ARABİ Tevilat 1 Cild Kuran Tefsiri Muhyiddin Ibn Arabi

8/12/2019 ARAB Tevilat 1 Cild Kuran Tefsiri Muhyiddin Ibn Arabi

1/778


2/778


3/778


4/778


5/778


6/778


7/778


8/778


9/778


10/778


11/778


12/778


13/778


14/778


15/778


16/778


17/778


18/778


19/778


20/778


21/778


22/778


23/778


24/778


25/778


26/778


27/778


28/778


29/778


30/778


31/778


32/778


33/778


34/778


35/778


36/778


37/778


38/778


39/778


40/778


41/778


42/778


43/778


44/778


45/778


46/778


47/778


48/778


49/778


50/778


51/778


52/778


53/778


54/778


55/778


56/778


57/778


58/778


59/778


60/778


61/778


62/778


63/778


64/778


65/778


66/778


67/778


68/778


69/778


70/778


71/778


72/778


73/778


74/778


75/778


76/778


77/778


78/778


79/778

BAKARA SURES 79

kapasitededir. kisinin aras nda bir inek. Yukar da anlat lanlar naras nda bir inektir. Sar renkli Cisimde nuranilik kesinliklebulunmad iin rengi siyaht r. Nefsin rengi ise bitkiseldir, yani yeildir.nk nuranilik onda zuhur eder. Siyahl n ona galip gelmesi nuruidrak etmemesinden kaynaklan r. Cisme taalluk ediinin karas d r nefseyans yan. nk k rm z , beyaz renk ile siyah renk aras nda, ikisininkar m ndan ibaret bir renktir, ama siyah ton daha a rl kl d r. Amainsanda sar renklidir nefis. Bunun nedeni de kalbin yan ba nda, onunkomusu olduunu idrak ediinin nuraniliinin galip gelmesidir. nksar renk, zerine beyaz renk bask n gelmi k rm z renkten ibarettir.

Parlak tyldr. stidad n n safl ndan, kalbin nurunun par lday n nzerine yans mas ndan dolay rengi gz al c parlakl a sahiptir.Bakanlar n iini aar. stidat nurunun gcnden ve par lday ndandolay bakanlar n iini aar. Bakanlar derken, istidatlara muttali olankmiller kastedilir. nk kmil insanlar, istidat ve basiret sahipleriniseverler, onlar n huzurunda olmaktan zevk duyarlar. Nas l bir inekkesece imizi anlayamad k. nk, bu niteliklere sahip ok inek vard r.stidat sahibi ok kimse vard r, ama her istidat sahibi talip deildir.Nitekim yle denmitir: Her tabiat, kabiliyet sahibi deildir. Herkabiliyet sahibi talip deildir. Her talip sab rl deildir ve her sabreden debulmaz. Biz, inallah emredileni yapma yolunu buluruz. Bu ineikesmenin bir yolunu buluruz.

nallah demeleri istidat sahibi olduklar n n delilidir. nkolaylar n Allah n dilemesine bal olduunu, Onun muvaffak k lmas ylakolaylat klar n biliyorlard . Bu yzden Resulullah (s.a.v) yle

buyurmutur: Eer (inallah diyerek) istisna etmeselerdi, emredilenizaman durduka gerekletiremezlerdi.Henz boyunduruk alt na al nmam t r. eriat n emrine boyun eip

uymam t r. Salih ameller ve ibadetlerle istidat yerini srmemitir. indebil kuvve bulunan irfan ve hikmet ekinini sulamam t r. Kesbi ilimler venfuz edici fikirleri suyunu sunmam t r. nk bu tr s rlar nboazlanmaya ihtiyac olmaz. serbest dola r (salmad r) Sahibimeraya serbeste otlas n diye salm t r. Kurallar, gelenekler, kanunlarve adaplarla idare edilmemektedir.


80/778

80 TEFSR- KEBR / TEVLT

Renginde hi alaca yoktur. Herhangi bir itikad ve mezhep ondakklememitir. nk boazlanmaya elverili deildir. te imdigere i anlatt n. Kemale haz r, itiyak duyan ve arzu eden kimsenina klamas gibi sabit gerei syledin. Bunun zerine kestiler, ama azkals n kesmeyeceklerdi. ok soru sormalar ndan, meselede gereksizabartmaya yeltenmelerinden, konuyu alabildiine derinletirmelerinden,kesilmesi istenen s r n durumunu enine boyuna kurcalamalar ndan,konuya dair a klama ile ilgili fuzuli sz sylemlerinden dolay az kals nkesmeyeceklerdi. nk bu tav rlar nefsin h zl davranma e ilimindeolmad n , riyazetten yz evirdiini, fuzuli davran lar n ona galip

geldiini, onlar n da kendilerinden isteneni yapmakta zorland klar n ,geciktirdiklerini gsteriyordu. Nitekim Resulullah (s.a.v) ylebuyurmutur: Eer ilk bata bulabildikleri herhangi bir s r kesselerdi,bu yeterli olacakt . Ama onlar zorlat rd lar, Allah da buna bal olarakykmllklerini a rlat rd . Yani fuzuli bir arat rmaya kalkmasalard ,gereksiz sorular sormasalard , kendilerinden istenen grev bu kadara rlamayacakt . Hemen grevi yerine getirmeye yeltenmelerikabiliyetlerinin ve iradelerinin gcn ortaya koyacakt . Kolay idareedilir, rahat ynetilir olduklar n ifade etmi olacaklard .

Resulullah (s.a.v) Sizden ncekiler ok soru sorduklar iin helakoldular. buyurarak gereksiz ve ok soru sormay nehyetmitir. Yce

Allah bir ayetteyle buyuruyor: A klan rsa hounuza gitmeyecek olaneyleri sormay n. (Maide, 101)

Bu olayla ilgili olarakyle bir k ssa anlat l r: srailoullar ndan yal bir adam n bu evsafta bir buza s dnyaya geldi. Yal adam n kk

bir olu vard . Buza y al p ocuun yal anas n n yan na gtrd vebuza u ocuundur. Onu meraya sal. Bakars n ocuk bulu a naerince, iine yarar. dedi. Bu olay meydana gelipsrailoullar k rk seneboyunca bu evsafta bir s r aramak durumunda kal nca, kad ngelimeleri haber ald ve oluna babas n n tavsiyesini hat rlatt . ocukart k bym, gelimiti. ocuk meraya giderek s r bulup getirdi.srailoullar , s r sat n almak iin onunla pazarl k ettiler. Yal kad ns r satmas na engel oldu. Sonunda bir tulum dolusu alt nla s r sat nald lar. Yal adam ruhtur. Koca kar cismani tabiatt r. Yal adam nkk olu, ruhun rn olan ak ld r. ldrlm gen kalptir. Ruh


81/778

BAKARA SURES 81

yal s nefis buza n tabiat kocakar s na, byynceye kadar tabiilezzetler meras nda otlas n diye teslim etti. Ki ak l ocuu, makulniteliklerini somut zelliklerinden ekip karmak, akli ilimlerikazanmas n sa layan glerden biri olup meradan edindii fikir gcnkullanmak suretiyle bulu a na eriince ondan istifade etsin.srailoullar n n k rk sene uramalar , gerek bulu a na kadaramellerle, adapla ve ahlaki meziyetleri bezenme ile Allaha ynelik seyrigerekletirmeye ve kalbin ar nmas na iarettir. Nitekim, yce Allah birayette Gl a na erip k rk ya na var nca. (Ahkaf, 15) buyurmutur.srailoullar n n s r sat n almak iin pazarl k etmeleri eri hidayet ve

irade nuruyla ayd nlanm ruhani kuvvetleri talep etmeye, bunlar vehmebulam ak ldan ekip alma isteine iarettir. Akl n k yasi makulelerlevehme kul olmas na, fikri olgularla akl n boyun edirilmesine, aklik yaslarla eri hidayet nurundan perdelenmesine ve eri hkmlerebrnmemesine son verme iste inin bir gstergesidir. Nitekim,durmadan soru sorup ii yokua srmelerinin, a rdan almalar n n veemri yerine getirme hususunda ayak srtmelerinin sebebi budur.Kocakar n n s r satmas na engel olmas , tabiat n eriata uymayaengel olmas na ve akl n da bu hususta tabiata destek olmas na iarettir.nk ak l, dnya hayat n n maslahat ve geim dzeyinin ykseltiliprefaha kavuturulmas , hayat n bol ve geni imknl olmas hususundaeriattan ok tabiat n taraf n gzetir. Kocakar n n s r , tulumu dolusualt n kar l nda satmas , boazlan p derisinin yzlmesinden sonrayararl eri, akli ve ahlaki ilimlerle, dinin feri hkmleriyle sslenmesineve suretinin ak l ve tabiata uygun ekilde bunlar kapsamas na, ak l vetabiat hayat n maslahat n ve tabiat n arzular n elde etmek iinkullanmak suretiyle onlardan yararlanmas na, sonra eriat n izniyle helalynden akli ameli istekleri kar lamas na, mbah ba lam nda tasarruftabulunmas na, kemalin elde edilmesinden ve slukuntamamlanmas ndan sonra bolluk ve yararlanmalar n her trlsndenistifade edilmesine iarettir.

72- Hani siz bir adam ldrmtnz de onun hakk nda birbirinizleat m t n z. Halbuki Allah gizlemekte oldu unuzu ortaya karacakt r.


82/778


Hani siz bir adam ldrmtnz de onun hakk nda birbirinizleat m t n z. Burada, bir s r kesmelerinin emredilmesinin sebebineiaret ediliyor. yle ki: srailoullar ndan zengin bir adam vard . Buadam n gen bir olu vard . Amcas n n iki olu veya amcas n n oullar bu ocuu ldrdler, ki babas n n miras na konsunlar. ocuuncesedini srailoullar n n boylar aras ndaki yolun zerine b rakt lar.Bunun zerine srailoullar ocuun ldrlmesi hususunda birbirlerinisulay p at maya balad lar. Derken, bir s r n boazlanmas na,boazlanan s r n etinden bir paran n ocuun cesedine surlmesine,dolay s yla dirilip katilinin kim olduunu sylemesine ilikin emir varit

oldu. Bu gen, irfan ve hikmet mallar na sahip zengin ruhun olukonumundaki kalptir. Onun ldrlmesi, gerek hayat n srdrmesineengel olunmas , hayat n n kayna olan gerek ak n iinden sklpal nmas ve ehvet ve gazap kuvvetlerinin ona egemen k l nmas anlam ndad r. nk ehvet ve gazap kalbin amcas olan hayvaninefsin oullar d r. Veya nefsin btn kuvvetlerinin kalbe hakim k l nmas kastedilmitir. Ruh ve nefis, bir babadan, yani ruhul kuds ad verilenfaal ak ldan kaynaklanmalar , ondan domalar hasebiyle kardetirler.Nitekim, bir hadiste bu balamda yle buyurulmutur: Halan z hurmaaac na ikramda bulunun. nk o Ademin yarat ld bal nkal nt s ndan yarat lm t r. Kmil bitkisel nefis, insani nefsin halas isehayvani nefis de halas d r. Bu kuvvetler kalbi ldrdler ki babas n nmiras olan akli anlamlar ve hikmetleri arzular , kemalleri ve lezzetleriiin trl hilelerle, tuzaklarla ve fikir kurnazl klar yla kullanabilsinler.Sonra onu tutup ruhani ve tabii kuvvetlerin aras na att lar. Bu kuvvetlerinonun ldrlmesi hususunda birbirleriyle at mas , bu kuvvetlerden herbirinin, bozgunculuk ve gnahkrl dier kuvvetin zerine y kmayaal mas , yap c l k ve susuzluu ise kendine zg k lmas anlam ndad r. nk bu kuvvetler, faaliyetleri ve lezzetleri hususundabirbirleriyle ekiir, at rlar ve her biri kendine uygun, kendisiyle rtenolgular arac l yla tekisine uygun, tekisiyle rten olgulardanperdelenir. Dolay s yla yap c l , salah kendinde, y k c l ,bozgunculuu da ba kas nda grr. Halbuki Allah gizlemekte

oldu unuzu ortaya karacakt r. Sizin istila etmeniz suretiyle zerinirttnz kalbin nurunu ve hayat n ortaya karacakt r.


83/778

BAKARA SURES 83

73- Haydi, imdi ldrlen adama, kesilen ine in bir paras ylavurun, dedik. Bylece Allah lleri diriltir ve dnesiniz diye sizeayetlerini gsterir.

Haydi,imdi ldrlen adama, kesilen ine in bir paras yla vurun,dedik. nein kuyruunu veya-k ssada anlat ld zere-dilini ldrlenadama vurun ki dirilip size katilinin kim olduunu sylesin. Kuyruun(ldrlen adama) vurulmas , nefsin ldrlp en zay f kuvvetinin gerideb rak lmas na iarettir. Kuyruk nefsin sonudur ki, ondan sonra bitkiselnefis gelir. Ayr ca, dokunma duyusu gibi onunla bitkisel nefis ve dierzahiri duyular aras ndaki balant y sa lar. nk zahiri duyular nefsin

kuyruu hkmndedir. Buna kar l k kesilen s r n dilinin ldrlenadama vurulmas , ahlak n n ve glerinin iptal edilerek dili olan fikriningeride b rak lmas na iarettir. Bunlar iki ayr yoldur. Biri riyazet (gazapve ehvetin ldrlmesi) yoludur ki, tasavvufun izledii yol budur ve buyol gl, sulu, mstevli ve azg n nefisler iin daha elverilidir. Dieriise tahsil etme ve ahlak iptal etme yoludur. Alimler ve hukema bu yoluizler ve bu yol zay f, saf, uysal ve yumuak nefislere daha uygundur.S r n bir paras yla adamavurun. Bunun zerine adam, ahdamar ndan kanlar akar halde kalkt ve katilinin kim olduunu syledi.Yani gerek hayata kavumu olarak dirildi. Ama zerinde ldrlmeninbelirtileri vard , nk bedenle ilintiliydi ve zorunlu olarak bedenintaleplerine bulam t . Bylece bedensel kuvvetlerin kendisini idraketmesine engel olduunu ve nurundan perdelediklerini bildi. Bylece

Allah lleri diriltir. te bu byk diriltme olay gibi Allah lleri gerekameli hayat bahederek cehalet lmnden diriltir. Dnesiniz diye

delillerini ve s

fatlar

n

n alametlerini size gsterir.74- Bunlardan sonra yine kalpleriniz kat lat . Art k kalpleriniz ta gibi yahut daha da kat d r. nk talardan ylesi vard r ki, iinden rmaklar kaynar. ylesi de var ki, atlar da ondan su f k r r. Talardanbir k sm da Allah korkusuyla yukardan aa yuvarlan r. Allah yapmaktaolduklar n zdan gafil de ildir.

Bunlardan sonra yine kalpleriniz kat lat . Bu olay n zerindenuzun zaman getikten, ara dnem uzad ktan, toplumunuzdaeitlenmeler birbirini izledikten ve ekimeler art arda patlak verdiktensonra olaylara oka kar man n, bedensel lezzetlerle ha r neir


84/778


olman n, nefsani s fatlara iyice brnmenin sonucu kalpleriniz kat lat . Art k kalpleriniz ta gibidir. lmi nak tan etkilenmedii iin ta gibidir.Veya tatan daha kat demir vs. gibi bireydir.

Ard ndan yce Allah, talar n onlar n kalplerinden daha yumuakolduunu a kl yor ve bu balamda talarla ilgili duruma iaretediyor. Bundan anla l yor ki drt trl kalp vard r: Bir tr kalp vard r kiilahi nurla ayd nlanm , ona gmlmtr. lim denizine dalm ,batm t r. Bu tr bir kalpten ilim nehirleri f k r r. Ondan ien, ebedihayata kavuur. ne geen Allah ehlinin kalpleri gibi. Bu tr kalplereuifadeyle iaret edilmitir: Talardan ylesi var ki, iinden rmaklar

kaynar. Bir tr kalp de vard r ki , ilmi kana kana imi , ezberleyip anlam t r.

nsanlar da ondan yararlan r. limde derinleen alimlerin kalpleri gibi. Butr bir kalbe de u ifadeyle iaret edilmitir: ylesi de var ki, atlar daondan su f k r r.

Bir tr kalp de var ki, rperir, boyun eer, teslim olur ve itaat eder.Mslman abidlerin ve zahidlerin kalpleri gibi. Bu tr kalplere deu

ifadeyle iaret edilmitir: Talardan bir k

sm

da Allah korkusuylayukardan aa yuvarlan r. Bu tr kalplerin en basit hali, Allahkorkusuyla yukar dan a a ya yuvarlanmakt r. Yani Allah n emrettiineboyun emek, merkeze gayet ak c bir ekilde meyletme zelliinesahip olmakt r.

Geride ilimden asla etkilenmeyen, korku kar s nda yumuamayan,hidayetten yz eviren, byklenerek hevan n buyruklar na uyan, inatlakar kan bir kalp kal yor. Madenler iinde byle bir kalbe benzetilecekbir ey bulunmaz. nk, btn madenler Allah n kendilerine ynelttiiemri derhal kabul ederler. rnein demiri ele alal m; ok sert olmas naramen istendii zaman yumuay verir. Hz. Resulullah (s.a.v) ylebuyurmutur: Allah n benim arac mla gnderdii hidayet ve ilim, birarazinin zerine yaan bol yamura benzer. Bu arazinin bir k sm elverilidir, suyu kabul eder, bol ay r ve yeil ot yeertir. Bir k sm ukurolduu iin suyu tutar. Bylece Allah insanlar bundan yararland r r.Ondan ierler, hayvanlar n ve ekinlerini sularlar, onunla tarlalar n ekerler. Dier bir k sm ise eilimli olduu iin suyu tutmaz, dolay s ylabyle yerde ay r bitmez. te dinde derin kavray a sahip olan, ilim


85/778

BAKARA SURES 85

renen ve reten kimse ile buna ba n kald r p bakmayan ve benimlegnderilen Allah n hidayetini kabul etmeyen kimselerin durumu bunabenzer. Resulullah (s.a.v) bu hadisinde son kalbi anlatt .Drdncs ise Muhammedi kalptir.

Allah yapmakta olduklar n zdan gafil de ildir. Bu ifade, kalplerikat lam kimselere ynelik bir tehdit iermektedir. Yani Allah onlardanhaberdard r, onlar nurundan mahrum ederek kendi karanl klar iindeb rak r. Bundan sonraki ayetlerin anlam a kt r ve ncekilerin tevilimahiyetindedir.

75- imdi onlar n size inanacaklar n m umuyorsunuz? Oysa ki,

onlardan bir zmre, Allah n kelam n i itirler de iyice anlad ktan sonra,bile bile onu tahrif ederlerdi.76- nananlarla kar lat klar nda iman ettik derler. Birbirleriyle ba

baa kald klar vakit ise: Allah n size at klar n , Rabbiniz kat nda sizinaleyhinize hccet getirmeleri iin mi onlara anlat yorsunuz; bunlar dnemiyor musunuz? derler.

77- Onlar bilmezler mi ki, gizlediklerini de a ka yapt klar n da Allah bilmektedir.

78- lerinde birtak m mmiler vard r ki, Kitab bilmezler. Btnbildikleri kulaktan dolmaeylerdir. Onlar sadece zan ve tahmindebulunuyorlar.

Umuyor musunuz? ki sizin yol gstermenizle s fat tevhidinibenimsesinler?! Oysa onlardan bir zmre Allah n s fatlar n kabulederlerdi, sonra bunlar kendi nefislerine nispet ederek tahrif ynnegiderlerdi. yice anlad ktan sonra. S fat tevhidini bildikten sonra. Bizzat

gzlemleyerek deil. Bile bile Bunlar

n Allah

n s

fatlar

olduunubiliyorlard . Fakat tevhidleri meleke ve hal dzeyinde olmad , bilakisbilgi dzeyinde olduu iin, akl n kalbe egemen olmaktan gafil olduubir durumda nefisleri, ortakl k iddias yla bu s fatlar kendilerine nispetederler.

79- Elleriyle bir kitap yaz p sonra onu az bir bedel kar l ndasatmak iin Bu Allah kat ndand r diyenlere yaz klar olsun! Elleriyleyazd klar ndan tr vay haline onlar n! Ve kazand klar ndan tr vay

haline onlar n!


86/778


Elleriyle bir kitap yazanlara yaz klar olsun! Kendisinde nefsins fatlar geride kald halde bunun fark nda olmayana yaz klar olsun!Veya fark nda olduu halde hile yapan, ya da bunlar a a vurmayan,nefsiyle ve nefsinin s fatlar yap p eden ve konuan, sonra da nefsinhazlar ndan bir haz edinmek iin bunlar n Allah kat ndan olduunu iddiaedene yaz klar olsun! Daha dorusu bu sz ve fiilin kendisi ve de

Allaha nispet edilii nefis iin tam bir haz ve daha gls olmayan birgnaht r.

Yukar da ele ald m z ilk ayeti uyarlama esas na dayananikinci tevil yntemiyle yorumlamak mmkndr.yle ki: Ey ruhani

kuvvetler! u nefsani kuvvetlerin, sizin hidayetiniz ve boyun emeniznedeniyle iman etmelerini umuyor musunuz? Oysa vehim ve hayal gibionlardan bir zmre Allah n szn iitirler. Allahtan kalbe varit olanmanalar alg larlar, bunlar iyice anlad ktan sonra tecrbelilikten veintikal okluundan dolay tahrif ederek czlere bler ve onlarla ilgili czihkmler verirler, t pk uykuda veya gerek hayatta baz olaylarla ilgiliolarak yapt klar gibi. Yani bunlar olduklar gibi idrak ederler. Amabunlar tahrif etmeyi, baz sonulara, benzerlere ve z tlara intikalini debilirler. Sizinle kar la p yz yze geldiklerinde, sizin huzurunuzda idrakettiklerinizi alg lad klar nda, onlar n sizin iin teyi edildiklerini,ykseltildiklerini grdklerinde benimser ve tasdik ederler.

Gaflet vakitlerinde ba baa kald klar nda ise, Allah n kendilerineat maddi, hayali ve mevhum idrakleri telkin etme hususundabirbirlerine engel olurlar ki bunlar hccet olarak kullans nlar ve rablerikat nda ruhaniyet huzurunda bunlar delil k ls nlar. Onlar bilmezler mi

ki, gizlediklerini Allah bilmektedir. Kendileri idrak edip de sizdengizledikleri eyleri. A ka yapt klar n da bilmektedir. Sizi bunlaramuttali k lar ve onlara kar size yard m eder.

lerinde Tabii kuvvetlerden idrak edilemeyen zahir duyularvard r ki, bunlar akli anlamlar kitab n bilmezler. Sadece lezzetlerine veehvetlerine dair beklentiler iinde olurlar. Kemal yolunda bunlar n ktak betlerine ve zararlar na kani olmazlar. Aksine faydal ve iyi eylerolduklar n san rlar.


87/778

BAKARA SURES 87

80- srailo ullar : Say l birka gn mstesna, bize ate dokunmayacakt r, dediler. De ki: Siz Allah kat ndan bir sz m ald n z-ki

Allah sznden caymaz-, yoksa Allah hakk nda bilmedi iniz eyleri misylyorsunuz?

81- Hay r! Kim bir ktlk eder de ktl kendisini epeevrekuat rsa i te o kimseler cehennemliktir. Onlar orada devaml kal rlar.

82- man edip yararl i yapanlara gelince onlar da cennetliktirler.Onlar orada devaml kal rlar.

Bize ate dokunmayacakt r. Ceza sresinin gnah ilemesresine e it olduuna inand lar. Gnah n nefiste yerleik, deimez birbozuk inan , orada kk salm bir karakter, nefsin zati niteliklerinden birmeleke haline gelmesi durumunda azab n ebediliinin sebebi olaca n bilmiyorlar. Ktl kendisini epeevre kuat rsa ifadesinin anlam da budur. Yani ktlk onu istila eder, btnyle kapsarsa. Giysiyibtnyle kaplayan siyah bir renk gibi. Eer byle olmasayd itaatetmek de sevab n ebediliine sebep olmazd .

83- Vaktiyle biz, srailo ullar ndan: Yaln zca Allaha kulluk

edeceksiniz, ana-babaya, yak n akrabaya, yetimlere, yoksullara iyilikedeceksiniz diye sz alm ve insanlara gzel sz syleyin, namaz k l n, zekat verin diye de emretmi tik. Sonunda az n z mstesna, yzevirerek dnp gittiniz.

Vaktiyle biz, srailo ullar ndan sz alm t k. Onlardan, tevhidebal kalacaklar na, tevhidin gerei olan davran lar sergileyeceklerine,rububiyet huzurunda bulunduklar n srekli gz nndebulunduracaklar na, rububiyetin zahiri niteliklerinde tecelli edilerinimahede edeceklerine ve bu m ahedenin hakk n vas flar n nzuhuruna uygun ekilde eda edeceklerine dair sz alm t k.

Rabl k s fatlar ve sonular zahirde ve grnr lemde ilk olarakanne ve baba zerinde zuhur eder. Bu, aradaki mnasebetten, terbiyeunsurundan ve duygusal ba l l ktan kaynaklan r. Bunlar da rahmetsahibi Rabbin anne ve babada evlada kar uyand rd duygulard r. Bunedenle anne ve babaya iyilik etmek, Allaha bidatten hemen sonra

gelmelidir. nk rububiyet, anne ve babada zuhur etmitir. Ard ndan,yak n akrabalar gelir. Bunun nedeni de ilahi bal l k ve rahmet


88/778


unsurunun kiiye nispetle onlarda zuhur etmi olmas d r. Arkas ndan,yetimler gelir. nk yce Allah, velayetini zel olarak onlara yneltmi ve onlar dier insanlardan daha st dzeyde korumay stne alm t r.

Allah velisi, dostu olmayan n velisidir, dostudur. Ard ndan, yoksullargelir, ki yce Allah bakas n n vas tal na ba vurmadan onlar nvelayetini, gzetimini ve r z klar n zerine alm t r. Bundan sonra btninsanlar gelir.

nk onlar aras nda genel bir rahmet duygusu vard r ve bu darahmaniyetin glgesidir. u halde, dereceleri, stnlkleri mertebelerhalinde emredilen iyilik, Allah n s fatlar n mazharlar nda gzetmek,

tecellilerinin hukukunu ve ahkam n riayet etmek suretiyle kulluu s rfOna ynelik yerine getirmek anlam ndad r.

84- Birbirinizin kan n dkmeyece inize, birbirinizi yurtlar n zdan karmayaca n za dair sizden sz alm t k. Her eyi grerek sonundabunlar kabul etmi tiniz.

Birbirinizin kan n dkmeyece inize dair sizden sz alm t k. Nefsin ihtiyalar n ve lezzetlerini elde etmek iin gerek hayat n z ve

zel fiillerinizi terk ederek nefsin zelliklerini ve s

fatlar

n

arzu etmek venefsin hevas na ve karakterine meyletmek suretiyle kandkmeyeceinize dair sizden sz alm t k. Birbirlerinizi yurtlar n zdan karmayaca n za dair sizden sz alm t k. Yani zlerinizi, kendinizi.nk nefis zat / z olarak da ifade edilir. Yurtlar n zdan ruhanikararghlar n zdan ve kutsi bahelerinizden karmayaca n za dairsizden sz alm t k. Kabul etmi tiniz.Bu sz ikrar ederek sonular n kabul etmitiniz. Her eyi grerek bunlar yerine getirmenizi mmkn

k lan ilk istidad n z n ve f tri akl n z n kapasitesine tan kl k etmitiniz.85- Bu misak kabul eden sizler, birbirinizi ldryor, aran zdan bir

zmreyi yurtlar ndan kar yor, ktlk ve dmanl kta onlara kar birleiyorsunuz. Onlar yurtlar ndan karmak size haram oldu u haldesize esirler olarak geldiklerinde fidye verip onlar kurtar yorsunuz. Yoksasiz Kitab n bir k sm na inan p bir k sm n inkr m ediyorsunuz? Sizdenyle davrananlar n cezas dnya hayat nda ancak rsval k; k yamet

gnnde ise en iddetli azaba itilmektir. Allah sizin yapmaktaolduklar n zdan asla gafil de ildir.


89/778

BAKARA SURES 89

86- te onlar, ahirete kar l k dnya hayat n sat n alan kimselerdir.Bu yzden ne azaplar hafifletilecek ne de kendilerine yard medilecektir.

Bu misak kabul eden sizler F trattan kopan, asli istidatnurundan perdelenen sizler, azd n z, heva ve hevesinize uyduunuziin birbirinizi ldryorsunuz.inizden bir zmreyi sapt rarak, yanl aynlendirerek, gnah ilemeye ve hevan n peinden koturmaya tevikederek kadim, asli yurtlar ndan kar yor, onlara kar birbirinize yard mediyor, onlar aleyhine gnahta birbirine destek oluyorsunuz. irkinhayas zl klar ve gnahlar iliyorsunuz ki, onlar sizi grsnler de size

uysunlar. Onlara kar dmanl k ediyorsunuz, insanlara zorbal klamuamele ediyorsunuz ki, zulmnz onlara kadar ulas n. Dolay s yla,behimi ve y rt c gcn rezilliklerini onlara dayat yorsunuz. Onlar bu tralakl klar ilemeye tevik ediyorsunuz, bu tr rezaletleri onlara sslgsteriyorsunuz. Nitekim tevhid ehli olduklar n iddia eden ve her eyimbah gren (ibahiye) baz Mslman gruplar n yntemi de bunabenzemektedir.

Size esirler olarak geldiklerinde ledikleri gnahlar n kayd ilebalanm , irkin fiillerinin kabahati ile size geldiklerinde pimanl kduyars n z. Onlar ve benzerlerinin ak llar n elmenizden dolay pimanolursunuz. Yaad klar utanc ve rezaleti grp ac rs n z ve fidye veripkurtar rs n z. Hikmetli szlerle, tlerle, akli ve ruhi lezzetlerin en yceolduunu, hevaya, nefse ve eytana tabi olman n sonunun vahimolduunu, fiilleri itibariyle hayvanlara, haerelere e , vahiliklerine ortakolmalar n n yerilmeyi hakkeden, bir alakl k olduunu gsteren tlerle

onlar kurtar rs n z. Onlar da bu tlerin etkisiyle uyan rlar, kendilerinegelirler, o anda hevan n kayd ndan kurtulurlar. Benzeri bir durumutevhid, irfan ve hikmet iddias nda bulunan kfir bir zmrenin ve zmreyetabi olanlar n durumlar nda gzlemlediimiz gibi.

Yoksa siz kitab n bir k sm na m inan yorsunuz? Ak l ve eriatkitab n n sz ve ikrar olarak sadece bir k sm na m inan yorsunuz? Buk sm ikrar edip tasdik mi ediyorsunuz? Bu bir k s m, hevaya uymak,yerilmeyi gerektirir, byk bir vebal , helak ve hsran icap eder,demektedir. Bir k sm n da inkr m ediyorsunuz? Sz ve ikrar olaraktasdik ettiiniz k sm fiil ve davran olarak inkr m ediyorsunuz?


90/778


Kitab n sizi nehyettii eylerden vazgemiyor musunuz? Kitab nnehyettii, onlar n haram ve yasaklar mbah ve helal saymalar d r.Sizden yle davrananlar n cezas dnya hayat nda rsvayl kt r. Dnyahayat nda ve k yamet gnnde utan verici duruma dmek, zelilolmak, alalmakt r. Yani dnyadan ayr ld n zda, ki bu kkk yamettir, en iddetli azaba duar olacaks n z. Bu elem verici azap,onlar n, nefislerinde kk salm karanl k, zulmet biimleriylecezaland r lmalar , bu ktlk ve zulmetlerin ateiyle yak lmalar veyasuretlerinin, biimlerinin btnyle ters yz edilmesinden, dolay s ylamusibetin kat be kat artt r lmas ndan ibarettir. Allah sizin yapmaktaolduklar n zdan asla gafil de ildir. Btn yap p ettiklerinizi kaydetmi ,nefislerinize yerletirmi ve sizin aleyhinize olmak zere yazm t r.Nitekim, yce Allah bir ayetteyle buyurmutur: O gn Allah onlar nhepsini diriltecek ve yapt klar n kendilerine haber verecektir. (Mcadele, 6) Btn yap p ettiklerini Allah kaydeder, ama onlarunuturlar.

87- Andolsun biz Musaya kitab verdik. Ondan sonra ard ard naRasuller gnderdik. Meryem o lu saya da mucizeler verdik. Ve onu,

Ruhul-Kuds ile destekledik. Gnlnzn arzulamad

eylerisyleyen bir resul geldike, ona kar byklk taslad n z. Rasullerdenbir k sm n yalanlad n z, bir k sm n da ldrdnz.

88- Kalplerimiz perdelidir dediler. Hay r; kfr ve isyanlar sebebiyle Allah onlara lanet etmi tir. O yzden ok az inan rlar.

89- Daha nce kfirlere kar zafer isterlerken kendilerine Allahkat ndan, ellerindeki Tevrat do rulayan bir Kitab gelip de bilip rendikleri gerekler kar lar na dikilince onu inkr ettiler.te Allah n

laneti byle inkrc larad r.90- Allah n kullar ndan diledi ine lutfuyla (kitab) ihsan etmesini

k skand klar iin Allah n indirdi ini inkr ederek kendilerini harcamalar ne kt bir eydir! Bylece onlar, gazap stne gazaba u rad lar.

Ayr ca kfirler iin alalt c bir azap vard r.91- Kendilerine: Allah n indirdi ine iman edin, denilince: Biz

sadece bize indirilene inan r z derler ve ondan bakas n inkr ederler.Halbuki o Kuran, kendi ellerinde bulunan Tevrat do rulay c olarakgelmi hak kitapt r. Onlara: ayet siz gerekten inan yor idiyseniz dahance Allah n Nebiylerini neden ldryordunuz? deyiver.


91/778

BAKARA SURES 91

92- Andolsun, Musa size apa k mucizeler getirmi ti. Sonra onunard ndan, zalimler olarak buza y tanr edindiniz.

93- Hat

rlay

n ki,Tur Da

n

n alt

nda sizden sz alm

: Sizeverdiklerimizi kuvvetlice tutun, sylenenleri anlay n, demi tik. Onlar:ittik ve isyan ettik, dediler. nkrlar sebebiyle kalplerine buza sevgisidolduruldu. De ki: E er inan yorsan z, iman n z size ne kt eyleremrediyor!

94- ayet ahiret yurdu Allah kat nda di er insanlara de il deyaln zca size aitse ve bu iddian zda do ru iseniz haydi lm temenniedin, de.

95- Onlar, kendi elleriyle nceden yapt klar i ler sebebiyle hibirzaman lm temenni etmeyeceklerdir. Allah, zalimleri iyi bilir.

96- Yemin olsun ki, sen onlar yaamaya kar insanlar n endkn olarak bulursun. Putperestlerden her biri de arzular ki, bin seneyaas n. Oysa yaat lmas hi kimseyi azaptan uzaklat rmaz. Allahonlar n yapmakta olduklar n eksiksiz grr.

97-De ki: Cebraile kim dman ise unu iyi bilsin ki Allah n izniyleKuran senin kalbine bir hidayet rehberi, nce gelen kitaplar do rulay c ve mminler iin de mjdeci olarak o indirmi tir.

98- Kim, Allaha, meleklerine, Rasullerine, Cebraile ve Mikailedman olursa bilsin ki Allah da inkrc kfirlerin dman d r.

99- Andolsun ki sana apa k ayetler indirdik. Onlar ancak fas klarinkr eder.

100- Ne zaman onlar bir antlama yapt larsa, yine kendilerinden bir

grup onu bozmad m ? Zaten onlar n o u iman etmez.101- Allah taraf ndan kendilerine, yanlar nda bulunan tasdik edici

bir eli gelince ehli kitaptan bir grup, sanki Allah n kitab n bilmiyormu gibi onu arkalar na at p terk ettiler.

- Andolsun biz Musaya kitab verdik.. ifadesiyle balayan vebilmiyormu gibi ifadesiyle son bulan bu ayetler grubunun anlam a k ve malumdur. Bundan nceki a klamalar bu ayetler grubunun

anlam n belirginletirmektedir. Ayetlerde sz edilen Cebrailin faal ak l,Mikailin ise alt nc felein ruhu ve akl olduu a kt r, klli bitkisel nefsi


92/778


baheden ve kullar n r z klar yla grevli olan da odur. srafil isedrdnc felein ruhu ve akl d r, klli hayvani nefsi bahedendir veonlar n idaresiyle grevlidir. Azrail, yedinci felein ruhudur ve btninsanlar n ruhlar yla grevlidir; ruhlar ya bizzat ya da yard mc lar arac l yla kabzeder ve yce Allaha teslim eder.

102- Sleyman n hkmranl hakk nda onlar, eytanlar n uydurupsylediklerine tabi oldular. Halbuki Sleyman by yap p kfir olmad .Lakin eytanlar kfir oldular. nk insanlara sihri ve Babilde Harut veMarut isimli iki mele e indirileni retiyorlard . Halbuki o iki melek,herkese: Biz ancak imtihan iin gnderildik, sak n yanl inan p da kfir

olmayas n z, demeden hi kimseye retmezlerdi. Onlar, o iki melekten,kar ile koca aras n aacak eyleri reniyorlard . Oysa bycler,

Allah n izni olmadan hi kimseye zarar veremezler. Onlar, kendilerinefayda vereni de il de zarar vereni renirler. Sihri sat n alanlar nahiretten nasibi olmad n ok iyi bilmektedirler. Kar l nda kendilerinisatt klar ey ne ktdr! Keke bunu anlasalard !

Tabi oldular Yahudiler ve ruhani kuvvetler, Sleyman nhkmranl veya ruh Sleyman hakk nda gnahkr inat lardan vegl erlerden oluan insan kkenli eytanlar n, vehim ve hayallerden,ruhun nurundan perdelenmi, akl n emrine bakald ran, kalbe itaatetmemekte direten tahayyllerden ibaret cin kkenli eytanlar n sihirkitaplar ve ilimleriyle ilgili sylediklerine uydular. Bunlar sz konususihirlerin Sleyman n ilmi olduunu, Sleyman n bununla taht elegeirdiini, cinleri, insanlar , kular bununla emri alt na ald n iddiaediyorlard , bu balamda hilebazl k, gz bac l k, vehimler, hayaller ve

safsata esasl bilgiler retiyorlard . Oysa Sleyman bunlar n etkisini Allahtan bakas na isnat etmedii iin kfre sapmad . nk sihirkfrdr, etkiyi Allahtan bakas na isnat etmek suretiyle Allah netkinliinden perdelenmedir.

Lakin eytanlar kfir oldular. Perdelendiler. Allahtan bakamessir olmad n bilmediler. nsanlara sihri ve iki melee, yani nefsemeyilleri olan nazari akla ve ameli akla indirilenleri retiyorlard . Bunlartabiat kuyusundan ters yz olmulard , nk nefis onlar gsBabilinde kendine ekmiti. Her iki tevile gre madde buharlar ve hilekapsam na giren ilim ve amellerden, gz bac l k ve t ls mlardan oluan


93/778

BAKARA SURES 93

ehvet ate inin dumanlar aras nda ve dar bir meknda azapgryorlard . Ama bunlar, ilerinde nur kuvveti ve melekutiliin kal nt s bulunduu iin hi kimseye : Biz bir s nama arac y z. Allah taraf ndanyneltilen bela ve imtihan z, demeden bir ey retmezlerdi. Akli nurladurumlar na dikktleri ekiyorlard . Sak n kfre sapmay n, diyorlard .Yani bu ilimleri fesat ve haramlarda kullanmay n. Etkiyi ilmin kendisineisnat etmeyin. Ama insanlar onlardan, kalp ile nefsi, ruh ile nefsibirbirinden ay ran kalbi gnaha buland ran eyler reniyorlard .

Oysa bycler, Allah n izni olmadan hi kimseye zararveremezler. Ancak Allah zarar vermesini irade ettii zaman, yapmak

istediini yapabilir. Ama bu da byc iin s nav n oran n n artmas anlam na gelir. Ki bu, onun kfrn srdrmesine dnk bir mhletvermedir de. Grnn perdelenmesi anlam na gelir. Bu yzdensihrinin tesirinin gerek kayna n bilemez.

Onlar kendilerine zarar vereni renirler. Perdelenmeyi artt rmak,sapma e ilimini ve hevaperestliin oran n glendirmek suretiylekendilerine zarar verenleri renirler. Perdenin kalkmas , dolay s ylabunun Allahtan bir imtihan olduunu grecek ekilde perdeninkald r lmas eklinde yararlanmazlar, sihrin errinden kendilerinikurtarmas iin Allaha s nmazlar.

Sihri sat n alanlar n ahiretten nasibi olmad n ok iyibilmektedirler. Bunlar n ahiretten bir paylar olmaz. nk kendilerinibtnyle nefse ve hevaya vermilerdir. Sihri dnyal k k r nt lar venimetleri elde etmek uruna kullan yorlar.

103- E er iman edip kendilerini ktlkten korusalard , phesiz, Allah taraf ndan verilecek sevap daha hay rl olacakt . Keke bunlar anlasalard .

104- Ey iman edenler! Raina demeyin, Unzurna deyin. Dinleyin.Kfirler iin elem verici bir azap vard r.

105- Ehli kitabdan kfirler ve putperestler de Rabbinizden sizehay r indirilmesini istemezler. Halbuki Allah rahmetini diledi ine verir.

Allah byk ltuf sahibidir.


94/778


E er iman etselerdi Allahtan kaynaklanan fiilleri grerek imanetselerdi kendilerinikorusalard . tesiri bakas na nispet etmektenibaret irkten sak nsalard . Verilecek sevap daimi ve kal c bir sevap Allah taraf ndan ruhani nurlardan, ftuhi ba lardan, kalbihallerden, ilahi marifetlerden oluan sevap daha hay rl d r, keke bunuanlasalard .

106- Biz, bir ayetin hkmn yrrlkten kald r r veya onuunutturursak mutlaka daha iyisini veya benzerini getiririz. Bilmez misin ki

Allah her eye kadirdir.107- Bilmez misin, gklerin ve yerin mlkiyet ve hkmranl

yaln zca Allah nd r? Sizin iin Allahtan baka ne bir dost ne de biryard mc vard r.

Biz, bir ayetin hkmn yrrlkten kald r rsak Bir ayetin ierdiihkm yrrlkten kald r r ve lafz n yerinde b rak rsak veya recm (zinaedenlerin talanarak ldrlmesi) ayeti gibi ierdii hkm deil sadecelafz n yrrlkten kald r rsak mutlaka daha iyisini getiririz. Yani bukonuda ondan daha elverili veya hay r ve iyilikte ona denk birinimutlaka getiririz.

Bil ki levh-i mahfuzdaki sabit/deimez hkmler ya zel ya dagenel niteliklidir. zel nitelikli olanlar ya ah slara ya da zamanlarazgdr. Resuln (s.a.v) kalbine ah slara zg bir hkm nazil olunca,ah slar durduka hkm baki kal r. Zamanlara zg olanlar ise, szkonusu zamanlar n sona ermesiyle nesholur, ortadan kalkar. Bu zamanda Kurandaki nesihler gibi ister k sa olsun ya da nceki eriatlar nierdii hkmler gibi uzun olsun. Ama bu durum, sz konusu

hkmlerin levhi mahfuzda sabit/deimez olular yla elimez. nklevh-i mahfuzdaki sabitlikleri/deimezlikleri bu niteliktedir. Genel nitelikliolanlar ise zaman durduka dururlar. nsan n konumas ve dikdurmas gibi.

Bilmez misin, gklerin ve yerin mlkiyet ve hkmranl yaln zca Allah nd r.? Ruhlar lemi sekavitinin ve beden arz n n mlkiyet vehkmranl Ona aittir. O, kudret eliyle buralarda diledii gibi tasarruftabulunur. Daha dorusu gklerin ve yerin tm Onun zahiri ve bat n d r.Dolay s yla size yard m edecek, sizi edinecek Ondan baka kimseyoktur.


95/778

BAKARA SURES 95

108- Yoksa siz de daha nce Musaya soruldu u gibi Rasulunuzesorular sormak m istiyorsunuz? Kim iman kfre de i irse, phesizdosdo ru yoldan sapm olur.

109- Ehl-i Kitaptan o u, hakikt kendilerine apa k belli olduktansonra, s rf ilerindeki k skanl ktan tr, sizi iman n zdan vazgeiripkfre dndrmek istediler. Yine de siz, Allah onlar hakk ndaki emrinigetirinceye kadar affedip ba lay n. phesiz Allah her eye kadirdir.

110- Namaz k l n, zekat verin, nceden kendiniz iin yapt n z heriyili i Allah n kat nda bulacaks n z. phesiz Allah, yapmaktaolduklar n z noksans z grr.

111- Yahudiler yahut H ristiyanlar hari, hi kimse cennetegiremeyecek, dediler. Bu onlar n kuruntusudur. Sen de onlara: E ersahiden do ru sylyorsan z delilinizi getirin, de.

112- Bilakis, kim muhsin olarak yzn Allaha dndrrse onunecri Rabbi kat ndad r. yleleri iin ne bir korku vard r, ne de zntekerler.

Yoksa Rasulunuze sorular sormak m istiyorsunuz?Yoksa siz de,daha nce Musaya (a.s) sorulduu gibi Rasulunuze maddi lezzetler,aa l k nefsani ehvetlerle ilgili sorular m sormak istiyorsunuz? Kimnuru karanl kla deiirse, dosdoru yoldan sapm olur.

Yahudiler yahut H ristiyanlar hari, hi kimse cennete giremeyecek,dediler. Yahudiler: kendilerince kabul edilen cennete, yani zahircennete ve fiiller ve nefis cennetinden ibaret olan mlk lemineYahudilerden bakas giremeyecek, dediler. H ristiyanlar da,

kendilerince kabul edilen cennete, yani bat

n cennetine ve s

fat cennetive kalp cenneti demek olan melekut lemine H ristiyanlardan bakas giremeyecek, dediler. Bu yzden sa (a.s) onlar cennetlerine davetederken yle demitir: ki defa dourulmayan kimse, gklerinmelekutuna giremez. sa (a.s)n n daveti semavatayd , yani ruhaniyetsemas na ynelikti.

Bu onlar n kuruntusudur. S n r nda durup perdelendikleri iintesine geemedikleri isteklerinin en son noktas budur. Delilinizigetirin, de. Eer bu iddian zda doru iseniz, sizden baka kimseninsizin cennetinize giremeyeceine ilikin delilinizi getirin. Aksine, delil sizi


96/778


rtmektedir. nk yzn, yani mevcut zat n btn ayr lmazzellikleri ve arazlar yla zati tevhit eklinde Allaha teslim eden, btnolarak mahv mertebesine erien, Allah n zat nda fena bulan, bu aradaMuhsin niteliine haiz olan, yani fenadan sonra beka ile hallerindeistikamet zere olan, amellerinde rabbini mahede eden, zati hudmakam ndan s fati ihsan makam na dnen-ki byle bir kimse istikametve ibadet nedeniyle hakkani varl kla mahede eder, nefsani varl kladeil- kimsenin ecri rabbinin kat ndad r. Szn ettiiniz cennet, dahasaf ve daha lezzetli olarak onun iin ecir olarak belirlenmitir. nk bucennet, Allah indinde olu makam na zgdr. Yani sizin

perdelendiiniz mahede vasf na haizdir.yleleri iin ne korku vard r, ne de znt ekerler. Yani sizin

cennetlerinize ek olarak onlara bir ecir daha verilir ki, bu ecir, onlar nzat n perdelenmesinden ve baki varl klar ndan ayr lmaz nefsinbekas ndan korkmamalar , fiil ve s fat cennetler perdesinin tesinegememek gibi durumla kar lamad klar iin bir eyler ka rm olmaktan dolay zlmemeleridir, bunlardan lezzet almalar ,dinlenmeleri, srekli kalmalar ve zat n cemalini mahede etmeleridir.Onlar zat n tecellisinden dolay bunlar terk etmi olsalar da bunlar daelde etmi olurlar. En aa makamlar zat cennetinin alt ndad r.

113- Hepsi de kitab okumakta oldu u halde Yahudiler: H ristiyanlardo ru yolda de illerdir, dediler. H ristiyanlar da: Yahudiler do ru yoldade illerdir, dediler. Kitab bilmeyenler de birbirleri hakk nda t pk onlar nsylediklerini sylediler. Allah, ihtilafa dtkleri hususlarda k yametgn onlar hakk nda hkmn verecektir.

114- Allah n mescidlerinde Onun ad n n an lmas na engel olan veonlar n harap olmas na al andan daha zalim kim vard r! Asl ndabunlar n oralara ancak korkarak girmeleri gerekir. Bunlar iin dnyadarezillik, ahirette de byk azap vard r.

Yahudiler: H ristiyanlar do ru yolda de illerdir, dediler. Bunusylemelerinin nedeni, kendi dinlerinin, onlar n dinlerine kar bir perdeoluturmas yd . H ristiyanlar da Yahudiler doru yolda deillerdir,dediler. nk onlar da bat ndan dolay zahire kar perdelenmilerdir.Nitekim, Yahudiler de zahirden dolay bat na kar perdelenmilerdir.Bugn slam bnyesinde ortaya kan mezheplerin durumu da buna


97/778

BAKARA SURES 97

benzer. stelik, bunlar kitab da okuyorlar. Ve kitapta nlerindekiperdeyi nas l kald racaklar na, her din ve mezhepteki hak unsurununas l greceklerine dair yol gsterici bilgiler bulunuyorken! Bu din vemezheplerin mensuplar , resmi inan sistemleriyle kay tl olduklar iin,dinlerinin bnyesinde bar nd rd hak unsuru bat l olmaz. Bu dargrllkte onlarla bilgi ve kitaplar olmayan mrikler aras ndaherhangi bir fark yoktur. nk mrikler de bu kitapl lar n dediklerinidiyorlar. Hatta mrikler daha mazur bile say labilirler. nkaleyhlerindeki tek kan t ak ld r. Bunlar n aleyhine ise hem akli hem deeri delil vard r. Allah, byk k yamet koptuu, Mehdinin (a.s) zuhuruzaman nda zati vahdet ortaya kt zaman onlar n ihtilaf ettiihususlarla ilgili olarak aralar nda hkmedecektir. Bir hadiste ylebuyurulmutur: Allah, kullar na inand klar gibi tecelli edince Onutan rlar. Sonra ba ka bir surette tecelli edince, Onu tan mazlar. Ozaman hepsi sapar, Allah n diledikleri hari perdelenirler. Busapmayanlar, resmi inanc yla kay tlanmayan muvahhidlerdir.

Daha zalim kim vard r? Allah n bilindii ve zati fena iinde secdeedildii meknlar olan Allah n mescidlerinde veya Allaha secde edilenmeknlar olan kalplerde Allah n zel ismi olan ismi azam n nan lmas na engel olan kimseden hak bak m ndan daha noksan, nasipbak m ndan daha eksik kim vard r? nk Allah ismi azam yla ancakkalpte tecelli eder. Bu tecelli btn s fatlarla birlikte zat n tecellisidir veyazel isminin btn hususiyetleriyle tecelli etmesidir. Yani iktiza ettii vekendine yara r kemaliyle tecelli eder. Ve onlar n harap olmas naal andan souk taassuplarla oralar kirleten, temennilerin galip gelipistila etmesine neden olan kimseden daha zalimi var m d r? Kavgagrlt kararak, hercmerce neden olarak, nefsani kuvvetler, eytanietkenler ve vehimler aras nda ekimelerin meydana gelmesine yolaan fitneler karmak suretiyle istidat sahibi ehlini oralardan karankimseden daha zalim var m ? Asl nda bunlar n oralara ancak korkarakgirmeleri gerekir. Oralara korku iinde varmal d rlar, boynu bkk birvaziyette Hakk n oradaki tecellisi kar s nda rpermeleri gerekir.Bunlar iin dnyada rezillik vard r. Dinlerinin ve inanlar n n bat lolduunun, feshedildiinin hak dinle anla lmas suretiyle rezil ve zelilolmak vard r onlar iin. Ezilmek, hasret iinde yan p tutumak ve

yenilmektir ak betleri. Ahirette de byk azap vard r. Bu da bat ldinleriyle Haktan perdelenmeleridir.


98/778


99/778

BAKARA SURES 99

bunlar varl klara ve mahiyetlere bler. Mahiyet ise varl k olmadanobjeler dnyas nda bir ey deildir. Ancak ak l ve akli tasavvurlarbalam nda Onun bat n d r. u halde, Ondan bakas deildir. YaniOndan bakas mevcut deildir ki, ocuu, malulu, mahluku ya dadilediin ad koy, olabilsin.

O, gklerin ve arz n n esiz yarat c s d r. Gklerinin ve arz n nyoktan varedicisidir. ncesinde rnek alaca bir madde veya birmddet olmaks z n meydana getirmitir. Bilakis, btn bunlar Onunzat n n glgeleri, alimliinin meneidirler. Onun nurani ismiylenurlanm lard r. Onun harici varl yla mevcutturlar. Eer yakinilik

a s ndan imkn cihetleri ve ak l itibarlar olmasayd , bunlar n varl kesinlikle tasavvur edilmezdi. nk Onsuz, hibireydirler. Dolay s ylayak n ve e olarak Onunla beraber bir varl k yoktur. Aksine, btnvarl klar Onun varl yla gerekten varolmulard r. Tasavvur olarakOndan bakas olamaz. Byle bir tasavvur sadece akli itibar a s ndansz konusu olabilir. Bunlar taayyun edileri itibariyle mahluk, hakiktleriitibariyle hakt rlar.

Bireyi diledi inde var olmas na hkmettiinde ona sadece ol!der, o da hemen oluverir. Yani Onun iradesi taalluk etmedike hibirey olamaz. Araya zaman aral girmeden, bir eyin tavassutu szkonusu olmadan oluverir, iradesi taalluk edince bir eye. Bilakis ayn anda oluverir. Bu irade Onun szdr. Yoksa ortada ne bir sz olurdune de bir ses.

118- Bilmeyenler dediler ki: Allah bizimle konumal ya da bize birayet gelmeli de il miydi? Onlardan ncekiler de i te t pk onlar n

dediklerini demi lerdi. Kalpleri nas l da birbirine benzedi? Gerekleriiyice bilmek isteyenlere ayetleri apa k gsterdik.

119- Do rusu biz seni Hak ile mjdeleyici ve uyar c olarakgnderdik. Sen cehennemliklerden sorumlu de ilsin.

120- Dinlerine uymad ka Yahudiler de H ristiyanlar da asla sendenraz olmayacaklard r. De ki: Do ru yol, ancak Allah n yoludur. Sanagelen ilimden sonra onlar n arzular na uyacak olursan, andolsun ki,

Allahtan sana ne bir dost ne de bir yard mc vard r.


100/778


121- Kendilerine kitap verdi imiz kimseler onu, hakk n gzeterekokurlar. nk onlar, Ona iman ederler. Onu inkr edenlere gelince,i te gerekten zarara u rayanlar onlard r.

122- Ey srailo ullar ! Size verdi im nimetimi ve sizi cmle lemestn k lm oldu umu hat rlay n.

123- Ve bir gnden sak n n ki, o gnde hi kimse bakas nam nabir ey deyemez, hi kimseden fidye kabul edilmez, hi kimseyeefaatfayda vermez. Onlar hibir yard m da grmezler.

124- Bir zamanlar Rabbi brahimi birtak m kelimelerle s nam ,onlar tam olarak yerine getirince: Ben seni insanlara nder yapaca m,demi ti. Soyumdan da dedi. Allah: Ahdim zalimlere ermez buyurdu.

Bilmeyenler dediler ki Tevhid ilmini bilmeyen mrikler Allahbizimle konumal veya bize bir ayet (mucize) indirmeli deil miydi?dediler. Tevhid ilmini, Allah n kelam n ve ayetlerini bilmeme hususundakalpleri birbirine benzedi. nk Allah n kelam n ve ayetlerini bilmektevhidi bilmenin bir paras d r.

Daha nce tevhidin delillerini ve yakin ehli ile konuman nkeyfiyetini a klam t k. Sen cehennemliklerden sorumlu de ilsin. Onlar n perdelenmi olmalar ndan sen sorumlu tutulmazs n. Onlar cehennemin karanl klar ndan kurtarmak senin grevin deildir. Seningrevin, mjde ve uyar ile onlar Hakka davet etmendir.

De ki: Do ru yol, ancak Allah n yoludur. Yol, Hakka zg vahdetyoludur, bakas deil. Nitekim, Hz. Resulullah (s.a.v) ylebuyurmutur: Sa ve sol karanl kt r. A k olan orta yoldur. Sana

gelen ilimden sonra onlar

n arzular

na uyacak olursan. Sana gelentevhid ve irfan ilminden sonra onlar n arzular na uyarsan Allahtan sanane bir dost ne de bir yard mc vard r. Bu balamda Ondan bakas n nolmas imkns zd r.

Bir zaman Rabbi brahimi birtak m kelimelerle s nad . Kalp, s r,ruh, hafa (gizlenme), vahdet, haller ve makamlardan oluan ruhanimertebelerle ve bu mertebelerde tan mlanan teslim, tevekkl, r za vebunlara dair ilimlerle onu s nad . brahim, Allaha ve Allah iinde slukedip fena bulmak suretiyle bu s nav tamamlad .


101/778

BAKARA SURES 101

Ben seni insanlara nder yapaca m, demi ti. Fenadan bakik larak ve Haktan halka dndrmek suretiyle. Onlara imaml k edecek,yollar m izlemeyi onlara gstereceksin. Onlar da sana uyarak do ruyubulacaklar. Soyumdan da, dedi. Benim zrriyetimin bir k sm n daimam yap, dedi. Allah: lerinden zalimler de kar Ahdim zalimlereermez. Onlar benim halifelerim olamazlar. Zalimleri imam yapaca madair ahit vermem.

125- Biz, Beyti insanlara toplanma mahalli ve gvenli bir yer k ld k.Siz de brahimin makam ndan bir namaz yeri edinin. brahim ve smaile: Tavaf edenler, ibadete kapananlar, rku ve secde edenler iin

Evimi temiz tutun, diye emretmi tik.Biz, Beyti insanlara toplanma mahalli k ld k. nsanlar iin dnp

bar nma yeri, gvenli yer gvenli bir mekn k ld k. Ya da insanlariin gvenlik ve selamet sebebi k ld k. Oraya varmak ve orada durmaksuretiyle gven bulurlar. Nefsin s fatlar n n verdii gailelerin s rr ndan,tabii kuvvetlerin azd r c batan kar c l ndan ve ifsad ndan, vehim vehayal eytanlar n n telkin ettikleri as ls z kuruntulardan,sapt rmalar ndan ve hilelerinden emin olurlar. brahiminmakam ndaedinin. brahimin ruh ve dostluk makam nda bir namazyeri edinin. Hakiki namaz iin bir yer tutun. Hakiki namaz, ilahimahede, vuslat ve zevki dostluk makam demektir.

brahim ve smaileemretmi tik. Onlara kalp evini, nefsaniszlerin kirlerinden, pisliklerden,eytanlar n vesveselerinden, heva veheves etkenlerinin tortular ndan, kuvvetlerin s fatlar n n pisliklerindentemizleyip tavaf edenler, yani kalbin etraf nda dnen zlem iindeki

salikler, fiiller tevhidi dediimiz tevekkl ile kalbin makam na kavuanlarolarak tan mlanan kendilerini ibadete verenler, nefsin trl tav rlar ndanve telkinlerinden ar nm olarak orada ikamet edenlere, rku edenlere,yani boyun een, s fat tecellileri makam na ve r za mertebesi kemalineulaan, vahdette fena bulan secde edenler iin haz rlay n.

126- brahim de demi ti ki: Ey Rabbim! Buray emin bir ehir yap,halk ndan Allaha ve ahiret gnne inananlar eitli meyvelerle besle.

Allah buyurdu ki: Kim inkr ederse onu az bir sre faydaland

r

r, sonraonu cehennem azab na srklerim. Ne kt var lacak yerdir oras !


102/778


brahim demi ti ki: Ey Rabbim! Buray yap. Kalbin haremi olangs, nefsin s fatlar n n istilas na, lanetli dman n gafil avlamas nakar emin bir ehir yap. Halk n bedensel kuvvetler cinlerinin kap pgtrmelerine kar koru. Halk n r z kland r. Ruh irfan n n meyveleriyleveya ruhun hkm ve nurlar yla r z kland r. Onlardan Allaha ve ahiretgnne inananlar Onlardan Allah birleyen ve ahirete imanedenleri. Allah buyurdu ki: nkr eden Gs ehrinde yaay p daperdelenen, kal b gs olan ilimle rtldkleri iin s n rlar n a p aynmakam na ulaamayanlar da az bir sre faydaland r r m. Aklianlamlardan, yaayacaklar kadar ruh leminden zerlerine inen klli

malumatlardan yararland r r m.Sonra onu cehennem azab na srklerim. Yoksunluk ve

perdelenmilik ateine srklerim. Ne kt var lacak yerdir oras ! Noksanl klar nedeniyle azaba duar olmalar , yoksun b rak ld klar iinelem ekmeleri ne kt bir ak bettir.

127- Bir zamanlar brahim, smail ile beraber Beytullah ntemellerini ykseltiyor, ( yle diyorlard :) Ey Rabbimiz! Bizden bunukabul buyur;phesiz sen i itensin, bilensin.

128- Ey Rabbimiz! Bizi sana boyun e enlerden k l, neslimizden desana itaat eden bir mmet kar, bize ibadet usullerimizi gster,tevbemizi kabul et; zira, tevbeleri oka kabul eden, ok merhametliolan ancak sensin.

129- Ey Rabbimiz! Onlara, ilerinden senin ayetlerini kendilerineokuyacak, onlara kitap ve hikmeti retecek, onlar temizleyecek birRasul gnder. nk stn gelen, her eyi yerli yerince yapan yaln zsensin.

130- brahimin dininden kendini bilmezlerden baka kim yzevirir? Andolsun ki, biz onu dnyada setik,phesiz o ahirette deiyilerdendir.

131-nk Rabbi ona: Mslman ol, demi , o da: lemlerinRabbine boyun e dim, demi ti.

132- Bunu brahim de kendi o ullar na vasiyet etti, Yakub da:O ullar m! Allah sizin iin bu dini seti. O halde sadece Mslmanlarolarak lnz, dedi.


103/778

BAKARA SURES 103

133- Yoksa Yakuba lm geldi i zaman siz orada m idiniz? Ozaman Yakub o ullar na: Benden sonra kime kulluk edeceksiniz?demi ti. Onlar: Senin ve atalar n brahim, smail ve shak n ilah olan tek

Allaha kulluk edece iz; biz ancak Ona teslim olmuuzdur, dediler.Bir zamanlar brahim Beytullah n temellerini ykseltiyorduBir

gre gre Kbe, Adem (a.s) zaman nda gkten indirildi. O zaman biridouya biri bat ya bakan iki kap s vard . Adem (a.s), HindistandanKbeye hac ziyaretinde bulunmak zere geldi, melekler onu k rk fersahyryerek kar lad lar. Adem (a.s) Kbeyi tavaf ederek iine girdi. SonraKbe, Nuh (a.s) tufan s ras nda ge kald r ld . Ard ndan brahim (a.s)

zaman nda bir kez daha indirildi.brahim, Kbeyi ziyaret etti, temelleriniykseltti, iki kap s ndan birini kapatarak geriye tek kap b rakt . Baz lar yle anlatm lard r: Sonra Mekke yak nlar nda bulunan Ebu KubeysDa sars l p yar ld ve iinden Hacerul Esved kt . Haverul esved,cennet yakutlar ndan beyaz renkli bir yakuttu. Cebrail onu indirmiti veTufan gnlerinden brahim (a.s) zaman na kadar Ebu Kubeys Da ndasakl kalm t . brahim, bu ta Kbedeki yerine koydu. Sonragnahkarlar n (hay zl kad nlar n) el srmelerinden dolay karard .

A klamas : Hacerul Esvedin Adem (a.s) zaman nda inmi olmas , Ademin var olmas yla birlikte kalbin onun zaman nda ortaya kmas naiarettir. Biri douya biri bat ya bakan iki kap s n n olmas mebde vemead (yarat l ve ahiret) ilminin, nur lemi ve zulmet lemi marifetinin-tevhid ilmi deil- onun zaman nda zuhur etmesine iarettir. Hindtopraklar ndan onu ziyarete gelmesi, cismani karanl k tabiat lemindenkalbin makam na, dier bir ifadeyle tekvin ve itidale ynelmesi

anlam ndad r. Meleklerin onu kar lamalar hayvani ve bitkiselkuvvetlerin bedene taalluk etmesine, kalbin etkilerinden nce bukuvvetlerin etkilerinin bedende, bnyesinin olutuu, bal n nyorulduu k rk gnde zuhur etmesine iarettir. Ya da seyr ve sluk ilezlmani nefis leminden kalbin makam na ynelmesine iarettir.Meleklerin onu kar lamas nefsani ve bedensel kuvvetlerin onu, gzelahlak , erdemli melekeleri kabul edip benimsemelerine, bu faziletlerdeyorulmas na, kalp makam na erimeden nce makamlar amas naynelik bir iaret mahiyetindedir. Beyti tavaf etmesi, eitlenme ilebirlikte kalp makam na ermesine iaret etmektedir. Oraya girmesi, oraya


104/778


yerlemesine ve dorulmas na iarettir. Kbenin tufan vakti semayaykseltilmesi, Nuh (a.s) zaman nda hevan n ve cehalet tufan n n bask ngelmesinden dolay insanlar n kalp makam ndan perdelenmelerineiarettir. Kbenin drdnc semada, yani lemin kalbi konumundakiBeytul Mamurda kalmas ve brahim (a.s) zaman nda bir kez dahayeryzne inmesi, brahim (a.s) zaman nda onun yol gstericiliiyleinsanlar n kalp makam na hidayet edilmi olmalar na iarettir. brahimin(a.s) Kbenin temellerini ykseltmesi ve dier kap y kapat p geriye birtek kap b rakmas , kalbin, brahimin (a.s) kalp makam ndan ruhmakam na, yani s r makam na sluk etmesini alg lamas , mertebelerinin

ykselmesi ve tevhid makam na ulamas anlam ndad r. nk brahim(a.s), zerinde zati tevhid zuhur eden ilk kimsedir. Nitekim yledemitir: Ben hanif olarak, yzm gkleri ve yeri yoktan yaratan

Allaha evirdim ve ben mriklerden de ilim. (Enam, 79)Hacerul Esved (karata), ruha iarettir. Ebu Kubeys Da n n

sars l p yar lmas ve Hacerul Esvedin bunun neticesinde ortaya kmas , ruhun riyazet ile zuhur etmesine, ruhun zuhur etmesi iinbeden organlar n n tefekkr ve ibadetle hareket ettirilmesine iarettir. Buyzden orada sakl kald denilmitir. Yani ruh bedenle rtld, demekisteniyor. Hay zl kad nlar n dokunmas sonucu Hacerul Esvedinkararmas , nefsani kuvvetlerin kalbe galip gelip istila etmesi ve kalbinruh cihetindeki nurani yzn karartmas neticesinde gizlenipbulanmas na iarettir.

smail (a.s) da cmle iinde Kbenin temellerinin ykseltilmesibalam nda brahime (a.s) atfedildii iin bir muvahiddi.

Rabbimiz! Bizi sana boyun e enlerden k l. (Sana teslim olmu Mslmanlardan eyle.) Bizi nefislerimizle ba baa b rakma. Kinefsimize teslim olmayal m. Aksine, seninle ve senin k lmanla sanateslim olan Mslmanlardan olal m. Rabbimiz! Onlara, ilerinden birResul gnder. Muhammedi (s.a.v) gnder. Bu yzden Resulullah(s.a.v) yle buyurmutur: Ben brahimin duas , san n mjdesi veannemin ryas y m. Annem ryas nda kendisinden bir nurun kt n vebu nurun am saraylar n ayd nlatt n grmt. brahimin dinindenkim yz evirir?Tevhid dininden kendini bilmezlerden baka kim yzevirir? Ak l nuruna kar btnyle perdelenen, nefsinin zulmet


105/778

BAKARA SURES 105

makam nda kalan kimseden ba ka brahimin dininden kim yz evirir?Kendi iinde temyiz yeteneini yitirmi ve nefsinde alalt c unsurlardans yr l p ykselemeyen kimseden ba kas brahimin (a.s) tevhid dinindenyz evirmez.

Andolsun ki, biz onu setik. Ezeli ncelikte onu sevilen ve iradeedilenlerden k ld k. Tevhide fena halinde onu setik. phesiz oahirette de fena sonras beka halinde de nizam yrtme ve trtekmil etmeye elverili istikamet ehli kimselerdendir.

Rabbi ona: Mslman ol, demi ti. Allah birle, zat n Allaha teslimet. Yani onu ezelde, teslim olmu , birlemi , lemlerin rabbine boyunemi , onda fani olmu ilk saftakilerden k ld . Bunu vasiyet etti. Tevhidszn brahim o ullar naYakub o ullar na Yakub da brahimirnek alarak oullar na yle vasiyet etti: O ullar m! Allah sizin iin budini seti. Muvahhidin uyduu dinini sizin iin seti. Onun bundanbaka dini olmad gibi baka zat da yoktur. Dini Allah n dini, zat da

Allah n zat d r. lnzancak bu dine ba l kimseler olarak lnz.Cehalet lm olan tabii lmle lmeyin. Aksine, nefsinizle ln ve

Allah ile ebedi dirilin. Bedensel lm size bu hal zere iken gelsin.134- Onlar bir mmetti, gelip geti. Onlar n kazand klar kendilerinin,

sizin kazand klar n z sizindir. Siz onlar n yapt klar ndan sorguyaekilmezsiniz.

Onlar bir mmetti, gelip geti. Takliti olmay n! Dinde s rf taklitleyetinmeyin! nk, s rf nakle gvenilmez. Bir kii iin kazand ilim veamelden, inan ve hayat tarz ndan ba ka bir ey yoktur. Kimse birbakas n n inanc yla veya ameliyle cezaland r lmaz. Basiret sahibi olun,kesin inanca ulamaya al n ve bu kesin inanca dayal olarak ameledin.

135- Yahudi ya da H ristiyan olun ki, do ru yolu bulas n z, dediler.De ki: Hay r! Biz, hanif olan brahimin dinine uyar z. O, mriklerdende ildi.

136- Biz, Allaha ve bize indirilene; brahim, smail, shak, Yakub veesbata indirilene, Musa ve saya verilenlere Rableri taraf ndan di er

Nebilere verilenlere, onlardan hibiri aras nda fark gzetmeksizininand k ve biz sadece Allaha teslim olduk deyin.


106/778


137- E er onlar da sizin inand n z gibi inan rlarsa do ru yolubulmu olurlar; dnerlerse mutlaka anlamazl k iine dm olurlar.Onlara kar Allah sana yeter. O i itendir, bilendir.

138- Allah n rengiyle boyand k. Allahtan daha gzel rengi kimverebilir? Biz ancak Ona kulluk ederiz.

139- De ki: Allah bizim de Rabbimiz, sizin de Rabbiniz oldu uhalde, Onun hakk nda bizimle tart maya m giri iyorsunuz? Bizimyapt klar m z bize, sizin yapt klar n z size aittir. Biz Ona gnldenba lananlar z.

140- Yoksa siz, brahim, smail, shak, Yakub ve esbat n Yahudi,

yahut Huristiyan olduklar n m sylyorsunuz? De ki: Siz mi daha iyibilirsiniz, yoksa Allah m ? Allah taraf ndan kendisine bir ahitli igizleyenden daha zalim kim olabilir? Allah yapt klar n zdan gafil de ildir.

141- Onlar bir mmetti; gelip geti. Onlar n kazand klar kendilerine,sizin kazand klar n z da size aittir. Siz onlar n yapt klar ndan sorguyaekilmezsiniz.

Yahudi ya da H ristiyan olun. Kendi diniyle perdelenen herkes,bakas n n deil sadece kendi dininin hak olduunu san r. De ki: Hay r! brahimin dini nk mutlak hidayet btn dinleri kapsayan ve hertrl perdeyi kald ran tevhiddir. Nitekim bu anlam vurgulamakmaksad yla hemen sonras nda Biz, Allahaiman ettik, deyin.buyrulmutur. Onlardan hibiri aras nda fark gzetmeyiz Baz s n ndinini olumsuzlay p iptal ederken, baz s n n dinini ispat edip hakiktolduunu sylemeyiz. Aksine hepsinin hak zere birletiklerini, tevhiddeittifak ettiklerini sylyoruz . Tmn ieren tevhide iman etmeksuretiyle hepsinin dinini kabul ediyoruz.

E er onlar da sizin inand n z gibi inan rlarsa Her dini vemezhebi kapsayan tevhide iman ederlerse do ru yolu bulmu olurlar.mutlak olarak hidayete ermi olurlar. Yani btnyle doru yola girerler.Dnerlerse mutlaka dinin sadece bir k sm zere olurlar, hidayetinbir paras n benimserler, dolay s yla dinde sizden ayr l rlar.

Allah n verdi i renk Allaha iman ettik ve bu rengi Allah bizeverdi. nk her inan ve mezhebin mensubunun ii inanc n n, dinininve mezhebinin rengiyle boyanm t r. Deiik dinlere gre ibadet edenlerniyetleriyle boyanm lard r, imamlar n n ve nderlerinin boyas ylaekillenmi olarak mezheplerini srdrrler. Filozoflar ak llar n n rengiyle


107/778

BAKARA SURES 107

boyanm lard r. Hevalar n n peinden gidenler, bidat lar hevalar na venefislerinin arzular na gre blnmlerdir. Muvahhidler ise zellikle vesadece Allah n rengiyle boyanm lard r. Bundan daha gzel bir renkolmad gibi ondan bakas da olamaz.

Nitekim, Resulullah (s.a.v) yle buyurmutur: Yce Allahmahlukat bir karanl kta yaratt , sonra zerlerine nurunu serpti. Bu nurkime isabet ettiyse hidayete erdi, kime isabet etmediyse sapt . te bunur, ayette sz edilen renktir.

142- nsanlardan baz beyinsizler: Ynelmekte olduklar k blelerinden onlar eviren nedir? diyecekler. De ki: Do u da bat da

Allah nd r. O diledi ini do ru yola iletir. nsanlardan baz beyinsizlerdiyecekler. Bu gibi insanlar, ak llar

slam dininin hakiktini idrak etmeye yetmedii iin beyinsizler ve hafifak ll lar olarak isimlendirilmilerdir. Ak llar slam n izledii yolun hakolduunu idrak edecek ve bununla mutmain olacak dzeyde deildir. Buyzden, tevhid hususunda birleseler de ve Mslmanlar s rf ihlas temsil etseler de bunlar, Allah hakk nda mslmanlarlatart maktad rlar. Eer Hakk idrak edebilselerdi, Mslmanlar n ihlasesasl tevhid inanlar n da idrak edeceklerdi, dolay s yla art kMslmanlarla tart mayacaklard . Eer ak l kapasiteleri geni ve yetkinolsayd , ayetlerin ierdikleri delilleri alg lar, her din ve her mezheptekihak unsurunu kavrarlard . O takdirde bir bak ma ruh konumundaki szkonusu hak din ile o dinin mensuplar n n dinin iine kar t rd klar bat l birbirinden ay r rlard . zellikle, slam dininin ayr cal n fark ederlerdi.nk slam n tamam hakt r, daha do rusu haklar n hakk d r. Buyzden Mslmanlar vasat mmet k l nm lard r. Deiik mmetleraras nda adil, erdemli, onlara rnek mmet k l nm lard r.

Ynelmekte olduklar k blelerinden onlar eviren nedir? bubeyinsizler, hafif ak ll lar byle diyorlar, nk kendileri bir cihetlekay tl d rlar ve kay tl olandan ba kas n da alg layamazlar. Btncihetlere yeten, kuat c tevhidi anlayamazlar.

De ki: Do u da bat da Allah nd r. Yukar da iaret ettiimiz ikianlam esas nda dou da bat da Allah nd r. O diledi ini do ru yolailetir. Yani birlik yoluna iletir ki, btn cihetler ona kar eit

konumdad

rlar. nk bu yola ynelik hak belli bir cihette deildir vebtn cihetler onda, onunla ve onun iindir. Nitekimyle buyurmutur:Nereye dnerseniz Allah n yz oradad r. (Bakara, 115)


108/778


143- te bylece sizin insanl a ahitler olman z, Resuln de sizeahit olmas iin sizi mutedil bir millet k ld k. Senin yneldi in k bleyi bizancak Resule uyan , keleri zerinde geri dnenden ay rt etmemiz iink ble yapt k. Bu, Allah n hidayet verdi i kimselerden bakas na elbettea r gelir. Allah sizin iman n z asla zayi edecek de ildir. Zira, Allahinsanlara kar efktli ve merhametlidir.

nsanlara ahitler olmalar n n ve Resuln de onlara ahit olmas n nanlam , tevhid nuruyla dinlerin haklar na muttali olmalar , her dininmensuplar n n hakk n ve her din sahibinin dinindeki hakl l k oran n bilmeleri, ayn zamanda hak olmad , bilakis nefislerinin vetemennilerinin uydurmas olan bat llar n , yalan haberlerini,yak t rmalar n , kendi dinlerinin dar erevesinin tesinegememelerini, onun d ndaki dinleri bat l saymalar n , dinlerininzahiriyle perdelenip kay tlanarak bat n na ve kkne doruderinlememelerini ve de slam dininin hak olduunu bilmemelerini dabilirler. nk Hakk n yolu birdir. ahit olan bu Mslmanlar dierdinlerin, zellikle en byk ve en zahir hak olan slam n hakk n kmsemezler. Resul de diniyle hidayete erenlerin dinindeki

mertebesini, dini erevesinde zerinde bulunduu hakiktin oran

n

vedininde kemale ermesini perdeleyen rtsn bilir. Resul onlar ngnahlar n , imanlar n n s n r n , amellerini, iyiliklerini, ktlklerini,ihlaslar n , mnaf kl klar n vs. Hak nuru arac l yla bilir. Onun mmetide dier mmetlerin bu durumlar n Resuln nuru sayesinde bilir.

Senin yneldi in k bleyi ancak ay rt etmek iinyapt k. Malumun vuku bulmas na bal ayr nt l ilimle bilmek iin. Btn varl nevvelindeki ezeli ilimle deil. nk bu durum, sz konusu ilim

balam nda varl ktan nce de Onun malumudur. lmin tm Onundur.Ondan baka kimsenin ilmi yoktur. Bizim zahirimizde belirginleen veeyay bilme arac m z olan ilmimiz Onun ilminden kaynaklan r. Bu ayn zamanda Onun tafsili, ayr nt l ilmidir. Yani, varl klar n ayr nt lar ndakiilmidir. O, bizde zuhur eden bu tafsili ilim arac l yla eyay varl ndannce bilir. T pk evveli ilimle eyan n varl ndan nce cem ayn ndabilmesi gibi.


109/778


110/778


Biz senin yznn g e do ru evrilmekte oldu unu gryoruz. Vahdete gark olma ve Hak ile halktan perdelenme esnas nda, cemmakam nda, nbvvet yk ve davet makam sana a r geldiinden,oklua iltifat etmediinden, fena sonras beka halinin ba nda ve halinyerlemesinden nce Hakka yneliinin gcnden dolay Hakka dn sana zor geldiinden ruh semas cihetine yznn evrildiinigryoruz.

144- Biz vechinin Semada takallub etti ini grmekteyiz Art k seni,raz olaca n bir K bleye elbette dndrece iz O halde vechinihemen Mescid-i Haram taraf na dndr Ve nerede olsan zvechlerinizi Onun taraf na eviriniz Muhakkak ki kendilerine Kitabverilenler elbette bilirler ki o, Rablerinden bir Hakd r Allah onlar namallerinden gafil de ildir.

te imdi, seni memnun olaca n bir k bleye dndryoruz. Kalbini amak suretiyle senin yznn kalp k blesine dnk olmas n sa layaca z. Nitekim, yce Allah yle buyurmutur: Biz sening sn a p geni letmedik mi? Belini bken ykn senden al patmad k m ? (nirah, 1-3) Bu senin memnun olaca n bir k bledir.nk burada cem tafsil suretindedir ve vahdet oklukla perdelenmez.Sen, vahdet uhudu baki kalmak suretiyle halk Hakka davet edeceiniin bu k bleden memnun olacaks n.

Art k yzn Mescid-i Haram taraf na evir. A l p geniletilmi ,nefis s fatlar n n, heva ve eytan ayartmalar n n ulamas na kar korunup dokunulmaz k l nm gs taraf na dn. Siz de neredeolursan z olun ey muhakkik Mslmanlar!ster ruh mar k nda, isternefis maribinde olun yzlerinizi evirin Onun cihetine. Ki birinci tevilegre marufu emretmek ve mnkeri nehyetmek sizin iin kolay olsun. Yada ikinci tevile gre, ark cihetine yznz evirmeniz, halinizde vemakam n zda ykselmeniz ve eytan n ayartmalar yla perdelenmektenkorunman z kolay olsun.

phe yok ki, ehli kitap Tevrat ve ncil ehli ve de (eri iledoruyu birbirinden ay rma zelliine sahip) furkani ak l kitab n n yaniyararlan lan ak l erbab onun rablerinden gelen hak olduunu bilirler.nk kitaplar nda mevcut bulunan fiil ve s fat tevhidi arac l yla ve zatiMuhammedi tevhide delalet etmeleriyle bu geree iletilmilerdir. Veyaeriat nuruyla ayd nlanm , fikri k yasla perdelenmemi ak l nuruyla bugerein fark ndad rlar.


111/778

BAKARA SURES 111

145- Yemin olsun ki sen ehli kitaba her trl ayeti getirsen yine deonlar senin k blene dnmezler. Sen de onlar n k blesine dnecekde ilsin. Onlar da birbirlerinin k blesine dnmezler. Sana gelen ilimdensonra e er onlar n arzular na uyacak olursan, i te o zaman sen Hakk i neyenlerden olursun.

Sen ehli kitaba her trl ayeti getirsen de Nbvvetinindoruluuna ve k blenin hak olduuna ilikin her trl delili, onlar nkendi kitaplar ndan veya kesin akli bir kaynaktan getirsen de onlarsenin k blene dnmezler. nk kendi dinleriyle ve ak llar n nkapasitesiyle perdelenmi , kay tlanm lar. Sen de onlar n k blesine

dnecek de ilsin. nk sen onlar n dinlerinin mertebesinden yukar ,makamlar n n stndesin. Onlar da birbirlerinin k blesine dnmezler. nk her biri kendi diniyle perdelenmitir. z doalar nda kk salm duygu ve eilim z tl klar n n bir sonucu olarak z t taraflarabakmaktad rlar.

E er onlar n arzular na uyacak olursan. her biri bir tarafa eilimliheva ve heveslerine, tutkulu arzular na uyarsan sana gelen ilimdensonra senin iin kuat c ve kapsaml zelliine sahip tevhid ilmi sanageldikten sonra, onlar n arzular na uyacak olursan i te o zaman senHakk i neyenlerden olursun kendi hakk n ve makam n n hakk n eksiltip ineyenlerden olursun.

146- Kendilerine kitab verdiklerimiz onu, z o ullar n tan d klar gibitan rlar. Buna ra men onlardan bir grup bile bile gere i gizler.

147- Gerek olan, Rabbinden gelendir. O halde kukulananlardanolma!

148- Herkesin yneldi i bir k blesi vard r. Siz hay r i lerinde yar n.Nerede olursan z olun sonunda Allah hepinizi bir araya getirir.phesiz, Allah her eye kadirdir.

Kendilerine kitap verdiklerimiz. Kitab anlay p idrak ettirdiklerimizonu, z o ullar n tan d klar gibi tan rlar. Maddi, somut, yak n herzaman alg lanan biri kadar tan rlar. nk hakiktte ona ok yak nd rlarve o kendileri taraf ndan tan ns n diye apa k delillerle bezenmi ,

iaretlenmitir.


112/778


Herkesin yneldi i bir k blesi vard r. Sizden her birinizin bir gayesive ilk, varolusal kapasitesi oran nda bir kemal derecesi vard r. Allahonun yzn bu gayeye ve kemale yneltmitir veya kendileri bunaynelirler. Kimlikleri ve istidatlar oran nda Allah n izniyle bu cihetebakarlar.

Siz hay r i lerinde yar n. Sizi kemal derecenize ve varolu gayenize yaklat racak ilerde yar n ki, Allah, sizi bunun iin yaratm ve sizi buna tevik etmitir. Nerede olursan z olun. Onun d nda veyahangi hal ve makamda olursan z olun veya ona kar t olmas nedeniyleonun muhalifi hangi durumda bulunursan z bulunun.

Sonunda Allah hepinizi bir araya getirir. ster uzakta ister yak ndaolun, Allah sizi bu gaye zerinde buluturur. Bu, yak nl n veyar man n bir gereidir. phesiz, Allah her eye kadirdir.

149- Nereden yola karsan k yzn Mescid-i Haram taraf naevir. Bu emir, Rabbinden sana gelen gerektir. Allah yapt klar n zdanhabersiz de ildir.

150- Nereden yola karsan k, yzn Mescid-i Harama do ru

evir. Nerede olursan z olunuz, yznz o yana evirin ki, aralar ndanhaks zl k edenler mstesna, insanlar n aleyhinize bir delili bulunmas n.Sak n onlardan korkmay n! Yaln z benden korkun. Bylece size olannimetimi tamamlayay m da do ru yolu bulas n z.

Nereden yola karsan k duyular n n ve nasiplerine olanmeylinin yollar ndan hangisinden, kendi maslahat na ve Mslmanlar nmaslahat na ynelik hangi yneliminde olursa olsun yzn Mescid-iHaram taraf na evir. Kalbinde Hak iin haz r ve gsne ynelmi ol.Ondaki sahneleri seyret, onun taraf n gzet ki, eyada nefsinle deil

Allah ile beraber olas n.Siz de ey mminler! Nerede olursan z olun, yznz ona evirin.

Gs taraf na ynelin ki, oradaki sahnelerinizi seyredebilesiniz, onugzetebilesiniz ve ondan yz evirmeyesiniz. Dolay s yla insanlar naleyhinize bir delili bulunmas n. nsanlar gzlerinize ilitiklerinde sizinzerinizde bir egemenlikleri olmas n. Haktan gaip olduunuz

durumlarda onlara stnlk atfetmeyesiniz, onlar kendinizden yksektegrmeyesiniz. Ya da o s rada Hak ile olduunuz iin onlar sz veya fiille


113/778

BAKARA SURES 113

maksatlar n za ve amalar n za galip gelmesinler. Bilakis, size boyunesinler, size tabi olsunlar. nk galip gelecek olan, Allah n hizbidir. Aralar nda haks zl k edenler mstesna. Yani derghtan geri evrilmi ve Haktan mutlak olarak perdelenmi kfirler mstesna. Onlar sizekar stnlk taslarlar. Size boyun emez, tabi olmazlar. nk hibirsuretle Haktan etkilenmezler. Ayette, kfirlerin kan t diye ileri srdkleripheleri ve Mslmanlara itirazlar sz ve fiil; kendi ilerindeMslmanlara kar stnlk taslamalar mecazi olarak kan t diyeisimlendirilmi olmas , uyar amac na yneliktir. Haks zl k eden buzalimlerle ilgili ifade yeni bir a klama balang c konumundad r.

Onlardan korkmay n , nk size galip gelemezler, size zararveremezler. Yaln z benden korkun. Benim azametimin tecellietmesinden dolay her zaman heybetimden rperin, ki insanlarkalplerinizde ve gzlerinizde bymesinler. Gslerinizi emesinler. Ozaman onlar grkemli ve heybetli greceiniz iin onlarla uyumayagidersiniz. nk o takdirde gaybette ve nefisle birlikte olursunuz.Nitekim, Emirlmminin Ali (a.s)yle buyurmutur: Senin Yarat c y azamet sahibi, ulu bilmen, mahlukat gznde kltr. Ki ben, sizeynelik kemal nimetimi tamamlayay m. Sizin hidayete ermenizi iradeettiim iin de size daima huzurda olmay ve murakabeyi emrettim.

151- Nitekim, kendi iinizden size ayetlerimizi okuyan, siziktlklerden ar nd ran, size Kitab ve hikmeti talim edip bilmediklerinizisize reten bir Resul gnderdik.

152- yle ise siz beni an n ki ben de sizi anay m. Bana kredin;sak n bana nankrlk etmeyin!

153- Ey iman edenler! Sab r ve namaz ile Allahtan yard m isteyin.nk, Allah muhakkak sabredenlerle beraberdir.

154- Allah yolunda ldrlenlere ller demeyin. Bilakis onlardiridirler, lakin siz anlayamazs n z.

Nitekim gnderdik alg lay p renmenizin mmkn olmas ,aran zdaki trdelikten ve beeri rab tadan dolay ondan hidayeti kabuletmenizin gereklemesi iin iinizden bir resul gndermek suretiyle

size hat rlatmada bulunduk. yle ise beni an n ar ma icabetederek, emir ve yasaklar ma itaat edip irademe uymak suretiyle beni


114/778


115/778


116/778


Beytullah ziyaret ederse zati vahdet makam na ula r, klli zati fenaile ilahi huzura girerse veya umre yaparsa s fat tevhidiyle ve cemal vecelal tecellileri nurlar iinde fena bulmakla huzur nar na kastederse,ziyaret ederse.

Kendisine bir gnah yokturbu s rada onlar tavaf etmesinde..bir sak nca yoktur. Onlar n makamlar na dnmesinin ve ikisinin aras ndagidip gelmesinin bir sak ncas yoktur. Ama onlar n tekvini varl klar iledeil, nk bu takdirde gnah ve sak ncal olur. Aksine, fenadan sonratemkin s ras nda bah edilmi varl klar n tavaf etmesi gerekir. Buyzden sak ncal l k durumu nefyedilmitir. nk bu varl kta ncekininaksine genilik vard r.

Her kim gnll olarak bir iyilik yaparsa slukun kemalindensonra, fena sonras bekan n ard ndan kalbin varl ile retme,mahlukata efkt gsterme, t verme, hay r ve salah ehline sevgibesleme trnden, ya da nefsin varl ile ahlak, iyilik ve takva rneklerisergileme, zay flara ve dknlere yard m etme, onlara ve kendiailesine merhamet etme, efkat gsterme trnden gnll olarak biriyilik ilerse, kukusuz Allah kr kabul edendir. Onun bu ameline

ziyadesiyle sevap vermek suretiyle krn kabul eder. Kukusuz bu,eya zerinde tekvin, s nama ve fetret mahiyetinde deil, Allah iletasarrufta bulunma kapsam na giren bir davran t r.

159- ndirdi imiz a k delilleri ve kitapta insanlara apa kgsterdi imiz hidayet yolunu gizleyenlere, hem Allah hem de btnlanet ediciler lanet eder.

160- Ancak tevbe edip durumlar n dzeltenler ve gere i a kaortaya koyanlar bakad r. Zira Ben onlar n tevbelerini kabul ederim. Bentevbeyi oka kabul eden ve ok esirgeyenim.

ndirdi imiz a k delilleri ve hidayet yolunu gizleyenlere.. irfannurlar a klamalar , fiil ve s fat tecellileri ilimleri, hal ve makamhidayetleri ya da ilmel yakin yoluyla ilettiimiz zati tevhid hidayetini-nk apa k ayni bir olgu nefsin eitlendirmesiyle gizlenmez- veyakalbi keiflerin, s r yarenliinin ve ruh mahedelerinin hidayetinigizlerse, biz onlar insanlara apa k gsterdikten sonra Sohbetinbereketiyle kalplerin ve ruhlar n nurlar n n eserlerini idrak etmenin vetabi olman n nuruyla ayd nlanm ak llar n n kitab nda apa k gzlernne serdikten sonra gizlerse


117/778

BAKARA SURES 117

Gizleyenlere Allah lanet eder Onlar reddeder, kovar. Ycelerlemindeki lanet edicilerlanet eder. Onlar yaln z b rak rlar. Kudret venur leminden kaynaklanan yard m ve deste i sunmay terk ederler.Onlara yard m etmeye haz r, onlara kar itiyak duyan ycelerlemindeki varl klar da onlara lanet ederler. nk daha nce onlar nkalplerinin nuruna s nm lard , doruluklar n n gcyle onlardan nuredinmilerdi, onlarla sohbet etmenin ve onlarla beraber olman nhuzurunu tatm lard . Hallerinin anlamlar n n par lday esnas ndaonlarla ve onlar n nefesleriyle bereketlenirlerdi. te bunlar onlar terkederler, sohbetlerini keserler. Arkalar n dnp onlardan yz evirirler.

nk yukar da sayd m z zelliklerini yitirdiklerini fark ederler,safl klar n n gidip yerine bulan k bir i lemin yerletiini hissederler.Ancak tevbe edenler bakad r. Hallerinin gnahlar ndan dnen

ve bunun Allah n bir s namas olduunu bilen durumlar n dzeltenler , pimanl k ve riyazetle hallerini slah edenler a kaortaya koyanlar Allah ile muamelenin samimiyeti ve ihlaslakendilerinden gizlenenleri kefedenler, izhar edenler ba kad r. ZiraOnlar n tevbelerini kabul ederim ve tevbe etme duygusunu onlarabahederim. Ben tevbeyi oka kabul eden ve oka esirgeyenim.

161- nkr etmi ve kfir olarak lmlere gelince, i te Allah n,meleklerin ve tm insanlar n laneti onlar n zerinedir.

nkr etmi olanlar Dinden veya Haktan perdelenmi olanlarkfir olarak lmler Perdelenmilik halleri zere devam eden,sonunda istidatlar n kaybeden, hicap mahiyetini gren dinleri yzndenf trat nurlar snen, lm perdesini kald rmalar n mmkn k lacak

sebeplerle ba lar kesilenlere gelincete Allah n, meleklerin ve tm insanlar n laneti onlar n zerinedir.

Bunlar uzakl , yoksunluu ve Haktan, melekut leminden ve insanif trattan bsbtn kovulmay hakkederler. Buna silinme, hayra ynelikmeziyetlerin bast r lmas da denir.

162- Onlar ebediyen lanet iinde kal rlar. Art k ne azaplar hafifletilirne de onlar n yzlerine bak l r.

163- lah n z bir tek Allaht r. Ondan baka ilah yoktur. O,Rahmand r, Rahimdir.


118/778


164- phesiz, gklerin (semalar n) ve yerin (arz n) yarat lmas nda,gece ile gndzn birbiri peinden gelmesinde, insanlara fayda vereneylerle ykl olarak denizde yzp giden gemilerde, Allah n gktenindirip de l haldeki topra canland rd suda, yeryznde her e itcanl y yaymas nda, rzgrlar ve yer ile gk aras nda emre haz rbekleyen bulutlar ynlendirmesinde dnen bir toplum iin birokdeliller vard r.

Ebediyen lanet iinde kal rlar. istidatlar silinip ortadan kalkt vef trat nurlar snd iin. Azaplar hafifletilmez. Azap vericikarakterleri nefislerinin zne kk sald iin. Onlar n yzlerinebak lmaz. Bu karanl k karakterler onlar n ayr lmaz bir paras halinegeldii iin.

lah n z bir tek Allaht r Ey muvahhidler! S rf kendisine kulluksunduunuz mabudunuz bir tek Allaht r. O bizzat tek mabuddur. Mutlakbirdir, varl kta Ondan bakas yoktur. Ondan baka kulluk sunulacakbir mevcut yoktur. Ondan bakas salt yokluk iken Ona ortak koman znas l mmkn olabilir ki?irk, ancak Onu bilmemekten kaynaklan r. ORahmand r; rahmeti btn varl klar kapsar. Rahimdir; hidayet rahmetinimuvahhid mminlere zg k lar. Bu, mertebe bak m ndan ilk tevhidayetidir. Yani bizim a m zdan deil, ama Hak a s ndan en ndekitevhiddir. nk, bizim a m zdan ilk tevhid, fiiller tevhididir. Bu ise zattevhididir. Fakat zat tevhidi, insanlar n anlama kapasitelerinden uzakolduu iin, fiil tevhidi dzeyine indirilerek anlat lm t r ki, fiil tevhidi zattevhidinin delili olsun. Bu yzden yle buyurulmutur: phesizgklerin (semavat n) ve yerin (arz n) yarat lmas nda Ruh, kalp ve ak lsemalar n n ve nefis arz n n var edilmesinde, bunlar aras nda nur vezulmetin birbiri peinden gelmesinde , insanlar n kemallerini

kazanmalar hususunda yararl olan eylerle ykl olarak mutlak cisimdenizin

Documents

ARABİ Tevilat 1 Cild Kuran Tefsiri Muhyiddin Ibn Arabi