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

800.000

900.000

1.000.000

Turungiller Taþ Çekirdekli Üzümsü Meyve Yum.Çekirdekli Sert Kabuklu

2007 784.300 55.396 33.871 10.245 1.671

2008 740.357 54.998 33.863 9.631 1.642

2009 925.654 61.410 32.589 11.273 1.740

2010 949.721 79.720 52.073 15.217 1.785

2011 951.905 86.041 69.701 18.759 2.401

Üre

tim

(to

n)

Grafik VII.6 Meyve Ürünleri Üretiminin Daðýlýmý 2007-2011 (ton)

Grafik VII.7 Ürün Gruplarýna Göre Bitkisel Üretim Miktarý 2005-2011 (ton)


38

VIII. Sanayi ve Ticaret

VIII.1- SanayiBölge geliþmiþ bir kara ve demir yolu aðý ile þehir merkezinde olan havayolu sayesinde yolcu taþýmacýlýðýnýn yaný sýra

özellikle dýþ pazarlar açýsýndan yük taþýmacýlýðýnda önemli bir üs konumundadýr. Bunun yanýnda Yumurtalýk Serbest Bölgesi ile ülkemizin en geniþ arazi yapýsýna sahip ve her türlü altyapýsý tamamlanmýþ olan Organize Sanayi Bölgesinde deki yatýrýmlarda son yýllarda sektörel çeþitlilik açýsýndan geniþ daðýlým göstermiþtir. Ortadoðu ülkelerine yakýnlýðý açýsýndan da cazibe merkezi konumunda olmasý da yeni yerli ve yabancý yatýrýmcýlar için fýrsatlar kentidir.

Sektörel bazda; bölgemiz ekonomisine tekstil, otomotiv, kimya, makine ve yedek parça, plastik ve kauçuk, çimento ve mobilya gibi sektörlerin önemli katkýsý olup bunun yanýnda tarým ürünleri açýsýndan da her türlü gýda hammaddesi tedarik imkanýna sahiptir.

Diðer yandan Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattý ile Ceyhan-Yumurtalýk arasýnda önemli yatýrým fýrsatlarý yakalanmýþtýr. Özellikle Petrokimya ve buna baðlý sanayi yatýrýmlarý ile enerji yatýrýmlarýnýn bu bölgede yapýlabileceði düþünülmektedir. Buna baðlý olarak ta Türkiye'nin en büyük yatýrým teþviki 2010 yýlýnda 14 milyar TL sabit yatýrým ile bu bölgede yapýlacak olan petrokimya tesisi için verilmiþ olup, yatýrýmýn tamamlanmasý halinde sektörler çeþitliliðin artacaðý tahmin edilmektedir.

39


VIII.2- Ýstanbul Sanayi Odasý Ýlk 500 Sanayi Kuruluþu Anketi

Ýstanbul Sanayi Odasý'nýn 2010 yýlý ilk 500 sanayi kuruluþu anketi sonuçlarýna göre Adana ilinden Odamýza veya Sanayi Odasýna kayýtlý 12 firma ilk 500 arasýnda yerini alabilmiþtir. 2009 yýlýnda 11 firma bu sýralamaya girmiþti. Sektörel bazda bakýldýðýnda gýda, otomotiv, kimya, çimento, tekstili plastik ve demir-çelik sektörleri listede yer almýþtýr. Üretimden satýþlar TL bazýnda incelendiðinde de 2009 yýlýnda ilk 500 firma arasýna giren 11 firmanýn toplam üretimden satýþa 2.586.391.151 TL olup 2010 yýlýnda %24 artýþ göstererek 3.211.699.689 TL'ye yükselmiþtir.

Meslek Grubu 2011 Yýlý

Muhtelif gýda -

içecek imalatý ve paketleme sanayi

Metal ürünleri sanayi Èýþ giyim eþyalarýnýn imalatý

Öðütülmüþ tahýl-yem ve yemekçilik sanayi

Kimyasallarýn ve kimyasal ürünlerin imalatý

Ýnþaat malzemeleri üreticileri ve maden sanayi

Plastik ve kauçuk ürünleri imalat sanayi

Mobilya imalat sanayi

Motorlu kara taþýtlarý ve yan sanayi

Elektrik -

elektronik ve asansör sanayi

Makina imalat sanayi

Pamuk çýrçýrlama-temizleme sanayi

Ýnþaat müteahhitliði

Kaðýt ve kaðýt ürünleri ürünleri imalatý

Plastik ambalaj sanayi

Èöküm ve dökümden mamül metal sanayi

Özel inþaat faaliyetleri

Ýplik sanayi

Dokuma-apre-boya-baský ve terbiye sanayi

!ðaç ürünleri imalatý

Tarým makinalarý ve sondajcýlýk sanayi

Ýç giyim eþyalarýnýn imalatý

161

149

131

137

131

131

120

102

107

103

90

78

82

73

74

62

59

47

51

47

37

31

Toplam 2.003

2010 yýlý Sýra No

2009 yýlý Sýra No Kuruluþlar

77 136 Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Þ. 136

120

Marsan Gýda San. ve Tic. A.Þ.

149

123

Temsa Global San. ve Tic. A.Þ. 192

215

Bossa Tic. ve San. Ýþletmeleri T.A.Þ.

203

169

Adana Çimento San. T.A.Þ.

204 192 Artenius Turkpet Kim. Mad. ve Pet Amb. Mlz. San. A.Þ.

234 - -

251 289 Beyteks Tekstil San. ve Tic. A.Þ.

339 338 Wavin TR Plastik San. A.Þ.

Tablo VIII.2 2010 Yýlý ÝSO Ýlk 500 Sanayici Firma Arasýndaki Adana Firmalarý

Kaynak:Adana Sanayi Odasý

346

422

Güney Çelik Hasýr ve Demir Mamulleri San. Tic. A.Þ.

371

278

Özmaya Sanayi A.Þ.

471

-

Elita Gýda San. ve Tic. Ltd. Þti.

Adana Sanayi Odasý 2011 yýlý üye daðýlýmýna bakýldýðýnda toplam üye sayýsýnýn %8'ini oluþturan gýda sektörü ilk sýrada yer almaktadýr. Ardýndan %7,4 pay ile metal ürünleri ve %6,8 pay Öðütülmüþ tahýl-yem ve yemekçilik sanayi sektörleri ilk üç sýrada sýralanmaktadýr. Ana faaliyet kollarýna göre sektörler incelendiðinde özellikle tekstil ve buna baðlý sanayi sektörü olan dýþ ve iç giyim, pamuk çýrçýrlama, iplik ve dokuma apre sanayi sektörleri toplamýnýn payýnýn %17 olduðu düþünüldüðünde tekstil sektörünün bölge sanayisinde önemli bir katma deðer yarattýðý ve istihdamda önemli katký saðladýðý görülmektedir.


40

Yýl 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 Firma Sayýsý 12 11 11 10 7 9 10 11 12 12 12 15

Tablo VIII.2 Yýllara Göre ÝSO Ýlk 500 Sanayici Firma Arasýndaki Adana Firmalarý

VIII.3- Küçük Sanayi Siteleri

Adana ilinde Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý kredisi ile inþaatý devam etmekte olan 2 adet K.S.S. bulunmaktadýr.Bunlar ;

· Ýmamoðlu K.S.S.

· Seyhan K.S.S. ' dir.

· Yüreðir Doðu K.S.S. inþaatý tamamlanarak kur'a çekimi yapýlmýþ ve taþýnma aþamasýna gelmiþtir.Ýnþaatý biterek faaliyete geçmiþ olan ise 4 adet K.S.S. bulunmaktadýr. Bunlar;

· Aðaç Ýþleri K.S.S.;

· Metal Ýþleri K.S.S. ,

· Ceyhan K.S.S.

· Kozan K.S.S. 'dir.(Kaynak : Sanayi Ticaret Ýl Müdürlüðü)

VIII.4 Hacý Sabancý Organize Sanayi Bölgesi

Adana-Ceyhan D-400 Karayolu üzerinde, Yakapýnar (Misis)'in kuzeyinde tarýma elveriþli olmayan 1590 hektar alan üzerine 1984 yýlýnda temeli atýlarak kurulmuþ, Türkiye'nin en büyük organize sanayi bölgelerinden biridir.

Bölgeye ulaþým karayolu, demiryolu ve havayolu ile saðlanmaktadýr. AOSB Adana havalimanýna 28 km, Mersin Limanýna 98 km, Ýskenderun Limanýna 80 km,

Yumurtalýk Limanýna 40 km uzaklýktadýr. Bölgenin güneyinden D-400 Devlet Karayolu ve TCDD demiryolu, kuzeyinden TEM Otoyolu geçmektedir.

Organize sanayi bölgesinde 284 firma faaliyettedir. Bir önceki yýl faaliyette olan firma sayýsý 272 idi. Faaliyette bulunan firma daðýlýmlarýnda da tekstil sektörü %20,8 pay ile ilk sýrada gelmekte olup bu sektörü %13,7 ile metal sanayi ve %10,9 ile gýda sanayi sektörleri takip etmektedir. Ardýndan plastik ve kimya sektörleri sýralanmýþtýr.

41


S.NO

SEKTÖREL DAÐILIM

2011

Sektörel Daðýlým %

Ýnþaat Halinde Proje Halinde

1

TEKSTÝL

59

20,8

6 15

2

METAL

39

13,7

8 13

3

GIDA SANAYÝ

31

10,9

1 2

4

PLASTÝK

24

8,5

2 2

5

KÝMYA SANAYÝ

20

7,0

1 4

6

YAPI ELEMANLARI

20

7,0

2 9

7

AÐAÇ SANAYÝ

13

4,6

1

8

KAÐIT SANAYÝ

13

4,6

4

9

PETROL ÜRÜNLERÝ

13

4,6

1

10

MAKÝNA

8

2,8

1 3

11

AMBALAJ

6

2,1

1 2

12

DEPOLAMA

6

2,1

13 DÖKÜM 6 2,1

14 BANKA 5 1,8 2

15 BOYA SANAYÝ 5 1,8 1

16 ELEKTRÝK 5 1,8 1 1

17 NAKLÝYE 4 1,4 1

18 TOHUMCULUK 4 1,4 1

19 CAM SANAYÝ 3 1,1

TOPLAM 284 100,0 23 62

I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Deðiþim 2009

19.217.143

22.063.608

22.659.060

24.335.308

88.275.119

-9,6

2010

27.241.957

26.838.196

28.554.291

29.192.963

111.827.407

26,7

2011

27.667.799

26.965.944

29.475.735

32.268.875

116.378.353

4,1 2010/2009 %

41,8

21,6

26

20

26,7

2011/2010 %

1,6

0,5

3,2

10,5

4,1

Kaynak:Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluþu

VIII.4.1 Doðalgaz Kullanýmý

Organize sanayi bölgesi doðalgaz kullanýmýnda 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %4,1 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %26,7 artýþ gerçekleþmiþtir. Çeyrek dönemler itibariyle bakýldýðýnda doðal gaz kullanýmýnýn en fazla artýþýn IV. dönemde gerçekleþtiði görülmüþtür. En fazla artýþ ise %10,5 ile III. dönemde gerçekleþmiþtir.

Tablo VIII.5 Doðalgaz Kullanýmýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2008-2010


42

VIII.4.2 Elektrik Enerjisi TüketimiOrganize sanayi bölgesi elektrik kullanýmýnda 2011 yýlýnda %22,6 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %36,3 artýþ

gerçekleþmiþti. 2011 yýlýnda dönemsel bazda bakýldýðýnda en fazla artýþ %35,3 artýþ ile I. Dönemde gerçekleþmiþ olup, II. Dönemde %29,6 II. dönemde %12 ve IV. dönemde %17,9 artýþ gerçekleþmiþtir.

Doðalgaz tüketiminde olduðu gibi elektrik tüketiminde de gerçekleþen önemli düzeydeki bu artýþlar 2011 yýlý için ekonomideki canlanmanýn bir göstergesi olarak deðerlendirilebilir.

Tablo VIII.6 Elektrik Kullanýmýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2009-2011

Kaynak:Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluþu

VIII.5-Adana-Yumurtalýk Serbest Bölgesi

4.500.000 metrekarelik bir alan üzerine inþa edilen Adana Yumurtalýk Serbest Bölgesi(TAYSEB) Türkiye'nin en büyük araziye sahip serbest bölgelerinden biridir. Yüzölçümüyle, dünyanýn da en büyüklerinden biri konumundadýr. Ayrýca Türkiye'nin aðýr sanayiye yönelik olarak tasarlanmýþ ilk ve tek serbest bölgesidir.

Halen bölgede Gemi Ýnþa ve Bakým-Onarým, Petrokimya, Ýnþaat, Tekstil ve çeþitli kimyasallarý depolamada tesisleri faaliyet göstermekte olup toplam istihdam 227 kiþidir.

VIII.5.1 Yumurtalýk Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi

Yumurtalýk Serbest Bölgesi ticaret hacminde grafikte de görüldüðü gibi 2007 yýlýndan itibaren önemli artýþlar görülmüþtür, 2008 yýlýnda da bu artýþlar hýz kazanmýþ ancak 2009 yýlýnda ekonomik krizinde etkisiyle %-34,3 oranýnda bir azalýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %27 ve 2011 yýlýnda da %21 artýþ gerçekleþtirmiþtir.

Ticaret daðýlýmýnda en fazla artýþ %102 artýþ oraný ile bölgeden yurtdýþýna yapýlan ticarette gerçekleþmiþtir. Yurtiçinden bölgeye yapýlan ticarette de %13 azalýþ gerçekleþmiþtir.

I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Deðiþim

2009 89.393.120 104.931.010 114.261.761 121.126.340 429.712.231 2,1

2010 121.629.060 134.881.867 163.684.361 165.460.699 585.655.987 36,3

2011

164.609.850

174.819.547

183.396.854

195.020.229 717.846.480 22,6

2010/2009 % 36,1 28,5 43,3 36,6 36,3

2011/2010 % 35,3 29,6 12,0 17,9 22,6

43


Tablo VIII.7 Ticaret Hacmi

TÝCARET DAÐILIMI 2009 2009/2008

(%) 2010 2010/2009

(%) 2011 2011/2010

(%)

YURT ÝÇÝNDEN BÖLGEYE 17.311.853 -7,5 26.736.413 54,4 23.329.152 -12,7

BÖLGEDEN YURT ÝÇÝNE 69.941.785 -22,8 100.125.719 43,2 112.403.102 12,3

YURT DIÞINDAN BÖLGEYE 58.974.960 -46,8 76.239.800 29,3 96.750.236 26,9

BÖLGEDEN YURTDIÞINA 26.708.278 -37,8 16.414.310 -38,5 33.171.345 102,1

TOPLAM 172.936.876 -34,3 219.516.241 26,9 265.653.835 21,0


44

Tablo VIII.8 2010-2011 Yýlý Meslek gruplarýna Göre Üye Daðýlýmlarý

Kaynak: Adana Ticaret Odasý

Adana Ticaret Odasýnda 45 meslek grubunda 255 komite üyesi ve komite üyelerinden seçilmiþ 105 meclis üyesi bulunmaktadýr.

2011 yýlý sonu itibariyle toplam üye sayýsý 26.719 olup bir önceki yýla göre üye sayýsýnda %5 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýndaki üye sayýsý ise 25.408 olup bir önceki yýla göre üye sayýsýnda %5 artýþ gerçekleþmiþti.

Meslek gruplarýna göre üye sayýsý incelendiðinde ise en fazla üye Bina Ýnþaat Müteahhitleri gurubunda bulunmaktadýr. Toplam üyelerin %8,9'u bu gruba kayýtlý üyelerden oluþmaktadýr. Ardýndan Toplam üyelerin %5,1'ini oluþturan Elektrikli Ev Aletleri meslek grubu ile %5'ini oluþturan Garajlar, Nakliye Ambarlarý meslek gruplarý sýralanmaktadýr.

Bir önceki yýl üye sayýsý artýþlarýnda ise en fazla üye artýþý %12,6 artýþ oraný ile Su Ürünleri Ve Kümes Hayvanlarý Yetiþtiriciliði Ýle Elde Edilen Ürünlerin Tacirleri meslek grubunda gerçekleþmiþtir. Ardýndan %11,3 artýþ oraný ile Asansör, Ýklimlendirme, Gaz Ve Buhar Cihazlarý Ýmalatçýlarý Ýle Tacirleri ve %11,2 artýþ oraný ile Emlak Komisyoncularý meslek grubunda görülmüþtür.

VIII.6. Adana Ticaret Odasý

45


Sermaye Daðýlýmlarý

2009

2008 Yýlý % Daðýlým

2010


2009/2008 %

2011


2011/2010 %

1-499

1.582

6,5

1.701

6,7

7,5

1.674

6,3

-1,6 500-4999

3.750

15,5

3.657

14,4

-2,5

3.517

13,2

-3,8 5000-24.999

8.421

34,8

8.697

34,2

3,3

8.730

32,7

0,4

25.000-49.999

1.744

7,2

1.679

6,6

-3,7

1.743

6,5

3,8

50.000 ve Yukarýsý 8.691 35,9 9.674 38,1 11,3 11.055 41,4 14,3 Toplam 24.188 100 25.408 100 5,0 26.719 100 5,2

KuruluÌ Türü

2010

2011

% DeðiÌim % Daðýlým

ÞAHIS FÝRMASI

8.294

8.709 5,0 32,6KOLLEKTÝF ÞÝRKET

29

27 -6,9 0,1

KOMANNDÝT ÞÝRKET

12

9 -25,0 0,0LÝMÝTED ÞÝRKET

13.599

14.197 4,4 53,1LÝMÝTED ÞÝRKET(ÞUBE)

1.326

1.435 8,2 5,4ANONÝM

ÞÝRKET

770

788 2,3 2,9ANONÝM ÞÝRKET(ÞUBE)

960

1149 19,7 4,3YAPI KOOPERATÝFÝ

209

193 -7,7 0,7MOTORLU TAÞITLAR KO.

80

79 -1,3 0,3ESNAF VE KEFALET KO.

12

13 8,3 0,0TÜKETÝM KO.

11

10 -9,1 0,0TARIM SATIÞ KO.

6

6 0,0 0,0TARIMSAL KALKINMA KO.

46

46 0,0 0,2SU ÜRÜNLERÝ KO.

9

9 0,0 0,0SULAMA KO.

9

9 0,0 0,0KOOPERATÝF BÝRLÝKLERÝ 7 7 0,0 0,0TURÝZM GELÝÞTÝRME KOOP. 1 1 0,0 0,0KÜÇÜK SANAT KOOPERATÝFÝ 10 11 10,0 0,0ÜRETÝM TEMÝN VE DAÐITIM KOOP. 6 6 0,0 0,0VAKIF ÝÞLETMELERÝ 4 4 0,0 0,0MÜESSESELER 5 5 0,0 0,0DÝÐER KURULUÞLAR 3 6 100,0 0,0TOPLAM 25.408 26.719 5,2 100,0

Kaynak:Adana Ticaret Odasý Oda Sicil kayýtlarý

Tablo VIII.10 Sermayelerine Göre Üye Daðýlýmlarý


VIII.6.1 - Açýlan-Kapanan FirmalarTablo VIII.11'de Adana Ticaret Odasý ve TOBB Türkiye Ticaret Sicili verilerine göre Açýlan ve kapanan firma sayýlarý yer almakta olup 2011 yýlýnda açýlan firma sayýsýnda Adana ilinde %10, Türkiye'de ise %11,6 artýþ, kapanan firma sayýsýnda da Adana ilinde %9,4 artýþ, Türkiye'de genelinde %29,4 artýþ gerçekleþmiþtir. Türkiye genelinde kapanan firma sayýsý artýþý açýlan firmalara göre daha yüksek oranda gerçekleþmiþtir.

Adana Ticaret Odasý Kuruluþ Türlerine göre üyelerin daðýlýmýnda ise üyelerin %59' u Limited Þirketlerden, %33'ü Þahýs Firmalarýndan ve %7'side diðer firmalardan oluþmaktadýr. 2010 yýlýnda ise Limited Þirket oraný %59, þahýs þirketi oraný %33 ve Anonim Þirket oraný %7 idi.

Derecelerine göre üye daðýlýmlarýnda ise en fazla üye 50.000 ve yukarýsý sermaye grubunda bulunmaktadýr. Ardýndan 8.730 üye ile 5000 ila 24.999 TL sermayeye sahip üye grubu sýralanmýþtýr. Toplam üyelerin %41'i 50.000 ve yukarýsý sermeye grubu üyelerinden oluþmakta olup bir önceki yýl bu oran %38 idi.


46

Tablo VIII.11 Adana-Türkiye Açýlan Kapanan Firma SayýlarýTOBB Ticaret Sicili Türkiye ADANA Ticaret Odasý

2010 2011 % Deðiþim 2010

2011

% Deðiþim

Açýlan Þirket Sayýsý 102.906 114.872 11,6 2.441

2.686

10,0

Kapanan Þirket Sayýsý 43.362 56.121 29,4 1.213 1.327 9,4

Kaynak:Adana Ticaret Odasý Oda Sicil kayýtlarý-TOBB

Tablo VIII.12 de yer alan Adana Ticaret Odasý kayýtlarýna göre a ç ý l a n k a p a n a n f i r m a l a r incelendiðinde 2009 yýlýndaki açýlan ve kapanan firma sayýsý azalýþýnýn 2010 yýlý sonrasýda durduðu görülmektedir. 2010 yýlýnda açýlan firma sayýsýnda %12,4, 2011 yýlýnda %10 artýþ, kapanan firma sayýsýnda ise 2010 yýlýnda %15,4, 2011 yýlýnda da %9,4 artýþ gerçekleþmiþtir.

!ÇIL!N KAPANAN FARKYILLAR Firma Sayýsý % Deðiþim Firma Sayýsý % Deðiþim (Açýlan-Kapanan)2000 1.475 -- 576 -- 899

2001 1.253 -15,1 707 22,7 546

2002 1.443 15,2 721 2,0 722

2003 1.565 8,5 596

-17,3

969

2004 2.114 35,1 675

13,3

1.439

2005 2.354 11,4 719

6,5

1.635

2006 2.773 17,8 844

17,4

1.929

2007 2.579 -7,0 928

10,0

1.651

2008 2.439 -5,4 1.179

27,0

1.260

2009 2.172 -10,9 1.052

-10,8

1.120

2010 2.441 12,4 1.213

15,3

1.228

2011 2.686 10,0 1.327

9,4

1.359


TABLO VIII.12 ATO Verilerine Göre Açýlan Kapanan Firma Sayýlarý

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

1.475

1.253 1.4

43 1.565

2.114

2.354

2.773

2.579

2.439

2.172

2.441

2.686

576 70

7 721

596 67

5 719

844

928

1.179

1.052

1.213

1.327

!çýlan Firmalar Kapanan Firmalar

Sýra

Borsa Adý

iþlem Hacmi TL

Türkiye Geneline Oraný (%)

1

ÝSTANBUL TÝCARET BORSASI

8.566.782.033,68

11,216

2

ÝZMÝR TICARET BORSASI

3.889.588.424,22

5,092

3

KONYA TÝCARET BORSASI

3.074.025.177,45

4,025

4

ADANA TÝCARET BORSASI

2.758.542.182,43

3,612

5

SANLIURFA TÝCARET BORSASI

2.532.606.015,26

3,316

6

GAZÝANTEP TÝCARET BORSASI

2.474.578.814,33

3,24

7

MERSÝN TÝCARET BORSASI

2.024.803.360,92

2,651

8

ANKARA TÝCARET BORSASI

1.968.617.179,46

2,577

9 SAKARYA TÝCARET BORSASI 1.892.439.199,22 2,478

10 DÝYARBAKIR TÝCARET BORSASI 1.432.383.162,37 1,875

Kaynak : TOBB

Tablo VIII.14'te Adana Ticaret Borsasý iþlem hacimleri yer almaktadýr. 2010 yýlýna kadar son üç yýldýr iþlem hacminde ortalama %10 artýþ olmuþken, 2011 yýlýnda iþlem hacminde %25 artýþ gerçekleþmiþtir.

Tablo VIII.13. 2009 Yýlýnda Toplam Ýþlem Hacmine Göre Ýlk 10 Borsa VIII.7. Adana Ticaret Borsasý

Adana Ticaret Borsasý Ýþlem hacmine göre 2009 yýlýnda %3,6 iþlem hacmi payý ile en fazla iþlem gören Ticaret Borsalarý sýralamasýnda 4. Sýrada yer almýþtýr. 2008 yýlýnda %3,7 iþlem hacmi payý ile 3. Sýrada yer almýþtý. Ýlk sýrada %11,2 iþlem hacmi payý Ýstanbul ile ardýndan %5,1 iþlem hacmi payý ile Ýzmir ve %4,025 iþlem hacmi payý ile Konya Ticaret Borsalarý sýralanmaktadýr.(TOBB tarafýndan en son açýklanan veriler 2009 yýlýdýr.)

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Açýlan Kapanan

899546

722 969

1.439

1.635

1.9291.651

1.260

1.120

1.228

1.359


48

Kaynak:Adana Ticaret Borsasý

Yýl

Ýþlem Hacmi TL

% Deðiþim

2000

461.189

--

2001

710.224

54

2002

1.145.161

61

2003

1.489.800

30

2004

1.712.592

15 2005

1.676.316

-2 2006

2.134.482

27

2007 2.292.948 7 2008 2.525.718 10

2009 2.757.542 9

2010

3.039.629

10

2011

3.790.659

25

Tablo VIII.14. Adana Ticaret Borsasý 2000-2011 Yýllarý Toplam Ýþlem Bedeli (TL)

Adana Ticaret Borsasýnda iþlem gören maddeler ve iþlem hacimleri ise Tablo VIII.15'de yer almakta olup, en fazla iþlem miktar bakýmýndan; hububat, yaðlý tohumlar, tekstil, nebati yaðlar, yaþ ve kuru meyveler, hububat mamulleri ve küspelerde gerçekleþmiþtir.

ÜRÜN ÇEÞÝTLERÝ 2008 2009 2010 2011

HUBUBAT 1.018.499.244 1.091.929.901 1.347.408.302 1.462.643.919

NEBATÝ YAÐLAR 563.112.319 672.333.271 395.007.467 526.623.914

TEKSTÝL HAMMADDELERÝ

226.277.240

166.985.754

328.623.461

393.300.791

YAÐLI TOHUMLAR

185.807.142

195.834.369

242.207.907

389.105.761

HUBUBAT MAMÜLLERÝ

218.946.579

206.435.472

236.729.092

273.560.951

YaÞ VE KURU MEYVELER

102.839.946

153.267.024

169.782.625

225.312.055

ÇEÞÝTLÝ GIDA MADDELERÝ

85.152.412

136.054.311

169.363.890

199.525.439

KASAPLIK CANLI HAYVANLAR

46.700.552

58.126.572

73.754.158

52.413.662

KÜSPELER

70.182.887

68.732.428

63.823.748

48.177.271

ÇEÞÝTLÝ MADDELER

5.032.345

5.264.675

8.694.687

11.631.683

HAM DERÝLER

1.180.027

688.400

2.198.542

1.772.371

BAKLÝYAT VE MAMÜLLERÝ

1.226.120

999.663

1.040.469

1.343.367

ORMAN MAHSÜLLERÝ

761.446

889.744

994.591

138.360

KOTA DIÞI MADDELER 191.138.273

KOTA DIÞI MADDELER ÇÝÐÝT (FÝYAT FARKI) 13.971.253

BEDEL TOPLAMI (TL) 2.525.718.259 2.757.541.584 3.039.628.940 3.790.659.070

Tablo VIII.15. 2008-2011 Yýlýnda Adana Ticaret Borsasý'nda Ýþlem Gören Baþlýca Maddeler

Kaynak:Adana Ticaret Borsasý


50

IX. Uluslararasý Doðrudan Yatýrýmlar

IX.1 Uluslararasý Sermayeli Þirket SayýlarýAdana ilinde Hazine Müsteþarlýðý verilerine göre 1954-2011 yýlý sonu itibariyle kümülatif toplamda 45 ülkeden

toplam 215 yabancý sermayeli þirket faaliyettedir. Bu firmalarýn %21'i Almanya, %10'u A.B.D. %9'u Irak %8', Suriye ve %5'i de Hollanda olarak ilk beþ sýrada yer almaktadýr.

Tablo IX.1' de görüldüðü üzere Türkiye'de faaliyette olan yabancý sermayeli þirketlerin %0,7'si Adana ilinde faaliyet göstermekte olup iller sýralamasýnda 10.uncu sýrada yer almaktadýr. Uluslararasý sermayeli þirketlerin merkezlerinin çoðunlukla büyük illerde kayýtlýolmasý sebebiyle uluslararasý doðrudan yatýrým giriþleri büyük illerde yoðunlaþmýþ görünmektedir. Bunun sebebi yurtdýþýndan gerçekleþtirilen sermaye transferlerinin yatýrým tesislerine deðil, þirket merkezlerine yapýlmasýdýr.

Uluslararasý Sermayeli Firmalarýn Sayýlarýnýn illere göre birikimli toplamlarda bir önceki yýla göre deðiþim oranlarý incelendiðinde ise; 2011 yýlýnda Adana ilinde yabancý sermayeli þirket sayýsýnda %12,4 artýþ gerçekleþmiþtir Bir önceki yýl þirket sayýsýnda %10,2 artýþ gerçekleþmiþti. En fazla artýþ %16,1 ile Ýzmir ile %14,8 ile Mersin ve %13,2 ile Aydýn illerinde gerçekleþmiþtir.

2011 yýlý sonu itibarýyla Türkiye'deki 29.399 adet uluslararasý sermayeli þirketin, 9.107 adedinin toptan ve perakende ticaret, 4.729 adedinin imalat sanayi, 4.719 adedinin ise gayrimenkul kiralama ve iþ faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunduðu görülmektedir. Ýmalat sanayinde uluslararasý sermayeli þirket sayýsý bakýmýndan kimyasal madde ve ürünler imalatý birinci sýrada yer alýrken, gýda ürünleri, içecek ve tütün imalatý ile tekstil ürünleri imalatý takip eden alt sektörler konumundadýr

Tablo IX.1. Uluslararasý Sermayeli Firmalarýn Sayýlarýnýn Ýller bazýnda

Kümülatif Toplamý

Ýlk 10 Ýl Sýralamasý

þirket Sayýsý þirket Sayýsý þirket Sayýsý 2009/2008 %

2010/2009 %

2011/2010 %(1954-2009) (1954-2010) (1954-2011)

ÝSTANBUL 13.001 14.328 16.641

12,7 10,2 16,1ANTALYA

2.976

3.201

3.498

9,2

7,6 9,3ANKARA

1.567

1.712

1.919

11,1

9,3 12,1ÝZMÝR

1.391

1.540

1.667

10,7

10,7 8,2

MUÐLA

1.333

1.372

1.409

5,8

2,9 2,7BURSA

483

524

576

13,9

8,5 9,9AYDIN

419

454

514

9,4

8,4 13,2MERSÝN

397

432

496

11,5

8,8 14,8KOCAELÝ

290

307

338

12,8

5,9 10,1ADANA 176 194 218 8 10,2 12,4Diðer Ýller 1.518 1.773 2.123 15,7 16,8 19,7

Toplam 23.551 25.837 29.399 11,7 9,7 13,8

Kaynak : T.C. Ekonomi Bakanlýðý

51


Harita I: 1954-2011 Yýllarý Arasýnda Faaliyette Bulunan Uluslararasý SermayeliÞirketlerin Bulunduklarý Ýle Göre Daðýlýmý

Kaynak: Uluslar arasý Doðrudan Yatýrýmlar 2011 Yýlý Raporu/Ekonomi Bakanlýðý

Harita II' de ise Akdeniz bölgesindeki uluslararasý sermayeli þirketlerin illerle göre sektörel daðýlýmlarý yer almaktadýr.

Harita II: Akdeniz Bölgesi Uluslararasý Sermayeli Þirket Sayýlarýnýn Sektörel Bazda Daðýlýmý (1954-2011)

Kaynak: Uluslar arasý Doðrudan Yatýrýmlar 2011 Yýlý Raporu/Ekonomi Bakanlýðý

IX.2 Adana Ýli Uluslar arasý Sermayeli Þirketlerin Sektörel Daðýlýmlarý

Adana ilinde 2011 yýlý itibariyle faaliyete geçen yabancý sermayeli firmalarýn sektörel daðýlýmlarýna göre en fazla Toptan ve Perakende Ticarette yabancý sermayenin yoðunlaþtýðý ardýndan Ýmalat sanayi ve Tarým sektörlerinin sýralandýðý görülmektedir.Toplam 215 yabancý sermayeli þirketin %39'u toptan ve perakende ticareti, %25'i imalat, %9'u da tarým sektörü, %7'si inþaat, %4' ü gayrimenkul, kiralama ve iþ faaliyetleri ve %4'ü de madencilik ve taþocakçýlýðý sektörleri ile aðýrlýklý olarak faaliyet göstermektedir.

Þirket Sayýsý Aralýklarý

> Minimum

0

1

51

251

501

1001

2501

5001

< Maksimum

0

50

250

500

1000

2500

5000

∞


52

TABLO-IX.3. Adana Ýlinde 1954-2011 yýllarýnda Faaliyette Bulunan Yabancý Sermayeli Firmalarýn Sektörel Daðýlýmlarý

Kaynak:Ekonomi Bakanlýðý

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0

39,1

24,7

8,8

6,5

3,7

3,7

3,3

2,3

1,4

1,4

1,4

0,9

0,9

0,9

0,5

0,5

TOPTAN VE PERAKENDE TÝCARET- MOTOSÝKLET VE MOTORLU ARAÇLAR ÝLE KÝÞÝSEL EÞYALAR VE EVEÞYALARININ ONARIMI

ÝMALAT

TARIM

ÝNÞAAT

GAYRÝMENKUL, KÝRALAMA VE ÝÞ FAALÝYETLERÝ

MADENCÝLÝK VE TAÞOCAKÇILIÐI

ELEKTRÝK, GAZ VE SU

ULAÞTIRMA, DEPOLAMA VE HABERLEÞME

SAÐLIK ÝÞLERÝ VE SOSYAL HÝZMETLER

EÐÝTÝM

OTEL VE LOKANTALAR

DÝÐER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KÝÞÝSEL HÝZMET FAALÝYETLERÝ

BALIKÇILIK

MALÝ ARACI KURULUÞLARA YARDIMCI FAALÝYETLER


KAMU YÖNETÝMÝ VE SAVUNMA, ZORUNLU SOSYAL GÜVENLÝK

SEKTÖR Firma Sayýsý

Sektörel

Paylarý %

TOPTAN VE PERAKENDE TÝCARET; MOTOSÝKLET

VE MOTORLU ARAÇLAR ÝLE KÝÞÝSEL EÞYALAR VE

EV EÞYALARININ ONARIMI 84 39,1

ÝMALAT 53 24,7

TARIM 19 8,8

ÝNÞAAT 14 6,5

MADENCÝLÝK VE TAÞOCAKÇILIÐI

9 4,2


8 3,7

ULAÞTIRMA, DEPOLAMA VE HABERLEÞME

7 3,3

ELEKTRÝK, GAZ VE SU 5 2,3

SAÐLIK ÝÞLERÝ VE SOSYAL HÝZMETLER

3 1,4

EÐÝTÝM 3 1,4

OTEL VE LOKANTALAR 3 1,4

DÝÐER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KÝÞÝSEL HÝZMET

FAALÝYETLERÝ 2 0,9

BALIKÇILIK 2 0,9

MALÝ ARACI KURULUÞLARA YARDIMCI

FAALÝYETLER 2 0,9

KAMU YÖNETÝMÝ VE SAVUNMA, ZORUNLU

SOSYAL GÜVENLÝK 1 0,5

TOPLAM 215 100,0

53


IX.3 Uluslararasý Sermayeli Þirketlerin Yatýrým Projelerine Göre Yatýrým Tutarý

2007-2011 yýllarý arasýndaki yatýrýmlarýn il bazýnda daðýlýmýnda da tutar açýsýndan Kocaeli'nin yine ilk sýrada olduðu gözlemlenmektedir. Kocaeli'yi Ýstanbul ve Bursa illeri takip etmektedir. Adana ili 2 milyar 107 milyon dolar yatýrým projeli yatýrým tutarý ile Bursa'nýn ardýndan 5'inci sýrada yer almýþtýr.

2011 yýlýnda uluslararasý sermayeli þirketlerin yatýrýmlarýnýn il bazýnda daðýlýmýnda projeadedi olarak ilk iki sýrada Ýstanbul ve Kocaeli yer almaktadýr. Bu iki ili 15'er adet proje ileBursa ve Ýzmir takip ederken, Manisa 11 adet proje ile 5. sýrada yer almýþtýr. Adana ili 2007-2011 yýllarýnda toplan 21 adet

Ýller 2007 2008 2009 2010 2011 2007-2011

Kocaeli

316

527

476

1.301 1.487 4.105

Ýstanbul

1.224

1.247

286

274 164 3.196

Bursa

320

118

2.054

252 445 3.189

Adana

6

16

1.735

338 11 2.107

Samsun

0

0

1.356

0 14 1.371

Balýkesir

3

910

0

44 175 1.132

Sakarya

511

35

41

340 58 984

Sinop

0

884

0

0 0 884

Denizli

7

36

0

762 0 805

Manisa

38

57

110

117 429 750

Ýzmir

204

132

154

112 80 682

Elazýð

0

73

0

3 560 636

Antalya 5 140 38 323 54 560

Artvin 0 52 14 0 452 518

Hatay 70 17 403 7 7 504

Tekirdað 55 134 114 146 37 486

Kahramanmaraþ 0 113 341 0 21 474

Bilecik 195 8 25 148 30 406

Ýller 2007 2008 2009 2010 2011 2007-2011

Ýstanbul

41

42

19

24 33 159

Kocaeli

25

28

32

27 29 141

Bursa

20

20

15

14 15 84

Ýzmir

16

9

14

16 15 70

Ankara

7

15

7

8 9 46

Manisa

10

7

6

11 11 45

Antalya

4

7

6

16 9 42

Tekirdað

8

6

6

9 10 39

Sakarya

6

6

4

6 6 28

Mersin

3

4

3

7 7 24

Adana

2

3

7

5 4 21

Düzce

5

2

3

3 5 18

Bilecik 3 3 6 2 3 17

Hatay 4 1 7 3 2 17

Muðla 1 4 4 6 1 16

Konya 1 4 0 3 7 15

Eskiþehir 0 3 4 4 2 13

Balýkesir 2 2 0 5 3 12

Kýrklareli 1 3 3 2 3 12

Kayseri 1 1 1 2 6 11



TABLO-IX.4. Yatýrým Projelerinin Tutarýna Göre Ýlk 20 Ýl Bazýnda Daðýlýmý (Milyon Dolar)


54

2005 yýlýnda %18,4 ile 2'inci 2006 yýlýnda 16,9 ile 1inci 2007 yýlýnda 15,7 ile 3'üncü sýrada 2008 yýlýnda da %16,8 oran ile 2' inci sýrada2009 yýlýnda %22,0 ile 1'inci sýrada 2010 yýlýnda %16,7 ile 2'inci sýrada 2011 yýlýnda %10,7 ile 8'inci sýrada yer almýþtýr.

Ýller Bazýnda ise;2009 yýlýnda %26,2 ile 1'inci 2010 yýlýnda 19,1 ile 1'inci sýrada yer almýþtýr.*Kaynak:Türkiye Ýstatistik Kurumu

Görüldüðü gibi iþsizlik oranýnda Adana ili en fazla iþsizlik oranýna sahip iller sýralamasýnda 10 yýldýr sürekli ilk üç içerisinde yer almýþtýr. Bunda Adana ilini yaþadýðý ekonomik güçlüklerin yanýnda son 20 yýlda Adana ilinin aldýðý göç ve göçle gelen vasýfsýz iþgücü ile son yýllarda vermiþ olduðu vasýflý iþgücü göçün önemli etkisi olduðu düþünülmektedir.

Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan 15 yaþ üstü Kurumsal olmayan nüfusa göre Adana Mersin bölgesinde 2 milyon 675 bin nüfus olduðu tahmin edilmiþtir. Söz konusu nüfusun 1 milyon 390 bin kiþisi iþgücü durumunda olup bunlarýnda 1 milyon 241 bini istihdam edilmiþ durumdadýr. Ýþsiz sayýsý ise 149 bin olduðu tahmin edilmiþ olup iþsizlik oraný buna göre %10,7olarak hesaplanmýþtýr. Ýþgücüne katýlma oraný %52'dir. 2010 yýlýnda ise iþgücüne katýlma 1 milyon 408 bin kiþi ve istihdam edilen kiþi sayýsý 1milyon 173 bin kiþi olup iþsiz sayýsý 235 bin kiþi idi.

X.1.Ýstihdam ve Ýþsizlik ve Ýþsizlik Oranlarý

Türkiye Ýstatistik Kurumu iþsizlik verilerine göre TR62 Adana-Mersin bölgesi 2011 yýlýnda 10,7 ile en fazla iþsizlik oranýna göre bölgeler sýralamasýnda 8'inci sýrada yer almýþ olup 2010 yýlýnda %16,7 iþsizlik oraný ile en fazla iþsizlik oranýna göre bölgeler sýralamasýnda 2'inci sýrada yer almýþtýr. 2009 yýlýnda %22 iþsizlik oraný ile en fazla iþsizlik oraný sahip bölge durumundaydý. 2009 yýlýnda ayrýca TÜÝK tarafýndan iller bazýnda iþsizlik verileri açýklanmýþ ve Adana ili 81 il içerisinde %26,5 iþsizlik oraný ile en fazla iþsizlik oranýna sahip il olmuþtur. 2010 yýlýnda da %19,1 ile yine 1'inci sýradaydý. 2009 yýlýnda Mersin ili ile bölgesel deðerlendirdiðinde Adana-Mersin TR-62 bölgesi iþsizlik oraný %22'ye gerilemiþtir. Ayný þekilde 2010 yýlýnda Adana –Mersin olarak %16,7'ye gerilemiþtir.

Geçmiþ yýllarda bakýldýðýnda iþsizlik oranýnda bölgemiz sürekli üst sýralarda olduðu görülmekte olup bu sýkýntý günümüzde de devam etmektedir.

Ýþsizlik oranlarýnda 2000 yýlýndan itibaren incelendiðinde ise 2000-2003 yýllarýnda iþsizlik verileri yalnýzca 9 il için yapýlmaktaydý buna göre iþsizlik oranýna göre sýralamada;2000 yýlýnda %11,4 oran ile 2.inci, 2001 yýlýnda %16,8 ile 1.inci, 2002 yýlýnda 23,9 ile 1.inci ve 2003 yýlýnda da %18,9 ile 2.inci sýrada yer almýþtýr. Bu yýllardan sonra iþsizlik verileri 26 istatistik bölgelere göre açýklanmýþtýr. Bölgelere göre iþsizlik oraný sýralamasýnda Adana-Mersin TR-62 bölge olarak;2004 yýlýnda %14,9 ile 6'ýncý

X. Ýstihdam Durumu

55


15 ve daha

yukarý yaþtaki nüfus

(Bin Kiþi) Ýþgücü

(Bin Kiþi)

Ýstihdam edilenler (Bin Kiii)

Ýþsiz (Bin Kiþi)

Ýþgücüne katýlma oraný %

Ýþsizlik oraný (%)

Ýstihdam oraný (%)

Ýþgücüne dahil

olmayan nüfus

2010 2.660 1.408 1.173 235 52,9 16,7 44,1 1.252

2011 2.675 1.390 1.241 149 52,0 10,7 46,4 1.285

Bölgeler (Düzey2)

2010 2011 Ýþgücüne katýlma oraný %

Ýþsizlik oraný %

Ýstihdam oraný %

Ýþgücüne katýlma oraný %

Ýþsizlik oraný %

Ýstihdam oraný %

Türkiye

48,8

11,9

43,0

49,9

9,8

45,0

TR31

(Ýzmir)

50,1

15,1

42,5

53,4

14,7

45,5

TRC1

(Gaziantep, Adýyaman, Kilis)

44,8

12,1

39,4

42,6

14,4

36,5

TRC3

(Mardin, Batman, Þýrnak, Siirt)

36,0

11,8

31,8

33,9

12,7

29,6

TRB2 (Van, Muþ, Bitlis, Hakkari)

43,9

17,0

36,4

47,3

12,3

41,5

TR63

(Hatay, Kahramanmaraþ, Osmaniye)

49,3

13,6

42,6

49,3

12,0

43,4

TR42

(Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova)

50,3

13,0

43,7

54,7

11,9

48,2

TR10 (Ýstanbul)

47,8

14,3

41,0

48,8

11,8

43,1

TR62

(Adana, Mersin)

52,9

16,7

44,1

52,0

10,7

46,4

TR72

(Kayseri, Sivas, Yozgat)

44,2

13,7

38,1

50,1

10,7

44,7

TRA2

(Aðrý, Kars, Iðdýr, Ardahan)

50,9

10,3

45,7

54,4

10,2

48,8

TRB1

(Malatya, Elazýð, Bingöl, Tunceli)

47,4

11,9

41,8

48,1

10,2

43,2

TR51

(Ankara)

46,7

12,1

41,1

47,5

9,4

43,0

TR61

(Antalya, Isparta, Burdur)

57,6

10,7

51,4

57,9

9,3

52,6

TR21

(Tekirdað, Edirne, Kýrklareli)

54,6

9,8

49,3

55,4

8,8

50,5

TR32

(Aydýn, Denizli, Muðla)

54,8

11,9

48,3

54,4

8,5

49,8

TRC2

(Þanlýurfa, Diyarbakýr)

33,5

13,1

29,1

32,8

8,4

30,1

TR71 (Kýrýkkale, Aksaray, Niðde, Nevþehir, Kýrþeh ir )

46,3

10,1

41,6

46,4

8,0

42,7

TR41

(Bursa, Eskiþehir, Bilecik)

47,1

10,1

42,3

48,6

7,6

44,9

TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartýn)

52,2

10,8

46,6

56,9

7,6

52,6

TR52 (Konya, Karaman) 51,5 8,4 47,2 49,5 6,8 46,1

TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüþhane) 58,2 6,1 54,6 57,4 6,4 53,7

TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 52,8 6,2 49,5 50,5 6,3 47,3

TR82 (Kastamonu, Çankýrý, Sinop) 55,3 8,3 50,8 59,5 5,7 56,0

TR22 (Balýkesir, Çanakkale) 48,3 7,7 44,6 47,1 5,3 44,6

TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasy a) 50,6 7,2 47,0 52,5 5,3 49,7

TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uþak) 48,2 7,6 44,5 52,7 4,7 50,2

Tablo X.1Kurumsal Olmayan Nüfusun Yýllar Ve Cinsiyete Göre Ýþgücü Durumu 2010-2011 Yýlý(Düzey 2 Adana-Mersin) )

Tablo X.2. Ýstatistiki Bölge Sýnýflamasý Düzey2'ye Göre Ýstihdam ve Ýþsizlik Oranlarý (2011 Yýlý Ýþsizlik Oranýna Göre Sýralý)

Kaynak:Türkiye Ýstatistik Kurumu


56

X.2. Ýstihdam Edilenlerin Ýktisadi Faaliyet Kollarýna Göre Daðýlýmý (TR62 Adana-Mersin)

Faaliyet kollarý istihdamýn daðýlým Tablo X.3'te yer almaktadýr. 2011 yýlýnda en fazla istihdam %50,3 oran ile hizmetler sektöründe bulunmaktadýr. Ardýndan %30,2 ise tarým ve %19,5 ile sanayi sektörüne daðýlmýþtýr. 2010 yýlýnda tarým sektörünün istihdam oraný %30,2, sanayinin %19,5 ve hizmetler sektörünün ise %50,3 idi.

Tablo X.3.Ýstihdam Edilenlerin Yýllar Göre Ýktisadi Faaliyet Kollarý Daðýlýmý

Kaynak:Türkiye Ýstatistik Kurumu

Yýllar

(Bin kiþi, 15+ yaþ)

(%)

Toplam

Tarým

Sanayi (*)

Hizmet

Tarým

Sanayi (*)

Hizmet

2004

881

223

200

458

25,3

22,7

52

2005

895

194

213

487

21,6

23,8

54,4

2006

958

208

222

529

21,7

23,1

55,2

2007

1.023

242

233

547

23,7

22,8

53,5

2008

998

248

229

521

24,9

23

52,2

2009

1050

303

218

529

28,9

20,8

50,4

2010

1.173

355

230

589

30,2

19,6

50,2

2011

1.241

375

242

624

30,2

19,5

50,3

57


XI - Dýþ Ticaret

Ýhracatçý Birliklerinden elde edilen veriler doðrultusunda, 2011 yýlýnda ihracatýmýz %23,7 artýþ kaydederek 1 milyar

704 milyon ABD dolar gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ise ihracatýmýz %26,9 artýþ kaydetmiþ ve 1 milyar 378 milyon ABD Dolar gerçekleþmiþti.

Adana ili Ýthalatý ise 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %33 artýþ gerçekleþmiþ ve 2 milyar 973 milyon ABD Dolara yükselmiþtir. 2010 yýlý yýllýk artýþý ise %32 olarak gerçekleþmiþti.

Adana ili ihracatýnýn ithalatý karþýlama oranýna bakýldýðýnda; 2010 yýlýnda %61,8 olarak gerçekleþen bu oran 2011 yýlýnda %57,3' e gerçeklemiþtir. 2005 yýlýndan itibaren ihracatýn ithalatý karþýlama oranýna bakýldýðýnda ise; 2005 yýlýnda karþýlama oraný %97 iken ilerleyen yýllarda bu oranda sürekli bir azalýþ gerçekleþmiþ ve 2010 yýlýnda %61,8'e, 2011 yýlýnda %57,3'e kadar gerilemiþtir. Söz konusu azalýþ trendi Ýhracatýn ithalatý karþýlama oranýnýn yer aldýðý grafikte daha net þekilde görülmektedir.

Yýllar

Ýthalat

% Deðiþim

Ýhracat

% Deðiþim

Ýhracatýn Ýthalatý Karþýlama Oraný %

2005

1 265 049 628

1 227 525 991

97,0

2006

1 441 273 160

13,9

1 233 690 866

0,5

85,6

2007

1 918 628 363

33,1

1 522

401 086

23,4

79,3

2008

2 151 647 084

12,1

1 476 296 821

-3,0

68,6

2009 1 692 782 438 -21,3 1 086 256 597 -26,4 64,2

2010 2 228 897 562 31,7 1 378 425 149 26,9 61,8

2011 2 973 911 351 33,4 1 704 819 915 23,7 57,3

Kaynak : Türkiye Ýstatistik Kurumu-Ýhracatçý Birlikleri


58

XI.1 ÝhracatTablo XI.2'de Adana ilinin 2006-2011 yýllarý aylara göre ihracatýnýn daðýlýmý yer almaktadýr.

Tablo XI.2 Adana Ýli Ýhracatýnýn Aylara Göre Daðýlýmý (ABD $)

Adana ihracatý çeyrek dönemler itibariyle deðerlendirildiðinde ise 2011 yýlý çeyrek dönemlerde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre en fazla artýþ gerçekleþen dönem %27.4 ile I. dönem olmuþtur. Ardýndan %25,2 ile IV. dönemde gerçekleþmiþ olup, en fazla ihracat ise 493 milyon ABD Dolar ile yine IV. dönemde gerçekleþmiþtir.

Tablo XI.3 Adana Ýli Ýhracatýnýn Çeyrek Dönemlere Göre Daðýlýmý (ABD$)

AY 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ocak

100.457.087

Þubat

107.081.696

Mart

132.187.603

Nisan

124.197.333

Mayýs

119.792.437

Haziran

136.443.618

Temmuz

117.726.218

Aðustos

130.627.996

Eylül

126.520.193

Ekim

132.305.354

Kasým

153.411.535

Aralýk

73.148.544

82.194.308

115.495.365

110.225.364

108.007.294

105.548.135

92.865.540

96.827.300

106.486.086

103.027.316

112.882.417

126.983.197

141.650.016

107.100.423

110.132.837

127.011.950

129.267.437

140.877.081

119.331.200

135.444.911

130.758.304

129.073.398

116.995.860

117.557.469

112.745.953

83.547

87.906.944

77.849.819

86.217.125

89.039.346

84.074.901

.225

93.167.599

78.715.893

93.322.519

93.723.802

96.276.570

122.414.853

97.629.927

99.524.531

121.017.661

118.490.370

102.945.984

114.367.428

111.250.986

105.546.358

113.230.316

119.507.625

121.643.826

153.270.138

127.105.684

129.540.126

124.536.042

151.394.906

138.788.305

139.529.291

134.964.869

130.112.448

134.891.694

154.591.619

162.645.221

176.719.708

Toplam 1.233.690.866 1.522.401.086 1.476.296.821 1.086.256.597 1.378.425.149 1.704.819.915

Yýllýk % Deðiþim 0,5 23,4 -3,0 -26,4 26,9 23,7

YIL I. Dönem II.Dönem III. Dönem IV.Dönem TOPLAM 2003 215.253.143 231.830.508 199.131.832 252.527.206 898.742.689 2004 267.586.360 293.890.936 307.959.906 318.883.780 1.188.320.981 2005 278.096.777 308.527.244 303.525.991 337.375.979 1.227.525.991 2006 270.838.217 323.780.793 296.178.926 342.892.931 1.233.690.866 2007 339.726.387 380.433.388 374.874.407 347.299.282 1.522.401.086 2008

344.245.209

389.475.718

395.276.613

347.299.282

1.476.296.821

2009 251.973.888

256.661.472

265.206.011

312.415.226

1.086.256.597

2010

318.172.119

335.803.782

330.027.660

394.421.589

1.378.425.149

2011

405.471.075 413.282.466 392.109.826 493.956.549 1.704.819.915

59


Tablo XI.4 Adana Ýhracatýnýn Ülke Gruplarý Bazýnda Daðýlýmý (2007-2011) ÜLKE GRUPLARI 2007 2008 2009 2010 2011

AVRUPA BÝRLÝGÝ 695.340.493 622.707.547 451.890.819 567.351.823 688.797.945

GELÝÞMÝÞ SEKÝZ ÜLKE 507.022.757 509.587.411 388.665.999 451.755.713 517.805.064

KOMÞU ÜLKELER 326.048.174 302.822.860 209.046.476 273.839.000 426.183.272

ORTADOGU ÜLKELERÝ 311.931.759 311.996.641 212.422.442 295.800.265 466.496.080

TÜRK CUMHURÝYETLERÝ 86.626.173 83.690.673 62.160.542 82.541.662 79.834.343

UZAK DOGU ÜLKELERÝ 77.750.187 57.451.889 53.429.850 94.148.164 83.573.076

Grafik XI.2 Adana Ýli Ýhracatýnýn Çeyrek Dönemlere Göre Daðýlýmý(2003-2011) (Bin TL)

Ülke gruplarýna göre Adana'dan yapýlan ihracat toplamlarý incelendiðinde ise; 2011 yýlýnda en fazla artýþ %58 ile Orta Doðu Ülkelerinde gerçekleþmiþtir. Ardýndan %56 ile Komþu ülkeler, %21 ile Avrupa Birliði ülkeleri ve %15 ile Geliþmiþ Sekiz Ülkeler sýralanmaktadýr. Türki Cumhuriyetleri ihracatýnda ise %3, Uzak Doðu ülkelerinde de %11 azalýþ gerçekleþmiþtir. Ýhracat paylarý incelendiðinde ise toplam ihracatýn %40'nýn Avrupa Birliði ülkelerine yapýldýðý görülmektedir. Ardýndan %30 ihracat payý ile Geliþmiþ Sekiz Ülkeler ve %27 ihracat payý ile Türki Cumhuriyetleri sýralanmýþtýr. 2010 yýlý ihracat paylarý ile karþýlaþtýrýldýðýnda ihracat payýnda en fazla artýþ Türki Cumhuriyetlerinde gerçekleþmiþtir. 2010 yýlý payý %21 iken 2011'de %27'ye yükselmiþtir. Ardýndan Orta Doðu Ülkelerinin ihracat payýnda artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda ihracat payý %20 iken 2011 yýlýnda %25'e yükselmiþtir. Avrupa Birliði ve Geliþmiþ Sekiz ülkelerin ihracat paylarýnda ise azalýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda Avrupa Birliði ihracatýnýn payý %41'den 2011'de %40'a, Geliþmiþ Sekiz Ülkelerin ihracat payý da 2010 yýlýnda %33 iken 2011'de %30'a gerilemiþtir.


60

Ülkeler bazýnda ise en fazla ihracat son üç yýldýr olduðu gibi 296 milyon ABD Dolarý ile yine Irak'a yapýlmýþtýr. Ardýndan 186 bin ABD Dolarý ile Almanya ve 98 milyon ABD Dolarý ile Ýtalya sýralanmaktadýr. Ýlk 20 ülke sýralamasýnda bir önceki yýla göre artýþ oranlarýna bakýldýðýnda ise en fazla artýþ bir önceki yýla göre üç kat artýþ gerçekleþen Mersin Serbest Bölgesinden yapýlmýþtýr. Ardýndan iki kat artýþla Irak ve Ýspanya sýralanmaktadýr.

Gümrük tarife istatistik pozisyonuna göre fasýl gruplarý incelendiðinde de en fazla ihracat 356 milyon ABD Dolarý ile Dokumaya Elveriþli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eþya grubunda gerçekleþmiþ olup bu grup ihracatýnda bir önceki yýla göre %32 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda bu ürün grubunda %11 artýþ gerçekleþmiþti. Ardýndan 230 milyon ABD Dolarý ile Plastik Mamuller-Plastik ve Kauçuk Mamulleri ile 229 milyon ABD Dolarý ile Bitkisel Ürünler ürün gruplarý sýralanmýþtýr. Ýhracat paylarý incelendiðinde ise Dokumaya Elveriþli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eþya grubunun toplam ihracat içindeki payý 2010 yýlýnda %19 iken 2011 yýlýnda %20'ye yükselmiþtir. Plastik Mamuller-Plastik ve Kauçuk Mamulleri grubu ise %15'ten %13'e gerilemiþ, Bitkisel Ürünler grubu ise her iki yýlda da %13 payda kalmýþtýr. 2011 yýlýnda en fazla artýþ gerçekleþen ürün grubu ise bir önceki yýl ihracatýna göre 9 kat artýþ gerçekleþen Hayvansal ve Bitkisel Katý ve Sývý Yaðlar grubunda olmuþtur. Ardýndan 2,5 kat artýþ gerçekleþen Ayakkabýlar, Bastonlar, Þemsiyeler... ile 2 kat artýþ gerçekleþen Canlý Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler ürün gruplarý en fazla artýþ gerçekleþen ürün guruplarý olarak sýralanmaktadýr.

2010 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI 2011 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI

ÝLKE 2009 2010 ÜLKE 2010 2011 IRAK

113.114.690

150.945.253

IRAK

150.945.253

296.147.674

ALMANYA

103.614.291

146.513.361

ALMANYA

146.513.361

185.998.813

RUSYA FEDERASYONU

77.847.783

79.214.023

ÝTALYA

75.880.440

98.192.659

FRANSA

91. 049.459

76.476.168

FRANSA

76.476.168

80.880.252

ÝTALYA

44.654.986

75.880.440

ÝSPANYA

42.901.594

78.619.790

HOLLANDA

25.138.136

55.624.042

RUSYA FEDERASYONU

79.214.023

71.554.945

ÝNGÝLTERE

42.863.119

46.647.792

HOLLANDA

55.624.042

45.991.831

ÇÝN HALK CUMHURÝYETÝ

23.220.699

43.414.706

ÇÝN HALK CUMHURÝYETÝ

43.414.706

45.927.787

ÝSPANYA

35.214.972

42.901.594

ÝNGÝLTERE

46.647.792

43.736.361

SURÝYE

29.953.165

40.996.612

SURÝYE

40.996.612

42.502.647

ÝRAN

12.535.436

25.606.765

AMERÝKA BÝRLEÞÝK DEV

25.035.806

35.112.023

AMERÝKA BÝRLEÞÝK DEV

26.302.507

25.035.806

MERSÝN SERBEST BÖLGE

10.861.893

34.806.909

MISIR

20.969.787

25.033.395

BELÇÝKA

20.081.085

30.188.118

KUZEY KIBRIS TÜRK CUM

15.723.343

24.976.986

SUUDÝ ARABÝSTAN

21.128.771

28.990.795

POLONYA

13.230.220

21.734.147

ÝRAN

25.606.765

28.977.728

SUUDÝ ARABÝSTAN

12.280.227

21.128.771

AZERBEYCAN-NAHCIVAN

21.100.725

25.740.812

AZERBEYCAN-NAHCIVAN

14.641.790

21.100.725

MISIR

25.033.395

25.477.512

SUDAN

19.683.208

21.021.192

UKRAYNA

20.279.598

23.924.729

UKRAYNA

12.750.012

20.279.598

KUZEY KIBRIS TÜRK CUM

24.976.986

22.028.293

FAS

13.024.864

20.199.081

AVUSTURYA

13.576.710

21.232.509

61


Tablo XI.6 Adana Ýhracatýnýn Fasýl Gruplarýna Göre Daðýlýmý

ÜRÜN ADI 2008 2009 2010 2011

DOKUMAYA ELVERÝÞLÝ MADDELER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA

340.001.201

241.133.382

268.570.730

355.738.865

PLASTÝKLER VE MAMULLERÝ; KAUÇUK VE MAMULLERÝ

199.735.865

153.893.494

220.199.607

230.099.592

BÝTKÝSEL ÜRÜNLER

130.967.162

111.405.806

182.736.420

229.749.412

NAKÝL VASITALARI

222.279.840

181.771.988

128.610.722

168.718.683

GIDA SANAYÝÝ MÜSTAHZARLARI

139.296.973

107.476.763

133.232.852

144.419.812

ADÝ METALLER VE ADÝ METALLERDEN EÞYA

82.709.139

47.019.979

73.458.381

93.295.858

MAKÝNALAR VE MEKANÝK CÝHAZLAR; ELEKTRÝK MALZEMELERÝ; BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI;

99.014.940

79.696.320

70.318.470

90.832.862

KÝMYA SANAYÝÝ VE BUNA BAÐLI SANAYÝÝ ÜRÜNLERÝ

51.251.869

26.357.701

104.968.698

80.261.673

HAYVANSAL VE BÝTKÝSEL KATI VE SIVI YAÐLAR

44.952.826

1.161.516

8.660.454

74.725.060

MÝNERAL MADDELER

48.644.646

32.935.491

57.454.317

59.898.850

CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLER

18.046.614

20.174.785

26.552.582

54.413.660

MUHTELÝF MAMUL EÞYA

41.279.299

38.124.589

36.540.323

44.817.441

KAÐIT, KARTON VE MAMULLERÝ

26.502.236

15.812.146

29.783.015

35.811.191

AÐAÇ VE AÐAÇ ÜRÜNLERÝ

14.045.980

11.108.196

18.781.496

2 3.288.133

TaÞ, ALÇI, ÇÝMENTO, AMYANT, MÝKA VEYA BENZERÝ MADDELERDEN EÞYA

9.137.695

11.533.938

11.877.204

10.031.574

OPTÝK ALET VE CÝHAZLAR, FOTOÐRAF, SÝNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR ALET VE CÝHAZLARI

3.219.952

2.799.833

3.514.032

4.671.809

AYAKKABILAR, BAÞL IKLAR, ÞEMSÝYELER, GÜNEÞ ÞEMSÝYELERÝ, KEMERLER, HAZIRLANMIÞ TÜYLER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA;

1.378.990

506.422

790.296

1.971.087

SÝLAHLAR VE MÜHÝMMAT; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARI

2.485.981

2.802.282

2.004.942

1.817.864

DERÝLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMUL EÞYA

248.295

329.022

244.204

246.967

TABÝÝ VEYA KÜLTÜR ÝNCÝLER, KIYMETLÝ VEYA YARI 'KIYMETLÝ TAÞLAR, KIYMETLÝ METALLER, VE BUNLARDAN MAMUL

1.097.316 210.020 125.028 6.336

SANAT ESERLERÝ, KOLLEKSÝYON EÞYASI VE ANTÝKALAR

2.924 1.377 3.188

Genel Toplam 1.476.296.821 1.086.256.597 1.378.425.149 1.704.819.915

XI.2 Ýthalat

Türkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre Adana ili Ýthalatý ise 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %33 artýþ gerçekleþmiþ ve 2 milyar 973 milyon ABD Dolara yükselmiþtir. 2010 yýlý yýllýk artýþý ise %32 olarak gerçekleþmiþti.


62

Adana iline ithal edilen ürün gruplarý incelendiðinde de 2011 yýlýnda en fazla ithalat 598 Milyon ABD Dolarý ile Kimya Sanayi ürün grubunda yapýlmýþtýr. 2010 yýlýnda en fazla ithalat ise 459 milyon ABD dolarý ile Makine ve Mekanik Cihazlar grubunda gerçekleþmiþti. Ardýndan 578 milyon 192 bin ABD Dolar ile Dokumaya Elveriþli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eþya grubunda en fazla ithalat yapýlmýþtýr.

Tablo XI.7 Adana Ýthalatý Fasýl Gruplarýna Göre DaðýlýmýÜRÜN ADI 2008 2009 2010 2011 KÝMYA SANAYÝÝ VE BUNA BAÐLI SANAYÝÝ ÜRÜNLERÝ

350.234.376

264.701.971

401.313.411

DOKUMAYA ELVERÝÞLÝ MADDELER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA

299.513.383

265.897.819

430.976.955

MAKÝNALAR VE MEKANÝK CÝHAZLAR; ELEKTRÝK MALZEMELERÝ; BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI;

398.037.522

377.349.718

459.214.362

SANAT ESERLERÝ, KOLLEKSÝYON EÞYASI VE ANTÝKALAR

234.784.858

271.779.337

199.503.249

NAKÝL VASITALARI

258.724.794

10 3.545.213

249.464.875

PLASTÝKLER VE MAMULLERÝ; KAUÇUK VE MAMULLERÝ

231.588.066

137.796.597

140.104.830

AdÝ METALLER VE ADÝ METALLERDEN EÞYA

114.225.962

61.227.016

83.541.683

BÝTKÝSEL ÜRÜNLER

93.347.547

91.046.334

94.4 61.535

HAYVANSAL VE BÝTKÝSEL KATI VE SIVI YAÐLAR

24.001.720

14.183.351

18.844.620

MÝNERAL MADDELER

16.501.095

11.966.022

17.280.493

OPTÝK ALET VE CÝHAZLAR, FOTOÐRAF, SÝNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR ALET VE CÝHAZLARI

23.501.565

16.962.549

19.404.921

CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLER

8.529.286

6.370.247

7.188.801

KAÐIT, KARTON VE MAMULLERÝ

18.132.500

12.644.677

26.892.260

MUHTELÝF MAMUL EÞYA

10.306.028

7.352.720

14.178.752

TaÞ , ALÇI, ÇÝMENTO, AMYANT, MÝKA VEYA BENZERÝ MADDELERDEN EÞYA

10.044.732

9.653.655

18.056.560

AÐAÇ VE AÐAÇ ÜRÜNLERÝ

19.458.918

11.414.479

18.654.156

GIDA SANAYÝÝ MÜSTAHZARLARI

24.357.774

14.255.593

13.522.664

AYAKKABILAR, BAÞLIKLAR, ÞEMSÝYELER, GÜNEÞ ÞEMSÝYELERÝ, BASTONLAR, ÝSKEMLE BASTONLAR, KEMERLER, KIRBAÇLAR VE BUNLARIN AKSAMI;HAZIRLANMIÞ TÜYLER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA;

13.150.800

12.283.786

14.123.845

DERÝLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMUL EÞYA

636.648 1.050.815 1.769.278

TABÝÝ VEYA KÜLTÜR ÝNCÝLER, KIYMETLÝ VEYA YARI 'KIYMETLÝ TAÞLAR, KIYMETLÝ METALLER,

265.544 50.360 83.189

SÝLAHLAR VE MÜHÝMMAT; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARI

2.303.966 1.250.179 317.123

Genel Toplam 2.151.647.084 1.692.782.438 2.228.897.562

598.231.924

578.192.119

516.432.278

272.218.384

269.228.777

212.225.581

116.596.989

113.718.540

78.478.813

46.282.824

30.278.702

29.005.586

24.233.535

19.460.481

19.157.569

17.367.312

15.708.060

13.976.471

2.345.661

448.772

322.973

2.973.911.351

63


Ülkeler bazýnda ithalatta ise en fazla ithalat yapýlan ülke sýralamasýnda, 563 milyon ABD dolarý ile Amerika Birleþik Devletleri ilk sýrada yer almaktadýr. Ardýndan 307milyon ABD Dolarý ile Japonya ve 268 milyon ABD dolarý ile Çin Halk Cumhuriyeti sýralanmaktadýr.

Tablo XI.8 Ýthalat Yapýlan Ýlk 20 Ülke (ABD $)

Ülke Gruplarýna göre yapýlan ithalatta ise 1 Milyar 212 milyon ABD dolarý ile Geliþmiþ Sekiz ülkeden en fazla ithalat gerçekleþmiþ olup, ardýndan 942 milyon ABD dolarý ile Uzakdoðu ve 758 milyon ABD dolarý ile Avrupa Birliði ülkeleri sýralanmýþtýr.

2010 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI

2011 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI

ÜLKE

2009

2010

ÜLKE

2010

2011

A.B.D.

505.528.121

563.557.873

A.B.D.

563.557.873

563.532.055

Japonya

129.595.875

204.904.949

Japonya

204.904.949

307.596.039

Çin

95.803.314

159.620.436

Çin

159.620.436

268.152.958

Almanya

88.543.658

100.867.374

Almanya

100.867.374

145.818.432

Suudi Arabistan

54.355.957

99.349.047

Suudi Arabistan

99.349.047

143.181.909

Tayland

58.037.192

95.166.775

Hindistan

84.553.334

139.336.121

Hindistan

60.915.381

84.553.334

Hollanda

70.295.196

118.313.511

Gsrail

86.677.905

77.977.053

Tayland

95.166.775

114.394.804

Kuveyt

32.080.300

76.156.500

Ýsrail

77.977.053

110.795.347

Hollanda

35.884.152

70.295.196

Kuveyt

76.156.500

75.368.327

Fransa

21.593.443

58.404.470

Ukrayna

11.640.818

70.459.703

Yunanistan

27.296.788

41.930.716

Ýtalya

41.128.279

67.704.960

Ýtalya

45.402.992

41.128.279

Belçika

32.263.112

64.613.249

Ýngiltere

36.487.938

36.192.815

Brezilya

16.774.887

62.081.219

Rusya

39.393.189

34.673.042

Romanya

27.281.776

55.572.062

Suriye

2.045.421

33.087.492

Fransa

58.404.470

53.012.223

Belçika 12.728.715 32.263.112 Bulgaristan 28.846.023 46.961.213

Endonezya 23.244.447 30.222.073 Ýspanya 23.061.616 46.000.321

Bulgaristan 30.489.167 28.846.023 Rusya Federasyonu 34.673.042 41.630.220

Romanya 14.263.657 27.281.776 Tayvan 26.403.980 32.260.665

Yil 2007 2008 2009 2010 2011

GELÝÞMÝÞ SEKÝZ ÜLKE 774.632.830 932.249.877 869.307.055 1.043.245.988 1.212.407.630

UZAKDOGU ÜLKELERÝ 640.166.115 684.560.018 420.098.490 623.456.799 942.778.907

AVRUPA BÝRLÝGÝ 555.237.653 520.038.866 388.647.588 529.873.820 758.180.525

ORTADOGU ÜLKELERÝ 218.021.296 278.302.643 185.889.985 317.855.742 377.577.435

KOMUÞU ÜLKELER 90.425.537 83.674.033 69.407.399 125.427.762 88.215.479

TÜRKÝ CUMHURÝYETLER 22.272.215 10.643.768 15.758.750 21.032.757 5.850.944


64

XII - Yatýrým Teþvikleri

Yatýrým teþvik belgelerine göre Adana iline toplam 1 milyar 967 milyon TL tutarýnda 100 adet belge düzenlenmiþ olup öngörülen istihdam 4.333 kiþidir. Bir önceki yýl 16 milyar 115 milyon TL tutarýnda 91 adet belge düzenlenmiþ olup öngörülen istihdam 3.725 kiþidir. 2010 yýlýndaki 15 milyar 985 milyon TL tutarýndaki sabit yatýrým Türkiye'nin en büyük sabit yatýrýmý olup bu yatýrýmýn 14 milyar 828 milyon TL tutarý büyük ölçekli yatýrým teþviki olarak açýlmýþ teþviktir. Söz konusu yatýrým rafineri tesisi olup tesiste jet yakýtý, fuel-olil, gazyaðý, etilen, propilen, bütilen ile diðer petrol gazlarý ve hidrokarbonlu gazlar (doðalgaz hariç) üretimi gerçekleþtirilecektir. Ýller bazýnda açýlan teþvikler arasýndan en fazla sabit yatýrým olan teþviktir yatýrýmýdýr.

XII. Yatýrým Teþvikleri

Kaynak : T.C. Hazine Müsteþarlýðý

2011 yýlý sektörel daðýlýmlar incelendiðinde sabit yatýrýmlarýn %55'i imalat, %36'sý enerji ve %8'i hizmetler sektörüne aittir.TabloXII.2'te iller bazýnda verilen toplam yatýrým teþvik belgelerinin sabit yatýrým tutarýna göre iller sýralamasýnda Adana ili 1 milyar 967 bin TL tutarýnda sabit yatýrým ile 8'inci sýradadýr. Bir önceki yýl 15 milyar 985 milyon TL tutarýndaki sabit yatýrým tutarý ile ilk sýradaydý.

Kaynak : T.C. Hazine Müsteþarlýðý

Yýllar Sabit Yatýrým Ýstihdam

2007 963.431.758 7.456

2008 722.901.054 4.310

2009 3.145.272.217 2.517

2010 15.985.230.659 3.680

2011 1.967.448.804 4.333

Sýralama Ýller Ýstihdam Ýller Sabit Yatýrým TL

1 ÝSTANBUL 17.555 KOCAELÝ 7.455.268.993

2 KONYA 6.762 ÝSTANBUL 5.979.350.996

3

ANKARA

6.635

MUHTELÝF ÝLLER

2.653.467.635

4

ANTALYA

6.515

ÝZMÝR

2.405.153.842

5

KOCAELÝ

6.468

ANKARA

2.271.337.561

6

ÝZMÝR

5.828

GAZÝANTEP

2.194.804.957

7

BURSA

5.260

KAHRAMANMARAÞ

2.194.091.561

8

GAZÝANTEP

4.909

ADANA

1.967.448.804

9

ADANA

4.333

BURSA

1.743.688.239

10

KAHRAMANMARAÞ

4.003

ELAZIÐ

1.525.555.294

11

MANÝSA

3.999

ANTALYA

1.524.966.167

12

TEKÝRDAÐ

3.197

KONYA

1.433.807.513

13

MALATYA

2.740

TEKÝRDAÐ

1.248.135.496

14

KAYSERÝ

2.726

ARTVÝN

1.242.638.644

15 ORDU

2.323

KIRKLARELÝ

1.190.865.776

16 MUÐLA 2.241 MANÝSA 1.106.159.403

17 DÝYARBAKIR 1.966 BALIKESÝR 1.035.853.812

18 ÞANLIURFA 1.791 KAYSERÝ 924.098.991

19 SAKARYA 1.780 DENÝZLÝ 888.700.788

20 SAMSUN 1.669 ÞANLIURFA 735.094.700

TABLO XII.2 2010 Yýlý Yatýrým Teþviklerinin Ýllere Göre Daðýlýmý (Sabit Yatýrýma Göre Ýlk 20 il sýralamasý)

65


XIII. KAMU YATIRIMLARI

2011 yýlý kamu yatýrýmlarýndan Adana ili 198 milyon 521 bin TL tutar ile %0,5 pay almýþtýr. 2010 yýlý kamu yatýrýmlarýndan Adana ili 156 milyon 430 bin TL tutar ile %0,5 pay almýþtý. Kamu yatýrýmlarýnda en fazla yatýrým alan 2 miyar 820 bin TL ile Ýstanbul'dur. Türkiye toplam kamu yatýrýmlarýndan aldýðý pay ise %7,7'dir Ardýndan %4,7 pay ile Ankara ve %2,1 pay ile Diyarbakýr illeri ilk üç sýrda yer almýþtýr. Adana ili ise almýþ olduðu kamu yatýrýmý payý ile 33'üncü sýrada olup, 2010 yýlýnda 36'ýncý sýradaydý.

TABLO XIII.1 2011 Yýlý Kamu Yatýrýmlarýnýn Ýllere Göre Daðýlýmý Bin TL

Adana ili kamu yatýrýmlarý sektörlere göre incelendiðinde, 2011 yýlýnda kamu yatýrýmlarýndan en fazla payý %35,6 oran ile eðitim sektörü almýþtýr. Ardýndan %24,5 ile Tarým ve %19,9 Diðer kamu Hizmetleri sektörleri en fazla pay alan diðer sektörler olarak sýralanmaktadýr.

Sýralama ÝLLER TOPLAMI

1 ÝSTANBUL 2.820.020

2 ANKARA 1.700.453

3 DÝYARBAKIR 776.615

4 ÞANLIURFA 680.639

5 ARTVÝN 664.209

6 ÝZMÝR 609.473

7 TRABZON 607.961

8 BURSA 604.127

9 MARDÝN 536.128

10 KONYA 426.031

------ ------ ------

34 SÝVAS 199.929

35 ELAZIÐ 198.831

36 ADANA 198.521

37 ESKÝÞEHÝR 192.438

38 KOCAELÝ 188.055

------ ------ ------

77 UÞAK 46.298

78 ARDAHAN 42.764

79 YALOVA 38.365

80 BÝLECÝK 31.743

81 BAYBURT 24.484

MUHTELÝF ÝLLER 16.890.594

T O P L A M 36.400.287

Kaynak:T.C. Kalkýnma Bakanlýðý


66

TABLO XIII.2 Adana Ýli Yýllara Göre Kamu Yatýrýmlarýnýn Sektörel Daðýlýmý (BinTL)

SEKTÖRTLER

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

TARIM

5.725

6.401

6.501

17.000

19.443

19.233

18.459

18.270

26.154

48.610

MADENCÝLÝK

14.575

3.929

3.014

3.883

2.817

3.204

3.397

ÝMALAT

30

0

7.260

0

0

ENERJÝ

0

0

2000

5265

ULAÞTIRMA-HABERLEÞME

454.714

8.318

33.906

127.766

122.781

220.168

144.198

31.186

30.158

21.158

TURÝZM

600

0

0

0

1152

KONUT

6.823

13.397

80

87

120

0

230

EÐÝTÝM

8.389

10.579

9.003

15.510

13.634

22.214

38.056

42.552

50.668

70.667

SAÐLIK

9.713

13.734

13.020

13.365

5.450

7.730

14.730

2.400

9.050

8.600

DÝÐER KAMU HÝZMETLERÝ 72.744 17.406 56.791 59.279 29.118 27.423 25.696 30.127 35.196 39.442

TOPLAM 551.285 63.261 132.618 247.525 194.955 299.862 245.109 134.732 156.430 198.521

Ýl Sýralamasý 3 27 13 13 15 8 11 32 36 28

Kaynak:T.C. Kalkýnma Bakanlýðý

Grafik XIII.1 Adana Ýli Yýllara Göre Kamu Yatýrýmlarýnýn Daðýlýmý

67


XIV.Enerji

XIV.1 Üretim Kapasitesi

Türkiye Elektrik Ýletim A.Þ.'i verileri çerçevesinde, Adana bölgesinde devlet ve özel sektöre ait toplam 2032 MW kurulu güç santral mevcuttur. Bu santrallerin 2011 yýlý toplam üretimi 15,4 milyar GWh üretim gerçekleþmiþtir.Tablo XIV.1 Adana Ýli Üretim Santralleri Kurulu Güç ve Üretimleri

YAKIT TÜRÜ KURULU GÜÇ MW ÜRETÝM GWh DOÐALGAZ VE KÖMÜR 1.409 10.609.724.214

SIVI YAKIT-BÝOGAZ 21 51.005.933

HÝDROLÝK 1.385 4.744.304.105

TOPLAM 2.886 15.405.034.252

Üretim kaynaðýna göre 2011 yýlý kurulu güç daðýlýmý incelendiðinde ise kurulu gücün %50' si doðalgaz-kömür yakýtýndan, %49'u hidrolikten, %1'i de sývý yakýt-biogaz yakýtýna aittir.

Kaynak :TEÝAÞ

Üretim kaynaðýna göre 2011 yýlý üretimlerinin daðýlýmý incelendiðinde üretimin %69'u doðalgaz-kömür yakýtýndan, %31'i hidrolikten, %0,3'ü de sývý yakýt-biogaz yakýtýndan üretilmiþtir.

Grafik XIV.1 Üretim Kaynaðý Türüne Göre Kurulu Gücün Daðýlýmý 2011 Yýlý Grafik XIV.2 Üretim Kaynaðýna Göre Kurulu Güç Daðýlýmý 2011 Yýlý


68

Tablo XIV.2 Son Üç Yýla Ait Göre Kurulu Güç ve Üretim 2009-2011 Yýlý

Kaynak :TEÝAÞ

XIV.2 Yürürlükte Olan Elektrik Enerjisi Üretim Lisanslarý

Enerji Piyasasý Düzenleme Kurumu tarafýndan Adana ilinde yürürlükte olan üretim lisanslý firma sayýsý 40 olup bunlarýn 8'i otoprodüktör 32'si üretim lisansýna sahip iþletmelerdir. Yakýt türüne göre kurulu güçler incelendiðinde toplam kurulu gücün %56'sý HES' lerden oluþmaktadýr. Ardýndan %44 ve %0,4 ile biyokütle sýralanmaktadýr.

Tablo XIV.3 Adana Ýlinde Yürürlükte Olan Lisanslar

Kaynak : EPDK

Grafik XIV.3 Yürürlükte Olan Lisanslarda Yakýt Türüne Göre Kurulu Güç Daðýlýmý 2011 Yýlý

Yýllar

KURULU GÜÇ ÜRETÝM GWh MW % Deðiþim GWh % Deðiþim

2009 1.774

11.668.195.429

2010

2.032

14,5

11.176.165.185

-4,2

2011

2.886

42,0

15.405.034.252

37,8

Yakýt Türü

Ýþletme Sayýsý Kurulu Güç MW

Otoprodüktör Lisansý

Üretim Lisansý

Genel Toplam

Otoprodüktör Lisansý

Üretim Lisansý

Genel Toplam

Biyokütle

2

1

3

2

11,608

13,448

HES

27

27

1.727

1.727

Termik

1

1

635,1

635,1

Termik-

doðalgaz-motorin-

fueloil6

1

1

5

4,95

Termik-Diðer

1

1

10

10,4

Termik-Doðal Gaz

4

1

5

22

131

153,266

Termik-Kömür

2

2

563

563

Genel Toplam

8

32

40

39

3.067

3.107

69


XIV.2 Elektrik Enerjisi Tüketimi

Adana ilinin tarife gruplarýna göre elektrik enerjisi tüketim miktarlarý ve abone sayýlarý 2010-2011 yýllarý Tablo

XIV.5. de yer almaktadýr. Abone sayýsý bakýmýndan 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %1,8 artýþ tüketilen elektrikte

ise % 6,6 azalýþ gerçekleþmiþtir.

2010 yýlýnda %0,9 artýþ gerçekleþmiþ olup tüketim olarak ise %0,1 artýþ gerçekleþmiþtir. Bir önceki yýl abone

sayýsýnda ise %5,1 artýþ tüketilen enerjide de %-1,6 azalýþ gerçekleþmiþti.

Tarife gruplarýna göre abone sayýsý ve tüketim miktarlarý incelendiðinde; tüketimde önemli paya sahip olan

sanayi grubunda abone sayýsýnda %10 artýþ, tüketimde ise %-22 azalýþ, meskenlerde ise abone sayýsýnda %1,1 ve

tüketimde de %10,1 artýþ gerçekleþmiþtir.

Tarife Gruplarý

Tüketim kWh Abone SayýsýAbone Baþýna Düþen

Tüketim kWh

2010

2011

2011/2010 %

2010

2011

2011/2011 %

2010

2011

SANAYÝ

999.108.688

781.985.680

-21,7

1.149

1.264

10,0

869.546

618.660

TÝCARETHANE

469.935.665

402.456.030

-14,4

89.919

92023

2,3

5.226

4.373

TAR. SUL KÜLT. BAL

81.168.651

82.409.640

1,5

5.438

5.872

8,0

14.926

14.034

MESKENLER

1.218.864.390

1.341.888.220

10,1

641.733

648.631

1,1

1.899

2.069

RESMÝ DAÝRE

163.017.809

174.577.361

7,1

2.106

2.550

21,1

77.406

68.462

DÝÐER

400.493.241

366.518.407

-8,5

26.772

30.766

14,9

14.959

11.913

TOPLAM

3.371.934.443

3.149.835.338

-6,6

767.117

781.106

1,8

4.396

4.033

Tablo XIV.5 Adana Ýli Tarife Gruplarýna Göre Abone Sayýsý ve Tüketim Miktarlarý (2010-2011)

Kaynak : Toroslar Elektrik A.Þ. Adana Ýl Müdürlüðü


70

IV.4.1 Kayýp-Kaçak Oraný

Adana ili elektrik enerjisi kayýp-kaçak oraný 2005 yýlýndan itibaren sürekli bir düþüþ eðilimine girdiði görülmektedir. Bu oran 2005 yýlýnda %10,13 olan kayýp-kaçak oraný 2008 yýlýnda %8,24'e ve 2009 yýlýnda da %8,23'e kadar gerilemiþtir. 2010 yýlýnda da %8,24 olarak gerçekleþmiþtir.

Grafik XIV.2 Abone Sayýsý ve Elektrik Tüketiminin Yýllara Göre Daðýlýmý (kWh)

640.000

660.000

680.000

700.000

720.000

740.000

760.000

780.000

800.000

0

500.000.000

1.000.000.000

1.500.000.000

2.000.000.000

2.500.000.000

3.000.000.000

3.500.000.000

4.000.000.000

2005

2006

2007

2008

2009

2010 2011

Kwh Abone Sayýsý

71


Ýller bazýnda kayýp-kaçak oranýnda ise; sýradadýr. Türkiye kayýp-kaçak oraný ortalamasý ise %18,2 olup Adama ili Türkiye ortalamasýnýn çok altýnda kayýp kaçak oranýna sahiptir. Bunda daðýtým hatlarýna yapýlan yatýrýmlarýn ile sanayi sektörünün enerjiye yapmýþ olduðu yatýrýmlarýn büyük etkisinin olduðu düþünülmektedir.

Tablo XIV.4 Adana Ýli Kayýp-Kaçak Oraný 2005-2010 Yýllarý

Adana ili %8,2 oran ile en fazla kayýp kaçak oraný sýralamasýnda 41'inci

Kaynak : Toroslar Elektrik A.Þ. Adana Ýl Müdürlüðü

Grafik XIV.3 Elektrik Enerjisi Kayýp Oranýn Yýllara Göre Daðýlýmý (2005-2010)

2005 2006 2007 2008 2009 2010

KAYIP ORANI

10,13%

9,45%

8,82%

8,24%

8,23%

8,24%

0,00%

2,00%

4,00%

6,00%

8,00%

10,00%

12,00%

2005 2006 2007 2008 2009 2010

10,13%

9,45%

8,82%

8,24% 8,23% 8,24%


72

XV. Milli Hesaplar

XV.1 Gayri Safi Milli Hasýla

Gayri Safi Yurtiçi Hasýla Türkiye Ýstatistik Kurumu (TUÝK) tarafýndan hesaplanmakta olup, bir ekonomide yerleþik olan üretici birimlerin belli bir dönemde, yurt içi faaliyetleri sonucu yaratmýþ olduklarý tüm mal ve hizmetlerin üretim deðerleri toplamýndan bu mal ve hizmetlerin üretiminde kullanýlan girdiler toplamýnýn düþülmesi ile oluþmaktadýr. TUÝK tarafýndan il bazýnda GSYH hesaplamasý en son 2001 yýlý için yapýlmýþtýr.

Bu çerçevede Tablo XV.1 de görüldüðü üzere yýllara göre Adana ili kiþi Baþýna düþen GSYH' sýnýn Türkiye'nin üstünde olduðu anlaþýlmaktadýr. Diðer yandan kiþi baþýna düþen GSYH deðerinde yýllara göre artýþ kaydedilmiþken satýnalma gücü paritesine göre Dolar bazýnda kiþi baþýna GSYH' da azalma gerçekleþtiði anlaþýlmaktadýr.Tablo XV.1 Kiþi Baþýna Düþen GSYH-Türkiye-Adana (1995-2001)

YILLAR

Cari fiyatlarla Kiþi Baþina Düþen Gayri Safi Yurtiçi

Hasila

(TL)

Cari fiyatlarla Kiþi Baþina Düþen Gayri Safi Yurtiçi Hasila

($)

Satinalma Gücü Paritesine göre kiþi

baþina GSYÝH

($)

TÜRKÝYE

ADANA

TÜRKÝYE

ADANA

TÜRKÝYE

ADANA

1995

125.923.952

131.340.788

2.727

2.844

5.498

5.734

1996

235.611.113

238.911.453

2.888

2.928

5.938

6.021

1997

461.522.054

542.772.441

3.021

3.553

6.458

7.595

1998

822.976.986

960.587.050

3.176

3.707

6.629

7.738

1999

1.203.124.428

1.395.997.543

2.847

3.304

6.274

7.279

2000

1.846.747.873

2.063.558.157

2.941

3.286

6.816

7.616

2001

2.600.082.172

2.833.778.402

2.146

2.339

6.132

6.683


Tablo XV.2' de ise kiþi baþýna düþen GSYH deðeri yýllar göre yüzde deðiþimleri Türkiye ve Adana için yer almaktadýr. Buna göre dolar bazýnda kiþi baþýna düþen GSYH deðerinde, 2001 yýlýnda Adana ilinde % 29, Türkiye'de ise % 27 azalma gerçekleþmiþtir. TL olarak ise artýþ kaydedildiði halde dolar bazýnda azalýþ gerçeklemiþ olmasý yýllara göre Dolarýn TL karþýnda deðer kazanmýþ olmasýndan kaynaklanmýþtýr.

73


Tablo XV.3. te iktisadi faaliyet kollarýna göre GSYH al ýc ý f iyat lar ý deðerleri 2000 ve 2001 yýllarý yer almaktadýr. 2001 yýlýnda sektör paylarýnda genel olarak 2000 yýlýna göre azalma olduðu ayný þekilde geliþme hýzýnda geçen yýlýn altýnda kaldýðý anlaþýlmaktadýr.


YILLAR

Cari fiyatlarla Kiþi Baþýna Düþen Gayri Safi Yurtiçi Hasýla

(TL)

Cari fiyatlarla Kiþi Baþýna Düþen

Gayri Safi Yurtiçi Hasýla

($)

Satýnalma Gücü Paritesine göre

kiþi baþýna GSYGH ($)

TÜRKÝYE

ADANA

TÜRKÝYE

ADANA

TÜRKÝYE

ADANA

1996

87

82

6

3

8

5 1997

96

127

5

21

9

26

1998

78

77

5

4

3

2

1999

46

45

-10

-11

-5

-6

2000

53

48

3

-1

9

5

2001

41

37

-27

-29

-10

-12

2000 Yýlý 2001 Yýlý

Deðer

Sektör Paylarý

GeliþmeHýzý

Deðer

Sektör Paylarý GeliþmeHýzý

TL

%

%

TL

% %

Tarým

482.207.690

12,7

44,4

586.399.784

11 21,6

Çiftçilik ve hayvancýlýk

462.411.645

12,2

44,9

560.228.004

10,5 21,2

Ormancýlýk

10.951.087

0,3

45,5

16.928.502

0,3 54,6

Bankacýlýk

8.844.958

0,2

21,5

9.243.278

0,2 4,5

Sanayi

1.012.874.988

26,6

66,5

1.455.686.416

27,4 43,7

Madencilik ve taÌ

ocakçýlýðý

44.567.586

1,2

145,3

52.686.654

1 18,2

Ýmalat sanayi

878.827.302

23,1

64,3

1.267.386.178

23,9 44,2

Elektrik, gaz ve su

89.480.101

2,4

62

135.613.585

2,6 51,6

Ýnþaat sanayi

140.694.713

3,7

48,6

182.731.216

3,4 29,9

Ticaret

675.361.343

17,7

70,9

990.997.403

18,7 46,7

Toptan ve perakende ticaret

614.517.995

16,1

71,6

894.747.513

16,8 45,6

Otel lokanta hizmetleri

60.843.348

1,6

64,3

96.249.890

1,8 58,2

Ulaþtýrma ve haberleþme

613.911.368

16,1

49,9

939.550.152

17,7 53

Mali müesseseler

170.751.396

4,5

20,6

267.896.485

5 56,9

Konut sahipliði

104.567.703

2,7

64,4

164.529.057

3,1 57,3

Serbest

meslek hizmetleri

128.263.834

3,4

58

186.709.684

3,5 45,6

(Eksi)izafi banka hizmetleri 75.093.227 2 3,7 227.844.262 4,3 203,4

Sektörler toplamý 3.253.539.808 85,5 58,3 4.546.655.936 85,6 39,7

Devlet hizmeti 378.262.663 9,9 48,2 539.082.490 10,1 42,5

Kar amacý olmayan özel hizmet kurumu 8.257.811 0,2 57,6 16.093.861 0,3 94,9

Toplam 3.640.060.282 95,7 57,2 5.101.832.287 96 40,2

Ýthalat vergileri 165.122.387 4,3 122,8 210.374.372 4 27,4

GSYIH alýcý fiyatlarýyla 3.805.182.669 100 59,2 5.312.206.659 100 39,6


Tablo XV.3.Ýktisadi faaliyet kollarýna göre Gayri Safi Yurtiçi Hasýla


74

Tablo XV.4.iller bazýnda kiþi baþýna düþen gayri safi yurt içi hasýla deðerleri yer almaktadýr. Buna göre Adana ili 2001 yýlýnda 2339 $ ile 18. sýrada olduðu görülmektedir.

Tablo XV.4.Ýller itibariyle kiþi baþýna gayri safi yurtiçi hasýla

Sýra TL

Geliþme hýzý % $ Sýra TL

Geliþme hýzý % $

Toplam

2.600.082.172

40,8

2 146

1

Kocaeli

7 467 668 527

57,4

6 165

47

Sinop

1 767 496 253

49,8

1 459

2

Bolu

5.106.479.612

43,0

4 216

48

Giresun

1.748.171.521

48,5

1 443

3

Kýrklareli

4.348.851.815

58,5

3 590

49

Amasya

1.742.520.718

35,4

1 439

4

Yalova

4 194 541 459

43,2

3 463

50

Uþak

1 739 187 095

35,3

1 436

5

Muðla

4 006 697 953

50,0

3 308

51

Malatya

1 715 909 399

46,6

1 417

6

Ýzmir

3.894.375.088

44,1

3 215

52

Sivas

1 694 144 192

54,1

1 399

7

Ýstanbul

3.710.790.992

33,8

3 063

53

Tokat

1 659 931 430

49,3

1 370

8

Zonguldak

3 597 058 079

51,6

2 969

54

Diyarbakýr

1.591.031.414

49,8

1 313

9

Ankara

3.333.151.710

28,0

2 752

55

Afyon

1.529.850.916

41,1

1 263

10

Kýrýkkale

3 300 588 724

53,8

2 725

56

Batman

1 472 656 567

50,5

1 216

11

Bilecik

3.130.590.698

41,6

2 584

57

Erzincan

1.403.174.842

46,0

1 158

12

Eskiþehir

3.043.596.777

43,8

2 513

58

Osmaniye

1 400 973 727

43,1

1 157

13

Bursa

3.037.058.089

38,5

2 507

59

Düzce

1 383 874 517

34,5

1 142

14

Tekirdað

3 026 176 511

41,2

2 498

60

Çankýrý

1.376.454.959

36,7

1 136

15

Manisa

2 978 180 235

44,1

2 459

61

Siirt

1 345 936 659

53,2

1 111

16

Ýçel

2.970.183.461

43,5

2 452

62

GümüÌhane

1.302.730.895

39,1

1 075

17

Edirne

2.910.841.287

28,3

2 403

63

Ordu

1 288 821 381

49,3

1 064

18

Adana

2.833.778.402

37,3

2 339

64

Erzurum

1.285.589.548

41,0

1 061

19

Çanakkale

2.828.825.311

30,0

2 335

65

Bartýn

1 285 251 314

51,1

1 061

20

Antalya

2.656.662.733

45,3

2 193

66

Bayburt

1 231 637 080

49,9

1 017

21

Artvin

2.588.319.416

46,4

2 137

67

Þanlýurfa

1 220 650 881

49,4

1 008

22

Denizli

2.583.608.864

46,5

2 133

68

Mardin

1 190 965 352

64,8

983

23

Nevþehir

2 564 314 396

40,4

2 117

69

Aksaray

1 169 893 115

30,5

966

24

Sakarya

2 553 835 034

37,7

2 108

70

Adýyaman

1.112.304.383

41,7

918

25

Aydýn

2.443.731.063

32,7

2 017

71

Kars

1.072.957.473

50,7

886

26

Karaman

2 437 569 320

38,7

2 012

72

Van

1 040 895 400

48,3

859

27

Balýkesir

2.429.091.750

37,2

2 005

73 Iðdýr 1 035 372 588 41,2 85528

Burdur

2.363.735.814

38,0

1 951

74 Yozgat 1 032 211 469 31,4 85229

Rize

2 298 251 774

49,9

1 897

75 Ardahan 1 020 420 900 53,5 84230

Kilis

2 200 962 607

51,2

1 817

76 Hakkari 1.012.347.985 43,7 83631

Kayseri

2.188.102.360

51,0

1 806

77 Bingöl 963.049.026 43,9 79532

Kütahya

2 186 191 990

54,3

1 805

78 Bitlis 782.259.083 41,1 64633

Kastamonu

2.157.928.277

42,7

1 781

79 Þýrnak 773 356 408 48,4 63834

Niðde

2 157 731 953

37,2

1 781

80 Muþ 700 297 377 53,8 57835

Hatay

2.127.890.962

38,2

1 757

81 Aðrý 688.325.573 33,0 568

36 Elazýð 2.064.519.948 45,9 1 70437 Samsun 2 034 722 614 39,4 1 68038 Çorum 2.003.149.968 40,1 1 65439 Gaziantep 1.929.099.640 46,2 1 59340 Karabük 1 922 588 689 36,9 1 58741 Tunceli 1 919 277 306 53,5 1 58442 Kahramanmaraþ 1 918 739 157 58,3 1 58443 Konya 1 882 690 420 33,8 1 55444 Isparta 1.828.593.544 38,2 1 51045 Trabzon 1 824 075 743 50,7 1 50646 Kýrþehir 1.802.514.345 48,9 1 488

75


XV.2 Gayri Safi Katma Deðer

Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan 2004 yýlýndan itibaren iktisadi faaliyet kollarýna göre cari fiyatlarla yýllýk olarak yapýlan bölgesel gayri safi katma deðer hesaplamalarý ÝBBS Düzey 2'ye göre tarým, sanayi, hizmetler olarak derlenerek hesaplanmýþtýr. Söz konusu veri hesaplamalarýnda vergiler dahil edilmemiþtir.

Buna göre TR62 Bölgesi olan Adana-Mersin için hesaplanmýþ Gayri Safi Katma Deðeri iktisadi faaliyet kollarýna göre tablo XV.5te yer almaktadýr. Buna göre 2008 yýlý itibariyle Adana-Mersin toplam Gayri Safi Katma Deðeri 34 milyar TL' dir. Ayný tabloda bir önceki yýla göre artýþ hýzlarý incelendiðinde de en fazla artýþ ortalama %16 ile 2005 ve 2006 yýllarýnda gerçekleþmiþ olup 2008 yýlýnda %11,1 artýþ gerçeklemiþtir

Ýktisadi faaliyet kollarý bazýnda bir önceki yýla göre artýþ hýzlarýnda ise en fazla artýþ 2005 yýlýnda %24,5 ile tarýmda görülmüþtür. 2008 yýlýnda ise %12,5 ile hizmetlerde gerçekleþmiþtir.Tablo XV.5 Adana-Mersin Ýktisadi Faaliyet Kollarýna Göre Gayri Safi Katma Deðer 2004-2008 (Bin TL)

Grafikte görüldüðü üzere iktisadi faaliyet kollarýna göre sektör paylarýnda %61 pay ile hizmetler faaliyet kolu Gayri Safi Katma Deðer içinde en fazla paya sahiptir. Ardýndan %23,6 ile sanayi ve %15,4 ile tarým sýralanmaktadýr.

Yýllar

Tarým

(Bin TL)

Sanayi

(Bin TL)

Hizmetler

(Bin TL)

Gayrisafi Katma Deðer

(Bin TL)

2004

3.491.006

4.629.543

11.999.922

20.120.471

2005

4.347.767

5.394.126

13.675.025

23.416.918

2006

4.466.842

6.307.753

16.405.820

27.180.415

2007 5.014.007 7.191.925 18.502.708 30.708.639

2008 5.262.912 8.042.157 20.815.049 34.120.118

Bir Önceki Yýllara Göre Artýþ %

Yýllar

Tarým

Sanayi

HizmetlerGayrisafi

Katma Deðer

2005 24,5 16,5 14,0 16,4

2006 2,7 16,9 20,0 16,1

2007 12,2 14,0 12,8 13,0

2008 5,0 11,8 12,5 11,1



76

Bölgesel bazda Gayri Safi Katma Deðerlerde Adana-Mersin bölgesi 2008 yýlýnda 34 milyar TL katma deðer ile bölgeler sýralamasýnda 6'ýncý sýrada yer almýþtýr. Bölgelere göre paylar incelendiðinde de Adana ili Türkiye genelindeki payý %4 olup en fazla pay %27,7 ile Ýstanbul ilindedir.Tablo XV.6 Düzey 2 Bölgeler Bazýnda Gayri Safi Katma Deðer ve Paylarý (2008 Yýlý)

Düzey-2 Bölgeler

Gayrisafi Katma Deðer (BinTL)

Bölge Paylarý%

Ýstanbul

236.293.086

27,7

Ankara

72.784.720

8,5Bursa, Eskiþehir, Bilecik

56.670.413

6,6Ýzmir

55.859.157

6,5Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova

52.576.318

6,2Adana, Mersin

34.120.118

4,0Antalya, Isparta, Burdur

32.941.880

3,9Manisa, Afyon, Kütahya, Uþak

30.970.272

3,6Aydýn, Denizli, Muðla

30.798.743

3,6Samsun, Tokat, Çorum, Amasya

24.141.055

2,8Tekirdað, Edirne, Kýrklareli

23.227.726

2,7Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüþhane

22.600.000

2,6Hatay, Kahramanmaraþ, Osmaniye

21.880.965

2,6Konya, Karaman

20.270.377

2,4Kayseri, Sivas, Yozgat

20.059.248

2,3Balýkesir, Çanakkale

18.453.821

2,2Þanlýurfa, Diyarbakýr

14.441.022

1,7Gaziantep, Adýyaman, Kilis

13.489.538

1,6Kýrýkkale, Aksaray, Niðde, Nevþehir, Kýr þehir

12.939.573

1,5Zonguldak, Karabük, Bartýn

11.402.299

1,3Malatya, Elazýð, Bingöl, Tunceli 11.393.014 1,3Mardin, Batman, Þýrnak, Siirt 9.504.753 1,1Van, Muþ, Bitlis, Hakkari 8.662.709 1,0Erzurum, Erzincan, Bayburt 7.557.603 0,9Kastamonu, Çankýrý, Sinop 6.289.362 0,7Aðrý, Kars, Iðdýr, Ardahan 5.257.444 0,6Türkiye 854.585.214 100,0

Yýllar Tarým Sanayi Hizmetler Gayrisafi Katma Deðer

Bölge Sýralamasý

2004 6,6 3,3 4,0 4,1 6.sýra

2005 7,2 3,4 3,9 4,1 6.sýra

2006 7,1 3,3 3,9 4,1 6.sýra

2007 7,8 3,4 3,9 4,1 6.sýra2008 7,3 3,5 3,8 4,0 6.sýra

Kaynak :Türkiye Ýstatistik KurumuKaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu

Bölgesel bazda Gayri Safi Katma Deðerlerde iktisadi faaliyet kollarýna göre Türkiye paylarý Tablo XV.8'de yer almakta olup Adana-Mersin bölgesi 26 bölge arasýnda 6'ýncý sýrada yer almaktadýr. Faaliyet kollarýna göre tablo incelendiðinde de Türkiye payý arasýnda en önemli pay Tarým sektöründedir. 2008 yýlý itibariyle tarým sektörü %7,3 pay ile 26 bölge içerisinde 2'inci sýrada yer almýþtýr. Sanayi sektörü ise %3,5 pay ile 8'inci sýrada, hizmetler sektörü de %3,8 pay ile 7'inci sýrada yer almýþtýr.

Tablo XV.7 Adana-Mersin Bölgesi Gayri Ýktisadi Faaliyet Kollarýna Göre Türkiye Paylarý %

Adana-Mersin bölgesi kiþi baþýna düþen katma deðerde 9.431 TL olup bölgesel bazlý sýralamada 12. sýradadýr.Tablo XV.7 Kiþi Baþýna Düþen Gayri Safi Katma Deðer 2004 2005 2006 2007 2008

Kiþi baþýna GSKD (TL)

5.821

6.691

7.674

8.569

9.431

Kiþi baþýna GSKD ($)

4.065

4.965

5.327

6.593

7.363

Bölge Sýralamasý

12.Sýra

12.Sýra

12.Sýra

12.Sýra

12.Sýra

77


2010 YILI 2011 YILI

Ýller

Tahakkuk Tahsilat % Top. Tah. Ýç

Ýller

Tahakkuk Tahsilat %

Top. Tah. Ýç

[1] [2] [2/1] Payý (%) [1] [2] [2/1] Payý (%) Kocaeli 30.889.741 28.111.002 91,00 11,06 Kocaeli 38.121.962 34.284.346 89,93 11,59 Rize 482.041 398.802 82,73 0,16 Tunceli 67.142 54.923 81,8 0,02

Ýzmir 29.095.033 23.563.691 80,99 9,27

Gümüþhane 84.289 67.045 79,54 0,02

Tunceli

61.110

49.188

80,49

0,02

Ýzmir

36.174.238

28.514.036

78,82

9,64

Gümüþhane

69.214

54.629

78,93

0,02

Kýrýkkale

862.787

674.378

78,16

0,23

Ýstanbul

123.875.107

97.553.102

78,75

38,36

Bayburt

47.914

37.139

77,51

0,01

Bayburt

40.050

31.369

78,32

0,01

Edirne

864.096

664.019

76,85

0,22

Siirt 143.531

110.375

76,90

0,04

Hatay

4.181.832

3.204.429

76,63

1,08

Edirne 688.582

529.389

76,88

0,21

Rize

565.871

433.285

76,57

0,15

Çankýrý

133.162

101.907

76,53

0,04

Çankýrý

167.860

126.280

75,23

0,04 …………

…………

…………

54,16

…………

…………

…………

…………

54,16

………… Aydýn 1.392.318

754.271

54,17

0,30

Gaziantep

2.619.686

1.412.330

53,91

0,48

Gaziantep

2.058.580

1.112.744

54,05

0,44

Sakarya

1.548.501

819.659

52,93

0,28

Niðde 282.020

152.004

53,90

0,06

Kýrþehir

291.668

152.615

52,32

0,05

Kýrþehir

261.855

139.141

53,14

0,05

Düzce

607.012

317.572

52,32

0,11

Düzce 456.129

239.066

52,41

0,09

Adýyaman

493.914

253.893

51,4

0,09

Sakarya

1.194.526

621.096

52,00

0,24

Adana

4.651.918

2.290.636

49,24

0,77

Þýrnak 226.956

117.841

51,92

0,05

Þýrnak

276.746

131.766

47,61

0,04

Adana 3.766.844

1.873.637

49,74

0,74

Iðdýr

179.854

76.810

42,71

0,03

Iðdýr 160.767

61.391

38,19

0,02

Hakkari

131.190

33.646

25,65

0,01

Toplam 329.502.701 254.277.435 77,17 100,00 Toplam 395.592.913 295.862.436 74,79 74,79

SýraNo

1

2

3

4

5

6

78

9

10

.....73

74

75

76

77

78

79

80

81

XVI. Genel Bütçe Vergi Gelirleri

Tablo XVI.1' de 2011 yýlý iller bazýnda Merkezi Yönetim bütçe-gelir-gider karþýlaþtýrmasý yapýldýðýnda Adana ili %49,24 tahsilat-tahakkuk oraný ile 78.inci sýrda yer almýþtýr. 2010 yýlýnda ise %49,74 tahsilat-tahakkuk oraný ile 80'inci sýradaydý. 2011 yýlýnda en fazla tahsilat-tahakkuk oranýna sahip il %89,93 ile Kocaeli ili olup ardýndan %81,80 oran ile Tunceli ve %79,54 oran ile Gümüþhane illeri sýralanmaktadýr. Türkiye genel, tahakkuk-tahsilat oraný ise 2011 yýlýnda %74,79 olup bir önceki yýl %77,17 idi.

2010 yýlýnda Adana ili tahsilat-tahakkuk oraný %49,74 ile 80'inci sýrada olup ilk sýrada %91 ile Kocaeli, %82,73 ile Rize ve %80,99 ile Ýzmir illeri sýralanmýþtý.

TABLO XVI.1 2010-2011 Yýlý Aralýk Ayý Ýller Bazýnda Merkezi Yönetim Bütçe Gelir Ve Giderlerinin Karþýlaþtýrmasý (Kümülatif) Tahsilat / Tahakkuk oranýna göre sýralý

Kaynak : T.C. Maliye Bakanlýðý Muhasebat Genel Müdürlüðü


78

Adana ilinin tahakkuk ve tahsilatýnýn yýllara göre daðýlýmý grafik XVI.1'de bakýldýðýnda tahakkuk edilen vergi gelirlerinin tahsilatý 1996 yýlýnda baþa baþ iken ilerleyen yýllarda tahakkuk artýþý tahsilatýn üzerinde kalmýþ ve gitgide tahsilat artýþý tahakkuk artýþýnýn altýnda kalmýþtýr.

GRAFÝK XVI.1 Adana Ýli Yýllara Göre Vergi Gelirleri Tahakkuk-Tahsilatýn Daðýlýmý

Tablo XVI.2 'de toplam tahakkuk içinde paylar incelendiðinde ise Adana ili 2011 yýlýnda %0,77 toplam tahakkuk içindeki payý ile iller sýralamasýnda 10. sýrada yer almýþ olup 2010 yýlýnda %0,81 toplam tahakkuk içindeki payý ille sýralamasýnda yine 10. Sýrada yer almýþtý.

Toplam tahakkuk içindeki en fazla pay %40,09 ile Ýstanbul iline ait olup ardýndan %12,21 ile Ankara ve %11,59 ile Kocaeli illeri sýralanmaktadýr.

Sira Gller

Tahakkuk Tahsilat % Top.Tah.Gç. Gller

Tahakkuk Tahsilat % Top.Tah.Gç.[1] [2] [2/1] Payi (%) [1] [2] [2/1] Payi (%)

1

Gstanbul

123.875.107

97.553.102

78,75

38,36

Gstanbul

160.682.306

118.601.780

73,81 40,092

Ankara

48.313.073

33.840.236

70,04

13,31

Ankara

50.159.006

36.123.740

72,02 12,21

3

Kocaeli

30.889.741

28.111.002

91,00

11,06

Kocaeli

38.121.962 34.284.346

89,93 11,59

4

Gzmir

29.095.033

23.563.691

80,99

9,27

Gzmir

36.174.238 28.514.036

78,82 9,64

5

Bursa

7.345.412

5.047.194

68,71

1,98

Bursa

9.023.035

6.187.208

68,57 2,09

6

Mersin

6.189.823

4.530.612

73,19

1,78

Mersin

8.021.199

5.855.050

72,99 1,987

Antalya

5.645.423

3.272.991

57,98

1,29

Antalya

7.179.618

4.152.585

57,84 1,408

Hatay

2.645.613

1.941.697

73,39

0,76

Hatay

4.181.832

3.204.429

76,63 1,089

Tekirdað

2.539.567

1.935.684

76,22

0,76

Tekirdað

3.719.412

2.659.362

71,50 0,9010

Adana

3.766.844

1.873.637

49,74

0,74

Adana

4.651.918

2.290.636

49,24 0,7711

Konya

2.608.322

1.693.554

64,93

0,67

Konya

3.293.376

2.139.020

64,95 0,72

--------

--------

--------

-----

--------

------------

------------

------------

---- ------------71

Çankýrý

133.162

101.907

76,53

0,04

Siirt

166.108

120.221

72,38 0,0472

Bitlis

129.948

95.741

73,68

0,04

MuÌ

166.363

119.893

72,07 0,0473

MuÌ

127.840

92.476

72,34

0,04

Bitlis

174.463

113.388

64,99 0,0474

Bingöl

124.602

85.616

68,71

0,03

Bingöl

141.193

97.613

69,13 0,0375

Iðdýr

160.767

61.391

38,19

0,02

Iðdýr

179.854

76.810

42,71 0,0376

GümüÌhane

69.214

54.629

78,93

0,02

Kilis

114.889

72.924

63,47 0,0277

Kilis

87.683

49.583

56,55

0,02

GümüÌhane

84.289

67.045

79,54 0,0278

Tunceli

61.110

49.188

80,49

0,02

Tunceli

67.142

54.923

81,80 0,0279 Hakkari 79.863 44.119 55,24 0,02 Ardahan 62.844 45.285 72,06 0,0280 Ardahan 53.054 36.674 69,13 0,01 Bayburt 47.914 37.139 77,51 0,0181 Bayburt 40.050 31.369 78,32 0,01 Hakkari 131.190 33.646 25,65 0,01

Toplam 329.502.701 254.277.435 77,17 100,00 Toplam 395.592.913 295.862.436 74,79 100,00

TABLO XVI.2 2010-2011 Yýllarý Aralýk Ayý Ýller Merkezi Yönetim Bütçe Gelirlerinin Tahakkuk ve Tahsilatý (Toplam Tahakkuk Ýçindeki Pay (%) göre sýralý)


79


XVI.1. Genel Bütçe Gelirleri

Genel bütçe vergi gelirlerinde önemli kalemler tabloda gösterilmiþ olup Adana ili 2011 yýlýnda genel bütçe vergi gelirlerinde bir önceki yýla göre tahakkukta %24 tahsilatta da %23 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda tahakkukta %12, tahsilatta ise bir önceki yýla göre %8 artýþ gerçekleþmiþti.

TABLO XVI.3 Adana Genel Bütçe Gelirleri


XVI.2 Ýller Bazýnda Kümülatif Bütçe Karþýlaþtýrmasý

Ýllere göre bütçe gelir-gider kýyaslamasýnda Tablo XVI.4'te incelendiðinde 2011 yýlýnda 12 ilin gelir gider dengesini saðladýðý görülmektedir. 2010 yýlýnda yine 12 il gelir-gider dengesini saðlamýþtý.

2011 yýlý tahsilat/gider oranýnda ilk üç il bir önceki yýl olduðu gibi Kocaeli, Ýstanbul ve Ýzmir olarak sýralanmaktadýr. Adana ili 2011 yýlýnda %69,72 tahsilat/gider oraný ile 24'üncü yer almýþ olup iller bazýnda sýralamada 24'üncü

sýradadýr. Bir önceki yýl ise %68,46 tahsilat/gider oraný ile yine 24'üncü sýrada yer almýþtý.

(Bin TL)

2010 2011 Tahs. Artisi

%

Tah. Artisi

% Tahakkuk Tahsilat Tahsilat / Tahakkuk

Tahakkuk Tahsilat Tahsilat / Tahakkuk

Genel Bütçe Gelirleri 3.684.937 1.793.209 48,7 4.564.501 2.203.252 48,3 22,9 23,9

I-Vergi Gelirleri 2.490.752 1.578.806 63,4 3.040.605 1.969.352 64,8 24,7 22,1

a) Gelir Vergisi 869.330 636.226 73,2 1.011.047 751.047 74,3 18,0 16,3

Beyana Dayanan Gelir Vergisi

102.640 40.666 39,6 129.554 55.040 42,5 35,3 26,2

Basit Usulde Gelir Vergisi 11.711 5.737 49,0 14.964 9.251 61,8 61,3 27,8

Gelir Vergisi Tevkifatý 711.197 556.639 78,3 820.579 650.767 79,3 16,9 15,4

Gelir Geçici Vergisi 43.782 33.184 75,8 45.950 35.989 78,3 8,5 5,0

b) Kurumlar Vergisi

238.892

173.114

72,5

359.733

249.752

69,4

44,3

50,6

Beyana Dayanan Kurumlar

Vergisi

58.071

9.272

16,0

130.947

41.052

31,4

342,8

125,5

Kurumlar Vergisi Tevkifatý

-338

-356

105,3

2.272

375

16,5

-205,3

-772,2

Kurumlar Geçici Vergisi

181.159

164.198

90,6

226.514

208.325

92,0

26,9

25,0

a)

Dahilde Alýnan Katma Deðer Vergisi

385.269

157.723

40,9

473.861

169.571

35,8

7,5

23,0

Beyana Dayanan KDV

378.988

154.768

40,8

460.919

163.840

35,5

5,9

21,6

Tevkif Suretiyle Kesilen KDV

6.281

2.955

47,0

12.942

5.731

44,3

93,9

106,0


80

TABLO XVI.4 2011 Yýlý Ýllere Göre Kümülatif Bütçe Gelir-Gider Karþýlaþtýrmasý Bin TL


Sýra

Ýller

Tahakkuk

Tahsilat

Top.Tah.Ýç.

Giderler

Top.Gid.Ýç.

%

%

[1]

[2]

Payý (%)

[3]

Payý (%)

[2/3]

[2/1]

1

Kocaeli

38.121.962

34.284.346

11,59

2.711.340

0,87

1264,48

89,93

2

Ýstanbul

160.682.306

118.601.780

40,09

15.164.290

4,84

782,11

73,81

3

Ýzmir

36.174.238

28.514.036

9,64

7.046.002

2,25

404,68

78,82

4

Tekirdað

3.719.412

2.659.362

0,90

997.581

0,32

266,58

71,50

5

Mersin

8.021.199

5.855.050

1,98

2.634.509

0,84

222,24

72,99

6

Zonguldak

2.117.412

1.524.693

0,52

871.738

0,28

174,90

72,01

7

Bursa

9.023.035

6.187.208

2,09

3.624.061

1,16

170,73

68,57

8

Hatay

4.181.832

3.204.429

1,08

1.900.943

0,61

168,57

76,63

9

Antalya

7.179.618

4.152.585

1,40

3.059.025

0,98

135,75

57,84

10

Ankara

50.159.006

36.123.740

12,21

27.846.932

8,89

129,72

72,02

11

Muðla

2.335.873

1.502.697

0,51

1.344.499

0,43

111,77

64,33

12

Kýrýkkale

862.787

674.378

0,23

623.737

0,20

108,12

78,16

13

Manisa

2.333.255

1.552.529

0,52

1.622.415

0,52

95,69

66,54

14

Yalova

502.141

295.413

0,10

309.368

0,10

95,49

58,83

15

Aksaray

683.627

475.275

0,16

502.076

0,16

94,66

69,52

16

Eskiþehir

2.041.038

1.456.924

0,49

1.811.993

0,58

80,40

71,38

17

Kýrklareli

732.693

396.790

0,13

521.627

0,17

76,07

54,16

18

Rize

565.871

433.285

0,15

573.539

0,18

75,55

76,57

19

Çanakkale

929.319

679.842

0,23

933.801

0,30

72,80

73,15

20

Denizli

1.649.486

942.167

0,32

1.311.428

0,42

71,84

57,12

21

Gaziantep

2.619.686

1.412.330

0,48

1.985.327

0,63

71,14

53,91

22

Kütahya

892.922

603.241

0,20

854.095

0,27

70,63

67,56

23

Edirne

864.096

664.019

0,22

943.802

0,30

70,36

76,85

24

Adana

4.651.918

2.290.636

0,77

3.285.563

1,05

69,72

49,24

25

Kayseri

2.573.386

1.709.222

0,58

2.467.697

0,79

69,26

66,42

26

Balýkesir

2.096.908 1.441.678 0,49

2.083.627

0,67

69,19

68,75

…….. …….. …….. …….. …….. …….. …….. …….. ……..

71 Bayburt 47.914 37.139 0,01 197.245 0,06 18,83 77,51

72 Ardahan 62.844 45.285 0,02 248.871 0,08 18,20 72,06

73 Muþ 166.363 119.893 0,04 700.318 0,22 17,12 72,07

74 Aðrý 237.981 147.169 0,05 892.722 0,28 16,49 61,84

75 Siirt 166.108 120.221 0,04 753.501 0,24 15,95 72,38

76 Bitlis 174.463 113.388 0,04 743.523 0,24 15,25 64,99

77 Bingöl 141.193 97.613 0,03 675.480 0,22 14,45 69,13

78 Van 698.119 435.032 0,15 3.052.473 0,97 14,25 62,31

79 Þýrnak 276.746 131.766 0,04 1.212.245 0,39 10,87 47,61

80 Tunceli 67.142 54.923 0,02 505.949 0,16 10,86 81,80

81 Hakkari 131.190 33.646 0,01 904.909 0,29 3,72 25,65

82 Toplam 395.592.913 295.862.436 100,00 313.301.823 100,00 94,43 74,79

81


XVII. Bankacýlýk

XVII.1 Mevduat ve Kredi

Türkiye Bankalar Birliði Finansal Türkiye Haritasý verilerine göre Adana ili kredi ve mevduatlarý 2007-2011 yýllarý daðýlýmlarý Tablo XVII.1'de incelendiðinde; 2011 yýlýnda mevduatta %5 artýþ gerçekleþmiþ ve 10 milyar 656 milyon TL'ye ulaþmýþtýr. Kullanýlan kredilerde ise 2011 yýlýnda %34 artýþ gerçekleþmiþ ve 15 milyar 64 milyon TL kredi kullanýlmýþtýr. 2010 yýlýnda ise mevduatta %15, kredi de ise %38 artýþ gerçekleþmiþti.

Kredi mevduat oranýnda ise 2011 yýlýnda %141 olarak gerçekleþmiþ olup bir önceki yýla göre yüzdesel bazda 31 puanlýk artýþ olmuþtur. Yani her 100 TL mevduata karþýlýk 141 TL kredi kullanýlmýþ olup, 2010 yýlýnda bu oran %110 gerçekleþmiþ ve her 100 TL mevduata karþýlýk 110 TL kredi kullanýlmýþtý.

Tablo XVII.1 Adana Ýli Mevduat ve Kredi Daðýlýmlarý (2007-2011) (Bin TL)

Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritasý

Veri 2007 2008 2009 2010 2011

Mevduat 6.456.527 7.938.853 8.845.173 10.183.479 10.656.809

Nakdi Krediler 4.867.422 6.948.987 8.112.385 11.227.740 15.064.399

Takipteki Alacaklar 230.977 301.872 625.624 615.736 573.571

Nakdi Kredi Mevduat Oraný % 75 88 92 110 141

Mevduat % Deðiþim 23 11 15 5

Nakdi Krediler % Deðiþim 43 17 38 34

Takipteki Alacaklar % Deðiþim 31 107 -2 -7

Grafik XVII.1 Adana Ýli Mevduat ve Kredinin Yýlara Göre Daðýlýmý (2007-2011) (BinTL)


82

XVII.2 Ýllere Göre Mevduatýn Daðýlýmý

Mevduatýn Ýllere göre daðýlýmýnda Adana ili toplam 10 milyar 656 milyon TL mevduat ile iller bazýnda sýralamada 7'inci sýrada yer almýþtýr. Toplam mevduat payý ise %5' tir. 2010 yýlýnda ise toplam mevduat 10 milyar 183 milyon TL olup toplam mevduattaki payý %1,7 idi.

Toplam mevduat sýralamasýnda en fazla mevduat 307 milyar 766 milyon TL ile Ýstanbul ilinde toplanmýþtýr. Ardýndan 110 milyar 123 milyon TL ile Ankara ve 37 milyar 929 milyon TL toplam mevduat ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.

Tablo XVII.2 Mevduatýn Ýllere ve Bölgelere Göre Daðýlýmý, 2010-2011


Sýralama Þehir 2010 Ýllerin Payý %

Ýller 2011 Ýllerin Payý %

1 ÝSTANBUL 273.202.486 44,3 ÝSTANBUL 307.766.095 44,3 2

ANKARA

102.683.666

16,6

ANKARA

110.123.504

15,8

3

ÝZMÝR

33.720.647

5,5

ÝZMÝR

37.929.755

5,5

4

BURSA

14.602.029

2,4

BURSA

16.340.509

2,3 5

ANTALYA

13.310.511

2,2

ANTALYA

15.979.991

2,3 6

KOC!ELÝ

12.682.371

2,1

KOCAELÝ

11.060.078

1,6

7

ADANA

10.183.479

1,7

ADANA

10.656.809

1,5

8

KONYA

7.094.994

1,1

KONYA

8.689.603

1,2

9

MERSÝN

7.067.561

1,1

MERSÝN

7.919.038

1,1

10

MUÐLA

5.954.865

1,0

MUÐLA

6.965.806

1,0

---

---

---

---

---

---

---

71

ÞIRNAK

363.620

0,1

ÞIRNAK

465.841

0,1

72

SÝÝRT

356.351

0,1

IÐDIR

387.690

0,1

73

BÝNGÖL

339.338

0,1

SÝÝRT

386.963

0,1

74

BÝTLÝS

333.121

0,1

BÝNGÖL

377.157

0,1

75

IÐDIR

332.532

0,1

BÝTLÝS

373.644

0,1

76

MUÞ

292.854

0,0

MUÞ

345.922

0,0

77

HAKKARÝ

291.388

0,0

HAKKARÝ

312.363

0,0

78

GÜMÜÞHANE

281.055

0,0

GÜMÜÞHANE

300.732

0,0

79

ARDAHAN

210.157

0,0

ARDAHAN

213.218

0,0

80 KÝLÝS 188.549 0,0 KÝLÝS 205.439 0,0

81 BAYBURT 161.210 0,0 BAYBURT 194.139 0,0

Toplam : 617.036.903 100 Toplam : 695.501.435 100

83


XVII.3 Ýllere Göre Kredilerin Daðýlýmý

2011 yýlýnda illere göre kullanýlan kredi paylarýnýn daðýlýmlarý incelendiðinde en fazla kredi %39,8 pay ile Ýstanbul iline

aittir. Ardýndan %11,5 ile Ankara ve %5,5 ile Ýzmir illeri sýralanmakta olup Adana ili %2,1 pay ile Bursa ve Kocaeli'nin

ardýndan 7'inci sýrada yer almaktadýr. 2009 yýlýnda ise %2,1 pay ile yine 7'inci sýradaydý.

Tablo XVII.5 Kredi Stokunun Ýllere Göre Daðýlýmý (2010-2011) (Bin TL)

Sýralama Þehir 2010 Ýllerin Payý %

Þehir 2011 Ýllerin Payý %

1 ÝSTANBUL 220.818.804 40,5 ÝSTANBUL 279.322.774 39,8 2

ANKARA

65.367.680

12,0

ANKARA

80.661.666

11,5

3

ÝZMÝR

29.469.851

5,4

ÝZMÝR

38.891.191

5,5

4

ANTALYA

18.113.122

3,3

ANTALYA

23.336.432

3,3 5

BURSA

16.425.353

3,0

BURSA

22.063.561

3,1 6

KOCAELÝ

13.772.612

2,5

KOCAELÝ

15.635.563

2,2

7

ADANA

11.227.740

2,1

ADANA

15.064.399

2,1

8

HATAY

9.571.144

1,8

GAZÝANTEP

13.604.116

1,9

9

GAZÝANTEP

9.512.029

1,7

HATAY

12.024.287

1,7

10

KONYA

7.874.288

1,4

KONYA

10.752.090

1,5

---

---

---

---

---

---

---

71

BÝTLÝS

454.306

0,1

BÝTLÝS

679.894

0,1

72

AÐRI

451.331

0,1

AÐRI

633.819

0,1

73

BÝNGÖL

341.885

0,1

IÐDIR

498.954

0,1

74

IÐDIR

340.539

0,1

MUÞ

493.945

0,1

75

GÜMÜÞHANE

334.883

0,1

GÜMÜÞHANE

454.097

0,1

76

MUÞ

306.895

0,1

BÝNGÖL

448.658

0,1

77

KÝLÝS

232.992

0,0

KÝLÝS

320.012

0,0

78

TUNCELÝ

229.000

0,0

ARDAHAN

319.185

0,0

79

ARDAHAN

228.656

0,0

HAKKARÝ

308.652

0,0

80 HAKKARÝ 202.903 0,0 TUNCELÝ 308.356 0,0

81 BAYBURT 183.473 0,0 BAYBURT 250.460 0,0

Toplam : 545.844.208 100 Toplam : 701.865.873 100



84

XVII.4 Sektör Kredileri

Adana ilinde toplam 4 milyar 614 bin TL sektörel krediler kullanýlmýþtýr. Bir önceki yýla göre artýþlar incelendiðinde 2011 yýlýnda %40 artýþ gerçekleþmiþtir. 2009 yýlýnda %45 artýþ gerçekleþmiþti.

Kredi daðýlýmýna bakýldýðýnda sektörel kredilerin %34,7'si ziraat ve balýkçýlýk sektöründe kullanýlmýþ olup ardýndan %22 ile toptan ticaret ve komisyonculuk sektöründe ve %15,8 ile tekstil ve tekstil ürünleri sektöründe kullanýlmýþtýr.

Sektör kredilerinde takip durum incelendiðinde ise en fazla takipteki kredi 119 milyon 314 bin TL ile tekstil ve tekstil ürünlerinde gerçekleþmiþtir. Sektör kredi takiplerinin toplamýnýn %58,5’i bu sektöre aittir.

Tablo XVII.6 Sektörel Krediler ve Takip Durumu 2007-2011 Yýlý (Bin TL)

Sektörler

2007

2008

2009

2010

2011

2011 Yýlý Kredi

Daðýlýmý % Ziraat ve Balýkçýlýk

513.909

671.427

798.195

1.206.528

1.603.273

34,7

Toptan Ticaret ve Komisyonculuk

298.315

459.092

457.816

751.169

1.013.505

22,0

Tekstil ve Tekstil Urunleri

326.467

300.645

352.019

499.567

730.391

15,8

GidaMesrubat veTütün

150.984

168.773

188.227

342.052

573.697

12,4

Insaat

144.713

156.286

168.984

294.880

405.302

8,8

Metal ve Islenmis Maden

126.791

275.532

275.644

155.842

223.445

4,8

Turizm

17.538

22.694

22.122

42.552

57.852

1,3

Finansal Kuruluslar

4.957

5.929

3.162

4.383

6.754

0,1

TOPLAM

1.583.674

2.060.378

2.266.169

3.296.973

4.614.219

100

Bir Önceki Yýla Göre % Deðiþim

30

10

45

40

Takipteki Tekstil ve Tekstil Urunleri

79.055

91.504

145.565

119.795

119.314

58,5

Takipteki Toptan Ticaret ve Komisyonculuk

26.909

38.197

48.988

45.685

37.454

18,4

Takipteki Ziraat ve Balýkçýlýk

4.650

12.778

33.311

37.446

30.912

15,1

Takipteki Gida Mesrubat ve Tütün

4.568

5.477

9.958

8.043

5.657

2,8

Takipteki Insaat 2.211 5.179 10.181 6.079 4.552 2,2

Takipteki Turizm 832 749 3.073 1.368 3.659 1,8

Takipteki Metal ve Ýþlenmiþ Maden 1.893 3.080 3.068 2.545 2.065 1,0

Takipteki Finansal Kuruluslar 199 215 436 507 492 0,2

TOPLAM 120.317 157.179 254.580 221.468 204.105 100


85


XVII.5 Ýllere Göre Takipteki Alacaklarýn Nakdi Kredilere Oraný

Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) Finansal Türkiye Haritasý (FÝNTÜRK) verilerine göre 2010 ve 2011 yýllarý takipteki alacaklarýn nakdi kredileri oraný iller sýralamasý yapýlmýþ ve buna göre 2011 yýlýnda Bingöl takipteki alacaklarýn nakdi krediye oranýnda borcuna en sadýk il olmuþtur. Ardýndan%1,07 ile Tunceli ve %1,14 ile Siirt illeri borcuna en sadýk diðer iller olarak sýralanmaktadýr. Adana ili ise %3,81 ile iller sýralamasýnda 76'ýncý sýrada olup her 100 TL kredinin 3,81 TL' sý takibe düþmüþtür. Türkiye oraný ise %2,70 olup Adana ili Türkiye oranýn üstünde kalmýþtýr.

2010 yýlýnda ise Siirt ili %1,35 takipteki alacaklarýn nakdi krediye oranýnda borcuna en sadýk il olmuþtur. Ardýndan %1,52 ile Bingöl ve %1,59 oran ile Tunceli borcuna en sadýk iller olarak sýralanmaktadýr. Takipteki alacaklarýn nakdi kredilere oranýnda Türkiye ortalamasý ise %3,67'dir. Adana ili 2010 yýlý oraný ise %5,48 olup iller sýralamasýnda 73'üncü sýrada yer almýþtý. Yani Adana ilinde her 100 TL kredinin 5,48 TL si takibe düþmüþtü.

Görüldüðü üzere takipteki alacaklarýn nakdi kredilere oranýnda Türkiye ortalamasýnda 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre 1 puanlýk bir iyileþme görülmüþtür. Adana ilinde ise yaklaþýk 2 puanlýk bir azalýþ gerçekleþmiþtir.

Tablo Tablo XVII.7 Takipteki Alacaklarýn Nakdi Kredilere Oraný % (2010-2011)


Ýller Sýralamasý

2010 Yýlý Ýller Sýralamasý 2011 Yýlý Ýller Sýralamasý iller

Oran %

iller

Oran %

1

SÝÝRT

1,35

BÝNGÖL

0,9

2

BÝNGÖL

1,52

TUNCELÝ

1,07

3

TUNCELÝ

1,59

SÝÝRT

1,14

4

KARAMAN

1,75

BÝTLÝS

1,21

5

HATAY

1,86

KARAMAN

1,22

6

BÝTLÝS

1,97

KIRÞEHÝR

1,35

7

KIRÞEHÝR

2,34

HATAY

1,44

8

NÝÐDE

2,75

NÝÐDE

1,53

9

SÝNOP

2,81

SÝNOP

1,73

10

ESKÝÞEHÝR

2,88

RÝZE

1,91

--------

--------

--------

---

---

71

GÝRESUN

5,47

KAYSERÝ

3,6

72

ADANA

5,48

IÐDIR

3,74

73

TRABZON

5,54

GÜMÜÞHANE

3,75

74

MUÐLA

5,83

AYDIN

3,76

75

KAYSERÝ

5,96

MUÐLA

3,81

76 ARTVÝN 6,18 ADANA 3,81

77 IÐDIR 6,21 GÝRESUN 4,06

78 DENÝZLÝ 6,33 ARTVÝN 4,15

79 DÜZCE 6,53 DENÝZLÝ 4,57

80 DÝYARBAKIR 7 DÜZCE 4,73

81 BÝNGÖL 1,52 DÝYARBAKIR 5,3

Türkiye Oraný % 3,67Türkiye Oraný % 2,7


86

Yýllar

Adet

Ýller Sýralamasý

% Deðiþim

TL

Ýller Sýralamasý

% Deðiþim

Adet

Tutar-TL

2000

4.068

7

10.988.980

7

2001

4.783

7

17,6

28.157.657

6

156,2

2002

2.994

9

-37,4

11.039.999

9

-60,8

2003

4.092

9

36,7

15.201.933

9

37,7

2004

6.240

10

52,5

27.215.541

11

79

2005

12.208

9

95,6

59.655.342

7

119,2

2006

16.364

8

34

85.225.439

7

42,9

2007

19.525

9

19,3

109.308.163

8

28,3

2008

21.409

10

9,6

132.011.566

8

20,8

2009

22.520

9

5,2

143.541.486

9

8,7 2010

16.218

9

-28

95.016.898

9

-33,8

2011 9.781 9 -40 85.018.934 11 -11

XVII.6. Protestolu Senetler

Protesto edilen senetlerde adet ve tutar olarak yýllara göre daðýlýmlar incelendiðinde adet bazýnda 2011 yýlýnda senet sayýsýnda %40, tutar bazýnda da %11 azalýþ gerçeklemiþtir. 2010 yýlýnda ise senet sayýsýnda %28, senet tutarýnda ise %33,8 azalýþ gerçekleþmiþti.

Görüldüðü üzere son 2 yýlda hem senet sayýsýnda hem de senet tutarýnda ayný anda ciddi bir azalýþ gerçekleþmiþtir.

Tablo XVII.8. Adana Ýli Protestolu Senetlerinin Yýllara Göre Daðýlýmý 2000-2011

Kaynak T.C. Merkez Bankasý

87


Grafik XVII.2. Adana Ýli Protestolu Senetlerin Yýllara Göre Daðýlýmýn Grafiði 2000-2011

XVII.6.1 Protesto Edilen Senet Adetleri

Dönemlere göre senet sayýsý incelendiðinde 2011 yýlýnda Adana ili proteste edilen senet sayýsýnda en fazla azalýþ %47 ile I. Dönemde görülmüþtür. Türkiye genelinde de protesto edilen senet sayýsýnda en fazla azalýþ %31,5 ile yine I. dönemdedir.

Bir önceki yýlýn ayný dönemine göre deðiþimler incelendiðinde ise 2011 yýlýnda protesto edilen senet

15.000

20.000

25.000

80.000.000

100.000.000

120.000.000

140.000.000

160.000.000

0

5.000

10.000

0

20.000.000

40.000.000

60.000.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

TL Adet


88

208.661

219.528

243.600247.189

2.228 2.283

2.477

2.793

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

180.000

190.000

200.000

210.000

220.000

230.000

240.000

250.000

260.000

I. Dönem II. Dönem III. Dönem IV. Dönem

TÜRKÝYE ADANA

sayýsýnda bir önceki yýlýn ayný dönemine göre yüzde deðiþimlerde artýþ trendi görülmektedir. En fazla artýþ ise IV. Dönemde %12,8 ile gerçekleþmiþtir. 2011 yýlý protesto edilen senet sayýsýndaki bir önceki döneme göre artýþ trendi grafik XVII.3 te daha net þekilde görülmektedir.

Tablo XVII.9. Adana-Türkiye Ýli Protestolu Senet Sayýsýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2010-2011

Grafik XVII.3. Protesto Senetlerin Adet Bazýnda Daðýlým Grafiði Türkiye-Adana -2011

I.

Dönem II.

Dönem II / I (%)

III. Dönem

III / II (%)

IV. Dönem

IV / III (%) Toplam

2010

ADANA 4.201 4.085 -2,8 3.983 -2,5 3.949 -0,9 16.218

TÜRKÝYE 304.600 296.481 -2,7 306.475 3,4 308.617 0,7 1.216.173

2011

ADANA 2.228 2.283 2,5 2.477 8,5 2.793 12,8 9.781

TÜRKÝYE 208.661 219.528 5,2 243.600 11,0 247.189 1,5 918.978

2011/2010 %

ADANA -47,0 -44,1

-37,8

-29,3

-39,7

TÜRKÝYE -31,5 -26,0 -20,5 -19,9 -24,4


89


Ýller bazýnda protesto edilen senet sayýsýna göre sýralamada Adana ili 9.781 adet protesto edilen senet ile 9'uncu sýrada olup 2010 yýlýnda da 16.218 protesto edilen senet ile yine 9'uncu sýrada idi.

Protesto edilen senet sayýsýnda Adana ilinin Türkiye geneli toplam protesto edilen senetler arasýndaki payý 2010 yýlýnda %1, 33 iken 2011 yýlýnda bu oran 1,06'ya gerilemiþtir.

En fazla protesto edilen senet sayýsýnda Ýstanbul ili 123.552 senet ile ilk sýrada yer almýþtýr. Ardýndan 57.710 senet ile Ankara ve 31.131 senet ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.

Tablo XVII.10 Ýller Bazýnda Protesto Edilen Senet Adetleri 2010-2011

Ýller Sýralama Ýller

2010Yýlý TOPLAM Ýller

2010Yýlý TOPLAM

1 ÝSTANBUL

201.523

ÝSTANBUL

123.552

2

ANKARA

103.563

ANKARA

57.710

3

ÝZMÝR

55.098

ÝZMÝR

31.131

4

ANTALYA

44.502

ANTALYA

25.295

5

BURSA

43.007

KONYA

24.203

6

KONYA

40.692

BURSA

24.010

7

MUÐLA

20.135

MUÐLA

11.223

8

KOCAELÝ

18.681

KOCAELÝ

11.167

9

ADANA

16.218

ADANA

9.781

10

MERSÝN

16.147

SAMSUN

9.162

11

SAMSUN

15.908

MERSÝN

9.059

------

------

------

------

------

72

BÝTLÝS

1.016

IÐDIR

719

73

IÐDIR

957

ÞIRNAK

676

74

GÜMÜÞHANE

906

HAKKARÝ

566

75

BÝNGÖL

878

ARDAHAN

528

76

HAKKARÝ

772

GÜMÜÞHANE

485

77 ARDAHAN 649 BÝNGÖL 470

78 BAYBURT 615 SÝÝRT 463

79 SÝÝRT 456 BAYBURT 344

80 KÝLÝS 325 KÝLÝS 173

81 TUNCELÝ 218 TUNCELÝ 147

TÜRKÝYE TOPLAM 1.216.173 T×RKGYETOPLAM 918.978


XVII.6.2 Protesto Edilen Senet Tutarlarý

Dönemlere göre senet tutarlarý incelendiðinde 2011 yýlýnda Adana ili proteste edilen senet tutarýnda II. dönemde %3,2 azalýþ gerçekleþmiþ olup IIII. Dönemde %11,4 ve IV. dönemde %80,2 artýþ gerçekleþmiþtir. Görüldüðü üzere IV. dönemde bir önceki dönemde göre protesto edilen senet tutarýnda yaklaþýk 2 kat artýþ gerçekeleþmiþtir. Türkiye geneli 2011 yýlý protestolu senet tutarýnda ise II. Dönemde azalýþ III. ve IV. dönemlerde de %12, 6 ve %16,3 artýþ gerçekleþmiþtir.

Bir önceki yýlýn ayný dönemine göre deðiþimler incelendiðinde ise 2011 yýlýnda protesto edilen senet tutarýnda IV. dönemdeki %40 oranýnda artýþ önemli düzeyde bir artýþ olarak dikkat çekmektedir. Türkiye genelinde ise ayný dönemdeki artýþ %3,1'dir. 2011 yýlýnda ayný dönemine göre azalýþlar incelendiðinde en fazla azalýþ %36,9 ile I. dönemde gerçekleþmiþ olup Türkiye genelinde ise %25,1 ile yine ayný dönemde en fazla azalýþ gerçekleþmiþtir.


90

I. Dönem II. DönemII / I (%) III. Dönem

III / II (%) IV. Dönem

IV / III (%) Toplam

2010

ADANA 26.997.118 23.409.290 -13,3 22.391.298 -4,3 22.219.192 -0,8 95.016.898

TÜRKÝYE

1.504.142.555

1.367.724.784

-9,1

1.501.380.856

9,8 1.395.574.650 -7,0 5.768.822.845

2011

ADANA

17.039.940

16.488.248

-3,2

18.375.264

11,4 33.115.482 80,2 85.018.934

TÜRKÝYE

1.126.612.627

1.099.402.683

-2,4

1.237.576.519

12,6 1.438.683.288 16,3 4.902.275.117

2011/2010

%

ADANA

-36,9

-29,6

-17,9

49,0 -10,5

TÜRKÝYE

-25,1

-19,6

-17,6

3,1 -15,0

Tablo XVII.11. Adana-Türkiye Ýli Protestolu Senet Tutarýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2010-2011

Grafik XVII.4. Protesto Senetlerin Tutar Bazýnda Daðýlým Grafiði Türkiye-Adana 2011 YILI


Ýller bazýnda protesto edilen senet tutarlarýna göre sýralamada Adana ili 85 milyon TL tutarýnda protesto edilen senet ile iller sýralamasýnda 8' inci sýrada olup 2010 yýlýnda 95 milyon TL tutarýnda protesto edilen senet ile 10'uncu sýrada olup sýrada idi.

Protesto edilen senet tutarýnda Adana ilinin Türkiye geneli toplam protesto edilen senet tutarlarý payý 2010 yýlýnda %1, 64 iken 2011 yýlýnda bu oran 1,73'e yükselmiþtir.

En fazla protesto edilen senet tutarýnda Ýstanbul ili 1 milyar 459 milyon TL senet ile ilk sýrada yer almýþtýr. Ardýndan 552 milyon TL senet tutarý ile Ankara ve 245 milyon TL senet tutarý ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.

Ýller Sýralama

ÝLLER

2010 Yýlý

ÝLLER 2011 Yý lý

1

ÝSTANBUL

1.658.491.094

ÝSTANBUL 1.459.196.189

2

ANKARA

710.171.979

ANKARA 552.757.231

3 ÝZMÝR 319.165.153 ÝZMÝR 245.026.867

4 ANTALYA 285.322.233 ANTALYA 205.954.696

5 BURSA 265.682.090 BURSA 176.039.848

6 KONYA

176.965.688

KONYA 148.531.153

7

MUÐLA

140.326.880

KOCAELÝ 93.629.081

8

KOCAELÝ

113.329.592

ADANA 85.018.934

9

GAZÝANTEP

98.091.578

GAZÝANTEP 84.343.497

10

ADANA

95.016.898

MUÐLA 77.981.991

11

MERSÝN

93.243.307

KAYSERÝ 73.513.682

------

------

------

------ ------

71

IÐDIR

5.871.267

SÝNOP

5.492.065

72

ÞIRNAK

5.568.221

ÇANKIRI 5.447.690

73

HAKKARÝ

5.296.046

ÞIRNAK 4.882.046

74

BARTIN

5.098.275

SÝÐÝRT

4.247.212

75

BÝNGÖL

4.521.667

BARTIN 3.757.220

76

SÝÐÝRT

4.039.337

ARDAHAN 3.507.018

77

GÜMÜÞHANE

3.878.622

BÝNGÖL 3.476.273

78

BAYBURT

3.170.328

GÜMÜÞHANE 3.032.765

79 ARDAHAN 2.633.549 BAYBURT 2.836.762

80 TUNCELÝ 2.159.919 KÝLÝS 1.323.011

81 KÝLÝS 1.530.389 TUNCELÝ 1.025.469

GENEL TOPLAM 5.768.822.845 GENEL TOPLAM 4.902.275.117

Tablo XVII.12 Ýller Bazýnda Protesto Edilen Senet Tutarlarý


1.12

6.61

2.62

7

1.09

9.40

2.68

3

1.23

7.57

6.51

9

1.43

8.68

3.28

8

17.039.940 16.488.24818.375.264

33.115.482

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

30.000.000

35.000.000

0

200.000.000

400.000.000

600.000.000

800.000.000

1.000.000.000

1.200.000.000

1.400.000.000

1.600.000.000

I. Dönem II. Dönem III. Dönem IV. Dönem

TÜRKÝYE ADANA

ADANA EKONOMİSİ 2011

Abidinpaşa Cad. No: 52 Seyhan / ADANATel: 0.322. 351 39 11 (Pbx) Fax: 0.322. 351 80 09

e-posta: [email protected] - www.adana-to.org.tr

Documents

Adana Ekonomisi Raporu