Anemiye yaklaşım

Anemiye yaklamDr. Ik KaygusuzMarmara niversitesi Tp Fakltesi Hematoloji Bilim Dal*

Anemi Nedir?Daima hatrlanmal:

Anemi klinik bir bulgudurTek bana bir hastalk deildirAltta yatan hastalk aratrlmaldrTehisi her zaman da kolay deildir*

*

Aneminin belirti ve bulgularAnemiye bal belirtilerHemoglobin dzeyiAneminin olu hzHastann yaKardiyovaskler sistemin durumu

Anemiye neden olan hastala bal*

Aneminin belirti ve bulgular -2En sk ve en erkenHalsizlik abuk yorulma Kaslarda gszlkFizik muayenede en sk; soluklukKardiyovaskler arpntEforla oluan dispneYallarda anjina pektoris*

Aneminin belirti ve bulgular - 3MSS ait yaknmalarBa arsBa dnmesiAyaa kalknca baygnlk hissiKulaklarda uultu, nlamaKonsantrasyon yeteneinde azalmaUyuklama haliBilin bozukluklar (nadiren)

*

Aneminin belirti ve bulgular - 4Sindirim sistemine aittahszlkBulantDispepsishalKabzlkKadnda menstrasyon bozukluklarAmenore, menorajiErkekte libido kayb

*

Klinik ykKlinik zellikleri etkileyen faktrler:

Hastaln ortaya k hziddetiYa Elik eden hastalklar

*

Klinik yk -2Semptomlarn balamas: sinsi veya aniSemptomlarn sresinceki kan saymEski anemi tansDemir, folik asit veya B12 tedavisi yksAilede anemi yksGS semptomlarBeslenme zelliklerilalarz gemi*

Klinik yk - 3Alkol tketimiMenstrasyon ve dourganlk yksMesleki anamnez ve hobilerSarlk veya idrar renginde koyulamaKilo kaybAte, gece terlemesiKarnda rahatszlk veya dolgunlukAz ve dilde yaraParestezi, uyuma, g kayb

*

Klinik bulgular

Mukz membranlarda soluklukTaikardi, sistolik frmKalp yetmezlii bulgularSpesifik bulgular: kak trnak, sarlk, bacak lserleri, kemik deformiteleri

*

Laboratuar Testleri - Tam kan saym

MCV (mean corpuscular volume) bir eritrositin ortalama hacmini gsterir. Normalde 80-100 fL dir

RDW (red cell distribution width): Eritrositlerdeki hacim (byklk) deiikliklerinin kantitatif lmNormalin st snrn aan deerler eritrosit byklklerindeki heterojenlii yanstr (anizositoz) ve mikroskopik incelemeyi gerektirir.

*

Laboratuar Testleri - Retiklosit saysMetilen mavisi gibi zel boyalar kullanldnda retiklin olarak grlebilen ribonkleik asit (RNA) ieren gen eritrositlerin orandr (%)

Normal retiklosit says ~ %1dir (% 0.5-2.0)

Anemili bir hastada retiklosit says dzeltilerek deerlendirilmelidir.

*

*

Laboratuar TestleriEritrositlerin yzdesi (%) olarak belirtilen retiklosit saysnn hastann hematokrit deerine gre, bir dier deyile anemi derecesine gre dzeltilmesi gerekir

Dzeltilmi retiklosit yzdesi ; Retiklosit (%) X HCT (%) 45

*

Laboratuar Testleri - Periferik Yayma:

Tm eritrositler ayn boyutta m? Tm eritrositler normal diskoid ekilde mi?Hcrelerin rengi nasl?Tm eritrositler ayn renkte mi?Eritrosit inklzyonu var m?Eritrositlerin iinde hemoparazit var m?Lkosit yap ve dalm normal mi?Trombosit dalm normal mi?*

Anemi Snflamas

Morfolojik yaklam

Patofizyolojik (Fonksiyonel) yaklam*

Morfolojik Snflandrma*

Mikrositer(MCV100)Demir eksikliiKronik hastalk anemisi(2/3)Megaloblastik anemilerTalasemilerDemir eksiklii(erken dnem)B12 vit. ve folik asid eksikliiSideroblastikRenal yetersizlikHemolitik anemiKronik hastalk anemisi (1/3)Kombine nutrisyonel eksiklik(mikst anemi)Karacier hastalklarKurun zehirlenmesiKemik ilii yetersizlii durumlarHipotiroidizmHipotiroidiMyelodisplastik sendromlar

Patofizyolojik snflandrmaHipoproliferatif Anemiler

Olgunlama Kusurlar - Sitoplazmik - NkleerHiperproliferatif Anemiler*

Patofizyolojik snflandrmaHipoproliferatif Anemiler (Mutlak retiklosit says < 75.000/L):

Kemik ilii anemiye yeterli yant veremezAncak retilen hcreler sklkla normaldirRetiklosit says dktr (

Patofizyolojik snflandrmaHipoproliferatif:

Demir eksikliiKronik hastalk anemisiEritropoetin eksikliiKronik renal yet.Hematolojik maligniteler*

Patofizyolojik snflandrmaKemik ilii hasar:

Kk hcre hasar: Kemoteraptikler, ilalar (antibiyotikler, antidepresanlar), kimyasal maddeler, infeksiyonlar (bakteriyal, viral), aplastik anemi

Otoimmun hasar: nfeksiyonlar (Hepatit, EBV, HIV), Romatoid hast., SLE, Aplastik anemi, GVHD

Yapsal hasar: Radyasyon, metastatik kanserler, myelofibrozis, granlomatz hastalklar (tbc, fungal enfeksiyonlar), depo hastalklar

*

Patofizyolojik SnflandrmaOlgunlama Bozukluklar:

nefektif eritropoez

Retiklosit says dktr

Eritrosit morfolojisi bozuktur*

Patofizyolojik snflandrmaSitoplazmik olgunlama kusurlar:

iddetli demir eksikliiTalasemilerSideroblastik anemi

Nkleer olgunlama kusurlar:

Megaloblastik anemiler(B12 vit ve folik asid eksiklii)Miyelodisplastik sendrom*

Patofizyolojik snflandrmaHiperproliferatif (hemorajik-hemolitik)

(Mutlak retiklosit says > 100.000/L)

Akut kan kayb

Akut hemoliz: ntravaskler veya ekstravaskler

Kronik hemoliz evresel faktrler Membran kusurlar Metabolik kusurlar Hemoglobinopatiler Paroksismal Nokturnal Hemoglobinri

*

Yeni tan aneminin sk sebepleri*

Yeni tan aneminin sk sebepleriDemir eksikliiAkut veya kronik inflamasyonRenal hastalkFolat veya Vitamin B12 eksikliiAlfa veya Beta talasemi Orak hcreli anemiEnzimopatiler (G6PD, ve dierleri)Herediter sferositozOtoimmun hemolitik anemilerMiyelodisplastik sendromMyelofitizisLsemilerKonjenital veya kazanlm red cell aplazi*

MCV temel alnarak anemili hastaya yaklam

ykFizik muayene bulgularKlinik ve laboratuar verileri nda hastaya yaklam kiiselletirilmelidir *

Makrositer Aneminin (MCV>100 fl) Deerlendirilmesi

Megaloblastik anemiyi dla hipersegmentasyon ve oval makrositlerMCV 120 ise megaloblastik anemiRetiklosit yksek ise hemoliz veya kanama aratr ( Direkt Coombs testi, hemoglobin elektroforezi, Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz dzeyi)*

Normositer Aneminin (MCV 80-100 fl) DeerlendirilmesiKlinik yk irdelenmeli - Kronik hastalk anemisi - Bbrek yetersizlii - Tiroid hastal - Dier endokrin bozukluklar

Erken dnem demir eksiklii veya kombine besin eksiklii

*

Normositer Aneminin (MCV 80-100 fl) DeerlendirilmesiRetiklosit says yksek: - Hemoglobinopati? Hemoglobin elektroforezi - G6PD eksiklii?Retiklosit says dkse: - Kronik hastalk anemisi - Kronik bbrek yetersizlii - Tiroid hastal - Kemik ilii hasar*

Demir eksiklii anemisi etyolojisiDemir kaybnda art (Kronik kan kayb):Menstrel kayplarGastrointestinal kayp:Peptik lser, varisler , hiatal herniler, polipler, divertkiloz, anjiodisplazi, kr. NSAD kullanmKronik intravaskler hemoliz: PNHYetersiz demir alm: Diyetle alm azl (Vejeteryanlarda)Artm ihtiya:Bebeklerde, adolesanda, kadnlarda ve gebelikteDemir emiliminde azalma*

Kronik hastalk anemisilgili durumlar InfeksiyonlarViral, bacterial, TB, parasitic, fungalOtoimmun hastalklarRA, SLE, sarcoidosis, IBH, vasculitisKanserKronik solid organ reddi

zellikler Lkosit ve trombosit saylar normalAnemi deiik derecelerde (hafif-ciddi)Dk eritropoetin seviyesiDk retiklosit says

*

Megaloblastik AnemilerDNA sentezinde bozukluk sonucunda ekirdek oluumu gecikir.

RNA sentezinde bozukluk yoktur. Sitoplazmik geliim devam eder.

Kemik iliinde inefektif eritropoez ve eritroid seride megaloblastik deiiklikler ve dev metamyelositler vardr.

*

B12 vitamin eksiklii nedenleriMalabsorbsiyon:Pernisiyz anemi:Intrinsik faktr ve gastrik asit yokluu. %90 vakada APCA(+)(Anti Parietal Cell Antikor).Anti intrinsik faktr antikor % 35 vakadaEn sk B12 vit. eksiklii sebebidir.Atrofik gastrit(+). Gastrik kanser gelime riski yksektir.GastrektomiTerminal ileum hastalklar: Tropikal sprue vb.Cobalamin tketimi:Diflobatrium latumMalnutrisyon: Vejeteryanlar

*

B12 vitamin eksiklii Klinik bulgular:

HalsizlikDilde ar (atrofik glossit)Yutma glSerebral kortekste ve omuriliin lateral ve dorsal kolonlarnda demyelinizasyon ParestezilerG kayb Romberg testi(+).

*

Folik asid eksikliiPrimer kayna:i sebze-meyveEksiklik nedenleri:Yetersiz diyet (en sk):alkolizm-beslenme boz.Malabsorbsiyon:Gluten enteropatisi-nce barsak rezeksiyonu-nflamatuar barsak hastalDierHemodializ-Antifolat ilalar-Antiepileptik ilalar*

Hemolitik AnemilerHerediter hemolitik anemiler

Membran kusurlar: - Herediter sferositoz - Herediter eliptositozMetabolik bozukluklar-enzim kusurlar: - G6PD eksiklii - Piruvat kinaz eksikliiHemoglobinopatiler - Talasemiler - HbS, HbC hastal*

Hemolitik AnemilerKazanlm Hemolitik Anemiler

mmun - Otoimmun Hemolitik anemiler

Scak antikor tipi: a) idiopatik b) sekonder ( SLE, KLL, lenfomalar, ilalar) Souk antikor tipi: a) idiopatik b) sekonder (lenfomalar, infeksiyonlar (r: mikoplazma pnmonia, enfeksiyz mononkleoz) *

Hemolitik AnemilerEritrosit fragmantasyon sendromlar: - Kardiyak h