Doç. Dr. S. Arda ÖZTÜRKCAN

İstanbul Gelişim Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Yüksekokulu

Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Bölüm 1: Organik Kimya

BEY148 Organik Kimya

Organik Kimya Eczacılık ve Sağlık Bilimleri Öğrencileri için

Prof. Dr. Ş. Güniz KÜÇÜKGÜZELİstanbul Tıp Kitapevi

2017

Organik Kimyayı Nasıl Tanımlarsınız?

Organik Kimya; karbon bileşiklerinin özelliklerini, tepkimelerini ve bu tepkimelerin uyduğu kural, ilke ve yasaları inceleyen ve araştıran bilim dalıdır.

Organik kimyanın konusunu oluşturan organik bileşiklerin tümü yapılarında karbon atomu taşırlar. Bu nedenle organik kimya deyince aklımıza karbon kimyası gelir.

Şunu unutmamalıyız ki; karbon atomu taşıyan her bileşik organik bileşik değildir. Örneğin CO2, CO, HCN ve metal karbürleri karbon taşıdıkları halde organik bileşik sınıfına girmezler.

Organik bileşikler, C, H, O, N, halojenler, S ve P gibi ametallerden oluşmuşlardır. Bunlardan ilk 4’ü organik bileşiklerde en çok bulunan elementlerdir. Çok seyrek olmakla birlikte Fe, Mg, Co gibi metallerde organik bileşiklerin yapısına girebilirler.

Bu tür bileşiklere metalorganik bileşikler denir.

Görüldüğü gibi, organik bileşiklerin yapısını oluşturan elementlerin sayısı bir düzineyi geçmemektedir.

• Organik bileşiklerin bitki ve hayvanlardan elde edilmesi çok eskilere dayanır.

• El-Razi 900 yıllarda ilk defa bitkilerden saf alkol elde etmiştir.

• Aspirin söğüt yaprağından, penisilin ise ilk defa küflü peynirden elde edilmiştir.

• Günümüzde kullanılan bir çok organik madde yapay olarak elde edilmektedir.

İlk organik sentez Friedrich Wöhler (1828) tarafından gerçekleştirilmiştir

NH4OCN

C

O

NH2H2Namonyum siyanat

üre

• Kimyasal maddeler, 19. yüzyıl başlarında organik ve anorganik maddeler olarak sınıflandırılmıştır.

• Organik maddeler, büyük ve karışık yapılarda maddeler oldukları ve genellikle canlı organizmalarda bulundukları için bu maddelere “hayatın gücü” denmiş ve uzun yıllar boyunca laboratuar şartlarında elde edilemeyecekleri düşünülmüştür.

Organik ve Anorganik Bileşikler arasındaki farklar

1. Organik bileşikler genellikle yanıcıdır. İnorganik bileşikler yanıcı değildir.

2. Organik bileşiklerin erime noktaları genellikle düşüktür.(300 0C nin altındadır.) İnorganik bileşiklerin ise genellikle yüksektir.

3. Organik bileşikler genellikle suda çözünmezler, inorganiklerin çoğu suda çözünürler.

4. Organik bileşikler çoğunun yapısı iyonik değildir. inorganikler ise iyonik yapıdadır.

5. Organik bileşiklerin kendilerine özgü bir renk ve kokuları vardır. Anorganik bileşiklerde ise bu oran daha azdır.

6. Organik bileşiklerin oluşumunda katalizörlerin rolü büyüktür. Farklı katalizörler kullanılarak aynı maddelerden farklı bileşikler oluşturulabilir İnorganikler için olur yada olmaz

7. Organik bileşiklerle yapılan reaksiyonlar fazla ısı ve zaman gerektirirler ,inorganik bileşiklerin reaksiyonları daha hızlıdır.

8. Organik bileşiklerin yoğunlukları genellikle düşüktür. İnorganikler için yüksektir.

Karbonun Allotropları

Allotrop bir elementin atomlarının farklı şekillerde bir birlerine bağlanarak oluşturdukları farklı yapısal modifikasyonlardır.

Karbonun dört allotropu vardır:

1. Amorf (düzenli bir yapı yok)

2. Grafit (altılı halkaların tabakalı katmanları)

3. Elmas (düzgün dörtyüzlü örgü)

4. Küresel (halkalardan oluşmuş küre)

ElmasKüresel GrafitAmorf

Organik Kimyanın Önemi

Organik kimyanın bir çok kullanım alanı vardır:

Tıp

Petrol

Biyoloji ve Biyokimya

Genetik Mühendislik

Tarım

Tüketim Malları

Plastikler