Embed Size (px)
Citation preview
1956 – 20061956 – 2006ODTÜ’nün kuruluşunun ODTÜ’nün kuruluşunun
50. yı lı50. yı lı
bellek dizisi - 5bellek dizisi - 5
1 Eylül 19691 Eylül 1969ODTÜ’de Öğrenci Birl iği Seçimleri Yapıldı. ODTÜ’de Öğrenci Birl iği Seçimleri Yapıldı.
... ve sonunda “hadise çıktı”... ve sonunda “hadise çıktı”
1 Eylül 1969 günü yapılan ODTÜ Öğrenci Bir l iği seçimlerini Ortanın Solu Grubu
kazanmış, ardından çıkan olaylarda gruplar bildir i ler yayınlamış, olaylarda yer alanların
bir kısmı, Disiplin Kurulu'nda cezalar almışlardı.
Bu sunum, ODTÜ tarihinde yer alan bir olayı o günün koşulları içinde ve o günün
belgeleri i le hatır lamak amacı i le hazırlanmıştır.
ODTÜ öğrencisi, henüz ODTÜ’nün kuruluşunun ilk yıl larında yurtseverliği temel alan eylemleriyle, emekten yana tavır larıyla ülke gündemine damgasını vurmaya başlamıştı.
Ağustos 1965: ABD’ye karşı petrolün ulusallaştırılması eylemi çerçevesinde ODTÜ’lü öğrenciler Petrol Ofisi bayilerinde gönüllü olarak çalışıyor
1968, Elmalı Köyü: Toprak Reformu’nu
destek hareketleri çerçevesinde Elmalı Köyü’nde
gönüllü ODTÜ’lü öğrenciler1969, “Yabancı Sermayeye Hayır”
eylemlerinde ODTÜ’lüler
ODTÜ öğrencisini temsil eden Öğrenci Bir l iği 1960 yı lında kurulmuştu.
ODTÜ Öğrenci Bir l iği ’nde seçimleri;
1965, 1966 ve 1967 yı l larında Sosyalist Fikir Kulübü (SFK) üyeleri olan
“Toplumcu Grup”,
1968’deki seçimi ise Sosyal Demokrasi Derneği (SDD) üyeleri
olan “Ortanın Solu Grubu”
adayları kazanmıştı.
Mayıs 1969’da yeni dönem için Genel Kurul ve Seçimler yapılacaktı.
“Üniversitelerde öğrenci birliklerinin öğrenci açısından birçok olanağı vardır. Devletten ve rektörlükten tahsisat alır. Üniversitenin olanaklarını kullanır. Paso ve kimlikleri belli ücretler karşılığında öğrenci birlikleri verir. Hukuksal ve resmi anlamda öğrenciyi her anlamda bu kurumlar temsil eder.
Bu nedenle gruplar açısından öğrenci birlikleri, ele geçirilmesi gereken yerler olarak görülmüştür."
Cumhuriyet Gazetesi, Nisan 1998, “Nurhak’ta Bir Şafak Vakti” yazı dizisi
Öğrenci Bir l iği seçimleri, öğrenciler arasında siyasi boyutta hareketl i geçerdi.
Ancak Mayıs ayında yapılması gereken seçimlerin ertelenmesi sözkonusuydu.
6 Ocak 1969’da ABD büyükelçisi Komer’in arabasını yakılması sonrası gelişen “boykot ve işgal olayları” nedeni ile Üniversite 12 Nisan 1969'da Akademik Konsey tarafından kapatılmıştı.
30 Nisan 1969'da toplanan Akademik
Konsey okulun 15 Ağustos’ta
açılmasına karar verdi.
“... son olaylar dolayısıyla bozulan çalışma şartlarının normale avdet etmesine ve üniversitenin daha verimli
çalışmasına imkan hazırlamak üzere,
1969 yaz tatilinin öne alınıp, Mayıs, Haziran ve Temmuz
aylarında yaz dönemine girilmesine,
yarım kalan sömestr için derslerin 15 Ağustos'ta
başlatılmasına...”
15 Ağustos 1969 günü eğit ime tekrar
başlandığında Mütevell i Heyeti Başkanı Sadrett in Alpan
öğrencilere şöyle sesleniyordu:
“Mütevelli Hey’etimizin samimi inancı, memleketimizin iftihar ettiği
bir ilim kuruluşu olan ODTÜ öğrencilerinin olgunluk seviyesinin ve memleket severliliğinin, onların
uzun istikballerini etkileyecek sonuçlara varabilecek yeni
gelişmeleri önlemek gücünde olduğu noktasında yoğunlaşmış
bulunmaktadır...”
Aynı tarihte yayınlanan
Öğrenci Bir l iği bildir isi daha
basit bir söylem
içermekteydi:
... 15 Ağustos 1969 Cuma günü derslerin başlamasından sonra bir hafta, on gün süre ile işlenmiş konular tekrar edilecek, aylık imtihanlar öncesi döneme öğrencilerin intibakı sağlanacaktır.”
“Bu tatil döneminde derslerden uzak olmamızın yeni döneme alışmamızı zorlaştıracağı açıktır.
ODTÜ öğrencisi derslere intibakta
zorlanabil irdi ama, seçimlere
hazırlanmakta asla!
Ertelenen Öğrenci Birliği Seçimleri, 1 Eylül 1969
günü yapılacaktı.
Hazırlık süreci başladı.
Genel Kurul öncesi gruplar, dünya görüşlerini ve
kendilerini tanıtıcı yayınlar yaptılar.
Günlük olayları bildirilerinde, hazırladıkları kitapçıklarda yorumladılar.
Tüzük gereği önce tüm öğrencilerin katılımına açık Genel Kurul
toplanırdı.
Daha sonra 4-5 günlük bir ara verilir, ardından Başkanlık
Divanı gözetimi ve düzenlemesi ile tüm öğrencilerin
katılabileceği seçim yapılırdı.
Başkanlık Divanı seçilir, eski Öğrenci Birliği Genel Kurul’a
hesap verirdi.
Oy sayımı sırasında spor salonunun üst sağ, üst sol ve alt kısmını sayacaklar, her gruptan temsilci olmak üzere isim isim
belirlendi.
26 Ağustos 1969 Salı günü Kapalı Spor Salonunda yapılan Genel Kurul’da oylama sonucu Başkanlık Divanı’na SFK üyesi
öğrenciler seçildiler.
Münir Ramazan Aktolga Divan Başkanı oldu.
...ve Genel Kurul başladı.
Bir önceki dönemin İskender Odabaşoğlu başkanlığındaki
Öğrenci Birliği yönetimi, yaptıkları çalışmaları bir kitapçıkta toplamışlardı.
Yönetim Kurulu, çalışma raporunu sundu...
Çalışmalar geniş bir yelpazeye yayılmıştı. ODTÜ öğrencisi, her yere yetişmeyi bil iyordu:
“Öğrenci Birliğinin sıkı denetlemesi ile kar etmeye başlayan kafeterya”,
“Bir öğrenci arkadaşımıza tokat atmaya yeltenen casus barış gönüllüsünün üniversitemizden atılması”,
“Bu yıla kadar bazı karışıklıklara sebep olan ders proğramının bu yıl komputer’le ayarlanması”,
“Bu sene bilhassa ders kitaplarının ucuz baskılı olanlarının (Japon baskısı) getirilmesi”...
ODTÜ’lünün sosyal yaşamına katkıda bulunulmuştu...
“Cumartesi günleri gece saat 01.00’de otobüs konularak hafta sonu eğlenmek isteyen arkadaşların geç saatte dönmeye mecbur oldukları takdirde bu otobüsten faydalanmaları,” ...
. . . ama ODTÜ’lülük de ihmal edilmemişti:
”9 Eylül İzmir’in Kurtuluş gününde İzmir sularını, ziyaret maskesi altında, kirleten Amerikan 6.Filosunun tertiplenen miting ve yürüyüşlerle protesto edilmesi”...
Çalışma Raporu’ndan sonra sıra, Gelir Gider Tablosu’nun okunmasına gelmişti.
Gelirler 267.558 TL gibi büyük bir rakamdı: Rektörlükten alınan 235.000 Şebeke satışı 15.557
Gider kalemlerinden bazıları ise şunlardı: ODTÜ amblemli sigara Komer olaylarında tutuklananların harcı Komer olayında tutuklananlara yemek İzmir 6. Filo mitingi Conk Bayırı abidesine yardım ODTÜ Arıcılık Kulubüne yardım...
Eski dönem yönetimi aklandı, Genel Kurul sona erdi.
Seçimler 5 gün sonra, 1 Eylül 1969 Pazartesi günü yapılacaktı.
Seçime kadar Öğrenci Bir l iği ’nin çalışmalarını Başkanlık Divanı yönetecek,
seçimlere giderken düzeni onlar sağlayacaklardı.
Öğrenci grupları ise 5 günlük propaganda süresini değerlendirmeye koyuldular.. .
Başkanlık Divanı, Öğrenci Bir l iği ’nin barakasına yerleşerek çalışmalarına başladı.
Gruplar, yönetim geldiklerinde yapacaklarını öğrencilere duyurmaya, kitapcıklarıyla, bildir i leriyle kendilerini tanıtmaya başladılar.. .
Her yere afişler, bez pankart lar astı lar.
O günün teknolojisine uygun olarak teksir edilmiş bildir i ler dağıttı lar, günlük olayları bildir i lerinde yorumladılar.
Dağıtı lan i lk bildir i lerden bir inde bazı yakınmalar
başlamıştı.
Ortanın Solu Grubu şöyle diyordu:
“…Propaganda süresinin ilk gününde, iki yerde afişlerimizin yırtılmasını, Grubumuza sözlü tecavüzde bulunulmasını şiddetle kınarız.
Bu olayları Genel Kurul Başkanlık Divanına aksettirip, gereken tedbirlerin alınmasını istedik…”
Kardeşler,Bugün için barışa giden yol, ancak savaştan geçer. [...]
Toplumcu Grup seçime yönelik broşüründe öğrencilere sesleniyordu;
kim ki Amerika’nın kültür üssü ODTÜ’de Kurdaş’la kolkola gezer ve devrimcilere yapılan komplolara alet olur,
Kim ki insan kasabı Komer’in arabasını yakan devrimcilerin karşısında durur,
kim ki forumlarda öğrencilerin demokratik yollarla aldıkları kararların karşısına dikilir, kitlenin özlem ve isteklerini hiçe sayar,
gelişen hareket onları ezer geçer.
Sevgili arkadaşlar,
Ortanın Solu Grubu da seçim broşüründe şöyle diyordu:
... Taşlı sopalı tartışmalar yerine fikir tartışması, eğitimi aksatan anarşist eylem yerine demokratik eylem, Türkiye dışındaki ülkelere, Vietnam’a değil, önce ODTÜ öğrencisi ve Türk halkı için çalışmak, temel felsefemizdir.
... Bir gençlik örgütü olarak eylemlerimizi halk için halkla beraber ve eğitimi aksatmadan gerçekleştirmeye çalışacağız.
... Karşımızdaki kimselerin yobazlıklarına karşı öğrenci çoğunluğunun desteğini kazanacağımıza inanıyoruz.
Toplumcu Grubun adayları SFK’nın tanınmış isimlerinden oluşuyordu.
Ortanın Solu Grubu adayları o kadar da tanınmış isimlerden oluşmuyordu.
1 Eylül 1969 Pazartesi günü, ODTÜ Öğrenci Birl iği seçimleri yapıldı.
Saat 17.00’de sandıklar kapatı ldı ve oylar sayılmaya başlandı.
Yıl lar sonra bir yazı dizisinde seçim günü olanlar şöyle anlatı lıyordu:
”İnşaat Fakültesinde kullanılan oylarda ise Ortanın Solu Grubu 72 oy farkıyla önde gitmektedir.
ODTÜ Öğrenci Birliğinin üniversite içindeki olanaklarını ele geçirebilmek amacıyla Şükrü Işık ve sandık görevlisi Ahmet Sönmez bir bahaneyle olay çıkartır. Koray Doğan tabancasıyla havaya ateş eder.
Çıkan olaylarda sosyalistler, sosyal demokratlara karşı ‘devrimci şiddet’ kullanırlar.”
Cumhuriyet Gazetesi, Nisan 1998, “Nurhak’ta Bir Şafak Vakti” yazı dizisi
Sosyal Demokrasi Derneği’nin yayınladığı bildiride olaylar şöyle
duyuruluyordu:
“Sonuçların bu şekilde olması üzerine İnşaat ve Hazırlıktaki sandıklara
saldırılmış, oylar, zabıtlar yırtılmış,
tabanca ve sopalarla arkadaşlarımıza saldırılmıştır.”
Sosyalist Fikir Kulübü’nün bildirisinde ise olaylar daha basit
anlatılıyordu:
“Dün üniversitemizde Öğrenci Birliği seçimleri
yapıldı...
...ve sonunda hadise çıktı .”
Sosyal demokratların bir bildirisinde şu
ifadeler yer alıyordu:
“ODTÜ’de kendilerine sosyalist süsü veren
anarşist ve ne yaptığını bilmeyen
bir avuç bunalım çocuğu 1 Eylül günü yapılan
Öğrenci Birliği seçimlerini Ortanın Solu Grubunun
kazanması üzerine sandıklara ve
arkadaşlarımıza saldırmışlardır”.
Kimi bi ldir i lerdeki ifadeler ‘ağır ’dı.
“Bele tabancayı asıp, şarabı çekip Üniversitenin çalışma düzenini bozmaya
kimsenin hakkı yoktur".
Sosyalistlerin bildirisinde bunlara cevap veriliyordu:
“Bu seviyesiz adamlara gereken dersi vermek ve devrimcilerin karşısında ancak saygı duyulacağını öğretmek, devrimci görevlerimiz içindedir.”
“Şunu çok açık ortaya koyalım ki, sosyalistlerin şerefi üç-beş dejenere burjuva züppesinin oyuncağı olamaz.”
“Hiç bir devrimci eylem sahnesinde görünmeyen bu soytarılar, pasif ortamda bize olmadık çamurlar atmaya kalktılar”.
Seçimlerin ertesi günü toplanan bir forumda da “hadise” çıkmıştı: "2 Eylül 1969 günü İnşaat Mühendisliği Fakültesinde düzenlenen forum yine aynı grup öğrenci tarafından silah zoru ile dağıtılmış, Öğrenci Derneği Başkanı tabanca kabzası ile başından yaralanmış, bir öğretim görevlisine silah çekilmiştir.“
Sosyal Demokratlar Dernekler Masasına başvururlar.
Ankara Valiliği 4 Eylül’de seçimi Ortanın Solu
Grubu’nun kazandığına karar verir.
5 Eylül günü Rektörlük bunu öğrencilere duyurur. Sosyalistlere göre;
“Bir grup ortanın solcusu Cemiyetler Masasına gidiyor ve
sandık kurullarının zabıtları diyerek seçimleri kazandıklarını
isbat için bir takım belgeler veriyorlar. Verilen belgeler
sahtedir.”
Toplumcu Grup da Savcılık ve Danıştay’a başvurmuştur. Asliye Ceza Mahkemesi’nden
tedbir kararı talep etmiştir.
Bunun nedenini sosyalist Genel Kurul Başkanlık Divanı
şöyle açıklar:
Ancak, bu gir işimden olumsuz yanıt alınır.
“Devrimciler; hareketlerinin savunmasını hakim sınıfların çizdiği
sınırlar içinde bir takım kaidelere dayandırarak yapmazlar ama bu
sefer, bu işi yapanları sahte belge düzenlemek ve kanunsuz hareket
etmekten mahkemeye verip, burjuva hukuku çerçevesi içinde bile
yenilgiye uğratacağız”.
Sosyal Demokrasi Derneği barakası sosyalistler
tarafından tamamen tahrip edilir.
Sosyalist Fikir Kulübü, bildirisinde bu olay şöyle anlatılmaktadır:
"Dün Kimya Mühendisliği Öğrenci Derneği Başkanı arkadaşımızın, içlerinde S.D.D. [Sosyal Demokrasi Derneği] Başkanının da bulunduğu bir grup ortanın solcusu tarafından dövülmesine sinirlenen bir iki arkadaşımız sosyal demokrasi derneğini tahrip etmişlerdir.Sosyalist Fikir Kulübü üyeleri ve yönetim kurulu bu harekete kesin olarak karşıdır. Bizim tasvibimiz ve haberimiz olmadan disiplinsizce yapılmış bir harekettir. Bütün samimiyetimizle kınarız..."
SFK üyeleri de Genel Kurul Başkanlık Divanı olarak girdikleri Öğrenci Birliği barakasındaki işgalini sürdürmektedir.
Seçimi kazanan sosyal demokratlar bir bildirilerinde şöyle demektedirler:
“Kendi gücümüzle veya savcılık kanalı ile Birlik binasını boşalttırabileceğimiz halde bunun sonucu iki grup arasında silahlı bir çatışmaya sebebiyet vereceği düşüncesi ile böyle bir teşebbüse girişmedik.”
“Sosyal Demokratlar 5 Eylül 1969 Cuma günü bir gövde gösterisine girişir. [...] Göstericiler tabanca ile etrafa ateş ederek Öğrenci Birliği’ne doğru yürür. Ancak Toplumcu Gurup’tan bazı öğrencilerin Birlik etrafında ellerinde kırma av tüfekleri ile beklemeleri üzerine yürüyüşten vazgeçerek dağılırlar.”
Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan bir yazı dizisinde bu konu şöyle anlatılır:
Sosyalistler ise olayı şöyle anlatırlar: “Dün bir grup eli sopalı adam aldıkları sahte belgeye dayanarak Öğrenci Birliğini Altındağ’dan ve mensup oldukları partinin ilçe örgütlerinden topladıkları kişilerle birlikte basmak istemişler, fakat devrimcilerin direnişi karşısında Öğrenci Birliğinin yanına bile yaklaşamamışlardır.”
Sosyal Demokratlar öğrencileri bilgilendirmeye devam ederler:
“Hiçbir meşru temele dayanmadan ve ancak yabancı işgal kuvvetlerine yaraşan metodlarla Birliği elinde bulunduranlar […] perişan olacaklar ve üniversitemizde barınamayacaklardır.”
“Edepsizliğin bu Üniversitede yeri yoktur.”
“Bütün arkadaşlarımız derslere devam etmeli ve sükunet yerleşmelidir.”
Daha sonra sosyalist ler işgalden vazgeçer ve Öğrenci Bir l iği barakasını Ortanın Solu Grubuna teslim eder.
Bu arada Disipl in Kurulu da çalışır, öğrencilere yazılar gelir:
“Üniversitemiz Öğrenci Birliği seçimleri ile ilgili olarak 1-2 Eylül 1969 günü cereyan eden olaylar hakkında Öğrenci Disiplin Komitesince bilginize başvurulacaktır.
Konu ile ilgili olarak 9 Eylül 1969 Salı günü saat 14.00’de Kayıt ve Kabul İşleri Müdürlüğünde bulunmanız gerekmektedir.”
Disiplin Komitesi, toplantı sırasında Toplumcu Grup tarafından baskına uğrar. Bu sırada ifade veren eski Öğrenci Birliği Başkanı İskender Odabaşoğlu da tartaklanır.
“Hadiseli seçim” süreci böylece noktalanır.
Daha sonra karar açıklanır:"1969 Eylül ayında Orta Doğu Teknik Üniversitesinde meydana gelentabanca atma, adam yaralama, öğrenci dövme ve ölümle tehdit etme gibi olaylarla ilgili olarak Üniversite Akademik Konseyi bir öğrenciyi üniversiteden tamamen ihraç cezası ile cezalandırmış, bir öğrencinin bir yıl süre ile, bir öğrencinin altı ay süre ile, iki öğrencinin beşer ay süre ile, iki öğrencinin üçer ay süre ile ve bir öğrencinin de iki ay süre ile Üniversiteden uzaklaştırılmalarına karar vermiştir..." 6 Ekim 1969
ODTÜ Rektörlüğü
O gün, seçimlerde karşı lıklı mücadele içinde olan ODTÜ’lüler,
daha sonraki yı l larda olduğu gibi bugün de dayanışma içinde,
ülkenin ve toplumun çıkarları için ortak uğraş veriyorlar.
1 Eylül 1969 “Hadiseli Seçim” l istelerinde yer alan ve bugün kalplerde yaşayan ODTÜ’lüleri
bir kez daha anıyoruz.
Sinan Cemgil
Taylan Özgür
M. Kemal Şanlı
Bülent Yelken
Yusuf Aslan
Mehmet Sözen
Bu sunu, arşivlerimizdeki belgelerden Bu sunu, arşivlerimizdeki belgelerden
ODTÜ’nün 50. kuruluş yı ldönümünde ODTÜ’nün 50. kuruluş yı ldönümünde
ODTÜ öğrenci belleğine katkı ODTÜ öğrenci belleğine katkı
amacıyla hazırlanmıştır.amacıyla hazırlanmıştır.
Hazırlayanlar
Levent TOSUN (Makina Müh. ’70)
Nermin FENMEN (Kimya Müh. ’80)
Müzik: The Ventures – “Walk, Don’t Run”, “Pipeline”, “Caravan”, “Dr. No” 23 Eylül 2006, Ankara
1956 – 2006ODTÜ’nün kuruluşunun 50. yı l ı
bellek dizisi
