26
C H A P T E R 14 คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา 399 ผลกระทบจากการบังคับใช้มาตรการแก้ไขปัญหา การทาประมงผิดกฎหมาย ขาดการรายงานและ ไร้การควบคุมที่มีต่อชาวประมงพื้นบ้าน : กรณีศึกษาอ่าวตราด จังหวัดตราด * The Effect of Enforcement of the Measure for Solving the Illegal Unreported and Unregulated on the Community-Based Fisheries : A Case Study of Trad Bay, Trad Province พิมพ์ประไพ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ** Pimprapai Snitwong Na Ayudhya ชัยณรงค์ เครือนวน *** Chainarong Krueanuan * บทความนี้ปรับปรุงจากงานวิจัยเรื่อง “ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการแก้ไขการทาประมงผิดกฎหมาย ขาดการ รายงานและไร้การควบคุม : กรณีศึกษาพื้นที่ภูมินิเวศน์อ่าวตราด จังหวัดตราด” ได้รับการอุดหนุนการวิจัยจากเงิน รายได้ของคณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา ** อาจารย์ประจาภาควิชานิติศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา Lecturer, Department of Law, Faculty of Political Science and Law, Burapha University *** ดร. อาจารย์ประจาภาควิชารัฐศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา Lecturer, Dr. Department of Political Science Faculty of Political Science and Law, Burapha University

ผลกระทบจากการบังคับใช้ ... · 2020. 8. 10. · This research aims to study the cause of Thailand has been warned by European Union includes

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

399

ผลกระทบจากการบงคบใชมาตรการแกไขปญหา การท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและ

ไรการควบคมทมตอชาวประมงพนบาน : กรณศกษาอาวตราด จงหวดตราด*

The Effect of Enforcement of the Measure for Solving the Illegal Unreported and Unregulated

on the Community-Based Fisheries : A Case Study of Trad Bay, Trad Province

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา** Pimprapai Snitwong Na Ayudhya

ชยณรงค เครอนวน*** Chainarong Krueanuan

* บทความนปรบปรงจากงานวจยเรอง “ปญหากฎหมายเกยวกบการแกไขการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม : กรณศกษาพนทภมนเวศนอาวตราด จงหวดตราด” ไดรบการอดหนนการวจยจากเงนรายไดของคณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา ** อาจารยประจ าภาควชานตศาสตร คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา Lecturer, Department of Law, Faculty of Political Science and Law, Burapha University *** ดร. อาจารยประจ าภาควชารฐศาสตร คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา Lecturer, Dr. Department of Political Science Faculty of Political Science and Law, Burapha University

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

400

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาสาเหตทท าใหประเทศไทย ไดรบการเตอนจาก สหภาพยโรป รวมทงการวเคราะหมาตรการ และปญหาจากการประกาศใชมาตรการแกไข การท าประมงผดกฎหมายฯ ทมตอชาวประมงพนบาน และสรางขอเสนอในการแกไขปญหา ผลการศกษาพบวา สาเหตทไดรบใบเตอนครงน เนองจากประเทศไทยไมปฏบตตามระเบยบ สหภาพยโรป ทวาดวยการจดตงระบบของประชาคมยโรปเพอปองกน ยบยง และขจดการท าประมงผดกฎหมายฯ รวมทงสถานการณการคามนษยในกจการประมง ส าหรบมาตรการในการแกไขปญหาของรฐบาลไทย เปนไปในรปแบบของการปรบปรงกฎหมายประมง กฎหมายล าดบรอง การออกค าสงจากหนวยงานหรอบคคลทเกยวของ ซงมาตรการทางกฎหมายเหลาน บางประเดน ไดสรางปญหาและสงผลกระทบตอชาวประมงพนบาน เชน ปญหาเกยวกบอาชญาบตร การท าประมง ปญหาเกยวกบการนยามเขตทะเลนอกชายฝง เรอประมงพนบาน เรอไรสญชาต เปนตน สวนขอเสนอในการแกไขปญหา ผเกยวของควรใหความส าคญกบวธการออกมาตรการ แกไขปญหา การบรหารจดการทรพยากรทางทะเล และการบรรเทาผลกระทบจากการประกาศ ใชมาตรการในรปแบบตางๆ ค าส าคญ: ผลกระทบ, ชาวประมงพนบาน, ประมงผดกฎหมาย

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

401

Abstract This research aims to study the cause of Thailand has been warned by European Union includes the measure analysis and the problem from the promulgation of illegal fishing toward the community-based fisheries, also recommendations for the resolution its problems. The result of study reveal that the cause of receiving the official warning was Thailand didn’t follow the European Commission which established a community system to prevent, deter and eliminate illegal, unreported and unregulated fishing. Besides, the situation of the human trafficking in the fishing industry. The measure for solving the problem by Thai Government found that the structure of improving the fisheries laws, the secondary law and the order from others authority. Which made the effect of fishing on the community-based fisheries such as, the problems concerning the fishery license, the definition of the offshore, the fishing boats, and the stateless boat etc. Furthermore, the resolution its problem is the involved person should realize the method of solving problem measure, the marine resources management and relieving the effect from promulgation the various measure pattern. Keywords: the effect, the community-based fisheries, the illegal fishing

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

402

บทน า ประเทศไทยถอเปนประเทศผสงออกสนคาประเภทสตวน าในล าดบตนของโลก โดยมมลคาการสงออกสนคาประเภทกง หมก ปลาสดแชเยนแชแขง รวมทงผลตภณฑทนา มากกวาสามแสนลานบาท ดงนน การประมงจงถอเปนอตสาหกรรมการเกษตร ทท ารายไดเขาสประเทศอนดบตนๆ อยางไรกตาม การท าประมงทผานมา ตองประสบปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรสตวน า ทงในรปความเสอมโทรมตามธรรมชาต และความเสอมโทรมจากการใชประโยชนของมนษย เนองจากมผประกอบอาชพประมงเพมขน กระทงเกดการท าประมงทมากเกนไป (Overfishing) สถานการณเชนนน าไปสความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตอยางรวดเรว รวมทงผด ตอกฎหมายสากลภายใตอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล ค.ศ.1982 ซงถอเปน หลกกฎหมายทใชในการก ากบดแลการใชทะเลและทรพยากรทางทะเล (วรยะ คลายแดง, 2558; ประสทธ ปวาวฒนพานช, 2558) ดวยเหตน การประกอบการประมงในประเทศไทยทผานมา จงไมเปนไปตามระเบยบ ท เรยกวา “ Illegal, Unreported and Unregulated ( IUU)” ของคณะกรรมาธการประมง (Committee on Fisheries: COFI) แหงองคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (Food and Agriculture Organization of the United Nations: FAO) ก า ร ไม ปฏ บ ต ต า มมาตรการดงกลาว ท าใหกลมผน าเขาผลตภณฑประมงอยางสหภาพยโรป (EU) ประกาศวาจะงดน าเขาผลตภณฑประมงจากประเทศไทย โดยใหเหตผลวาทผานมาการประกอบการประมงของไทย ยงไมมมาตรการปองกนและขจดปญหาการท าประมงผดกฎหมาย ไมมการจดท ารายงานและ ไรการควบคม (ประสทธ ปวาวฒนพานช, 2558) เมอสหภาพยโรปประกาศใชมาตรการเชนน ท าใหรฐบาลไทยตองออกมาตรการแกไขปญหาหลากหลายรปแบบ ทงการออกค าสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต การตรา พระราชก าหนด การประกาศใชกฎกระทรวง ประกาศกรม การออกค าสงและประกาศของ ศนยบญชาการแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมายฯ ตอมารฐบาลเรมมการใชมาตรการแกไขปญหาประมงผดกฎหมายฯ อยางจรงจง และเขมงวด โดยผละเมดหรอฝาฝนจะตองถกด าเนนการตามมาตรการปกครอง และการไดรบโทษทางอาญา ผลจากการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวดเชนน เปนสาเหตทน าไปสความขดแยงระหวางรฐและผประกอบการประมง กลาวโดยเฉพาะการท าประมงพนบานในพนทอาวตราด ผลจากการประกาศใชมาตรการของรฐบาลไทย ท าใหชาวประมงพนบานไดรบผลกระทบในหลายมต เชน

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

403

“การหามมใหผทไดรบใบอนญาตท าการประมงพนบาน ออกท าการประมงในเขตทะเลนอกชายฝง (สามไมลทะเล)” ท าใหชาวประมงหลายรอยครอบครวในพนทอาวตราด ไมสามารถออกเรอหาปลาได สงผลตอสถานะและสภาพคลองทางเศรษฐกจ เน องจากชาวประมงพนบาน สวนใหญ “เปนคนหาเชากนค า” สภาพปญหาดงกลาวท าใหชาวประมงบางรายตดสนใจขายเรอประมงของตนเองเพอแสวงหาอาชพใหม (นวลนภา ศรประดษฐ, สมภาษณ, 8 พฤศจกายน 2559) เชนเดยวกบปญหา “อาชญาบตร” ทมการระบวาเรอประมงล าใดไมขนทะเบยน ไมมใบอนญาต หรอไมมอาชญาบตรจะไมสามารถออกจบปลาได ประเดนดงกลาวท าใหเรอประมงหลายรอยล าทไมมอาชญาบตรหรอมอาชญาบตรแตผดประเภทไมสามารถออกเรอได เปนตน (สมนก หงษวเศษ, สมภาษณ, 7 ธนวาคม 2559) สภาพปญหาและผลกระทบตอชาวประมงพนบานในพนทอาวตราด น าไปสการตงค าถาม ของภาคประชาชนในทองถนตอผก าหนดนโยบาย (Policy Maker) ทงการตงค าถามตอการม สวนรวมของประชาชนเพอจดการทรพยากรภายในทองถน หรอการตงค าถามตอฐานคดของรฐและกลไกรฐในการแกไขปญหาการประมงผดกฎหมายฯ โดยเฉพาะการสรางความสมดลระหวางวถชวตทางเศรษฐกจและความเปนอยของผคนในประเทศ (หลกความจ าเปน) กบหลกมาตรฐานสากล (หลกความเปนสากล) วาจะสามารถเดนไปพรอมกนไดอยางไร สถานการณทด ารงอยเชนน เปนเหตใหผวจยสนใจทจะศกษาวาการทประเทศไทยไดรบการเตอนกรณการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคมนนเกดขนมาจากสาเหตใดบาง และภายหลงการแจงเตอนผเกยวของมมาตรการในแกไขปญหาอยางไร โดยมาตรการเหลานนสรางปญหาหรอสงผลกระทบตอชาวประมงพนบานในรปแบบใดบาง และภายใตปญหาหรอผลกระทบทเกดขน ควรมแนวทางในการแกไขการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคมลกษณะอยางไร

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาสาเหตทท าใหประเทศไทยไดรบการเตอนจากสหภาพยโรป ในกรณ การท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม 2. เพอวเคราะหมาตรการและปญหาจากการประกาศใชมาตรการแกไข การท าประมงผดกฎหมายขาดการรายงาน และไรการควบคมทมตอชาวประมงพนบาน 3. เ พอสร างขอเสนอในการแก ไขปญหาท เปนผลตามมาจากมาตรการแก ไข การท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

404

ขอบเขตการวจย การวจยครงนเปนการวจยในลกษณะกรณศกษา (Case Study) ทมงเจาะลกสาระ ในรายละเอยดตลอดชวงเวลาของกรณศกษาใดกรณหนง ซงการวจยจากกรณศกษาเปรยบเสมอนการศกษาทชวยเชอมโยงขอมลในระดบจลภาคไปสระดบมหภาค โดยใชพนทอาวตราด* เปนพนทศกษา ส าหรบระยะเวลาในการศกษาครงน จะเรมท าการศกษาภายหลงจากทสหภาพยโรปให “ใบเหลอง” แกประเทศไทย เนองจากสหภาพยโรปเหนวาประเทศไทยยงไมมมาตรการ เพยงพอทจะปองกนและขจดปญหาการท าประมงผดกฎหมายฯ เมอเดอนเมษายน พ.ศ. 2558 ทงน เพราะชวงเวลาดงกลาวถอเปนจดเปลยน (Turning Point) ส าคญของการบรหารจดการประมงในประเทศไทย การศกษาครงนผวจยจะวเคราะหสาเหตทท าใหประเทศไทยไดรบการ แจงเตอนจากสหภาพยโรปกรณการท าประมงผดกฎหมายฯ มาตรการและปญหาจากมาตรการ ในการแกไขปญหาทสงผลกระทบตอชาวประมงพนบาน เพอน าไปสการสรางขอเสนอในการแกไขปญหาอนเปนผลตามมาจากมาตรการตางๆ รวมทงการสรางขอเสนอในการบรหารจดการทรพยากรประมงของประเทศไทย การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคดในการศกษา การท าความเขาใจตอปรากฏการณและปฏบตการทางสงคมครงน ผวจยจะท าความเขาใจผานกรอบแนวคดเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาต ซงการส ารวจองคความรท าใหเหนวากรอบแนวคดเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาต ทงในบรบทของสงคมไทยและตางชาต มลกษณะทส าคญ 3 ประการ คอ (อดมศกด สนธพงษ, 2557, หนา 30-35 และ 50-57; อานนท กาญจนพนธ, 2544, หนา 6-7 และ 16-19; ชล บนนาค, 2555) (ก) การจดการทรพยากรธรรมชาตโดยรฐ ความคดในการจดการทรพยากรมตนกอตวและพฒนาขนพรอมกบความเปนรฐและกระบวนการสรางรฐสมยใหม ( Modern State) ทเปลยนแปลงมาจากรฐแบบจารตนยม (Traditional State) โดยรฐพยายามขยายอ านาจใหเตมพนททเปนเขตแดนของประเทศ ผานการใชกฎหมายในเชงสงการและควบคม (Command and Control) เพอจดการทรพยากรภายใตอาณาเขตของรฐใดรฐหนง

* ประกอบดวย ต าบลหาดเลก ต าบลคลองใหญ ต าบลไมรด ต าบลแหลมกลด ต าบลซ าราก ต าบลตะกาด ต าบลทาพรก ต าบลเนนทราย ต าบลหนองคนทรง ต าบลหวงน าขาว ต าบลอาวใหญ ต าบลหนองโสน ต าบลแหลมงอบ

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

405

(ข) การจดการทรพยากรธรรมชาตโดยชมชน ความคดในการจดการทรพยากรมตน โดยสวนใหญจะช ให เหนถ งความลมเหลวของการจดการทรพยากรของรฐและตลาด ซงใหความส าคญกบระบบนเวศในเชงวทยาศาสตร และการจดการทางเศรษฐกจเชงเดยว กลาวไดวาแนวทางการจดการทรพยากรโดยชมชน ทไดรบการกลาวอางมากทสดในวงวชาการ กคอ การจดการทรพยากรรวม (Common-pool Resource) ภายใตฐานคดของเอลเนอร ออสตรอม (Elinor Ostrom) ทงนแนวคดทมความใกลเคยงกบการจดการทรพยากรโดยชมชน กคอ “แนวคดสทธชมชน (Community Rights)” (ค) การจดการทรพยากรธรรมชาตภายใตหลกการบรหารจดการรวม ความคด ในการจดการทรพยากรมตน เกดขนจากความเชอทวาการจดการทรพยากรสวนรวม ไมควรผกขาดอยกบหนวยทางสงคมเพยงหนวยใดหนวยหนง ไมวาจะเปนชมชนทองถนหรอหนวยงานของรฐ ตรงกนขามควรมการใชอ านาจและสรางความรบผดชอบรวมกน ( Shared Power and Responsibility) ระหวางรฐบาลกลาง รฐบาลทองถน ผใชทรพยากร ภาคประชาสงคมหรอชมชนทองถน

วธวทยาและการด าเนนการวจย แนวทางการศกษา (Methodological Approach) ทจะน ามาใชเปนเครองมอวเคราะห

ขอมล ผวจยจะใชวธวทยาการวเคราะหเชงโครงสรางและผกระท าการ (Structure and Agency) ตามหลกวภาษวธ (Dialectic) ท เนนปฏสมพนธระหวางผกระท าการทางสงคม (Agency) และพลงของโครงสรางส งคม (Structure) ในกระบวนการเปลยนแปลงสงคม (ชยยนต ประดษฐศลป และชยณรงค เครอนวน, 2560, หนา 117) โดยการศกษาครงนอาศยการแสวงหาความรแนวสหวทยาการ (Interdisciplinary) ซงเปนความพยายามทจะสลายพรมแดนระหวางสาขาวชา ภายใตความเชอทวาสาขาวชาตางๆ นน ไมไดมการแบงแยกมาตงแตตน ตรงกนขาม แตละสาขาวชาลวนแลวแตมความสมพนธซงกนและกน ส าหรบกระบวนการเกบรวบรวมขอมล ในการวจยครงน อาศยการศกษาเอกสารและตวบท การสมภาษณเจาะลก ( In-depth Interview) การสงเกตการณ (Observation) และใชวธการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา (Triangulation)

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

406

ผลการศกษา 1. ขอคนพบตามวตถประสงคขอทหนง สาเหตทประเทศไทยไดรบการเตอนจากสหภาพยโรป ในกรณการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม เนองจากประเทศไทยเปนรฐสมาชกสหประชาชาต (United Nations : UN) จงอยภายใตอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล ค.ศ. 1982 (UNCLOS 1982) อนเปนหลกกฎหมายทใชในการก ากบดแลการใชทะเลและทรพยากรทางทะเลทกๆ ดาน รวมถงพนธกรณดานการประกอบการประมงซงตองปฏบตตามกฎระเบยบ ทเรยกวา “Illegal, Unreported and Unregulated (IUU)” ของคณะกรรมาธการประมง (Committee on Fisheries : COFI) แหงองคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (Food and Agriculture Organization of the United Nations : FAO) แตทผานมาประเทศไทยไมปฏบตตามระเบยบดงกลาว ดงนน สหภาพยโรปในฐานะทเปน ผน าเขาผลตภณฑอาหารทะเลรายใหญของโลก โดยถอเปนหนงในสสวนของการบรโภคอาหารทะเลของโลก หรอเกอบรอยละ 70 ทมการน าเขาอาหารทะเล ปรมาณสตวน า 1 ,000 กโลกรมตอวน ทถกน าเขามาขายในตลาดยโรป แตผบรโภคไมสามารถทราบไดวาสตวน าเหลานถกจบมาดวยวธการใด และมกระบวนการในการเกบรกษาอยางไร กวาทจะน ามาขายในตลาด ( The EU IUU Regulation, 2016, pp. 4-5) ดงนน ในป ค.ศ. 2008 สหภาพยโรปโดยคณะกรรมาธการยโรป จงไดออกระเบยบเกยวกบการปองกนและขจดการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไร การควบคม (Council Regulation Establishing a Community System to prevent, deter and eliminate illegal, unreported and unregulated (IUU) Fishing) ฉบบท 1005/2008 โดยใหมการตรวจสอบและสามารถน าเขาสตวน าไปในสหภาพยโรปได ในเฉพาะกรณทมใบรบรองการจบสตวน า (Catch Certificate) เพอยนยนวาสตวน าดงกลาวไมไดมาจากการท าประมงหรอเรอประมงทผดกฎหมายตามระเบยบ เมอพบวาประเทศไทยในฐานะรฐเจาของเรอ (Flag State) รฐเจาของทา (Port State) รฐชายฝง (Coastal State) และรฐเจาของตลาด (Market State) ยงไมสามารถปฏบตหนาทตามพนธกรณของกฎหมายสากล ประกอบกบขาดการตดตาม ควบคมกระบวนการตรวจสอบยอนกลบผลตภณฑสตวน า ทน าเขามาเพอแปรรปและสงออกไปยงประเทศในแถบยโรป ดงนน เมอวนท 21 เมษายน พ.ศ.2558 สหภาพยโรปจงประกาศแจงเตอนโดยการให“ใบเหลอง” (Yellow Card) แกประเทศไทย เปนประเทศทมความเสยงทจะถกจดใหเปนประเทศทไมใหความรวมมอ (possibility of identifying as non-cooperating country) ภายใตกฎระเบยบ

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

407

IUU ของสหภาพยโรป ดวยเหตนหากพจารณาถงสาเหตทท าใหสหภาพยโรปให “ใบเหลอง” แกประเทศไทยนน อาจกลาวไดวาเกดขนจากสองสาเหตหลก คอ (ก) ค าวนจฉยกรรมาธการยโรปในการด าเนนการท าประมงทผดกฎหมาย ไมมการรายงาน และไมมการควบคมของประเทศไทย จากประกาศระเบยบสหภาพยโรปท (EC) No 1005/2008 วาดวยการจดตงระบบของประชาคมยโรปเพอปองกน ยบยง และก าจดการท าประมงทผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม สวนท 6 ก าหนดใหคณะกรรมาธการฯ ด าเนนการแจงเตอนและระบประเทศทสามทไมใหความรวมมอในการตอตาน IUU ส าหรบ ประเทศไทย กรณทไมด าเนนการในเรองใบรบรองการจบสตวน าตาม ตามขอ 20 (1) ของกฎระเบยบ IUU ในฐานะรฐเจาของธง แตกระท าการละเมดอยางรายแรงตอมาตรการอนรกษและการจ ดการใน พนท ท าการประมงท เ ก ย วข อง เช น การจบปลา โดยไม ม อาชญาบ ตร ทถกตอง ท าการประมงโดยไมมการตดตงอปกรณระบบการตดตามเรอ (VMS) ไวบนเรอในเขตทะเลหลวงและในชายฝง เพอใชในการตรวจสอบและพสจนความถกตองของแหลงทจบสตวน าอยางเปนระบบตามมาตรา 94 ของ UNCLOS 1982 และขอ 24 ของแผนปฏบตการสากล (IPOA-IUU) รวมถงการน าเสนอขอมลทผดพลาดเกยวกบพนทประมงทไดรบอนญาตใหจบสตวน าจากทาง การไทย อกทงมการปลอมแปลงหรอปกปดเครองหมาย สถานะ หรอการลงทะเบยน ขดขวางการปฏบตงานของเจาหนาทของรฐชายฝงในการตรวจสอบตามระเบยบ นอกจากน เรอประมงบางล า ยงไมมการบนทกและรายงานการเขา-ออก และใหขอมลแกเจาหนาทของรฐชายฝงตามทก าหนด ดวยเหตนในมมมองของสหภาพยโรปประเทศไทยจงไมสามารถปฏบตหนาทภายใตกฎหมายระหวางประเทศ กฎระเบยบ และมาตรการอนรกษและการจดการทรพยากรสตว (ไทยพบลกา, 2015; Council Regulation (EC) No 1005/2008, 2008, pp. 13-18) (ข) สถานการณการคามนษยในกจการประมงของประเทศไทย ใน “รายงานสถานการณการคามนษย” (Trafficking in Persons Report : TIP Report)” ของสหรฐอเมรกา ชใหเหนวา นบตงแตป พ.ศ. 2553 ประเทศไทยถกจดอยในกลม 2 หรอ “Tier 2 Watch List” คอ รฐบาลไทยด าเนนการไมไดตามมาตรฐานขนต า โดยสมบรณตามกฎหมายคมครองเหยอ การคามนษย และมเหยอการคามนษยเพมขน หรอไมมหลกฐานชดเจนวา รฐบาลเพมความพยายามด าเนนการตอตานการคามนษย เปนระยะเวลา 4 ป ตดตอกน จนกระทงป พ.ศ. 2557 ประเทศไทยถกลดระดบลงไปอยกลม 3 หรอ Tier 3 สถานะเชนนแสดงใหเหนวารฐบาลไทยด าเนนการไมได ตามมาตรฐานขนต า โดยสมบรณตามกฎหมายคมครองเหยอการคามนษย และไมมความพยายาม

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

408

อยางมนยส าคญทจะด าเนนการตามมาตรฐานขนต าดงกลาว กลาวไดวาการจดอนดบการคามนษยของสหรฐอเมรกา (TIP) มผลผกพนกบมาตรการในการปองกน ยบยง และขจดการท าประมงทผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม ( Illegal, Unreported, and Unregulated Fishing Measures) ของสหภาพยโรป เพราะสหภาพยโรปน ามาตรการทางดานการคามนษยมาใชเปนเครองมอในการควบคม ปองกน มใหสนคาทเกดขนจากการคามนษยเขาสตลาดในประชาคมยโรป (แสงจนทร มานอย, 2557, หนา 10-13; หนงสอพมพประชาชาตธรกจ, 2555, หนา 14; สนตพจน กลบด, 2015) เมอพจารณาถงการด าเนนการของรฐบาลไทย ภายหลงถกลดระดบลงมาอยเทยร 3 รฐบาลไทยพยายามปรบปรงการใชแรงงานบนเรอประมงใหถกตองตามกฎหมาย เพอใหประเทศไทยสามารถสงออกสนคาประมงได อยางไรกแลวแต เนองจากปญหาดงกลาวตองใชระยะเวลาในการด าเนนการ ประกอบกบขอจ ากดในการบงคบใชกฎหมายอยางทนททนใด ท าใหประเทศไทย ไมสามารถแสดงใหนานาชาตเหนถงผลลพธไดอยางเปนรปธรรมภายในชวงเวลาเพยงแค 1 ป กระทงกลายเปนเงอนไขทท าใหสหภาพยโรปประกาศให “ใบเหลอง” แกประเทศไทย สงผลใหอตสาหกรรมการประมง อาหารทะเล อาหารทะเลแชแขง อาหารแปรรปจากอาหารทะเล รวมถงสนคาอนๆ ถกกดกน เนองจากเปนสนคาของประเทศกลมเทยร 3 หรอถกเรยกวา “สนคามาจากการคามนษย” ตอมารฐบาลไทยเรงด าเนนการแกปญหาการคามนษยและการท าประมงผดกฎหมาย โดยการออกกฎหมายบงคบใชในรปแบบตางๆ ใหมผลบงคบใชกบทกภาคสวนทเกยวของอยางเขมงวดและเปนรปธรรมมากขนจนกระทงในป พ.ศ. 2559 เปนตนมา สหรฐอเมรกาไดยกระดบ การจดอนดบรายงานสถานการณการคามนษย (TIP Report) ของประเทศไทยขนมาอยในกลม Tier 2 Watch List (Department of State, United States of America, 2017, pp. 287-392) ภายหลงประเทศไทยได “ใบเหลอง” จากค าวนจฉยกรรมาธการยโรป และตองรายงานผลการด าเนนการแกไขปญหา IUU ตอคณะกรรมาธการยโรปภายใน 6 เดอน สงผลใหรฐบาลไทยใชอ านาจตามมาตรา 44 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบชวคราว พทธศกราช 2557 และไดประกาศใชพระราชกำหนดการประมง พ.ศ. 2558 แทนพระราชบญญตการประมง พ.ศ. 2558 นอกจากนรฐไทยและหนวยงานทเกยวของยงมการออกกฎหมายล าดบรอง เพอใหสามารถบงคบใชในการจดการปญหา IUU ไดอยางครอบคลมและสอดคลองกบกฎหมายสากลทประเทศไทยไดใหสตยาบนแลว โดยเฉพาะอยางยงอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล ค.ศ. 1982 รวมถงการยนภาคยานวตสารเพอเขาเปนภาค ความตกลงวาดวยมาตรการของรฐเจาของทา

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

409

เพอปองกน ยบยง และขจดการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคมของ FAO (FAO Agreement on Port State Measures to Prevent, Deter and Eliminate Illegal, Unreported and Unregulated Fishing) ซงเปนขอตกลงระหวางประเทศทส าคญในการตอตานการท าประมงผดกฎหมาย แสดงใหเหนถงเจตจ านงของรฐบาลในการน ามาตรฐานทางกฎหมายระหวางประเทศมาใชแกปญหาการท าประมงผดกฎหมาย และสงเสรมการอนรกษและใชทรพยากรทางทะเลอยางยงยน โดยถอเปนการด าเนนการทส าคญของรฐบาล ในการขบเคลอนการปฏรปภาคประมงไทยทงระบบ และการยนภาคยานวตสารเพอใหไทยเขาเปนภาคความตกลงวาดวยการปฏบตตามบทบญญตของ UNCLOS 1982 เกยวกบการอนรกษและการบรหารจดการมวลปลาทยายถน ระหวางเขตทางทะเลและปลาทยายถนอยเสมอ ค.ศ. 1995 หรอ UN Fish Stock Agreement (UNFSA) ในป ค.ศ. 2017 ซงเปนความตกลงระหวางประเทศทส าคญตอการรวมกนจดการทรพยากรสตวน าและการตอตานการท าการประมงผดกฎหมาย โดยอาศยความรวมมอระหวางนานาประเทศและองคกรจดการประมงทงในระดบอนภมภาคและภมภาค (กระทรวงการตางประเทศ, 2560) 2. ขอคนพบตามวตถประสงคขอทสอง มาตรการและปญหาจากการประกาศใชมาตรการแกไขการท าประมงผดกฎหมายฯ ทมตอชาวประมงพนบาน พบวา ภายหลงประเทศไทยไดรบการประกาศเตอนจากสหภาพยโรปถงการจดใหมมาตรการปองกน ยบยง และขจดปญหาการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม เมอวนท 21 เมษายน พ.ศ. 2558 รฐบาลและผเกยวของไดก าหนดมาตรการในการแกไขปญหาหลากหลายรปแบบ ไมว าจะเปนการปรบปรงกฎหมายประมงและกฎหมายล าดบรอง รวมทงการออกค าสงจากผเกยวของ ทงในรปการตราพระราชบญญต การตราพระราชก าหนด การออกค าสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต การประกาศใชกฎกระทรวง ประกาศกรม การออกค าสงและประกาศของศนยบญชาการแกไขปญหา การท าประมงผดกฎหมาย (ศปมผ.) กวา 255 ฉบบ (ขอมล ณ เดอนธนวาคม 2560) เพอใหสอดคลองกบหลกสากล กฎหมายระหวางประเทศ และขอเสนอแนะของสหภาพยโรป นอกจากน ยงมการเพมมาตรการควบคม เฝาระวง สบคน และตรวจสอบการท าการประมง หรอการจดท าแผนปฏบตการระดบชาตวาดวยการปองกน ยบยงและขจดการท าการประมงทผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม พ.ศ. 2558-2562 เพอแสดงใหเหนถงนโยบายและขอผกพนของประเทศไทย ตอความพยายามปองกน ยบยงและขจดการท าประมงผดกฎหมายฯ ขณะเดยวกนกมการปรบปรงระบบและการบรหารจดการดานประมง (System & Management) เชน แผนการ

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

410

บรหารจดการประมงทะเลของประเทศไทย หรอนโยบายแหงชาตดานการจดการประมงทะเล พ.ศ. 2558-2562 เปนตน (กรมประมง, 2558) ส าหรบมาตรการของรฐบาลไทยในการแกปญหาประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและ ไรการควบคม ทเกยวของกบการท าการประมงพนบาน ปรากฏใหเหนในพระราชก าหนดการประมง พ.ศ. 2558 (และทแกไขเพมเตม) โดยมประเดนทเกยวของกบการท าประมงพนบาน เชน การนยามรปแบบประมงพนบาน การควบคมและก ากบการท าประมงพนบาน ดงกรณการก าหนดเครองมอ ท าการประมงพนบาน การก าหนดใหการท าประมงพนบานตองอยในเขตทะเลชายฝง หรอกรณใบอนญาตท าการประมงพนบาน การก าหนดมาตรการอนรกษและบรหารจดการ เชนเดยวกบ การก าหนดมาตรการทางปกครอง ทมการนยามการฝาฝนกฎหมายของเรอประมงพนบาน ทงการใชเรอไรสญชาตท าการประมง การท าการประมงโดยไมมใบอนญาต หรอไมมใบอนญาตใชเครองมอ ท าการประมง การดดแปลงเครองมอท าการประมง การจบสตวน าหรอน าสตวน าทมขนาดเลกกวาก าหนดขนเรอประมง ปลอมแปลง ปดบง หรอเปลยนเครองหมายประจ าเรอประมงหรอทะเบยนเรอประมง รวมทงมการก าหนดบทลงโทษผท าการประมงพนบานทท าผดกฎหมายทงการปรบและจ าคก เปนตน นอกจากน ยงมการตรากฎหมายในระดบรองทเกยวของกบ การท าประมงพนบานอกหลายฉบบ ไมวาจะเปนกฎกระทรวง เชน การขออนญาตและการอนญาตใหท าการประมงพนบาน พ.ศ. 2559 หรอกฎกระทรวงก าหนดเขตทะเลชายฝง พ.ศ. 2560 เปนตน ขณะเดยวกนกมประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณทออกโดยอาศยอ านาจตามพระราชก าหนดการประมง พ.ศ. 2558 (และทแกไขเพมเตม) อกหลายฉบบ เชน ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เร อง ก าหนดเงอนไขเกยวกบรปแบบของอวน ขนาดของเรอ วธทใชและบรเวณพนทและระยะเวลาในการท าการประมงทผท าการประมงดวยเครองมออวนรนเคย ทใชประกอบเรอยนตท าการประมงตองปฏบต พ.ศ. 2559, การก าหนดเครองมอท าการประมง รปแบบ และพนทท าการประมงของเครองมอประมงคราดหอยทหามใชท าการประมงในทจบสตวน า พ.ศ. 2560, การก าหนดขนาดเรอของผมสญชาตไทยทท าการประมงพนบานและประมงน าจดทไมถอเปนเรอไรสญชาต แมไมจดทะเบยนเรอ พ.ศ. 2560, การก าหนดเครองมอท าการประมง วธการท าการประมง และพนทท าการประมงทหามใชท าการประมงในทจบสตวน าเขตทะเลชายฝง พ.ศ. 2560 เปนตน รวมทงการออกประกาศ กรมประมง (ออกตามพระราชก าหนดการประมง พ.ศ. 2558 (และทแกไขเพมเตม) เชน ประกาศกรมประมง เรอง หลกเกณฑการขนทะเบยนองคกรชมชนประมงทองถน พ.ศ. 2558, การก าหนด

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

411

ขนาดหรอลกษณะของเครองมอท าการประมงทตองไดรบใบอนญาตท าการประมงพนบาน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559, หลกเกณฑและวธการในการท าการประมงพนบาน พ.ศ. 2559, การก าหนดประเภทและขนาดเครองมอท าการประมงโดยไมใชเรอประมงทตองไดรบใบอนญาต พ.ศ. 2559, การก าหนดแบบและรายการหนงสอก ากบการจบและเคลอนยายสตวน าจากเรอประมงพนบาน พ.ศ. 2560 เปนตน หากวเคราะหมาตรการในการแกไขปญหาประมงของรฐบาล และหนวยงานทเกยวของเหนไดอยางชดเจนวาฐานคดทอยเบองหลงการบรหารจดการประมงนน รฐและกลไกรฐไดน า กรอบคดและการแกไขปญหาแบบตะวนตกภายใตหลกการ “การท าประมงทใหผลตอบแทนสงสดและเปนไปอยางยงยน (Maximum Sustainable Yield : MSY)” มาใช วธคดในการจดการประมงลกษณะน แมจะไดรบการยอมรบจากนานาชาต แตภายใตบรบทของสงคมไทยกลบสรางปญหาและความซบซอนในการบรหารจดการประมง โดยเฉพาะการสราง “เงอนไข (Conditions)” ทน าไปสความขดแยงและปญหาหลากหลายรปแบบตามมา ขณะทมาตรการแกไขปญหาในลกษณะตางๆ ขางตน กเปนการแกปญหาแบบสงการและควบคม โดยมเปาหมายเพอท าใหประเทศไทยหลดพนจาก “ใบเหลอง” ของสหภาพยโรป มากกวาเปนการแกไขปญหาเพอท าใหเกดความอยางยงยนหรอท าการประมงทมความรบผดชอบ และการอนรกษหรอการใชประโยชนจากทรพยากรสตวน า อยางยงยน เมอพจารณาถงปญหาจากการประกาศใชมาตรการแกไขการท าประมงผดกฎหมายฯ ทมตอชาวประมงพนบาน ผวจยเหนวา สภาพปญหาทเกดขนเปนเรองเกยวของกบ “การปรบตว” ของชาวประมงพนบาน ตอมาตรการแกไขปญหาทเปนไปอยาง “เขมงวด” และ “โดยฉบพลน” เนองจากทผานมาการบงคบใชกฎหมายทเกยวของกบการท าประมงของกลไกรฐ เปนไปในลกษณะ “ผอนปรน” มาโดยตลอด กระทงเกดแรงผลก (Push Factor) จากสหภาพยโรป ท าใหรฐบาลไทยและหนวยงานทเกยวของไดปรบ แก และก าหนดกฎกตกาทเกยวของกบการท าประมงขนใหม หลงจากนนกมการบงคบใชกฎหมายเหลานนอยางเขมงวด กระทงระยะแรกกอใหเกดปญหาตอ

ชาวประมงพนบาน โดยเฉพาะจากพระราชกำหนดการประมง พ.ศ.2558 ลกษณะตางๆ ดงตอไปน (ก) ปญหาทเกยวของกบใบอนญาตใหใชเครองมอท าการประมงหรออาชญาบตร การท าประมง ซงสงผลกระทบตอเรอประมงพนบานทโดยสวนใหญไมมอาชญาบตร หรอบางครง มอาชญาบตร แตเปนอาชญาบตรผดประเภท เนองจากวถของชาวประมงพนบานจะมการปรบเปลยนเครองมอการประมงของตนเองใหสอดคลองกบฤดกาลและประเภทสตวน า ท าให

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

412

ชาวประมงพนบานรายเดยวมเครองมอท าการประมงหลากหลายแบบ ดงนน การก าหนดใหเรอประมงหนงล ามอาชญาบตรหนงใบ จงไมสอดคลองกบสภาพวถชวตดงเดมของชาวประมงพนบาน และหากท าการประมงตอไปชาวประมงทไมมอาชญาบตรหรอมอาชญาบตรไมตรงประเภท กจะเขาขายการกระท าผดกฎหมายทงสองกรณ ดงทชาวประมงพนบานนยามวา “มใบอาชญาบตร กผด หรอไมมใบอาชญาบตรกผด” (ชาวประมงพนบานอาวตราด, ผไมประสงคออกนาม, สมภาษณ, 8 พฤศจกายน 2559; สมนก หงษวเศษ, สมภาษณ, 25 มถนายน 2560) (ข) ปญหาเกยวกบการทำประมงในเขตทะเลนอกชายฝง ซงหามมใหผไดรบใบอนญาต ท าการประมงพนบาน ท าการประมงในเขตทะเลนอกชายฝง (ตอมามการระบวาเวนแตจะไดรบการอนญาตจากอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย) ขอหามเชนน เปรยบเสมอนการจ ากดสทธของชาวประมงพนบาน เนองจากวถการท าประมงพนบานทผานมาไมมขอบเขตดานพนทเขามาจ ากด แตจะอาศยภมปญญาทองถน ขนาดและศกยภาพของเครองมอท าการประมง เปนเคร องก ากบขอบเขตและระยะทางในการท าการประมงแตละครง ดงนน ในมมมองของชาวประมงพนบาน จงเหนวาการจ ากดขอบเขตการท าประมงพนบานใหอยในเขตทะเลชายฝง เปนการอาศยหลกการและองคความรแบบวทยาศาสตร ซงไมสอดคลองกบวถและภมปญญาทองถนในการท าการประมงขณะเดยวกนมาตรการดงกลาวกเปรยบเสมอนเงอนไข ทจะน าไปสความเสอมโทรมของทรพยากรบรเวณชายฝงทะเล และไมท าใหเกดการท าการประมงอยางยงยนตามเจตนารมณของกฎหมาย เพราะจะท าใหเรอประมงพนบานทมกวารอยละ 80 ของจ านวนเรอประมงทงหมดในจงหวดตราด ตองเขามาประกอบการประมงในเขตทะเลชายฝงทงหมด ซงจะกอใหเกดการกระจกตวในการประกอบการประมงบรเวณเขตชายฝงทะเล รวมทงเกดการแยงชงทรพยากรและอาจน าไปส ความขดแยงระหวางเรอประมงพนบาน ขณะเดยวกน ชาวประมงพนบานบางกลมกเหนวา เขตทะเลชายฝงควรถกก าหนดใหเปนเขตเฝาระวง เพอปองกนมใหเรอประมงทมเครองมอท าการประมงซงมศกยภาพสงเขามาท าการประมง มากกวาการใชเพอจ ากดขอบเขตการท าประมงของเรอประมงพนบาน (สมนก หงษวเศษ, สมภาษณ 25 มถนายน 2560; ชาตร วงษล าดบ, สมภาษณ,

11 กมภาพนธ 2559; วชระ มนทวล, สมภาษณ, 11 กมภาพนธ 2559)

(ค) ปญหาทเกยวของกบนยามเรอประมงพนบาน ตามกฎหมายนยามเรอประมงพนบานวาเปนการท าประมงในเขตทะเลชายฝง ไมวาจะใชเรอประมงหรอใชเครองมอโดยไมใชเรอประมง และหากเทยบเคยงกบนยามเรอประมงพาณชยแลว เรอประมงพนบาน กคอ เรอประมงทมขนาดต ากวา 10 ตนกรอส การนยามรปแบบการท าประมงพนบาน โดยใชขนาดเรอประมงเปน

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

413

เกณฑ ซงละเลยบรบทอนๆ ทเกยวของกบการท าประมงพนบาน โดยเฉพาะรปแบบหรอวถการท าประมง เครองมอท าการประมงของเรอประมงพนบานทมอยางหลากหลาย อาจท าใหเรอประมงขนาดเลกแตมเครองมอและเทคโนโลยจบสตวน าซงมศกยภาพสง เชน เรอปนไฟ อวนลาก อวนรน อวนลอม เปนตน เขามาท าการประมงในเขตอนรกษได (แมชวงหลงกลไกรฐจะมประกาศเกยวกบเครองมอการท าประมงทหามใชท าการประมงในเขตทะเลชายฝง) (เรวด ประเสรฐเจรญสข , สมภาษณ, 11 กมภาพนธ 2559; สะมะแอ เจะมดอ, สมภาษณ, 3 มถนายน 2559) (ง) ปญหาทเกยวเนองกบการนยามเรอไรสญชาต เมอพจารณาถงผลกระทบทเกดขนจากการนยามเรอไรสญชาตตามพระราชก าหนดการประมง พ.ศ. 2558 โดยเฉพาะในชวงทไมมการออกประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เกยวกบการก าหนดขนาดเรอทท าการประมงพนบานหรอประมงน าจดทไมเปนเรอไรสญชาตนน สงผลใหเรอประมงพนบานทกประเภทและทกขนาด ทไมไดจดทะเบยนตามกฎหมายไมสามารถออกท าการประมงได ดวยเหตนวถการท าประมงพนบาน โดยเฉพาะชาวประมงรายยอยทท าการประมงในลกษณะ “หาเชากนค า” หรอชาวประมงทใช เรอเลกตกกง ตกปลาเพอการยงชพ จงไดรบผลกระทบในชวงรอยตอระหวางการออกประกาศฯ กระทงชาวประมงพนบานบางรายตองหยดท าการประมงชวคราว เพราะเกรงวาจะถกด าเนนคดจากรฐ สงผลกระทบตอรายไดและความเปนอยของสมาชกในครอบครว (นวลนภา ศรประดษฐ, สมภาษณ, 8 พฤศจกายน 2559) (จ) การขาดมาตรการทชดเจนเพอรองรบหรอเยยวยาชาวประมงพนบานทไดรบผลกระทบจากการแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมายฯ ในระยะหลงแมจะมมาตรการเยยวยาจากภาครฐ แตส าหรบชาวประมงพนบานในพนท อาวตราด กลบเหนวามาตรการเหลานเปรยบเสมอนวธการชดเชยแบบ “เหมารวม” ชาวประมงทกประเภทเขาดวยกน กลาวคอ มาตรการชดเชยหรอเยยวยาทเกดขนไมไดระบกลมเปาหมายในการแกไขปญหาทชดเจน เนองจากเรอประมงพาณชยและเรอประมงพนบานไดรบผลกระทบจากมาตรการเพอแกไขปญหาการท าประมง ผดกฎหมายฯ แตกตางกนไปตามบรบทและสภาพการท าประมง ขณะเดยว กนมาตรการเยยวยาหลายมาตรการกไมสอดคลองกบวถชวตและสภาพภมนเวศในแตละพนท เพราะเปนมาตรการซงใชวธคดแบบรวมศนยและสงการจากบนลงลาง (Top-down) หรอบางมาตรการกไมตอบสนองตอ วถการท าประมงพนบาน ทชาวประมงเคยยดถอและปฏบตสบทอดกนมาจากรนสรน ดวยเหตน จงน าไปสการตงค าถามของชาวประมงในพนทอาวตราด ตอมาตรการแกไขปญหาและเยยวยา

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

414

ชาวประมงทไดรบผลกระทบ ทงในมตความพรอม ความเหมาะสม ความเปนธรรมและความสอดคลองกบวถการท าประมงพนบาน (ชาวบานในต าบลแหลมกลด, 7 ธนวาคม 2559; ชาวบานในต าบลหนองคนทรง, 8 พฤศจกายน 2559; สมนก หงสวเศษ, สมภาษณ, 25 มถนายน 2560; สเทพ ปนจานนท, สมภาษณ, 13 กรกฎาคม 2560) 3. ขอคนพบตามวตถประสงคขอทสาม ขอเสนอในการแกไขปญหาทเปนผลตามมา จากมาตรการแกไขการทำประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม มทงหมด 3 มต คอ (ก) ขอเสนอในการออกมาตรการเพอแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม ประกอบดวยขอเสนอทส าคญ ดงตอไปน (1) จดให มการว เคราะหผลกระทบในการออกกฎหมาย (Regulatory Impact Assessment: RIA) การว เคราะหผลกระทบในการออกกฎหมาย เปนกระบวนการทใชในการตรวจสอบและประเมนผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการออกกฎหมายฉบบใดฉบบหนง ซงกระบวนการดงกลาวใหความส าคญกบการเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) ทกภาคสวนแสดงความคดเหน และแลกเปลยนขอมลกบหนวยงานภาครฐ รวมทงก าหนดใหหนวยงานภาครฐตองชแจงเหตผล ความจ าเปนและผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการออกกฎหมาย (สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, 2557, หนา 2/6) (2) การถอดบทเรยนจากตางประเทศทประสบความส าเรจในการแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมายฯ เพอใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาของประเทศไทย เชน การศกษาตวแบบการแกไขปญหาจากประเทศฟลปปนส ประเทศอนโดนเซย หรอกรณประเทศเกาหลใต ทสหภาพยโรปใชเปนตวแบบในการแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม เปนตน (เพลนพศ โพธสตย, 2559, หนา 27-28) (ข) ขอเสนอเชงหลกการเพอบรหารจดการทรพยากรทางทะเลในประเทศไทย และพนทอาวตราด ประกอบดวยขอเสนอทส าคญ ดงตอไปน (1) การเปลยนกระบวนทศน (Paradigm Shifts) ในการจดการทรพยากรประมง โดยการน าหลกการบรหารจดการรวม (Co-management) เขามาใชในการบรหารจดการทรพยากรรวม (Common-pool Resources) โดยเฉพาะการประสานแนวทางการจดการทรพยากรประมงทเปนทางการและไมเปนทางการเขาดวยกน เพราะการจดการทรพยากรสวนรวม ไมควรผกขาดอยกบหนวยทางสงคมเพยงหนวยใดหนวยหนง ไมวาจะเปนชมชนทองถน

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

415

หรอหนวยงานของรฐ เพราะทงสองภาคสวนตางมจดแขง จดออนแตกตางกน กลาวคอ การจดการทรพยากรโดยรฐ เปนการจดการทรพยากรทมความเปนทางการและชอบธรรม แตทผานมากลบเปนการจดการทเนนการสงการ ควบคม ภายใตระเบยบขอบงคบทางกฎหมาย ท าใหมปญหาเร องการยอมรบจากผใชทรพยากรในทองถน ขณะเดยวกน กฎหมายทถกตราขนกไมสอดคลองกบวถชวตและความจ าเปนในการด าเนนชวต ประกอบกบรฐกขาดกลไกทมประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมาย สวนการจดการทรพยากรโดยชมชนทอยบนฐานวฒนธรรม จารต ประเพณทองถน กขาดกลไกของกฎหมายรองรบ มสถานะไมมนคงและไมไดรบการยอมรบอยางเปนทางการ ส าหรบจดเรมตนในการจดการทรพยากรรวม อาจอาศยกระบวนการรบฟงความคดเหน หรอการเปดเวทเพอสรางกฎ กตกา ในการจดการทรพยากรรวมระหวางรฐและภาคประชาสงคมในแตละทองถน เพอท าใหกตกาในการจดการทรพยากรมลกษณะแบบลางขนบน (Bottom-up) ซงจะท าใหกตกาเหลานน ตอบสนองตอสภาพปญหาและสอดคลองกบวถชวตของผคนในแตละทองถน (อานนท กาญจนพนธ, 2544, หนา 16) (2) การสรางความสมดลเกยวกบฐานคดในการจดการทรพยากรประมง โดยเฉพาะการสรางความสมดลระหวางฐานคดการอนรกษ ฐานคดทางเศรษฐกจและ ฐานคดทางสงคม เชน การประสานหลกการท าประมงทใหผลตอบแทนสงสดและเปนไปอยางยงยน (Maximum Sustainable Yield : MSY) เขากบหลกการจบสตวน าทใหผลก าไรสงสด (Maximum Economic Yield : MEY) และการสรางความเทาเทยม รวมทงโอกาสในการประกอบการประมง เปนตน หรอการสรางความสมดลในแนวทางการจดการทรพยากรประมง ระหวางมาตรการทมงฟนฟทรพยากรการประมง กบมาตรการทมงควบคมการลงแรงท าประมงใหอยในระดบทเหมาะสม เพอใหมทรพยากรทอดมสมบรณส าหรบการท าประมง เชนเดยวกบการสรางความสมดลระหวางหลกความจ าเปนและหลกความเปนสากล (Anthony Charles, 2001; เรองไร โตกฤษณะ, 2558, หนา 148-153) (3) การน ามาตรการทางเศรษฐศาสตรมาใชเปนสวนหนงในการบรหารจดการประมง เนองจากมาตรการในการจดการทรพยากรประมงทผานมา รฐใชมาตรการเชงสงการและควบคม ทงในรปการหามใชเครองมอบางประเภท การหามท าการประมงในบางฤดกาล การหามท าการประมงในบางพนทการออกใบอนญาตใหท าการประมง การเก บภาษ ซงขอจ ากดของมาตรการเชนน คอ ประสทธภาพในการสงการและควบคม ภายใตขอจ ากดดงกลาวกลไกรฐทเกยวของ ควรน ามาตรการทางเศรษฐศาสตรมาใชควบคกบมาตรการเชงสงการและ

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

416

ควบคม ทงน เพอแกปญหาความลมเหลวของระบบตลาด รวมทงการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการประกอบการประมงและสรางแรงจงใจ (Disincentive) ในการท าประมงทถกกฎหมาย ตวอยางของมาตรการทางเศรษฐศาสตร เชน การก าหนดสทธในทรพยสน (Property Right) ในรปของสทธการเขาใช (Use Right) ทรพยากรทางทะเลใหมความชดเจน การสรางระบบตลาด (Market Creation) ผานการก าหนดโควตาการท าประมงทอนญาตใหซอขายกนได ( Individual Transferable Fishing Quota), การใชเครองมอทางการเงน (Financial Instrument) ทงการใหเงนอดหนน จดกองทนกยม ใหเงนทน การสรางแรงจงใจ (ในการเลกท าการประมง) การจดตงกองทนหมนเวยน และการจายคาชดเชย, การใชเครองมอทางการคลง (Fiscal Instrument) โดยเฉพาะการใชอตราภาษทตางกนเพอสรางแรงจงใจ การเกบคาสมปทาน , การก าหนดภาระความรบผดชอบ (Liability System) โดยการปรบหากมการละเมดกฎ ระเบยบทวางไว หรอการวาง-คนมดจ า (Band an Deposit Refund System) เพอเปนการประกนความเสยหายทอาจจะเกดขนจากการท าประมง ทละเมดกฎหรอกตกาของสงคม เปนตน (เรองไร โตกฤษณะ, 2559, หนา 155-156) (4) การยกรางกฎหมายเพอน าไปสการจดการทรพยากรรวมในการท าประมงพนบาน โดยกระบวนการรางกฎหมายตองสรางความชดเจนวาทรพยากรประมง ควรเปนของใคร รฐ หรอประชาชนหรอเปนเจาของรวมกน หรอใครบางทเปนผมสทธใชประโยชนในทรพยากรประมง รฐควรมบทบาทอยางไรในการก าหนดเงอนไขการจดการรวมทชอบธรรม และขอบเขตการแบงปนอ านาจในการจดการทรพยากรประมงระหวางรฐ และผมสวนไดสวนเสยตางๆ ควรเปนเชนใด ทงน รปแบบของกฎหมาย ควรเปนกฎหมายเชงนโยบายทก าหนดแนวนโยบาย การจดการทรพยากรประมงของชาตในรปแบบการจดการรวม โดยน าเอาทรพยากรประมงและระบบนเวศทางทะเลองครวมเปนตวตง พรอมทงประสานการจดการระหวางหนวยงานของรฐ ชมชนทองถน และผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ เพอใหเกดความตอเนองในแนวทางการจดการทรพยากรประมง (อดมศกด สนธพงษ, 2557, หนา 320-321) (ค) ขอเสนอเชงปฏบตการ เพอลดผลกระทบจากการแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคมแกชาวประมงพนบาน ประกอบดวยขอเสนอทส าคญ ดงตอไปน (1) การผอนปรนหรอออกอาชญาบตรทหลากหลายใหกบการท าประมงพนบาน ทงนผเกยวของ อาจใชวธการควบคมเครองมอท าการประมงของเรอประมงพนบาน โดยการระบใหเรอประมงพนบานสามารถใชเครองมอท าการประมงประเภทใดไดบาง เพอใหเกด

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

417

ความสอดคลองระหวาง วถการท าประมงทผคนแตละทองถนปฏบตสบทอดกนมาจากรนสร น กบหลกการทางกฎหมายซงเกดขนจากสภาพปญหาและเงอนไขทางสงคมทงในและตางประเทศ ทบบบงคบ (2) การแกไขหรอผอนผนการจ ากดพนทท าการประมงพนบาน แนวทางการแกไขปญหาดงกลาว อาจอยภายใตหลกการทส าคญ 2 ประการ คอ หนง เขตทะเลชายฝง ควรถกก าหนดใหเปนพนททเรอประมงพาณชยหรอเรอประมงทมศกยภาพในการจบสตวน าสง ไมสามารถเขามาท าการประมงไดมากกวาการก าหนดใหเขตทะเลชายฝง เปนพนทประกอบการประมงของชาวประมงพนบาน และสอง การใหความส าคญกบสทธความเทาเทยม และความ เปนธรรมในการเขาถงทรพยากร โดยการก าหนดใหเรอประมงพนบาน สามารถท าการประมงในเขตทะเลนอกชายฝง โดยไมตองไดรบอนญาตจากอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย เพราะระยะทาง ท าการประมงของเรอประมงพนบาน จะถกจ ากดโดยศกยภาพของเร อและเครองมอในการ ท าการประมง (3) การแกไขนยามประมงพนบาน เนองจากเปนนยามทเกดขน โดยการใชขนาดเรอประมงเปนเครองมอจดแบงประเภท (Classify) เรอประมงพนบานและเรอประมงพาณชย ท าใหมองขามวถการท าประมงพนบาน และไมใหความส าคญกบเครองมอท าการประมง ดงนน จงจ าเปนตองใหความส าคญกบขนาดของเรอประมง เครองมอท าการประมง วถและรปแบบการท าประมงพนบาน รวมทงสทธชมชนทถกรบรองจากกฎหมาย เปนฐานคดเบองตนในการก าหนดนยามประมงพนบาน (4) การชวยเหลอหรอเยยวยาชาวประมงพนบาน เชน ในบางพนทอาจมการสงเสรมการเพาะเลยงสตวน าควบคกบการประมงพนบาน เพอท าใหชาวประมงพนบานมทางเลอกในการประกอบอาชพมากขน ซงจะน าไปสการสรางรายไดและความมนคงทางเศรษฐกจ หรอในบางพนทอาจเปดโอกาสใหชาวประมงพนบานสามารถจดทะเบยนเรอเพอประกอบอาชพ ทงการประมงและการทองเทยวควบคกนไป ภายใตเงอนไขทเจาหนาทรฐตองมการตรวจเรอในชวงทเปลยนอาชพเพอใหเกดความปลอดภย รวมทงการจดตงกองทน เพอชวยเหลอหรอเยยวยาชาวประมงพนบาน หรอการใหรฐบาลรบซอเรอประมงคน เชนเดยวกบทรฐบาลรบซอเรอประมงพาณชย เปนตน (คณะกรรมการปฏรปกฎหมาย, ม.ป.ป.)

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

418

(5) การกระจายอ านาจในการจดการประมงพนบานใหแกกลไกรฐและชมชนทองถน โดยการกระจายอ านาจทเปนทางการใน 2 มต คอ มตแรกเปนการกระจายอ านาจ (รวมถงการเพมอ านาจ) ในการตดสนใจ (Decision-making Authority) ใหแกกลไกรฐและชมชนทองถน เพอตดสนใจรวมกน โดยเฉพาะประเดนท เกยวของกบการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต ทมคณสมบตเฉพาะของระบบนเวศ และมคณสมบตเฉพาะของทรพยากรแตละประเภท มตทสองการท าใหกลไกรฐและชมชนทองถนสามารถตดสนใจไดโดยอสระ (Decision-making Autonomy) และยดหยน ตามเงอนไขเฉพาะทางเศรษฐกจ สงคมและความจ าเปน ในแตละทองถน โดยเปาหมายในการจดการทรพยากรตองเปนไปเพอประโยชนของผคนในทองถน เปนหลก สวนรฐบาลกลาง มหนาทก ากบดแลการจดการทรพยากร เพอคมครองประโยชนของประชาชนในทองถนและประโยชนของประเทศชาต (6) กา ร เสร มสร า งพล งอ านาจ ( Empowerment) ให แกชาวประมงพนบาน เพอเปนเงอนไขไปสการจดการประมงโดยชมชนทองถน กลาวคอ รฐควรสนบสนนใหชมชนทองถน สามารถจดตง “องคกรเพอบรหารจดการการประมงพนบาน” หรอสงเสรมใหเกดการรวมตวของชาวประมงพนบานในแตละทองถน ขณะเดยวกน ตองมการใหความรเกยวกบวทยาการสมยใหม ในการบรหารจดการทรพยากรแกองคกรชมชน และสงเสรมใหเกดการประสานองคความรทเกดขนจากวทยาการสมยใหมเขากบองคความรจากภมปญญาทองถน รวมทงสงเสรมใหมวธการหรอกลไกทเหมาะสมเพอบรหารความขดแยงภายใน ระหวางผมสวนไดสวนเสยทใชทรพยากรประมง ตลอดจนถงการปรบโครงสรางดานนโยบาย กฎ ระเบยบ และการบรหารงานของกลไกรฐทงในสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน ใหรองรบการบรหารจดการประมงในแตละทองถน (เรองไร โตกฤษณะ, 2558, หนา 169; อธร ฤทธลก, 2556, หนา 132-135)

การอภปรายผล หากใชฐานคดเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาต เปนแนวทางเพออภปรายปรากฏการณทใชเปนกรณศกษาครงน จะเหนไดวามาตรการแกไขปญหาประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม สะทอนความคดการจดทรพยากรประมงทถกผกขาดโดยรฐและกลไกรฐ เพอวางโครงสรางการจดการประมงของประเทศ ใหเปนไปตามมาตรฐานสากลและสอดคลองกบนานาอารยประเทศ ภายใตความเชอทวา ทรพยากรประมงเปนสมบตของชาต และเปนสมบตทท ารายไดใหแกประเทศชาต การบรหารจดการจงเปนไปในลกษณะปองกน รกษา

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

419

ทรพยากรเพอประโยชนของชาตเปนหลก ดงจะเหนไดจากการตรากฎหมายและระเบยบในเชง

สงการและควบคม (Command and Control) การใชทรพยากรประมงอยางเขมงวด หลงจากทไดรบค าเตอนจากสหภาพยโรป วธคดและการจดการทรพยากรประมงในมตน ผวจยเหนวากอตวและพฒนาขนพรอมกบกระบวนการสรางรฐสมยใหม (Modern State) กลาวคอ การทรฐสมยใหมมอธปไตยเปนอ านาจ อนชอบธรรมภายในดนแดนทแนนอน ท าใหรฐสมยใหมตองใชวธการบรหารจดการแบบรวมศนยอ านาจ แตในทางปฏบตรฐจะจดสรรอ านาจออกไปยงสถาบนการเมอง ทงในสวนกลางหรอระดบชาต (Central or National Institution) และสถาบนนอกสวนกลางหรอทองถน (Peripheral or Local Institution) ฐานคดเชนน ท าใหรฐพยายามขยายอ านาจใหเตมพนท โดยเฉพาะในเขตแดนของตนเอง ปฏบตการดงกลาวเกดขนพรอมกบการรบเอาระบบกฎหมายตะวนตก และการปฏรประบบการเมองการปกครอง เพอสรางความเปนเอกภาพของกลไกรฐในระดบตางๆ กระทงเกดปรากฏการณทเรยกวา “กระบวนการสรางอ านาจเหนอพนท (Territorialization)” เมอวเคราะหจดออนของการจดการทรพยากรประมงโดยรฐ ดงความพยายามแกไขปญหาประมงผดกฎหมาย ขาดการรายงานและไรการควบคม ท าใหเหนวาการจดการทรพยากร ทมรฐเปนศนยกลางนน เปนการจดการทรพยากรเชงเดยว (Linear System of Management) ดวยการพงพากลไกรฐโดยเฉพาะการออกกฎหมาย นโยบาย การบรหารจดการและการควบคม ทอยเหนอพนทและเวลา (Space and Time) กระทงละเลยความแตกตางหลากหลาย (Diversity) ในแตละพนท เปนเหตใหระเบยบ กฎเกณฑ กตกาในการจดการทรพยากรประมงทถกก าหนดขนโดยรฐ ไมไดรบการยอมรบจากผคนในทองถนอยางทควรจะเปน ขณะเดยวกนมาตรการเหลาน กสรางปญหาและสงผลกระทบตอระบบจารต ประเพณ ทด ารงอยในแตละทองถน สาเหตทเปนเชนนนเพราะหลกการทแฝงอยในกฎ กตกาของรฐ อยภายใตหลกการแบบวทยาศาสตร เนนการจดการทรพยากรเพอเปาหมายในเชงพาณชย เปนผลใหกฎกตกาไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงทางสงคม และวฒนธรรมของแตละทองถน ขณะทการจดการทรพยากรโดยชมชน กมปญหาในภาคปฏบตหลายประการ ไมวาจะเปน การยอมรบสทธชมชนของรฐ หรอการขาดอ านาจทชอบธรรมและเปนทางการเพอลงโทษผละเมดกฎ กตกาในทองถน เชนเดยวกบสมาชกในชมชนไมยอมปฏบตตามกฎเกณฑ หรอกตกาทางสงคม ทชมชนมรวมกน ประกอบกบการแตกตวทางสงคม (Social Differentiation) ท าใหชมชนเรมขาดความเปนเอกภาพ และไมมความเปนอนหนงอนเดยวดงเชนอดตทผานมา

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

420

ภายใตขอจ ากดในการจดการทรพยากรของรฐและชมชน น ามาสขอคนพบทไดจากการศกษาวจยครงน คอ ในกระบวนการจดการทรพยากรประมงนน หากใชกระบวนทศนแบบเดม (Paradigms) คอ การใหรฐเปนผมอ านาจน า และใชหลกการมสวนรวมจากภาคประชาชนในทองถนสนบสนน แมเปรยบเสมอนเงอนไขจ าเปน (Necessary Condition) แตอาจไมใชเงอนไขเพยงพอ (Sufficient Condition) ทจะน าไปสความยงยนของทรพยากร และตอบสนองความตองการ ขนพนฐาน (Basic Needs) ของผคนซงอยภายใตบรบททางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมทแตกตางกนออกไป เนองจากผวจยเหนวาการมสวนรวมในสงคมไทย มลกษณะทใช “กลไกรฐเปนตวตง” โดยชมชนหรอภาคประชาชนในทองถนเปนเพยงผตอรอง ดวยเหตนกลไกรฐจงเปนผก าหนด “เกม” และ “ทศทาง” ของการมสวนรวม กลาวคอ หากชมชนหรอภาคประชาชนในทองถนเขมแขง พลงอ านาจในการตอรองกจะมมาก ตรงกนขามหากชมชนหรอภาคประชาชนออนแอ กลไกรฐกจะเปดพนทการมสวนรวมเทาทจ าเปนตามบทบญญตของกฎหมายเทานน เมอเปนเชนนกระบวนการมสวนรวมในบางครงจงเปนเพยง “พธกรรม” ในเชงสญลกษณ หรอเปนเทคโนโลยทางอ านาจ (Technology of Power) ทถกน ามาใชเพอสรางความชอบธรรม ในกระบวนการตรากฎหมายหรอการก าหนดนโยบายสาธารณะเทานน ดวยเงอนไขและขอจ ากดขางตน ผวจยจงเหนวาจ าเปนตองเปลยนกระบวนทศน (Paradigms Shift) ในการจ ดการทรพยากรประมง ไปส ก ารบร หารจ ดการร วม (Co-management) ระหวางรฐและชมชนทองถน เนองจากกระบวนทศนดงกลาวพยายามเปดพนทสาธารณะ (Public Sphere) ใหผกระท าการทางสงคม (Actors) ไดมโอกาสคด ตดสนใจและปฏบตการทางสงคมรวมกน ภายใตหลกการความเปนหนสวนทางสงคม (Partnerships) และบนพนฐานความสมพนธเชงอ านาจทผกระท าการทกฝายมสถานะเทาเทยมกน ปฏบตการเชนนในทางรฐศาสตร ถอเปนปฏบตการภายใตตวแบบประชาธปไตยแบบมสวนรวม ( Participatory Democracy) ขณะทในทางนตศาสตรเปรยบเสมอนกระบวนการทเปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสย สรางกฎ กตกา ทางสงคมรวมกน

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

421

ขอเสนอแนะเชงนโยบายทไดจากการศกษาวจย จากขอคนพบทไดจากการศกษาวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะทเปนนยเชงนโยบาย เพอใหหนวยงานทเกยวของน าไปพจารณา ดงตอไปน 1. การบรณาการการท างานของหนวยงานทเกยวของ เพอสรางเอกภาพและเสรมสรางศกยภาพในการแกไขปญหาการท าประมงผดกฎหมายฯ 2. การชแจงความจ าเปนทจะตองมการตรากฎหมาย รวมถงมาตรการในการแกไขปญหา เพอสรางความรความเขาใจ รวมถงแนวปฏบตทถกตองตามหลกกฎหมาย 3. การแกไขปญหาเรอประมงพนบาน กลไกรฐทเกยวของควรใชหลกการทางรฐศาสตรควบคกบหลกการทางนตศาสตร เพอท าใหชาวประมงพนบานไดรบผลกระทบนอยทสด

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

422

รายการอางอง

กรมประมง. (2558). แผนปฏบตการระดบชาตวาดวยการปองกน ยบยงและขจดการท าการประมง ทผดกฎหมาย ขาดการรายงาน และไรการควบคม พ.ศ. 2558-2562. ม.ป.ท. กรมประมงตางประเทศ. (2552). ความเปนมา IUU. วนทคนขอมล 7 กรกฎาคม 2560, จาก https://www.fisheries.go.th/fpo-trang/IUU/kampenma.pdf กระทรวงการตางประเทศ. (2560). ไทยยนภาคยานวตสารเพอเขาเปนภาคความตกลง สหประชาชาตวาดวยการอนรกษ. วนทคนขอมล 3 มถนายน 2560, จาก http://www. aseanthai.net/ewt_news.php?nid=7157&filename=index_ คณะกรรมการปฏรปกฎหมาย. (ม.ป.ป.). บนทกความเหนและขอเสนอแนะ เรองรางพระราชบญญต การประมง พ.ศ… วนทคนขอมล 5 กนยายน 2560, จาก http://www.lrct.go.th/? wpfb_dl=8098 ไทยพบลกา. (2015). ค าวนจฉยกรรมาธการยโรปกรณ IUU (1) : รายงานการตรวจเยยมฉบบ สมบรณป’57 ระบ การแกไขขอบกพรองป ’54 “มนอยหรอไมมเลย”. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2560, จาก https://thaipublica.org/2015/09/iuu-1/ ชล บนนาค. (2555). แนวคดการจดการทรพยากรรวม: ประสบการณจากตางประเทศและแนวคด ประเทศไทย . ชดหนงสอโครงการส ารวจองคความร เ พอการปฏรปประเทศไทย. กรงเทพฯ: คณะเครอขายวชาการเพอการปฏรป. ชยยนต ประดษฐศลป และชยณรงค เครอนวน . (2560). โครงสรางอ านาจและการกระจกตวของ ความมงคง ในทองถน: กรณศกษาจงหวดแหงหนงในภาคตะวนออก. วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย, 9(3), 111-136. ชาตร วงษล าดบ (2559, 11 กมภาพนธ). ชาวประมงพนบานจงหวดตราด. ใหสมภาษณรายการ เสยงประชาชนเปลยนประเทศไทย ตอนขดเสนทะเล ขดเสนชวตประมงพนบาน. ชาวบานในต าบลหนองคนทรง. (2559, 8 พฤศจกายน). สภาพปญหาและความตองการของ ชาวบานในต าบลหนองคนทรง. การเสวนากลมยอย. ชาวบานในต าบลแหลมกลด. (2559, 7 ธนวาคม). สภาพปญหาและความตองการของชาวบานใน ต าบลแหลมกลด. การเสวนากลมยอย.

C H A P T E R 14

คณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

423

นวลนภา ศรประดษฐ. (2559, 8 พฤศจกายน). แกนน าภาคประชาชนในพนทต าบลหนองคนทรง อ าเภอเมอง จงหวดตราด. สมภาษณ. ประสทธ ปวาวฒนพานช. (2558). การประมงไทยกบ IUU: มมมองทางกฎหมายทะเลและองคการ การคาโลก. วนทคนขอมล 9 ธนวาคม 2560, จาก http://prachatai.com/journal/ 2015/07/60439 ผไมประสงคออกนาม. (2559, 8 พฤศจกายน). ชาวประมงพนบานอาวตราด. สมภาษณ. เพลนพศ โพธสตย. (2559). การด าเนนนโยบายเพอแกไขปญหาการท าประมงทผดกฎหมายขาด การรายงานและไรการควบคม. รายงานการวจยสวนบคคลหลกสตรประกาศนยบตรชน สงการบรหารเศรษฐกจสาธารณะ ส าหรบนกบรหารระดบสง รนท 15. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา. เรวด ประเสรฐเจรญสข. (2559, 11 กมภาพนธ). ผทรงคณวฒในคณะกรรมการนโยบายการประมง แหงชาต. ใหสมภาษณรายการเสยงประชาชนเปลยนประเทศไทย ตอนขดเสนทะเลขด เสนชวต ประมงพนบาน. เรองไร โตกฤษณะ. (2558). โครงการปรทศนสถานภาพความร เรอง การจดการทรพยากรทางทะเล และชายฝงทรพยากรประมงทะเล. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. วชระ มนทวล. (2559, 11 กมภาพนธ). ชาวประมงพนบานจงหวดตราด. ใหสมภาษณรายการเสยง ประชาชนเปลยนประเทศไทย ตอนขดเสนทะเล ขดเสนชวตประมงพนบาน. วรยะ คลายแดง. (2558). การประมงทผดกฎหมายจากวกฤตสการปฏรปประเทศ. วนทคนขอมล 11 กรกฎาคม 2560, จาก www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_ parcy/ewt.../ewt_dl_link สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2557). โครงการศกษาวจยเรอง การวเคราะหผลกระทบ ใ นก า รออกกฎหมาย (Regulatory Impact Analysis). กร ง เ ทพฯ : ส า น ก ง าน คณะกรรมการกฤษฎกา. สนตพจน กลบด. (2558). รจก Tier 1 Tier 2 และ Tier 3 ภายใตกฎหมายคมครองเหยอการคา

มนษย. วนทคนขอมล 13 ธนวาคม 2560, จาก http://www.aseanthai.net/ewt_ news.php?nid=4391&filename=index แสงจนทร มานอย. (2557). การด าเนนงานของประเทศไทยในการตอตานการคามนษย. ส านกงาน

เลขาธการวฒสภา, 4(15).

พมพประไพ สนทวงศ ณ อยธยา/ชยณรงค เครอนวน

วารสารการเมอง การบรหาร และกฎหมาย ปท 10 ฉบบท 2

424

สะมะแอ เจะมดอ. (2559, 3 มถนายน). ผทรงคณวฒในคณะกรรมการนโยบายการประมงแหงชาต และนายกสมาคมสมาพนธประมงพนบานแหงประเทศไทย. ใหสมภาษณในรายการเวท สาธารณะ : เลอกเลก ประมงโลก. สมนก หงษวเศษ. (2560, 25 มถนายน). อดตชาวประมงและอดตรองนายกองคการบรหารสวน ต าบลแหลมกลด. สมภาษณ. สมนก หงษวเศษ. (2559, 7 ธนวาคม). อดตชาวประมงและอดตรองนายกองคการบรหารสวน

ตำบลแหลมกลด. สมภาษณ.

สเทพ ปนจานนท. (2560, 13 กรกฎาคม). ชาวประมงในจงหวดตราด. สมภาษณ.. หนงสอพมพประชาชาตธรกจ. (2555, 15-17 ตลาคม). แผนปฏบตการตอตานการคามนษย ทาง รอดสดทายอตสาหกรรมประมง-กงไทย. ฉบบท 4462. หนา 14. อานนท กาญจนพนธ. (2544). มตชมชน วธคดทองถนวาดวยสทธ อ านาจและการจดการ ทรพยากร. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทน สนบสนนการวจย. อดมศกด สนธพงษ. (2557). มาตรการทางกฎหมายส าหรบการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต : ศกษาการประมงพนบาน. วทยานพนธนตศาสตรดษฎบณฑต, สาขานตศาสตร , คณะนตศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อธร ฤทธลก. (2556). การจดการทรพยากรประมง. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. Charles A. T. (2001). Sustainable Fishery Systems. New York: Blackwell Science. Council Regulation (EC) No 1005/2008. (2008). Official Journal of the European Union.

Retrieved January 19, 2018, from https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX%3A32008R1005

Department of State, United States of America. (2017) . Trafficking in persons report. Retrieved February 11, 2018, from http://www.state.gov/documents/ organization/271339.pdf

The EU IUU Regulation. (2016). Building on success EU on the global fight against illegal fishing. March 3, 2018, from http://www.iuuwatch.eu/wp-content/uploads/2016/02/IUU_report_090216_web.singles.pdf