Beleid Dyslexie, 2015 Dyslexie wordt gekenmerkt door een (ernstige) lees- en / of spellingachterstand, die hardnekkig is en nauwelijks reageert op de in het onderwijs gebruikelijke didactische maatregelen en remediëringsinspanningen. Opvallende kenmerken bij de aanwezigheid van dyslexie zijn: * een achterstand op het niveau van de onmiddellijke letter- en woordidentificatie, niet alleen in absolute zin (vergeleken met leeftijds- / groepsgemiddelde) maar vooral ook in relatieve zin (vergeleken met eigen mogelijkheden/capaciteiten). * informatieverwerkingsproblemen in algemene zin, die zich uiten in bijvoorbeeld moeite met het automatiseren van eenvoudige handelingen en geheugenproblemen (bijvoorbeeld moeite met het onthouden van telefoonnummers, moeite met het inprenten van woorden, moeite met het leren van woorden in een vreemde taal). De problemen (zoals hierboven beschreven) moeten hardnekkig zijn: ook na gerichte aandacht voor het probleem (bijvoorbeeld op het gebied van extra spellingsaandacht op de basisschool) blijft het probleem bestaan. De diagnose ‘dyslexie’ kan alleen door een geregistreerd psycholoog (registratie bij NVO of NIP) vastgesteld worden Op onze school werken wij al jaren op dit gebied samen met een psycholoog die gespecialiseerd is in het afnemen van dyslexietesten. Indien uit het door de psycholoog uitgevoerde onderzoek blijkt dat er sprake is van dyslexie, wordt een ''verklaring dyslexie'' opgesteld, die in het algemeen onbeperkt geldig is. In bijzondere gevallen wordt door de psycholoog, bij twijfel aan dyslexie als verklaring voor spelling- en / of leesproblemen, een tijdelijke verklaring afgegeven. De leerling zal na afloop van de in de verklaring genoemde tijdelijke periode, waarin hij of zij hiaten in de kennis omtrent lezen en spelling dient bij te spijkeren, opnieuw een dyslexietest moeten doen. In de periode die als tijdelijk in het verslag is aangegeven, mag de leerling gebruik maken van de compenserende en dispenserende maatregelen. Uitgangspunt van het dyslexiebeleid is dat een leerling pas in aanmerking komt voor compenserende en dispenserende maatregelen wanneer officieel dyslexie is vastgesteld en er dus een dyslexieverklaring beschikbaar is. De ouders zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor het leveren van een dyslexieverklaring. De school test alle kinderen in de brugklas op aanwijzingen voor dyslexie (d.m.v. een dictee en een leestoets) en neemt indien noodzakelijk contact op met de betrokken ouders, die het vervolgonderzoek zelf organiseren. Herkenbaarheid dyslectische leerling voor docenten Aan het begin van ieder kwartaal wordt een lijst met een overzicht van de dyslectische leerlingen op diverse plaatsen in de school opgehangen, met name met een praktisch doel: namelijk t.b.v. het kopiëren van proefwerken. De zorgcoördinator is verantwoordelijk voor het bijhouden en ophangen van de lijsten. Alle dyslectische leerlingen ontvangen eenmalig een pasje met daarop hun rechten. Compenserende en dispenserende maatregelen De school biedt standaard op aangeven van de psycholoog: - meer tijd – - aangepaste berekening spelfouten - gebruik laptop met spellingcontrole - vergroot werk / bij voorkeur werk in Arial 12

1. Extra tijd (voor alle leerjaren) Een dyslectische leerling heeft in alle klassen recht op maximaal 10 minuten extra tijd bij proefwerken en schriftelijke overhoringen. (Als een werk langer dan 60 minuten duurt heeft de leerling recht op tien minuten extra tijd per klokuur. In toetsweken kan de extra tijd maximaal 30 minuten zijn. Bij luistertoetsen krijgen leerlingen vóór aanvang inzage in de vragen. Bijzondere omstandigheden: Indien om praktische redenen op geen enkele wijze extra tijd kan worden verleend, kan de formule 0,8 x repetitiecijfer + 2 toegepast worden. Deze formule kan en mag echter alleen toegepast worden wanneer de leerling daadwerkelijk in tijdnood is gekomen aan het eind van een lesuur en dit ook aan het eind van het lesuur heeft gemeld aan de docent. 2. Aangepaste berekening spelfouten Spelfouten worden in alle woorden behalve de werkwoorden niet als fout berekend, als het woord fonetisch herkend kan worden. Fouten die bij dyslectische leerlingen veel voorkomen zijn: fonologische fouten (reguliering i.p.v. regulering) onvoldoende conditionering klank-tekenstructuren ( autorieteiten, restouratie, koningklijke), woordverminkingen, weglatingen en toevoegingen ( boulion, voordurend, retsoratie), verkeerd lidwoord. Werkwoordsvormen worden alleen fout gerekend als de tijd door de spellingsfout verandert. Fouten die door de docent als dyslectisch worden aangemerkt, worden met een D in de kantlijn als zodanig kenbaar gemaakt. 3. aangepaste lay-out lay-out: lesmateriaal en testmateriaal moet duidelijk, overzichtelijk en in een dyslexievriendelijk lettertype, bij voorkeur Arial 12, aangeboden worden. 4. Gebruik laptop Een leerling met dyslexie die het recht heeft om tijdens toetsen een laptop te gebruiken, bepaalt zelf bij welke proefwerken hij van dit recht gebruik wil maken. De leerling zorgt er zelf voor dat hij voor aanvang van de toets een laptop haalt bij de roostermaker. Na afloop van de toets zet de leerling zijn werk op een USB-stick, en levert deze in bij de surveillant. Daarna brengt de leerling de laptop terug naar de roostermaker. Aanvullende maatregelen 1. Het geven van een mondelinge herkansing na een schriftelijk werk wordt uitsluitend toegepast om de kennis van de leerling te toetsen om vast te stellen in hoeverre dyslexie een rol heeft gespeeld bij het schriftelijke werk. 2. Spelling- en stijltoetsen bij het vak Nederlands in klas 4 en 5 Leerlingen in de bovenbouw, die bij het vak Nederlands een PTA-toets moeten afleggen, die geheel in het kader van spelling en stijl staat, krijgen de keuze mee te doen aan de reguliere toets of een aangepaste toets te maken, waarin specifiek de kennis van regels getoetst wordt en spel- en stijlfouten in een zin moeten worden herkend en verbeterd, in plaats van in fragmenten. 3. een dyslexiepasje Alle leerlingen ontvangen een pas met daarop vermeld hun rechten aangaande de dyslexie. Verantwoordelijkheid voor uitvoering: de zorgcoördinator Extra toelichting: Het komt regelmatig voor dat dyslexie zich pas duidelijk manifesteert als de leerling al op de middelbare school zit. Dit zien we vooral bij intelligente dyslectici, omdat zij hun

problemen omzeilen en daardoor in het basisonderwijs niet opvallen; de latente problematiek wordt in het VO (VWO/ HAVO) manifest wanneer meerdere talen met eigen specifieke klank/teken- koppelingen in korte tijd geautomatiseerd moeten worden. De meeste VO-scholen in Nederland nemen daarom in klas 1 bij alle leerlingen een vooronderzoek dyslexie (screeningsdictee en leestoets) af. De begeleiding van de dyslectische leerlingen op het Coornhert Gymnasium * In de eerste klas maken alle leerlingen een screeningsdictee en een stilleestoets. * De dyslexiebegeleider analyseert de gemaakte toetsen op specifieke kenmerken. * Als uit deze analyse een sterk vermoeden van dyslexie ontstaat, wordt met de ouders contact opgenomen en hun geadviseerd de leerling verder te laten testen door een extern onderzoeksbureau. * Op basis van de uitslag en de aanbevelingen van dit onderzoeksbureau worden leerlingen faciliteiten aangeboden. Op het Coornhert zijn de mogelijke faciliteiten: extra tijd, vergrote weergave proefwerken, aangepaste spellingberekening, gebruik laptop met spellingcontrole. Zie de eerder genoemde maatregelen. * Alle leerlingen bespreken naar aanleiding van hun dyslexieverslag en –verklaring met de dyslexiebegeleider hoe zij praktische zaken het best aan kunnen pakken en krijgen instructies over gewenste leerstrategieën en indien nodig enige malen hulp bij het aanleren van deze strategieën. In het geval van problemen m.b.t. hun dyslexie richten de leerlingen zich tot de dyslexiebegeleider. Gouda, 28 januari 2015