zondag 21 april 2013

10-18u • Gratis

Mechelenen de Mechelse regio

Bonheiden • Boom • Bornemduffel • heist-op-den-BerG • hinGene

putte • riJmenam • sint-amandssint-KateliJne-Waver • Zemst

2

praktische inforMatieInlichtingen en brochures zijn verkrijgbaar bij:MECHELEN

• LamotVan Beethovenstraat 8/102800 Mechelen015 29 49 10erfgoeddag@mechelen.be www.erfgoedcelmechelen.beOp Erfgoeddag open van 10 tot 18u

• UiTinMechelenHallestraat 2-4-62800 Mechelen070 22 28 00uit@mechelen.be www.uitinmechelen.be Op Erfgoeddag open van 13 tot 16u

BONHEIDEN

• DienstCultuur&ToerismeGemeenschapscentrum ‘t BlikveldWaversesteenweg 112820 Bonheiden015 50 28 72toerisme@bonheiden.be www.bonheiden.be www.blikveld.be Op Erfgoeddag:

• Heemmuseum’tSmiskeHoogstraat 52A2820 Bonheiden-RijmenamOpen van 10 tot 18u

BOOM

• ErfGoedNoeverenNoeveren 67 2850 Boominfo@erfgoednoeveren.be www.erfgoednoeveren.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

BORNEM

• Sint-BernardusabdijKloosterstraat 71 2880 Bornem Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

DUFFEL

• DienstarchiefenmuseumGemeentestraat 212570 Duffel015 30 72 13museum@duffel.be www.duffel.be

Op Erfgoeddag:• Gemeentelijkmuseum

‘HetGasthuis’Rooienberg 21b2570 Duffel015 32 11 39Open van 10 tot 18u

3

HEIST-OP-DEN-BERG

• GemeentearchiefBerkenstraat 32220 Heist-op-den-Berg015 75 86 86archief.heist@bibliotheek.bewww.heist-op-den-berg.be

Op Erfgoeddag:• HeemkundigmuseumDieSwane

Kerkplein 242220 Heist-op-den-Berg Open van 10 tot 18u

HINGENE

• Kasteeld’UrselWolfgang d’Urselstraat 92880 Hingene03 820 60 11 info@kasteeldursel.provant.be www.kasteeldursel.be Op Erfgoeddag open van 10 tot 18u

PUTTE

• CultuurdienstPutteGemeenteplein 12580 Putte015 76 78 88cultuurdienst@putte.be www.putte.be

Op Erfgoeddag:• Heemmuseum

hetMolenijzerHeuvelstraat 41b2580 Putte 0494 51 56 31Open van 10 tot 18u

SINT-AMANDS

• ProvinciaalMuseumEmileVerhaerenE. Verhaerenstraat 712890 Sint-Amands052 33 08 05 www.emileverhaeren.beOp Erfgoeddag open van 11 tot 18u

SINT-KATELIJNE-WAVER

• CultuurdienstLemanstraat 632860 Sint-Katelijne-Waver015 30 50 00cultuurdienst@skw.bewww.skw.be

Op Erfgoeddag:• ’tGrom/Toerisme

Sint-Katelijne-WaverMidzelen 25A Sint-Katelijne-Waver 015 31 50 55 Open van 10 tot 18u

ZEMST

• Dienstcultuur–archiefDe Griet 11980 Zemst015 61 88 94cultuur@zemst.be www.zemst.be

Op Erfgoeddag:• Sportimonium

Bloso-domein Hofstade (ingang via Tervuursesteenweg)Trianondreef 191981 Zemst015 61 82 22Open van 10 tot 18u

Bonheiden,Duffel,PutteenSint-Katelijne-Waver bundelen hun toeristisch en cultureel aanbod van het nieuwe seizoen in een gezamenlijke brochure. Zo vind je alle activiteiten van de

Erfgoeddag, de Week van de Amateurkunsten en de start van het nieuwe toeristische seizoen samen. De brochure kan je gratis

afhalen bij de infopunten van de betrokken gemeenten. Meerweten? Neem contact op met Ria Moens via

ria.moens@duffel.be of 015 30 72 10.

4

inhoudstafel

Praktische informatie ............................................. 2

Inhoudstafel .......................................................... 4

Voorwoord minister ................................................ 5

Voorwoord burgemeester ........................................ 6

Erfgoeddag op maat van kinderen ............................ 7

Extraatjes op Erfgoeddag ........................................ 8

Extraatjes voor en na Erfgoeddag ............................. 9

Activiteitenoverzicht Mechelen ............................. 10

Activiteitenoverzicht Mechelse Regio .................... 24

Alfabetische lijst van de deelnemers en locaties ...... 37

5

Beste erfgoedliefhebber,“Sta even stil bij de tijd”

De slogan van deze dertiende editie van Erfgoeddag is meer dan ooit een uitnodiging. Een uitnodiging om de dagelijkse race tegen de tijd even af te rem-men, en stil te staan en te genieten van het werk van de vele duizenden erfgoedwerkers, vrijwilligers en professionelen, die dag na dag het duel aangaan met de tijd. De tijd heeft een geweldige impact op ons cultureel erfgoed: het dreigende materiële verval, de ontoegankelijkheid van heel wat gegevens (denk maar aan die oude cassetjes en floppies), het verge-ten, veronderstellen of reconstrueren…

Met hun werk – vaak hun passie – proberen erf-goedwerkers de gevolgen van het verstrijken van de tijd naar best vermogen te stoppen. Hun inzet én uw interesse bieden de garan-tie dat wát we belangrijk en betekenisvol vinden, het cultureel erfgoed, aan de generaties na ons wordt doorgegeven. Het recente FARO-onderzoek ‘Vlamingen en het verleden. Een bevolkings-onderzoek naar erfgoedbeleving in Vlaanderen’ toonde aan dat er – gelukkig - een groot draagvlak bestaat voor cultureel erfgoed in onze samenleving. Het groeiend succes van deze jaarlijkse Erf-goeddag is er een illustratie van.

Op Erfgoeddag bent u eens te meer welkom bij meer dan 400 erfgoedinstellingen en -organisaties. Laat u verrassen door hun verscheidenheid, hun rijkdom en hun dynamiek. U zult het zien, horen en voelen: de erfgoedsector is in volle ontwikkeling en ze staat voor grote uitdagingen, op vlak van behoud en beheer, collectiemanagement, digitalisering en erfgoeddepots. Deze kansen en uitdagingen zijn globale ontwikkelingen die zich ook bij ons volop manifesteren. In en buiten de werelden van musea, archieven en erfgoedbibliotheken staan ze meer dan ooit op de agenda. Er ligt een boeiend traject voor ons. Alleen daarom al verdient deze editie van

Erfgoeddag een stukje van uw kostbare tijd.

Ik wens u een bijzonder interessante, boeiende en fijne dag toe!

Joke SchauvliegeVlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

Foto © Philip Vanoutrive

6

Beste erfgoedliefhebber,

Erfgoeddag is ondertussen een vaste waarde in de Mechelse regio, een zekerheid mag je zeggen. Maar hoe zeker is de toekomst van ons erfgoed? Tikt de klok vervaarlijk snel voor sommige collecties of kunnen we de tijd een halt toeroepen? Als het aan de enthousiaste erfgoedzorgers in onze regio ligt wel! Onder het motto ‘Stop de tijd!’ tonen ze welke restauratie- en conserveringstechnieken ze toepassen om kantwerkjes, papieren archief-stukken en zelfs reuzenhoofden in goede conditie te houden. En jong geleerd is oud gedaan. Daarom stomen wij de volgende generatie erfgoedzorgers alvast klaar voor het “echte werk”. In het workshop-programma ‘erfgoedzorgers in de dop’ in Lamot krijgen kinderen van specialisten de eerste kneepjes van het restauratie- en con-servatievak aangeleerd. Wie zijn best doet, gaat met een heus erfgoeddiploma naar huis! Haal zeker het kinderdoeboekje bij één van de infopunten.‘Stop de tijd!’ heeft uiteraard ook andere gezichten. Hoe probeer-den onze voorouders bijvoorbeeld de tijd te meten en welke in-strumenten hadden ze daarvoor ter beschikking? Hoe evolueert ons tijds- en wereldbeeld en welke uitingen vind je daarvan in onze stad en regio? Je ontdekt het allemaal op 21 april.

We duimen alvast voor mooi weer op Erfgoeddag want we hebben ook enkele activiteiten in open-lucht voor je in petto. Zo kan je in het Vrijbroekpark de unieke plantencollectie bewonderen en zien dat erfgoed springlevend is. Of je scheept in voor een boottocht waarop je het bewogen verhaal van onze geTIJDerivieren leert kennen. Verderop in de Me-chelse regio leer je groenten inmaken zoals vroeger in ‘t Grom, experimenteer je met tijdreizen tijdens een theatershow in Hingene of sluit je in stilte aan bij de traditie van de koffietafel in Heist-op-den-berg.Kan je niet wachten tot Erfgoeddag? Geen nood!

Op vrijdag 19 april kan je je eigen kennis over Mechelen testen tijdens onze stadsquiz met als rode draad tijd en tijdbeleving. Stel een team samen, schrijf je in en ding mee naar de titel van Slimste Mechelaar.

Ik wens je een mooie Erfgoeddag!

Bart SomersBurgemeester van de stad Mechelen

7

Kinderpret na erfGoeddaG: de speeldaG

Op zondag 19 mei staat de achtste editie van de Mechelse Speeldag voor de deur. Het kinderevenement zit dit jaar in een erfgoedjasje. Het thema van de speeldag is de Mechelse Ommegang. De Ommegang is het sluitstuk van de Hanswijkcavalcade, die in 2013 na 25 jaar terug uitgaat. Fi-guren als het Ros Beiaard en de Mechelse Reuzen lopen mee in de stoet.

De Speeldag gaat door op zondag 19 mei van 14 tot 18u. Meer info vind je op www.mechelenkinderstad.be

erfgoeddag voor kinderen:wat valt er te beleven?KinderdoeBoeKJe

Een heleboel verenigingen uit Mechelen en omstreken stoppen extra tijd in een erfgoedprogramma op kindermaat. Het aanbod is in samenwerking met Mechelen Kinderstad verwerkt in een kinderdoe-boekje vol weetjes, raadsels en puzzels. Erfgoedstein pijnigt zijn brein en vertelt kinderen alles wat hij weet over het bewa-ren van kostbare erfgoedschatten.

Je kan het kinderdoeboekje afhalen bij alle partners die kinderactiviteiten orga-niseren, in Lamot en bij UiT in Mechelen. Je kan het boekje ook aanvragen bij de Erfgoedcel via 015 29 49 10 of erfgoeddag@mechelen.be

8

diGitale WeeK

Tijdens de Digitale Week kan je overal in België deelnemen aan activitei-ten waarin het gebruik van multimedia centraal staat. In het veelzijdige programma vinden zowel beginners als mensen met wat meer ervaring hun gading. De Digitale Week gaat dit jaar door van 20 tot en met 26 april. Plaatselijke organisaties in heel Vlaanderen en Brussel staan borg voor laagdrempelige activiteiten. Deelname is steevast gratis of zeer goedkoop. Op Erfgoeddag staan in Mechelen twee activiteiten in het teken van de Digitale Week: een workshop over Mechels erfgoed op het web en een inscanmoment voor de Regionale Beeldbank. Meer info over deze activi-teiten vind je in het programmaoverzicht.

Meer info vind je op www.digitaleweek.be De Digitale Week is een organisatie van LINC vzw.

CJp fotoGrafieWorKshop

Zo’n dertig beginnende én gevorderde fotografen tussen 16 en 26 jaar schaven op Erfgoeddag hun fotografietechnieken bij. Na een stoomcursus fotografie, onder begeleiding van professionele fotografen, halen de jon-geren hun eigen fotocamera boven. Ze trekken de stad in om Erfgoeddag en het Mechelse erfgoed op een originele manier in de kijker te zetten en zo hun kennis in de praktijk te brengen. Op het einde van de rit selecteert een professionele fotograaf de beste beelden per regio. De winnende beelden worden door FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, opgenomen in de nationale verslaggeving over Erfgoeddag.

Meer weten over de workshop?Surf naar www.cjp.be/FotografieworkshopErfgoeddagMechelen

extraatjes op erfgoeddag

C J P<26j

9

QuiZ ‘de slimste meChelaar’

Dit jaar openen we Erfgoeddag op vrijdagavond 19 april met een quiz van formaat! We gaan op zoek naar de grootste Mechelen-kenner ter wereld. Heb jij een aardige portie kennis over onze stad in huis en wil je dat be-wijzen tegenover je stadsgenoten? Van voetbal tot volkskunde, van de middeleeuwen tot nu: geen thema of tijdsperiode blijft onaangeroerd. Maneblussers, verenigt u in teams van vier personen en strijd voor de eer van uw stad in deze superprestige der stadsquizzen!

Inschrijven kan via erfgoeddag@mechelen.be of 015 29 49 10. Vermeld daarbij je groepsnaam. De quiz gaat door in Lamot, Van Beethovenstraat 8-10, 2800 Mechelen (Ingang via Haverwerf) en start om 20u.

extraatjes voor en na erfgoeddag

soirée lamot

Soirée Lamot sluit van eind april tot midden juli aan bij het thema van Erfgoeddag 2013. De lezingen vertalen het thema ‘Stop de tijd!’ in een brede waaier aan onderwerpen. Van de zoektocht naar een nieuw leven voor religieus erfgoed tot de steeds evoluerende Mechelse Ommegang. Van een landschap waar de tijd kwam stil te staan tot het tijdsbesef en de tijdmeters van onze voorouders.

Meer info over de lezingreeks vind je op www.erfgoedcelmechelen.be

© J

onas

Mar

is

10

  © E

ls R

uppo

l

erfgoeddag in Mechelen

11

aartsBissChoppeliJK arChief meChelen

• TenToonsTelling: eenhemelvoorarchieven?erfgoedzorgTussenTijdeneeuwigheidBestaat er een hemel voor archieven? Een plek waar oude documenten kommerloos gedijen in eeuwige peis en vree? Nee, zo’n plek bestaat niet. Kerkarchieven zweven dan wel tussen tijd en eeuwigheid, ook zij zijn onderhevig aan verval. We tonen hoe archivarissen als goede engelbewaarders hun archieven koesteren en beschermen en elke dag proberen de archiefhemel een stukje dichterbij te brengen.

Locatie: Diocesaan Pastoraal CentrumVarkensstraat 6, 2800 MechelenDoorlopend van 10 tot 18uy

Het Aartsbisschoppelijk Archief bevat de historische archieven van het in 1559 opgerichte Aartsbisdom Mechelen en gedeeltelijk ook van zijn voorlopers, de middeleeuwse bisdommen Kamerijk en Luik. Belangrijke archiefbestanden zijn onder meer de archieven van de aartsbisschop-pen en archieven van en over kloosters en abdijen met enkele stukken uit het midden van de 12 eeuw.

erfGoedCel meChelen

• workshop: gekiekTengescandi.s.m. Stadsarchief MechelenVan foto’s tot prentbriefkaarten: in de Regionale Beeldbank ontdek je ware erfgoedpareltjes uit de Mechelse regio. We breiden ze stelselma-tig uit met nieuwe collecties. Heb jij foto’s die je samen met ons wilt be-waren voor de toekomst? We zoeken beelden van de Hanswijkcavalcade en Ommegang, WO I en feestend Mechelen. Wij scannen ter plaatse in en jij krijgt je foto’s meteen weer mee naar huis.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelendoorlopend tussen 10 en 18uy

• TenToonsTelling:zuur?eengaTinjeculTuur...i.s.m. Vlaamse ErfgoedbibliotheekEr tikt een tijdbom in onze erfgoedbibliotheken. Heel wat boeken, kranten en andere publicaties uit de 19de en 20ste eeuw dreigen te verdwijnen omdat het papier waarop ze zijn gedrukt verzuurd is en als pulver uiteenvalt. We vertellen je wat de oorzaken zijn, hoe men die voortschrijdende verzuring een halt kan toeroepen en hoe ook jij kan helpen voorkomen dat er een gat in onze cultuur komt.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelendoorlopend tussen 10 en 18uy

12

• workshop: erfgoedzorgersindedop-papierresTauraTiei.s.m. Stadsarchief Mechelen en Boekbindatelier K5Erfgoedcel en Stadsarchief Mechelen stippelen de weg uit voor de erf-goedzorgers van morgen en restauratievakvrouw An Taveirne leert ze de kneepjes van het vak. De kinderen krijgen ‘hands-on’ inzicht in de speciale zorg nodig voor handschriften en oude boeken. Het stadsar-chief maakte een selectie van beschadigde documenten die de kinderen spelenderwijs zelf leren herstellen en bewaren.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelen Doorlopend tussen 10 en 18uy

• TenToonsTelling: mechelsereuzenindeerfgoedmobieli.s.m. Stikbitchen van H30 en Wirre Warre WolIn de aanloop naar de Mechelse Ommegang anno 2013 maakt de Erf-goedmobiel je warm voor deze feestelijke stoet. Speciaal voor Erfgoed-dag belichten we het restauratieproces van de drie reuzenkinderen. We stellen meteen ook de nieuwe outfit van de kinderen en het Rad van Fortuin voor. De Stikbitchen en de wildbreiers en -hakers hebben deze figuren in een gloednieuw kleedje gestoken. Komt dat zien!

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 Mechelendoorlopend tussen 10 en 18uy

• workshop:erfgoedzorgersindedop-reuzenresTauraTieBen je in de wieg gelegd om erfgoedzorger te worden? Erfgoedcel Me-chelen begeleidt je bij je eerste stappen. Kinderen krijgen tijdens een workshop inzicht in de speciale zorg die komt kijken bij de restauratie van de Mechelse reuzen. De restauratrice die de reuzenfiguren behan-delt, geeft achter-de-schermen-info op kindermaat. Spelenderwijs leren ze herstellen en bewaren aan de hand van enkele voorbeelden van beschadigde reuzenhoofden. Tot slot creëren ze hun eigen masker op basis van een reuzenmal. De oude Ommegangsgloriën vinden zo de weg naar het hart van de jonge Mechelaars van vandaag.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend tussen 10 en 18uy

De Erfgoedcel Mechelen wil het rijke en diverse erfgoed van Mechelen én de Mechelse regio helpen bewaren, onderzoeken, ontsluiten en on-der de aandacht van een zo breed mogelijk publiek brengen. Dit gebeurt aan de hand van uiteenlopende projecten i.s.m. diverse erfgoedbe-waarders. De Erfgoedcel Mechelen coördineert Erfgoeddag in Mechelen en de Mechelse regio.

13

GaleriJ CG Centrum voor oude GrafieK

• TenToonsTelling: deheerlijkheidmechelen,eenTijdsbeeldMeer dan 50 tekeningen, kaarten en schilderijen illustreren de stads-geschiedenis. De oudste kern lag op de zuidelijke Dijleoever, nadien volgde ook de lage oever. In de loop van de 11de en 12de eeuw ontstond de ‘Heerlijkheid Mechelen’, een zelfstandig rechtsgebied dat verdween met de val van het ancien régime. Het centrum van de eengemaakte stad bestond uit de Grote Markt, Schepenhuis en kathedraal.

Locatie: Galerij CG centrum voor oude grafiekSint-Janstraat 9, 2800 MechelenDoorlopend geopend van 10 tot 18uy

Galerij CG is gespecialiseerd in grafiek uit de 17de, 18de en 19de eeuw. Ze is ondergebracht op de eerste verdieping van een 18de-eeuws als monument beschermd huis met muurschilderingen uit dezelfde periode.

  © Shamisa Debroey

14

horloGeriemuseum

• rondleiding: neemdeTijd...voorTijdBij ons staat de tijd soms letterlijk stil. Kom ontdekken hoe men vroeger probeerde om de tijd te meten en hoe restaurateurs nu nog met aloude technieken ‘de tijd’ nemen om antieke klokken en horloges in hun oor-spronkelijke staat te herstellen.

Locatie: Horlogeriemuseum, Lange Schipstraat 13, 2800 MechelenOm 11, 14 en 16uReservatie: 015 21 18 94 | 3x25y

Het horlogeriemuseum is een privémuseum met een speciaal karakter. Het wordt gerund door Jozef en zijn dochter Elke Op de Beeck, beiden restaurateur van antieke tijdmeters. Jozef, tevens de eigenaar van de collectie, verzamelde tijdens zijn loopbaan van meer dan 35 jaar een grote collectie aan tijdmeters, stukken van 1600 tot vandaag.

KantCluB etterJefKe

• TenToonsTelling: deTijdisnieTTesToppen…i.s.m. Stedelijke Musea Mechelen en Erfgoedcel MechelenKant is fragiel en kostbaar. Een zachte aanpak is verplicht, wil je dit erfgoed voor volgende generaties bewaren. Etterjefke houdt niet enkel de traditie van het kantklossen levend, ze verzamelt ook kennis over oude kant en hoe die te conserveren. Stop familie-erfstukken dus niet zomaar in de wasmachine, maar ontdek hier welke speciale behandeling ze verdienen bij reinigen, restaureren en bewaren.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend open tussen 10 en 18u, doorlopend demonstratiesy

• workshop: erfgoedzorgersindedop-iniTiaTiekanTzorgJe mag kantwerkjes zelf in een sopje steken, voorzichtig aan de slag gaan met naald en garen en zo zelf een kantwerkje maken of de werkjes zo inpakken dat ze veilig vervoerd kunnen worden … Alle kneepjes van het conserveringswerk komen aan bod.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend van 10 tot 18uy

15

Kantclub Etterjefke wil de techniek van het kantklos-sen en de indrukwekkende geschiedenis van het kantwerk, als belangrijk deel van ons erfgoed, pro-moten en bekendmaken bij een breed publiek.

  © Shamisa Debroey

16

• TenToonsTelling: waTblijfT,isdeherinneringKazerne Dossin biedt je een blik achter de schermen van haar archief-werking. Infofiches tonen het proces vanaf de ontdekking van een do-cument totdat het wordt tentoongesteld in het museum. Onze indruk-wekkende portretmuur is bijvoorbeeld het resultaat van de modernste technieken. De tijd lijkt stil te staan bij het bekijken van de gezichten van hen voor wie de tijd niet meer verder mocht gaan.

Locatie: Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 MechelenDoorlopend tussen 10 en 17uy

• filmvoorsTelling: ThewaveDe film brengt met precieze ‘time-lapsefotografie’ de opgraving van een massagraf uit de Spaanse Burgeroorlog in beeld. Korrel per korrel zie je het graf verschijnen, alsof je zelf het zand wegblaast en de tijd vertraagt. Een verdrongen episode uit de Spaanse geschiedenis krijgt opnieuw een gezicht. Ook in Kazerne Dossin gaan we de confrontatie aan met een pijnlijke periode in onze geschiedenis. De filmmaakster is op Erfgoeddag aanwezig voor tekst en uitleg.

Locatie: Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 MechelenOm 11, 12, 13, 14, 15 en 16uy

Kazerne Dossin vertelt het verhaal van de meer dan 25 000 gedepor-teerden vanuit de Mechelse Dossinkazerne naar Auschwitz-Birkenau, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het nieuwe Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten opende zijn deuren in december 2012 en gedenkt, informeert over en waarschuwt voor uitsluiting, discriminatie en massageweld vroeger en nu.

KaZerne dossin

17

KerKWerK multiCultureel samenleven

• rondleiding: deandereverbeeld-verbeeldgevaar:mechelsreligieuserfgoedineennieuwperspecTiefi.s.m. KMS MechelenEnkele schrijvers lieten zich inspireren door kunstobjecten in Mechelse kerken. Zij zijn getuigenissen van een ander tijdperk, van een andere opvatting over de ‘vreemde’, ‘exotische’ of ‘ketterse’ medemens … De geschreven kortverhalen zijn een leidraad om met vernieuwde blik naar deze religieuze kunst te kijken. Ze brengen deze oude kunst tot leven en voeren je mee in een ander universum.

Locatie:• Sint-Janskerk , Sint-Jansstraat z/n, 2800 Mechelen• Sint-Romboutskathedraal , Onder den Toren 12, 2800 MechelenDoorlopend tussen 13 en 17uy

Kerkwerk Multicultureel Samenleven (KMS) is een sociaal-culturele beweging die werkt rond diversiteit, racisme & migratie.

KoninKliJKe GidsenBond meChelen - KGBm

• wandeling: reuzensToeTOm de 25 jaar – en nu in 2013! – staat in Mechelen de tijd even stil. Dan gaat de Hanswijkcavalcade met de Ommegang uit en trekken de reuzen, het Ros Beiaard en Opsinjoorke door de straten. Op Erfgoeddag volgen stadsgidsen dezelfde route, op zoek naar sporen van dit tijdsgebonden gebeuren in de stad. Plezante verhalen voeren je terug naar de vroegere edities, met één oog op de Ommegang van 2013.

Locatie: Toerismehuis De Gulden Arent, Hallestraat 2-6, 2800 MechelenOm 10.30, 13.30 en 16u (duur: 2 uur)Reserveren: 070 222 800, uit@mechelen.bey

Gediplomeerde stadsgidsen van de Mechelse Gidsenbond leiden je door de oude hoofdstad van de Nederlanden, de heerlijkheid Mechelen. Je maakt kennis met enkele gekende, maar vooral met niet of minder ge-kende aspecten van deze stad. Verwacht je aan onthullende verhalen over vermeende stadslegenden, historische personages en monumen-ten. Oude volksdevotie en plaatselijke gebruiken komen (terug) aan het licht, kritisch getoetst.

18

meChelenBinnensteBuiten vZW

• rondleiding: TijdlozewandelingDe wandeling van Mechelenbinnenstebuiten zoekt naar sporen van tijdsbeleving in het straatbeeld. Je maakt kennis met de verhalen achter het bedreigde tijd-erfgoed en met ongekende tijd-anekdotes in de stad. Waarom kun je op geen enkele toren in de binnenstad nog het uur aflezen? Is het standbeeld van ‘ons Margriet’ eigenlijk een zonnewijzer? En waarom maak je van een reclameglasraam een klok?

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenOm 10, 13, 14 en 15u (duur: 1 uur)y

Mechelenbinnenstebuiten meemaken is filosoferen over de stad Meche-len als plek, met een brede waaier aan menselijke activiteiten. Filoso-feren over heden, verleden en toekomst van de stedelijke samenleving. Geen omgeving is zo boeiend door haar complexiteit als de historische stad. Vooral daar loont het de moeite om door tijd en ruimte te reizen.

provinCiaal Groendomein vriJBroeKparK

• rondleiding: devrijbroekcollecTieHet archief van het Vrijbroekpark past niet in een kast: honderden rozen, dahlia’s, fuchsia’s en bomen vormen een levende collectie. Hoe kwamen die collecties tot stand? En hoe beschermen we ze tegen de tand des tijds? Levend erfgoed vraagt een heel andere conservering dan museumobjecten. De parkbeheerders vertellen over hun aanpak vandaag en vergelijken die met de technieken uit het verleden.

Locatie: Vrijbroekpark, Ridder Dessainlaan 65, 2800 MechelenOm 10.30, 14 en 16uy

Het Vrijbroekpark is een groene long van 50 ha, gelegen aan de rand van de stad Mechelen. De ideale plaats om te wandelen, te dromen op een terrasje, te sporten of bewonderende blikken te werpen op de plantencollecties.

19

reGionaal landsChap rivierenland

• rondriT-rouTe: geTijdenbooTTochTDeze boottocht vertelt het bewogen verhaal van ons rivierenlandschap en hoe dit doorheen de (ge)tijd(en) kronkelt. Kunstenaars verbeeldden het idyllische Zennegat, de uitgestrekte veengebieden leverden voer voor de turfstekerij en het water was de motor achter het kleibakkers-verleden van de Rupelstreek. Heel wat typisch erfgoed is onlosmakelijk verbonden met onze rivieren.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenOm 11.15 en 14.30u, boottocht van Mechelen tot Boom (duur: ca. 2 uur)Reserveren: 015 21 98 53 (2 x 80 personen)y

Regionaal Landschap Rivierenland (RLRL) wil als samenwerkingsver-band van ‘open-ruimtegebruikers’ acties ontplooien om het typische landschap rond de benedenlopen van de rivieren Nete, Dijle, Zenne en Rupel te behouden en te verfraaien, en de mensen die er wonen hierbij te betrekken.

  © Shamisa Debroey

20

romBoutWordtWiJZer vZW

• TenToonsTelling: rombouTwordTwijzer!Het hoogtepunt van Mechelen is ongetwijfeld de Sint-Romboutstoren, het gezicht van Mechelen. Maar deze toren mist al ruim 50 jaar zijn ogen … de torenklok, die van 1705 tot 1960 de toren sierde. Alles wat je graag had willen weten over de verdwenen skeletuurwijzerplaat (de grootste ter wereld) wordt je hier uitgelegd.

Locatie: Sint-Romboutskathedraal, Onder den Toren 12, 2800 MechelenDoorlopend open tussen 10 en 16uy

De VZW Romboutwordtwijzer heeft als doel om de wijzerplaten (terug) aan de Sint-Romboutstoren te hangen door een exacte replica te laten vervaardigen, te laten verankeren, synchroon te laten draaien en de Stad Mechelen te informeren naar onderhoudskosten op korte en lange termijn.

  © Shamisa Debroey

21

• workshop: erfgoedzorgersindedop-inheTaTeliervandeuurwerkmakerBewonder een verzameling klokken en ontdek het verschil tussen een klok die werkt en eentje waarvan de tijd stil bleef staan. Samen met de uurwerkmaker ga je aan de slag met tandwielen en raderwerk in deze minirestauratieworkshop. Je kunt ook deelnemen aan de wedstrijd ‘start de tijd’. Wind een torenuurwerk op en laat je door de torenwachter meevoeren naar de top van de Sint-Romboutstoren.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend tussen 10 en 18uy

• workshop: sTarTdeTijdKan jij een torenuurwerk opwinden? Kom het proberen en maak kans op een bezoek aan de Sint-Romboutstoren onder begeleiding van de torenwachter. Door het opwinden van het uurwerk begint de wijzer te draaien. Stopt de wijzer op het juiste cijfer, dan mag je de Sint-Rom-boutstoren beklimmen.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend tussen 10 en 18uy

De Stedelijke Musea Mechelen vertellen het verhaal van de stad Meche-len. De werking spreidt zich dan ook uit over diverse locaties in de stad: het Schepenhuis, het Hof van Busleyden (momenteel gesloten wegens verbouwingen), Lamot (zomertentoonstellingen), de Sint-Romboutsto-ren en de acht historische kerken. Stuk voor stuk zijn dit markante ge-bouwen die een wezenlijk onderdeel vormen van de Mechelse stad en haar geschiedenis.

stedeliJKe musea meChelen

22

• demonsTraTie: marqueTeursinacTieofhoeheTacTiefbeoefenenvaneenoudkunsTambachTcollecTieshelpTTebewarenVaklui tonen verschillende technische aspecten van het ambacht: in-leggen, lijmen, schaduwen, polieren. Deze technieken worden toege-past om nieuw werk te creëren, maar ook om verwaarloosde meubel- en decoratiestukken in ere te herstellen. In de flankerende tentoonstelling zie je de effecten van een conserve-rende behandeling, in een ‘voor en na’.

Locatie:Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend van 10 tot 18uy

• workshop: erfgoedzorgersindedop-iniTiaTiemarqueTerieLeer met enkele eenvoudige kunstgrepen je eigen houtinlegwerkje ma-ken en neem het daarna mee naar huis.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenDoorlopend van 10 tot 18uy

De Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs wil het ambacht van het in-legwerk promoten. Ze haalt haar inspiratie uit het verleden door oude intarsiastukken te ontleden. Door cursussen te organiseren houden de marqueteurs de traditionele methodes levend. De kunstkring richt haar blik niet enkel op het verleden. De aandacht voor nieuwe technieken en creaties legt een brug tussen verleden en heden.

vlaamse KunstKrinG voor marQueteurs

23

mechelserfgoedopheTweb.eendigiTaleverkenningsTochTi.s.m. Erfgoedcel Mechelen en Stadsarchief MechelenTal van online platformen zoals stadsblogs en beeldbanken herbergen een schat aan gedigitaliseerde collecties. Dankzij deze tools zijn we slechts enkele muisklikken verwijderd van een reis in de tijd. Maar hoe vind je je weg in de schat aan Mechels erfgoed op het web? Aan de hand van een reeks Mechelse voorbeelden leggen we samen een digitale verkenningstocht af.

Locatie: Lamot, Van Beethovenstraat 8-10 (ingang Haverwerf), 2800 MechelenOm 11 en 15uy

  © Shamisa Debroey

vorminGplus reGio meChelen

• workshop: Vormingplus regio Mechelen organiseert vormingen voor volwassenen in de regio Mechelen. Daarnaast stimuleert de organisatie de deelname van mensen en groepen aan het maatschappelijke en culturele leven.

  © E

ls R

uppo

l

24

erfgoeddag in de Mechelse regio

25

bonheidenheemKrinG ‘t hoefyser

• TenToonsTelling: ambachTenwaarvoordeTijdbleefsTilsTaanIn Heemmuseum ’t Smiske staan oude ambachten in de kijker. De tentoonstelling neemt je mee terug in de tijd en laat je kennismaken met echte vakmannen in hun ambacht zoals de dorpssmid en blokmaker. In de blokmakerij van het heemmuseum kun je zien hoe een paar echte blokken uit hout worden gemaakt. De allerkleinsten maken kennis met oud speelgoed én ontdekken dat ‘oud’ speelgoed niet ‘out’ is.

Locatie: Heemmuseum ’t Smiske, Hoogstraat 52A 2820 Bonheiden – RijmenamDoorlopend tussen 10 en 18uy

Heemkring ‘t Hoefyser verzamelt documenten en voorwer-pen i.v.m. de geschiedenis van Rijmenam. De heemkring organiseert jaarlijks thematentoonstellingen in het Heem-museum ‘t Smiske en in ‘t Brughuizeke.

  © Shamisa Debroey

26

KantCentrum ‘t ordinaaltJe

• rondleiding: TijdomevensTilTesTaanbijdemooiewereldvandekanT!Tijdens de rondleiding wordt uitgelegd hoe kant goed bewaard kan worden, wat bijvoorbeeld de ideale bewaaromstandigheden zijn en met welke producten kant behandeld mag worden ...

Locatie: Kantcentrum ’t OrdinaaltjeSint-Maartensberg 1, 2820 Bonheiden-RijmenamDoorlopend tussen 10 en 18uy

• workshop: schijnwerpersopheTwerkenmeTdradendoordeTijdheenJe komt tijdens een rondleiding alles te weten over hoe je kant kan bewaren. En wil jij ook iets moois knutselen met speldjes, draden en klosjes? Wij leren je graag kantklossen.

Locatie: Kantcentrum ’t OrdinaaltjeSint-Maartensberg 1, 2820 Bonheiden-RijmenamDoorlopend tussen 10 en 18uy

‘t Ordinaaltje vzw organiseert op regelmatige basis cursussen in kant-vervaardiging (vooral klos- en naaldkant) waarbij de eigen creativiteit wordt aangemoedigd.

booMerfGoed noeveren

• rondleiding: heTlevenzoalsheTwas:wonen,levenendrinkeninnoeverenIn Noeveren is veel zweet vergoten. Een werkdag op de steenbakkerij duurde anno 1900 zo’n 12 uur. Vandaag focussen we op die ándere 12 uur. Wat deden arbeidersgezinnen in hun vrije tijd? Slapen, spelen, zin-gen, kindertjes maken en ook wel: drinken. Onze gidsen vertellen je al-les over het sociale leven van toen. Met onderweg tijd voor een drankje. En voor liedjes en spelletjes van 100 jaar geleden.

Locatie: Toerisme Rupelstreek-Vaartland vzwNoeveren 26, 67 en 196, 2850 BoomDoorlopend tussen 10 en 18u, geanimeerde rondleiding om 10.30, 13.30, 15 en 16.30 Reservatie: +32 472 80 91 37 | 4x40y

ErfGoed Noeveren is een gloednieuw samenwerkingsverband tussen The New Belgica en de steenbakkerijmusea EMABB en ’t Geleeg en heeft als doel het unieke landschap van de Rupelstreek te ontsluiten.

27

borneMGemeenteBestuur Bornem

• TenToonsTelling:sinT-bernardusabdijnon-sTopi.s.m. Abdij Bornem (en andere partners bij het restauratieproject van de abdijbibliotheek: CRKC, KADOC, Provinciebestuur Antwerpen en On-roerend Erfgoed)De tentoonstelling staat stil bij verschillende perioden in de geschie-denis van de abdij en illustreert dit met verschillende stukken. Onder-tussen wordt gewerkt aan restauratie en herbestemming waarbij de tijd niet wordt stopgezet, maar het abdijverhaal wordt verder verteld. Aandacht zal geschonken worden aan de vrijwilligerswerking ter onder-steuning van de registratie van de abdijbibliotheek.

Locatie: Sint-Bernardusabdij, Kloosterstraat 71, 2880 Bornemdoorlopend van 10 tot 18uy

ons Klein-BraBants Boerenerf - havesdonCKhoeve vZW

• demonsTraTie: conservaTievanboerenalaamenvolkshuisraadGebruik en tijd hebben invloed gehad op de bewaarde werktuigen. Een graanmaat uit 1729 duidt dat de voorwerpen niet uit een recent verle-den komen. Maar de tand des tijds knaagt verder. Medewerkers van het museum tonen en leggen uit hoe zij te werk gaan met conserverende technieken voor objecten in hout, metaal of leder.

Locatie: Havesdonckhoeve, Kon. Astridlaan 154, 2880 BornemDoorlopend tussen 10 en 18uy

Ons Klein-Brabants Boerenerf, Havesdonckhoeve vzw, is een museum voor oud landbouwalaam en volkshuisraad. Het is ondergebracht in een authentieke Klein-Brabantse hoeve, in het verdronken polderdorp Nattenhaasdonk te Wintam (Bornem).

28

duffelGemeentearChief duffel

• TenToonsTelling: momenTopnames:duffelvroegerennui.s.m. Over de BrugDeze expo toont beelden van het vroegere Duffel en zijn inwoners. De beelden zijn afkomstig uit het fotoarchief van de gemeente. Daarnaast geeft de tentoonstelling een forum aan de huidige inwoners van Duffel. Zij fotografeerden elk een voor hen bijzondere plek in het dorp, verbon-den met hun eigen verhaal.

Locatie: Gemeentelijk museum Het Gasthuis, Rooienberg 21b, 2570 DuffelDoorlopend van 10 tot 18uy

Het gemeentearchief bewaart het oude en moderne archief van de gemeente (14de tot 20ste eeuw), en ook archieven van andere lokale instellingen en verenigingen. Het Duffelse gemeentearchief beschikt bovendien over een uitgebreide biblio- en fototheek.

  © Shamisa Debroey

29

GemeenteliJKe BasissChool ‘t Kompas

• TenToonsTelling: TerugindeTijd:100jaar‘Tkompasi.s.m. Dirk Van Engeland en Gemeentelijk Museum Het GasthuisHet verhaal van ‘t Kompas start precies een eeuw geleden. Decennia-lang werd hier lager onderwijs aan jongens gegeven. Pas in 1995 konden ook meisjes hier schoollopen. In 2001 kwam er ook een kleuterafdeling. Erfgoeddag zet de tijd hier even stil. Foto’s uit school- en privéarchie-ven tonen de school, de leerlingen en onderwijzers en heel wat leer-, speel- en reismomenten uit de afgelopen 100 jaar!

Locatie: Gemeentelijke Basisschool ’t Kompas, Nieuwstraat 11B, 2570 DuffelDoorlopend van 10 tot 18uy

GemeenteliJK museum het Gasthuis

• zoekTochT: sTapinonzeTeleTijdmachinei.s.m. Vrienden van het Museum, ‘t Kompas, Herman Laenen en Gemeentearchief DuffelIn het museumgebouw en basisschool ‘t Kompas ga je op zoek naar vroeger. Onderweg pik je ook wat weetjes mee over tijd en klokken. Je komt ook een heleboel foto’s en beelden tegen over schoollopen, ver-zorgen en spelen. Hoe zag een klas eruit? Hoeveel leerlingen telde ze?

Hoe zag jouw straat er 50, 60, 70 jaar geleden uit? Wie zoekt, die vindt!

Locatie: Gemeentelijk Museum Het Gasthuis, Rooienberg 21 b, 2570 DuffelDoorlopend van 10 tot 18uy

‘Het Gasthuis’ opende in 2006 de deuren. Het is ondergebracht in een imposant kasteelgebouw en huisvest twee musea: een Museum voor Verpleegkunde én een Heemkundig Museum.

JuWelier herman laenen

• demonsTraTie: aandegroTeklokMet het diploma van uurwerkmaker op zak, startte Herman Laenen in 1973 een juwelierszaak in Duffel. Intussen is zijn stiel een ambacht geworden. In deze wegwerpmaatschappij zijn reparaties immers eerder uitzondering dan regel. Herman en dochter Els maken er een erezaak van om defecte uurwerken te herstellen. Vandaag brengt hij een grote, staande en … defecte klok mee en toont hoe je ze herstelt.

Locatie: Gemeentelijk Museum Het Gasthuis, Rooienberg 21 b, 2570 DuffelDoorlopend van 10 tot 18uy

30

• TenToonsTelling: oudegebruikenrondoverlijdenenbegraveninheisT-op-den-bergi.s.m. Heemkring Die Swane Heist-op-den-BergWanneer vroeger iemand thuis overleed, werd de klok stilgezet. ‘Stop de Tijd’ in de letterlijke betekenis. Op deze expo proberen we een antwoord te geven op de vraag hoe de Heistse dorpsgemeenschap in vroegere tijden omging met de dood. We maken kennis met vele tra-dities die vandaag tot het verleden behoren. Rouwkledij en reportages van begrafenisstoeten komen aan bod. We doen hierbij o.a. een beroep op literaire bronnen en mondelinge getuigenissen. We serveren zelfs een koffietafel van weleer! Daarnaast kunnen genealogen een collectie ingescande rouwbrieven raadplegen.

Locatie: Heemkundig museum Die SwaneCultuurplein 2, 2220 Heist-op-den-BergDoorlopend open tussen 10 en 18u, koffietafel om 10 en 12.30u (te reserveren)Reserveren: 015 75 86 86 (2 x 25 personen)y

• workshop: deTijdinhandenvaneenTienjarigejongenuiTde18eeeuwi.s.m. cultuurdienst en jeugddienstIn een 18e-eeuws document uit 1717 wordt een overeenkomst geslo-ten tussen een notaris en een Heistse jongen van 10 jaar. Deze laatste moest op geregelde tijdstippen het uurwerk in de toren van de Sint-Lambertuskerk opwinden. We tonen hierover een toneelsketch en we organiseren een schrijfsessie.

Locatie: Oude gemeentezaal, Kerkplein 11, 2220 Heist-op-den-BergOm 13.30 en 15uReserveren: 015 75 86 86 (2 x 20 personen)y

Gelegen in het hart van de gemeente bewaart het Heistse gemeentearchiefbelangrijk cultureel erfgoed, een bron van kennis van het plaatselijke verleden.Het gemeentearchief beheert documenten (19de-20ste eeuw) die degemeente als overheidsinstelling heeft opgemaakt of ontvangen.

heist op-den-bergGemeentearChief heist-op-den-BerG

31

hingeneKasteel d’ursel

• TheaTervoorsTelling: Temporiscoopi.s.m. SurnateumTijdens de Wereldtentoonstelling van 1910 nam hertog Robert d’Ursel deel aan een gewaagd experiment met de Temporisoscoop, een machine die voorwerpen kan verplaatsen in tijd en ruimte. Het liep niet hele-maal zoals gepland en een deel van de tentoonstelling brandde af. Op Erfgoeddag komt de Temporisoscoop naar Hingene en vertellen we de geheime geschiedenis... Hopen dat dat maar goed komt!

Locatie: Kasteel d’Ursel, Wolfgang d’Urselstraat 9, 2880 HingeneDoorlopend van 10 tot 18u, voorstelling (15 min.) op regelmatige tijdstippen doorheen de dagy

Gedurende bijna vier eeuwen was het kasteel van Hingene de favoriete zomerresidentie van de adellijke familie d’Ursel. Nu is het eigendom van de provincie Antwerpen en heeft het een culturele bestemming.

putteheemKrinG het moleniJZer

• TenToonsTelling: zoalsheTklokjeThuisTikT...i.s.m. Cultuurdienst gemeente PutteVerzamelaar Louis Huybrechts stelt zijn collectie klokken tentoon. Daarnaast is ook een uitzonderlijke collectie constateurs te bekijken. Binnen de vaste collectie in het museum krijgen de Putse torenuur-werkmakers Pauwels extra aandacht, net als de authentieke kerkklok van hun makelij die ook te zien is in het heemmuseum.

Locatie: Heemmuseum Het Molenijzer, Heuvelstraat 41, 2580 PutteDoorlopend van 10 tot 18uy

• TenToonsTelling: zijrusT(T)eninpuTTei.s.m. Cultuurdienst PutteNaar aanleiding van de regularisatie van de 4 Putse begraafplaatsen werd een selectie aan grafzerken en attributen van verdwenen graven overgeplaatst naar het lapidarium bij de heemkring. Op die manier wordt een evolutie getoond van de grafzerken.

Locatie: Heemmuseum Het Molenijzer, Heuvelstraat 41, 2580 PutteDoorlopend van 10 tot 18uy

32

Het Molenijzer is een knus en gemoedelijk museum op de Ixenheuvel in Putte. Groen, rust en nostalgie voeren de boventoon. Je maakt er kennis met het dagelijks leven van het nabije en verre verleden. Sinds 2008 werd het museum helemaal heringericht en aangepast aan de noden en eisen van de 21ste eeuw.

vZW speelBerGen - heem dr. JoZef Weyns

• workshop: kinderspeleni.s.m. Cultuurdienst gemeente PutteEen uitgebreide selectie kinderspelen uit de tijd van toen laat de oudere bezoekers herinneringen ophalen aan hun zorgeloze jeugd. Tegelijk krijgen jongeren een unieke kans om kennis te maken met het spelver-leden van weleer. Kom volop spelen en genieten bij Ter Speelbergen.

Locatie:Ter Speelbergen, Peredreef 5, 2580 PutteDoorlopend tussen 10 en 18uy

• lezing: landelijkebeweging:vooruiTgangofconservaTisme?i.s.m. CAG en Cultuurdienst PutteDe lezing belicht de ‘mentale’ spagaat van de Landelijke Beweging, gewrongen tussen de roep om vooruitgang en de drang naar conser-vatisme. Organisaties als de Boerenbond wilden dat de landbouw snel moderniseerde, maar stonden erg terughoudend tegenover al die invloeden op het Vlaamse landelijke leven van toen. Hoe kijken we nu terug op dit dilemma? “Stop de tijd” of “ongebreideld vooruit”?

Locatie: Ter Speelbergen, Peredreef 5, 2580 PutteOm 14uy

De vzw Speelbergen-heem-dr. Jozef Weyns kwam in december 2005 tot stand. Doel van de vereniging is het instandhouden, beheren en ont-sluiten van het cultuurhistorisch, bouwkundig, landschappelijk en natuurkundig patrimonium van het domein Ter Speelbergen en van het geestelijk erfgoed van dr. Jozef Weyns.

33

sint-aMandsCultuurdienst sint-amands

• wandeling: sTillekennismakingmeTeenoeroudbosOnze gids laat je kennismaken met het oeroude Lippelobos. Kom tot rust, gebruik je zintuigen en geniet. Door poëzie, opdrachtjes en een stukje geschiedenis over het bos, voelen we ons plots heel klein in het grote bos. We laten de tijd ver achter ons en staan stil bij de oude bo-men, de grootsheid van het bos, vinden onze plek als mens in het grote geheel.

Locatie: Lippelobos, Kasteeldreef 11, 2890 Sint-AmandsWe spreken af rechtover café De Wandeling.Wandeling om 10.30 u. Bij te veel inschrijvingen hernemen we de wandeling om 11 u. Bij je inschrijving wordt meegedeeld met welke wandeling jij mag meelopen.Reserveren: cultuurdienst@sint-amands.be - 052 39 98 62 (2 x 25 personen)y

provinCiaal museum emile verhaeren

• demonsTraTie: resTauraTievanboekenindeprakTijkVocht, schimmels, verkleuring, vlekken, scheuren, gebroken boekban-den ... de vrijwaring van het papieren erfgoed is een permanente zorg in een literair museum. Aan de hand van gerestaureerde stukken uit de museumcollectie toont Diane De Sloovere wat er allemaal komt kijken bij de restauratie van boeken en papier. Zo werp je een blik achter de schermen van een museum.

Locatie: Provinciaal Museum Emile VerhaerenE. Verhaerenstr. 71, 2890 Sint-AmandsDoorlopend open tussen 11 en 18u, demonstratie om 15 en 16uy

Het Provinciaal Museum Emile Verhaeren is een literair museum vol-ledig gewijd aan de Franstalige Vlaamse dichter en kunstcriticus Emile Verhaeren.

erf en heem vZW

• demonsTraTie: maakTijdomTeschrijvenToetsenborden, touchscreens of schrijven met griffel en lei of met de kroontjespen op papier? Vergeet e-mail, sms, Facebook en Twitter. Kom het schoolgaan in de periode 1830-1950 zelf uitproberen in het ‘klasje van toen’ met kroontjes-, bol-, redis- of trekpen, waarbij je aan een houten schoolbank zit terwijl koene ridders en mooie maagden toekij-ken.

Locatie: Gemeentelijk documentatiecentrumBorgersteinlei 203, 2860 Sint-Katelijne-Waverdoorlopend open tussen 10 en 12u en tussen 13.30 en 18uy

Erf en Heem bewaart materiële en immateriële informatie over het ver-leden van de gemeente Sint-Katelijne-Waver.

‘t Grom

• workshop: workshopinmaken:eenhippeenoudebewaarTechniekIedereen herinnert zich wel de potten ingemaakte groenten van bij de grootouders. Maar weet je nog hoe dit werkt? Heerlijke zachte toma-ten of smakelijke wortels in een glazen pot. En wie deze overheerlijke groenten ook deze winter nog met smaak wil verorberen, kan zich sa-men met ons onderdompelen in de workshop inmaken. We stoppen de tijd en maken enkele seizoensgroenten samen in.

Locatie:’t GROM, Midzelen 25 a, 2860 Sint-Katelijne-WaverOm 14u (duur: 2-3 uur)Reservatie: 015 31 50 55 | 20y

‘t Grom is het eerste doemuseum in Vlaanderen rond groenten en tuin-bouwerfgoed. In het Groentemuseum, gelegen op een 18de-eeuwse hoevesite, ontdek je niet alleen allerlei vergeten tuinbouwmateriaal. Je daalt er letterlijk af in de aarde, ontdekt hoe groenten groeien, ontmoet de belagers van de planten en komt alles te weten over de herkomst van groenten en over gezonde voeding en onze eetcultuur.

sint-katelijne-waver

34

pasar sint-KateliJne-Waver

• TenToonsTelling: 75/25jaarpasarsinT-kaTelijne-waveri.s.m. vzw Erf en HeemWe blikken terug op 75 jaar nationale en 25 jaar gemeentelijke werking van Vakantiegenoegens/Pasar. Aan de hand van heel wat (archief)ma-teriaal en foto’s brengen we deze geschiedenis opnieuw tot leven.

Locatie: ’t GROM, Midzelen 25 a, 2860 Sint-Katelijne-WaverDoorlopend van 10 tot 18uy

Pasar is een socio-culturele vereniging, met heel wat lokale afdelin-gen en vrijwilligers. In de regio Mechelen (van Heist-op-den-Berg tot Bornem) zorgen meer dan 160 enthousiaste medewerkers voor een uit-gebreid programma. Wandelen, fietsen, uitstappen, ... met de nadruk op recreatie dichtbij.

35

  © Shamisa Debroey

3636

zeMstsportimonium vZW

• TenToonsTelling: louisvancuTsem,beeldhouwervandesporTErvaar de confrontatie tussen de verstilling in het beeldhouwwerk en de dynamiek van sport. In het atelier Van Cutsem (1909-1992) werd de tijd stopgezet en figuren als Staf Roth, Romain Maes, ‘Poeske’ Scherens, Eddy Merckx en vele anderen werden er vereeuwigd. Beeldhouwwerk, archiefmateriaal en foto’s van het atelier zorgen voor een sportief-artistieke ‘flashback’.

Locatie:Sportimonium, Trianondreef 19, 1981 Hofstade - ZemstDoorlopend van 10 tot 18uy

We doen aan sport, we kleden ons sportief, we volgen sport op tv. Maar wat weten we eigenlijk over sport? Deden onze voorouders ook aan ‘fit-ness’? Hoe zagen de eerste fietsen eruit? Het antwoord op deze en vele andere sportvragen vind je in het Sportimonium.

3737

BRUSSEL

• KerkwerkMulticultureelSamenlevenHuidvettersstraat 1651000 Brussel02 502 11 28johan@kms.be www.kms.be

BONHEIDEN

• ’tOrdinaaltjevzwSint Maartensberg 12820 Bonheiden - Rijmenam015 33 13 35nieke.vermant@pandora.be www.kantcentrumbonheiden.be

• Heemkring’tHoefyserHeemmuseum ‘t SmiskeHoogstraat 52a2820 Bonheiden - Rijmenamwww.bloggen.be/hoefijser

BOOM

• ErfGoedNoeverenSchommelei 1/3, 2850 Boom03 880 76 25 info@erfgoednoeveren.be www.erfgoednoeveren.be

BORNEM

• GemeentebestuurBornemGemeentelijk ArchiefBroekstraat 42, 2880 Bornem03 296 91 83www.bornem.be

• OnsKlein-BrabantsBoerenerfHavesdonckhoeveNattenhaasdonkstraat 132880 Bornem - Wintam03 889 18 47havesdonckhoeve@skynet.be

naMen en adressen deelneMers erfgoeddag 2013

• GemeentearchiefDuffelGemeentestraat 21, 2570 Duffel015 30 72 10archiefdienst@duffel.be www.duffel.be

• GemeentelijkMuseumHetGasthuisKasteel GeversRooienberg 21b, 2570 Duffel015 30 72 10museum@duffel.be www.duffel.be

• GemeentelijkeBasisschool‘tKompasNieuwstraat 11 B, 2570 Duffel015 31 25 80 directie@tkompas.be www.tkompas.be

• JuwelierHermanLaenenKiliaanstraat 43, 2570 Duffel015 31 37 13herman.laenen@skynet.be

DUFFEL

38

HEIST-OP-DEN–BERG

• GemeentearchiefCultuurplein 22220 Heist-op-den-Berg015 75 86 86archief.heist@bibliotheek.bewww.heist-op-den-berg.be

HINGENE

• Kasteeld’UrselWolfgang d’Urselstraat 92880 Hingene03 820 60 11info@kasteeldursel.provant.be www.kasteeldursel.be

• AartsbisschoppelijkArchiefinMechelenDiocesaan Pastoraal CentrumVarkensstraat 6, 2800 Mechelen015 29 84 22archiv@diomb.be www.kerknet.be/bisdommen/mechelen/dioarchief.html

• ErfgoedcelMechelenLamotVan Beethovenstraat 8-102800 Mechelen015 29 49 10erfgoedcel@mechelen.be www.erfgoedcelmechelen.be

• GalerijCG.CentrumvooroudegrafiekSt. Jansstraat 9, 2800 Mechelen015 20 22 17015 21 90 77grouwet@skynet.be

• HorlogeriemuseumLange Schipstraat 132800 Mechelen015 21 18 94info@horlogeriemuseum.be www.horlogeriemuseum.be

• KantclubEtterjefkeBeiaardschoolBruul 52, 2800 Mechelen015 31 18 61jot@base.beblog.seniorennet.be/etterjefke

• KazerneDossinGoswin De Stassartstr. 1532800 Mechelen015 29 06 60info@kazernedossin.eu www.kazernedossin.eu

• KoninklijkeGidsenbondMechelenToerisme Mechelen: ‘UIT ’Hallestraat 2-6, 2800 Mechelen070 22 00 08toerisme@mechelen.be www.toerismemechelen.be

• MechelenbinnenstebuitenDageraadstraat 452800 Mechelen015 55 13 49info@mechelenbinnenstebuiten.be www.mechelenbinnenstebuiten.be

• ProvinciaalGroendomeinVrijbroekparkRidder Dessainlaan 652800 Mechelen015 45 13 80info@groenmechelen.provant.be www.vrijbroekpark.be

MECHELEN

39

• RegionaalLandschapRivierenlandHombeeksesteenweg 2642800 Mechelen015 21 98 53info@rlrl.be www.rlrl.be

• RomboutwordtwijzervzwJef Denynplein 4/0022800 Mecheleninfo@romboutwordtwijzer.be www.romboutwordtwijzer.be

• StedelijkeMuseaMechelenVan Beethovenstraat 8-102800 Mechelen015 29 40 30stedelijkemusea@mechelen.be

• VlaamseKunstkringvoorMarqueteursZeevaartstraat 5, 2800 Mechelen015 21 77 67louisvanderzeyp@skynet.be

• VormingplusregioMechelenvzwHanswijkstraat 742800 Mechelen015 43 21 20regiomechelen@vormingplus.be www.vormingplusregiomechelen.be

PUTTE

• HeemkringHetMolenijzerBredestraat 35, 2580 Putte015 75 27 98heemkring.putte@skynet.bewww.bloggen.be/heemkringputte

• vzwSpeelbergenHeem-Dr.JozefWeynsPeredreef 5, 2580 Putte015 22 82 35 www.ter-speelbergen.be

SINT–AMANDS

• CultuurdienstSint-AmandsLivien Van der Looystraat 102890 Sint-Amandscultuurdienst@sint-amands.be www.sint-amands.be

• ProvinciaalMuseumEmileVerhaerenE. Verhaerenstraat 712890 Sint-Amandsverhaerenmuseum@skynet.be www.emileverhaeren.be

SINT-KATELIJNE-WAVER

• ErfenHeemvzwHalewijnstraat 242860 Sint-Katelijne-Waver015 31 10 93info@erfenheem.bewww.erfenheem.be

• ’tGromMidzelen 25A2860 Sint-Katelijne-Waver015 31 50 55info@tgrom.bewww.tgrom.be

• PasarSint-Katelijne-Waverwww.pasar.be/Sint-Katelijne-Waver

ZEMST

• SportimoniumBloso-domein HofstadeTrianondreef 191981 Zemst - Hofstade015 61 82 22sportimonium@sportimonium.be www.sportimonium.be

Coördinatie: Erfgoedcel Mechelen Verantwoordelijke uitgever: Heidi De Nijn, Onder den Toren 12A, 2800 Mechelen

Tekeningen: Shamisa Debroey • Druk: nv Swinnen Printing • Copyright kaarten: Els RuppolWettelijk Depot: D/2013/00797/010

Erfgoeddag is mogelijk dankzij de steun van:

Voor informatie over het volledige aanbod in Vlaanderen of voor een gratis brochure:

www.erfgoeddag.be

C J P<26j

inVlaanderen.be