B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    1/40

    KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

    KURIKULUM BERSEPADU SEKOLAH RENDAH

    BBUUK KOPONOINIGAN MONGINGIAUUK KOPONOINIGAN MONGINGIA

    TOUN 4TOUN 4

    BOROS KADAZANDUSUN

    Pusat Perkembangan Kurikulum

    Kementerian Pendidikan malaysia

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    2/40

    SUANG

    Rukun Negara

    Falsafah Pendidikan Kebangsaan

    Kata Pengantar

    Boros Ponogulu

    Dimpoton, Tudu om Nuludan Pongiaan

    Koponontudukan do Buuk Koponoinigan Mongingia

    Suang Kurikulum

    Ponimbangan Toponting doid Pangajalan om Pambalajalan

    Strategi Pangajalan om Pambalajalan montok Toun 4

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    v

    vii

    ix

    1

    1

    2

    3

    3

    5

    7- 35

    iii

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    3/40

    RUKUN NEGARA

    BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-cita hendak mencapai perpaduan yang lebiherat di kalangan seluruh masyarakat; memelihara satu cara demokratik; mencipta masyarakat yangadil di mana kemakmuran negara akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjaminsatu cara liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaan yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina

    satu masyarakat yang progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden;

    MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpahkan seluruh tenaga dan usaha kami untukmencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip berikut :

    KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

    KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA

    KELUHURAN PERLEMBAGAAN

    KEDAULATAN UNDANG-UNDANG

    KESOPANAN DAN KESUSILAAN

    v

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    4/40

    FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

    Pendidikan di Malaysia adalah satu usaha yang berterusan ke arah memperkembangkan lagipotensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbangdan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dankepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan bangsa Malaysia yang berilmupengetahuan, berketrampilan, berakhlak mulia , bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai

    kesejahteraan diri serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,masyarakat dan negara.

    vii

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    5/40

    ix

    KATA PENGANTAR

    Huraian Sukatan Pelajaran ialah dokumen yang

    memperincikan Sukatan Pelajaran yang bertujuan untukmemenuhi cita-cita murni dan semangat Falsafah PendidikanKebangsaan, dan menyediakan murid menghadapi arusglobalisasi serta ekonomi berasaskan pengetahuan pada abad

    ke-21.

    Dokumen ini menyarankan strategi pengajaran danpembelajaran yang merangkumi pelbagai aktiviti danpenggunaan sumber. Guru digalakkan menggunakan kreativiti

    untuk memilih, menyusun dan mengolah aktiviti mengikutkesesuaian murid. Huraian ini diharapkan dapat membantuguru merancang dan melaksanakan pengajaran danpembelajaran secara berkesan.

    Dalam melakukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran, gurudiharapkan dapat memberikan penekanan pada unsur bernilaitambah yang difikirkan sesuai dalam aspek pedagogi. Disamping itu, nilai murni dan semangat patriotik sertakewarganegaraan tetap diutamakan. Semua elemen ini

    diharapkan dapat memberikan keyakinan kepada murid danboleh diaplikasikan dalam kehidupan harian dan duniapekerjaan.

    Guru perlu sentiasa peka terhadap tahap penggunaan dan

    penguasaan bahasa Kadazandusun murid dengan mengambilkira kesepaduan ilmu, nilai dan amalan. Pengajaran danpembelajaran dirancang supaya dapat melahirkan murid yangboleh berkomunikasi serta meneruskan warisan budayaKadazandusun yang sesuai dengan kesejahteraan diri,masyarakat dan negara.

    Dalam menyediakan Huraian Sukatan Pelajaran yang disemaksemula ini banyak pihak yang terlibat terutama guru, pensyarahmaktab dan universiti, pegawai Kementerian Pendidikan, danindividu yang mewakili badan-badan tertentu.

    Kepada semua pihak yang telah memberikan sumbangankepakaran, masa, dan tenaga sehingga terhasilnya HuraianSukatan Pelajaran ini, Kementerian Pendidikan merakamkansetinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih.

    (Dr. SHARIFAH MAIMUNAH BT. SYED ZIN)PengarahPusat Perkembangan Kurikulum

    Kementerian Pendidikan Malaysia

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    6/40

    1

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    BOROS PONOGULU

    Paajalon o Boros Kadazandusun miagal di pinatantu doid AktaPendidikan 1996 montok momogonop kosukupan tinaruKadazandusun doid Sabah loolobi no kopio sabaagi do ponokakamotpilumaagan sokinoyonon. Suai mantad dii, kapanahak nogi dokounalan montok tangaanak suai bansa o balajalan BorosKadazandusun.

    Kurikulum Boros Kadazandusun dailek Bunduliwan nopo ngamanahak kopio do kapanatalan kalantasan moboros om nogikomompuan mikomiunikasi di kiwaya momoguno kooturan puralanboros di kotunud om kotindu. Oonuan nogi o tangaanak do kosiwatanmontok kapamaganapan do fungsi i gunoon doid koposion tikid tadau.

    Popoimagon kopio o Kurikulum Boros Kadazandusun do sunduanmamasok om sunduan guminawo pomogunan sabaagi iso dimpotondo koposion om pogiiiyaan kumaa toinsanan tinaru id Malaysia. Suaiko mantad dii, posontolon nogi kopio doid konteks koponguludankurikulum o bidang toilaan, tradisi om tungkus do tinaruKadazandusun i aanu doid sastara tinaru id bontuk lisan omponuatan.

    DIMPOTON

    Dimpoton nopo do Kurikulum Boros Kadazandusun sikul tosiribanga mooi do kaanu di o tangaanak do mikomiunikasi doidtaatanga di momoguno ngawi do Boros Kadazandusun montok nodo gunoon sondii id koubasanan do Kadazandusun.

    TUDU

    Id kolimpupuson do kurikulum tosiriba Boros Kadazandusun, kaanuno daa o tangaanak do:

    i) mokinongou om mangarati do oonu nopo i norongou doidmogisuusuai situasi tikid tadau,

    ii) moboros montok popolombus do idia, topurimanan om

    pomusarahan doid intoraksi sosial,

    iii) mambasa om mangarati mogikaakawo bahan basaon montoktudu pointantu, papalabus idia om pomusarahan di ifektif doidmogikaakawo o ponuatan,

    iv) mongintutun om monginonong do koubasanan om tungkusmaya do sastara tinaru om koubasan tradisi di pointantu,

    v) mingubas om monginonong woyo toluud, sunduan mamasokom koginawaan montok pomogunan.

    NULUDAN PONGIAAN

    Manahak do koponontudukan suang do kopongiaan om koiaan oNuludan Pongiaan mato balajalan Boros Kadazandusun sikul

    tosiriba mantad Toun 4 gisom Toun 6.

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    7/40

    2

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    Id suang nopo do kabaalan boros nga adadi mantad do kabaalanlisan, kabaalan mambasa om kabaalan monuat om id sistom borosnopo nga adadi mantad puralan boros, sistom tuni om ijaan,tinimungan boros, ponjudu ginumu om tukadan.

    Piipiro konteks koponguludan kurikulum pinosogu montokmonokodung pangajalan om pambalajalan kabaalan boros om sistomboros.

    KOPONONTUDUKAN DO BUUK KOPONOINIGAN

    MONGINGIA

    Hurayan Kurikulum montok Nuludan Pongiaan nopo nga pinosuaido pinosodia i ointutunan sabaagi doBuuk Koponoinigan Mongingia.Toiso-iso dokiumon diti manahak tutuduk montok mongia i kogompitdo kabaalan i mositi do dimpoton, suang toi ko uhu i mositi dotoguangon, om item puralan boros, sistom tuni om ijaan, tinimunganboros, ponjudu ginumu om tukadan i mositi oilaan do tangaanak ipopotuduk diolo do balajal Boros Kadazandusun.

    Dokiumon nopo diti nga Hurayan Kurikulum montok Toun 4 sikul

    tosiriba. Suang nopo diti nga kabaalan boros om sistom boros idkonteks do suang kurikulum i kosudong do gunoon doid koposiontikid tadau do tangaanak. Abaagi doid tolu lajur o suang HurayanKurikulum :

    Lajur koiso nopo nga Guas Kabaalan, Raan Kabaalan om AsilPambalajalan i oporlu aanu do tangaanak.

    Lajur koduo nopo nga Hurayan Asil Pambalajalan i monginimot doAsil Pambalajalan kumaa do kabaalan om sub-kabaalan i orulan domongulud miampai do suang kurikulum. Hurayan nopo diti ngaponokowakil do aspek toponting do kabaalan i mositi oilaan dotangaanak Toun 4.

    Potilombuson kumaa i sub-kabaalan id kikategori do 3 aras i mantadaras asas gisom do aras koburuon comorlang.

    Aras 1 nopo nga aras kogisaman minimum i mositi dimpoton dotangaanak. Maya do koburuon tangaanak monoodo kalaja,

    poundolihon dii i tangaanak kumaa id Aras 2, aras kogisamansadarhana om kumaa id Aras 3 i aras kogisaman comorlang. Au daapoundolihon o tangaanak i au songkuro kogisaman do kumaa id Aras3. Sundung potuu do ingkaa, nga mositi o tongomongingia kuminamdo sogiigisom popoburu do majoriti tangaanak sokurang-kurang nodo gisom Aras 2.

    Lajur kotolu nopo nga sogu do Aktiviti, poomitanan toi ko nuut. Sogunopo diti nga montok mongingia miampai poposuang do kointarangan,tonsi ngawi toponting pangajalan om pambalajalan om poomitananngawi do aktiviti i monokodung do tangaanak gumampot do kabaalan

    di kogompit.

    Kabaalan Boros

    Kabaalan Boros nopo nga kabaalan lisan, kabaalan mambasa omkabaalan monuat i dodion do asas kumaa id Boros Kadazandusun.

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    8/40

    3

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    Mositi momoguno do kabaalan boros montok momogonop kaandak

    komiunikasi om tungkus koubasanan.

    Sistom Boros

    Id Sistom Boros, dailek Bunduliwan no i notorimo gunoon sabaagido kootusan baku om piawai montok pangajalan om pambalajalanBoros Kadazandusun. Sistom Boros nopo nga nabaagi do puralanboros, sistom tuni om ijaan, kosa kata, ponjudu ginumu om tukadan.

    SUANG KURIKULUM

    Suang Kurikulum poinfokus kumaa id kopogonuan ngawi do kakamotmantad mogisuusuai bidang om disiplin ilmu. Kituduan o suangkurikulum montok papamantap do pangajalan om pambalajalan Boros

    Kadazandusun i kosudong do status om posorili timpu baino.

    PONIMBANGAN TOPONTING DOID PANGAJALAN OM

    PAMBALAJALAN

    Apatut oonuan do ponimbangan id siriba diti doid proses pangajalan

    om pambalajalan Boros Kadazandusun :

    Palan Om Kouludan Palajalan

    Miampai maganu faktor timpu id pangajalan om pambalajalan BorosKadazandusun, kosudong no daa kopio do uludon wagu kumaa idbontuk tasaanang mongulud. Oonu nopo konteks do gunoon,

    kabaalan lisan, kabaalan mambasa om monuat oporlu do pisopoduon

    doid kowoowoyoo sandad.

    Tangaanak O Tontokon

    Tangaanak no i tontokon do proses pambalajalan. Ii nodii poogi domogikaakawo o karaaralano pongiaan om bahan kurikulum dikosudong do gunoon montok momogonop koporluan om kobulihando tangaanak di mogisuusuai.

    Oponting nogi kopio o piralatan aktiviti om kakamot di kosudong do

    gunoon tumanud do profil tangaanak di mogisuusuai mooi do aanupapalabus o potensi diolo om gunoon sogisom-gisom optimum.

    Kasapaduan

    Koinsamakan misapadu gunoon id Kurikulum Boros Kadazandusun.Sabaagi do poomitanan, isoiso palajalan kawasa tumimpuunmiampai sorita kokomoi do oonu nopo kinaantakan id isoisopaganakan.

    Kaanu nogi o mongingia momoguno do pambasaan montok mongiaisoiso ponuhuan miagal do Norikot no timpu tokou mongoi kabuntoi ko kopolombusan topurimanan miagal do Di soira ko minomolidilo bosikol kijanama kawawagu dilo? Di soira ko do nakaanu sumakaibosikol kawo diti? Katarangan toi ko ponguhatan diti obuli nogi dogunoon id latihan kabaalan lisan toi ko kabaalan monuat ontokmonuhu mongingia do tangaanak moboros toi ko monuat kokomoikoposion id lamin.

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    9/40

    4

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    Mantad nogi diti do woyo toluud, sunduan mamasok om sunduanguminawo pogun oporlu do pasarabakon doid pongiaan maya do

    pomilian kakamot om aktiviti di kosudong.

    Kopomiatan Om Koinsasamadan

    Kabaalan Boros om Sistom Boros miagal do tinimungan boros aanupopopiot maya do bontuk ngawi do latih tubi di kosudong ii asaasarudo gunoon montok kapamaksimum do pambalajalan. Suai komomogonop mogisuusuai elemen id suang Kurikulum mositi nogido pogisuusuayon do mongingia o kalaja patahakon montok isoisokabaalan mooi do alaid-laid podii om kaanu di o tangaanakpopoingkawas do kobulihan, toilaan om koyokinan montokpomogunaan boros do kiwaya.

    Aktiviti Pangajalan Om Pambalajalan

    Mositi do onuan kosiwatan o tangaanak do umampayat doid aktivitidi momoguno diolo do popokinam do kabaalan di pinaajal. Piipiroaktiviti pinosogu doid dokiumon diti sundung potuu do ingkaa, ngaunsubon o mongingia do mamalan do kalajaon om aktiviti di kreatif

    om monginam kobulihan tangaanak tumanud do kaandak omkaanangan tangaanak.

    Ponilayan

    Ponilayan nopo nga aspek toponting no kopio doid proses pangajalan

    om pambalajalan. Ponilayan formatif i potilombus poposiwat do

    tongomongingia do maganu kawagu maklumatmontok do koilaankoburuon tangaanak sikul. Koilaan kokomoi kogisaman do tangaanakditi kaanu manahak do mongingia mongulud aktiviti montok koburuondi potilombus. Id koporumpunan koburuon do Boros Kadazandusun,au pakawasaon o tangaanak do oindamaan awagatan do ponilayanpusat.

    Ponimbangan Suusuai

    Sogiigisom no daa do mongingia momoguno latar kokomoi doMalaysia soira poposodia do palan pongiaan. Unsubon nogi o

    mongingia do momoguno bahan i manahak kapanatalan do prinsipsunduan mamasok, woyo toluud om karaaralano koposion idMalaysia di tosonong.

    Okuuri nopo o pinosogu doid Hurayan Kurikulum id bontuk do piipiroaktiviti montok dumimpot do kalantayan kabaalan boros di gunoon. IInodii poogi do apatut o mongingia momoguno do kreativiti, inisiatifom imaginasi montok koponginlaaban di nawaawayaan do tangaanaksikul.

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    10/40

    5

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    STRATEGI PANGAJALAN OM PAMBALAJALAN MONTOK

    TOUN 4

    Kurikulum Boros Kadazandusun Toun 4 nopo nga manahakkapanatalan doid kabaalan lisan, kabaalan mambasa om kabaalanmonuat. Koponodiaan asas litorasi doid Boros Kadazandusun ngaintangan nogi kopio, poinsuang no o kapanahakan fokus doid aspektoponting miagal do kawalan tinimungan boros om fungsitangasaanang pamakayan boros doid koposion tikid tadau.

    Kabaalan Lisan

    Mokinongou nopo nga kabaalan toponting sabap oonu nopo i asaruorongou adadi do iso sumbor di tagayo doid tontokon boros i manganbalajalai.

    Tangaanak oporlu do mokinongou sinding, rima om sorita di kagayatginawo montok koponginlaaban kabaalan mokinongou. Montokkopokitanan koilaan kokomoi do oonu i norongou diolo, kawasa dosuhuon o tangaanak do suminding, monindu rima, mangawarana,monoodo latihan popisudong, momolukis, monuat om momuondomkawagu idia.

    Oporlu nogi do asaru onuan kosiwatan o tangaanak do moboros idkalas mooi do oubas dii yolo do sistom tuni om ijaan miampai dokoyokinan moboros doid Boros Kadazandusun.

    Ontok timpu diti, aktiviti kalaja mipasang om tinimungan kaanu nogi

    mongunsub do aktiviti lisan. Oporlu nogi do unsubon o tangaanak domoboros id Boros Kadazandusun miampai tangaanak suai ommiampai tongomongingia di abaal.

    Kabaalan Mambasa

    Unsubon o sikul do momoguno skim toi ko program mambasa ditosonong. Kawasa o mongingia momoguno mogikaakawo ralan dokoontok miagal Buku Besar montok aktiviti mambasa topuhod ommonorita. Tinduon do tangaanak o tinimungan boros di niija mooi dokoilo yolo popolombus do tinimungan boros dii miampai kotunud.Kabaalan di aanu diolo diti pakawasa diolo do mongintutun ompopisuai tuni di mimiagal nga misuai id tona om jeda miagal do vokaltanaru om toniba, konsonan poloputon /b/ om /d/ om konsonan aupoloputon /b/ om /d/ om nogi sigot. Oponting kopio o aspek otus ditido iloon tu tona om jeda kapanahak kopisuayan rati isoiso boros.

    Miampai do model mambasa di tosonong kaanu o tangaanak momitom kiwaya iti. Mositi nogi monokodung do teks basaan o gambal omilustrasi montok kopoingkawasan kopongorotian tangaanak.

    Sobuubuli no daa do ajalon o tangaanak mam basa miampaikopongorotian id kowoowoyoo di ounsikou om unsubon no nunu inoilaan no laid diolo. Oporlu ajalon o tangaanak do mogikaakawotanda toi potuduk isoiso boros om momoguno korotian struktur puralanboros miampai korotian koinsanan teks montok kounalan do suang.

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    11/40

    6

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    Kabaalan Monuat

    Id poringkat diti, tangaanak mositi abaal doid monuat mekanismiampai mombontuk pimato, pialatan di kogonop mantad iso pimatoom boros mooi do abaakas kokiitanai do suat diolo om orulan dointangan. Tumilombus o tangaanak do balajal kabaalan monuatporingkat boros om frasa.

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    12/40

    Rujukan Nuludan Pongiaan

    Asil Pambalajalan

    Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak mongintutun ompopolombus do tuni di norongou.

    Aras 1Monindu om popolombus kawagutuni di pinarangahan.

    Aras 2

    Mongintutun, minsingumbalpopolombus om popisuai tuni dipinarangahan.

    Aras 3

    Mongulud om mamarait tuni dipinarangahan.

    i. Mokinongou, monindu om

    mamarait tuni di norongou.

    ii. Momili om minsingum ba lpopolombus boros di kotunudtumanud tuni di pinarangahan.

    iii. Mongulud om mamarait tuni di

    pinarangahan.

    Guas Kabaalan

    1.0 Mokinongou om mamarait.

    Raan Kabaalan

    1.1 Mongintutun tuni di norongou.

    7

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    13/40

    8

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak mongintutun om

    popisuai tuni di pinarangahan.

    Aras 1

    Papasanarai do boros miampaikoroitan di kotunud.

    Aras 2Momili boros tumanud koroitan di

    pinarangahan.

    Aras 3Mongulud om manahak pisuayan tunidi pinarangahan.

    i. Mokinongou om mamaraitboros i kiwaa do; a, aa, i, ii, u,uu, o, oo , b, b, d, d.

    ii. Momili boros di kotunudtumanud tuni di pinarangahan.

    iii. Mongintutun, mongulud om

    popisuai tuni di miagal o borosnga misuai id tona om otus.

    Guas Kabaalan

    1.0 Mokinongou om mamarait.

    Raan Kabaalan

    1.2 Mongi lo pisuayan tuni di

    pinarangahan.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    14/40

    9

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak mokinongoupokionuon di tangasaanang om

    tumanud totootopot miampai olinuud.

    Aras 1

    Mongintutun do boros tolinuud om auolinuud.

    Aras 2Momili om momoguno toilaan do boros

    tolinuud soira miuhot om misimbar.

    Aras 3Monimung do boros tolinuud tumanudsituasi pibarasan tikid tadau.

    i. Mokinongou om mongintutun doboros pokionuon tangasaanangdi olinuud om au olinuud.

    ii. Minsingum bal tangaanakmomoguno boros tolinuudmiampai do mongingia omtambalut.

    iii. Mongi lo p isuayan do borostolinuud om au olinuud.

    Guas Kabaalan

    1.0 Manahak ponuhuan ommomonsoi pokionuon miampaiolinuud.

    Raan Kabaalan

    1.3 Mokinongou pok ionuon di

    tangasaanang om tonudontotootopot miampai olinuud.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    15/40

    10

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak manahak ponuhuan

    miampai momoguno boros tolinuud.

    Aras 1

    Papasanarai ponuhuan i momogunoboros tolinuud.

    Aras 2Momili ponuhuan i kiwaa boros tolinuud

    di kotunud tumanud situasi pibarasantikid tadau.

    Aras 3Mongulud ponuhuan miampai boros

    tolinuud di kotunud.

    i. Manahak ponuhuan miampaimomoguno boros tolinuudtumanud do situasi patahakon.

    ii. Minsingum bal tangaanakmanahak ponuhuan.

    iii . Mongi lo p isuayan do boros

    tolinuud om au olinuud.

    Poomitanan : lakunan, dailog

    iv. Momonsoi ayat ponuhuan

    miampai momoguno borostolinuud om polombuson.

    Guas Kabaalan

    1.0 Manahak ponuhuan ommomonsoi pokionuon miampaiolinuud.

    Raan Kabaalan

    1.4 Manahak ponuhuan miampai

    boros tolinuud.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    16/40

    11

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak poposunud pokionuontumanud situasi di pointantu.

    Aras 1

    Popolombus pokionuon tumanudsituasi di pointantu.

    Aras 2Minsingumbal popolombus pokionuon

    tumanud situasi di pointantu.

    Aras 3Momonsoi ayat pokionuon di otopottumanud situasi di pointantu.

    i. Popolombus tangaanak dopokionuon tumanud situasi dipointantu.

    ii. Minsingum bal tangaanakpoposunud pokionuon tumanudsituasi di pointantu.

    iii. Momonsoi ayat pokionuontumanud situasi di pointantu.

    Guas Kabaalan

    1.0 Manahak ponuhuan ommomonsoi pokionuon miampaiolinuud.

    Raan Kabaalan

    1.5 Poposunud pokionuon tumanud

    situasi di pointantu.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    17/40

    12

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Koilo tangaanak popolombus pason

    miampai momoguno boros sondiikumaa do wokon.

    Aras 1

    Sumugut popolombus pason dinorongou.

    Aras 2Popolombus pason di norongou

    miampai momoguno boros sondii.

    Aras 3Monupu pason momoguno borossondii tumanud situasi pinatahak.

    i. Mokinongou, sumugut ompopolombus pason dipinarangahan do mongingia.

    ii. Minsingum bal p opolombuspason di norongou miampaimomoguno boros sondii.

    iii. Monupu pason tumanud situasipinatahak.

    Poomitanan:Kada kalaid do muli, ka di ina.

    Guas Kabaalan

    1.0 Manahak ponuhuan ommomonsoi pokionuon miampaiolinuud.

    Raan Kabaalan

    1.6 Mok inongou pason om

    polombuson miampai momogunoboros sondii kumaa do wokon.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    18/40

    13

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Koilo tangaanak popolombus kopoilaan.

    Aras 1

    Popolombus kopoilaan di norongouom norotian.

    Aras 2Minsingumbal popolombus kopoilaan

    miampai karaaralano di kotunud.

    Aras 3Momonsoi om popolombus kopoilaanmomoguno boros sondii.

    i. Mokinongou om popolombuskopoilaan di norongou omnorotian.

    ii. Minsingum bal p opolombuskopoilaan miampai karaaralanodi kotunud.

    iii. Momonsoi om popolombuskopoilaan momoguno borossondii.

    Guas Kabaalan

    1.0 Manahak ponuhuan ommomonsoi pokionuon miampaiolinuud.

    Raan Kabaalan

    1.7 Mokinongou, mangarati om

    popolombus kopoilaan.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    19/40

    14

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak momoguno boros

    pongolohou di kosudong montoksosongulun.

    Aras 1Mongintutun om mambasa piipiroboros pongolohou.

    Aras 2Mamarait om mamarati borospongolohou di kosudong gunoon tikidtadau.

    Aras 3Momili om momoguno borospongolohou di kosudong.

    i. Mambasa kaad borospongolohou.

    Poomitanan:aki, odu, ina, aka

    i i. Mamarait om momoguno borospongolohou di kosudong.

    iii. Momoguno boros pongolohou di

    kosudong montok sosongulun.

    Guas Kabaalan

    1.0 Moboros miampai olinuud.

    Raan Kabaalan

    1.8 Momoguno boros pongolohou dikosudong.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    20/40

    15

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Koilo tangaanak moboros tolinuud dikosudong montok situasi, status, umul omkoulunan.

    Aras 1Mongintutun om popolombus borostolinuud.

    Aras 2Minsingumbal moboros boros tolinuud.

    Aras 3Monindu boros tolinuud tumanud

    situasi, status, umul om koulunan.

    i. Mongintutun om popolombusboros tolinuud.

    Poomitanan:kopiwosian, kotoluadan

    ii. Minsingum bal m oborosmiampai momoguno borostolinuud tumanud situasi, status,umul om koulunan.

    iii. Monindu boros tolinuudtumanud situasi, status, umul,om koulunan.

    Guas Kabaalan

    1.0 Moboros miampai olinuud.

    Raan Kabaalan

    1.9 Moboros miampai o linuudtumanud situasi, status, umul, omkoulunan.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    21/40

    16

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Koilo tangaanak monguhot miampaimomoguno mogisuusuai borospongudiaan om teknik.

    Aras 1Mamarait piipiro boros pongudiaan .

    Aras 2

    Minsingumbal popolombus piipiroponguhatan miampai borospongudiaan om teknik.

    Aras 3

    Momoguno boros pongudiaan id ayatponguhatan.

    i. Mamarait tangaanak piipiroboros pongudiaan.

    ii. Minsingum bal tangaanakpopolombus piipiro ponguhatan

    miampai boros pongudiaan omteknik.

    i ii . Momoguno tangaanak borospongudiaan id ayat ponguhatan.

    Guas Kabaalan

    1.0 Miuhot om misimbar.

    Raan Kabaalan

    1.12 Monguhot miampai momogunomogisuusuai boros pongudiaanom teknik.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    22/40

    17

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak popoilo ngaran, sais,warana, ula om bontuk isoiso kakamot.

    Aras 1Momungaran do kakamot.

    Aras 2

    Papatarang do sais, warana, ula ombontuk isoiso kakamot.

    Aras 3Monindu om monompipi do kakamot

    tumanud do gambal toi ko katarangandi pointantu.

    i. Mamarait ngaran oonu nopokakamot i oilaan diolo id suangom id labus kalas.

    ii. Minsingumbal momoguno kaad

    boros papatarang ula dokakamot.

    iii. Monompipi toi ko popiagal dokakamot tumanud ula di

    pointantu.

    Guas Kabaalan

    1.0 Monorita

    Raan Kabaalan

    1.16 Papatarang ula isoiso kakamot.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    23/40

    18

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak monorita kawaguisoiso ahal tumanud uhu di pinatahakmiampai momoguno boros sondii.

    Aras 1Popolombus isoiso ahal di nokito omnorongou toi ko nabasa tumanud uhudi pinatahak.

    Aras 2Minsingumbal monorita isoiso ahalmiampai momoguno boros sondii.

    Aras 3Mongulud tonsi sorita om monoritakawagu miampai momoguno borossondii.

    i. Mintong do gambal toi kovideo, mokinongou radio kisittoi ko mambasa surat abalkokomoi isoiso ahal tumanuddo uhu di pinatahak.

    i i. Minsingumbal monorita isoisoahal miampai momoguno borossondii.

    iii. Mongulud om monorita kawagukokomoi ahal di norongoumiampai momoguno borossondii.

    Guas Kabaalan

    1.0 Monorita

    Raan Kabaalan

    1.18 Monorita kawagu do isoiso ahalmiampai momoguno borossondii.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    24/40

    19

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak popouni, mambasa ommongija sapad putul boros om boros i

    kiwaa do vokal tanaru om toniba,konsonan poloputon /b/ om /d/ omkonsonan au poloputon /b/ om /d/ om nogisigot miampai otus di kotunud.

    Aras 1Popolombus sapad putul boros i kiwaado vokal tanaru om toniba, konsonanpoloputon /b/ om /d/ om konsonan au

    poloputon /b/ om /d/ om nogi sigot.

    Aras 2Minsingumbal momonsoi ommambasa boros mantad sapad putul

    boros i kiwaa do vokal tanaru omtoniba, konsonan poloputon /b/ om/d/ om konsonan au poloputon /b/ om/d/ om nogi sigot.

    Aras 3Mambasa ayat i kiwaa boros do vokaltanaru om toniba, konsonan poloputon

    /b/ om /d/ om konsonan au poloputon/b/ om /d/ om nogi sigot.

    i. Sumugut popouni, mambasaom mongija sapad putul borosdi pinatahak.Poomitanan:

    ba, ba, da, da, bi, bi, bu, bu, b o, bo, du,

    du, di, di, do, do, aa, ii, oo, uu, au, ai

    i i. Minsingumbal momonsoi ommambasa boros mantad putul

    boros di nabasa di pinatahak.Poomitanan:

    a) Kapamansayan sapad putul boros.ba + do = b ado

    ba + di = badib) Poloputon om au poloputon

    i) poloputon - bunga, liabas,

    ii) au poloputon - dokot, badi, c) Boros kisigot

    ija, mongia, ula, ko

    i ii . Monupu om mambasa ayat i

    kiwaa boros kivokal tanaru omtoniba, konsonan poloputon /b/ om /d/ om konsonan au

    poloputon /b/ om /d/ om nogisigot.

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa mekanis

    Raan Kabaalan

    2.1 Popouni, mambasa om mongija

    sapad putul boros i kiwaa do vokaltanaru om toniba, konsonanpoloputon /b/ om /d/ om konsonanau poloputon /b/ om /d/ om nogisigot.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    25/40

    20

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak mambasa ommanahak rati boros, rangkai boros omayat.

    Aras 1Mambasa om mongintutun do boros,rangkai boros om ayat.

    Aras 2Momili om popisudong do boros,rangkai boros toi ko ayat om gambal.

    Aras 3

    Monimung om mambasa boros,rangkai boros om ayat i tongosusamantad teks di nabasa.

    i. Mambasa boros, rangkai borosom ayat.

    ii. Mongintutun do boros, rangkaiboros om ayat.

    iii. Monimung om mambasa boros,rangkai boros om ayat ditongosusa mantad teks dinabasa.

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa om mangarati.

    Raan Kabaalan

    2.2 Mambasa om mangarati boros,rangkai boros om ayat.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    26/40

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak momogunokomoiboros montok mogihum ommanahak do rati poimbida, boros

    sokomoyon om misulak komoyon.

    Aras 1Papasanarai boros di tongosusa.

    Aras 2

    Momoguno komoiboros montokmogihum rati poimbida, sokomoyontoi ko misulak komoyon.

    Aras 3

    Momili om momoguno boros i kiratipoimbida, sokomoyon om misulakkomoyon doid kapamaganapan doayat.

    i. Mambasa teks.

    ii. Papasanarai boros tongosusa iihumon o :a) rati poimbida

    b) boros sokomoyonc) boros misulak komoyon

    iii. Momorujuk komoiboros montokmogihum do:

    a) rati poimbidab) boros sokomoyonc) boros misulak komoyon

    iv. Momil i om momoguno boros

    doid kapamaganapan ayat ombasaon do opuhod :

    a) rati poimbidab) boros sokomoyonc) boros misulak komoyon

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa om mangarati.

    Raan Kabaalan

    2.3 Momorujuk komoiboros montokmogihum rati poimbida, borossokomoyon om misulak komoyon.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    21

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    27/40

    22

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak mangarati komoyon doboros tumanud konteks di nabasa.

    Aras 1Papasanarai do boros tongosusa iaanu mantad teks.

    Aras 2Momoguno boros i miagal rati tumanudkonteks di nabasa doidkapamaganapan ayat.

    Aras 3Minsingumbal momonsoi ayatmiampai momoguno boros i aanumantad teks.

    i . Mambasa do teks kokomoi dotayam, taakanon om suusuai po.

    ii. Mogihum om papasanaraiboros di tongosusa mantad teks

    di nabasa.

    iii. Momogonop aya t m iampaiboros di kosudong.

    iv. Momonsoi ayat sond iimomoguno boros tongosusa iaanu mantad teks.

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa om mangarati

    Raan Kabaalan

    2.4 Mangarati komoyon borostumanud konteks.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    28/40

    23

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak monindu ompapatarang kotutukon do isoiso sorita di

    nabasa.

    Aras 1

    Papatarang om monindu kotutukonsorita tumanud teks di nabasa.

    Aras 2Poposogu do panalasayan isoiso

    situasi id teks di nabasa.

    Aras 3Manahak kotutukon isoiso soritamomoguno boros sondii.

    i. Mambasa pangaan di aunogonop.

    ii. Taakatag do kotutukon sorita.

    i ii . Popolombus kotutukon isoisosorita.

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa om mangarati.

    Raan Kabaalan

    2.5 Monindu kotutukon do isoiso

    sorita di nabasa.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    29/40

    24

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak manahakpomusarahan kokomoi do isoisokopoilaan toi ko sorita.

    Aras 1Mangarati do kopoilaan toi ko sorita.

    Aras 2

    Papaatag pomusarahan.

    Aras 3

    Momonsoi kosimpulan mantad soritadi nabasa.

    i. Mambasa om mangaratikopoilaan toi ko sorita dinabasa.

    ii. Papaatag pomusarahan

    montok pongilaan taralomkokomoi do kopoilaan toi ko

    sorita.

    iii. Momonsoi kosimpulan kokomoi

    kopoilaan toi ko sorita dinabasa.

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa om mangarati.

    Raan Kabaalan

    2.9 Manahak pomusarahan kokomoiisoiso kopoilaan toi ko sorita dinabasa.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    30/40

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    25

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak mangarati ompoposunud koponontudukan mantadsorita nabasa.

    Aras 1Papasanarai ponontudukan naanumantad mogisuusuai bahan basaon.

    Aras 2

    Poposunud toinsanan ponontudukan iaanu mantad bahan basaon.

    Aras 3Poposunud do ponontudukan i naanu

    mantad bahan basaon.

    i. Mambasa om mangarati tekspiipiro sorita toniba di nabasa.

    Poomitanan:Tangon di Ongkoronom Anak-anak

    ii. Poposunud ponontudukan iaanu mantad binasa tumanudtoilaan sondii miampaipoomitanan di atarang.

    iii. Poposunud nunukoponontudukan i aanu mantadbahan basaon.

    Guas Kabaalan

    2.0 Mambasa om mangarati.

    Raan Kabaalan

    2.10 Poposunud nunu ponontudukan inaanu mantad mogisuusuai

    bahan basaon.

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    31/40

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Asil Pambalajalan

    Kaanu tangaanak monuat boros miampaimomoguno pananda di kotunud o

    konsonan poloputon /b/ om /d/ omkonsonan au poloputon /b/ om /d/ omnogi sigot.

    Aras 1Papasanarai boros i momogunopananda di kotunud o konsonanpoloputon /b/ om /d/ om konsonan aupoloputon /b/ om /d/ om nogi sigot.

    Aras 2Poposuat boros i momoguno

    pananda di kotunud o konsonanpoloputon /b/ om /d/ om konsonan au

    poloputon /b/ om /d/ om nogi sigot.

    Aras 3Poposuat ayat i momoguno panandadi kotunud o konsonan poloputon

    /b/ om /d/ om konsonan aupoloputon /b/ om /d/ om nogi sigot.

    i. Papasanarai boros i

    momoguno pananda konsonandi kotunud.

    i i. Monompipi om poposuat borosi momoguno pananda di

    kotunud:- konsonan poloputon /b/ om /d/

    - konsonan au poloputon/b/ om /d/

    - sigot

    iii. Monuat ayat momogunopananda konsonan di kotunud.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat mekanis

    Raan Kabaalan

    3.1 Monuat bo ros m iampaimomoguno pananda konsonan di

    kotunud:- Konsonan poloputon /b/ om /d/- Konsonan au poloputon/b/ om /d/

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

    26

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    32/40

    27

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak do momonsoi ommonuat boros mantad putul boros.

    Aras 1Sumugut popouni do putul boros.

    Aras 2

    Minsingumbal momonsoi do borosmantad putul boros di pinatahak.

    Aras 3Momonsoi om monuat boros mantad

    putul boros.

    i. Sumugut popouni do putul borosdi pinarangahan.

    ii. Minsingumbal momonsoi doboros mantad putul boros di

    pinatahak.

    i ii . Momonsoi om monuat borosmantad putul boros dipinatahak.

    Poomitanan:- ba, do, su, bo

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat mekanis

    Raan Kabaalan

    3.2 Momonsoi om monuat borosmantad putul boros.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    33/40

    28

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak monuat boros kokomoidi nokito, norongou om noroso miampaimonompipi tumanud uhu di pinatahak.

    Aras 1Papasanarai boros tumanud uhu.

    Aras 2Monompipi om monuat isoiso boros.

    Aras 3

    Momoguno isoiso boros pongogonopayat.

    i. Papasanarai isoiso boroskokomoi di nokito, norongou omnoroso.

    i i. Monompipi om monuat isoisoboros kokomoi di nokito,norongou om noroso.

    iii. Momoguno boros montok

    momogonop ayat kokomoi dinokito, norongou om noroso.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.3 Monuat isoiso boros i nokito,norongou om noroso.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    34/40

    29

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak momonsoi om monuatboros tangasaanang tumanud uhu.

    Aras 1Papasanarai boros di tangasaanang

    tumanud uhu.

    Aras 2Monuat boros tangasaanang.

    Aras 3Momonsoi ayat toniba momogunoboros tangasaanang.

    i. Papasanarai borostangasaanang tumanud uhu dipinatahak.

    i i. Monuat boros tangasaanangtumanud isoiso uhu.

    iii. Momoguno borostangasaanang montokmomonsoi ayat toniba kokomoiisoiso uhu.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.5 Momonsoi om monuat borostangasaanang.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    35/40

    30

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Koilo tangaanak mongulud boros dumadido ayat miampai struktur di kotunud.

    Aras 1

    Mongulud boros dumadi ayat.

    Aras 2Minsingumbal momonsoi ayattangasaanang.

    Aras 3Monuat ayat di kotunud o struktur.

    i. Mongulud boros dumadi do ayat.

    ii. Minsingumbal momonsoi ayat

    tangasaanang tumanud uhu dipinatahak.

    iii. Momi li om poposuat ayat di

    kotunud o struktur.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat mekanis

    Raan Kabaalan

    3.6 Monuat ayat momoguno struktur dikotunud.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    36/40

    31

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Koilo tangaanak monuat boros misaup.

    Aras 1Papasanarai piipiro boros misaup.

    Aras 2

    Momogonop ayat miampaimomoguno boros misaup.

    Aras 3Monuat pangaan toniba momoguno

    boros misaup.

    i. Papasanarai piipiro borosmisaup.

    ii. Momogonop ayat miampaimomoguno boros misaup di

    kotunud.

    iii. Momonsoi om monuat pangaantoniba momoguno borosmisaup.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.8 Monuat boros misaup.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    37/40

    32

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak momonsoi om monuatmogikaakawo ponguhatan.

    Aras 1

    Mongintutun om papasanarai borospongudiaan.

    Aras 2Momogonop ayat ponguhatan

    momoguno boros pongudiaan.

    Aras 3Monuat mogikaakawo ayatponguhatan.

    i. Papasanarai boros pongudiaani naanu mantad teks

    ii. Momoguno boros pongudiaandoid kapamaganapan ayatponguhatan.

    iii. Monua t mogikaakawo ayatponguhatan tumanud bahan dipinatahak.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.9 Momonso i om monuatmogikaakawo ponguhatan.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    38/40

    33

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak mogoput soritamomoguno boros sondii.

    Aras 1Mangarati isoiso sorita.

    Aras 2Minsingumbal mongoput soritamomoguno boros sondii.

    Aras 3Monindu om monuat kotutukon isoisosorita.

    i. Mangarati isoiso sorita dipinarangahan toi ko binasa.

    ii. Minsingumbal mongoput isoisosorita miampai momogunoboros sondii.

    iii. Monindu om monuat kotutukonisoiso sorita di pinatahak.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.10 Mongoput sorita.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    39/40

    34

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak monuat do borosuat

    di pinarangahan toi ko binasa di kotunud.

    Aras 1Monuat borosuat.

    Aras 2Monuat ayat.

    Aras 3

    Monuat pangaan.

    i. Mokinongou om monuat piipiroboros di pinarangahan.

    ii. Mokinongou om monuat piipiro

    ayat di pinarangahan.

    iii. Mok inongou om monuat

    pangaan di pinarangahan.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.12 Monuat borosuat

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4

  • 8/14/2019 B.Etnik - Bahasa Kadazandusun Tahun 4

    40/40

    35

    Rujukan Nuludan Pongiaan Hurayan Asil Pambalajalan Aktiviti, poomitanan toi ko nuut

    Kaanu tangaanak monuat uhu toi kokatarangan di kosudong kokomoi isoiso

    gambal, sorita om karangan.

    Aras 1Papasanarai mogisuusuai uhu toi ko

    katarangan di kosudong.

    Aras 2Monuat uhu toi ko katarangan dikosudong.

    Aras 3Poposuat uhu toi ko katarangan dikosudong do gambal, sorita omkarangan.

    i. Poposuat uhu toi ko kataranganoonu nopo i opurimanan dokosudong.

    ii. Miuhot om misimbar montokmongilo om momili do uhu toiko katarangan di kosudong.

    iii. Poposuat uhu toi ko katarangandi kosudong kokomoi do isoisogambal, sorita om karangan.

    Guas Kabaalan

    3.0 Monuat

    Raan Kabaalan

    3.16 Monuat uhu toi ko katarangan dikosudong kokomoi isoiso gambal,sorita om karangan.

    Asil Pambalajalan

    Buuk Koponoinigan Mongingia

    Boros Kadazandusun Toun 4