9
Mineral –Mineral Sulfida Chalkosite Cu 2 S Cinnabar HgS Bornite Cu 5 FeS 4 Realgar AsS Chalkopyrite CuFeS 2 Auripigment As 2 S 3 >> orpiment Stannite Cu 2 FeSnS 4 Stibnite Sb 2 S 3 Covelite CuS Bismuthinit Bi 2 S 3 Sfalerite ZnS Cobaltite CoAsS Galenite Pbs Molybendite MoS 2 Argentite Ag 2 S Calaverite AuTe 2 Greenockite CdS Sylvanite (Au,Ag)Te 2 Smaltite (Co,Ni)AsS Arsenopyrite FeAsS Niccolite NiAs Markasit FeS 2 Willerite NiS Pyrrotite Fe 1 S Pentlandite (Fe,Ni)S Pyrite FeS 2 Mineral – Mineral Garam Sulfo Polybasite Ag 16 Sb 2 S 11 Bournorite PbCuSbS 3 Stephenite Ag 5 SbS 4 Jamesonite Pb 4 FeSbS 14 Pyrargyrite Ag 3 SbS 3 Enargite Cu 3 AsS 4 (orthorombic) Proustite Ag 3 AsS 3 Tetrahedrit (Cu,Fe,Zn,Ag) 12 Sb 4 S 13 Mineral – Mineral Oksida Es H 2 O Hematite Fe 2 O 3 Cuprite Cu 2 O Ilmenite FeTiO 3 Korund Al 2 O 3 Magnetite Fe 3 O 4 Chromite FeCr 2 O 4 Franklinite (Fe,n,Mn)(FeMn) 2 O 4 Gahnite nAl 2 O 4 Spinel MgAl 2 O 4 Chrysoberite BeAl 2 O 4 Pyrolusite MnO 2 Kasiterite SnO 2 Columbite (Fe,Mn)(Cb,Ta) 2 O 6 Rutil TiO 2 Mineral – Mineral Hidroksida Diaspore AlO(OH) Bauxite Al-hydrat Goethite FeO(OH) Brucite Mg(OH) 2 Manganite Mn(OH) Psilomelan HR 4 Mn 2 ) 20 Limonite FeO(OH)n H 2 O Mineral – Mineral Halida Sylvite KCl Halite NaCl Cerargyrite AgCl Fluorit CaF 2 Atacamite Cu 2 Cl(OH) 3 Carnalite KMgCl 3 .n H 2 O Cryolite Na 3 AlF 6 Mineral – Mineral Karbonat,Nitrat, dan Borat 1. Karbonat Golongan Kalsit Calcite CaCO 3 Dolomite (Ca,Mg)(CO 3 ) 2 Magnesite MgCO 3 Siderite FeCO 3 Rhodochrosite MnCO 3 Smithsonite ZnCo 3 Golongan Aragonit Aragonite CaCO 3 Witherite BaCO 3 Strontianite SrCO 3 Cerrusite PbCO 3 Malachite Cu 2 CO 3 .(OH) 2 Azurite Cu 2 (CO3) 2 .(OH) 2 Property of Izzul Azmi Dept. of Geology 1 KETERANGAN Sb (Antimon / Antimony) Sn (Tin / Timah) Co (Cobalt) Mo (Molybdenum / Molibden) Zn (Zinc / Seng) Pb (Lead / Timbal) Be (Beryllium / Berilium) As (Arsenic / Arsen) Ta (Tantalum) B (Boron – Nonmetal) Sr (Strontium)

Catatan Mineral.doc

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Alteration

Citation preview

Page 1: Catatan Mineral.doc

Mineral –Mineral SulfidaChalkosite Cu2S Cinnabar HgSBornite Cu5FeS4 √ Realgar AsSChalkopyrite CuFeS2 √ Auripigment As2S3 >> orpimentStannite Cu2FeSnS4 Stibnite Sb2S3

Covelite CuS √ Bismuthinit Bi2S3

Sfalerite ZnS √ Cobaltite CoAsSGalenite Pbs √ Molybendite MoS2

Argentite Ag2S Calaverite AuTe2

Greenockite CdS Sylvanite (Au,Ag)Te2

Smaltite (Co,Ni)AsS Arsenopyrite FeAsS √

Niccolite NiAs Markasit FeS2

Willerite NiS Pyrrotite Fe1SPentlandite (Fe,Ni)S Pyrite FeS2 √

Mineral – Mineral Garam SulfoPolybasite Ag16Sb2S11 Bournorite PbCuSbS3

Stephenite Ag5SbS4 Jamesonite Pb4FeSbS14

Pyrargyrite Ag3SbS3 Enargite Cu3AsS4 √ (orthorombic)Proustite Ag3AsS3 Tetrahedrit (Cu,Fe,Zn,Ag)12Sb4S13 √

Mineral – Mineral OksidaEs H2O Hematite Fe2O3 √

Cuprite Cu2O Ilmenite FeTiO3 √

Korund Al2O3 Magnetite Fe3O4 √Chromite FeCr2O4 Franklinite (Fe,n,Mn)(FeMn)2O4

Gahnite nAl2O4 Spinel MgAl2O4

Chrysoberite BeAl2O4 Pyrolusite MnO2

Kasiterite SnO2 Columbite (Fe,Mn)(Cb,Ta)2O6

Rutil TiO2 √

Mineral – Mineral HidroksidaDiaspore AlO(OH) Bauxite Al-hydratGoethite FeO(OH) Brucite Mg(OH)2

Manganite Mn(OH) √ Psilomelan HR4Mn2)20

Limonite FeO(OH)n H2O √

Mineral – Mineral HalidaSylvite KCl Halite NaCl √

Cerargyrite AgCl Fluorit CaF2 √Atacamite Cu2Cl(OH)3 Carnalite KMgCl3.n H2OCryolite Na3AlF6

Mineral – Mineral Karbonat,Nitrat, dan Borat1. Karbonat

Golongan Kalsit Calcite CaCO3

Dolomite (Ca,Mg)(CO3)2

Magnesite MgCO3 √ Siderite FeCO3 √ Rhodochrosite MnCO3

Smithsonite ZnCo3

Golongan Aragonit Aragonite CaCO3

Witherite BaCO3

Strontianite SrCO3

Cerrusite PbCO3

Malachite Cu2CO3.(OH)2 √ Azurite Cu2(CO3)2.(OH)2 √

2. Nitrat Soda niter NaNO3

Niter KNO3

3. Borat Borachit Mg7Cl12B16O30

Boraks Na2B4O7.10H2O Kernite Na2B4O7.4H2O

Ulexit NaCaB5O9.8K2O Colemanit Ca2B6O11.5H2O

Mineral – Mineral Sulfat & Chromat Sulfat tanpa air

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 1

KETERANGAN

Sb (Antimon / Antimony)Sn (Tin / Timah)Co (Cobalt)Mo (Molybdenum / Molibden)Zn (Zinc / Seng)Pb (Lead / Timbal)Be (Beryllium / Berilium)As (Arsenic / Arsen)Ta (Tantalum)B (Boron – Nonmetal)Sr (Strontium)F (Fluor)Fe (Iron / Besi)Te (Tellurium)

Page 2: Catatan Mineral.doc

Glauberite Na2Ca(SO4)2 Barite BaSO4 Celestite SrSO4

Anglesite PbSO4 Anhidrite CaSO4 Krokoit PbCrO4

Sulfat dengan air dan basisAntlerite Cu3(OH)4SO4 Epsomite MgSO4. 7H2OPolihalite K2Ca2Mg(SO4)4.2H20 Chalkantite CuSO4. 5H2OGips CaSO4. 2H2O Alunite KAl3(OH)6.(SO4)2 √

LitologiMineral Alterasi Biotit

sekunderAlterasi pale green mica

Sebagian Teralterasi

Vulkanik

Hornblende Biotit sekunder KloritBiotit Biotit (Stabil)Plagioklas (Andesin)

Stabil – sebagian terubah menjadi oligoklas

SerisitKalsit

Mineralisasi Bn>Cp>PyCp>Bn>pyCp>Py>Bn

Cp>Py>BnPy>Cp>Bn

Diorit kuarsa

Hornblende Biotit sekunder KloritBiotit Biotit (stabil)Plagioklas (Andesin)

Stabil – sebagian terubah menjadi oligoklas

SerisitKalsit

Mineralisasi Cp>Bn>Py Py>Cp>Bn

Tonalit menengah

Hornblende Biotit sekunderBiotit Biotit (stabil)Plagioklas (Andesin

Stabil – sebagian terubah menjadi oligoklas

Mineralisasi Cp>Bn>pyCp>Py>BnPy>Cp>Bn

Tonalit muda

Hornblende Sebagian teraltersi menjadi biotit sekunder

Biotit Biotit (stabil)Plagioklas (Andesin

Stabil

Mineralisasi Py>Cp>Bn

Olivin (Mg,Fe)2 SiO4 - orthorhombicPiroksen (Ca,Mg,Fe,Na,Al,Ti) Silikat \\ orthopiroksen (enstatite dan hypersten) ; clinopiroksen (augit,diopsit,pigeonit,aegirin,hedenbergit,jadeit,spodemen,aegirin augit,wolastonit)Hornblende Ca2(Mg,Fe,Al)5(OH)2(Si,Al4)O11 2 - monoclinicBiotit K2(Mg,Fe)2(OH)2(AlSi3O10) - monoclinic

Anorthit (Ca-Al Silikat) = An90 – 100 TRICLINIC

Bytownit (Ca-Na-Al Silikat) = An70 – 90 TRICLINIC

Labaradorite (Ca-Na-Al Silikat) = An50 – 70 TRICLINIC

Andesin (Na-Ca-Al Silikat) = An30 – 50 TRICLINIC

Oligoklas (Na-Ca-Al Silikat) = An10 – 30

Albit (Na-Al Silikat) = An01 – 10

Alkali Feldspar = Orthoclase (K,Na)AlSi3O8 ; Sanidine ; Adularia ; Triclinic ; Microcline ; Anorthoclase MONOCLINIC

PARAMETER HIGH SULPHIDATION LOW SULPHIDATION

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 2

Page 3: Catatan Mineral.doc

Tatanan tektonik Keduanya terbentuk pada lingkungan subduksi, terutama pada belakang busurKontrol struktur regional Kaldera, kubah silicic Kaldera dan lingkungan volkanik yang lain

Kontrol struktur localDikontrol oleh sistem sesar regional dan rekahan yang dibentuk pada beberapa generasi (episode)

Sesar lokal atau rekahan

Pola mineralisasi Disemenasi, kuarsa masiv, replacement umum, infilling & stockwork tidak umum

Vug infilling, urat dengan batas tegas Stockwork Pb - Zn dekat permukaan umum tapi sedikit

Textur mineralisasi Vuggy dan kuarsa masiv Crustiform, comb, colloform, vuggy, urat, stock work, dan cockade

Dimensi endapan Lebih kecil dari adularia - serisit. Lebar vertikal umumnya < 500 m. Sering equidimensional

12 - 190 km2, panjang bisa beberapa km, lebar vertikal 100 - 700 m

Host rocks Batuan volkanik subaerial asam - intermidiate, umumnya riodasit juga riolit, trakiandesit)

Batuan volkanik subaerial asam - intermediate, riolit hingga andesit serta berasosiasi dengan batuan sedimen

Hubungan waktu bijih + host umurnya nhampir sama (<0,5 juta tahun) terdapat perbedaan umur yang lama (>1 juta tahun)

Mineral bijih enargite - luzonite, tenantit, pyrite, covellite, native Au, electrum ± barite

galena, sfalerite, kalkopirit, pirit, arsenopirit, tetrahidrit, native Au, Ag, electrum ± barite

Asosiasi geokimia anomali tinggi

Au, Cu, Ag, As, Sb, Bi, Hg, Te, Sn, Pb, Mo, Te/Se Au, Ag, As, Sb, Hg, Zn, Pb, Se, K, Ag/Au

Logam yang diproduksi Endapan Au dan Ag. Produksi Cu cukup berarti Endapan Au dan Ag. Produksi logam dasar bervariasi

Asosiasi mineral ubahan

pirofilit, alunit, diaspor, kaolinit, kristalobalite, serisit, silika. Tidak ada adularia, sedikit klorit serisit, adularia, klorit, silika, illit, epidot, kalsit.

Zona ubahan batu samping

Advance argilik. Bagian luar (atas) merupakan zona argilik menengah + filik maupun propilitik

Filik hingga argilik menengah. Bagian luar merupakan zona propilitik.

Temperatur pengendapan 100 - 320 °C (data terbatas) Bijih : 150 - 300 °C, pada kasus tertentu terjadi boiling

Kedalaman ± 300 - 600 m (?) ± 100 - 1400 m (?)

Sifat fluida Salinitas rendah - tinggi, mungkin 1- 6 wt% NaCl equivalen, fluida magmatig dominan

Salinitas rendah, biasanya < 3 - 13 wt% NaCl equivalen. Dominan fluida meteorik

Sumber Fluida Sedikit data, mungkin magmatik Magmatik, atau batuan samping

Enargite Luzonite Tanantite (Cu12As4S13) = = = bisa juga terdapat didalamnya (Fe,Zn,Sb,etc)

Epidote Ca2(Al,Fe)3(OH)(SiO4)3

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 3

Page 4: Catatan Mineral.doc

Mineral Name FormulaGold AuArgentian gold (electrum) (Au,Ag)Uytenbogaardtite Ag3AuS2

Fischesserite Ag3AuSe2

Krennerite (Au,Ag)Te2

Petzite Ag3AuTe2

Muthmannite (Ag,Au)TeSylvanite (Au,Ag)Te4

Montbrayite (Au,Sb)2Te3

Nagyagite Pb5Au(Te,Sb)4S5-8

Calaverite AuTe2

Gold amalgam Au2Hg3 (?)Maldonite Au2BiBismuthian gold (Au,Bi)Palladian gold (porpizite) (Au,Pd)Rhodian gold (rhodite) (Au,Rh)Iridic gold (Au,Ir)Cuprian gold (cuproauride) (Au,Cu)Auricupride AuCu3

Tetraauricupride AuCuPalladium cuproauride (Cu,Pd)3Au3

Kostovite AuCuTe4

Platinum gold (Au,Pt)Aurostibtite AuSb2

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 4

Page 5: Catatan Mineral.doc

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 5

Page 6: Catatan Mineral.doc

KELOMPOK TEKTOSILIKAT1. Kelompok Feldspatoid

Leusit Nefelin Cancrinit Sodalit Hauyne Melilit

2. Kelompok Zeolit Analcim Heulandit Stilbit Chabazit Natrolit Mesolit Thomsonit Ericnit Seolecit Laumontit

3. Kelompok Silika Kuarsa Opal Tridymit Cristobalit Lechatelierite Coesit Stishovite

4. Kelompok Feldspar Plagioklas

Anorthite Bitownite Labradorite Andesin Oligoklas Albit

Alkali feldpar Orthoclase Adularia Microclin Sanidin Anorthoclas

5. Kelompok Silika lain Kalsedon Chert Agate Jasper

KELOMPOK INOSILIKAT

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 6

Page 7: Catatan Mineral.doc

1. Kelompok PiroksenOthopiroksen

Enstatite Hyperstene

Mineral hypertene penciri batuan Norite (Gabro Kalk Alkai), hyperstene gabro, andesit, hyperstene granit

Clinopiroksen Augite Diopsite Pigeonit Aegirin Hedenbergite Jadeit Spodemen Aegirin – augite Wolastonite

2. Kelompok Amphibol Anthophyllite Cumingtonite Grunerite Tremolite Actonolite Nephrite Hornblende Lamprobolite Riebeckite Glaucophane

Property of Izzul AzmiDept. of Geology 7