Upload
maria-douka
View
139
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
Αγχολυτικά -Υπναγωγά
Χριστίνα Δάλλα
Λέκτορας Φαρμακολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών
e-mail: [email protected] http://www.med.uoa.gr/pharmacology
Συμπτωματολογία DSMΙV
Εκνευρισμός Φόβος
Πανικός Ανησυχία Μειωμένη προσοχή
Διαταραχές ύπνου
Έλλειψη ενδιαφερόντων
Ανηδονία
Διαταραχή βάρους
Μελαγχολική διάθεση
Ψυχαναγκαστική συμπεριφορά
Αγοραφοβία
Επαγρύπνηση
Κατάθλιψη Αγχώδης διαταραχή
∼ 40 - 60 % συνεπίπτωση
Αγχολυτικά Φάρμακα Παθολογικό άγχος - Αϋπνία
Βαρβιτουρικά (1912-1960) Ένυδρος χλωράλη (1800) Μεπροβαμάτη Παραλδεύδη 1960 Βενζοδιαζεπίνες Βουσπιρόνη
Τοξικότητα
Αλληλεπίδραση Αντοχή
Εξάρτηση
Υπναγωγά φάρμακα Μέχρι το 1970: Βαρβιτουρικά 1970 : Βενζοδιαζεπίνες (βραχείας διάρκειας- δόση) 1990: Ζοπικλόνη, Ζολπιδέμη
Φλουραζεπάμη Νιτραζεπάμη Τεμαζεπάμη Φλουνιτραζεπάμη Λορμεταζεπάμη Μιδαζολάμη Τριαζολάμη Ζοπικλόνη Ζολπιδέμη Ζαλεπλόνη Φαρμακοκινητικό προφίλ - Ισχύς
Κατασταλτική, αναισθητική (θειοπεντάλη), αντιεπιληπτική (φαινοβαρβιτάλη) δράση
Υπνηλία, Νωθρότητα, Κώμα (δόσεις) Αντοχή Σωματική εξάρτηση ΣΟΒΑΡΟΤΑΤΑ συμπτώματα στέρησης Ενζυμική επαγωγή (αλληλεπιδράσεις) Δηλητηρίαση (δόσεις) Καταστολή αναπνευστικού (θάνατος)
Βαρβιτουρικά
Φαινοβαρβιτάλη, σεκοβαρβιτάλη, θειοπεντάλη, πεντοβαρβιτάλη, αμοβαρβιτάλη
Βενζοδιαζεπίνες Πολλές ουσίες
Ισχύς Ταχύτητα έναρξης Διάρκεια δράσης
Παρόμοιες ανεπιθύμητες ενέργειες Κοινό μηχανισμό δράσης
Χλωροδιαζεποξείδιο Διαζεπάμη Κλοραζεπάμη Βρωμαζεπάμη Αλπραζολάμη Λοραζεπάμη Οξαζεπάμη
Μηχανισμός δράσης: GABAA
Βαρβιτουρικά
BZD
GABA
GABA
EtOH
Στεροειδή
Συχνότητα ανοίγματος διαύλου Cl- Υπερπόλωση Αναστολή
Οδοί GABA
Μνήμη Μάθηση
Φόβος
Εξάρτηση
Βενζοδιαζεπίνες Καλή απορρόφηση από το γαστρεντερικό ~ 1h
Ενδοφλέβια χορήγηση σε σοβαρές καταστάσεις: διαζεπάμη, λοραζεπάμη
Μεταβολισμός στο ήπαρ – Ενεργοί μεταβολίτες (εκτός λοραζεπάμη, οξαζεπάμη) Χρόνος ημίσεως ζωής: Μικρής διάρκειας Μέσης διάρκειας Μακράς διάρκειας
Μακράς δράσης – ενεργοί μεταβολίτες Χλωροδιαζεποξείδιο t1/2: 10h Διαζεπάμη t1/2 24 h Ενδιάμεσης δράσης Κλοναζεπάμη ~30h Λοραζεπάμη 10-20 h Βραχείας δράσης Αλπραζολάμη 12 h Οξαζεπάμη 8h Τριαζολάμη 2,5h
Χρόνος ημιζωής
Φάρμακο Ενδείξεις Αλπραζολάμη Άγχος, πανικός, φοβίες Διαζεπάμη Άγχος, προεγχειρητική καταστολή,
μυοχαλαρωτικό, πυρετικοί σπασμοί σε παιδιά, σε σύνδρομο στέρησης αιθανόλης
Λοραζεπάμη Άγχος, προεγχειρητική καταστολή, status epilepticus (i.v.)
Μιδαζολάμη προεγχειρητική καταστολή, αναισθησία (i.v.)
Τεμαζεπάμη Διαταραχές ύπνου Οξαζεπάμη Διαταραχές ύπνου, άγχος
Μικρότερη δυνατή θεραπευτική δόση Μικρότερη δυνατή χρονική περίοδο Προσοχή ηλικιωμένους – ηπατοπάθειες
Δοσοεξαρτώμενη καταστολή του ΚΝΣ
Πεντοβαρβιτάλη
Τριαζολάμη
Συγκέντρωση πλάσμα
Παράλυση
Αναισθησία
Ύπνος
Ύπνος
Αγχόλυση, Χαλάρωση
Αποτέλεσμα
Βενζοδιαζεπίνες Ανεπιθύμητες ενέργειες Καταστολή Υπνηλία (και την επόμενη ημέρα) Μείωση επιπέδου εγρήγορσης Αταξία – αστάθεια Ζάλη Σύγχυση - Αμνησία
Βενζοδιαζεπίνες - Μακροχρόνια χρήση Αναπτύσσεται αντοχή Διαταραχές προσοχής Διαταραχές μνήμης: άνοια σε ηλικιωμένους Αντιδράσεις υπερευαισθησίας Κεφαλαλγία Διαταραχές σεξουαλικής λειτουργίας Παράδοξες αντιδράσεις: άγχος, ανησυχία Η διακοπή του φαρμάκου οδηγεί σε εξάλειψη ανεπιθύμητων ενεργειών
Χορήγηση για μεγάλο χρονικό διάστημα
Εξάρτηση Σύνδρομο στέρησης 1-2 εβδ.: άγχος, αϋπνία, ανησυχία, δυσφορία, ίλιγγο ναυτία, ζάλη, εφιδρώσεις, ταχυκαρδία Σπάνια: παραλήρημα, ψευδαισθήσεις, λήθαργο, σπασμούς Η διακοπή του φαρμάκου: υποτροπή – φαινόμενα αναπήδησης Βαθμιαία διακοπή της δόσης (25% κάθε 2 εβδομάδες)
Αντενδείξεις Υπερευαισθησία Κύηση – Γαλουχία Μυασθένεια Βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια Γήρας: σχετική αντένδειξη-προσοχή
Αλληλεπιδράσεις Ενίσχυση κατασταλτικής δράσης - αλκοόλη Υπερδοσολογία : καταστολή – κώμα Φλουμαζενίλη (iv, ανταγωνιστής, σπασμοί, επαναλαμβανόμενη χορήγηση)
Νεότερα υπναγωγά φάρμακα: ζολπιδέμη, ζοπικλόνη, ζαλεπλόνη
Μη βενζοδιαζεπινικά, δρουν στο GABA Αντοχή: μικρότερη για ζοπικλόνη, ζολπιδέμη Φαινόμενα αναπήδησης –υπερακόντισης: σε μικρότερο βαθμό
Περιορισμένος κίνδυνος εξάρτησης με τα νεώτερα ζολπιδέμη, ζοπικλόνη, ζαλεπλόνη
Ανεπιθύμητες ενέργειες: υπνηλία, κεφαλαλγία, ευερεθιστικότητα, εφιάλτες
Σεροτονινεργικοί οδοί
Πρόσθιος Φλοιός
5-ΗΤ2Α
Διάθεση
Βασικά γάγγλια
5-ΗΤ2Α κινητικές
διαταραχές
Πυρήνας της Ραφής 5-ΗΤ1Α
θερμορύθμιση
Στέλεχος Ύπνος
Νωτιαίος μυελός: Σεξουαλική λειτουργία
Σεροτονινεργικοί οδοί
Βασικά γάγγλια
5-ΗΤ2Α κινητικές
διαταραχές
Μεσομεταιχμιακό
5-ΗΤ2Α Άγχος, εγρήγορση
Υποθάλαμος 5-ΗΤ3 όρεξη,
5-ΗΤ1Α ενδοκρινολoγικά
Στέλεχος Ύπνος
Σεροτονινεργικοί οδοί
Πρόσθιος Φλοιός
5-ΗΤ2Α
Διάθεση
Βασικά γάγγλια
5-ΗΤ2Α κινητικές
διαταραχές
Μεσομεταιχμιακό
5-ΗΤ2Α Άγχος, εγρήγορση
Υποθάλαμος 5-ΗΤ3 όρεξη,
5-ΗΤ1Α ενδοκρινολoγικά
Βουσπιρόνη Δράση στους υποδοχείς σεροτονίνης 5-ΗΤ1Α (αγωνιστής)
Βουσπιρόνη Αγχολυτική δράση σε 1- 2 εβδομάδες Αντικαταθλιπτική δράση
Ιστορικό εξάρτησης και αλκοολισμού Δεν εμφανίζει διασταυρούμενη αντοχή Δεν έχει κατασταλτική δράση Δεν επηρεάζει επίπεδο εγρήγορσης Σπάνια: Ναυτία, ζάλη, κεφαλαλγία, νευρικότητα Δε φαίνεται να προκαλεί εξάρτηση