nacional1/ E Diel,6 qershor 2010

faqe 14 faqe 19

faqe 3

BRENDËSI

faqe5

Në

faqe7

faqe1 1

faqe8

faqe1 6

faqe1 0

faqe2 1

Shpërthimi i fshehtë...

Studim nga Skënder Drini

faqe1 7

C M Y K

“Gjekë Marinaj shpikProtonizmin”

E DITORIAL

faqe6-19

“Sekreti i varrit tëvetmuar”

Esse nga Gëzim Zilja

Rrënimi dhe përvetësimi ikishave katolike nga serbët

PavanaProzë nga nobelisti Le Klezio

Lasgushi dhe redaktorët

Kujtime nga Naum Prifti

Arianita gati po qante medënesë...

Mbi Petro Markon dhe familjen tij nënevojë

Ballkani dhekonferenca e

Sarajevës

Roman nga Rreshat Kripa

nacionalGazetë javore, letrare, kulturore

BOTIM I “NACIONAL GRUP” VITI II BOTIMIT, NR. 48 6 - 13 QERSHOR ÇMIMI 30 LEKË / 0,20 EURO

Adresa: Ish-kinostudio “Shqipëria e re”, TiranëE-mail: nacionalalbania@yahoo.com, bucpapaj@yahoo.com

Poezi nga: Sazan Goliku, Millanov

Kallupi, Petraq Kote, Davila Hasandoçi,Kadrush Radogoshi, Valbona Hyka,

Rustem Geci

Esse nga Skënder Buçpapaj

Nobelisti Rudi Kipling

Studim nga Egla Kokalari

Vijon në faqen 20

Lindja e shtetit të KosovësDossier nga Prof. Sali Kelmendi

Semiotika në pikturën eLin Delisë

Esse nga Qamil Gjyrezi

Para nga qielli...!Esse nga Nazmi Lukaj

Faqe 20 Faqe 12

“Miss Kosova” Kështjella Pepshi,pretendente për “Miss Univers 2010”

Arkivat e Vatikanit për kishat katoliketë shqiptarëve në Kosovë, shek II-XVII

Dossier nga Dr. Jahja Drançolli

“Nacional” publikon, “ Protonizmi: Nga teoria në praktikë, vizione letrare”, të Gjekë Marinjat

Tregime nga:Bahri Myftari,

Izet Shehu

Në një studimndëryjor nga më tëfundit, nisur nga tëdhëna të nxjerra prejteleskopëve në

yllësinë e Udhës së Qumështit, përshk-ruhej një dukuri e panjohur më parë: satel-itët përpijnë planetet e tyre. Ky zbulimfare i freskët shkencor nuk mund të mose shoqëronte përfytyrimin për raportetmes Ballkanit dhe Evropës në kontekstine një takimi të organizuar në Sarajevë ngaBashkimi Evropian me vendet e Ballkanit

Pas luftës, në Kosovëkanë grumbulluar pasurivetëm disa nga firmat emëdha. Janë nja dhjetësosh që e kontrollojnëkrejt biznesin. Mjaft bi-

znismenë që dikur kanë qenë përafërishtme pasuri me këta të sotmit, ose kanë fal-imentuar, ose janë në falimentim e sipër.Disa biznismenë kanë mbetur duke e zhil-luar veprimtarinë jashtë Kosovës...

nacional3/ E Diel,6 qershor 2010

I XBRX X RX

Protonizmi është një teori e re letrare si për letërs-inë shqipe ashtu edhe për atë botërore. Si per-ceptim linguistik e përshtatje terminologjike ësh-të bazuar në linjat shkencore të kimisë dhe fiz-ikës, më saktë në fjalën Proton që si pjesë për-bërëse e bërthamës së atomit ka ngarkesë elek-trike pozitive –…. Protonizëm, në kuptimin më tëthjeshtë, do të thotë të shkruash rreth një vepreletrare apo artistike me qëllim pozitiv, i shtyrënga dashamirësia jo nga vreri. Në nivele më tëthella letrare, natyrisht, Protonizmi është inter-pretimi i hipotezës të së njohurës në kuptiminmetafizik dhe i të njohurës jo deri në fund nëkuptimin filozofik. Ai është pjesë esenciale eparametrave të etikës, dhe shërben si orientimqë i besojmë tek ndërmarrim udhëtime instink-tive apo të menduara drejt sferave të së vërtetësobjektive në letërsi dhe art.Pikërisht kjo pikë e mendimit e ndanë Protenizminsi vizion letrar nga arti tradicional i kritikës letraree artistike. Protonizmi është degë e arteve dhehumanizmit, jo patjetër degë e shkencës mbiletërsinë dhe artin. Ndonëse të dyja merren seri-ozisht me analizimin e gjithanshëm të vepraveletrare e artistike, kritika letrare e traditës tentonta analizojë dhe ta vlerësojë letërsinë e artin ni-sur nga ana ideore në bazë të parimeve të mirat-uara nga një ideologji e caktuar në një kohë tëcaktuar, duke u përqendruar si në anët pozitiveashtu edhe në ato negative të një vepre. Pro-tonizmi, në kontrast, është gjithmonë në ekuilibërjo me ideologjitë politike, por me kërkesat ide-ore e artistike të kohës, duke mos u ndalur faretek mangësitë për tVu përqendruar plotësisht

Protenizmin si një alternative të re për trajtimin letrar

PROTONIZMI SIVIZION LETRAR

“Protonizmi si perceptim linguistik e përshtatje terminologjike është bazuar nëlinjat shkencore të kimisë dhe fizikës, më saktë në fjalën Proton që si pjesëpërbërëse e bërthamës së atomit ka ngarkesë elektrike pozitive +1. Protonizëm,në kuptimin më të thjeshtë, do të thotë të shkruash rreth një vepre letrare apoartistike me qëllim pozitiv, i shtyrë nga dashamirësia jo nga vreri.”

Nga Gjekë Marinaj

Shtepia botuese 7Nacional) publikoi këto ditëlibrin më të ri të poetit, studjuesit dhe përkthyesittë mirënjohur Ëjekë Marinaj 7 Protonizmi: Ngateoria në praktikë, vizione letrare.)Marinaj, pedagog i gjuhës dhe komunikimeveAngleze dhe i lëndës së I etërsisë Botërore nëRichland +ollege në Dallas SHBA, ka bazuarkërkimet e tij letrare mbi letërsinë bashkëkohorebotërore mbi një teori të re të quajtur prej tij7Protonizmi) , term i pranuar si një risi në kri-tikën botërore, edhe nga shkolla amerikane eletërsisë dhe arteve.Si  thotë edhe vetë autori 7Protonizmi ështënjë teori e re letrare si për letërsinë shqipe ashtuedhe për atë botërore. Si perceptim linguistik epërshtatje terminologjike është bazuar në linjatshkencore të kimisë dhe fizikës, më saktë në

“Nacional” publikon: “ Protonizmi: Nga teoria në praktikë, vizione letrare”, të Gjekë Marinjat

Marinaj shpik “Protonizmin”“Marinaj, pedagog i gjuhës dhe komunikimeve Angleze dhe i lëndës së Letërsisë Botërore në Richland College në Dallas SHBA, ka bazuar kërkimet e tij letrare mbiletërsinë bashkëkohore botërore mbi një teori të re të quajtur prej tij “Protonizmi”, term i pranuar si një risi në kritikën botërore, edhe nga shkolla amerikane eletërsisë dhe arteve.”

fjalën Proton që si pjesë përbërëse e bërthamëssë atomit ka ngarkesë elektrike pozitive –…. Pro-tonizëm, në kuptimin më të thjeshtë, do të thotëtë shkruash rreth një vepre letrare apo artistikeme qëllim pozitiv, i shtyrë nga dashamirësia jonga vreri.)7Protonizimi) , shënon një standart të ri të kri-tikës shqiptare, jo vetëm për nga niveli i lartëdhe plot dije i trajtimit akademik të ve  orive tëletërsisë bashkëkohore, por edhe vizioneveletrare për të ardhmen. Pikërisht kjo pikë e men-dimit e ndanë Protenizmin si vizion letrar ngaarti tradicional i kritikës letrare e artistike.I ibri është i ndarë në …… kapituj. Konkretisht:prozë, poezi, antologji, mitologji dhe legjenda,monografi, gazetari, pikturë dhe fotografi, sh-kencë dhe sociologji, muzikë, portrete,

kritikë.I ibri ka rreth C22 faqe. Pjesa më e madhee shkrimeve janë botuar në në shtypin letraramerikan, ndërsa një pjesë e tyre në gazetën7Nacional.)Në një periudhë kur letrat shqipe e ndjejnë mu-ngesën e një kritike profesioniste dhe të kuali-fikuar, shtepia botuese 7Nacional) me botimin ekëtij libri plotëson një boshllëk të madh në këtëfushë.I ibri do tVu shërbejë posa  ërisht studentëve,pedagogve dhe studiuesve të letërsisë bash-këohore të cilët do të kenë informacionet më tëqarta kryesisht për letërsinë bshkëkohore ameri-kane. Sic thotë vetë autori Ëjekë Marinaj,7Shpresoj që duke ofruar Protenizmin si një al-ternative të re për trajtimin letrar, do të vëmë rese mënjanimi i negatives merr kahe pozitive në

rolin estetik, në subjek-tivizmin dhe objektiv-izmin e observimit tërealitetit, si dhe nëmolimfesin eshumëfishtë të human-izmit. Përqendrimi imakademik ka siepiqendër përpjekjenpër tVi dhënë jetë këtijtabani të ri teorik. Njëlëvizje e tillë, natyrisht,duhet të mbështetet nënjëfarë filozofie tëpara-supozuar, dhe zbulimet e bëra duhet tëtërheqin pas vete implikimet metafizike dhe epis-temologjike që mbart në vetvete Protenizmi.)

vetëm në analizimin dhe nxjerrjen në pah tëanëve pozitive dhe të së bukurës në letërsinëdhe artin që trajton.Shpresoj që duke ofruar Protenizmin si një alter-native të re për trajtimin letrar, do të vëmë re semënjanimi i negatives merr kahe pozitive në ro-lin estetik, në subjektivizmin dhe objektivizmine observimit të realitetit, si dhe në molimfesin eshumëfishtë të humanizmit. Përqendrimi im aka-demik ka si epiqendër përpjekjen për tVi dhënëjetë këtij tabani të ri teorik. Një lëvizje e tillë,natyrisht, duhet të mbështetet në njëfarë filozo-fie të para-supozuar, dhe zbulimet e bëra duhettë tërheqin pas vete implikimet metafizike dheepistemologjike që mbart në vetvete Protenizmi.

GJEKË MARINAJ (BIOGRAFIA)

Gjekë Marinaj (1965) u lind në Brrut të Malë-sisë së Madhe. Ka botuar disa libra me poezi,prozë dhe përkthime. Në vitin 2001 ka mbaru-ar Fakultetin e Shkencave të Përgjithshme(Associate in Science) në Brookhaven College.Katër vjet më vonë, mbaroi Shkollën e Artevedhe Humanizmit (Bachelor of Arts in LiteraryStudies: Magna Cum Laude) në Universitetine Teksasit në Dallas. Shkollën e Arteve dheHumanizmit (Master of Arts in Humanities—Studies in Literature) e mbaroi në vitin 2008në UT Dallas. Aktualisht vazhdon Doktor-aturën: ku është Kandidat për Ph.D (Doktor iFilozofisë) po në Universitetin e Teksasit në

Dallas. Në vitin 2003 është nderuar me Çmim-in Pena e Artë nga SHSHSHA. Çmimin e Parënë poezi, akorduar nga revista letrare ameri-kane Sojourn, e pranoi në vitin 2006. QNK(Qendra Ndërkombëtare e Kulturës) e nderoi

me çmimin Pjetër Arbnori në Letërsi në vitin2008. Marinaj është pedagog i gjuhës dhe ko-munikimeve Angleze dhe i lëndës së LetërsisëBotërore në Richland College në Dallas të Tek-

Në foto: Gjekë Marinaj