BİLİMSEL BİLGİYE ERİŞİMİN ÖNEMİ VE BİLİMSEL BİLGİYE ERİŞİMİN ÖNEMİ VE TÜRKİYE’DE EĞİTİM ARAŞTIRMALARI TÜRKİYE’DE EĞİTİM ARAŞTIRMALARI

VERİ TABANIVERİ TABANI

Doç. Dr. Doğan AtılganDoç. Dr. Doğan Atılgan

Ankara üniversitesiAnkara üniversitesiAtilgan@ankara.edu.trAtilgan@ankara.edu.tr

planplan

Bilimsel bilgi ve bilgiye erişimBilimsel bilgi ve bilgiye erişim Gri yayınlar - TezlerGri yayınlar - Tezler Tezlerin Bibliyografik DenetimiTezlerin Bibliyografik Denetimi Türkiye’de Yapılan ÇalışmalarTürkiye’de Yapılan Çalışmalar MEB – EARGED Yapılan ÇalışmalarMEB – EARGED Yapılan Çalışmalar SonuçSonuç

Bilimsel bilgi ve bilgiye erişimBilimsel bilgi ve bilgiye erişim

““Sanayi, çağımızda teknolojik gelişmelere paralel olarak Sanayi, çağımızda teknolojik gelişmelere paralel olarak köklü değişmelere uğramaktadır. Ancak bilginin köklü değişmelere uğramaktadır. Ancak bilginin yönlendirdiği ekonomide, bilgi, yalnızca yüksek yönlendirdiği ekonomide, bilgi, yalnızca yüksek teknolojiler için değil, dönüşüme ayak uydurmak zorunda teknolojiler için değil, dönüşüme ayak uydurmak zorunda olan düşük teknolojili sanayii dalları için de kritik önem olan düşük teknolojili sanayii dalları için de kritik önem taşır.”taşır.”

““İnovasyonda belirleyici olan teknolojik inovasyondur. İnovasyonda belirleyici olan teknolojik inovasyondur. Teknoloji ise bir bilgi kategorisidir. Çağımız Teknoloji ise bir bilgi kategorisidir. Çağımız teknolojisinin bilgi kaynağı ise bilimsel bilgidir. Bu teknolojisinin bilgi kaynağı ise bilimsel bilgidir. Bu nedenle günümüzün üretim ekonomileri bilgiye dayalı ya nedenle günümüzün üretim ekonomileri bilgiye dayalı ya da bilginin yönlendirdiği ekonomi olarak nitelenmektedir. da bilginin yönlendirdiği ekonomi olarak nitelenmektedir. Bilgiye dayalı ekonomide can alıcı nokta bilgiye erişmek Bilgiye dayalı ekonomide can alıcı nokta bilgiye erişmek ve erişilen bilginin kullanımı sonucunda yeni bilgi ve erişilen bilginin kullanımı sonucunda yeni bilgi üretmektir.”üretmektir.”

Bilimsel bilgi ve bilgiye erişimBilimsel bilgi ve bilgiye erişim

Bilginin denetimi ve sınıflandırılması ve bilgi erişimin Bilginin denetimi ve sınıflandırılması ve bilgi erişimin gerçekleştirilmesinde günümüzde çok çeşitli yöntemler gerçekleştirilmesinde günümüzde çok çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin tümünde bilgi ve kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin tümünde bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) yoğun olarak iletişim teknolojileri (BİT) yoğun olarak kullanılmaktadır.kullanılmaktadır.

Bilginin denetimi ve bilgiye erişimin bilgisayarlar Bilginin denetimi ve bilgiye erişimin bilgisayarlar aracılığı ile sağlanması aşamasında yapılması gereken, aracılığı ile sağlanması aşamasında yapılması gereken, verilerin bilgisayar ortamında bir veri tabanı oluşturma verilerin bilgisayar ortamında bir veri tabanı oluşturma işleminin gerçekleştirilmesidir. Veri tabanları kayıtların işleminin gerçekleştirilmesidir. Veri tabanları kayıtların bibliyografik nitelemesi ve erişiminde son derece önemli bibliyografik nitelemesi ve erişiminde son derece önemli olan veri alanlarından oluşmaktadır olan veri alanlarından oluşmaktadır

Bilimsel bilgi ve bilgiye erişimBilimsel bilgi ve bilgiye erişim Bilgiye erişimde temel amaç denetim altına alınan bilginin Bilgiye erişimde temel amaç denetim altına alınan bilginin

tümüne veya ilgili olanlarına erişmektir. Eldeki bilgilerin tümüne tümüne veya ilgili olanlarına erişmektir. Eldeki bilgilerin tümüne veya gereksinim duyulanlara zamanında erişmek ise erişim veya gereksinim duyulanlara zamanında erişmek ise erişim uçlarının iyi belirlenmesi ve bunların belirli bir düzende kayıt uçlarının iyi belirlenmesi ve bunların belirli bir düzende kayıt edilmesi ile mümkündür. edilmesi ile mümkündür.

Bilginin hızla çoğalması ve büyüklüğü ve bu bilgilerin tümünün Bilginin hızla çoğalması ve büyüklüğü ve bu bilgilerin tümünün denetim altına alınamaması bilgi erişimde en başta gelen denetim altına alınamaması bilgi erişimde en başta gelen sorundur. Denetim altına alınan bilginin, belirli bir veri tabanına sorundur. Denetim altına alınan bilginin, belirli bir veri tabanına kayıt edildiği halde erişim uçlarının iyi belirlenememesi ve kayıt edildiği halde erişim uçlarının iyi belirlenememesi ve tarama stratejilerinin iyi saptanmaması da bir başka sorunudurtarama stratejilerinin iyi saptanmaması da bir başka sorunudur..

Bununla birlikte var olan bilgilerin tümünü bir veri tabanında Bununla birlikte var olan bilgilerin tümünü bir veri tabanında toplamak ne olası ne de gereklidir. Önemli olan araştırıcının toplamak ne olası ne de gereklidir. Önemli olan araştırıcının gereksinim duyduğu bilgiye en kısa sürede ulaşmasıdırgereksinim duyduğu bilgiye en kısa sürede ulaşmasıdır

Gri yayınlar - TezlerGri yayınlar - Tezler

Gri yayın olarak adlandırılan belgeler raporlar, patentler ön Gri yayın olarak adlandırılan belgeler raporlar, patentler ön baskılar ve toplantı tutanakları, tezler, çeviriler, standartlar vb. baskılar ve toplantı tutanakları, tezler, çeviriler, standartlar vb. olarak belirlenmektedirolarak belirlenmektedir

Diploma veya yüksek öğrenim derecesi için akademik çalışmanın Diploma veya yüksek öğrenim derecesi için akademik çalışmanın bir parçası olarak hazırlanan bilimsel inceleme veya raporbir parçası olarak hazırlanan bilimsel inceleme veya rapor

İçerdiği bilgilerin araştırıcılar için taşıdığı önem (özellikle lisans İçerdiği bilgilerin araştırıcılar için taşıdığı önem (özellikle lisans üstü ve doçentlik tezlerinde) nedeniyle tezlerin bibliyografik üstü ve doçentlik tezlerinde) nedeniyle tezlerin bibliyografik denetimi ve hizmete sunulması dikkatle ele alınması gereken bir denetimi ve hizmete sunulması dikkatle ele alınması gereken bir konudurkonudur

Tezlerin Bibliyografik DenetimiTezlerin Bibliyografik Denetimi

UNESCO 1950 yılında aldığı bir kararla üye UNESCO 1950 yılında aldığı bir kararla üye ülkelerde yapılan akademik tezlerin listelenmesini ülkelerde yapılan akademik tezlerin listelenmesini önermiştir önermiştir

ABD UMI (University Microfilms International) ABD UMI (University Microfilms International) tarafından gerçekleştirmiştir 1861 den günümüze 2.3 tarafından gerçekleştirmiştir 1861 den günümüze 2.3 milyondan fazla doktora ve master tezini kapsayan bu milyondan fazla doktora ve master tezini kapsayan bu veritabanında kayıtlı bulunan tezlerin özet bilgilerine veritabanında kayıtlı bulunan tezlerin özet bilgilerine ve tezin ilk 24 sayfasına erişmek mümkündürve tezin ilk 24 sayfasına erişmek mümkündür

Türkiye’de Yapılan ÇalışmalarTürkiye’de Yapılan Çalışmalar

Ülkemizde tezlerin bibliyografik denetimi konusunda Ülkemizde tezlerin bibliyografik denetimi konusunda ilk çalışma TÜRDOK tarafından 1975 yılında ilk çalışma TÜRDOK tarafından 1975 yılında başlatılmıştır başlatılmıştır

1983 yılında kurulan YÖK dokümantasyon merkezi 1983 yılında kurulan YÖK dokümantasyon merkezi bu işlevi üstlenmiş ve 1987-1995 yılı tezlerinin bu işlevi üstlenmiş ve 1987-1995 yılı tezlerinin bibliyografik bilgilerini kapsayan basılı bibliyografik bilgilerini kapsayan basılı bibliyografyalar yayınlamıştırbibliyografyalar yayınlamıştır

Diğer çalışmalar (MK, Sağlık Bakanlığı, Tarım Diğer çalışmalar (MK, Sağlık Bakanlığı, Tarım Bakanlığı, ÜniversitelerBakanlığı, Üniversiteler

MEB – EARGED Yapılan ÇalışmalarMEB – EARGED Yapılan Çalışmalar

““Türkiye'de yapılan eğitimle ilgili bilimsel araştırmaları Türkiye'de yapılan eğitimle ilgili bilimsel araştırmaları derleyerek bir veri tabanı oluşturmak ve bu veri tabanı ile derleyerek bir veri tabanı oluşturmak ve bu veri tabanı ile yurt içi ve yurt dışında bilgiyi üretenler ile kullananlar yurt içi ve yurt dışında bilgiyi üretenler ile kullananlar arasında köprüyü kurmak amacıyla, Türkiye Eğitim arasında köprüyü kurmak amacıyla, Türkiye Eğitim Araştırmaları Veri Tabanı adlı bir çalışma başlatılmıstır. Araştırmaları Veri Tabanı adlı bir çalışma başlatılmıstır. Bu çalışma, eğitimle ilgili karar vericilere alternatifler Bu çalışma, eğitimle ilgili karar vericilere alternatifler sunacak ve bilginin paylaşımını artıracaktır. Böylece sunacak ve bilginin paylaşımını artıracaktır. Böylece araştırmacıların daha önce araştırılmış konuları yakından araştırmacıların daha önce araştırılmış konuları yakından takip edebilmeleri ve araştırılmamış konulara yönelmeleri takip edebilmeleri ve araştırılmamış konulara yönelmeleri de sağlanmış olacaktır”.de sağlanmış olacaktır”.

MEB – EARGED Yapılan ÇalışmalarMEB – EARGED Yapılan Çalışmalar

Projeye Başlangıç yılı 2000Projeye Başlangıç yılı 2000 Veri Tabanı SeçimiVeri Tabanı Seçimi Veri Toplama (1996-Veri Toplama (1996- Taranan Kuruluşlar(TODAİE, DİE, DPT Taranan Kuruluşlar(TODAİE, DİE, DPT Üniversitelerin Taranması (Öncelikle İstanbul’daki Üniversitelerin Taranması (Öncelikle İstanbul’daki

ÜniversitelerÜniversiteler Veri Tabanının Bugünkü DurumuVeri Tabanının Bugünkü Durumu

SonuçSonuç

Çalışmayı eğitim konusunda önemli kılan boyutu çalışmanın Çalışmayı eğitim konusunda önemli kılan boyutu çalışmanın Türkiye’de eğitimin planlanyıcı ve uygulayıcısı en üst kuruluş Türkiye’de eğitimin planlanyıcı ve uygulayıcısı en üst kuruluş olan Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ve uzman bir ekip olan Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ve uzman bir ekip tarafından yürütülüyor olmasıdır. Ekipte yer alanların tümü tarafından yürütülüyor olmasıdır. Ekipte yer alanların tümü öğretmenlik formasyonu almış ve çeşitli alanlarda doktora öğretmenlik formasyonu almış ve çeşitli alanlarda doktora çalışmasını tamamlamış veya tamamlamak üzere olanlardan çalışmasını tamamlamış veya tamamlamak üzere olanlardan oluşmaktadır. Bu da bilginin düzenlenmesi ve erişimi oluşmaktadır. Bu da bilginin düzenlenmesi ve erişimi konusuna önemli bir katkı sağlamaktadır. Ekibin bu konusuna önemli bir katkı sağlamaktadır. Ekibin bu performansına karşılık Başkanlığın Bilgi ve İletişim performansına karşılık Başkanlığın Bilgi ve İletişim Teknolojileri konusunda yeterli olanaklara sahip olmaması bir Teknolojileri konusunda yeterli olanaklara sahip olmaması bir handikap gibi görünmesine karşılık çalışma büyük bir özveri handikap gibi görünmesine karşılık çalışma büyük bir özveri ile sürdürülmektedir. ile sürdürülmektedir.

Projenin ikinci aşaması ise eğitim konusunda hakemli Projenin ikinci aşaması ise eğitim konusunda hakemli dergilerde yer alan makalelere erişimdir. Bu makalelerin de dergilerde yer alan makalelere erişimdir. Bu makalelerin de özetleri veri tabanında yer alacaktır.özetleri veri tabanında yer alacaktır.

Veri tabanına Veri tabanına www.mev.gov.tr/eargedwww.mev.gov.tr/earged

adresinden erişebilirsinizadresinden erişebilirsiniz