beroepsprofiel thkassistent

Brussel, januari 2008

In samenwerking met het Verbond der Vlaamse Tandartsen

Beroepscompetentieprofiel Tandartsassistent


2


Sector

Gezondheidszorg

Subsector Tandheelkunde

De infobank over beroepenstructuren en beroepsprofielen kan worden geraadpleegd op de SERV-website: www.serv.be, via de link beroepsprofielen.

© Het copyright over de SERV-beroepsprofielen hoort toe aan de SERV.

Gebruik van gegevens en tekst is toegestaan mits een correcte bronvermelding.

WD/2008/4665/1

SERV l Wetstraat 34-36 l 1040 Brussel l Tel: 02.20.90.111 l Fax: 02.21.77.008 l [email protected] l www.serv.be


3

Inhoud

Inhoud .................................................................................................................................... 3

Inleiding ................................................................................................................................. 4

Leeswijzer .............................................................................................................................. 5

1. Afbakening en omschrijving van het beroep ............................................................. 7 1.1. Beroepssituering ........................................................................................................... 7 1.2. Beroepenschets ............................................................................................................ 7 1.2.1 Definitie en omschrijving van het beroep .................................................................. 7 1.2.2 Afbakening ............................................................................................................... 8 1.2.3 Vereiste attesten of certificaten ................................................................................ 9 1.2.4 Arbeidsomstandigheden .......................................................................................... 9

2. Beroepscompetenties ............................................................................................... 10 2.1. Met patiënten omgaan................................................................................................. 10 2.2. Assisteren tijdens de behandeling ............................................................................... 12 2.3. Hygiënisch werken ...................................................................................................... 14 2.4. Plannen en organiseren .............................................................................................. 16 2.5. Administratie voeren ................................................................................................... 18 2.6. Logistieke ondersteuning bieden ................................................................................. 20 2.7. Veilig en milieubewust werken .................................................................................... 21 2.8. Eigen deskundigheid uitbouwen .................................................................................. 23

3. Beginnende beroepsbeoefenaar .............................................................................. 24

Bijlage I – Gemiddeld takenpakket ..................................................................................... 25

Bijlage II – Welzijn op het werk ........................................................................................... 27

Lijst van organisaties en bedrijven die werden uitgenodigd op de conferenties ‘tandartsassistent (m/v)’ ........................................................................................... 28

Bronnen – Literatuurlijst ..................................................................................................... 29

“In verband met de leesbaarheid van de tekst is er voor gekozen om de mannelijke vorm te gebruiken. Waar hij of hem staat wordt uiteraard ook zij of haar bedoeld.”


4

Inleiding

In dit document wordt het beroep tandartsassistent beschreven. In het eerste deel bakenen we het onderzoeksveld af. We situeren het beroep in de sector en geven aan wat precies het werkdomein is van de beroepsbeoefenaar. De beroepenschets definieert het beroep en bakent het af ten opzichte van andere beroepen. Ook eventuele ver-eiste attesten of certificaten voor het beroep en bijzondere arbeidsomstandigheden komen hier aan bod. Het tweede deel is de eigenlijke kern van het beroepscompetentieprofiel. We schetsen de expertise die een beroepsbeoefenaar nodig heeft aan de hand van competenties die in de beroepscontext worden toegepast. Deze beroepsspecifieke competenties beschrijven wat iemand nodig heeft om goede resultaten te boeken op het werk. Per competentie worden een omschrijving, indicatoren, onderliggende kennis, onderliggende attitudes en eventuele keuzes en dilemma’s weergegeven. In het derde deel wordt een definitie gegeven van de beginnende beroepsbeoefenaar voor dit specifieke beroep. Er wordt omschreven wat er precies van een beginner verwacht wordt en waarin zijn competenties nog verschillen van de ervaren beroepsbeoefenaar.


5

Leeswijzer

Zowel internationaal als in Vlaanderen wordt steeds meer uitgegaan van competenties bij het beschrijven van beroepen. De SERV heeft daarom een nieuw, competentiegericht format ont-wikkeld voor de beroepscompetentieprofielen.

Verschillende types gebruikers De beroepscompetentieprofielen zijn geschreven voor een zeer divers publiek en voor ver-schillende gebruiksdoeleinden (zoals onder meer afstemming onderwijs-arbeidsmarkt, HRM-beleid binnen bedrijven/organisaties en sectoren, loopbaan- en studiekeuzebegeleiding). BCP’s trachten bijgevolg een antwoord te geven op verschillende soorten vragen. Daardoor is het BCP een technisch document waarvan niet alle onderdelen voor iedereen even belangrijk en begrijpelijk zijn. Afhankelijk van het type gebruiker dat u bent, kan u het document ‘anders’ lezen. Wij onder-scheiden drie grote types gebruikers.

Type 1: gebruik van het BCP voor de oriëntatie van werkzoekenden, voor loopbaanbegelei-ding, of door de leek die zich wenst te informeren over een beroep.

Type 2: professioneel gebruik in bedrijven/organisaties of sectoren: bijvoorbeeld voor sollici-taties in bedrijven, voor het opmaken van functiebeschrijvingen, voor interne opleidingen en coaching

Type 3: onderwijs- en opleidingsverstrekkers voor het bepalen van eindtermen of voor het opstarten of aanpassen van een opleiding

Indien u gebruiker type 1 bent, zijn de volgende onderdelen voor u het meest interessant: • Deel 1 waarin het beroep wordt gedefinieerd en afgebakend. • Achteraan in het document: bijlage 1 waarin een gemiddeld takenpakket van deze

beroepsbeoefenaar beschreven staat. • In deel 2 enkel de eerste rubriek: de titels en de omschrijvingen van de competen-

ties.

Voor gebruiker type 2, mensen uit het bedrijfs- of organisatieleven, uit het werkveld zelf dus, kan, bijkomend, volgende informatie bijzonder nuttig zijn: • Deel 2 de rubriek indicatoren. De indicatoren beschrijven het gedrag dat iemand

moet vertonen op de werkvloer om de beoogde resultaten te kunnen behalen. Dit gedrag toont aan of iemand al dan niet over de competentie beschikt.

• Deel 2 de rubriek keuzes en dilemma’s. Keuzes en dilemma’s beschrijven de com-plexiteit van de competentie.


6

Voor gebruiker type 3, onderwijs- of opleidingsverantwoordelijken, is bijkomend ook de volgende informatie relevant : • Deel 2 rubriek onderliggende kennis. • Deel 2 rubriek onderliggende attitudes. • Deel 3 informatie over de beginnende beroepsbeoefenaar.

Hoe u de competenties in Deel 2 moet lezen… In deel 2 beschrijven we de competenties voor het beroep waarvan sprake is. Deze competen-ties werden afgeleid aan de hand van de omschrijving van het beroep en de analyse van een gemiddeld takenpakket. (Een overzicht van een gemiddeld takenpakket vindt u in bijlage I). Elke competentie wordt beschreven aan de hand van onderstaande rubrieken.

In de omschrijving van de competentie geven we weer wat we precies onder de compe-tentie verstaan en waarom ze van belang is voor het bereiken van de verwachte resultaten op het werk.

Aan de hand van indicatoren beschrijven we het gedrag dat een beroepsbeoefenaar moet stellen wanneer hij over de competentie beschikt. Een indicator moet niet in absolute ter-men gelezen worden; hij is richtinggevend. Dat wil zeggen dat de beroepsbeoefenaar niet aan alle indicatoren in dezelfde mate moet beantwoorden.

Daarna beschrijven we de onderliggende kennis… Hier wordt de kennis genoemd die onderliggend of ondersteunend is voor de betreffende competentie. Het gaat om kennis zonder dewelke de beroepsbeoefenaar het bovenbeschreven gedrag niet kan stellen.

…en de onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden. Hier worden de belangrijkste attitudes en/of sleutelvaardigheden weergegeven die onderliggend zijn aan de betreffende competentie. Het gaat om attitudes zonder dewelke de beroepsbeoefenaar het bovenbe-schreven gedrag niet kan stellen. We bespreken alleen de attitudes en/of sleutelvaardighe-den die een sterke relatie hebben met de betreffende competentie.

Keuzes en dilemma’s geven aan welke de problemen zijn waar een beroepsbeoefenaar voor kan staan bij het aanwenden van deze competentie. De keuzes en dilemma’s waar-voor de beroepsbeoefenaar komt te staan, bepalen mee de complexiteit van het beroep. Complexiteit kan betrekking hebben op standaardroutines, het koppelen van meerdere rou-tines of juist op het zelf ontwikkelen van nieuwe routines en op de rol die de beroepsbeoe-fenaar daarbij vervult (ondersteunen, uitvoerend, leidinggevend). Maar het kan ook gaan om spanningsvelden, risico’s en kansen (COLO, september 2003, p.10-18).


7

1. Afbakening en omschri jv ing van het beroep

1 . 1 . B e r o e p s s i t u e r i n g

De tandartsassistent is terug te vinden in de sector gezondheidszorg meer bepaald in de sub-sector tandheelkunde. Hij werkt in loondienst bij een algemeen tandarts of een tandheelkundig specialist1. Het kan gaan om een solopraktijk of een groepspraktijk. De kernactiviteit van deze subsector is de tandheelkunde in al zijn facetten, zijnde de conser-verende tandheelkunde, prothesen, de parodontologie, de endodontie, de orthodontie en de chirurgie.

1 . 2 . B e r o e p e n s c h e t s

1 . 2 . 1 D e f i n i t i e e n o m s c h r i j v i n g v a n h e t b e r o e p

De tandartsassistent biedt ondersteuning bij de voorbereiding, uitvoering en afronding van een behandeling zodat de tandarts de behandeling efficiënter kan uitvoeren, de stoeltijd van de patiënt verkort en de organisatie binnen de tandartspraktijk vlot ver-loopt. De tandartsassistent onderneemt de volgende essentiële acties in functie van dit doel: De tandartsassistent installeert de patiënt in de behandelingsstoel en legt alle nodige instru-menten en materialen klaar voor de behandeling. Tijdens de behandeling is de tandartsassistent stand-by om instrumenten aan te reiken en materialen voor te bereiden. Om een vlotte samenwerking tussen de tandarts en de tandarts-assistent te krijgen is het belangrijk dat de tandartsassistent tijdig anticipeert op de noden van de tandarts. De tandartsassistent moet dus tijdens de behandeling één stap vooruit denken, zodat op het juiste moment de juiste materialen en instrumenten worden aangegeven. Na de behandeling staat de tandartsassistent in voor het opruimen van het kabinet, het des-kundig verwijderen van het afval en het reinigen, desinfecteren en/of steriliseren van alle ge-bruikte instrumenten en apparaten. Hij zorgt ervoor dat het sterilisatieproces tijdig wordt ge-start en op een correcte manier wordt doorlopen. De tandartsassistent heeft constant oog voor de hygiëne zodat (kruis)besmetting wordt vermeden.

1 Wanneer we verder in dit profiel spreken van een tandarts, wordt hier niet alleen een algemeen tandarts be-

doeld, maar tevens alle tandheelkundige specialisten waar een tandartsassistent kan tewerkgesteld zijn.


8

De tandartsassistent zorgt ervoor dat de werkzaamheden in de tandartspraktijk vlot kunnen verlopen door alle afspraken te plannen en de werkzaamheden in functie daarvan te organise-ren. Hij zorgt dat alle voorraden steeds op peil blijven en hij houdt de (patiënten)administratie bij zodat de tandarts altijd over juiste gegevens beschikt. Door op de correcte manier met de materialen en instrumenten om te gaan zorgt de tandartsassistent voor een optimale levens-duur van het instrumentarium. De tandartsassistent verzorgt de externe communicatie met labo’s, leveranciers, mutualiteiten e.d. zodat deze efficiënt verloopt. Doorheen al deze taken waakt de tandartsassistent over het welzijn van de patiënt. 1 . 2 . 2 A f b a k e n i n g

De tandartsassistent werkt altijd onder de verantwoordelijkheid van de tandarts. De tandarts is de leidinggevende en blijft de eindverantwoordelijkheid dragen. De tandartsassistent stelt geen medische handelingen. Hij zal de tandarts wel assisteren aan de behandelstoel maar stelt geen autonome handelingen in de mond2. Voor het assisteren tijdens een behandeling wordt vaak de term “four-handed-dentistry” gebruikt. “Onder four-handed-dentistry dient verstaan te worden dat de tandartsassistent de omgevingsfactoren rond de behandelingsstoel beheert en bedient. Daaronder kan worden gecatalogeerd: de ver-lichting, direct of indirect, afzuiging, hulp bij aanleveren van materialen en klaargemaakte pro-ducten en dergelijke. Four-handed-dentistry houdt geen handelingen in die autonoom door de assistent worden gesteld en te klasseren zijn onder medische handelingen”3. Dit beroepscompetentieprofiel beschrijft het gemiddelde opdrachtenpakket van de tandartsas-sistent, dus zowel de tandartsassistent die werkt in een solopraktijk als de tandartsassistent die werkt in een groepspraktijk. Afhankelijk van de plaats van tewerkstelling komt een engere of ruimere invulling van het opdrachtenpakket aan bod. In grote groepspraktijken, waar even-tueel meerdere tandartsassistenten aan de slag zijn, worden vaak gespecialiseerde functies gevormd, terwijl in solopraktijken een hogere graad van polyvalentie wordt gevraagd. Niet alleen de grootte van de tandartspraktijk heeft een invloed op het opdrachtenpakket, maar ook de specialisatie van de tandarts, zijn visie op de taakverdeling, het karakter en de interes-ses van de tandartsassistent, …

2 Dit is een duidelijk onderscheid met de mondhygiënisten. Zij kunnen wel autonoom handelingen stellen in de

mond. Momenteel zijn er geen mondhygiënisten werkzaam in België, doordat zij niet erkend zijn binnen het KB 78 betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen (10 nov. 1967).

3 Definitie Verbond der Vlaamse Tandartsen opgenomen in het advies over een mogelijke opleiding tot tandarts-assistent en mondhygiënist, VLOR, 30 maart 2006.


9

1 . 2 . 3 V e r e i s t e a t t e s t e n o f c e r t i f i c a t e n

De tandartsassistent is wettelijk verplicht tot het dragen van een dosimeter op borsthoogte waarmee de dosis ioniserende straling waaraan hij is blootgesteld, wordt gemeten (KB van 20 juli 2001). De tandartsassistent is wettelijk verplicht zich te laten inenten tegen hepatitis, indien hij niet kan aantonen over voldoende immuniteit te beschikken. (KB van 4 augustus 1996). 1 . 2 . 4 A r b e i d s o m s t a n d i g h e d e n

De volgende arbeidsomstandigheden zijn typisch voor het beroep van tandartsassistent. • werktijden: avondwerk en zaterdagwerk mogelijk • samenwerken met de tandarts op kleine oppervlakte waarbij ook fysiek contact

met patiënt en tandarts mogelijk is • mogelijke blootstelling aan ioniserende stralingen

Indien u meer informatie wil over de risico’s en preventiemaatregelen die specifieke arbeids-omstandigheden met zich meebrengen, verwijzen wij u naar een nota van de SERV over ar-beidsomstandigheden (SERV, 2007) die u op de website kan raadplegen.


10

2. Beroepscompetent ies

2 . 1 . M e t p a t i ë n t e n o m g a a n

Omschrijving: De tandartsassistent treedt op als aanspreekpunt voor de patiënt zowel voor, tijdens als na de behandeling. De tandartsassistent komt zowel telefonisch als rechtstreeks in contact met de patiënt. Een goed contact met de patiënten zorgt ervoor dat de patiënt een comfortabel gevoel heeft tijdens het tandartsbezoek en zich gerespecteerd voelt. Indicatoren: De tandartsassistent

beantwoordt tijdig de telefoon met het voorstellen van de praktijk en zichzelf.

ontvangt de patiënt en begeleidt hem doorheen de organisatie van de tandartspraktijk.

beantwoordt vragen van de patiënt en verwijst door naar de tandarts indien nodig.

stelt de patiënt gerust, zowel voor, tijdens als na de behandeling.

speelt relevante informatie door aan de tandarts zodat de patiënt slechts éénmaal zijn ver-haal moet doen.

geeft uitleg over de behandeling in begrijpbare taal, rekening houdend met de leeftijd en achtergrond van de patiënt.

houdt de patiënt op de hoogte van eventuele veranderingen bij afspraken of uitgelopen wachttijden.

gaat op een professionele manier om met onbegrip of klachten bij de patiënt.

geeft de patiënt voorlichting over poetsinstructies.

installeert de patiënt in de behandelstoel, neemt eventueel handtas, jas, bril en gsm aan zodat de patiënt comfortabel zit.

past de basisregels van EHBO toe, wanneer een patiënt onwel wordt.

voorziet een stoel in het kabinet voor een eventuele begeleider.

gaat respectvol om met gevoelige informatie van de patiënt zodat de privacy en het ver-trouwen van de patiënt niet worden geschonden.

heeft een verzorgd voorkomen, in overeenstemming met de uitstraling van de praktijk.


11

Onderliggende kennis:

basiskennis van de meest voorkomende tandheelkundige klachten en behandelingsmetho-den

tandheelkundige gezondheidsvoorlichting en opvoeding

vakjargon rond tandheelkundige klachten en behandelingen

basiskennis EHBO

basiskennis communicatie Onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden:

mondelinge communicatie

imagobewustzijn

empathie

dienstverlening

discretie Keuzes en dilemma’s:


12

2 . 2 . A s s i s t e r e n t i j d e n s d e b e h a n d e l i n g

Omschrijving: De tandartsassistent assisteert de tandarts tijdens de behandeling door steeds één stap voor-uit te denken. Door op de gepaste tijd materialen en instrumenten klaar te leggen, aan te ge-ven, te bereiden, vast te houden, … zorgt de tandartsassistent ervoor dat de tandarts efficiën-ter kan werken en de stoeltijd van de patiënt wordt ingekort. Indicatoren: De tandartsassistent

legt voor de behandeling, het basismateriaal klaar op de afgesproken, vaste plaats en ver-wijdert het na de behandeling.

zoekt de patiëntenfiche (digitaal of op papier) op zodat de tandarts snel een overzicht krijgt van de gegevens.

controleert op basis van de agenda, fiche of op aangeven van de tandarts welke behande-ling zal plaatsvinden en legt de nodige én voldoende materialen en instrumenten klaar in de volgorde waarin ze gebruikt worden.

reikt op het juiste moment de juiste materialen en instrumenten aan.

geeft de instrumenten zodanig aan, dat de tandarts ze in één beweging kan aannemen en hanteren.

hanteert de speekselzuiger en chirurgische zuiger zodat het werkterrein droog blijft tijdens de behandeling.

assisteert de patiënt bij het spoelen.

ontwikkelt radiografieën volgens interne procedure.

volgt instructies van de tandarts op, zodat een vlotte samenwerking tot stand komt.

assisteert de tandarts zonder te storen en zonder het zicht te belemmeren. Onderliggende kennis:

het verloop van de verschillende behandelingen en het daarbij horende instrumentarium en materialen

vakjargon: correcte benaming van instrumentarium en materiaal

basiskennis anatomie, fysiologie en pathologie van de mond en tanden, tandennummering

materiaal en productkennis

procedure voor ontwikkeling van radiografieën


13

Onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden:

handvaardigheid

ordelijkheid

samenwerking

efficiëntie

oplettendheid Keuzes en dilemma’s:


14

2 . 3 . H y g i ë n i s c h w e r k e n

Omschrijving: De tandartsassistent verzorgt de reiniging en sterilisatie van de instrumenten en uitrusting. Hierbij volgt hij nauwgezet de interne procedure, zodat de tandarts erop kan rekenen dat de reiniging en sterilisatie correct verloopt. Ook tijdens de werkzaamheden is het belangrijk om oog te hebben voor de hygiëne, zodat de tandartspraktijk altijd proper is en er op hygiënisch verantwoorde wijze kan gewerkt worden. Indicatoren: De tandartsassistent

draagt werkkledij en haartooi volgens interne afspraken.

wast de handen en draagt handschoenen tijdens het assisteren aan de stoel en tijdens het hanteren van het instrumentarium.

beschermt de kledij van de patiënt.

maakt, indien nodig, een steriel veld met steriele doeken of een plateau zodat de instrumen-ten steriel blijven.

reinigt en steriliseert de instrumenten volgens interne procedure.

reinigt boren en andere instrumenten die niet worden gesteriliseerd volgens de interne pro-cedure.

reinigt alle gecontamineerde onderdelen van het kabinet met een alcoholspray, na iedere behandeling.

ontsmet de handen hoekstukken en de afzuiging volgens interne procedure. Onderliggende kennis:

de interne procedures voor het reinigen, ontsmetten en steriliseren

de reinigingsmethode van alle instrumenten en apparaten Onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden:

hygiënisch bewustzijn

betrouwbaarheid

nauwkeurigheid

discipline

verantwoordelijkheidszin


15

Keuzes en dilemma’s:

De tandartsassistent moet omgaan met tijdsdruk en de juiste keuze maken tussen de kwali-teit van het werk en de beschikbare tijd.


16

2 . 4 . P l a n n en e n o r g an i s e r e n

Omschrijving: De tandartsassistent plant en organiseert naast het eigen werk ook de werkzaamheden in de tandartspraktijk. De tandartsassistent houdt de algemene agenda bij en stemt de eigen werk-zaamheden hierop af. Daarbij rekening houdend met de benodigde tijd en middelen. Een goe-de planning zorgt ervoor dat de werkzaamheden binnen de tandartspraktijk vlot verlopen. Indicatoren: De tandartsassistent

plant afspraken, rekening houdend met de benodigde behandelingstijd, de agenda van de tandarts, de organisatie binnen de tandartspraktijk, de tussentijd voor reiniging en de wen-sen van de patiënt.

schat de benodigde tijd voor een behandeling zo realistisch mogelijk in a.d.h.v. gekregen informatie van de tandarts.

schat de hoogdringendheid van de oproep van een patiënt in en probeert dringende geval-len in te lassen in de agenda.

belt, bij annulaties, een patiënt van de wachtlijst zodat de tandarts geen leemtes in de agenda heeft.

informeert de tandarts over wijzigingen in de agenda en/of dagplanning.

plant de eigen werkzaamheden in functie van de algemene agenda.

selecteert, volgens afspraak met de tandarts, vertegenwoordigers en bezorgt ze een af-spraak.


agendabeheer

verschillende behandelingen en hun gemiddelde duurtijd

duurtijd van de eigen taken Onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden:

geduld

organisatievermogen

mondelinge communicatie

nauwkeurigheid

zelfstandigheid


17

Keuzes en dilemma’s:

De tandartsassistent moet bepalen welke activiteit voorrang heeft en de juiste prioriteiten stellen, hij moet snel kunnen schakelen tussen verschillende werkzaamheden en toch steeds het overzicht behouden.

De tandartsassistent moet kunnen omgaan met tegenstrijdige belangen en verwachtingen tussen patiënt en tandarts, patiënten onderling, … en moet deze op elkaar trachten af te stemmen


18

2 . 5 . A d m i n i s t r a t i e v o e r e n

Omschrijving: De tandartsassistent verzorgt zelfstandig zowel de patiëntenadministratie als alle andere ad-ministratie van de tandartspraktijk. Hiervoor kan gewerkt worden met een beroepsspecifiek softwareprogramma of op de klassieke manier met behulp van een papieren klassement. Op deze manier zijn alle gegevens op een vlotte manier toegankelijk voor tandartsassistent en tandarts. Indicatoren: De tandartsassistent

voert alle gegevens van de patiënt in, zodat de gegevens in het systeem volledig zijn en overeenstemmen met de officiële gegevens.

controleert de gegevens van gekende patiënten zodat de gegevens in het systeem actueel blijven.

noteert naam en telefoonnummer van patiënten wanneer deze een afspraak wensen.

vult tijdens een onderzoek of behandeling, op aangeven van de tandarts, de gegevens in volgens interne afspraken/codes in het systeem.

verzorgt de briefwisseling met andere tandartsen en specialisten, mutualiteiten, firma's, OCMW’s, labo’s,,… zodat de externe communicatie eenvormig gebeurt.

selecteert patiënten voor een recall en verwittigt de patiënt volgens de interne procedure.

volgt betalingen van patiënten op en registreert ze in het systeem.

controleert of de patiënt een ingevuld en ondertekend getuigschrift van de behandeling heeft gekregen.

klasseert patiëntenfiches, radiografieën, afdrukken, doorverwijsbrieven, verslagen van spe-cialisten, conformiteitsattesten, facturen, … volgens interne afspraak.

verdeelt de inkomende post over de verschillende tandartsen of medewerkers.

frankeert en bust de uitgaande post.

beantwoordt e-mails en bedient het antwoordapparaat. Onderliggende kennis:

de tandnummers en vakjargon

MS Office en eventueel specifiek softwareprogramma

interne afspraken rond het klasseren en registreren van gegevens

basiskennis schriftelijke communicatie


19


betrouwbaarheid

nauwkeurigheid

schriftelijke communicatie

discretie

zelfstandigheid Keuzes en dilemma’s:


20

2 . 6 . L o g i s t i e ke o n d e r s t e u n i n g b i e d e n

Omschrijving: De tandartsassistent is verantwoordelijk voor alles wat logistieke ondersteuning van de tand-artspraktijk inhoudt. De tandartsassistent vult voorraden aan, bestelt producten en verzorgt de contacten met leveranciers, labo’s, koeriersdiensten, … zodat alle materialen altijd in voldoen-de mate aanwezig zijn en op de juiste manier gestockeerd worden. . Indicatoren: De tandartsassistent

legt gereinigde of gesteriliseerde instrumenten terug op hun plaats volgens interne procedu-re.

vult alle materialen tijdig aan, zodat de tandarts tijdens de behandeling nooit zonder mate-rialen valt.

bestelt, volgens afspraak met de tandarts, materialen zodat de stock op peil blijft.

controleert de binnengekomen bestellingen a.d.h.v. de bestelbon.

stockeert de binnengekomen materialen op hun vaste plaats.

contacteert de leveranciers in geval van fouten bij bestellingen, leveringen of facturen.

spoelt tandafdrukken af en verpakt ze zodat ze klaar zijn voor verzending naar het labo.

contacteert de labo’s voor het ophalen van tandafdrukken.

vervangt de vloeistoffen van verschillende toestellen/baden/… volgens interne procedure.

vervangt, in afspraak met de tandarts, de versleten instrumenten. Onderliggende kennis:

voorraadbeheer

vakjargon: correcte benaming van instrumentarium en materiaal Onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden:

efficiëntie

ordelijkheid

zelfstandigheid Keuzes en dilemma’s:


21

2 . 7 . V e i l i g e n m i l i e u b e w u s t w e r k e n

Omschrijving: De tandartsassistent draagt tijdens de werkzaamheden zorg voor de eigen veiligheid en die van de patiënt en collega’s. Tijdens het opruimen van het kabinet houdt de tandartsassistent rekening met de milieuvoorschriften zodat mens en milieu geen onnodige risico’s lopen. Indicatoren: De tandartsassistent

draagt altijd de dosimeter.

draagt bij het assisteren aan de stoel extra beschermingsmiddelen indien nodig.

verzamelt alle naalden en scherpe voorwerpen in de speciale container.

neemt een ergonomisch verantwoorde werkhouding aan.

sorteert alle afval en wegwerpmaterialen in de daartoe bestemde recipiënten.

regelt het ophalen van het niet-huishoudelijk afval met de gespecialiseerde firma’s.

bestelt tijdig lege containers, zodat het afval correct kan gestockeerd worden.

reinigt alle filters en slangen zodat de unit optimaal functioneert. Onderliggende kennis:

de gevaren van werken met ioniserende stralingen, van werken met mogelijk besmet mate-riaal

ergonomie

sorteren van afval Onderliggende attitudes en sleutelvaardigheden:

milieubewustzijn

verantwoordelijkheidszin

veiligheidsbewustzijn

ordelijkheid Keuzes en dilemma’s:


22

Opmerkingen:

Referentiedocument: SERV (2004) Welzijn op het werk. Een beschrijving van de taken en competenties van elke beroepsbeoefenaar ongeacht beroep of sector.

Zie ook bijlage II in dit document


23

2 . 8 . E i g e n d es k u n d i g h e i d u i t b o u w e n

Omschrijving: Om het werk goed uit te voeren moet de tandartsassistent op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen. Door het bijschaven van zijn competenties, zowel via bijscholingen als dagda-gelijks op de werkvloer, zal de tandartsassistent steeds beter worden in het uitvoeren van het beroep. Indicatoren: De tandartsassistent

volgt relevante bijscholingen die de tandarts hem aanreikt.

luistert naar eventuele feedback van de tandarts, collega’s of patiënten en tracht richtlijnen in de tandartspraktijk toe te passen.

stelt vragen aan de tandarts of collega’s wanneer iets niet duidelijk is of bij twijfel over een bepaalde beslissing.



assertiviteit

leergierigheid

zelfinzicht Keuzes en dilemma’s:


24

3. Beginnende beroepsbeoefenaar

Na een initiële basisopleiding zou de tandartsassistent in staat moeten zijn om alle taken uit het takenpakket uit te voeren. Belangrijk om hierbij op te merken is dat elke tandarts zijn eigen werkmethodes hanteert en elke tandartspraktijk verschillend is georganiseerd. Voor de tandartsassistent komt het er dus op aan om zich snel in te werken in de organisatie waar hij terecht komt. Van een beginnend tandartsassistent kan niet verwacht worden dat hij met dezelfde snelheid taken zal uitvoeren als een ervaren collega. Alle interne procedures moeten uitgelegd worden en de tandartsas-sistent zal zich deze procedures moeten eigen maken. Of een beginnend tandartsassistent alle taken uit het pakket uitvoert, zal afhangen van meer-dere factoren waaronder bv. het karakter van de beginnend assistent, de organisatie van de praktijk (meerdere assistenten), de tandarts waarmee hij zal samenwerken, het specialisme van de tandarts enz.


25

Bijlage I – Gemiddeld takenpakket

De beroepscompetenties die beschreven staan in hoofdstuk 2 werden afgeleid uit de definitie van het beroep en uit het gemiddeld takenpakket. Hieronder wordt een gemiddeld takenpakket van een tandartsassistent weergegeven.

Patiënten begeleiden • Ontvangst en uitgeleide van de patiënten verzorgen • De patiënt informeren en geruststellen, raadgevingen/informatie van de tandarts ver-

duidelijken • De patiënt poetsinstructies geven

Voorbereidingen treffen • Verzamelen en ordenen van materialen en instrumenten, nodig voor de behandeling • Installeren van de patiënt in de behandelingsstoel • Patiëntendossier aanmaken of ophalen

Behandeling assisteren • Verzorgen, aanpassen, opstellen van verlichting, loupe(bril), microscoop, hoekstuk-

ken, … • Voorbereiden van rubberdam, afdruklepels, spuiten, boren, brackets, bitewing, … • Aanmaken of mengen van pasta, cement, kleefstof, was, afdrukkoordjes, … • Hanteren van speekselzuiger en chirurgische zuiger • Spoelmomenten assisteren • Ontwikkelen van radiografieën • Trimmen, ontsmetten en bewaren van afdrukken • Reinigen en/of steriliseren van het tandheelkundig instrumentarium, toestellen en

werkoppervlakken

Administratie uitvoeren • Patiëntendossiers beheren, invullen (eventueel via specifieke software) en klasseren • Recall van patiënten organiseren en uitvoeren • Correspondentie/attesten/verslagen/radiografieën/gipsafdrukken/… verwerken, op-

volgen en archiveren of klasseren • Getuigschriften afleveren • Betalingsadministratie opvolgen

Agenda beheren • Afspraken maken voor de patiënten • Beschikbaarheid- en bezettingscontrole van de lokalen

Voorraden beheren • Aanvullen van alle materialen, producten en instrumenten zowel in het kabinet als in

de voorraadruimte • Bestellen van materialen en producten


26

• Opvolgen van bestellingen • Koerierdienst opbellen en ontvangen

Opruimen • Opruimen van kabinet tussen elke behandeling • De netheid van het kabinet bewaken en eventueel poetsen • Wachtkamer in orde stellen/houden, controle van sanitaire ruimtes • Afvalbeheer

Deskundigheid uitbouwen • Volgen van opleidingen • Opvolgen van raadgevingen van tandartsen en collega’s • Vragen stellen bij twijfels


27

Bijlage II – Welzijn op het werk

Een beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties van een beroepsbeoefenaar. Ook competenties met betrekking tot ‘welzijn op het werk’ kunnen erin aan bod komen. Wat is de rol van een beroepsbeoefenaar in het realiseren van ‘Welzijn op het werk’, meer bepaald, over welke competenties dient hij te beschikken met het oog op het bekomen van een veilige en gezonde werkplek? Tot 2004 baseerden de onderzoekers van de SERV zich bij het beschrijven van competenties omtrent welzijn op het werk hoofdzakelijk op informatie van de sector en op informatie uit de interviews met beroepsbeoefenaars. De competenties met betrekking tot veiligheid en gezondheid zijn echter vaak beroeps- en sectoroverschrijdend. Bovendien bestaat er op Europees niveau reeds een lange traditie van wetgevend en normatief werk met betrekking tot welzijn het werk. Ook is door de sectoren zelf reeds heel wat werk verricht met betrekking tot het vergroten van de veiligheid en gezondheid van de arbeidsomgeving en meer in het bijzonder met betrekking tot het vergroten van het veiligheidsbewustzijn van werknemers. De informatie uit deze verschillende bronnen hebben we, samen met de beroepsgerelateerde informatie over veiligheid en gezondheid op het werk waarover we uit eigen onderzoek reeds beschikken, verwerkt om de algemene competenties met betrekking tot welzijn op het werk, waarover elke beroepsbeoefenaar zou moeten beschikken ongeacht beroep of sector, te be-schrijven. Het streven naar meer systematiek en uniformiteit in de beroepscompetentieprofielen op het terrein van welzijn op het werk, heeft tot doel een betrouwbaar instrument aan te reiken waar-op opleidingsverstrekkers zich kunnen baseren bij het ontwikkelen van programma’s met be-trekking tot veiligheid en gezondheid. Voor de algemene taken en competenties inzake welzijn op het werk waarover elke be-roepsbeoefenaar - ongeacht het uitgeoefende beroep en ongeacht de sector - moet be-schikken, verwijzen wij u naar de nota ‘Welzijn op het werk’ (SERV, 2004) die intersecto-raal werd besproken en goedgekeurd. U vindt deze nota op de website van de SERV. [Online] http://www.serv.be/uitgaven/651.pdf Indien bepaalde veiligheidscompetenties beroeps- of sectorspecifiek zijn en behoren tot de kerncompetenties van het beroep, zullen wij deze nog steeds opnemen in het beroepscom-petentieprofiel zelf.


28

Lijst van organisaties en bedrijven die werden uitgenodigd op de conferenties ‘tandartsassistent (m/v)’

Verbond der Vlaamse Tandartsen

ABVV

ACV

ACLVB


29

Bronnen – Literatuurli jst

Interviews Jean-Paul Michiels Tandarts, Voorzitter VVT Jan De Maeyer Tandarts, Temse Gaëtan Vanderstappen Tandarts, Brussel Bart Vosters Tandarts, Ruislede Thomas De Peuter Tandarts, Antwerpen

Focusgroepleden Jean-Paul Michiels Tandarts, Voorzitter VVT Jan Demayer Tandarts, Temse Line Desaeger Tandarts, Gent Piet Huys Tandarts, Dessel Kristel Lochy Tandarts, Grimbergen Helena Nys Tandarts, Moerbeke-Waas Katrien Scholts Tandarts, Tongeren Arnoud Schreurs Tandarts, Genk Marleen Stammen Tandarts, Aalst Thomas De Peuter Tandarts, Antwerpen Gaëtan Vanderstappen Tandarts, Brussel Bart Vosters Tandarts, Ruislede

Documenten COLO (september 2003) Format beroepscompetentieprofiel. Handleiding voor het opstellen van beroepscompetentieprofielen. Zoetermeer. KB 78 (10 november 1967). KB betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen. BS 14/11/1967. KB 4 augustus 1996. KB betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico’s bij blootstelling aan biologische agentia op het werk. BS 1/10/1996. KB 20 juli 2001. KB houdende algemeen reglement op de bescherming van de bevolking, van de werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van de ioniserende stralingen. BS 30/08/2001.


30

OVDB. (2007-2008). Landelijke kwalificaties MBO Tandartsassistent. Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen. (2004). Welzijn op het werk. Brussel: SERV. Vlaamse Onderwijsraad (2006). Advies over een mogelijke opleiding tot tandartsassistent en mondhygiënist. Brussel: VLOR

Documents

beroepsprofiel thkassistent