CANLI VE ENERJİ CANLI VE ENERJİ İLİŞKİSİİLİŞKİSİ

Hazırlayan:Canan ERHazırlayan:Canan ER

Canlı ve Enerji İlişkisiCanlı ve Enerji İlişkisi

Canlı vücudunda gerçekleşen Canlı vücudunda gerçekleşen tüm yapım ve yıkım olaylarına tüm yapım ve yıkım olaylarına METABOLİZMAMETABOLİZMA denir. denir.

Bütün olaylar sırasında enerji Bütün olaylar sırasında enerji kullanılır.kullanılır.

Canlı vücudunda metabolizma Canlı vücudunda metabolizma olayları ikiye olayları ikiye ayrılır.Anabolizma(Özümleme)ayrılır.Anabolizma(Özümleme)

Katabolizma(Yadımlama)Katabolizma(Yadımlama)

Anabolizma ve KatabolizmaAnabolizma ve Katabolizma

AnabolizmaAnabolizma:Vücutta küçük yapılı :Vücutta küçük yapılı maddelerin birleşerek büyük yapılı maddelerin birleşerek büyük yapılı maddelerin üretilmesine maddelerin üretilmesine ÖzümlemeÖzümleme denir.Örnek:Aminoasitlerden protein denir.Örnek:Aminoasitlerden protein yapılmasıyapılması

KatabolizmaKatabolizma: Vücutta büyük yapılı : Vücutta büyük yapılı maddelerin parçalanarak daha küçük maddelerin parçalanarak daha küçük yapılı maddelerin üretilmesine yapılı maddelerin üretilmesine YadımlamaYadımlama denir.Besinlerin denir.Besinlerin oksijenle yanması örnek verilebilir.oksijenle yanması örnek verilebilir.

Canlılık Olayları Enerjiyle Canlılık Olayları Enerjiyle GerçekleşirGerçekleşir

Canlılar canlılığını devam Canlılar canlılığını devam ettirebilmek için metabolik ettirebilmek için metabolik faaliyetler faaliyetler gerçekleştirmeli,yapım-onarım gerçekleştirmeli,yapım-onarım yapmalı,büyüyüp yapmalı,büyüyüp gelişmelidir.Bütün bu faaliyetler gelişmelidir.Bütün bu faaliyetler için ortak bir ihtiyaç için ortak bir ihtiyaç vardır:ENERJİvardır:ENERJİ

Yeryüzündeki tüm canlıların ortak Yeryüzündeki tüm canlıların ortak enerji kaynağı güneştir.enerji kaynağı güneştir.

Bitkiler,mavi-yeşil algler,bazı Bitkiler,mavi-yeşil algler,bazı bakteriler ve öglena tarafından bakteriler ve öglena tarafından gerçekleştirilen fotosentez sonucu gerçekleştirilen fotosentez sonucu güneş enerjisi kimyasal bağ güneş enerjisi kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür.enerjisine dönüştürülür.

Bütün canlılar güneş enerjisinden Bütün canlılar güneş enerjisinden doğrudan doğrudan faydalanmazlar.Beslenerek dolaylı faydalanmazlar.Beslenerek dolaylı yoldan karşılarlar.yoldan karşılarlar.

Bitkiler fotosentezle güneş enerjisini Bitkiler fotosentezle güneş enerjisini kimyasal bağ enerjisine kimyasal bağ enerjisine dönüştürürler.Fotosentez kloroplastı dönüştürürler.Fotosentez kloroplastı ya da klorofili bulunan canlılar ya da klorofili bulunan canlılar tarafından gerçekleştirilir.tarafından gerçekleştirilir.

Fotosentez yapabilen canlılara Fotosentez yapabilen canlılara üreticiler(ototrof)üreticiler(ototrof) denir.Fotosentez denir.Fotosentez yapamayan canlılara da yapamayan canlılara da tüketiciler(heterotrof)tüketiciler(heterotrof) denir. denir.

Acaba evlerde kullandığımız enerji Acaba evlerde kullandığımız enerji kaynağı da güneş olabilir mi?kaynağı da güneş olabilir mi?Kömür,odun vb.Kömür,odun vb.

Bitkilerin fotosentez sonucu Bitkilerin fotosentez sonucu ürettikleri besinler insanlar ve ürettikleri besinler insanlar ve hayvanlar tarafından alınarak hayvanlar tarafından alınarak hücrelerin kullanabileceği yeni hücrelerin kullanabileceği yeni bir kimyasal enerji şekline bir kimyasal enerji şekline dönüştürülür.Dönüştürülen bu dönüştürülür.Dönüştürülen bu enerji ATP(Adenozin trifosfat) enerji ATP(Adenozin trifosfat) denilen molekülün kimyasal denilen molekülün kimyasal bağlarında saklanır.bağlarında saklanır.

Canlıların Hücresel Yapıları Çok Canlıların Hücresel Yapıları Çok Atomlu Büyük Moleküller(Organik Atomlu Büyük Moleküller(Organik Maddeler)OluştururMaddeler)Oluşturur Besinlerin içerdikleri maddeler yapı ve görevlerine Besinlerin içerdikleri maddeler yapı ve görevlerine

göre göre organikorganik ve ve inorganikinorganik maddelermaddeler olarak ikiye olarak ikiye ayrılır.ayrılır.

Hücrenin temel yapısında çok atomlu büyük Hücrenin temel yapısında çok atomlu büyük moleküller bulunur. Çok atomlu büyük moleküllere moleküller bulunur. Çok atomlu büyük moleküllere organik moleküllerorganik moleküller denir. Hücrenin temel denir. Hücrenin temel yapısında bulunan organik moleküller; yapısında bulunan organik moleküller; karbonhidrat,yağ,protein ve vitaminler olarak karbonhidrat,yağ,protein ve vitaminler olarak gruplanabilir. Cansız varlıkların yapısını oluşturan gruplanabilir. Cansız varlıkların yapısını oluşturan oksijen, su, karbondioksit, yemek tuzu, kireç taşı oksijen, su, karbondioksit, yemek tuzu, kireç taşı gibi maddelere gibi maddelere inorganik maddelerinorganik maddeler denir. Cansız denir. Cansız varlıkların yapısında organik madde bulunmaz. varlıkların yapısında organik madde bulunmaz. Canlı varlıkların yapı birimi olan hücrenin yapısında Canlı varlıkların yapı birimi olan hücrenin yapısında organik maddelerden başka su ve mineral gibi organik maddelerden başka su ve mineral gibi inorganik maddeler de bulunur. inorganik maddeler de bulunur.

SoruSoru

Aşağıdakilerden hangisinde Aşağıdakilerden hangisinde solunum doğrudan etkili solunum doğrudan etkili değildir?değildir?

A)Oksijen alınmasıA)Oksijen alınması

B)Enerji elde edilmesindeB)Enerji elde edilmesinde

C)Vücut ısısının sağlanmasındaC)Vücut ısısının sağlanmasında

D)Zararlı sıvı atıkların atılmasında D)Zararlı sıvı atıkların atılmasında

SoruSoru

I.MantarI.Mantar

II.Eğrelti otuII.Eğrelti otu

III.ÖglenaIII.Öglena

IV.Terliksi IV.Terliksi Hayvan(Paramesyum)Hayvan(Paramesyum)

Yukarıda verilen canlılardan Yukarıda verilen canlılardan hangileri fotosentez hangileri fotosentez yapamaz?yapamaz?

A)I,II B)III,IV C)II,III D)I,IVA)I,II B)III,IV C)II,III D)I,IV

SoruSoru

Fotosentez sonucunda güneş Fotosentez sonucunda güneş enerjisi aşağıdaki enerji enerjisi aşağıdaki enerji türlerinden hangisine türlerinden hangisine dönüştürülür?dönüştürülür?

A)Potansiyel enerjiA)Potansiyel enerji

B)Kinetik enerjiB)Kinetik enerji

C)Kimyasal enerjiC)Kimyasal enerji

D)Isı enerjisiD)Isı enerjisi

SoruSoru

Fasulye bitkisi fotosentez Fasulye bitkisi fotosentez sonucu oluşturduğu şekeri sonucu oluşturduğu şekeri aşağıdakilerden hangisine aşağıdakilerden hangisine dönüştüremez?dönüştüremez?

A)YağaA)Yağa

B)ProteineB)Proteine

C)NişastayaC)Nişastaya

D)Madensel tuzaD)Madensel tuza

KarbonhidratlarKarbonhidratlar

Karbon,hidrojen ve oksijen Karbon,hidrojen ve oksijen atomlarından oluşmuş organik atomlarından oluşmuş organik moleküllerdir.moleküllerdir.

Canlı vücudunda enerji verici Canlı vücudunda enerji verici olarak kullanılırlar.olarak kullanılırlar.

Karbonhidratların yapı taşı Karbonhidratların yapı taşı glikozdur.glikozdur.

Karbonhidrat çeşitleriKarbonhidrat çeşitleri

Nişasta:Nişasta:Bitkilerde besinin Bitkilerde besinin depolanmasını sağlayan depolanmasını sağlayan karbonhidrat çeşididir.Bir besinin karbonhidrat çeşididir.Bir besinin içinde nişasta bulunup içinde nişasta bulunup bulunmadığı iyot çözeltisi yada bulunmadığı iyot çözeltisi yada tentürdiyotla anlaşılır.tentürdiyotla anlaşılır.

Selüloz:Selüloz:Bitkilerde hücre Bitkilerde hücre çeperini oluşturur.İnsanlar çeperini oluşturur.İnsanlar selülozu sindiremez yanlızca selülozu sindiremez yanlızca otçul beslenen canlılar ve otçul beslenen canlılar ve bakteriler ve bakteriler ve funguslar(mikroskobik funguslar(mikroskobik mantarlar) selüloz sindirimi mantarlar) selüloz sindirimi yapabilir.yapabilir.

Glikojen:Glikojen:Hayvanlarda glikozun Hayvanlarda glikozun depo edilme şeklidir.Glikojen depo edilme şeklidir.Glikojen karaciğer ve kaslarda depo karaciğer ve kaslarda depo edilir.edilir.

Karbonhidratlar tahıllar,tahıl Karbonhidratlar tahıllar,tahıl ürünleri,baklagiller,makarna,patürünleri,baklagiller,makarna,patates,ekmek,süt,bal vb. ates,ekmek,süt,bal vb. besinlerde bulunur.besinlerde bulunur.

SoruSoru

Bitki ve hayvan hücrelerini inceleyen Bitki ve hayvan hücrelerini inceleyen bir öğrenci nişasta,selüloz ve bir öğrenci nişasta,selüloz ve glikojenin hangi hücrelerde glikojenin hangi hücrelerde bulunduğunu tespit eder?bulunduğunu tespit eder?

NişastaNişasta SelülozSelüloz GlikojenGlikojen

A)Hayvan Bitki HayvanA)Hayvan Bitki Hayvan

B)Hayvan Hayvan BitkiB)Hayvan Hayvan Bitki

C)Bitki Bitki HayvanC)Bitki Bitki Hayvan

D)Bitki Hayvan BitkiD)Bitki Hayvan Bitki

YAĞLARYAĞLAR

Yağların yapısında karbon,oksijen ve Yağların yapısında karbon,oksijen ve hidrojen elemetleri bulunur.Lipid hidrojen elemetleri bulunur.Lipid olarakta adlandırılır.olarakta adlandırılır.

Yağlar vücutta hücre zarı ve bazı Yağlar vücutta hücre zarı ve bazı hormonların yapısında bulunur;deri hormonların yapısında bulunur;deri altında ve iç organların yüzeyini altında ve iç organların yüzeyini örterek darbelere ve soğuğa karşı örterek darbelere ve soğuğa karşı vücudu korur.vücudu korur.

Vücut ihtiyacından fazla alınan Vücut ihtiyacından fazla alınan besinler yağa dönüştürülerek besinler yağa dönüştürülerek depolanır.Bu da şişmanlığa depolanır.Bu da şişmanlığa neden olur.neden olur.

Bitkisel yağlar oda sıcaklığında Bitkisel yağlar oda sıcaklığında sıvı hayvansal yağlar katı halde sıvı hayvansal yağlar katı halde bulunur.bulunur.

Yağ içeren besinler nelerdir?Yağ içeren besinler nelerdir?

Pamuk,ceviz,fındık,zeytin soya Pamuk,ceviz,fındık,zeytin soya vb.besinler yağ içerir.vb.besinler yağ içerir.

Yağlar yağ asidi ve gliserolden Yağlar yağ asidi ve gliserolden oluşmuştur.oluşmuştur.

Yağ molekülü

Sindirim

Gliserol Yağ asidi

BİLİYOR MUSUNUZ?BİLİYOR MUSUNUZ?

Kış uykusuna yatan hayvanlar Kış uykusuna yatan hayvanlar vücutlarında depo edilmiş yağı vücutlarında depo edilmiş yağı yakarak uzun bir kışı besin yakarak uzun bir kışı besin almadan almadan geçirebilirler.Ayılar,yarasalar,yılageçirebilirler.Ayılar,yarasalar,yılan,kırlangıç gibi hayvanlar buna n,kırlangıç gibi hayvanlar buna örnektir.örnektir.

PROTEİNLERPROTEİNLER

Canlının en önemli organik Canlının en önemli organik molekülüdür.Proteinler molekülüdür.Proteinler aminoasit denilen yapı taşlarının aminoasit denilen yapı taşlarının birleşmesiyle oluşur.birleşmesiyle oluşur.

Proteinler

Amino asitler

Vücudumuzda 20 amino asitten 12 Vücudumuzda 20 amino asitten 12 tanesi üretilirken 8 tanesini besinlerle tanesi üretilirken 8 tanesini besinlerle dışarıdan almamız gerekir.Besinlerle dışarıdan almamız gerekir.Besinlerle aldığımız bu amino asitlere aldığımız bu amino asitlere zorunlu zorunlu amino asitamino asit denir. denir.

Proteinlerin yapısında Proteinlerin yapısında karbon,hidrojen,oksijen,azot,kükürt karbon,hidrojen,oksijen,azot,kükürt ve fosfor bulunur.ve fosfor bulunur.

Her canlının canlılığını Her canlının canlılığını sürdürebilmesi için mutlaka proteine sürdürebilmesi için mutlaka proteine ihtiyacı vardır.ihtiyacı vardır.

Kuru Kuru baklagiller,tahıl,kuruyemiş,et,balbaklagiller,tahıl,kuruyemiş,et,balık,süt,yumurtanın yapısında ık,süt,yumurtanın yapısında protein vardır.protein vardır.

SoruSoru

I.Karbon II.Fosfor III.HidrojenI.Karbon II.Fosfor III.Hidrojen

IV.Azot V.OksijenIV.Azot V.Oksijen

Yukarıda verilen elementlerden Yukarıda verilen elementlerden hangisi karbonhidrat,yağ ve hangisi karbonhidrat,yağ ve proteinler için ortaktır?proteinler için ortaktır?

A)I,II,III B)II,III,IVA)I,II,III B)II,III,IV

C)I,IV,V D)I,III,VC)I,IV,V D)I,III,V

Enerji verici besinlerin hücrede Enerji verici besinlerin hücrede kullanım sırasıkullanım sırası

Karbonhidratlar Yağlar ProteinlerKarbonhidratlar Yağlar Proteinler

Enerji verim kapasitelerine göre Enerji verim kapasitelerine göre sıralanmasısıralanması

Yağ Protein KarbonhidratlarYağ Protein Karbonhidratlar

SoruSoru

Hücrede gerçekleşen yapım ve Hücrede gerçekleşen yapım ve yıkım olaylarının tümüne ne ad yıkım olaylarının tümüne ne ad verilir?verilir?

A)Fotosentez A)Fotosentez

B)Solunum B)Solunum

C)Metabolizma C)Metabolizma

D)FermantasyonD)Fermantasyon

SoruSoru

Aşağıda verilenlerden hangisi Aşağıda verilenlerden hangisi canlı tarafından üretilmez?canlı tarafından üretilmez?

A)Tuz B)Protein A)Tuz B)Protein

C)Karbonhidrat D)YağC)Karbonhidrat D)Yağ

SoruSoru

Aşağıdakilerden hangisi güneş Aşağıdakilerden hangisi güneş enerjisinden doğrudan enerjisinden doğrudan yaralanmaz?yaralanmaz?

A)Mantar B)BakteriA)Mantar B)Bakteri

C)Öglena D)Kara yosunuC)Öglena D)Kara yosunu

SoruSoru

I.Ayçiçeği II.Zeytin III.PamukI.Ayçiçeği II.Zeytin III.Pamuk

Yukarıdaki besinlerde en fazla Yukarıdaki besinlerde en fazla bulunan organik bileşik bulunan organik bileşik aşağıdakilerden hangisidir?aşağıdakilerden hangisidir?

A)Karbonhidrat B)ProteinA)Karbonhidrat B)Protein

C)Yağ D)VitaminC)Yağ D)Vitamin

VİTAMİNLERVİTAMİNLER

Vitaminler vücudumuzun Vitaminler vücudumuzun hastalıklara karşı direncini hastalıklara karşı direncini artıran organik artıran organik bileşiklerdir.Ayrıca düzenleyici bileşiklerdir.Ayrıca düzenleyici olarak da görev yaparlar.olarak da görev yaparlar.

Vitaminler yağda ve suda Vitaminler yağda ve suda eriyebildikleri için sindirilmeden eriyebildikleri için sindirilmeden kana geçerler.kana geçerler.

Yağda eriyen Yağda eriyen vitaminler:vitaminler:A,D,E,K A,D,E,K vitaminleridir.Bu vitaminler vitaminleridir.Bu vitaminler karaciğer de depo edilirler.karaciğer de depo edilirler.

Suda eriyen vitaminler:Suda eriyen vitaminler:B ve C B ve C vitaminleridir.Bunlar depo vitaminleridir.Bunlar depo edilmezler fazlası idrarla dışarı edilmezler fazlası idrarla dışarı atılır.atılır.

Besin GruplarıBesin GruplarıMeyve

A vitamini,B vitamini,C vitamini,Mineraller,

Karbonhidrat

Sebze

A vitamini,B vitamini,Mineraller,Karbonhidrat

Tahıl

Karbonhidrat,B vitamini,Demir

Et,Yumurta, Balık Baklagiller

Protein,demir ve diğer mineraller

B vitamini

Süt ve Süt ürünleriSüt ve Süt ürünleri

Protein,B vitamini,D vitamini

Kalsiyum

SORUSORU

Aşağıda vitaminlerin bazıları Aşağıda vitaminlerin bazıları gruplandırılmıştır.Bu gruplandırılmıştır.Bu gruplandırmaya gruplandırmaya göre,aşağıdakilerden hangisi göre,aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?yanlıştır?I II

A,D Vitamini

B,C Vita

mini

A)I,Yağda eriyen bir vitamindir

B)II,Sindirilmeden kana geçer

C)I,depo edilir,II depo edilmez

D)I,enerji verir,II düzenleyicidir.

SUSU

Canlıların yapısının 2\3 ünü Canlıların yapısının 2\3 ünü oluşturur.Terleme ve boşaltımla oluşturur.Terleme ve boşaltımla dışarıya attığımız suyu dışarıya attığımız suyu karşılamak için günde 2-3 litre karşılamak için günde 2-3 litre su almalıyız.su almalıyız.

Sindirim enzimlerinin görevini Sindirim enzimlerinin görevini yapabilmesi için suya ihtiyacımız yapabilmesi için suya ihtiyacımız vardır.vardır.

Sindirilen besinlerin emilip kana Sindirilen besinlerin emilip kana geçmesi su yardımıyla olur.geçmesi su yardımıyla olur.

Kan plazmasının büyük Kan plazmasının büyük çoğunluğu sudan oluşur.çoğunluğu sudan oluşur.

Atık maddelerin büyük Atık maddelerin büyük çoğunluğu su kullanılarak çoğunluğu su kullanılarak böbrekler tarafından dışarı atılır.böbrekler tarafından dışarı atılır.

Terleme yardımıyla dışarı atılan Terleme yardımıyla dışarı atılan su vücudun ısı dengesini su vücudun ısı dengesini sağlamaya yardım eder.sağlamaya yardım eder.

MinerallerMineraller Tabiattan,besinler içerisinden Tabiattan,besinler içerisinden

hazır alınır.Kalsiyum kemiğin hazır alınır.Kalsiyum kemiğin yapısına katılır.Düzenleyici yapısına katılır.Düzenleyici olarak görev yaparlar.olarak görev yaparlar.

Kasların kasılması,sinirlerde Kasların kasılması,sinirlerde uyartıların taşınması,enzimlerin uyartıların taşınması,enzimlerin çalışmasında,kanın çalışmasında,kanın yoğunluğunun ayarlanmasında yoğunluğunun ayarlanmasında kullanılır.kullanılır.

Süt,yumurta,balık,karaciğer,Süt,yumurta,balık,karaciğer,

meyveler mineral bakımından meyveler mineral bakımından zengin besinlerdir.zengin besinlerdir.

SoruSoruEnerji(Kalori)

BesinK L M N O P R T

Bir besin maddesi ne kadar çok yağ içerirse o kadar fazla enerji verir.Ne kadar su içerirse o kadar az enerji verir.Yandaki grafikte eşit miktardaki çeşitli besinlerin enerji değerini göstermektedir.

Buna göre en fazla yağ içeren besinle en fazla su içeren besin hangisinde verilmiştir?

A)N-R B)L-K C) T-O D)M-P

Dengeli BeslenmeDengeli Beslenme İnsanların ihtiyaç duydukları İnsanların ihtiyaç duydukları

besinleri düzenli ve yeterli bir besinleri düzenli ve yeterli bir şekilde almasına şekilde almasına dengeli dengeli beslenmebeslenme denir. denir.

Bireyin günlük olarak alması Bireyin günlük olarak alması gereken besin miktarı ve türü gereken besin miktarı ve türü hesaplanırken;yaşı,cinsiyeti,yapthesaplanırken;yaşı,cinsiyeti,yaptığı iş,sağlık durumu ve mevsim ığı iş,sağlık durumu ve mevsim şartları göz önünde şartları göz önünde bulundurulur.bulundurulur.

Aşırı yağlı ve karbonhidratlı Aşırı yağlı ve karbonhidratlı beslenme şişmanlığa neden beslenme şişmanlığa neden olur.olur.

Katı yağlar vücuda çok fazla Katı yağlar vücuda çok fazla alınmamalıdır.Daha çok alınmamalıdır.Daha çok zeytinyağı tercih edilmelidir.zeytinyağı tercih edilmelidir.

Yetersiz protein ya da vitamin Yetersiz protein ya da vitamin almak çeşitli hastalıklara almak çeşitli hastalıklara yakalanmaya neden olabilir.yakalanmaya neden olabilir.

VİTAMİNVİTAMİN BULUNDUĞU BESİNLERBULUNDUĞU BESİNLER ÖNLEDİĞİ HASTALIKLARÖNLEDİĞİ HASTALIKLARSAĞLIK ÜZERİNE SAĞLIK ÜZERİNE

ETKİLERİETKİLERİ

AASüt,yumurta, yeşil sebzeler,balık Süt,yumurta, yeşil sebzeler,balık

yağıyağıÇeşitli göz hastalıklarıÇeşitli göz hastalıkları Büyümeye yardımcı olurBüyümeye yardımcı olur

BBMeyve ve sebzeler, tahıllar,et,süt Meyve ve sebzeler, tahıllar,et,süt

ve yumurtave yumurtaBeriberi,pellegra, dudakların Beriberi,pellegra, dudakların

çatlamasıçatlamasıCilt sağlığını ve sinir sistemini Cilt sağlığını ve sinir sistemini

çalışmasını sağlar.çalışmasını sağlar.

CCLimon, portakal, kuşburnu, yeşil Limon, portakal, kuşburnu, yeşil

bitkilerbitkilerİskorbitİskorbit

Tırnak ve diş etlerinin sağlıklı Tırnak ve diş etlerinin sağlıklı olmasını sağlar,yorgunluğu olmasını sağlar,yorgunluğu

önler.önler.

DD Yumurta, süt ,tereyağı, balık yağıYumurta, süt ,tereyağı, balık yağı Raşitizim ve kemik erimesiRaşitizim ve kemik erimesiKemik ve dişlerin gelişimini Kemik ve dişlerin gelişimini

sağlarsağlar

EE Tahıllar, et , süt, yeşil bitkilerTahıllar, et , süt, yeşil bitkilerGelişme ve üreme ile ilgili Gelişme ve üreme ile ilgili

bozukluklarbozukluklarKaraciğer, kalp, damar Karaciğer, kalp, damar

hastalıklarıyla kısırlığı önlerhastalıklarıyla kısırlığı önler

KKBalık, et, süt,yeşil yapraklı Balık, et, süt,yeşil yapraklı

sebzelersebzelerKanın pıhtılaşmasını sağlarKanın pıhtılaşmasını sağlar

Karaciğer, kalp, damar Karaciğer, kalp, damar hastalıklarıyla kısırlığı önlerhastalıklarıyla kısırlığı önler

Besinler vücuttaki görevlerine Besinler vücuttaki görevlerine göre üç çeşittir.göre üç çeşittir.

Besinler

Enerji vericiKarbon hidrat

YağProtein

Yapıcı onarıcıProtein

Madensel tuz Su

DüzenleyiciVitamin

Madensel tuz Su

SoruSoru

Aşağıdakilerden hangisi yapı Aşağıdakilerden hangisi yapı taşları aynı olan iki organik taşları aynı olan iki organik bileşik verilmiştir?bileşik verilmiştir?

A)Nişasta-SelülozA)Nişasta-Selüloz

B)Glikojen-VitaminB)Glikojen-Vitamin

C)Yağ-ProteinC)Yağ-Protein

D)Tuz-SuD)Tuz-Su

SoruSoru

I.ProteinI.Protein

II.Karbon hidratII.Karbon hidrat

III.YağIII.Yağ

IV.VitaminIV.Vitamin

Yukarıda verilen organik Yukarıda verilen organik bileşiklerden hangisinin enerji bileşiklerden hangisinin enerji değeri en fazladır?değeri en fazladır?

A)I B)II C)III D)IVA)I B)II C)III D)IV

SoruSoru

Aşağıdakilerden hangisi yağda Aşağıdakilerden hangisi yağda eriyen vitaminlerden eriyen vitaminlerden değildir?değildir?

A)B B)A C)D D)EA)B B)A C)D D)E

SoruSoru

Aşağıda verilen organik bileşikler Aşağıda verilen organik bileşikler ve yapı taşları ve yapı taşları eşleştirmelerinden hangisi eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?yanlıştır?

A)Protein-AminoasitA)Protein-Aminoasit

B)Karbon hidrat-GlikozB)Karbon hidrat-Glikoz

C)Yağ-Yağ asidiC)Yağ-Yağ asidi

D)Vitamin-GliserolD)Vitamin-Gliserol

SoruSoru

Aşağıdakilerden hangisi inorganik Aşağıdakilerden hangisi inorganik bileşik bileşik değildir?değildir?

A)Su B)ProteinA)Su B)Protein

C)Tuz D)MineralC)Tuz D)Mineral

SoruSoru

Büyüme ve gelişme çağındaki bir Büyüme ve gelişme çağındaki bir çocuk için en önemli besin çocuk için en önemli besin grubu aşağıdakilerden grubu aşağıdakilerden hangisidir?hangisidir?

A)Makarna,patates,ekmekA)Makarna,patates,ekmek

B)Yeşil biber,ıspanak,bezelyeB)Yeşil biber,ıspanak,bezelye

C)Süt,balık yumurtaC)Süt,balık yumurta

D)Fasulye,mercimek,bulgurD)Fasulye,mercimek,bulgur

SoruSoruX Kemik ve dişlerin yapısına katılır.X Kemik ve dişlerin yapısına katılır.Y Oksijen taşınmasında rol oynar.Y Oksijen taşınmasında rol oynar.Z Tiroit bezinin çalışmasında görev Z Tiroit bezinin çalışmasında görev

alır.alır.Yukarıda görevleri belirtilen mineraller Yukarıda görevleri belirtilen mineraller

aşağıdakilerin hangisinde doğru aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?verilmiştir?

XX YY ZZA)Kalsiyum Demir İyotA)Kalsiyum Demir İyotB)Magnezyum Fosfat SodyumB)Magnezyum Fosfat SodyumC)Demir Magnezyum KalsiyumC)Demir Magnezyum KalsiyumD)İyot Sodyum Demir D)İyot Sodyum Demir

SoruSoru

I.Hareket etmeI.Hareket etme

II.Vücut ısısını ayarlamaII.Vücut ısısını ayarlama

III.Uyartıların iletilmesiIII.Uyartıların iletilmesi

Yukarıdakilerin hangisinde ATP Yukarıdakilerin hangisinde ATP enerjisi kullanılır?enerjisi kullanılır?

A)Yalnız I B)I,IIA)Yalnız I B)I,II

C)II,III D)I,II,IIIC)II,III D)I,II,III

Besinlerin İşlenmesi ve Besinlerin İşlenmesi ve SaklanmasıSaklanması Dengeli beslenmede alınan besin Dengeli beslenmede alınan besin

türleri ve beslenme kadar,besinlerin türleri ve beslenme kadar,besinlerin sağlıklı ve taze olmasına da dikkat sağlıklı ve taze olmasına da dikkat edilmelidir.edilmelidir.

Sebze ve meyveler günlük olarak Sebze ve meyveler günlük olarak tüketilmelidir.tüketilmelidir.

Ambalajlı gıdaların son kullanma Ambalajlı gıdaların son kullanma tarihlerine dikkat ederek alınmalıdır.tarihlerine dikkat ederek alınmalıdır.

Yiyecekler bol suyla güzelce Yiyecekler bol suyla güzelce yıkanmalıdır.yıkanmalıdır.

Besinler Besinler dondurularak,kurutularak,havası dondurularak,kurutularak,havası alınmış ortamda,tuzlanarak ya alınmış ortamda,tuzlanarak ya da şekerlenerek saklanabilir.da şekerlenerek saklanabilir.