విటమిన్లు , వాటి ప్రత్యేకతలు

Contents:

1. విటమిన్ - A

2. విటమిన్ - B1

3. విటమిన్ - B2

4. విటమిన్ - B3

5. విటమిన్ - B5

6. విటమిన్ - B6

7. విటమిన్ - B9

8. విటమిన్ - B12

9. విటమిన్ - C

10. విటమిన్ - D

11. విటమిన్ - E

12. విటమిన్ - K

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ - A (Vitamin A)

దీతు రసయన నామం - మెటినాల్ (Retinol)

విటమిన్ - A లభించయ ప్దార్ాా లు: సఽుచ్చ ండ్లు , కూరగయలు, అతుి రకల ఆకు కూరలు, కయరట్, తృలు, షర్క్ కడ్ చే కలేయ నాన ె(Cod Liver Oil)

A-విటమిన్ అధికంగ కలిగిన దారథం- కయరట్

విటమిన్-A అధికంగ ఉండే ఆకుకూర-ఫచ్చలి, అధికంగ ఉండ ేపలం- ఫొ తృాభ,

అధికంగ ఉండ ేతృలు- ఆవు తృలు తృమాభల్ సఽు రంగులో ఉండ్టాతుకూ కరణం- విటమిన్-A

విటమిన్ - A ఉప్యోగాలు: -> కంటి చ్ాునకు తోడ్ాడ్లత ంద ి

-> గరభధారణకు ఉయోగడ్లత ంద ి

-> ఎముకల ెరుగుదలకు తోడ్ాడ్లత ంది -> చ్రమం కంతివంతంగ ఉండ్టాతుకూ అవసరం

విటమిన్ - A లోప్ిం వలన్ కలిగేవాేధలలు: -> ర్ే చీకటి (nyctalopia): మసక చీకటలిో కండ్లు కతుంచ్క తృో వడ్ం

-> పొ డకిిండ్లు : కతూిటితు ఉతాతిి చేస ేలాకూిమల్ గింథఽలు/అవిుగింథఽలు

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

తుచయేకతృో వడ్ం వలు కతూిరు ఉతితిికక కండ్లు తృొ డుగ మారతాభ

->కతూిటిలో ల సైో జెైమ్ అన ేఎంజెైమ్, సో డుయం కలు మైెడ్ (NACL) ఉండ్టం వలు సాక్ష్మజీవులు చ్తుతోృ తాభ. దఽముమ, ధాళి ఫయటకు ంసఽి ంద ి

->కండ్లు తొృ డుగ మామినుాడ్ల కనఽగుడ్ునఽ కా ఉంచ ేసఽతుితబ నై కమిియా/వుకుటలం గిలి శశ్వత అంధతవం (keratomalacia) కలుగుత ంద ి

-> డెర్మటోసిస్(Dermatosis): చ్రమం ెైతృొ ర తొృ లుసఽలుగ ఊడుతృో త ంది.

B కాింప్లు క్స్ విటమిన్లు (B Complex Vitamins)

ఇవి తుతయజీవితంలో మోజువమీ ఆహరంలో లతేసి భ. వీట ిరఫావం గుండెెై ఉంట ంది. ఇవి ముఖ్యంగ B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12

విటమిన్ B1 (Vitamin B1):

దీతుి థయామిన్ (Thiamine) అతు, యాంట ీనాయమోటిక్ విటమిన్, యాంటీ ఫెమిఫెమి విటమిన్ అతు అంటారు. ఇందఽలో సలఫర్క అనే మూలకం ఉంది.

విటమిన్ B1 లభించయ ప్దార్ాా లు: తృలు, గుడ్లు , కలేయం, తవుడ్ల విటమిన్ B1 ఉప్యోగాలు: కమబొహ ైడేరట్్ (ండు దామథ లు) జీవకూయి.

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ B1 లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు -> ఫెమిఫెమి: హిదయసాందన సకిమంగ జరగకతృో వడ్ం, నాడీవయవసథ తుచయేకతృో వడ్ం (POLY-EURITIES), కండ్ర క్షీణత.

విటమిన్ B2 (Vitamin B2):

దీనేి మిఫో ఫ్ేు విన్ (Riboflavine) అతు, ఎలోు ఎంజెైమ్, యాంట ీకీలోసస్, యాంట ీగు సెైటీస్ విటమిన్ అతు అంటారు.

విటమిన్ B2 లభించయ ప్దార్ాా లు: తృలు, గుడ్లు , మాంసం, చేలు, ుటటగబడ్లగులు, తెన్్, కలేయం.

విటమిన్ B2 ఉప్యోగాలు: -> కణ ఆకీ్కరణ, క్ష్యకరణ చ్రయలు -> ఆకీ్కరణ రకూియకు ఉదా: శవసకూయి

-> క్ష్యకరణ రకూియకు ఉదా: కూరణజనయ సంయోగ కూియ.

విటమిన్ B2 లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు: -> కీలోసస్: నోరు మూలలోు గిలి రకిసర వం జరగడ్ం

-> గు సెైటిస్: నాలుక ఎరగిమామి ుండ్లు ఏరాడు బ రవడ్ం

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ B3 (Vitamin B3):

దీనేి తుయాసన్ (Niacin or Nicotinic Acid) అతు, తుకలటిక్ ఆము ం, యాంట ీలెాు గి విటమిన్ అతు అంటారు.

విటమిన్ B3 లతేంచే దామథ లు: ఈస్ట అన ేశిలంధరం, వేరుశ్నగ, మూతరండాలు, చిలగడ్దఽం, తృలు, గుడ్లు మొదల ైనవి.

విటమిన్ B3 ఉప్యోగాలు: కమోొహ ైడేరట్్, తృొర టనీ్్, తౄయట్్ జీవకూియ

విటమిన్ B3 లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు: -> ెలాు గి : చ్రమం వచి ెైతొృ ర తృొ లుసఽలాు ఊడుతృో వడ్ం (DERMATITIS)

-> మతిమరుు: జఞా కశ్కూి లోం (DEME-TI-G)

-> సో మాింఫులిజం: అంటే తుదరలో లేచినడ్వడ్ం

-> డ్భేమియా/అతిసర: రంచ్ంలో అధికంగ చినిలుల మరణాతుకూ కరణం- డ్భేమియా

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ B5 (Vitamin B5):

దీనేి తృంటోథితుక్ ఆము ం (Pantothenic Acid) అంటారు విటమిన్ B5 లభించయ ప్దార్ాా లు: చిలగడ్దఽం, ఈస్ట , వేరుశ్నగ

విటమిన్ B5 ఉప్యోగాలు: కమబొహ ైడేరట్్, తొృర టనీ్్, తౄయట్్ జీవకూియ

విటమిన్ B5 లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు: కలళ్ుకు కళ్ులో మంటలు

విటమిన్ B6 (Vitamin B6):

దీనేి ెైమడిాకూ్న్ (Pyridoxine) అతు, యాంటీ ఎతూమియా విటమిన్ (రకిహీనత తుమోధక విటమిన్) అతు అంటారు.

విటమిన్ B6 లభించయ ప్దార్ాా లు: ుాలు

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ B6 ఉప్యోగాలు: తృొర టనీు జీవకూయి, హిమోగోు తన్ (HB), రతి రక్ష్కల తయామ ీ

విటమిన్ B6 లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు -> ఎతూమియా (రకిహీనత): ఆర్క తెసల సంఖ్య తగగడ్ం. దీతుి బ ైకలి సెైటిక్ ఎతూమియాగ లుసి రు. -> దీతుకూ రధాన కరణం ఐరన్ లోం. కవున ఆకుకూరలు, తృలు, డెైపైరూ ట్్, ఫెలు ంనఽ ఆహరంగ తీసఽకలవలి. -> తృలిచేచ తలుు లోు B6 లోం ఎకు్వ.

విటమిన్ B9 (Vitamin B9):

దీతునే తౄో లిక్ ఆము ం (Folic Acid) అతు, తౄో ల ట్ అతు అంటారు. ఇది కూడా ఐరన్ (FE)నఽ కలిగి ఉండ్టం వలు గమిభణులకు ఎక్వగ అవసరం. విటమిన్ B9 ఉప్యోగాలు: చ్ఽరుకైెన శ్కికణాలు, అండాల ఉతాతిికూ అవసరం

-> D-A, R-A ఉతాతిి

-> RBC, WBCల మికవత

విటమిన్ B9 లోప్ వలు కలిగే వాేధలలు: మాయకలి సెైటిక్ ఎతూమియా, లుయకమేియా.

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ B12 (Vitamin B12):

దీనేి సెనైకలఫాలమిన్ (Cobalamin) అతు అంటారు. ఇది ఎరుురంగులో ఉండు కలఫాల్ట (CO) అనే లోహమూలకతుి కలిగి ఉంట ంది. ఇది ఎనమీీడురంక్్ లో అధకింగ ఉంట ంది. విటమిన్ B12 లభించయ ప్దార్ాా లు: కలేయం, ఎశ్చమీషయా కొల ై(ESCHERICHIA

COLI) అనే ఫాయకూటమియా విటమిన్ B12 ఉప్యోగాలు:

-> బ దడ్ల, నాడవీయవసథ తుచయేడాతుకూ అబ ైనో ఆమాు ల జీవకూయి. -> హిమోగోు తన్ ఏమాట , ఆర్క తెసల మికవత, డీఎన్ ఏ అండ్ మిథయిోతున్ తయామీ

విటమిన్ B12 లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు: -> ెమీిషయన్ ఎతూమియా (హతుకర రకిహీనత) -> ఆర్క తెసల సంఖ్యతోతృట గ, హిమోగోు తన్ శతం కూడా తగగడ్ం, వెనెి ముక క్షీణత.

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

విటమిన్ - C (Vitamin C):

దీనేి ఆస్మిొక్ ఆము ం అతు, యాంటీ స్మీవ విటమిన్ అతు అంటారు. విటమిన్ C లభించయ ప్దార్ాా లు:

-> సటరస్/తుమమ జఞతి పలాలు -> ఉసమి/ఇండుయన్ గూస్ ఫెమీ ి(Indian Gooseberry)

-> జఞమ-చ్వకగ అధికంగ లతేంచే దారథం (దేవతు ఆల్) -> టొమాటో -> స విటమిన్ అధికంగ ఉండే పలం- ఉసమ ి

-> ఇద ిజంత సంఫంధ ఆహర దామథ లు (తృలు, గుడ్లు , మాంసం)లలో లతేంచ్దఽ. దీతుి వేడు చసేేి నశిసఽి ంది.

విటమిన్ C ఉప్యోగాలు: -> కొలాు జెన్ అనే తృొర టీన్ తయామీ

-> విమిగిన ఎముకలు అతికూంచ్డ్ం

-> గయాలనఽ మానాడ్ం

-> కలలోాభన ఫాగలనఽ తిమిగి అతికూంచ్డ్ం

-> వెైరస్ తుమోధకం

-> గుండె లయనఽ తుయంతిరంచ్డ్ం

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

-> యాంట ీకయన్ర్క/యాంట ీఆకూ్డెంట్

-> వయధ ితుమోధక శ్కూితు ెంచ్ఽత ంది. -> ఐరన్ శోషణ, రకి ఉతాతిి

-> కొల సటమల్ నఽ తగిగసఽి ంది.

విటమిన్ C లోప్ిం వలు కలిగే వాేధలలు: -> స్మీవ(Scurvy): చిగుళ్లు వచి రకిసర వం జరగడ్ం, ఎముకలు, కండ్మల నొా, చ్రమం గలడ్ం

విటమిన్ - D (Vitamin D):

దీతు రసయన నామం- కలి్ెమల్ (Calciferol)

దీతు సధారణ నామం- సారయకంతి (Sunshine) విటమిన్ అతు, యాంటమిీకెటిక్ విటమిన్ అతు, పర/ఉచిత విటమిన్ అతు, హమోమన్ లాంట ివిటమిన్ అతు అంటారు.

విటమిన్ - D లభించయ ప్దార్ాా లు: -> సారయకంతి, కడ్ చేల కలేయ నాన,ె తృలు, కలేయం, గుడ్లు లోతు చ్చసొ న.

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

ఇది మొక్లలో లతేంచ్దఽ. కతూ కొతుి ల ైకేన్్ లో లతేసఽి ంద.ి -> సారయకంతి (అతితూలలోహిత కూరణాలు) చ్రమంెై డునుాడ్ల చ్రమం కూంద ఉండే కొల సటమల్ అనే కొవువ D విటమిన్ గ మారుత ంది.

విటమిన్ - D వలు ఉప్యోగాలు:-ఇది ఆహరం దావమ లతేంచిన కలిియం,

తౄసఫరస్ లనఽ ఎముకలు, దంతాలలోకూ ంంచి గటిటగ ఉంచ్డ్ంలో (తృమథామోమన్ వల ) తోడ్ాడ్లత ంది.

విటమిన్ - D లోప్ిం వలన్ కలిగే వాేధలలు: -> చినిలు లోు మికెట్్ (Rickets)

-> ెదదవమిలో ఆసటయోమలేషయా (Osteomalacia)

-> Pigeon Chest (కతృో త వక్ష్ం)

విటమిన్ - E (Vitamin E):

దీతుతు టోకలపెమల్ (Tocopherol) అతు, ఫూయట ీవిటమిన్ అతు, Anti-sterility విటమిన్ (వంధయతవ తుమోధక విటమిన్) అతు అంటారు.

విటమిన్ - E లభించయ ప్దార్ాా లు:-తాజఞపలాలు, మొలకెతిిన ుాలు, సన్ ఫ్ువర్క,

తిిగింజల నానె.

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

-> కుసఽమ ువువ (Saffola) క్లు/ NUTS (జీడుమామిడు, ఫాదం లాంట ిDRY

FRUITS)

-> గరభసర వంతో ఫాధడ్లత ని సి కైూ ఇవవలి.

విటమిన్ - E వలు ఉప్యోగాలు: -> రత యతాతిి సకిమంగ తుచయేడాతుకూ అవసరం

-> కండ్మలు ఆమోగయంగ తుచయేడాతుకూ అవసరం

విటమిన్ - E వలన్ కలిగే వాేధలలు: -> వంధయతవం-రత యతాతిి అవయవలు తుచయేకతోృ వడ్ం (ఎలుకలోు ) -> ఆర్క తెస(RBC)ల జీవిత కలం తగగడ్ం. వీటి జీవిత కలం-120 మోజులు

విటమిన్ - K (Vitamin K):

దీతుతు పలోు కూవనోన్, నాఫ్ోి కూవనోన్, రకి తుి గడ్ుకటిటంచే విటమిన్, యాంటహీ మమేజిక్ విటమిన్ యాంటీతెు డుంగ్ విటమిన్ అతు అంటారు.

విటమిన్ - K లభించయ ప్దార్ాా లు: -> ఆకుకూరలు, కలేయం, గుడ్లు , ఆవుతృలు, ెదదేగులోతు ఎశ్చమీషయా కొల ై(ESCHERICHIA COLI) అనే ఫాయకూటమియా

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in

-> అుాడ ేుటిటన శివువులో లోం ఎకు్వ. కవున సరీమీ సమయంలో షేెంట్ కు K విటమిన్ ఇవవలి.

విటమిన్ - K వలు ఉప్యోగాలు: -> గయబ ైన మెండ్ల నఽంచి ఐదఽ తుమిషలోు రకి తుి గడ్ుకటిట ంచ్డ్ం

-> ఫాంఫు ేలుళ్లు , కతిితృో టు వలు గడ్ుకటటడాతుకూ 8 తుమిషలు డ్లత ంది

విటమిన్ - K లోప్ిం వలన్ కలిగే వాేధలలు: హ మమేజియా(Haemorrhage): అధిక రకిసర వం, రకిం గడ్ుకటటక తృో వడ్ం, కలు మం దెఫొతినడ్ం

Smar

tPre

p.in

SmartPrep.in