Aksu Rüzgar Enerjisi Santralı Aksu Temiz Enerji Elektrik ...documents.worldbank.org/curated/en/... · Enerji Nakil Hattı Gerilimi, Uzunluğu : 154 kV, 11 km Ulusal Şebekeye Bağlandığı

Aksu Rüzgar Enerjisi Santralı

Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A. Ş.

ÇEVRE YÖNETİM PLANI

E2682 V. 8

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

2

1. PROJENİN TANIMI

Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Kayseri İli Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkii’nde tesis ettiği ve işleteceği 72 MW kurulu güç kapasiteli bir rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim santralidir. Aksu RES her biri 2 MW kurulu güç kapasiteli, 100 metre kanat çaplı ve 80 metre kule yükseklikli 36 adet Vestas 2.0 V100 HH80 rüzgar türbininden oluşmaktadır. Üretilen enerjinin ulusal şebekeye bağlantısının sağlanabilmesi için üretilen enerjinin 6,3 kV den 154 kV ye yükseltileceği trafolar, açık ve kapalı şalt sahası, merkezi kontrol birimlerinin olduğu idari bina, tesis içi ulaşım yolları ve üretilen enerjinin Çamlıca 1 HES TM üzerinden ulusal şebekeye bağlanabilmesi için gerekli takribi 12 km uzunluğunda 154 kV geriliminde enerji nakil hatları da proje konusu yatırım kapsamındadır. Proje sahasına ulaşım mevcut yollar üzerinden sağlanmaktadır. Dolayısı ile proje sahasına ulaşım için herhangi bir ulaşım yolu inşa edilmemiştir. Proje kapsamında sadece toplam 9,5 km tesis içi ulaşım yollu inşa edilmiştir.

Firma, Aksu RES yatırımına Haziran 2011 itibarı ile başlamıştır. Tesisin fiziki inşası bitmiş olup; Mart 2012 itibariyle devreye girecektir.

Bu rapor tesis ziyareti sırasında isteyen 3. şahısların da rahatlıkla görebileceği tesis idari binasında bulunan panoya asılacaktır. Firmaya yollanan draft raporun tesis ziyareti sırasında ilgili panoda asılı olduğu tarafımızca tespit edilmiştir.

Aksu Temiz Enerji RES Genel Bilgiler İli : Kayseri İlçesi : Yahyalı Mevkii : Dikme Tipi : Rüzgar Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Santrali Yatırımcı : Aksu Temiz Enerji Elektrik Ürt. San. ve Tic. A.Ş. Teknik Bilgiler Kurulu Güç : 72 MW Türbin Sayısı : 36 Türbin Markası Modeli : Vestas 2.0 V100 HH80 Enerji Nakil Hattı Gerilimi, Uzunluğu : 154 kV, 11 km Ulusal Şebekeye Bağlandığı TM : Çamlıca 1 HES TM

Firma’nın her biri 2 MW olmak üzere 36 türbin ve 72 MW kurulu güç için EPDK’dan alınmış 29/11/2007 tarih ve EÜ/1391–12/1015 lisans numaralı “Üretim Lisansı” mevcuttur. Lisansın süresi 29/11/2007 tarihinden itibaren 49 yıldır.

Firmanın konu proje için Kayseri Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden 03/11/2009 tarih ve 2009/53 karar numaralı “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunmaktadır.

Proje ile üretilecek elektrik enerjisinin ulusal şebekeye iletilmesi için tesis edilmiş 12 km’lik enerji nakil hattı için Kayseri Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden 11/10/2011 tarih ve 2009/53 karar numaralı “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunmaktadır.

Firma Kredi değerlendirme konusu proje ile ilgili “ÇED Gerekli Değildir” kararı almış olmasına rağmen, projenin olası çevresel risklerini değerlendirmek için gönüllülük esası ile “Topçuoğlu Mad. San. ve Ticaret Ltd. Şti.”ye ÇED raporu hazırlatmıştır.

3

Aksu Temiz Enerji RES’i İç Anadolu Bölgesi’nin güneyi ile Akdeniz Bölgesi’nin kuzey sınırında, Kayseri ili Yahyalı ilçesi sınırlarında yer almaktadır. Daha detaylı haritalar aşağıda verilmektedir.

4

2. PROJE KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ TOPLANTILARINA AİT BİLGİLER

Projenin etki alanı Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiini kapsamaktadır. EPDK 10.04.2008 tarih ve 1570/10 sayılı karar ile kamulaştırma kararı almıştır.

Yerel halk, sivil toplum kuruluşları ve politikacıların davet edildiği halkın katılımı toplantısı Yahyalı İlçesinde Belediye Düğün Salonunda 16 Haziran 2011 Perşembe günü saat 14:00’da yapılmıştır. Toplantının açılışı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunu hazırlayan Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti’nden Gülnur Zorlutuna tarafından yapılmıştır. Kendisi ÇED raporuna dayalı olarak hazırlamış olan proje ile ilgili bir sunum yapmış ve sunumda genel olarak proje ve özel olarak da rüzgar türbinlerinin çevreye olan olası etkileri hakkında bilgi verildi. Ses ve gürültü, inşaattan kaynaklanacak hafriyat, atıklar, fauna ve floraya etkiler, kuş göç yolları, proje alanının yerleşimi gibi konularda açıklamalar yapılmıştır. Toplantı ile ilgili tutanaklar tutulmuş ve fotoğraf çekilmiştir.

Halkın katılımı toplantı fotoğrafları, toplantı tutanakları, katılımcı listesi Ek:1’de verilmiştir.

3. PROJE SAHASI İLE İLGİLİ BİLGİLER VE POTANSİYEL ETKİLER

Tesise en yakın yerleşim yeri Dikme Köyüdür. Dikme Köyü’ne en yakın mesafeye dikilecek türbinin köydeki en yakın eve olan uzaklığı takribi 600 metredir. Dolayısı ile tesis faaliyete geçtiğinde oluşacak gürültünün çevre sakinleri üzerinde olumsuz bir etkisinin olmayacağı öngörülmektedir.

Söz konusu proje rüzgar enerji santrali projesi olup kırma-eleme tesisi ve hazır beton tesisi bulunmamaktadır. Proje kapsamında gerek duyulan beton malzemesi Dikme Köyünde bulunan Fatih Beton’dan tedarik edilmektedir.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ornitoloji Araştırma Merkezi, Uzman Ornitolog’u Kiraz Erciyas tarafından Ekim 2009 tarihinde hazırlanan “Ornitojoji Raporu” Ek:2’de verilmiştir. Raporun “Sonuç ve Değerlendirme” bölümünde yer alan bulgular şunlardır:

“Proje alanı ana göç rotalarından uzakta konumlanmakta olup, ülkemizde yer alan 3 dar boğazın her birinden oldukça uzakta yer almaktadır. Rüzgar enerji türbinlerinin işletilmesi ve inşasının yerli kuşlar üzerindeki etkisi oldukça küçük olup dikkate alınmayacak ölçüdedir. Alanın sulak alan özelliği göstermemesi ve ördek ve kaz gibi su kuşları ile kıyı kuşları için önem arz etmemesi nedeniyle de proje alanı bu türlere tehlike arz etmemektedir. Alan seçimi kışlayan türler için de doğrudur. Alan, karga gibi kuş türlerinin günlük beslenmek için uçuş hareketlerine de bariyer oluşturmamaktadır.

Türbin seçimlerinde de kafes tipi kule seçimi yerine boru tipi kule seçimi de olumsuz etkileri azaltmaktadır. Türbin sayısının da çok fazla olmaması olumsuzlukları azaltmaktadır. Rotor kanatlarının kırmızı reflektör ile işaretlenmesi de kuşlara uyarıcı etkisi olacağından olumsuz etkiyi azaltacaktır.

Yukarıda verilen bilgiler ışığında alandaki kuş durumu dikkate alınırsa alan seçiminin kuşlar açısından olumsuz etki göstermeyecek bir alan olduğu ortaya çıkmaktadır. Diğer

5

taraftan türbinlerin özelliği ve konumlandırması da tavsiye edilen özellikleri göstermektedir. O nedenle, proje alanı seçimi kuşlar açısından olumsuzluk taşımamaktadır.”

Proje sahası kuş göç yolları üzerinde kalmamasına rağmen, Firma ilave önlem olarak türbin kule ve kanatlarına ışık ve işaretler koyacaktır.

Halkın katılımı toplantısında katılımcıların görüşleri ve Gold Standard Vakfı’nın önerileri doğrultusunda proje için ikinci ve daha kapsamlı bir ornitoloji raporu daha hazırlanmıştır. Uzman Ornitolog Kerem Ali Boyla tarafından hazırlanan bu rapora Ek:3’de yer verilmiştir. Orijinali İngilizce olan raporun giriş bölümündeki Türkçe özeti aşağıdaki gibidir:

“Aksu Rüzgar Enerji Santrali (RES) ornitoloji raporu, Kayseri ili ve Yahyalı ilçesindeki santral sahasında bulunan yabani kuşları inceleyen ve santralin inşaat ve işletmesi sırasında yabani kuşlara olan etkilerini ortaya koyan bir rapordur. Rüzgar Enerji Santralleri en çevreci ve yeşil enerji kaynağı olarak bilinseler de belirli durumlarda göçmen ve yerli kuşların nüfuslarını olumsuz yönde etkileyebilirler. Türkiye, kuşların kıtalar arası ana göç yolları üzerinde bulunmakta olup, rüzgâr enerjisine açılan birçok sahanın kuş göç yolları üzerinde olabileceği bilinmektedir. Bu nedenle yatırımcılar çevreye dair sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporuna ek olarak bir ornitoloji raporu hazırlatmaktadır. Rapor iki farklı çalışmayı bir arada bulundurur. Masabaşı çalışmasında santralin konumu ve biyolojik özellikleri değerlendirilmiş, mevcut literatür ve veritabanlarına göre santral sahasında ve çevresinde yaşaması beklenen kuş türleri ortaya konmuştur. Buna göre alanda soyu tükenen türlerden küçük akbabanın (Neophron percnopterus) olabileceği tespit edilmiştir. Bunun dışında sahanın bilinen kuş göç rotalarından 65–80 km uzakta olduğu ortaya konmuş ve alan üzerinden kayda değer bir göç hareketinin olmayacağı tahmin edilmiştir. Saha çalışması masabaşı çalışmasında elde edilen bilgiler ışığında planlanmıştır. Gerekli görülen çalışma sadece göç dönemi olup, hem ilkbaharda hem de sonbaharda asgari gözlem süresi ile planlanmıştır. Üreyen kuşlar için ek bir gözlemin gerekli olmadığı tespit edilmiş, ilkbahardaki gözlemlerde üreyen kuşlarla ilgili bilgi toplanması yeterli görülmüştür. Bu doğrultuda 6–13 Nisan 2012 tarihlerinde alanda bütün türbinlerin görülebildiği tek hakim noktadan toplam 57 saatlik gözlem ve üç noktada üreme çalışması yapılmıştır. Bu gözlemler sırasında kayda değer bir göç hareketi gözlenmemiş, benzer şekilde kayda değer bir üreme populasyonu bulunmamıştır. Ayrıca bölgede üremesi olası olan küçük akbabaya (Neophron percnopterus) rastlanmamıştır. Bu rapor bir ara rapordur. Sonbaharda yapılacak gözlemlerden sonra nihai rapor hazırlanacaktır.”

Proje sahasına ulaşım mevcut yollar üzerinden sağlanmaktadır. Dolayısı ile proje sahasına ulaşım için herhangi bir ulaşım yolu inşa edilmemiştir. Proje kapsamında sadece toplam 9,5 km tesis içi ulaşım yollu inşa edilmiştir. Yolların geçtiği araziler özel kişilik, kamu ve orman arazileridir. Özel kişilik adına kayıtlı araziler bu kişilerden rızaen satın alınmış veya yine rızaen kullanım hakkı (irtifak hakkı) kurulmuştur. Her iki durumda da bu kişilere bu

6

işlem karşılığında bedel ödenmiş ve bu kişilerin bila bedel bu arazileri kullanmaya devam etmelerine izin verilmiştir. Kamu adına kayıtlı olan ve orman vasfındaki arazilerin tamamı 3. şahıs kullanımında olmayan arazilerdir ve bu arazilerin kullanılması için gerekli bütün izin ve onaylar ilgili mercilerden alınmıştır. Yol inşası sırasında hiç ağaç kesilmemiştir. Yukarıda belirtilen arazilerin bir kısmının vasfı orman olarak gözükse de fiziken orman vasfını yitirmiş arazilerdir ve üzerinde çalı şeklinde bitkiler bulunmaktadır. Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşaması kapsamında rüzgar türbinlerinin, şalt sahasının ve yol yapımı çalışmaları sırasında toplam 43.674 m3 hafriyat malzemesi ve 5.263 m3 bitkisel toprak oluşacağı hesaplanmıştır. Türbin yerlerinde ve yol yapımında yapılan hafriyat çalışmaları sırasında bitkisel toprak sıyrılarak alınmıştır. Daha sonra türbinler ve tesis içi ulaşım yolları için hafriyat yapılmıştır. Türbin betonları döküldükten ve tesis içi ulaşım yollarının yapımı tamamlandıktan sonra çevre hafriyat malzemesi ile düzenlenmiş ve daha sonra hafriyat başlamadan önce kazıma sureti ile alınan ve depolanan bitkisel toprak çalışma yapılan alanların üzerine serilmiştir.

T29 Nolu türbinin kuş uçuşu yaklaşık 1000 batısından Zamantı Irmağı, T9 Nolu türbinin kuş uçuşu yaklaşık 725 m kuzeydoğusundan Değirmen Deresi geçmektedir. Söz konusu derelere herhangi bir müdahalede bulunulmamaktadır.

AKSU RES projesinin kurulacağı alanının %77’si tarım arazisi olup bu arazinin %85’i şahıs, %15’i hazine arazisidir. Tarım arazisi dışında %11 orman arazisi, %12’si mera vasıflı arazidir. Şahıs arazilerine düşen türbin alanlarında irtifak hakkı sözleşmeleri yapılmıştır. Mera alanları için ise vasıf değişikliği yapılmıştır. Şahıs arazilerinin edinimi pazarlık yöntemi (istekli alıcı – istekli satıcı) ile yapılmıştır.

Proje sahası yakınında yerleşim yeri olarak Dikme Köy’ü bulunmaktadır. Tesis ziyareti sırasında Dikme Köy’ü de ziyaret edilmiş ve köy halkı ile projenin olumlu ve olumsuz etkileri hakkında konuşulmuştur. Genel olarak köy halkı proje ile ilgili olumlu düşünceye sahiptir.

4. ETKİ AZALTIM ÖNLEMLERİ VE PROJENİN ÇEVRE YÖNETİM PLANI Mart 2012 itibarı ile projenin fiziki inşası tamamlanmış olup, tesisin devreye alma çalışmaları bitmek üzeredir. Proje ile ilgili tüm türbin kuleleri dikilmiş ve elektrik bağlantıları yapılmış durumdadır ve peyzaj çalışmaları devam etmektedir.

Tesise dikilmiş türbinlerin koordinatları aşağıda verilmiştir.

Etki azaltıcı önlem planı ve izleme planı aşağıda verilmiştir. Bu planlar projenin çevresel konular ile ilgili ve aynı zamanda gönüllü ÇED raporunu hazırlayan “Topçuoğlu Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.” tarafından hazırlanmıştır.

7

TÜRBİNLERİN KOORDİNATLARI

Y X

T1 723049 4210172

T2 723287 4210230

T3 723532 4210248

T4 724990 4210224

T5 725248 4210078

T6 725482 4209884

T7 725807 4210010

T8 726622 4209482

T9 726387 4209676

T10 726182 4209449

T11 725881 4209423

T12 725596 4209393

T13 725355 4209539

T14 725040 4209526

T15 724733 4209433

T16 724418 4209321

T17 723957 4209038

T18 721739 4208579

T19 723249 4208636

T20 723183 4209170

Tesise ait koordinatlar

(saat yönünde ve sıralı)

T21 722853 4209031

8

T22 722485 4209313

T23 722243 4209382

T24 721912 4209196

T25 721685 4209327

T26 721329 4209407

T27 721193 4209226

T28 721028 4209071

T29 720778 4209029

T30 720987 4208519

T31 721276 4208567

T32 721508 4208573

T33 724323 4208677

T34 721968 4208471

T35 722232 4208313

T36 724707 4210397

9

A. ETKİ AZALTICI ÖNLEMLER PLANI

Proje Dönemi

Konu Etki azaltıcı önlem Sorumlu

İnşaat Dönemi

Hafriyat atıkları ve bitkisel örtü tabakası

Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşaması kapsamında rüzgar türbinlerinin, şalt sahasının ve yol yapımı çalışmaları sırasında toplam 43.674 m3 hafriyat malzemesi ve 5.263,2 m3 bitkisel toprak oluşacaktır. Arazi üzerindeki örtü tabakası yükleyici yardımı ile kazıma sureti ile alınacaktır. Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasında 18 Mart 2004 tarih ve 25406 sayılı "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır. "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde verilen standartlara göre çalışma içerisinde eğimi % 5'ten fazla olmayan bir yerde geçici olarak depolanacak ve inşaat çalışmaları sonrasında yeşillendirme çalışmaları amacı ile kullanılacaktır. İnşaat aşamasında yol yapım çalışmaları sırasında oluşacak olan hafriyat ve bitkisel örtü tabakası, yol çalışması yapılan alanların kenarlarına dökülüp yükleyici vasıtası ile sıkılanacak ve bölge florasına uygun olarak belirlenecek olan çalı ve ya ağaç türleri ile yeşillendirilecektir. Böylece yol yapım çalışmaları amacı ile alınan bitkisel toprak ve hafriyat alan içinde tekrar değerlendirilmiş olacaktır. Ayrıca yapılacak olan bitkilendirme ile alan görsel açıdan daha iyi duruma getirilmiş olacaktır. Oluşacak bu hafriyatlar; • Çevre/peyzaj düzenlemesinde, Bölgedeki bozuk alanların düzeltilmesinde (eğime bağlı olarak), kullanılacaktır. "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde verilen standartlara göre çalışma içerisinde eğimi % 5'ten fazla olmayan bir yerde geçici olarak depolanacak ve inşaat çalışmaları sonrasında yeşillendirme çalışmaları amacı ile kullanılacaktır.

Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.

10

İnşaat aşamasında yol yapım çalışmaları sırasında oluşacak olan hafriyat ve bitkisel örtü tabakası, yol çalışması yapılan alanların kenarlarına dökülüp yükleyici vasıtası ile sıkılanacak ve bölge florasına uygun olarak belirlenecek olan çalı ve ya ağaç türleri ile yeşillendirilecektir. Böylece yol yapım çalışmaları amacı ile alınan bitkisel toprak ve hafriyat alan içinde tekrar değerlendirilmiş olacaktır. Ayrıca yapılacak olan bitkilendirme ile alan görsel açıdan daha iyi duruma getirilmiş olacaktır.

Evsel atıksu “AKSU RES” Projesinin inşaat aşamasında, personelden kaynaklı su kullanımı ve inşaat işleri sırasında direk temellerine harç betonu yapmak için su kullanımı olacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı 200 lt/gün alınırsa; 50 işçi için gerek duyulacak su miktarı; 50 N x 200 lt/gün = 10000 lt/gün N = 10 m3/gün olacaktır. Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu Dikme Köyü’nden tankerlerle getirilecektir. Gerek duyulması halinde personelin içme suyu damacanalarla piyasadan temin edilecektir. Hazır beton için gerekli su, beton tedarikçi firma tarafından betonun hazırlandığı yerden temin edilecektir. Oluşacak evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan sızdırmasız fosseptik çukuruna yapılacak olup, fosseptik dolduğunda düzenli aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilecek ve belediye izni ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir.


11

Evsel katı atıklar Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak olan personel sayısı yaklaşık 50 kişi olacaktır. Personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.34kg değeri kullanılarak; 50 kişi x1,34kg/kişi-gün= 67 kg/gün olarak hesaplanmış olup, bu atıklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uyulacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi’nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde gerekli ekipmana sahip en yakın belediye veya belediyeler tarafından ücreti mukabil olarak bertaraf edilecektir.


Tozuma İnşaat aşamasında savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacak, malzeme üstü naylon branda ile kapatılacaktır.


12

Atık yağlar İnşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme döneminde de tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb. işlemleri sırasında yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların açığa çıkması muhtemeldir. Bakım-onarım esnasında hangi işlemlerin yapılacağı ve ne miktarda malzeme kullanılacağı daha önceden belirlenemeyeceğinden, kullanılamaz duruma gelecek bu tür atıkların kesin miktarı da belirlenememiştir. Tesisin inşaat aşamasında araçlardan ve makinelerden kaynaklanacak atık yağlar dolayısıyla oluşacak kirlenmenin önlenebilmesi amacıyla yağ değişimleri esnasında 12.08.1996 tarih ve 5249 sayılı Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesi hükümlerine uygun şekilde tedbirler alınacak ve 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Ayrıca makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak ve yağ sızmaları önlenecektir.

Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. ABB

Tehlikeli atıklar İnşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme döneminde de tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb. işlemleri sırasında yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların açığa çıkması muhtemeldir. Bakım-onarım esnasında hangi işlemlerin yapılacağı ve ne miktarda malzeme kullanılacağı daha önceden belirlenemeyeceğinden, kullanılamaz duruma gelecek bu tür atıkların kesin miktarı da belirlenememiştir. Tesisin inşaat aşamasında oluşması muhtemel tehlikeli atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü


13

Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Proje kapsamında kullanılan iş makinelerinin lastik değişimleri yeterli altyapıya sahip olan yetkili servislerde gerçekleştirilmektedir. Ancak saha içerisinde lastik değiştirilmesinin zorunlu olduğu durumlarda, ortaya çıkan kullanılmış lastikler 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Ömrünü tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” uyarınca bertaraf edilecektir. Saha içerisinde lastik değiştirilmesinin zorunlu olduğu durumlarda, ortaya çıkan kullanılmış lastikler, Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) ücretsiz olarak satın aldığı noktaya iade edilerek, geri dönüşümlerine katkıda sağlanılacaktır.

Gürültü Söz konusu proje kapsamında kullanılacak iş Makinelerinden kaynaklı Oluşacak gürültü yönünden incelendiğinde gürültü hesaplamaları, tüm iş makinelerinin bir arada çalışacağı düşünülerek en kötü duruma göre yapılmış olup; “AKSU RES” projesinin arazi hazırlık ve inşaat aşaması kapsamında kullanılacak olan iş makinelerinden kaynaklı mesafeye göre toplam ses düzeyi 100 metreden sonra izin verilen değerin (70 dBA) altına düşmektedir. Söz konusu proje kapsamında yapılan hesaplar iş makinelerinin aynı anda çalışacağı kabulü ile yapılmıştır. Ancak söz konusu iş makineleri ve nakliye araçları gün içinde farklı zamanlarda ve farklı yerlerde kullanılacaktır. Dolayısıyla proje kapsamında yer alan yerleşim yerlerine olumsuz bir etki söz konusu olmayacaktır.


İş ve işçi sağlığı ve güvenliği

Projenin inşaat aşamasında olabilecek muhtemel kazalara karsı öncelikle isçilerin eğitilmesi ve bilgilendirilmesi sağlanacaktır. İşçilerin olası kazalardan etkilenmesi durumuna karşı saha içerisinde personel için yapılacak geçici binada gerekli tüm ilk yardım malzemeleri bulundurulacaktır.


14

Kaza anında kazazedenin proje sahasına en yakın sağlık gruplarına ulaştırılması sağlanacaktır.

Mart 2012 İtibariyle Mevcut Durum (projenin fiziki inşası tamamlanmış olup, tesisin devreye alma çalışmaları bitmek üzeredir)


Proje kapsamında yapılan hafriyat çalışmaları iş makineleri ile kazıma yoluyla yapılmıştır.

Türbin yerlerinde yapılan hafriyat çalışmaları sırasında bitkisel toprak sıyrılarak alınmıştır. Daha sonra türbinler için hafriyat yapılmıştır. Türbin betonları döküldükten sonra ise çevresi hafriyat malzemesi ile düzenlenerek daha sonra alınan bitkisel toprak üzerine serilmiştir.

Yol çalışmaları çerçevesinde üzerinde yer olan bitkisel toprak sıyrılarak alınmış ve daha sonra yol çalışmaları sonucu ortaya çıkan hafriyat malzemesi ise yol kenarlarına serildikten sonra yükleyici vasıtasıyla sıkıştırılmış ve sıyrılarak alınan bitkisel toprak üzerine serilmiştir.


Evsel atıksu AKSU RES” Projesinin işletme aşamasında, personelden kaynaklı su kullanımı olmaktadır. Kişi başına gerekli su miktarı 200 lt/gün ve 20 personel için gerek duyulacak su miktarı; 20 N x 200 lt/gün = 4000 lt/gün N = 4 m3/gün’dür. İçme ve kullanma suyu Dikme Köyü’nden tankerlerle getirilmektedir. Oluşan evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak sızdırmasız fosseptik çukuruna doldurulmakta ve dolduğunda düzenli aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilmekte ve belediye izni ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj


15

edilmektedir.

Evsel katı atıklar Evsel nitelikli katı atık miktarı; 20 kişi x1,34kg/kişi-gün= 26,8 kg/gün’dür. Bu atıklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uyulmaktadır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanmakta ve gerekli tedbirler alınmaktadır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi’nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmemekte, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanmaktadır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde gerekli ekipmana sahip en yakın belediye veya belediyeler tarafından ücreti mukabil olarak bertaraf edilmektedir.


Atık yağlar Temiz enerji sistemlerinde rüzgar türbini dışında hareketli parçası olan ekipman bulunmadığından teferruatlı ve masraflı bakımlar gerekmemektedir. Rüzgar türbini senede bir kez yağlama ihtiyacı olup olmadığının kontrolü için açılacak, aksamı kontrol edilecektir. Türbin bakımından çıkacak atık; 300 litre civarındaki tek dişli kutusu yağıdır. Dişli kutusu yılda bir kez değiştirilmektedir. Tesisin işletme aşamasında araçlardan ve makinelerden kaynaklanacak atık yağlar dolayısıyla oluşacak kirlenmenin


16

önlenebilmesi amacıyla yağ değişimleri esnasında 12.08.1996 tarih ve 5249 sayılı Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesi hükümlerine uygun şekilde tedbirler alınarak ve 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre bertaraf edilmektedir. Ayrıca makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılmaktadır.

Tehlikeli atıklar İşletme aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme döneminde de tesislerde bulunan makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb. işlemleri sırasında yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların açığa çıkmaktadır. Bakım-onarım esnasında hangi işlemlerin yapılacağı ve ne miktarda malzeme kullanılacağı daha önceden belirlenemeyeceğinden, kullanılamaz duruma gelecek bu tür atıkların kesin miktarı da belirlenememiştir. Tesisin işletme aşamasında oluşması muhtemel tehlikeli atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre bertaraf edilmektedir.



İşletme aşamasında oluşabilecek muhtemel kazalara karsı öncelikle personel eğitilmiş ve bilgilendirilmiştir. Personelin olası kazalardan etkilenmesi durumuna karşı saha içerisinde personel için yapılacak geçici binada gerekli tüm ilk yardım malzemeleri bulundurulmaktadır. Kaza anında kazazedenin proje sahasına en yakın sağlık gruplarına ulaştırılması sağlanacaktır.


17


İşletme aşamasında olabilecek muhtemel kazalara karsı öncelikle personelin eğitilmesi ve bilgilendirilmesi sağlanacaktır. Personelin olası kazalardan etkilenmesi durumuna karşı saha içerisinde personel için yapılacak geçici binada gerekli tüm ilk yardım malzemeleri bulundurulacaktır. Kaza anında kazazedenin proje sahasına en yakın sağlık gruplarına ulaştırılacaktır.


İşletme Dönemi

Evsel atıksu “AKSU RES” Projesinin işletme aşamasında, personelden kaynaklı su kullanımı olacaktır. Kişi başına gerekli su miktarı 200 lt/gün alınırsa; 20 personel için gerek duyulacak su miktarı; 20 N x 200 lt/gün = 4000 lt/gün N = 4 m3/gün olacaktır. İçme ve kullanma suyu Dikme Köyü’nden tankerlerle getirilecektir. Gerek duyulması halinde personelin içme suyu damacanalarla piyasadan temin edilecektir. Oluşacak evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak yapılacak olan sızdırmasız fosseptik çukuruna yapılacak olup, fosseptik dolduğunda düzenli aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilecek ve belediye izni ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir.


18

Evsel katı atıklar İşletme aşamasında personel sayısı yaklaşık 20 kişi olacaktır. Personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.34kg değeri kullanılarak Evsel nitelikli katı atık miktarı; 20 kişi x1,34kg/kişi-gün= 26,8 kg/gün olacaktır. Bu atıklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uyulacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi’nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde gerekli ekipmana sahip en yakın belediye veya belediyeler tarafından ücreti mukabil olarak bertaraf edilecektir.


19

Atık yağlar Temiz enerji sistemlerinde rüzgar türbini dışında hareketli parçası olan ekipman bulunmadığından teferruatlı ve masraflı bakımlar gerekmez. Belirli aralıklarla akü kutup başlarında oksitlenme olup olmadığı kontrol edilecek, akülerin voltajı basit bir voltmetre ile ölçülecektir. Rüzgar türbini senede bir kez yağlama ihtiyacı olup olmadığının kontrolü için açılacak, aksamı kontrol edilecektir. Türbin bakımından çıkacak atık; 300 litre civarındaki tek dişli kutusu yağıdır. Dişli kutusu yılda bir kez değiştirilecektir. Tesisin işletme aşamasında araçlardan ve makinelerden kaynaklanacak atık yağlar dolayısıyla oluşacak kirlenmenin önlenebilmesi amacıyla yağ değişimleri esnasında 12.08.1996 tarih ve 5249 sayılı Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesi hükümlerine uygun şekilde tedbirler alınacak ve 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Ayrıca makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak ve yağ sızmaları önlenecektir.


Tehlikeli atıklar İşletme aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme döneminde de tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb. işlemleri sırasında yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların açığa çıkması muhtemeldir. Bakım-onarım esnasında hangi işlemlerin yapılacağı ve ne miktarda malzeme kullanılacağı daha önceden belirlenemeyeceğinden, kullanılamaz duruma gelecek bu tür atıkların kesin miktarı da belirlenememiştir. Tesisin işletme aşamasında oluşması muhtemel tehlikeli atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü


20

Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre bertaraf edilecektir.

Kapanış Söz konusu projenin ömrü 25 yıl olarak belirlenmiştir. Proje kapsamında ömrü tamamlanan ekipmanlar yenilenerek yeniden işletmeye alınacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra direkler sökülecek ve direklerin kapladığı alanlar doğal haline getirilecektir


21

B. İZLEME PLANI

Proje Dönemi

Konu Nerede izlenecek?

Nasıl izlenecek? Ne zaman izlenecek?

Neden izlenecek?

Maliyet Sorumlu


Kazı ve hafriyat çalışmalarının yapıldığı sahalarda

Görsel İnşaat dönemi boyunca günde bir kere

Hafriyat atıklarının düzenli taşınması, depolanması için

İnşaat bütçesi içinde


Evsel atıksu Şantiye alanında

Su tankerlerinin proje sahasına girerken sayılması ve görsel izleme

İnşaat dönemi boyunca günde bir kere

Evsel atıksu sarfiyatının azaltılması ve düzenli depolanması



Evsel katı atıklar

Şantiye alanında

Biriktirme konteynerlerinin kontrolü ve görsel olarak incelenmesi


Evsel katı atıkların düzenli depolanması



Tozuma Kazı ve hafriyat çalışmalarının yapıldığı sahalarda


Tozumayı azaltmak



İnşaat

Atık yağlar Şantiye alanında

Görsel Her türlü yağ değişimi sırasında

Atık yağların uygun şekilde bertarafı



22

Tehlikeli atıklar

Şantiye alanında


Tehlikeli atıkları uygun şekilde bertarafı



Gürültü Kazı ve hafriyat çalışmalarının yapıldığı sahalarda

İşitsel ve gürültü ölçme cihazı ile

her bir iş makinesi için bir kere ve şikayet durumunda

Gürültüyü azaltmak




Proje sahasının tamamında

rutin kontrol ve incelemeler ile


İş ve işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması



Kuş ölümleri

Türbin kuleleri çevresinde

Görsel Haftada bir kez Kuş ölümlerini minimize etmek

İşletme bütçesi içinde



Proje sahasının tamamında

rutin kontrol ve incelemeler ile


İş ve işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması



Evsel atıksu İşletme alanında


İşletme dönemi boyunca haftada bir kere

Evsel atıksu sarfiyatının azaltılması ve düzenli depolanması



İşletme

Evsel katı atıklar

İşletme alanında

Biriktirme konteynerlerinin kontrolü ve görsel olarak incelenmesi


Evsel katı atıkların düzenli depolanması



23

Atık yağlar İşletme alanında



Atık yağların uygun şekilde bertarafı



Tehlikeli atıklar

İşletme alanında

Görsel İşletme dönemi boyunca haftada bir kere

Tehlikeli atıkları uygun şekilde bertarafı



Kapanış Direk sökümü ve sahanın eski haline getirilmesi

İşletme alanında

Görsel Kapanış esnasında

Tesisin düzgün şekilde tasfiyesi

Kapanış bütçesi içinde


24

Ek:1

Halkın Katılım Toplantısı Fotoğrafı

Halkın Katılım Toplantısı Toplantı Tutanağı

Toplantı 16 Haziran 2011 Perşembe günü saat 14:00’da başladı. Toplantının başında katılımcı listesi, projenin teknik olmayan özeti, proje bilgi broşürü, değerlendirme formu ve sürdürülebilir kalkınma göstergeleri anketi dağıtıldı. Toplantı video kamera ile kaydedildi ve fotoğraflar çekildi.

Toplantının açılışı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunu hazırlayan Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti’nden Gülnur Zorlutuna tarafından yapıldı. Kendisi ÇED raporuna dayalı olarak hazırlamış olan proje ile ilgili bir sunum yaptı. Sunumda genel olarak proje ve özel olarak da rüzgar türbinlerinin çevreye olan olası etkileri hakkında bilgi verildi. Ses ve gürültü, inşaattan kaynaklanacak hafriyat, atıklar, fauna ve floraya etkiler, kuş göç yolları, proje alanının yerleşimi gibi konularda açıklamalar yapıldı.

Sunumdan sonra katılımcılardan gelen sorulara cevap verildi.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) – Adım Gülhanım Coşkun. Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanıyım. Proje sahasıyla ilgili bir soru sormak istiyorum. Sunumda proje sahasının % 77’sinin tarım arazisi olduğu söylendi. Bu çok fazla. Proje tarım arazilerine daha az zarar verecek bir yere kurulamaz mıydı?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - İsterseniz şöyle göstereyim. İnşaatı tamamlandığında kapladığı alan, 16 metreye 16 metre maksimum bir temel ve buna ait bir bağlantı yolundan ibarettir. Yani orada belirtilen alan aslında bizim tamamen kullanacağımız bir alan değil. Ayrıca

25

bu rüzgar türbinleri tamamlandıktan sonra, devreye alındıktan sonra, etrafının çitle çevrilmesi genellikle yaptığımız bir uygulama. Bu çitin dışında kalan her türlü alan da yine tarım için kullanılabilir vaziyette olacaktır.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Ağaçlandırma veya herhangi bir ağaç kesimi söz konusu olacak mı?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Herhangi bir ağaç orada, özellikle bizim gözlemlediğimiz kadarıyla, fotoğraflardan da bakabiliriz ama ağaç kesilmesi söz konusu değil o bölgede. Zaten öyle bir şey olursa İl Çevre’den sanıyorum bize konuyla ilgili bilgilendirme geliyor. İlgili mevzuat neyse o uygulanacaktır.

Yorum - (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Nükleer santral tabii ki en zararlı santral türü. Nükleer santrale karşı çıkılıyor ve bu tip yenilenebilir enerjiler destekleniyor ama inşallah canı gönülden diliyoruz, bu santrallerin bir zararı olmaz.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Bu dileklerinize biz de katılıyoruz. Tabii tüm dünyada zaten bunun uygulamaları var. Biz Türkiye olarak bunun öncülüğünü yapmıyoruz biliyorsunuz.

Soru - (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Yani olanları, yapılanları takip ediyoruz mu diyorsunuz?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Evet, evet, dünyayı takip ediyoruz. O nedenle de dünyadaki standartlar neyse aynısı bizde de uygulanacaktır.

Yorum – (Anonim) – Toplam 1544 hektar alan varmış bildiğim kadarıyla. Ve bundan 21 dönüm alan kullanılacak. Büyük bir alan değil yani kullanılan alan.

Soru - (Anonim) – Arazinin kalanını kullanmayı düşünüyor musunuz tarım açısından?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Tabii ki.

Yorum - (Anonim) - Ama kalan alan o kadar büyük ki

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Zaten şöyle. Biz oraya türbin koyma hakkına sahibiz. Ama alanın tamamını satın almak gibi bir uygulamamız zaten olamaz. Yani kamulaştırmaya gidildiği vakit EPDK’nın bize kanat çapının karesi, ki burada kanat çapımız 100 metredir, 100’e 100 bir kare alan ve direğin ekseninin o karenin tam merkezi olacak şekilde çizildiği bir kamulaştırma alanını kabul ediyor. Dolayısıyla onun dışındaki alanı zaten satın almamız söz konusu olmayacak.

Soru / Yorum – (Zafer Atilla - Kayseri Erozyonla Mücadele ve Ağaçlandırma Vakfı (KAYEMA)) - Kayseri Erozyonla Mücadele ve Ağaçlandırma Vakfı KAYEMA adına toplantıya katılıyorum. Bir iki sorum olacak. Bu 72 MW’lık kurulu güç büyüklüğünü canlandırmamız açısından misal Yamula barajının elektrik üretiminin kaçta biri oranında bir enerji üretiminden bahsediyoruz? Yani büyüklüğü kafamızda canlandırmamız açısından. Ben elektrik mühendisi değilim. Bir sorum da daha doğrusu önerim, bu santral kurulurken bunun Türkiye’deki diğer alanlara bir örnek teşkil etmesi, güzel bir numune olması için, bu aradaki boşluk kısımlarda uygun ağaç türleriyle ciddi manada bir çevresel ağaçlandırma, örnek ağaçlandırma düşünüp o şekilde bir örnek bir başlangıç Türkiye’ye sunulabilir. Teşekkür ederim.

26

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Birinci sorunuzla başlayalım. Yamula barajımız 2 çarpı 50 MW, toplam 100 MW’lık bir santral. Yıllık üretimi 423 milyon kWh. Bizim bahsettiğimiz rüzgar santralımız ise 72 MW, yıllık yaklaşık 230 milyon kWh’lık bir üretim söz konusu olacaktır, bu planlanan. Şimdi, bir hidroelektrik santralı ile, özellikle baraj tipi, depolamalı bir hidroelektrik santralı ile bir rüzgar santralının karşılaştırılması çok uygun gelmiyor. Nedeni şudur: Özelikle depolamalı santrallerde üretimi istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz. Ama rüzgar santrallerinde rüzgar ne kadar eserse, anlık olarak o kadarlık bir üretim söz konusudur. Sanıyorum birinci sorunuzun yanıtı net.

İkinci olarak da rüzgar santralleri tabii rüzgarı esas alan üretim santralleri. Rüzgarda da şöyle bir durum söz konusudur: Mümkün olduğunca ağaçlandırılmış alanlardan kaçınılır. Nedeni de rüzgarın o alanlara geldiğinde duraylılığının değişmesidir. Yani örnek olarak şu santrale gelen, bu türbine gelen daha doğrusu kanatlara gelen rüzgarın mümkün olduğunca yatay olarak gelmesi söz konusudur. O nedenle zaten rüzgar türbinleri mümkün olduğunca yüksek kuleler üzerine ki burada 80 metre, kuleler üzerine konur. Bozulmamış rüzgarın kanatlara gelmesi burada asıl önemli olan nokta. Eğer biz önüne ya da yanına, çünkü bu sürekli dönen, rüzgara göre kendisini döndüren bir mekanizma. Bir ağaçlandırma sahası yaparsak oradaki rüzgarı rahatsız etmiş oluruz ve türbülans yaratır rüzgar türbini için. Ve de türbülans en tehlikeli şeydir rüzgar türbini için. Çünkü yatay olmayan düşeyde de, şu yönlü veya bu yönlü bir akım oluşacaktır. O da kanatlar üzerinde fatigue yük dediğimiz yorucu yüklere yol açar.

Soru (Zafer Atilla - Kayseri Erozyonla Mücadele ve Ağaçlandırma Vakfı (KAYEMA)) - Mutlaka bu alan seçilerek, ölçümler yapılarak uygun bulunmuştur. Bu rüzgarın gücünün birim olarak ne kadar olduğunu söyleyebilir misiniz? Yani bu ölçümünüz nedir yani? Onu öğrenmek istiyorum.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Tabii. Bir kere rüzgar santralı yapmaya karar verdiğimizde uluslararası kurallar şunu söylüyor: En az bir yıllık, en az bir yıllık ama mümkünse üç yıllık, devamlılık arz eden, yani en fazla on beş günlük bir kesintinin olduğu ölçümler arası, kesintinin olduğu değerlerin, sizin elinizde olması gerekir; ki sizin burada yapacağınız değerlendirme gerçekçi olsun. Bizim yaptığımız değerlendirmede bu sahanın ortalama rüzgarın yaklaşık 7 metre bölü saniye çıktığı tespit edildi. Şimdi, rüzgar santralleri için şu değerin altı iyidir ya da üstü iyidir deme gibi bir durumumuz pek söz konusu değil. Genel sınırlar vardır. Örneğin 6 metre bölü saniyenin altı kesinlikle uygun değildir. Ama bundan bir 5 sene önceki rüzgar türbinlerini dikkate alırsanız böyle bir sahaya siz rüzgar santrali kuramazdınız. Çünkü rüzgar türbini teknolojisi sürekli gelişen bir teknoloji, ve burada önemli olan kanat bölgesinin, yani döndüğünde oluşacak bölgenin ne kadar geniş olabileceği. Bu türbinin üretebileceği enerji gelen rüzgar ve süpürme alanıyla orantılı. 5 sene 6 sene önce 100 metrelik kanat çapı hayal gibiydi. O yüzden kanat çapları daha düşüktü, türbinler daha az verimliydi. O yüzden de yüksek rüzgara ihtiyaç vardı. Ama şimdi Aksu gibi, Dikme gibi bölgelerde biz modern türbin teknolojisini kullanarak 7 metre bölü saniyelerde, ya da 6,5 metre bölü saniyelerde de verimli rüzgar yakalayıp üretim elde edebiliyoruz.

Yorum (Zafer Atilla - Kayseri Erozyonla Mücadele ve Ağaçlandırma Vakfı (KAYEMA)) - Teşekkür ederim.

Soru (İbrahim Parlak-Yahyalı Ticaret Odası Genel Sekreteri) - Müsaadenizle bir soru sormak istiyorum. Yahyalı Ticaret Odası Genel Sekreteri İbrahim Parlak. Rüzgar santralları kurulduktan sonra kurulmuş alanlar dahilinde bulunan köylerimiz veyahut da ilçemize enerji konusunda bir katkısı bulunacak mı? Bu konuda ilçemizin veya o köylerimizin menfaat ve çıkarları ne noktada, ne ölçüdedir? Bu konuda bilgi almak istiyorum.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Tabii. Şimdi, rüzgar santrallerinde üretilen enerji, orta gerilim seviyesi dediğimiz, yani 34,5 kilovoltluk bir seviyede santral içerisinde

27

toplanıyor. Bu da bir şalt sahası yani trafo merkezi yardımıyla yükseltilerek 154 kilovoltluk enerji hattı ile şebekeye bağlanıyor. Şimdi bu durumda sizin bölge olarak o enerjiden faydalanmanız diye bir şey söz konusu değil. Nedeni şu: Türkiye’de yüksek gerilim şebekeleri zaten TEİAŞ tarafından kontrol edilen bir dengeleme birimi tarafından sürekli gözleniyor ve bu bir havuz. Yani Türkiye’deki bütün enerji santralleri aslında bu havuza enerjisini aktarıyor. Bu havuzda toplanıyor ve nerede enerji gerekli ise dengeli bir biçimde yayılıyor. Dolayısıyla sizin buradaki santralden herhangi bir enerji faydanızın olması gibi bir durum söz konusu değildir.

Yorum (İbrahim Parlak-Yahyalı Ticaret Odası Genel Sekreteri) - Teşekkür ederim.

Soru (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Arazi sahibiyim. İsmim Nuh Akarsu. Şimdi sahada arazim var. Bunun hepsi mi alınacak yoksa belli bir kısmı mı?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Biraz önce de belirttiğim gibi öncelikle arazinin nerede olduğu ve bizim türbinimizin üzerine düşüp düşmediği tabii söz konusu. Türbinin bağlanacağı, daha doğrusu bütün türbinlerin birbirine bağlanacağı santral içi yollar var. Eğer ki sizin sahanızın üzerine bizim bir türbinimiz düşüyor ise, kamulaştırılacak olan alan sadece türbin için 100 metreye 100 metre bir alandır.

Soru (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) – Tamam, bu 1 hektar. Bunun dışında kalan benim bir işime yaramaz. Orayı ekip biçemediğim zaman geri tarafı hiçbir şeye yaramaz. Örneğin benim arazim 12 bin metre kare civarında. 1 hektar çıktıktan sonra, geri kalan bir 2 bin metre kare örneğin benim işime yaramaz. Onun için sordum yani.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Anladım. Şimdi kamulaştırma mevzuatına tabii çok ben hakim değilim. Bu noktada, yani bir kamu yararı olduğu için o bölgeyi mutlaka benim almam söz konusu. Ama kalan bölgeyle ilgili durum nedir ben şu an cevap veremiyorum.

Soru (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Orada yaşadığım için orada ne ekileceğini biliyorum, ne ürün dikeceğimizi biliyorum. Tabii bunun bir geçiş yolu olur, bir dikilen yeri olur. Ama geri kalan arazi oraya gelmemize engel olur mu? Bir de şunu sormak istiyorum: Bu türbinin 100 metreye 100 metre olan yeri, 1 hektar olan yeri, kamulaştırılacak. Bunun dışındaki yer ekilip biçilecek mi?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Evet, yani ekilip biçilememesi için herhangi bir sebep yok.

Soru / Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Yani orda arpa buğday nohut ekiliyor. Başka bir şey yok. Orda bunun döndüğü zaman alttaki tarıma zararı var mı yok mu? Onu soruyorum.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Rüzgar türbini bir kere döndüğü vakit hiçbir şekilde alta bir etkisi olmaz. Rüzgar türbininin etkisi yatay yöndedir. Yani buradan gelen rüzgar daha dar bir alana sıkıştırılır, yaklaşık 400, 500 metre ilerde tekrar bu genişleyerek normal geldiği şeklini alır. Dolayısıyla altta herhangi bir etkisi olmaz. Şimdi bizim tabii 100’e 100’lük bir alanı çitle çevirmemiz zaten söz konusu değil. Onun dışında kalan kısmın da dediğim gibi tarıma açık bırakılmasını planlıyoruz.

Soru/Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) – Kullandıracaksınız yani.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Evet, ama tabii ki burada dikilecek olan bitkinin ya da oradaki ekim metodunun hiçbir şekilde bizim o çitteki sınırları etkilememesi gerekir. Sadece tek şeyimiz odur bizim.

28

Soru/Yorum (Dursun Salık – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - İsmim Dursun Salık. Karaköy mevkiinde arazim var. Dikme çevresinde radyasyon yayan bir bölge varmış. O mevki ne kadar onu bir öğrenebilir miyim?

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Yaklaşık 200 metrede sönümleniyor. Hatta daha az. Manyetik etkiden bahsediyoruz. Çok daha az. Yani hiçbir şey olmayabilir.

Soru / Yorum (Dursun Salık – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Bir hektarı geçiyor ama.

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Daha az demek istiyorum. Yani manyetik etkisi insanlar ve hayvanlar üzerinde yok denecek kadar az.

Soru/Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Şimdi, orada yaşayan çeşitli tür canlılar var. Göç yolu değil deniyor ama oradaki bir arazide her sene sürekli leylekler olur. Şimdi bunlar burada gerçek olaraktan konuşulmazsa yarın onun oradaki ölen veya etkilenen şeyin vebalini çekmiş oluyoruz.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) – Hayvanlara zararı var mı demek isteniyor galiba.

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Kuş göç yolları üzerinde olmadığı için bir zararı olmaz. Zaten bunun için hazırlanmış bir ornitologun hazırladığı raporumuz da var. Yani oradaki kuş göç yolu ne tarafa doğru, şimdi ben burada ornitolog değilim, o yüzden bilemem.

Yorum (Arif Aksu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Güneyden kuzeye doğru. Veyahut güz vaktinde de kuzeyden güneye doğru kuş göçü vardır.

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Kuş göçü vardır ama türbinlerin doğrultusunda değildir. Yani türbinlere takılmayacak şekildedir.

Soru (Anonim) - Türbinlerin yüksekliği ne kadar?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi türbinlerin yüksekliği 80 metre. 50 metre de kanatlar 130 metre. Tabii leyleklerin uçuş yüksekliğini şu an için bilmiyorum ben.

Soru/Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Konuyorlar.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Konuyorlar.

Soru/Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Konuyorlar. Orada istirahat ediyorlar.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Anladım.

Soru/Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - Yani şimdiki Delialiuşağı-Maden yol ayırımının çevresindeki arazilere leylekler konarlar.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Anladım.

Soru/Yorum (Nuh Akarsu – Arazi Sahibi – Delialiuşağı Köyü) - İstirahat ederler.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi uluslararası uygulamalar şunu söylüyor: Gündüz uçan kuşlar için bu kanatların baştan itibaren 6 metre renkli, 6 metre beyaz, sonraki 6 metre tekrar renkli olacak şekilde fosforlu boyayla boyanmasını şart koşuyor. Şimdi bu boya tabii dönüş

29

esnasında her türlü kuşun önünde bir engel olup olmadığını görmesine imkan sağlıyor. Bu aynı zamanda örneğin helikopterler ya da işte alçaktan uçaklar için de söz konusu. Anlatabiliyor muyum? Yani leyleklerin de muhtemelen bu kanadı görüp, ya o bölgeyi kaydırıp ya da türbin açıklıkları var, yani en aşağı 300 metre iki türbin arası mesafe var. Buna göre bir hareket olur. Ve ornitolog da sanıyorum onu düşünmüştür diyorum.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Sanırım o bölgeyi fark etmeleri lazım.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Yani şimdi ornitolog olmadığım için, leylekler üzerinde bir çalışma da yapmadım, bilemiyorum.

Soru (Anonim) - Bu hangi firma bu beyefendi, Aksu mu başka bir firma mı?

Yorum (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Aksu

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Aksu, Aksu Temiz Enerji.

Soru (Anonim) - Hayvan ve bitkilere zararlı bir radyasyon olacak mı? Köy merkezlerinde radyasyon olur mu? Köy merkezindeki insanlara zararı ne kadar olacak?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi, isterseniz şunu önce bir açıklığa kavuşturalım da. Herhangi bir radyasyon yok.

Yorum (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Manyetik alan.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Evet, sadece bir manyetik alan oluşuyor. Yani kullandığınız cep telefonu nasıl bir manyetik alan oluşturuyor ise, o da öyle bir manyetik alan oluşturuyor. Bir kere, bir rüzgar türbini tip test sertifikasını alabilmek için uluslararası standartlarda, IEC dediğimiz, uluslararası standartlarda belirtilen değerlerin altında elektromanyetik dalga yaymak durumunda. Aksi takdirde Avrupa Birliği’nin uyguladığı standartlar kapsamında tip test sertifikası alamaz ve herhangi bir şekilde de kurulamaz.

Soru (Anonim) - Gürültü olabilir mi ve olursa ne kadar?

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Onu anlatmıştım zaten. Yapılan hesaplamalar sonucu 220 m’de zaten gürültü duymayacaksınız. 220 m’den sonra sönümlenecek.

Soru (Anonim) - Türbinin en yakın olduğu yer ne kadar? Köye göre 220 m dediğiniz mesafe ne kadar?

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Bu benim bahsettiğim mesafeler köyün merkezi değil; türbine en yakın ev olarak ölçüldü bu mesafeler. O da 400, 450 metre civarında karakol var, Dikme Köyü Karakolu, 600 m mesafede de bir ev var. Yani köy merkezi değil.

Soru (Anonim) - Yani insanlar oraya, türbinlerin yanına rahatça gidebilirler mi?

Cevap (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Yani insanlara herhangi bir zararı yok. O yüzden Dikme köyünün de etkilenmesi söz konusu değil.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Ben isterseniz şöyle bir konuya açıklık getirmek istiyorum. Şimdi bu tabii bizim ilk rüzgar santralımız değil. Daha önce Didim Akbük’de de 31,5 MW’lık bir rüzgar santralımız var. Yaklaşık 2 senedir rüzgar santralımız devrede. Ve 24 saat orada arkadaşlarımız var. Çünkü bu tarz üretim tesislerinde herhangi bir kesintinin olması demek sizin

30

üretiminizin aksaması demektir, tabii maddi bir boyut getirir. O nedenle de sürekli olarak buralarda insan, yani bizim çalıştırdığımız teknisyen arkadaşlarımız bulunur. Biz de bir süre orada görev aldık. Şimdi bu teknisyen arkadaşlarımızın üzerinde herhangi bir elektromanyetik ya da sesten kaynaklı bir etki bugüne kadar gözlenmedi. Ki bu arkadaşlarımız 24 saat usulü ile çalışıyorlar. Ve inanın bana ofisteki bilgisayarın fanı bile bizim rüzgar türbinimizden daha fazla gürültü üretiyor.

Soru (Anonim – Arazi Sahibi) - Sahada arazisi olanların en fazla 10 – 20 dönüm arazileri var. Bunun 1 hektar, yani 10 dönümü alınırsa geri kalan bizim işimize yaramaz. Bu konuda ne yapmayı düşünüyorsunuz?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şöyle bir düşünce vardır bizim yönetimimizde: Mümkün olduğunca vatandaşı mağdur etmemek için komple satın alım yoluna gidilmesi planlanıyor.

Yorum (Anonim – Arazi Sahibi) - En iyisi o, yoksa bölünmüş arazi bir işe yaramaz. Hiçbir şey yapamayız

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Tabii o tarz küçük araziler için dediğiniz doğru. Bildiğim kadarıyla zaten kanun da bunu böyle öngörüyor.

Yorum (Anonim – Arazi Sahibi) - Ben o köyün adamıyım. Mesela Dikme’den olsun, Karaköy’den olsun hep arazimiz var. 10 dönüm, en fazla 20 dönüm veya 30 dönüm.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Anladım. O tarz küçük araziler için demin de dediğim gibi komple satın alım yöntemi bizim için her zaman daha uygundur. Çünkü kamulaştırma aslında bizim tercih ettiğimiz bir şey değil. Nedeni, prosedür çok uzuyor. O nedenle de biz anlaşıp satın alma yöntemiyle ilerlemeyi her zaman tercih ediyoruz. Mağdur etmemek için de komple satın alıyoruz.

Yorum (Anonim – Arazi Sahibi) - Mağdur olmaması lazım arazi sahiplerinin. Vatandaş mağdur olduktan sonra bir işe yaramaz.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Yalnız bildiğim kadarıyla o tarz araziler için de kanun belli bir güvenceye almış halkı. Yani kalan miktarla ilgili olarak eğer çok küçük bir alan kalmışsa bunun tamamının kamulaştırılması söz konusu diye biliyorum.

Yorum (Anonim – Arazi Sahibi) - Aslında bu insanların, mesela başka bir yerde arazisi yok, o da bölündükten sonra zaten bir şeye yaramaz.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Doğru, tabii

Yorum (Anonim – Arazi Sahibi) - Bölünmüş arazi bir işimize yaramaz. Ekilemez. Araziler tamamen kamulaştırılmazsa mahvoluruz.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Doğru, yani, bu konuda haklısınız. Dediğim gibi komple satın alma bizim ilk tercih edeceğimiz metottur.

Soru (Anonim – Arazi Sahibi) - Krokileriniz var mı, türbinlerin yerini gösteren bir şey var mı burada, türbinlerin nereye yapıldığını gösteren?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Türbinlerin yerleşimi mi?

31

Soru (Anonim – Arazi Sahibi) - A3/2’13”-2’14”- Türbinlerin yerleşim yerlerini.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Sanıyorum

Soru (Anonim – Arazi Sahibi) – (Sunumdaki türbin yerleşimlerini kastederek) Başka bir şey var mı burada?

Cevap – (Gülnur Zorlutuna - Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti) - Arazilerin yerleşim yerlerini kastediyorsanız, yok.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şöyle yapabiliriz. Şu an için tabii o yanımızda yok ama parsel numarasından ona bakabiliriz. Yani arazinizin nereye geldiğini tam bilemiyorum.

Soru (Anonim) - Yasal süreç yeni mi başladı?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Yok, yasal prosedürün başlaması lisans başvurusuyla başlıyor zaten. Şu an biz gerekli izinleri alıyoruz. İşte orman özelliği olan alanımız var. Orman iznimiz için başvurduk, onu temin edeceğiz. Zaten lisansımız var, bağlantı anlaşmamız var.

Soru (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - İnşaatın başlaması ihtimali var mı?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - İnşaat. Bu sene içerisinde mi? Tabii, tabii.

Soru / Yorum (Anonim) - Bugünkü katılımın daha yeterli olmasını beklerdik. Biz Kayseri’den geliyoruz. 80 km’lik bir mesafeden geldik. Böyle ülkemize yararlı güzel bir konu için katılımın daha fazla olmasını beklerdik. İkincisi, rüzgar santrallerinin yatırım maliyetlerini düşünecek olursak, diğer enerji üreten santrallerle karşılaştırmalı olarak ne kadar ekonomiye bir avantaj sağlar ve ekonomik olarak rüzgar enerjisinden elde edeceğimiz verimle diğer elektrik enerjisi üreten santralların verimi arasındaki fark ne kadar olumlu yöndedir? Bir üçüncüsü de temiz enerji son iki senedir veya birkaç senedir bu tür temiz enerji kaynaklarına büyük ilgi var. Medyadan takip ediyoruz. Böyle güzel bir enerji kaynağının, çevreye olumlu etkilerinin ki olumlu etkisi çok fazla çevrenin de tahrip edildiğini dikkate alarak, hem gençlerimizi, halkımızı şuurlandırmak yönünden eğitim çalışmalarına ağırlık vermeniz de faydalı olur düşüncesindeyim.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi tabii ki ilk dileğinize katılmamak mümkün değil. İkinci olarak enerji üretim santralları arasında aslında rüzgar santralının ilk yatırım maliyeti pek de azımsanacak bir değerde değil.

Soru (Anonim) - Nedir bunun maliyeti? Bir rakam verebilir misiniz?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Yaklaşık olarak işte 1 dolar/watt civarında.

Soru (Anonim) - Bu tesis için konuşuyorum, toplamı.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Bu tesis için mi? Yatırım maliyeti yaklaşık 85 milyon dolar civarında

Soru / Yorum (Anonim) - Euro

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Euro, euro civarında.

32

Soru / Yorum (Anonim) - 15 trilyon 200 milyar

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Efendim?

Soru / Yorum (Anonim) - A3/6’08”-6’11”- 15 trilyon 200 milyar

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - 15 trilyon 200 milyar, öyle bir santral varsa hemen kuralım.

Soru / Yorum (Anonim) - 96 milyon euro.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – A3/6’24”-6’54”- 96 milyon euro, doğrudur. Rüzgar santrallarının avantajı şudur. Bakım maliyetleri çok düşüktür aslında. Yani bir hidroelektrik santrallerde, işte nükleer santrallerde, ya da termik santrallerdeki bakım maliyetleri çok yüksektir. Değer isterseniz onu ayrıca temin edip size verebilirim şu an hatırımda yok çünkü. Ama rüzgar santralleri bakım gerektirmemesi, bakım gerektirmemesi derken çok az bakım gerektirmesi dolayısıyla tercih edilir aslında biz yatırımcılar tarafından.

Soru / Yorum (Anonim) - Bakım giderleri düşüktür demek istiyorsunuz.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Oldukça düşüktür.

Soru / Yorum (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - İşletme giderleri düşüktür.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - İşletme giderleri oldukça düşüktür. Çünkü sistemi aslında çok basittir. İçerisinde bir dişli kutusu ve elektrik panoları var. Yani bu dişli kutusunun düzenli aralıklarla yağı değişecek, onun dışında da elektrik sistemine gerekli bakımlar yapılacak. Onun dışında çok bir şeyi yoktur rüzgar santralının. Yani bir kazan, buhar sistemi, ya da hidroelektrikteki gibi işte boru sistemleri vesaire hiç yoktur.

Soru (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - Rüzgar santrallerinin Türkiye üretimindeki payı nedir?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şu an yüzde 1,5 civarında. Ancak elektrik talebinin 2020 yılında % 12’sinin rüzgar santrallarından temin edilmesi yönünde çalışmalar var

Soru (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - Ülkemizde rüzgar olan yerler vardır değil mi yani rüzgar santralları yapılması açısından?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi ülkemizin rüzgar kapasitesi teorik olarak devlet tarafından hesaplanan yaklaşık 78.000 MW’dır. 78.000 MW. Ama bu tabii teorik. Çünkü siz her noktaya rüzgar türbini koyamazsınız.

Soru (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - İyi bir rakam mı bu dediğiniz rakam?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Tabii ki, çok çok büyük bir rakam. Ama tabii bunun kullanılabilir olanı ne kadar onu öncelikle değerlendirmek lazım. Bizim şu an itibariyle mevzuattan kaynaklı ağır bir ilerleyiş var aslında. Bu çabuklaştırılabilir. Zaten hükümet de o yönde artık kararlar almak durumunda. Çünkü aslında bunun inşaatı en kısa süren dönem. Yani izinlerin alınması, projelendirilmesi vesaire asıl zaman alan kısımlar onlar.

Soru (Anonim) - Bu projede inşaat sürecine geçildi mi?

33

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - İzinlerimiz tamamlanırsa ve işte satın almalarımız da tamamlanırsa tabii ki geçilebilir.

Soru (Anonim) - Aksu Elektrik Limited Şirket dediniz halka açık bir şirket değil, ama sahipleri galiba bir aile galiba isimlerini öğrenebilir miyiz?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Tabii ki. Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim A. Ş., % 70 oranında Ayen Enerji’ye aittir. Ayen Enerji de, bizim çalıştığımız firma, Ayen Enerji, borsaya kote bir firmadır. Bizim % 15 oranımız borsaya, halka açık bir firmadır. Aksu Enerji daha öncesinde Aksu Grubun da üye olduğu bir şeydi, Aksu Madencilik. Şu an yine tabii onların da şeyleri var. Ama % 70 oranında artık Ayen Enerji’ye geçti. Ayen Enerji yönlendiriyor projeyi. Ayen Enerji de bildiğiniz gibi, bu Çamlıca I HES hidroelektrik santralı, ki Kayseri Elektrik Üretim A. Ş., onun da belli bir yüzdesi Ayen Enerji’ye ait . Yamula barajından bahsediyorum.

Soru (Anonim) – (Sunumdaki türbin yerleşimlerini kastederek) Türbin yerleri mi gözüküyor sunumda?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) – Evet.

Soru / Yorum (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Yerlerin seçimine dikkat etmek lazım. Yer seçimi konusunda bizim şahit olduğumuz bir başka projede yine aynı şeyler yaşandı. Genelde talepler bizim arazimize etkisi olacak mı şeklinde oluyor. Bu türden sorunlar yaşanmaması ileriki projelerinizde daha bakir yerler, yani yerleşimden daha uzak çevreye uygun yerler seçilebilir. Temennimiz bu.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi rüzgar santral bölgelerinin tabii seçim kriterlerinden aslında bir tanesi bu bahsettiğiniz. Mümkün olduğunca bizi sıkıntıya sokmayacak. Çünkü sonuçta şahıs arazisi olması bizim söz konusu prosedürdeki zamanın oldukça uzamasına neden oluyor, aslına bakarsanız. Çünkü herkesten satın alma yoluyla almanız mümkün değil. Mutlaka sıkıntılar çıkacaktır. Kaldı ki, Türkiye’de özellikle Türkiye’nin batı tarafında özellikle yani İzmir civarında Ege Bölgesi, Çanakkale, Balıkesir rüzgarın oldukça yoğun olduğu bölgelerdir. Ve buralarda da tabii asıl planlanan şudur. Rüzgar tepelerde olur, herkesin bildiği gibi. Bu bölge biraz aslında bu şeylerin, bahsettiğim sınırın dışına çıkıyor burada. Çünkü güneyden baskın bir rüzgar var burada. Torosların arasından bir koridor yapıp, koridordan buradaki düzlük alana geliyor. Yani seçim kriterleri arasında tek sıkıntı yaratan konu buradaki arazilerin tarım arazisi olması. Bu konuda katılıyorum. Ama şöyle bir durum var, demin de bahsettiğim gibi EPDK tarafından bize söylendiği şekliyle biz tabii kamulaştırma çalışmalarını yürütüyoruz. Orada da 100’e 100’lük bir alanı bizim kullanmamızı öngörüyorlar. Onun dışındaki alanlarda eğer yol geçmiyorsa zaten herhangi bir müdahale söz konusu değil tarafımızdan Çünkü sahibi biz olmayacağız.

Yorum (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - Anlaşıldığı kadarıyla kamulaştırmaya gerek kalmadan satış yönünde bir tercih oluşuyor. Bu konuda bilgi sahibi olduk. Daha çok vatandaşımızın bu toplantıya katılıp bilgilenmesini isterdik.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Valla gönül isterdi ki oradaki tüm vatandaşlarımızın da tabii toplantıya katılmış olması ve bu konuyu onların önünde de konuşmamız, çünkü pek öyle görünmüyor aslında, temaslarımızda.

Yorum (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - Bu konuda bazı insanlarımız duyarlı. Zaman zaman şikayetler duyuyoruz. Genelde vatandaşımızın kanaati satın alma yönünde. Biz de aynı kanıdayız. Kendilerini bu konuda yani bu şekil prosedürleri var, satış harici ısrar ederseniz kaybınız olur diye zaman zaman uyarıyoruz, bilgilendiriyoruz.

34

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Doğru, haklısınız.

Yorum (Davut Temizkan – Yahyalı İlçe Mal Müdürü) - İnşallah sıkıntı olmaz.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - İnşallah, çünkü dediğim gibi biz aslında satın da alsak, kamulaştırma da olsa yani kamu yararının olduğu bir projenin önüne başka sıkıntılar çıkmaz ise; teknik; mutlaka geçilemez. Yani çünkü kamu yararı var, enerji projesi.

Yorum (Anonim) - Hukuki açıdan yani, bir sorun çıkmayacak ve herkes satışı seçecek gibi görünüyor.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Umalım da öyle olsun. Ama dediğim gibi satın bile alınmış olsa o arazi demin biraz önce beyefendinin de bahsettiği gibi, bizim sınırlarımız belli zaten, 100’e 100’lük alan. Onun dışında her türlü tarım çalışmasına bizim engel olacak durumumuz yok.

Soru (Anonim) - Yani tapu size geçse dahi tarlalar kullanılır mı diyorsunuz?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Tabii çünkü tapu bize bile geçse burası mutlaka kamulaştırılacak. Burası enerji santralı. Maliyeye aktarılacak çünkü. Hazinenin olacak sonuçta.

Soru /Yorum (Anonim) – Yani arazi üzerinde herhangi bir hakkınız veya sahipliğiniz olmayacak.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Tabii bizim bir şeyimiz yok o konu üzerinde.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Başka bir yer söz konusu mu?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Rüzgar santralinde mi?

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Yoksa sadece projenizin olduğu saha mı var?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Bizim öngördüğümüz burası. Yani şirket olarak şu an başka bir yerde herhangi bir lisans başvurumuz yok. Ama bildiğim kadarıyla bu bölge de dahil olmak üzere birçok başvuru var. Rüzgar santralı için.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Kayseri civarında mı?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Kayseri civarında. Aslında dediğim gibi bundan belki beş altı sene öncesinde bu bölgelere kimse bakmıyordu. Çünkü rüzgar türbinlerinin teknolojisi tabii daha eskiydi. Verimli çıkmıyordu bu bölgeler. Ama artık teknoloji değişti. Kanat çapları, süpürme alanları arttı. O nedenle daha düşük rüzgarlarda da fizibilitesi iyi olan projeler elde etmek mümkün oluyor.

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Rüzgar santrallarının kurulmasının sağlanması ile nükleer santralların kurulması engellenebilir mi?

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Şimdi aslında bu çok teknik bir soru aslına bakarsanız. Halkımızın tabii nükleer santrala bakış açısı belli, haklı olarak yaşananlardan sonra. Bir nükleer santralla rüzgar santralını aslında teknik açıdan, yani elektrik sistemine katkısı ve sistemi dengeleyebilmesi açısından aynı gözle bakamazsınız. Nedeni şudur: Sizin nükleer santralınızın enerji kaynağı bellidir; siz istediğiniz şekilde devreye alıp, gücünü düşürür, ihtiyaç olursa yükseltir, çalıştırabilirsiniz. Ama rüzgar santralında öyle bir şansınız yok. Nedeni, ne kadar rüzgar gelirse anlık, o kadar üretirsiniz. Bence, doğru yaklaşım şöyle olmalı: Yenilenebilir enerjiden hidroelektrik santrallerini

35

nükleerin karşısına bir koz olarak koymak lazım. Özellikle depolamalı, Yamula barajı gibi. Çünkü sizin depodaki, rezervuardaki su miktarınızı siz sürekli kontrol edebiliyorsunuz. Gelen suyu ölçebiliyorsunuz. Ve istediğiniz zaman da, sıcak yedek tabir ettiğimiz sistemin, enerji sisteminin ihtiyacı olan gücü onlardan temin edebiliyorsunuz. Hidroelektrik santrallerin devreye girmesi çok kısa süreler alır. Yani bir dakika, bilemediniz iki dakikada sisteme tam yük olarak enerji verme kapasitesine sahiptir. Ama bir rüzgar santralinde bunu zaten yapamazsınız. Güneş santralinde, örneğin bunu yapmanız keza mümkün değildir. Yani nükleerin karşısında, bence şahsi olarak, hidroelektriğin konması lazım. Bugün Norveç, bildiğim kadarıyla % 86’sını, enerjisinin hidroelektrik santrallarından temin ediyor

Soru (Gülhanım Coşkun – Kayseri Çevre Dostları Derneği Başkanı) - Hidroelektrik santralların da etkileri var.

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Valla tabii nimet külfet bir arada demişler. Yani mutlaka ki bir yerden bir etkisi oluyor. Yani etkisiz herhangi bir santral yok henüz daha. Mutlaka olur.

Soru (Anonim) - İyi çalışmalar diliyoruz

Cevap – (Gürkan Sal – Proje Mühendisi – Ayen Enerji A. Ş.) - Çok teşekkür ediyoruz katıldığınız için.

Yorum (Anonim) - Vatana millete hayırlı olsun.

Ardından toplantıya son verilerek özel soruları olanların ayrıca soru sorabilecekleri söylendi. Toplantı kapandıktan sonra yapılan özel konuşmalarda yöre halkı ve proje geliştirici arasındaki iletişim ve danışma sürecinin toplantının kapanışıyla bitmediği, proje sahibinin her zaman yörede olacağı ve her türlü görüş, yorum ve isteğe açık olduğu vurgulandı.

36

Halkın Katılımı Toplantısı Katılımcı Listesi

37

38

Ek:2

39

40

41

42

43

44

45

46

Ek:3

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

Documents

Aksu Rüzgar Enerjisi Santralı Aksu Temiz Enerji Elektrik ...documents.worldbank.org/curated/en/... · Enerji Nakil Hattı Gerilimi, Uzunluğu : 154 kV, 11 km Ulusal Şebekeye Bağlandığı