SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA BIOHEMIJA NA TEMU ŽENSKI

SPOLNI HORMONI

Studenti: Džoić Iva; Hamzić MelisaPredmetni profesor: prof. dr. Hasković Edhem

Jajnici (ovarium)

Jajnici su parni organi koji luče ženske spolne hormone

Sastoje se iz dvije endokrine tvorevine:

oGrafovi folikuli (luče estrogene)

o Žuto tijelo(luči progesteron)

• Ovarijum novorođene djevojčice sadrži oko 400 000 primarnih folikula.• U toku života žene od tog

broja sazrije samo oko 400, a ostali propadaju u raznim fazama razvitka.• Kada Grafov folikul sazrije,

on puca i iz njega izlazi jajna ćelija. Na mjestu prsnutog folikula razvije se žuto tijelo.

3

Sl.1: Ovarijum tek rođene djevojčice i odrasle žene

HORMONI GRAFOVOG FOLIKULA

Hormoni Grafovog folikula su estrogeni.Oni su po hemijskom sastavu steroidi.U estrogene spadaju:

oestronoestradioloestriol

4

Sl.2: Struktura estrogena

• Prekursor u sintezi estrogena je testosteron.

• Prevođenje testosterona u estrogene se odvija u tri fermentativne reakcije hidroksilacije.

• Za te hidroksilacije na jednu molekulu estrogena potrebne su 3 molekule kisika i 3 molekule NADPH+H+.

5

• Prva i druga hidroksilacija se odvija na metilnoj grupi C 19, pri čemu ona prelazi u aldehidnu grupu.

• Odvajanjem aldehidne grupe, gubi se 19. atom ugljika.

• Treća hidroksilacija se odvija na C 2.• Izdvajanjem molekule vode, nakon hidroksilacije C

2, nastupa aromatizacija A prstena i time se završava prevođenje testosterona u estrogene.

6

• Prvi estrogeni hormon koji nastaje iz testosterona je estron.

• Redukcijom keto-grupe C 17, nastaje estradiol.

• Hidroksilacijom C 16, estradiol prelazi u estriol.

7

8

Slikovni prikaz regulacije estrogena

•Sekreciju estrogenaregulišu hormoni hipotalamusa i adenohipofize.

•Estradiol po tipu povratne sprege utiče na nivo hormona u krvi kako hipotalamusa, tako i adenohipofize.

9

Jajnici u svrsi proizvodnje jajnih stanica luče hormone i padaju pod utjecaj drugih hormona u svrhu pripremanja za trudnoću.

• Mehanizam djelovanja estrogena se odvija preko specifičnog receptornog proteina citoplazme.

• Hormon sa receptornim proteinom daje kompleks, koji se iz citoplazme premiješta u ćelijsko jedro.

• Kompleks se u jedru transformiše i veže na proteine hromatina i stimulira sintezu i-RNK, odnosno proces transkripcije, a tim putem i proces translacije, odnosno sinteze proteina.

11

Mehanizam djelovanja estrogena

12

• Stimulacijom sinteze proteina, estrogeni podstiču:

- sazrijevanje folikula;- ovocitogenezu;- razvitak mliječnih kanalića u mliječnim

žlijezdama; - razvitak primarnih i sekundarnih polnih

karakteristika kod žena;- stimuliraju razvoj vagine;- razvoj uterusa;- proliferativni rast endometrijuma;- rast uterinih žlijezda;

13

• Estrogeni utiču na

▫ razvoj i građu kostura (poseban izgled karlice)

▫raspored dlakavosti ženskog tipa

▫ razvoj mliječnih žlijezda

▫ niži bazalni metabolizam

▫ slabiju razvijenost muskulatute u odnosu na muškarce

14

• Jetra je glavni organ u kojem se vrše metaboličke transformacije estrogena.

• Estrogeni i njihovi derivati iz organizma se luče prvenstveno konjugovani sa glukuronskom i sulfatnom kiselinom.

16

HORMONI ŽUTOG TIJELA

Žuto tijelo (corpus luteum) razvija se iz folikula nakon ovulacije. Kada Grafov folikul sazri, on puca i iz njega izlazi jajna ćelija. Na mjestu prsnutog folikula razvija se žuto tijelo, koje luči dva hormona: progesteron i relaksin

17

Progesteron• Sintetiše se u žutom tijelu, a i u placenti u

zadnjim fazama trudnoće.

• Javlja se kao intermedijarni produkt u sintezi svih steroidnih hormona.

18

Sl.4: Sinteza progesterona

Sl.5: Struktura progesterona

• Nastaje iz holesterola putem pregnenolona.

• Ima 21 ugljikov atom.

• U krvnoj plazmi se veže za globulin.

• U citoplazmi ćelija progesteron se veže za specifični receptorski protein.

• Stimulira razvoj endometrija- priprema uterus za primanje i prehranu oplođene jajne ćelije.

19

• Zajedno sa estrogenima stimulira i razvoj polnih organa žene.

• Koči ovulaciju i lučenje luteostimulirajućeg hormona iz adenohipofize.

• Ako ne dođe do oplodnje jajne ćelije, koncentracija progesterona naglo opada oko 26. dana menstrualnog ciklusa.

20

• Za vrijeme trudnoće progesteron luči i placenta.• Uloga progesterona za vrijeme graviditeta je u

održavanju trudnoće. • Smanjuje kontraktilnost uterusa u toku

graviditeta. • Njegova koncentracija opada pred kraj

trudnoće.

21

Sl.6: Koncetracija progesterona u toku menstrulanog ciklusa

• Progesteron koji nastaje u kori nadbubrežnih žlijezda, žutom tijelu i placenti ima dva pravca eliminacije iz organizma.

Jedan dio se redukuje u pregnandiol.

Drugi put eliminacije progesterona je žuč. Oko 75% progesterona se, kao sastojak žuči, luči u duodenum i sa fekalnim masama odstranjuje iz organizma.

22

Referentne vrijednosti progesterona:

Muškarci: 0,7 - 4,3 nmol/LŽene folikularna faza: 0,6 - 4,7 nmol/LŽene lutealna faza: 5,3 - 86 nmol/LŽene ostmenopauza: 0,3 - 2,5 nmol/LTrudnoća 1.trimestar: 23 - 137 nmol/LTrudnoća 2.trimestar: 67 - 343 nmol/LTrudnoća 3.trimestar: 170 - 933 nmol/L

23

Povišeno:

• Kod urođene hiperplazije nadbubrežne žlijezde, kao i kod tumora jajnika.

Sniženo:

• Kod insuficijencije žutog tijela, membranozne dismenoreje, ljuštenja endometrija ili premenstrualne tenzije.

24

Relaksin•Susreće se i u jajnicima i u

placenti.

•Po hemijskoj strukturi sličan je insulinu.

•Po hemijskom sastavu je polipeptid, čija molekulska masa iznosi 6.000.

25

• Relaksin olakšava širenje karlice za vrijeme porođaja. ▫ omekšava veze između kostiju karličnog pojasa,

posebno između stidnih kostiju (ossea pubis).▫ to čini depolimerizacijom vezivnih supstanci, a

u izvjesnoj mjeri i do demineralizacijom kostura karličnog pojasa.

26

Prikaz kostiju karličnog pojasa

HVALA NA PAŽNJI!