Bmm 3108 Fonetik Dan Fonologi Bahasa Melayu

BMM 3108 FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

BMM 3108 FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU

PROFIL

Nama :Zaitun KisunNo.K/P :920831-12-6926Bangsa :BajauAsal :SempornaOpsyen :BM SJK(C) Ambilan Jun 2013Nama Pensyarah:Pn.Sarimawathy Binti Jumanie

ISI KANDUNGANNOISI KANDUNGANMUKA SURAT

1Profil1

2Isi Kandungan2

3Penghargaan3

4Definisi Fonetik4

5Definisi Fonologi dan Fonetik5-11

6Definisi Artikulasi dan Artikulator12-30

7Membanding Beza Huruf Fonetik Dan Simbol31-32

8Perbezaan Penggunaan Perkataan: di awal,tengah dan akhir33-51

9Transkripsi Cerita52-53

10Refleksi54-55

11Bibliografi56

12Lampiran57

PENGHARGAANSaya terlebih dahulu saya ingin bersyukur ke hadrat illahi kerana dengan Izin-Nya saya dapat menyiapkan kerja kursus yang diberikan ini dengan jayanya. Saya ingin mengucapkan berbanyak terima kasih kepada semua pihak yang berkenaan kerana telah membantu saya menyiapkan tugasan ini. Pertamanya saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada kedua ibu bapa saya kerana mengizinkan saya menceburi bidang perguruan ini seterusnya memberi restu untuk saya menimba ilmu di Institut Pendidikan Guru Kampus Kent ini. Jasa dan pengorbanan ayah dan ibu tidak akan saya lupakan selagi saya masih bernafas di bumi Allah ini.Keduanya, saya ingin mengucapkan terima kasih kepada Pn. Sarimawathy Bt Jumanie kerana telah memberi tunjuk ajar dan pedoman untuk saya menyiapkan tugasan ini.Tanpa tunjuk ajar dari beliau tentu saya tidak dapat menyiapkan tugasan ini dengan baik dan sempurna. Terima kasih juga diucapkan kepada semua pensyarah, kerana turut memberi tunjuk ajar sehingga tugasan ini disiapkan.Seterusnya, saya ingin mengucapkan terima kasih kepada rakan-rakan yang banyak membantu dan turut berkolaborasi untuk menyiapkan tugasan ini. Terima kasih juga diucapkan kepada sesiapa sahaja yang menghulurkan bantuan sehingga tugasan ini dapat disiapkan.Sekian, terima kasih

1.0 PENDAHULUANBloch dan Trager (1942), mendefinisikan bahasa sebagai sistem lambang-lambang vokal yang digunakan oleh manusia untuk berkomunikasi. Proses komunikasi bahasa berlaku apabila adanya penutur dan pendengar. Menurut Chomsky (1957). Setiap penutur dan pendengar mempunyai dua perkara penting iaitu kecekapan bahasa dan pengucapan bahasa. Kecekapan bahasa berada dalam otak manusia dania diertikan sebagai satu sistem rumus bahasa yang mampu menghasilkan kalimat yang tidak terbatas banyaknya.Dari segi pragmatik, ahli-ahli linguistik bersetuju bahawa bahasa merupakan satu sistem yang menghubungkan maksud kepada bunyi,sama ada berdasarkan aksi penutur atau pendengar. Dengan andaian bahawa manusia mempunyai beberapa makna yang hendak disampaikan,dia mengucapkan bunyi-bunyi dengan tepat. Orang yang mendengar bunyi-bunyi tersebut akan cuba memberikan makna kepada ujaran yang dilafazkan oleh penutur.Justeru itu, penekanan terhadap pengajaran fonetik dan fonologi perlulah dititikberatkan bagi membolehkan maksud yang ingin disampaikan oleh penutur dapat diterima dengan baik oleh pendengar.Proses pengajaran ini perlu dilaksanakan dari peringkat awal lagi iaitu, seawal peringkat kanak-kanak bagi melatih kebolehan menggunakan dan mengujarkan bahasa dengan betul oleh kanak-kanak.Oleh itu, peranan guru sebagai pendidik dan pembimbing amatlah dititikberatkan agar matlamat ini dapat dicapai.

2.0 Teori Fonetik dan Fonologi2.1.1 Definisi FonetikUntuk mengenali fonetik secara lebih mendalam, langkah meneliti dan memahami takrif dan pengertiannya. Terdapat banyak definisi yang diberikan oleh ramai ahli bahasa tentang fonetik. Berikut beberapa dapatan definisi fonetik: Kamus Dewan Edisi Keempat (2007:414), mendefinisikan fonetik (fontik) sebagai ilmu bahasa (linguistik) yang berkaitan dengan penyebutan kata dan lambang yang menunjukkan sebutannya. Mengikut Kamus Linguistik (Harimurti Kridalaksana, 1984:51) fonetik didefinisikan sebagai ilmu yang menyelidiki penghasilan, penyampaian dan penerimaan bunyi bahasa. Sementara Kamus Oxford Advanced Learners Dictionary of current English (1992:671) menyatakan fonetik adalah the study of speech sounds and their production. Menurut Merriam Websters Collengiate Dictionary tenth edition (1996:873), fonetik dihuraikan sebagai the system of speech sounds of a language or group of languages. Kamus The World Book of Dictionary (C.L. Barnhart & R.K. Barnhart, 1981:1566) pula menyatakan fonetik sebagai the science dealing with sounds made in speech and the art of pronunciation. concerned with the production of these speech sounds by the articulating organs of the speaker, the sound waves in which they result, and the auditory effect they produce on the hearer. Di samping itu menurut kamus A Dictionary of Linguistics and Phonetics 6th. Edition (David Crystal, 2008:363), fonetik dihuraikan sebagai The science which studies the characteristics of human soundmaking, especially those sounds used in speech, and provides methods for their description, classification and transcription. Dalam kamus Collins Shorter English Dictionary (1990:858) menjelaskan fonetik sebagai the science that deals with pronunciation and therepresentation of the sounds of speech. The Penguin Dictionary (2004:1046) pula menjelaskan fonetik sebagai the study and classification of speech sounds. Encyclopedia Britannica[1] dalam talian di laman sesawangnya memberi makna fonetik adalah phonetics, the study of speech sounds and their physiological production and acoustic qualities. Manakala Encyclopedia Americana (1994:955) mendefinisikan fonetik ialah the science that investigates the sounds made by the speech organs, seeking to describe them, account for their production, and classify them. Fonetik menurut Universiti Pennsylvania, Bahagian Linguistik[2] melalui laman sesawangnya ditakrifkan sebagai Phonetics is the science of speech. It studies the articulation, acoustics, and perception of speech sounds. Menurut sarjana bahasa Abdul Hamid Mahmood dan Nurfarah Lo Abdullah (2007:16), fonetik adalah kajian bunyi-bunyi bahasa yang dituturkan oleh manusia, iaitu mengkaji bunyi- bunyi bahasa daripada segi cara pengeluarannya, daerah pengeluarannya dan alat-alat pengucapan yang terlibat dalam menghasilkan bunyi-bunyi bahasa. Terdahulu, definisi yang dibuat oleh Raminah Haji Sabran (1984)[3] menyatakan bahawa fonetik merupakan kajian tentang fenomena bunyi atau pertuturan manusia sejagat. Dalam hal yang sama, Raja Mukhtaruddin Raja Mohd Dain (1985:1) berpendapat bahawa fonetik ialah suatu bidang ilmu mengenai satu aspek penting daripada bahasa, iaitu pertuturan. Abdullah Hassan (1993:40), antara ahli bahasa terkemuka berpendapat bahawa fonetik mengkaji bunyi bahasa dari segi penyebutan, pendengaran atau sifatnya . Fonetik amnya ialah pengkajian terhadap unsur-unsur dalam bentuk bunyi. Definisi fonetik ini juga turut diberikan oleh Nor Hashimah Jalaluddin (2000:2) yang berpendapat bahawa fonetik ialah ilmu yang mengkaji bagaimana bunyi bahasa dihasilkan. Tidak ketinggalan Marsono menerusi bukunya, Fonetik (1986:1) memberikan definisi fonetik ialah ilmu yang menyelidiki bunyi-bunyi bahasa tanpa melihat fungsi bunyi itu sebagai pembeda makna dalam sesuatu bahasa. Pakar bahasa Nik Safiah Karim dan rakannya Wan Malini Ahmad (2006) pula mentakrifkan bahawa fonetik ialah bidang yang mengkaji bunyi-bunyi yang dihasilkan oleh kita iaitu manusia dan memberikan lambang kepada bunyi-bunyi tersebut. Sementara Indirawati Zahid dan Mardian Shah Omar (2006:1) berpandangan bahawa fonetik merupakan kajian mengenai bunyi-bunyi bahasa yang dihasilkan oleh manusia. Manakala Siti Hajar Abdul Aziz (2011) pula menjelaskan bahawa fonetik ialah bidang yang mengkaji fenomena bunyi atau pertuturan manusia yang direalisasikan melalui lambang-lambang tertentu. Kenneth Lee Pike (1947) seorang ahli linguistik Amerika mendefinisikan fonetik Phonetics: A critical analysis of phonetic theory and a technique for the practical description of sounds University of Michigan Press.fonetik juga ialah bidang yang mengkaji bunyi bahasa dari segi cara pengeluarannya, daerah pengeluarannya dan sifat fizikalnya. Menurut Arbak Othman (1983), fonetik adalah kajian tentang bunyi-bunyi ujar. Sebagai ilmu, fonetik berusaha menemukan kebenaran-kebenaran umum dan memformulasikan hukum-hukum umum tentang bunyi-bunyi itu dan pengucapannya, manakala sebagai kemahiran, fonetik memakai data deskriptif dasar daripada fonetik ilmiah bagi memberi kemungkinan pengenalan dan pengucapan bunyi-bunyi ujar itu. Selain itu, fonetik boleh didefinisikan sebagai mempelajari segala bunyi yang diucapkan melalui mulut manusia, baik bunyi manusia, bukan bunyi bahasa, mahupun bunyi-bunyi marginal, dan memberikan simbol fonetik untuk setiap bunyi (Dr. Lufti Abas, 1985).Justeru itu, dapatlah disimpulkan bahawa fonetik ialah ilmu yang mengkaji tentang bunyi bahasa, iaitu ujaran atau pertuturan yang dihasilkan oleh manusia dengan mengecualikan bunyi seperti berdengkur,batuk, berdeham, bersiul, sebagainya. Ruang lingkup fonetik pertuturan atau penghasilan bunyi dan pengelasan.Kajian fonetik terbahagi kepada tiga cabang, iaitu fonetik artikulasi,fonetik akustik dan fonetik auditori. Cabang pertama iaitu fonetik artikulasi ialah cabang yang mengkaji tentang cara penghasilan bunyi bahasa dan bahagian-bahagian (artikulator) yang terlibat dalam penghasilan bunyi.Selain itu, cabang ini juga membuat pengelasan terhadap bunyi bahasa berdasarkan cara bunyi itu dikeluarkan oleh alat tutur (artikulator),seperti lidah, bibir, lelangit keras, lelangit lembut, anak tekak, dan sebagainya.Cabang yang kedua pula ialah fonetik akustik. Fonetik akustik ialah cabang yang mengkaji sifat-sifat bunyi bahasa.Sifat fizikal yang dimaksudkan disini ialah gelombang bunyi ujaran yang dihasilkan oleh pita suara. Gelombang bunyi ini dapat diukur dengan menggunakan alat seperti spektrogram dan osiloskop. Antara sifat yang diberi perhatian dalam kajian fonetik akustik termasuklah nada, frekuensi dan amplitud.Seterusnya, cabang fonetik yang terakhir iaitu fonetik auditori.Fonetik auditori ialah cabang yang mengkaji tentang cara bunyi bahasa ditanggapi oleh pendengar melalui pendengaran dan diterjemahkan(persepsi) oleh otak. Proses ini adalah proses yang paling kompleks dalam kajian fonetik kerana proses ini melibatkan kajian yang bersifat mujarad.Dari ketiga-tiga cabang ini, fonetik artikulasi adalah cabang yang paling diberi tumpuan dalam pengajaran dan pembelajaran fonetik diMalaysiaDapatan dari kutipan definisi-definisi di atas, dapat disimpulkan bahawa bidang fonetik bahasa khususnya bahasa Melayu, merupakan ilmu yang mengkaji bunyi bahasa, iaitu ujaran atau pertuturan yang dihasilkan oleh manusia dengan mengecualikan bunyi seperti berdengkur, batuk, berdehem, bersiul, dan sebagainya. Secara lebih khusus, fonetik mengkaji unsur-unsur bunyi bahasa yang digunakan dalam pertuturan. Setiap bunyi yang terhasil juga diberikan lambang tertentu yang membolehkan manusia untuk menulis dan mencatat setiap bunyi bahasa. Ruang liput fonetik merangkumi antara lain proses pertuturan atau penghasilan bunyi, anatomi, pengelasan dan persepsi bunyi bahasa. Dalam aspek disiplin ilmu, kajian fonetik memberikan tumpuan kepada fon atau bunyi-bunyi bahasa dan bagaimana bunyi-bunyi bahasa itu dihasilkan, didengar dan diinterpretasikan.

2.1.2 Definisi FonologiFonologi berasal (dari bahasa Yunani: , phone, "suara, suara" dan , logos, "kata, suara, subjek percakapan") adalah penelitian yang dilakukan mengenai pola bunyi bahasa yaitu pada bunyi-bunyi yang berfungsi dalam suatu bahasa. Menurut Frank Parker (1994), fonologi merupakan suatu bidang yang mempelajari sistem bunyi suatu bahasa iaitu rumus-rumus yang menentukan aspek sebutan.Dalam tradisi barat, penelitian tentang bidang fonologi ini telah dimulai sejak 200 tahun yang lalu, iaitu dimulai sekitar awal tahun 1800, ketika para ahli bahasa memulai penelitian tentang perubahan bunyi bahasa dengan cara membandingkan bunyi bahasa yang ada dalam berbagai bahasa yang terkait.Dengan kata lain, fonologi adalah ilmu tentang perbendaharaan fonem sebuah bahasa. Dalam penelitian fonetik, ahli bahasa mempelajari bagaimana bunyi-bunyi fonem sebuah bahasa direalisasikan. Fonetik juga mempelajari cara kerja organ tubuh manusia, terutama yang berhubungan dengan penggunaan bahasa.Fonologi menjelaskan cara fungsi suara dalam bahasa tertentu atau bahasa pada umumnya, pada tingkat abstrak atau mental.Fonologi ini mempelajari sistem suara bahasa dari sudut pandang peran bahasa tersebut dalam sistem komunikasi linguistik. fonologi terkait erat dengan fonetik, tetapi keduanya memiliki fokus yang berbeda. Fonetik mempelajari sifat fisik dari produksi dan persepsi bunyi-bunyi ujaran (disebut headset), fonologi berkaitan dengan cara sistem bunyi dalam bahasa, mengelompokkan ke dalam unit-unit yang mampu membezakan maknanya atau suatu bunyi.Menurut Rahimah Haji Sabran dan Rahim Sham juga, bidang fonologi mengkaji sistem bunyi-bunyi yang tertentu dalam pertuturan, khusus bagi sesuatu bahasa. Ini jelas daripada pendapat Henderson yang menyatakan the study of the systematicorganization of selected speech sounds in the spoken form of individual language has variously been called phonology.Manakala menurut Dalbor, salah seorang ahli linguistik Barat pula, phonology is the study of the function and patterning of speech sounds yang bermaksud fonologi ialah kajian tentang fungsi dan pencorakan dalam bunyi yang bermakna yang diucapkan oleh manusia.Dalam kenyataan yang dikeluarkan oleh Universiti terbuka pula, fonologi ialah bidang yang mengkaji sistem bunyi yang bermakna yang diucapkan oleh manusia, yakni satu pernyataan yang begitu umum untuk mendefinisikan fonologi itu sendiri.Menurut Nik Safiah Karim dan Wan Malini Ahmad (2006) dalam buku Bahasa Melayu STPM bab 11 bahawa fonologi ialah cabang ilmu bahasa yang mengkaji bunyi bahasa sesuatu bahasa dan fungsinya dalam sistem bahasa tersebut. Fonologi terbahagi kepada dua iaitu fonetik dan fonemikFonologi dapat didefinisikan sebagai satu bidang yang mengkaji sistem bunyi-bunyi yang tertentu dalam pertuturan khususnya bagi sesuatu bahasa.Berikut disertakan beberapa butiran berkaitan definisi bagi bidang fonetik: Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2007:414), fonologi ialah kajian tentang bunyi sebutan dalam sesuatu bahasa. Kamus Linguistik (Harimurti Kridalaksana,1984:51) pula memberikan definisi fonologi sebagai bidang dalam linguistik yang menyelidiki bunyi-bunyi bahasa mengikut fungsinya. Dalam Merriam Websters Collegaite Dictionary tenth edition (1996:874) fonologi dihuraikan sebagai the science of speech sounds including, especially the history and theory of sound changes in a language or in two or more related languages. Dalam World Book of Dictionary (C.L. Barnhart & R.K. Barnhart, 1981:1567), fonologi didefinisikan sebagai the systems of sounds used in a language. Manakala fonologi dalam The Penguin Dictionary (2004:1045) ditakrifkan sebagai the study of the sound systems of a language. Universiti Pennsylvania, Bahagian Linguistik melalui laman sesawangnya menjelaskan fonologi ialah Phonology is the study of the mental representations of the sound units of language and the rules that govern how mental phonemes are realized in various contexts. Phonology is also concerned with metrical and syllable structure.[2] Sementara itu, menurut Arbak Othman (1983) fonologi merupakan bahagian daripada linguistik deskriptif yang mempelajari bunyi-bunyi yang diucapkan dalam atau melalui mulut manusia. Menerusi bukunya, Linguistik Am untuk Guru Bahasa Malaysia, Abdullah Hassan (1993:40) menyatakan bahawa fonologi mengkaji bunyi-bunyi yang berfungsi dalam sesuatu bahasa itu. Abdul Hamid Mahmood dan Nur Farah Lo Abdullah (2007:17) memberi definisi fonologi ialah kajian terhadap fungsi bunyi bahasa. Di samping itu, sarjana tersohor Nik Safiah Karim dan Wan Malini Ahmad (2006) pula menjelaskan bahawa fonologi ialah cabang ilmu bahasa yang mengkaji bunyi bahasa sesuatu bahasa dan fungsinya dalam sistem bahasa tersebut. Fonologi terbahagi kepada dua iaitu fonetik dan fonemik. Fonemik merupakan bidang yang mengkaji bunyi-bunyi sesuatu, iaitu pengkajian tentang fungsi atau struktur bunyi bahasa itu. Menurut Kamarudin Hj. Husin & Rakan (1997) dalam bukunya Pengajian Melayu 1: Ilmu Bahasa Dan Kecekapan Berbahasa, bidang fonologi ialah bidang yang mengkaji satu daripada aspek terpenting dalam bahasa iaitu bunyi. Definisi fonologi mengikut Paitoon M. Chaiyanara, (Pengenalan Fonetik dan Fonologi, 2006), merupakan kajian tentang bunyi sebutan dalam sesuatu bahasa. Manakala Indirawati Zahid dan Mardian Shah Omar (Fonetik dan Fonologi, 2006) menyatakan fonologi merupakan kajian tentang sistem bunyi bahasa. Nor Hashimah Jalaluddin (2000:65) pula berpendapat bahawa fonologi ialah penerangan berkenaan sistem dan pola bunyi yang wujud dalam bahasa. Definisi lain antaranya adalah yang dihuraikan oleh F. Parker (1974:112), iaitu fonologi merupakan suatu bidang yang mengkaji sistem bunyi sesuatu bahasa iaitu rumus-rumus yang menentukan aspek sebutan. Manakala P. Roach dalam bukunya Phonetics, menjelaskan fonologi sebagai the study of the distinctive sound units of a language, the patterns they form, and the rules which regulate their use (2001:111).[3]Rumusan yang boleh dibuat dari berbagai contoh definisi di atas, fonologi ialah sebahagian dari cabang linguistik yang mengkaji fonem (bunyi bahasa) dalam sistem sesuatu bahasa. Bunyi bahasa yang dinamakan fon, mempunya dua representasi, iaitu representasi fonetik dan representasi fonemik. Fonologi bahasa Melayu merupakan inti kepada sistem bunyi bahasa Melayu. Tujuan utama kajian fonologi adalah untuk menemui prinsip-prinsip yang mendasari sistem bunyi sesuatu bahasa itu di samping menemui jumlah fonem di dalamnya. Pada umumnya, penyelidikan fonologi adalah terhadap fungsi-fungsi bunyi bahasa dalam konteks fonem, fitur distingif atau unit fonologi yang lain, yakni mengikut kerangka teori yang digunakan. Justeru bidang fonologi dapat menentukan sistem bunyi satu-satu bahasa dengan berdasarkan jenis-jenis bunyi sama ada bunyi itu distigtif atau tidak distigtif.

2.1.3 Definisi Artikulasi Dan Artikulator Menurut Siti Hajar Abdul Aziz (2008: 93), alat artikulasi ialah organ atau organ yang berfungsi untuk mengeluarkan bunyi bahasa. Terdapat banyak alat yang terlibat dalam mengeluarkan bunyi bahasa, iaitu alat-alat yang terlibat dalam sistem udara yang keluar dan masuk ke paru-paru untuk menghasilkan bunyi. Alat artikulasi terbahagi kepada dua, iaitu alat yang boleh digerak- gerakkan dengan bebas dan boleh diletakkan pada beberapa kedudukan di dalam mulut serta daerah pengeluaran. Menurut Indirawati Zahid, Mardian Shah Omar(2006: 30) dalam buku fonetik dan fonologi, alat artikulasi adalah alat yang digunakan bagi menghasilkan bunyi. Alat-alat ini adalah bibir atas dan bawah, hujung lidah, hadapan lidah, belakang lidah, gusi, batas gusi, lelangit keras, lelangit lembut dan pita suara. Alat artikulasi terbahagi kepada dua, iaitu yang pasif dan aktif. Alat artikulasi aktif adalah alat yang boleh digerakkan manakala yang pasif pula adalah sebaliknya. Menurut Dr. Abdullah Hassan,alat artikulasi adalah alat untuk menghasilkan bunyi.Ini bermaksud alat artikulasi berfungsi sebagai alat pengeluaran bunyi. Menurut Kamus Dewan edisi Ketiga pula, alat membawa maksud bahagian tubuh manusia yang mengerjakan sesuatu atau organ (1998: 27). Tutur pula bererti apa yang diucapkan, kata, perkataan atau ucapan (1998:1502). Manakala peranannya menjelaskan maksud mempunyai peranan, tugas, fungsi atau memainkan sesuatu peranan ( 1998 : 1011 ). Dalam pula menjelaskan tentang antara, bahagian atau yang berkaitan dengan atau terbatas pada lingkungan sesuatu (1998:264). Pengeluaran pula membawa maksud perihal mengeluarkan, usaha ( proses ) menghasilkan, atau penghasilan (1998:620 ). Bunyi mengikut Kamus Dewan merupakan sesuatu yang kedengaran atau dapat di dengar (1998 : 191). Maka , ini menunjukkan definisi berkaitan tajuk ini ialah membincangkan bahagian- bahagian alat artikulasi pada tubuh manusia dan seterusnya menyatakan peranan alat-alat tersebut sewaktu atau dalam menghasilkan bunyi bahasa.Artikulator adalah bahagian alat pertuturan yang boleh digerak-gerakkan seperti lidah, bibir dan gigi bawah yang terletak di bahagian bawah rongga mulut.Daerah artikulasi termasuklah gigi atas, gusi, lelangit keras dan lelangit lembut. Bahagian alat pertuturan ini terletak di atas rongga mulut yangtidak boleh digerak-gerakkan dan hanya dapat didekati atau disentuh dalam proses pengeluaran bunyi-bunyi bahasa

Anak tekakMenurut buku Siti Hajar Abdul Aziz(2008: 95), anak tekak terletak di bahagian belakang rongga mulut dan berhampiran dengan lelangit lembut. Menurut buku Frank Parker(1994: 114), anak tekak ialah daging yang tergantung dari lelangit lembut. Menurut Radiah Yussoff dan Nor Aini Ismail(2006: 23), anak tekak ialah sekeping otot yang terdapat di bahagian hujung lelangit lembut.LidahMenurut Siti Hajar Abdul Aziz(2008: 95-96), lidah terbahagi kepada lima bahagian, iaitu hujung lidah, tengah lidah,hadapan lidah, belakang lidah dan daun lidah. Kedudukan bahagian belakang lidah ialah bertentangan dengan lelangit lembut manakala kedudukan tengah lidah ialah bertentangan dengan pertemuan lelangit keras dengan lelangit lembut. Hadapan lidah terletak bertentangan dengan lelangit keras. Hujung lidah pula terletak bahagian yang paling akhir lidah. Sementara itu, daun lidah berada di sepanjang garisan yang menghadap gusi.Pita suaraMenurut Siti Hajar Abdul Aziz(2008: 96), pita suara terletak di dalam ruang tenggorok. Pita suara terdiri daripada dua keping selaput yang boleh terbuka dan tertutup. Menurut Dr. Abdullah Hassan(1983: 44),pita suara terdiri daripada dua pasang selaput nipis yang tumbuh di kiri kanan bahagian dalam rengkung bertentangan dengan halkum.RonggaMenurut buku Bahasa Melayu 1 yang ditulis oleh Siti Hajar Abdul Aziz, rongga terbahagi kepada tiga, iaitu rongga tekak, rongga mulut dan rongga hidung. Rongga tekak bermula dari bahagian atas selaput pita suara hinggalah ke bahagian anak tekak. Rongga mulut pula bermula dari ruang di belakang lidah membawa ke bahagian dalam,sementara rongga hidung bermula dari bahagian belakang anak tekak menghala ke hidung.BibirMenurut buku Bahasa Melayu 1 yang ditulis oleh Siti Hajar Abdul Aziz, bibir terletak di bahagian luar rongga mulut. Bibir terdiri daripada otot kenyal yang boleh dihamparkan dan dibundarkan. Menurut Linguistik Am yang ditulis oleh Prof Emeritus Dr Abdullah Hassan, bibir ialah kumpulan otot yang kenyal dan boleh diubah-ubah bentuknya dengan mengawal otot-otot pada bibir.GigiMenurut buku Bahasa Melayu 1 yang ditulis oleh Siti Hajar Abdul Aziz, gigi terbahagi kepada dua,iaitu gigi atas dan gigi bawah. Menurut Linguistik Am yang ditulis oleh Prof Emeritus Dr Abdullah Hassan, gigi bermaksud lidah yang tidak bergerak.GusiMenurut buku Bahasa Melayu 1 yang ditulis oleh Siti Hajar Abdul Aziz, gusi terletak antara gigi dengan lelangit keras. Menurut laman web http://www.tutor.com.my/tutor/arkib2002, gusi ialah bahagian yang cembung di gigi menurun ke bahagian dalam rongga mulut.LelangitMenurut buku Bahasa Melayu 1 yang ditulis oleh Siti Hajar Abdul Aziz, lelangit dapat dibahagikan kepada dua bahagian, iaitu lelangit keras dan lelangit lembut. Lelangit keras terletak di antara gusi dengan lelangit lembut manakala lelangit lembut pula terletak ke dalam sedikit, iaitu selepas lelangit keras dan sebelum anak tekak. Menurut Linguistik untuk bukan ahli linguistik yang ditulis oleh Frank Parker dan diterjemahkan oleh Raja Rahawani Raja Mamat, lelangit keras ialah tulang yang berbentuk cembung pada bahagian atas mulut manakala lelangit lembut ialah bahagian belakang lelangit keras.EpiglotisMenurut buku Linguistik Am yang ditulis oleh Prof Emeritus Dr Abdullah Hassan, epiglotis ialah anak tekak yang terdiri daripada sekolompok otot yang berbentuk bujur daun yang boleh bergerak ke depan atau ke belakang bagi menutup rongga rengkung. Menurut buku yang ditulis oleh Indirawati Zahid dan Mardian Shah Omar, epiglotis ialah tisu yang terletak di belakang lidah dan di depan pintu masuk ke larinks.

Fungsi Alat ArtikulasiAlat-Alat ArtikulasiAlat-alat artikulasi adalah alat-alat atau organ-organ yang mempunyai peranan untuk berfungsi dalam mengeluarkan bunyi-bunyi bahasa. Alat-alat artikulasidapat dilihat seperti yang berikut :

1.Bibir Atas2.Bibir Bawah3.Gigi Atas

4.Gigi Bawah5.Gusi6.Lelangit Keras

7.Lelangit Lembut8.Anak Tekak9.Lidah

10.Epiglotis11.Pita suara12.Rongga Tekak

13.Rongga Hidung14.Rongga Mulut15.Tenggorok

1. LidahLidah ialah alat artikulasi yang terpenting dan paling aktif dalam penghasilan bunyi bahasa. Bahagian lidah terbahagi empat bahagian, iaitu hujung lidah,tengah lidah, hadapan lidah, dan belakang lidah. Selain itu, bahagian hadapan lidah, tengah lidah dan belakang lidah memainkan peranan yang penting dalam penghasilan bunyi-bunyi vokal, iaitu bunyi vokal hadapan, tengah dan belakang. Hujung lidah merupakan bahagian yang paling berperanan dan boleh digerakkan ke mana-mana bahagian mulut untuk membuat penyekatan udara. Hal ini membolehkan lidah dapat membuat deskripsi pelbagai jenis penghasilan bunyi dengan adanya pembahagian-pembahagian ini.

2. GigiGigi juga mempunyai peranan yang penting dalam penghasilan bunyi bahasa tetapi peranannya pasif dan tidak aktif. Kedudukan gigi hanyalah statik dan kebiasaannya digunakan sebagai penampan aliran udara dalam penghasilan bunyi. Penampan aliran udara inilah yang telah menghasilkan bunyi.

3. Bibir Atas dan Bibir BawahBibir adalah alat artikulasi yang terletak pada bahagian luar daripada rongga mulut. Bibir terdiri daripada otot-otot kenyal yang boleh dibundarkan dan dihamparkan dan juga berperanan mengeluarkan bunyi yang berbagai-bagai.Bibir juga menjadi sempadan paling luar daripada rongga mulut.Kedua-dua bibir(atas dan bawah)dapat digerakkan, dihamparkan dan dibundarkan.Misalnya,untuk menghasilkan bunyi b, w dan v .Apabila membunyikan bunyi [i] misalnya keadaannya menjadi terhampar, manakala jika menyembunyikan bunyi [u] bibir menjadi bundar. Bibir juga berfungsi dalam membuat sekatan kepada udara yang keluar daripada rongga mulut, untuk menyembunyikan bunyi [m] misalnya,udara disekat di bibir.

4. GusiGusi merupakan bahagian yang terletaka di antara gigi dan lelangit keras.Rupanya cembung dan menurun dari gigi ke bahagian dalam rongga mulut.Organ ini digunakan sebagai daerah sebutan. Gusi memainkan peranan dalam penghasilan bunyi-bunyi seperti bunyi [t], [d], [l] dan sebagainya dengan bantuan hujung lidah yang berfungsi membuat penyekatan.

5. LelangitLelangit dapat dibahagikan kepada dua bahagian, iaitu lelangit lembut dan lelangit keras. Lelangit lembut menganjur dari sempadan lelangit keras hingga ke akhir rongga mulut. Lelangit keras bermula dari sempadan gusi di bahagian hadapan atas rongga mulut dapat diturun naikkan untuk menutup atau membuka saluran rongga tekak terus ke rongga hidung. Apabila dinaikkan, rongga mulut akan terbuka dan udara akan keluar melalui rongga mulut dan apabila diturunkan, rongga mulut akan tertutup dan udara terpaksa keluar melalui rongga hidung. Justeru itu, alat artikulasi ini amat penting bagi menentukan sama ada bunyi yang dikeluarkan itu bunyi sengau ataupun tidak. Apabila lelangit lembut diturunkan, bunyi yang keluar adalah sengauan manakala jika dinaikkan, bunyi yang keluar bukanlah bunyi sengau.6. Tulang rahang Tulang rahang juga terlibat dalam penghasilan bunyi-bunyi bahasa dalam menentukan kedudukan gigi dan bibir. Tulang rahang memainkan peranan utama kerana mulut akan terbuka luas jika rahang dibuka dan tertutup jika rahang ditutup.7. Anak tekak Lokasi anak tekak terletak di bahagian belakang rongga mulut dan berhampiran dengan lelangit lembut (anak tekak bersambungan dengan lelangit lembut). Anak tekak berperanan sebagai alat artikulasi bersama dengan lelangit lembut khususnya dalam menentukan sama ada sesuatu bunyi yang hendak dikeluarkan itu bunyi sengau atau tidak. Di samping itu, anak tekak juga boleh digerak-gerakkan sama ada dinaikkan atau diturunkan.8. Rongga HidungTerletak di atas rongga mulut yang dipisahkan oleh lelangit. Rongga hidung boleh dibuka atau ditutup, bergantung kepada keadaan sama ada anak tekak dan lelangit lembut dinaikkan atau tidak.9. Pita SuaraPeta suara terletak dalam ruang tenggorok (halkum) dan amat penting dalam penghasilan bunyi. Dalam peti suara, terdapat otot-otot selaput nipis yang dikenali sebagai pita suara. Pita suara terdiri daripada dua keping selaput yang boleh terbuka dan tertutup. Ruang di antara kedua-dua selaput digelar glotis.Apabila kedua-dua selaput itu dirapatkan, glotis akan menjadi sempit atau tertutup dan apabila diregangkan, ia menjadi luas. Sewaktu pernafasan biasa, pita suara direnggangkan supaya arus udara boleh melalui tanpa sekatan. Makna kata, dalam pernafasan biasa, glotis terbuka. Jikalau glotis dirapatkan serapat-rapatnya dan tekanan udara dari paru-paru yang kuat menyebabkan rapatan itu dilepaskan serta merta, terjadilah bunyi letupan pita suara.Tambahan lagi, jika glotis dirapatkan tetapi tidak menutup keseluruhan ruang,maka udara dari paru-paru dapat lalu. Jika laluan udara itu menggetarkan pita,bunyi yang dihasilkan disebut bunyi bersuara, misalnya [a]. Manakala jika pita suara tidak bergetar, bunyi yang dihasilkan dikatakan bunyi yang tidak bersuara,misalnya [s].

BUNYIBunyi adalah gelombang-gelombang udara yang keluar daripada kedua belah paru-paru, seterusnya melalui pita suara, menuju ke rongga tekak dan akhirnya keluar terus melalui rongga mulut atau rongga hidung. Ketika udara itu melalui rongga tekak dan rongga mulut, udara itu mungkin mengalami gangguan atau sekatan atau juga mungkin tidak. Jadi, udara yang keluar itu akan mengenai bahagian gegendang telinga dan akhirnya didengar sebagai bunyi.Bunyi-bunyi bahasa Melayu dikelas kepada tiga golongan

VokalVokal adalah bunyi-bunyi bahasa yang bersuara yang ketika menghasilkannya,udara dari paru-paru keluar berterusan menerusi rongga tekak dan rongga mulut tanpa sebarang gangguan dan sekatan. Selain itu, bunyi-bunyi vokal mempunyai ciri-ciri kelantangan dan kepanjangan dalam kata lain, bunyi itu dapat didengar dengan jelas itu lebih panjang daripada bunyi-bunyi konsonan. Terdapat enam jenis vokal dalam Bahasa Melayu:Lambang FonetikContoh Perkataan

[a]Apa,nanah,ada

[]Ela,elak,sate

[i]Syiling,pita sari

[o]Orang,otak,logo

[u]Hutan,ujar,laku

[e]Ketul,emak,emas

Bunyi VokalBunyi vokal terhasil apabila udara keluar daripada rongga mulut tidak mengalami sekatan atau himpitan. Bunyi vokal juga dipengaruhi oleh pengaruh lidah, keadaan rongga mulut dan bentuk bibir itu sendiri.Kedudukan vokal-vokal dapat dilihat seperti berikut:

Penghasilan Bunyi VokalVokal Hadapana) Vokal Hadapan Sempit (i)Untuk mengeluarkan bunyi vokal ini, hadapan lidah dinaikkan hingga hampir menyentuh lelangit keras, sementara hujung lidah didekatkan pada gusi. Lelangit lembut diangkat untuk menutup rongga hidung. Udara dari paru-paru melalui rongga mulut sambil menggetarkan pita suara tanpa sekatan, halangan atau himpitan yang boleh menyebabkan geseran kedengaran. Bibir berada dalam keadaan terhampat. Pita suara dirapatkan supaya udara yang keluar dapat menggetarkan selaput udara.Contoh:[ikan] [lari] [kiri] [tilik] [lihat] [topi]

b) Vokal Hadapan Separuh Sempit (e)Hadapan lidah dinaikkan tetapi lebih rendah dari bunyi vokal [i ] tadi, iaitu kira-kira 1/3 daripada kedudukanya semasa menghasilkan vokal depan sempit [i] dan lidah tidak menyekat arus udara dari paru-paru.Bibir dihampar dan glottis dirapatkan.Lelangit lembut dinaikkan.Udara ditekan keluar dari paru-paru danpita suara bergetar.Contoh:[kole] [tauge] [bendi] [elak] [ekar] [segak]

c) Vokal Hadapan Separuh Luas [ ]Untuk menghasilkan vokal depan separuh luas [e], hujung diturunkan kira-kira2/3 daripada kedudukan semasa menghasilkan vokal depan sempit (i) dan udara tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Bibir dihamparkan dan glotis diratkan. Seterusnya, lelangit lembut dinaikkan, udara ditekan keluar dari paru-paru dan pita suara bergetar.Vokal ini hadir dalam beberapa dialek.Contoh:[blot] [blon] [tauk [glk] [gsk] [grk]

d) Vokal Hadapan Luas (a)Untuk mengeluarkan bunyi vokal depan luas (a), bahagian depan lidah diturunkan serendah-rendahnya. Lelangit lembut berkeadaan terangkat rapat kebelakang tekak dan menutup rongga hidung. Kedudukan alat pertuturan lain adalah sama seperti menghasilkan vokal (i) dan (e).Contoh:[apa] [pandai] [landai] [anting] [siapa]

VOKAL BELAKANGa) Vokal Belakang Sempit (u)Dihasilkan dengan menaikkan belakang lidah setinggi-tinggi yang mungkin,tetapi tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Bibir dibundarkan, glotis dirapatkan dan lelangit lembut dinaikkan. Udara ditekan keluar dari paru-paru dan pita suara bergetar Contoh:[ubat] [ulat] [undang] [udang] [ulang] [ular]

b) Vokal Belakang Separuh Sempit ( o )Dihasilkan dengan menurunkan belakang lidah 1/3 di antara tempat yang paling tinggi dan tempat yang paling rendah. Lidah tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Bibir dibundarkan, glotis dirapatkan dan lelangit lembut dinaikkan.Udara ditekan keluar dari paru-paru dan pita suara bergetar. Contoh:[obor] [solo] [polo] [toko] [orang] [boleh]

c) Vokal Belakang Separuh LuasDihasilkan apabila belakang lidah diturunkan 1/3 daripada kedudukan separuh sempit dan bentuk bibir turut dibundarkan. Lidah tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Glotis dirapatkan dan lelangit lembut di naikkan. Udara di tekan keluar dari paru-paru dan pita suara bergetar. Vokal ini hadir dalam dialek-dialek dan bahasa baku merupakan kelainan bagi vokal (o), misalnya (oleh). Vokal ini tidak terdapat dalam bahasa Melayu.

VOKAL TENGAH

a) Vokal Tengah Pendek []Bahagian tengah lidah dinaikkan ke arah pertemuan antara lelangit keras dan lelangit lembut. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan untuk menutup rongga hidup, pita suara dirapatkan supaya semasa udara keluar melaluinya, pita suara dirapatkan supaya semasa udara keluar melaluinya, pita suara akan bergetar. Vokal ini hanya terdapat di awal dan di tengah suku kata sahajaContoh:[mpat] [ppt] [knduri] [prahu] [tmpat]

b) Vokal Tengah PanjangVokal ini hampir-hampir sama dengan vokal tengah pendek hanya ia lebih rendah dan dari segi bunyi ia lebih tegas dan panjang. Cara menyembunyikannya ialah, tengah lidah dinaikkan lebih tinggi dari keadaannya semasa menghasilkan vokal separuh sempit, lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan untuk menutup rongga hidung, pita suara dirapatkan supaya bunyi yang keluar itu bersuara. Umumnya vokal ini hanya terdapat pada akhir perkataan.Contoh:[dia] [kereta] [saja] [manja]

Keadaan Bibir

Definisi Diftong dan KonsonanMenurut Kamus Tatabahasa Bahasa Melayu (Marzukhi Nyak Abdullah,1997:63),Diftong (diphthong) ialah gabungandua bunyi vokal yang disebut sebagai satu suku kata akibat perubahan kedudukan lidah contohnya,[ai] dalam [pandai] pandai , dan [au] dalam [pulau] pulauKonsonan pula ialah semua bunyi selain vokal yang dihasilkan dengan melakukan sekatan terhadap arus udara yang dilepaskan melalui paru-paru. Sekatan itu dapat dilakukan dalam bentuk hentian sepenuhnya, hentian sebahagian atau hentian sekejap-sekejap (Abdullah Hassan,2006:44).

Jenis-Jenis Diftong dan Konsonan Bahasa MelayuAnda perlu mengetahui bahawa, Bahasa Melayu mempunyai tiga bunyi diftong,iaitu [ai], [au] dan [oi]. Diftong boleh membentuk suku kata seperti dalam perkataan [# tupai #], [# panau #] dan [# amboi #]. Keadaan sebegini membezakan diftong daripada deretan vokal contohnya,mengenai (Abdullah Hassan, 2006:42).Bunyi konsonan pula dapat dihuraikan berdasarkan cara penghasilannya,sama ada letupan, letusan, sengauan, geseran dan sebagainya, serta titik artikulasi atau daerah sebutannya, seperti dua bibir, gigi-gusi, lelangit keras,lelangit lembut, anak tekak dan lain-lain.

Artikulasi Diftong dan Konsonan Bahasa MelayuDiftong Bahasa Melayu terdiri:(i) diftong biasa,iaitu gabungan dua bunyi vokal yang disebut dalam satu suku kata akibat perubahan kedudukan lidah contohnya, [ai] dalam [pandai] pandai , dan [a] dalam [pula] pulau.(ii) diftong lebar yang melibatkan perubahan yang luas pada kedudukan lidah contohnya, [ai] dalam [pantai],(iii) diftong menurun,iaitu diftong yang puncak kenyaringannya jatuh pada vokal pertama contohnya, [ai] dalam [pandai]pandai (iv) diftong sempit, iaitu diftong yang melibatkan perubahan yang sempit pada kedudukan lidah contohnya, [oi] dalam [sepoi]sepoi .Kedudukan alat artikulasi lidah ketika menyebut bunyi diftong adalah seperti berikut: Rajah 3: Kedudukan Lidah Untuk Bunyi DiftongSeterusnya, konsonan Bahasa Melayu meliputi bunyi letupan, letusan, sengauan, sisian, geseran, malaran dan getaran. Hentian sepenuhnya dapat menghasilkan bunyi letupan (plosif). Udara yang dilepaskan daripada paru-paru akan mengalami sekatan sepenuhnya sama ada di bahagian bibir, lelangit keras, lelangit lembut atau pita suara.Kemudian udara akan dilepaskan serta-merta dan akan terhasillah bunyi letupan.

Bunyi LetupanBunyi Letupan

AwalAkhirFon

[pulau][atap][p]

[bumi][rebab][b]

[talam][liat][t]

[dato?][kad][d]

[kata]-[k]

[garau][bg][g]

-[ana?][?]

*bunyi [k] tidak dapat hadir pada akhir suku kata dalam bahasa Melayu.**bunyi [?] adalah variasi kepada bunyi [k] dan hadir pada akhir suku kata dalam Bahasa Melayu.Sekatan sepenuhnya dapat menghasilkan bunyi letusan (afrikat). Bunyi ini dihasilkan dengan cara menyekat arus udara sepenuhnya yang dilepaskan oleh paru-paru. Kemudian arus udara itu dilepaskan perlahan-lahan. Ada juga pendapat yang menyatakan bunyi afrikat ini adalah hasil gabungan dua bunyi,iaitu bunyi [t] digabungkan dengan bunyi [] untuk menghasilkan bunyi [],manakala bunyi [d] pula digabungkan dengan bunyi [] untuk mendapatkanbunyi [j].Satu lagi bentuk sekatan yang dilakukan sepenuhnya akan mengeluarkan bunyi sengauan (nasal) yang dihasilkan dengan cara menurunkan anak tekak(uvula) untuk menutup rongga mulut (oral). Ini menyebabkan udara yang dilepaskan dari paru-paru akan melalui rongga hidung dan terhasillah bunyi nasal [m], [n], [], dan [].Hentian sebahagian pula akan menghasilkan bunyi sisian, geseran(frikatif) dan malaran. Bunyi sisian dalam bahasa Melayu dihasilkan dengan melakukan penyekatan terhadap arus udara yang dilepaskan oleh paru-paru dibahagian lelangit keras oleh hujung lidah menyebabkan udara hanya melalui kawasan sisi di kiri dan kanan rongga mulut. Ini menghasilkan bunyi [l].Bunyi geseran dihasilkan dengan menyempitkan saluran udara supaya udara yang melaluinya bergeser dan kedengaran bunyi berdesis. Bunyi geseran dalam bahasa Melayu ialah [f], [v], [s], [z], [], dan [h].Untuk menghasilkan bunyi malaran, kedudukan artikulator adalah seperti menghasilkan bunyi geseran tetapi geseran yang dihasilkan adalah terlalu lemah. Bunyi malaran juga sama seperti untuk menghasilkan bunyi vokal, dan sesetengah ahli fonetik menamakannya bunyi separuh vokal. Bunyi malaran dalam bahasa Melayu ialah [w] dan [y].Bentuk sekatan udara yang ketiga ialah hentian sekejap-sekejap. Bentuk ini menghasilkan bunyi getaran. Udara yang dilepaskan oleh paru-paru disekat dengan menggetarkan hujung lidah di lelangit keras. Dalam bahasa Melayuhanya terdapat satu bunyi getaran, iaitu [r].

Bunyi Letusan

FonAwalAkhir

[][awan][ma]

[j][jam][caj]

Bunyi Sengauan

FonAwalAkhir

[m][muda][cium]

[n][niat][jalan]

[][aa][buja]

Bunyi Sisian

FonAwalAkhir

[l][lalu][awal]

Bunyi Geseran

FonAwalAkhir

[f][faseh][alaf]

[v][vn]

[s][sarat][awas]

[z][zat][lafaz]

[][arat][skua]

[h][harta][sah]

Bunyi Getaran

FonAwalAkhir

[r][rasa][siar]

Bunyi konsonan terbahagi kepada bunyi bersuara dan bunyi tidak bersuara. Bunyi bersuara dihasilkan dengan menggetarkan pita suara, seperti bunyi [b], [d], [g], [m], [n], [r], [l], [w], dan [y]. Sebaliknya pita suara tidak digetarkan untuk menghasilkan bunyi tidak bersuara, seperti bunyi [p], [t], [k], [f],[s], dan [h].Konsonan pinjaman Bahasa Melayu terdiri daripada (i)Geseran bibir-gigi tak bersuara(ii)Geseran bibir-gusi bersuara (iii)Geseran gigi tak bersuara(iv)Geseran gigi bersuara,(v)Geseran lelangit lembut tak bersuara dan (vi)Geseran lelangit lembut bersuaraKetika mengeluarkan geseran bibir-gigi tak bersuara, bibir bawah dirapatkan kepada gigi atas supaya membuat sempitan untuk udara keluar.Lelangit lembut dinaikkan rapat kepada belakang rongga tekak. Udara dikeluarkan dari paru-paru melalui rongga mulut dan dibiarkan bergeser keluar didaerah rapatan bibir bawah dan gigi atas itu tanpa menggetarkan pita suara.Contoh sebutan: [fiker] fikir, [hafal] hafal, dan [maaf] maaf. Cara mengeluarkan geseran bibir-gusi bersuara pula sama dengan cara mengeluarkan geseran [f]. Perbezaannya ialah, pita suara tidak digetarkan.Contoh sebutan: [vokal] vokal, [vrsi] versi, dan [univrsiti] universiti.Penghasilan geseran gigi tak bersuara ini menunjukkan daun lidah berada di antara gigi atas dengan gigi bawah. Lelangit lembut dinaikkan rapat kepada belakang rongga tekak. Udara dikeluarkan dari paru-paru melalui rongga mulut dan dibiarkan bergeser keluar di daerah gigi itu tanpa menggetarkan pita suara.Contoh sebutan: [alaa] Selasa [thalatha), [inen] Isnin (Ithnin), dan [hade]hadis (hadith). Cara mengeluarkan geseran gigi bersuara pula, sama dengancara mengeluarkan geseran gigi tak bersuara. Perbezaannya ialah, ketikamengeluarkan bunyi [] pita suara digetarkan. Contoh sebutan: [alem] zalim(dzalim), dan [haer] hadir (hadzir).Ketika menghasilkan geseran lelangit lembut tak bersuara, belakang lidah dirapatkan ke lelangit lembut supaya membuat satu sempitan. Lelangit itu sendiri dinaikkan rapat kepada belakang rongga tekak. Udara dikeluarkan dari paru-paru dan dibiarkan bergeser pada sempitan di daerah lelangit itu tanpa menggetarkan pita suara. Contoh sebutan: [xabar] khabar, [axbar] akhbar, dan[axer] akhir. Akhirnya, penghasilan geseran lelangit lembut bersuara menunjukkan persamaan dengan cara menghasilkan geseran lelangit lembut tak bersuara.Perbezaannya ialah, ketika mengeluarkan bunyi [] pita suara digetarkan.Contoh sebutan: [aeb] ghaib, [loat] loghat, dan [bale] baligh. Menurut RajaMukhtaruddin (1965:44), bunyi ini sebenarnya terdapat dalam pertuturan orangMelayu ketika menyebut perkataan-perkataan Melayu seperti orang [a] dan[baa] sebagai kelainan kepada getaran gusi [r].

3.0 Definisi Huruf Vokal, Konsonan dan Diftong Bahasa Melayu.(Marzukhi Nyak Abdullah, 1977:42).Seperti yang telah dipelajari, bunyi vokal terhasil apabila udara keluar daripada rongga mulut tidak mengalami sekatan atau himpitan. Bunyi vokal juga dipengaruhi oleh pengaruh lidah, keadaan rongga mulut dan bentuk bibir.Konsonan pula ialah bunyi yang dihasilkan dengan melakukan sekatan terhadap arus udara yang dilepaskan melalui paru-paru. Sekatan itu dapat dilakukan dalam bentuk hentian sepenuhnya, hentian sebahagian atau hentian sekejap-sekejap. Diftong pula terhasil daripada gabungan bunyi vokal. Dengan perkataan lain, diftong terbentuk apabila berlaku pengeluncuran bunyi-bunyi vokal, iaitu satu vokal mengeluncur dari satu vokal kepada vokal yang lain (Abdullah Hassan,2006:44).

3.1 Membanding Beza Huruf-Huruf Fonetik Dan Simbol Fonem3.1.1 Huruf VokalHurufBahasa MelayuBahasa Bajau

Perkataan Simbol FonetikSebutanPerkataanSimbol FonetikSebutan

a[a][y][a][m][a][ayam][a][y][a][m][a][ayam]

e taling[][n][a[]k][][nak][][n][a[]k][][nak]

e pepet[l][e][m][a][k][e][lemak][l][e][m][a][k][e][lemak]

i[i][k][a]n][i][ikan][i][k][a]n][i][ikan]

o[o][b][o][r][o][obor][o][b][o][l][o][obol]

u[u][l][a][r][u][ular][u][l][a][l][u][ulal]

3.1.2 Huruf DiftongHurufBahasa MelayuBahasa Bajau

Perkataan Simbol FonetikSebutanPerkataan Simbol FonetikSebutan

aihairan[ay][hayran]hailan[ay][haylan]

auaurat[aw][awray]aurat[aw][awrat]

oiamboi[oy][amboy]amboi[oy][amboy]

3.1.3 Huruf KonsonanHurufBahasa MelayuBahasa Bajau

Perkataan Simbol FonetikSebutan Perkataan Simbol FonetikSebutan

b[b][o][l][a]/b/[bola][b][o][l][a]/b/[bola]

c[][a][w][a][n]//[awan][s][a][w][a][n]//[sawan]

d[d][a][g][u]/d/[dagu][d][a][g][u]/d/[dagu]

f[f][i][l][e][m]/f/[filem][f][i][l][e][m]/f/[filem]

g[g][a][r][a][m]/g/[garam][m][a][s][i][n]/g/[masin]

gh[g][h][a][i][r][a][h]//[ghairah][g][h][a][i][r][a][h]//[ghairah]

H[h][a][r][t][a]/h/[harta][h][a][l][t][a][k]/h/[haltak]

j[][a][m]//[am][][a][m]//[am]

K[k][e][p][a][l][a]/k/[kepala][k][e][p][a][l][a]/k/[kepala]

?[a][n][a][?]/?/[ana?][ana?]/?/[ana?]

kh[k][h][a][l][i][f][a][h]/kh/[khalifah][k][a][l][i][f][a][h]/kh/[kalifah]

I[l][a][r][i]/l/[lari][l][a][r[[i]/l/[lari]

m[m][a][l][u]/m/[malu][m][a][l][u]/m/[malu]

n[n][a][s][i]/n/[nasi][n][a][s][i]/n/[nasi]

ng[n][g][i][l][u]//[gilu][n][g][i][l][u]//[gilu]

ny[n][y][a][m][u][k]/ /[amuk][n][y][a][m][u][k]//[yamuk]

p[p][a][g][a][r]/p/[pagar][p][a][g][a][l]/p/[pagal]

q[q][u][r][a][n]/q/[quran][q][u][r][a][n]/q/[quran]

r[r][u][m][a][h]/r/[rumah][l][u][m][a][h]/r/[lumah]

s[s][a][b][u][n]/s/[sabun][s][a][b][u][n]/s/[sabun]

sy[s][y][a][r][a][t]//[syarat][s][a][r][a][t]//[sarat]

t[t][a][l][a][m]/t/[talam][t][a][l][a][m]/t/[talam]

v[v][a][n]/v/[van][v][a][n]/v/[van]

w[w][a][n][i][t][a]/w/[wanita][w][a][n][i][t][a]/w/[wanita]

x[x][e][n][o][n]/x/[xenon][z][e][n][o][n]/x/[zenon]

y[y][u][r][a][n]/y/[yuran][y][u][r][a][n]/y/[yuran]

z[z][a][m][a][n]/z/[zaman][][a][m][a][n]/z/[aman]

4.1 Perbezaan Penggunaan Perkataan: di awal,tengah dan akhir4.1.1 VokalVokal merupakan bunyi bersuara iaitu ketika dihasilkan udara dari paru-paru keluar berterusan melalui rongga tekak dan rongga mulut tanpa sebarang gangguan.

Vokal Hadapan Vokal Hadapan Sempit [i]Vokal ini dikenali juga sebagai vokal depan sempit. Untuk menghasilkannya,hujung lidah diletakkan paling tinggi di hadapan mulut tetapi tidak menyekat arus udara dari paru-paru.Bibir dihamparkan/leper .Glotis dirapatkan, lelangit lembut dinaikkan,udara ditekan keluar dari paru-paru pada pita suara bergetar.BahasaAwalTengahAkhir

Simbol FonetikSebutanSimbol FonetikSebutanSimbol FonetikSebutan

Bahasa Melayu[i][k][a][n][ikan][l][i][h][a][t][lihat][c][a][r][i][c][a][r][i]

Bahasa Bajau[i][k][a][n][ikan][l][i][h][a][t][lihat][c][a][r][i][k][carik]

Vokal Hadapan Separuh Sempit [e]Bagi menghasilkan bunyi vokal /e/ pula, bahagian bibir atas dan bibir bawah hendaklah dihamparkan. Kemudian, hadapan lidah pula dinaikkan separuh tinggi iaitu rendah sedikit sahaja daripada bunyi vokal /i/. Manakala lelangit lembut dan anak tekak pula dinaikkan dengan menutup bahagian rongga hidung. Udara dariparu-paru disalurkan keluar ke rongga mulut tanpa menerima sebarang gangguan. Bersamaan dengan itu juga, bahagian pita suara dirapatkan serta digetarkan.BahasaAwalTengahAkhir

Simbol FonetikSimbol FonemSimbol FonetikSimbol FonemSimbol FonetikSimbol Fonem

Bahasa Melayu[e][l][o][k][e][l][o][k][m][e][r][a][h][m][e][r][a][h][t][a][u][g][e][h][t][a][u][g][e][h]

Bahasa Bajau[e][l][o][k][elok][m][e][l][a][h][melah][t][a][u][g][e][h][taugeh]

Vokal Hadapan Separuh Luas []Untuk menghasikannya,hujung lidah diturunkn kira-kira 1/3dari kedudukan depan separuh sempit (e) dan lidah tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Bibir dihamparkan/leper, glotis dirapatkan dan lelangit lembut dinaikkan. Udara ditekan keluar dari paru-paru dan pita suara bergetar. Vokal ini hadir dalam beberapa dialek. Dalam bahasa baku, vokal ini merupakan kelainan bagi vokal [e]BahasaAwalTengahAkhir

Simbol FonetikSebutan Simbol FonetikSebutanSimbol FonetikSebutan

Bahasa Melayu[][s][o][k][sok][g][][l][a][n][g][glang][t][a][u][k][][tauk]

Bahasa Bajau[][s][o][k][sok][g][][l][a][n]g][glang][t][a][u][k][][tauk]

Vokal Hadapan Luas [a]Untuk menghasilkannya,depan lidah diturunkan serendah- rendahnya dalam rongga mulut dan udara dari paru-paru lalu tnpa sekatan. Bibir dihamparkan/leper , glotis dirapatkan dan lelangit lembut dinaikkan. Udara ditekan keluar dari pru-paru dan pita suara bergetarBahasa AwalTengahAkhir

Simbol FonetikSebutanSimbolFonetikSebutanSimbol FonetikSebutan

Bahasa Melayu[a][k][a][r][akar][s][a][k][i][t][sakit][b][a][p][a][b][a][p][a]

Bahasa Bajau[a][k][a][r][akar][s][a][k][i][t][sakit][b][a][p][a][k][bapak]

Vokal Belakang Vokal Belakang Sempit[u]Untuk menghasilkannya,belakang lidah dinaikan setinggi-tinggi mungkin,tetapi tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Bibir dibundarkan/bulat ,glotis dirapatkan dan lelangit lembut dinaikkan.Udara ditekan keluar dai paru-paru dan pita suara bergetar. BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[u][p][a][h][u][p][a][h][r][u][m][a][h][r][u][m][a][h][b][u][k][u][b][u][k][u]

Bahasa Bajau[u][p][a][h][upah][l][u][m][a][h][lumah][b][u][k][u][buku]

Vokal Belakang Separuh Sempit[o]Untuk menghasilkanya, belakang lidah diturunkan kira-kira satu pertiga daripada kedudukan semasa menghasilkan bunyi vokal belakang sempit [o],dan lidah tidak menyekat arus udara dari paru-paru. Bibir dibundarkan/bulat,glotis dirapatkan dan lelangit lembut dinaikkan .Udara ditekan keluar dari paru-paru dan pita suara bergetar.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[o][b][o][l][obol][b][o][l][a][b][o][l][a][s][o][l][o][s][o][l][o]

Bahasa Bajau[o][b][o][l][obol][b][o][l][a][bola][s][o][l][o][solo]

Vokal Belakang Separuh Luas[]Vokal ini juga dikenali sebagai vokal belakang separuh luas rendah. Untuk menghasilkan vokal // ini, belakang lidah hendaklah dinaikkan separuh luas ke arah lelangit lembut.Manakala, lelangit lembut dan juga anak tekak pula dinaikkan untuk menutup rongga nasal sementara pita suara dirapatkan sambil digetarkan. Bibir pula hendaklah dalam keadaan bundar.Bunyi vokal dihasilkan ialah vokal //.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[][l][a][h][][l][a][h][k][][l][][t][k][][l][][t][t][e][k][][t][e][k][]

Bahasa Bajau[][l][a][h][lah][k][][l][][t][klt][t][e][k][][tek]

Vokal Tengah[ ]Untuk menghasilkan vokal ini, bahagian tengah lidah mestilah dinaikkan ke bahagian pertemuan di antara lelangit keras dan lelangit lembut. Kemudian, lelangit lembut dan anak tekak hendaklah dinaikkan untuk menutup bahagian rongga nasal. Pita suara dirapatkan apabila udara disalurkan melaluinya, maka pita suara pula akan bergetar. Bunyi // akan dihasilkan di mana vokal ini pula hanya terdapat di bahagian awalan dan di pertengahan perkataaan sahaja.Bahasa Awal Tengah Akhir

Simbol FonetikSimbol FonemSebutanSebutanSimbol FonetikSebutan

Bahasa Melayu [][m][p][a][t][mpat][t][][n][a][t][tnat][s][o][s][i][a][l][i][s][m][e][sosialisme]

Bahasa Bajau[][m][p][a][t][mpat][t][][n][a][t][tnat][s][o][s][i][a][l][i][s][m][e][sosialisme]

4.1.2 Konsonan Konsonan ialah bunyi selain dari bunyi vokal. Konsonan terhasil apabila terdapat gangguan atau halangan oleh alat artikulasi terhadap udara dari peparu. Konsonan terdiri daripada konsonan bersuara dan konsonan tidak bersuara. Konsonan bersuara bermaksud konsonan yang terhasil apabila tekanan udara yang keluar dari peparu menggetarkan pita suara manakala konsonan tidak bersuara adalah konsonan yang terhasil apabila udara dari peparu tidak menggetarkan pita suara.Dalam bahasa melayu konsonan terbahagi kepada 2 iaitu konsonan asli dan konsonan pinjaman.Konsonan asli bahasa melayu merupakan konsonan yang sedia ada dan diguna oleh penutur bahasa melayu tanpa sebarang perlakuan adaptasi oleh penutur.Konsonan Letupan(Plosif) Letupan Bibir [p],[b]Bibir bawah dan bibir atas dirapatkan.Lelangit lembut dinaikkan.Arus udara keluar dari paru2 melalui rongga mulut & tersekat di pertemuan dua bibir.Sekatan itu dilepaskan serta-merta glotis direnggangkan dan pita suara tidak bergetar [p] glotis dirapatkan dan pita suara bergetar [b] Konsonan [p]Bahasa Awal TengahAkhir


Bahasa Melayu[p][a][d][a][pada][p][a][p][a][n][papan][t][e][t][a][p][tetap]

Bahasa Bajau[p][a][d][a][pada][p][a][p][a][n][papan][t][e][t][a][p][tetap]

Konsonan [b]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[b][a][j][u] [baju][t][i][b][a][tiba][l][e][m][b][a][b][lembab]

Bahasa Bajau[b][a][j][u][baju][t][i][b][a][tiba][l][e][m][b][a][b][lembab]

Letupan Gusi [t],[d]Hujung lidah dirapatkan ke gusi.Lelangit lembut dinaikkan.Arus udara keluar dari paru-paru melalui rongga mulut & tersekat di pertemuan hujung lidah&gusi.Sekatan itu dilepaskan serta-merta glotis direnggangkan dan pita suara tidak bergetar [t] glotis dirapatkan dan pita suara bergetar[d] Konsonan [t]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[t][a][l][a][m][talam][t][e][t][a][p][tetap][l][a][w][t][lawt]

Bahasa Bajau[t][a][l][a][m][talam][t][e][t][a][p][tetap][l][a][w][t[[lawt]

Konsonan [d]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[d][a][d][u][dadu][d][a][d][a][dada][k][a][d][kad]

Bahasa Bajau[d][a][d][u][dadu][d][a][d][a][dada][k][a][d][kad]

Letupan Lelangit Lembut [k],[g]Belakang lidah ditemukan dengan lelangit lembut.Lelangit lembut dinaikkan .Arus udara keluar dari paru-paru melalui rongga mulut & tersekat di pertemuan belakang lidah &lelangit lembut.Glotis direnggangkan dan pita suara tidak bergetar [k] glotis dirapatkan & pita suara digetarkan [g] Konsonan [k]BahasaAwalTengahAkhir

Simbol FonetikSebutanSimbol FonetikSimbol FonemSimbol FonetikSimbol Fonem

Bahasa Melayu[k][a][t][a][kata][j][i][k][a][jika][k][a][k][a][k][kakak]

Bahasa Bajau[k][a]t][a][kata][j][i][k][a][jika][k][a][k][a][k][kakak]

[g]BahasaAwalTengahAkhir

Simbol FonetikSimbol FonemSimbol FonetikSebutanSimbol FonetikSimbol Fonem

Bahasa Melayu[g][a][r][a][m][garam][i][][a][t][iat][b][e][g][beg]

Bahasa Bajau[g][a][r][a][m][garam][i][][a][t][iat][b][e]g][beg]

Letupan Pita Suara/Hentian Glotis[?]Hentian glotis terhasil dengan cara lelangit lembut dan anak tekak di naikkan ke dinding rongga tekak untuk membuat sekatan udara ke rongga hidung.Udara kemudian terhalang iaitu di sekat dan dilepaskan serta-merta pada bahagian pita suara.Pita suara tidak bergetar.Maka terhasillah[?].BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu--[r][a][?][y][a][t][ra?yat][k][a][p][a][?][kapa?]

Bahasa Bajau--

Konsonan Letusan (Afrikat) [],[]Bunyi letusan di hasilkan dengan merapatkan alat artikulasi sehingga udara tersekat.Lelangit lembut dinaikkan untuk menutupi rongga hidung.Udara kemudiannya terhalang,iaitu disekat dan dilepaskan perlahan-lahan pada bahagian lelangit keras.Maka terhasillah fonem[].Apabila pita suara bergetar,bunyi suara yang dihasilkan ialah konsonan letusan lelangit keras bersuara [j] Konsonan []BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[][a][w][a][n][awan][b][a][][a][b][a][][a][m][a][][ma]

Bahasa Bajau[][a][w][a][a][n][awan][b][a][][a][baa][m][a][][ma]

Konsonan [j]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[][a][m][am][h][a][][a][t][haat][c][a][][c][a][]

Bahasa Bajau[][a][m][am][h][a][d][][a][t][hadat][c][a][][ca]

Konsonan Letusan(Nasal) Sekatan yang dilakukan sepenuhnya akan mengeluarkan bunyi sengauan (nasal) yang dihasilkan dengan cara menurunkan anak tekak (uvula) untuk menutup rongga mulut (oral).Ini menyebabkan yang dilepaskan dari paru-paru akan melalui rongga hidung dan terhasillah bunyi nasal [m],[n],[] dan [n] Konsonan Sengauan Dua Bibir Bersuara[m]Bibir bawah dirapatkan ke bibir atas. Lelangit lembut diturunkan. Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga hidung. Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.

BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[m][a][k][a][n][makan][l][a][m][a][lama][t][a][n][a][m][tanam]

Bahasa Bajau[m][a][k][a][n][makan][l][a][m][a][lama][t][a][n][a][m][tanam]

Konsonan Sengauan Gigi-Gusi Bersuara[n]Hujung lidah ditemukan dengan gusi. Lelangit lembut diturunkan. Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga hidung. Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[n][a][n][a][h][nanah][m][a][n][a][mana][t][a][m][a][n][taman]

Bahasa Bajau[n][a][n][a][k][nanak]

[m][a][n][a][mana][t][a][m][a][n][taman]

Konsonan sengauan Lelangit Keras[ ]Depan lidah ditemukan ke lelangit keras. . Lelangit lembut diturunkan. Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga hidung. Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.Bahasa Awal Tengah Akhir


Bahasa Melayu[][m][u][k][][m][u][k][b][a][][a][k][banak]-

-

Bahasa Bajau[][m][u][k][muk][b][a][n][][a][k][banak]--

Konsonan Sengauan Lelangit Lembut[]Belakang lidah diangkat ke lelangit lembut. Lelangit lembut diturunkan. Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga hidung. Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[][l][u][lu][a][][i][n][ain][y][a][][y][a][]

Bahasa Bajau[][l][u][lu][a][][i][n][ain][y][a][][ya]

Konsonan Geseran(Frikatif) Geseran Gigi-Gusi Tak Bersuara [s]Hujung lidah dirapatkan pada gusi . Lelangit lembut dinaikkan untuk menyekat perjalanan udara ke rongga hidung. Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga mulut dan dibiar bergeser dengan daerah pertemuan hujung lidah dan gusi. Oleh sebab bunyi ini bunyi gusi tidak bersuara, glotis direnggangkan dan pita suara tidak bergetar.Bahasa Awal Tengah Akhir


Bahasa Melayu[s][a][t][u][satu][k][a][s][a][r][kasar][h][a][u][s][haus]

Bahasa Bajau [s][a][t][u][satu][k][a][s][a][l][kasal][h][a][u][s][haus]

Geseren Glotis Tak Bersuara[h]Glotis terbuka luas.Lelangit lembut dinaikkan untuk menyekat perjalanan udara ke rongga hidung. Arus udara ditekan keluar dari paru-paru dan melalui sempitan dilakukan pada bahagian glotis supaya semasa udara keluar melalui ruang tersebut,akan terhasil bunyi geseran. Adakalanya [h] disampaikan sebagai vokal tak bersuara, yang sama daerah artikulasi dengan vokal-vokal yang lain.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[h][a][r][t][a][h][a][l][t][a][m][a][h][a][l][mahal][s][u][s][a][h][susah]

Bahasa Bajau[h][a][l][t][a][halta][m][a][h][a][l][mahal][s][u][s][a][h][susah]

Geseran [f]Bibir bawah dirapatkan ke gigi atas. Udara dari paru-paru yang keluar melalui rongga mulut mengalami geseran sewaktu melalui sempitan bibir bawah dan gusi tersebut. Lelangit lembut dinaikkan untuk menutup rongga hidung. Bagi menghasilkan bunyi geseran bibir-bibir tidak bersuara, glotis direnggangkan pita suara tidak digetarkan bunyi yang terhasl ialah [f]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[f][e][r][i][feri][t][a][f][s][i][r][tafsir][m][a][a][f][maaf]

Bahasa Bajau[f][e][r][i][feri][t][a][f][s][i][r][tafsir][m][a][a][p][maap]

Geseran [v]Bibir bawah dirapatkan ke gigi atas. Udara dari paru-paru yang keluar melalui rongga mulut mengalami geseran sewaktu melalui sempitan bibir bawah dan gusi tersebut. Lelangit lembut dinaikkan untuk menutup rongga hidung. Bagi menghasilkan geseran bibir bersuara pula,glotis dirapatkan, pita suara digetarkan,bunyi yang terhasil ialah [v].BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[v][a][n][van][l][a][r][v][a][larva]--

Bahasa Bajau[b][a][n][ban][l][a][r][v][a][larva]--

Geseran [z]Hujung lidah ditemukan dengan daerah gusi. Lelangit lembut dinaikkan. Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga mulut dan dibiarkan bergeser di pertemuan hujung lidah dengan gusi. Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar bunyi yang terhasil ialah bunyi konsonan geseran bersuara,[z].BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[z][i][p][z][i][p][b][a][z][a][r][b][a][z][a][r][l][a][f][a][z][l][a][f][a][z]

Bahasa Bajau[j][i][p][jip][b][a][j][a][r][bajar][l][a][f][a][j][lafaj]

Geseran []Hadapan lidah dinaikkan ke arah gusi lelangit keras untuk menyekat perjalanan udara yang keluar melalui rongga mulut.Lelangit lembut dinaikkan untuk menghasilkan bunyi geseran lelangit keras bersuara. Glotis direnggangkan pita suara tidak digetarkan dan menghasilkan bunyi geseran tidak bersuara.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[][a][r][a][t][arat][m][a][][a][r][a][k][a][t][maarakat][q][u][r][a][i][][qurai]

Bahasa Bajau[s][a][r][a][t][sarat][m][a][s][a][r][a][k][a][t][masarakat][q][u][r][a][i][s][qurais]

Konsonan Getran(Tril) [r]Untuk menghasilkan bunyi konsonan ini, Hujung lidah dikenakan pada gusi , kemudian hujung lidah tersebut digetarkan . Lelangit lembut dinaikkan ke belakang rongga tekak. Glotis dirapatkan dan pita suara digetarkan.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[r][u][m][a][h][rumah][b][a][r][u][baru][p][u][t][a][r][p][u][t][a][r]

Bahasa Bajau[l][u][m][a][h][lumah][b][a][r][u][baru][p][u][t][a][l][putal]

Konsonan Sisian (Lateral) [I]Untuk menghasilkan konsonan ini, hujung lidah dinaikkan sehingga sampai ke bahagan tengah gusi. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan untuk menutup rongga hidung. Udara dari rongga mulut hanya boleh keluar melalui kedua-dua belah tepi atau sisi lidah.Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[l][a][m][p][u][lampu][l][a][l][a][i][lalai][k][e][n][a][l][kenal]

Bahasa Bajau[l][a][m][p][u][lampu][l][a][l][a][i][lalai][k][e][n][a][l][kenal]

Konsonan Malaran [w],[y] Konsonan Separuh Vokal Dua Bibir Bersuara [w]Bibir dan belakang lidah mengambil kedudukan seperti menghasilkan vokal [u],iaitu bibir dibundarkan dan belakang lidah dinaikkan setinggi mungkin. Kemudian berlaku geluncuran ke arah kedudukan vokal yang mengikutinya [0]. Lelangit lembut dinaikkan dan pita suara bergetarBahasaAwalTengahAkhir

Simbol FonetikSebutanSimbol FonetikSebutan Simbol FonetikSebutan

Bahasa Melayu[w][a][n][i][t][a][wanita][h][a][w][a][hawa][t][a][k][r][a][w][takraw]

Bahasa Bajau[w][a][n][i][t][a][wanita][h][a][w][a][hawa][t][a][k][r][a][w][takraw]

Konsonan Separuh Vokal Lelangit Keras Bersuara [y]Bibir dan lidah mengambil kedudukan seperti menghasilkan vokal [i]iaitu bibir dihamparkan dan hujung lidah diangkat setinggi-tingginya. Kemudian ,berlaku geluncuran ke arah vokal yang mengikutnya [e]. Lelangit lembut dinaikkan dan pita suara bergetar.BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[y][a][n][g][yang][p][a][y][a][h][payah]--

Bahasa Bajau[y][a][n][g][yang][p][a][y][a][h][payah]--

4.1.3 DiftongBunyi diftong melibatkan dua deretan vokal yang hadir secara serentak.Bunyi diftong adalah terhasil apabila bunyi vokal yang hadir selepas bunyi vokal yang satu lagi menggeluncur ke arah vokal di mana pada mula-mulanya hadir tanpa menampakkan sebarang puncak kelantangan.Keadaan di mana ketiadaan puncak kelantangan semasa proses penghasilan bunyi diftong menjadikan bunyi tersebut sebagai satu suku kata sahaja semata-mata.Diftong hendaklah dibezakan daripada vokal rangkap, yakni yang merupakan urutan dua vokal penuh yang mempunyai dua puncak kelantangan dan mempunyai dua suku kata. Contoh vokal rangka pterdapat pada kata main. Vokal a dan i pada kata tersebut ialah merupakan dua vokal penuh dan kata tersebut terdiri daripada dua suku kata, yakni ma danin.Terdapat tiga jenis diftong dalam bahasa Melayu yakni / ai /, / oi / dan /au/.Bunyi / i / akan menggeluncur ke bunyi / a / dan bunyi / i / tersebut akan hilang puncak kelantangannya. Sama juga dengan / i / iaitu pada diftong /oi / dan juga / u / pada diftong / au /. Lambang [ ] dapat digunakan untuk menggambarkan sesuatu diftong.

Diftong [ai]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[a][y][r][[ayr][l][a][y][c][i][layci][p][a][n][d][a][y][panday]

Bahasa Bajau[a][y][l][ayl][l][a][y][c][i][layci][p][a][n][d][a][y][panday]

Diftong [au]BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[a][w][r][a][t][a][w][r][a][t][l][a][w][k][l][a][w][k][p][u][l][a][w][p][u][l][a][w]

Bahasa Bajau[a][w][r][a][t][awrat][l][a][w][k][lawk][p][u][l][a][w][pulaw]

Diftong [oi] BahasaAwalTengahAkhir


Bahasa Melayu[o][y][d][i][u][m][oydium][b][o][y][k][o][t][boykot][a][m][b][o][y][amboy]

Bahasa Bajau[o][y][d][i][u][m][oydium][b][o][y][k][o][t][boykot][a][m][b][o][y][amboy]

5.0 Petikan Cerita Hari GuruSetiap tahun menjelang tarikh keramat 16 Mei, sambutan Hari Guru diadakan di seluruh negara. Perguruan adalah satu profesion yang membawa erti pekerjaan yang memerlukan keahlian khusus sebagai guru. Jenis pekerjaan itu semestinya tidak dapat dilakukan sebarangan orang di luar bidang pendidikan. Jelaslah tugas guru penting untuk membentuk manusia kearah kebaikan meliputi mendidik, mengajar dan melatih. Dalam hal ini,mendidik bererti meneruskan dan mengembangkan ilmu pengetahuan dan teknologi. Sementara melatih bererti mengembangkan ketrampilan kepada pelajar. Tugas guru dalam bidang kemanusiaan meliputi tugas menjadikan dirinya sebagai ibu bapa kedua hingga menjadi idola kepada pelajarnya. Pengajaran dan pembelajarannya menarik dan mudah difahami. Guru sentiasa menggunakan pendekatan kasih sayang, mesra, prihatin bagi mendekati, memahami keinginan dan kehendak pelajar. Masyarakat menempatkan guru pada tempat yang lebih terhormat dari lingkungannya kerana daripada seorang gurulah masyarakat memperoleh ilmu pengetahuan kearah pembentukan sesebuah negara maju.Pada zaman ini guru bukan sahaja sebagai pendidik tetapi pengganti ibu bapa, kaunselor, pembimbing dan rakan. Guru mestilah mempunyai jiwa cekal dan semangat kental ke arah mendidik pelajar yang cemerlang akal budinya dakam dunia tanpa sempadan. Kini, seseorang guru hendaklah mempunyai kepimpinan bermoral seperti jujur dan amanah, bersikap proaktif dan berilmu serta berkemahiran, sekaligus intipati penting dalam pembangunan dan kemajuan pelajar di sesebuah sekolah. Setiap guru tunjang penting negara dalam melahirkan modal insan yang mampu memacu pembangunan yang lebih pesat.

5.1.1.Transkripsi [Satiap] [tahun] [manla] [tarik] [karamat] [16] [Mi] [sambutan] [Hari] [Guru] [diadakan] [disaluruh] [nagara].[Parguruan] [adalah] [satu] [propesion] [ya] [mambawak] [arti] [pakaraan] [ya] [mamarlukan] [kaahlian] [kusus] [sabagai] [guru].[anis] [pakaraan] [itu] [samastiny] [tida?] [dapat] [dilakukan] [sambaraan] [ora] [di] [luar] [bida] [pandidikan]. [alaslah] [tugas] [guru] [panti] [untu?] [mambantu?] [manusia] [ka] [arah] [kabaikan] [maliputi] [mandidi?], [maaar] [dan] [malatih].[Dalam] [hal] [ini],[mandid[i?] [barrti] [manruskan] [dan] [mangmbakan] [ilmu] [patahuan] [dan] [tknologi].[Samantara] [malatih] [barrti] [mambakan] [katrampilan] [kapada] [palaar].[Tugas] [guru] [dalam] [bida] [kamanusiaan] [mliputi] [tugas] [manadikan] [diria] [sabagai] [ibu] [bapa?] [kadua] [higa] [manadi] [idola] [kapada] [palaara].[Paaaran] [dan] [pambalaarana] [manarik] [dan] [mudah] [dipahami].[Guru] [santiasa] [magunakan] [pandakatan] [kasih] [saya], [masra],[prihatin] [bagi] [mandakati], [mamahami] [kaiinan] [dan] [kahanda?] [palaar].[Masarakat] [manampatkan] [guru] [pada] [tampat] [ya] [lbih] [tarhormat] [dari] [likuana] [karna] [daripada] [saora] [gurulah] [masarakat] [mamparoleh] [ilmu] [paatauan] [ka] [arah] [pambntukan] [sasabuah] [nagara] [ma][u].[Pada] [aman] [ini] [guru] [bukan] [saa] [sabagai] [pandidi?] [tatapi] [paganti] [ibu] [bapa?],[kaunslor],[pambimbi] [dan] [rakan].[Guru] [mastilah] [mampuai] [iwa] [ckal] [dan] [samaat] [kantal] [ka] [arah] [mandidi?] [palaar] [ya] [camarl] [akal] [budia] [dalam] [dunia] [tanpa] [sampadan]. [Kini], [sasaora] [guru] [handa?lah] [mampuai] [kapimpinan] [barmoral] [saprti] [uur] [dan] [amanah] ,[barsikap] [proa?tip] [dan] [barlmu] [sarta] [barkamahiran], [sakaligus] [intipati] [pnti] [d]alam] [pambaunan] [dan] [kamauan] [palajar] [di] [sasabuah] [sakolah].[Satiap] [guru] [tuna] [pnti] [nagara] [dalam] [malahirkan] [modal] [insan] [ya] [mampu] [mamau] [pambaunan] [ya] [lbih] [psat].

REFlEKSISaya terlebih dahulu ingin merakamkan jutaan terima kasih kepada pihak IPG Kampus Kent dan khasnya pensyarah yang banyak membantu kami dalam mempelajari subjek ini yang sememangnya sukar dan memerlukan penerangan yang jelas dari pensyarah yang mengajar subjek ini.Pelbagai masalah yang timbul berkaitan subjek ini telah banyak dibincang dan diselesaikan semasa sesi interaksi bersemuka pada perjumpaan yang lalu.Kursus BMM3108 mengandungi beberapa tajuk yang mesti dihabiskan yang melibatkan tajuk Teori Fonetik dan Fonologi,Artikulasi dan Artikulator,Huruf-huruf Dalam Bahasa Melayu,Simbol Fonetik Dalam Bahasa Melayu,Fonem Segmental Dalam Bahasa Melayu,Fonem Dalam Bahasa Melayu, Fonem Suprasegmental Dalam Bahasa Melayu,Latihan Sebutan dan Penyukuan Sebutan,Latihan Transkripsi Sebutan dan Penyukuan Sebutan,Sebutan Baku Kata Terbitan,Sebutan Baku Kata Pinjaman dan Latihan Mentranskripsi Petikan.Kami diperkenalkan konsep fonologi,fonetik,fonemik dan membanding beza antaranya.Matlamat pelaksanaan bahasa baku juga diperkenalkan kepada kami.Seterusnya ,kami dapat mengenali alat-alat artikulasi dan artikulator. Perbezaan antara alat-alat artikulasi dan artikulator telah dibincangkan bersama-sama pensyarah kami semasa sesi interaksi bersemuka.Kami juga dapat mengetahui tentang huruf-huruf dalam bahasa Melayu sebanyak 26 huruf semuanya, iaitu 5 huruf vokal yang menghasilkan 6 bunyi vokal, disamping 21 huruf konsonan.Selain itu, kami mempelajari simbol-simbol Fonetik dalam Bahasa Melayu yang dapat membantu kami untuk mentranskripsikan petikan Bahasa Melayu.Kami juga belajar traskripsi sebutan dan penyukuan sebutan huruf vokal,konsonan dan diftong.Modul yang dibekalkan mengandungi tajuk-tajuk dan penerangan yang terperinci dapat membantu saya memahami secara lebih mendalam tentang subjek BMM3108. Aktiviti dan latihan yang terkandung dalam modul juga dapat mengukuhkan pemahaman dan pembelajaran saya.Sewaktu menjalankan proses mencari maklumat, terdapat pelbagai masalah yang sedikit sebanyak mengganggu kelancaran proses untuk menyempurnakan tugasan ini. Antara masalah yang dihadapi adalah kesukaran untuk mencari maklumat yang bersesuaian dan relevan dengan soalan tugasan yang diberikan serta sumber maklumat yang terhad terutamanya buku. Saya telah berusaha untuk mengatasi masalah ini dengan mencari maklumat di laman sesawang dan bertukar-tukar maklumat dengan rakan-rakan saya.Tugasan ini juga telah memberi saya banyak ilmu serta pengalaman. Jika pelajaran ini hanya disampaikan di kelas sahaja, saya tidak merasai dan dapat mengambil input secara keseluruhannya. Namun, kerja kursus ini telah membuatkan saya berusaha mendapatkan ilmu serta memahaminya bahasa sendiri. Dengan cara ini saya dapat merasai pengalaman untuk mencari ilmu itu sendiri dan bukan hanya menerima daripada pensyarah sahaja.Kolaborasi juga sangat penting sepanjang pengalaman saya. Segala kekeliruan yang saya rasai dapat di hilangkan dan keyakinan saya bertambah untuk menyiapkan kerja kursus ini. Kolaborasi tidak hanya saya jalankan dengan pensyarah tetapi juga dengan rakan-rakan saya.Secara keseluruhan, kerja kursus ini telah banyak memberi saya pendedahan tentang bahasa. Hal ini justeru dapat menyediakan saya untuk menjadi seorang guru yang sentiasa berusaha dan bijak dalam pengurusan serta bidang ilmu.

BIBLIOGRAFI

Buku Siti Hajar Abdul Aziz,( 2008). Bahasa Melayu 1. Shah Alam: Oxford Fajar Sdn. Bhd

Dr Faridah Nazir Dan Dr Hjh Maridah Hj Alias (2013). Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu. Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Abdullah Hassan Dan Ainon Mohd (1994).Bahasa Melayu Untuk Maktab Perguruan. Kuala Lumpur: Fajar Bakti

Laman Sesawang

Tempoyak Goreng. (2012). Huruf Vokal, Konsonan, Diftong dan Suku Kata dalam Bahasa Melayu. http://limineddie.blogspot.com/2012/05/huruf-vokal-konsonan-diftong-dan-suku.html. Diakses pada 23 Ogos 2013

Norshimah Juli. (2012) . Modul BMM (3108). http://norsimahjuli.blogspot.com/2012/11/modul-bmm3108-sem-4_13.html. Diakses pada 27.08.2013

LAMPIRAN

Documents

Bmm 3108 Fonetik Dan Fonologi Bahasa Melayu