1

2

ယခစာအပအား ခယရ (ဗႏငး)

ကြနပတာ၊ မတ ၊ စာေရးကရယာ

မႏေလး ။

မ စာရကၿပး လဒါနးျခငးျဖစပါသည။

Admin

ျမနမာ စာအပမား

https://www.facebook.com/pages/ျမနမာ-စာအပမား

http://myanmarebooksfree.blogspot.com/

3

လနဒန တကသလ၊ အၿငမးစား ျမနမာစာပါေမာကၡ

ေဒါကတာလေဘ

တရတႏငငသြား ေန႕စဥမတတမး

မာတကာ

၁။ ထတေ၀သ၏ အမာ

၂။ နဒါနး

၃။ ႀကတငးလညး မျဖစ

၄။ ျဖစတငးလညး မႀက

၅။ ကြနမငး

၆။ ပကငး

၇။ ရနဟငး

၈။ ဟနးခး

၉။ ဖးခး

၁၀။ ေအမြ ငး (ခ) ရယာမငး

၁၁။ ကငးေတာင(ခ) ကြမးခး

၁၂။ ေကာငလြနး - ေဟာငေကာင

၁၃။ ဗနေကာက

၁၄။ စငကာပ

၁၅။ ရနကန

၁၆။ နဂး

4

ထတေ၀သ၏ အမာ

ဆရာႀကး ေဒါကတာ လေဘသည (၁၉၁၃)သည လနဒန တကသလ ျမနမာစာပါေမာကၡ အျဖစမ အၿငမးစားယၿပး ၁၉၈၀ ျပညႏစတြင ျမနမာႏငငသ႕ ျပနလာကာ ေမာလၿမငၿမ႕တြင ေနထငလကရပါသည။ ၁၉၈၅ ခႏစ ႏစဥးပငးမစ၍ အေတြးအျမင စာေစာငတြင ေဆာငးပါးမား ပငတငေရးသားခရာ ယငးေဆာငးပါးမားက စစညးၿပး ပညာပါရမ (၁၉၉၃- ပထမအႀကမ၊ ၁၉၉၅ - ဒတယအႀကမ)ႏင ၀ရယကထ၊ ဥာဏႏငခ၊ ကက ေဖးမသ (၂၀၀၁- ပထမအႀကမ)စာအပမား ထတေ၀ခၿပး ျဖစပါသည။

ယခတစဖန အေတြးအျမငတြင ၁၉၉၂ႏင ၁၉၉၃ ခႏစအတြငး လစဥေရးသားခေသာ တရတႏငငသြား ေန႕စဥမတစာတမး ေဆာငးပါးစဥက စစညး၍ စာအပအျဖစ ထတေ၀လကပါသည။

ပါေမာကၡ ေဒါကတာလေဘသည ၁၉၈၉ ခႏစ ေမလမ ဇလငလအထ တရတျပညသ႕ သမၼတႏငငသ႕ ပကငးတကသလ၏ ဧညသညေတာအျဖစ သြားေရာကကာ ျမနမာဘာသာစာေပ ယဥေကးမႈ ဆငရာမားက ေဟာေျပာျခငးႏင တရတယဥေကးမႈဆငရာ ဌာနအခ႕အား ေလလာျခငးတ႕က ေဆာာငရြကခပါသည။ ေန႕စဥမတတမးဟ နာမညေပးထားသညႏငအည တစေန႕တာခငး ျဖစစဥ ျဖစရပမားက မတတမးတငထားပမာ ခရးသြားမတတမး ေရးလသမားအတြက စနမနာ ယေလာကသညဟ ယဆပါသည။

ေဒါကတာလေဘက သ၏ စာတမးေခါငးစဥသည ဥးေဘေမာငတင တညးျဖတျပငဆငေသာာ ကငး၀နမငႀကး ျပငသစႏငငသြား ေန႕စဥမတတမး ေခါငးစးစကားလးမား၏ ပတငသ ျဖစပါသညဟ နဒါနးတြင ေရးသားထားသည။

ကငး၀နမငးႀကးသည ျမင၊ ေတြ႕၊ ၾကားသရသည အရာ၀တ၊ ဌာနေဒသ ျဖစစဥ အေၾကာငးအရာမားက အခ႕ေနရာတ႕၌ ခြျခားေ၀ဖနကာ မတတမးတငထားရ မကေသး၊ မတတမးမားက ကဗာ၊ လကၤာ ေမတာစာမားႏင တနဆာဆငထားပါေသးသည။

ကၽြနေတာ ဒငယာရ ထတြငကား ကၽြနေတာ၏ အာရငါးပါး စကကြငးထ ၀ငလာေသာ အာရမၼဏ ပစၥယမားအနက စတ၀ငစားသြားမသည အျမင၊ အၾကား၊ အန႕၊ အရသာ၊ အေတြ႕၊ အထမားက ပညာစကၡျဖင ယဥကာ ေရြးထတၿပး မတတမးတငထားပါသည။ ကဗာဘက၌ ခန႕သျဖင မငးႀကးက အားကကာ လကတမစမး၀ပါ ဟ ဆရာႀကးက မမကယက ႏမခ၍ ေရးသားထားေသာလညး တရတႏငငသြား ေန႕စဥမတတမးသည ျမနမာစာေပ ပညာရငတ႕၏ ခရးသြား စာေပသမငးတြင အေလးဂရ ျပအပေသာ စာေပလကရာ တစခအျဖစ ကနရစမညမာ ေသခာပါသည။

ဤမတတမးသည စာေပ ယဥေကးမႈ ေရးရာမားသာမက ေခတသစ တရတျပညႀကး၏ ၀ေသသ လကၡဏာမားက စာေပ ပညာရငႀကး တစဥး၏ ကယေတြ႕မကျမင ေလလာသးသပခကမားအျဖစ ေရးသားေဖာျပထားသျဖင သမငးတနဖးလညး ရလမမညဟ ယၾကညပါသည။

ေဒါငးစာေပ

5

တရတႏငငသြား ေန႕စဥမတ စာတမး

နဒါနး

အထကပါ ေခါငးစဥသည ဥးေဖေမာငတင တညးျဖတျပငဆငေသာ ကငး၀နမငးႀကး ျပငသစႏငငသြား ေန႕စဥမတစာတမး ေခါငးစးစကားလးမား၏ ပတငသ ျဖစပါသည။ ေခါငးစဥခငးသာ တသေယာငေယာင။ သြားသညေဒသ ရာစႏစ၊ စးနငးယာဥ၊ တာ၀နကစ ၥႏင ေန႕စဥမတတမးေခၚ ဒငယာရတ႕ကား မတ တစမ ကြျပားပါ၏။

မငးႀကးသည ၁၉ ရာစႏစ ေနာကပငးေခတတြင မငးတနးမငးတရားႀကး၏ သႀကး အျဖစႏင အေနာကတငး ျပငသစ၊အတာလ ႏငင မားဆသ႕ ႏငငေရး ကစၥမား အေရးဆရနအတြက မးသေဘၤာျဖင သြားပါသည။ အသြားခရး၌ ပေလာပနကၽြနး၊ စကၤာပ၊ သဟဠကၽြနးတ႕၀ယ ၀ငလညပါသည။ အျပနတြင ကရ၊ ဘဘင၊ ကာလကတား ၿမ႕မားတြင လညပတၾကညရႈခပါ၏။ ေရာကေလရာရာ ၿမ႕နယေဒသတ႕၌ သကဆငရာ တာ၀နရ အရာခမားက တခမးတနား ႀကဆ ဧညခ ေကၽြးေမြးကာ လညလည ၾကညရႈရန အစအစဥ ေရးဆြၿပး လကျပၾကပါ၏။

မႏေလး ေနျပညေတာမ ခရစႏစ ၁၈၇၄ ခႏစ မတလ ၇ရက စေနေန႕တြင ထြကခြာသြားရာ ထႏစ ေအာကတဘာလ ၇ ရက ဗဒၵဟးေန႕၌ ျပနလည ဆကေရာကလာခပါ၏။ ၇ လ တတ ၾကာရသြားပါသည။

6 ကၽြနေတာသည ႏစဆယ ရာစႏစ ေနာကဆးပငး၌ လနဒန တကသလအၿငမးစား ပါေမာကၡ လသာမည အျဖစႏငသာ အေရ႕တငး စနရဠ တရတႏငင ပကငးၿမ႕သ႕ ျမနမာဘာသာ စာေပယဥေကးမႈ ဆငရာ ပညာပ႕ခ ျဖန႕ျဖးေဆြးေႏြးဖလယေရးအတြက ပကငးၿမ႕သ႕ ျမနမာဘာသာ စာေပယဥေကးမႈဆငရာ ပညာ ပ႕ခ ျဖန႕ျဖးေဆြးေႏြး ဖလယေရးအတြက ပကငးတကသလ ဧညသညေတာအေနႏင ေလယာဥျဖင သြားပါ၏။

အသြားခရးတြင ကြနမငး (Kunming)၌ ေလးရက၊ ပကငး ၌ ႏစပတေနၿပး အျပန ၌ တရတႏငင အေရ႕ဘက ကမးရးတနး တစေလာကရ ရနဟငး(Shanghai)၊ စးခး (Suzhou) ဟနးခး(Hanzhou)၊ ဖးခး(Fuzhou)၊ ေအမြ ငး(Amoy)၊ ေခၚ ရယားမငး(Xiamen)၊ ကငးေတာင (Cainton) ေခၚ ကြမတန(Guangdong) ေခၚ ဂြမးခး(Guangzhou) ၿမ႕မား ၌ လညပတသးသပခသည။

ပကငးၿမ႕အျပင ကြနမငး၊ ရနဟငးႏင ဂြမးခး ၿမ႕မားတ႕၀ယလညး ေျပာေဟာ ေဆြးေႏြးခပါေသး၏။ ထ႕ေနာက ေဟာငေကာင (Hong Kong) ဗနေကာက(Bangkok) ႏငစကၤာပ(Singapore) တ႕သ႕ ဆကသြားပါသည။ ေနရပ ေမာလၿမငၿမ႕မ ေမလ ၁ ရကေန႕ ထြကခြာသြားသည။ ဇလငလ ၉ ရကေန႕ ျပနေရာကလာပါသည။ ၂ လႏင ၉ ရက ၾကာရခပါ၏။

မငးႀကးသည ျမင၊ ေတြ႕၊ ၾကားသ ရသည အရာ၀တ၊ ဌာနေဒသ ျဖစစဥ အေၾကာငးအရာမားက အခ႕ေနရာတ႕၌ ခြျခားေ၀ဖနကာ မတတမးတင ထားရမကေသး မတတမးက ကဗာလကၤာ ေမတစာမားႏင တနဆာဆငထားပါေသးသည။

ကၽြနေတာ ဒငယာရ ထတြငကား ကၽြနေတာ၏ အာရငါးပါးစကကြငးထ ၀ငလာေသာ အာရမၼဏ ပစၥယမားအနက စတ၀ငစားသြားမသည အျမင၊ အၾကား၊ အန႕၊ အရသာ၊ အေတြ႕အထမားက ပညာစကၡျဖင ယဥကာ ေရြးထတၿပး မတတမးတငထားပါသည။ ကဗာဘက၌ ခညန႕သျဖင မငးႀကးက အားကကာ လကတညး မစမး၀ပါ။

ႏစေပါငး ၄၀ ေကာေကာ အေနာကႏငငမားတြင ေနခသ ကၽြနေတာ ဗဒၶဘာသာ ျမနမာလမးတ႕၏ အေတြးအျမငမား ၊ ၾသဇာရန႕ အေငြ႕အသကတ႕ ပါရမညကား မလြပါ။

ကငး၀နမငးႀကးက သ႕အား ျပငသစ၊ အတာလ အရာရ ႀကးငယတ႕က တခမးတနား ႀကဆ ဧညခေကၽြးေမြး လကလျပသပမားက ေမာကြနးတငထားသကသ႕ ကၽြနေတာအား တရတႏငင ေရာကေလရာရာ တကသလႏင ပညာေရးအဖြ႕မားမ အပခပေရး အရာရႀကးငယမား၊ ပညာရင သေတသႏင ဆရာဆရာမား၊ ေကာငးသား ေကာငးသမားမားတ႕က တစစြမးတစအား ႀကဆဧညခ လကလျပသ ျပစ ေကၽြးေမြးပါသည။ ဤေစတနာ ေမတာ ေကးဇးတ႕က ဤဒငယာရထ ကမၸညးထး မတတမးတငထားပါ၏။

၁-၁။ ႀကတငးလညးမျဖစ

ဤဒငယာရ ေမြးသန႕စငဖ႕ ျဖစလာသည ဗဇသည ၁၉၈၀ ျပညႏစ မတငမက တညခပါ၏။ မစၥတာ ဒနေရာငပန (Deng Xiaoping) အာဏာရ လာၿပးသညေနာက တခါးဖြင စးပြားေရး စမကနးက စ၍ လကနာကငသးခရာမ တရတႏငငႀကးသည ဖြ႕ၿဖးတးတကလာပမားက ျမနမာျပညသ႕ ၁၉၈၀ ျပညႏစ၌ ကၽြနေတာ အၿပးအပင ျပနမလာမကတညးက အေနာကႏငငသတငးစာ၊ မဂၢဇငးေတြထကဖတမ၊ ဓာတပျမငမ၏။ ရပျမငသၾကား ေပၚတြငလညး ေတြ႕မပါ၏။

၁၉၈၈ ခႏစ ေမလအတြငး လာေရာက ေဟာေျပာရန ျပငသစျပည ပါရတကသလ အေရ႕တငးသား လမးမား ဘာသာစကားႏင ယဥေကးမႈ ပညာရပမား ေကာငးမ ဖတစာရပါ၏။ ထအခါ တစခကခတ ႏစခကျပတ ဆသလ ျပညပေရာကေနခက တစဆကတညး ပကငးၿမ႕ေတာက တစပတ သ႕မဟတ ႏစပတေလာက သြားလညရလင ေကာငးမာပဟ အေတြးလး ေပၚလာပါ၏။

7 သြားခငစတ ငမးငမးတကလာေသာေၾကာင ဆငျခငစတ ေဘးခတထားလကၿပး အေနာကဘက ခရးမထြကမ အေရ႕ဘက တရပျပည ၀ငခြငဗဇာက တရတျပညသ႕ သမၼတႏငင သရးမ ကၽြနေတာႏငဇနးအတြက ေတာာငးယ၏။ ပါရ၌ ေမလအတြငး ျမနမာကဗာ အေၾကာငး သးႀကမ ေျပာေဟာသည။ ၿပးေနာက ဂာမနျပည ဟကဒယ(လ)ဘတ တကသလၿမ႕သ႕ ထမတဆင လနဒနသ႕ ဆကသြားပါသည။ လနဒနတြင ရေနစဥ ရနကနတကသလမား ဗဟစာၾကညတကမး ဥးေသာေကာငးထမ စာရ၏။

စာထတြင ပကငးသ႕ ဆရာတ႕ သြားလညမညသတငးက ရနကနၿမ႕ရ တရတျပညသ႕သမၼတႏငင သရးမ ယဥေကးမႈ သမးႏင ပထမအတြငးဝနတ႕အား စကားစပမ၍ ေျပာျပရာ ထပဂၢလႀကး ႏစဥးစလးတ႕က ယခႏစ မသြားဖ႕ ေမတာရပခ အပပါသည။ ထလ၌ ပကငးတကသလေကာငး ရကရညပတခနႏင ႀကႀကက ေနမညမ႕ ျမနမာဘာသာ စာေပဌာနမ ဆရာေတြေရာ တပညမားပါ အနားယေနၾကမည။ ေကာငးဖြငထားတနးသြားပါက ႏစဥးႏစဖက အကးေကးဇး သကေရာကပါမည။

အငမတန႕က ႀကးမားၿပး အငမတန႕က ၾကညစရာ မားလသည ပကငးၿမ႕တြင တစပတခန႕သာ ေန၍ ေလာကလညပတမညဆလင ကယအထက လကျပမညသ ရမသာ ေငြကနရကး ပငပနးရကး နပေပမည။

ကၽြနတာ ျမနမာျပညမ မထြကခြာလာမ ခရးစဥႏင တညးခမည လပစာမားက လလမညမည ဥးေသာေကာငး ႏငအျခားေဆြမး မတေဆြမားထ ခနရစထားခသျဖင ဤစာက ရခရပါ၏။ တ႐တျပည ခရးကဖကလကၿပး ျမနမာျပည သ႔ျပနလာ၏။ အဆငျခငမ စတသြားရာ ကယပါလပမ၍သာ ႀကတငးလညး မျဖစရပါတကားဟ ကယကယကယ တရားခရပါ၏။

၁-၂။ ျဖစတငးလညး မႀက

ရနကနၿမ႕သ႔ ဇလငလဆနး ၂ ရကေန႔ ျပနေရာကလာပါသည။ ေမာလၿမငသ႔ မျပနမ ကမးနားဟတယတြင ေခတတညးခ ပါသည။ ၈ ရကေန႔တြင တ႐တယဥေကးမႈသ႐းမ ပထမအတြငးဝန ဥးမး (ခ) ပါေမာကၡလမး (Li Mou)လာေတြ႕ ပါသည။ ျမနမာလ အာလာပသလာပေျပာၿပး သက ‘လြနခတ ေမလ ၈ ရကေန႔က သ႐းမာ ဗဇာလာယတနးက ကၽြနေတာတ႔မသလကရပါ။ သရင ဇလငလ မသြားဖ႔ ေမတာရပခမာ မခပါ။ ၁၉၈၉ ခႏစ ေမလမာ လာဖ႔ ပကငး တကသလက ဖတမယလ႔ ႀကရြယထားပါတယ။ ေမလမာ ပကငးရာသဥတကလညး သပၸါယျဖစ၊ ျမနမာဘာသာ စာေပ ဌာနမလညး ဆရာေတြန႔ တပညမားလညး စမယ။ သြားလရာလညး လကပ႔ႏငမယ။ အဖကဖကမလညး အဆငေျပဖ႔ အေၾကာငးရပါတယ’ဟ ရငးျပပါသည။ ကၽြနေတာက ေကးဇးတငစကားေျပာၾကားၿပး ‘အေၾကာငးညၫြတမယဆရင ဆကဆကသြားပါမယ’ဟ ကတျပလကပါသည။

ကၽြနေတာတစသက ဘဝလမးတစေလာကတြင ေတြ႕ႀကခစားခရေသာ အျဖစႏငအပကမားက အစဥမျပတ သးသပေလလာရငး ပေဗၺကတက အကးေပးပက ယၾကညလာပါသည။ ပစၥပၸနကအကး ဖနတးလာမႈက လကခလာ သညဤအေၾကာငးႏင စပလဥး၍ ‘အေတြးအျမင’စာေစာငေတြထ ေဆာငးပါး အေတာေတာမားမား ေရးခပါၿပ။ လတငးမာ ကႀကႀကက၍ ေကာငးကးဆးကး ေပးခရသလ သ၏ တငးျပညမာလညး ကနးဆကလာသညအခါ ျဖစရ ပကရသည အေရးက သတမမပါ၏။

၁၉၈၉ ခႏစ မတလ ၉ ရကေန႔၌ ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔ ရနကနသ႔ တကလာၾက၏။ ပကငးသြားဖ႔ အေရး သကဆငရာသ႔ ေလာကလႊာမား တငလက၏။ ၁၆ ရကေန႔တြင တ႐တယဥေကးမႈ သမး မစၥတာ ပနဟဆငး (Pan Houxing)ႏင ဇနးတ႔က ေန႔လယစာ ဖတေကၽြးသျဖင ကၽြနေတာတ႔ သြားပါသည။ ဥးမးလညးလာပါ၏။

သမးသည အမအရာ သမေမြ႕သည။ အေျပာအဆ ႏးညသည။ ၿပးၿပး ၿပးၿပးႏင သေဘာျဖစငၿပး ေဖာေရြသည။ စကားနညးပါ၏။ ‘ပကငးတကသလက ဖတစာလာေတာမယ။ ျမနမာဘာသာစာေပဌာနမ ဆရာေတြ၊

8 ေကာငးသ ေကာငးသားေတြက ဆရာႀကးန႔ ေတြ႕ခငၾကသတ’စသျဖင ဥးမးက ျမနမာလေျပာပါသည။ ကၽြနေတာလညး ‘သြားဖ႔ရာ အဆငသငျဖစရေအာင အစအစဥေတြ လပေနပါၿပ’ဟ ျပနေျပာရာ သမးႏင ဥးမးတ႔က ဝမးသာ၍မဆးပါ။ ခဖြယေဘာဇဥ အခယမကာတ႔က စားသးေနစဥလညး ဆကလကေဆြးေႏြးၾကပါေသးသည။

ထပဂၢလႏစဥးတ႔က တ႐တသအမတႀကးႏင တငပငၿပး ေျမသ႔ခေပးလကေသာ မးေစသည ျပစပးေထာငမႈ ေကာငး၍ မၾကာမ သနစြမးလာကာ သးပြငေတာမည အရပအေယာငမား ျပလာပါေတာ၏။ ပထမ ဥးမးထမ ၃၀၊ ၃၊ ၈၉ ရကစြပါ စာရညရညႀကး တစေစာငရပါသည။ ထစာႏငပးတြၿပး မတလ ၂၂ ရကေန႔စြႏင ပးကငးတကသလ အေရ႕တငးဘာသာႏင စာေပမားဌာနမးထမလညးေကာငး၊ ျမနမာဌာနခြတာဝနခ ဒပါေမာကၡ ဥးဉာဏ (Mr Wang. Da Nian) ထမလညးေကာငး စာႏစေစာင ပါလာသည။ ျမနမာလခညး ျဖစပါ၏။

ဥးမးစာထမာ အေရးႀကးေသာ အခကမားတ႔ကသာ တငျပပါရေစ။ ကၽြနေတာတ႔ ပကငးအသြား လမးခလတရ ကြနမငးၿမ႕တြင ၃-၄ ရကလာေနေစခငပါသညဟ ယနနျပညနယ အေရ႕ေတာငအာရေရးရာသေတသနအဖြ႕မ သ၏ မတေဆြတစဥးက ဖတၾကားေၾကာငး၊ သကဆငရာ ပညာရပမားက တစႀကမေလာက ေျပာေဟာ ေဆြးေႏြးေစလ ေၾကာငးႏင ကြနမငးၿမ႕အနးတစဝကရ နာမညေကာ ေနရာမား၊ ႐ႈခငးသာေဒသမားဆသ႔ သေတသနဌာနမ ကားျဖင လကပ႔ျပသမညဆေၾကာငတ႔ပါရပါ၏။

ပကငးတကသလ အေရ႕တငးဘာသာႏင စာေပမား ဌာနမး၏စာမာ ေအာကပါအတငး ျဖစပါသည။

‘ပါေမာကၡ ဥးလေဖ

ဆရာႀကးထ ႐ေသစြာ စာေရးအပပါသည။

ကၽြနေတာတ႔ ပကငးတကသလသ႔ လာေရာကလညပတၾကည႐ႈရငး ႏစပတၾကာ ပညာသငၾကား ပ႔ခရန ဆရာႀကးႏငတကြ ဆရာႀကးကေတာအား ဂဏယစြာျဖင ဖတၾကားအပပါသည။

ျမနမာယဥေကးမႈ၊ ျမနမာဘာသာစကားႏင စာေပ၊ ႏငငအသးသးမ ျမနမာေရးရာ သေတသနမားက ကၽြနေတာတ႔ သလလသျဖင ဆရာႀကးအား ေစာငေမာေနၾကပါသည။

ဆရာႀကးႏင ဇနးေမာငႏသည ပကငးတကသလ၌ တညးခရန ကၽြနေတာတ႔က တာဝနယစစဥေပး ပါမည။ ထ႔ျပင ထးစအတငး ဉာဏပေဇာခ ကနေတာပါမည။

အကယ၍ ဆရာႀကးတ႔ အဆငေျပလင ေမလ ၁၅ ရကေနာကပငး ကြေရာကပါရန တကတြနးအပ ပါသည။ ဆရာႀကးတ႔အား ျပစေစာငေရာကရနႏင ကညရန ကၽြနေတာတ႔ဌာနမ ျမနမာစာဌာနခြ တာဝနခ ဆရာ ဥးဉာဏအား တာဝနေပးလကၿပးျဖစသျဖင အကအညလလင အားမနာတမး ေျပာျပေစလပါသည။

အစစအရာရာ အဆငေျပေအာငျမငပါေစ။

ဌာနမး (ထးၿမလကမတ )

ဥးဉာဏထမ စာကား ‘ပကငးတကသလ ဖတၾကားခကအရ ဆရာႀကးန႔ ဆရာႀကးကေတာတ႔ ပကငးက လာေရာက လညပတၾကည႐ႈၾကမယဆတာ ၾကားသရလ႔ ကၽြနေတာတ႔ အားလး ဝမးေျမာက ဝမးသာ ျဖစမၾကပါတယ။

လာမယ ရက ေသခာရင ကၽြနေတာတ႔က အေၾကာငးၾကားပါ။ ကၽြနေတာတ႔ လႈကလႈကလလ ႀကဆ ေစာငေမာေနၾကပါတယ။

9

ရႊငလနးကနးမာပါေစ

အၿမသတရလက

‘ဉာဏ’ ဟ ျဖစပါသည။

တစလခန႔အၾကာ ဧၿပလ ၁၇ ရကေန႔တြင တ႐တျပညသ႕သမၼတ ႏငငသ႐းမ အဂၤလပဘာသာျဖင တရားဝင ဖတစာ ေရာကလာပါသည။ စာထ၌ ‘ပကငးတကသလတြင ေျပာေဟာရန ကၽြနေတာႏင ဇနးအတတကြ လာေရာကဖ႔ ဖတၾကားသည။ ေမလ ၁၀ ရကေန႔ တ႐တေလေၾကာငး ေလယာဥျဖင ကၽြနေတာတ႔ ရနကနမ ကြနမငးသ႔ ထြကခြာကာ၊ ကြနမငးတြင ၃-၄ ရကေနၿပး ပကငးတကသလတြင ေမလ ၁၅ ရကေန႔မစ၍ ေျပာေဟာေပးမညဟ ေမာ လငထားေၾကာငး’ပါရ၏။ ပးထားေသာ အပငႀကးသည ပြငၿပး သးလာေပၿပ။ ခးစားႏင မႏငကကား ကက မညသ႔စမ လာမညက ေစာငၾကညေနပါ၏။

ေမလ (၁)ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔ရနကနသ႔ လာၾကသည။ တ႐တျပညသ႔သမၼတႏငငသ႔ သြားဖ႔ရာ မတလက စတင ေဆာငရြကမႈမား ေမလ ပထမအပတအတြငး ၿပးစးသြားမညဟ သတငးရေသာေၾကာငပင။ သ႔ေသာ အထစအေငါတစခ ျဖနးခန မေမာလငဘ ေပၚလာသျဖင ေမလ (၅)ရကေန႔ ၿပးမညဟ ခန႔မနးထားရာ မၿပးပါ။ ၆ ရကႏင ၇ ရကေန႔မားသည စေနႏင တနဂၤေႏြေန႔မား ျဖစၾကသည။ ကအားေလာစြာ ၈ ရက တနလၤာေန႔ ညေန ၅ နာရတြင နဂးကမၸညး အၿပးသတႏငခပါ၏။

ကအားေလာစြာဟ ဆရသညမာ ထေန႔ညေနပငလင တ႐တသအမတႀကး မစၥတာ ခနး႐းဝရန (Mr Cheng Ruisheng)ႏင သအမတႀကးကေတာတ႔က ကၽြနေတာတ႔အား တ႐တႏငင မသြားမ ႏႈတဆကညစာစားပြပ႔ ဖတေခၚ ထား၍ျဖစပါ၏။ အကယ၍သာ ထကစၥမၿပး မျပတေသးပါက ဘယလဆငေျခေပးရမနး မသပါ။

ပကငးသြားဖ႔အေရးက ဝနထပႀကးကကသြားခငး ညေန ၅ နာရ ေကာေကာ အခနတြင ဥးမးထ တယလဖနးႏင အေၾကာငးၾကားလကပါ၏။ သ႔ခမာ ကမနးကတနး ကားျဖင ဟတယသ႔ ေရာကလာ၏။ ဗဇာအတြက ယလာေသာ ေလာကလႊာပစေတြက ျဖညထညေစၿပး ကၽြနေတာတ႔၏ ႏငငကးလကမတေတြက ယသြားသည။ ၆ နာရခြ အခနဝယ ဗဇာတဆပမား ႐ကႏပထားရသည ႏငငကးလကမတေတြ ျပနယလာေပးပါသည။ ၿပးေနာက ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔အား သ႔ကားျဖင သအမတႀကးအမသ႔ ေခၚေဆာငသြားပါသည။

အဂၤလနျပညတြင ေနထငစဥအခါက ကၽြနေတာသည ျပငသစျပညသ႔ သနဘကခါသြားရန အေရးေပၚလာ သျဖင ႏငငကးလကမတက ၾကညရာ သကတမးကနဆးေနေၾကာငး ေတြ႕ရ၏။ ေနာကတစေန႔တြင လနဒနၿမရ ႏငင ကးလကမတ ထတေပးရာ ႐းသ႔ ၉ နာရအန သြားၿပး ရငးလငးေျပာျပရာ၊ ညေန၄ နာရ မထးမ လကမတသစရခ၍ ေလယာဥလကမတဝယၿပး အခနမ သြားႏငခ၏။ ယခလညး ကၽြနေတာတ႔ ဗဇာက ႏစနာရအတြငး တ႐တႏငင သ႐းက ထတေပးခသျဖင ေသာကကငးေဝးစြာ အခနမ ခရးထြကႏငခပါ၏။ သကဆငသတ႔အား သာဓသးႀကမ ေခၚပါသည။

သအမတႀကးက ေဖာေဖာေရြေရြ ခရးဥးႀကျပ ႏႈတဆကၿပး အႏပညာရင ဇနးသညႏင မတဆကေပးပါသည။ ေခတ အလာပသလာပ ေျပာၾကားၿပးေနာက ဖြယဖြယရာရာ တ႐တအစားအစာ တစမးၿပးတစမးအနက လာေတြ႕သည အမးအစားမာ ပနးရန႔သငးႀကငသည တ႐တဝငအရကပင။ မတလက ယဥေကးမႈသမးေန႔လယစာ စားပြတြငလညး ေသာကခရဖး၏။ တ႐တႏငငေရာကေသာအခါလညး အထကလႊာပငးမ ဧညခပြမား၌လညး မတျပန ဆကရပါေသးသည။

စားေသာကေနစဥ အစားအစာအေၾကာငး၊ ကနးမာေရး၊ ေနထငေရးအေၾကာငးမားကသာ ေျပာၾကသည။ စားေသာကၿပးသညအခါ သအမတႀကးက ‘ဆရာႀကး တစခေျပာပါရေစ။ သတအတငး ဗဒၶဟးေန႔တငး တ႐တေလ ေၾကာငး ေလယာဥဟာ ရနကနမ ကြနမငး၊ ကြနမငးမ ပကငးက ပသနးေၾကာငး အခနစာရငးရပါတယ။ ဒါေပမယ

10 ရနကနမ သြားမယခရးသည မရဘးဆရငေတာ ရနကနက မလာေတာဘ ကြနမငးမ စပပါသည။ ခရးသညမား ရမရဆတာ သကဆငရာက ႀကတငအေၾကာငး ၾကားထားရပါတယ။ ဆရာႀကးတ႔ ေမလ ၁၀ ရကေန႔မာ သြားျဖစမယဆတာက ဒကေန႔ ညေနမ သရတာမ႔ ခတငကပ ကြနမငးက တယလဖနးဆကလကတယ။ ေလယာဥလာျဖစေကာငးပါရ႕ေလ။ နကျဖနခါ ေသေသခာခာ သရပါမယ’ဟ ေတာငးပနေသာ မကႏာျဖင ရငးျပပါသည။

ကၽြနေတာလညး ဆငေျပာငႀကး အၿမးကမ တစေနေတာမာလားဟ ေတြးပမ၏။ သြားျဖစမညဟ မတယထား ေသာေၾကာင ေလယာဥလကမတ ႏစေစာငကပင ေမလ ၄ ရကေန႔ကတညးက ဝယထားႏငပါၿပ။ ေလယာဥမလာပါက ရနကနတြင ေနာကထပတစပတ ဆကေနရေတာမည။ ပကငးတကသလအေရ႕တငးဘာသာႏင စာေပဌာနမး ေမာလငထားသညအတငး ပကငးသ႔ ေမလ ၁၄ ရကေန႔ ေရာကေတာမည မဟတဟေသာ အေတြးတ႔သည ေခါငးထ ဝငလာေနခက သအမတႀကးက ‘သပ စတမပပါန႔ဥးေလ။ ကၽြနေတာတ႔က ဒမာ ပကငးတကသလမာ ေျပာေဟာမယ ဆရာႀကးန႔ဇနး ေမလ ၁၀ ရကေန႔ ထြကခြာသြားဖ႔ ရတယ။ ျဖစႏငရင ဗဒၶဟးေန႔ ဆကဆကလာျဖစေအာင လာပါလ႔ တယလဖနးန႔ မာလကပါၿပ’ဟ အားေပးစကားေျပာပါသည။

ဆကလကၿပး ေျပာပါေသး၏။ ‘ဆရာႀကးဟာ အေနာကႏငင၊ အေရ႕ႏငငက တငးျပညေတြ ေရာကဖးလ႔ အေတြ႕အႀကမားတ ပဂၢလတစဥးပ။ တငးျပညတငးမာ ယဥေကးတ လေတြရသလ ႐ငးစငးတ သမားလညး ရတာ ခညးပ။ ကၽြနေတာတ႔ တငးျပညမာ ဒလ လ႐ငးေတြန႔ တစခါတေလ ဆမရင သညးခပါ။ ေဗြမယပါန႔ေနာ။ ပကငးတက သလမာ ေျပာေဟာမယဆလ႔ ကၽြနေတာတ႔အားလး ဝမးလညးသာ ဂဏလညးယပါတယ။ ခရးလမး သာပါေစ၊ ေရာက ေလရာရာ ကယစတႏစျဖာ ခမးသာပါေစလ႔ ဆေတာငးပါတယ’ဟ ဆပါ၏။

ျမငျမငခငး ခငမငရငးႏးသြားသည ဤပဂၢလႀကးသည အေျပာအဆ အေနအထင ရေသ တပႏင တလ ပါ၏။ အေတြးအေခၚ အယအဆ ထကျမကသည ဘာသာဓရပညာရႀကးျဖစသည။ ႏယႏယရရမဟတပါ။ ကြယလြနသ တ႐တဝနႀကးခပ ခအငလငး (Chou En-Lai)ရစဥက ျမနမာဝနႀကးခပ၊ ဝနႀကးမားႏင ႏငငေရး၊ စးပြားေရး စသည အေရးရးတ႔ႏင ပတသက၍ ဆကဆေဆြးေႏြးသည အခါမား၌ စကားျပနအေနျဖင နားလညမႈ ေပါငးကး တတားထး ေပးခသ ပဂၢလတစဥးျဖစပါ၏။ အမဘာသာစကားအျပင အဂၤလပႏင ျမနမာဘာသာစကား ႏစမးစလးက သအ မတႀကး ပပ တတေျမာကရပါေသးသည။ ႏစကယတစစတ ျဖစေနသျဖင စကားလကဆကေနရာ ည ၉ နာရအခန မာမ တညးခရာ ကမးနားဟတယသ႔ ျပနေရာကလာပါ၏။

ေနာကတစေန႔ ေမလ ၉ ရက နနက ၉ နာရအခနတြင န႒ာ႐ သတငးစကား ၾကားရပါ၏။ ဥးမးက ‘ဆရာႀကး စတေအးေအးထားပါေတာ။ နကျဖနခါ ဆရာႀကးတ႔ ႏစဥးက ကြနမငးဆ ပ႔ေဆာငမ ေလယာဥလာမယ။ ကၽြနေတာ တ႔လညး ေလယာဥကြငးက ဆငးလာၾကမယ’ဟ တယလဖနးႏင အေၾကာငးၾကားသည။ ကကစ ေတြးေတာပပနျခငး ဝနထပႀကး ပခးေပၚမ ကသြားသျဖင ေလာကႀကးက သခေတာငဟ ထငျမငမပါသည။

ေမာကြနးတငအပသည ေမလ ၁၀ ရက ဗဒၶဟးေန႔ နနက၌ တႏင တမတ႔က ကားတစစးစျဖင လကပ႔ၾကသည။ ၁၀ နာရခြတြငေရာကသြား၏။ ၁၁ နာရအခန၌ တ႐တယဥေကးမႈ သမးႏင ဥးမးတ႔ေရာကလာၾက သည။ မေရးမေႏာငးမာပင ရနကနၿမ႕ေန တ႐တျပညေလေၾကာငး ေလယာဥေကာပေရးရငးမ မနေနဂာေပါကလာ သည။ ေလယာဥ ၁၁ နာရခြဆကမညဟ ဆ၏။ သမးႏင ဥးမးတ႔အား တ႐တႏငငအေၾကာငး သေကာငးစရာအခ႕က ေမးျမနးေနတနး ၁၁ နရ ၅၀ ၌ ေလယာဥဆကလာသည။ လကပ႔သအားလးတ႔အား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားကာ ႏႈတဆကၿပး ေလယာဥေပၚ တကၾကသည။ ၁၂ နာရခြ ေဝဟငသ႔ ေလယာဥတကသြားသည။ ျဖစတငး လညး မႀကပါတကား။

ေလယာဥမာ ဘးအငး ၇၃၇ (Boeing 737) ။ ကမ�ာေလျပငက အမတမထင ပသနးေနသည ေလယာဥမား အနက အႀကးဆး ဘးအငး ၇၃၇ ၿပးလင ဒတယစြသည ဤဧရာမေလယာဥႀကးထ ခရးသညဟ၍ ႏစေယာကတညး

11 ရသျဖင ဟာတာတာ ေၾကာငေတာငေတာငႏင။ ‘အေနာကႏငငမာ ငါရေနစဥက လာေရာက ေျပာေဟာေႏြးဖ႔၊ ကြနဖရင တကဖ႔ အႀကမႀကမဖတၾကလ႔ ဒငးမတ၊ ဘယ(လ)ဂယမ၊ ျပငသစ၊ ဂာမန၊ အႏၵယစတ တငးျပညနယအသးသးက အေခါကေခါကအခါခါ ေရာကခတယ။ ဟတယတညးခခ၊ ဉာဏပေဇာခမားကေပးတယ။ ဒါေပမယ သကဆငရာ တငးျပညက ခလ ေလယာဥတစစငးလးလႊတၿပး လာႀကတာမးကေတာ မႀကဖးခဘး’ စသျဖင အေတြးေရယဥ ေမာေနတနး လကပတနာရက ၾကညလကရာ ၁ နာရ ၁၀ မနစရေနသညက ေတြ႕ရ၏။

ထအခါ ေလယာဥမယတစဥးအား အဂၤလပလ (Lunch)ေန႔လယစာဟ ေျပာရငးလကႏငစားျဖစသည။ သက ဤႏစထပဆင ဘာသာက နားလည၍ ‘ပကငး၊ ပကငး’ဟ ျပနေျပာရာ တ႔ႏစေယာက ကြနမငးကတစဆင ပကငးက ဆကသြားမယ ခရးသညမား သေဘာရလ႔ ဒလေျပာတာပဟ ရပမ၍ ‘ကြနမငး၊ ကြနမငး’ဟ ဆလက၏။ ထအခါ သက အဂၤလပလ ‘a monent’ (ခဏကေလး)ဟ ေျပာၿပး ေန႔လယစာ ႏစပြ ယလာေပးပါ၏။ ေကာငးပါေပသည။ ေသာကစရာ ေရေႏြးၾကမးႏင ကာဖမညးေပါငးစပရာ ေနာငအခါ မခြႏငေအာင စြသြားသည တ႐တေရေႏြးၾကမးႏင ေန႔လယစာက ဝမးထ ေမာခလကပါသည။

၂-၁။ ကြနမငး။

၂-၁-၁။ ေမလ ၁၀ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔

ေလယာဥႀကးသည ကြနမငးေလဆပသ႔ နာရျပန ၂ ခက၊ ၁၀မနစ (ေဒသစေတာခန ၄ နာရ၊ ၁၀ မနစ) တြင ဆကလာ၏။ ၁ နာရ မနစ ၄၀ ခန႔ ၾကာေၾကာငးက သတမမပါ၏။ ေလဆပအေဆာကအအထ ထးစအတငး လဝငလထြကႏင အေကာကဌာနအရာရတ႔က စစေဆးသည။ မငးတငးေၾကသာဟ ဆရပါမည။ ႏငငကးလကမတ ေပၚ တဆပ႐ကႏပသည။ ပါလာေသာ ႏငငျခားေငြမား တနဖးက လပရးလပစဥအရ ပစထ ျဖညထညေစသည။ ခရးေဆာင ေသတာမားကကား ဖြငမၾကညဘ လြတၿငမးလကမတ စကကပကာ လႊတလက၏။

ေလဆပအေဆာငျပငဘကခနးသ႔ ေရာကေသာအခါ တစဥးေသာသက `ပါေမာကၡ ဥးလေဘပါလား၊ ကၽြနေတာ ေကာေဝယန (Zhao Wei Yang)ပါ။ ရနကနသ႐းက ေၾကးနနးလညး႐က၊ တယလဖနးလညး ဆကထားလ႔ ကၽြနေတာတ႕ လာႀကၾကပါတယ။ ေတြ႕ရတာ အငမတနမ ဝမးသာပါတယ’ ဟ ျမနမာလေျပာၿပး လကဆြ ႏႈတဆကပါ၏။ ကၽြနေတာဇနး ေဒၚသနးျမႏင မတဖြ႕ေပးလကရာ ဖကလတလငး ႏႈတဆကျခငးျပပါ၏။ ၿပးေနာက သ၏ အနး ျပးၿပး ရပေနသ တ႐တအမးသား သးဥးတ႔ႏင မတဆကေပးပါသည။

တယလဖနးဆ၍ တ႐တျပညႀကးတြင ဆကသြယေရးႏင စပလဥး၍ ၾကားျဖတၿပး တစခ အစအရင ခပါရေစ။ ကၽြနေတာတ႔ပကငးမ ေရ႕ဆကလကကာ ၿမ႕ေျခာကၿမ႕သ႔ သြားပါ၏။ တစၿမ႕ၿမ႕သ႕မသြား မသြားမ ကၽြနေတာတ႔ႏင အတပါလာေသာ ဥးဉာဏက ထၿမ႕ရ အသသ႔မဟတ မတေဆြထ လာမညအေၾကာငး တယလဖနးႏင စာတကမ ႀကတင အေၾကာငးၾကား၏။ အားလးေအာတမကတစ ျဖစသျဖင အခဆက အခရပါ၏။ ၁၉၈၀ ျပညႏစက အႏၵယ ျပညမာ လညပတေနခက၊ ဤကသ႔ ဆကလပါက စာတကသ႔သြား၊ ဆကလသည နပါတေပးၿပး နာရဝကခန႔ေစာငမ စကားေျပာႏငပါ၏။

ဥးေကာေဝယနႏင အေဖာသးဥးတ႔ကား ယနနျပညနယ အေရ႕ေတာငအာရေရးရာ သေတသနအဖြ႕မ ပညာရငႏင သေတသတ႔ ျဖစၾကပါ၏။

ဥးေကာေဝ(ခ) ဥးေကာေဝယနသည သတ႔အထတြင အသကအႀကးဆး။ ျမနမာစကားက ေရေရလညလည အေျပာတတဆး။ သေဘာေကာငးသည။ ျမနမာမႈ သေတသနလပငနး အႀကးအက။

ဥးေစာၾကည(ခ)လေရာငၾကည (Li Xiao Ji)သည အသက ၄၀ နးပါးခန႔အရြယ၊ ႐ပရညသန႔ၿပး သမေမြ႕သည။ ရကတတပေပၚ၏။ အဂၤလပစကားတတသေလာက ျမနမာစကား မေျပာတတေသးပါ။ ဒပါေမာကၡ ရာထးျဖင အေရ႕ေတာငအာရေရးရာ ၫႊနၾကားေရးမး တာဝနေဆာငရြကေနသ။

12 ဥးစနဒါး (ခ) ေဟရနဒါး (He Shenda)သည လပေဖာကငဖကမားထက အဂၤလပလေျပာတတသည။ ျမနမာ စကား ေကာငးေကာငးနားမလညေသးပါ။ အေရ႕ေတာငအာရ ပညာရပမားေကာငး ဒတယၫႊနၾကားေရးမး။ ကၽြနေတာ အမႈထမးခေသာ လနဒနတကသလ အေရ႕တငးႏင အာဖရက ပညာရပမားေကာငးရ အေရ႕ေတာငအာရ သမငးဌာနတြင ၁၉၈၇-၈၈ ခႏစအတြငး သေတသနျပစခသည။ ျမနမာႏငငသမငးက တ႐တဘာသာျဖင ေရးထားေသာ စာအပကထတေဝျဖန႔ခေပးမညသ သ႔မဟတ အဖြ႕အစညးက ရာေနသည။ ဥးေစာၾကညႏင အသက အရြယမတမးမယမး။

ကပန(ခ)ေဟပနး (He Ping)သည သမငးဘာသာ မဟာဝဇၨာဘြ႕ရရထားသ သေတသ။ အဂၤလပလသာလင ကၽြနေတာက ေျပာသည။ ပညာသညေလးဥးအနက အသကအငယဆး ျဖစသည။ (အဆပါ ေလးဥးတ႔၏ ျမနမာအမည မားက ကၽြနေတာေပးထားပါသည။)

ပဏာမ မတဖြ႕မႈၿပးစးသြားေသာအါ သတ႔ဌာနမ မးလေလလ ၁၀ ေယာကစး ခန႔ညားသည အဆဇးကားျဖႀကး ျဖငတညးခရာ အေဆာကအဥသ႔ ကၽြနေတာတ႔အား ေခၚသြားပါသည။ ႏစဖကႏစခက ေျဖာငျဖးေနေသာ သစပငႀကး မား စရရစကထားေသာ ႏငလြနကတရာေစး ေဖာေဖာသသခငးထားသည လမးမႀကးေပၚ စကားတေျပာေျပာႏင သြားပါသည။

ကြနမငးဆသည ၿမ႕သတငးက ဒတယကမ�ာစစႀကးအတြငးက မၾကာ မၾကာၾကားဖးပါ၏။ ယချမငရသည ကြနမငးသည လြနခေသာ ႏစေပါငးေလးဆယက ကြနမငးႏငတဟန မေပၚပါ။ အေျပာငးလႀကး ေျပာငးလခၿပ။ တကတာ အေဆာကအဥသစႀကးမား၊ စမးလနးသာယာလသည ျမကခငးမား၊ ကယျပန႔သန႔ရငးေသာ လမးကယႀကး မားျဖင တနဆာဆငထားလက ကကသေရေဆာငေနေပၿပ။ မနစႏစဆယခန႔ၾကာရေသာ ကယဝနးေသာ ဝငးႀကး အတြငးရ ကငတြယသဏၭာန အေဆာကအဥႀကးေရ႕တြင ကားဆကလာ၏။

ဝနစညစလယေတြခၿပး ဧညခနးထ တစေနရာရ ႐းခနးသ႔ ကၽြနေတာတ႔က ေခၚသြားသည။ အရာရတစဥးဟ ယဆမေသာ တ႐တအမးသမးႏင မတဆကေပးကာ ေသာတစေခာငးေတာငးယၿပး အေပၚထပသ႔ ကၽြနေတာတ႔ ေျခာကေယာကသား တကသြားၾကသည။ လကယာဘကရ လေနခနးမားကပနး၍ ဆယငါးကကခန႔ ေလာကသြားၿပး အစြနဆးအေဆာင တခါးဖြင ဝငသြားၾက၏။ အခနးေဆာငႀကးကား ခန႔ညားပါေပ၏။ ခနးလးျပည ေကာေဇာနခငးထား ေသာ ဧညခနးႏင အပခနးအျပင ေရခးခနးႏင အမသာမားရပါ၏။ ေရာကလာေသာ အေဆာကအဥႀကးကား ေဆြးေႏြး ဖလယပြ၊ ေျပာေဟာပြႏင ကြနဖရငတကေရာကသည ႏငငျခားႏင ျပညတြငးမ ဧညသညကယစားလယတ႔ တညးခရာ လညးျဖစ၊ ႏငငျခားမ ပညာသငေကာငးသားမားႏင ပညာပ႔ခေသာ ဆရာမားေနထငရာလညးျဖစပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာငကား ပါေမာကၡမားအတြက သးသန႔ထားေသာ ေနရာထငခငးဟ သရပါသည။

ဝနစညစလယမား ေနရာခၿပးသညေနာက ကၽြနေတာတ႔အားလး ဧညခနးရ ဆဖာကလားထငမားတြင ထငမသညအခါ တ႐တလမးတ႔ ယဥေကးမႈအေလတစခက ျမငရ၏။ ကပနက စားပြေပၚရ စပယ (Jasmine)ေခၚ လကဖကေျခာကထပ တစထပစေဖာက အဖးႏငေကြလကဖကရညခြကႀကး ေျခာကလးထထညၿပး ဓာတဘးႀကး ႏစဘးထမ ေရေႏြးျဖညထညကာ ယလာေပးသည။ ေနာငခရးစဥတြငလညး ဤေရေႏြးၾကမးမးႏင နဖးစာပါခရ ပါသည။

ဥးေကာေဝက ေမလ ၁၄ ရကနနကအထ ကၽြနေတာတ႔အတြက ေရးဆြထားသည အစအစဥက ျမနမာလ ဖတျပသည။ ေဆြးေႏြးၾကသည။ နာရဝကခန႔ စကားစျမညေျပာၿပး ဥးေကာေဝမအပ အျခားသတ႔အသးသး ျပနသြား ၾကသည။ ဥးေကာေဝက အေဆာငႏငမကႏာခငးဆင တစထပတကရ ထမငးစားခနးသ႔ ေခၚသြား၏။ နနက၊ ေန႔လယ၊ ညစာစားရန အခနမားက ေျပာျပကာ အခနကသညအခါ လာစားႏငေၾကာငး မာၾကားၿပး ထြကခြာသြား၏။

ေရမးခးၿပး ၆ နာရခြအခန ညစာ ဆငးစားၾကသည။ ခပေၾကာငေၾကာငႏင အခနးထ ဝငသြားသည။ ကၽြနေတာ တ႔အတြက စားပြတစလးသတသတ ထားေပး၏။ မလမးမကမးရ စားပြသးလးတြင တ႐တအမးသား အမးသမးဥးေရ

13 သးဆယခန႔ ညစာစားႏငေနၾကၿပ။ အခ႕က ထငလက။ အခ႕က ထလက။ စကားတေျပာေျပာႏင ကယပနးကနလး ထရထမငးက တႏငစားလက၊ စားပြမားေပၚရ ဟငးခြကႀကးႏစခြက သးခြကတ႔ထမ ဟငးက တႏင ယစားလကႏင ထမငးလသညအခါ ဇလႀကးမားထမ ေယာကမႏင ခးထည၏။ ၿမနစရာႀကးပင။ ေနာကဆး၌ ဟငးခက အးတစလးထ မ ေယာကျဖငခပကာ ထမငးစားပနးကနလးထထညၿပး ေမာေသာကသညမာ ဆနးလပါသည။

ကၽြနေတာတ႔ႏစေယာကအား ဟငး ႏစမး သးမးအျပင ထမငးစားပနးကနလး ႏစလးႏင ထမငးဇလကေလး ေပးလာသည။ တႏငစားရ၏။ တေကာငးေကာငး မကငတတပါ။ တစေရတစေျမျခား ျမနလသစမး ဆသည စာပဒက သြားသတရမ၏။ အခနးထရ တ႐တအမးသား အမးသမးတ႔ကား ကၽြနေတာတ႔အား တစခါတစခါ လမးၾကညသည။ ႏႈတမဆကပါ။

ကၽြနေတာတ႔ ထမငး စ မစားမ၊ စားေနတနးတြင အခနးျပငဘက ေဘးနားမ ေကာငးသား ေကာငးသမားႏင တသည လလတ၊ လရြယ၊ လငယကေလးမားက တကယစ ပနးကနလး ကယစႏင လးလာ ေလာကသြားေနသည အျခငးအရာက ျမငရ၏။ အခ႕က ေလာကရငး စားသြားသညက ေတြ႕ရ၏။

ေနာကတစေန႔ ဥးေကာေဝအား ဤျမငကြငးက ေမးၾကညပါ၏။ သက ျမငရေသာ သတ႔သည ေကာငးသ ေကာငးသားမားျဖစေၾကာငး၊ ညစာအတြက သတ႔ေနရာအခနးမ ကၽြနေတာတ႔ ထမငးစားခနး ေနာကေဖးေဆာငက သြားေၾကာငး၊ အေဆာငထ တနးစကာ ကယႀကကရာ ဟငးအးႀကးက လကၫႈးထးျပသညအခါ စားဖသႀကး သ႔မဟတ သ႔တပညမားက ခပၿပး သတ႔ပနးကနလးထ ထညေပးေၾကာငး၊ ဟငးမည တစမးယလင လကမတတစေစာင ေပးရေၾကာငး၊ ထမငးကမ အလကားရေၾကာငး ေျပာျပပါသည။

တ႐တျပညသ႔သမၼတႏငငရ တကသလအမားစ၌ ေကာငးအပ၊ ေကာငးစားတ႔သည အေဆာငမား၌ အခမ ေနရသည။ ထမငးဟငးဖးအတြက ကယစားသည ဟငးမညဥးေရအလကသာ ေငြေခရသညဟ သရပါသည။

ကၽြနေတာတ႔ အခနးဆသ႔ ျပနလာသည။ ေအာကထပ ဧညခနးေဆာငက ဝငၾက၏။ အေတာက ႀကးသည။ ဆဖာထငခ၊ စားပြ၊ ကလားထငမား သတငးစာ၊ မဂၢဇငးအမးမးက ေတြ႕ရသည။ တ႐တဘာသာႏငခညးလလပင။

အေပၚထပ ေရာက၍ အခနးေဆာငဆသ႔ လကယာဘကမ အခနးရစခနးေလာကက ပနးေလာကသြားရာ အခနးတငးတြင စားပြ၊ ကလားထင၊ အပရာ၊ ခတင၊ အပခနးႏင တြ၍ အမသာပါ ေရခးခနးလညး ရသညက တေစ တေစာငးျမငမသည။ ျပငပႏင ႏငငတြငးမ ကြနဖရငႏင ေဆြးေႏြးဖလယပြမား တကေရာကသေတြ ျဖစေၾကာငးက ဥးေကာေဝထမ ေနာကတစေန႔တြင ၾကားသရသည။ ထမငးစားခနးတြင ေတြ႕ခရေသာ သအခ႕ျဖစတနေကာငး၏။

ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာင တခါးဝေရာကေသာအခါ အထ၌ လရေၾကာငး သတျပမ၍ တန႔သြားသည။ တခါး ေသာဖြငၿပး ဝငးသြားရာ တ႐တအမးသမး အရြယခပငယငယႏင အရြယလတႏစေယာကတ႔က ေတြ႕ရသည။ အခနးလာရငး၊ ဓာတဘးႏစဘးထ ေရေႏြးျဖည၊ လကဖကေျခာကထပေတြ လာေပးသည အခနးေဆာင သန႔ရငးသမမား ျဖစေၾကာငး လကရပလကျခညၾကညၿပး သရပါ၏။

ေနာကႏစရက သးရကမနးကေလး အငယမေလးႏင ဆပါ၏။ ႐းသားႀကးစားစြာ အလပလပ၏။ မကႏာခၿပး သေဘာေကာငးသည။ သနား၍ တ႐တယြမေငြ ေပးသည။ လကမခပါ။ ပကငးသ႔ မထြကခြာသြားမ တစရကအလတြင ထမနးကေလးအေၾကာငးက ဥးေကာေဝအား ေမးျမနးၾကညပါ၏။

ဥးေကာေဝသည ဤမနးကေလးသည မဘမသျဖစသည။ ကၽြနေတာတ႔ အမေဖာအျဖစ လခငလင ေခၚသြား ႏငသည၊ ေနရာတကာ စတလကခရသျဖစသညဟ ေျပာပါ၏။ မသနးျမက ေခၚသြားခငသလလ၊ သ႔ေသာလညး မျဖစ ႏငပါ။ ေရ႕ခရးဆကကလညးရေသးသည။ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာအစးရကလညး သ႕အား ဝငခြငျပခငမ ျပမည။

14 ခရးလညး ပနး၊ နကျဖန ခရးယာယလညးရသျဖင ေမာေမာႏင ေစာေစာအပရာဝငသည။ ျခငေဘးကငးေဝး ေသာေၾကာင အပရာအထက မကႏာၾကကမ စကဝနးသဏၭာန တြေလာငးကေနေသာ အလျပ ျခငေထာင မခရဘ အပရသညမာ ေသာကကငးေဝး လြတလပေရးတစပါးပင။

၂-၁-၂၊ ေမလ ၁၁ ရက ၾကာသပေတးေန႔

နနက ၈ နာရအခန ေကာကပငေတာ (Stone Forest)သ႔သြားရန စစဥထားသျဖင ၆ နာရတြင ႏးႏငေန ၾကပါၿပ။ ၇ နာရမထးမ ထမငးစားခနးထ နနကစာ စား၏။ ေစာလြနးလ၍ ကၽြနေတာတ႔ ႏစဥးတညးသာ။ တစဥးလင ေခါကဆြျပတ တစပနးကနလး၊ ဝမးဘဥျပတ တစလး၊ ကာဖမညး တစဖနခြကစႏင ၿပးရ၏။ နနကစာက ေထာပတသတ၊ ေပါငမန႔ကင၊ ၾကကဥမကကတကကျပတ သ႔မဟတ ေၾကာႏင လေမၼာယ၊ ကာဖ၊ လကဖကရညေခာ စားသးေလရေသာ ကၽြနေတာတ႔သည ‘တ႐တျပညမာ တ႐တလေနပါ’ ဟေသာ ဆ႐းစကားအတငး ျပၾကရပါသည။

၈ နာရမထးမ ဒပါေမာကၡ ေစာၾကညသည ကားျဖႀကးႏင ေပါကလာ၏။ ကၽြနေတာတ႔ လကသြားရာ သးေလး မနစၾကာေသာ ဥးေကာေဝ အမရရာ လမးၾကားဝသ႔ ေရာကေသာအခါ ေစာငႏငေနေသာ ဥးေကာေဝက တကလာၿပး ဒ႐ငဘာ အနားထငကာ တ႐တလ ေလးငါးေျခာကခြနး ေျပာ၏။ သြားလမးကလညး ကဥး၊ ေကာငးသေကာငးသား ကေလးမားကလညး အခ႕က ဘငစကယႏင အမားစက ေျခကငေလာကကာ ေကာငးတကရန သြားေနၾကသျဖင ခရးေခတ ေထာကခရ၏။

မငးလမးမႀကးေပၚေရာကလာေသာ ၿမ႕လယက ျဖတလက ကားႀကးသည တစနာရ မင ၃၀ ႏႈနးျဖင ေကာကပငလယဘကဆသ႕ ဣေျႏၵရရ တအအ သြားႏင၏။

ကြနမငးၿမ႕ ဥပစာတြငး ၿမ႕လယႏင ပတဝနးကငတစဝကတြင တငေတာငတငတယ တကတာ အေဆာကအဥးႀကးမား၊ တကသလ အေဆာငအေယာငမားႏင ဟတယ၊ ဘဏတက စသညတ႕က ျမငရ၏။ ကမာၻေပၚရ ေရာကဖးသည ၿမ႕ေဟာငးတငးမာ လလပင ေရးေခတအေမြဟ ဆရမည ေခတေဟာငး အေဆာကအအ အခ႕ ယခထကတင ကနရေနေသးသည။ ကြနမငးၿမ႕တြငလညး ထအေမြမား လမးႀကလမးၾကားႏင ဆငေျခဖးအရပမား၌ ရပတညေနေသး၏။

ရာသဥတသည ဖာရငဟကဒကရ ၆၀ ႏင ၇၀ ၾကား အစဥလလတညတေနသျဖင ကၽြနေတာတ႔အဖ႔ ဥတသပၸါယ ျဖစပါ၏။ ၿဗတနျပည ေႏြဥးေပါက (spring)ရာသက လညးေကာငး၊ ျမနမာျပည ေဆာငးတြငးကလညး ေကာငး သြားသတရမပါေတာသည။ သ႔ေသာ မးရြာေသာ ေန႔မားတြင တစမစမ ခမးေအးသညဟ သရပါ၏။

ၿမ႕ထ၌ ကယပငဆဒနကားေတြ နညးသည။ အျခားကားမးေတြကား နညးသညဟမဆသာ။ သ႔ႏင ၿမ႕ျပငသ႕ ေရာကသြားရာ ႏငလြနကတရာေစး လမးကယႀကးေပၚ ကားျဖႀကးသည တစနာရ မင ၅၀ ၊ ၆၀ ႏႈနးျဖငတေရာေရာ ႏင ေခာေမာစြာ သြားေနသည။ တစကနးဆငးသက ၊တစကနးတက၊ ေတာငၾကားထဝင ၊ လတာျပငထြကႏင ခရး ခနစဆယ ငါးမငေဝးေသာ ေကာကပငေတာႀကးရရာေဒသသ႕ နနက ၁၁ နာရ မထးမ ဆကေရာကလာ၏။

‘မလာဖးေသး၊ ေဝးသားေျမတာ၊ လတကာက၊ လာဘႏႈးေဆာ၊ ေခၚဘေသာလား၊ လာတျငားလညး၊ မသြားႏင ေအာင၊ ခညေႏာငေသာနညး၊ ဂဏပစၥညးျဖင’ ျပညဝေသာ ဤဌာနေဒသသည ကမၻာလညခရးသညမားႏင ျပညႏကေန၏။

သာယာေသာ ႐ႈခငး၊ ဆနးၾကယသည ျမငကြငးမားက ေလလာသးသပရန ေဒသခလပါ၏။ ယနနတကသလ ယနနနယ အေရ႕ေတာငအာရ ေရးရာေကာငးႏင သေတသနအဖြ႕ဆ ေရာကလာသည ဧညသညမားအား ဤခနးဝါသ႔ လကပ႔ေနက ကားဒ႐ငဘာက ဝါရငလမးျပအျဖစ ကၽြနေတာတ႔က ေရ႕မ ေခၚေဆာငသြားပါသည။ တစေန႔လး ၾကည၍ မကနစရာမားအနက ရရေသာ အခနပငးအတြငး ျမငသငျမငထကေသာ အရာဝတ၊သဘာဝလအပ အစစမားက ေရြးခယၿပး သက လကျပ၏။

15 ခပလမးလမးမ ၾကညလင ေကာကပငႀကးအသြငေဆာငေနသည အရာဝတတ႔သည အနးကပ ၾကညေသာအခါ လႏစေယာက နပနးလးေနပ၊ ကေလးက အေမက မေနပ၊ ဓား ရညႀကးသ႑ာန၊ သားေကာင၊ ငကေတာင စသညတ႔ပမာ ရပတညလကရေနသညက ျမငရပါ၏။ ေကာကပငေတာဟေသာ အႏြတသညာ ပပါေပ၏။

လမးျပေနာကက တေကာကေကာကလကသြားရာ ေကာကသားထဥမငလဏေခါငးထ ျဖတသြားလက၊ လႏစဥး အႏငႏငေရာငရသည ေကာကတတငး ႏစဖကႏစခကၾကား လမးကဥးကေလးေပၚ ေလာကလက၊ မတသည ေကာကေလကားထစ၊ ေျပသည ေကာကေလကား တစထစေတြ တကလကဆငးလက၊ ေကာကတတား မား ျဖတေကာလကႏင အစဥတစက လညလညၾကည႐ႈၾကရာ ေရကနႀကးငယ စမးေခာငးကဥးကယ အသြယသြယ တ႔က မကစစၾကာျဖန႔လကရပါ၏။ ကယလကပငပနးသမ စတဟဒယ ၾကညရႊငလနးလပါ၏။

ေနာကဆးတြင ေတာငကနးကေလးထပေပၚရ တနေဆာငးကေလးဆေရာကသြားသည။ ျမနမာျပည ေတာငထပေပၚတညထားသည ေစတမားက ေအာကေမတသမပါ၏။ ပတဝနးကငက မကစတဆးရပၿပး သးသပသညအခါ စကၡအာ႐ထ ဝငလာေသာ ျမငကြငးကား သဘာဝပနးခ ပနးပ ပေဂးဆရာႀကးမား၏ လကရာဟသာ ဆရပါမည။ ပထဇဥ လသတဝါေတြက တၿပး ထလပေရးဆြေသာလညး လကသာေညာငးၿပး ေကြးသြားမည။ စခနမရန ေဝးေပမည။ ပနးခပနးပဆရာႀကးမား ငရေအာင ဆနးၾကယတငတယ သာယာလပပါေပသည။ မကစထမ ခထကထ မထြကႏငေသးေသာ ျမငကြငးတစကြငးကား ဒငယနခကန (Dianchi Lake)ပင။ စတရနး ကလမတာ သးရာေလးဆယခန႔ ကယဝနးသျဖင လအမားစက ဒငယနခပငလယဟ ေခၚေဝၚသမတပါ၏။

ေတာငကနးကေလးေပၚမ ဆငးလာၿပး ေဘးပတလည ေကာကတးေကာကစငႀကးမားျဖင ၿပးေသာ ေရကနႀကးေဘးနားရ ေကာကခတနးကေလးေပၚ၌ ယလာေသာ သေရစာမားက အဆာေျပ စားေသာကေနတနး အနားဆသ႔ လအသကအဝနး ႏစဝနးေရာကလာ၏။ ေရ႕ေဆာငယ (Yi)လမး မနးကေလးမားက တငးရငးသား ဝတစႏင။ သတ႔ေနာကမ အေရ႕၊ အေနာကႏင အလယပငး ကမၻာႏငငတ႔မ ခရးသညမား၊ စကားျပနေတြႏငအတ ႐ပရင႐ကသည အဖြ႕လညး ပါလာ၏။ ယအမးသမးမားသည ျမနမာအမးသမးမားႏင မကႏာပခငး တပါ၏။

ဤေကာကပငေတာႀကးသည ေျခာကေသာငးေလးေထာငႏစရာ ေလးဆယေျခာကဧက ကယဝနးသညဟ သရသည။ သ႔ေသာ တစရာကးဆယရစဧကမသာ လေတြ လညလညၾကည႐ႈရန ျဖစႏငသညဟ ဆ၏။ ေရးေဟာငး သေတသနႏင ဘမေဗဒ ပညာရငမားက ႏစေပါငးသနးရစဆယေလာကကစၿပး ထးေကာကေတာငႀကးမားက ရာသဥတႏင ေရေတြတကစားမႈ ပေယာဂေၾကာင ပနးပဆရာႀကးမား ထထြငးထားဘသကသ႔ ပသ႑ာနအမးမး ျဖစေပၚလာရသညဟ သေဘာရ ယဆၾကပါသည။

အပနးေျဖ၍ ထငရာမထကာ အနးအနားတစဝက ခငးကငးျပသထားေသာ ဆငခနးမားက လညလညၾကည႐ႈ ၾကသည။ ေဒသထြက လကလပပစၥညးအဝတေတြႏင ေကာကပငေတာထြက အမတတရ လကေဆာငေတြသာ မားပါ သည။ ေရာငးသတ႔သည အမားအားျဖင ယနနနယ အေနာကေတာငဘကနယစပေဒသရ လမးေတြဟ သရပါ၏။ သတ႔အထတြင ျမနမာမားကသ႔ သႀကၤနေရေလာငးသည ေဒး(Dai) ဂငးေပါ (Jingpo)ေခၚ ကခင၊ ယ (Yi) ေဗး (Bai) စသည လမးမား ပါဝငသညဟ သသမားက ေျပာျပသည။ မႏေဗဒ မကၽြမးကငသမ႔ ကၽြနေတာ လကခလကပါ၏။

နာရျပနတစခကေကာေကာတြင ကြနမငးသ႔ ျပနလာၾကသည။ အသြားတြင ေန႔လယစာအတြက မာထားခေသာ စားေသာကဆငသ႔ နာရဝကအၾကာတြင ေရာကလာ၏။ ဤကသ႔ ဆငမးမား တစတနးႀကးရပါသည။ ေကာကပငေတာ အလညသြား ခရးသညမားအတြက တညေထာငထားပေပၚ၏။ နာမညေကာ ပကငးဝမးဘကငႏင အျခား တ႐တဟငးမညေလးမးက ဥးေကာေဝက မာလက၏။ ပကငးဝမးဘကငက တ႐တျပည၌ ပထမဆးအႀကမ စားရျခငးျဖစပါ၏။ ရနကန၊ လနဒန၊ ဂာမနျပည ဟငးဒယလဘတ (Heidelberg) ၿမ႕တ႔၌ စားဖးခေသာ ပကငးဝမးဘ ကငႏင တျခားစပင။

16 စားေနရေသာ ဝမးဘကငသည ဘာေၾကာငမနးမသ၊ အရသာရလပါ၏။ သ႔ေသာ ကၽြနေတာသည လာက အလမလကဘ ဝမးဘကငႏင အျခားဟငးမညမားက ဝ႐သာ စားပါသည။ အေၾကာငးရပါ၏။ ၁၉၃၂ ခႏစ ရနကန တကသလ ေရာကကတညးက ‘ ဝမးမာ အခင၊ မကစမာ အကင’ ဆသည ဆ႐းထးက ႏလးသြငးခသည။ ၁၉၄၅ ခႏစ၌ လနဒနတကသလတြင ကၽြနေတာ ဆရာႀကးအား စကားစပမ၍ အစားၾကးသည ပညာရငႀကးတစဥး အနစၥ ေရာကရသညအခကက ေမးၾကညရာ သက (He dug his grave with his teeth) ‘ သ႔သခ ႋငးက သ သြားန႕ တးသြားတယ’ ဟေသာ အေျဖ ေခါငးထ ဝငေန၏။ ၿပးေနာက ၁၉၅၃ ခႏစ အဂၤလနမ ဒငးမတသ႔ သေဘၤာျဖင သြားရာ ညစာစားသညအခါ ကၽြနေတာႏင တစစားပြတညး ထငေနသည အဂၤလပလမးက အနားတြငရသည အစားမကေသာ အေမရကနအမးသားအား (I eat to live, I live not to eat) ‘ ကၽြနေတာ အသကရငဖ႔ စားေနတယ။ စားဖ႔အသကရငေနတာ မဟတပါဘး’ ဟေျပာသက ၾကားရ၏။ ထအေၾကာငးေၾကာငးတ႔မ သငခနးစာ ရထားပါ၏။

အစားအေသာကဆငတြင တစနာရနးပါးခန႔ ေကာကပငေတာ၌ ၾကညျမငခရေသာ အျခငးအရာ ဒသကာရတ႔ႏင စပလဥး၍ ေဆြးေႏြးေမးျမနးရငး အစာစား၊ ဘယာ၊ ေရေႏြးၾကမးေသာကၿပး ခရးတစဖန ဆကၾကသည။ အေဆာငသ႔ ၅ နာရခြခန႔ ျပနေရာကလာသည။ ေန႔လယစာ စားပြ ဒကာခသ ဥးေကာေဝႏင အဖြ႕အပခပေရးမးက ေစတနာေရ႕ထားၿပး ဧညသညမားက ဤကသ႔ လကလျပသေကၽြးေမြးပါဟ ေျပာသညအတြက သတ႔ ေဆာငရြကရပါသညဟ ရငးျပပါ၏။

ႏႈတဆကၿပး အခနးေဆာငသ႔ တကလာသည။ ညစာစားရန ဝမးက လကမခသျဖင ေရေႏြးၾကမးျဖင ၿပးသြား ပါသည။ ေတာ႐ႏင အပ၍ မရ။ ‘ စားရကႀက မတဆတပားစြ’ ဆသလ ကေထာကမသျဖင ေရာကခရသည ကမၻာအဖြယရာ ခနစျဖာထ မပါေသာ ေကာကအတၿပးသည အဖြယေတာႀကးက ေတြးမရငး ယနနျပညနယအေရ႕ ေတာငအာရ သေတသနအဖြ႕အား တစမစမေကးဇးတငကာ ေနာကဆး အပေပာသြားပါ၏။

၂-၁-၃။ ေမလ ၁၂ ရက ေသာၾကာေန႔။

ပညာႏင ဗဟသတလညးရ ဝမးလညးဝေသာ ဒတယေန႔ျဖစပါသည။ နနကစာအတြက ကတမန႔၊ ဝမးဘဥျပတႏင ေရေႏြးၾကမး တစဖနခြကစ စား၏။ ေရမးခးၿပး မေန႔က ခနးထားသညအတငး ယနနျပညနယ အေရ႕ေတာငအာရ ေရးရာ သေတသနအဖြ႕မ ဥးေကာေဝ၊ ဒပါေမာကၡ ေစာၾကည၊ ဒညႊနၾကားေရးမး ဥးစနဒါးတ႔အား ေစာငေမာေနပါသည။ ကၽြနေတာဇနးကား အလကသစြာျဖင ကၽြနေတာတ႔ အပခနး၌ ေနရစခ၏။ ၉ နာရ ၁၀ မနစတြင အဖြ႕သားမားေရာကလာၾက၏။ ဥးစြာ အာလာပ သလာပ စကားေျပာၾကားၿပးေနာက သတ႔စတဝငစားေသာ ျမနမာယနန ဆကဆေရးသမငးက အဂၤလပလ ေဆြးေႏြးပါသည။ သမငးပညာရင ဥးစနဒါးက စတဝငစားသျဖင ဒငခကာ ေမးျမနးေဆြးေႏြးသည။

ကၽြနေတာမာ ျမနမာဘာသာစာေပဘက၌သာ အထးေလလာခသညမာ မန၏။ သ႔ေသာ တငးျပည တစျပည၏ စာေပႏင သမငးသည အညမညဆကစပလကရ၏။ ထ႔ေၾကာငလညး လနဒနတကသလတြင ျမနမာဘာသာစာေပ ပ႔ခေနစဥ ထသ႔ ဆကစပလကရေသာ သဒၵေဗဒ၊ ဘာသာေဗဒ၊ မႏဗဒ၊ သမငး စသညဘာသာမားမ အေရးႀက သကလေကာငးေစဖ႔ အနညးအကဥးဆသလ ေလလာထားပါ၏။

ထ႔အျပင ရနကနတကသလ၌လညး ျမနမာစာဂဏထးတနး တကေနစဥ ပါေမာကၡဆရာႀကး ဂ၊ အတခ၊ လ(စ) (G.H. Luce) လကေအာကဝယ ကမၻာအေရ႕ဖားသမငး သငယခရ၏။ ၿပးေနာက ယနနနယ၊ ကြနမငးၿမ႕တြင ေခတ ရပနားမညက သသျဖင အဂၤလပလ ေရးထားေသာ အေရ႕ဖား ကမၻာသမငးပါ စာအပေတြထမ ယနနျပညအေၾကာငးက ေလလာထားပါ၏။

ဥးစနဒါးက ကၽြနေတာ တငျပေသာ အခ႕အခကအလကမားက သသည။ အခ႕က မသပါ။ သက တ႐တဘာသာ ျဖင ေရးထားေသာ သမငးတ႔က မျငမးျပကာ ေျပာျပသျဖင အေနာကႏငအေရ႕ သမငးဆရာႀကးမား၏ အယအဆေပါငးစညးမေသာေၾကာင ပညာတးပြားလာရ၏။ အထက၌ ေဖာျပခေသာ သ တ႐တဘာသာျဖင

17 ေရးသားျပစထားေသာ ျမနမာျပည သမငးစာအပအတြက သ႕အဖ႕ အေထာကအကတစခ႕ ရတနေကာငးပါ၏။ ၁၁နာရခြ၌ ၿပးဆးသြားပါသည။ ညေနေစာငး ၃ နာရ အခန ကၽြနေတာတ႔အား လာေခၚကာ တကသလ အေဆာကအဥေတြ လကျပပါမညဟ ေျပာၿပး ထြကခြာသြားၾကသည။

ေန႔လယစာက မြနးတညခန၌ ဆငးစားသည။ ဝမးဘဥေၾကာ၊ ပတပငေပါက၊ ဟငးသးဟငးရြကႏင ဝကသားေၾကာခက တစပနးကန၊ ဟငးခတစခြကႏင ထမငးသးေဆာငၾကသည။ ကာဖမညး တစဖနခြကျဖင အဆးသတ၏။ အေဆာငသ႔ ျပနသြားရာ ေအာကထပဧညခနးမႀကးထ အေမရကနဆရာ၊ ဆရာမ၊ ေကာငးသ ေကာငးသားတစစႏင ပကပငးပါေတြ႕ရသည။ ကၽြနေတာတ႔ ေန႔လယစာ စားၿပး ျပနလာသညက သသျဖင ဆရာႏင တသ အမးသားႀကးက ‘ထမငးစားခနးထ ေငြေပးၿပး တစခါမ ဝငမစားဘး။ ဝကသားန႔ ေသြးမတညဘး။ စားရင တစခခ ျဖစတာခညးပ။ ဒါေၾကာင မလမးမကမးက ပနးေသးဆငမာသာ သြားစားပါတယ’ ဟေျပာရာ ကၽြနေတာက ‘ဒါေၾကာင တစေန႔က ခငဗား အဒဆငထမာ စားေနတာက အျပငဘကက လမးျမငမတာကး’ ဟျပနေျပာသညအခါ ‘ေနာကတစခါ ဒလေတြ႕ရင ဝငသာဝငခပါ၊ ခငဗား ႀကကတာ ေကၽြးပါမယ။ တစခါတညး စြသြားမာမခ’ဟ ရယေမာကာ ေလာကြတလပပါ၏။

ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔ နနက၊ ေန႔လယ၊ ညစာမားအတြက တစျပားမမေပးရပါ။ အမရင ယနနနယ အေရ႕ေတာင အာရေရးရာ သေတသနအဖြ႕က ေကၽြးသည။ ေလးည တညးခေနခက အေဆာငတြငရေသာ အေမရကန လမး တစဥးတစေယာကကမ ထမငးစားခနးထ တစႀကမတစခါမ မျမငခရပါ။ အျပင စားေသာကဆင မားထ၌သာ ထြကဝယစားပေပၚသည။ တစခါႏစခါ ျပငပမ ျပနလာသညအခါ စားစရာေတြႏင တသည အထပေတြ ယေဆာငလာသညက သတမမပါသည။ ေကာငးေဆာငတြင အျခား အေနာကႏငငသားမား တစဥးတေလမ မျမငရပါ။

ေျပာထားသညအတငး ညေနေစာငး ၃ နာရတြင ပညာရငမား ေရာကလာၾကသည။ ပထမ သတ႔ သေတသနဌာန အေဆာကအဥဆသ႔ ေခၚသြား၏။ အေဆာငႏင မေဝးလပါ။ စာၾကညတက လကျပပါသည။ တ႐တဘာသာျဖင စာအပႀကးငယေတြႏင ျပညႏကေနပါသည။ အဂၤလပဘာသာျဖင စာအပေတြရတနသေလာက မရပါ။ ႏငငျခားေငြ မတတႏင၍ ျဖစဟနတသည။ ျမနမာစာအပ တစအပမ မျမငမပါ။ ခရစႏစ ၁၈၉၃ ခႏစ ရနကနတြင ပႏပေသာ E.H. Parker, Burma: Relationship with China (အး အတ(ခ) ပါကား ျမနမာျပညႏင တ႐တျပညဆကဆေရး) စာအပက စာၾကညတကမးအား လကေဆာငအျဖစ ေပးလကပါသည။ သက ‘ ဒစာအပ အငမတနရားပါတယ။ အဖးတနတယ၊ ဝယလ႔ မရေတာဘး။ ေကးဇးအထးတငပါတယ’ ဟ ေျပာၿပး ‘ ရနကနတကသလမား ဗဟစာၾကညတကန႕ စာအပလလယေရး လပခငပါတယ။ လပျဖစမယဆရင ႏစဥးႏစဖက အကးရမယလ႕ သေဘာရပါတယ ဟ ဆ၏။ ကၽြနေတာက ရနကနျပနေရာကတအခါ စာၾကညတကမးက ေျပာျပပါမယ ဟ ကတေပးလကပါ၏။ ကတအတငး ရနကနျပနေရာကေသာအခါ သကဆငရာ ပဂၢလအား စကားလကေဆာင ပါးပါ၏။

ထ႕ေနာက တကသလ အပခပေရး ရး အေဆာကအဥႀကးႏင ဓာတ ရပ စသည ေဗဒမးစ ဆငရာ ပညာရပၿမ တကတာႀကးမားက လကေလာကၾကညၾက၏ ေခတေဟာငးႏင ေခတသစ အေဆာကအအတ႕၏ ေမြးသကရာဇ တ႕သည ကြာျခားေသာလညး သဘာ၀ ေနာကခကားတြင ပနစားၾကပါ၏။ မကစထ ေထာေလာကန႕လန႕ မျဖစပါ။ ကၽြနေတာဇနးက အပနးေျဖလသညဟ ဆ၍ စမးျမကနသာ (Green Lake) ကနေပါငရးရ ခတနးလားမားေပၚ ထငကာ ျမငခရေသာ အေဆာကအဥႀကးေတြအေၾကာငး ေဆြးေႏြးေမးျမနးပါ၏။ ကနႀကးသည အႏြတသညာ ပသပါ ေပသည။ စမးျမေနသည ၾကာပငၾကာပနးမားျဖင အလဂဏေဆာငေန၍ သာယာေပ၏။ ကနေပါင႐းပတပတလည ေကာကစငေကာကတးႀကးမားျဖင ပလစပလစာ စျခယကာ မးမခပင (Willow tree) တ႔ စကထားသျဖင ပၿပး မကစ ပသာဒရပါ၏။ တ႐တႏငငတြင ေနာငေတြ႕ရရသည ေရ႕ေတာေျပး နမနာဟ ဆရပါမည။

18 ၆ နာရအခန ကၽြနေတာတ႔အားလး အေဆာငသ႔ ျပနေရာကလာသည။ ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာင ဧညခနးထရ ဓာတဘးႀကးႏစလးထမ ေရေႏြးျဖင တ႐တ လကဖကရညၾကမး တစဝေသာကၾကသည။ ၆ နာရ ၄၅ မနစတြင ကၽြနေတာတ႔ ေျခာကဥးသား ထမငးစားခနးႏင ကပလကရေသာ အခနးႀကးဆေျခဥးလညၾကသည။ ပညာရင ေလးဥးတ႔က သတ႔ သေတသနအဖြ႕ႏင ေကာငး၏ကယစား ကၽြနေတာတ႔အား ဂဏျပပြလညးဟ ႏႈတဆကပြလညးမညသည ညစာစားပြတညခငးေကၽြးေမြးပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ သနဘကခါတြင ပကငးသ႔ ခရးဆက ရေတာမည။

ဟငးမည ရစမည ကးမညက ပနးကနျပားႀကး ဇလႀကးမားႏင တစမညၿပး တစမည စားပြထးတစေယာကက စားပြေပၚ ခလာေပးသည။ လညေခာငးမ ဝမးထေမာခေပးရန ဘယာ၊ ဝငအရကႏင အခရည ယမကာ ပလငးမားလညး တနးစေန၏။ ‘ ရကရကေရာေရာ ေစတနာဗလပြန႕ ေကၽြးေမြးလလ႔ ဒလလပတာ ေကးဇးတငပါတယ။ ဒါေပမယ မစားခင ဟငးပနးကန ဟငးဇလႀကးေတြက ျမငရတာန႕ ဝခမနး ျဖစေနပါၿပ’ ဟ ကၽြနေတာက ေျပာသည။ ဥးေကာေဝက ‘ ျဖညးျဖညးစားပါ ဆရာႀကးန႕ ဆရာႀကးကေတာတ႔။ ဆရာႀကးတ႔လ ပဂၢလမး ကြနမငးမာ ႀကရ ခပါတယ။ ႀကတအခါ ျပစေကၽြးေမြးခြငရတာ ဝမးလညးသာ ဂဏလညး ယမပါတယ။ သးေဆာငသာ သးေဆာငပါ၊ အားမနာပါန႕’ ဟ တကတြနးစကားေျပာၾကား၏။ အရသာရလပါေပ၏။ လာကအလမလက ဝ႐သာစားပါ၏။

ညစာစားရငး တကသလဘာသာစာေပ၊ သမငးအေၾကာငးႏင ေထြရာေလးပါးတ႔က ေျပာဆေဆြးေႏြး၏။ ဥးေကာေဝက တ႐တႏငင အနယနယတြင သမား႐းက ကယနညး ကယဟနႏင ခကျပတသည။ အခ ယနနနယ ခကျပတနညးစတငက ကြနမငးတြင စားသးသြားရၿပ။ ေနာငေရာကမည နယေတြမ အစားအစာေတြ စားရသညအခါ ကြျပားပက သတထားၾကညလင သရပါလမမညဟ ရငးျပပါ၏။ ၈ နာရေကာမ ညစာစားပြ ၿပးစးသြားပါ၏။

၂-၁-၄။ ေမလ ၁၃ ရက စေနေန႔

ထေန႔ နနက ၇ နာရ၌ ဥးေကာေဝက ကားျဖႀကးျဖင ေရာကလာသည။ နနကစာ မစားဘ ထြကလာရာ လမးခလတတြင ေစာငေနေသာ ကပနႏင ၇ ႏစ ၈ ႏစအရြယ သ၏သားကေလးတ႔က ေခၚတငလာၿပး ၿမ႕ျပငမေရာကမ စားေသာကဆင တစဆင၌ နနကစာ စားၾက၏။ အၾကာေကြ႕ႏင ပႏ႔ရည မာစားၾက၏။ တစေပခန႔ ရညလားေသာ အႁမႊာပးအၾကာေကြ႕မးက အၾသစြာႏင စကၾကညေနမ၏။

အၾကာေကြ႕သည အႁမႊာပးေနသညကသ၏။ သ႔ေသာ ဤမအတငးအတာ ရညလားသည အၾကာေကြ႕မးက သညတစခါသာ ျမငဖး၍ ျဖစပါ၏။ ဥးေကာေဝက ‘ ဆရာႀကး မႀကကဘးလား တစခခ မာေပးပါမယ၊ ေပါကစတ႔ ေခါကဆြျပတတ႔ ရပါတယ’ ဟေသာ ေျပာသက ၾကားရမ ေတြေဝမႈမ သတရလာၿပး ‘ ႀကကပါတယ။ ဒအရြယအစား အၾကာေကြ႕မးက ဒတစခါသာ ျမငဖးလ႔ပါ’ ဟ ျပနေျပာရငး စားၾကည၏။ ေကာငးပါသည။ သ႔ေသာ ပႏ႔ရညမာ ခလြနး လသျဖင တစငႏစငသာ ေသာကပါသည။

အႁမႊာပး အၾကာေကြ႕သမငးက သကဆငရာ အခနးတြင ေဖာျပပါမည။

ထမ ကြနမငးၿမ႕ အေနာကဘက ဆငေျခဖးအရပဆ ဥးတညကာ ထြကလာ၏။ အေနာကေတာငကနးမား (Xi Shan Western Hills) ေျခရငးသ႔ ေရာကလာ၏။ ပငလယျပငမ ေပ ၇,၅၀၀ ခန႔ျမငသည ေတာငထပသ႔ ၂၅ မငခန႔ ေမာငးတကသြားရသညဟ သရ၏။ ေမလ ၁၁ ရကေန႔က ျမငခရေသာ ဒငယနခကန (ပငလယ) က လကဝဘက၌ ျမငရျပနသည။ တစလမးလး သာယာလေသာ ႐ႈခငးက မကစ ‘ စားပြထင’ လာခသည။ မးတဖြဖြ ရြာစျပလာၿပ။

ေတာငထပတြင ျမငမားလေသာ ကမးပါးယႀကး သးဆငတညေဆာကထားသလရသည။ ဥးေကာေဝ၊ ကပနႏင သား၊ ကၽြနေတာတ႔ ဇနးေမာငႏတ႔ ေကာကေလကားထစမားအတငး တကၾကသည။ ပထမအဆင ေရာကေသာအခါ ကၽြနေတာဇနးက ေမာ၍ ဆကမတကေတာပါ။ မကစတစဆး ႐ႈခငးမားက စကၡပသာဒ ခစားရငး ဓာတပ႐ကရန ေနရစခသည။

19 ကၽြနေတာတ႔ ေလးဥး တတယအဆငထ ဆကတကၾကသည။ တကရကးနပပါ၏။ တစဆငတငးတြင တ႐တဘရားရခးေကာငး ရ၏။ ေတာငကမးပါးယေပၚ၌ ထထြငးထားေသာ ေဆးေရာငမား ျခယလယထားေသာ ပနးပလကရာမားကား အခးမကနႏငပါ။ ျမငရေသာ လကရာႏင အေဆာကအဥတ႔ကား ကငး (Qing)နနးဆက (၁၆၄၄-၁၉၁၁)လကထက ၇၂ ႏစအတြငး တညေဆာကျပလပခသညဟသရ၏။

ထျမငကြငးမားအနက ဒတယဆငကမးပါးယက ထထြငးထားေသာ နဂါးတခါး(Long Men-Dragon Gate)သည ႐ႈမၿငးစရာပင။ ဒငယနခကနႀကး ေရျပငမ ေပ ၆၀၀ ေကာ ျမငေသာ ဟ၏။ ႐ႈမဝေသာ သဘာဝအလႏင မႏလကရာအဝတ႔သည ၾကည၍ ကနမည မထငပါ။

၁၁ နာရထးခါနးအခန ပထမထပသ႔ ျပနဆငးလာ၏။ ကၽြနေတာဇနးႏင အဂၤလပ ဇနးေမာငႏတ႔ စကားလကဆကေနသညက ေတြ႕ရပါ၏။ ကၽြနေတာႏင မတဆကေပးရာ ကၽြနေတာတ႔ ေနထငခေသာ အဂၤလနျပညဝလငးပနးၿခၿမ႕ (Welwyn Garden City) ႏင ၁၅ မငမသာ ေဝးေသာ ၿမ႕မ ၿမ႕သၿမ႕သားမားျဖစေၾကာငး သရ၍ အၾသသြားမသည။ သတ႔သည တ႐တႏငငလညခရးသည အဖြ႕တစဖြ႕ႏင ပကငးၿမ႕မ ကြနမငးသ႔ လာေရာက လညပတသညဟေျပာ၏။ အမးသမးက ‘ It’s a small world’ (ကမၻာဟာ ငယတယေနာ = ေတြ႕မ ေတြ႕ရတတပေလ ေနာ) ဟ အၾသသျဖင ေျပာၿပး ႏႈတဆကကာ လမးျပႏငအတ တကသြားႏငၾကသည သတ႔အဖြ႕ေနာကသ႔ လကသြား၏။

အေနာကေတာငကနးမားဆမ ၁၁ နာရ ၁၅ မနစအခန ထြကခြာလာၾကသည။ ကေကာငးသညဟ ဆရပါမည။ ခရးသည လထႀကးကား ေတာငကနးေပၚ တအအ တကလာေနၿပ။ စေနေန႔ျဖစ၍လားမသ။ မးလညး တဖြဖြရြာစျပေနၿပ လမးတြင ဘရားရခးေကာငးအခ႕က ဝငၾကညၾကသည။ ေနာကဆးကြနမငးၿမ႕တြငးရ အစားအေသာက ဆငႀကးတစဆငေရ႕ ကားရပကာ ဆငးၾက၏။ မးရြာေနၿပ။

ဤဆငသည ‘ ေမတာေပါငးကးတတား ၿမးရည’ အစားအစာအတြက ကြနမငးတြင နာမညအေကာၾကားဆး ျဖစ၍ ကၽြနေတာတ႔အား ေခၚလာသညဟ သရပါ၏။ နာမညေကာသေလာက လတးမေပါကေအာင စားေသာကသ တ႔ျဖင တငးကမးႁပြတသပေနသည။ လဆယေယာက ဆယႏစေယာကဝငစားပြဝငးတငး၌ ပလတပေလာငးထင စားေနသ အထက ကတြတေပါက ဗငးေစာငသကသ႔ ရပၿပး ေစာငေနသေတြ မရားပါ။ အေပၚထပ ေအာကထပ ႏစထပစလး ဤကသ႔ခညး ႏငႏငပင။

ကၽြနေတာတ႔က အျခားဆငတစဆင၌ သြားစားရန အႀကေပးသညက ဥးေကာေဝက လကမခပါ။ ‘ ကြနမငးေရာကသတငး ဒဆငမာ ၿမးရညမစားရင ေရာကရကးမနပ ေခတမမ’ ဟေသာ ေဆာငပဒက ယၾကညေနသ ဉာဏႀကးရင ဥးေကာေဝက မနေနဂာႏင သြားေတြ႕သည။ ကၽြနေတာတ႔သည တကသလဧညသညေတာေတြ ျဖစေၾကာငး ေျပာလကပါသည။

မနေနဂာက သ႔အခနးနားရ ႐းခနးက ခကခငးရငးေပးလကေစသည။ မၾကာမ လႏစဥးက ငါးေယာကစာ ၿမးရညက ကကကကဆေနသည ပနးကနလးႀကးမားထ ထညယလာၿပး စားပြေပၚ တစလးစ ေရ႕တြင ခလာေပး၏။ ထေနာက ဟငးသးဟငးရြကႏင ပါးပါးလးထားေသာ ၾကက၊ ပ၊ ဝက၊ အသား၊ အသညး၊ အျမစ၊ အဆတ စသညတ႔က တစပနးကနျပားစ ယလာေပးျပနသည။ ႏစသကရာက တႏင သ႔မဟတ ဇြနးျဖင ယကာ ၿမးရညပနးကနလးႀကး ထထညၿပးအရညကေသာက အဖတကၿမးရညႏင ေရာစားသည။ လာေတြ႕ပါသည။ မားလြနးလ၍ မကနႏငသျဖင ႏေျမာမသည။

တစပြက တ႐တေငြ ၃ ယြမ (Yuan)သာ ေပးရ၏။ အေမရကနေငြ ၁ ေဒၚလာခြခန႔သာ ကပါ၏။ မနေနဂာအား ေကးဇးတငစကားေျပာၾကားကာ ဆငထမ ထြကလာရာ ဆငထ၌ ၿမနေရရကေရ စားေသာကေနသမား မစေသးဘ ရေနသညက ျမငရပါသည။

20 အဆပါ ကဗာဆနသည နာမသညာသမငးျဖစေပၚလာပက ၾကားသရသမ ေျပာျပလပါ၏။ တစရေရာအခါက ရြာတစရြာ၌ လငမယားႏစေယာကရသတတ။ ေယာကားျဖစသက အမမ အတနငယ ေဝးကြာေသာ အရပတြင အခ႕က ပညာသငရန သြားသည၊ အခ႕က လယလပရန သြားသညဟ ဆသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ေန႔လယစာ စားခန ေရာကေသာအခါ သ၏ ခစမယားကေလးက လငေတာေမာငစားဖ႔ အလ႔ငာ ၾကက၊ ပ၊ ဝက စသညအ႐းမား ျပတထားေသာ ကကကကဆသည အခရညအးကေလးက တစဖက၊ တစဖကမ ဟငးသးဟငးရြက ပါးပါးလး ထားေသာ ၾကက၊ ပ၊ ဝကအသား၊ အဆတ၊ အသညးဇလက ထမးပးႏင ခငပြနးရရာဆသ႔ ထမးသြား၏။ ေရာကလင ေယာကားသညက အပေငြ႕ မထြကရေအာင အေပၚယေၾကာတြင ဖးထားေသာ ဆက သယၿပး ၿမးရညအးထ ႀကကရာအစာမားထညကာ စားပါ၏။

လငေတာေမာငရရာ ျခားေနေသာ ေခာငးကေလးေပၚမ ေပါငးကးတတားေလးက ျဖတေကာၿပး ေမတာေရ႕ ထားကာ လာေကၽြးေမြးသည အာဟာရက ‘ေမတာေပါငးကးတတားၿမးရည’ ဟေသာ အမညသညာ တပေပးသညဟ ဥဒါနးတြငခပါ၏။

ျပငဘကရ ကနတကႀကးထသ႔ ဝင၍ ခရးသြားရငး ေရကကေအးေသာကတတေသာ ဇနးသညက ဓာတဘး ကေလးတစလးဝယသည။ ကနပစၥညးမား အေတာစ၏။ အရညအေသြး မျမငလပါ။ ဗနေကာက၊ စကၤာပမားမ ကနတက ႀကးေတြရ ပစၥညးမား မကစထမ ထြကမသြားေသးလ႔မားလား မေျပာတတပါ။

ကားျဖႀကးျဖင အေရ႕ေျမာကဘကဆသ႔ ခရးထြက၏။ နနကက သြားခေသာ အရပႏင သမသတေထာင ကပါ၏။ ေရာကေသာ ေသာတ႐ျမးကြေစသည တ႐တအမညေတြ မညထားေသာ ေဒသႏင အေဆာကအဥ အရာ၀တမားရရာသ႕ ေခၚသြားပါသည။ မးကား တစမစမ ရြာေနၿပ။ ေကာကေလကားတ႕ျဖင ျပညႏကေနေသာ ေတာငကနးႀကး ေတာငကနးေလးေပၚ တစကနးၿပး တစကနး တကလမးၾကသည။ ေလလာ ၾကညရႈခေသာ အရာမားအနက ႏစခတ႕ကသာ တငျပပါရေစ။

ပထမ။ ေရႊနနးေတာေဆာငႀကး (Jin Dian Golden Hall)ရဠသညာသာ ျဖစ၏။ ေရႊႏငမဟတ၊ ေၾကး၀ါျဖင တညေဆာကပါသည။ မငးနနးဆက (Ming Dynasty) ေခတ၊ ခရစႏစ ၁၃၆၈-၁၆၄၄ ခႏစအတြငးက တညေဆာကခေသာ တားအးအစ(Taoist) ဂဏး၀ငသတ႕၏ ဓမၼသဘင တရားေကာငးဟ သရ၏။ ဖးနစ(phoenix)ငကသခငးဆ ေတာငကနးေပၚ၌ ယနနဘရငခခနေယာငဘငး (Cheng Yongbin)က ၁၆၀၂ ခႏစတြင ေဆာကလပခသည။

၁၆၁၇ ခႏစတြင ယနနဘရငခ ဇငဖနရယန (Zheng Fengxiang)က ဒါလ (Deli)ၿမ႕အနး ၾကကဖေျခသညး (cock’s claw) ေတာငကနးေပၚသ႕ အစတအပငးအလက ယေဆာငသြားေစၿပး တစဖန ျပနတညခသည။ အျမင ၆ ဒသမ ၈ မတာ၊ ဧရယာ အကယအဝနး စတရနးမတာ ၆ ဒသမ ၂ ရသည။ တနခနအားျဖင ၂၀၀ ခန႔ေလးသညဟ သရပါ၏။

ဤခနးမႀကးဆေရာကဖ႔ရာ ေတာငကနးေျခရငးရ တတားမ နတျပညတခါး (Heavenly Gate) သး တခါးတ႔က ျဖတေကာလာရ၏။ လမးတစေလာကလး ေဘးႏစဖကႏစခက၌ ပနးမးစ ခငးကငးစကပးထားသည။

ဒတယ။ ေခါငးေလာငးႀကး။ ခနးမေဆာငေရ႕တြင မငး (Ming) နနးဆကဝင ယြနလ (Yongli) ဘရငက ၁၄၂၃ ခႏစ၌ သြနးေလာငးခေသာ ေၾကးေခါငးေလာငးႀကးက ဆြထားသည အေဆာငႀကး တစေဆာငရပါသည။ ေခါငးေလာငးရရာ အထပသ႔ တကသြားကာ စစေဆးၾကည႐ႈပါ၏။

ပထမ၌ ျမနမာဘရင ပငးတလ (၁၆၄၆-၆၁) ျပညမငး (၁၆၆၁-၇၂)မငး ႏစဆကတ႔ လကထက ျမနမာႏငငသ႔ ေျပးဝငခလႈလာေသာ မငးနနးဆကေနာကဆးဘရင ယြနလဟ ထငမတကာ အလြနပင ႏစေထာငးအားရ ျဖစမပါ၏။

21 ေနာကမ ေခါငးေလာငးေပၚ ထးထားေသာ ခႏစသကရာဇက စစစၾကညသညအခါ ၁၄၂၃ ခႏစဟ ေတြ႕ရသျဖင ဤယြနလဘရငသည မငးနနးဆကေစာေစာပငးမ ဘရငတစပါးျဖစေၾကာငး သရ၍ စတပကသလလျဖစသြားမပါ၏။

ထေခါငးေလာငးႀကးသည အျမင ၃ မတာခြ၊ ႏႈတခမးအဝနး ၆ ဒသမ ၇ မတာရၿပး ၁၄ တနေလးသညဟ မတတမးတြင ေတြ႕ရပါသည။

တညးခေဆာငသ႔ ညေနေစာငး ၃ နာရခြ ျပနေရာကလာၾက၏။ တစေန႔လးလလ မးမခသျဖင အေအးပတမည လကၡဏာမား ေပၚလာစျပ၍ အကစပ႐ (Aspro) ႏစလး မခလကၿပး ခဏတစျဖတ အပလကသည။ ၅ နာရအခန ေလာကတြင တညးခေဆာငရ ကၽြနေတာႏင သကၽြမးသည အေမရကနအမးသမးက အခနးတခါးေခါက၍ ဖြငေပးလကရာ စာအပႀကးတစအပကငကာ ဝငလာပါ၏။ ေရာကမဆက ‘ဆရာႀကးရ႕တပညတစေယာကက ဒစာအပ က လကေဆာငပါးလကပါတယ’ဟဆၿပး လမးေပးလကပါ၏။ သလေဇာႏငၾကညေသာအခါ South of the Clouds- Yunnan an (တမတကမားေတာငဘက-ယနန)ဟေသာ ေခါငးစဥက ဥးစြာျမငရ၏။ လနေလာၾကညရာ ေကြေရာင စကေပၚ ယနနနယ၏ ဂဏျဒပ အဂၤါရပမားက ေရာငစဓာတပမားျဖင သ႐ပေဖာထားေၾကာငး ေတြ႕ရ၏။ သခမ ဗဟသတ ပညာအရပရပမားႏင ၿဖးကြယဝေသာ စာအပျဖစပါ၏။

အေမရကန အမးသမးက ဆကလကၿပး ‘လကေဆာငပါးလကတ တပညဟာ ဆရာႀကးက အငမတန ၾကညညေလးစားပါတယ။ သ႕အမညက မေျပာပါန႔လ႔ အတနတနမာတအတြက မေျပာပါရေစန႔’ဟ ထပေျပာပါ၏။ သစၥာရ ကတတညသ တစဥးဟ အကရ၍ ထပမေမးေတာပါ။ သလညး မးေလဝသအေၾကာငး ေျပာဆၿပး ႏႈတဆကကာ ထြကခြာသြားသည။ သ႕အားေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားလက၏။

စာအပက ထပမစစေဆးၾကညရာ ပထမဥးရာ ဗလာစာမကႏာေပၚတြင “To a most honored and admired professor, Dr and Mrs Hla Pe, very respectfully, an old student of Tibeto-Burman Linguistics. R.M.M” (ေလးစားၾကညညဆးတစဥးျဖစေသာ ပါေမာကၡ ေဒါကတာႏငမစၥစလေဘသ႔ အလြန႐ေသစြာျဖင၊ တဘကျမနမာ ဘာသာေဗဒ တပညေဟာငးတစေယာက R.M.M) ကမၸညးထးထားသညက ျမငရသည။

ကမၸညးစာတနးက အႏလပဋလ အျပနျပနအလနလန ဆငျခငေတြးေတာပါ၏။ ကာယကရငဟာ ဘယသ ဘယဝါဆေသာ ျပနာက ဥးေႏာကသာေျခာကသြားသည၊ မေျဖရငးႏငခပါ။

တပညဆတ လဟာငါက ၾကညညေလးစားပါတယလ႔ဆၿပး ဘာေၾကာင သ႕အမညက ဖးဖထားပါသလ။ အေၾကာငးတစခခေၾကာင သ႔လပျပာ သမလလ႔လား၊ သ႔႐ပသြငသဏၭာန မျပခငလ႔လား စတ အေတြးေတာရ႕ ေဘာငျပငက ေကာမထြကႏငခပါ။ စာတနးထ အဂၤလပစကားလး honoured က honored ဟ ‘u’အကၡရာမပါဘ ေရးပက ေထာကေတာ အေမရကန အမးသား အမးသမး တစဥးဥးျဖစရမာဘဟ ေကာကခကခလက၏။ ထမ တစဆကတညး လနဒနတကသလ အေရ႕တငးႏင အာဖရက ပညာရပမားေကာငး၌ ‘တဗကျမနမာဘာသာေဗဒ တပညေဟာငး’ျဖစခသည အေမရကနလမးေတြက စဥးစားျပနသည။

အမနဆရေသာ ကၽြနေတာသည ထဘာသာရပက သငျပရန မႏငနငးပါ။ ေလလာထား၍သာ ျမနမာ ဘာသာႏင သကဆငေသာ တဗကဘာသာေဝါဟာရ စကားလး အေတာမားမား သထားပါသည။ ဤတပညေဟာငးဟ ဆသသည ေကာငးသ႔လာၿပး တစမတညးမ ေမြးဖြားလာေသာ တဗကျမနမာဘာသာေတြထမ စကားလးမား၏ သမငးက ကၽြနေတာႏငအတ ခြျခားေဝဖနဆနးစစခသသာ ျဖစရပါမည။ သ႔ေသာ မညသျဖစသညက အမညအကၡရာ R.M.M. သးလးမ ယခထ ေဖာထတႏငစြမးမရေသးပါ။

ယေန႔ တစေန႔တညး မျဖစစေကာငး ျဖစခေသာ အျဖစႏစရပက ေခတထင၍ ေတြးေနမပါ၏။ နနကပငး၌ ၿဗတနျပညမ ၿမ႕နားနးခငးျဖစခေသာ အဂၤလပ ဇနးေမာငႏႏင ကြနမငးၿမ႕ အေနာကေတာငကနးမားေပၚတြင မေမာလငဘ ေတြ႕ခရသည။

22 ညေနပငး၌လညး တစဆယငါးႏစ အႏစႏစဆယ နးပါးေလာကက လနဒနတကသလ အဆပါေကာငးတြင တဗက-ျမနမာ ဘာသာေဗဒက အမျပၿပး တဗကျမနမာ ေဝါဟာရစကားလး သမငး ေဆြးေႏြးတငပငခသထမ ဆငးမပါ ဗမပါ ျဖနးခန တပညအေနန႔ အဖးတန စာအပျဖင ဂါရဝျပမႈခခရသည။

ဆကဆေကြကြငး၊ ေကြကြငးဆကဆ သသရာစကလညခကဆနးေပစြ။

အေအးမသည အရပအေယာင ပထငရားလာသျဖင အပရာဝငသည။ ျဖစခေသာ အခငးမားက စဥးစားရငး အပေပာသြားခက ၈နာရအခန ဥးေကာေဝေပါကလာၿပး နကျဖန ပကငးသြားရန အစအစဥက တငပငညႏႈငး၏။ မအ မသာျဖစသညကသ၍ အမမ ႐ေဆးပလငးကေလးေပးၿပး ၉ နာရခြအခန ႏႈတဆကကာ အမျပနသြားပါသည။ ကၽြနေတာက သေတသန အဖြ႕ဝင အခ႕အား လြယအတတစလးစ လကေဆာငေပးလကပါ၏။

၂-၂။ ပကငး

၂-၂-၁။ ေမလ ၁၄ ရက တနဂၤေႏြေန႔

ယေန႔နနကတြင ပကငးသ႔ သြားရပါေတာမည။ စတေပာသည ေနရာမ ဖတေခၚသညေနရာသ႔ ဆကသြားရပါမည၊ ဖတေခၚေဆာငသမားက စတေပာေအာငထားမညက ဖတစာက သဘာဝကက ျပထားပါသည စသည အေတြးအေခၚ မားျဖင အပရာမ ၅ နာရအခနထၿပး အဝတအစားလကာ သြားရနျပငဆငပါ၏။ မးဖြဖြ ရြာေနသည။ ကၽြနေတာတ႔ႏင ခြခြာရမညက ကြနမငးက ဝမးနညးေနေပလ႔ေလလားဟ ထငမလာသည။

ကြနမငးၿမ႕သည သဘာဝအေလာက ရာသဥတ သပၸါယ ျဖစသညဟ ဆခပါၿပ။ သ႔ေသာ မေန႔ကကသ႔ မးရြာသညေန႔မား၌ သသသာသာ စမၿပးေအးတတ၏။ အေအးမေနသည ေရာဂါက ၿဖခြရန အကစပ႐ႏစလးက ေရေႏြး ၾကမးျဖင မးခလကသည။

၆ နာရခြ၌ ဥးစနဒါး အေဆာငသ႔ ေရာကလညသည။ ၆ နာရ မနစ ၄၀ တြင ဥးေကာေဝႏငဒပါေမာကၡ ေစာၾကညတ႔က ကားျဖၾကးျဖင ေပါကလာသည။ ဝနစညစလယေတြ ကားေပၚတြငၿပး ကြနမငးေလဆပသ႔ ေမာငးလာရာ လမးတြင အေတြးကယစႏငမ႔ စကားမေျပာၾကပါ။ လမးရငးသျဖင ၇ နာရ ၁၀ မနစဝယ ေရာကသြား ပါသည။ မတေဆြ ၃ ဥးတ႔က ေလယာဥခရးသညမား ေဆာငရြကရသည ကစၥေတြက ဝငးဝနးကညေပးၾကေသာ ေၾကာင အခနအနညးငယအတြငး ၿပးျပတသြားသည။

မကႏာမား ညႈးငယေနၾက၏။ ‘ေနာငႏစခါေမလမာ ကြနမငးက လာပါဥး။ ကြနဖရင တစခ ရပါတယ။ ဖတပါမယ။ ဆကဆကလာပါေနာ၊ ေမာေနမယ၊ ကၽြနေတာတ႔လညး ျပနေတြ႕ခငပါတယ’ဟ ေျပာသကေျပာ၊ ‘အခန ကလညး အကနျမနလြနးလကတာ၊ စကားေျပာလ႔ လကျပလ႔ေတာင မဝေသးဘး’ ဆသက ဆေနတနး၊ ‘ပကငးက ထြကမယ ေလယာဥအမတစဥ ၁၂၁ မ ခရးသညတ႔ရင၊ ေလယာဥေပၚတကၾကပါ’ဟေသာ အသခ႕စကျဖင ေၾကညာသၾကားရ၏။ မတေဆြတ႔အား အေၾကာငးညညြတရင ေမလမာ ဆကဆကလာပါမယ။ ကၽြနေတာတ႔က ျပစ ေစာငေရာကေကၽြးေမြးဧညခတာမားက ေကးဇးတငပါတယဟဆကာ လကဆြႏႈတဆကၿပး ေလယာဥဆသ႔ ေလာကသြားၾကပါ၏။

ေလယာဥေပၚ၌ ထငခအမတ၊ (19 E ႏင 19F)တ႔တြင ေနရာရသည။ ေမလ ၁၀ ရကေန႔က ရနကနမ ကြနမငးသ႔ ကၽြနေတာတ႔စးလာသည ဘးအငး ၇၃၇ ပငျဖစပါ၏။ ခရးသညမား မျပညတျပည။ ‘သြားပါဥးမယ ကြနမငးေရ၊ အေၾကာငးဆရင ေနာငႏစခါ ျပနေပါငးထပရဥးမယ’ဟ ႏႈတဆကေနတနး ေလယာဥႀကးသည ေျမျပငမ ၈ နာရ ၁၅ မနစတြင တကသြားကာ ပကငးၿမ႕ေတာႀကးဆသ႔ ေရး႐ႈပသနးသြားေနပါေတာသည။ (၁၉၉၀ ျပညႏစ ေမလတြင ကၽြနေတာ၏ ဇနး အတြငးတမ စြကပေန၍ ကြနမငးသ႔ မလာျဖစခပါ။)

23 အေတြးနယထ ကၽြသြားမသည။ ယနနျပညနယ အေရ႕ေတာငအာရေရးရာ သေတသနအဖြ႕ ပညာရငတ႔က ကၽြနေတာႏင ေတြ႕ခငသည။ ရနကနပကငး ေလေၾကာငးခရးလမး စခနးတစစခနးျဖစေသာ ကြနမငး၌ ေခတ ရပနားရန ဖတေခၚေသာေၾကာင ကၽြနေတာလကခလကပါ၏။ သတငးသာၾကားဖး႐မျဖင ေတြ႕ေတြ႕ခငး မတေဆြရငး ႀကးပမာ အရာထားၿပး ဆကဆ၏။ ပပငာငာ ဧညခ၊ ရကရကေရာေရာ ေကၽြးေမြး၊ ေစတနာထားေစာငေရာက လကလ ျပသခပါသည။ ဤကသ႔ ေမတာ ေစတနာ သဒၶါစတထားမးသည ဖြ႕ၿဖးဆအေရ႕ႏငငမား၌သာ လႊမးမးေန ပါ၏။ ဤမြနျမနေသာ ဂဏအဂၤါရပမားက ေရႊႏငလညးလ၍မရပါ၊ စနႏငလညး ဝယ၍ မယႏငပါ။

ဤကသ႔ အေတြးေရယာဥေၾကာထ ေမာေနစဥ ေလယာဥမယတစဥးက အလား ၉ လကမ၊ အန ၇ လကမ၊ အထ ၅ လကမခန႔အရြယအစား ကတျပားေသတာကေလးတစလး ကမးလမးလာ၏။ ဖြငၾကညရာ အထ၌ မန႔မးစႏင သစသးအခ႕တ႔အျပင (CAAC)(တ႐တႏငငေလေၾကာငးေလယာဥ ေကာပေရးရငး) အကၡရာ ေလးလးထးထားေသာ ရပအက ႌႏင လညစညးက တြၿပးအလတပဆငရန ခတတစေခာငးကပါ ေတြ႕ရ၏။ ခရးသညတငးအား ေဝငေပးပါသည။ ၁၀ နာရေကာေကာရေနၿပမ႔ ခပဆာဆာႏင ကၽြနေတာတ႔ ႏစသကရာ ေရြးစားကာ ေရေႏြးၾကမးႏင ကကခသည။ ၿဗနတနျပည၌ နနက ၁၁နာရ ပတဝနးကငစားတတသည elevenses ေခၚ သေရစာက ေျပးျမငမ၏။ အခ႕ခရးသညတ႔ကား မစားဘ လကဆြအတထ ထညထားလကၾကပါသည။

ပကငးၿမ႕ႀကးေပၚ ေကာငးကငျပငသ႔ ၁၁ နာရ မနစ ၄၀ တြင ေလယာဥေရာကလာသည။ ၁၂ နာရ၌ ေလယာဥ သကဆငးဆကလာပါ၏။ ေလဆပ အေဆာကအအထ ဝနစညစလယေတြ သြားထတယသည။ လဝင လထြကႏင အေကာကဌာနအရာရတ႔က ကြနမငး ေလဆပမာသကသ႔ မငးတငးေကလပပါသည။ ၁၂ နာရခြ၌ ျပငပသ႔ ထြကလာရာ ဥးဉာဏက ဝမးသာအယလ လကဆြႏႈတဆက လႈကလလ သ႔စာထပါသညအတငး ႀကဆပါ၏။

ေလဆပတြင ဥးဉာဏကေတြ႕သညအခါ ႐တတရက မမတမပါ။ ရနကန၌ ေတြ႕တနးက ေဘာငးဘတႏငမ႔ အသကငယ အရြယႏပ ေပၚပါ၏။ ယချမငရေသာ ဥးဉာဏကား ေဘာငးဘရညႏင အရပေထာငေထာငေမာငးေမာငး၊ ပကငးတကသလ အေရ႕တငးဘာသာႏင စာေပပညာရငမားဌာနရ ျမနမာဘာသာ စာေပဌာနခြတာဝနခ ဒပါေမာကၡ။

မညသ႔ပငျဖစေစ ဥးဉာဏက သေခၚလာေသာ တကသလမ တကစျဖင ကၽြနေတာတ႔ တညးခမည ေျမာကအရပ ဧညရပသာ (North Guest House)သ႔ ေခၚသြား၏။ မနစ ၄၀ နးပါးေမာငးရသည။ လပသာယာေသာ သဘာဝ႐ႈခငးအလယ ႏငလြနကတရာေစးအျပည ခငးထားေသာ လမးမႀကးတစေလာကလး ဥးဉာဏႏင ျမနမာလ စကားအတးခၿပး တေဖာငေဖာငေျပာသြားသည။ ကြနမငးႏင ကြနမငး-ပကငး ခရးေၾကာငးတ႔သာ မားပါသည။ ၿမ႕ထ ေရာကလာၿပး တကသလနယေျမထ ဝငစျပလာသညအခါ ေခတသစေခတေဟာငး အေဆာကအဥေတြ အဆငေျပေျပ ႏငေပါငးသငးေရာယက တညရေနသညက ေတြ႕ရ၏။

ေခတသစေဆာငႀကးတစေဆာငေရ႕တြင တကစဆကသည။ တညးခေဆာင ထငမတကာ ဝနစညစလယမား ႏငဆငးမညျပေသာ ဥးဉာဏက မေရာကေသးပါဘး ဆရာႀကး၊ ေန႔လယစာ သးေဆာငဖ႔ ေခတရပနားတာဟ ဆမ လကဆြ အတကေလးကသာ ယၿပးဆငးလာ၏။ အေဆာငႀကးေအာကထပ၌ ေကာငးဆရာ ဆရာမမားႏင ေကာငးသားေတြ သကသာေခာငခစြာ စားသးႏငရန တကသလက ဖြငထားေသာ စားေသာကဆငႀကးရ၏။ သပရပ သန႔ျပန႔သည။ စားပြခငး၊ စားပြထးေတြႏင စားပြတငး ပနးအးကေလး တစအးျဖင အလျပငထားသည။ တ႐တဟငးမည ၃-၄-၅ မည မာလကသည။ လကဖကရညၾကမး အခရညႏင ဘယာရသည။ ဆာဆာႏင စကားတေျပာေျပာ ၿမနေရ ရကေရ စားၾက၏။ တ မကငတတေသး၍ ဇြနးခကရငး ေတာငးရ၏။

ဧညရပသာေဆာငသ႔ ဆကသြား၏။ ဥးစြာ ဝငးတခါးေပါကႀကးမ ဝငလာသည။ အေဆာကအဥေတြ အေျမာက အျမားၾကား အဂၤေတကငထားေသာ ေရစငႀကးက ျဖတေကာကာ ကနႀကးတစကနေဘးနား ေမာငးလာရာ တကသလ ဝနထမးမားေနရာ သးထပတကႀကးမား အလြနတြင ေျမာကရပ ဧညရပသာေရ႕ ေရာကလာ၏။

24 အေဆာငႀကးသည ကနႀကးက မကႏာမလက ကနေပါင႐းတစစတတစေဒသ အလားလကတညေန၏။ ႏစထပတကႀကးျဖစပါသည။ ေရ႕တခါးေပါကမ ဝငသြားရာ ႐းခနးသ႔ ေရာကလာသည။ ဥးဉာဏက တစခြနး ႏစခြနး ေျပာလကရာ လႏစေယာကတ႔က တကစဆသ႔သြားၿပး ပစၥညးေတြ သယယလာသည။ ေသာတစေခာငးက မနေနဂာႏငတသ တစဥးထမရ၍ ပထမထပသ႔ တကလာရာ အလယတြင တ႐တလမးတ႔ အသညးစြ အနေရာင ေကာေဇာခငးထားေသာ လသြားလမး ေဘးႏစဖက၌ အခနးမားရသည။ ဥးဉာဏက အခနးနပါတ ၁၄က ေသာျဖင ဖြငေပးရာ ကၽြနေတာတ႔ ဝငသြား၏။ ‘ဆရာႀကးတ႔အတြက လာထားတအခနးမဟာ ဒထကႏစဆမက ႀကးပါတယ။ ဒါေပမယ အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင လကရေနေနတ ပဂၢလေတြ မထြကခြာေသးဘး အားနာပါရ႕။ တစရက ႏစရကေလာက သညးခပါေနာ’ဟ ဥးဉာဏက ေတာငးပနရာသည။

တစေယာကအပခနးလညးမက၊ ႏစေယာကအပခနးလညးမက ကဥးသညဟ ဆေသာလညး ကၽြနေတာတ႔ ေျခဆန႔ လကဆန႔သာေအာင ကယပါ၏။ အနေရာငေကာေဇာခငးထားသည အပခနးႏင ဝနစညစလယထားရာ အခနး၊ အမသာႏင ေရခးခနးမားရပါသည။ ဥးဉာဏက ‘ကဆရာႀကးတ႔ အပနးကေလးမား ေျဖၾကပါဥး၊ ကၽြနေတာ ၅ နာရေလာက လာပါဥးမယ’ ဆပး ႏႈတဆကထြကခြာသြား၏။

၅ နာရအခန ဥးဉာဏ ေရာကလာ၏။ ပကငးတြင ကၽြနေတာတ႔ေနမညဆယေလးရကအေတာအတြငး ေခာငေခာငလညလည ေနထငစားေသာကႏငရန တ႐တယြမ (Yuan)ေငြစကထပႀကး တစထပေပးၿပး ကၽြနေတာတ႔ ႏစပတအတြငး လႈပရားမႈ အစအဥမားက ျပပါ၏။ တစရကျခား ေျပာေဟာပြျပလပ၊ ရကအားမား၌ သြားလာ လညပတ ေလလာမႈႏင ဧညခပြေတြျဖစပါတယ။ အေတာက စဥးစားၿပးမ စမထားသည လကၡဏာမားေပၚလြငေန၏။ အစအစဥမားပါ မတကေပးၿပး အလမကေသာ အစအစဥတ႔က ေျပာငးလျပငဆငေပးပါမညဟ ေျပာသည။

ကစၥတစခခ၌ အေျခအေနက မသေသးဘ ထငျမငခကမေပးတတသ ကၽြနေတာက ‘ဥးဉာဏတ႔က ၿမ႕ခ ဆရာတ႔က ဧညသညဆေတာ ၿမ႕ခလကထ ဝကြကအပထားပါတယ’ဟ ျပနေျပာလက၏။ ဥးဉာဏက ၿပးၿပး နကျဖနခါ ႏငငျခားဘာသာစာေပမား ပ႔ခရာ ေကာငးမာ ျမနမာစာေပဌာနခြမ ဆရာေတြႏင မတဆကေပးဖ႔ ၉ နာရ လာေခၚမညဟ ေျပာၾကားၿပးလင ထြကခြာသြားပါသည။

၂-၂-၂။ေမလ ၁၅ ရက တနလၤာေန႔

၆ နာရတြင ႏးသည။ ပတဝနးကင တစမးျဖစေနသျဖင ေခတ ေတြေဝေနမပါသည။ ေနာကမ ‘ငါ ပကငးေရာကေနၿပ၊ ကြနမငး မဟတဘး’ဟေသာ အသဉာဏေပၚလာသည။ မကႏာသစ အဝတအစားလကာ ကၽြနေတာတ႔ႏစေယာက ေျမညထပ ထမငးစားခနးသ႔ ဆငးသြားသည။ ႐းခနးေဘးနားမ ေလာကသြားရာ အရာရတစဥးက ႏႈတဆက၏။

အခနးထ၌ ထငဝမးမ တ႐တအမးသားတစေယာကႏင ေတြ႕သည။ အဂၤလပလ ေရေရလညလညေျပာ တတသည။ ေပါကစေတြ စား၊ ပႏ႔ရညေသာကေန၏။ အေတြ႕အႀကမားသည အဂၤလပစကားေျပာတတေသာ ထငဝမး ကၽြနးသား တ႐တလမးမားသည ျပညမသားမားႏငမတ၊ ဆကဆေရးတြင သြကလကဖတလတသည။

ကြနမငးမာကသ႔ အခမ မစားရပါ။ ႀကကရာက မာ ဝယစားရသည။ တ႐တအမးသမး စားပြထးကေလးက စားစရာ စာရငး မငးနယး (menu)ယလာေပး၏။ အဂၤလပ တ႐တ ဘာသာႏစမးႏင ေရးထားသည။ တ႐တအစား အစာသာ မားပါသည။ ၾကကဥမကကတကကျပတတစလး၊ ေပါငမန႔ကင ႏစခပႏငေထာပတ၊ ကာဖတစခြကစ မာလကသည။ ေပးလာသည ၾကကဥျပတမာ အခြႏငမဟတ ေရေႏြးအးထ ေဖာကခၿပး ျပတထား၏။ ေပါငမန႔ကင မဟတ၊ ေပါငမန႔ေၾကာ၊သတရန ေထာပတရ၏။ ကာဖမာ ႏြားႏ႔မပါ၊ ေစးႏႈနး ခပါသည။

၉ နာရအခန ဘငစကယႏင ေရာကလာေသာ ဥးဉာဏႏငအတ ကၽြနေတာတ႔ အေဆာကအဥေဘးနားရ ကနေစာငးလမးကေလးေပၚမ ေလာကသြားရာတစခါတစခါ လေျမာငကေလး၊ တစခါတစေလ ကနးေစာငးနား

25 ပနးသြားရသည ေတာလမးခရးကေလးျဖစ၍ ၾကညႏးစရာေကာငးလပါ၏။ ဆယမနစမမၾကာမ တကတာ အေဆာင ေဆာငေတြက ျမငရသည။ ေနာကဆးတြင ေကာငးသ႔ ေရာကလာ၏။

ပထမထပသ႔ တကသြားၿပး အခနးႀကးတစခနး ဝငသြားရာ ဥးစ (ခ)ရဇငခ (Shi Zien Chai)၊ ဥးသနးဟန (ခ) ဟနေဒယင (Hande Ying)၊ ဥးဇင(ခ)ေကာဂင (Zhao Jing)ႏင ဥးထြနးလငး(ခ)ဂယနေရာင႐ြန (Jian Yong Ron)တ႔ႏင ေတြ႕ဆရပါသည။ ဥးဉာဏက တစဥးစမတဆကေပး၏။ ဆရာတစေယာက ႏစေယာက အလပရေန၍ မတကေရာကႏငေၾကာငး သရသည။ ဆရာအားလးတ႔က ျမနမာဘာသာစာေပပ႔ခမႈ၊ သေတသနလပငနး၊ ျမနမာတ႐တ အဘဓာနႀကး ျပစေရးမားက ေျပာျပေဆြးေႏြးၾကပါသည။ ပဂၢလတငး ျမနမာလ ရညရညမြနမြန ေျပာတတၾကသည။ ဆကဆရာ၌ လမၼာ၏။

ထပညာရငမားအနက ဥးစသည အသကအႀကးဆး။ ျမနမာျပညဖြားမ႔လားမေျပာတတပါ။ ျမနမာရညအဝဆး ျဖစသည။ ဥးသနးဟနႏင ဥးဇငတ႔ကား စကားနညးသည။ သေဘာခသည။ ဥးထြနးလငးမာမ ႏႈတသြကၿပး ေဖာေရြ၏။ ဥးဉာဏက ဌာနခြမး ျဖစသျဖင ဣေႁႏၵရရေနသည။ တစခါတစခါ ဝငေထာကေျပာဆပါ၏။ ေတြးေတာေျမာေခၚဉာဏ ရေၾကာငးက အေၾကာငးသငရာ အကြကမား၌ ေဖာျပပါမည။

ဉာဏ၊ ဝရယစကထတၿပး လပငနးမားက မျဖစမေန ေဆာငရြကေနၾကသည ဤပညာရငမားရသမ ကာလပတလး ပကငးတကသလတြင ျမနမာဘာသာ စာေပဂဏေရာင ထြနးေျပာငမညဟ သေဘာပကမ၍ ဝမးသာအားရျဖစမ၏။ ႏစနာရနးပါး တငပငေဆြးေႏြးၿပး အေဆာငသ႔ ဥးဉာဏႏငအတ လာလမးအတငး ျပနလာသည။

အေဆာငသ႔ ေရာကလင ကၽြနေတာတ႔ႏငအတ ေန႔လယစာ စားရနဖတၾကားေသာလညး လကမခပါ။ ၈ တနးသား ေကာငးသ သမးေလး ေကာငးမ ျပနလာၿပး သႏငအတ အမတြင ေန႔လယစာလာစားမညမ႔ ခကျပတ ေကၽြးေမြးရပါမညဟ အေၾကာငးျပကာ ဘငစကယႏင အမျပနသြား၏။

သ႔အဆအရ ဇနးသညသည ပကငးတကသလ ဓာတေဗဒ ဌာနတစခ၌ သေတသနအရာရ တစဥးအျဖစ အမႈထမးေနသည။ အမႏငအလမးေဝးေသာေၾကာင ဌာနမာသာ ေန႔လယစာ ရသလစားသည။ ဥးဉာဏမာမ ေကာငးမ အမသ႔ ဘငစကယႏငဆလင ၅ မနစသာ သြားရသျဖင သမးစားေရး တာဝနယရသည။

အေနာက၊ အေရ႕ႏငငမားတြင ယခေခတပညာတတ ဇနးေမာငႏတ႔သည ႏစဖကတး ပတမႀကးကသ႔ တတသညပညာ မေနသာဘ အသကေမြးေနၾကရေလၿပ။ ေနာကတစခက ဥးဉာဏထမ ၾကားသရေသးသညမာ တ႐တႏငင၌ လဥးေရ ထနးခပမႈ စမကနးအရ မသားစတစစလင သားသမးတစေယာကထက ပမေမြးရဟသညပင။

ကၽြနေတာတ႔ ေန႔လယစာ သြားစားၾကသည။ ကနးေဘာငႀကး တစခြက၊ အမသားႏင ပါးပါးလးထားသည ေခါငးပြ င႐တသးစမး၊ ခရမးခဥသးေၾကာ တစခြကက ထမငးႏငစားၾကသည။ ေကာငးပါသည။ ေစးခသညဟ ဆရပါမည။

ထမငးစားခနးထ၌ ဂပနအမးသမးဆရာမတစဥး၊ အေမရကနလႀကးတစဥးႏင လငယအမးသား အမးသမး စတြ အသးသးရသည။

ဂပနအမးသမးက လာ၍ မတဖြ႕၏။ ဂပနဘာသာဆရာမဟ ျပာျပ၏။ အဂၤလပစကား သြကသြကလကလက ေျပာသၾကားရေသာအခါ ၁၉၆၄ ခႏစ၊ ဇနနဝါရလက ေဒလၿမ႕တြင ကငးပေသာ ကြနဖရငသ႔ တကေရာကသည ဂပန ပါေမာကၡမားထက ေလးငါးဆယဆေတာေၾကာငး သတျပမ၍ ဂပနျပညဝယ အဂၤလပဘာသာ ေျပာဆေရး ေတာေတာက တးတကေနပါကလားဟ ရြတဆမ၏။

26 အေမရကနလႀကးကား ႏငငေရး သပၸပညာ ပါေမာကၡ၊ တ႐တစကားကၽြမးကငသည။ လငယႏစေယာက အနက အမးသားမာ ပကငးတကသလတြင သေတသနလပရငး အဂၤလပစာ သငျပသညမာ ႏစႏစၾကာၿပ။ တငခကြမး (Taijiquan)ေခၚ ဗနတဗနရညသငးပညာ ေလလာေန၏။

၂ နာရ ၁၅ မနစတြင ခနးထားသညအတငး ဥးဉာဏေရာကလာၿပး သတ႔ေကာငးသ႔ ေခၚသြားျပနသည။ ၂ နာရခြေကာေကာအခန၌ ပကငးတကသလ အေရ႕တငးဘာသာႏင စာေပမား မဟာဌာနမးလညးျဖစ၊ အေရ႕တငး ယဥေကးမႈဆငရာ ညႊနၾကားေရးမးလညးျဖစေသာ ပါေမာကၡ ခငဂယာဟး (Chen Jia-hou)ႏင သ႔လကေထာက ဒပါေမာကၡ ေယယလယနး (Ye Yiliang)တ႔ရရာ အခနးသ႔ ေခၚသြားသည။ ကၽြနေတာတ႔ႏင မတဆကေပးပါ၏။

ပါေမာကၡက သတ႔ေကာငး၌ ေျပာေဟာရန လာေရာကသညအတြက ေကးဇးလညးတင၊ ဂဏလညး ယပါသည၊ ပကငးတြင ႏစပတေနထငသညအေတာအတြငး ေနရကးနပေအာင ဘရားလညးဖး လပဥလညးတး ဆသလ လပပါဟေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာကလညး ဖတၾကားသညက ေကးဇးတင႐မက ဂဏလညးယပါသည။ ဖတၾကားရကးနပေအာင ေကးဇးျပနဆပပါမညဟ ျပနေျပာပါသည။ ဥးဉာဏက စကားျပနအျဖစ ေဆာငရြကပါ၏။

ထေနာက တကသလႏင သ႔လပငနးအျပင ပညာသငၾကားေပးေရးအေၾကာငးေတြက ေမးျမနးေဆြးေႏြးရာ ေရျပညအးႏငတေသာ ဤပဂၢလသည အာေရဗ (Arabic)ဘာသာစာေပပညာရငတစဥးျဖစ၏။ အသက(၄၀)ေလာက သာရဥးမညဟ ခန႔မနးရပါ၏။ ကၽြနေတာတာဝနထမးေဆာငခသည လနဒနတကသလ အေရ႕တငးႏင အာဖရက ပညာရပမားေကာငးမ အာေရဗဘာသာစာေပ ပါေမာကၡႏင အျခားပညာရင တ႔ကသ၏။ ထထပညာရမားေလာက သ႔မာ အရညအခငးမျပညစေသးပါဟ ဆပါ၏။ အေျပာအဆ သမေမြ႕ၿပး ဂါရေဝါစနဝါေတာစတရား လကကငထား သဟ ဆရပါမည။

သ၏ လကေထာက ဒပါေမာကၡ ဂယာဟးကား တစလးမ ၀ငမေျပာဘ ၿပးၿပးႀကး နားေထာငေနပါသည။ ႏစဥးစလး အဂၤလပလ အေတာအတန တတပ ေပၚပါ၏။

စကား အရနေသစ ျပလာေသာအခါ ပါေမာကၡ ဂယာဟးက ဂဏျပသညအေနျဖင အမတတရ လကေဆာငတစခ ေပးပါ၏။ အၾကမးအားျဖင အလား ၅လကမ၊ အန ၃လကမ၊ ေစာက ၂လကမ ရသည ေသတာကေလး၊ အဖးႏင ေလးဖကေလးတနပတလည တ႐တသခမဉာဏစြမးျဖင နဂါး႐ပ၊ ပနးပြငမားႏင အဆနးတၾကယ ျခယလယထားသည မရမးေစေရာင ပးထည လႊမးအပထား၏။ ဖြငၾကညရာ ကတပါအနအစ ခငတြငးထ အလား ၃ လကမ၊ အန ၂ လကမ၊ အထ ၁ လကမခန႔ရ ေကာကစမးတးကေလးက ေတြ႕ရ၏။ ထပပငးတြင ေငြစကဝငးပတလည ‘University of Peking 1898’ (ပကငးတကသလ ၁၈၉၈ ခႏစ)ဟေသာ ကမၸညးစာတနး ေအာကပငး၌လညး တ႐တ ဘာသာျဖင ထစာတနးမား ထးထား၏။

ေကးဇးတငစကား ကၽြနေတာက ေျပာၾကားၿပး အတ႔အလည ဆသလ ကၽြနေတာ အဂၤလပလေရးၿပး ပႏပထားေသာ ျမနမာဘာသာ စာေပယဥေကးမႈ ေဆာငးပါးမားမ ေကာပ (off-print)အခ႕၊ ျပစထားေသာ ျမနမာ အဂၤလပအဘဓာတ ၆ တြ၊ ကမၼာရျပဇာတ နဒါနးႏင ဘာသာျပနအျပင ျမနမာစကားပစာအပစသညတ႔က စာၾကညတကအတြက ပါေမာကၡအား ေပးအပလကပါ၏။ ဇနးသည မသနးျမက လကေဆာငအျဖစ ပါေမာကၡႏင ဒပါေမာကၡတ႔အား ျမနမာလြယအတ တစလးစ ေပးအပလကပါသည။ ပါေမာကၡက ေကးဇးတင ဆေတာငးေမတာပ႔ စကားေျပာၾကားၿပး အခမးအနားက ႐ပသမးလက၏။ လြယအတက မေတြ႕ဖးလ႔လားမသ အေတာၾကာၾကာ ၾကည႐ႈ ေလလာေနေၾကာငးက သတျပမပါသည။

ဧညရပသာသ႔ ညေန ၄ နာရအခန ဥးဉာဏႏငအတ ျပနေရာကလာ၏။

ညေန ၆ နာရတြင ညစာဆငးစားသည။ အခနးထ၌ လေတာေတာမားမားေရာကႏငေန၏။ ကၽြနေတာတ႔အား ႏႈတဆကစကား စ၍ ေျပာၾကားသဥးေရတးတကလာသည။ ဟငးေတြမာေကာ လငပနးႏင ယသြားၿပး ကယအခနးထ

27 စမေျပနေျပ စားလသေတြက တခ႕၊ မာၿပး ထမငးစားခနးထ စားေနသတ႔ကတခ႕ႏင။ ေန႔လယက ေန႔လယစာ အတစားခေသာ ဂပနဆရာမေလးက ကၽြနေတာတ႔ စားပြတြင လာစားျပနသည။ ပကငးတကသလတြင ဂပနဘာသာ ပ႔ခေနသညမာ ႏစႏစရသြားၿပ။ မၾကာမ ဂပနျပည ေခတျပနၿပး အေမရကနျပညသ႔သြား၍ ဆရာမတာဝန ထမးေဆာငမညဟ ေျပာျပသည။ သစားေနေသာ ဟငးခြကကၾကညလကရာ ေန႔လယက ဟငးမညမးပင ျမငရ၏။ ၾကကသား၊ မႈ၊ င႐တသးေျခာကေတာငႏင မရမးသးခဥသးေတြ ေရာေၾကာခကျဖစ၏။ သက ‘ကၽြနမ ဒဟငးအမညက အႀကကဆးပ၊ ဒါပမားစားတာမားပါတယ’ဟ ဆ၏။

ကၽြနေတာတ႔လညး ဤဟငးမညႏင ေနာကတစမးမာစားသည။ တ႐တယြမေငြ ၁၀ႏင ဆင၅၀ ကသည။ အေမရကနေငြ ၃ ေဒၚလာေကာ ေကာကသည။ ကၽြနေတာတ႔ရရာဆသ႔ မေန႔ကေတြ႕ခရေသာ အေမရကနစတြ ေမာငမယတ႔လာ၍ မတဖြ႕သည။ ၿမ႕ထမ ျပနလာသျဖင ႀကေတြ႕ခရသည ၿမ႕ထမ အေျခအေနက ေဖာကသညခသည။ ေကာငးသားေရးရာပငမား၏။

ရပသာရသတ႔သည တကသလမ ဆရာေတြသာမားပါသည။ အမားစကား အေမရကနလမး။ ကနရသတ႔ အနက ျပငသစ၊ နယးဇလန၊ ၾသစေၾတးလယား၊ ဂပနႏင အႏၵယတငးသားတစဥးတ႔ ပါဝငသည။ ၿဗတသ ျပညသျပည သားတစဥးမမရပါ။ အေမရကနဆရာတစေယာကက ေမာေတာကားရ၏။ အျခားသတ႔ကား ဘငစကယျဖငသာ ေကာငးသြားေကာငးလာ လပၾကသေတြမားပါသည။

ည ၇ နာရေကာေကာအခန အခနးထ၌ ႐ပျမငသၾကားၾကည၏။ သတငးကားျဖစပါသည။ တ႐တလသာ ေျပာသျဖင အ႐ပေတြက အမျပ၍ သေဘာအဓပၸာယ ေတြးေကာကယရပါ၏။ ျမနမာျပညတြင အဂၤလပစကား မေျပာတတသေတြ အဂၤလပ၊ အေမရကန႐ပရငႏင ၿဂလတသတငးမားက ၾကညသည ျမနမာလမးတ႔အား ကယခငးစာ မပါ၏။

၂-၂-၃ ေမ ၁၆ ရက၊ အဂၤါေန႔။

နနကစာ ၇ နာရတြင ဆငးစားသည။ မသနးျမက မးဖခနးထ ဝငသြား၏။ ၾကကဥႏစလးက ယၿပး စားဖသည အမးသမးႀကးအား အလးလကျပတခငးသည။ လကႏငျပၿပးေျပာသည။ အမးသမးက နားလညပေပၚၿပး အဂၤလပ စကားမေျပာတတတတတႏင ‘No good, no good’ (မေကာငးဘး၊ မေကာငးဘး)ဟေျပာရာ မသနးျမက ‘Good, Good’ (ေကာငးတယ၊ ေကာငးတယ)ဟ ဆကာ ၾကကဥႏစလးက ေယာကထထည၊ ကကကကဆေနေသာ ေရေႏြးအးႀကးထ ၄ မနစခန႔ စမထားၿပး ဆယယလကသည။ ထေန႔မစ၍ အခြႏင အလးလက ခပေပာေပာ ၾကကဥျပတက ေပါငမန႔ေၾကာ ေထာပတသတျဖင စားရပါေတာသည။ စားေသာကၿပး မထြကလာမ ဥးဉာဏထမ သငယထားေသာ တ႐တလ ‘ေကးဇးတငပါတယ’ ဟ အမးသမးႀကးအား ေျပာလကေသာအခါ ၿပးၿပးႀကး ၾကညေနပါ၏။

အခနးေဆာငသ႔ မျပနေသးဘ အျပငသ႔ အေညာငးေျပ အညာေျပ လမးေလာကလ၍ ထြကလာ၏။ တခါးေပါက၌ ဂပနေကာငးသားတစေယာကႏငေတြ႕သည။ သက ပါေမာကၡဟ အာလတဟလက စႏႈတဆကသညက ေထာကေသာ ကၽြနေတာ မညသမညဝါဆသညက သဟနတသည။ ဘယနညးဘယပသသညကကား မေျပာတတပါ။ သသည ေကာငးေဆာငအေဆာကအဥ နပါတ ၄၇၊ အခနးအမတ ၂၀၂၄ တြငေနသည။ အမညမာ ဇငေတာင႐ႈ ျဖစသညဟ ဆၿပး လမးႀကလင အခနးသ႔ လာလညရန ဖတပါ၏။ ထအခက ဧညရပသာ႐းခနးမ အမးသမးတစဥး ထြကလာၿပး ဂပနေကာငးသားကေလးအား တ႐တလေျပာသည။ ေျပာေနတနး ကၽြနေတာတ႔ဘကသ႔ တစခက တစခက လညၾကညပါ၏။

လမးစေပၚလာသည။ ဂပနေကာငးသားကေလးက ‘ဆရာႀကးတ႔က ပါေမာကၡေတြေနတ အခနးေဆာင တစေဆာငေပးမယတ။ ဒတယထပ အမတ ၂၂ ေထာငခနးေဆာငတ။ သြားၿပးၾကညပါ။ သေဘာကရင ေျပာငးေရႊ႕

28 ေနပါတ’ဟ အဂၤလပလ ျပနေျပာျပပါ၏။ ေကာငးသားကေလး၊ မသနးျမႏင ကၽြနေတာတ႔ ခကခငးေသာယၿပး သြားၾကညၾကပါသည။

ေစေစစပစပၾကည႐ႈစစေဆးၾကညရာ ေရကနႀကးဘကသ႔ မကႏာမေနသည။ ႐ႈခငးမာသာေတာငသာယာ ရ၏။ ဤအခနးေဆာငသည လကရအမတ ၁၄ အခနးထက ႏစဆမက ႀကးသည။ ဧညခနး၊ အပခနး၊ မးဖခနးႏင ထမငး စားခနးတစတြ၊ ေရခးခနးႏင အမသာခနးတစတြ အသးသးရ၏။ ဧညခနးႏင အပခနးမားတြင ခနးလးျပည ေကာေဇာခငးထားသည။ ဧညခနး၌ စားေရးရန စားပြကလားထငႏင ဆဖာေတြအျပင ႐ပျမငသၾကားႏင တယလဖနး၊ အပခနးတြင ခတငႏစလး၊ အလျပင မနခႏင ဗ႐ႀကးတစလး၊ မးဖခနး ထမငးစားခနးဝယ ဓာတေငြျဖင ခကသည မးဖ၊ ပနးကနခြကေယာက အးအင ေဆးေၾကာဖ႔ ေရပကတပဆငထားသည ေကြဇလခြကႀကးႏင စားပြ၊ ကလားထင ေလးလး၊ အမသာႏင ေရခးခနးတြင ေရေႏြးေရေအးပက၊ ေရပနးႏင ေရစမခးရန ေကြသတခြကႀကး အသးသးတ႔ ရၾကသည။

႐းခနးရရာသ႔ ကၽြနေတာတ႔ ဆငးလာၾကၿပး တ႐တအမးသားတစဥးအား အခနးေဆာငအမတ ၂၂ သ႔ ယခပင ေျပာငးလေၾကာငးေျပာလင အဂၤလပစကားတတသျဖစသျဖင ‘ေကာငးပါၿပ’ဟဆကာ China Daily (တ႐တျပည ေန႔စဥ)သတငးစာ တစေစာငကမးေပး၏။ ကၽြနေတာႏငအတ လတစေယာကကလညး ထညေပးလကေသးသည။ ထသႏင ဂပနေကာငးသားကေလးတ႔က ကၽြနေတာတ႔ ပစၥညးမားက ေျပာငးေရႊ႕ေပးရာ မၾကာမ အခနးေဆာငသစႀကး ၌ အေျခစကမပါ၏။ ဂပနေကာငးသားကေလးက ‘ခနးထားတာရပါတယ။ သြားပါဥးမယ။ အားရင လာလညပါေနာ’ဟ ေျပာၿပး ႏႈတဆကၿပး ျပနသြားရာ ဥးဉာဏလညး ထအခက ႐းခနးကေျပာျပလကသျဖင အခနးေဆာငသစဆသ႔ စကစကမတမတ တကလာပါ၏။

ဥးဉာဏက အခနးေဆာငႀကးက ဟဟဒဒၾကညၿပး ေကနပသြား၏။ ေရာကတ ေမလ ၁၄ ရကေန႔က ‘ဆရာႀကး သညးခပါ။ ဆရာႀကးတ႔အတြက လာထားတအခနးေဆာငဟာ ခေခတေနတ အခနးထက ႏစဆမကႀကးပါတယ’ ဟ ေျပာထားေသာ စကားက သတရဟနတ၍ ေကနပေနပေပၚေနပါ၏။ ဥးဉာဏႏငအတ ေကာငးသ႔ လကသြားၾကသည။ ျမနမာဘာသာစာေပ ပ႔ခရာ အခနးထ ေကာငးသား ဖးဆင၊ ေရႊဘနး၊ ေကာငးသ ႏြ႕ကလာ၊ ေမေၾကာရငးဆသတ႔ႏင အတ ဆရာဥးထြနးလငးက ေတြ႕ရပါ၏။ ဖးဆငသည သမငးဘာသာ၌ ဘြ႕ရၿပးသျဖစေၾကာငး၊ ေကာငးသႏစဥးစလးမာ ဘြ႕ႀကသငတနးတကေနေၾကာငး ဥးဉာဏက ေျပာျပရငး မတဖြ႕ေပး၏။

ေန႔အားျဖစသျဖင ဖးဆင၊ ႏြ႕ကလာ၊ ေမေၾကာရငးတ႔ႏငအတ ေကာငးသားမားဆငသ႔ ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔က သြားၾကသည။ ဖးဆငက အဂၤလပဘာသာႏငသာ၊ ေကာငးသႏစေယာကကား ျမနမာလခညးသာ ေျပာရငး သြားရာ ဆယမနစေလာကအၾကာ ဆငသ႔ ေရာကလာ၏။ အေတာႀကးပါသည။ ေကာငးသ ေကာငးသားေတြ ႏငျပညႏကေနသည။ မသနးျမက ဖနပတစရလခငသညဟ ေျပာရာ သတ႔လကရာေပး၏။ သ႔ေသာ ႀကကသည ဖနပ မရပါ။ ခတ၊ ခဖက၊ စညသြတဘး ေဖာကကရယာႏင အျခားေတာကတမညရ အခ႕က ဝယၿပး ဧညရပသာသ႔ ျပနလာ ၾကသည။

ညေနေစာငး ၂ နာရခြအခန တကစ တစစးႏင ဥးဉာဏေရာကလာပါ၏။ ယေန႔နနက ကၽြနေတာတ႔အခနးထ သရေနတနး မသနးျမက ျမနမာသအမတႀကးႏင ေတြ႕လသည တယလဖနးဆကေပးပါဟ ေျပာပါသည။ ဆကေပးရာ ရသျဖင မသနးျမက သအမတႀကးအား ေတြ႕ခြငေတာငးေသာအခါ ညေနေစာငး ၃ နာရခြ လာေတြ႕ႏငေၾကာငး အေျဖ ရသညမ႔ ဥးဉာဏ ဤကသ႔ ေရာကလာရပါ၏။

ကၽြနေတာတ႔သးဥးသား သ႐းသ႔သြားပါသည။ လမးတစေလာကလး ၃၊ ၄၊ ၅ ထပမ အထပ ၂၀ ေကာအထ မးမးမတမတ အေဆာကအဥႀကးမား၊ အေပၚလမးတစထပ၊ ေအာကလမးတစထပႏင ႏစထပကတရာေစးလမး ကယႀကးမားက ျမငရသည။ သြားေနသည လမးေပၚ၌ အလယတြင ပနးပငေတြႏင သ႔မဟတ သတငေတြႏင အတခ တားထား၏။ တစဖကလင ယာဥသးစး ရငေပါငတနး သြားလာႏငေအာင ကယသည။ လမးမႀကး ေဘးႏစဖက

29 ႏစခကတြင သစပငေတြ စရရႏင သစပငမားေအာက၌ ဘငစကယလမးႏင ပလကေဖာငးရ၏။ ပကငးၿမ႕ဝယ ဘငစကယအစး ၉ သနးေကာရသညဟ၏။

တကစျဖင ကတရာေစးလမးမႀကးေပၚ တရရသြားေနစဥ ကယပငဆဒင ကားေတြ မားမားမျမငမပါ။ ကနကား၊ ဘတစကားႀကးႏင အျခားကားေတြကေတာ သတမမပါ၏။ ရနကန၊ ေမာလၿမငမားမာကသ႔ ဆကကား၊ ျမငးလညးေတြ တစစးတစေလမမေတြ႕ရ။ ႏြားလညးဆလင အန႔ပငမရ။ ျမငခငး သန႔ရငးလပါေပသည။ ဆယႏစေကာအတြငး မယ ႏငေလာကေအာင အေျပာငးအလႀကးျခငး ေျပာငးလခသညမာ အၾသစရာပင။ ‘ျပငးျပေသာ အလဆႏၵရသအား အဘယ မညေသာ ကစၥဟသမသည မၿပးစးဘ ရႏငပါအနညး’ဟေသာ ေဆာငပဒက သတရမ၏။ မနစ ၃၀ ေကာေကာ ေမာငးလာၿပးသညေနာက ျမနမာသ႐းေရ႕သ႔ ဆကေရာကလာသည။ ၃ နာရ မခြေသးပါ။

ပကငးတြင ႏငငျခားသ႐းမားက အရပအာဝါသႏင ျပညစေသာ ရပကြကတစရပကြကတညးတြင နယေနရာ သတမတခထားေပးပါသည။ အႏၵယျပညၿမ႕ေတာ ေဒလၿမ႕သစတြငလညး ဤနညးစနစ ႏငႏငပင။ သစပင ပနးပငမားႏင ျဖစေနသျဖင စကၡ၊ ေသာတ၊ စတအာ႐ အဖဖတ႔ ေအးျမသာယာလပါ၏။ ႐းတစ႐းလင ဝငးတစဝငး၊ ဝငးတစဝငးလင ဝငထြကအေပါကတစေပါကသာရ၏။ အေပါကဝနားရ အေစာင႐ကေလးမ အေစာငက ဝငခြငျပရန ေျပာ၍ သက သ႐းသ႔ တယလဖနး လမးဆကလကသည။ အခြငရသျဖင အေစာင႐အနး ဝငးတခါးေပါကေဘးနား ကားက ခနရစကာ ဝငသြားရာ ဧညခနး၌ လတစဥးက ေခတထငေစာငရန ေျပာ၏။ ‘အေရးေပၚလ႔ သအမတႀကး ခတငကေလး ထြကသြားရပါတယ။ ခဏကေလးၾကာ လာပါမယ’ဟ ႏစသမစကား ေျပာၾကားသည။

သအမတႀကး ဥးတငေအာငထြနးသည ၃ နာရ မနစ ၄၀ တြင ျပနေရာကလာ၏။ ၿပးၿပး႐ႊင႐ႊင ေဖာေဖာေ႐ြေ႐ြ ႏငႏႈတဆကေျပာဆ၏။ ဥးဉာဏႏင မတဆကေပးလကရာ ဥးဉာဏက ျမနမာလေရေရလညလည ျပနေျပာေသာအခါ သေဘာကသြားပါသည။ လကဖကရညႏင မန႔မားျဖင ဧညခသည။ မသနးျမက သအမတႀကးႏင လာေတြ႕ရျခငး အေၾကာငးအရငးက ေျပာျပသည။ ပကငးၿမ႕ေရာကေနတနး သအမတႀကးက လာေရာက ဂါရဝမျပရင ႐ငးရာကမာပ။ ေနာကတစခက ပကငးမာ ရေနတနး အလပအကင တစခမ မလပေၾကာငးက သအမတႀကးထမ ေထာကခစာ ယလာပါဟ ႏငငေတာအစးရက မာၾကားခသညအတြက ျဖစပါသညဟ ေျပာျပ၏။ သအမတႀကးက တာဝနထမး ေဆာငရန မၾကာေသးမကမ ေရာကလာေၾကာငး၊ ေနသားက အေျခဆကမလင ဇနးသညလာမညျဖစေၾကာငး ေျပာ၏။ အေျပာလညးေကာငး သေဘာလညးေပာငးသည ပဂၢလတစဥးပင။ ၄ နာရ မနစ ၄၀ တြင ႏႈတဆကကာ ထြကခြာ လာၾကပါသည။

အခနးေဆာငသ႔ ေရာကေသာအခါ နကျဖနေျပာေဟာပြ စေတာမညမ႔ စာရြကစာတမး စာအပေတြ စေဆာငး သးသပသည။ တစဖကခနးေဆာငမ ႏငငေရးသပၸပါေမာကၡ အေမရကန အမးသားႀကးက တ႐တဘာသာအေၾကာငး ကယေလာငစြာ ေဆြးေႏြးေနသျဖင ေအာလကသည။ တတသြားပါ၏။

၂-၂-၄။ ေမလ ၁၇ ရက ဗဒၶဟးေန႔

နနကစာစားၿပး ဥးဉာဏက ေစာငေနၾကသည။ ၈ နာရခြေရာကလာေသာအခါ သႏငအတ ေကာငးသ႔ ေလာကသြား ၾကသည။ ေျပာေဟာမညအခနးထ ပရသတေတြ ေရာကႏငေနၾကၿပ။ ေတြ႕ခၿပးေသာ ဆရာဥးစ၊ ဥးထြနးလငး၊ ဥးသနးဟနႏင ဥးၾကငတ႔အျပင ဆရာဥးျမတခ၊ ေကာငးသား ဖးဆငႏငေရႊဘနးတ႔အျပင ေကာဆနး၊ ေကာငးသ ႏြ႕ကလာ၊ ေမေၾကာရငးတ႔အျပင ေခာစယဥ၊ ျမသတာ၊ ယဥယဥျမငႏင ခငခငတငတ႔လညး တကေရာကၾကသည။

ထမတစပါး ေဒၚခငသဇငဆသ တ႐တအမးသမးႀကးတစဥးကလညး ပရသတထ ျမငရပါေသးသည။ ဥးဉာဏ မတဆကေပးေသာေၾကာင ေဒၚခငသဇငသည ျမနမာျပညဖြား၊ ျမနမာျပညမ မဟာဝဇၨာဘြ႕ယလာသည၊ ယခအခါ ႏငင ျခားဘာသာသငေကာငး၌ စာစစအရာရ၊ တ႐တႏငင အသလႊင ေကာပေရးရငးတြင အႀကေပးအရာရ၊ ႏငငျခားေရး ႐းဝယ အတငပငခပဂၢလ ဝတရားမားက ထမးေဆာငေနေၾကာငး သရပါ၏။

30 ေျပာေဟာပြတြင ဥးဉာဏက သဘာပတအျဖစ ေဆာငရြကသည။ ပရသတႏင မတဖြ႕စကား ေျပာၾကားရာ၌ ကၽြနေတာအေၾကာငး ခးကးလြနးလသျဖင ေခါငးင႔ေနရ၍ ပရသတမား တ႔ျပနစတ မညသ႔ရသညက မကႏာက မခတႏငခပါ။ “ေျပာမယအေၾကာငးအရာကေတာ ‘ျမနမာဗဒၶဘာသာ ပခကတြငးမ သခၽႋငးထဘဝ’ ဒါေပမယ ေျပာေဟာ သကဟာ ဘယလလစားမးလ၊ ဘယေလာက ပညာအရညအခငးရသလ၊ ဘယမ အေတြးအျမငေတြန႔ ျပညစသလ ဆတာ ႀကတငသထားရရင ပရသတတ႔ စတဝငစားစရာ အေၾကာငးရမယလ႔ ထငတာမ႔ ဆရာကယေရးကယတာ အတပၸတ အကဥးခပကေလးက နဒါနးပးတအေနန႔ ‘လယသမားဘဝမ ပါေမာကၡေလာကသ႔’ ဆတာက ဥးစြာ ေျပာေဟာလပါတယ’’ဟ စကားပလငခလကပါ၏။

ကယတကသလေကာလပေကာငးျပငပ၌ အထးသျဖင ႏငငျခားပညာေရးအဖြ႕အစညးမား၊ တကသလ ေကာလပမားတြင ျမနမာဘာသာ စာေပယဥေကးမႈဆငရာ အေၾကာငးအရာ အဆစအပငး တစပငးက တငျပရသညမာ ျပနာတစချဖစပါသည။ ၾကားနာသည ပရသတသည ျမနမာပညာရပမားႏင မညမခန႔ အပါးဝ အရညဝေနသည၊ မာေနသည၊ ပညာအရညအခငးမညမ အဆငအတနး ေရာကေနသည အခကမားက သထားႏငသမ သထားဖ႔ လအပ၏။

ပညာရငႀကးေတြ တကေရာကေသာ ကြနဖရငေဆြးေႏြးဖလယႏင ေျပာေဟာပြႀကးမား၌ တငျပရန ဥးမေလးပါ။ ၁၉၆၂ ခႏစ ဘယလဂယမျပည ဘရပဆယလၿမ႕ လမႈေရး ပညာရပမား ေကာငး၌ ျမနမာစကားလးသစေတြ တးပြား လာပ (The growth of Burmese neologism)ေျပာေဟာေသာအခါ ေဘာငအျပငဘက အျခားဘာသာရပ ၿဗတသ၊ ဂာမန၊ ျပငသစ၊ ဘယလဂယမ၊ အႏၵယ စသည ပညာရငတ႔က စတဝငစားစြာ ေဝဖနေဆြးေႏြးေမးျမနးခသည။

ထနညးတစြာပင ၁၉၆၄ ခႏစ ေဒလၿမ႕သစတြင ကငးပေသာ အေရ႕တငးဆငရာ ပညာရငမားကြနဂရက (Orientalists’ Congress) တြင ျမနမာသမငးေဗဒ (Burmese Historiography) ေျပာေဟာေသာအခါကလညး ပညာရင တ႔က နားလည သေဘာေပါက သေဘာကခ၏။

ယခ ‘လယသမားဘဝမ ပါေမာကၡေလာကသ႔’ သမငးခပက ျမနမာလေျပာေဟာရသည။ ဆရာေတြကား ပညာရငကကၾကသည။ ေကာငးသေကာငးသားေတြ၏ ပညာအႏအရင တကစြာ မေဝခြႏငေသးပါ။ ေစာေစာက သတ႔ႏင ေတြ႕ေသာအခါ တးေခါကၾကညထားၿပးၿပမ႔ သတ႔အဆငအတနး အၾကမးဖငး ရပစားမခသည။

ေျပာေဟာေနစဥ ပရသတထမ ဆရာႏင တပညမား မညမခန႔လကႏငေနသညက မကႏာ အရပအကက ၾကညသည။ ဟာသတစလး ႏစလး ၾကားညႇပထညၾကည၏။ ၿပးသၿပး ရယသရယသျဖင စတသကသာရာ ရသြား၏။ အသ ျမႇငတနျမႇင ႏမတနႏမ ခပျဖညးျဖညး ေျပာျပရငးျပသည။ ေလးဆယငါးမနစခန႔ ၾကာ၏။

‘လယသမား ဘဝမ ပါေမာကၡေလာကသ႔’ ထတြင ဗဒၶဘာသာျမနမာလငယ လရြယတစေယာက ထးတမးစဥ လာအရ မသားစၾကား ႀကးျပငးလာပ၊ ျမနမာျပညတြင ျမနမာအဂၤလပ စာသငေကာငးႏင ရနကနတကသလ၊ ၿဗတနျပည လနဒနတကသလမား၌ ပညာသငၾကား ဆညးပးရပ၊ တာဝနထမးေဆာငခပမား ပါဝင၏။ ေနာကေျပာေဟာမည ဗဒၶဘာသာ ျမနမာလမး၏ ဘဝသမငး ေကာေထာကေနာကခလညးျဖစ၊ ခရးသြားဟနလႊ ဆသလ ျမနမာ၊ ၿဗတသ ပညာေရးသနစသနမားက မးေမာငးထးျပသကသ႔လညး ျဖစသျဖင ေနာကခကားအေနႏင တငျပလကပါသည။

ဥးဉာဏက ေမးလသေတြေမး၊ ေဆြးေႏြးလသေတြ ေဆြးေႏြးၾကပါဟ ေျပာ၏။ ေကာငးသားကေလး တစေယာကက ဓာတဘးႀကးႏစဘးထမ ေရေႏြးက လကဖကရည ပနးကနလးႀကးေတြထထညၿပး တ႐တ လကဖက ေျခာကခတကာ ကၽြနေတာႏင ဆရာေတြ၊ ဧညသညေတြက ကမးလမးေပးသည။ သလသညအခက မရငးလငးေသာ အရာေတြက ေမးျမနး၊ စတဝငစားသညမားက ေဆြးေႏြးၾကသျဖင သေဘာေပါကနားလညပရေသာေၾကာင အေတာအတန ေကနပသြားပါ၏။

31 ဧညရပသာေဆာငသ႔ ကၽြနေတာတ႔ျပနလာၾကေသာအခါ ဥးဉာဏႏင ဥးထြနးလငးတ႔ လကလာၾက၏။ ကၽြနေတာတ႔၏ အခနးေဆာင ဧညခနးရ ႐ပျမငသၾကား ပကခငသလလ အရပအေယာင ျပေနေၾကာငးက ေျပာေဟာ ပြအၿပးတြင ေျပာမ၍ သတ႔လာျပငေပး၏။ ေကာငးသြားသည။

ေကာငးမ ဆရာအမားစသည ယခအခါ ၿဗတနျပညတြင ေခတစားေနေသာ ‘ကယဘာသာကယ လပယ’ (Do it yourself)ဆသည DIY စနစက လကနာေနၾကသည။ ႐ပျမငသၾကား၊ ေရဒယ၊ အမသးလပစစဓာတမး၊ ဘငစကယ စသညတ႔ ခၽြတယြငးသြားပါက သတ႔ကယတင ျပငႏငရန ေလကကထားၾကသည။ ေခတသစ ေခၽြတာနညး လကကင ထားၾကသည။ ႐ပျမငသၾကားျပငေနတနး ဥးစ ေပါကလာ၏။ သးဥးစလးက ‘အနညးငယ ခၽြတယြငးသြားတာပါ၊ စတမပ ပါန႔’ဟ ေျပာသည။ ေန႔လယစာ အတစားဖ႔ ဖတေသာလညး ‘ေကးဇးတငပါတယ။ မစားပါရေစန႔’ဟ ဆကာ အမျပန သြားၾကသည။

ကၽြနေတာတ႔ ေန႔လယစာ စားေနစဥ မသနးျမက ေျပာေဟာပြအၿပး ျပနမလာမ ေဒၚခငသဇငႏင စကားစပမ၍ ေမာလၿမငမ ေဒၚေအးဆသတစေယာကသည သ၏ခငပြနးႏင ႏစေပါငးႏစဆယေကာေလာကက ပကငးၿမ႕သ႔ ေျပာငးေရႊ႕ေနထငေၾကာငး၊ ခငပြနးျဖစသ ဥးစကနးသည မသနးျမတ႔၏ အေဖ ကနစဆငႀကး၌ စာေရးလပခေၾကာငးက ေျပာျပ၏။ ေဒၚခငသဇငက ‘တကဆငတတပေလေနာ။ သတ႔က သတာေပါ။ ျမနမာျပညက လာေရာကေနထငသ ေတြရ႕ အသငးတစသငးဖြ႕ထားပါတယ။ ကၽြနမကအတြငးေရးမးပါ။ ဒအေၾကာငး ေဖာကသညခလကမယ’ဟ ကတ ေပးသြားသညအေၾကာငး ကၽြနေတာအား ေျပာပါ၏။ ေပါငးသငးေကြကြငး၊ ေကြကြငးေတြ႕ဆတရားႏင ႀကသညကနး ဆကျပနေတာမည။

ေန႔လယစာ စာၿပး ထမငးလးစသညအေနျဖင ဧညရပသာေဘးနားရ ကနေပါင႐း၌ ကၽြနေတာေလာကကာ ငါးမားေနသတ႔ဆ သြားၾကည၏။ ဖမးမသမားက မကႏာခ၊ မမေသးသမားက မကႏာအေန၏။

ၿပးေနာက လညထြကလာရာ အေမရကနအမးသမးတစေယာကႏင ေတြ႕၏။ သက စႏႈတဆက၍ ခဏရပ စကားေျပသည။ သ႔ခငပြနး၊ သားကေလးႏငအတ ဧညရပသာေျမညထပ အခနးေဆာင တစေဆာငမာ ေနေၾကာငး ေျပာသည။ မေန႔က သ႔သားကေလး ထမငးစားခနးထ ေန႔လယစာ သြားစားရာ ဟငးခြကထ ေကာကခတစလး ပါလာ၍ စားဖသညအား တငၾကားသညအခါ ကေလးကယတင ထညလကသညဟ စြပစြသျဖင သ စကားသြားမားရေၾကာငး ေျပာျပပါ၏။

ကၽြနေတာလညး ၾကားေနလအျဖစႏင ‘ၾကားရတာ စတမေကာငးပါဘး။ တတႏငရန ေမပစလကပါေတာ’ဟ ပားရညႏင ဝမးခကာ ‘ဒါန႔၊ ဧညရပသာေရ႕မာ ကားႏစစငး ရပရပထားတာက ျမငရတယ။ ပကငးမာ ကယပငကား ေတာ႐တန႐ မစးႏငဘး၊ ဘယသ႔ကားေတြပါလမ’ဟ ေမးမသည။

အမးသမးက ‘တစစးက ဧညရပသာ မနေနဂာရ႕ကား၊ တစစးကေတာ ကၽြနမတ႔ကားပ။ ကားတငသြငးလာရ တာကေတာ အားလပအခါ ပကငးၿမ႕တြငသာမက ျပငပဘက အျခားေဒသေတြကပါ လကေလာကလညဖ႔ျဖစပါတယ’ ဟ ဆေသာအခါ ကၽြနေတာလညး ေမးမသညက စတမလျဖစေနတနး ကၽြနေတာတ႔အေၾကာငးေမးရာ ‘ပကငး တကသလက ဖတလ႔ ႏစပတေျပာေဟာပြ လာလပရငး အမရငလကပ႔တ ေနရာမား လကၾကညမယလ႔ စစဥထား ပါတယ’ဟ ေျဖ၏။ သက ‘ရင အဂၤလပစကားေျပာ အငမတန ေတာတယေနာ’ဟ ဆၿပး ႏႈတဆကထြကခြာ၍ ကၽြနေတာ ပါးစပေဟာငးေလာငးႏင ကနရစ၏။

ညေန ၆ နာရအခန ညစာဆငးစားသည။ ဧညရပသာမ ဆရာ ဆရာမ အေတာမားမားႏင ေတြ႕သည။ ကၽြနေတာတ႔အေၾကာငး တစေယာကနား တစေယာကစကားဆသလ အေတာအတန သသြားၾကဟနတသျဖင အခ႕က ကၽြနေတာတ႔ စားပြတြင လာထငၿပး အတတစားရငး၊ အခ႕က အနားတြင မတတပရပရငး၊ အခ႕က ေဘးနားရ စားပြတြင စားရငး စကားေျပာပါ၏။ အဂၤလပစာႏင စကားေျပာသငၾကားပ၊ ေစးသြားဝယရာ အခကအခ ႀကရေရး စသညတ႔ျဖစၾကပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔ကလညး ေရလကငါးလကဆသလ ျပနေျပာပါသည။

32 အခနးေဆာင ျပနေရာကေသာအခါ သတငးကားႏင မးေလဝသ အေၾကာငးၾကညၿပး ႐ပျမငသၾကား ပတလက၏။ တ႐တျပညေန႔စဥသတငးစာက ဖတေနရငး ကၽြနေတာ အတပၸတ အကဥးခပက ေကာငးစာၾကည တကထ၌ မတတမးအျဖစ တငထားလသညဟ နနကက ဆရာ ဥးၾကင၏ စကားသတရသျဖင ေကာကေရးလက ပါသည။ အျပငတြင ေလထနေနသည။

၂-၂-၅။ ေမလ ၁၈ ရက ၾကာသပေတးေန႔

နနကစာခါတငးကသ႔ ၾကကဥျပတ၊ ေပါငမန႔ေၾကာ ေထာပတသတႏင ေကာဖမညးအျပင အၾကာေကြ႕လညး စားၾက သည။ ယေန႔မနကပငး ေႏြရာသ နနးေတာ (Summer Palace)သ႔ သြားျပမညဟ ဥးဉာဏက ေျပထားေသာေၾကာင ခါတငးထက အနညးငယ ပစားထားျခငးျဖစပါသည။

၈ နာရတြင ႏြ႕ကလာ၊ ေမေၾကာရငးတ႔ ေရာကလာၾက၏။ အတနၾကာ စကားထငေျပာေနၾကသည။ ၉ နာရအခန ခနးထားေသာ တကစက သြားေခၚမညဟဆၿပး ဥးဉာဏထြကသြား၏။ မးရြာမညပ ေပၚသည။ မရြာပါေစႏင ဟ အားလးက ဆေတာငး၏။ မးရြာလင ေႏြရာသနနးေတာ လညလညၾကည႐ႈရာ၌ ကရကထႏငမညက စးရမ၍ ျဖစပါ၏။ ဥးဉာဏ ျပနမေပၚလာသျဖင စတပမၾက၏။ ၉ နာရခြတြင ဥးဉာဏဖနးဆက၏။ သက ပကငးၿမ႕ရ တကစ ကားေတြ အားလး ထယနးနမငးရငျပငႀကး (Tian’anmen Square)ေရာကေနၾကတယ။ ေႏြရာသနနးေတာ ဒကေန႔ သြားလ႔ရေတာမာ မဟတဘး’ဟ ေျပာပါသည။ စတပကပကႏင အစအစဥ ဖကလကရပါသည။ ေကာငးသ ႏစေယာကတ႔လညး ႏႈတဆကကာ ေကာငးသ႔ျပနသြားၾကပါ၏။

စတထ ဟာတာတာႀကး ျဖစသြားသည။ ဘာလပရမနးမသ။ ကၽြနေတာတ႔ ဘဝတစေလာကလး ကဘာက ထမးလာမနး ဘယသမ မျမငႏငဘး။ တ႔မားအတြက ေကာငးဖ႔ ျဖစတာပေလဟ စတေျဖေဖာၿပး ဧညရပသာနားရ ကနႀကးဆ သြားဆငးၾကညၾကသည။

ကနေပါက႐းတစေလာကလး ေကာကတး ေကာကစငႀကးေတြ စထားၿပး မးမခပငမား စရရ စကထားသည။ ကြနမငးတြင ျမငခရေသာ စမးျမကနသာ အဆငအျပငမးပင။ သ႔ေသာ ထကနထက ေလးငါးေျခာကဆ ႀကး၏။

အေဆာကအအကေလး တစေဆာငရေသာ အငကေလး တစင ထးထြကေနသညက ျမငရသည။ အေဆာက အအကေလးဟာ အဓကအားျဖင အလအပအျဖစပလား ဒါမမဟတ အနးအနားရ တကသလဆရာမားအတြကလား။ အငကေလးဟာ အငေလးကၽြနးကေလးလား စသည ‘လား’ ေမးခြနးမား ေခါငးထ ေပၚလာပါသည။ ေနာငအခန ရသည အခါ သြားေရာကစစမးမညဟ စတပငးျဖတလက၏။

ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာက ေရ႕ဆကေလာကသြားရာ အမတမထင ႏငငျခားဘာသာမားသငေကာငးသြားသည လမးေပၚ နငးမမနးမသ နငးသြားသည။ ေကာငးေရာက၍ အဝငဝ၌ ေစးဝယအျပန ဥးဉာဏႏင ပကပငးပါ ေတြ႕ရပါ သည။ ယေန႔နနက အစအစဥပကသြားသညအတြက သေတာငးပန၏။ ထနနးေတာသ႔ သြားျဖစေအာင ႀကေဆာင ေပးမညဟ ေျပာ၏။ ကၽြနေတာက သ႔အျပစမဟတ၊ ကေန႔ မသြားထကလ႔ မသြားျဖစတာဟ ေျပာ၏။

ကၽြနေတာႏငအတ ဧညရပသာသ႔ သလကလာသည။ ကၽြနေတာက ‘အဂၤလနဘဏတကက ဆရာထ ပ႔ထား ေပးတ ေပါငစတာလင ခကလကမတက ပကငးရ တ႐တျပညဘဏတကမာ သြားလလယလ႔ ရမရပါမလား’ဟ ညညး၏။ သကၿပးၿပး ‘စတမပပါန႔ ဆရာႀကး။ ရပါေစမယ’ဟဆ၏။ ဥးဉာဏသည ဉာဏပငရငျဖစသည။ အေရးေပၚ ကစၥတစခခ ျဖစလာသညအခါ ေျခမကငမ၊ လကမကငမ မျဖစဘ ေခါငးေအးေအးထားၿပး ျပနာက ေကာနငး ႏငစြမး ဉာဏရေၾကာငးက ေနာငအခါ သရပါသည။

ဧညရပသာေရာကၿပး သးနာရခန႔ၾကာေသာ ေလႀကးမးႀကး ကပါေတာသည။ ေၾကာကစရာ ေကာငးလပါ၏။ ညစာ ဆငးစားသညအခါ ကၽြနေတာတ႔ႏင ခငမငရငးႏးလာေသာ အေမရကန အမးသား အမးသမးကေလး ေမာငႏက ကၽြနေတာတ႔ႏင တစစားပြတညး ညစာလာစားသည။

33 ကၽြနေတာက ကၽြနေတာဆမာ တ႐တျပညဘဏတက (Bank of China)မာ ေငြလလယၿပး သးစြဖ႔ ေပါငစတာလင ခကလကမတပါလာေၾကာငးေျပာျပသည။ အမးသားကေလးက ‘ဆရာႀကးတ႔ အခနးေဆာငန႔ ေဘးခငး ကပေနတ အခနးေဆာငမ ႏငငေရးသပၸ ပါေမာကၡဟာ အေမရကန ဘဏတကမ ခကလကမတ သြားလတ အခါ အရက ၄၀ ၾကာမ ရမယလ႔ ေျပာလႊတလကေၾကာငးက သ႔ဆက ၾကားရတယ’ ဆေသာ အန႒ာ႐ စကားေၾကာင ေခါငးနားပနးႀကးၿပး ညစာပင ဆကလကမစားခငသလလ ျဖစသြားမပါ၏။

၂-၂-၆။ ေမလ ၁၉ ရက ေသာၾကာေန႔

‘မနကစာ စားၿပး မနကျဖန ၁၀ နာရခြေလာက လာေတြ႕ႏငမယဆငရင လာေတြ႕လပါတယ။ သပက ေတြ႕ခငေနပါ တယ’ဟ တယလဖနးျဖင မေန႔က ခနးဆေသာအခါ မသနးျမက ‘လာပါ ဆကဆကလာပါ၊ ကၽြနမတ႔ နနကပငး အားပါ တယ’ဟ ျပနေျဖလကသျဖင ေဒၚေအး၊ ခငပြနး ဥးစကနးႏင သားသးဥးတ႔ ခနးထားသညအတငး ေရာကလာၾကပါ သည။ သတ႔အား ေဒၚခငသဇငက ေျပာသျဖင ဝမးသာလးဆ႔ၿပး လာေတြ႕ေၾကာငး ေဒၚေအးက ဆပါ၏။

ေဒၚေအးႏင ဥးစကနးတ႔သည ေမာလၿမငၿမ႕တြင ေခာငေခာငလညလညႏင ေနထငခသေတြျဖစပါ၏။ အႏစ ႏစဆယေကာေလာကက အေၾကာငးတစခေၾကာင ပကငးသ႔ ေျပာငးေရႊ႕လာၾကသည။ ယခအခါ သတ႔သား အငဂင နယာ၊ ေဆး႐အမႈထမး ေခၽြးမျဖစသတ႔ႏင ပကငးတြင ေနထငၾကပါ၏။ အသက ၆၀ ပတဝနးကငရေနၾကၿပး ေမာလၿမငၿမ႕ကကား ႀကးမားသည သေယာဇဥ တြယေနတနးပင။ ကၽြနေတာတ႔ အေဆာငခနးသ႔ ေခၚသြားၿပး ဧညခနးထ ေရးေဟာငး ေႏာငးျဖစေတြ စားၿမ႕ျပနၾကသည။

ႏငငျခားတြင ေနထငသ ျမနမာျပညသား အေတာမားမားက ႏစေပါငး ၅၀ အတြငး ဥေရာပ၊ အာရတကမား၌ ကၽြနေတာေတြ႕ႀကဆစညးခရပါသည။ ၉၀၊ ၉၅ ရာခငႏႈနးေသာ ထသတ႔၏ ဇာတခကေကြ ျမနမာျပညက တြယေနသည သေယာဇဥသည ၾကာ႐းၾကာစြယတ႔က ခး၍ ကးေသာလညး အမငတ႔သည ဖြ႕၍ လကေနေသးေသာ ပပမာႏင တေၾကာငး အကခတမပါ၏။

ေန႔လယစာက ၁၁ နာရခြတြင ထမငးစားခနးထ ဧညသညမားအား ေကၽြး၏။ သတ႔စတႀကကမာေစပါသည။ ေကာငးသည၊ ေကးဇးတငပါသညဟဆ၏။ စားေသာကၿပး စကားေျပာမဝေသးသျဖင ဧညခနးတြင ဆကေျပာေနစဥ နာရျပန ၂ ခကထးခါနး ဥးဉာဏေရာကလာမ စကားေၾကာျပတသြားပါ၏။ ေကာငးတြင ၂ နာရခြ၌ ေျပာေဟာပြရသည။ ဥးဉာဏႏင မတဆကေပးသည။ ေဒၚေအးက သတ႔အမတြင ေမလ ၂၆ ရက နနက ၁၁ နာရႏင ၁၂ နာရအတြငး အဆငေျပသညအခန ေန႔လယစာ လာသးေဆာငရန ကြပါဟ ကၽြနေတာတ႔ႏင ဥးဉာဏကပါ ဖတရာ၊ လာပါမယဟ ေျပာမ ႏႈတဆကထြကခြာသြားပါသည။

ဥးဉာဏႏင ေကာငးသ႔ သြား၏။ ၂ နာရခြမ ၃ နာရ မနစ ၂၀ အထ ‘ျမနမာဗဒၶဘာသာ ပခကတြငးမ သခ ႋငးအထ ဘဝ’ အေၾကာငးအရာ က႑မားက ေရြးခယကာ ခးၿပး တငျပသြားသည။ ပထမ၊ ဒတယ၊ တတယ အရြယသးပါးက ပဏာမ ခကာ ‘ျမနမာလမးေတြဟာ ၇၅ ရာခငႏႈနးခန႔၊ ေထရဝါဒ ဗဒၶဘာသာက ကးကြယတယ။ ဒါေပမယ ေလာကေရးရာန႔ ပတသကလာတအခါ နတမားက ပေဇာပသ၊ ေဗဒငက ယၾကညေလရသ ရတယဟ ေနာကခစကားအျဖစေျပာၿပး ပထမအရြယႏငစပလဥး၍ မကႏာျမင ကငပြနးတပ၊ အမတြငးကေလးဘဝ၊ ရြာေကာငး ၿမ႕အထကတနးေကာငး၊ တကသလေကာငးသားဘဝ စသညမား ရငးလငးျပသည။

ကေလးမကႏာျမငသညအေၾကာငး ေျပာျပရငး ခကျမႇပ၊ ဇာတ၊ ပဝတစသည ေဝါဟာရ သမငးေၾကာငး ကလညး ထညသြငးေဆြးေႏြးသြားသည။ ကငပြနးတပပြမာလညး ဟႏၵ၊ မြနတ႔၏ ဓေလထးစမားက ႏြယႀကး ျမနမာ လမးတ႔၏ နာမညေပးပြ တစပြက အတခပ ေျပာျပ၏။ သကဆငရာ အညႊနးစာအပမားကလညး စာေရးေပးသည။ ၿပးေနာက နာမညမညပစနစ၊ အစဥအလာ အခကအလကတ႔က အၾကမးဖငးအားျဖင မတခကခသြားရာ၌ ေဗဒင အေၾကာငးလညး ပါဝငလာ၏။ ေနာင အခြငႀကသညအခါ အကယတဝင၊ ရငးျပမညဟ ဆၿပး သကဆငရာ စာအပ အမညမားက သငပနးႀကးေပၚ ေရးျပ၏။ ဇာတာ တစေစာငကလညး ျပသပါ၏။

34 အမတြငး ကေလးဘဝႏင စပလဥး၍ ကၽြနေတာအေတြ႕အႀကက မးၿပး သ႐ပေဖာပါသည။ ဂါရေဝါစ နဝါေတာစ တရားႏင သကဆငသည ဝယ၊ ဂဏ၊ သဒၶ ဝဒၶ ဂဏသးပါးတ႔က အစားအေသာက၊ အေနအထင၊ အေျပာ အဆတ႔၌ ေလးစားသမႈ ျပသည အျခားအရာတ႔ကလညး တငျပ၏။

ရြာေကာငးသားအျဖစ ‘အ’ သးလးသငယပ၊ အနေႏာအနႏ ငါးပါး၊ မဂၤလာတရား ၃၈ ပါးလာ တရားအခ႕၊ ညေန ေကာငးမလႊတမ ဘရားရခး ငါးပါးသလခယျခငး၊ မဘ၊ သားသမး၊ ဆရာ၊ တပည ဝတငါးပါး စသညတ႔က ရငးျပ ပါသည။ အဂၤလပေကာငး၊ တကသလေကာငးတ႔၌ ေနထငပကကား အကဥး႐နး၍သာ ေျပာျပပါသည။

ေျပာေဟာၿပးသညအခါ ဆရာႏင ေကာငးသားေကာငးသ အခ႕တ႔က နာမညမညပ၊ လႀကးလငယ ဆကဆ ပတ႔က စတဝငစားၾက၍ ေမးျမနး ေဆြးေႏြးသည။ မဘ၊ သားသမး၊ ဆရာ၊ တပည ဝတငါးပါး အသးသးတ႔က ကးယ ထားလသညဟ ေျပာေသာေၾကာင သငပနးႀကးေပၚ ေရးျပေပး၏။ ျမနမာလကၤာပါ ကာရနက နားေထာငခငသညဟ ဆ၍ ရြတျပပါသည။

ေျပာေဟာပြ တစနာရခြၾကာမ ၿပးစးသြားပါ၏။ ဥးဉာဏက ကၽြနေတာတ႔ႏငအတ ျပနလကလာသည။ လမးတြင ‘ဆရာတ႔ တ႐တႏငငက ဘယေတာ ျပနလာႏငမယဆတာ မေျပာတတဘး။ ေရာကေနခက ရရတအခြငအေရးက အကးရရ အသးခလပါတယ။ ဒေတာ ပကငးမ ေမလ ၂၉ ရကေန႔ ထြကခြာသြားတအခါ ျမနမာျပညက မျပနေသးဘ သးပတေလာက တ႐တျပညမာ ေရာကသငေရာကထက ျမငသငျမငထကတ ယဥေကးမႈသမငးဝင အရပေဒသ အခ႕ဆ အလညအပတသြားဖ႔ ႀကစညထားပါတယ။ ေငြကနကး၊ လပငပနး ကးနပမယ ဥးတညခကျပညတ ခရးစဥက ေရးဆြေပးဖ႔ ေမတာရပခပါတယ’ဟ ေျပာ၏။

ဥးဉာဏက ‘ရပါတယ ဆရာႀကး၊ ဒအတြက ျပနာမရပါဘး၊ ဆရာႀကးတ႔ႏစေယာကတညး သြားဖ႔ မေတာဘး’ဟ ေျပာသည။ ကၽြနေတာက ‘လညလညဝယဝယ ရတ ေကာငးသားတစေယာက အေဖာေခၚသြားရင ေကာငးမလားလ႔ စဥးစားမပါတယ။ သြားလာေနထင၊ စားေသာက၊ အသးစရတ အကနအကအျပင အျပနခရးစရတက လညး ေပးပါမယ။ တစခပ ေျပာလတာကေတာ ခရးစဥေနာကဆး ရပနားတ ေနရာဟာ ေဟာငေကာငက မးရထားန႔ ျဖစျဖစ ေလယာဥန႔ျဖစျဖစ သြားႏငတ ၿမ႕ျဖစေစလပါတယ’ဟ ဆ၏။ ဥးဉာဏက ‘ေကာငးသားႏင သြားရင မျဖစဘး၊ ကၽြနေတာကယတင လကပ႔ပါမယ။ လကပ႔ဖ႔ တာဝနရပါတယ’ ဟ ျပနေျပာရာ ဝမးသာအားရ ျဖစသြားမပါသည။

ေမလ ၂၉ ရကေန႔မ ဇြနလ ၁၇ ရကအထ ဥးဉာဏ ေရးဆြေပးေသာ ခရးစဥကဆငရာအခနးတ႔တြင စာဖတ ပရသတတ႔ ဖတၾကပါေလာ။ စရတစက သကသာေခာငခစြာ ေနမႈထငခငး၊ သြားလာေရးရာ၊ စားေသာကကစၥ အဝဝ ဘက၌ အဆငအတနးျမငျမငျဖင ေနထငသြားလာစားေသာကခရပါသည။ ကယကယျပန႔ျပန႔ ေတြ႕ျမငၾကည႐ႈ ေလလာခရပါ၏။

ညစာစားၿပး တ႐တေန႔စဥသတငးစာက ဖတေနစဥ ဖးဆငႏင ခငခငတငတ႔ ေရာကလာသည။ ဖးဆငသည သမငးဆရာကေလး တစပငးျဖစေနေသာလညး ျမနမာဘာသာ စာေပဌာနခြႏင အဆကမျပတေသးပါ။ ခငခငတငကား ဟနန(Henan)နယ၊ လြ ငယင (Luoyang)ၿမ႕ ႏငငျခားဘာသာသငေကာငး၌ ျမနမာဘာသာ စာေပပ႔ခေနသည ဆရာမျဖစပါသည။ သ၏ ဌာနေဟာငးက သေယာဇဥ တြယေနေသးသျဖင အခြငေကာငးရတငး ပကငးသ႔လာ၍ ပညာ ဆကလက ဆညးပးေနသည။

ခငခငတငက သ ျမနမာလ ေရးထားေသာ ျမနမာစကား တညေဆာကပ သာဓကမား စာတမးကယလာၿပး ကၽြနေတာကျပ၏။ ‘ဆရာက အားနာပါရ႕၊ ဒါေပမယ ကၽြနမက သနားတအေနန႔ ဖတေပးပါ။ အမားေတြေတြ႕ရင ေဝဖန ျပငဆငေပးပါ။ အငမတန ေကးဇးတငပါမယ’ဟ ေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာကလညး ‘ဖတေပးပါမယ’ဟ ဆကာစာတမးက ယထားလက၏။ ထေနာက ဖးဆငအား ‘ဆရာသြား (denture)မာ တပထားတ သြားတတစေခာငး ကေန႔ညစာ စားေနရငး ျပတထြကသြားတယ။ ေလးငါးရကအတြငး ျပနတပေပးႏငမယ သြားဘကဆငရာ ဆရာဝနတစဥးသရင သ႔ဆက ေခၚသြားေပးပါလား’ဟ ေျပာရာ၊ သက ‘ေမလ ၂၄ ရက ဗဒၶဟးေန႔ ညေန ၇ နာရခြ၊ ၈ နာရအခန ေဆး႐က

35 ေခၚသြားေပးမယ။ အဒေဆး႐မာ သြားဘကဆငရာ ဆရာဝနတစဥး တနလၤာေန႔၊ ဗဒၶဟးေန႔ ညေတြ အလပ လာလပ ပါတယ’ဟ ေျပာသျဖင ဝမးသာသြားပါ၏။ သသည ႏငငျခားတြင ဆကလက ပညာဆညးပးႏငရန ႀကးစားေန၏။ ကၽြနေတာက အဂၤလပလခညး ေျပာပါ၏။ ၉ နာရအခန ႏစဥးစလး ျပနသြားပါသည။

၂-၂-၇။ ေမလ ၂၀ စေနေန႔

ခငခငတငႏင ယဥယဥျမငတ႔ အခနးေဆာငသ႔ ၈ နာရခြအခန ေရာကလာၾကသည။ မေရးမေႏာငးပင ဥးဉာဏ တကစ တစစးႏင ေပါကလာ၏။ ေမလ ၁၈ ရကေန႔က မသြားျဖစခသည ေႏြရာသနနးေတာသ႔ အမးသမးႏစဥး လကပ႔ေပးမည ဟဥးဉာဏက ေျပာထားသျဖင ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔ အဆငသငျဖစႏငေနပါၿပ။

ကၽြနေတာတ႔ တကစသည ေႏြရာသနနးေတာ ဝငးတတငး အေရ႕တခါးေပါကသ႔ သြားေရာကေသာအခါ ကၽြနေတာတ႔ ဆငးေနရစခသည။ ခငခငတငက ‘ခ ၉ နာရထးၿပ၊ ၁၁ နာရအခနေလာက အေနာကတခါးေပါကမာ ေစာငေနေနာ၊ နညးနညးေနာကကခင ေနာကကမယ’ဟ ေျပာၿပး တကစေမာငးသမားက လႊတလက၏။

ဝငးတခါးေပါကမ ဝငသြားၿပး ၁၀ ဆင (တ႐တေငြ ၁ ယြမ ၁၀ ပ ၁ ပ)တန လကမတ တစေစာငစ ဝယယ ရသည။ အေဆာကအအႀကးတစခ ေရ႕သ႔ ေရာကေသာအခါ ကၽြနေတာတ႔ လကဝဘက၌ ျခေသၤဖ၊ လကယာဘက၌ ျခေသၤမ၊ အ႐ပႏစ႐ပက ျမငရ၏။ ျခေသၤဖက ေဘာလးပသဏၭာန အရာဝတက ညာဘကေျချဖင နငးထားသည။ ျခေသၤမက ကစားေနဟနတေသာ သားငယကေလးက ညာဘကေျချဖင ကြရြရြ ဖထားသည။ ဤ႐ပႏစ႐ပမးက ဘရားေကာငး၊ နနးေတာႏင တနေဆာငးေရ႕တြင ေရာကေလရာတငးမာလပင ေတြ႕႔ရပါ၏။ ျမနမာျပည ေကာငး၊ ဘရားပထး၊ ေစာငးတနးေရ႕၌ ျခေသၤ႐ပ၊ မႏဟ႐ပမားက သတရမပါသည။

ကၽြနေတာတ႔ သြားသည ေမလ အရက ၂၀ ကဆနလဆတ ၁ ရက စေနေန႔သည ရကရာဇာ ျဖစပါ၏။ သ႔ေသာ အထစအေငါ အဆးအတားမားႏင ႀကေတြ႕ရပါသည။

နနးေတာဟေသာ ေဝါဟာရသည ဟကတယ (hectare) ၂၉၀ (၇၂၀ ဧက) ဧရယာ ေျမကြကအဝမးႀကးရ ပနးၿခ၊ ေတာငကနး၊ နနးျမငေမာစင၊ ျပာဒ၊ တနေဆာငး၊ ေစာငးတနး၊ ခနးမႀကးမားအစ ေရကနႀကးႏင စႀကရညႀကးတ႔ စေဝးရာဌာနက ရညညႊနးပါ၏။ ႏစေပါငး ၁၀၀ ေကာေလာကက စတငတညေထာငခသညဟ သရပါသည။

ထဌာနျမငကြငးပါ အရာဝတေတြက စတပါလကပါ ၾကည႐ႈေလလာလသသည ၄-၅ရကႏငပငလင ေစငစြာ ၿပးဆးမညမထငပါ။ ေတာငကနးမားေပၚရ အေဆာငေတြက တကၾကညမအားေသာေၾကာင အေတြးမကစျဖငသာ ေကနပရပါသည။ သ႔ေသာ ျပာ၊ ခနးမေဆာင၊ ေမာစင၊ တနေဆာငးအခ႕တ႔ကလညးေကာငး၊ ေရကနႀကးႏင စႀက ေဆာငတနးရညႀကးကလညးေကာငး စတဝငစားစြာ ေလလာခရပါသည။

စႀကေဆာငတနးရညႀကး (Long Corrider)သည အမးရၿပး အကာမဟငးလငးႏင ၇၂၈ မတာ ရညလား သည။ အခနးကြကတငး မကႏာၾကက၌ ေရးဆြထားေသာ ကားခပႀကး မေရမတြကႏငေလာကေအာင မား၏။ ထအနက ကားခပႀကးေပါငး ၃၀၀ ေကာမာ တ႐တႏငင သမငးပေတြ၊ ထပေတြထ ၁၉၀၀ ျပညႏစက ႐ရား ၿဗတန ဂာမန ျပငသစ အေမရက ဂပန အတလႏင ၾသစႀတးယား ရစျပညေထာငမ စစသားမား ေႏြရာသ နနးေတာ အေဆာကအဥ အခငးအကငးေတြက ဖကဆးပစေနပတ႔က ေတြ႕ရပါသည။ ျမနမာျပည ဘနးေတာႀကးေကာငး၊ ဘရားဆငးတေတာေဆာင စသညတ႔တြင ျမတစြာဘရားျဖစစဥႏင ဗဒၶဝငလာ အေၾကာငးအရာ ပနးခလကရာေတြက ေျပးျမငမပါ၏။

၁၈၉၉ ခႏစစၿပး တ႐တျပညႀကးရ အထးသျဖင ရနတန (Shantung)နယတြင လ႕ဝကအသငးႀကးေတြ ေပၚထြနးလာ၏။ ႏငငေရး၊ ဘာသာေရးပေယာဂေၾကာငဟ ဆႏငပါသည။ လမးျခားမား အေငြ႕အသက ၾသဇာ လႊမးမးမႈ၊ သာသနာျပအဖြ႕ တြငကယမႈတ႔က မ႐ႈစမေနသညအထ လမးျခား ႏငငမားက နယေျမႏင အခြငအေရးေတြ

36 က ေတာငးဆလာေသာေၾကာင ဂပနသ႐းမ အရာရတစဥးႏင ဂာမနဝနႀကးတစဥးက သတျဖတလကၾကသည။ ၁၉၀၀ ျပညႏစတြင ေတာလနပါေတာ၏။ ဤအေရးေတာပတြင ပါဝငဆငႏႊသတ႔သည အဂၤလပလ (Boxers)ဟ သမငးတြင သည။ (Boxers)ပဒသည တရားမတ ပနရသည လကသးမား (Fists of Righteous Harmony)ဟေသာ အနကက ေဆာင၏။ အထကပါ ရစႏငငမ စစတပမားႏင ႏမနငးခရပါသည။

စႀကေဆာငတနးရညႀကးသည ကပလကရေသာ ေရကနႀကးႏငလညးေကာငး၊ ပတဝနးကငရ ေတာငကနး မားႏငလညးေကာငး မကစသပၸာယျဖစေစၿပး ပနစားေအာင ဖနတးေပးထားသကသ႔ တညရေန၏။ ကနႀကးက ကြနမငး (Kunming)ဟ ေခၚပါ၏။ ေႏြရာသနနးေတာ ဥပစာေျမ ေလးပသးပ ဧရယာသည ဤကနႀကးျဖင ျပညေနသည။ အခနရခက ၾကညလကရ၍ အာ႐ခစားခြငရသည ျမငကြငးအခ႕တ႔ကသာ ေဖာျပပါမည။

ကနေဘးပတလညတြင တ႐တႏငငရ အျခားကနႀကး ကနလတ ကနငယ အသြယသြယတ႔မာကသ႔ စျခယ ထားေသာ ေကာကတးေကာကစငခႀကးမား၊ အစအရ စကထားေသာ မးမခပငမားႏငကကသေရ ရလပါ၏။ မလမး မကမးတြင ကမးေဘးယဥကာ ဆကထားေသာ ေကာကေလႀကး တစေလက ျမငရေသာ ၁၈ ရာစ တ႐တကဗာ ဆရာႀကး တစဥး စကးဖြ႕ဆေသာ ‘ေ႐းေခတစးေလ၊ အႏရာယေဝဆာ၊ ေကာကေလမာမ၊ စတပၿငမးေဆး၊ ထာဝရ ေကၽြး၏’ ဆေသာ ကဗာတတစပဒ ေခါငးထ ဆကလာသည။

ေကာကေလႀကး အနးအနား ဆပကမးတတားရသည တစဖကကမးဆ သ႔မဟတ ကနတြငးရ ကၽြနးမားဆႏင ကနတစဝက လညလညၾကည႐ႈရန သြားလေသာ ခရးသညတ႔အား သယယပ႔ေဆာငေပးသည စကေလ၊ ခတေလ၊ ေမာေတာဘတတ႔သည ထတတားအနး ပားပနးခပသကသ႔ ရေနၾကသည။ ထေလမားအနက နဂါးေခါငးႀကးေလဥးႏင ေလနာဝါႀကးမားသည ခန႔ညားတငတယႏစလဖြယ ရလပါေပ၏။

ကၽြနေတာတ႔ ေလးေယာကသား ကနေပါင႐းေပၚရ တနေဆာငးဆနဆန အေဆာငကေလးထ အေမာေျပ ထငကာ အခရညေသာက သေရစာ စား စကားေျပာရငး မကစတစဆး ေလလာသးသပေနမသည။ တ႐တႏငငႀကး၏ အေမြတစပငးတစက ျမငရ၍ ေကနပအားရမသည။ ကၽြနေတာေရာကဖးေသာ အေနာကႏငငမ ဆြစဇာလန၊ ဂာမန၊ ျပငသစ၊ အတလ၊ အဂၤလန၊ စေကာတလန စသည ျပညမားရ ေရကနႀကး အငးအငႀကးမားႏင ဉာဏမကစျဖင ယဥၾကညမ၏။ သဘာဝအလက မျခားနားလ။ ကာယဉာဏ အစြမးျပ လကရာတ႔ကမတ၊ တစမကြာျခားမႈ ထငျမငလာ ၏။ နာရၾကညလကရာ အေနာကတခါးေပါကသ႔ သြားဖ႔အခနေတာၿပဟ ခငခငတငက ေျပာ၍ ထြကခြာလာခရ၏။ သစပငပနးပငတ႔ႏင ျပညႏကေနေသာ ေတာတနးကေလးက ျဖတလမးတြင ေတြ႕ရေသာ ေမာစငႏင အေဆာငမားက ဝငၾကညႏင ေလာကလာခရာ အေနာကတခါးဝသ႔ ေရာကလာၾက၏။

ထေန႔က ေႏြရာသနနးေတာ လာၾကညသ လဥးေရ မနညးပါ။ ကၽြနေတာတ႔ ေရ႕မ ေရာကေနေသာ လစႀကးက တခါးေစာငမားအား တခါးဖြငေပးပါရန ေတာငးဆေန၏။ နကမၸတ မတနမလႈပ။ လတခ႕က ေအာဟစေျပာဆ၏။ ဂ႐မစက။ ခငခငတငႏင ယဥယဥျမငတ႔က သနားစဖြယ အသကေလးမားႏင ေတာငးပနရာ၏။ အၾကားကးကၽြျပ၏။ လအေယာက ႏစဆယေလာကက ေတာကတးျမညတြနကာ အေရ႕တခါးဝဆသ႔ ထြကခြာသြားစျပ၏။

ကၽြနေတာတ႔လညးအနးအနား အျခားတခါးေပါကရလရျငား လကၾကညၾကသည။ ေပ ေလးငါးေျခာကဆယ ေလာကတြင မလြယေပါကလလ တခါးတစခက လမးျမငမ၍ လေလးငါးဆယေယာကႏင ကၽြနေတာတ႔ သတေျခတင ၾက၏။ တခါးပတထားသညကေတြ႕ရျပနသည။ တခါးေစာငႏင တသအား ခငခငတငတ႔ႏစဥးက ေတာငးပနသည ေလသႏင ေျပာသည။ ထသက သနားပေပၚၿပး တခါးကေလးက ဖြငေပးလက၏။ ခပျမနျမန ထြကသြားရန လကႏင ျပပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔အားလး အျပငသ႔ ေရာကေရာကခငး တခါးက ျပနပတလကသည။

အသက႐ရေခာင သြားပါ၏။ ဤတခါးေပါကမသာ ထြက၍မရပါက အေရ႕တခါးေပါကရရာသ႔ လာလမး အတငး ျပနေလာက၊ ထမထြကကာ အေနာကတခါးဆသ႔ ဥပစာတတငးႀကးတစဝက ပတလညသြားၾကရမည။ မညမခန႔ ၾကာမညက မေတြးဝပါ။ ေျခကနလကပနးကမ ေရာကေပလမလည။ အေနာကတခါးနား ခနးထားသည

37 အတငး ေစာငေနေသာ တကစျမင ေျမာကဧညရပသာသ႔ ျပနလာၾကသည။ အမးသမးႏစေယာကတ႔အား ထမငးစားခနးထ ေခၚသြားၿပး ေန႔လယစာေကၽြး၏။ ဆာဆာႏင ၿမနေရရကေရစားၿပး ႏႈတဆကကာ ေကာငးေဆာငဆ ျပနသြားၾက၏။

ညစာစားၿပး ခငခငတင ခနရစခေသာ စာတမးက ေစေစစပစပတစခါ ျပနဖတပါ၏။ အေရးအသား အတငအျပ သပသညးကစလစ၏။ အေၾကာငးမအကး၊ အကးမအေၾကာငး ကြငးဆကမျပတ ဆနးစစကာ ဥပမာမားျဖင သ႐ပေဖာထားသည။ ျမနမာဘာသာေဗဒ အေတာက တးေခါကမၿပး တတကၽြမးေနသည လကၡဏာမားေပၚလြင ေနသည။ ဆယႏစမကႏာရညသည စာတမးထ စကားအသးအႏႈနး ဝါက တညေဆာကပႏင စပလဥး၍ ေလး,ငါး ဆယေနရာတ႔မာသာ ခ႕တမႈကေလးမားေတြ႕ရပါ၏။ ယခေခတ ရနကနတကသလ အဂၤလပစာဌာနမ အဂၤလပ ဘာသာ အဓကယၿပး ဝဇၨာဘြရသအခ႕ေရးသည အဂၤလပစာထက ခငခငတငေရးသည ျမနမာစာက အဆင အတနးျမငသညဟ ဆခငပါ၏။ တစခရပါသည။ သ႕စာတမးက ျမနမာစာေပဌာနက ဆရာတစဥးက ဖတၿပးျပငထား ေပးသည၊ မေပးသညကေတာ မေျပာတတပါ။

၇ နာရေကာေကာ၌ ခငခငတငေရာကလာ၏။ သ႔စာတမးႏင ပတသက၍ ထငျမငခကေပးပါသည။ ‘ျမနမာ သေတသ တစဥးနးပါး ျမနမာလေရးတတေနသလ၊ ျမနမာလလညး ေျပာတတလာေအာင ျမနမာႏငငက ပညာေတာ သငအျဖစ လာႏငဖ႔ႀကးစားပါ’ဟ အားေပးစကားေျပာၾကားပါသည။ ထအခါ သရသည လခထမ ဝယယလာေသာ တ႐တေငြ ၂ ယြမ (အေမရကတစေဒၚလာနးပါး)တနသည ကဗသၾကားတးတစဖာက ကၽြနေတာအားေပးသည။ ကၽြနေတာက ‘ဆရာဝယထားတာရပါတယ။ ျပနယသြားပါ’ဟ ျပနေျပာေသာလညး ‘ဉာဏပေဇာခပါ ဆရာႀကး’ဟ ဆၿပး အတငးေပး၏။

၉ နာရအခနတြင ျပနေတာမညဟ ႏႈတဆက၏။ မသနးျမက ‘တစေယာကတညး ဒအခနမ ျပနရမာ မေၾကာကဘးလား’ဟ စးရမစတႏင ေမးရာသက ‘ဆရာကေတာ၊ တကသလဝငးထမာ ဘာမ ေၾကာကစရာမရပါဘး၊ စတမပပါန႔၊ သြားပါဥးမယ’ဟ ဆၿပး ထြကခြာသြားပါသည။

၂-၂-၈။ ေမလ ၂၁ ရက တနဂၤေႏြေန႔။

ယေန႔ ရကအားျဖစသျဖင ဥးဉာဏက သ၏ အမတြင ေန႔လယစာလာသးေဆာငရန ကၽြနေတာတ႔အား ဖတထား ပါသည။ နနကစာက ခါတငးေန႔မားမာကသ႔ ဧညရပသာ ထမငးစားခနးထ၌ မဟတဘ ၾကကဥျပတ၊ ေပါငမန႔ေၾကာ ေထာပတသတမားက လငပနးထ ထညယလာၿပး ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာင ထမငးစားခနးထ စားသည။ တစေန႔က ဝယၿပး ေရခေသတာထ သမးထားေသာ ႏ႔မႈန႔ထပက ထတကာ ေအာကမယလာေသာ ကာဖမညးခြကထ ထညၿပး တ႐တျပည ေရာကကတညးက ပထမဆးအႀကမ ကာဖေခာ ေဖာေသာကသည။ ၿပးလင ေရကနႀကးက သးသပရာ ေမလ ၁၈ ရကေန႔က ျမငရေသာ အငဆသ႔ မကစေရာကသြားသည။ ထးထြကေနေသာ ထအငသည ေရကနက ျမနမာအကၡရာ ‘င’ ပသဏၭာနသဖြယ ဖနတးေပးထားေၾကာငးက သတရမ၏။

ထအငကသြား၍ ေလလာစစမးပါ၏။ ဧညရပသာမ ေကာငးဘကဆသ႔ ကနေပါက႐းအတငး ကကႏစဆယခန႔ ေလာကသြားၿပး ဘယဘကခးလမးေပၚ ဆကေလာကသြား၏။ ဤလမးတစပငးတစစသည အင၏ အရငးခ ျဖစသည။ ဆယကကခန႔ ေလာကသြားရာ အတတတားတစခက ျဖတသြားရသည။ အမနဆေသာ ကၽြနးဆြယဟ မတယေနေသာအငသည ကၽြနးျဖစပါ၏။ အငထပသ႔ ေရာကသြားသည။ တစေန႔က ကၽြနေတာ ျမငရသညဟဆေသာ ေခါငမးေကာေကာႏင တနေဆာငးအေဆာကအဥကေလး တညရေန၏။ အထတြင တစဥးတစေယာကကမ မေတြ႕ရပါ။ ဤကမၼ႒ာနးအတေကာငးကေလးႏင တသည အေဆာငသည စာေပပညာရင၊ စာေရးဆရာ၊ တရားထငသ တ႔အဖ႔ ခမးေျမ႕ရပၿမ သခဘဟ ဆရပါမည။

မခြာခင မခြာရကႏင ခြာထြကလာၿပး ဧညရပသာေဘးနား ကနေပါင႐း ခတနးကေလးေပၚ၌ ဥးဉာဏအလာက ေစာငေမာေနၾကသည။ ၁၁ နာရ ၁၅ မနစတြင ဆရာ ဥးထြနးလငး ဘငစကယႏင ေပါကလာသည။ ဥးဉာဏကယစား

38 လာေခၚသညဟ ဆပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ သးေယာက စကားတေျပာေျပာႏင ေလာကသြားရာ လမးတြင အမညမ (Nameless)ေခၚ ကနႀကးေဘးနားေရာကသြားသည။ မလမးမကမး၌ ကနေပါင႐းနား ဆကထားသည ေကာကေလ ႀကးတစစငးက ျမငရျပနသည။ မေန႔က ေႏြရာသနနးေတာ ကြနမငး ကနႀကးထ ျမငခရေသာ ေကာကေလႀကးက မကစထ တဖနျမငမ၏။ ထေလႀကး အနးတ႐တႏငငတြင ပဂးဒါး (Pagoda) ဟ သမတေနသည ေမာစငႀကးတစစင သည ကနးေပၚတြင မားမားမတမတ ရပတညေန၏။ ဥးထြနးလငးက ထအေဆာကအဥႀကးသည အျခားမဟတ၊ ေရျဖန႔ျဖးေပးသည ေရစငႀကး တစစငသာျဖစေၾကာငး၊ မကစပသာဒရေအာင ျခယလထားေၾကာငး ေျပာျပ၏။ ၁၅ မနစခန႔အၾကာ တတငးတခါးေပါက အနးဆသ႔ ေရာကသြားပါ၏။

ပကငး တကသလရ ပညာပ႔ခရာ ေကာငးမား၊ ေကာငးသားတ႔ေနထငရာ ေကာငးေဆာငမား၊ ဆရာ၊ ေကာငးသား၊ ဝနထမးတ႔အတြက စားေသာကဆင၊ ေစးဆင၊ စာတကတ႔အျပင စာၾကညတက စသည အေဆာကအအအားလးတ႔သည အတတတငးဝငးႀကးအတြငးရၾကသည။ ဝငထြကသြားလာရန အေရ႕၊ အေနာက၊ ေတာင ေျမာက တခါးေလးေပါက အသးသး ရ၏။

ကၽြနေတာတ႕ သးေယာက အေရ႕တခါးေပါကမ ထြကလာၾကၿပး ဘယဘကခးကာ အမ ဆငကေလးမား ရေသာ လမးကေလးေပၚ ဟၾကည သညၾကည ေလာကလာကာ ၅ မနစခန႔အၾကာ၊ လားလား သးထပ တကႀကး အေဆာငေဆာင မားမားမတမတႀကးမား ေရ႕သ႔ ေရာကလာၾကသည။ ဥက႒၊ ဒဥက႒၊ ပါေမာကၡ စေသာ ထပတနး တကသလ အရာရႀကးမားမအပ အထကတနး တကသလ ဒပါေမာကၡ၊ ကတကႏင ဝနထမးတ႔ ေနထငရာ အမေဂဟာ ဌာနမားျဖစပါသည။ ပတဝနးကငတြင ထအေဆာကအအမားမားခညးပင၊ ဆကသြယရာလမးေတြက အႁမႊာႁမႊာ၊ ဆလြနးကား တစစးမမေတြ႕ရပါ။ တကမား အဝငဝျပငဘက၌ ဘငစကယေတြ အစးစးႏင။

အထကပါ တကစ တစစေရ႕ေရာကေသာအခါ ဥးဉာဏထြကလာၿပး ႀကဆသမႈျပပါ၏။ ေန႔လယစာအတြက ျပငဆငေနရ၍ ဥးထြနးလငးက အေခၚလႊတလကရသည၊ အခြငလႊတပါရန ေတာငးပန၏။ မသနးျမက ‘ဖြယဖြယရာရာ ပငပနးခၿပး မခကပါန႔၊ ကၽြနမန႔ ဆရာႀကးတ႔ဟာ တစမးႏစမး ရရငတငးတမပါတယ’ဟ ေျပာေသာအခါ ဥးဉာဏက ၿပးစစလပ၍ အမခနးရရာ ဒတယထပ အေဆာငခနးသ႔ ေခၚသြားသည။ အဝငဝ အမးေအာကတြင ဘငစကယေတြ ေတာေတာမားမားက ျမငရ၏။

ဥးဉာဏတ႔ အမခနးသ႔ ဝငသြားရာ ေစာငေနသ ဇနးႏငေတြ႕သညအခါ ဥးဉာဏက မတဆကေပး၏။ တ႐တလသာ ေျပာတတသျဖင ဥးဉာဏက စကားျပနလပရသည။ ၁၄ ႏစရြယသမးကေလးႏငလညး ထနညးတ မတဆကေပးျပနသည။ ဇနးသညသည ၿပးၿပးႏင ႐းသားၿပး သေဘာေကာငးပရ၏။ စကားနညးသည။ သ႔အလပ အကငအေၾကာငး ေမးၾကညရာ တတသညပညာမေနသာဆသလ တစဖကတစလမးမ ေငြရာေနေၾကာငး ေျပာပါသည။ သမးကေလးက ဖတလတသည။ လႀကးသမမားက ႐ေသ၏။

ၿပးေနာက အခနးထ ထငေနသ ဆရာ ဥးရနဆသက ထလာၿပး ျမနမာလႏႈတဆကမတဖြ႕ပါ၏။ ဥးရနသည ယခအခါ ျမနမာဘာသာ စာေပဌာနခြ၌ မပ႔ခေတာဘ စမကနးႏင သေတသနလပငနးမားက ေဆာငရြကေန၏။ ႏစေပါငး အစတေလာကက ျမနမာျပညသ႔ ပညာေတာသငအျဖစ လာသည။ ဥးရနဟေသာ အမညက မငးသဝဏ (ဥးဝဏ)က မညေပးလကသညဟ ေျပာျပ၏။ ျမနမာလ ေရေရလညလည ေျပာတတ၏။

မသားစတကခနး၌ ထမငးစားခနး၊ ေရခးခနးႏင အမသာတစတြ၊ အပခနးႏင ဧညခနးမားရသည။ သတ႔အ တြက ကဥးသညဟလညးမဆသာ၊ ကယသညဟ၍လညး မဆစေလာက၊ ေနသာသညဟ ဆရပါမည။ သရ သေလာက ေျပာရလင ရာထးအဆငအတနးအလက တကခနးေတြ ေဝပခေပးသည။ ရာထးျမငလင ျမငသလ အခနး ကယကယႏင အခနးနမနမ၌ ေနရေၾကာငး ၾကားသရပါ၏။ သညအတငးမနပါက ဥးဉာဏ ရာထးတစဆင တးလင ပထမထပ သ႔မဟတ ေျမညထပတြငရ တကခနးရစရာ အေၾကာငးရပါ၏။ တစဥးတညးေသာ သမးကေလးသာ ရသညမာ မသားစတစစလင သားသမးတစေယာကထက မပရဟသည ဥပေဒက ဆေသာေၾကာငျဖစပါသည။

39 ဤေခတ ဤသမယ၌ ပညာတတ ဇနးေမာငႏတ႔သည သေဌးသကြယမားက လြ၍ ႏစဖကတး ပတမႀကးမားကသ႔ ႏစဥးစလး အလပအကင ကယစႏင အမေထာငေရး ေစာငထနး၊ သားသမးေကၽြးေမြး၊ ပညာသင ေပးေနသည အျခငးအရာက အေနာကႏငအေရ႕ႏငငမားတြင ေတြ႕ျမငေနၾကပါ၏။ အေၾကာငး ေၾကာငးေၾကာင ေယာကားက ဥး,ထမး၊ မနးမက ပမထမးဘ ေနသညအမေထာငရငမား မရ မဟတပါ။

ကၽြနေတာတ႔ ထငမသညႏငတစၿပငနက သမးကေလးက ပနးသးခြေကၽြး၊ အေမက တ႐တေရေႏြးၾကမး လာေပး၏။ ကၽြနေတာတ႔ႏင ဥးရန ေထြရာေလးပါး ေျပာေနတနး ေန႔လယစာစားရန ဥးဉာဏလာေခၚသည။ ႐း႐းေန႔ လယစာဟ ဆရမာထက စားပြထငဟဆလင အႏြတသညာ ပေပမည။

ေရာကမဆက မသနးျမက ‘ဟငးတစမည ႏစမညရရင ေတာပါၿပ’ဟ ေျပာထားေသာလညး ေစတနာ ထကသနလေသာ အမရငတ႔က ခႏစမည၊ ရစမည တစမညၿပးတစမည ပနးကနျပားႀကး ပနးကနလးႀကးေတြထထည ယလာ၏။ အေၾကာ၊ အျပတ၊ အေပါငး၊ အကငစသည ဟငးမည သးေလးမညက တျဖင တစမည သးေလးလတ စားၿပးသညအခါ ေရခနကကခါနးၿပမပ ‘ေတာပါေတာ ေနာကထပ မခကပါန႔ေတာ’ဟ ေတာငးပနေသာလညး စားေတာက ဥးဉာဏက ‘အားလးဝယထားၿပး ျပငဆငထားၿပမ႔ ခကရမာပ၊ ျဖညးျဖညးစားပါ။ ေရေႏြးၾကမး ေသာကလင အစာေၾကတယ၊ ဘယာလညး ထမငးစားၿမနေဆးတစမးပါပ’ဟ ေျပာကာ ခကျပတၿမ ခကျပတေန သည။

ေနာကထပ ယလာသည ဟငးမညမားက အမရငမား ေကနပေစရန ဆႏၵျဖင ႏစလတသးလတစသာ စားပါသည။ တ႐တလမးတ႔ အစားအစာ ေကၽြးေမြးရာ၌ ရကေရာပက ကြနမငးတြငလညးေကာငး၊ ယခပကငးတြင လညးေကာငး ေတြ႕ႀကခ၊ ေတြ႕ႀကေနရ၊ ေနာငလညး ေတြ႕ႀကရဥးမည။

စားေသာကၿပးေနာက ဧညခနးတြင ထငေနစဥ လေမၼာသးေတြ ႏႊာေကၽြး၊ လကဖကရညၾကမးေတြ တကျပန၏။ ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစ ျမနမာဘာသာစာေပ ယဥေကးမႈအေၾကာငးႏင ေသာငးေျပာငးေထြလာမားက စပမစပရာ ေျပာဆေဆြးေႏြးၾကသည။ ျမနမာျပည ျပနေရာကေနၿပး ျမနမာလမးေတြႏင စကားဝငးဖြ႕ကာ ဝါေယာ ထတေနသလား ဟ ထငမတမ၏။ ၃ နာရခြတြင ေကးဇးတငႏႈတဆကစကား ေျပာၾကားၿပး လကပ႔ေသာ ဥးဉာဏႏင အေဆာငသ႔ ျပနလာၾကသည။

ညစာစားရန ဝမးက လကမခသျဖင ေရမးခး၊ ႐ပျမငသၾကား ၾကည၊ သတငးစာဖတၿပး အပရာဝငသည။ ဥးေဖာေရးသည စဥကးမငးေရႊနားေတာသြငး ဧခငးပါ ‘နတညႊနးပ႔၍၊ ေရႊၿမ႕ ပငးယ၊ တညေထာငခၿပး’ စာပဒေတြးမ၍ ‘နတညႊနးပ႔၍၊ ေရႊၿမ႕ပကငး၊ ေရာကရလငးသည’ဟ ရြတဆမပါ၏။

၂-၂-၉ ေမလ ၂၂ ရက တနလၤာေန႔

နနကစာက ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာင ထမငးစားခနးထ ယလာသည။ တစေန႔က ဝယထားေသာ ျပငသစေပါငမန႔၊ ေထာပတ၊ ၾကကဥျပတစား၊ ကာဖေခာေသာက၏။ ျပငသစေပါငမန႔သည အျခားေပါငမန႔မားကသ႔ မကငဘ စားရ၍ အလပနညးဝနစသည။ စားၿပးသညအခါ မသနးျမႏင ေကာငးသ႔ သြား၏။ ခငခငတငႏင ေတြ႕၍ အေဖာေခၚကာ လသညအရာမားက ဝယရန ဆငသ႔သြားၾကသည။ ေမာငးခဓားႀကးတစလက၊ ျပငသစေပါငမန႔၊ ယဘး၊ အခရည ဘးမား၊ သၾကားသစသးမားႏင ဘစကစေတြ ဝယသည။ ကြနမငးရ ဥးေကာေဝထသ႔ စာတစေစာင ထညလကသည။ အဂၤလပလ ေရးထားေသာ လပစာေဘးနား၊ တ႐တဘာသာျဖင ခငခငတငက ထပေရးေပးသည။ အေဆာငသ႔ ျပနလာ ၾကသည။

ေန႔လညစာ စားၿပး ေခတအနားယသည နာရျပန ၂ ခကတြင ဥးဉာဏေရာကလာ၏။ နကျဖန နနကပငး၌ တ႐တႏငင ဘဏတကႀကးတြင ကၽြနေတာခကလကမတသြားလဖ႔ စစဥထားၿပးေၾကာငး ေျပာသျဖင ဝမးသာသြား ပါသည။ သႏငအတ ေကာငးသ႔ ေလာကသြားရငး ၂ ရကေလာကက ဧညရပသာထမငးစားခနးထ အေမရကနဆရာ

40 ကေလး၏ စကားက သြားသတရမ၍ ကၽြနေတာတ႔ အခနးနားနးခငး အေမရကနႏငငေရးသပၸ ပါေမာကၡ အေမရကန ခကလကမတ လလယရာ အရကေလးဆယၾကာမ ေငြရမညဟေသာ သတငးက ဥးဉာဏအား ေျပာၾကားသည။ သက ‘ဆရာႀကး၊ ကာယကရငက ဘယဘဏတကမာ သြားလလယသလဆတာ ေမးၾကညစမးပါ၊ ပကငးမာ တ႐တျပည ဘဏတကႀကးအျပင အျခားဘဏတကခြေတြ အမားႀကးရပါတယ’ဟ ျပနေျပာ၏။

ေကာငးသ႔ ၂ နာရ ၁၅ မနစအခန ေရာကလာသည။ ၂ နာရခြ၌ ေျပာေဟာပြစသည။ တကေရာကေနက ဆရာမားအနက ၂ ဥးႏငေကာငးသ ေကာငးသားမားအနက ၂ ေယကတ႔မာ ၿမ႕ထတြငေနသျဖင လမးပတေန၍ မတကေရာကႏငၾကပါ။ တကသလ နယေျမထမ ဆရာႏင တပညအားလးလာၾက၏။ ဥးစက ကမၻာတစဝနး ျမနမာ ဘာသာ စာေပယဥေကးမႈ သငၾကားပ႔ခေရး၊ သေတသနလပငနးမားက ေျပာျပပါရန အစရငခ၏။ အားလးက သေဘာတသျဖင ၿဗတန၊ ျပငသစ၊ အေနာကႏင အေရ႕ဂာမန၊ ႐ရား၊ အေမရကႏင ဂပနျပညမားမ လကရ အေျခအေနေတြက သရထားသမ အကဥးခပ တငျပပါ၏။

ၿဗတနျပညတြင ေကာငးသား၊ သေတသႏငဆရာအျဖစ စစေပါငးေလးဆယႏစႏစ ေနခ၍ လညးေကာငး၊ ျပငသစျပညသ႔ ေလးငါးေျခာကႀကမ၊ အေနာကဂာမနသ႔ သးေလးငါးခါ ေရာကခ႐မကေသး ထျပညမားမ တကသလ ပညာရငတ႔ႏင အဆကအသြယလညးရသျဖင အေသးစတ ျဖန႔ခႏငပါ၏။ အေရ႕ဂာမနႏငစပလဥး၍ ထျပညမ ျမနမာ ဘာသာ စာေပပညာရငတ႔ မမားလသည ပႏပထတေဝသည ျမနမာဂာမန အဘဓာနကေလးႏင ေဆာငးပါးအခ႕တ႔က အမျပကာ ေျပာျပသည။ ျပငသစတကသလမာကသ႔ ျမနမာဘာသာႏင စာေပ သမငးအျပင စးပြးေရးေဗဒမား၌ မဟာဝဇၨာ ပါရဂဘြ႕မား ေပးစြမးႏငသည အဆငအတနးမရေသးေၾကာငး ညႊနျပသည။ ႐ရားျပညမာလညး ပညာရင အေတာမားမားတ႔သည ခတထားသည အယဝါဒ ေဘာငအတြငး ေလလာကာ သေတသနျပၿပး စာအပေဆာငးပါးမား ပႏပထတေဝေနသညမာ မန၏။ သ႔ေသာ မကယျပန႔ မနက႐ႈငးေသးေၾကာငး သာဓကမားျဖင ေထာကျပပါ၏။ အေမရကနႏင ဂပနျပညတ႔တြင အေတာက ေလလာလကစားေနသည လကၡဏာမားက အမသဟ လပကာ ဥပမာေတြျပၿပး ေျပာေဟာပါသည။ ေမးျမနးေဆြးေႏြးေနၾက၍ ၄ နာရေကာေကာမ အဆးသတႏငပါသည။

ဆရာဥးစသည ကၽြနေတာတ႔ႏငအတ ဧညရပသာသ႔ လကလာသည။ ျမနမာဘာသာထက ခရာခဆစ အခ႕က ေမးၿပး ျပနသြားသည။ သ၏ဇနးခရးထြကေနသျဖင တစကယေရ တစကာယ ျဖစေနပေပၚ၍ ကၽြနေတာတ႔ႏင ညစာစားၿပးမ ျပနရန အတငးေခၚပါေသာလညး ေကးဇးတငစကားေျပာၿပး ထြကခြာသြားပါသည။

၇ နာရအခန ဖးဆငေရာကလာ၏။ အေမရကျပညမ စေကာလားရစရသည။ ေျခာကလေကာေကာခန႔ သမငး ဘာသာရပ ဆညးပးရန အခြငအေရးရဖ႔ အလားအလာရေၾကာငး သတငးေပးလာ၍ ဝမးလညးသာ ခးလညး ကးေၾကာငး ေျပာျပပါသည။ သနဘကခါည သြားဘကဆငရာ ဆရာဝနဆသြားရန လာေခၚမညဟ ေျပာၾကားၿပး ျပနသြားသည။

၂-၂-၁၀။ ေမလ ၂၃ ရက၊ အဂၤါေန႔

နနက ၈ နာရခြ၌ ဥးဉာဏ ဘငစကယႏင လာသည။ တ႐တျပညဘဏတကႀကးသ႔ သြားရန တကစလာမညဟ အေၾကာငးၾကားသည။ သက ဆကလကၿပး ေမလ ၂၉ ရကေန႔တြင ေရ႕ဆကခရးထြကေတာမည။ ပထမဥးဆး ေရာကမညၿမ႕သည ရနဟငးျဖစသည။ မးရထားသ႔မဟတ ေလယာဥႏင သြားႏငသည။ ေလယာဥႏငဆလင တစနာရ ခြေလာကသာၾကမည။ သ႔ေသာ ဘာမ ျမငရမည မဟတ။ မးရထားခရးကား နာရ ၂၀ ေကာေကာၾကမည ျဖစေသာလညး လမးတြင မျမငဖးသည ျမငကြငးေတြ ျမငရမညမ႔ အလငမလပါက မးရထားႏင သြားလင အကးသက ေရာကေလမလားဟ ဥးဉာဏက ရငးျပ၏။ မးရထားစးသြားဖ႔ စစဥေပးရန ျပနလညေျပာ၏။

တကစ ေရာကလာသည။ ဥးဉာဏ၊ မသနးျမႏင ကၽြနေတာတ႔ ဘဏတကႀကးဆသ႔ ေရး႐ႈထြကခြာ သြားၾကပါ၏။ ႏစဆငါးမနစခရးတစေလာကလးဆယႏစအတြငး ႐ပပငးဆငရာ၌ အပမကထ ထညမမကရေအာင တးတကႀကးပြားလာသည အျခငးအရာ အာကာရမားက တစေန႔က ျမနမာ သအမတႀကး႐းသ႔သြားသညအခါက ျမငရ

41 သညနညးတ ျမငရျပန၏။ ဧရာမ ကနစတကႀကး၊ ဟတယႀကး၊ ကြနပတာဆငရာ အေဆာကအဥႀကး၊ ႏငငေတာ အစးရ ဧညသညေတာေတြ တညးခရာ ပနးဥယာဥထရ ဧညရပသာေဆာငႀကး စသညတ႔က အာ႐ခစားရငး ျမနမာႏငငကယစား အားကမပါ၏။ ထထကပမအားကမသညမာ တ႐တျပည ဘဏတကႀကးျဖစပါ၏။

ကယျပန႔ေသာ ဝငးႀကးအတြငး အထပႏစဆယခန႔ရမညဟ ထငရသည ထညဝါခမးနားႀကးမားလေသာ ဘဏတကထ ေျခခမသညအခါ ဒသမထပလ အထပမးမာမား ေငြလလယရလင ပကငးၿမ႕ႀကးက မကစတစတဆး သးသပႏငေကာငးရ႕ဟ အေတြးလးေပၚလာ၏။ ျပငသစျပည ပါရၿမ႕ အငဖယေမာစင (Eiffel Tower) ႀကးေပၚမ ပါရၿမ႕က အႀကမႀကမ သးသပခသည အေတြ႕အႀက ေခါငးထဝငလာ၍ ျဖစပါ၏။ ေအာကထပရ ‘စစမးဌာန’၌ ေမးၾကညရာ ပထမထပသ႔ ဓာတေလကားျဖင တကသြားပါ၊ လသည အခနးႀကးက ေတြ႕ရပါမညဟေသ ညႊနျပခကက ၾကားရေသာအခါ အလမကျဖစသြားမပါသည။ ေငြလလယေပးသည အခနးႀကးထေရာကသည ႏင တၿပငနက အေမရကန ဆရာကေလးေျပာသညအတငး ေနာကအရက ၄၀ ၾကာမ ေငြရေလမလားဟေသာ အပလးႀကး ေခါငးထ၀ငေဆာင လာသည။ ထဧရာမအခနးႀကးထ ႏငငရငး ႏငငျခားသားတ႔ လႈပလႈပရားရားႏင။ ေငြထတ၊ ေငြသြငး၊ ေငြလလယသမားဟ ယဆမ၏။ မသနးျမက ဧညသညေတြ ထငရနထားရသည ဆဖာႀကးေပၚ ထငေနေစၿပး ဥးဥာဏႏင ကၽြနေတာ ေကာငတာ(counter) ဆသ႔သြား၏။ ေငြလလယေရးေနရာ၌ အဂၤလပစကားတတသည တရတအမးသမး တစေယာကက ႏႈတခြနး ဆကၿပး ကၽြနေတာ ႏငငကးလကမတႏင ခကလကမတေတာငးယကာ လကမတႏစခတ႔က တကၾကညသည။ ေခါငးညတျပ၏။ ဥးဥာဏကသာ ထားခပါ၊ လသညအခါမ ေခၚပါမညဟ ေျပာသျဖင မသနးျမႏငအတ သြားထငေန၏။ ေဘးနားတြင ကၽြနေတာတ႔ကသ႔ ထငေစာငေနသမား၊ ေကာငတာ၌ ရပေနသမားႏင လးလာခတေနသမား၏ ေျပာဆသ ကယေနကယဟန ရပဆငးသ႑ာနတ႔က အကခတ ၾကညရာ အေနာကတငးမ ၿဗတသ၊ ျပငသစ၊ ဂာမန၊ အေရ႕တငးမ ဂပန၊ ကရးယား၊ ၾသစေၾတးလယား လမးတ႔ျဖစေၾကာငး ရပစားမ သရရ၏။ ထသတ႔အနက အေမရကနႏင ဂပနလမး ဥးေရပမားသည။ အလပခြငသ႔ လမးၾကညလကရာ လကႏငေရးေနသ၊ လကႏပစကရကေနသ၊ ကြနပတာသးေနသတ႔က ျမငရပါ၏။ တရတျပညႀကး ေခတႏငရငေပါငတနး လကႏငေအာင လပေနပါၿပတကားဟ ခးကးမ၏။ ထငေနေသာ ခန႔ညားလသည ကလားထငဆဖာႀကးမားကလညး ဤအခကက သကေသခ ေနၾကပါသည။ နာရ၀ကခန႔ၾကာေသာ ဥးဥာဏလာေခၚ၍ ထလကသြားသည။ အမးသမးကေလးက အေမရကန ေဒၚလာေငြက ဘယလပစမးႏင ထတယလပါသလဟေမးရာ ကၽြနေတာက ေငြစကႏင ဘယႏေဒၚလာ၊ ခရးသညေဆာင ခကလကမတႏင ဘယမ၊ တရတယြမေငြႏင ဘယႏယြမလခငေၾကာငးေျပာသညအခါ စကေပၚေရးမတၿပး ေနာကေကာဘကရ တစေနရာသြားကာ လသမက ယလာေပးပါသည။ သကဆငရာ စာရြကမားေပၚ လကမတ ေရးထးေစၿပးေနာက ႏငငကးလကမတႏငအတ အားလးက ျပနအပေပးပါသည။ မနစ ၄၀ မ ၾကာသြားရသညမာ ႀကးနစနစေၾကာငလညးမဟတ၊ အလပမကၽြမးကင ၍လညး မဟတပါ။ ေငြလလယသဥးေရမား၍ ျဖစပါသည။ ခရးသညေဆာင ခကလကမတ လေနသတ႔ကား ၄-၅-၆ မနစမသာ ေစာငရပါ၏။ ဤအတငး ေျခလမးသြားႏငလင ဘဏလပငနးဘကတြင တရတျပညႀကးသည အထကတနးဆငသ႔ ေရာကဖ႔လမးရေပသည။ ဘဏတကအျပငဘက ထြကလာသည။ တကစကေတြ႕သည။ ဒရငဘာက မျမငရပါ။ ေနာကမေပၚလာသည။ ဆာသျဖင ေပါကစသြား၀ယစားေနတနး မတေဆြတစေယာကႏင ေလေပါေန၍ ၾကန႔ၾကာရသည၊ ခြငလႊတပါဟ ေတာငးပန၏။ အျပနလမးတြင မသနးျမ ဖနပ ဆငတစဆင၌ ဖနပဆငး၀ယ၏။ သငေတာသည ဆဒအရြယအစား မရပါ။ ဧညရပသာသ႔ ၁၁ နာရခြေကာေကာ ျပနေရာကလာသည။ တကစခ ေငြေခသည။ ေစးႏႈနးေတာသညဟ ဆရပါမည။ ပကငးတကသလ ဧညသညေတာအျဖစႏင ပကငးတြငရေနစဥ ကာလအေတာအတြငး ကယေရးကယတာ ကစၥႏင တစေနရာရာသ႔ တကစျဖငသြားပါက ကၽြနေတာတ႔အကနအကခပါသည။ ေမလ ၁၆ ရကေန႔က ျမနမာ

42 သအမတႀကးရးသ႔လညးေကာငး၊ ယေန႔တရတျပညဘဏတကသ႔လညးေကာငး သြားသညတကစခက ကၽြနေတာတ႔ ေပးပါသည။ အရက ၂၀ ေန႔က ေႏြရာသနနးေတာသ႔ ေကာငးကအခမပ႔ေပးပါ၏။ မညသ႔ပငျဖစေစ ခကလကမတ လလယေရးကစၥ ၿပးၿငမးသြားသျဖင စတေအးသြားရပါေတာ၏။ ေန႔လယစာ သြားစားသည။ တကတကဆငဆငလသည ခကလကမတအတြက အရက ၄၀ ၾကာမ ေငြထတ ေပးမညဟ ဘဏတကမဆေၾကာငး ေျပာျပသည အေမရကန ဆရာကေလးႏငေတြ႕၏။ သက “ဒကေန႔ ဘယေရာကၾကပါသလ၊ ဘာမားလပခၾကပါသလ”ဟ ေမးသည။ ကၽြနေတာက “ခတြငပ တရတျပညဘဏတကႀကးက ျပနေရာကလာပါတယ၊ ခကလကမတသြားလတာ မနစ ၄၀ အတြငးရခတယ”ဟ ရယၿပးေျပာလကရာ ဆရာႀကးတ႔ အငမတန ကေကာငးတယဟသာ မတခကခလကပါ၏။ ညေနေစာငး ၃ နာရတြင ဥးဥာဏ အေရးတႀကးေရာကလာ၏။ သက “ရနဟငးက ေမလ ၂၉ ရကေန႔ မးရထားန႔သြားဖ႔ လကမတ၀ယလ႔ မရေတာဘး၊ နယမ ေကာငးသ ေကာငးသားေတြ မးရထား၊ ဘကစကားမားန႔ ပကငးက အစလက အျပလကတကလာေနလ႔ပ။ ဒါေၾကာင ေလယာဥန႔သြားမ ျဖစေတာမယ”ဟ ဆကာ ေလယာဥ လကမတ၀ယရန ႏငငကးလကမတမား ေတာငးယသြားပါသည။ ၃ နာရခြတြင ကၽြနေတာ တကသလအေနာကတခါးမ ထြကၿပး ေစးသြား၀ယပါ၏။ တရတစကားမတတဘႏင လေမၼာသး၊ လေမၼာရညဘး၊ ပနးသး၊ ေခာကလကတ႔က ၀ယၿပးျပနလာ၏။ ဧညရပသာႏင ကကတစရာခန႔အကြာတြင ေလႀကးမးႀကး ကစျပသျဖင ေျခကနသတေျပးရပါ၏။ ရပသာေရာကေရာကခငးပင မးသညးထနစြာ ရြာသြနး၏။ ေလျပငးမနတငးတကသည။ ရပသာအနားရ သစပငႀကး လးေလးပင အျမစမလကသည။ ဓာတႀကးမားေပၚ မလကေသာေၾကာင ေတာပါေသးသည။ ရာသဥတဆ၍ ကၽြနေတာတ႔ တရတျပညတြင ေမလ ၁၀ ရကမ ဇြနလ ၁၇ ရကေန႔အထ ၁ လ ၉ ရက ေနခသညအေတာအတြငးတြင ကြနမငးတြင ေမလ ၁၃ ရကေန႔ႏင ၁၄ ရကေန႔ နနက၊ ပကငးတြင ေမလ ၁၈ ရက ညေနေစာငး၊ ယေန႔ညေနႏင ဟနခးၿမ႕တြင ဇြနလ ၄ ရကေန႔ ညေနေစာငးမား၌သာ မးရြာခသည။ ကနရကမား၀ယ သြားလာလညပတရာ၌ ကရကထျဖစေစသည မးဒကၡမေပးခပါ။ ၂-၂-၁၁။ ေမလ ၂၄ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔။ အမတတရေန႔ဟ ဆခငပါ၏။ မနကပငးတြင အားသျဖင ဧညရပသာႏင ႏငငျခားဘာသာသငေကာငး၊ လမးခလတရ ဆငသ႔ ကၽြနေတာတ႔ သြားၾကသည။ ၁၉၃၈ ခႏစ ဗလတမသြားမ ျမနမာျပည၌ စားသြားရေသာ နာမညေကာ တရတဇးျပားထပေတြ ေတြ႕ရ၍ အားရ၀မးသာႏင ေလးငါးဆယထပ ၀ယလကပါ၏။ ဆငမအမးသမးက အဩစြာ ၾကညေနသည။ ဧညရပသာေရာကလင ျမညးၾကညရာ ႏစေပါငး ၅၀ ခန႔ ျပနငယသြားသလလ ျဖစသြားပါ၏။ ေန႔လယစာ ၁၁ နာရခြ၌ စားၿပး အ၀တအစားလကာ မသနးျမႏငအတ ေကာငးသ႔သြားသည။ လမးတစ၀က၌ လာႀကသည ဥးဥာဏႏငေတြ႕ပါ၏။ ေကာငးတြင ၂ နာရခြ၌ ေျပာေဟာ၏။ ၃ နာရ မနစ ၂၀ တြင ၿပးဆးသြားသည။ သ႔ေသာ ေဆြးေႏြးေမးျမနးေန ေသာေၾကာင ၄ နာရ မနစ ၂၀ ခန႔မ အၿပးသတႏငပါ၏။ အေၾကာငးအရာကား “ပခကတြငးမ သခၤ ငးအထ” ဒတယပငး က႑ျဖစသည။ ၁၉ ရကေန႔က နာမညမညပႏင ၀တငါးပါးတ႔ကရငးျပၿပး နဂးခပခသည။ ဤဒတယခနး၌ ရြာေကာငးသားဘ၀၌ လယနတပေဇာပႏင ေရငနပင ဥးရငႀကး ပသပေဇာပြမားက ေျပာျပသည။ ၿပးေနာက အဂၤလပ ေကာငးသားအျဖစျဖင ရငျပပြႏင ရငဥပဂတအေၾကာငးတ႔က ဆကစပကာ စစလငလင တငျပပါသည။ ဆရာဥးစက ဤအေၾကာငးမားႏငပတသက၍ အေတာအတန တးေခါကမထား၍ အခကအလကအခ႕က ေဆြးေႏြးပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ႏငအတ ဥးဥာဏက ရပသာသ႔လကလာ၏။ သက “ဆရာႀကးသတအတငး ပကငးၿမ႕ထရ လားမားေကာငးတက (Lamasery)က နကျဖနခါ သြားပ႔ဖ႔ အစအစဥေရးဆြထားပါတယ။ အဒေန႔မာပ တကတကဆငဆင ျမနမာသအမတႀကးဆမာ ေဒၚသနးျမရ႕ ေထာကခစာက နနက ၁၁ နာရန႔ မြနးတည ၁၂ နာရအတြငး လာယဖ႔ ခနးထားတယ။ ၿပးေတာလညး ေဒၚေအးအမမာ ေန႔လညစာစားဖ႔ ၁၂ နာရ ပတ၀နးကင လာမယလ႔ ကတေပးထားတယ။ အဒေတာ အားလး အဆငလညးေျပရ၊ တကစခလညး ဆရာႀကးတ႔ မေပးရေလေအာင နကျဖနခါ ၈ နာရမထးခင ကၽြနေတာလာၿပး စစဥေပးပါမယ”ဟ ေျပာၿပး ႏႈတဆကထြကခြာသြား၏။

43 အေဆာငတြင အပနးေျဖ တစေရးတစေမာအပသည။ ေရခး ၀တစ အ၀တ၀တကာ ဥးဥာဏက ေစာငေနသည။ ၆ နာရအခန၀ယ ၀တစႏင ဥးဥာဏက ပထမဆးအႀကမ ေတြ႕ရပါ၏။ ပကငးတကသလ ဒတယဥကဌႀကးက ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔အား ညစာစားပြျဖင ဂဏျပရန ဖတၾကားထား၍ ျဖစပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ သးဥး ႏငငျခားသားမား ေကာငးေဆာငႀကးသ႔ ေလာကသြားၾကသည။ ပကငးတကသလ ဒဥကဌႀကး ရးႏငတြလကရေသာ ႏငငျခားေရးရာဌာနမ တရတအမးသမး၀နထမးတစဥးက ထြကႀကပါသည။ အဂၤလပလ ေကာငးေကာငးေျပာတတသည။ ကၽြနေတာတ႔အား ပထမထပရ ဧညသညေတာမား ထမငးစားခနးထ ေခၚေဆာငသြားပါသည။ အခနးထ၌ ဥးဥာဏတ႔ေကာငးတြင ပထမဆးေန႔က ေတြ႕ဆခရသည အေရ႕တငးဘာသာႏင စာေပမား ဌာနမ ဒဌာနမး ပါေမာကၡ ေယယယယနႏင ဆရာဥးစတ႔ ေရာကႏငေနၾကၿပ။ ခဏမၾကာေသာ ပကငးတကသလ ဒဥကဌ ဥပေဒပါေမာကၡ လြငေဟာငစ (Luo Haocai) ၀ငလာၿပး ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔အား လႈကလႈကလလ ႏႈတဆကပါသည။ ဤပဂၢလႀကးသည အရပျမငသည။ ဥပဓရပေကာငးသည။ ပညာရပပ အေျပာအဆ သမေမြ႕သည။ အဂၤလပစကား ေျပာတတပေပၚေသာလညး ကၽြနေတာက အဂၤလပလ ေလးငါးေျခာကခြနးသာေျပာသည။ ညစာ စားသးေနတနး တစခနလး တရတဘာသာျဖငသာ ေျပာပါ၏။ ဥးဥာဏ၊ ဥးစတ႔က စကားျပန။ စားပြ၀ငးႀကးတြင ပါေမာကၡႀကး လကယာဘကက ကၽြနေတာ၊ လက၀ဘကက မသနးျမအား ေနရာခထားသည။ ကၽြနေတာ ယာဘက၌ ဥးဥာဏ၊ မသနးျမ ၀ဘကတြင ဥးစ၊ ကနႏစေနရာတ႔၀ယ ႏငငျခားေရးရာ ဌာနမ အမးသမးႏင ဒပါေမာကၡတ႔ အသးသးထငၾက၏။ ေနရာခပစနစက၏။ စားပြထး အမးသမးကေလးႏစဥးတ႔က ဟငးမည ကးမညခန႔က ပနးကနလးႀကး၊ ပနးကနျပားႀကးမားႏင တစမညစားၿပးလင တစမညယလာၿပး စားပြေပၚ တငထားေပးသည။ ပါေမာကၡႀကးက ကၽြနေတာႏင မသနးျမ ပနးကနထ တႏငယကာ ထညေပးၿပးမ သစားပါ၏။ အရသာရသည။ ကြနမငး အစားအစာႏင ခကျပတမႈကြာျခားေၾကာငးက ကြနမငးမ ဥးေကာေ၀ေျပာသညအတငး မနေနပါ၏။ ရနကန တရတသအမတႀကးအမတြင ညစာစားတနးက ေသာကခရေသာ လာေတြ႕သည ၀ငအရကေမႊးႏင တရတဘယာ တကေကၽြးပါ၏။ ပါေမာကၡႀကးက စတသာေသာကသည။ ပါေမာကၡႀကးႏင ညစာစားရငး စကားေျပာရသညမာ အေပးအယတညပါသည။ ဒငယာရထ ေရးထားေသာ အခကအလကအခ႕တ႔ကသာ ေကာကႏတျပပါရေစ။ တရတလမးမားသည ယခငက ျပငပႏင အေတြ႕အထနညးသျဖင ေရတြငးထမေနၿပး အေပၚေမာၾကည လကသညအခါ ေကာငးကငျမငရေသာ ဖားသငယကသ႔ ကယကယကယ အထငႀကးခေပမယလ႔ အခအခါ အေတြးအျမငေတြ ေျပာငးလလာပါၿပဟ ပါေမာကၡႀကးက ေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာကလညး ကၽြနေတာတ႔ဆမာလညး “ကၽြေျခရာကြကထက ဖားသငယ” ဆသည စကားပရပါသညဟေျပာရာ သေဘာကၿပး ျပးေန၏။ ထ႔ေနာက ျမနမာတရတပညာရငမား အေတြးအေခၚ၊ အယအဆ၊ အသအျမငေတြ လလယႏငသမ လလယဖ႔ အေျခအေန ဖနတးေပးဖ႔လေၾကာငး ဆကေျပာရာတြင သက လး၀ေထာကခေၾကာငး ေျပာပါသည။ ကၽြနေတာကပငဆကၿပး ျမနမာတ႔က တရတလမးတ႔အား ေပါကေဖာဟေခၚေၾကာငး၊ ေပါကေဖာေ၀ါဟာရမာ တစအတဆငး ညရငးအစကဟေသာ အနကရေၾကာငး ရငးျပေနစဥ သကျပးျပးႏင ေခါငးညတျပေနပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ ေနေရးထငမႈ ကစၥရပမားက သကေမး၍ ေျဖၾကားလကပါသည။ မသနးျမႏငလညး ေထြရာေလးပါးေျပာ၏။ စကားျပန ဥးဥာဏႏင ဥးစတ႔ကလညး တရတျမနမာ ေပါငးကးတတား ထးေပးေနသညက ေနာကထပတတားမား ထးေပးရနလေသးေၾကာငး ေျပာၾကပါသည။ ၇ နာရ မနစ ၄၀ တြင ၿပးဆးသြားပါသည။ ဒဥကဌႀကးအား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားႏႈတဆကကာ ကၽြနေတာတ႔ ထြကခြာလာၾကၿပး ရပသာ၌ ၈ နာရအခန ဖးဆငႏင ခနးထားသျဖင ခပသတသတ ေလာကလာၾကသည။ ဥးစက လကပ႔မညဆ၍ ဥးဥာဏက လမးခလတမ အမျပနသြားသည။

44 ရပသာေရာက ေနာကကသျဖင ဖးဆငအား ေတာငးပနသည။ ကၽြနေတာ သြားခပမ ျပတထြကသြားေသာ ပလပစတစ အသြားကေလး ျပနတပေပးရန ဖးဆငႀကတငခနးထားေသာ သြားဘကဆငရာ ဆရာ၀နႀကးထသ႔ သြားၾကသည။ ဥးစက မသနးျမႏင စကားေျပာရငး အေဖာအျဖစေနရစ၏။ ေဆးရသ႔ ကးနာရ မထးမေရာကသည။ သးထပအေဆာကအဥႀကးထ၌ အခနးေလးငါးခနးတြငသာ မးထြနး ထားသညက ျမငရ၏။ ဖးဆငက ေဆးရဟေခၚေသာလညး လနာေဆးကသေဆာငႀကးႏင မတပါ။ ေဆးသငတနးေတြ ပ႔ခေပး၊ ေဆးသေတသနလပငနးေဆာငရြကရာ အေဆာကအဥ ျဖစတနရာသည။ ဆရာ၀နေတြက အားလပခန၊ အနားယခနမား၌ လနာမားႏင သတ႔အခနးေတြတြင ေတြ႕ဆကသေပးဟန တပါ၏။ ဒတယထပသ႔ တကသြားသည။ ဆရာ၀နအခနးထ အမးသမးႀကး ႏစေယာကရေနသျဖင အခနးျပငဘက၌ ေခတထငေစာငေန၏။ ၿပးေနာက အခနးထ၀ငသြားၿပး သြားခပႏင သြားတကေလးကျပကာ ဖးဆငက ရငးျပသည။ ဆရာ၀နအနး သ႔လကေထာကႏငတသ အမးသမးႀကးတစဥး ထငေန၏။ အခနးထတြင သြားဘကဆငရာ ပစၥညးကရယာ အစအလငဆသလ ရပါသည။ ဆရာ၀နႀကးက သြားခပႏင သြားတကေလးက ၾကညရႈ႕ၿပး ေမလ ၂၉ ရက တနလၤာေန႔ည လာယရနေျပာ၏။ သသည ဤေဆးရသ႔ တနလၤာႏင ဗဒၶဟးေန႔ ညမားတြငသာ လာသျဖင ဤကသ႔ ရကခနးေပးလကျခငး ျဖစပါသည။ ကၽြနေတာက ဖးဆငမတစဆင “၂၉ ရကေန႔မာ ရနဟငးက ထြကခြာသြားေတာမယ။ သြားခပမရရင အစားစားဖ႔ ဒကၡ ၾကရပါမယ။ ဒညအၿပးလပေပးရင အတငးအထကအလြန ေကးဇးတငပါမယ”ဟ ေျပာပါသည။ ဖးဆငက တရတလ ၀ငေျပာပါ၏။ ဆရာ၀နက လကပတနာရၾကညကာ “ေကာငးၿပေလ။ ခ ၉ နာရထးေနၿပ။ ၁၀ နာရမာ လာယပါ”ဟ အေျဖေပးလကသျဖင ၀မးသာအားရမဆး ပတ ျဖစသြားပါသည။ တစနာရနးပါး ထငေစာငေနမညအစား ပကငးတကသလ ၀ငးႀကးအတြငး အေညာငးေျပ အညာေျပ ေလေကာငးေလသန႔ ရ႐ႈကရန ထြက၍လမးေလာကၾက၏။ အျပငဘကေရာကလင ဖးဆငအား “ဆရာ၀နက ဘယလနားခလကလ႔ တစနာရအတြငး အၿပးလပေပးမယ ျဖစသြားရတာလ”ဟ ေမးၾကညရာ သက “ဆရာႀကးဟာ ပကငးတကသလက ဖတလ႔ေရာကလာတ ဧညသညေတာ၊ ေဟာေျပာပြအတြက ဆရာႀကးလာပါတယ။ ဒကေန႔ည ေစာေစာပငးမာ တကသလ ဒဥကဌ ထမငးစားပြဖတလ႔ ဆရာႀကးန႔ ဇနးတ႔ တကေရာကခၿပး ဟကတနးလာတယလ႔ ေျပာလကပါတယ”ဟ ဆ၏။ တရတႏငငတြင အစးရဧညသညေတာ၊ တကသလ ဧညသညေတာေတြက အေရးေပးသည။ ကြနမငးၿမ႕ ေပါငးကးတခါး ၿမးရညဆင၌ ေနရာေပးသညက ႐ႈပါေလ။ သာယာတတဆတ ခမးေျမစရာ ၀ငးႀကးအတြငး စမေျပနေျပ ကၽြနေတာတ႔ႏစေယာက အဂၤလပလေျပာကာ ေလာကသြားေနခက ပနး႐ႀကးတစ႐ေဘးနား အေရာကတြင ေကာငးသတစစ ျဖနးခနေရ႕တြင ေပၚလာပါသည။ ေခါငးေဆာငႏငတသ အမးသမးကေလးက “ဆရာႀကးရင၊ ဆရာႀကးေျပာတ အဂၤလပစကားဟာ သမာ႐းက (traditional English) ဆနတယ။ အငမတန ေကာငးပါတယ။ ကၽြနမတ႔ တတတတခးနားေထာငလာတယ”ဟ ဆကာ အတတေလာကသြားၿပး အဂၤလပလ ကၽြနေတာအေၾကာငး ေမးသည။ ဖးဆငကလညး ၾကားမ ကၽြနေတာဂဏက ၀ငခးကးသည။ အတနၾကာမ “good bye” သြားပါဥးမညဟ ႏႈတဆကကာ လခငး ခြခြာသြားပါသည။ ပကငးတကသလတြင အဂၤလပဘာသာ ပ႔ခေနသတ႔သည အေမရကနလမးေတြမားပါ၏။ ၾသစေၾတးလႏင နယးဇလနမ အမးသမးဆရာမ ႏစဥးစ သးဥးစတ႔ ဧညရပသာ၌ ေတြ႕ရပါ၏။ အျခားအေဆာငမားတြငလညး ဆရာ ဆရာမေတြ ရၾကေပလမမည။ အဂၤလပလမးတစဥးမ မျမငမပါ။ အထကပါ တ႐တအမးသမးကေလးက ဆရာႀကး ေျပာတာ အဂၤလပလမးေတြေျပာတ စကားျဖစတယ။ (You speak the language spoken by English people)ဟ ဆလဟန တပါ၏။ လစကြသြားၿပးသညေနာက ဖးဆငက ကၽြနေတာအား အက(ဒ)ဂါးစႏး (Edgar Snow) ဂသခၤ ငးဆသ႔ ေခၚသြားပါ၏။ ေရကနတစကနအနး ကနးျမငကေလးေပၚသ႔ လမးေျမႇာငကေလးအတငး ေပသးဆယခန႔ ေလာကတကသြားသည။ ည ၁၀ နာရထးခါနးၿပမ႔ ေမာငေနေသာလညး ေရကနေဘးလမးမႀကးေပၚမ ဓာတမးတငက အလငးေရာငေၾကာင ကနးထပ ေျမကြကလပေပၚရ ဂသခၤ ငးက ျမငႏင၏။ ဂသခၤ ငးေျခရငး ေထာငမနစတဂ ေကာကသလငးျပားႀကးေပၚ အဂၤလပလ - In MEMORY OF EDGAR SNOW/AMERICAN FRIEND OF THE CHINESE PEOPLE / 1905-1972.

45 ဟ စာတနးထးထားပါသည။ (တ႐တလမးတ႔၏ မတေဆြ အေမရကနအမးသား အက(ဒ)ဂါးစႏး ၁၉၀၅-၁၉၇၂ အား သတတရ အထမးအမတ) စႏးသည ေခါငးေဆာငႀကး ေမာေဇဒနး (Mao Zedung)ႏင ခငမငရငးႏးသည။ ကြနျမနစ၀ါဒႏင လကေတြ႕ ေဆာငရြက လပကငေနပမားက ႏစသကသျဖင ေစတနာေရ႕ထားကာ ကမၻာအား ျဖန႔ျဖးေပးခသည နာမညေကာ သတငးစာဆရာႀကးတစဥးျဖစေသာေၾကာင ေဆာငရြကခကေတြ အေတာက တာသြားခသညဟ၏။ ေဆး႐သ႔ ၁၀ နာရ ၁၀ မနစျပနေရာကလာသည။ ဆရာ၀နက သြားတကေလး ခငခငမာမာ ျပနတပထားေသာ သြားခပက ျပနအပေပးသည။ ဥာဏပေဇာခ ၅ ယြမသာ ေတာငး၏။ အငမတနက လကရာလညးေျမာက၊ ပညာအား၊ လအားလညးစက၍ ၁နာရအတြငး အၿပးလပေပးေသာေကးဇးေၾကာင ၁၀ ယြမေပးလကပါသည။ (အေမရကနေဒၚလာ ၃ ေဒၚလာခန႔တနပါမည။) ေဟာငေကာငစကၤာပတြင အဖငးဆးသညထက ၂ ဆ, ၃ ဆ, ၄ ဆ ေပး႐မက အနညးဆး ၂ ဆ, ၃ ဆ အခနၾကာၾကာပေစာငရမညမာ မခပင။ ကၽြနေတာက “ေနာငႏစခါ ပကငးလာဖ႔ ၾကထားတယ။ လာျဖစရင ပလပစတစ အသြား ၄ ေခာငးပါတ သြားခပတစခပ လာလပခငးဥးမယ”ဟ ေျပာေသာအခါ “ကၽြနေတာ ႏငငျခား ေရာကခငေရာကေနလမမယ”ဟ သက ျပနေျပာ၏။ ေကးဇးတငေၾကာငးေျပာ၍ ႏႈတဆကကာ ဧညရပသာသ႔ ျပနလာသည။ လမးခလတတြင ဧညရပသာမ အမျပနလာေသာ ဥးစႏငဆ၏။ ၁၀ နာရ မနစ ၄၀ တြင ျပနေရာကလာ၏။ ၂-၂-၁၂ ။ ေမလ ၂၅ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႔ မေန႔ ညေနေစာငး ေကာငးမအျပန ယေန႔ထြကမညခရး အ၀ငခြငကျဖစေအာင စစဥေပးမယဟ ကတခသြားသည ဥးဥာဏသည ၈ နာရမထးမ ဧညရပသာသ႔ ေရာကလာပါသည။ ၈ နာရေကာေကာ ဖးဆငႏင ေရႊဘနးတ႔ တကစ တစစးျဖင ေပါကလာ၏။ ဥးဥာဏက သတ႔ႏစေယာကက ဒ႐ငဘာေရ႕တြင “၉ နာရ ၀ငးတခါးဖြငမယ။ လားမားေကာငးတကဆ ၉ နာရ မထးခင အေရာကသြားပါ။ ဖြငတအခါ၀ငသြား။ တကစေတြဆကတ ေနရာမာဆငး။ ဆရာႀကးန႔ ဇနးက စနစတက လကျပ။ သအမတႀကး႐းက ၁၁ နာရခြထက ေနာကမကေစဘသြားပါ။ ၁၅ မနစပၾကာမယ။ ဟမာ ၁၁ နာရခြန႔ ၁၂ နာရၾကား အေရာကလာဖ႔ ခနးထားတယ။ ကစၥၿပးစးတအခါ ေဒၚေအးတ႔က ၁၂ နာရ၊ ၁၂ နာရခြ အခနလာပါလ႔ ဖတထားတယ။ သအမတႀကး႐းက ၁၂ နာရ ပတ၀နးကငသြားရငျဖစတယ။ ၁၅ မနစေကာေကာမာ ေရာကသြားမယ” ဟေပးေသာ သငဥာဏမားက ေကာငးသားႏစေယာကက စာရြကေပၚ ေရးမတထားလကသည။ ဥးဉာဏ စမခန႔ခြပ ပရထမ၏။ ေနာငက ပကငးမ သႏငအတ ခရးထြကရန ဥးမေလးမေတာပါ။ ကၽြနေတာတ႔ တကစသည လားမားေကာငးတကႀကးသ႔ ၉ နာရ မထးမကေလး ေရာကသြားသည။ ကမၻာလည ခရးသည ကားႀကးမားလညး တစစးၿပးတစစးေရာကလာၿပး အ၀င၀နား တနးစေနၾကသည။ ၉ နာရထး၍ ၀ငးတခါး ဖြငလင ဖြငလကခငး ကၽြနေတာတ႔၀ငသြားၿပး သတမတထားသညေနရာတြင တကစေပၚမဆငးၾကသည။ ေကာငးတကႀကး၀ငးအတြငး မားလစြာေသာ ျမငကြငး ျမငကြကတ႔အနက ၾကားသျမငရေသာ အခကအခ႕တ႔ကသာ ေရြးခယကာ တငျပလပါသည။ ပကငးၿမ႕ အေရ႕ေျမာကေထာငရ သငျမတ ၿငမးခမး လားမားေကာငး သခၤမးတက (Lamasery of Harmony and Peace)က အခနရသမ ေလလာသးသပရာ၀ယ ေျမာကႏငေတာင ၀င႐းပမာတနးေနေသာ ေၾကာရငးလပသည မခ၀သး၀ႏင ခနးမေဆာငႀကး ငါးေဆာငရ ေကာငးတကႀကးျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။ ပရ၀ဏအ၀နးႀကးကား စတရနးမတာ ၆၆,၄၄၀ ဧရယ ကယသညဟ၏။ ဤေကာငးတကႀကးသည မလက ကနရ (Kanxi) ဘရငႀကးက ရငေသြးေတာ အမေရ႕မငးသား ယငးဇင (Yin Zaen) အမျဖေတာအျဖစ ခရစႏစ ၁၆၉၄ ခႏစတြင တညေဆာက ေပးေတာမသည။ သားေတာက ၁၇၂၇ ခႏစ၌ ခမညးေတာ အ႐ကအရာခယၿပးသညေနာက တစ၀ကက ဤေဒသသ႔ကြလာသ သညအခါ တညးခေတာမရနထား၊ တစ၀ကက လားမားဘနးေတာႀကးမား ေဒသနာေတာက ရြတဆရန လဒါနးေတာ

46 မ၏။ ၁၇၂၅ ခတြင တညးခေဆာငေတြ မးေလာငကၽြမးသြားပါသည။ ကနေနသာ လားမားဘနးေတာႀကးေကာငးမား အေဆာင၀ငးက သငမ ၿငမးခမး ေကာငးသခၤမးတကဟ၍ သမတေတာမေစသည။ ေကာငးသခၤမးႀကးက ေတာငဘကစြနဆး တခါးေပါကမ၀ငလာရာ နရမားေပၚတြင ပနးပမားျဖင ထလပထားသည တတငးႏစခႏင အမတတရ မခါ၀တစ၀က ျမငရ၏။ ေျမာကဘကတ႐သ႔ တခါးေပါကမ ေကာကျပားခငးလမေပၚ ေလာကလာေသာအခါ အေဆာကအအမားၾကားရ ထငးရးပငေတြ ၀ငးရစကထားေသာ ေထာငမနစတဂအကြကထသ႔ ေရာကလာ၏။ ထမတခါးေပါကက ျဖတေကာလာျပနရာ ဒတယအကြကထ ၀ငလာမ၏။ ဗဒၶဘာသာေကာငးမား၌ ျမငေနက စညႀကး ေခါငးေလာငး ေမာစငတ႔က ေတြ႕ရပါ၏။ အဆပါ အကြကေျမာကပငး၌ သငမ ၿငမးခမးေခၚ တခါးႀကးရသည။ တခါးေပါကမထြကလာလင ေဒ၀ရာဇာ အေဆာငႀကးအတြငး ေျခနငးမသည။ ဤအေဆာငႀကး ဗဟေနရာတြင အရေမတယ ျမတစြာဘရား ႐ပတေတာႀကးႏင ေဘးပတလည၌ စတမဟာရာဇာ နတမငးႀကးေလးပါး႐ပလးႀကးမားရ၏။ ဤအေဆာငႀကး အေနာကဘကတြင ဟန (တ႐တ)၊ မနခး၊ မြနဂးလယားႏင တဗကဘာသာမားျဖင ေရးထးထားေသာ ေကာကစာတငႀကးကေတြ႕ျမငရသည။ မဖတတတ၍ ဘာမနးမသပါ။ ပဂျပည၌ ၁၂ ရာစတြင ထးေသာ ပ၊ ပါဠ၊ မြန၊ ျမနမာ ေလးဘာသာထး ရာဇကမရေကာကစာက ေျပးျမငမပါေတာသည။ ထမ လမးေျမႇာငကေလးအတငး ဆကသြားသည။ လားမားေကာငးသခၤမး၌ အႀကးဆးျဖစေသာ သငမ ၿငမးခမးခနးမေဆာငသ႔ ေရာကသြားသည။ အလယ၌ သငပတပလငရသည။ ေခတသးေခတမ သကမန၊ ကသဖႏင အရေမတယ ျမတစြာဘရားတ႔အား ပစၥညးမားကပလရန ျဖစပါ၏။ ကသဖသည ပထမ သဂၤါယနာ တငပြႀကးတြင သဘာပတအျဖစ ေဆာငရြကသ မဟာကဖရဟႏာအရငျမတဟလ။) မကႏာၾကကမား၌ ႐ပပမား ေဆးေရာငစ ျခယလယထားသည။ နရမားေပၚ အေသမသမား (Luhan-the immortals) ဆယရစဥးတ႔ ႐ပပမား ေရးဆြထားသည။ ေထာငတစေထာင၌ အရေမတယ ျမတစြာဘရားႏင ဘြ႕အမညမသ ဘရားတစဆ ဖးေျမာရသည။ ပၪၥမအကြကတြင အ၀င၀တြင “ထာ၀ရ ေကာငးခးမဂၤလာခနးမေဆာငႀကး” (The Hall of Eternal Blessings) ရသည။ ဆခၿပးေသာ ေဒ၀ရာဇာခနးမႀကးႏင အကယ၀နးခငး ထပတထပမျဖစေသာ ဟ၏။ ဤခနးမႀကးႏင ကပလက ေျမာကဘက၌ရသည ဓမၼစၾကာခနးမႀကးထ အ၀ါေရာင တဗက ဗဒၶဘာသာဂဏး (TheYellow Sect of Tibetan Buddhism)က တညေထာငသ စြနခပ (Tsong-kha-pa)ေခၚ ဘနးေတာႀကး၏ ဉာဏေတာ ၁၅ မတာရေသာ ေၾကး၀ါ႐ပတေတာႀကးက ျမငရ၏။ ဤ႐ပတေတာႀကးေနာက၌ ေတာငကနးေပၚတြင ရပေနၾကသည စႏၵကးန႔သာ သားျဖင ၿပးသည ပနးပ႐ပလးကြေပါငး ၅၀၀ တ႔ကား အထကေဖာျပပါ အေသမသမားဟ သရပါ၏။ ေနာကဆးေရာကလာေသာ အေဆာကအအႀကးကား လားမားေကာငးသခၤမးတြင အျမငဆး သးထပေဆာင ခနးမႀကးပင။ အနမတဂၢသခေဆာင (The Hall of Infinite Happiness)ဟ၍ လညးေကာငး၊ ဗဒၶျမတစြာဘရားႀကး ေဆာင (The Hall of the Great Buddha)ဟ၍ လညးေကာငး ေခၚတြငပါသည။ ေဘးႏစဖကႏစခကတြင ႏစထပ ျပာဒတစေဆာငစ ရထားသည။ တစေဆာငက ထာ၀ရကနးမာျခငး (The Eternal Health Pavilion)၊ တစေဆာငက ထာ၀ရၿငမးေအးျခငး (The Eternal Peace)ဟ၍ အသးသးေခၚပါ၏။ ခနးမႀကးအလယေခါငတြင လးခငးစႏၵကးန႔သာပငစညမထလပထားသည မတရပ တထဂထာ႐ပတေတာႀကး စပယေနေတာမ၏။ ဉာဏေတာ ၂၆ မတာ အနက ၈ မတာက ေျမညထပ၌၊ ကန ၁၈ မတာက ပထမ၊ ဒတယႏင တတယထပမား၌ရသည။ ႐ပတေတာႀကးက ဤခနးမႀကးထ တညထားကးကြယစ ကနဥးက မတာ ၁,၈၀၀ ရညလားသည ဖသကၤနး႐ထားေပးသညဟ သရပါ၏။ ၾကညမကန ႐ႈမ၀သည ေကာငးသခၤမးႀကးမ မခြခင မခြာရကႏင ထြကခြာလာရသည။ ေကာငးတကႀကး ၀ငးထ ၀ငခ လကမတေလးေစာငက အမတတရသမးဆညးထားရန ဖးဆငဆကေတာငးယၿပး ျမနမာသ႐းသ႔ ၁၁ နာရ ေကာေကာခန႔သြားရာ ၁၁ နာရ မနစ ၂၀ တြင ေရာကပါ၏။ ေကာငစလာ ဥးသနးလြငက မသနးျမ ေတာငးထားေသာ ေထာကခစာက ေပးပါသည။ သအမတႀကးက ႐းႏင တစ၀ငးတညး မလမးမကမးရ ေနအမသ႔ဖတေခၚၿပး ကာဖ၊ ဘစကြတ၊ ကြတကမန႔ မားျဖင ဧညခသည။ ျမနမာျပညမ မၾကာေသးမက ေရာကလာေသာ ဇနးသညႏင မသနးျမတ႔မာ ေမာလၿမငသေတြ

47 ျဖစ၍ စကားလကဆကေနၾကပါသည။ အၾကာေကြ႕၊ အျခား တ႐တအစားအစာႏင ကၽြနေတာတ႔ ဆကလကခရး ထြကမည ခရးစဥအေၾကာငးေတြက ေျပာၾကားေဆြးေႏြးၾကသည။ ႏငငျခား၌ စတတကယမ အေပးအယတညသည ျမနမာအခငးခငးေတြ႕ဆၾကၿပး စကားေျပာရသညမာ အရသာရလပါ၏။ သ႔ေသာ ၾကာၾကာေန၍လညး မျဖစ၊ သအမတႀကးတ႔ကလညး ထမငးစားခနေရာက၊ ကၽြနေတာတ႔ ကလညး ခနးထားသညရလ႔မ႔ ေဒၚေအးတ႔အမသြားရန ျပငဆင၏။ သအမတႀကးႏင ဇနးတ႔က ျမနမာပပ ေန႔လယစာ စားသြားရန ေခၚပါ၏။ ေန႔လညစာအတြက ဖတထားေၾကာငး ေျပာျပကာ ႏႈတဆကထြကခြာလာၾကသည။ ေဒၚေအးတ႔အမသ႔ ၁၂ နာရ မနစ ၂၀ ၌ ေရာကသြားပါ၏။ ဥးဉာဏေျပာသညအတငး ၁၅ မနစ၊ မနစ ၂၀ သာ ၾကာသည။ ေဒၚေအး ခငပြနး ဥးစကနး၊ သားႏင ဇနး အထပ ၂၀ ခန႔ျမငသည တကႀကးရ ၁၄ ထပ အခနးမားတြင အးအမတညေထာငလက ရၾကသည။ တကႏင မနးမေ၀း၌ ယာဥမားဆကထားရန အကြကတြင ေဒၚေအး၏သား လယဖန (Liu Yi Feng)က လာႀကႏငေနသည။ ဓာတေလကားျဖင တကသြားေနခက “လပစစဓာတအား မေတာလ႔ ပကသြားရင ဘယႏယလပမလ”ဟ ေမးၾကညရာ လယဖနက “ဒအေဆာကအဥး တစျပလးအတြက စက ၄ လး ရပါတယ။ တစလးပကရင တစလးန႔ တကဆငးႏငပါတယ”ဟ ေျပာပါ၏။ ေနအမအခနးေဆာငထသ႔ မသနးျမ၊ ဖးဆင၊ ေရႊဘနး၊ ကၽြနေတာႏင တကစဒ႐ငဘာတ႔ ၀ငသြားသည။ ေဒၚေအးႏင ဥးစကနး၊ ေဒၚခငသဇငႏင ခငပြနးတ႔က ေတြ႕ရ၏။ ေဒၚေအးေခၽြးမ အလပဆငးေနရ၍ မေတြ႕ရပါ။ ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစ ေမာလၿမငၿမ႕အေၾကာငး စသညတ႔က ၿမနေရရကေရ စားျမ႕ျပနကာ ေျပာၾကသည။ ေဒၚေအးကား ေကၽြးေမြးရာ၌ ရကေရာလြနးလပါ၏။ ျမနမာဧညသညေတြပါသညမ႔ ျမနမာစာ တစမည ႏစမည၊ အႏၵယစာ တစမး ႏစမး၊ တ႐တစာ ေျခာကပြ တစမညၿပး တစမည၊ တစမးၿပးတစမး၊ တစပြၿပး တစပြ ေကၽြးပါသည။ ဘယာ၊ အခရညလညး ႀကကရာေသာကရပါသည။ စားေသာကၿပးေနာက ပနးသး၊ လေမၼာသးမား ေရ႕သ႔ ေရာကလာျပနသည။ ဧည၀တေကလပါသည။ ဧညသညေစာငသညအား ဧညခရာ၌ လကေလာညေထြ ေျပာဆ ေဆြးေႏြး၍ စတအာဟာရ ျဖညတငးျခငး၊ ႏစသကႏးရာရာ အစားအစာေကၽြးေမြး၍ ကယအာဟာရျပညေစျခငး အဂၤါရပ ႏစပါးႏင ညညြတပါေပ၏။ စားေသာကၿပး ေျခဆန႔လကဆန႔ဆသလ အခနးေဆာင အျပငဘက၀ရနတာသ႔ထြကကာ ပကငးၿမ႕ တစစတတစေဒသက မကစတစဆး ေမာမနးလမး၍ သးသပပါသည။ ႐ပပငး၌ မေတြး၀ေအာင ေျပာငေျမာက ထြနးကားေနေသာ ပကငးၿမ႕ႀကးက တျဖးျဖးတကေနေသာေလက ရ႐ႈကရငး အၾသေနရာက ဒတယကမၻာစစႀကး အတြငး ဂာမနျပညမ ၿမ႕ႀကးအေျမာကအျမား ျပာကသြားရာမ ၁၀ ႏစ ၁၅ ႏစတြင ကယေတြ႕မကျမင ျပနေပၚသည ၿမ႕ႀကးျပႀကးအခ႕က ေတြးမ၏။ တ႐တႏင ဂာမနတ႔ “လလငၾကဆ နညးလမးရ၊ ရသညနညးလမး ျဖစစတမး”ေသာ ဟေသာ ဉာဏ၊ ၀ရယ၊ ဇြသတတ႔၏ ေကးဇးေၾကာင ဤသ႔ တးတကလာရသညဟ ယဆမ၏။ ၃ နာရအခန ဧညရပသာသ႔ျပနရန ျမနမာျပညဇာတ ပ၀တ တ႐တျပည အၿငမးစား မဘမားႏင သား အငဂငနယာတ႔အား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားႏႈတဆကကာ ဓာတေလကားျဖင ဆငးလာသည။ သားအဖ ႏစေယာကက ကားရရာ လကပ႔ပါသည။ ထေန႔ ညစာ မစားႏငပါ။ အျပနတြင ဆငတစဆငမ ၀ယလာေသာ ႏ႔မႈန႔၊ ကာဖမႈန႔၊ တစေန႔ညက ခငခငတင ေပးခေသာ သၾကားေလးေထာငတးကေလးမားျဖင ကာဖ ေဖာေသာက၊ ေရမးခး၊ ႐ပျမငသၾကားၾကည၊ ေမာေမာႏင ေစာေစာ အပရာ၀ငၾကသည။ ေတာ႐ႏင အပ၍မရ၊ ေမာလၿမငတြင ႏစေပါငး ၄၀ ေကာေကာေနၿပး ပကငး၌သြားၿပး အေျခခေနေသာ ဥးစကနးႏင ေဒၚေအးေအးတ႔အား ဘလပတြင အႏစ ၄၀ ေကာေကာေနၿပး ေမာလၿမင အေျခခေနေသာ ကၽြနေတာတ႔ ဇနးေမာငႏက မေမာလငဘႏင ယခလ ဆစညးရသညမာ အၾသစရာပငဟ ထငမတရာမ ကမၼ၀ပါေကာ အစႏ ေယာ- က၏အကးက မႀကစညအပ ဟေသာ အစေႏယ ၄ ပါး တစပါးအပါအ၀င ကမးဂနလာစကားက သတရမ၍ အပေပာသြားပါသည။ ၂-၂-၁၃။ ေမလ ၂၆ ရက၊ ေသာၾကာေန႔

48 ႏႈတဆကပြေတြႏင ေပာစရာ၊ ေၾကကြစရာေန႔ပါ။ နနကစာ ခါတငးလ စားၿပး အေဆာငေဘးနား ကနေပါင႐းေပၚ၌ ငါးမားေနသတ႔က ခပလမးလမးထငခမ အမတမထင ၾကညေနခက မနးမေ၀း ခတနးလားေပၚ၀ယ ဓာတဘးႀကးထမ ေရေႏြးၾကမးက ေသာကလက၊ စာအပဖတလက လပေနသည ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာငနးနားခငး ႏငငေရးသပၸ ပါေမာကၡ အေမရကန အမးသားႀကးက သတမမ၏။ ထခဏ မသနးျမက သ႔အနားျဖတေလာကသြားစဥ ထငပါဥးဟ မသနးျမက ဖတေခၚ၏။ “ကၽြနမ အေႏာကအယက မျဖစေစခငပါဘး”ဟ ေျပာေသာလညး “ထငပါ၊ ထငပါ”ဟ အထပထပဆသျဖင အနား၌ ထငလကရသည။ ပါေမာကၡက သ႔သားေကာငးပတသျဖင သ႔ထအလညလာေၾကာငးေျပာျပရာ မသနးျမက တျမနမေန႔က လငယတစေယာကႏင အမးသမးကေလးတစဥး ထမငးစားခနးထ ေန႔လညစာ စားေနသညက ေတြ႕ရသည။ ပါေမာကၡ သား ျဖစပါလမမညဟ ျပနေျပာလင သက “ဟတပါတယ။ အဒအမးသမးကေလးဟာ ကၽြနေတာ တပညမကေလးပ။ မၾကာခငကပ သန႔ တရား၀ငလကထပလကပါတယ။ ႏစေစလ႔ အေမရကနျပည ျပနသြားတအခါ သ႔ကပါ ေခၚသြားမယ” ဟ ဆပါသည။ ဤစကားမားက နားစြနနားဖား ၾကားလကရသည။ ပါေမာကၡႀကးသည ဤကသ႔ ကယေရးကယတာက သစမးအား အနထတလကသညမာ သ႔အခနးထ အမးသမးကေလးႏင အတေန၊ အျပငသ႔ အတထြကသညမားက ေတြ႕ျမငေနေသာ အခနးနးနားခငးမား သကၤာယန ကငးရငးေစရန ျဖစဟနတပါ၏။ ေန႔လညစာ မစားဘ ၁၁ နာရ ၁၅ မနစတြင ကၽြနေတာတ႔ ေကာငးသ႔သြားသည။ လမးခလတ၌ ဥးဉာဏ အႀကလႊတလကေသာ ဘငစကယစးလာသည ျမသတာႏငေတြ႕၏။ ကၽြနေတာတ႔အား ေကာငးသ ေကာငးသားတ႔ စားေသာကရာ ခနးမေဆာငႀကးဆသ႔ ေခၚသြား၏။ ဆရာ၊ ဆရာမ၊ ေကာငးသ၊ ေကာငးသား ၁၈ ေယာကခန႔ ေရာကႏငေနၾကေပၿပ။ “ဆရာတ႔ ပကငးန႔မခြခြာသြားခင ေဒၚခငသဇင အပါအ၀င ျမနမာစာေပဌာနမ ဆရာန႔တပညေတြ အားလးတ႔က ႏႈတဆကတအေနန႔ ေန႔လညစာ စားပြတညခငး ဧညခေကၽြးေမြးလပါတယ။ စစဥေပးပါလား”ဟ ေလးငါးရကေလာကကေျပာရာ ဥးဉာဏက “စတခပါဆရာႀကး။ အစားအေသာကလညး ထပတနး၊ ေစးလညး ခခန႔ ရေအာင ကၽြနေတာစစဥေပးပါမယ”ဟ ၀နခၿပး လပေပးသည ေန႔လညစာစားပြ ျဖစပါ၏။ ေဒၚခငသဇငႏင ဆရာမ မခငခငတင၊ ဆရာကေလးဖးဆင အပါအ၀င ေကာငးသေကာငးသားတ႔က မသနးျမႏင တစစားပြ၊ ဆရာတစသကႏင ကၽြနေတာက တစစားပြ စားၾကပါသည။ ကၽြနေတာတ႔၀ငး၌ အရကပါ၍ လညးေကာငး၊ လြတလြတလပလပေျပာႏငရနလညးေကာငး၊ ထအေၾကာငးႏစေၾကာငးေၾကာင ဤကသ႔ ေနရာခထား ေပးပါ၏။ အျပတအေၾကာ၊ အကစ၊ အေပါငး၊ အကငစသည ဟငးရစမညအျပင အေဖာယမကာအမးမးတ႔က ေပာေပာပါးပါး စကားတေဖာငေဖာငႏင စားေသာကၾကပါသည။ မားလြနး၍ စားမကနသည ဟငးထမငးက ပလပစတစ တစအတစႏင ေကာငးသ ေကာငးသားတ႔အား ညစာအတြက ေပးလကပါသည။ ဥးဉာဏႏင ဥးစတ႔က ဟာသေႏာက ေကးဇးတငစကား ထေျပာၾကသည။ ႏစဥးစလးတ႔က ကၽြနေတာသတငး ၾကားရသညမာ ၾကာပါၿပ။ ခမေတြ႕ရလ႔ အားရႏစထာငး ျဖစရသည။ ဂဏလညးယမသည။ ေနာငလညးလာပါဥး။ ေျပာေဟာပါဥး။ ေန႔လညစာ ေစတနာေရ႕ထားၿပး ေကၽြးသညက ေကးဇးတငေၾကာငးႏင ေနာငလညး ေကၽြးႏငပါေစဥး စသညအခကတ႔က မတညၿပး အာ၀ဇၨနးရႊငရႊင စခနးသြားၾကပါသည။ ကၽြနေတာက “ကၽြနေတာက ဖတေခၚတ ပကငးတကသလက အတငးထကအလြန ေကးဇးတငပါတယ။ ဖတရကးနပမ နပေလမလားလ႔ စတပမပါတယ။ (နပပါတယ၊ နပပါတယဟ ေအာၾကသည။) ျမနမာဘာသာ စာေပ၊ ယဥေကးမႈေတြမာ လပေဖာကငဖကေတြန႔ ေတြ႕ရ၊ ေဆြးေႏြးရလ႔ ၀မးေျမာကပါတယ၊ အခ ျမနမာမႈေတြက အားသြန ခြနစက ႀကးစားေဆာငရြကေနတာျမငရလ႔ အားရမပါတယ။ ျပစေနတ ျမနမာ-တ႐တ အဘဓာနႀကး မၾကာခင ၿပးေျမာကပါေစလ႔ ဆေတာငးပါတယ။ ခလ ေန႔လညစာ ေကၽြးတာကေတာ ဆရာန႔ဇနး ပကငးမာရေနတနး ျမနမာဘာသာ စာေပ ဌာနခြမး ဥးဉာဏန႔ ဆရာမားအစ ေကာငးသေကာငးသားေတြအထ ကညေစာငေရာကခတာက ေကးဇးဆပတာလညး ျဖစ၊ ႏႈတဆကပြလညး ျဖစပါတယ။ ျဖစႏငရင ေနာကႏစခါလာပါဥးမယ”ဟေျပာရာ “လာပါဥး၊ လာပါဥး”ဟေသာ ေအာသ တစခနးလး ပတငထပသြားပါသည။ ေဒၚခငသဇငက သ႔ကားႏင ဧညရပသာသ႔ လကပ႔ပါသည။ ေခတအနားယၿပး နာရျပန ၃ ခက၌ ေကာငးသ႔ ကၽြနေတာတ႔ သြားၾကျပန၏။ ၃ နာရ မနစ ၂၀ တြင ေျပာေဟာပြစ၏။ ယခငက မၿပးျပတခေသာ ရငျပပြက

49 အၿပးသတကာ နားထြငးမဂၤလာအေၾကာငးႏင နဂးခပလကပါသည။ ၄ နာရခြ ၿပးဆးသြားေသာလညး ဧညရပသာ ျပန၍မရေသးပါ။ ၅ နာရထးေသာအခါ ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔အား ေကာငးေအာကထပရ စာေပပ႔ခသည အခနးႀကးဆသ႔ ဥးဉာဏ ေခၚသြားပါသည။ အခနးထတြင ဆရာေတြႏင ေကာငးသေကာငးသားမား ေရာကႏငေနၾကၿပး ခဏၾကာေသာ ဌာနမးႀကး ပါေမာကၡ ခငဂယာဟး ၀ငလာ၏။ ကၽြနေတာတ႔အား လကဖကရညပြႏင ႏႈတဆကရန စစဥထားျခငး ျဖစပါသည။ အခနးနရမားႏင ယဥကာ စတနးထားေသာ စားပြရညႀကးမား၌ ကၽြနေတာတ႔အားလး ကလားထငမားျဖင ထငၾကသည။ ထစားပြမားအနက စားပြတစလးေပၚတြင “အာယ” ကတမန႔ႀကး ႏစလး၊ တ႐တမန႔မးစအျပင သစသး အမးစတ႔က တငထားသည။ ဥးဉာဏက သကရာေကာရည အာယကတမန႔ႀကးမားကလးၿပး ကၽြနေတာတ႔အားလးက ႀကးစဥငယလက ပနးကနျပားႏင ထညေပး၏။ ၿပးေနာက ေကာငးသေကာငးသားအခ႕ တ႐တမန႔ႏင သစသးမား၊ အခ႕က ေရေႏြးၾကမးလကေပးသည။ တစခနးလး ၿငမသကေနပါ၏။ စားေသာကၿပးသညအခါ ဥးဉာဏႏင ဆရာမားက ဧညသညမားႏင ေတြ႕ၾကဆကြ ျဖစရေတာမညမ႔ ၀မးနညးေၾကာငး၊ ခလတမထ ဆးမၿငဘ လရာသြားေရာကႏငၿပး ျမနမာျပညသ႔ ေခာေခာေမာေမာ ျပနေရာကပါေစဟ ဆေတာငးေၾကာငးေျပာ၏။ ထ႔ေနာက တပညေတြက တစေယာကၿပးတစေယာက ဆရာေတြ၏ ေျခရာလကနငး ႏငသမ နငးကာေျပာၾကပါ၏။ ပါေမာကၡအား အနား၌ထငေနေသာ မေျပာရေသးသ၊ (သ႔မဟတ ေျပာၿပးသ) တစဥးက တ႐တလျပနေျပာေနပါသည။ ေနာကဆး၌ ပါေမာကၡက ကၽြနေတာေကာငးမာ လာေဟာေျပာတာ ေကးဇးတငေၾကာငး၊ ေနာငကလညး ဇနးေမာငႏတ႔ အခြငၾကလင လာၾကပါဥး။ ေရ႕ဆကသြားမည ၿမ႕ေတြမာလညး ပကငးမာကသ႔ ေပာလညးေပာ၊ ေနရာတကာလညး အဆငေျပပါေစဟ ဆေတာငးေၾကာငး စသညမားက တ႐တလ ေျပာသည။ ႏြ႕ကလာႏင ျမသတာတ႔က တစေယာကတစလညစ ျမနမာလ ျပနဆေပးသည။ ကၽြနေတာက “ကၽြနေတာန႔ ဇနးတ႔က လကဖကရညပြန႔ ႏႈတဆကဂဏျပတာက ေကးဇးအထးတငပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔န႔ ပထမဥးဆးေတြ႕တ ေမလ ၁၅ ရကေန႔က ေပးတအမတတရလကေဆာငက ကၽြနေတာ တယတယ အသကထကဆး သမးထားပါမယ။ ပကငးတကသလေကးဇးေၾကာင ျမနမာဘာသာ စာေပဌာနခြမ ဆရာန႔ ေကာငးသ ေကာငးသားေတြက ဆစညးရပါတယ။ သတ႔ၾကားထ ေနရတာ ျမနမာျပညေရာကေနသလပ စတထထငမပါတယ။ ေပာလညး ေပာ၊ အကးလညး ျဖစထြနးပါတယ။ မၾကာခင ခြသြားရမာမ႔ စတအေတာက ထခကေနပါတယ။ မၾကာခင ျပနလညဆစညးၾကေအာင ႀကးစားပါမယ။ ပါေမာကၡန႔တကြ ဆရာန႔တပညေတြ ေပးတဆန႔ ျပညစပါေစ”ဟ နဂးခပ လကပါသည။ ကၽြနေတာစကားက ဥးဉာဏက ပါေမာကၡအား တ႐တလျပနၿပး ေျပာျပပါသည။ ၿပးဆးသြားၿပ။ ပစၥညးလကေဆာငအခ႕ႏင ဓာတပမားထညစရာ အယ(လ)ဘန (Album)ႀကးတစအပ ေပးသည။ အဖးအထဘကတြင “ဆရာႀကး ေဒါကတာလေဘႏင ဇနး ေဒၚသနးျမအတြက အမတတရလကေဆာင၊ ပကငးတကသလ အေရ႕တငးဘာသာစကားႏင စာေပဌာန၊ ျမနမာဘာသာရပ ဆရာႏင ေကာငးသေကာငးသားမား၊ ၂၆-၅-၁၉၈၉” ဟ ကမၸညးထးထား၏။ ၿပးေနာက ေကာငးေရ႕၌ စၿပး ဓာတပ႐ကသည။ ဧညရပသာသ႔ ဥးဉာဏႏင ဥးထြနးလငးတ႔ လကလာၾက၏။ “မနကျဖန ခႏစနာရခြ မဟာတတငးႀကး (The Great Wall)ဆ လကပ႔ေပးမယ။ ေနာကတစရက တနဂၤေႏြေန႔မာ ေစး၀ယဖ႔ ကနစဆငႀကးေတြဆ ေခၚသြားေပးမယ”ဟ ဥးဉာဏကေျပာဆၿပး ႏႈတဆက ထြကခြာသြားပါသည။ ၂-၂-၁၄ ေမ ၂၇၊ စေနေန႔ မေန႔ညက မဟာတတငးႀကး အတပၸတက စာအပတစအပထမ ေလလာပါသည။ ရရသည အဓကအခကေတြက အကဥးခး အစရငခၿပး မဟာတတငးႀကးသြား ခရးစဥက တငျပပါမည။ ဤတတငးႀကးက တ႐တႏငငတြင “လ တစေသာငး တတငး” (Ten Thousand Li Wall)ဟ တြငပါ၏။ တစလသည မင ရစပ သးပႏင ညမသညျဖစ၍ မင ၃,၇၅၀ သ႔မဟတ ကလမတာ ၆၀၀၀ ရညလားပါသည။ ရနကန မႏေလး မးရထားလမး အလားထက ရစဆေကာ ကးဆနးပါး ရညပါ၏။ အေရ႕ဘက ရနဟငးဂအန (Shanghaiguan) ေတာငၾကားလမးမ အေနာကဘက ဂယာ ယဂအန (Jiayuguan) ေတာငၾကားလမးအထ တညရေန၏။

50 မလက ပေဒသရာဇမငးငယတ႔သည ဘစ ၇ ရာစႏစအတြငး မမတ႔ ျပညနယမား ျပညပရနေတြမ လျခေရးအလ႔ငာ အသးသး အသက အသက တတငးမား ခတခၾကသညဟ သရသည။ သ႔ျဖစလင ႏစေပါငး ၂၅၀၀၀ ေကာေကာ သကတမးရညခေပၿပ။ ဘစ ၂၂၁ ခႏစတြင ခငရဟအန (Qinshi Huang)ဘရငက တ႐တတစႏငငလး စညး႐းၿပး ထတတငးမားက တစခႏငတစခ ဆကစပတညေဆာကေစသျဖင လကရ တတငးမပစေပၚေပါက လာသည။ ထ႔ေနာက အဆကဆက အပခပစးမးလာသည ဘရငတ႔က ျပငတနျပင၊ ပမခငလေအာင လပတနလပခသည။ ႏစေပါငး ၆၀၀ ေကာေလာကက မငး မငးဆက (Ming Dynasty) လကထကတြင ဤတတငးႀကး ျဖစေပၚလာပါေတာ၏။ ကမၻာအရာ တစပါးဟ ဆအပပါေပသည။ ကၽြနေတာတ႔ သြားၾကညသည တတငးႀကး အပငးကား ပကငးၿမ႕ အေနာကေျမာကဘက ပငလယေရျပငမ မတာ ၁၀၀၀ (ေပ ၃၀၀၀ ေကာ)ျမငသည ေဘဒလငေတာငမား (Badaling Mountains)ေပၚရပါသည။ တတငးသည ၇ ဒမ ၈ မတာ ျမငၿပး ၅ ဒမ ၈ မတာ ထသညဟ၏။ စတဂပေကာကျပားႀကးမားႏင အစမးေရာငအတမားျဖင ခငးထားသည။ စစေရးအခကအခာကရာ ေနရာမားတြင ေမာစငမား တညေဆာကထား၏။ ပကငးၿမ႕မ ကလမတာ ၆၀ (၃၈)မငခန႔ ေ၀းပါသည။ ဥးထြနးလငးႏင ခငခငတငတ႔ ရစနာရတြင တကစ တစစးႏငေရာကလာသည။ ဥးဉာဏက လႊတလက ပါသည။ ရစနာရေကာေကာ ထြကခြာလာရာ ၿမ႕တြငး၌ အတနငယ ခရးတ႔ေသာလညး ၿမ႕ျပငေရာကသညႏင တစၿပငနက ကယျပန႔ေခာေမြ႕ေသာ ကတရာေစးလမးမႀကးေပၚ ရခန ရခန သြားပါေတာ၏။ ကယပငဆလြနးကားေတြ နညးသည။ မးလေလလ အဆဇးကားျဖေတြ အနညးအကဥး ေတြ႕ရသည။ ကတရာတးႀကးေတြ တငထားသည ကားႀကးေတြမားသည။ ကမၻာလညခရးသညမား ဇမခအေ၀းေျပး က႔(ခ) (Coach) ကားႀကးမား ေလးငါးေျခာကစး ျမငရသည။ သဘာ၀႐ႈခငးကား ဂာမနေတာငပငးဘာေဗးရးယား (Bavaria)နယ၊ သ႔မဟတ စေကာတလန (Scotland) တျပညမားမာကသ႔ ေတာငပတလည၀နးရေနေသာ ခရးလမးဟ ဆရပါမည။ တစခသာ ကြာျခားပါ၏။ ထျပညနယမား၌ ရြာကေလးမားမာ ကယ၀ငးကယျခႏင သပသပရပရပရၿပး ခရစယာန ဘရားရခးေကာငးကေလး ရတတသည။ ဤေဒသတြငကားတကတနးလား၊ အမကေလးမား ေဘးပတလည ဟငးသးဟငးရြကခငးမားႏင။ လမးတစေလာက ေျမညညာျပငႏင ေတာငကနးကေလးမား တကဆငးသြားရ႐မက ဥမငလဏေခါငးေတြထ ၀ငထြကသြားလာရေသးသည။ တစခါတစရ ေတာငတနး တစတနးတနးေပၚ မဟာတတငးတစပငးတစစက ျမငေတြ႕ရပါ၏။ နနကခငး ဤခရးလမး သြားရသညမာ အရသာရလပါ၏။ သဘာ၀အလက စကၡအာ႐ႏင၊ ေလေကာငး ေလသန႔က ဂႏၶာ႐ႏင ခစားရငးလာခရာ ၉ နာရခြအခနတြင မဟာတတငးရရာသ႔ ေရာကလာၾကပါသည။ ကားက ယာဥမားထားရာ ေနရာ၌ အေစာငထအပၿပး ျမားေျမာကစြာေသာ ဆငကနားေတြက လကေလာကၾကညသည။ ေခါကျမကဥးထပတစလးကသာ မသနးျမ၀ယသည။ ၃ ယြမ (အေမရကန ၁ ေဒၚလာ)ကသည။ မဟာတတငးေဘးနားရ အေဆာကအအကေလးထ၀ငၿပး လကမတေလးေစာင၀ယကာ တတငးႀကးရရာဆသ႔ ေလကားမတကသြားသည။ အေပၚေရာကသညအခါ ဘာသာစကား အဖငးဆး ေလးငါးမးျဖင ေျပာေနေသာ လထႀကးထ ျမပသြားသည။ ဓာတပတဖပဖပ ႐ကသေတြက႐က၊ ေဘးပတ၀နးကင ကယစတကးႏငကယ ႐ႈေမာေနသမားက ႐ႈေမာေနၾကသည။ ကၽြနေတာတ႔ ေရ႕တကမည တတငးႀကးက မကစတစဆး လမးေမာၾကည လကရာ တစေလာကလး တကသဆငးသေတြႏင လႈပလႈပရြရြရေနသည မဟာတတငးႀကး၏ သးတန႔က ျမငရပါ၏။ တစတန႔လင ကက ၅၀ နးပါးမ ရညေပလမမညဟ ခန႔မနးမသည။ ကၽြနေတာတ႔ ေလးဥးသား စတကၾကသည။ ေျပေျပလညး ရ၊ ခပမတမတလညး ရ၏။ မတသညသည ေနရာမား၌ အားႏြ႕သတ႔ ဆြကငတကရန တတငးနရေဘးတြင သႀကးတနးေတြ ထားေပးသည။ သ႔ႏင ပထမအတန႔ အဆး၀ယ ေခတရပတန႔ကာ ဓာတပ႐က၊ ႐ႈခငးေတြ ႐ႈသည။ ထအခက ဤမဟာတတငးႀကးအပငး၌ တငးျပညက ထပါးလာေသာ ရနသစစတပေတြႏင ဘယႏႀကမ တက၍ အသကေပါငးဘယေလာက ဆး႐ႈးခၾကရရာသလ။ ဤအပငးေပၚ ဘယတငးျပညမ ၂၀ ရာစအတြငး

51 ဘယသမၼတ၊ ဘယဘရင၊ ဘယဥကဌႏင ဘယ၀နႀကး၊ ဘယအရာရႀကးမားဟ တ႔လေလာကခၾကၿပလ ဟေသာ အေတြးအေခၚေတြ ေပၚလာ၏။ ယခေခတေပၚ သပၸနညးသစ စစလကနကတ႔ေပၚလာသျဖင ရနသေတြက တားဆးဟန႔တားျခငးငာ မစြမးေတာ၍ ေခတေဟာငးအၾသဖြယရာ အေမြအႏစ တစခအျဖစျဖငသာ အျမတတႏးထားရရၿပဟေသာ အသဉာဏေတြ ဥးေႏာကထ၀ငလာ၏။ အပနးေျပ၍ ခငခငတင၊ ဥးထြနးလငးႏင ကၽြနေတာတ႔ ဒတယ၊ တတယတန႔ေတြက ဆကတကၾက၏။ မသနးျမကား ေမာသျဖင အမးသမးႏစဥးႏင အဂၤလပလေျပာရငး ေနရစခပါသည။ ထႏစတန႔တ႔သည ေတာငထပ ဆသ႔ ဥးတညေနေသာေၾကာင ပထမအတန႔ထက မတေစာကလာသည။ ေလကားထစေတြရသည။ တစတန႔ဆးလင ေမာစငတစစငစရ၏။ လမးတကေနစဥ ခရးသြားဟနလႊဆသလ အေမာေျဖရငး ေဘးႏစဖကမားဆသ႔ မကစတဆး လမးလမးၾကညလကသညအခါမား၌ ေတာငႀကးေတြ အထပထပၾကား လေျမာငႀကးေတြအထပထပ ျမငရသျဖင မငးေဇယယႏမတေရး “ခႏစေခြလင၊ ေရႏငေတာငထပ၊ ခပ၍ပတသား၊ ရနျဖတငါးတန႔”ဟေသာ စာပဒက ရြတဆမ၏။ တတယတန႔ေမာစငမ ေမာၾကညလကရာ ျမငရေသာ ႐ႈခငးကားရငသပအမခနး တစရပပင။ စမးည႕ည႕ ေတာငႀကးေတြ၊ နက႐ႈငး႐ႈငး လေျမာငေခာကကမးပါးႀကးေတြ၊ ပငျမငပငေစာကေတာပနး ေတာငပနးေတြ စသညတ႔ ျဖစၾက၏။ ဩကာသေလာကမ ျမငမားေသာ ေတာငႀကး၊ မးကပစက၀ငးရ ပငလယျပငႀကးတ႔က ျမငရတငး န၀ါေတာစ ကယကယကယ ႏမခသညတရား ကၽြနေတာအား ပြားမားေစပါ၏။ ကမၻာႀကး၏ တစစတကေလးမသာျဖစေသာ ဧရာမ ထထညႀကးမား၊ ဧရာမအေျပာကယ၀နးသညဟ ထငရေသာ ေတာငႀကး၊ ပငလယႀကးႏင ယဥၾကညသညအခါ ဤသတေလာကမ လသတ၀ါကေလး ကၽြနေတာသည လပါမႊားကေလးပါကလားဟသည အသအျမင ၀ငလာစျမပင။ ငါတေကာ ေကာခငစတ ေပာကသြား၏။ ကၽြနေတာတ႔ ျပနဆငးလာသည။ ခငခငတငႏင ဥးထြနးလငးတ႔အား “တ႐တျပည ပကငးေရာကလ႔မ မဟာတတငးေပၚ မတကတလဟာ လစြမးေကာငး မပဘးလ႔ ေမာေဇဒနးကေျပာတယ။ အခ ဆရာ လစြမးေကာငး တစေယာကျဖစၿပ”ဟေျပာရာ သတ႔က “ဆရာႀကး လစြမးေကာငးျဖစလာၿပ”ဟ ရယၿပးေျပာၾက၏။ ပထမအတန႔ထပ၌ ေစာငေနသည မသနးျမဆသ႔ ေရာကလာေသာအခါ စကားလကဆကေနေသာ အမးသမးတစစႏင စကားေၾကာ ျဖတကာ လကလာ၏။ ၁၁ နာရေကာေကာ ရေနေသာလညး ပငလယေရျပငမ ေပ ၃၀၀၀ ေကာ ျမငသျဖင ေနအရနမာ အေနေတာပင။ တကစရရာသ႔ ေလာကသြားရာ ေရငတေသာေၾကာင အခရည၀ယေသာက၊ ဆငေတြၾကည၊ ေဘဒလငးႏင ဂေလာငး (Julong) နဂါးႀကး ဟတယမားက ေလလာရငး မသမသာ တကစ အနား ေရာကသြား၏။ ဥးထြနးလငးႏင ခငခငတငတ႔က မငး (Ming)မငးဆက သခၤ ငးဂသ႔ လကပ႔သည။ ေတာလမးခရးျဖစ ေသာလညး ကတရာေစးခငး လမးကယႀကးအတငး ေမာငးသြားရာ မၾကာမ သခၤ ငးဂဥးတညရာ လမးထပသ႔ ေရာကလာ၏။ ကားက ေရ႕ဆကေမာငးေစၿပး ကၽြနေတာတ႔က ေလာကသြားၾကသည။ လမးႏစဖကႏစခကရ စမးလနး စျပညေသာ ေတာတနးႀကးေရ႕၌ ျခေသၤ၊ ဆင၊ ကလားအတ၊ ျမငးႏင အျခား တရစာၦန ေကာက႐ပႀကးမား မကႏာခငးဆင တစစစ စစေပါငး ဆယႏစစကလညးေကာငး၊ ၀နႀကး၊ စစသႀကးႏင အျခားအရာရမား ေကာက႐ပႀကးေတြ မကႏာခငးဆင တစစစ စစေပါငး ဆယႏစစကလညးေကာငး အသးသးေတြ႕ျမငရပါသည။ နတရြာစ ဘရငမား သၿဂလရာ အခမးအနားသ႔ လကပါသြားသည အျခအရမားဟ သရပါသည။ ထမ ေလးငါးဆယမနစခန႔ ဆကေလာကသြားရာ သခၤ ငးဂရရာဆသ႔ ေရာကလာ၏။ ျပညတြငးသ ျပညတြငးသား၊ ျပညပခရးသညမားႏင စညကားေန၏။ ဥးထြနးလငးတ႔က အစးရစားေသာကဆငတြင ေန႔လယစာ ေကၽြးပါသည။ အလြနပင သန႔ျပန႔ ႐တငမကေသး၊ သပသပရပရပလညး ခငးကငးထားၿပး အစားအစာတ႔ကလညး ပထမတနးစားဟ ဆရပါမည။ တစဥးလင ယြမ ၂၁ (၆ ေဒၚလာ)စကပါ၏။ မေန႔က ကၽြနေတာတ႔က ဆရာႏင ေကာငးသ ေကာငးသားမားကေကၽြးသည ေန႔လယစာ စားပြေလာက ဟငးမညမစလငပါ။ ေစးလညးႀကးပါ၏။ ႏႈငးယဥဖ႔မသငပါ။ တကသလက ေထာကပေၾကးေပး၍ ထေကာငးသားမား ထမငးစားခနးတြင ေစးခသညမာ

52 ဓမၼတာပင။ ကၽြနေတာက “တကာခပါမယ”ဟ ေျပာရာ ဥးထြနးလငးက တကသလက ေကၽြးေမြးတာျဖစလ႔ သညးခပါဟ ေျပာပါ၏။ ႏငငျခားသားမားႏင ႏငငသားမား ဆငထသ႔၀ငလာၾကသည။ ကၽြနေတာတ႔ကလညး ထြကလာၾက၏။ ဥးထြနးလငးႏင ခငခငတငတ႔က ကၽြနေတာတ႔အား ၀မလ (Wanli) ဘရင (၁၅၇၃-၁၆၁၉)၏ ေျမေအာကသခၤ ငးဂက သြားျပပါ၏။ ၁၁၉၅ စတရနးမတာ ကယ၀နးသည ေနရာျဖစပါသည။ ေတာငကနးတစခေပၚတက၊ အေဆာကအအႀကး တစခထ၀ငသြားၿပး ေျမေအာကသ႔ အနက ၇ ဒမ ၃ မတာခန႔ ေကာကေလကားမ ဆငးသကလာကာ ေလကား ေျခရငးမ ညာဘကေလာကသြား၏။ နနးေတာ ငါးေဆာငအနက ပထမအေဆာငသ႔ ၀ငမသည။ ထမတစေဆာငၿပး တစေဆာင ဆကသြားရာ ေနာကဆး ပဥၥမအေဆာငသ႔ ေရာကသြားပါသည။ ဤအဓကအေဆာငသည အႀကးဆးျဖစပါ၏။ အျမင ၉ ဒမ ၅ မတာ၊ အလား ၃၀ ဒမ ၁ မတာ၊ အန ၉ ဒမ ၁ မတာ ရသညဟ၏။ အေဆာငႀကးအလယတြင ပလကေဖာငး သးခေပၚ၌ ၀မလဘရငႏင သ၏ မဖရားႏစပါး အေခါငးမားရ၏။ သရဖမား၊ ေရႊေရတေကာငးမား၊ ေရ၀ပငခြကမား၊ ေကာကစမး ေရတေကာငးမား၊ ဖလားမား၊ နားေတာငးမားႏင ေကြခြက၊ ေကြဖလားမားထညထားေသာ ေကာကကာ အနေသတာ ႏစဆယေလးလးတ႔သည အေခါငးေတြက ပတလည၀နးရထား၏။ အျခားေလလာရသည အရာ၀တေတြအနက တတယအလယေဆာငထ ဘရငႏင မဖရားႏစပါးအတြက ေကာကသလငး ပလငတစခစ၊ ထာ၀ရမးလငးအမေတြဟေသာ မးစာႏင ဆမးခြကမား အျပင ပေဇာစရာ ငါးပါးျဖစသည အေမႊးတငထြနးခြက ၁၊ ဖေယာငးတင ၂၊ ျမတာအး ၂ တ႔က ေတြ႕ျမငခရသည။ အေပၚသ႔ျပနတကလာရာ ေလကားရငးနား၌ အေမရကနအမးသမးႀကးတစဥးႏင ေတြ႕ပါသည။ သက မသနးျမအား “လကၾကညရတာ မေမာဘးလား။ ကၽြနမေတာ ေမာလ႕ ခဏနားေနရတယ”ဟ ဆရာ မသနးျမက “မေမာပါဘး”ဟ ျပနေျဖလက၏။ ထအခါ သက “ရငက ကၽြနမထက ငယတာကး၊ ကၽြနမ အသက ၅၀ ေကာၿပ”ဟ ျပနေျပာေသာအခါ မသနးျမက “ကၽြနမရငထက အသကအမားႀကး ႀကးတယ”ဟ ဆလကရာ မယေသာ မကႏာႏင “ရငအသက ၄၀ ေလာကပ ရေသးတယထငလ႔ပါ”ဟဆၿပး ႏႈတဆက ထြကခြာသြားပါ၏။ ဤသခၤ ငးဂက ဒငဂလငး (Dingling)ဟ ေခၚပါ၏။ တ႐တႏငငတြင မငး မငးဆကဘရင ဆယခနစပါး ရသညအနက သခၤ ငးဂဆယသးခတ႔က ေတြ႕ခသည။ အႀကးဆးကား ခငဂလငး (Chingling)ျဖစပါသည။ သ႔ေသာ အထကပါ ဒငဂလငးကသာ တးေဖာၿပးစးခပါေသး၏။ ခငဂလငး သခၤ ငးဂဆသ႔ ကၽြနေတာတ႔ သြားၾကပါေသးသည။ ရသညဆေသာ ေနရာကသာ ျမငဖးသညဟ ေျပာႏငရန သြားၾကညၾကၿပး ပကငးသ႔ ျပနလာၾကပါ၏။ ၿမ႕ထ၌ မသနးျမက ကနစဆငတစဆငတြင ဥးထပတစလးက ၾကကႏစသက၍ ေဆာငးၾကညေနစဥ ကၽြနေတာကလညး ဘာမသ ညာမသ နးရာရ ဥးထပတစလးက အမတမထငယၿပး ေဆာငးလက၏။ ေဘးနားမ တ႐တအမယအႀကး တစဥးက တ႐တလ ေျခႏငလကႏငျပၿပးေျပာ၏။ ခငခငတငက “ဆရာႀကးန႔ သပလကတယ။ ၀ယသာ ၀ယလကပါလ႔ အမယအႀကးက ေျပာေနတယ”ဟ ျပနေျပာျပ၍ ခကရကရကႏင ၀ယလကရပါသည။ ေစးခပါ၏။ စားစရာ ေသာကစရာအခ႕၀ယၿပး ဧညရပသာသ႔ ျပနလာၾက၏။ ညေန ႐ပျမငသၾကား ၾကညေနစဥ ဖးဆငေရာကလာ၏။ ပကငး တကသလေကာငး အတပၸတ စာအပႀကးက အမတတရ လကေဆာငအျဖစ လာေပးပါသည။ ေမလ ၂၄ ရကေန႔က ညစာစားပြအၿပးတြင ဒဥကဌႀကးထမ တစအပ ရႏငခပါၿပ။ သ႔ေသာ ထစာအပ ဗလာစာရြကေပၚ ဖးဆငက ေမတာလကေဆာငေပးေၾကာငး စာတနးေအာက၌ သ႔လကမတထးထားၿပမ႔ အားနာနာႏင ယထားလကပါသည။ ေကြေရာင စကမားေပၚတြင ေဆးေရာငစ ဓာတပမားျဖင တနဆာဆငထားကာ အဂၤလပဘာသာႏင မငကမငန ေကာငးစြာ႐ကႏပထား၍ အလြနလပ ခမးနားပါ၏။ ဖးဆငက အေမရကနျပညသ႔ ေျခာကလခန႔ ပညာေတာသငအျဖစ သြားဖ႔ ေသခာသေလာက ရေနေၾကာငး ေျပာသျဖင ႏစေထာငးအားရ ျဖစမပါ၏။ ကြနမငးတြင ေဆြးေႏြးခေသာ ျမနမာ - ယနန ဆကဆေရး မတစမားက သ႔အားေပးလကပါ၏။ ၉ နာရအခန ျပနသြားသည။ ၂-၂-၁၅။ ေမလ ၂၈ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔။

53 ေနာကတစေန႔ ရနဟငးသ႔ မထြကခြာမ ေစး၀ယရန ခနးထားသညအတငး ဥးထြနးလငးႏင ခငခငတငတ႔ ဧညရပသာသ႔ နနက ၈ နာရ၌ တကစျဖင ေရာကလာၾကသည။ ၈ နာရတြင ၿမ႕ထသ႔သြားၾက၏။ သြားေနရငး မတတတ ကမၻာလညခရးသညေတြ မျဖစမေန သြားၾကညၾကသည နာမညေကာ ထယနးနမငး ရငျပငႀကးက ျမငလေသာ ဆႏၵေပၚလာသျဖင ကၽြနေတာက “မဟာတတငးေရာကလကကန႔ တတငးေပၚ တကမေလာကတ သဟာ လစြမးေကာငး မပဘးလ႔ေျပာတ ေမာေဇဒနး (Mao Zedong)ကမား ပကငးေရာကလ႔မ ထယနးနမငးရငျပငႀကး (Tian’anmen Square)က ေျခမခခသဟာ လျဖစကးမနပေပဘးလ႔ ေျပာေလမလားမသ”ဟ ဥးထြနးလငးအား အရပျပ အေကာငကား ေျပာလကမပါ၏။ ထအခါ သက ဒ႐ငဘာအား တ႐တလ တစခြနးနစခြနး ေျပာလကသည။ ရငျပငႀကးရရာဆသ႔ ေရာကလာ၏။ ဧကေပါငး တစေထာငခန႔ ကယေျပာေၾကာငး ဆပါသည။ မကႏာျပင တစျပငလး သမတလငး ခငးထားသည။ အနးကပေလလာရန တကစဆကထားရာ အကြကမ ေျမေအာကလဏေခါငး လမးျဖင ရငျပငဆသ႔ ျဖတကးသြားၾကသည။ အေတာရညလား၏။ ရငျပငေပၚတက လဏေခါငးေပါကမ ထြကလာၾကသည။ ပထမ ျပညသ႔သရေကာငးမား အမတတရ ေကာကတငႀကး။ ထထညဧရာမ ႀကးမားလပါသည။ ေအာကခ စတရနးမတာ ၃၀၀၀၊ အျမင ၃၇ ဒမ ၉၄ မတာ ရသညဟ၏။ တ႐တႏငငသစတြင အေစာဆး၊ အႀကးဆး တညေဆာကသည အေဆာကအအႀကး ျဖစပါသည။ ၁၉၄၉ ခ စကတငဘာလ ၃၀ ေန႔ အတျမစခ။ ၁၉၅၂ ခႏစ ဩဂတလ ၁ ရကေန႔ စတငတညေဆာက။ ၁၉၅၈ ခႏစ ေမလတြင ၿပးစးေၾကာငး သရပါသည။ ဒတယျပညသ႔ခနးမေဆာငႀကး။ ရငျပငႀကး အေနာကဘက၌ တညရသည။ ေရ႕တြင ထငးရးပငတနးႀကး ရသည။ အနားသြားၾကညရန အခြငမျပေသာေၾကာင အေ၀းမသာ ေမာမနးေရာရမးကာ ႏစသမခရပါသည။ အလြန႔အလြန ခန႔ညားထည၀ါလပါဘ။ ဥးထြနးလငးက “ရငျပငႀကးေဘးနားမာ ေရးေဟာငးၿမ႕ေတာ (The Forbidden City)ရပါတယ၊ ဆရာႀကးတ႔က လကျပဖ႔ အစအစဥ ဆြထားပါတယ။ ဒါေပမယ ဒရငျပငႀကးက ပတထားခတာမ႔ လကမပ႔ႏငခပါဘး။ ခလေရာက ေနမေတာ ၀ငၾကညရေအာငဟ အၾကေပးသည။ သ႔ေသာ ၿမ႕ေတာရရာ ဌာန၀ငးတခါးေတြ ပတထားသျဖင ေရ႕မ ၀ငမရပါ။ ေနာကဘကသ႔ ၀ငးကပတၿပး ၀ငဖ႔ႀကးစားသည။ တခါးေတြ ပတထားျပန၏။ ဤၿမ႕ေတာႀကး (၀ါ)နနးေတာႀကးအေၾကာငးက စာအပေတြထ ဖတခဖးသျဖင အာ႐ေစာကာ ျမငခငစတ ႀကးမားလပါ၏။ ၁၄၀၆ ခႏစမ ၁၄၂၀ ျပညႏစအထ ၁၄ ႏစတငတင ေဆာကလပခရေသာ ဘရငႏစဆယေလးပါး တငးျပညက အပစးခရေသာ၊ ၁၅၀,၀၀၀ စတရနးမတာ ကယ၀နးေသာ သခမအႏပညာေျမာကသည ဗသကာ လကရာျဖင ၿပးေသာ ေရႊေငြ ေကာကသပတျမားႏင ဖနတးထားသည မငးသးမငးေဆာင ပစၥညးမားႏင ျပညႏကေနေသာ ဤနနးေတာႀကးက အေၾကာငးမပါ၍ ၀ငမၾကညရတာပေလဟ စတကေျဖကာ ပကငးၿမ႕ထ ေစး၀ယရန သြားၾကပါသည။ ၿမ႕ထစားေသာကဆငႀကးတစဆငတြင ဒ႐ငဘာအပါအ၀င ကၽြနေတာတ႔ ငါးေယာက ေန႔လညစာ ၀ငစား ၾကသည။ ျပငဘကလသြားလလာ ပလကေဖာငးေပၚရ ခတနးရညမား၌ ေပါကစစား၊ အခရညေသာကေနသတ႔ အမားအျပား လမးျမငမ၍ ခငခငတငက ေမးၾကညရာ ဒလေတြဟာ ဒဆငေဘးနားက ဆငတစဆငမ၀ယၿပး ေန႔လညစာ စားေနၾကတာပါ။ အငမတနမေစးခတယ။ ၂ ယြမန႔ ေပါကစလညးစားရ၊ အခရညလညး ေသာကရတယ ဆရာႀကး”ဟေျပာျပ၏။ ကၽြနေတာတ႔ ေန႔လညစာအတြက အကနအကခပါသည။ ဟငးမညေလးငါးပြရသည။ ၇၅ ယြမ က၏။ ဧညရပသာ ထမငးစားခနးမ အစားအေသာက အဆငအတနးလညး မမ၊ ေစးလညးပႀကး၏။ တကစျဖင ဧညရပသာသ႔ျပနလာရာ တကစခ ယြမ ၇၀ သာေပးရပါ၏။ အေမရကန ၂၅ ေဒၚလာနးပါးႏင ညသည။ ၇ နာရၾကာၾကာ ဟသြား ဒသြား လာရသည ခရးအတြက တစနာရလင ၁၀ ယြမ (သးေဒၚလာခြ)သာက၍ အခႀကးသညဟ မဆသာပါ။ တကသလမ ကားျဖစ၍လား မသ။ ေရမးခး ညစာဆငးစားၿပး ေခတနားေနခက ဥးဉာဏႏင ဖးဆငတ႔ ေပါကလာၾကသည။ ဥးဉာဏက မနကျဖန ညေန ရနဟငးသြား ခရးအတြက အစအစဥလာေျပာ၏။ ဖးဆငက လာႏႈတဆကသည။ သတ႔ျပနသြားသညအခါ ေန႔စဥ ရေနက အဂၤလပဘာသာႏင တ႐တႏငင သတငးစာ (China News)က ႏႈတဆကသညအေနျဖင အားရပါးရ

54 ဖတသည။ မသနးျမက ႐ပျမငသၾကားၾကည၏။ သက စတ၀ငစားေနပေပၚပါသည။ တ႐တေရးေဟာငး သမငးကား ျဖစပါသည။ ၂-၂-၁၆။ ေမလ ၂၉ ရက၊ တနလၤာေန႔ နနက ၆ နာရတြငႏးသည။ ပကငးၿမ႕ေတာႏင စပလဥး၍ အေတြး ေရယဥေၾကာတြင အေတာၾကာၾကာ ေမာေနပါသည။ သကရာဇ ၆၄၇ (ခရစ ၁၂၈၅)ခ အစခ သငဒသာပါေမာကၡ ေကာကစာဆသ႔ စတေရာကသြားသည။ “ဟနေဆာငမႈနကာတယတတတလာ၏။ ပသ၀ေရာကေလ၏”ဟေသာ စာေၾကာငး မကစထထငလာ၏။ ထယတသည ၁၃ ရာစႏစက ပကငးၿမ႕ေတာ အမည တယတ (Datu=Ta-tu)က ဆလ၏။ ၿမ႕ေတာႀကးဟ အနကရပါသည။ ၁၂၈၃ ခႏစတြင ပဂၿမ႕က စစသညအလးအရငးလႊတၿပး တကယသည တ႐တတရကမငးႀကး ကဘလငခန (Kublai Khan) မညေသာ အမညျဖစပါသည။ သငဒသာပါေမာကၡေရာကေသာ တယတသညကား ယခ လကရပကငးၿမ႕မဟတ။ ယနယျပညနယ ၿမ႕ေတာျဖစၾကာငး အေတြးလးေတြ ေပၚလာသည။ ထ႔ေနာက ယေန႔ညေန ရနဟငးသြားရမည ခရးအတြက စဥးစားမ၏။ နနကစာ စားၿပးကတညးက ျမနမာဘာသာ စာေပဌာနမ ဆရာေတြ တစေယာကၿပးတစေယာက လာႏႈတဆက ၾကသည။ မကစမကႏာ မသာလပါ။ ခငခငတငႏင ဖးဆငတ႔ ေပၚလာၾကသည။ “ဆရာႀကးတ႔ ေနာငႏစခါလာပါဥး။ ဆရာႀကးတ႔န႔ေတြ႕ရတာ အငမတနက အကးလညးျဖစ၊ ေပာလညးေပာတယ။ ေနာငႏစခါလာရင လြငယင (Luoyang)ၿမ႕ရ ကၽြနမတ႔ေကာငးက လာဖ႔ဖတမယ”ဟ ခငခငတငကေျပာသည။ ဖးဆငက “ကၽြနေတာစာေရးမယ။ စာျပနပါေနာ။ ေမးစရာေတြအမားႀကးရပါတယ”ဟ အဂၤလပလေျပာ၏။ သတ႔ႏင စကားေကာငးေနတနး ဥးစ ေရာကလာ၏။ နာမညေကာ တ႐တလကဖကေျခာကထပ ႏစထပက အမတတရအျဖစ လကေဆာငေပးသည။ မစၥတာ ေမာငမႈငး ေလးခးႀကး တစပဒမ ခကဆစအဓပၸာယမားက ေမးျမနးေဆြးေႏြးသည။ မခြခြာသြားမ ေန႔လညစာ ေကၽြးမညဟဖတေသာလညး သးဥးစလးက လကမခပါ။ ေန႔လညစာ စားၿပး အနားယေနခက ခငခငတင ေရာကလာျပနပါသည။ သႏငအတ ခရးေဆာင အျပာေရာင ေဆးအတကေလး တစအတပါလာ၏။ မးေရခ အေရာငလကလက အ၀တတစမးျဖင ခပလပထား၏။ အဖးပတရန ႏပၾကယသး ႏစလးႏင ဖြငပတဖ႔ ဇစ (Zip)ရသည။ အလား ရစလကမ၊ အန ငါးလကမ၊ အထတစလကမခန႔ရသည။ အထတြင အ ၁၀ ခမ ပလငးကေလးမားထ ေဆး ၁၀ မးပါ၏။ မးေ၀၊ ေခါငးကက၊ အစာမေၾက၊ ၀မးခပ၊ ကားေတာက စသည ေရာဂါမား ေပာကေဆးလးကေလးေတြ ျဖစပါသည။ အဂၤလပတ႐တ ႏစဘာသာႏင အညႊနးစာရြကေတြ ပါရပါ၏။ အတအဖးေပၚ အမားမ၀ေဆး (Common drugs)ဟ အဂၤလပလႏင တ႐တလ ေရႊမငျဖင ပႏပထား၏။ အဘကဘက၌ စနစတက သပရပလပါေပသည။ သ၏ဖခငျဖစသ ဆရာ၀န၏ လကေဆာငျဖစေၾကာငး ေျပာပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ ေနာကထပခရးစဥ သးပတအတြငး ေသြးေလမညညြတ၍ ေနထငမေကာငးခေသာ သးစြႏငရန သ႔ဖခငထမ ယလာေပးဟနတပါသည။ ဇ၀တဒါနအတြက သာဓသးႀကမေခၚပါ၏။ သႏႈတဆကၿပး ျပနသြားသည။ ထေနာက ဥးထြနးလငးက တ႐တလကဖကေျခာကဘး တစဘး လကေဆာငယလာေပးသည။ ဖးဆငလညး ပါလာ၏။ ဧညရပသာ ေအာကထပသ႔ခထားေသာ ၀နစညစလယမားက စစေဆးေနတနး ဥးဉာဏ တကစ တစစးႏင ေရာကလာသည။ ပစၥညးေတြ တကစေပၚ ၀ငးတငၾကၿပး ႏႈတဆကကာ ညေနေျခာကနာရအခန ပကငးေလဆပသ႔ ထြကခြာလာၾကပါ၏။ ခစခငေပါငးသငး ဆကဆျခငးကား ေကြကြငးေနာကဆး ရေခရသညတကား။ ကၽြနေတာသည အေနာကႏငင ဒငးမတ၊ ဘယ(လ)ဂမ၊ ဂာမန၊ ျပငသစ စသည ျပညမားဆ ေရာကခသည။ သြားေရာက လညပတမႈမအပ ဒငးမတ၊ ဘယလဂမမား၌ တစႀကမစ၊ ဂာမနတြင သးႀကမ၊ ျပငသစ၀ယ ေလးႀကမ ႏစပတၾကာေနၿပး ေဟာေျပာခ၏။ ပညာရင သေတသေသာတဇနတ႔ႏင ေတြ႕ဆဆကဆခပါ၏။ ခငမငသမားႏင ရငးႏးခသည။ သ႔ေသာ အေရ႕ႏငင တ႐တျပည ကြနမငးႏင ပကငးၿမ႕မားမာကသ႔ ေဆြမးေပါကေဖာမားပမာ ရငးရငးႏးႏး မေပါငးသငးခရပါ။ သ႔ေၾကာငလညး သေယာဇဥႀကး ၿငတြယခေသာေၾကာင ရနဟငးသ႔ သြားရမညကပင ရငေလး၊ ေျခလမးေႏးေနရပါ၏။ ပကငးေလဆပသ႔ ခႏစနာရ မထးမေရာကသည။ ေလယာဥခရးသညတ႔ လပရမည ကစၥအ၀၀တ႔ ဥးဉာဏ ေဆာငရြကေပးသျဖင အခနအနညးငယအတြငး ၿပးစးသြားသည။ ခနစနာရခြ ထြကမညေလယာဥ ၈ နာရ ၄၅ မနစမ

55 ထြကမညဟ ေၾကညာ၏။ ထငေစာငေနၾကရာ ၈ နာရ မနစ ၄၀ တြင ခရးသညေတြ ေလယာဥေပၚတကရန အသခ႕စကျဖင ပနၾကားသည။ ကၽြနေတာတ႔ ထငခနပါတေတြကား (16G , 18H ႏင 19H)တ႔ ျဖစပါ၏။ စကေလးလးတပ ဂကေလယာဥႀကးကား ၉ နာရ ၅ မနစမ ထြကျဖစပါေတာသည။ တ႐တႏငင ျပညတြငးေလေၾကာငး ေလယာဥမားအေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင အခနေနာကကမ ထြကတတသညဟ ခရးသညတစဥး၏ ပါးစပမၾကားရ၏။ ညစာ မေကၽြး၊ သြားရညစာသာ ေပးသည။ ၂-၃ ႐နဟငး ရနဟငးေလယာဥကြငးသ႔ ၁၀ နာရ ၁၅ မနစတြင ဆငးသကသည။ ၀နစညစလယမားက လပေနကအတငး သြားေရြးယ၏။ ဥးဉာဏေကးဇးေၾကာင အခနမကနရပါ။ လ၀ငလထြကႏင အေကာကဌာနအရာရမားက ၀တေက ၀တကနေမးျမနးၿပး လႊတလကသည။ ၁၀ နာရ ၅၅ မနစတြင ေလဆပအေဆာကအအျပငဘကသ႔ ထြကလာရာ လာႀကေနေသာ ဥးေမာငယဥေမာင (Mao Yinhuan)က ဆးႀကႏႈတဆကပါ၏။ ဥးဉာဏက ၇ နာရခြထြက ေလယာဥျဖင လာမညဟ ပကငးမ ႀကတငတယလဖနးဆကထားႏငသျဖင သ႔ခမာ ေလဆပ၌ ႏစနာရေကာေကာ လာေစာငေနရရာသည။ ဥးေမာငယဥေမာငသည ဥးဉာဏႏင ပကငးတြင ေကာငးေနဘကျဖစခသည။ သ႔ေသာ ျမနမာစာ၊ ျမနမာစကားႏင ကြာလမးကာ အေတြ႕အထနညးသျဖင ဥးဉာဏလ အေျပာအဆ မသြကလကေတာပါ။ ႏငငေရးႏင ဥပေဒပညာရပပ႔ခရာ အေရ႕တ႐တႏငငေကာ (East China School of Politics and Law)ရရာ အေဆာကအအဆသ႔ ကားျဖငေခၚသြားပါသည။ လမးတြငအေရာက ေနာကကရျခငးက ဥးဉာဏကရငးျပသည။ ၁၁ နာရခြအခန ေရာကလာသည။ အေတာက ႀကးမားလေသာ အေဆာကအအ ပထမထပေထာင အခနးေဆာငႀကး၌ တညးခရပါ၏။ ဧညခနး၊ အပခနး၊ ေရခးခနးႏင အမသာရ၏။ ပကငးေျမာက ဧညရပသာ အခနးေဆာငေလာက မခန႔ညားေသာလညး အလတတနးစား ဟတယအခနးမားထက အဆငအတနးျမငမားၿပး အခနးေဆာငအတြက ေပးရသည ေစးႏႈနး ပခပါ၏။ ပကငးမာကသ႔ အခမ မေနရပါ။ အ၀တအစားလရ၊ အထပအပးေနရာခႏင သနးေခါငေကမ အပရာ၀ငရသည။ ၂-၃-၁။ ေမလ အရက ၃၀၊ အဂၤါေန႔ နနက ၆ နာရ ဥဩမႈတသ ၾကားရသျဖင လန႔ႏးပါသည။ မနျပတငးေပါကႀကးမ ထၾကညလကရာ စကတနကငး ကေလး တစစငး အေဆာငေဘးနားရ ျမစေခာငးကေလးထ သြားေနသညက ျမငရသည။ ရနဟငးၿမ႕ႀကးသည ယနစကယင (Yangzi Kiang)ျမစ၀တြင ရသည။ ဤျမစေခာငးကေလးက ထျမစႀကး၏ လကထကျမႊာ တစျမႊာျဖစေၾကာငး သေဘာေပါကလာ၏။ ၇ နာရအခန ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာငႏင မနးမေ၀းရ တစေယာကအပခနး၌ေနေသာ ဥးဉာဏလာေခၚ၍ ကၽြနေတာတ႔ ေအာကထပ ထမငးစားခနးထ သြားၾကသည။ အခနးထၾကမးျပငေပၚတြငလညးေကာငး၊ တစဆကတညးရ ႏစေပေကာေကာ ၾကမးျမငေပၚတြငလညးေကာငး၊ စားပြခငးႏင စားပြ၀ငးေတြက ျမငရသည။ ၾကမးျပငေပၚ စားပြ၀ငးအခ႕တ႔တြင ေကာငးတကႀကးမ ဆရာ ဆရာမမားႏင မသားစတ႔အျပင ေကာငးသ ေကာငးသားတ႔ နနကစာစားရန ေရာကႏငေနၾကၿပ။ တ႐တအမးသား အမးသမးတ႔က သတ႔ အစားအစာ၊ အေမရကနစေသာ လမးျခားတ႔ေသာ အေနာကႏငငအစားအစာေတြက မာစားၾကသည။ စားပြထး အမးသမး တစေယာကက ကၽြနေတာတ႔အား ၾကမးျမငေပၚရ စားပြ၀ငး တစလးဆ ေခၚေဆာငသြားၿပး စားစရာ စားရငး (Menu)က ျပ၏။ ကၽြနေတာတ႔က ၀ကေပါငေျခာက၊ ၾကကဥေၾကာ၊ ေပါငမန႔ေထာပတသတႏင ယမား မာစားသည။ ကာဖေခာ ေသာကသည။ ဥးဉာဏ တငးတမပ မရပါ။ ၈ နာရခြ၌ ဥးေမာငယဥေမာငက ကားႏင ၿမ႕ထေခၚသြားပါသည။ ၿမ႕လယသ႔နာရ၀ကနးပါးခန႔ ေမာငးရသည။ သြားရာ လမးမႀကးမာ ပးကငးမာကသ႔ မကႏာျပင ေခာေမြ႕ေသာလညး ထၿမ႕ရ လမးမားလမကယပါ။ ဥးစြာ ေကာကစမး ဆငးတေတာေကာငးတကႀကး (The Jade Buddha Temple Yufo Si)သ႔ သြားပါ၏။ အတတတငး၀ါႀကး ခတထားသည။ ခရစႏစ ၁၈၈၂ ခႏစတြင တညေဆာကသညဟ သရပါ၏။

56 ဤေကာငးတကႀကးသညပကငးမ လားမားေကာကတကႀကးကသ႔ အေဆာငေဆာငႏင ထေကာငးတကႀကး ႏစလးက ကငး (Ching, Qing)မငးဆက (၁၆၄၄-၁၉၁၁) လကထကအတြငး ေဆာကလပလဒါနးခေသာျငားလညး လားမား ေကာငးတက ဒါယကာကား ဘရငကနရ၏သား ဘရင ယငးဇငး။ ဤ ယခေကာငးတက ဒါယကာမာမ ရဟနးေတာႏင လအမားျဖစသျဖင ခမးနားႀကးကယျခငး၌ မႏႈငးယဥအပပါ။ သ႔ေသာ ဤေကာကစမး ဆငးတေတာ ေကာငးတကႀကးမာ အထကအေလာက ထည၀ါခန႔ညားသညဟ ဆရပါမည။ ၁၂ မ(mu) (၀ါ) ၂ ဧက ကယ၀နးေသာ ေျမေနရာေပၚတြင တညရသည။ ေအာကထပ၊ အေပၚထပ အခနးေပါငး ႏစရာကးဆယကးခနး ရပါသည။ အာ႐စြစရာ အခနးေတြအနက ခနးမႀကးတ႔ကား ဆရာေတာႀကး သတငးသးေတာမသည ၀ဓရခနးမ (The Wisdom Hall) မဟာခနးမ (The Grand Hall) စတမဟာရာဇ နတမငးမား ခနးမ (The Heavenly Kings Hall) ေခၚသည ခနးမႀကးတ႔ ျဖစပါ၏။ တစခနးမႏင တစခနးမက သမတလငးခငး အကြကမားေပၚမ ေလာကသြားရသည။ ထခနးမႀကးမားျဖင ယဥလက ေအာကထပ၌ ေလာငးေတာမေကာကစမးဆငးတေတာ အေဆာင၊ မငးအဆကဆကမ အေမြအႏစအခနး၊ ဗဒၶဘာသာမား အသးအေဆာငဆငခနး၊ သကသတလြတစားသမား၏ စားေသာကဆင၊ ေၾကး၀ါဗဒၶ႐ပတေတာႀကးမား အေဆာင၊ ႐းခနး၊ တပ႔တပါးသြားရာ အခနးမား၊ တစဖကတြင ဧညခနး၊ ၀ပနာကငခနး၊ ကရငႏင ရဟနးမား ဆြမးဘနးေပးခနး၊ ရနဟငး ဗဒၶဘာသာအသငးအခနး စသညတ႔ အသးသးရၾကပါ၏။ အေပၚထပ၌ ဧညရပသာ၊ သကသတလြတစားသမားအတြက စားေသာကဆင။ ဆရာေတာ ခနးမႀကး အေပၚ တညတညတြင ထငေတာမ ေကာကစမးဆငးတေတာ။ အေဆာငေဘးဘက၀ယ ဘနးေတာႀကးမား ကနးရာအခနး။ ရနဟငး ဗဒၶဘာသာေကာငးႏင ဗဒၶဘာသာအသငးတ႔ရသည ပထမထပ ျဖစပါသည။ ကၽြနေတာတ႔သည စတမဟာရာဇ နတမငးႀကးေလးပါး၊ အရဟတဆယရစပါးႏင ဗဒၶ႐ပတေတာႀကးမားက လားမားေကာငးတကႀကးတြင ေလလာၿပးၿပျဖစသျဖင အေတာအတနသာၾကညၿပး ဆရာေတာႀကးအား သြား၍ အ႐အေသျပပါသည။ ဆရာေတာႀကးက ဆငးတေတာ ႏစဆအေၾကာငး အကဥးခပေျပာျပပါ၏။ သြား၍ဖးေျမာၾက ပါသည။ ထငေတာမ ဆငးတေတာသည ဉာဏေတာ ၁ ဒသမ ၉၅ မတာ၊ ေလာငးေတာမသည အလား ၁ ဒသမ ၀၅ မတာ ရေတာမသည။ ႏစဆစလး သပၸာယၾကပါေပသည။ အေမရကနသမၼတေဟာငး မစၥတာ ေရဂငကေတာ နနဆ (Nancy)က ၁၉၈၄ ခႏစ၊ ၿဗတနျပည မာဂရက မငးသမး (Princess Margaret)က ၁၉၈၇ ခႏစမားတြင ဆငးတေတာမားက လာေရာကဖးေျမာသညဟ ဆရာေတာက ေျပာပါသည။ ဤေကာငးတကတြင ဘနးေတာႀကးႏင သာမေဏမား အပါး ၁၅၀ ေကာရေၾကာငး သရပါသည။ ကငး (Qing)မငးဆကအပါအ၀င ကြမဆ (Kuang Hsu, Guangxu)ဘရင (၁၈၇၅-၁၉၀၈) လကထက၀ယ ဆရာေတာ ေ၀ကင (Wei Ken)သည ဗဒၶဘာသာကမးဂနေတာမား ရယျခငးအလ႔ငာ တဗကႏင ျမနမာျပညမားဆသ႔ ခရးထြကေတာမ၏။ ျမနမာျပညမ ေကာကစမးဆငးတေတာ ငါးဆက ပငေဆာငလာၿပး ရနဟငးသ႔ ၁၈၈၂ ခႏစတြင ေရာကလာေတာမေသာအခါ ထငေတာမတစဆႏင ေလာငးေတာမ တစဆတ႔က ရငလအမား ကးကြယဖ႔ရာ ထားခပါ၏။ ကနသးဆတ႔ကမ သ သတငးသးေတာမသည အေရ႕တ႐တပငလယထမ ကၽြနးတစကၽြနးေပၚရ ပထးေတာငကနး (Putuo Hill)သ႔ ယေဆာငသြားသညဟ သရပါ၏။ ထဆရာေတာကပင ရနဟငးတြင ေငြအလခကာ ဆငးတေတာမားေကာငးတကက တညေဆာကေပး ခသည။ သ၏အ႐ကအရာခ ဆရာေတာမား၏ မြမးမျပျပငမႈေၾကာင ယခလ ခန႔ညားတငတယေသာ အေဆာကအအ ႀကးမား ျဖစလာပါသည။ အခနအေတာၾကာၾကာ လကလၾကည႐ႈၿပး ထြကလာၾကသည။ ျပငပမလမား တစဥးတညးေသာလညးေကာငး အစလကေသာလညးေကာငး ၀ငလာေနသည။ ဥးေမာငယဥေမာငက စားေသာကဆငႀကးတစဆငတြင ေန႔လညစာ ေကၽြးပါ၏။ ၿပးေနာက ကၽြနေတာတ႔အား ကားျဖင ယယြမ (Yu Yuan)ဥယာဥႀကးဆသ႔ ေခၚသြားပါသည။

57 သမငး၀င ဥယာဥႀကး တစချဖစသညဟဆ၏ ၿမ႕ေတာငဘကပငး ၿမ႕ေတာငဘကပငး၌ ရသည။ တ႐တယဥေကးမႈ ထးတမးစဥလာအရ ဥယာဥႀကးသညေရကနေတြ၊စမးေခာငးႀကးငယေတြ ေမာစငခနးမေဆာငႏင ျပာသာဒေတြႏငမကစပသာဒရေအာငဖနတးထားပါ၏။ဘယဟာကၾကညရမညမနးမသေအာငမားျပားလပါဘေတာငး။ မငး (Ming) မငးဆကကာလအတြငး တနႏစရာရ ဝကငး (Wukang) ေကာကတးဝါႀကးေတြႏင တထြငထားသည ၁၂ မတာျမငေသာ ပနးပလကရာေျမာက ေကာကေဆာငကနးႀကးက ျမငရေသာအခါ မအႀသ မခးမြမးဘ မေနႏငပါ။ ဥယာဥပပ တစဝနးလးက စနစတက သစပငႀကးငယမား ၊ ပနးပငပနးခမား၊ အမးမးေသာ ပငပ၊ ပငလတ၊ ပငျမငမားႏင တနဆာဆငထားပါ၏။ စတၾကညႏးစရာ ေကာငးၿပး ကကသေရ ရလပါေပသည။ အျပနတြင ကနစတကႀကး တစတက ႏစတကထသ႔ စးစမးစတျဖင ဝငေရာကၾကည႐ႈ၏။ ထငသညအတငး သြငးကနပစၥညးတခ႕တ႔သည အဆငအတနး အရညအေသြး အေတာအတန ျမင၏။ ျမငသလ ေစးေခၚပါသည။ သ႔ေသာ ပကငးၿမ႕မာကတညးက မသနးျမ ေဒါငးေတာကေအာင လကရာေနေသာ သႀကးတပဖနပ (Sandal) ဝယေသာအခါ ထငေၾကးမကကပါ။ စငကာပ ကနစတကႀကးမား၏ စခနမမပါ။ ဝယသည ကယသတပဝါႏစထည မကား ပထမတနးစားမားဟ ဆေလာကပါသည။ အေဆာငသ႔ ညေန ၄ နာရထးမာ ျပနေရာကလာပါသည။ ဥးဉာဏက ကၽြနေတာတ႔ အခနးမ မလမးမကမးတြင ရထားေသာ သ႔တစေယာကအပအခနးကျပသည။ ေနေပာသည။ ေရမးခး၊ ေခတအနားယၿပး ညစာဆငးစားၾကသည အခါ နနကက စားသည စငျမငစားပြ၌ ထငၾကကာ ဟငးမည ေလးမးမာစားသည။ ၄၅ ယြမ (၁၅ ေဒၚလာခန႔) ကသည။ အရာသာရ၊ လာေတြ႕သျဖင ေပးေပာသညဟ သးဥးစလးကဆ၏။ အခနးသ႔ မျပနမ အေဆာငထရ ဆငသ႔ ဥးဉာဏႏငအတ လကသြားကာ လရာ မညရာမားက ၀ယ၏။ အပခနးထ ႐ပျမငသၾကား သတငးကားၾကညၿပး အပရာ၀င၏။ ပကငးၿမ႕ထက ႀကး႐မကေသး။ ကမၻာေပၚတြင အႀကးဆးၿမ႕ဟ ဆရမည လဥးေရ ၁၀ သနးေကာရ ရနဟငးၿမ႕ႀကးသ႔ ေရာကေနၿပတကားဟ ေတြးရငး အပေပာသြားပါသည။ ၂-၃-၂။ ေမလ ၃၁ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔ ဆးခးၿမ႕ဆသ႔။ မေန႔ညေန ညစာစားရငး ဥးဉာဏက “နကျဖနခါ ဆးခးၿမ႕က သြားျပပါမယ။ အငမတန႔က လပသာယာ ႏစလဖြယေကာငးပါတယ။ ေကာငးကငဘမာ နဗၺာန၊ လ႔ဘမာ ဆးခးႏင ဟနးခးလ႔ တ႐တဆ႐းစကား ရပါတယ။ မနကစာ လမးမာပ စားရေအာင။ ဒေတာမ ဆးခးက ေလာကေလလာဖ႔ အခနပရမယဟ ေျပာပါသည။ နနက ၆ နာရအပရာထ၊ အ၀တအစားလထားၿပး ခရးထြကရန အဆငသင ျဖစေနၾကပါၿပ။ ၇ နာရ၌ ဥးေမာငယဥေမာင ကားႏငေရာကလာ၏။ ရနဟငးၿမ႕မ မထြကမ ဆငတစဆငတြင ေပါကစေၾကာႏင ရနဟငး စပယရယ မန႔တစမးက ၀င၀ယလာကာ ကားႏငသြားရငး စားသြားၾကသည။ စပယရယမန႔မာ မန႔လးေၾကာႏင ခပဆငဆင။ သ႔ေသာ အထ၌ အနးယအစား အသားထညထားပါ၏။ ျမနမာလမးမား တလြတေခာ မညထားေသာ အာလးကတတလက (Cutlet) ႏင ပတပါ၏။ နာမညေကာသေလာက အန႔အရသာျဖင ျပညစေသာလညး ဆမား လြနးလပါသည။ စားၿပး အခရညေသာကသည။ သပရာရညျဖစ၍ အအေျပသြားသည။ လမးတစေလာကလး ေခတသစ တ႐တျပညႀကး၏ တဟနထး တးတကေနေသာ ၀ေသသလကၡဏာမားက မျမငခငအဆး ျမငသြားရပါ၏။ ခငေတြ ဗလာနတ၊ ႏငလြနကတရာေစးအတၿပးသည လမးကယႀကးေတြ၊ အသစ အသစ အေဆာကအအႀကးေတြ၊ ပလႊားေနေသာ ဓာတမးတငႀကးေတြက ျမငရေသာအခါ အားကခးကးမသည။ လမးေဘး ႏစဖကႏစခက စပါးပငေတြက ျမငရေသာအခါ ျမနမာျပညက သတရမ၊ ေအာကေမမ၏။ ဆးခးၿမ႕ထ ၉ နာရအခန ၀ငမပါသည။ လ႔ဘနဗၺာန ဆးခးၿမ႕သည အႏြတသညာပသပါေပသည။ ပကငး၊ ရနဟငးၿမ႕ႀကးမားမာကသ႔ လမးေတြ ေခာေမြ႕ေသာလညး မကယျပန႔လပါ။ လမးေဘး သစပငတနးရညႀကးေနာကမ မခ႔တ႐႔ရေနေသာ ေခတေဟာငး သခမ လကရာေျမာကသည တကတာကေလးေတြကား အလအယဥ ေပါငးစခေသာ မဒအပကညာမကေလးမားႏင တသည။ ကကသေရတြင ေ၀ဆာေန၏။ ၿမ႕လယရ ေခတသစတကတာ ဟနးဟနးႀကးတ႔ကား ခန႔ညားထည၀ါသည သေဌးသကြယေတြ သဏၭန ေဆာငကန၏။ ဤသညတ႔ကား ဆးခး၏ ပဏာမ ၀ေသသ အလသာ ျဖစပါေသးသည။

58 ၿမ႕ထေရာက၍ မၾကာမ ဆးခးခကျမပဇာတျဖစသ ဥးဉာဏက ကၽြနေတာတ႔က ဥးေမာငယဥေမာငလကထ အပၿပး သ၏ညအမသ႔ သြားပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ သးဥး တငါဥယာဥေခၚ၀မရ ယြမ (Wangshi Yuan)သ႔ သြားသည။ ဥယာဥ ျပငဘကနား ကားဆပ၌ ကားထားကာ ဥယာဥထ ၀ငၾကသည။ ဤ တငါဥယာဥသည စတရနးမတာ ၄၀၀ ဧရယာသာ ရပါ၏။ ပကငးၿမ႕ရ ေႏြရာသနနးေတာ၀ငးထမ စႀကၤ တနေဆာငးေလာက မရညလားေသာလညး ထနညးတစြာ ႐ႈခငစဖြယျဖစသည စႀကၤ တနေဆာငးကေလးႏင ခနးမေဆာင၊ ပနးခငး၊ ေကာကတးေကာကေဆာက၊ ေရပနး၊ ျပသာဒစသညတ႔ စျခယထားပါ၏။ ေျမေနရာ အနညးငယသာ ယၿပး ဤကသ႔ ေၾကာရငးသပရပေျပျပစစြာ ဖနတးထားသတ႔၏ ဥာဏကစားမႈက ခးကးစရာပင။ ဤဥယာဥက မငး (Ming) မငးဆက ဗသကာလကရာနညးဟနျဖင ျပလပထားေၾကာငး သရပါသည။ တစခါက ဆးခးၿမ႕တြင ဥယာဥေပါငး ႏစရာခန႔ ရသညဟ၏။ ယခအခါ ကနရေသာ ဥယာဥဆယခအနက ေလးခကသာ ျပညသလထႏင ကမၻာလညခရးသညမား ေလလာစကၡအာ႐ခစားရန ဖြငထားပါေတာသည။ အဆပါ ဥယာဥတ႔၌ လညး တငါဥယာဥမာကသ႔ မရမျဖစသည ေတာငကနးေတြ၊ စမးေခာငးေတြ စသည အဂၤါရပမားျဖင ျပညစသညဟ သရပါ၏။ တငါဥယာဥ၏ ပသာဒ႐ပါ႐က ႏစၿခကလြနးလသျဖင ထပတပကးယၿပး အေမရကျပည၊ နယးေယာကၿမ႕ ရပကြကတစကြကတြင ဖနတးထားေၾကာငး ဥးေမာငယဥေမာငက ေျပာျပပါ၏။ စတအာဟာရျဖညတငးၿပးေနာက ကာယအာဟာရ မ၀ရန စားေသာကဆငတစဆငတြင ေန႔လညစာ စားၾကသည။ ထ႔ေနာက ပးထညလပငနးတြင ေကာၾကားေသာ ဆးခးၿမ႕ရ ဆငအခ႕ဆသ႔ သြားစစမးၾကည႐ႈၾက၏။ စတႀကက အေရာငႏင အေသြးအရညက မေတြ႕ရသျဖင မသနးျမက အစႏစစသာ ၀ယ၏။ ဥးေမာငယဥေမာငက ေနာကခရးတစဆစျဖစသည ဆးခးေနာငေတာ ဟနးခးၿမ႕၌ ပစလငေကာငးမြနေၾကာငး ေျပာျပပါသည။ ၿမ႕ဆငေျခဖးရ ကားေတာငကနး(The Tiger Hill)ဆသ႔ ကားျဖငသြားၾက၏။ ကားဆကထားၿပး ေတာငေျခရငး ဆသ႔ သြားရာ လမးတစေလာကလး မန႔သညေတြက ျမငရသည။ သတ႔အထ ေရခမန႔သညေတြ အေတာမားမား ပါ၀ငေၾကာငး သတမမ၏။ေျခရငးမေတာငကနးေပၚ ေကာကေလကားထစေတြ နငးတကရပါသည။ အေပၚေရာကလင ကားေတာငကနးဘရား (The Tiger Hill Pagoda)က ျမငေတြ႕ရပါသည။ ဘရား (Pagoda)ဆသညမာ ျမနမာျပညမ ေစတပထးပမးမဟတပါ။ ရနကနၿမ႕ ခငးေခာငး နနးေတာမ အထပထပရေသာ ေမာစငပသဏၭာနမးဟ ဆရပါမည။ ျမနမာျပညမာကသ႔ ရငလအမား ညညႊတကနေတာၾကသညကလညး မေတြ႕ျမငမပါ။ ဤ ေမာစငျမငႀကးက ခရစ ၉၆၁ ခႏစ၌ တညေဆာကသညဟဆ၏။ တစဖကသ႔ တမးေစာငးေနေၾကာငးက အတငးသား ျမငရေသာအခါ ကငး၀နမငးႀကး ျပငသစႏငငသြား ေန႔စဥမတတမး (စာမကႏာ ၁၄၆)ပါ စာပဒက သြားသတရပါ၏။ အတလျပည ပစာ (Pisa)ၿမ႕ရ ၁၅ ေပေကာေကာခန႔ တစဖကသ႔ တမးေစာငးေနေသာ ေမာစငႀကး အေၾကာငး ျဖစပါ၏။ “၎တကက ၀ယာနေဘးက ၾကညလင လအသကသ႔ ေစာငးသည။ ၎အေဆာကအအက သးေဆာငးႏငငမပညာရမား အလြနအဩခးမြနးၾကသည”ဟေရးထားသည။ ဤေမာစငႀကးသည ေဘးပတ၀နးကငရ စကၡပသာဒေဆာငေသာ ဥယာဥႀကးႏင အလြနပနရလပါ၏။ ၄ နာရအခန၌ ဥးဉာဏႏငခနးထားေသာ ေနရာသ႔ သြားၾကပါသည။ ဥးဉာဏ၊ သ၏ ညႏင သားသမး ႏစေယာကတ႔က ေစာငေနၾကသည။ သတ႔ႏငအတနငယေျပာဆၿပး ရနဟငးသ႔ ျပနလာၾကပါ၏။ ဥးဉာဏလညး လေပါငး အေတာၾကာၾကာ ကြကြာေနခေသာ ည၊ တ၊ တမမားႏင ျပနေတြ႕ရ၊ ကၽြနေတာတ႔လညး တ႐တလမးတ႔က ေလာကနဗၺာနဟေခၚသည ဆးခးၿမ႕သ႔ေရာကရ၊ ေလလာရသျဖင သႏင ကၽြနေတာတ႔ အသးသး လာရကးနပ၍ အေတြးကယစျဖင ျပနလာရာ တညးခေဆာငသ႔ ၆ နာရ မထးမ ျပနေရာကလာၾကပါသည။ ေရမးခးသည။ ရငကယေန သျဖင ညစာ ထမငးဆငးမစားၾကပါ။ ဥးဉာဏက မတေဆြမားႏငေတြ႕ရန ၿမ႕ထသြား၊ ကၽြနေတာတ႔က ၀ယထားေသာ သစသးမားစား၊ အခရညေသာကကာ ေမာေမာႏင အပရာ၀ငၾကပါသည။ ၂-၃-၃။ ဇြနလ ၁ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႔ နနက ၈ နာရတြင ထမငးစားခနးထ ဆငးသြားၾက၏။ စားပြထး အမးသမးကေလးက ေခါကဆြျပတသာ ရႏငသညဟ ေျပာသျဖင မတတသာဘ မာစားရပါ၏။ ၉ နာရတြင ဥးေမာငယဥေမာင ကားျဖင လာေခၚ၏။ ယေန႔ ညစာ စားပြသ႔

59 လာဖ႔ ဖတ၏။ လကခလကပါသည။ နာမညေကာ တ႐တစာေရးဆရာႀကး လရနး (Lu Xun)ေကာက႐ပႀကးရေသာ လရနးပနးျခႀကးဆသ႔ သြားၾကပါ၏။ ကေလးမားေန႔ႏင ၾကႀကကေန၍ ၂ ႏစ ၃ ႏစမ ၄၊ ၅၊ ၈ ႏစအရြယရ ကေလးဥးေရက လႀကးဥးေရထက မားသည။ ၾကညေလရာရာ အပအပငကငးစင လေဘာမ၀ငေသးသည သငယ၊ သငယမေလးေတြ အရြယအစားစား ေဆာကစားေပာပါးေနသညမားက ျမငရေသာအခါ အားကၿပး ကေလးျဖစခငစတ ေပၚလာပါ၏။ စတ၀ငစားစရာ ျမငကြက တစကြကက တငျပပါရေစ။ ကၽြနေတာတ႔ ဥယာဥထ မ၀ငလာမ ခပလမးလမးတြင ၁၀ ေပေကာေကာ ႀကးကြငးရညႀကးက ျပငပဘကမ ကငၿပး တစေယာကေနာကက တစေယာကလကကာ ေရ႕မ ဆရာမႏင တသ အမးသမးေတြကဆြ ၊ ေနာကမ ဆရာမႏငတသတစဥးက ေစာငထနးလာေသာ ၄ ၊ ၅ ၊ ၆ ႏစ ၇ ႏစ ၈ ႏစအရြယ ကေလးမားသည စညးကမးရရ ေလာကလာကာ အတယစရာ သာဓက ျမငကြငး ျဖစပါသည။ ဤျမငကြငးမးမားႏင ပကငးတကသလ နယေျမထ ႏစႀကမ၊ သးႀကမ ၾကေတြ႕ခရပါ၏။ ေနာင ေရာကသည ၿမ႕အခ႕တြငလညး ဆစညးရပါေသး၏။ လမးသြားလမးလာ၊ လမးကးျဖတရာ၌ ေဘးအႏရာယကငးေစျခငးငာ ထနးေကာငးေပးသည စနစျဖစပါ၏။ ဤစနစက တထြငေပးသ တ႔အား ေထာမနာျပသငပါသည။ ဥယာဥႀကးရ ေတာအပကေလးေတြထ သစပငႀကးတ႔ေအာက၊ ျမကခငးမားေပၚ ကေလးမားႏင အတေနထင ေနသတ႔သည ကေလးမားႏင ကစားသကစား၊ စကားေျပာသေျပာ၊ သဘာ၀အလက ႐ႈစားသ ႐ႈစားေနၾကသည။ ကေလးမားႏငအတေလာကကာ ေရာငစပနးခငးႀကးမားမ ပြငခပ၊ ၀တဆတ႔က စစေဆးၾကညေနသ ၾကညေန၊ ပနးရန႔မားက နးနးကပကပ ဂႏၶာ႐ ခစားေနသခစား၊ ေကာကတးေကာကေဆာင ေတာငကနးကေလးမားဆ လကညးထးကာ ေဆြးေႏြးေနသ ေဆြးေႏြး၊ စမးေခာငးေတြေဘးနားထငကာ စမးေရထမ ငါးကေလးမားက ကေလးတ႔အား ျပေနသျပေန၊ ေရအငကေလးမားေဘးရ တနေဆာငကေလးေပၚမ ကေလးမားအား အငထရ ေရႊငါးႏင ၾကာပနးေတြက ညႊနျပေနသ ျပေနသည မဘ၊ ေဆြမး၊ ကေလးထနး စသည သအသးသးတ႔သညလညး တစခကခတ ႏစခကျပတဆသကသ႔ ကေလးတ႔ ေဖာေျဖရငး သတ႔လညး ဩကာသေလာကႏင ထေတြ႕မႈမားမ အကးခစားၾက ရသည။ ကၽြနေတာတ႔ ေလာကၾကညရာ ပညာရ စာေရးဆရာႀကး လရနးေကာက႐ပႀကးဆသ႔ ေရာကသြား၏။ ပနးပဆရာ လကရာ ေကာငးလပါ၏။ ခန႔ညားေသာ ဥပဓ႐ပေဆာင၏။ ေကာက႐ပက ၾကညရငး ျမနမာႏငငမာလညး ျမနမာျပည ဂဏေရာငက ထြနးေျပာငေစခတ ပညာရ စာေရးဆရာ၊ စာဆေတာမား စသည ပဂၢလတ႔ရ႕ ေကာက႐ပႀကးေတြက ေမြးဖြားရာ၊ ဒါမမဟတ ေနထငရာအရပ တစရပရပမာ ထလပထားရင ေနာငလာေနာငသားတ႔ အားကၿပး သတ႔ေျခရာလကနငးလသေတြ ေပၚလာေကာငး ေပၚလာႏငေခရ႕ဟေသာ အေတြးေရယဥေၾကာ ေမာေနစဥ မသနးျမက “ဟမာ ဥးေမာငယဥေမာင ေစာငေနတယ”ဟ ေျပာလကမ သတရၿပး ကၽြနေတာတ႔ ေလးဥးသား ဥယာဥထမ ထြကလာၾက၏။ ျပငဘကေရာကလင ကနစဆငႀကး တစဆငသ႔သြားကာ ေရ႕ဆကသြားမည ခရးအတြက ခရးသည ခကလကမတသးေစာငက တ႐တယြမေငြႏငလ၏။ ငါးမနစအတြငး ကစၥၿပးသြားသည။ တ႐တႏငငတြင တ႐တဘဏ တကမားအျပင အစးရအသအမတျပထားေသာ ကနစဆငႀကးေတြ၊ ဟတယေတြ၌ ႏငငျခားေငြႏင ခရးသည ခကလကမတမားက လလယႏငပါသည။ မသနးျမက ေဘာငးဘႏစထည၀ယသည။ ဂာကင၀ယလေသာလညး စတႀကကမေတြ႕၍ မ၀ယျဖစပါ။ အေဆာငသ႔ ျပနေရာကၾကသညအခါ ဥးေမာငယဥေမာငအား ေန႔လညစာေကၽြးသည။ ယေန႔နနက ျမငေတြ႕ရသညအထ သလသည အျခငးအရာမားက ဥးေမာငယဥေမာငအား ေမး၏။ စတရညရညႏင ေျပာျပၿပးေနာက သက ညစာလာစားပါဟ ထပဖတေခၚ၍ လာပါမညဟေျပာ၏။ ၁ နာရခြအခန သျပနသြားသည။

ရနဟငးၿမ႕ ကမၻာေရးရာ ပညာရပမားေကာငး (Shanghai Institute of International Studies) (SIIS)သ႔ သြားရန ၂ နာရ ၅ မနစအခနတြင ဥးဉာဏလာေခၚပါသည။ ပညာရငမားႏင ေတြ႕ဆ ေဆြးေႏြးရန မေန႔ မနကကတညးက ဖတေခၚထား၏။ မသနးျမက သႏငမဆင၍လညးေကာငး၊ ခပလပစရာရ၍လညးေကာငး

60 မလကလာပါ။ ေကာငးက လႊတလကေသာ ကားျဖငသြားရာ ၃ နာရ ၅ မနစအခန ေရာကသြားသည။ ဥးေမာငယဥေမာငက ထြကႀကသည။ သသည ဤေကာငး၌ ဒညႊနၾကားေရးမးလညးျဖစ၊ ျမနမာပညာရပမားႏင လမႈ ဆကဆေရးဆငရာ သေတသတစဥးလညးျဖစပါသည။

ဥးေမာငယဥေမာငက ကၽြနေတာအား ညႊနၾကားေရးမး မစၥတာ ယနဂမယန (Mr Yang Jiemien)ဆ ေခၚသြားၿပး မတဆကေပးပါသည။ ထပဂၢလသည အသက ၄၀ ပတဝနးကငခန႔သာ ရေပဥးမညဟ မနးဆမသည။ ရနဟငး ကမၻာေရးရာေကာငစ ဥက႒၊ သေတသနအဖြ႕ဝင ပညာရငႏင ပညာရပမားဆငရာ ညႊနၾကားေရးမးတာဝန တ႔က ထမးေဆာငေနသည။ အေမရကျပညတြင ႏစေပါငးအေတာၾကာၾကာ ပညာဆညးပးလာခသျဖင အဂၤလပစကား ပငပငႏငႏင ေျပာတတ၊ အဂၤလပလ ထထမမ ေရးတတသည။ ဉာဏသြကလက ထကျမက၏။ ပညာရငျဖစေၾကာငး မကႏာတစခလးေပၚတြင ေရးထားသည။

ဥးဉာဏအပါအ၀င ကၽြနေတာတ႔ ေလးဥး ျမနမာသမငး၊ ယဥေကးမႈ၊ လမႈေရးရာ စသညမားက ျမနမာအျမင၊ တ႐တအျမင ႏစပါးယဥကာ သမၼတသစၥာ အမနတရားဆကေအာင သလၾကေသာ အေၾကာငးအရာမားက ေမးျမနး ေဆြးေႏြးဖလယၾကသည။ ဤပြတြင တ႐တစကားမတတသ ကၽြနေတာက ပဏၰားတငျဖစပါ၏။ ဥးဉာဏက ျမနမာႏင အဂၤလပလ၊ ဥးေမာငယဥေမာငက ျမနမာလ၊ ညႊနၾကားေရးမးက အဂၤလပလ အသးသးတတသနားလညၾကသည။

ထ႔ေၾကာငအဂၤလပဆလင ဥးဉာဏက တ႐တဘာသာျဖင တစဆင ဥးေမာငယဥေမာငကလညးေကာငး၊ ျမနမာလဆလင ဥးဉာဥက တ႐တဘာသာျဖင ညႊနၾကားေရးမးအားလညးေကာငး တစဖန ျပနလည ေျပာျပပါသည။ စတဝငစားစရာ ေကာငးပါ၏။ ေဆြးေႏြးဖလယပြ ၄ နာရခြ၌ ၿပးဆးသြားပါသည။

ထအခါကမ ဥးေမာငယဥေမာငက ‘ေဒၚသနးျမတစေယာက မေတြ႕ပါကလား၊ ဒေကာငးမာ ညစာေကၽြးမယလ႔ ကၽြနေတာ ဖတထားတာမ႔ အားလးအဆငသင ရေနပါၿပ’ဟ ေျပာပါေတာသည။ ကၽြနေတာက ‘ေဆြးေႏြးပြအၿပးမာ ဥးေမာငယဥေမာငတ႔ အမမာ ေကၽြးမယထငလ႔ မလကလာတာပါ’ဟ ျပနေျဖပါသည။ ဥးဉာဏက ကားျဖင မသနးျမအား သြားေခၚေနတနး ဥးေမာငယဥေမာငက ေကာငးစာၾကညတကက ကၽြနေတာအား ေခၚသြားပါသည။

စာၾကညတကမးက လကျပပါသည။ စာအပ၊ ဂာနယ၊ သတငးစာ စသညတ႔ အေတာက မားပါ၏။ တ႐တ ဘာသာႏင ဥးေရအလြနမားၿပး ျမနမာႏင အေနာကႏငငဘာသာႏငကား အေတာအတနသာရသည။ စာၾကညတကမး ႏင ဥးေမာငယဥေမာငတ႔က ျမနမာႏငငႏငစပလဥး၍ စာအပ၊ စာတနး၊ ဂာနယ၊ သတငးစာတ႔က ႀကးစားၿပး စေဆာငး ေနေၾကာငး ေျပာပါသည။ ဤေျပာျပခကက ၾကားရ၊ ျမငေတြ႕ရေသာအခါ စတမေကာငးျဖစမပါ၏။

၅ နာရတြင ဥးဉာဏႏငမသနးျမတ႔ ေရာကလာသျဖင အခနးတစခနး ဝယစားပါ၏။ ဟငးရစမး ကးမး တစမးၿပးတစမး စားပြထးက စားပြေပၚလာခေပး၊ တ႐တဘယာ၊ ဝငအရက၊ ေရေႏြးၾကမးႏငလကသည။ ညႊနၾကားေရးမးက ‘ဆရာႀကး ရနဟငးၿမ႕ကေရာကလာတာ နတပ႔လ႔ပ။ ကၽြနေတာတ႔အတြက အငမတန အကး ျဖစထြနးပါတယ။ ဝမးလညးသာ၊ ေကးဇးလညး တငပါတယ။ ရနဟငးေရာကတငး ဝငပါလ႔ ဖတထားပါတယ။ ခဏ ခဏလာေလ၊ ဥးေမာငယဥေမာငအတြက ေကးဇးမားေလေလပ’ဟ ေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာကလညး ‘ဒလဖတမႏက ျပတာက ေကးဇးတငပါတယ။ ေနာငႏစခါ ေမလအတြငး ကြနမငးမာ ကငးပမယ ကြနဖရင တကေရာကဖ႔ ဆငရာက ဖတထားပါတယ။ ကြနမငးေရာကရင ပကငးန႔ ရနးဟငးက ဆကဆကလာျဖစေအာငလာပါမယ’ဟ ျပနေျပာပါသည။ ညစာစားပြ ၆ နာရ ၄၅ မနစတြင ၿပးဆးသြားရာ ဒကာခသ ဥးေမာငယဥေမာငအား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားၿပး အေဆာငသ႔ ျပနလာ၏။

၇ နာရေကာေကာ ျပနေရာကသည။ ေနာကတစေန႔ ခရးဆကရသညမ႔ နနကကတညးက စခေသာ ခရးသည တငးလလ ခရေသာ ဝဋဟ ဆအပသည ပစၥညးေကာကသမးထပပးမႈက အၿပးသတၾကသည။ ဝဋကၽြတမ အပရာ ဝငသည။

61 ၂-၃-၄။ ဇြနလ ၂ ရက၊ ေသာၾကာေန႔။

ကၽြနေတာတ႔ ခရးသညသးဥး ရနဟငးမ ဟနးခးၿမ႕သ႔ သြားရေတာမညေန႔ ျဖစပါသည။ ကြနမငးမ ပကငး၊ပးကငးမ ရနဟငးသ႔ ထြကခြာလာသညေန႔မားမာကသသ႔ ေၾကကြဝမးနညးစတ တစမစမ ယဖတလာသည။ ေနေပာသက မးခပျမန၊ အပေပာသက မးလငးျမန၊ လ႕အလ နတမလကႏင။

၈ နာရမတတငးတြင နနကစာ ဆငးစား၏။ မကကတကက ၾကကဥျပတရသည။ သ႔ေသာ ေထာပတမရ သျဖင ေပါငမန႔ကငႏင မလငသာ စားရ၏။ စားေနတနး ဥးေမာငယဥေမာင ေရာကလာသည။ ဥးဉာဏႏင အစအစဥ တငပငၿပး ျပနသြား၏။ ဥးဉာဏႏင ကၽြနေတာတ႔ တညးခေဆာငႏင မလမးမကမးရ ဥယာဥပနးၿခႀကးထ ၉ နာရ ၁၅ မနစတြင သြားၾကသည။ ပနးၿခထ လမးေလာကေနသေတြ၊ ခတနးလားမားေပၚ ထငကာ အနားယေနသေတြ၊ စာဖတေနသေတြ ရပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔အဖ႔ ထးဆနးသညဟ ဆရမည ျမငကြကကား တငခကြမ (Taijiquan) ဗနတ ဗနရညအတတ ေလကငခနးက စတေရာကယပါ ေလကငေနေသာ အဘးႀကး၊ အဘြားႀကးတစစႏင လလတ၊ လရြယ တစသကတ႔ျဖစၾကပါ၏။

တငခကြမသည ႏစေပါငးသးရာေကာေလာကက တ႐တျပညတြင စတငေပၚေပါကလာေၾကာငးက စာအပတစအပထ ဖတလကရပါသည။ အစပထမ၌ ေကးလကေတာရြာမား၌သာ ေလကငသည။ ႏစေပါငးတစရာ ေလာကကမ ၿမ႕ျပမားဆသ႔ ေရာကလာၿပး ႏငငႏငအမ ေလလာလကစားလာၾကသည။ ကာကြယေရး ဗနတဗနရည ပညာရရသညအျပင ကယစတႏစျဖာ ခမးသာေရး တကေကၽြးသည ေဆးႀကးတစဖလညးျဖစသညဟ တ႐တလမး အမားစက ယၾကညၾကပါ၏။

ထငခကြမအေၾကာငး ေျပာတငး၊ ေရးတငး၊ စဥးစားမတငး ၁၉၈၉ ခ၊ ေမလ ၁၀ ရကေန႔ ကြနမငးသ႔ မသြားမ ေမလ ၇ ရကေန႔က အသညးတနလႈပစရာျဖစရပတစရပ ဥးေႏာကထ ေပၚေပါကလာ၏။ ထေန႔ နနက မဟာဗႏၶလ ပနးၿခလမးႏင အေနာရထာလမးေထာငေန မတေဆြတစဥးအမသ႔ ကစၥတစခေၾကာင နနက ၇ နာရ အခနေလာက ေရာကသြားသည။ ကစၥၿပး၍ တညးခေသာ ကမးနားဟတယသ႔ ေလးဘးကားႏငျပနလညလပရာ မတေဆြက ‘ဆရာ၊ မေဝးပါဘး။ အေညာငးေျပ အညာေျပလညးျဖစ၊ မနကစာလညး ေကာငးေကာငးစားႏငေအာင လမးေလာကသြား ရေအာင။ ကၽြနေတာလကပ႔ပါမယ’ဟ ဆေလ၏။

က၊ က၊ က။ မသနးျမ၊ သႏင ကၽြနေတာတ႔ ဗႏၶလပနးၿခေဘးအေရာကတြင ထအခါက ထငခကြမ ေလလာနညး မျမငဖးေသးသည မသနးျမႏင ကၽြနေတာတ႔ ထငခကြမ ေလကငနညးမား လပေနသတ႔အား တစခက တစခက ၾကညသြားရာ မတေဆြသည ပလကေဖာငးေပၚ အပေနေသာ ေခြးမညးမတစေပၚ သြားနငးမပါေတာသည။ ေခြးမက ကကသျဖင သ႕ေျခေထာကက ေျမႇာကလကရာ ေခြးမပါ အေပၚသ႔ တြေလာငးပါလာ၏။ ရငဖစရာပင။ ေဆးခနးသြားသည။ ဆရာဝနက ေဆးထး၊ ေဆးထည၊ အနာက ခပေပးၿပး ျပနလႊတလက၏။ ဆရာဝနေဆးအာနသင ရ မရမသပါ။

ဟတယသ႔ ျပနေရာကလာရာ အခ႕က ‘ေခြး႐းမဟတႏငဘး။ ေခြး႐းဆတာ ဟေျပး သညေျပးန႔ တစေနရာ တညးမာ မေနဘး’ဟ ဆ၏။ အခ႕က ‘ဟတခငဟတမာပါ။ ၾကညပါလား။ ေျခေထာကက မလႊတဘ ခထားတာ’ဟ ေျပာ၏။ ထအခါ ‘ေမာငလၿမငမာ ေခြး႐းကကခထတ မနးမတစေယာက ႀကးန႔ခညထားရတယ။ ေဆးမရလ႔ ေသသြားရရာတယ’ဟ လတစဥးေျပာဖးသည စကားနားထ ဝငေဆာငပါ၏။ ကၽြနေတာလညး ေခြး႐းကကေျဖေဆးက သ႐းတစ႐းမ ယၿပး မတေဆြအား ေပးလကပါသည။ ကၽြနေတာတ႔လညး တ႐တႏငသ႔ သြားသာသြားရသည။ ေနာကဆတတငးတငးႏငပင။ ျပနေရာကလာသညအခါ မတေဆြ ကနးကနးမာမာႏင ေတြ႕ရသျဖင ဝမးသာ၍ မဆးပါ။

ဥယာဥမ တညးခေဆာငသ႔ ျပနလာကာ ေန႔လယစာက ၁၁ နာရ ၅ မနစတြင စားၾကသည။ အထပအပးေတြ ေအာကထပသ႔ ခထား၏။ မြနးတညခန ဥးေမာငယဥေမာငကားျဖင ေရာကလာ၏။ ဆယငါးမနစခန႔ စကားထင

62 ေျပာကာ ဘတာ႐သ႔ သြားၾက၏။ ႏစဆယငါးမနစသာ ၾကာသည။ ဧရာမဘတာ႐ႀကးရ ခရးသညမား ရထားေစာင အခနးထ ဥးေမာငယဥေမာငအား အသညးႏလးၾကားမ တစလးၿပးတစလး ထြကလာေသာ ေကးဇးတငစကား မနားဘ ေျပာၾကားသည။ သလညး မကစမကႏာ မေကာငးပါ။ သေဘာျဖ အစငး စကားနညးသက ‘ေနာကတစခါ လာပါဥး။ အစြမးကန ျပစ၊ လကလျပသပါဥးမယ’ဟသာျပနေျပာပါ၏။ (၁၉၈၉ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင သ႕ထမ ရေသာ နာတလးႏင ႏစသစကးကတျပားေပၚ၌ ‘အစဥသတရလက ၁၉၉၀ ျပညႏစမာ ျပနေတြ႕ၾကပါေစလ႔ ဆေတာငးပါတယ’ ဟ ေရးသားထားပါ၏။)

စႀကာနပါတ ၁ သ႔ ၁ နာရ ၅ မနစအခန မးရထားဝငလာသည။ ၁ နာရ ၃၅ မနစတြင ထြကသြားသည။ ဥးေမာငယဥေမာငရပၿပး လကယပျပေနပ တျဖညးျဖညး ေဝးၿပး ကနရစခသည။ ထအခါမ တြႏင ထငခမားဆသ႔ မကစေရာကသြား၏။ ပထမတနးတြျဖစသည။ ဂာမန၊ ျပငသစ၊ ၿဗတနျပညမားမာကသ႔ အျပငအဆင အေနအထား၊ အထညပစၥညးေတြ မခန႔ညား၊ မပရ မထညဝါလေသာလညး အထကအေလာက ဂဏအဂၤါမားႏင ျပညစပါေပသည။ ထငလ႔ ၿငမေညာငးပါ၏။ မကႏာခငးဆင ေလးေယာကထင ေခါငးေနာကမ ဆဖာဖေတြ ျဖစသည။ မသနးျမႏင ကၽြနေတာက တစဖက၊ ဥးဉာဏက တစဖကထငသည။ တြထရ လသးေလးဆယခန႔ ခရးသညမားအား အကခတလက ၾကညေနခက တ႐တတစေယာက ပာယးပာယာႏင ထငခအနားေရာကလာသည။ ကးကနးေတာငး ေမာကသညမကစျဖင ဟၾကညဒၾကညႏင စတေသာကေရာကေနပေပၚေနသည။

ထအမးသားသည ထငဝမ (Taiwan)ကၽြနးမ ရနဟငးသ႔ အေဖာႏစေယာကတ႔ႏင ေရာကလာခသည။ ဟနးခးတြင ဘစကြတစက႐တညဖ႔ ေလလာစစမးရန လကမတသးေစာင ႀကတငဝယထားၿပး ကၽြနေတာတ႔ စးလာ သညရထားျဖင သြားရနခနးထားသည။ ယေန႔နနက ဘတာ႐တြင အေဖာႏစေယာကအား ရထားထြကခါနးအထ လကမတ သးေစာငျဖင ေစာငေနေသာလညး မေပၚလာသျဖင သတစဥးတညးသာ ပါလာေၾကာငးက ဥးဉာဏထမ တစဆင ၾကားသရ၏။ ေဌးကြယဝေသာ ထငဝမမ စးပြားေရးသမား အေတာမားမားတ႔သည တ႐တႏငငတြင စးပြားလာရာေနေၾကာငးက သတငးစာမားထ ဖတရသညမာ ၾကာပါၿပ။ ယခ ကယေတြ႕မကျမငျဖစေနၿပ။ တြထ၌ ပါလာေသာ သ၏ ကၽြနးသ ကၽြနးသားမားႏင စကားေျပာ အလြမးသငသြားေသာအခါ ရယရယေမာေမာႏင ျဖစသြားပါ ေတာသည။

ကၽြနေတာတ႔သည တ႐တျပညအေရ႕ဘက ပငလယကမး႐းတနးအလက ေတာငဘကသ႔ ဥးတညသြားေန ပါသည။ ျဖတသနးလာခေသာ ေရေျမေတာေတာငေဒသ ပသဏၭာန႐ႈခငးတ႔က တြထမ ၾကညလက၊ မသနးျမ၊ ဥးဉာဏတ႔ႏင စကားေျပာလက၊ ေနာငေရာကမည ၿမ႕တြင ဘယပဘယနညးျဖင စခနးသြားမညက စဥးစားလကႏင တစနာရမငေလးငါးေျခာကဆယႏႈနးႏင ခတေမာငးသြားေနေသာ ရထားႀကးသည ဟနးခး ဘတာ႐ႀကးဆသ႔ ညေန ၆ နာရ ၁၅ မနစတြင ဆကေရာကလာ၏။ ကြနမငး၊ ပကငးၿမ႕မားမာကသ႔ ဤၿမ႕တြင လာႀကမညသမသည။ ဥးဉာဏက ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔က ခရးသညမား မးရထားေစာငရငး နားေနေသာ အခနးႀကးထထားၿပး တညးခရန ဟတယ သြားငားပါ၏။

၂-၄။ ဟနခး

ဥးဉာဏ ဟနးခးၿမ႕ထသြားရနမလပါ။ ကၽြနေတာတ႔ရရာ အခနးႏငကပေနေသာ တ႐တႏငင ခရးသြားလာေရးလပငနး (C.T.S. China Travel Service) ဌာနသ႔သြားၿပး သကဆငရာ ဝနထမးတစဥးအား အလရေသာ ဟတယအမးအစား ႏငေဒသတ႔က ေျပာျပ၏။ ဝနထမးက တယလဖနးျဖင ဥးဉာဏလအပသည အဂၤါရပမားႏင ျပညစသည ဟတယ ေတြက ေမးျမနးကာ ဥးဉာဏအား တငျပ၏။ ဥးဉာဏထကစၥႏင လးပနးေနခက ကၽြနေတာက ခရးသညတ႔ နားေနရာ အခနးႀကးထ လကေလာကေလလာပါသည။ စားေသာကဆင၊ ပစၥညးအမးမးေရာငးသည ဆငႀကး၊ ဆငငယ အသြယသြယတ႔က ေတြ႕ရသည။ မၾကာမပင ဥးဉာဏျပနေရာကလာသည။ ေဇဂယန ဧညရပသာ (Zhejiang Guest House) ဟတယ၌ အခနး ႏစခနးရေၾကာငး၊ တစခနးလင တစညက ၁၀၈ ယြမ (အေမရကနေဒၚလာ ၃၆ မ ၄၀ ကမညျဖစေၾကာငး ေျပာပါ၏။

63 တကစတစစးျဖင သြားၾကသည။ ၾကညႏးသာယာဖြယ ေတာတနးတစေလာက ကတရာေစးခငးလမးေပၚ ေမာငးသြားရာ ၇ နာရ မနစ ၂၀ အခနတြင ဟတယသ႔ ေရာကလာသည။ ေခတသစလကရာ ေပၚလြငလကေနသည ႀကးမားခန႔ညားလေသာ အေဆာကအဥထ ဝငသြားမသညႏငတစၿပငနက ႏငငျခားေငြ ေပးႏငသမားသာ တညးခ ရေသာ ဧညရပသာျဖစေၾကာငး ေခါငးထေပၚလာသည။ ေကာကျဖျပားႀကးေပၚ ေကာေဇာန လႊမးထားသည။ ဧညႀက ခနးေကာငတာ၌ အဂၤလပစသည အေနာကႏငငမားႏင တ႐တစကားတတသ တ႐တအမးသမး သးေလးေယာက ရ၏။ လပ႐းလပစဥအရ ႏငငကးလကမတမား စစေဆး၊ ဧညစာရငးထ နာမညႏင လပစာေရးထညႏင ၇ နာရခြ သြားသည။ ဒတထပရ အခနးနပါတ ၅၃၁၃ ႏင ၅၃၁၄ မားမ ေသာေတြေပးသည။

အခနးမားဆသ႔ မတကသြားမ ဥးဉာဏက သနဘကခါ ဖးခးၿမ႕သ႔ မးရထားျဖင သြားဖ႔ စစဥထားသည။ ပထမတနး ညအပသးေနရာလသည။ ႀကတငလကမတ ဝယယေပးေစလပါသညဟ ေျပာ၏။ ျပနာေပၚလာပါေတာ ၏။ ကၽြနေတာတ႔ႏစေယာကအတြကသာရႏငမည။ တငးရငးသားျဖစသ ဥးဉာဏအတြက ဝယေပးလ႔ရမည မထငေၾကာငး ေျပာပါ၏။ ထအခါ ဥးဉာဏက ကၽြနေတာတ႔မာ ပကငးတကသလမ ဧညသညေတာေတြ တ႐တ စကားလညးမေျပာတတ၊ သစမးေတြလညးျဖစသျဖင ပကငးတကသလမ ဆရာတစဥးျဖစသညသက လကပ႔ေပး ေနသည။ သမပါလင ဘယလခရးဆကသြားလ႔ ရပါမလဟ ရငးျပမ အမးသမးကေလးက ‘ဝယေပးပါမယ။ သနဘကခါအတြက လကမတရမရေတာ ဝနမခပါရေစန႔’ဟ ျပနေျပာေတာ၏။

ကၽြနေတာတ႔ အခနးမားရရာ အထပသ႔ ပစၥညးသယသ ပတာ (Porter)ႏငအတ ဓာတေလကားျဖင တကသြား ၾကသည။ အခနးထ ပစၥညးေတြထား၊ မကႏာသစ၊ လကေဆးၿပး ဥးဉာဏႏငအတ ထမငးစားခနးသ႔ သြားၾကသည။ ဟတယဝငးထ သးမနစခန႔ ေလာကသြားရသည။ လမးတစေလာကလးႏင ေဘးပတဝနးကငရ လမးေဘးမား တြငလညး လငးေနေသာ ဓာတမးတငတငး၌ တတငးေမႊး (Magnolia)ပနးပသဏၭာန ဓာတမးလးႀကးမား ငါးလးစ တပဆငထားသည။ ကကသေရရလပါ၏။ ဤပစ ဓာတမးလးမားျဖင ၿပးေသာ ဓာတမးတငမားက ကြနမငးႏငပကငး ၿမ႕၌ ျမငခ၊ ယခလညး ျမငရ၊ ေနာက ေရာကသညၿမ႕မားတြငလညး ျမငရပါဥးမည။

ထမငးစားခနးထ ဝငသြားသညအခါ အေရ႕ႏငအေနာကႏငငႏစေထြေရာ ခငးကငး ျပငဆငထားပမားက ျမငရပါသည။ ခနးလးျပည ခငးထားေသာ ေကာေဇာနမား၊ စားပြခငးႏင မကႏာၾကကမ မးလးမားက အေရ႕ႏငင အေငြ႕အသကပါၿပး စားပြ၊ ကလားထငႏင လကသတပဝါတ႔က အေနာကႏငငဆန၏။ စားရန ဇြနး၊ ဓား၊ ခကရငးမားႏင အတ တေတြကလညး ထားေပးပါ၏။ စားပြထးမားအနက တ႐တအမးသမးေတြက တ႐တဝတစ၊ အမးသားေတြက အေနာကႏငငသား ဝတစေတြႏင။ အားလးက ဧညသညမားႏင ဆကဆမႈ၌ လမၼာပါသည။ အမးသမးဥးေရပမား၏။ တ႐တအစားအစာမားသာမာၿပး ဆာဆာႏင စားၾကသည။

အခနးသ႔ ျပနေရာကလာသည။ အေနအထားက ျပနလညသးသပသည။ ခနးလးျပည ေကာေဇာန၊ ႐ပျမင သၾကားစက၊ တယလဖနး၊ အေအးစက၊ ေရခေသတာ၊ စားေရးစားပြေပၚ ဟတယအမည၊ တယလဖနးႏင တလကစ (Telex) နပါတမားပါ စာေရးစက၊ စာအတမားက ေတြ႕ရသည။ စားပြနမနမတစလးေပၚ ေရေအးဓာတဘးအျပင ေရးေႏြးအျပညထညထားေသာ ဓာတဘးႀကးႏစဘး၊ လကဖကေျခာကထပ ေျခာကထပႏင အဖးပါ လကဖကရညခြက ႀကးႏစခြက၊ ဖနခြကႏစခြက တငထား၏။ အပရာမားက အေနာကႏငငဆနဆန ျပငထား၏ အပခနးႏင ကပလက ေရခးခနးႀကးထ တစဖက၌ မကႏာသတပဝါ အႀကး၊ အလတ၊ အငယ သးထညစႏင အဆငေပၚတြင ေရေမႊးပလငး၊ ဆပျပာေမႊးမားက ျမငရ၏။ အခနးခေပးရကးနပေအာင စမထားပရ၏။ ကၽြနေတာတ႔ ခရးပနးလာၾကသျဖင ေခါငးခသညႏငတစၿပငနက အပေမာက သြားၾကပါ၏။

၂-၄-၁။ ဇြနလ ၃ ရက စေနေန႔

နနက ၆ နာရအပရာမ ႏး၏။ မကစဖြငၾကညသညအခါ ျမငရေသာ သဏၭာနတ႔မ စတကးကြငးဆကမား တစခၿပးတစခ ေပၚလာပါ၏။ ေကာငးကငဘမာ နဗၺာန၊ လ႕ဘမာ ဟနးခး ဆတ ၿမရ ေဇဂယနဟတယက မေန႔က

64 ေရာကခလ႔ ဒအခနးထရေနတာကးဟေသာ အသဉာဏ ျပထြကလာသည။ ေလာကနဗၺာနလ႔ ဘာေၾကာငေခၚရ ပါသလဟသည ေမးခြနးအေျဖက ဥးဉာဏက ဒကေနပ ေပးမာပေလဟ ဆကာ မကႏာသစ အဝတအစားလၿပး ဥးဉာဏႏငအတ နနကစာစားရန ထမငးစားခနးသ႔ ေလာကသြားသည။

ေစာေသးသျဖင ထမငးစားခနး မဖြငေသး၍ ဟတယတညေနရာ ဧရာမၿခဝငးႀကးက လညလညၾကည႐ႈ စစမးသည။ ကၽြနေတာကယတငကက ပနးၿချပစ ျပငဆငမႈက ၿဗတနတြင ႏစေပါငးေလးဆယခန႔ ကယထ လကေရာက လပကငခသျဖင စတပါဝငစား၏။ ပနးခငးမား၊ တတငးေမႊးႏင အျခားသစပငမားတ႔သည လမးေတြ ေဘးရ တတငးေမႊးပ ဓာတမးလးမားႏင ပနစားၿပး တစၿခလးက ကသေရေဆာငပါ၏။ ၿခႀကးထ ပစၥညးေရာငးတစဆင ကလညးေတြ႕ခရသည။ ၇ နာရခြအခန နနကစာ ဝငစားသည။ အေနာကႏငငသား၊ အေနာကႏငငဆနသည သမားကသာ မခအားထားသျဖင တ႐တစာ၊ အေနာကႏငငသားစာမား ရရသည။ ကြတကားအတ (Quaker’s Oats) ႏင ႏြားႏ႔၊ ဝကေပါငေျခာကႏင ၾကကဥမကကတကကေၾကာ၊ ေပါငမန႔ကငႏင ေထာပတအျပင လကဖကရည၊ ကာဖ ေခာမား ႀကကရာရပါ၏။ ဥးဉာဏက တ႐တစာစား၏ သးေလးငါးမးရသည။

မာထားသည တကစသည ၉ နာရတြင ေရာကလာသည။ ေတာငကနးတစကနးေျခရငးသ႔ ေရာကေသာအခါ ဆငးၿပး ခပေျပေျပ လမးအတငး ေလာကတကသြားၾက၏။ အေတာႀကးသည လအပႀကးအနက ကမၻာလညခရးသည တစစ ႏစစတ႔ လကျပသမားႏင လာၾက၏။ ေတာငကနးေပၚမ ဆငးလာသေတြလညးရ၊ တကသြားသေတြလညးရ။ သ႔ေသာ ကယျပန႔ေသာ လမးႀကးေပၚ မတးေဝ႔ရပါ။ ဝဘကတြင ေကြ႕ေကြ႕ေကာကေကာက တသြငသြင စးဆငးေနေသာ စမးေခာငး၊ စမးေခာငးေဘး မားမားမတမတ ရပေနေသာ ေတာငခါးပနး၌ ျမတစြာဘရား႐ပတေတာ အႀကး၊ အလတ၊ အငယ၊ အရြယအစားစား ထလပထားသညမားက ရရသညအခနအတြငး ေလလာသြား၏။ မသနးျမက ဓာတပတဖပဖပ႐ကသည။ ဥးဉာဏအတြက ႐းေနပရ၏။ ျမနမာျပညရ ေရာကဖးေသာ ဆဒၵန၊ ပငးတယ ဂတ႔က ေျပးသတရမပါသည။

ေရ႕ေလာက တကသြားရာ ေတာငတစေတာငေပၚ ေရာကသြားသည။ မတာ ႏစရာေကာ ျမငသည ‘အေဝးမ ပသနးလာေသာ ေတာင’ (The Peak that flew from afar Felei Feng)ဟ ေခၚတြငေၾကာငး၊ ပနးပလကရာ သးရာေကာရေၾကာငး ဥးဉာဏထမ ၾကားသရပါ၏။ ဤေတာင၏ သမးသည ဒ႑ာရဆနသည။ မယရလညးခက၊ ယရလညးခက။

ခရစႏစေအဒ ၄ ရာစႏစအတြငး အႏၵယျပညမ ေရာကလာေသာ အႏၵယတငးရငးသား ဟြလ(Huili)ေခၚ ဘနးေတာႀကးသည ပတဝနးကင ေတာငမားအလယ ဤေတာငက ျမငရသညအခါ ‘အႏၵယျပညမာ ျမငဖးခရတ ေတာငဟာ ေကာငးကငမ ျပနလာလ႔ ဒေနရာဆ ေရာကေနတာျဖစရမယ’ဟ ဆ၏။ သ႔ရငးျပခကသည ယတရ သလလ ျဖစလာေၾကာငး သကေသသာဓကမား ေတြ႕ရသညဟ ဆၾကပါသည။ အႏၵယမ ေတာငတြင ေမာကျဖ၊ ေမာကမႏစေကာငတ႔က ဤေတာငရ ဂထတြင ေတြ႕ရရသညအခက၊ ဤအရပေဒသရ ေတာငေတြအားလးတ႔သည သေကာက (sand stone)ျဖငသာၿပး၍ ဤေတာင တစေတာငတညးသာလင ထးေကာက (lime stone)ေတာင ျဖစေနေသာ အခကတ႔ေၾကာငပင။

ဤေတာငရ ဂမားထ၌လညးေကာငး၊ နရတြငလညးေကာငး၊ ႐ပတေတာေတြ ထထားပါ၏။ တ႐တႏငငတြင တဗကျပညမာကသ႔ မဟာယာနဗဒၶဘာသာဝါဒက ကးကြယသည။ ေထရဝါဒ ျမနမာလမးမားအဖ႔ ျမငရေသာ ႐ပတေတာတ႔သည တစမးတစမညလလ ျဖစေနမည။ ဥပမာ အခ႕ျဖင ရငးျပပါရေစ။

ေတာငကမးပါးယေပၚတြင အမတာဘ (Amitabha)အနႏအလငးေရာင ဘရားႏင မဟာသထမၸရပ (Mahasthamprapta) ခြနအားႀကးမား ေဗာဓသတရပတေတာႏစဆက ျမငရသည။ ၁၉၅၁ ခႏစတြင ထြငးထား သညဟ ဆ၏။ ထေတာငရ ဂ တစဂ နရေပၚ၌ အစမးေရာငအဆငးႏင ေလာစနာ (Locana)ေခၚ ဘရားသခငက ၾကာပနးခ ပလငေပၚ ထငေတာမလက လကဝဘကတြင မဥၨရ (Manjusri)ေဗာဓသတက ျခေသၤစးလက၊ လကယာ

65 ဘကဝယ သမႏ ဘျဒ၊ (Samantabhadra) အလးစ ေကာငးျမတေသာ ေဗာဓသတက ဆငစးလက အသးသးရသည သာမကေသး။ စတမဟာရာဇာ နတမငးႀကးေလးပါး၊ အရဟတ ဆယတစပါး။ ေပါငး ၁၅ ပါးတ႔ကလညးေတြ႕ရပါ ေသး၏။ အဆပါ႐ပတေတာတ႔အနက အေကာေစာဆးႏင အႀကးဆးကား ေတာငနရေပၚမ စပပတးက လကဝက ကငေတာမကာ ဗကရႊရႊႀကးႏင ၿပးလက ထငေနေတာမေသာ ေမးေၾတးယ ဗဒၶ႐ပတေတာ ျဖစပါ၏။ အေတာဆနးသည။

ကၽြနေတာတ႔သည ထမ ထြကခြာလာၾကကာ လမးႀကးလကဝဘကလမးကေလးထ ဝငသြား၏။ ‘ဝညာဥခလႈရာ ဘရားေကာငး’ (The Temple of the Soul retreat Lingying Si)ဆသ႔ ေရာကလာသည။ ကနးျမငကေလးေပၚ တညရေနသည။ ဤဘရားေကာငးက ခရစႏစ ေအဒ ၃၂၆ (AD 326)ခႏစတြင ဆခၿပးသညအႏၵယအမးသား ဘနးေတာႀကး ဟြလက တညေဆာကခသညဟ၏။ ကာလၾကာေညာငး၍ ပကစးယယြငးခရာ လြနခေသာ ရာစႏစမား အတြငး အႀကမႀကမ ျပနလညတညေဆာကျပျပငခ၏။ ခနးမႀကးႏစေဆာငပါဝငေသာ လကရ ေကာငးႀကးကကား ၁၉၅၀-၆၀ ႏစမားအတြငး အႀကးအကယ မြမးမျပငဆငခေၾကာငး သရပါသည။ ဘနးေတာႀကး ၆၃ ပါးႏင ထနးသမးေရးတာဝနခ ၇၀ တ႔ရေၾကာငး ဆပါသည။

ခနးမႀကးႏစေဆာငထတြင ႐ပတေတာ ႀကးငယမား ရပါ၏။ အာ႐စကမေသာ ျမငခက အခ႕ကသာ တငျပလပါ၏။ စတမဟာရာဇ နတမငးႀကးေလးပါးေဆာင (The Hall of Four Heavenly kings) ဟ ေခၚသည ေရ႕အေဆာငလယဗဟဝယ ေမေႀတးယျမတစြာဘရား ႐ပတေတာရသည။ ေကာဘကအတနရ လဏေခါငးထ၌ မကႏာထား တငးမာစြာျဖင မေကာငးဆးဝါး မားက သတသငရန ကညေပြ႕ႀကးကငထားသည မတတတရပ ေကာငးေဆာင နတႀကးအား ျမငရပါသည။ ဖးမသန ပငစညႀကးတစခတညးမ ထလပထားသည ႏစေပါငး ၇၀၀ ေကာရၿပဟ သရသည။ ေဘးနရႏစဖက၌ လညး ထငေနေသာ စတမဟာရာဇ နတမငးႀကး ႐ပလးမားက ထားရသည။

ထမထြကလာၿပး ဒတယ မဟာခနးမႀကးထဝငမရာ အဩစတ တစေခါငးလးျပညလသြားပါ၏။ အခနးမာ တစထပေဆာင ။ ၃၃ မတာခန႔ျမငၿပး ေခါငမး သးေခါငမးႏင တစကၿမတ။ အထ၌ ထငေတာမ သကမန ႐ပတေတာတစဆ စပယေနေတာမသည။ ဉာဏေတာ ၁၉ မတာ (ေပ ၆၀ ခန႔ )ျမင၏။ ဖနးမသနသစသားတးၾကး ၁၄ လးက ဆကစပကာ သကရာဇ ၆၁၈ -၉၀၇ ႏစအတြငး တနမငးဆက (Tang Dynasty) ေခတမ ႐တတေတာႀကးက အမျပၿပး ၁၉၅၄ ခႏစ၌ ဖနတးခသညဟသရပါသည။ ၾကညညဖြယရာ ေကာငးလပါ၏။ မႏေလးေတာငအနး ေကာကေတာႀကး႐ပတေတာက သတရမသည။ ဤ႐ပတေတာႀကး လကယာလကဝႏစဖကတြင နတေဒဝါ အပါး ႏစဆယ၊ ေကာဘက၌ တငပဥေခြထငေနေတာမေသာ ပေစၥကဗဒၶါ တစဆယ ႏစပါး၊ ေနာကဘကနရေပၚတြင သဓန (သဒၶတ)မငးသားကေလး ဘရားမျဖစမ ဆရာႀကး ငါးဆယသးဥးတ႔ထ ဆညးကပေနပ ပနးပလကရာမား အသးသး ရပါသည။

မဟာယာန ဗဒၶဘာသာအေၾကာငး ပညာမစပါသျဖင အထကပါ႐ပတ၊ ႐ပလးမားႏင စပလဥး၍ ဇေဝဇဝါ ျဖစရ ပါသည။

ဤေကာငးေဆာငအတြငးအျပငတ႔တြင အျခားၾကညစရာေတြ အမားႀကး ရပါေသးသည အခနဆငးရသျဖင ထြကခြာလာၿပး လမးမႀကးတစဖက၌ နာမညေကာ သမငးဝင စစေသနာပတႀကး ယြ႕ေဖ (Yue Fei) ၁၁၈၃-၄၂ ၏ ဂသခ ႋငး (Yuefen) ႏငေကာငးေဆာင (Yuemlao) ဆသ႔ ေျခဥးလညၾကသည။

ေတာငပငး ဆနးမငးဆက (Southern Song Dynasty) ၁၁၂၇-၁၁၇၉ ၿမ႕ေတာျဖစေသာ ဟနးခးၿမ႕တြင ေဂၚဇန (Gaozong)ဘရငလကထက ကင(Jin)မငး၏ စစသညေတာမားက ထပါးလာသည။ ရနသတ႔က ေသနာပတႀကး ယြ႕ေဖက ရြပရြပခၽြခၽြ ႏမနငး၍ ေအာငျမငေနခက နနးရငးဝနႀကး ခငေဟြ႕ (Qui Hui)ေခၚ ခငေကြ႕ (Qin Gui)[၁၀၉၀-၁၁၅၅]က ကယလသ႔ဘကသား ပရယာယ ဉာဏဆငမႈေၾကာင ဘရငက ယြ႕ေဖအား ျပညေတာသ႔ ျပနေခၚကာ ဖမးဆးၿပး သႏငသားျဖစသ ယြ႕ယြနး (Yue Yun)တ႔က ကြပမကေစ၏။ လယတမာ၏ ပေယာဂေၾကာင

66 သားေကာငးတစေယာက၊ ေကာကေကာငးတစေစ အလဟ အသကဆး႐ႈးရသညသာမက ဆနးမငးဆက ထးကး စညေပါက ျပညေယာကယကခတျဖစၿပး ျပညသျပညသားတ႔လညး ကငမငး၏ လကေအာက ေရာကသြားၾကရပါ ေတာ၏။

ဤကသ႔ ျဖစပြားခၿပးသညေနာက ႏစဆယတစႏစအၾကာ ၁၁၆၃ ခႏစတြင အမနတရား ကြယမထားႏငဆ သလ လထအားေပးမႈေၾကာင ယြ႕ေဖ အျပစကငးစငေၾကာငး ဘးေပၚသလ ေပၚလာပါ၏။ သ၏ အေလာငးက တးေဖာကာ တခမးတနား သၿဂ ႋဟသမႈျပ၏။ ထ႔ေနာက ယြ႕ေဖအား ဂဏျပသညအေနျဖင ခရးယားေတာင႐း (Oixia Ridge)ေပၚတြင ေကာငးေဆာင တညေဆာကေပးခသည။

ဂသခ ႋငးရရာသ႔ တကသြားရာ ေဘးတစဖကစ၌ ေကာကျဖင ထလပထားသည အေစာငအေရာက အ႐ပသး မးက ေတြ႕ရသည။ လ႐ပ ၃၊ ျမငး႐ပ ၁၊ ကား႐ပ ၁၊ ဆတ႐ပ ၁ အသးသးတ႔ပင။ ေသနာပတႀကး ယြ႕ေဖရာထး အဆငအတနးႏင လကေလာေသာ အေဆာငအေယာငဟ သရသည။ သ၏ ဂလကယာဘက၌ သားျဖစသ ယြ႕ယြနး ဂသခ ႋငးရသည။

ဝငးခတထားေသာ ဂသခ ႋငးမားရရာ အဝငဝတခါး ေရ႕ႏစဖက၌ သျဖင သြနးထားည ဒးေထာက႐ပတ ေလးခက ေတြ႕ရ၏။ ယြ႕ေဖႏင သားအသကေပာကေအာင လပႀကသတ႔၏ ႐ပလးမားျဖစသည။ တစဖက၌ နနးရငးဝန ခငေကြ႕ႏငဇနး ဝမရ (Wang Shi)၊ တစဖကတြင ေနာကေတာပါ ႀကေဖာႀကဖက မခရ (Mo Qixie)ႏင စစဗလႀကးဇငကၽြနး (Zhang Jun) တ႔ပင။

တစဆကတညးမာပင ယြ႕ေဖေကာငးေဆာငသ႔ သြားေလလာၾကသည။ အဝငဝ လကဝဘကရ ေၾကးျဖင ျပလပထားဟနတေသာ အျပားႀကးေပၚတြင ‘ႏငငေတာ ေစာငထနးထားေသာ အေမြအႏစေျမကြကႀကး။ ၁၉၆၆ ခႏစ တြင ဖကဆးခရသည။ ၁၉၇၉ ခႏစ၌ ယြမေငြ ၄၀၀,၀၀၀ အကနအကခၿပး လပရကေပါငး ၅၆,၀၀၀ႏင တစႏစအတြငး ျပနလည မြမးမတညေဆာကခသည’ဟ အဂၤလပလ ကမၸညးထးထား၏။ (မတခက။ ။ ဤ၌ ‘လပရကေပါငး’အစား ‘လပသားေပါငး’ ျဖစေကာငးပါသည။)

၁၉၆၆ ခႏစမ ၁၉၇၆ ခႏစအထ ယဥေကးမႈ ေခတေျပာငးေတာလနေရး (Cultural Revolution)မားအတြငး ဂသခ ႋငး၊ ေကာငးေဆာငႏင ႐ပလးမား မညမခန႔ ဖကဆးခရသည အတငးအတာက ခန႔မနးႏငေပမည။

ေကာငးေဆာငႀကးသည ဂသခ ႋငး၏ လကယာဘကတြင တညရ၏။ တစကၿမတအထပထပရ ေခါငမးႏင တခါးေပါကထပ၌ ေနာကခအမညးေရာငေပၚဝယ ေရႊမငတ႐တစာလးႀကးမားျဖင ‘ယြ႕ေဖေကာငးေဆာင’ဟ စာတနးထး ထားပါသည။ ခနးမႀကးအလယေကာငတြင ေဘးႏစဖက ယြနးတငအန ဆယႏစတငစ တနးၿပး ထထားသညၾကား ပလာစတာျဖငျပလပထားေသာ ယြ႕ေဖ ႐ပလးႀကးရသည။ စစေသနာပတ ပနးပြားအနႏင ဥးထပ၊ ခရမးေရာင စစဝတစ၊ ေရႊခပကာတနဆာႏင စစဘြတဖနပမားျဖင ခန႔ညား႐ေသစရာ ေကာငး၏။ သ၏ ေကာေနာကဘက ေဖာငးကြကြအကြက ရစကြကေပၚ၌ ပနးခ႐ပပေတြ ေရးဆြထားသည။ သ၏ အတပၸတမ ဂဏယစရာ၊ ခးကးစရာ၊ မတသားစရာ စသညအခနးမားျဖစပါသည။ ၁၉၈၂ ခႏစက ပနးခဆရာမား လကရာေတြဟ ဆပါ၏။ အျမညးသေဘာမးျဖငသာ ယြ႕ေဖေကာငးေဆာငထမ ေတြ႕ရသညမားက တငျပလကပါသည။

ႏငငတကာ သမငးစာအပႀကးေတြက လနေလာၾကညလကလင မဒတာတရား ေခါငးပါး ဣသာမစၦရယ ပြားမားတတေသာ အာဏာစကရသ လတစဥး၊ တစစ၏ စကပနးခတမႈ၊ ကနးေခာမႈ တစခခေၾကာင တငးျပည အကး စးပြားလညး႐ႈး၊ သားေကာငး ရတနာတစေယာက သ႔မဟတ အမားအျပားလညး ဆးရသည ထးသကေသ သာဓကေတြက ေတြ႕ရပါသည။ နနးရငးဝန ခငေဟြ႕ေခၚ ခငေကြ႕ႏင ေသနာပတႀကးတ႔ မရေတာၿပ။ တစဥးက သစၥာ မသ လယတမာ၊ တစဥးက သစၥာရသ လသမၼာ။ သတ႔ႏစဥး၏ ကအကးဆကက တ႐တသမငးတြင ေမာကြနးဆး၊ ေမာကြနးေကာငးမား ေရးထးထားခပါၿပ။ ယြ႕ေဖေမာကြနးတငထားပက အနညးအကဥး ျပခပါၿပ။ ခငေကြ႕ ေမာကြနး ဘယပ အတငခရသညက ယခအနညးငယ ခ႕ထြငေျပာပါရေစ။

67 ယြ႕ေဖ၏ ဂသခ ႋငးအဝငဝတခါးႏစဖက ႏစခက၊ တစဖကတြင ခငေကြ႕ႏင ဇနး၊ တစဖက၌ ခငေကြ႕၏ ႀကေဖာႀကဖက ႏစေယာကတ႔ ဒးေထာကေနေသာ ႐ပလးေလးခရေၾကာငး ဆခပါၿပ။ ထသတ႔ တပကြေနသညမာ ဝနခ ေတာငးပနသညသ႐ပေဆာင၏။ တ႐တႏငင ေနရာအမားအျပား၌ ယြ႕ေဖေကာငးေဆာင တညၾကၿပး ပထမ၌ ဤေလး႐ပတ႔က ေကာကျဖင ထလပထားပါ၏။ ႐ကခးဖနမားသျဖင သႏင သြနးလပထားရသညဟ သရပါ၏။

လာေရာကၾကည႐ႈသ တ႐တအမးသား၊ အမးသမးမားအနက ႐ကခးပစရန ႀကးစား၊ ဆေရးတငးထြာ၊ တေတြးႏငေထြးၾကသည။ ဆငရာက ဤကသ႔ မျပလပရန ေမတာရပခေသာလညး အေတာမားမားက တေတြးေထြး သြားၾကေသးသညဟ ေျပာပါ၏။

သ႔ကလ အခမေကႏငသည ႏလးသားထမ ေနာကတစမး ေဒါသစတမၿပး ေျဖပ ေပၚေပါကလာသည။ ဤေျဖနညးမ အၾကာေကြ႕ ေပါကဖြားလာပါ၏။

ရေသစတေျဖဆသလ အမးမး လပေသာလညး မေျပေသးသျဖင ဂမႈန႔က ေရျဖင နယၿပး ခငေကြ႕၊ ဝမရ အ႐ပသ႑ာန တစ႐ပစလပ၊ ႏစ႐ပက ပးကာ ဆႏင ေၾကာစားၾကသည။ စတလညးေျပရ ဝမးလညးဝပါသညတကား။ ႏစေပါငးအေတာၾကာျမငလာေသာအခါ လ႐ပမေဖာထားသည ဂမႈန႔ေပာ ႏစေတာငက ပးၿပး ေၾကာစားလာၾကေတာ သည။

အၾကာေကြ႕ သဒၵါ၏ ဗပၸတက ၁၉၈၉ ခႏစ တ႐တျပညမ ျပနလာေသာအခါ ကၽြနေတာက ေမးသျဖင ရနကနၿမ႕ တ႐တသမၼတႏငငသ႐း၊ ယဥေကးမႈသမးဌာန ပထမအတြငးဝန ပါေမာကၡ လမး (ဥးမး)က ဤကသ႔ ဖြငျပ ပါ၏။ အ=ဆ၊ ၾကာ=ေၾကာ၊ ေကြ= (ခင) ေကြ႕ = ဆေၾကာေကြ႕၊ ဆေၾကာေကြ႕မန႔ဟ အနကရပါသညဟ ဆ၏။ ဤ၌ ‘ေကြ႕’ သဒၵါသည မေကာငးဆးဝါးဟေသာ အနကကလညးေဆာငသျဖင ‘ဆႏငေၾကာတ မေကာငးဆးဝါးေကာင’ဟ၍ လညးဖြငဆႏငေသးသညဟ ဥးမးက ေျပာပါသည။

ထမ လမးတစဖကရ ေကာကစမးစမး (Jade Stream-Yu Quan)သ႔ သြားၾကပါသည။ ႀကးမားကယေျပာလပ သာေမာသည ႐ကၡဥယာဥႀကးအနား၌ တညရ၏။ စမး၏ ေရကနပတလည၌ စတဂပအေဆာငႀကး တညေဆာက ထား၏။ ထအေဆာငလကရနးမ ေအာကသ႔ င႕ၾကညလကရာ အလၾကညေမြးထားေသာ အေရာငမးစဟပေနေသာ ငါးႀကးေတြ အစလက အအလက ဟမသညမ လးလာသြားေနၾကသညက ျမငရသည။ အသညးစြစရာ ေကာငးပါ၏။ ခရးသညေတြ ႏစေပါငးခႏစရာေကာေကာေလာကကတညးက တမငသကသက လာေရာက ၾကည႐ႈေၾကာငး ၾကားသရသည။ ငါးမားက ငါးအတ (carp)ဟ ေခၚၾက၏။ သ႔ေသာ ငါးၾကငး (gudgeon)ဟ ဆခငပါ၏။ ထအေဆာင ထတြင ဆငေတြ အမးမးရသညအနက အေတာမားမား၌ အထးေမြးထားေသာ ေရႊငါးကေလးေတြ ဖနဇလႀကးမားထ ထညထား၏။ ဝယလ႔ ရပါသည။

ကၽြနေတာတ႔ အဆာေျပ စားေသာကရန ဆငတစဆငသ႔ သြားသည။ ဥးဉာဏက ပနးကနလးမားျဖင ေျမပ ျပတရည ယလာေပးပါသည။ ေျမပစားရသညမာ ဆမပါ၏။ အရညမာ ခလြနးလပါသည။ ခတြငးမေတြ႕ပါ။ တ႐တလမးမား ႀကကသည အစားအစာျဖစ၍ ဥးဉာဏယလာေပးသည။ အႀကကခငးမတၾကသညမာ အဆနး မဟတ။ လတစေယာက၏ အမဟငးသည အျခားလတစေယာက၏ အဆပဟ၍ အဂၤလပစကားပရသည မဟတ ပါေလာ။

သခမႏင သမငးပညာေပးရာ ဤဌာနမ မခြခင မခြာရကႏင ခြခြာလာၿပး တကစရရာ ေတာငကနးေျခရငးသ႔ ျပနလာၾက၏။ လမးေဘးဆငမား တစဆင၌ လမးျမငလကမေသာ တ႐တေတာငေဝးတစေခာငးက မကစကသျဖင မသနးျမက ဝယၿပး ကငလာရာ မကႏာတ႐ ေလာကလာေသာ တ႐တအဘးႀကးတစဥးက ေခတစကၾကညေနၿပး ေနာက တ႐တလလာေျပာ၏။ မသနးျမမာ တ႐တစကားမတတ၍ ေၾကာငေတာငေတာငႏင ၿပး၍သာ ေနသည။ ဥးဉာဏက ‘ဒေတာငေဝး ဘယမာဝယသလလ႔ေမးေနတယ’ဟ ေျပာျပေနခက အဘးႀကးက သ႔လကထမ

68 ေတာငေဝးႏင မသနးျမေတာငေဝးတ႔က ယဥၾကညေနသည။ ‘အငမတန ေကာငးတယ။ ဘယက ဝယလာသလ’ဟ ေမးျပန၏။ ဆငရရာသ႔ ဥးဉာဏက လကျပေပးသည။

ေတာငေျခရငး မေရာကမ လႏစေယာက သးေယာကတ႔က ဤကသ႔ပင ေမးျပနသည။ ဥးဉာဏက ညႊနျပရ သည။ ေတာငေဝးမာ သစသားတစမးႏင လပထားသည။ အခငးတစလကမခြ၊ အရည သးေပခန႔ရသည။ လကကင ေနရာ၌ နဂါးေခါငး ပသ႑ာနထလပထား၍ ေကာကနအတ မကစႏစလးတပထားသည။ မသနးျမက သေဘာကလြနး သျဖင ခရးအတနတန ဆကလကသြားရာဝယ ေပာကမညစး၍ ကယႏငတစပါတညး သယေဆာငသြားသည။ စကၤာပ ေရာကသညအခါ မပါလာေၾကာငး သပါရ၏။ ဥစၥာရငမန ျပနရဆသလ ေမာလၿမငျပနေရာကေသာအခါ ျပနရပက သကဆငရာက႑တြင ေဖာျပပါမည။

ေတာငေျခရငးတြင ေခတအပနးေျဖရငး အခရညေသာကၿပး တကစျဖင အေနာကကန (West Lake Xi Hu) သ႔ သြားၾကသည။ အေနာကကနဟ ေခၚဆျခငးမာ ဟနးခးၿမ႕ အေနာကဘကတြင ရေသာေၾကာင ျဖစပါ၏။ ၂ မတာ နကၿပး ၅ ဒသမ ၆ စတရနး ကလမတာ ကယဝနးေၾကာငး သရပါသည။ ကန၏ ေျမာက၊ အေနာကႏင ေတာငဘက အသးသးတ႔၌ ကနႏင ပနရစြာတညေနေသာ ေတာငကနးမားရသည။ အခ႕ေသာ သတ႔က ကကသေရ ေဝဆာၿဖး ေနေသာ ဤကနႀကးက အေၾကာငးျပၿပး ဟနးခးၿမ႕က ေလာကနဗၺာနဟ ေခၚတြငေၾကာငး အယရၾကသည။ တ႐တပညာရငမားကမ ဤအေနာကကန တစခတညးသာမဟတ။ ဆခၿပးေသာ မကစပသာဒ ရလသည ေတာငကနးမားႏင ၎တ႔အေပၚရ သမငးဝငႏင စကၡအာ႐ စြေဆာငေသာ အေဆာကအဥ၊ ဥယာဥႏင ပနးၿခမား ေၾကာငသာ ေကာငးကငဘတြင နဗၺာန၊ လ႔ဘတြင ဟနခးဟေသာ စကားျဖစေပၚလာသညဟ ေျပာၾကပါ၏။

ကၽြနေတာတ႔သးေယာက ကနေဘးနားရ စားေသာကဆငႀကးတြင ေန႔လယစာ စားေနတနး ကနႀကးထရ ကၽြနးသးကၽြနမားဆသ႔ သြားေလလာဖ႔ တငပငေဆြးေႏြးၾကသည။ လခတေလာ သမၺာန သ႔မဟတ ေရျပင၊ ေလျပင မညစညမးေစရန ဘကထရအားႏင ေမာငးသည ေမာေတာဘတ တစစငးစငးျဖင သြားႏငသည။ ေမာေတာဘတမာ ခရးသညႏစဆယ၊ ႏစဆယငါးေယာကပါသျဖင လြတလြတလပလပ သြားခငရာ မသြားႏင။ နားခငရာ မနားႏင။ အခနႏငသြား အခနႏငျပန၏။ ခရးကား တြငပါ၏။ ထ႔ေၾကာင ခရးမတြငေသာလညး စတႀကကသလ သြားလာ နားေန ႏငေသာ သမၺာနတစစငးငားၿပး ခရးထြကၾကသည။ ျမနမာျပညမ သမၺာနမားကသ႔ ႏစတကခတမဟတ။ တစတကခတ။ ခတပခတနညး ကငလညသည။

သမၺာနမာ အမးႏင ထငခမားႏင။ ထငမၿပး မကစတစဆး ပတဝနးကငက သးသပလကရာ ရမးျပညနယမ အငးေလးကနက ျမငမသည။ သ႔ေသာ ႏစေပါငး တစေထာငေကာေလာကကတညးက ဘရင၊ သ႔မဟတ ဘရငခ အဆကဆကက ဘကစ မြမးမလာခ၊ ကနပတဝနးကငရ သမငးဝငး အေဆာကအအေတြ ဖနတးခ၊ ေခတသစ အလက ဟတယစသည ႀကးကယခမးနားေသာ တကႀကးတာႀကးေတြ ေလာကပတတငတယေသာ ေနရာမားတြင တညေဆာကထားသျဖင လကရ အေျခအေနအရ အငးေလးကနထက သာယာေန၏။

ေရကနႀကးထရ ကၽြနးႀကး၊ ကၽြနးလတ၊ ကၽြနးငယ ကၽြနးသးကၽြနးတ႔ အနက တတယကၽြနးေပၚ ပထမဥးစြာ တကေလလာပါသည။ လလပကၽြနးဟ ဆႏင၏။ ႐ဝမယြမ ေတာငပစာ (Ruan Yuan’s Mound – Ruangong Dun) ေခၚ ဤကၽြနးကေလးက ၁၈၀၀ ျပညႏစတြင ဘရငခခပ ႐ဝမယြမက ကန၏ ေအာကလႊာမ ႏနးေျမက ယၿပး ကၽြနးကေလး ဖနတးသည။ ေျမေပာလြနး၍ ဘာတစခမ လပ၍မရပါ။ ငကႏင အျခားတရစ ၦာနမား မခရာဌာနသာ ျဖစခသည။ ၁၉၈၂ ခႏစ၌ ဟနးခး ပနးဥယာဥ အပခပေရးအဖြ႕မ ႀကးၾကပကာ ေျမတနခနေပါငး တစေထာငထပဖ႔ၿပး စတရနးမတာ ၂၄၀ ကယဝနးေသာ ဝါးေဝဠေဆာင ခနးမႀကးႏင တနေဆာငးမားက တညေဆာကသည။ ကၽြနးပတဝနးကင ပတပတလည ေကာကလမးခငးသည။ ပနးပင၊ ပနးခေပါငး ၆၀၀ ေကာ စကပးသည။ ‘လ႕ စတေဆာငေတာ ကၽြနးေတာေရမ ေပၚလာရပါသညတကား’ဟဆကာ အၾသစြာ လညလညၾကည႐ႈခသည။ စတခမးသာမႈ ျဖစခပါ၏။

69 ကနလယတနေဆာငး (Mid Lake Pavillion-Huxin Ting)ဟ တြငေသာ ကၽြနးလတဆသ႔ ကးသြားၾကသည။ မငးမငးဆက (Ming Dynasty) ၁၃၆၈-၁၆၄၄ ခႏစမားအတြငး ႐ပလးေဖာခၾကသညဟ သရပါ၏။ ခရးသညမားအား ဆြေဆာငဖတေခၚလေသာ ဆႏၵျဖင ခမးနားႀကးကယလသည လကဖကရညဆငႀကး ဖြငထားပါသည။ ကနႀကး ႐ႈခငးမားက အဘကဘကမ ၾကည၍ ျမငႏငသျဖင အေတာၾကာၾကာ မကစအာ႐ခစားေနရာ ဆငထတြင အေမရကန အမးသားႀကးတစဥးက တ႐တျပညအေၾကာငး သေကာငးစရာ အျဖာျဖာႏင တ႐တစကားသငရန ငားထားေသာ တ႐တဆရာမကေလးတ႔ ေျပာေနေသာ အေၾကာငးအရာမားဆ စတလြငလြငသြားပါ၏။ ေငြကနေၾကးက ခႏငပါက ဤနညးျဖင ႏငငျခားဘာသာႏင တငးျပည လမးမားအေၾကာငး ဆညးပးရန အေကာငးဆးဟ စတထသ႔ သြငးထား လကသည။

ယငးခးကၽြနးငယ (Lesser Yingzhou Isie-Xiao Yingzhou)ေခၚ အႏြတသညာမပသသည ကၽြနးႀကးသ႔ ဆကလကသြားပါသည။ ေရးေဟာငး တ႐တဒ႑ာရပျပင တစခထမ အေရ႕ပငလယရ ‘စတညႈ႕ကၽြနး’ဟေသာ အမညက ယထားေၾကာငး သရပါသည။ ကၽြနးႀကးသည ၁၇ ဧကနးပါး ကယျပန႔သည။ ၁၆၀၇ ခႏစကတညးက ႏနးေျမက ျခစကေလာၿပး ဖနတးခ၏။ ကၽြနးေပၚတြင ေရကနႏင ကၽြနးကေလးရ၍ ေရကနထမ ေရကနတစကန၊ ကၽြနးေပၚမ ကၽြနးကေလးတစကၽြနးဟ ဆၾကပါသည။

ဤ ၁၇ ဧကနးပါး ကယျပန႔ေသာ ကၽြနး၌ ေရကနကေလးႏင ေရအငေလးအငရသျဖင ေရျပင ၆၀ ရာခင ႏႈနးျဖင ၿပးပါသည။ ေျမျပငက ကနးပနးအဆနးဆနးတ႔ႏင ေရာငစျခယထားသည။ ေရကနကေလးထ ၾကကေသြးေရာင၊ ပနးေရာင၊ အျဖေရာင ၾကာပနးတ႔ ကားကားစြငစြင အလတငတယမႈက ေဆာငေနၾကကန၏။ အတြငး ကၽြနးကေလးႏင ကၽြနးမႀကး ကမးနဖးတ႔က တစေနရာတြင ကးေထာငခး ဘလပေျမတတားျဖင ဆကသြယ ထား၏။ တတားတစေလာက ျခေသၤသဏၭာန ေကာကစငတးႀကး ကးတးႏင ေကာကတင သးတငျဖင ေဆာကထား ေသာ ႀတဂတနေဆာငးရ၏။ ‘စတည႕ကၽြနး’သညာ ပသပါေပသညဟ ဆရပါမည။

ကၽြနးေတာငဘက တနေဆာငးတစခ၏ ေရ႕၌ ေရကနထမ ေပၚထြကေနေသာ ‘ေကာကဘရား၊ သးဆက ျမငရသည။ ဘရား (Pagoda)ဟ တ႐တလမးမား၏ ဤေဝါဟာရသည ျမနမာႏငငမ ေရးေဟာငးဘနးေတာႀကး ေကာငး လကရနးေထာကပြတလးတငႀကးႏင တပါသည။ အလယတြင ခပေဖာငးေဖာငး၊ ေအာကႏင အထက၌ အရစရစႏင ခပ႐း႐း၊ ပြတလးေဖာငးေဖာငးဝယ တးလေပါကေလးငါးေပါက ေဖာကထားသည။ လထြကလာ၍ လေရာငသည ထအေပါကမား တစေပါကေပါကမ ထးထြကလာေသာအခါ သးလးပသဏၭာန ေရျပငေပၚ ျမငရေသာ ေၾကာင လသး လးပ ဟပ ေရကန’ဟ၍လညး ေခၚတြငပါေသးသည။ ဤေကာကဘရားမားမာ ၁၇ ရာစ လတ႔၏ လကရာျဖစေၾကာငး သရ၏။

ကမးေျခသ႔ ၃ နာရခြတြင ျပနေရာကလာၾကသည။ ထမ ေရကနအေနာကဘကရ ေျခာကပါးသပၸာယ ဘရား (The Six Harmonies Pagoda- Liuhe Ta)သ႔ တကစျဖင သြားၾကသည။

ေယဘယအားျဖင ဘရားဟ ေခၚေဝၚ သမတသည ေမာစငႀကးက သကရာဇ ၉၇၀ ျပညႏစ၌ ခငခး (Qian Chu) ဘရငက တညခသည။ ၁၁၂၁ ခႏစတြင မးေလာငကၽြမးသြားသည။ ၁၁၅၃-၁၁၆၃ ခႏစမားအတြငး ျပနတည၏။

အမးဆယသးထပ ျမငရေသာလညး အမနစငစစ ခနစထပသာ ရပါသည။ ၅၉ ဒသမ ၈၉ မတာျမငဥး ရစေထာငပသဏၭာနရသည။ ခငတနျမစ (The Qiantang River) ေျမာကဘက ကမးနဖးနား မားမားမတမတ ရပတညေနသည။ ဤဘရားေမာစငက မးျပတကအျဖစလညးေကာငး၊ ျမစအတြငး သမးကးဖကဆးရန တကလာေသာ ဧရာမ ဒေရလးႀကးမားက ဤ ၾကညညစရာေကာငးေသာ အေဆာကအအႀကးက ဟန႔တားလမမည ဟေသာ ယဆခကျဖငလညးေကာငး၊ ခးဘရငက တညေဆာကခေၾကာငး သရသည။ တကလာသည ပငလယေရက ဘနးတနခးျဖင ဟန႔တားႏငေၾကာငး ေျမႇာကစားသည မးမတမား အ႐းျဖစေအာင လပေသာ ဒငးမတျပညသား အဂၤလနျပညရငဘရင ကငႏ (၁၀၁၇-၃၅) (Canute)၏ ဒ႑ာရက ေတြးမပါသည။

70 ေကာခၽြနတကေနေသာ တစကၿမတအမးတ႔က ခမလမးလမးမ ၾကညလကသညအခါ အေပၚယ၌ ေဖာေတာေတာ၊ ေအာကဘကတြင မညးတတ အျခငးအရာတ႔က ျမငရသျဖင မကစပသာဒ ရလပါ၏။ အထသ႔ ဝငကာ ေလလာရာ မကႏာၾကကေပၚတြင ပနးမန ေကးငကႏင အျခားတရစၧာနတ႔၏ ႐ပပမားက ပနးပ၊ ပနးခပညာ လကရာမားျဖင အလျခယထားသည။ အျပငဘက တစကၿမတ အမးေထာငတငး၌ ငကမား အသကမလပေစျခငးငာ ေခါငးေလာငးႏင အတကြပျပားေတြ တြေလာငးဆြထားသည။ တစေနကန ေလာကလညၾကည႐ႈခ၍ ေမာပနးသလလ ရေနေသာေၾကာင လညးေကာငး၊ အခနေညာငးအခါလညး ေႏာငး၍ လညးေကာငး အေပၚထပမားဆသ႔ မတကေတာ ဘ အျပငသ႔ ထြကလာၾကသည။

ခငတနျမစဆသ႔ သြားၾကသည။ ျမစကးတတားႀကးေပၚ မးရထား ျဖတကးေနသညက လမးျမငမ၏။ ၁၄၅၃ မတာ (၁ မငနးပါး) ရညလားသည။ ၁၉၃၄-၃၇ ခႏစအတြငး တ႐တအငဂငနယာႏင တ႐တအလပသမားမား ကယတငကယၾကပ ပဆြၿပး ပထမဥးဆး တညေဆာကခေသာ တတားႀကးျဖစေၾကာငးက စာအပတစအပထ ဖတမသည။ တတားႀကးက ျမငရေသာအခါ ခငတနျမစထ ႏစစဥႏစတငး ဒေရလးတကသည သမငးစတထ ေပၚလာပါသည။

အဆပါ ေျခာကပါး သပၸာယေမာစငႀကးသည ဒေရလးႀကး တကလာသညအခါ ေမာၾကညရန အခကအခာ အကဆးေနရာ ျဖစေၾကာငး တ႐တလမးတ႔ ဆၾကပါသည။ ရာေပါငး အႏစႏစမားစြာကတညးက စၿပး ဤအေဆာက အဥႀကးေပၚမ လာ၍ အျခငးအရာက ၾကည႐ႈၾကသည။ ေဆာငးဥးေပါကရာသဝငသည စကတငဘာလ ၂၁ ရကေန႔ ပတဝနးကငတြင ပရသတတ႔က ၆ ေပမ ေပ ၂၀ အျမငထ တကလာသည ဒေရလးႀကး ေရ႕ေတာေျပးအသက ၾကားရၿပး နာရဝကၾကာကာမ ျမငရသည။ အျပညျပည အၿမ႕ၿမ႕ အရြာရြာမ တငးရငးသား ႏငငျခားသားတ႔သည ဤ ျမငေတာင ျမငခ ႐ႈကြကက သကသကလာေရာက ၾကည႐ႈၾက၏။ ဤဒေရလးႀကးႏင စပလဥး၍ သမငးဒ႑ာရ အလလရပါသည။

ဥးဉာဏက ‘ဆရာႀကး၊ ႏစလ သးလၾကာရင လာၾကညပါလား’ဟ ေျပာေသာအခါ ကၽြနေတာက ‘တ႔မား ေမာလၿမငၿမ႕န႔ မင ၁၀၀ ေကာေ၀းတ စစေတာငးျမစမာလညး ဒလဒလးမး ရပါတယ’ ဟ ေျဖၿပးမ ‘ဒျမစမ ဒေရလးႀကးေလာကေတာ မႀကးပါဘး’ဟ ေလာခလကပါသည။

တကစသ႔ ေလာကသြားရာ ကေနဒါ (Canada)ျပညမ အမးသမးႀကး ႏစေယာကႏင ဆမရာ တစေယာကက ကၽြနေတာက တ႐တလ လာႏႈတဆက၏။ ကၽြနေတာက ‘တ႐တစကား မတတပါဘး’ဟ အဂၤလပလ ျပနေျပာသည အခါ ခပရကရကႏင ေတာငးပနၿပး ေရ႕ဆကသြားသည။ ႏစလမးသးလမးပင မလမးမမ တ႐တလငယ လရြယ ႏစေယာက သးေယာကတ႔က တ႐တလ လာေျပာျပနပါ၏။ ဥးဉာဏက ၿပးၿပး ေမာငးပစလကသည။ အေမရကန ေဒၚလာက တ႐တယြမေငြႏင လပါလားလ႔ လာေမးေၾကာငး ဥးဉာဏက ေျပာျပပါသည။ ကၽြနေတာတ႔အား ေဟာငေကာင၊ ထငဝမ၊ စကၤာပမားမ ခရးသညေတြဟ သေဘာရဟနတ၍ ျဖစပါ၏။

ထမ မနးမေဝးရ လမးမႀကးဆသ႔ တကစျဖင ဆကသြားသည မေရာကမ လမးခလတတြင ေရဆပပနး ဥယာဥႀကး (Flower Harbour Park)ထ ဝငၾကညၾကသည။ ႏငငျခားသားမားအား တ႐တအမးသားမားထက ဥယာဥ ထဝငခ ပယ၏။ ကၽြနေတာတ႔ တ႐တျပညတြင ေရာကခရၿပးသည ၿမ႕မားတငးလမာပငလင ဤစနစက သတမမပါ၏။ ဥပမာ ပကငး ေႏြရာသနနးေတာက ဝငေလလာရာ၌ လကမတေလးေစာင ဝယသညအခါ ခငခငတငက ကၽြနေတာတ႔ အား ျမနမာလ မေျပာရန ေတာငးပနပါသည။

ေရဆပပနးဥယာဥႀကးတြင ငါးႏငပနးေတြက အာ႐စကကာ ၾကည႐ႈၾက၏။ ေန႔လယက ေရာကခေသာ ေကာကစမးစမးက ေျပးျမငမသည။ တတားေပၚမ ေရႊငါး၊ ငါးအတေတြ အစလက အၿပလက ဟဟဒဒ လးလာ ကးသနးေနၾကသည။ ဤကသ႔ ငါးေတြက မကစပသာဒ အလျပေမြးထားသညမာ တ႐တလမးတ႔၏ စ႐ကသညာ သေကၤတ တစရပျဖစေၾကာငး ေပၚလြငလာသည။ ဥယာဥႀကးကား ၅၅ ဧကကယဝနးေၾကာငး၊ ပနးပင၊ သစသးပင၊

71 သစပင အမးမးတ႔ျဖင စလငေၾကာငး သရပါသည။ ႐ကၡေဗဒ သေတသမကစ မရ၍ ပနးဥယာဥမးအျမငျဖငသာ သးသပခ၏။ စတၾကညလငမႈရသည။ အားလးကမဆထားဘ၊ တစစတတစပငးကေလးကပင ေလလာရန အခနမရ၍ မခြာခင မခြာရက ခြာထြကလာရပါသည။

မလမးမကမးရ ဆးေရေကာလမးမႀကး (The Su Causeway – Su Di)ဆ ဆကသြားၾကသည။ ဤနာမည ေကာ လမးႀကးသည အေနာကကနႀကး၏ ကနေပါင႐း ေျမာကဘကမ ေတာငဘကအထ တနးလကေနသည။ ၂ ဒသမ ၈ ကလမတာရညၿပး ေပါငးကးတတားကေလး ေျခာကခရသည။ ကဗာဆရာ အေကာအေမာ ဆးေဒါငပး (Su Dong Po) ၁၀၃၇-၁၁၀၁ သည ၁၀၈၉ ခႏစ၌ ဟနးခးၿမ႕ ဘရငချဖစလာေသာအခါ တစပငးေျခာကေသြ႕ေနေသာ ကနႀကးထမ ေပါငးပင၊ ျမကပင၊ ခႏြယပတေပါငးတ႔က အလပသမားေပါငး ႏစသနးႏင ရငးလငးသတသငကာ ကနဆညသည။ တး၍ရေသာေျမႀကးႏင အမႈကသ႐ကတ႔ျဖင ဤေရေကာဖ႔ လမးမႀကးေဖာကၿပး ကနမ ေသာကေရ၊ သးေရ၊ ခးေရ၊ ဆညေရ စသည ေရအမးမး ျဖန႔ခေပးခ၏။

ခရစႏစ ၁၃၆၈ ခႏစ မတလာကနေတာေပါက၍ မငးႀကးစြာေစာက ကနဆညသညအခါ ဝနဇငးမငးဘးရာဇာ ေပၚေပါကလာသညက ေတြးမသည။ ၁၇၅၃ ခႏစတြင အေလာငးဘရား စတးေတာမသည မဟာနႏၵာကနကလညး သတရမ၍ စႏေကာသ သကးသည ‘ခစ၍ေခၚသည၊ လကေတာမခ’ အစခအခရတက လညးေကာငး၊ ‘ခစ၍ ေခၚရာ၊ လကခငပါလညး’ အစခ အလကရတကလညးေကာငး မတမသမ ႐ြတဆမ၏။ ထ႔ေနာက ဖ႔လမးမႀကးေပၚ ေလာကခဖးသညဟ ေျပာျပႏငေအာင တစပငတစစ ေလာကၾကညပါသည။ ဧရာမ လပငနးႀကးက ကဝပညာရပပ သခမလကရာေႏာၿပး ေဆာငရြကမႈက ခးကးမ၏။

ဟတယသ႔ ျပနလာၾကသည။ ၅ နာရခြေကာေကာတြင ေရာကလာရာ၊ ေရာကမဆက ဧညႀကအမးသမး တစေယာကက ဖးခး (Fuzhou)ၿမ႕သ႔ သြားဖ႔ ဝယခငးထားေသာ မးရထား ပထမတနးေလးေယာက အပခနးအတြက လကမတသးေစာင ဝယလ႔ရၿပ၊ နကျဖနညေန ၆ နာရ မန ၄၀မာ ထြကမညဟ ေျပာ၏။ အလးႀကးကသြားသည။ ေရမးခးၿပး ညစာသြားစားရာ အလြနၿမနပါသည။ အစားအစာေတြ ေကာငးေသာေၾကာငသာ မဟတ။ သတငးေကာငး ၾကားရ၍လညး ျဖစပါသည။ ေသာကကငးေ၀း ထမငးၿမနေဆးဟဆခငပါ၏။ အခနးျပနေရာကလင လကကန ပစၥညး ထပပးမႈက အၿပးသတ၊ ႐ပျမငသၾကားၾကညၿပး အပရာဝငပါ၏။

၂-၄-၂။ ဇြနလ ၄ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔။

ယေန႔တြင တ႐တႏငင ေဇဂယန (Zhejiang)ျပည ၿမ႕ေတာ ဟနးခးမ ေတာငဘက ဖးဂယန (Fujian)ျပညၿမ႕ေတာ ဖးခးသ႔ ထြကခြာသြားၾကေတာမည။

နနက ၈ နာရ၌ နနကစာ စားသည။ အေနာကႏငင အစားအစာ မာစားသည။ ဥးဉာဏက မတငးတမသျဖင တ႐တစာ စားပါသည။ ထပပး စစေဆးၿပး ယခလာခငးကာ ဧညႀက႐းခနးနားတြင ထားသည။ ဟတယပတဝနးကင လညလညၾကည႐ႈရာ အေတာက ခမးခမးနားနားလပထားသည ေရကးကနႀကးဆ ေရာကသြားသည။ ဟတယဝငးႀကး သည သစပငႀကးငယ၊ ပနးခငး၊ ပနးခတ႔ျဖင ေဝေဝဆာဆာရသျဖင အရပဆာယာရၿပး တတဆတ ၿငမသက၍ မကစ ပသာဒ ရလပါသည။ ဟတယတြင တညးခသ ေလာကသားတ႔အဖ႔ ႏလးေပာေမြ႕မည။ ဇရပ၌ ေနသ ေလာကတရာ သားတ႔အတြက ၿငးေငြ႕ေပမည။

ေန႔လယစာက ခါတငးထက ေစာေစာစားၾကသည။ ၁၂ နာရအခနၿပးလင ၿပးခငး ဥးဉာဏက ဟတယေနခ စားခ စာရငးရငးၿပး ျပငဘကတြင ေစာငေနသည တကစထ ဝနစညစလယေတြ ထညခငးကာ ၿမ႕ထသ႔ ထြကခြာ လာၾကသည။ ကမ�ာဟတယႏင ဧညရပသာတငးတြင ထြကခြာသြားမညေန႔ မြနးတည ၁၂ နာနရမထးမ တညးခခနးမ ဖယခြာေပးရသည။ မထြကခြာသြားပါက ထေန႔အတြက အခေပးရ၏။ ပကငးေျမာကဧညရပသာမ ညေန ၆ နာရ အခနမ ေလဆပသ႔ သြားသည။ သ႔ေသာ ကၽြနေတာတ႔မာ အခမ ေနရေသာ ဧညသညေတာေတြ ျဖစ၍ပင။

72 ဖးခးသြား မးရထားသည ညေန ၆ နာရ မနစ ၄၀ မ ထြကမညမ႔ ေရာကကတညးက သမငးဝင အေဆာက အအမား၊ သဘာဝအလျပ ႐ႈခငးေတြႏငသာ အခနကနခသျဖင လစလ႐ႈထားေသာ ၿမ႕က ေလးငါးနာရအတြငး အတးခကာ လကၾကည႐ႈေလလာရန ဆးျဖတလကၾကသည။

ႏစေပါငးႏစေထာငေကာေလာကကတညးက တညေထာငခေသာ ၿမ႕သည လဥးေရ ၁ ဒသမ ၁ သနးခန႔ ရသည။ အေနာကကန၏ အေရ႕ဘကတြင တညရေန၏။ မႀကးလြနး အရြယေတာဟ ဆရေပမည။ ပကငး၊ ရနဟငး ၿမ႕ႀကးမးႏငမတ ဆးခးႏင ခပဆငဆင။ ၿမ႕တြငးလမးမားကား ကယလသညဟ မဆႏငပါ။ သ႔ေသာ သစပင၊ ပနးပငမားျဖင အလဆငထား၍ အျမငရငးၿပး ကကသေရရပါ၏။ ကနစဆငႀကးေတြ၊ ပးဖဘ႐ကတ (brocade) ဆငေတြႏင သကသကၿမကၿမက ဗနးျပထားသည။

ၿမ႕ထေရာက၍ မၾကာမ မးရြာပါေတာသည။ သြားရ လာရ ကရကထႏင၏။ မၾကာမ မးစသြားသည။ သ႔ေသာ မးအ႔မႈငးေနသျဖင လကၾကညရန ဆးျဖတခကက တစမးတစမည ျပငလကရ၏။

ကမၻာေကာ ဘ႐ကတပးထညလပငနး ဗဟဌာန တစချဖစသည အားေလာစြာ ထအဝတအထညေတြ ေရာငးေသာ ဆငမားရရာ လမးႏစလမးသ႔ သြားၾက၏။ လမးမားဝယာႏစဖကမ ဆငမားထ တစဆငၿပးတစဆင ဥးဉာဏႏင မသနးျမတ႔ ဝငၾကညၾကသည။ ကၽြနေတာ စတမပါလေသာလညး သြားအတ စားအတ ျဖစသမ႔ တေကာကေကာက လကရပါ၏။ ပဂၢလက ဆငေတြခညးျဖစသျဖငျပညသပင ဆငမားႏငမတ။ ဆကဆေရး ေျပျပစလပါသည။ စတရညရညျဖင ဝယသမားေမးရာေျဖ၊ လရာျပသည။ တစနာရေကာ ႏစနာရနးပါးခန႔ ၾကာသည။ ဥးဉာဏႏင မသနးျမတ႔က ေကာငးႏးရာရာတ႔က ဝယၾကသည။ ဆငေတြထမ ပစၥညးေတြက အကခတရငး စာအပ တစအပထပါ အေၾကာငးအရာတစရပက သတရမပါ၏။ တ႐တႏငငမ ပး၊ ဖ၊ ဘ႐ကတထြကကနသးပတစပသည ဟနးခးၿမ႕မ ျဖစသည။ ဟနးခးၿမ႕မပင ေဟာငေကာင၊ ျပငသစ၊ အတလႏင ဂပနျပညတ႔သ႔ ထကနပစၥညးမားက ႏစစဥ တငပ႔သညဟ၏။ ပါရၿမ႕ ဆငအခ႕တ႔တြင ေတြ႕ခရေသာ ဘ႐ကတတ႔သည ဟနးခးၿမ႕မ လာေလသလားဟ ေတြးမ၏။

မးရြာျပနသည။ တကစျဖင ၿမ႕လယရ ကနစဆငႀကး တစဆငသ႔ သြားၾကသည။ လေတြ တးမေပါကေလာက ေအာငျပညကပေနပါသည။ မးခသ အခ႕၊ ေစးဝယသအခ႕၊ ရေသစတေျဖ လကၾကညသ အခ႕။ ကၽြနေတာတ႔ အသးလမည ပစၥညးတစခခ ေတြ႕လေတြ႕ျငား ရာၾကည၏။ မေတြ႕ပါ။ ထြကလာၿပး အနးအနားမာ ေကာဖဆငေလးထ ဝငကာ ေကာဖေသာကၾကသည။

စတရနး ၁၂ ေပေကာေကာရေသာ အခနးကေလးသည တ႐တလမးတ႔၏ ယဥေကးမႈ ထးတမးစဥလာအရ ခငးကငးထား၏။ မကစေအးသလလ၊ စတၿငမးခမးမႈရသလလ ျဖစသြားသည။ စမေျပနေျပ ထငကာ ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔က ေကာဖတစခြကစ၊ ဥးဉာဏႏင တကစဒ႐ငဘာတ႔က တ႐တေရေႏြးၾကမးတစခြကစ ေသာကၾက၏။ တ႐တေငြ ၁၀ ယြမ (အေမရကနေဒၚလာ ၃ ေဒၚလာခန႔ ကသည။)

ဆငမ ဘတာ႐သ႔ တကစျဖင သြားၾကသည။ ၅ နာရ၌ ေရာကသြား၏။ အလာတနးက ေခတ အပနးေျဖခေသာ ခရးသညမား ရထားေစာငခနးထ ထငေနၾကသည။ ဥးဉာဏက သြားရမည ခရးသည တစညႏင တစေန႔ ၾကာမည။ ဆရာႀကး ပငပနးမလား မသဟ ေျပာပါသည။ ကၽြနေတာက အမတမထင `ရပါတယ’ ဟ ေျပာလကကာ မသနးျမအား ၾကညလကရာ သကလညး ဘာမႇ မေျပာဘ ေနပါ၏။ ၆ နာရထးေသာအခါ ‘မးရထားေရာကလာၿပ။ ဖးခးန႔ ေနာကဆကသြားမယ ခရးသညေတြ တြေပၚတကၾကပါ’ဟ ေၾကညာသျဖင မးရထားဆကထားရာဆသ႔ ဝနစညစလယ မားႏငသြားၾက၏။

ပထမတနးတြမားအနက ထပဆးအတြ နပါတ(၅)ကတကသြားရာ အခနးနပါတ ၁ တြင ကၽြနေတာတ႔ အမညမား ေရးၿပး ခတထားသည ကတျပားေတြ႕ရ၍ ဝငသြားၾကသည။ အခနးနရ ႏစဖကႏစခက၌ အေပၚႏငေအာက အပရာႏစခစ ရပါသည။ ခရးသညဆ၍ ကၽြနေတာတ႔ သးဥးသာ ရ၏။ ၆ နာရ ၄၅ မနစ၌ ရထားထြကသည။ ငါးမနစ

73 ေနာကက၏။ အပရာမားက စစေဆးၾကညၾကေသာအခါ ထထသည ဖ (foam)ေမြ႕ရာ၊ သးေမြးေစာငအန တစထညႏင ေခါငးအးႏစလး ေပးထားသညက ေတြ႕ရ၏။ အခငး၊ အစြပမားႏင ေစာငအားလးတ႔သည သန႔ျပန႔ စငၾကယပါသည။

ေမာငစျပၿပ။ ျပငပဘကတြင မၾကာမ ႐းတးရပတပသာ ျမငရေတာသည။ ၇ နာရတြင အခနးတခါး ေသာခတၿပး စားေသာကခနးတြဆ သြား၍ ညစာစားၾက၏။ ဖြ႕ၿဖးေသာႏငငမားမ တြတ႔၏ အေဆာငအေယာငတ႔ႏင မႏငးယဥအပပါ။ ေနာငအခါ အရညလညလာလင အဆငအတနးျမငလာပါလမမည။ ဝကသားအလႊာေၾကာခက၊ ဟငးသးဟငးရြကစ အေၾကာႏင ထမငးရပါ၏။ လာမေတြ႕ပါ။ ဘယာႏင အျခား ယမကာမားေသာက ေနသတ႔ကသာ ျမငမ၏။ တြထျပနလာၿပး စကားတေျပာေျပာႏင အပေပာသြားၾက၏။

၂-၄-၃။ ဇြနလ ၅ ရက၊တနလၤာေန႔။

နနက ၇ နာရခြအခန ရထားေစာင၍ လန႔ႏးလာသည။ ျပတငးေပါက ဖြငၾကညရာ ဘတာ႐တစ႐တြင ဆကေနေၾကာငး ျမငရ၏။ မကႏာသစ ပါးစပေဆးရန ေရခးအမသာခနးသ႔သြားသည။ အေနာကႏငငမ ပထမတနး ခရးသညမားလ ဆပျပာ၊ မကႏာသပပဝါမား မေပးထား။ ေရေႏြးလညးမရပါ။ သန႔သန႔ျပန႔ျပန႔လညးမရ။ သ႔ေသာ ေရာငရတငးတမျခငး သည ခရးသညေသာက ကငးသညဟေသာ စတထားျဖင ရသမႏင ေဆးေၾကသတသငခရသညအခါ လနးဆနး လာ၏။

အခနးသ႔ ျပနလာၿပး နနကစာ သြားမစားဘ အပၾကျပနသည။ ေတာငဘကသ႔ ဆငးလာသျဖင ရာသဥတ သသသာသာ ေႏြးလာ၏။ ၁၁ နာရ ၄၅ မနစအခနတြင ေန႔လယစာ သြားစားၾကသည။ တ႐တဟငးမည ေလးငါး ေျခာကမးရ၏။ အရသာရသျဖင နနကစာ၊ ေန႔လယစာ ႏစနပအတြက အာဟာရျဖညလကသည။ အခနးထ ျပနေရာက ေသာအခါ အျပငဘကသ႔ မကစစၾကာျဖန႔၏။ ေတာငျမင၊ ေတာငနမ၊ ေတာငကတး၊ ေတာငေဝဆာတ႔ႏင ျမစေခာငး အငးအငႀကးငယေတြက လမးတစေလာကလး ျမငရသည။ စကားေျပာလက၊ စာဖတလက၊ ဥးဉာဏေပးေသာ လေမၼာသးစားလကႏင လာခသည။ ပကငးမ ထြကလာသညမာ ဖးခးေရာကသညအခါ တစပတတငးတငး ျပညေတာ မာတကားဟသည ေတြးလးေပၚလာ၏။

လြနခေသာ ပထမအရက(၂၀)အတြငး ကြနမငး၊ ပကငးၿမ႕မား၊ ၿပးေနာက တစပတအတြငး ရနဟငး၊ ဆးခးႏင ဟနးခးၿမ႕မားတ႔၌ ၾကားျမင၊ ေတြ႕ႀကခရသညတ႔သည အပမကထ ထညမမကဝေအာင ထးေထြ မားျပား လ၏။ ေနာငလာမည ေန႔ရကမားမာလညး ဘာေတြၾကား၊ ျမင၊ ေတြ႕ႀကရပါဥးမလဟ ေၾကာငၾကစတ၊ ေတာငတစတ ၾကား ဗာမားေနပါသည။

ေညာငးညာသျဖင တြျပငဘက ေခတထြကကာ လကေလာကၾကည၏။ ပထမတနးတြထ ခႏစခနးခန႔ ရသည။ ခရးသည အခ႕က အခနးထထင၊ အခ႕ အခနးျပငဘက လသြားလမးေပၚ ရပစကားေျပာသ ေျပာ၊ ေဆးလပ ေသာကသေသာကေနၾကသည။ အေနာကႏငငသား တစဥးတေလမ မျမငမပါ။ အခနးျပနေရာကေသာအခါ ဥးဉာဏအား ပထမတနး ခရးသညမားအေၾကာငး ေမးၾကညပါ၏။ သက ‘ပထမတနးစးသတ႔အနက ေယဘယအားျဖင ႏငငျခား ေငြေပးႏငသေတြသာျဖစပါတယ။ ႏငငျခားသားေတြ၊ ႏငငျခားမာ ေနသ၊ လပကငစားေသာကေနသ တ႐တ အမးသား၊ အမးသမးေတြ၊ ထငဝမကၽြနးသ ကၽြနးသားေတြႏင တ႐တႏငငေန ႏငငျခားဝငေငြရေနသႏင တ႐တအရာ ရႀကးႏင မသားစတ႔ပါပ။ ဒအထ အကပေကာငးတ တငးသ ျပညသားပါတတတယ’ဟ ေျပာပါသည။ တ႐တႏငငတြင ဥပေဒေဘာငအတြငး ႏငငျခားဝငေငြရသေတြ မကႏာႀကးၿပး အခြငအေရးေကာငးမား ရသညဟလညး ေျပာပါေသး၏။

၂-၅။ ဖးခး

၂၄ နာရလးလး မညညးမၫဘ တစနာရ မင ၅၀၊ ၆၀ ႏႈနးႏင ေျပးဆြလာေသာ ေခါငးတြႀကးသည ေနာကပါ တြေတြႏင အတ ဖးခး ဘတာ႐ႀကးသ႔ ညေန ၆ နာရ ၄၅ မနစတြင ဆကေရာကလာပါသည။ ခရးသညမား ရထားေစာငေမာခနး အထြကတြင မေန႔နနကက ဥးဉာဏ ေၾကးနနးပ႔လကသည မတေဆြ အမးသမးႏငပကပငးေတြ႕ဆၾကသည။ သ၏

74 အမညမာ လငယဟြး (Lin You Hui) ျမနမာနာမည ေဒၚၿပးၾကညႏင ဥးဉာဏက မတဆကေပးသည။ ပကငး တကသလ ျမနမာဘာသာ စာေပဌာန၌ ရနဟငးမ ဥးေမာငယဥေမာငကသ႔ ျမနမာဘာသာ စာေပပညာ ဆညးပးခၿပး ဖးခးၿမ႕ တ႐တဘဏတကတြင အလပဝငလပရာမ ယခအခါ ဘဏတက ဒဥက႒ ျဖစေနၿပ။

ေဒၚၿပးၾကညသည အမညႏငလကေအာင ၿပး၍ ၾကညလငေသာ ႐ပသြငေဆာငေနသည ျမနမာစကား ေမကနၿပဟ ေျပာေသာလညး နားလညသည။ တစခါတစခါ စကားလး ရာမရသျဖင ဥးဉာဏက ေထာကေပးရသည။ စကားေျပာရန အခြငအေရး နညးပါး၍ ျဖစပါသည။

ကၽြနေတာတ႔အား သႀကတင စစဥထားသည အေနာကဘကကနဟတယ (The West Lake Hotel)သ႔ ကားျဖင ေခၚသြားပါသည။ ဟနးခးမ ေဇဂယန ဟတယေလာက မႀကးေသာလညး ခန႔ညားထညဝါျခငးႏင အျပင အဆင အသးအေဆာငဘကတြင တနးတသညဟ ဆရပါမည။ ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာကအပခနးသည ပထမထပ၌ ရ၏။ နပါတ ၆၂၀၄ ျဖစသည။ ေလေအးစကႏင ဆကလက ဧညခနးရၿပး ႏစခနးစလး၌ ခနးလးျပည ေကာေဇာန ခငးထား၏။ ေရခးခနးႏင အမသာတြလက၊ ဆပျပာတးမား၊ မကႏာသတပဝါမားႏင ၂၄ နာရ ေရေႏြးေရေအး လသေလာကရ၏။ ဧညခနးထမ ေရေႏြးဓာတဘးႏစလးႏင ေရခေရ ဓာတဘးတစလးတ႔အျပင တ႐တ လကဖကေျခာက ၆ ထပတ႔က ေန႔စဥျဖညတငးေပး၏။

ဥးဉာဏက ေျမညထပရ နပါတ ၆၁၀၃ တစေယာကအပခနး ရပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ အခနးမ အေဆာင အေယာငမးေတြ ရပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔ အခနးခက တစညလင ယြမ ၉၀၊ သ႕အခနးက ၃၅ ယြမ။ အၾကမးအားျဖင ၃ ယြမသညသ အေမရကန ၁ ေဒၚလာႏင ညမ၏။ အခနးခႏႈနး ခခႏငရေၾကာငး သရပါ၏။ ဤဟတယႀကးက တ႐တဘဏတကမ ေငြေခးၿပး ေဆာကလပ၍ ေဒၚၿပးၾကည၏ မကႏာႏင ေလာေပးသညဟ ဥးဉာဏထမ ၾကားသရ ပါ၏။ ေရမးခးၿပး ညစာစားရန စားေသာကခနးသ႔ ကက ၅၀ ခန႔ ပနးၿခထ ျဖတေလာကသြားသည။ ဟနးခးမ ေဇဂယန ဟတယ စားေသာကခနးေလာက မခန႔ညား၊ အေနာကႏငင အစားအစာမားလညး မစလင၊ စားပြထားမား အဝတအစားကလညး မထညဝါပါ။ အစားအေသာကဘက၌ကား ၿခၾကညလင အဆငအတနး နမသညဟ မဆသာ။ ခရးပနးသျဖင ေစာေစာ အပရာဝငၾကသည။

၂-၅-၁ ဇြနလ ၆ ရက၊ အဂၤါေန႔

၇နာရ ၄၅ မနစတြင နနကစာ သြားစားၾကသည။ ေဇဂယန ဟတယမာကသ႔ ေပါငမန႔ကင ေထာပတသတ၊ ဝကေပါင ေျခာကႏင ၾကကဥမကက တကကေၾကာ၊ လကဖကရညေခာ သ႔မဟတ ေကာဖေခာ ေဖာေသာကရန တစအးစႏင စားသးရ၏။ ဥးဉာဏက ထးစအတငး တ႐တစာစားသည။ ဟငးမညပရ၏။ ခရးပနးလာေသာေၾကာင မနကပငး အနားယရန ဥးဉာဏက အႀကေပးသညအတငး ပနးၿခထ ေခတ ဟဟဒဒ ေလာကၾကညၾကသည။ အဆတထ ေလေကာငးေလသန႔ ျပန႔ေနလင ကနးမာေရးေဆးတစမးဟ စာအပတစအပထ ဖတမ၍ ႐ထတ ႐ႈကသြငး လပပါသည။ အာနာပါနတစမးပင။

မြနးတညအခန ဥးဉာဏက ေန႔လယစာ စားရန အခနးသ႔ တယလဖနးဆကသျဖင ေအာကထပသ႔ ဆငးလာသညအခါ ေဒၚၿပးၾကညႏငေတြ႕ရသည။ သ႔ကပါ ကၽြနေတာတ႔ႏင အတစားရန ေခၚသြား၏။ ေဒၚၿပးၾကညက ဟငးမညေတြ မာေပး၏။ ကြနမငး၊ ပကငး၊ ရနဟငး၊ ဟနးခးတ႔မ ဟငးခကျပတပ ကြာျခား၍ အရသာ တစမးစျဖစ ေၾကာငး ရငးျပပါသည။ သေျပာမ လာကလညး ဟတသေယာငေယာင ဝနခ၍ အရသာခငး မတသလလ စတထ ေပၚလာသည။ ေန႔လယစာ စားရငး ေဒၚၿပးၾကညက ဖးခးၿမ႕တြင ရေနတနး လကျပမည အစအစဥေျပာျပပါသည။

ထမငးစားခနးထမ ထြကလာၿပး ထမငးလးစသညအေနျဖင ဟတယပတဝနးကင ျမငကြငးမားက လကေလ လာသည။ တ႐တ သခမဉာဥေတြ ျပသသည ေကာကတး၊ ေကာကေဆာငမားႏင ေရကန၊ ေရကနအလယ တဖြားဖြားႏင ေရပနး၊ ေရကနေဘး၌ မးမခပငေတြ စရရႏင တတငးေမႊးပနးသဏၭာန မးလးမားအျပင စကၡ၊ ဂႏၶအာ႐ ႏစသမေစသည ကနးပနး၊ ေရပနးေတြက ျမငမ၍ စတခမးေျမ႕သြားပါ၏။

75 ေခတခဏ အနားယ၍ နာရျပန ၃ ခကတြင ေဒၚၿပးၾကညက ကၽြနေတာတ႔အား ဟတယႏင မလမးမကမးရရာ အေနာကေရကန ဥယာဥက လကျပ၏။ ေရကနႀကးငယႏင ခစစဖြယ အမးေကာေကာ တနေဆာငး ျပသာဒႏင ဇရပမားက ေတြ႕ရသည။ ႏငငျခားသား ဧညသညမား ေလာကအပအပင ကငးစငသြားေစမည ႐ႈခငးေတြဟ ဆခငပါသည။ ရာသဥတသည အေတာပင ပျပငးလာၿပမ႔ တစနာရနးပါးမသာ ဟဟဒဒ ေလာကၾကညၿပး အရပ အာဝါသ ေကာငးသညသစပငႀကးမားေအာကရ ခတနးေတြေပၚထငကာ ဖးခးၿမ႕အေၾကာငး ေဆြးေႏြး၏။ အခနးသ႔ ျပနလာရာ ေဒၚၿပးၾကညက ေခတ စကားစျမညဆကေျပာၿပး ျပနသြားပါသည။

ညေန ေျခာကနာရခြ ညစာ သြားစားၾကသည။ ဧညသညေတြ အေတာမားမား ေရာကႏငေနၾကၿပ။ ပငလယ ရပျခားမ တ႐တဧညသည ၂၀ ခန႔ စားပြဝငး ေျခာကဝငးတြင စကားတေျပာေျပာႏင စားေနသည။ အခနးႀကး၏ အဆြယအပြား အခနးငယ တစခနးထ၌ ဥေရာပတကသား ေယာကားသးေယာကႏင အမးသမးႏစေယာကတ႔ ဟငးအမညမားက မႏး (Menu) ဟငးစားရငးစာရြကက ၾကညရငးေဆြးေႏြးေနၾကသည။ ေျပာေနၾကသည ဘာသာ စကားကေထာက၍ ဂာမနလမးမားျဖစေၾကာငး သရပါသည။ ညစာစားၿပး အခနးျပနေရာကေသာအခါ နနကက ပငမငးေပးသြားေသာ အဝတအထညမား အခနးထျပနေရာကေနသည။ အခႏႈနးမာ ရနကန ကမးနားဟတယမာထက အတနငယမားသည။ ႐ပျမငသၾကားၾကည၊ ဖးခးၿမ႕အေၾကာငး စာရြကစာတမးေတြ ဖတသည။ အတနငယ ပအက ေသာေၾကာင တ႐တျပညေရာကကတညးက ပထမဆးအႀကမ ေလေအးစကဖြငၿပး အပရာဝငပါ၏။

၂-၅-၂။ ဇြနလ ၇ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔

နနက ၇ နာရထးေနၿပ။ ဤကသ႔ အခန၌ နနကစာ စားဖ႔ ဥးဉာဏထမ တယလဖနးဆကၿမပင။ သ႔အခနးဆသ႔ တယလဖနးဆက၏။ မထး။ ေအာကထပရ သ႕အခနးဆ သြားၿပးတခါးေခါကသည။ ဘာသမမၾကား။ အေတာၾကာၾကာ ေခါကမ တခါးဖြငေပး၏။ အပေမာကေန၍ ဤသ႔ျဖစရေၾကာငးေျပာကာ ေတာငးပန၏။

မနကစာက မေန႔မနကကကသ႔ ကၽြနေတာတ႔ႏင ဥးဉာဏကတစမးစစားသည။ သက ‘တ႐တအစာ စားၾကညပါ။ ေကာငးပါတယ’ဟ တကတြနးသည။ ကၽြနေတာက ‘မားလြနးတ။ ၁၀ နာရေလာကမာဆရင စားမာပါ။ အခ ေစာလြနးလပါသည။ ဆရာ ၿဗတနမာ ေလးဆယႏစႏစ ေနခတာမ႔ ၁၀ နာရမထးခင မားမားစားရင ဗကက လကမခ႐မက ဒကၡေတာငေပးေသးတယ။ ျမနမာျပညမာ တရားနာ ဆြမးေကၽြး၊ ဒါမမဟတ ေၾကာငးလမး၊ လကထပ မဂၤလာစတ ပြေတြအၿပး ထမငးေကၽြးတအခါ ဆရာ စားလညး တစဒကၡ၊ မစားလညးတစဒကၡပ’ဟ ျပနေျပာလကရ၏။

ေဒၚၿပးၾကညကားျဖင ၈ နာရခြတြင ေရာကလာသည။ တ႐တေကာကၫႇငးထပမား ယလာေပးပါ၏။ ‘ေကာငးတယ၊ ျမညးၾကညပါ’ဟ ေျပာ၏။ ကၽြနေတာက ‘ျပနလာမ စားပါရေစ။ မနကစာ စားထားလ႔ပါ’ဟ ေစတနာက ေစာကားရာ မကေအာင ျပနေျဖလကရပါသည။

ကၽြနေတာတ႔အား စညႀကးေတာင (The Drum Hill-Gu Shan)သ႔ ကားျဖင ေခၚသြားပါသည။ မနစႏစဆယခန႔ ေမာငးသြားရာ ၿမ႕၏ အေရ႕ဘက ဆငေျခဖးအရပရ ထေတာငေျခရငးသ႔ ေရာကသြားသည။ ပငလယေရျပငမ မတာ ၁,၀၀၀ခန႔ျမငသညဟ ဆေသာ ေတာင၏ ခါးပနးက ဝကေကြ႕ကာ ေမာငးတတလာရာ ေတာငထပသ႔ ဆယငါးမနစ ၾကာမ ေရာကလာ၏။ လမးဝဘက၌ ေတာင၊ ယာဘက၌ ျမငေတာငျမငခ ျမကခငးျပငမား ျမငရသည။ ေခာကကမး ပါးႏင မကစစကဝနးအတြငး တစကြကၿပးတစကြက ဝငလာေသာ သစပငႏင ေကာကတးေကာကစငႀကးေတြ၊ ခပလမးလမးမ အေဆာကအအ အနမအျမင အႀကးအငယေတြျဖစပါ၏။ ေနာကဆး ေတာငထပေရာကေသာ စညႀကး သဏၭာန ဧရာမေကာကစငထႀကးက ေတြ႕ရပါသည။ ခရးသညေတြ အမားအျပား ကယပငကား၊ တကစႏင အေဝးေျပး က႔ခ (Coach) ကားႀကးမားႏင လာၾကဆပင။

စညႀကးပတဝနးကငတြင ေရးေပေဝသဏက ေပါကေနေသာ ႀကးမားထြားကငးေနေသာ သစပငမား၊ ေျမမ ေပၚထြကေနေသာ ေကာကေဆာငႀကးေတြႏင ျပညႏကေနသည။ ၾသကာသေလာကႀကး၏ ဆနးၾကယသမႈ အစစတ႔၏ တစစတတစေဒသ စေဝးရာဌာန တစဌာနပင။ အနးအနားရ ေယာငကြမးဘရားေကာငး (Yongquan Si)

76 ဆသ႔ သြားၾက၏။ ခရစႏစ ၇၈၃ ခႏစတြင တညေဆာကခေၾကာငးသရပါသည။ ေကာငးထတြင ေဖာေတာေတာ ေကာကစမးေရာငျဖင ေလာငးေတာမဘရားတစဆက ဖးေျမာရသည။ ဗဒၶဘာသာကမးဂနအပေရ စစေပါငး ႏစေသာငးခန႔ ရသညအနက အပေရေျခာကရာထ၌ ဘနးေတာႀကးမား ေသြးျဖငကမၸညးထးထားသညဟ၏။ တရားေတာက ၾကညညစတယဖတ၍ ျဖစဟနတပါ၏။ ဤေကာငးသည ေတာငပစာကေလးေပၚ ေျမႀကးမ ေျခာကေပခန႔ ျမငျမငတညေဆာကထားသည။ တကရကးနပပါေပသည။

ထ႔ေနာက မတေစာကသည ေကာကေလကားထစ၊ ဆငေျခေလာေနသည ေလကားထစ တစထစၿပး တစထစတကကာ ဆငးကာႏင ေဒၚၿပးၾကညေခၚေဆာငရာ ေနာငမ တေကာကေကာကလကသြားရာ အဆပါ ေကာငးေရ႕ဘကရ ေနႏင တမေတာငတနးေဆာငး (The Water and Cloud pavillion-Shuiyun Ting)က ေရာကသြားပါသည။ ဤတနေဆာငးတြင ေတာငဆနးမငးဆက (Southern Song Dynasty)၁၁၂၇-၁၂၇၉ ခႏစမား အတြငး ေခတပညာရငႀကး ကရ (Zhu Xi)၁၁၃၀-၁၂၀၀ သည တပညမားအား စာေပပ႔ခခသညဟ ဆပါ၏။ ပညာရင သေတသႏင ေသာတဇနတ႔၏ စတတငးက သာယာတတဆတ ၿငမးခမးေသာ ဌာနျဖစေပ၏။

ထမတဆင ေအာကသ႔ ဆငးသြားၾကရာ နတစမးေရဂ (The Cave of Magic Spring-Ling Yuan Dong)က ျမငရသည။ နတေရကနရ ဘားအ အနားမ ဆဒၵနဂ၊ ေမာလၿမငမ ခပလမးလမး ခ႐ဂတ႔ မကစထ ေပၚလာသည။ ဤဂ တစဝကရ ေကာကျပား ေကာကတးႀကးေတြေပၚ ေရးထးခသည ေရးေခတ ပညာရႀကးေတြ ျဖစၾကေသာ လဂန (Li Gang)၊ ေကရယင (CAi xiang)ႏင ကရတ႔၏ ကဗာစကားေျပမားက တ႐တေသ ထနးသမးထားပါ၏။ ခးမြမးစရာ တစရပပင။ အနးအနားရ ထထညႀကးမားလေသ ေကာကစငတးႀကးေပၚ ထြငးထးထားသည နတဘမ ေလႏင ပငလယမ လႈငးမား (Heavenly Wind and Sea Waves- Tiang Feng Hai Tao)ဟေသာ တ႐တစာလးႀကး ေလးလးသည စမမ လကေရးလကသားဟ၍ တ႐တပညာရငတ႔က အသအမတျပၾကပါသည။

ထျမငကြကမား ေခါငးထ စမဝငလာေသာအခါ စတထ ျမနမာဂႏဝငက လနေလာၾကညမပါ၏။ အမညမသ ပညာရငမား ၁၁ ႏင ၁၂ ရာစတ႔တြင ေရးထးထားေသာ ေကာကစာမားမအပ ရငသလဝသ၊ ရငရ႒သာရ၊ သပငအမတ၊ စတရဂၤဗလ စသည ပဂၢလႀကးတ႔၏ သမငးတြငသည လကရာမား မကနရစခသျဖင မခတငက ျဖစရပါ၏။ ထ႔ေနာက ေၾသာ...တ႐တလမးတ႔၏ ေကာကတးေကာကျပား သခၤါရ၊ ျမနမာလမးတ႔၏ ေပပရပကသခၤါရ ျဖစ၍ ဤသည အေျခအေနမး ေရာကရတာကးဟ သေဘာေပါကမ၍ စတေျပၿငမးသြားရပါသည။

ဤအေတြးျဖင ထြကလာခၿပး ဆငတစဆငတြင တ႐တလမးတ႔၏ အရသာေတြ႕သည ေျမပျပတခရညက ထငေသာကၾကသည။ ေဒၚၿပးၾကညက ဒမနကအတြက ဒေလာကသာ ၾကညစရာေတြက ျမညးၾကညရလင ေတာေလာကၿပဟ သေဘာရ၍ ဆယႏစနာရခြတြင ၿမ႕ထသ႔ ျပနလာၾကသည။ ခရးသညမားကား လာေနတနးပင။ ပငလယရပျခား တ႐တအမးသားဆငႀကးတြင ေန႔လယစာစားၾကသည။

တ႐တသေဌးသကြယတ႔ ပငဆငသည ဤအေဆာကအအႀကးသည ဟနးေနပါ၏။ စားပြ၊ ကလားထင၊ ေကာေဇာ၊ မးလးမအစ အျပငအဆင အခငးအကငးမာ ေခတဆန၏။ သ႔ေသာ တ႐တယဥေကးမႈ အေငြ႕အသကက ကား အတနငယ ႐႐ႈကမသည။ သန႔ျပန႔ေသာ စားပြဝငးမားသ႔ သပရပေသာ တ႐တဝတစႏင အမးသား၊ အမးသမး စားပြထးတ႔က ဟငးပနးကနမားသည ဟငးႏငလကဖကသည အထကတနးစား အသးအေဆာငေတြ ျဖစပါ၏။ ေဒၚၿပးၾကညအား ‘ႀကကရာ ႀကကသလမာပါ၊ အားမနာပါန႔’ဟ ေျပာသည။ ကယလမး အစားအစာအေၾကာငး ကယသာ နားလညသည။ ထ႔ထကမာမ သစမးမာသညထက ေဒသၿမ႕ခမာသညက ပေလာကပတ၏။ ဟငးမညႏင ခကျပတနညးတ႔မ တစေဒသႏင တစေဒသကြျပား၍ပင။ ၿမ႕ခ အမရငမ ေဒၚၿပးၾကညသည ကၽြနေတာတ႔ အထငက အျမငႏငသကေသျပလကသည။ ဟငးလညးလာေတြ႕၊ ဆာကလညး ဆာေနသျဖင ၿမနေရယကေရ စားၾက၊ ဘယာ၊ တ႐တဝငအရက၊ အခရည တစခခေသာကၾကႏင နာရျပန ၂ ခကမ ဆငက ထြကလာၾကသည။ ကၽြနေတာကား မကစအကင ဝမးအကင ဥပေဒသ လကနာပါ၏။

77 အခရညဆ၍ ကၽြနေတာမတေဆြ ျပငသစအမးသမး ပါေမာကၡစကား နားထၾကားေနေသးသည။ ရနကန တ႐တ စားေသာကဆငတစဆင ဆငတြင ထမငးေကၽြးတငး သသည အခရည ဘယေတာမ မေသာကပါ။ အစား အေသာကဘက၌ ေနာေကေသာ ျပငသစလမးတ႔သည အစာစားၿပးေနာက ဝငအရက၊ ေကာဖသာေသာကေလ ရသည။ ထအမးသမး တ႐တအစားအစာႏင အခရညသည မလက။ ဝင သ႔မဟတ အရကမရလင တ႐တေရေႏြး ၾကမးသည အလကဆးဟ ဆပါ၏။

မသနးျမ ပစၥညးအခ႕ ဝယလ၍ အခနလညး ရသျဖင ဆငမားရရာ သြားၾကသည။ ဆငမားဟရာ၌ ႏစမး ရပါ၏။ ျပညသပင ကနတကႀကးမားႏင ပဂၢလကပင ဆငႀကး၊ ဆငလတ၊ ဆငငယေတြ ျဖစပါသည။ ရနကနၿမ႕ ဗလခပေစး၊ သမႀကးေစးမာကသ႔ ပဂၢလကဆငေတြ ရ၏။ ေရာငးသတ႔မာ ေစာေစာက ဆခသညအတငး ဆကဆေရး ခသာသမေမြ႕သည။ ကနတကႀကးမ ေရာငးသတ႔ႏင တျခားစပင။ ေစးဆစရသည။ မဆစလင ‘ထ’သည။ ကနတကႀကးမားမာမ ပစၥညးမား တနဖးျပထားသည တစခြနးဆငျဖစပါ၏။ ႀကကလင ဝယ၊ မႀကကလင မဝယ႐ရ သည။ ပဂၢလက ဆငမား၌ လရာမရသျဖင ကနတကႀကးမားဆသ႔ သြားသည။ ပစၥညးေတြစပါ၏။ သ႔ေသာ ဗနေကာက၊ စငကာပ ကနတကႀကးတ႔မ ကနအရညအေသြး မမေသးပါ။ ဆယႏစအတြငး ဤမ တးတကလာသညမာ ခးမြမးစရာပင။ ခရးေဆာင ဆပငေျခာကစကငယကေလး တစလး ဝယသည။

ဟတယသ႔ ေလးနာရခြ ျပနေရာကလာသည။ ေဒၚၿပးၾကည ႏႈတဆက ထြကခြာသြားသည။ မသနးျမ ေခါငးေလာသည။ သ႔ဆပငေျခာကေအာင စကကေလးျဖင လပေနတနး ကၽြနေတာက ေရခးခနးထ အေညာငးေျပ အညာေျပ ေရစမခးသည ေကြဇလရညႀကးထ ေရေႏြးျဖင စမေျပနေျပ ခး၏။ အေနာကႏငငေရာက ျမနမာလမး အေတာမားမားသည ဤကသ႔ ေရစမခးမႈက မသတ၍ ေရေႏြးေရပနးေအာက၌သာလင ေရခးၾကေၾကာငး သရပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာကစလး ညစာ မစားႏငပါ။ ႐ပျမငသၾကားၾကညရငး ဓာတဘး ႏစဘးအနက တစဘးမ ေရေႏြးျဖင စပယလကဖကေျခာက ေရေႏြးၾကမးေသာကသည။ အပရာဝငသည။ ဥးဉာဏက မတေဆြ တစဥးအမသ႔ အလညသြားသည။

၂-၅-၃။ ဇြနလ ၈ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႔

ေဒၚၿပးၾကည ၁၀ နာရ၌ ကားျဖငေရာကလာပါသည။ မေန႔က ေပးသည ေကာကညႇငးထပေတြ စားလ႔ ေကာငးပါ သလားဟ ေမးသည။ ‘သပေကာငးတာပ။ ေဒၚၿပးၾကည အလပတစဖကန႔ ေကာကညႇငးထပ ထပေပး၊ အခနလၿပး ဆရာတ႔က လကပ႔ေပးတာ ေကးဇးတငလ႔ မဆးပါဘး’ဟ ကၽြနေတာက ေျပာေသာအခါ ‘အငမတနေဝးတ ေဒသက ဒေနရာမးက မေရာကလာစဖး ေရာကလာတ ဆရာႀကးတ႔က ဧညဝတေကေအာင လပေပးဖ႔ အခြငယထားပါတယ။ အားမနာပါန႔’ဟ ျပနေျပာရာ၌ ျမနမာစကား မေျပာသညမာ ၾကာၿပမ႔ ဥးဉာဏက စကားျပနလပရပါသည။

ကၽြနေတာတ႔အား အတေကာက မငး (Min)ဟ ေခၚေသာ မငးဂယနးျမစ (Minjian River)ဆသ႔ ေခၚသြားပါ၏။ ဖးခးၿမ႕က ျဖတသနးစးေနသည။ ပနးၿခဥယာဥတစခဆ ေရာကသညအခါ ေခတရပၿပး သစပင ပနးမနတ႔က လကေလာကၾကညၾကရာ တစဖကကမးဆသ႔ လမးေမာလကသညက ေဒၚၿပးၾကည ျမငလကသျဖင ‘ဟဘကကမးက ေခၚသြားမယ။ ၾကညစရာေတြ အမားႀကးရတယ’ဟ ေျပာပါ၏။ ေျပာသညအတငးတစဖကကမးသ႔ တတားႀကးေပၚ ျဖတေကာသြားပါ၏။ စစေတာငးတတားထက အနညငယပရညသညဟ သေဘာရ၏။ မၾကာမ ယနေတရနဟ တြငေသာ ေတာငကနးေပၚရ ယနေတရန ပနးဥယာဥႀကး (Yantaishan Park) အနားသ႔ ေရာကလာၾကပါသည။

ေတာငကနးသည ပငလယေရျပငမ ေပ ၂၀၀ ေကာ ျမငသညဟ ဆပါ၏။ ကားက ဒ႐ငဘာႏငထားခၿပး ေကာကေလကားထစေတြမ တက၊ သမတလငးခငးလမးမ တျဖညးျဖညး တကလာၾကသည။ လမးတစေလာကလး သစပငႀကး သစပငငယ၊ ပငမပငခက ပနးေရာငစကြကမား အၾကားရ တနေဆာငး၊ ဇရပမားက အျပငမလညးေကာငး၊ အထဝင၍လညးေကာငး ေလလာသးသပရငး အေဆာငေတြထမ အလပနးခကားခပႀကး ငယမားက ၾကညၾကသည။ အေနာကႏငင၌ ေတြ႕ခရသည ပနးခကားမားႏငမတ တစမထးျခားပါ၏။ မကစေအးသည။ ႏလးၿငမသကသည။

78 ေတာငထပတနေဆာငး တစေဆာင၌ ေခတရပနားၿပး ေလေကာငးေလသန႔က အားပါးတရ ႐႐ႈကေနစဥ ဖတ႐ႈၾကားသရေသာ ဖးခးၿမ႕သမငး စတထ အၾကမးဖငး ေပၚလာပါ၏။ ႏစေပါငး ႏစေထာငေကာေလာက ကတညးက တညေထာငခေသာ ၿမ႕ကေလးသည ယခအခါ မေတြးဝေအာင တးတက ႀကးမားစညကားလာေနၿပ။ လြနခေသာ ႏစေပါငးကးရာေလာကက ၿမ႕သၿမ႕သားမားက ၿမ႕႐းပတလည အရပအာဝါသရေလေအာင ေညာငပငမား စကခေသာေၾကာင ေညာငပငၿမ႕ဟ တြငခသညဟ ဆသည။ ယခအခါ စတရနး ကလမတာ ၁၀၀၀ ကယဝနးၿပး လဥးေရ တစသနးခြနးပါး ရလာကာ ေလယာဥကြငးႀကး၊ စက႐ႀကးေတြ၊ မးပအေဆာကအအမားႏင ျပညေနေပၿပ။

အဆပါေညာငပငႀကးမား၊ ၿမ႕႐းမား မျမငရ၍ ‘သည၌ ေညာငပင၊ သညတြင ၿမ႕႐း’ဟ စတ၌ မနးထငကာ ၾကညရငး တစေနရာဝယ ဖးခးၿမ႕ ကကသေရေဆာင ဖခေလာကဆင ယရနေတာငကနး (Yushan Hill)၊ ဝရန ေတာငကနး (Wushan Hill)ႏင ပနရနေတာငကနး (Pingshan Hill)တ႔ႏငတကြ ဘရားမညး၊ ဘရားျဖ ႏစဆက မႈနတ မႈနမႊား ေရးေရးကေလးသား ျမငရပါသည။

ဘရားမညး (The Black Pagoda)သည ၃၃ ဒမ ၉ မတာျမငသည။ ဝရနေတာငအနားတြင ဘရားျဖ (The White Pagoda)သည ၄၁ မတာျမငၿပး ယရနေတာငကနး ေျခရငး၌ အသးသးရေၾကာငး၊ ဘရားဟေခၚေသာ ဤေမာစငႀကးမားက ႏစေပါငးတစေထာငေကာေလာကက တညခေၾကာငးက ၾကားသရပါ၏။ သြားၾကညလသည။ အခနမရပါ။

ယနေတရန ဥယာဥႀကးကား ကယဝနးသေလာက ခန႔ညားတငတယေပသည။ ေျမျပန႕မဟတ၊ ေတာင ကနးေပၚ ဖနတးထားသျဖင တစမးထးျခားသညဟ ဆရပါမည။ တစကနးတကတက၊ တစေျမာကသက၍ သြားလာ ရသညမာ ေမာေသာလညး ေမာရကး နပပါ၏။ ရငရ႒သာရ ေရႊစကေတာသြားေတာလား လကၤာလာ ‘သြားကနၾကသည၊ စတကေရာကခင ႐း႐းတညး’ျဖစေနသျဖင တစမနကလး သြားလာၾကည႐ႈေနရမနး မသလကပါ။

ထမ ေဒၚၿပးၾကညတ႔၏ ေနထငရာ တကခနးသ႔ သြားရာ ၁၂ နာရခြ အခနေရာကပါသည။ ဆ႒မထပတြင ရသည။ ဧညခနး၊ ထမငးစားခနး၊အပခနး ႏစခနးႏင ေရခးခနး၊ အမသာမားအျပင ဝရနတာလညး ပါရေသးသည။ တ႐တဘဏတကက ဝနထမးေတြအား ရာထးအလက ေဝပကစနစျဖင ေပးထားျခငးျဖစပါသည။ ပကငးတကသလမ ဒပါေမာကၡ ဥးဉာဏ၏ ေနရာထငခငးထက ဖးခးတ႐တဘဏတကမ ဒဥက႒၏ အခနးေဆာငက ပကယဝနးပါသည။

ေဒၚၿပးၾကညက သ႔ခငပြနးဆရာဝန၊ သတ႔သမးကေလး ေကာငးသကေလးတ႔ႏင မတဆကေပးပါသည။ ခငပြနးသညအား ဧညသညေတြလာမာမ႔ ေဆး႐မသြားဘ အမတြငေနရန ေျပာထား၏။ အစပထမ၌ မကႏာထား ခပတညတညႏင။ မၾကာမ ေဖာေရြသမႈ ျပလာသည။ ကၽြနေတာမကႏာက အေတာၾကာၾကာ စကၾကညေနၿပးေနာက မဆငးမဆင ဗမဆင ‘ဆရာႀကးမာ ႏလးေရာဂါရပါသလား’ဟ တ႐တလေမးသညက ဥးဉာဏက ဘာသာျပနေျပာ၏။ ကၽြနေတာက ေၾကာငအမးအမးႏင ‘ေျခာကပစစင ကနးမာပါတယ။ ဘာျဖစလ႔ေမးပါသလ’ဟ ျပနေျပာရာ သက ဆရာႀကး နားႏစဖကမာ အဆပါေရာဂါ အရပလကၡဏာျမငရလပါ’ဟေသာ အေျဖက ဥးဉာဏမ တစဆင သရသည။

ေဒၚၿပးၾကညက တစခခေျပာလက၍ ခငပြနးသညက ေန႔လယစာက စခက၏။ သမးကေလးက တစပြၿပး တစပြ ယလာေပးသည။ ခငပြနးသညက ခကလက၊ လာစားလကႏင ဟငးမညရစမးခန႔ ရပါမည။ ပကငးၿမ႕ ဥးဉာဏ အမ၌ စားခရေသာ ေန႔လယစာက သြားေျပးျမငမသည။ ထမ တဆကတညးပငလင ဥးဉာဏတ႔ မသားစ၌ အေဖ၊ အေမ၊ သမးကေလး။ ေဒၚၿပးၾကညတ႔ ဇနးေမာငႏတြငလညး ထနညးႏငႏင။ ကတအကးေပး တပက ေတြးမ၏။ ဆခၿပးသညအတငး တ႐တႏငငဝယ တစအမေထာငလင ကေလးတစေယာကသာဟေသာ သတမတထားသည ဥပေဒရ၍ ျဖစပါသည။ မး႐း႐ကရာက ဆကခရန သားေယာကားသာ အလဆႏၵရေသာ တ႐တေမာငမယတ႔အနက သမးသာ ထြနးကားေသာ ဥးဉာဏႏင ဆရာဝနတ႔မာ ျဖစသမ အေၾကာငး အေကာငးခညးဟ၍ စတေျဖေနၾကဟန တပါသည။

79 ဧညသညမားအား တတႏငသမ ကယအတငးအတာႏငအမ တြန႔တ ႏေျမာစတကငးေသာ သဒၶါစြာ ေကၽြးေမြး ရာ၌ တ႐တျမနမာ သမသာ ငါမသာပါ။ ဧညသညဥးေရႏင စာလင ဟငးမညသာမားသည မဟတေသး။ ဟငးထထည လညး ႀကးမားလပါေပ၏။ ကြနမငးတြင ေကၽြးေမြးသည ညစာက ေတြးမပါ၏။ သ႔ေသာ ထေကၽြးေမြးပြကား အလပေရးရာႏင ဆကႏြယေနသည။ ဤစားေသာကပြမာမ ေပါငးသငးဆကဆမႈအေပၚ အေျခခထားပါ၏။ ႏစမးစလး ေစတနာက ဆငျခငလကပါမ ယာဂႏင ထမန အေခၚသာတြ အၿပခငးတပါသည။ ေထြရာေလးပါး၊ ပညာေရး၊ ေနထငေရး၊ အေရးေရးတ႔က ေျပာဆေဆြးေႏြးရငး အစာေၾကေစသညဟ ယဆေသာ ေရေႏြးၾကမးေသာကရငး စားၾက ပါ၏။

ဟတယသ႔ ၃ နာရအခန ျပနလာၾကသည။ ေခတအနားယေနခက ဥးဉာဏေပါကလာသည။ နကျဖနခါ ေအမြ ငး (Amoy) ေခၚ ရယားမငး (Xiamen)ၿမ႕သ႔ သြားရန ေလယာဥလကမတ မရေသာေၾကာင အေဝးေျပး ေမာေတာယာဥ (motor coach)ႏငသြားဖ႔ လကမတသးေစာငက တ႐တဘဏတကမတဆင ဝယယထားလက ရေၾကာငး ေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာက ‘တ႔မား ေလယာဥ၊ မးရထားမားန႔ ခရးသြားဖးၿပး။ ခလ အေဝးေျပး ေမာေတာယာဥန႔ သြားရတာ အဆနးေပါ’ဟ ျပနေျပာေသာအခါ ဥးဉာဏက သေဘာကေသာ အမအရာႏင ၿပးေန၏။ ထေန႔ ညစာစားရန ဝမးကယေနေသးသျဖင ထမငးစားခနးသ႔ မသြားၾကပါ။ နကျဖန ခရးဆကရသညမ႔ ထပပးၾကသည။ မထပပးလညး မျဖစ၊ ထပပးလညးစတညစ။

၂-၅-၄။ ဇြနလ ၉ ရက၊ ေသာၾကာေန႔

ယေန႔နနက ေအမြ ငး (ခ)ရယားမငးသ႔ သြားရပါေတာမညမ႔ ငါးနာရခြ အပရာထသည။ ခႏစနာရခြ စေကၽြးသည နနကစာက ခႏစနာရ၌ စားႏငရန ဟတယမနေနဂာက စစဥေပးပါသည။ ခႏစနာရခြတြင အထပအပးေတြ ေအာကထပသ႔ ခခငး၏။ ေဒၚၿပးၾကညေရာကႏငေနပါၿပ။ သ႕ကားျဖင ရစနာရ ထြကမည အေဝးေျပး ေမာေတာယာဥ ရသည ေနရာသ႔ သြားၾကသည။ ႏငငျခားကးသနးေရာငးဝယမႈ ဟတယ (Foreign Trade Hotel) ဝငးႀကးအတြငးသ႔ ေရာကလာသည။ ေမာေတာယာဥက ဤဟတယက ပငေၾကာငးသရသည။

ရစနာရအစား ရစနာရခြမ ေမာေတာယာဥ ထြကမညဟ ေၾကညာသျဖင ေဒၚၿပးၾကညႏင စကားေျပာရန အခန ပရသည။ ေကးဇးအထးတငေၾကာငး ေျပာရာ သက ‘ေကးဇးတငစရာ မလပါဘး။ ဆရာႀကးတ႔န႔ မတေဆြျဖစရတာ ဂဏယပါတယ။ ျဖစႏငရင ေနာငႏစခါ လာပါဥး။ လကျပစရာေတြ အမားႀကးရပါေသးတယ’ဟ ေျပာပါ၏။ ပစၥညး ပစၥယေတြတင၊ ခရးသညမားအားလး ေနရာယၿပးေသာအခါ ေမာေတာယာဥထြကလာသည။ ေဒၚၿပးၾကညလညး လကျပကာ ကနရစရာသည။ အေရ႕ဘကကမးဟတယ (East bank Hotel)၌ ေခတ ဆက၊ ေနာကထပ ခရးသည အခ႕ တကလာသည။ ဖးဂယနျပညနယ ၿမ႕ေတာ ဖးခးမ ဤျပညနယစကမႈလကမႈ ထြနးကားရာ ေအမြ ငး(ခ) ရယားမငး ၿမ႕ႀကးဆသ႔ ဥးတညသြားေနပါသည။

တစခဏမ ေဒၚၿပးၾကည၏ ပရဟတ ေကာငးမႈ အစစတ႔ဆ စတေရာကသြားသည။ ထအခါ ႏစႏစေလာကက မတေဆြတစဥးႏင ႐ငးပငးမႈ အေၾကာငးေဆြးေႏြးရာ၌ ေပၚထြကလာသည သ႕မတခကမားက သတရမ၏။ သက ‘ကၽြနေတာတ႔ဟာ အကပအတညးေတြ႕၊ ဒကၡေတြ႕ေနတ သစမးတရဆ၊ ေဆြမး၊ မတေဆြတစေယာကေယာကက ေလာကေလာကတရာအကး မေမာကးဘ ေစတနာသန႔သန႔န႔ တတအားသမ ေစာငေရာကကညရင ကၽြနေတာတ႔က လညး ကညမစမယ လတစဥးဥး အေႏးန႔အျမနဆသလ လကငငးေပၚလာတာ ကၽြနေတာကယတင ေတြ႕ႀကခစားခ ရပါတယ’ ဟသညမားပင ျဖစပါသည။ ၾကားရသညအခါ အမႈမ အမတမ ေနခေသာ ကၽြနေတာလညး ေနာကေၾကာငးက ျပနသးသပသညအခါ သ႔စကားမနေၾကာငး သကေသမား အလလေပၚထြကလာပါေတာသည။ ေဒၚၿပးၾကညလညး ထအကးမး ခစားရေကာငးေလရ႕ဟ ေတြးၿပး ေမာေတာယာဥႀကးဆ မကစေရာကသြား၏။

ဤေခတမယာဥႀကး၏ ထငခေတြ ၿငမေညာငးကယျပန႔သည။ ယာဥႀကးတြင ေလေအးစက တပဆငထား

သည။ ႐ပျမငသၾကားစက ပါသညမား ကသတမမ၏။ ခရးမာ စတဝငစားစရာ ေကာငးပါ၏။ ထြကလာကတညးက

80 သဘာဝ႐ႈခငးမား အလက မကစအရသာ ခစားခရာမ ျဗနးဆ ေဆာကၿပး ေဆာကဆ လေနအမ ၊ ဆငကနားႀကး၊

စက႐ႀကးစသည လ႔လကရာမား ျမငကြငးထဝငလာ၏။`ဣတယမ ၊႐ပေကာငးလက၊ ဆထးဖကသည`ဟ

႐ြတဆလကမ၏။ စးပြားတးတကလာသည သညာမားျဖစေၾကာငး သတမမလာ၍ စတေျပ သြားပါသည။

ဆယတစနာရခြတြင ၿမ႕တစၿမ႕ရ စားေသာကဆငႀကးတစဆငေရ႕ေျမကြကလပတြင ေမာေတာယာဥထး ရပလက၏။

ေန႔လယစာ စား၊ အေညာငးအညာေျဖ၊ ကယလကသတသငဖ႔ တစနာရအခနရပါသည။

ထမငးစား စားပြေပၚတြင ကၽြနေတာတ႔သးေယာက ဟငးသးမးႏငထမငးလသေလာကရ၏။ ေဘးနားစားပြ၌

အေမရကနလမးတစဥးက သ႔လမးျပအေဖာႏငတသည တ႐တလမးတစဥးအား ဟငးတစခြကမႀကက၍ အလခငး

သည။ ေမာေတာယာဥေပၚ အေနာကႏငငသားဆ၍ သတစေယာကသာ ပါလာ၏။ တ႐တျပည အရညဝပ

မေပၚေသးဟန တ၏။ ကၽြနေတာတ႔ ေန႔လယစာႏင ေမာေတာယာဥခ တစဥးလင တ႐တယြမ ၃၀ (အေမရကန

ေဒၚလာေငြ ၁၀ ခန႔)စသာ ကသညဟ ဥးဉာဏကေျပာပါသည။

တစဆယႏစနာရခြတြင စထြကပါ၏။ ႐ပျမငသၾကားျပသည။ ပထမ အေမရကနဇာတကား ၾကညရသည။

ရြကၾကမးေရကသာဟ ဆရပါမည။ ဒတယ တ႐တဒရက(ခ)ကလာ (Dracula) ေသြးစပေကာငႀကးအေၾကာငး

ျဖစသည။ ႐ပရငေပၚမကစေရာကလက၊ ေဘးပတဝနးကငက ၾကညလကႏင ေအမြ ငး(ခ)ရယားမငးၿမ႕ႀကး ဆငေျခဖး

ရပကြကသ႔ ေလးနာရခြအခန ေမာေတာယာဥႀကး ဝငမလာသည။

၂-၆။ ေအမြငး (ခ)ရယာမငး

ၿမ႕ႀကးတြငး ယာဥႀကး၊ ယာဥလတ၊ ယာဥငယေတြႏင ပတဆ႔ေနသျဖင မေဝးလေသာ တကစဂတသ႔ မနစ ၂၀ ၾကာမ

ေရာကလာရသည။ ကၽြနေတာတ႔ဝနစညစလယမားႏင ဆငးသကကာ တကစတစစး ငားၿပး ေဒၚၿပးၾကညတ႔

တ႐တဘဏတကမ ႀကတငငားထား ေပးသညဟ ဆေသာ လဂယနဟတယ (Lujian Hotel)သ႔ သြားပါသည။ ၅

နာရ ၁၀ မနစတြင ဟတယေရ႕သ႔ ေရာကလာ၏။ ဖးခးမ ေဒၚၿပးၾကညတ႔ဘဏက ခငး၍အခနးေတြငားေပးေသာ

ေအမြငး တ႐တဘဏအရာရႀကးက ကၽြနေတာတ႔အား သၾကြယႀကးမားထငမတေလသလား မသ။ ႀကးမားလကသည

ဟတယ။ တညးခဖ႕ရာပင လပျပာမလပါ။

ယနေဖာငးႏင သငယႏစေယာကတ႔က ပစၥညးမားက ဧညႀကအခနးႀကးဆသ႔ယသြားေပးသည။

ေကာငတာနဖးစညးေပၚတြင ‘ဧညသညမားက ေလးစားပါ၊ ဧညသညမားအလက လပေပးပါ’ စသည စာတနးေတြ

အဂၤလပလစာလးႀကးမားျဖင ေရးထးထားပါသည။ ဥးဥာဏက နာမညေတြက ေျပာျပရာထးစအတငး

ႏငငကးလကမတနပါတႏင လမးတ႔က ဧညစာရငးစာအပ ႀကးထ အမးသမးကေလးက ေရးထညၿပး နပါတ ၅၀၁ ႏင

၅၁၂ အခနးႏစခနးေသာေတြက ေပးပါသည။ ဥးဥာဏက ဂြမးခးေခၚ ကငတန (Canton) ၿမ႕သ႔ ဇြနလ ၁၂ ရကေန႔

သြားေလယာဥ လကမတသးေစာငႀကတငဝယထားေပးရနေျပာသည။ ဧညႀကစာေရးမကေလးက ရေအာငႀကးစား

ဝယေပးပါမညဟ ျပနေျပာသည။

ထစကားၾကားရေသာ အခါဝယ `ဧညသညမားအလက လပေပးပါ’ဟ ေကာငတာနဖးစညေပၚတြင

ေပၚလြငစြာ ထးထားေသာ ကမၸညးစာတနးသည မညကာမတမဟတ။ ဟတယအပခပေရး အဖြ႕က ခမတထားသည

ေပၚလစမဝါဒျဖစေၾကာငး စတထေပၚလာပါ၏။

81 ကၽြနေတာတ႔ ပစၥညးမားက အထကပါေပၚတာ (Porter)ႏစေယာကက ပဥၥမထပရ ဆငရာ အခနးမားဆသ႔

ယသြားသည။ ဧရာမႏစေယာကအပအခနးႀကးပင။ ပငလယဘကသ႔ ျပတငးေပါကမားက မကႏာမေနသည။

တစကလမတာခန႔ေဝးေသာ စညလႈငကၽြနး (The Drum Wave Island- Gu- lang Yu)က အတငးသား ျမငရသည။

မကစပသာဒ ျပညဝေသာ ႐ႈခငးေတြက အေတာၾကာ ၾကာစကၾကညေနမပါ၏။

အခနးက သးသပသည။ ဧညသညေတြအသးအေဆာငလေလေသးသည မရရေအာင ထားေပးသညက

ေတြ႕ရ၏။ ေလေအးစက၊ ေရဒယ၊ နာရ၊ တယလဖနး၊ ႐ပျမငသၾကားစက၊ အခရညႏင အရကပလငးငယ အမးမးျဖင

ျပညႏကေနေသာ ေရခေသတာစသညမားႏင အျဖာျဖာတ႔ပင။ ေကာေဇာအျပညခငးထားသည အပခနးႏင

ေရခးခနးထ စးရနစကဖနပတစရနစ ရသည။ အမသာႏင ေရခးခနးကယျပန႔ပါသည။ ေရခးခနးထ ေရေႏြး၊ ေရေအး

ေရပနးႏင ခးလခး၊ ေၾကြရညသတ ေရခးခြကရညႀကးထ ေရစမခးလခးႏငသည။ မကႏာသတပဝါအႀကး အလတ

အငယႏင ကယသတပဝါႀကးတစထညစ ေခါငးလမးဆ၊ ေရေမႊး၊ ေပါငဒါ၊ ဘး၊ ဘရက(brush) စသညတ႔က

ထားေပးသည။ အဆပါ ေန႔တငးသးစြသည မကႏာသတပဝါအစ စက ဖနပအဆးတ႔က ေန႔တငးလေပးသည။

ေရခေသတာထမ အခရည ယမကာႏင အရကမားကကား အလကားမေသာကႏငပါ။ ႀကးမားလသည အခနးခႏင

ေလာညေအာင ဤကသ႔ရကရကေရာေရာ လပေပးထားပတပါ၏။

ညစာက အေပၚဆးထပရ ထမငးစားခနးထသြားစားၾကသည။ အခနးႀကးသည ဟနးေနပါ၏။ စားပြထးမား

ဝတစမအစ အျပငအဆငႏင စားပြကလားထငတ႔သည ခမးနားသေလာက ညစာအတြက ေစးႀကးလပါ၏။

စားေသာကၿပး ဟတယေဘးနားရ ကနစဆငႀကးဆသ႔ သြားၾကသည။ ဟနးခးႏင ဖးခးမ ဆငႀကးမားမာကသ႔

တ႐တႏင ႏငငျခားထြက ပစၥညးမားရႏငပါသည။ ဟတယသ႔ ျပနေရာကလာသညအခါ ဥးဥာဏက သေနသည

အခနးနပါတ ၅၁၂ သည အဆမတန ေစးႀကးသည။ ေစးခေသာ အခနးနပါတ ၅၀၃ သ႔ ေျပာငးသြားသည။

ဆကသြယလပါက ဆကသြယရန တယလဖနးနပါတေပးပါ၏။ ကၽြနေတာက ေခၽြတာဖ႔မလပါဘး။ ေပါတအခနးမာ မေန

ပါန႕’ ဟေျပာေသာလညး ေငြႏေျမာသညဟဆကာ ျငငးပယလကပါ၏။

၂-၆-၁ ဇြနလ ၁၀ ရက၊ စေနေန႔

နနကစာက ဟတယအေပၚဆးထပ တ႐တစားေသာကဆငႀကးတြင မစားဘ ေျမညထပေကာဖဆင (Coffee Shop)

ဟေခၚေသာ ဆင၌စားၾကသည။ အေနာကႏငငအစားအစာမားရသည။ တစဥးလင အေမရကနေဒၚလာ ၅

ေဒၚလာေကာေကာက၏။ ဥးဥာဏက ကနကသေလာက ေပးရ ကးမနပဟဆပါသည။

မေန႔ညေနခငးက အခနးမ လမးျမငလကရသည စညလႈငးကၽြနးသ႔သြားရန ဟတယမ ထြကလာၾကသည။

ဟတယေရ႕ တခါးေပါကႏင ကက ၂၀ မသာ ေဝးေသာ သေဘၤာတတား၌ ဆကေနေသာ သေဘၤာျဖင ထကၽြနးသ႔

ကးသြားသည။ တစကလမတာ ခရးက ၄-၅ မနစႏင ဆကေရာကလာသည။ စတရနး ၂ ကလမတာမသာ

ကယဝနးေသာ ‘ ပငလယျပငေပၚမ ဥယာဥ’ (The Garden on the Sea) ဟေခၚေသာ ကၽြနးက စစမးလေသာ

သေဘာျဖင သေဘၤာေပၚမ ပါလာေသာ ခရးသညအခ႕ႏငအတ ဟဟဒဒ ေလာကၾကညၾကသည။

လမးေဘး ႏစဖက ႏစခကတြင ဆငမားက ပထမျမငရသည။ ဆငတစဆင၌ ေစးခသညဟ ထငရေသာ

တရတရပအကႌလကရညတစထညက ျမငရေသာအခါ မသနးျမက အမးသမးပပ ဝယလကသည။ ေရ႕ဆကသြားရာ

82 သစပငဝါးပငမားၾကား အေဆာကအအေတြက ေတြ႕ရသည။ သာယာၿငမသကလသျဖင ပဋ႐ပေဒသဟ သေဘာရ၍

ေနခငစတေပၚလာ၏။ ေန၍မျဖစ။ ေရ႕ဆက သြားရာကမးေျခႏင မလမးမကမးရ စားေသာကဆငႀကးဆသ႔

ေရာကလာသည။ ဥးဥာဏက ေနာကသြားရမည ခရးသည ပငပနးမည။ ပငပနးသေလာက ပငပနးရကးနပမည။

အာဟာရျဖည တငးၿပးမ သြားဖ႔ေကာငးသညဟဆ၍ ေန႔လယစာ ခပေစာေစာစားၾက၏။

ပငလယေရျပငမ မတာ ၉၀ ခန႔ျမငေသာ ေႁမြနဂါးေတာင (The Dragon Hill- Longtou Shan) ေပၚရ

နာမညေကာ ေနအလငးေရာင ေကာကေဆာင (Sunlight Rock- Riguang Yang) ဆသ႔ ကၽြနေတာတ႔

ေျခဥးလညၾက၏။ ေတာငထပေပၚ ေရာကသညအခါ တ႐တလကဖကရညၾကမး ဆငတစဆင၌ အနားယရငး

ေရငတေျပ ေရေႏြးၾကမး ေသာကၾကသည။ တစအးလင တစယြမ, ႏစယြမ ကသည။ ေသာကသေတြ မနညးသျဖင

ဆငရငအမးသမးႀကး စးပြားေရးေျဖာငေနပေပၚပါသည။ ထဆငမ တစဆငတကသြားရာ ေနအလငးေရာင

ေကာကေဆာငသ႔ ေရာကလာ၏။ ေကာငးေဆာငႀကးတစေဆာငေရ႕၌ ႏစေတြရာေပါငးမားစြာက ထလပထားသညဟ

ဆေသာ အနေရာငႏင ေနပသဏၭာနတစခက ေတြ႕ရသည။ နနက ေနေရာငျခညထးသညအခါ ထေနမ

တစဆငေရာငျပနဟပေပးသညဟ ဆ၏။ ကၽြနေတာတ႔အေရာက ေနာကကသျဖင ထျမငကြကႏင လြခရသည။

ခရးသည အမားအျပား ဓာတပ႐ကေနသညၾကား မသနးျမကလညး အားကမခ ေကာငးေဆာငေရာ ေနလးကပါ

ဓာတပေတြ ႐ကပါ၏။

ထမတစဆင တျဖညးျဖညးတကသြားရာ ေရးေဟာငးေႏြရာသအပနးေျဖ ေကာကဂ (The Ancient Summer

Resort Cave- Gubishu dong) သ႔ေရာကလာသည။ ပငလယေလေဝ႕၍ ဤဂမာ ၾကားေယာငေယာငရသျဖင

တ႐တဘာသာျဖင စညသလႈငးဂ (The Drum Wave Cave) ဟေသာ စာေလးလးႏငအတ နတဘမ ေလႏင

ပငလယမ လႈငးမား Heavenly Wind and Sea Waves) ဟေသာ ကမၸညးေလးလး ေပါငးရစလးက

ေကာကေဆာငမားေပၚ ေရးထးထား၏။ ဒတယ ကမၸညးေလးလးတ႔က ျမငရေသာအခါ ဖးခးစညႀကးေတာငမ

အကၡရာေလးလးက ေျပးျမငမပါသည။

ေႏြအလငးေရာင ေကာကေဆာငႀကးေပၚသ႔ တကခငသညစတေပၚလာပါေသာလညး စတေနာကကယမပါပါ။

အေတာက ျမင႐မက မတပါေသးသည။ ထပခပျပားျပား၊ ေဘးခပလးလးႏင တငႀကးပမာ မားမားရပတညေန၏။

တကရန သေလကားမား တပဆငထားသည။ ေလကားေျခရငး ေကာကတးႀကးေပၚ အပနးေျဖေနေသာ

တ႐တအမးသမးကေလးႏစေယာကက ဥးဥာဏက ေမးၾကညရာ သတ႔က အေပၚမ ျမငရေသာ ႐ႈခငးကား

အသညးစြစရာ ေကာငးသည။ တစဖကမ ပငလယျပင၊ တစဖကမ ေအမြငးၿမ႕ႀကး။ မကစအရသာ ရလသည။

အပငပနးခႏငရငေတာ တကၾကညပါ။ ပငပနးရကးနပပါမညဟ ဆၾကသည။ မသနးျမက မတကႏငသျဖင

ေအာကမသာ လမးေမာၾကညၿပး ေရာငရတငးတမခရပါ၏။

ေကာကေတာငႀကးထပေပၚတြင အေတာကယျပန႔ေသာ ေျမကြကလပႀကးရသညဟ သရသည။ ထေနရာ၍

တ႐တစစေသနာပတႀကး ကငခနေဂါင (Zheng Chenggong) ၁၆၂၄-၆၂ က ေရတပသားမားအား

စစေရးေလကငေပးသည ရငျပငရသည။ ၁၆၆၁ ခႏစတြင စစဗလပါ လထႏင ထငဝမ (Taiwan) ကၽြနးဆျဖတကးၿပး

၁၆၆၂ ခႏစ၌ ေဟာလနလမးတ႔ထမ ျပနလညသမး ပကလကေၾကာငး စာအပတစအပထ ဖတလကရပါသည။

ေတာငေျခရငးဆသ႔ တျဖညးျဖညးဆငးလာၾကသည။ ေရ႕တနးဥယာဥ (The Front Post Park- Qianshao

Gongyuan)ဆ ေရာကလာၾက၏။ ဥယာဥထ ပစအမးမးရ မခတခါးမားက တစခၿပး တစခဝငလာသည

83 လမးတစေလာကလး ေရာငမးစပနးခငးမား၊ စမးလနးစျပညေသာ သစပငဝါးပငႀကးငယမားက ျမငရေသာအခါ

အလလ အေမာေျပသလလရလာသည။ ထမ ပငလယကမးပါးဆသ႔ ဆကဆငးလာရာ အေကြ႕အေကာက ၄၄

တနရသညဟဆေသာ လသြားလမး တတားရညႀကးေပၚ နငးမၾကသည။ ၄-၅ ေကြ႕ခန႔သာေလာကၾကညႏင၏။

တနေဆာငးတစခတြငေခတထငၿပး ပငလယျပငကေမာၾကညမသည။ တတဆတၿငမသကေလစြဟ ကးရငမပါသည။

ေရ႕ဆကသြားရန အငအားလညးႏြ႕၊ အခနလညး မသျဖင သေဘၤာဆပသ႔ ေလာကလာၿပး ရယားမငးသ႔ သေဘၤာျဖင

ကးလာၾကသည။

ဟတယသ႔ ၄ နာရထးခါနး ျပနေရာကလာသည။ ေရမးခးၿပး ေခတအနားယေနခက အမးသမးကေလး

တစေယာက တခါးေခါကၿပး ဝငလာသည။ ေရခးခနးထသတသငရငးလငး၊ မကႏာသတ၊ ကယသတပဝါ၊

ေရေမႊးပလငး၊ ဆပျပာတးေတြႏင အခနးတြငးစးဖနပမား အသစလာ ထားေပးသြားသည။ သထြကသြားၿပး မၾကာမ

သငယကေလးတစေယာကက ဓာတဘးႏစဘးထမ ေရေႏြးအသစလကာ လကဖကေျခာကထပမား ခနသြား၏။

ေရေအးဓာတဘးထမ ေရ မလႏငဥးဟ ကၽြနေတာေျပာ၍ ရသညအတငးထားသြားသည။ ဆနးပါသည။ အေနာကႏငင

ဟတယမား၌ အခနးထ တညးခသေတြမရမ ဤကသ႔လာလပေပးသည။

ဥးဥာဏ ၆ နာရအခနလာေတြ႕သည။ နကျဖန ခရးစဥေဆြးေႏြးသည။ အေတာၾကာၾကာ ေနသြားသည။

အလပသမားႏင သမမား အခနးထဝငလာၿပး ေဆာငရြကသြားပမားက ေျပာျပရာ ဥးဥာဏက ‘ ဒလပ သတ႔ေန႔စဥ

တာဝနေတြက လာၿပး လပေဆာငေနရတယ။ ဒါန႕ ဆရာႀကးတ႔ တစခခလခငတယဆရင အခနးျပငဘကနားမာ ရတ

႐းခနးကေလးထက လတစေယာကေယာက ကေျပာလကပါ။ ေတာကတမညရေတြေပါေလ’ ဆပါသည။ ရစနာရခြ၌

သ႔အခနးသ႔ျပနသြားသည။

၂-၆-၂။ ဇြနလ ၁၁ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔။

နနက ခႏစနာရခြ ဥးဥာဏေရာကလာသည။ ဟတယႏင မနးမေဝးရ တ႐တစားေသာကဆငႀကးတြင မနကစာစားရန

သြားၾကသည။ အၾကာေကြ႕၊ ေပါကစ၊ ေခါကဆြျပတ စသညတ႔ရသည။ ေစးခ၏။ သ႔ေသာ သန႔သန႔ျပနျပန႔

မရသညအျပင လေသာေကာေရာေကာႏင။ အစားအေသာက၌ အဆာမကယေသာ ကၽြနေတာမာ စားေသာကဆင

သန႔ျပနမႈ၌ ဇဇာကယသျဖင ကၽြနေတာႏစ၍သာ အဆာေျပစားရသည။ မႏစၿမ႕လပါ။ မသနးျမလညး

ထနညးႏငႏငပင။ စားေနတနး ႐းေၾကာငေၾကာငလတစေယာက စားပြနားရစသရစသ လပေနသညက သတမမသည။

တစဖကသ႔ ကၽြနေတာ ခဏတစျဖတလညမခက စားေနသညအၾကာေကြ႕က ပနးကနထမ ျဖနးခန ႏႈကယ

စားလကပါသည။ ကၽြနေတာ ေၾကာငအမးအမး ျဖစေနတနး ဆငရငက လာၿပး သ႔က ဆငျပငေမာငးထတလက၏။

ရစနာရခြ ဟတယသ႔ ျပနေရာကလာ၏။ ဥးဥာဏက မကစမကႏာပကေန၏။ ကၽြနေတာက

ထအျဖစအပကက တအေႏြးေႏြးေတြးေန၏။ ဤေအမြငးၿမ႕ႀကးသည စးပြားေရးအထးစပါယရယ ခစားခြငက အစးရက

ေပးထားသျဖင လကထမားရေနသညႏငအမ မဝတဝ စားေနရေသာကေနရသည ဖြတဘးေအ လမြေတေတြလညး

မနညးလဟ ေတြးမၿပး က႐ဏာေဒါေသာျဖစမရာတြင က႐ဏာက ေဒါသစတက လႊမးမးသြားပါ၏။

ဟတယအနးအနားမ အေဝးေျပးေမာေတာယာဥဂတသ႔ ကၽြနေတာတ႔သြားၾကကာ ၿမ႕ေျမာကဘကရ ဂးေမ

(Jimei) ၿမ႕ကေလးဆ ၉ နာရထြကသည ေမာေတာယာဥက စးသြားၾကသည။ နာရဝကခန႔ စမးလနးစျပညေသာ

သဘာဝေတာေတာင ျမစေခာငးမားႏင ၿမ႕ကေလးေတြက ႐ပရငကားမားေပၚမာကသ႔ အစဥတစကျမငသြားရသည။

၉ နာရခြေကာေကာ ဂးေမၿမ႕ကေလးဆသ႔ ေရာကလာသည။ လကေလာကလညရန တကစတစစးငားဖ႔ ဥးဥာဏက

84 အၾကေပး၏။ သက ၿမ႕ကေလးသည ငယသည။ ေလာကၿပး ေလလာၾကည႐ႈလေသာေနရာႏင အေဆာကအအ

တ႔သည တစခႏငတစခ မေဝးလေသာေၾကာင ဆကကားႏငသာ သြားလငေငြကနေၾကးက သကသာပါမညဟ

ေျပာ၏။ ထအေတာအတြငး ေငြရလမး ကတြတေပါက ဗငးေစာငေနသလ ေစာငေနေသာ ဆကကားသမား

ႏစေယာကေပါကလာၾက၏။

ျမနမာျပညမ ဆကကားမားႏင ဘးသးဘးရမႈ တသညမအပ အျခားအဂၤါရပမား၌ ကြျပားပါသည။ အမးရသည။

ခရးသညႏစဥး ေကာခငးၿပးေရ႕ တစဥး ေနာကတစဥးမဟတ။ ေရ႕ေနာကတစခစ ေရ႕ဘကမကႏာမ၍ထငသည။

ဆကကားသမားက ေဘးမမဟတ။ ေရ႕က နငး၏။ ခရးသညေတြက ေရ႕ထငခေဘးနားမ တကရဆငးရသည။ အေတာ

သပသပရပရပရသည ယာဥကေလးပင။ သ႔ေသာ ဗနေကာကမ အလားတ ယာဥမားေလာက မခန႔ညားပါ။

ဥးဥာဏက နာရပငးႏင ငား၏။ ၅ နာရအတြငး ဟဟဒဒ နားနားေနေနလကလၾကည႐ႈလင

အဖးအချဖတေပးရန အေရးဆသည။ ျဖတသည။ ေစးဆစသည။ ေနာကဆး ေစးတညသြားသည။ ဥးဥာဏယာဥက

ေရ႕မ၊ ကၽြနေတာတ႔ယာဥက ေနာကမ ဂးေမၿမ႕ကေလးက ကမၻာလညခရးသညမားစတငႏင လညလည ၾကည႐ႈ

သးသပၾက၏။ မၾကာမ လကယာဘက၌ ကနႀကး၊ ထကနႀကး ကနေပါင႐းႏင မဥးၿပငထးထားေသာ တတားရညႀကး၊

တတားရညႀကးႏငယဥလကဇရပပ အေဆာကအဥ တသတတနးႀကးက ျမငရသည။ ျမနမာျပညမ ေရသမေတြႏင

တသည။ သ႔ေသာ အမးမားကား တ႐တ ဗသကာ အဆငအျပငအရ ေကာလနေနပါ၏။ ဘာအေဆာကအဥေတြ

ျဖစေၾကာငးက ဥးဥာဏအား မေမးမပါ။ ဆကကားမားက ရပခငးၿပး ေျခကငေလာကၾကညသည။

ကနႀကးသည ၾကာပငအမးမးႏင ေမာကကြားေန၏။ ကက ငါးဆယခန႔လမးသည ဟမာဘကကမးတြင စမးစ

အ႔မႈငးေနေသာ သစပငမားက ျမငရသျဖင ေခတ သဘာဝအရသာ ခစားမပါ၏။ ေရ႕ဆကေလာကသြားရာ ခတတား

ေလးတစခ ျဖတေကာလကသညႏင တစၿပငနက ၁၅ ထပခန႔ရ အေဆာကအအတစခေရ႕သ႔ ေရာကသြားသည။

အေရ႕တငးႏင အေနာကတငး မက ဗသကာလကရာမားျဖင ၿပးေသာ နနးရႊနးေမာစင ( Nanxum Tower-

Nanxun Lou) ျဖစသည။ တ႐တသေဌးႀကး တနကာကး ေကာငးမႈဟ၍သာ အၾကမးဖငးမ သရ၏။ ထမ ထလမးမႀကး

ကဥးတညေနေသာ လမးၾကားကေလးထသ႔ ဆကကားျဖင ဝငသြားေသာအခါ ဥယာဥကေလးတစခ အဝငဝသ႔

ေရာကသြား၏။ ဆကကားမ ဆငးသကကာ ေလာကလာရာ အေဆာကအအႀကး တစေဆာငက ေတြ႕ရပါသည။

ဥးဥာဏက မစၥတာ ခငဂယဂင (Mr Chen Jiageng) ေခၚတနကာကး (Tankah – kee) ၁၈၇၄ - ၁၉၆၁ ၏

ျပတကျဖစေၾကာငး ေျပာျပပါသည။

တနကာကးဆသ တ႐တအမးသား ပဂၢလႀကးသည ဂးေမၿမ႕ကေလး၏ ဇာတခကေကြသား၊ ပဝတကား

မေလးရား၊ စငကာပ။ အသက ၄၀ မျပညမ သနးကြယသေဌးႀကးျဖစလာၿပး ေလာကလသားအကးေဆာငစျပလာ

သည။ ဂးေမတြင စာသငေကာငး ေျမာကျမားစြာတ႔က ပငလယကမး႐းတနးတစေလာက ကလမတာ မားစြာ

ကယဝနးေသာ ေျမကြကႀကးေပၚ တညေဆာကေပးထားသည။ အထကက ဆခၿပးေသာ နနးရႊနးေမာစငႀကး

သညလညး အဆပါ ေကာငးေတြ၏ ဝငးထရပါ၏။

အထကပါ သးထပျပတကႀကးထ တနတာကးအတပၸတ ဓာတပစာရြကစာတမးမားကလညးေကာငး၊

ျပတကပပ သ၏ အသးအေဆာငပစၥညးအဝတအစား၊ ဥးထပ၊ ဖနပမကန အစစအရာရာ ျပသထားပါ၏။ သ၏

ေခၽြးႏစာျဖင ေလာကလသားအကး သယပးမႈက ေနာငလာေနာကသားမား သရရနလညးေကာငး၊ အတယရန

လညးေကာငး၊ ဤကသ႔ ျပလပထားသည။ ဤကသ႔ ေနာကေၾကာငးခႏငတကြ ေကာငးမႈဝတအစစတ႔က ျမငရေသာ

85 အခါ ၁၉၈၄ ခႏစက ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔ အဂၤလနျပညေရာကေနခက ေရ႕ေနႀကးတစဥးႏင ေရးခေသာေသတမးစာ

အတြက စတအေႏာငအယကျဖစမပါသည။ ရငးျပပါမည။

ကၽြနေတာသည ၿဗတနျပည၌ အႏစ ၄၀ ေကာေနခသည။ ၁၉၈၀ ျပညႏစတြင လနဒနတကသလမ

ႏစႏစေစာေစာ ပငစငယကာ ျမနမာျပညသ႔ျပနလာၿပး အၿပးအပင ေမာလၿမငၿမ႕တြင ေနထငခပါသည။

ငယစဥေတာငေကးကေလးဘ၀ကအစ အသက၂၄ ႏစအထ အမမာေရာ၊ ေမာလၿမငအထကတနးေကာငးႏင

ျမနမာစာ ဂဏထးယၿပး ဘြ႕ရရသည ရနကနတကသလမားမာပါ ဗဒၶဘာသာ အယဝါဒသည ဥးေႏာကထ

ေန႔စဥႏငအမ အၾကားအျမင အသဥာဏတ႔မ ဝငဝငလာေနသျဖင အသကထကဆး ဗဒၶဘာသာျဖစသြားပါမည။

လနဒနတကသလတြင သေတသနလပ၊ ျမနမာ- အဂၤလပ အဘဓာနႀကးက တစဖကမ စာေပပ႔ခရငး ျပစရာ၌

အဂၤလပ- ျမနမာ ႏစဘာသာျဖင ေရးထားေသာ ဗဒၶဘာသာ ျမနမာလမးမားႏင ပငရငးခယခကမား၌ စတတညမ

ျဖစေသာလညး အခကအလက အယအဆတ႔တြင သေဘာကြလြသညက သတမမ၏။

အလဒါနေကာငးမႈ ကသလျပလပသညအခါတငး ပဂျပညမ မဖရားဖြားေစာကသ႔ လ႔စညးစမ၊ နတစညးစမ

ခစားၿပးမ နဗၺာနမဂဖလရလသေတြ၏ ေစတနာမးမဟတ။ နဗၺာန ပစၥေယာ ေဟာတ၊ နဗၺာနေရာကဖ႔ အေထာကအက

ျပရနျဖစပါ၏။ သလေစာငထနးရာ၌လညး ကၽြနေတာအား ငါးပါးသလေစာငသလားဟ ေမးသေတြအား ဆရာေတာ

မားထမ အလအတနးျပတအခါမားမာ ငါးပါးသလ ယတယ။ ဒါေပမယ ေန႔တငးေတာ လမားအကးမေအာင မၾကဘး

လမား အကးမေအာင မေျပာဘး၊ အကးမေအာင မလပဘးဆတ သးပါးသလက ေစာငထနးတယ ဟ ျပနေျဖေသာ

အခါ ဘလပဗဒၶဘာသာဟေခၚပါသည။ ဘာဝနာႏင ပတသက၍ လတစေယာကက ‘ ဆရာႀကးတ႔ အခလ

ေကာငးစားတာ တရားထငခလ႔’ ဟေျပာရာ ကၽြနေတာက ‘ ပေဗၺကတက အကးေပးလ႔ပါ’ ဟေျပာ၏။ သက လကမခ။

တရားထငသညမာ နဗၺာနေရာကေၾကာငး ျဖစသညဟ ဆကမေျပာေတာပါ။

ေမာလၿမငတြင အေျခစကၿပးေနာက ကာလအတနၾကာၾကာ ပတဝနးကငႏင အဝါးဝ အသားကလာေသာအခါ

‘ ငါ ရခတ လ႕ဘဝကရၿပ။ ငါ အသကႀကးၿပ။ လသားမားက ငါဆမာရတ ေငြေတြန႕ အကးျပမယ။ ဘာေတြ ဘယလ

ျပမလ’ ဟစဥးစားပါသည။

လ႔ဘဝ၊ လ႔အျဖစက ရခသည။ ဇဝတဒါနျပေပးမည။ လျဖစကးနပေအာင ပညာပါရမျဖညေပးမည ဟေသာ

ေကာငးမႈႏစခ ေဆာငရြကရန သႏၷဌာနခလကပါ၏။ ဇဝတဒါနက ေမာလၿမငၿမ႕ ျပညသ႕ေဆး႐ႀကး အမးထားၿပး

ျပမည။ ပညာပါရမက ပညာဆညးပးခသည ေမာလၿမငရ ယခငက အစးရအထကတနးေကာငးက ပငတငထားၿပး

ျဖညမညဟ စတပငးျဖတလကပါ၏။ သ႔ေသာလညး …

၁၉၈၁ ခႏစမ ၈၃ ခႏစအတြငး ေဆး႐တကကသခယၾကရသည ေဆြမးမတေဆြတ႔က သြားေရာကၾကည႐ႈပါ

သည။ ဓာတမန (X –ray)၊ ႏလးလပစစမတစက (ECG)၊ အသက႐ကရယာ (Respirator)ႏင ေဆးဝါးမားဘက၌

ခ႕တ၊ ဟာကြကေတြ ျမငရ၏။ လနာခနးမေဆာငေတြလညး လအပသညကနးမာေရး အဆငအတနး

မမသညကလညး ေတြ႕ရ၏။ ေငြေၾကးမလေလာက၍ ဤကသ႔ ခ႕တရသည။ ခ႕တေရး ျပျပငရန အလရငေတြလညး

မေပၚလာ။

ဆခသညအတငး ၁၉၈၄ ခႏစတြင ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔ အဂၤလနေရာကေနခက မကစထ၊ ေခါငးထ

မေဖာကပစႏငေသာ ေဆး႐ႀကး၏ အျဖစသနစမား၏ တကတြနးလႈ႕ေဆာမႈေၾကာင ေအာကပါအတငး ေသတမးစာ

ေရးခပါသည။

86 ကၽြနေတာတ႔ ႏစဥးစလး မရသညေနာက ေဆြမးအခ႕ႏင ေကးဇးသစၥာရသညသ ႏစေယာက သးေယာကတ႔

၍အား ထကသငသမ အေမြခနရစခၿပးေနာက အဂၤလနျပည ဘဏတကတြင ကနရသည ေငြမ အတးမားက

အထကပါ ဟာကြကေတြ ျဖညထညႏငရန ေဆး႐အပခပေရးအဖြ႕သ႔ တစႏစလင တစႀကမ ပ႔ေပးဖ႔

ျပဌာနးထားခပါသည။ အမျပနေရာကလာၿပး မၾကာမ ငါျပမယဆတ ဇဝတဒါနန႕ ျဖညမယဆတ ပညာပါရမေကာငးမႈ

ႏစမႈအနက ဇဝတဒါနကသာ အတးေငြေတြ ပအပမခၿပပါကလားဟေသာ လမကေနာကမအၾကရ မဟတ၊

ေနာငတရျခငး ျဖစရပါ၏။ သ႔ေသာ ပကလင အစဥ ျပငလင ခဏဆသကသ႔ ၿဗတျပညရေရ႕ေနထ ေအာကပါအတငး

စာတစေစာငေရးလကပါ၏။

၁၉၈၄ ခႏစက ေရးခေသာ ေသတမးစာက ျပငလပါသည။ အေမြခ အေမြစားမားအနက ေဆြမးႏင

အျခားသတ႔က ပေနၿမ ကားေနၿမ အတငး ထားေစခငသည။ ၿပးေနာက အဖးမျဖတႏငသည ကၽြနေတာစာအပ

သးေလးငါးေထာငေကာက ရေနသည ဗ႐ႀကးမားႏင ရနကနတကသလမား စာၾကညတကသ႔ လေၾကာငး၊ ထဗ႐မား

ေပၚအလရငမား အမညေခါငးစညး ကမၸညးထးကာ ဗ႐မားက တသးတသန႔ ထားေစလေၾကာငး၊ စာပဒကလညး

ရသညအတငး ထားၿမထားပါ။ ထပျဖညထညၿပး ျပငဆငလသညမားမာ …..

ေအာကပါ အေမြစား အေမြခမား အကးခစားရန ရနပေငြ တစပစထားေပးသည။ တစပလင တစႏစက

အတးေငြမားမ ေပါငစတာလင မညမေပးေစလသည။ (၁) ကၽြနေတာ ပညာဆညးပးခေသာ ယခငက

အစးရအထကတနးေကာငး၊ ယခအမတ (၁) အေျခခအထကတနးေကာငး (က) ထးခၽြနေသာေကာငးသားမားအား

ႏစစဥ ဆခးျမငရန၊ (ခ) ထးခၽြနၿပး တကသလတြင ပညာဆကလကမသငၾကားႏငေသာ ေကာငးသားအခ႕က

ေထာကပေၾကးေပးရန၊ (၂) ေမာလၿမင ေဆး႐ႀကး၊ ၁၉၈၄ ခႏစ ေသတမးစာထပါအတငး ဟာကြကေတြ ျဖညထည

ေပးရန။ ဘဏတကက အေမြထနးအျဖစ ခန႔အပသညတ႔ျဖစပါ၏။

ဤအေမြမားက အေမြခ အေမြစားတ႔ ကမၻာတညသေရြ႕ ဆကလကရရေပလမမည။

ေဆး႐က ဘာေၾကာင အေမြေပးလသည အေၾကာငးက ေျပာျပခပါၿပ။ ေကာငးက ဘယအတြကေၾကာင

အေမြစားအျဖစ ျပရေၾကာငးက မးေမာငးထးျပလပါ၏။ ကၽြနေတာ ၁၀ တနးစာေမးပြ ေျဖၿပးသညေနာက ေနရပ ခရရြာ

သ႔ျပနလာပါသည။ ေအာငမညဆသညက သပါ၏။ ထအခနက ကမၻာႏငအမ စးပြားေရးကပဆကေနပါသည။

ေကာငးထားေပးေသာ အေဒၚေလးေယာကတ႔လညး ကပ၏ ပေယာဂမ မလြတကငးၾကပါ။ ကၽြနေတာအား ‘ ဒႏစ

ေငြတြငးနကသြားၿပ။ တကသလ မသြားန႕ဥး။ ေနာငႏစမ သြားတာေပါ’ ဟေျပာပါသည။ တကသလသ႔ အ႐းအမးသြား

ခငေနသ ကၽြနေတာမာ ထလကမတေပာကဆးသြားေသာ သနးထေပါကဆငးရသားပမာ ျဖစသြားရပါေတာသည။

သ႔ေသာ ေအာငစာရငးထြကသညအခါ ငါးဘာသာဂဏထးျဖင ေအာငသျဖင တစလလင၂၅ ကပတန စေကာလားရစ

ရပါ၏။ ထ ၂၅ ကပသည တကသလေကာငးေဆာငတြင ေနထငစားေသာကခ ကာမသည။ အေဒၚမားက

ေကာငးလခႏင သးစြရနတစလက ကပ ၃၀ ပ႔ေပးႏငေသာေၾကာင ေပာကဆးေနသညထလကမတ ျပနေတြ႕သကသ႔

တကသလသ႔သြားႏငပါေတာ၏။

သ႔ေသာ ကၽြနေတာႏင တစတနးတညး ပညာဆညးပးေနသ ေကာငးသားတစဥးမာမ ျမနမာျပညတစ

ျပညလးတြင တတယေနရာမ ေအာငျမငသည။ စေကာလားရစရသည။ ဆငးရလစြာေသာ မဘမားက တစလလင

ေငြအစတသးဆယ မေထာကပႏငသျဖင ဤအျဖစမး ႀကေတြ႕ခရရာသည။ ဤကသ႔ ထးခၽြနေျပာငေျမာကသည

သမား၊ မဖရားဖြားေစာက နရသဟပေတမငးႀကးအား ေလာကသည ျပညမကစေလာငးကေလးမား ယခထ

87 ဘယႏစဥး ေရတမနစခရၿပလ။ ေနာငလညး ဘယႏစေယာက အနစခရဥးမလဆသညက ေတြးမ၍ ေသတမးစာ

ေရးပါ၏။

ျမနမာလမးအခ႕က အသကရငေနတနး ဘာျဖစလ႔ မလသလ။ ေသသြားမလရင ကသလရပါမလားဟ

ေမးေကာငးေမးပါလမမည။ အသကရငေနခက ပါရမႏသ ပထဇဥသား ကၽြနေတာမားမာ ဘရားဆပနသည သေမဓာ

ရငရေသေလာငးက ရသမပစၥညး စြန႔ပစခသလ ရသမ ေငြေတြအားလး လျခငးငာ မစြမးပါ။ ေနေရးထငမႈ၊

ေဆးဝါးကသမႈ၊ အေထြေထြ အလဒါနျပမႈစသည အမႈမႈမားအတြက ေငြစေဆာငးထားရပ ါ၏။ ေသမလရင ကသလ ရ

မရ အေရး ကၽြနေတာ မေတြးပါ။ လ႔အသကရငသနေရးႏင ပညာဖြ႕ၿဖးေရးကသာ ပဓာနထားပါသည။

အလဒါနျပရာ၌ သေဘာတရားတကဆငေသာ ပဂၢလႀကး ျပတကမပတပ႕ႏ႕ကာ ထြကခြာလာၾကသည။

ဆငတစဆငတြင ေန႔လယစာ စားေသာကၾကၿပး သ၏ ဂသခ ႋငးရရာဆသ႔ ဆကကားျဖင သြားၾကသည။ ဥးစြာ မခဝႏင

အေဆာကအဥတစခထ ဝငသြားၿပး ပငလယထသ႔ ထးထြကေနသည သမတလငး လမးတတားႀကးအတငး

ေလာကလာရာ အဆး၌ တစဧကခန႔ကယျပန႔ေသာ အတတတငးခတထားသည ဝငးထရ ေကာကတငႀကးအနားတြင

ဂသခ ႋငးကျမငရ၏။ ေခါငးရငးေကာကျပားႀကးေပၚတြင အမညနာမ၊ ေမြး-ေသ ခႏစ သကရာဇမား ေရးထးထားသည။

တစခလးက ျခၿပးသးသပလကရာ သ၏ ႀကးမားလစြာေသာ ေကးဇးဂဏသေရ ေရာငျပနဟပေနသည ခညားထညဝါ

ေသာအျခငးအရာေတြက ေတြ႕ရမသည။ မတစေတာင တစေကာငဖြားေသာ ပဂၢလႀကး၏ ဂသခ ႋငးရရာ ဌာနက

လပဥယာဥ ( Turtle Park – Aoyuan)ဟ ေခၚတြင၏။

ထဌာန၌ ထေန႔တြင ခရးသညအေတာမားမား ေတြ႕ရသည။ ႏငငရပျခားသားေတြ ဥးေရမနညးပါ။ အခ႕က

စနစတက စကပးထားေသာ ပနးပငႀကးငယမားက စတဝငစား ၾကညႏးစြာေလလာ၊ အခ႕က ဝငးအတြငးႏင ျပငပ

ဘကရ ပငလယျပငထမ မကစကသည ျမငခငးမားက အဇနးေလ (Ozone)တဝ ႐ႈရငး ဓာတပ႐ကၾကသည။

မသနးျမက သတ႔နညးတ ဓာတပသးေလးပ ႐ကသည။ ကၽြနေတာက ေတာငဘကဆသ႔ လမးၾကညလကရာ မေန႔က

သြားေရာကခေသာ စညလႈငးကၽြနးကေလးက ေရးေရးျမငရ၍ ဥးဥာဏအား ညႊနျပသည။ သက ‘ ကၽြနေတာတ႔

ဘတစကားခ အကနမခခငရင ကမး႐းတနးအတငး ေလာကသြားရင ဟတယကေရာကသြားမယ’ ဟေျပာ၏။

မသနးျမက ‘ ဒေလာကေဝးတာ ေလာကသြားလ႔ ဘယျဖစမလ’ ဟဆရာ ဥးဥာဏက ၿပးေန၏။

ထ႔ေနာက ကားဂတရရာသ႔ ဆကကားမားျဖင ျပနလာၾကသည။ လမးခလတတြင ဆငတနးရညႀကးေတြ႕၍

ဆငးၾကညၾကသည။ ဥးဥာဏက ပစၥညးေတြ ေစးခသညဟ ေျပာၿပး သ႔ဇနးႏင သမးကေလးအတြက အဝတထည

ႏစထညသးထည ဝယသည။ မသနးျမကလညး တစထညစ ႏစထညစ သ႔အတြကအျပင ဆငရင တကတြနးခကအရ

ကၽြနေတာဖ႔လညး ရပအကႌလကတႏစထည ဝယပါေသး၏။ တစထညလင ၁၀ ယြမေပးရ၏။ (အေမရကန ေဒၚလာ ၃

ေဒၚလာ ေကာေကာေလးသာကသည။) ေမာလၿမငၿမ႕သ႔ ကၽြနေတာတ႔ျပနေရာကလာၿပး မၾကာမ လလတရြယ

ဧညသညတစေယာက ထရပအက ႌမးခပဆငဆင ဝတလာသည။ မသနးျမက ေစးေမးၾကည၏။ ကပ ၄၀၀

ေပးရေၾကာငး ေျပာေသာအခါ မသနးျမက ၿပးစစ လပေနသညက ျမငရသည။

ေမာေတာယာဥဂတသ႔ ေရာကလာ၏။ ဥးဥာဏက ဆကကားခရငးေပးေသာအခါ ဆကကားသမား ႏစဥးက

မႈရေသာမကႏာမားျဖင လကခကာ တ႐တလ ေလးငါးဆယခြနးဆသလ တစေယာကက ေျပာၿပး ထြကခြာသြားၾက

သည။ ကၽြနေတာက ဘာေတြေျပာသြားသလ ‘ ဟ ေမးၾကညရာ ‘ ဒကေန႔ ရကေကာငးတစရကျဖစပါတယ။ ေန႔တငး

ဒလရကမးႏင ႀကႀကကပါေစ’ဟ ေျပာေၾကာငး ဥးဥာဏက ျပနေျပာပါသည။ ၾကၾကဖနဖန ကၽြနေတာတ႔ နနကက

88 စးလာေသာေမာေတာယာဥႏငပင ဆစညးရျပနပါ၏။ ဟတယသ႔ ညေနေစာငး ၃ နာရခြေကာေကာကေလး၌

ျပနေရာကလာၾကသည။ အတနငယပနးသျဖင တစေရးတစေမာ အပေပာသြားသည။

၆ နာရခြတြင ဥးဥာဏ ေရာကလာသည။ ညစာက ေရာကသည ညေနက စားသညဆငတြင စားသည။

ထေန႔ညက ေရာကခါစမ႔ ခပေၾကာငေၾကာငျဖစေန၍ သတမမႈမသည အေတြ႕အျမငတ႔က သတထားၾကညမပါသည။

အေနာကႏငငမ ဧညသညေတြ တစဥးတစေယာကမ စားေနတနး မျမငမပါ။ သေဌးသကြယတ႔ ဂကဖမးသည

လလတရြယ တ႐တလမးေမာငႏအခ႕၊ မသားစ ႏစစ သးစတ႔ကသာ ေတြ႕ရသည။ ဆခၿပးသညအတငး

ေစးႀကးပါ၏။ မာသညဟငးလးမညအနက တစမညမာ ေခါကဆြေၾကာျဖစ၏။ ဤတစခါ၌သာ တစေတာငေကာေကာ

ေခါကဆြက ျမငဖးပါ၏။ အခပြႏင အဆးမသတဘ အခနးသ႔ ျပနလာၾကပါ၏။

မသနးျမက သနဘကခါ ေနာကတစၿမ႕သ႔ ခရးဆကသြားရေတာမည။ အငမတနက ပစၥညးမးစသည

ေရခးခနးထ နကျဖနခါ ေခါငးေလာလသညဟ ေျပာရာ ဥးဥာဏက ‘ ရပါတယ။ ေခါငးေလာၿပးမ ထြကၾကတာေပါ’

ဟဆကာ ‘ ဒါန႕ ဆရာႀကးတ႔ အခနးန႕ ကၽြနေတာအခနး တစညက ယြမ ၁၇၀ န႕ ယြမ ၅၀ စအသးသးကမယလ႔

သရပါတယ’ ဟ ေျပာ၏။ ( ၃ ယြမသည အေမရကနေဒၚလာ ၁ ေဒၚလာ ပတဝနးကငႏင ညမသည။) ေစးခလသည

အခနး ဘယလေနပါသလဟ ေမးေသာအခါ ဥးဥာဏက မဆးပါဘးဟသာ ေျဖပါ၏။ ႐ပျမငသၾကား ၾကညၿပး အပ၏။

၂- ၆-၃။ ဇြနလ ၁၂ ရက၊ တနလၤာေန႔။

နနကစာက ဥးဥာဏက မေန႔နနကက စားေသာကဆငတြင ကၽြနေတာတ႔က ဟတယေကာဖဆင၌ အသးသးစား၏။

ကၽြနေတာတ႔ စားေနတနး ဥးဥာဏေရာကလာသျဖင စာရငးရငးၿပး ကသငေငြေပးလကသည။ မသနးျမ ေခါငးေလာၿပး

၁၁ နာရေကာကေလးတြင ရယာမငးေတာငဘကရ နနးဝထး (South Putuo- Nan Putuo) ဘရားေကာငးသ႔

ေမာေတာယာဥႏင သြားၾကသည။ မေန႕က သြားၾကသညေျမာကဘကမ ဂးေမၿမ႕ကေလးေလာက မေဝးပါ။ မၾကာမ

ေရာကသြားသည။ ေရ႕ဆကလက မတငျပမ နနးဖထး (ေခၚ) ေတာငဖထး သမငးက ရငးျပလကပါ၏။

ေမလ ၃၀ ရကေန႔က ရနဟငးၿမ႕ ေကာကစမးဆငးတေတာ ေကာငးႀကးသ႔ ကၽြနေတာတ႔ သြားၾကရာတြင

ဆရာေတာေဝကငက ျမနမာျပညမ ပငလာသည ေကာကစမးဆငးတေတာ ၅ ဆအနက ၂ ဆက ထေကာငးႀကး၌

ကးကြယရ ထားရစခၿပး ၃ ဆက သတငးသးေတာမရာ အေရ႕တ႐တပငလယထမ ကၽြနးတစကၽြနးေပၚရ

ဖထးေတာငကနးဆသ႔ ဆကလကပငေဆာငသြားေၾကာငးဆခသညက စာဖတပရသတတ႔ မတမေကာငး မတမေပ

လမမည။ ဤ၌ ကၽြနးတစကၽြနးဟသညမာ ေအမြငးက ဆလပါ၏။ ျပညမႏင ေရေကာ သမတလငးလမးျဖင

ဆကသြယထားသညက သတမမ၍ သရပါသည။

အဆပါ ဘရားေကာငးႀကးသည ႏစေပါငး တစေထာငေကာေကာေလာကကတညးက တညရခသညဟ

ဆၾကပါသည။ ေရ႕တြင ေရကနႏင လသြားလမး၊ ေနာက၌ ေတာငကနးေစာငးကမကာ ေစာငးတနးနညးတ

အေပၚဘကတက၍ အမးေကာေကာႏင တစေဆာငၿပးတစေဆာင တညေဆာကထားေသာျပာဒေတြ ရပါ၏။

ဤေကာငးႀကးသည ထထညခငခခန႔ညားလပါ၏။ ေကာငးေရ႕မ ေမာၾကညလကသညအခါ ထထပစမးလနး

စျပညေသာ ေတာအပၾကားထမ အမခနးႀကးမားလစြာေသာ ေကာကစငတးႀကးမားႏင အျခားျပာဒေဆာငကေလး

တ႔က ျမငရပါသည။ အမၿငးႏငေသာ ျမငကြငးတစကြငးပင။ ေကာငးေဘး ႏစဖကႏစခကတ႔၌လညး ထကသ႔

ေကာကတးႀကးမားႏင အဓကရ ေညာငပငႀကးေတြရပါေသး၏။

89 ပထမ ျပာဒေဆာငထ ဝငၾကညသည။ အခနးတငး မသးသပပါ။ ျမနမာျပညမ ပငေဆာငလာသည

ဆငးတေတာ ၅ ဆအနက ၃ ဆက ရနဟငးတြင ထားခၿပး ဆကလာယလာေသာ ကန ၃ ဆကကား မျမငရပါ။

ဥးဥာဏက ဤေကာငးတြင သကသကလြတေန႔လယစာ အငမတနမ ေကာငးသည။ စားရေအာငဟ

ေျပာေသာေၾကာင ထမငးစားခနးသ႔ သြားၾကပါ၏။ အခနလြနေနၿပမ႔ ပတထားႏငပါၿပ။ အနးအနား လကၾကညရာ

စတတငးက ဆငက မေတြ႕ရ။ ေနာကဆး ၾကၾကဖနဖန တငါရြာ (The Fisherman Village) ဟေခၚေသာ ဆငက

ေတြ႕၍ ဝငသြားၾက၏။ ေအာကထပတြင အေျခအေနမဟနလ။ အေပၚထပသ႔ တကသြားရာ ဆႏင ေရပမာ ကြာျခားလ

ေၾကာငးျမငရသည။

ေအာကထပ၌ အခငးမ စားပြေတြႏင သာမည ကလားထငမား။ အေပၚထပတြင အေနာကႏငင စနစပမာ

ခငးကငးျပငဆငထားသည။ စားေသာကခနးႏင ဆကလကရေသာ အခနးႀကးထ စငျမငေပၚ၌ ဂတတရယာမားပထား

၏။ ညအခါ လာေသာဧညပရသတတ႔အား ေဖာေျဖရန ျဖစသညဟ ယဆမပါသည။ အစားအေသာက သန႔ျပန႔ၿပး

ေျပာစရာ မရေအာင ေကာငးသည။ ေစးခ၏။ ၿမ႕ခမားထက ႏငငျခား ဧညသညမားအတြက ရညစးၿပး ဖြငထားသည

ဆငျဖစဟနတသည။ ဆကဆေရးရညမြန၏။ ကၽြနေတာတ႔ ရေနတနး ထခရးသညမး တစဥးတစေယာကမ ဆငထ

မလာေရာကပါ။

ထမ ေအမြငးတကသလနယေျမသ႔ သြားၾကပါသည။ ရနကနတကသလနယေျမထက ကယသညဟ ခန႔မနး

မသည။ တကသလဝငးအဝင မခဝမ သစပငႀကးမား အကငးေတြက အမးသဖြယ ႏစဖကႏစခက၌ ယကစပေပးထား

ေသာလမးမႀကးအတငး ေလာကလာရာ လကယာဘကတြင ႏစထပေကာငးေဆာငႀကးမား၏ အေပၚထပရ ဝရနတာ

မား၌ထငေနသ၊ ထရပေနသ ေကာငးသားအခ႕က ျမငရ၏။ ၿငမသကတတဆတခက ေကာငးလေခကလားဟ

ေတြးမသည။ လကဝဘက၌ ေရကနေတြ၊ ဥယာဥေတြက ေတြ႕ရသည။ ေဘာလးကြငး၊ တငးနစ (Tenis)႐ကကြကေတြ

က ရနကနတကသလမာကသ႔ မျမငမ၍ ဘာေၾကာငပါလမဟ အၾသမသည။

ေရ႕ဆကသြားရာ ရနကနတကသလဝငးထ ကေကာပငမားရသကသ႔ တတငးေမႊးႏင အမညမသ

ပနးပြငပငႀကးေတြ အမားအျပားႏင တနဆာဆငထား၏။ စာေပပ႔ခရာ အေဆာကအအႀကးေတြဆ လညၾကည

ၾကသည။ အတနးတကေနေသာ ေကာငးသ ေကာငးသားမားကမျမငရ။ ေကာငးပတထားလ႔ေလလားဟ စဥးစားမ၏။

ေတာငေျခရငးတြင အခ႕၊ ေတာငကနးေပၚ၌ အခ႕ ေခတသစ ေခတေဟာငး ပစမားႏင အေဆာငေဆာငတ႔

ရၾကသည။ ေျမျပန႔အေဆာငတြင လကခာတကၿပးေနာက အတနးတစတနးက ေတာငကနးေပၚမ အေဆာငတစ

ေဆာငဆ သြားဖ႔ရာ မပငပနးေပဘးလားဟ ေတြးမသည။ ဘငစကယျဖင အတနးတကသမားအဖ႔လညး လြယကမည

မဟတဟ ဆငျခငမပါ၏။

ညေနေစာငး ၃ နာရခြတြင ဟတယသ႔ ျပနလာၾကသည။ နကျဖနခါ ယခငက ကငးေတာင (Canton)၊ ယခ

ဂြမးခး (Guanzhou)ေခၚ ၿမ႕သ႔သြားရန ေလယာဥလကမတ သးေစာင ဝယထားေပးၿပဟ ဧညႀကဌာနမ

သတငးရသျဖင ပစၥညးေတြ အၿပးထပပးၾကသည။ ေရမးခးၿပး အနားယေနခက ဥးဥာဏေရာကလာၿပး

နကျဖနသြားမည အစအစဥက ေျပာျပသည။ ႐ပျမငသၾကားၾကညေနစဥ ဟတယမ အမးသမးတစေယာက

တခါးေခါကၿပး ဝငလာကာ ႐ပျမငသၾကားစကက မြမးမျပငဆငေပး၏။ တ႐တလ ေျပာၿပးထြကသြားပါသည။

အေနာကႏငငတြငကား ဧညသညေတြ အျပငထြကေနတနးမ ဤကသ႔ လာလပေပးပါ၏။

၂-၆-၄။ ဇြနလ ၁၃ ရက၊ အဂၤါေန႔။

90 နနက ၇ နာရခြ ဥးဥာဏ တယလဖနးဆကသည။ အျပင တ႐တဆင၌သအၾကာေကြ႕၊ ေပါကစတ႔ သြားစားမည။

ကၽြနေတာတ႔ ဟတယ ကာဖဆငမာပစားၾကပါဟ ဆ၏။ ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔ကလညး ထဆင၌သြားစားရန

စတမရပါ။ စားၿပး၍ ကနကသမအတြက ယြမေငြစကေတြ ထတေပးရာ အမးသမးကေလးက ‘ ဒယြမေငြ စကေတြ

လကမခပါရေစန႕’ ဟ အဂၤလပလေျပာပါေတာ၏။ ကၽြနေတာက အတေဆာငေခါကေငြစကအတက ျဖန႔ျပလကသည။

သက ‘ ဒစကေတြမာ ေငြစကေတြ’ ဟ လကညႈးထးျပ၏။ ကၽြနေတာေပးသည ေငြစကေတြမာ ေငြစက တစဆယတန

အညေရာင၊ သျပသညစကမားသည မရမးေရာငျဖစေန၏။ ထစကမားျဖင ေငြေခရာထစကအေရာငျဖင ျပနအမး၏။

ဥးဥာဏ ေရာကလာ၍ ဤအေၾကာငးက ေျပာျပရာ သက ေအာကပါအတငးရငးျပပါသည။ ‘ ဆရာႀကး၊ ကၽြနေတာတ႔

ႏငငမာ ေငြစကႏစမးရပါတယ။ တစမးက ကၽြနေတာတ႔ ႏငငသ ႏငငသားေတြ ျပညတြငးမာ သးစြဖ႔၊

ေနာကတစမးက ႏငငျခားသားေတြ ျပညတြငးမာ သးစြဖ႔ ျဖစပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ျပညသ ျပညသားမား

လကထထားလ႔၊ သးစြလ႔မရပါဘး။ ႏငငျခားသား တစဥးဟာ ဟတယေနခ၊ စားေသာကခ၊ ေလယာဥ၊ မးရထားခ၊

အဆးေျပာလကမယ။ ျပညပတစေနရာဆ တယလဖနး ဆကမယဆရငေတာင အဒစပယရယေငြစကန႕ေပးရပါတယ။

ျပနအပးရငလညး အဒေငြစကမးန႕ပ။ ႐း႐းဆငေတြမာ ဒေငြစကသးလ႔မရဘး’ တ။

ဤကသ႔ အခကအလကမားက ဂဃနဏ မသသညမာ ပကငးၿမ႕မ အမြငၿမ႕အထ ကနကစရတမားက

ကၽြနေတာ လေပးထားသည ေငြေတြထမ ဥးဥာဏကသာ အစစအရာရာ ေပးခ၍ျဖစပါသည။ တစၿမ႕ေရာကလင

ဥးဥာဏက ကနခေသာ၊ စားေသာကသးစြသြားလာေသာ စရတရငးတမးက ကၽြနေတာအားေပးသည။ ကၽြနေတာက

မငးတငးေက စစေဆးၿပး ဖငတြထထညထားလကပါသည။

ဥးဥာဏ ရငးျပၿပးသညေနာက ကၽြနေတာက ဒလဆရင ဆရာတ႔တ႐တျပညမႀကးက ထြကသြားတအခါ

လကထကနတ ေငြစကေတြ ဘယလလပမလ’ ဟေမးရာ သက ‘ ဆရာႀကးတ႔ တ႐တျပညမ ထြကခြာသြားမယၿမ႕ရ႕

ဘတာ႐၊ ေလဆပတငးမာ ဌာနတစခရပါတယ။ လကကနေငြေတြက ေနာကဆးအႀကမလလယခတ စာရြကေတြန႕

ႏငငကးလကမတျပရင ႏငငျခားေငြ လလယေပးပါမယ’ ဟ ေျပာသည။

ၿပးေနာက ဂြမးခးၿမ႕သ႔ မသြားမ အမတတရ ပစၥညးကေလးမားဝယရန ဟတယနားရ ကနစဆငႀကးဆသ႔

သြားၾကသည။ ၁၀ နာရခြ ျပနေရာကသညအခါ အခနးထမနေနဂာ ေရာကေနသည။ ခတငႏင စားပြမားေအာက၊

ေရခးခနးထ စသည ေနရာမားက ေစေစစပစပ စစေဆးေနသညက ျမငရသည။ ၿပးလင ႏႈတဆကကာ ထြကခြာသြား

သည။ ေပါကကြသည ကရယာမား ရာေလသလားမသ။

ဟတယအေပၚဆးထပရ စားေသာကခနးသ႔ ဓာတေလကားျဖင ကၽြနေတာတ႔ တကသြားၾကသည။

ေစာေသးသျဖင အခနးပတလည ထးထားေသာ ဝရနတာသ႔ ထြကကာ ပတဝနးကငက မကစ စၾကာျဖန႔သည။

စညလႈငးကၽြနးက ေနအလငးေရာင ေကာကေဆာငႏငတကြ အတငးသားျမငရ၏။ ထအခါ ကၽြနေတာတ႔ ေမာလၿမငမ

ျမငရေသာ ေခါငးေဆးကၽြနးက သတရမပါသည။ ေရးအခါက မြနဘရငတ႔ ေခါငးေဆးရာ ဌာနျဖစၿပး ဗဒၶဘာသာ

မြနျမနမာတ႔၏ ဥးညြတရာ ေစတပထး၊ ေကာငးကန ဇရပမားႏင။ စညလႈငးကၽြနးကား စစေရးကငရာ ဌာနျဖစၿပး

ကမၻာလညခရးသညမား ႐ႈစား အၾသစရာ ေကာကေဆာငတးႀကး၊ ဘရားေကာငးေဆာင၊ ဥယာဥ၊ ဂမားႏင

ကၽြနးႏစကၽြနးစလး ကယသမငး၊ ကယအဂၤါရပမားႏင ကယ။

ေန႔လယစာ စားၿပး အခနးသ႔ ဆငးလာ၏။ အထပအပးေတြက ၁၂ နာရ မထးမ ေျမညထပဆသ႔

ခခငးၿပး ဟတယစာရငးရငးသည။ စပယရယေငြစကမားက ဥးဥာဏက လမးေပးသည အခကသတထားမပါ၏။ ၂

91 နာရထးေသာ မာထားသည တကစေရာကလာ၍ ေလဆပသ႔ ထြကခြာလာရာ လမးခြတလတ၌ တကစ စကရပသြား၏။

မသနးျမက ‘ ဒကၡပါပ။ လျပတတေနရာ၊ အကအည ျဖနးခန မရႏငတ အရပမာမာ လာျဖစရတယ။ ေလယာဥက ၄

နာရခြထြကမယ။ မမ မပါမလား’ ဟ ညညးတြားရာ ဥးဉာဏက ‘ ရပါတယ။ စကမပကပါဘး။ ခၽြတယြငးသြားတာပါ’

ဟႏစသမသည။ မၾကာမ ဆကလကသြားႏငသျဖင ေလဆပသ႔ ၃ နာရမထးမ ေရာကလာၾကသည။

ေလဆပခရးသညေစာငခနးတြင ၂ နာရခြၾကာၾကာ ေစာငရ၏။ ျပညတြငးခရးသည ပ႔ေဆာငေရး

ေလယာဥေတြ အခနမမနဟ ခရးသညေတြက ညညးညအျပစဆၾကေၾကာငးက ဥးဉာဏထမ ၾကားသရသည။

ပကငးမ ရနဟငးသ႔ ပသည ေလယာဥသည ၂ နာရ ေနာကကပါသည။ အခနးထေစာငေနၾကေသာ သမားအနက ၄

ႏစသားအရြယခန႔ သငယကေလးသည ပထမ၌ ေျပးခနကစားေနရာမ ၾကာလြနးသျဖင စတမရညႏငေတာဘ ဂြမးခး

မသြားမေတာဘး။ အမျပနမယ’ ဟတ႐တလ ေအာငလက၊ အခနးဝတခါးဆ ေျပးသြားလကႏင လပေန၍

အေမျဖစသက မနညးေခာထားရသည။ ေနာကဆးေမာပနး၍ အပေပာသြားမ တတဆတသြားပါေတာသည။

၅ နာရခြ ေလယာဥဆကလာသည။ ၆ နာရခြ၌ ထြကျဖစ၏။ ေလယာဥသည ရနကနမ ကြနမငးသ႔

ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာကပသနးလာေသာ ဘးအငး ၇၃၇ မးျဖစသည။ ခရးသည ၃-၄ ဆယေလာကသာ ပါလာၿပး ၄၅

မနစခန႔သာ ၾကာပါသည။ ေျမပဆားေလာထပ၊ အခေရေအး တစခြကႏင ရငထးခတတစခစ ခရးသညတ႔က ေပးပါ၏။

ညေန ၇ နာရ ၁၀ မနစေလာကတြင ဂြမးခး ေလယာဥကြငး၌ သကဆငးလာပါသည။

၂-၇ ။ ကငးေတာင (Canton) (ခ) ဂြမးခး

ယခငက ကငးေတာင ယခ ဂြမးခးဟေခၚေသာ ေလဆပတြင ကၽြနေတာတ႔အား ေခာငရန တကသလ (Zhongshan

University) အေရ႕ေတာငအာရ သမငးေကာလပေကာငး (Institute of South East History)မ ကထက ေဒါကတာ

ယြမတနး (Dr Yuan Ting) လာႀကႏငေနပါ၏။ ဥးဉာဏက မလာမ ႀကတငေၾကးနနး႐ကထားႏင၍

ေရာကေနျခငးျဖစပါ၏။

အထကပါ ‘ ေခာငရန’ သဒၵါပဒသည ကမၻာေကာ တ႐တေတာလနေရး ေခါငးေဆာငႀကးျဖစသ ဆနယကဆင

(Sun Yat- Sin) ၁၈၆၆-၁၉၂၅ ၏ အျခားအမညက ဆလပါသည။

ေဒါကတာ ယြမတနးက လကဆြႏႈတဆကၿပး ေကာငးမ ကားျဖင ေလဆပတြင ၅ နာရေလာကကတညးက

လာေစာငေနေၾကာငး၊ အေရးကစၥတစရပေပၚလာ၍ ၆ နာရခြတြင ျပနလႊတခရေၾကာငး အားနာသျဖင ေျပာျပပါသည။

တကစတစစးငားၿပး တကသလတညးခခနးေဆာငသ႔ ေခၚသြား၏။ ေလဆပက ဂြမးခးၿမ႕ေျမာကဘက၊ တကသလက

ၿမ႕ေတာငဘက၌ ရသျဖင ၿမ႕က ျဖတစးေနေသာ ပလျမစ (The Pearl River- Zhujang)တတားႀကးေပၚမ

ျဖတကးလာရသည။ ၿမ႕အသြငအျပငက အကခတၾကညျခငးအားျဖင စးပြားေရးေတာငတငးပရေၾကာငး ေတြးမပါ၏။

တညးခေဆာငရရာသ႔ ၇ နာရခြ ေကာေကာ ေရာကလာၾကသည။

တကသလနယေျမက အတတတငး ဝငးခတထားသည။ ဝငးထ တကစေတြ ဝငခြငမျပေသာေၾကာင အထပ

အပးမားက ဥးဉာဏႏင ေဒါကတာ ယြမတနးတ႔က တညးခေဆာငဆသ႔ သယသြားေပ၏။ ခရးေဆာငအတေလးလး

စလးက ဘးတပထား၍ လမးေပၚဆြသြားႏငသျဖင ေတာပါေသးသည။ ကက ၄၀ နးပါး ေလာကရသည။

အေဆာင႐းခနးတြင အမးသမးတစဥး၊ ႏငငကးလကမတမား ေတာငးၾကညကာ စာအပထ ထညေရးၿပး ကၽြနေတာတ႔

92 ႏစေယာကအား ပထမထပရ အခနးေဆာင နပါတ NA 21 ၏ ေသာက ေပးသည။ ဥးဉာဏလညး ကၽြနေတာတ႔ႏင

ႏစခနးျခား အခနးကရပါသည။ အေပၚထပသ႔ မတကလာမ တ႐တ အမးသမးႀကးတစဥးက ကၽြနေတာအနားကပ

လာၿပး အဂၤလပလ Welcome, Welcome ( ခရးဥးႀကဆပါတယ၊ ခရးဥးႀကဆပါတယ) ဟ ေျပာပါသည။

ကၽြနေတာလညး ဘယသ ဘယဝါမနး မသဘႏင ‘ ေကးဇးတငပါတယ’ ဟျပနေျပာလက၏။

ကၽြနေတာတ႔သည ကြနမငးႏင ပကငးတကသလ အေဆာငမား၌ ဧညသညေတာေတြအျဖစ အခမ တညးခ

ရသည။ ရနဟငးႏငဂြမးခးၿမ႕တ႔မ တကသလ အေဆာငမားတြငကား လာလညသည ဧညသညမားသာ ျဖစသျဖင

တညးခခ ေပးရပါ၏။ သ႔ျဖစေစကာမ အျပငအဆင အသးအေဆာငခငး တနးတေသာ ၿမ႕ထမ ဟတယမားထက

တညးခခ ပသကသာပါ၏။

ကၽြနေတာတ႔ အခနးေဆာင၌ ဧညခနး၊ ေရခးခနးႏင အမသာမားရသည။ ရနဟငးမ အခနးႏင ခပဆငဆင။

ပးကငးမ အခနးေဆာငေလာက မခန႔ညားလပါ။ ေလေအးစက ရပါ၏။ ပစၥညးမား ေနရာခၿပးသညေနာက ဥးဉာဏ

ေရာကလာသည။ သက အခနးေဆာငႏင ကပလကရေသာ ညစာစားခနးသ႔ေခၚသြားသည။ ေဒါကတာယြမတနးလညး

အားနာနာႏငလကပါလာ၏။ ညစာစားခန ၆ နာရမ ၉ နာရအထျဖစ၏။ ၈ နာရခြေနၿပမ႔ စားသေတြ စသြားသေလာက

ရေန၏။ ႏငငျခားသား အခ႕ႏင ဆရာေတြ၊ ေကာငးသားေတြ အနညးအကဥးတ႔ကသာ ေတြ႕ရ၏။ တ႐တႏင

အေနာကႏငငအစာမား မာစားၾကသည။ ေပါ(ခ)ေခာ(ပ) (Pork Chop) ေခၚ တစေယာကစာ ဝကသားျပား

အထတးႀကးက လာေတြ႕၏။ မစားရသညမာ ၾကာၿပမ႔ ျဖစပါ၏။ တႏင မဟတ။ ဓား၊ ခကရငးႏင စားရသည။

ဥးဉာဏႏင ေဒါကတာ ယြမတနးတ႔ကား တႏငစားၾက၏။ ဟငးမညေတြ ေစးခၿပးအဆငအတနးျမငပါသည။

ဤစားေသာကခနးႀကးထ လႏစရာေကာ သးရာမက တစၿပငနကစားႏငသည။ စားပြထးက စာအပကေလး

ယလာၿပး မာသညေအာဒါယသြားသည။ ယလာသည ဟငးအမညႏငအတ တနဖးျဖတပငးကေလး ေပးသြားသည။

စားၿပးသညအခါ ျဖတပငးမားက ျပၿပး စာရငးရငးရပါ၏။

အခနးထမ မထြကခြာလာမ ကၽြနေတာက ဥးဉာဏအား ‘ ညေနက ဆရာကခရးဥးႀကဆတ အမးသမးႀကးဟာ

ဘယသပါလ’ ဟေမး၏။ သက ‘ ဆရာႀကးတ႔ႏင မတမဆကေပးမတာ ကၽြနေတာအျပစပါပ။ အလပ႐ႈပသတလစသြား

လ႔ပါ။ အမးသမးႀကးဟာ အေရ႕ေတာငအာရ သမငးေကာလပေကာငးက ေကာငးအပႀကးပါပ။ အမညကေတာ

ခနယငကး (Zhang Yin-Qui)တ။ ေဒါကတာ ယြမတနးတ႔ရ႕ အႀကးအကေပါ’ ဟ ေျပာျပပါသည။ အခနးျပနေရာက၍

အပရာထ ဟေတြး ဒေတြးႏင ၁၁ နာရ အခနေလာကတြင ေလာကႀကးက ေမေပာကသြား၏။

၂-၇-၁။ ဇြနလ ၁၄ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔

ေအမြငးၿမ႕ႏင စးပြားေရးဘက၌ ၿပငဘကျဖစေသာ ဂြမးခးၿမ႕တြင တစညအပခရၿပ။ နနက ၇ နာရခြတြင ဥးဉာဏႏင

အတ နနကစာ သြားစားၾကသည။ မေန႔ညက အေျခအေနႏင တျခားစ ျဖစေနသည။ လေတြႏင ျပညကပေနသျဖင

ေခတျပနထြကလာၿပး ေဟာငေကာငၿမ႕ရ မတေဆြျဖစသ ကနကတန (Kenneth Tan)ေခၚ ဥးဝငးျမင အမသ႔

တညးခေဆာင ႐းမတယလဖနး ဆကၾကညသည။ ဥးဉာဏက ေဆာငရြကေပး၏။ ႐းခနးမ အမးသမးကေလးအား

နပါတေပးလကသည။ သ႔ေသာ မညသမ မထးသျဖင ထမငးစားခနးသ႔ ျပနသြားၾက၏။ ေနရာသးခရ၍ စားၾကရ၏။

93 တ႐တဆျပတ၊ ေပါကစ၊ အၾကာေကြ႕ စသညတ႔ပင။ အခနးအျပငေရာကသညႏင တစၿပငနက ေဒါကတာယြမတနး

ႏင ပကပငးပါေတြ႕ရသည။

အခနးထမ လရာပစၥညးမားယကာ ေကာငးဝငးျပငတြင တကစတစစးငားၿပး ၿမ႕ထသ႔ သြားၾကပါသည။

ဂြမးခးၿမ႕သည ဂြမးေဒါင (Guangdong) ျပညနယ၏ ၿမ႕ေတာ ျဖစပါသည။ ၁၉ ရာစ ျမနမာျပဇာတစာအပ

ေတြထဖတမသည ‘ ကြမးတပးထည’ ဟေသာ စာပဒထပါ ကြမးတသည ဂြမးေဒါင ျဖစေကာငးပါ၏ဟ ယဆပါသည။

ဆခသညအတငး ေအမြငးၿမ႕ကသ႔ စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးမႈ လြတလပစြာ လပဖ႔တခါးဖြငဝါဒ ကငသးရန အခြငျပထားသျဖင

ႏစေပါငး ႏစေထာငေကာေလာကကတညးက တညေထာငခေသာ ဤၿမ႕သည ႏငငျခားျပညနယမားႏင ကးလး

ဆကဆ ေရာငးဝယရာ ဗဟဌာနဘဝသ႔ ေရာကေနၿပမ႔ အသြငအျပငတစမးေဆာငေနေပၿပ။ သ႔ျဖစေစကာမ

တစဖက၌ ပနးၿမ႕ေတာ (The City of Flowers) ဟေသာ အမညျဖင ေကာၾကားေနပါ၏။ အကယအဝနး ဧရယာ

ဟကတာ ၁၂၀၀ ( ၁ ဟကတာ = ၂.၄၆၁ ဧက) ရသည ဤၿမ႕သည သစပငအမးမး သနးေပါငးႏစဆယေကာႏင

တကြ ပနးပငမးစအျပင ျမကခငးမားျဖင စမးလနးစျပညစြာ အလအပ ေဆာငေန၏။

ကၽြနေတာတ႔ ေလးဥးသား ပလျမစက ျဖတေကာေမာငးကာ ပနးေစတ (The Flower Pagoda- Hua Ta)

ဆသ႔ သြားၾကသည။ ၅၇. ၆ မတာ ျမငသည။ ပကငး၊ စးခးႏင ဟနးခးၿမ႕မား၌ ျမငခရေသာ ‘ ပဂးဒါး’ မားႏင

ခပဆငဆင။ သ႔ေသာ တစမထးျခားပက ျပငပဘက၌ ၉ ဆင၊ အတြငးဘကတြင ၁၇ ဆငရၿပး သရရဓာတေတာမား

ဌာပနာထားသညဟ ဆပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔ တကၾကညၾကပါသည။ သ႔ေသာ တတယထပ ေရာကေသာအခါ ထပမ

တကႏငေတာသျဖင ပတပတလည ဝရနတာမ ျပငပက လမးေမာၾကညၾက၏။ ျပငသစျပည ပါရၿမ႕ အငဖယ (Eiffel

Tower) ေမာစငႀကးက ေတြးမ၏။ သ႔ေသာ ထေမာစငႀကးက ၉၈၅ ေပ ျမငၿပး ပတဝနးကင အေဆာကအဥေတြ

ကငးရငးေနသည။ ပနးေစတကား ေပ ၂၀၀ ေကာေကာသာ ျမငၿပး အေဆာကအဥေတြႏင ဝနးရေနပါသည။

တစဝငးထရ ကကသေရအေပါငးႏင ခေညာငးေနေသာ ဘရားေကာငးကကား အာ႐စကမပါသည။

ေအာကသ႔ ဆငးလာၾကၿပး ျမငခရေသာ ဘရားေကာငးဆသ႔ သြားၾက၏။ ဤေကာငးက ခရစႏစ ၅၃၇ ခႏစက

တညေဆာကခသည။ ၁၀၉၉ ခႏစမစ၍ ေညာငေျခာကပင ဘရားေကာငး (The Temple the Six Banyan Trees

Liurong Si )ဟေသာ အမညျဖင ထငရားေကာၾကားလာ၏။ ထႏစတြင ပညာရင ကဗာဆရာႀကး ဆးေဒါငပးသည

ဤေနရာ ခနးဝါသ႔ ေရာကရလာေသာ အခါဝယ ျမငရေသာ ေညာငေျခာကပငက မကစကသြားသျဖင ေညာငေျခာက

ပင (Liu Rong) ဟ၍ တ႐တဘာသာျဖင ကမၸညးေကာကစာ ထးသြား၍ အဆပါ နာမသညာ အေမြရခပါ၏။ ဤပဂၢလ

ႀကးသည အျခားမဟတ။ အထက၌ျပဆခၿပးေသာ ၁၀၈၉ ခႏစအတြငး ဟနးခးၿမ႕ ဘရငခအျဖစ တာဝနထမးေဆာင

ေနစဥ အေနာကကန တစဖကမ တစဖကသ႔ ကးဖ႔ လမးမႀကးေဖာကလပေပးသညသပင။ ထဘရားေကာငးႀကးသည

ယခအခါ ဗဒၶဘာသာဝငမား သာသနာထြနးလငးေအာင ေဆာငရြကရာ ဗဟဌာနႀကး ျဖစေနပါသည။

ထေကာငးဝငးထမ လမးမႀကးသ႔ထြကလာရာ ပကငးႏင ရနဟငးၿမ႕ေတြတြင ေတြ႕ခရေသာ ခစစရာ

ျမငကြကႏင ဆခရျပနပါ၏။ ၅ ႏစမ ၇ ႏစ အရြယ ေကာငးသ ေကာငးသား လမမယကေလးမားက ႀကးႏစႁမြာက

ေရ႕စဥေနာကဆက ကငတြယထားေသာ ေရ႕က ဆြေခၚသြားေသာ ဆရာမ ေနာကသ႔လကရငး ေနာကမ ဆရာမ

တစဥးက ထနးသမးသြားသည။ ကေလးမားကယလကလႈပရားမႈလညးရ၊ ေဘးကငးရနကြာ လမးသြားလမးကး

သငခနးစာလညး ရသျဖင အတယေလာကေသာ စနစဟဆရပါမည။ မသနးျမကအမတတရ ဓာတပ႐ကယလာသည။

သ႔ေသာ ဘာေၾကာငမနးမသ၊ ဖလငေဆးသညအခါ ႐ပပမား မေပၚလာ၍ ႏေျမာတသ ျဖစရပါ၏။

94 ထမ ေျမာကဘက ဆငေျခဖးအရပသ႔ ငားလာေသာ တကစျဖင ဆကသြားပါသည။ မၾကာမ ယရယဥယာဥ

(Yue Xiu Park- Yuexiu Gonguan) သ႔ ေရာကလာ၏။ ၉၂.၈ ဟကတာ ကယဝနးေသာ ဤဧရာမဥယာဥႀကးထ၌

ဗဟသတ၊ အသပညာ တးပြားရန ၾကညစရာေတြ ဒႏငေဒးတ႔ရသညအနက ႏစခတ႔ကသာ ေလလာသးသပႏငခရပါ၏။

ပထမဥးစြာ ဂြမးခးျပတကက ဝငၾကညၾကသည။ ၁၃၈၀ ျပညႏစက တညေဆာကထားခသည

ဇငဟငးေမာစင (Zenhai Tower- Zenhai Lou)အထတြင ရပါ၏။ ေျမျပငႏင ပငလယၿငမးခမးမႈ မကႏာၾကက

(Awning the land and sea into peace) ဟေသာ အနကက ေဆာင၏။ အထပငါးထပရ၍လညး ငါးထပေမာစငဟ၍

လညး ေခၚပါေသးသည။ ျပတကထတြင ဂြမးခးၿမ႕ သမငးက ႐ပလးေျမပမားႏင ခႏစ သကရာဇ အစဥအတငး

ေဖာထတျပထားသည။ စတဝငစား႐တငမက စတတကကြစရာလညး ေကာငးပါသည။ အေပၚထပမားရ ဝရနတာ

မားဆမ ပတဝနးကငက မကမနးတနးၾကညလကရာ ၾကညႏးစရာ၊ ခမးေျမ႕စရာေတြ ေျပာမကနေအာငျမငရ၍

ေမာရကးနပပါသည။

ထမ ထြကလာၿပး ယရယ ေတာငတနး (Yuexiu Hill)ေပၚတကၾကညၾက၏။ ကနးထပတြင ဂရကႏစ

(Granite) ေကာကျဖင ထလပထားေသာ သး႐ပႀကး ငါးေကာငက ေတြ႕ရ၏။ အလယေကာကတြင လညပငးရညရည၊

ဥးေခါငးျမငျမင၊ ခဝငဝငႏင စပါးႏကကထားေသာ သးႀကး၊ ေဘးပတလည၌ အျခားသးေလးေကာင ဝငးရေန၏။

ဒ႑ာရပျပငအရဆလင ႏစေပါငးႏစေထာငေကာေလာကက နတသားငါးပါး၊ နတဝတတနဆာ အေရာငတစမးစႏင

စပါးႏကကထားေသာ အေမြးေရာငခငး ျခားနားသည သးငါးေကာငက စးၿပး ဤဌာနသ႔ ဆငးလာၾကသညဟ၏။

အခနအနညးငယအတြငး နတသားမား ေပာကကြယသြားၿပး ကနရစခေသာ သးတ႔သည ေကာကတးႀကးမားအျဖစ

သ႔ေျပာငးလသြားၾကသညဟ ဆပါ၏။

လအေပါငးတ႔သညလညး ထအခါမစ၍ စပါးစကပးၾကကနသည။ ေကာကတးႀကးမားအသြငေျပာငးသြား

ေသာေနရာတြင နတသားငါးပါးေကာငးေဆာင တညေဆာက၏။ ၁၉၅၈ ခႏစက လမးသစေဖာကလပရာ

ေကာငးေဆာငက ဖကသမးလကရသည။ ၁၉၅၉ ခႏစတြင အဆပါ ေတာငကနးထပ၌ ဒ႑ာရပျပငပါ ေကာက႐ပ

ငါး႐ပက သတရေစျခငးငာ ထလပထားၾက၏။ ဂြမးခးၿမ႕က သးမားၿမ႕ဟ၍ လညးေကာငး၊ စပါးႏၿမ႕ဟ၍လညး

ေကာငး ေခၚေဝၚသမႈျပၾကပါသည။

ကၽြနေတာတ႔ ေရာကရေနေသာ ဥယာဥႀကးထတြင ဆနယတဆင၏ အမတတရခနးမေဆာငႀကး ရပါေသး၏။

သ႔ေသာ အခနဆငးရသျဖင အေဝးမသာေနၿပး ႏႈတဆက၊ အေဆာငသ႔ ျပနလာၾက၏။၁၁ နာရခြ ေကာေကာေရာက၍

ေန႔လယစာက ေဒါကတာယြမတနးႏငအတ စားၾကပါ၏။

နနကက ေဟာငေကာငရ ကနကတနအမသ႔ တယလဖနးဆကမရ၍ ညေနေစာငး၌သ႔႐းသ႔

နာရျပနႏစခကတြင ဆကၾကညသညအခါ သ၏အတြငးေရးမး အယဂယလာ (Angela)ဆသ အမးသမးက ထး၏။

ကနက႐းခနးသ႔ ျပနမလာေသးသျဖင နာရျပနသးခက၌ ျပနဆကရန ေမတာရပခ၏။ (ေဟာငေကာငႏင ဂြမးခးတ႔

ေဒသစေတာခနခငး မတပါ။ ေဟာငေကာငက တစနာရ ေစာပါ၏။) ဖနးဆကရန ေစာငေနသည အေတာအတြငး

ဥးဉာဏက သ႔လကရ အခနးေဆာငသည ေစးႀကးလြနးသည။ ခတစပစခန႔ေဝးေသာ ႏငငျခားသားမားေနရာ

ေကာငးေဆာငရ အခနးနပါတ ၁၁၂ သ႔ေျပာငးေနေတာမညဟ ေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာက အားနာစရာမရပါ။ ေနၿမအခနး

ေဆာငမာသာ ဆကေနပါ။ အေရးရရင ျဖနးခန ေတြ႕ႏငတယ။ အခနးခေပးဖ႔ ဝနမေလးပါဘး’ ဟေျပာေသာလညး

လကမခပါ။ ၃ နာရခြတြင ေျပာငးသြားပါသည။

95 ထအခနမာပင ကနကတနထ တယလဖနးဆကသည။ သကယတငထး၏။ ကၽြနေတာအသက ၾကားရ၍

အၾသျခငးမက အၾသသြားပေပၚသည။ အားရဝမးသာစြာႏင ေဟာငေကာငကလာဖ႔ ဖတ၏။ ကၽြနေတာက

ဥးေသာေကာငး ထမ တယလဖနး နပါတေတာငးလာသည။ ေမလ `၇ ရကေန႔မာ ဂြမးခးမ ေဟာငေကာင

တစဖကကမးရ ေကာငလြနး (Kowloon)သ႔ မးရထားျဖင ကၽြနေတာႏင ဇနးတ႔လာမည။ ကၽြနေတာတ႔ တညးခဖ႔

ဟတယတြင အခနးတစခနးငားေပးပါ။ ခမးနားသညဟတယမာ မဟတဘး။ ၁၉ ရကေန႔ ဗနေကာက ဆကသြယဖ႔

ေလယာဥလကမတ ႏစေစာငကလညး ႀကတငဝယထားေပးပါ’ ဟေျပာ၏။ သက ‘ စတခပါ ဆရာ။ ကၽြနေတာ

ႏစခစလးက ေဆာငရြကေပးပါမယ’ ဟဆၿပး စတပကေသာအသျဖင ‘ ျဖစမ ျဖစရပေလ ဆရာရယ။ ဖကပစလ႔မရတ

ကစၥတစခေၾကာင စငကာပက ၁၆ ရကေန႔သြားၿပး အရက ၂၀ ေန႔ ျပနလာမယ။ ဆရာန႕ သပေတြ႕ခငပါတယ။ ၂၂

ရက ေန႔မ ဗနေကာကသြားပါေတာလား။ ဟတယခ ကၽြနေတာေပးပါမယ ‘ ဟ ျပနေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာက ‘ ၁၉

ရကေန႔ ဗနေကာကက သြားႏငဖ႔ ႀကတငစစဥထားၿပးပါၿပ’ ဟ ရငးျပရာ သက ‘ ၄ နာရမာ ျပနဆကပါဥးမယ’

ဟဆပါ၏။

ကနကတန(ေခၚ) ဥးဝငးျမငက ၁၉၆၂ ခႏစက လနဒနတြင သကၽြမးခပါသည။ ၂၇ ႏစၾကာရခၿပ။ ယခအခါ

ရနကနတကသလမား စာၾကညတကမး ျဖစေနသ ဥးေသာေကာငးသည ကၽြနေတာတ႔ လနဒနတကသလတြင

ပညာသငအျဖစျဖင စာၾကညတကအတတပညာ ဆညးပးေန၏။ သ၏ ျမနမာျပညမ မတေဆြ ကဝငးျမငသညလညး

ထအခါက လနဒန၌ ေတာဝငစာရငးကငပညာ (The Royal Chartered Accountancy) က သငယေန၏။

တစခါတစခါ ကၽြနေတာတ႔ သးေယာက လနဒနၿမ႕တြင ေန႔လယစာ၊ ညစာအတတ စားၾကသည။ ကၽြနေတာက

လႀကးလညးျဖစ၊ အလပအကင ရေနသလညးျဖစသျဖင သတ႔အား ဒကာခပါသည။ ဥးဝငးျမငသည ယခအခါ

စာရငးက လပငနး တညေထာငကာ စမခန႔ခြေနသ အႀကးအကအျဖစျဖင ႀကးပြားေနပါ၏။

၄ နာရခြတြင အငဂယလာ တယလဖနးဆကသည။ ဟတယ အခနးငားၿပးေၾကာငး၊ ေလယာဥလကမတ

ႏစေစာငကလညး ဆကဆကဝယေပးမညျဖစေၾကာငး ေျပာျပၿပး ၁၇ ရကေန႔လာမည မးရထား ေကာလြနးဘတာ႐သ႔

မညသညအခနဆကမညက သလေၾကာငး ေမးသျဖင နကျဖနခါတယလဖနးျပနဆက အေၾကာငးၾကားမညဟ

ကတျပလကပါ၏။ တယလဖနးဆကခက ႏငငျခားေငြႏင လထားေသာ ယြမေငြ စကမားျဖင ေပးရသည။ အေကြက

လညး ထနညးတ ျပနအမးေပး၏။ ညစာစားၿပး ႐ပျမငသၾကားၾကည၊ ဝနထပႀကး တစထပကသြားၿပဟ ဆကာ

အပရာဝင၏။

သ႔ေသာ အပရာထ ေတာ႐ႏင အပ၍ မေပာပါ။ ႏစေပါငးႏစဆယေကာေလာကက ေန႔လယစာ၊ ညစာ စားခရ

သည ဥးဝငးျမင ကၽြနေတာအား ဤမေကးဇးသၿပးေစတနာျဖင ေစာငမသညက သတျပမသညအခါ အျမငသစ

တစျမင လငးလာပါ၏။ ‘ အၾကငလတစဥးသည ေမာလငခက မထားဘ ေစတနာ သန႔သန႔ျဖင လတစေယာကအား

ေကၽြးေမြးသညမအစ ႏႈတ၏ေစာငမျခငး၊ လက၏ ေစာငမျခငးျဖင သရငဆငေနရေသာ အခကအခ ျပနာေတြက

ေျဖရငးေပး၏။ ထသသည သ၏ အကးဆကေၾကာင သ႔ကလညး ေကးဇးခ ေကးဇးစားကျဖစေစ၊ အျခားသ

တစေယာကက ျဖစေစ ထနညးတ ေကၽြးေမြး၊ ကညသမႈ ျပသညမားက ခစားရတတ၏။ ဤကယေတြ႕က ယခတြင

မဟတ။ ေရးကလညး ႀကခဖးေၾကာငး သျမငလာပါသည။

ကၽြနေတာသည ၿဗတနျပညတြင ႏစေပါငး ၄၀ ေကာေကာ ေနခသညအေတာအတြငး ပညာေတာသင

ျမနမာေကာငးသ ေကာငးသား အမားအျပားတ႔အား ကၽြနေတာေကာငး၌ ေသာလညးေကာငး၊ လနဒနမ မင ၂၁ ခန႔

ေဝးသည ကၽြနေတာအမတြငေသာလညးေကာငး ေန႔လယစာသ႔မဟတ ညစာေကၽြးေမြးခသည။ ပညာေရး၊ ေနထငေရး၊

96 ကနးမာေရး စသည အေရးေရးတ႔ႏငပတသက၍ ျပနာအျဖာျဖာတ႔က ေျဖရငးႏငသမ ေျဖရငးေပး၏။

ဤအေၾကာငးေၾကာငးအခ႕က အေတြးအျမင စာေစာငထတြင ေရးသားခပါၿပ။ ကၽြနေတာကလညး တကသလမ

ပဂၢလႀကးေတြ၊ လပေဖာကငဘကေတြႏင မတေဆြေတြသာမက သစမးမားပင ေကၽြးေမြးကညသမ ျပသညမားက

စဥးစားမ၏။

ထမဆကၿပး ၁၉၇၉ ခႏစက မေမႏငေလာကသည အျဖစတစျဖစ စတမကစထ ေပၚလာပါ၏။ ၁၉၈၀ ျပညႏစ

၌ ျမနမာႏငင ေမာလၿမငၿမ႕ ေတာငပငးလမးတြင အေျခစကရန ဇနးသညေဆာကထားသည အမႏငပတဝနးကင

အေျခအေနက သးသပဖ႔အဆပါႏစ ဧၿပလဝယ ေကာငးငါးပတ ပတထားသျဖင ကၽြနေတာ ျမနမာႏငငသ႔ေရာက

လာသည။ ရနကနၿမ႕ သမၼတဟတယ၌ ေခတတညးခေနခက တစေန႔ ညေနေစာငး ၂ နာရခြအခနေလာကတြင

ဘလပျပန ျမနမာေကာငးသ ေကာငးသား ဥးေရ ၄၀ ေကာ ၅၀ ခန႔ ဘယက ဘယလ သတငးၾကား၍မသ။

သမၼတဟတယ ဧညခနးထေရာကလာၾကပါသည။ သတ႔အထ ေကြထညပစၥညးလပ စာအပႀကး ငါးအပ ကၽြနေတာ

ဝယပ႔ေပးလကေသာ ဇာတလကမငးသား တစေယာကလညး ၾကၾကဖနဖနပါဝင၏။ ေကာငးသားတစဥးက

ဒဧညသညေတြထ ရနကနကခညးလပါပ။ နယက အနညးငယသာ ပါတယ။ လာခငေပမယ မလာႏငလ႔ မေပၚလာၾက

ဘးဟေျပာပါ၏။

အတနငယ အလာပေျပာဆၾက၊ ကနးမာေရး၊ အလပအကင ေနရာဌာနႏင ေရးေဟာငး ေႏာငးျဖစ

စားၿမ႕ျပနၾကၿပး အားလးက လကအပခကနေတာၾကရာ ကၽြနေတာမာ အေၾကာငေၾကာင ျဖစသြားရာက ဆေတာငး

စကားေျပာၾကားပါသည။ ထအခါ ဧညခနးတြင ရေနၾကေသာ လမးျခားမားက တအတၾသ ၾကညေနၾကသည။

ကၽြနေတာအား ဘယလလမးမား ထငမတသြားမညက သခငပါဘ။ ကၽြနေတာလညး ကတညတာ တေဝဒ ေကးဇး

တရားသတတသည ျမနမာဗဒၶဘာသာ လမးေတြပါကလားဆတာ ဝမးသာသညမကရည စ႔ထြကလာပါေတာသည။

ဤျဖစရပက စဥးစားမ၍ ပတေသာမနျဖစၿပး အပေပာသြားပါေတာ၏။

၂-၇-၂။ ဇြနလ ၁၅ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႕

မနကစာ စားၿပး ထမငးစားခနးမ ထြကလာရာ ျပငဘက၌ေစာငေနေသာ ေဒါကတာယြမတနးက ေတြ႕ရသည။ သသည

စကားအငမတနနညးၿပး ရကတတပေပၚသည။ ေမးမေျပာ၊ ေျပာမ ေျဖသည။ သေဘာကား ေကာငးပါ၏။

ပလျမစ တစဖကကမးက သေဘၤာျဖင ကးၿပး လကေလာကျပမည။ ကၽြနေတာ ႏငငျခားေငြလလသည

အတြက တ႐တဘဏတကသ႔ေခၚသြားေပးမညဟ ေျပာပါသည။ ကးတ႔ သေဘၤာ ၁၀ နာရထးမလာမညမ႔ ေခာငရန

(ေခၚ) ဆနယတဆငတကသလနယေျမက လကလၾကညၾကသည။ ငယရြယစဥက ေနခေသာ ရနကနတကသလက

ေအာကေမမပါသည။ တစခရပါ၏။ ဤနယေျမက သစပငႀကးငယေတြႏင ပနးခငးမားပမားသည။ အခနရသျဖင

နကျဖနခါလာေျပာေဟာရန ဖတၾကားထားသည အေရ႕ေတာအာရသမငးေကာလပ ေကာငးေဆာငႀကးထ ေဒါကတာ

ယြမတနးႏငအတ ဝငေရာကေလလာ၏။ ၁၀ နာရထးခါနး တကသလနယေျမထရ ပလျမစကးတ႔ဆပသ႔ သြားၾကၿပး

၁၀ နာရ ၂၅ မနစတြငမ ဆကလာသည ကးတ႔သေဘၤာျဖင တစဖကကမးသ႔ကးၾက၏။ ရနကနျမစေလာက မကယပါ။

97 ကၽြနေတာတ႔ တညးခေနေသာ ဂြမးခးၿမ႕ အစတအပငးေဒသသည ရနကနတကသလနယေျမ တညရရာ

ရပကြကႏငတပါ၏။ ၿမ႕ျပငကသည ပညာေရးေလာက၊ လမစညကားလ၊ အသဗလမားႏင မဆညသညေတာရဌာန

ဟဆရပါမည။ ၿမ႕လယစးပြားေရးဌာနျဖစေသာ တစဖကကမးသ႔ ေျခခမသညႏင တစၿပငနက သမႀကးေစး၊ ဗလခပ

ေစး၊ ဆးေလဘရားလမးမာကသ႔ လထႀကးၾကား ေရာကသြားသျဖင မကစ႐ႈပ နားၿငးစရာ အျခငးအရာတ႔ႏင ရငဆငခ

ရပါေတာသည။

ေဒါကတာ ယြမတနးက မေန႔ကလ တကစျဖင မေခၚလာသညမာ အေၾကာငးေၾကာငးတ႔ေၾကာငျဖစပါ၏။

ပလျမစ သာယာလပပက ျပခငလ႔၊ ေစးဆင၊ လမးေဘးဆငႏင ကနတကႀကးမား ၾကညေစလလ႔ႏင ကၽြနေတာ

ႏငငျခားေငြလရန တ႐တဘဏတကႀကးသ႔ သြားခငလ႔ ဤအလ႔လ႔တ႔ေၾကာင စစဥခသည။ ၿမ႕ထ တကစႏင

သြားပါက အဆပါဆငေတြ၊ ကနတကႀကးေတြသည တစေနရာႏင တစေနရာ မေဝးသျဖင ဆငးလကတကလကလပ

ေနရမာမ႔ တကစစးရကးမနပပါ။

ရနဟငး၊ ေအမြငးၿမ႕ႀကးမားမာကသ႔ သး၊ ေလး၊ ငါးထပမအစ အထပႏစဆယေကာအထ မးပေနေသာ

တကတာႀကးမားျဖင ေဝဆာေနပါသည။ ထအေဆာကအဥမားေရ႕ ပလကေဖာငးမားေပၚတြင ဖနပျပငဆငႏင

အျခားေတာကတမညရ ဆငကေလးေတြက ေတြ႕ရေသာအခါ ရနကနကမးနားလမးကေျပးျမငမ၏။ ေဒါကတာ

ယြမတနးက လကျပရာပါသည။ သ႔ေသာ မသနးျမက ေဟာငေကာငတြင ပစၥညးမားေစးခသည။ ဟကမ ဝယေတာ

မညဆၿပး ေလာေလာဆယ ေန႔စဥသး မရမျဖစေသာ တလမလ အခ႕သာ ဝယ၏။ အျပငသ႔ ေရာကေသာ

သ႔ဖနပခြာမားအသစ ဖနပခပဆငတစဆင၌ ႐ကခငး၏။ ၿပးေနာက တ႐တဘဏတကရရာဆသ႔ သြားၾကသည။

ေဒါကတာ ယြမတနးခမာ ထအေဆာကအဥ တညရသညေနရာက တတကက သပမေပၚပါ။ ခးတတားေတြေကာ၊

ေျမေအာကသ႔လလမးမား လႏင ဘဏႏင တေသာ အေဆာကအဥႀကး တစခထ ဝငသြားၾက၏။ ကးသနးေရာငးဝယ

ေရး ဘဏတကႀကးျဖစေန၍ ျပနထြကလာၾကရ၏။ ေနာကဆး ေျမပထတၾကညရာ အနးအနားတြငရေၾကာငး

ျမငရသျဖင သြားၾကသည။ ခမးနားႀကးကယသည ဘဏတကႀကးထ ဝငမၾကရ၏။

ႏငငျခားေငြလသည။ အလြနပင စနစကသည။ ကၽြနေတာလ လေတြမမားလပါ။ ေခတတနးစေနၿပး

‘ ေကာငတာ’ ေခၚစားပြတနးရညႀကးေနာကဘကရ အမးသမးရစဥးအနက လျပတသည သဆသြား၊ ႏငငျခား ေငြစက

သ႔မဟတ ခရးသညေဆာင ခကလကမတမားႏင ႏငငကးလကမတကျပရသည။ ထသက စစေဆးၾကည႐ႈၿပး

ကြနပတာႏင တြကခက၊ ရသငသည ေငြက အထးယြမေငြ စကမား၊ သကဆငရာ စာရြကမားႏငအတ

ႏငငကးလကမတကပါ ကၽြနေတာလကထ အပလကပါ၏။ အစမအဆး ေစာငရသညအခနသည ၁၀ မနစခန႔မပင

မၾကာပါ။

တ႐တႏငငတြင ႏငငျခားခရးသည၊ ဧညသညႏင ကနသညႀကးေတြေသာကငးေဝးစြာ ႏငငျခားေငြ

လလယႏငရန ပကငးၿမ႕ တ႐တဗဟဘဏတကႀကးအျပင ဘဏတကခြ၊ အစးရ အသအမတျပထားသည ကနတက

ႀကး၊ ဟတယႀကး၊ ေလဆပႀကးႏင ဘတာ႐ႀကးေတြ ၿမ႕ႀကးျပႀကးအမားအျပားတြင ရေၾကာငးက ေစာေစာက

အရပအႁမြကေျပာခၿပးပါၿပ။ ပကငးၿမ႕ တ႐တဘဏတကႀကးမသာ အေတာက ေငြမားသည ခကလကမတလညးျဖစ၊

ေငြလလသ ဥးေရကလညး မားလ၍လညးျဖစ၊ ကၽြနေတာက အေမရကနေဒၚလာေငြစကဘယမ၊ ခရးသညေဆာင

ခကလကမတဘယေလာက၊ တ႐တယြမေငြ ဘယမေလာကေတာငးဆ၍လညး ျဖစေသာေၾကာင မနစေလးဆယခန႔

ၾကန႔ၾကာသြားရသည။ ရနဟငးၿမ႕ ကနတကႀကး၊ ေအမြငးၿမ႕ တညးခသည လဂယနဟတယ၊ ယခ ဤဘဏတက

98 အသးသးတ႔တြင ေငြလလယရာဝယ ေရာေရႊ ေရာေငြ ဆသလကစၥ ၿပးခပါ၏။ အတယထကေသာ စနမနာတစခ

ျဖစေပသည။

အေဆာငသ႔ တကစငားၿပး ျပနလာရာ ၁ နာရ ၄၅ မနစ၌ ေရာကလာသည။ ေန႔လယစာ ေလးေယာကသား

စကားတေျပာေျပာႏင အတတစားၾက၏။ ေဒါကတာ ယြမတနးက နကျဖနနနက ၈ နာရခြ၊ ၉ နာရအခန အေရ႕ေတာင

အာရသမငးေကာလပေကာငးသ႔ သြားဖ႔ လာေခၚမညဟ ေျပာၿပးႏႈတဆကထြကခြာသြားသည။

ႏငငျခား၌ တစေနရာမ တစေနရာ ခရးသြားရာတြင အဆငေျပမႈသည အဓကအခကျဖစပါသည။ သြားမည

ေန႔ရကတြင ယာဥလကမတ ရယေရး၊ တစၿမ႕တစရြာ မတေဆြရလင မတေဆြလာႀကဖ႔ႏင တညးခမႈစသည

ကစၥအဝဝတ႔က ႀကတငစစဥထားရသည။ စာဖတပရသတမား သရၿပးသညအတငး ရနကနမ ကြနမငး၊ ကြနမငးမ

ပကငးအထ သြားဖ႔၊ ေနေရးမားက ရနကနၿမ႕ရ တ႐တႏငငသ႐းမ အကအညရခပါ၏။ ထေနာက ပကငး၊ ရနဟငး၊

ဟနးခး၊ ဖးခး၊ ေအမြငး၊ ဂြမးခးၿမ႕ ခရးဆကမား၌ အဆစအဖ ေခာေမာသြားေအာင ဥးဉာဏက ဒငခကာ ခန႔ခြစမ

ေပးခသည။ ယခအခါ ဂြမးခးၿမ႕မ ဆကသြားရမည ေဟာငေကာင၊ ဗနေကာကႏင စငကာပၿမ႕မား ခရးစဥအတြက

ကၽြနေတာကယတငစ၍ လပေဆာငရေတာမည။

၃ နာရခြ၌ ေဟာငေကာငမ ကနကတန၏ အတြငးေရးမး အမးသမးအငဂယလာထ တယလဖနးတစဖန

ဆကသည။ သက ေဟာငေကာငမ ဗနေကာကသ႔ ေလယာဥလကမတႏစေစာင ဝယထားပါၿပ။ ေဟာငေကာငမ

စေတာခန နာရျပန ၁ ခက ၃၅ မနစထြက၊ ဗနေကာကသ႔ စေတာခန ၃ နာရ ၁၀ မနစ ေရာကမည ကေသးပစဖတ

(Cathay Pacific) ေလေၾကာငး ေလယာဥျဖစသည။ ေမလ ၁၇ ရကေန႔ ဂြမးခမ ထြကမည မးရထားေကာငလြနး

ဘတာ႐သ႔ ေရာကမညအခန သပါရေစဟ ဆ၏။ ဝယခငးထားသည မးရထားလကမတမား ယေန႔ ညေန ၇ နာရမာမ

ရမညမ႔ နကျဖနညေနေစာငး ၂ နာရတြင တယလဖနးျဖင ျပနၾကားပါမညဟ ျပနေျပာလက၏။

ညေန ၆ နာရ၌ ဥးဉာဏက လကမတႏစေစာင ယလာသည။ ဘတာ႐ႀကးသြားၿပး ယရသျဖင

ခရးပနးလသည။ ထ႔ေၾကာင ညစာက ၇ နာရေကာမ သြားစားႀကသည။ တစခနးလး ျပညလေနပါေတာ၏။

ေနာကဆးႏစေကာငးသား ေကာငးသမား စာေမးပြေျဖဆၿပးေအာငျမငသမား ေကာငးျပနဖြငလငျပနမလာသတ႔

ေအာငပြသဘင ဆငယငကငးပသတ႔က ကငးပ၊ ႏႈတဆကပြျပလပသတ႔က ျပလပေနၾကႏင ဗရပြကဆညေနသည။

စားပြမားေပၚအရက၊ အခရညပလငးႏင ဘးမား ပရေဗြ ပေနသည။ စားပြထးမားလညး လကမလည ႏငေအာင

ျဖစေနၾကရရာ၏။ ကၽြနေတာတ႔ ၈ နာရ ၁၅ မနစမာမ ညစာစားရသည။ ဟငးမညေတြ ကနသေလာက ျဖစေနသျဖင

ေလးမညႏငသာ ေကနပေရာငရရပါေတာ၏။

ကၽြနေတာတ႔စားေနတနး ဂြမးခးသ႔ေရာကသည ညေနက တညးခေဆာင႐းခနး၌ လာႏႈတဆကသည

အေရ႕ေတာအာရ သမငးေကာလပေကာငးမ ေကာငးဆရာမႀကး ခနယငကးႏင အျခားဆရာ ႏစေယာကတ႔႕

ကၽြနေတာတ႔စားပြသ႔ လာၾကသည။ ေအာငပနးဆြတခးသ တပည တပညမမား ဖတေခၚ၍ လာစားရေၾကာငး

ေျပာျပသည။ နကျဖနခါ ေကာငးမာ ဆၾကဥးမညဟ ေျပာဆကာ ထြကခြာသြားၾကသည။ အခနးျပညလေနသညမာ

ေကာငးသ ေကာငးသား ဆရာ ဆရာမမားသာမက မဘေဆြမး မတေဆြေတြလညး ေရာကရေနေသာေၾကာင

ပါကလားဟ သေဘာေပါကလာမ၏။

ဤေကာငးသ ေကာငးသားမားသည ကၽြနေတာ ေတြ႕ႀကခရေသာ ကြနမငး၊ ပကငးမ ေကာငးသ၊

ေကာငးသားမားထက ေငြရႊငရႊငသးႏငပ အထငအရားေပၚလြငေနပါ၏။ ဂြမးခးၿမ႕က စးပြားေရး တခါးဖြင စမကနး

99 အေကာငအထညေဖာဖ႔ ခြငျပထားသျဖင ကြယဝခမးသာသေတြ ေပါမားေသာေၾကာင ဤအရပ လကၡဏာမားက

ျမငရသည။ ထေကာငးသ ေကာငးသားတ႔သည ၄-၅ ႏစ ပညာတတငးအတြငး အသအတတပညာမား ဆညးပးခၿပ။

အျပငဘကေလာကသ႔ ထြကလာကာ ကယဒး ကယခၽြနသ႔ထကငါ ၿပငၿပး အသကေမြးၾကရေတာမည။

ဘယႏစေယာက ေျပာငေျမာက၍ လရာပနးတင ေရာကၾကမလ။ ဘယႏစေယာက လမးေဘးမာ ေမာကလကကနရစ

ၾကမလဟေသာ အေကာငးအဆးက က ဉာဏ ဝရယ ဒငလႀကးမား ျပသလစရ ခရၾကမည အေရးက ညစာ စားရငး

ေတြးမသည။ ဆငဝနကေတာ အေၾကာငၾကပင။

အခနးျပနေရာကသညအခါ ႐ပျမငသၾကားၾကည၊ အပရာဝင၏။ ေတာေတာႏင အပ၍ မရ။ နကျဖနခါ

အေရ႕ေတာငအာရ သမငးေကာလပတြင ေျပာေဟာရမညအေရး ေတြးရငး အတနၾကာမ အပေပာသြားသည။

၂-၇-၃ ဇြနလ ၁၆ ရက၊ ေသာၾကာေန႔။

သမငးကစၥ စတေစာေနသျဖင နနက ၆ နာရတြင ႏးေနပါၿပ။ သ႔ေသာ ဥးဉာဏ အပရာထ ေနာကကသျဖင ၈ နာရမ

နနကစာ သြားစားၾကသည။ ေဒါကတာယြမတနးက ၈ နာရခြေလာက ေရာကလာ၏။ ေကာလပေကာငးသ႔

လမးေလာကသြားၾကရာ ၁၀ မနစခန႔သာၾကာ၏။ တတဆတသာယာေသာ လမးျဖစပါ၏။ ေခါငးထတြင ဆညေနသည။

ေကာငးေရ႕တြင ဆရာေတြက ဆးႀကၾကသည။ ေကာငးအပဆရာမႀကးက ဒပါေမာကၡ ႏစဥးႏင မတဆကေပး

သည။ အေရ႕ေတာငအာရသမငးဌာန ဒညႊနၾကားေရးမး ဝမဂြမယး (Wen Guangyi) ၊ အေရ႕ေတာငအာရပညာရပ

မား ဒညႊနၾကားေရးမး ဟးေလာငလင (HuLhaolin) တ႔ျဖစပါ၏။ ႏစဥးစလး အဂၤလပစကား ေကာငးေကာငး

ေျပာတတသည။ ထပဂၢလမားအျပင ေဒါကတာ ယြမတနးႏင ဆရာအခ႕ ေကာငးသား ၄-၅-၁၀ ေယာကတ႔က

ေဟာေျပာပြတကၾကသည။

သမား႐းက ျမနမာသမငးျပစသ ပညာရငႀကးမား၏ သမငးအေျခခ သေဘာတရားႏင စပလဥး၍

ယဆထငျမငခကမားႏင လကရျမနမာသမငးအခ႕တ႔ အေၾကာငးမားက ျမနမာလတငျပပါသည။ ဥးဉာဏက

တ႐တလ ျပနေျပာျပ၏။ (ဥးဉာဏႏင ဂြမးေဒါငနယမ တ႐တလမးတ႔ ေျပာသညစကား အခ႕ေနရာတ႔၌

ကြာျခားေၾကာငး ဥးဉာဏက ေျပာျပပါ၏။)

ကၽြနေတာ ဤကသ႔ ေဟာေျပာရသညမာ ပညာလညးေပး၊ ပညာလညးျပနယရန ျဖစပါ၏။ တ႐တသမငး

ဆရာႀကးမား သမငးေရးပ ေရးနညးသခင၍ပင။ ၁၀ နာရ ၁၅ နာရခြအထ ၾကာပါ၏။ ပရသတတ႔ထမ ေမးသညမားက

တတစြမးသမ ေျဖ၏။ မသလင မသေၾကာငး ဝနခသည။ သတ႔အနက ဝမဂြမယးသည ျမနမာျပညအေၾကာငးက

အေတာအတန သပါသည။ ျမနမာလမးတ႔ အေနအထင အစားအေသာကႏငအတကြ ႐ကၡေဗဒ ပညာအခ႕တ႔ႏင

စပလဥး၍ ေဆြးေႏြးႏငသည။ ဆရာအမားစက တ႐တ ျမနမာပညာရငတ႔ လကတြလပကငရန ဆႏၵရေၾကာငး

ေျပာပါ၏။ ကြနမငးမ ေဟးစနဒါးအား သြားသတရမသည။ ေမးျမနးေဆြးေႏြးခကမားအၿပး ဆရာမႀကးက

ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားကာ နဂးခပ အဆးသတလက၏။

ေကာငးေရ႕သ႔ ကၽြနေတာတ႔အားလး သြားၾကၿပး မသနးျမက ဓာတပသးေလးပ ႐ကသည။ ၿပးေနာက

ကၽြနေတာအား တ႐တသခမပညာ လကရာေျမာကသည ဆခေပၚ ၾကာပနး၊ ပစြနႏင ငါး႐ပမားပါေသာ ႐ပလးကေလး

က ဆရာမႀကးက အမတတရ လကေဆာငေပးပါ၏။ ၁၂ နာရခြတြင ေန႔လယစာ စားပြျဖင တညခငးေကၽြးေမြးမည။

100 ေခတအပနးေျဖၾကပါဟ ဆရာမႀကးက ေျပာ၏။ အခနရသျဖင ကၽြနေတာတ႔ သးဥး အေဆာငသ႔ျပနလာၾကၿပး

အနားယ၏။

၁၂ နာရခြအခန ေကာလပေကာငးနားရ စားေသာကဆငတြင ေန႔လယစာ စားၾက၏။ ဆရာမႀကး၊ ဒပါေမာကၡ

ႏစဥး ေဒါကတာ ယြနတမး၊ အျခား ဆရာတစဥးႏင ကၽြနေတာတ႔ သးေယာက စားပြဝငးႀကး၌ ဟငးမည ရစမး၊ ကးမး

တစမးၿပးတစမးၿပး တစမး စားသးၾကရ၏။ ဆရာမႀကးက ဂြမးေဒါငစပါယရယ ( Guandong Special) ဟငးမညေတြ

ျဖစေၾကာငး၊ ကယငါးခဥ ကယခဥဆသည အေနႏငမဟတ၊ မနရာေျပာေၾကာငး၊ အလြနအခကေကာငးသည

စားေတာက လကရာက စားၾကညပါ၊ စြသြားမညဟ ေျပာပါ၏။ ေျပာသေလာကေကာငးသည။ သ႔ေသာ တစမးက

တႏင တစလတ ႏစလတသာ စားႏငပါ၏။ ေန႔လယစာစားရငး တစခကခတ ႏစခကျပတ ဆသလ ဒပါေမာကၡ

ဟးေလာငးအငအား ဆနယကဆင တကသလႏင သမငးေကာလပအေၾကာငး သေကာငးစရာေတြ ေမးၾကည၏။

စတရညရညႏင ေျပာျပသည။ ဝမးလညးဝ၊ ပညာလညးရ၊ စားေသာကၿပး ဆရာမႀကးအား ေကးဇးတငစကား

ေျပာၾကားကာ အျခားဆရာတ႔အား ႏႈတဆကၿပး ထြကခြာလာၾကသည။ အေဆာငသ႔ ၁ နာရ ၄၅ မနစတြင

ေရာကလာၾက၏။

ေခတ အပနးေျဖကာ ေဟာငေကာငမ အငဂယလာအား ဖနးဆကသည။ ‘ ဂြမးခးဘတာ႐မ ဇြနလ ၁၇

ရကေန႔ နနက ၉ နာရထြကမည ရထားဟာ ေကာငလြနးရ ဟြနဟမးဘတာ႐ (Hung Hom Railway Station) က

မြနးလြပငး ၁၂ နာရ ၁၂ မနစ (ေကာငးလြနး ေဒသစေတာခန ၁၁ နာရ၊ ၁၂ မနစ )မာ ေရာကမယ’ ဟေျပာ၏။ သက

‘မစၥတာရငးဂးခန ( Mr. Ringo Chan) ဆသ လာႀကမယ၊ ၿပးေတာ ေကာငလြနးၿမ႕ ဝါတာလးကမး (Waterloo

Street) ရ ဆရာႀကးတ႔အတြက အခနးငားထားေပးတ မကထ႐ပလဟတယ (Metropole Hotel) ဆက ေခၚသြားမယ’

ဟျပနေျပာပါသည။ ေကာငလြနးမာ တညးခဖ႔ႏင ဘနေကာကသ႔ ေလယာဥျဖင သြားဖ႔ အေရးႏစေရးအတြက

စတေအးသြားရပါၿပ။ ဗနေကာက၌ သးညေနႏငရန ကစၥႏင စပလဥး၍ ဗနေကာကမ မတေဆြထ တယလဖနးဆကရန

ေဆာငရြကရဥးမည။ တယလဖနးသးခါ ဆကသည မရပါ။

ကၽြနေတာတ႔ ညစာ သြားစားၾကသည။ မေန႔ကညကထက ထမငးစားခနးထ လ႐ႈပသည။ လကထပမဂၤလာ စားပြ

ထငပြ ရေနသကး။ ပညာလညးကန၊ ၾကငရာလညးစသည ေကာငးသားေကာငးသႏစဥး။ ကၽြနေတာတ႔

စားဖ႔မာလကေသာ ဟငးမညေတြ မရ။ ကနေနသည ဟငးမညေတြသာ ရသည။ ေဘးနားရ စားပြမ အေနာကႏငငသား

ႏစဥးတ႔က ခငဗားန႕ ကၽြနေတာတ႔ ကတအကးေပးခငး တတယလ႔ ေျပာခငတ အေနန႕ ပခးမား မ, ျပပါ၏။

ရသညဟာႏင ေရာငရရပါသည။ အခနးျပနေရာကၿပး ဗနေကာကမ မတေဆြထ တယလဖနး ဆကျပနသည။ ရသည။

မတေဆြအား ကၽြနေတာႏင ဇနးအတြက ဟတယတစခတြင အခနးငားထားေပးရန ေမတာရပခရာ သက ‘ အမမာပ

တညးပါ၊ ဘာျဖစလ႔ တျခားမာ သြားတညးခငရတာလ’ ဟ ဆ၏။ ‘ အခနးငားေပးပါ’ ဟ ထပေျပာေသာအခါ သက

‘ေရာကမပ ၾကညစစဥၾကတာေပါ’ ဟ ေျပာ၏။ သ႔ႏင နဂးခပလကသည။

ဗနေကာကၿမ႕သ႔ ေရာကဖးသည ျမနမာလမးတငး ထငးစကားမတတလင သြားရ လာရ ခကခေၾကာငးက

သတမမေပလမမည။ တကစဒ႐ငဘာမား၊ ဘစစကား လကမတေရာငးသမား၊ ျမနမာအဂၤလပစကား မတတသျဖင

တစေနရာမ တစေနရာသ႔ ကယဘာသာကယ သြားသညအခါ အဆငမေျပမႈေတြ ေပၚတတ၏။ သတ႔ အေခၚအေဝၚ

လမဆငး (Limousine)အခန႔စား တကစ၏႐ငဘာမားကသာ အဂၤလပစကား နားလညေျပာတတ၏။ ထ႔ေၾကာငလညး

ဗနေကာကၿမ႕ရ မတေဆြႏင ဇနးမသားစတ႔ကသာ အားကးအားထား ျပရပါ၏။ သတ႔သာလင ကၽြနေတာတ႔၏ နား၊

ပါးစပ၊ ေျခ၊ လကဟ ဆရပါမည။ စငကာပႏင တျခားစပင။

101 ထညတြင ေတာေတာႏင အပ၍ မရသညအထ အခနးထမ ေလေအးစကရပသြား၏။ အကစပစပရလာသျဖင

ပၿပးအပ၍ မရေသာအျဖစသ႔ ေရာကသြား၏။ တစနာရခန႔ၾကာမ ေလေအးစက ျပနလာေသာေၾကာင အပေပာသြားပါ

ေတာ၏။

၂-၇-၄။ ဇြနလ ၁၇ ရက၊ စေနေန႔။

ယေန႔ ဂြမးခးမ ေကာငလြနး- ေဟာငေကာငသ႔ သြားရပါေတာမည။ ပကငးမ တ႐တျပည အေရ႕ဘကကမး႐းတနး

တစေလာကရ ၿမ႕ ၆ ၿမ႕ တစၿမ႕မ တစၿမ႕ဆသ႔ ေစတနာေရ႕ထားကာ ကၽြနေတာတ႔အား လကပ႔ေပးေသာ ဥးဉာဏႏင

ခြခြာသြားရေတာမညမ႔ စတအေတာက လႈပရားေန၏။ အကးေဆာင ဆသညမာ အၾကမးဖငးအားျဖင ႏစမးရသည။

ေစတနာန႕ႏင ေစတနာမတ႔ျဖစပါ၏။ မငးတငးေက ေစတနာမမးက ဝယ၍ ရ၏။ ေစတနာန႕ မးကကား ေငြပၿပး

ေပးေသာလညး ဝယလ႔မရ။

နနက ၅ နာရခြကတညးက ကၽြနေတာတ႔ ႏးေနၾက၏။ ၆ နာရ ၄၅ မနစတြင သြားရန အဆငသင ျဖစေနသည။

ဥးဉာဏေရာကလာ၏။ အေဆာငထဝင၍ မရပါ။ တခါးေခါကမ အေစာငထြကလာၿပး တခါးဖြငေပးသည။ ေရ႕စဥ

ေနာကဆကဆသလ ေဒါကတာ ယြမတနးလညး ေကာငးမ ကားျဖႀကးျဖင ေပါကလာသည။ ဘတာ႐သ႔ ကၽြနေတာတ႔

ေလးဥး ကယစတကးႏငကယသြားၾကရာ ၇ နာရခြတြင ေရာကသြားၾက၏။ အခနရေသးသျဖင ေဒါကတာယြမတနးက

ဝနစညစလယေတြက ေစာငၾကပေပးသျဖင ဥးဉာဏႏင ကၽြနေတာတ႔ ဆငတစဆင၌ နနကစာ ဝငစားၾကသည။

အရသာ မရလ။ ဝမးဝ၏။

ဘတာ႐သ႔ ျပနသြားၾကသည။ ဥးဉာဏက လကဆြေသတာေလးလးအနက အႀကးႏစလးက တနဆာခၿပး

ကနတြထ ထညပ႔လင ဝနေပါသြားမညဟ အၾကေပးသညအတငး လပသည။ ယြမ ၄၀ ကသည။ ကနႏစလးက

တစပါတညး ယသြား၏။ ဥးဉာဏႏင ေဒါကတာယြမတနးတ႔က မးရထားအထ လကပ႔လေသာလညး ႏငငျခားသြား

ခရးသညမား၏ ဘတာ႐မ႔ ဝငခြငမရၾကပါ။ ေဒါကတာ ယြမတနအား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားၿပး ဥးဉာဏအား

ခရးစဥတစေလာကလး အစစအရာရာ ေစာငမၾကည႐ႈေပးသည ေကးဇးမညမ ႀကးမားပ ေျပာျပကာ ႏစေယာကစလး

ကႏႈတဆက၍ ထြကခြာလာၾကသည။

၅ မနစခန႔ ေလာကမရာ လဝငလထြက အရာရမားက ႏငငကးလကမတမားက စစေဆး၊

တဆပ႐ကၿပးေနာက အေကာကခြနဌာနသားမားက လကဆြေသတာႏစလးက လမးၾကည႐ၾကညသည။ မဖြငခငးပါ။

ထၿပးေနာက ဥးဉာဏ ေျပာခသညအတငး ေငြလလယေရးအခနးသ႔ သြားသည။ ကၽြနေတာလကထ ကနရေနေသာ

စပယရယ ယြမေငြစကေတြက ေနာကဆးအႀကမလလယခေသာ စာရြကစာတမးမားႏငတကြ အရာရတစဥးအား

ျပသပါသည။ သက အေမရကန သ႔မဟတ ေဟာငေကာင ေဒၚလာယမလားဟ ေမးရာ ‘ ေဟာငေကာင ေဒၚလာပါ’ ဟ

ေျဖသျဖင ၁၃၅၆ ယြမအတြက ေဟာငေဒၚလာ ၂၇၆၀ ေကာေကာေပးပါသည။ အားလး အခနတတႏင စနစတက

ေရာေရာ႐႐ၿပးသြားသျဖင အေဟာသခ ေကာငးေလစြဟ ဥဒါနးကးလကခငပါဘ။

မးရထားထြကမည စႀကသ႔ေရာကလာသည။ မးရထား မဝငလာေသးေသာေၾကာင ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာက

ထငခတစခေပၚ ထငေစာငေနရငး ပတဝနးကငက သးသပမသည။ အမးသား အမးသမး ဝနထမးေတြက ျမငရသည။

သန႔ရငးေသာ စႀကက ေတြ႕ရသည။ မသနးျမက ေရငတသညဆ၍ ဆငတစဆငဆ သြားၿပး အခရည တစဘး

သြားဝယရာ လမးခလတ၌ တ႐တစကား မတတသည လမးျခားတစဥးက အမးသမးဝနထမး တစဥးအား မးရထား၏။

အဂၤလပစကား နားမလညသည ထအမးသမးက ေခါငးခါၿပး ထြကသြားရာ ေမးသက အလမကေသာ မကႏာႏင

102 ေရရြတကာ ထငခတစခဆသြားၿပး ထငေန၏။ ထအျခငးအရာက ျမငရေသာ အဂၤလပအဘးႀကး တစေယာကက

သ႔ဇနးအား ‘ တ႐တျပညက တ႐တစကား မတတဘန႕ လာတ ခရးသညေတြဟာ သတ႔ဘာသာစကားန႕ ေမးျမနးလ႔

အေျဖမရရင စတတတယ။ တ႐တစကားမတတရင မလာန႕ေပါ’ ဟ ေျပာသညက ၾကားမ၏။ ထအခါ ကၽြနေတာက

‘ခငဗားတ႔ အဂၤလနျပညက အဂၤလပစကားမတတတ ျပငသစ၊ ဂာမန၊ အတာလတ႔ မလာန႕လ႕ ခငဗား

ဆခငတာလား’ ဟ ျပနေမးလကလ၏။ အကယအကယမၿငမးဖြယ ျဖစမာစး၍ မေမးလကပါ။

၈ နာရခြခန႔တြင မးရထားဝငလာ၏။ လကမတမားေပၚ ျပထားေသာ တြနပါတ ၃ ေပၚတကၿပး ထငခ ၁၃ ႏင

၁၄ တြင ေနရာယသည။ ပထမတနးတြပပ ဣေႁႏၵရပါ၏။ ေကာေဇာအန ၾကမးျပငေပၚ ခငထားၿပး ၿငမေညာငးေသာ

ဖထငခႀကးမားျဖင ကကသေရ ရသည။ ႏစေယာကထငခ တစဖက၊ တစေယာကထငခ တစဖကၾကား လသြားလမး

ရသည။ မကႏာခငးဆင ထငခမား မဟတပါ။ ရနဟငး- ဟနးခး၊ ဟနခး- ဖးခးသြား မးရထား ပထမတနးတြမား

ထကခမးနားပါ၏။ တြထ ခရးသည သးဆယခန႔ ရပါလမမည။ လမးျခားထက တ႐တလမး ဥးေရ ပမား၏။

အစားအေသာကက႑တြင အားနညးသညဟဆရပါမည။ စားေသာကခနးတြမရပါ။ လကဖကရညၾကမး၊ အခရညႏင

အမညမသ မန႔မားသာ ရႏငသည။

စးပြားေရးတြင ဘရငတစဆ မငးမေနသည ေဟာငေကာငက ၁၉၉၇ ခႏစ၌ ၿဗတသတ႔ထမ ျပနရေတာမညမ႔

ဂြမးခးႏငေဟာငေကာငၾကား စးပြားေရး ေပါငးကးတတားထးသညအေနျဖင ၿမ႕ႀကးမား တညေထာငေနသည။ စကမႈ

လကမႈ႐ႀကးေတြ၊ ကနစဆငႀကးေတြ၊ လေနအမေတြ စသညတ႔ႏင တေသာ အေဆာကအဥေတြ ေျမႀကးမ

ေပၚထြကလာေနသည။ မးရထားႀကးသည တစနာရ မင ၅၀ ပတဝနးကငႏႈနးျဖင မနမနခတ၊ ဘတာ႐အခ႕တ႔၌

ဆကကာလာခရာ ေကာငလြနးရ ဟြနဟမ ဘတာ႐ႀကးသ႔ မြနးလြ ၁၂ နာရ ၁၅ မနစ (ေကာငလြနးေဒသစေတာခန

၁၁ နာရ ၁၅ မနစ )တြင ဆကေရာကလာပါ၏။

၃-၁။ ေကာငလြနး - ေဟာငေကာင

ဘတာ႐စႀကမ အေပၚထပသ႔ ေရြ႕လားစကေလကားျဖင တကလာရာ ကၽြနေတာေျခေခာၿပး လကသြား၏။ ေဘးနားႏင

ေရ႕ေနာက တကလာသအခ႕ ေအာသျဖင စကေလကားက တစဥးတစေယာကက ခလတႏပၿပး ရပလကသည။

ေလကားေလးငါးေျခာကဆငက လမးတကလာၾကၿပး တနဆာခ၍ ပ႔လကေသာ လကဆြေသတာႀကး ႏစလးက

သြားေရြး၏။ လမးတြင ခရးသည အခ႕က စတပသည မကႏာမားႏင ဘယမာမား ထခကနာကင သြားပါသလဟ

ေမးၾကရာသည။ ဘာမ မျဖစပါဘး၊ ေကးဇးတငပါတယ ဟ အဂၤလပလ ျပနေျပာရာ ေခါငးညတကာ ၿပးၿပး

ထြကခြာသြား ၾကပါသည။ ေသတာမားက အလပသမားတစေယာကက လကတြနးလညးကေလးျဖင ယလာေပး၏။

ေျခေခာက၍ အတနငယတနလႈပသြားေသာ စတက ထနးသမးၿပး အျခားခရးသညမားႏင ေလာကလာရာ

အေဆာကအဥ ျပငပဘကသ႔ ေရာကလာ၏။ ထြကေပါကႏင မနးမေဝးတြင အဂၤလပလ ကၽြနေတာအမည အထင

အရား စာလးႀကးမားျဖင ေရးထးသည ကတျပားႀကးက ေျမႇာကကငထားသ တစဥးအား လမးျမငလကမ၏။ သ႔ဆ

သြားသည။ သက ‘ ပါေမာကၡလေဘ မဟတလား၊ ကၽြနေတာ ရငးဂးခနပါ။ ေတြ႕ရတာဝမးသာလကတာ’ဟ ဆၿပး

103 လကဆြႏႈတဆကပါ၏။ ထနညးတ ေျပာဆကာ မသနးျမအား ႏႈတဆကႀကဆလာသည။ ယေန႔ စေနေန႔ ရကအားျဖစ

သျဖင သ၏ ကားက သ႔အမးသမးကယၿပး သားႏင သမးကေလးတ႔ႏငအတ ေစးဝယသြားေသာေၾကာင တကစ

တစစးႏင မတထ႐းပးလ ဟတယသ႔ ကၽြနေတာတ႔အား ေခၚသြားပါသည။

ကတျပားႀကးေပၚ အမညထးကာ သစမးတရဆ ဧညသညမားအား ယခအခါ ေလဆပ၊ သေဘၤာဆပ၊ ဘတာ႐

မား၌ ႀကဆၾကသညနညးက ဟေရးယခငကတညးက ကၽြနေတာ ႀကေတြ႕ခရဖးပါ၏။

၁၉၃၈ ခႏစက ကၽြနေတာ ၿဗတနျပညတြင ပညာဆကလကသငၾကားရန ပညာေတာသငဆ ရပါ၏။ ပထမ၌

အျခားပညာေတာသငမားႏငအတ စကတငဘာလဆနးေလာကတြင ထြကမည သေဘၤာျဖင သြားရနစစဥထားပါ၏။

သ႔ေသာ ကၽြနေတာေကာငး စကတငဘာလ ၂၁ ရကေန႔၌ ဖြငမညက သရေသာအခါ ၿဗတနသ႔ ေအာကတဘာလဆနး

ေလာကမ ေရာကမည ထသေဘၤာျဖင သြားပါက ဆယရကခန႔ စာစသငခနေနာကကမညျဖစ၍ အစးရက

ကနးတစတန ေရတစတန သြားရမည ခရးျဖင ကၽြနေတာအား တစေယာကတညး လႊတလကပါသည။

ပထမအဆငသေဘၤာျဖင ရနကနမ ကာလကတား၊ ထမ မးရထားျဖင ဘဘင၊ ထၿမ႕မ သေဘၤာျဖင ျပငသစ

ျပညေတာငဘက သေဘၤာဆပၿမ႕မာေဆး (Marseilles)၊ ထမ ကေလး (Calais) သ႔ မးရထားျဖင၊ ေနာကဆးကေလးမ

သေဘၤာျဖင အဂၤလနျပညေတာငဘကရ ဒးဗား (Daver)၊ ဒးဗားမ လနဒနသ႔ ရထားျဖင ဆကလကသြားပါသည။

အစးရ ႀကတငစစဥထားရသညအတငး ေရာကေလရာရာ အထကပါၿမ႕မား၌ ခရးသြားလပငနးဆငရာ

ေထာမတ (စ)ကြတ (ခ) ကမၸဏ (Thomas Cook Company) မ ကယစားလယ တစေယာကေယာကက ‘ မစၥတာ

ေမာငလေဘ’ ( Mr Maung Hla Pe )ဟေသာ အမညပါသည ကတျပားႀကးက အေပၚ၌ ေျမာကကငၿပး

ကၽြနေတာအား ႀကဆကာ သေဘၤာဆပမ မးရထားဆ။ မးရထားမ သေဘၤာဆ ကယတင လကပ႔ေပးပါ၏။ အစးရႏင

ကယစားလယမား ေကးဇးေၾကာင အႏၵယႏင ျပငသစျပညမားတြင ေယာငခာခာ မျဖစခရဘႏင ေနာကဆး ေရာေရာ

ရရ အဂၤလနျပည ေျမေပၚသ႔ ေျခခမရပါသည။

အဆပါ နာမညႏင ကတျပားႀကးက ၁၉၈၉ ခႏစတြင တစဖန ျပနျမငလကရသညအခါ ၅၁ ႏစခန႕

ျပနငယသြားသလ ျဖစလာၿပး ထကာလက ေတြ႕ႀကခစားရသည ျမငကြကမားသည ရပရငကားပမာ တစကြကၿပး

တစကြက ေပၚလာ၏။ သ႕ေသာ တညးမညဟတယက စဥးစားမေသာအခါ အားလး ေပာကကြယသြားၾကပါေတာ၏

မကထရပးလ ဟတယႀကးေရ႕ ေရာကလာ၏ ရငးဂးခနႏင ကၽြနေတာတ႕ ဝငသြားရာ သက ဤမ

ႀကးကယေသာ ဟတယက ေဆာကၿပးစးသညမာ ႏစႏစမခန႔သာ ရပါေသးသညဟ ေျပာ၏။ ေျမညထပ၌ ဆငအမးစ

ရေၾကာငးက သတျပမ၏။ ပထမထပရ ဧညႀကခနးႀကးဆသ႔ ဓာတေလကားျဖင တကသြားၾကသည။

ဧညႀကအမးသား တစဥးက ႏငငကးလကမတက ေတာငးၾကညၿပး ဧညစာရငး စာအပထ ထးစအတငး ေရးထည၏။

ဆဌမထပ အခနးနပါတ ၆၀၇ ေသာက ေပၚတာ (Poter)အား ေပးလကသည။ ကၽြနေတာတ႔အားလး

ပစၥညးမားႏငအတ တကသြားၾက၏။ အခနးေဆာငကား ေအမြငးလဂယနဟတယ တညးခခနးႏင သမသာ ငါမသာ

ဂဏတ ဂဏၿပင ဟဆရပါမည။ သ႔ေသာ အျပငအဆငက႑၌ အေနာကႏငငပဆနသည။

ရငးဂးခနက ေခတထငၿပး စကားစျမညေျပာပါ၏။ သက ‘ ဒဟတယေဆာကရာမာ သတ႔ ကမၸဏက ေငြေရး

ေၾကးေရးႏင ပတသကလ႔ အၾကဉာဏေပး၊ နညးေကာငးလမးမြန ျပသေပးခတအတြက သတ႔ေကးဇး မကငးဘး။

ဒါေၾကာငလညး သတ႔႕ရ႕ဧညသညျဖစတ ကၽြနေတာတ႔ အခနးခက ရာခငႏႈနး ၄၀ ေလာေပးတယ’ ဟ ေျပာပါ၏။

104 ဥးဝငးျမငေခၚ ကနကတန၏ ေကာငးမႈပင။ သ႔ျဖစေစ တစေန႔လင အေမရကနေဒၚလာ ၇၀ ၊ ၈၀ ပတဝနးကငကပါ

ေသးသည။

ရငးဂးက ကနကထားသြားေသာ စာကေပးသည။ စာထ မလႊသာလ႔ စငကာပသ႔ ၁၆ ရကေန႔က သြားရၿပး

အနက ၂၀ ရကေန႔မ ျပနေရာကမာမ႔ စတမေကာငး ျဖစမေၾကာငး၊ သ၏ လပေဖာကငဖကျဖစတ ရငးဂးက အစစ

အရာရာ ကညရန အဆငသငရေၾကာငး ယခအႀကမ မေတြ႕ရေသာလညး ေနာကတစႀကမ ေဟာငေကာင သ႔မဟတ

ျမနမာျပည၌ ေတြ႕ဆၾကေကာငးပါ၏ဟ ေရးသားထားသည။ ထ႔ေနာက ရငးဂးက ေဟာငေကာင-ဗနေကာကသြား

ေလယာဥလကမတ ႏစေစာငက ထတေပး၏။ ရကစြႏငထြကမည အခနကသာ ၾကညလကၿပးကသမ ေငြေပးေခ

လကပါသည။

အားလးၿပးစးသညအခါ ရငးဂးခနအား ကၽြနေတာတ႔ေန႔လယစာ ေကၽြးမညဟ ေျပာရာ သက ‘ ဆရာႀကးတ႔ လနးလနးဆနးဆနး ျဖစလာေအာင ေဆးေၾကာသတသငၿပး ထမငးစားခနးထ ဆငးလာပါ။ ဟမာ ကၽြနေတာ ေစာငေနပါမယ’ ဟဆၿပး ထြကခြာသြားသည။ ၁၀ မနစခန႔အၾကာ ကၽြနေတာတ႔ လကဆငးသြားသည။ သာမနလမား အဝငတြန႔သြားေအာင ခမးနားလသည အခနးထ ထမငးစားခနး မနေနဂာ၊ စားပြထးမးအျပင ဧညသညအခ႕ႏင စကားလကဆကေနရငး ဘယာေသာကေနေသာ ရငးဂးခနအား ေတြ႕ရသည။ ကၽြနေတာက ဘယာ၊ မသနးျမအား အခရညတက၏။ အေနာကႏငင အစားအစာ ၾကကသားေၾကာႏင အာလး၊ ဟငးသး ဟငးရြကႏစမး အျပတတစပြစ မာလကသည။ အလြနေကာငးသေလာက အလြန ေစးႀကးပါ၏ တစပြလင စားပြထးခ (Service Charge) မပါဘ အေမရကန ေဒၚလာ ၁၅ ေဒၚလာေကာေကာ ကသည။ စားေသာကၿပး ဘလေတာငးရာ စားပြထးက မစၥတာ ရငးဂးခန ေပးႏငၿပးၿပဟ ေျပာ၏။ ေပးသညက မေတြ႕ရ။ သတ႕ ႏစဥး အခတအဆက နားလညမႈ ရရမညမာ မခ။

အဂၤလန အေရ႕ေတာငပငးရ အကဆက(Essex) တကသလတြင ကြနပတာ ပညာဘြ႕ယ၊ စာရငးကငအတတ ဆညးပးခေသာ ရငးဂးခနသည ယခအခါ အသက ၃၀ ေကာေကာခန႕သာ ရပါဥးမည။ ၀ါသနာ ပါသည အလပက လပသေလက အကးေပးသည ပဋရပ ေဒသ`၌ ေနသျဖင ယခအခါ ထြနးသစစ လပမာ ျဖစေနသည။ အေၾကာငးညညြတပါက ထ႕ထက ထြနးလငးလာမညမာ မလြပါ။ သ အမမျပနမ ေကာငလြနး ေဟာငေကာင ေျမပမားက ကၽြနေတာအား ေပးသြား၏

ကၽြနေတာတ႕ တစမနကလးလလ ခရးပနးလာသျဖင တစေရးတစေမာ အပၾကသည။ ညေန ၄ နာရ အခန ႏးသညအခါ ေျမပမားက ၾကညကာ ကၽြနေတာတ႕ရပကြက အေနအထားႏင အကၽြမးတ၀င သထားရန တစေယာကတညး ထြကလာၿပး ေလလာသည ။ ဘဏတက၊ ဆငႀကးဆငငယ၊ အစားအေသာကဆငေတြႏင စညကားေနသေလာက လေတြႏင ျပညႏကေနသည။ စာအပဆငတစဆင ၀ငၾကညသည။ လခငေနေသာ စာအပအခ႕ ေတြ႕ပါသည။ သြားရညယမသည။ သယေဆာငသြားရန ႀကးေလးလြနးလ၍ သြားရညသာ ယၿပး ထြကခြာ လာပါသည။ စာအပေတြႏင ပႏပတကအမညမားက ေရးမတခသည။

ကမၻာအႏ႔အျပား လအမားက ေဟာငေကာငဟ ေယဘယအားျဖင ေခၚေ၀ၚသမတေနေသာ ေကာငးလြနးကၽြနးဆြယႏင ေဟာငေကာငကၽြနးဆြယသည ဧရယာအားျဖင စတရနးမင ၃၉၀ ခန.သာ ရပါ၏။ စငကာပ တစဆခြႏစဆနးပါးမ ကယဝနးပါ၏။ ဝငကန အေကာကခြနလြတကငးသျဖင စးပြားေရးသမားမားအျပင ေငြက ေရလသးႏငသ သေ႒းသၾကြယမား၊ အာရငါးပါးလကစားသမားအဖ. ေလာကနဗၺာန ျဖစေကာငးျဖစေပမည။ ေအးေအး လလ ေနထငလသမား အဖ.မကား သပၸါယျဖစမညဟ မထငမပါ။အေနာကႏငငတြင ေနခစဥအခါ တကသလမား ဖတၾကား လညးေကာငး၊ကယေငြျဖငလညးေကာငး၊ ၄-၅ ရကမ ၂ ပတဆသလ အထကပါ ဥစၥာဓန ေပါကြယဝသ တ႔စစားေနေသာ ဇမမးက ျမညးၾကညရဖးပါ၏။ သ႔ေသာ မၾကာမ အာသာေျပ ေပာကသြားၿပး ေနအမႏင စာၾကညခနး၊ ပနးဥယာဥဆသ႔ စတေရာကသြားၿပး စာဖတ၊ စာေရး၊ ေျမတး ေျမဆြ၊ ပနးဥပနးပငစက စသည ဝါသနာပါသည အရာမားဆ ျပနသြားခငပါ၏။ ယခလညး ေမာလၿမငအမႏင ပနးၿခမားက တမးတမပါ၏။

105 ညေန ၆ နာရတြင ကၽြနေတာႏငဇနးတ႔ အျပငဆငတစဆင၌ ညစာစားၾကသည။ ‘ ေန႔လယစာ စား၊ တစေရးနား၊ ညစာစားေသာက၊ တစမငေလာက’ ဆသည စကားအရ ကၽြနေတာတ႔ ဆငမားတြင ဗနးျပထားေသာ ပစၥညးမားက လကၾကညကာ ျပနလာၾကသည။ အခနးထ ႐ပျမငသၾကားၾကည၏။ အဂၤလပဘာသာႏငမ႔ စတတငးက ျဖစသြား၏။ ထအခါမလညး တ႐တႏငငျပငပေရာကေနေၾကာငး ေကာငးေကာငးႀကး သေဘာေပါကသြားပါသည။

၃-၁-၁။ ဇြနလ ၁၈ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔

နနကႏး၍ လကပတနာရ ၾကညလကရာ ၆ နာရခြေနေၾကာငးေတြ႕ရ၍ ကပာကယာ ထသည။ ျပတငးေပါကမ ေအာကသ႔ င႕ၾကညရာ လမးမားေပၚတြင လသြားလလာ နညးလေခကလားဟ ေတြးမ၏။ ေနာကမ လကပတနာရ လကတ မေရြ႕ဘ ထားမသျဖင ေဒသစေတာခန ၅ နာရခြသာ ရေၾကာငး ျပနသတမမပါ၏။ ၇ နာရအခန၌ ဟတယႏင မနးမေဝးရ အေမရကန ကေဖ (American Cafe) ေခၚ စားေသာကဆငတြင နနကစာ စားၾကသည။ ႏငငျခားသား ခရးသညမား ႀကကႏစသကသည အစားအစာ အမးမးရႏင၏။ ဝကေပါကေျခာက၊ ၾကကဥ မကကတကကေၾကာ ေပါငမန႔ကင ေထာပတသတ မားမလတ (Marmalade)လေမၼာယ စားၿပး ကၽြနေတာက လကဖကရည၊ မသနးျမက ကာဖအသးသး ေသာက၏။ လာေတြ႕သည၊ ေစးခသည။

ၾကကဥ မကကတကကေၾကာက ၿဗတနေရာက ျမနမာေကာငးသားအေတာေတာမားတ႔က (half- fried) (တစျခမးေၾကာ) ဟ ေျပာသညအခါ လညးေကာငး၊ မကကတကကျပတက (half- boiled) (တစျခမးျပတ) ဟ၍ ဆေသာအခါ လညးေကာငး ၾကားရေသာ ၿဗတလလမးတ႔က ေထြသြားၾကသည။ ကၽြနေတာက ျမနမာျပညတြင အခငးခငးနားလညသည အသးအႏႈနးျဖစေနေၾကာငး ေျပာျပသညအခါ ေခါငးညတၿပး ‘ ကၽြနေတာက ၾကကဥ ဘယအျခမးကေၾကာ၊ ဘယအျခမးက ျပတရမလဆတာ ေတြးမသြားပါတယ’ ဟ ရယေမာ၍ အခ႕က ေျပာပါ၏။ မကကတကကျပတက (So ft boiled) ဟေသာ ေခၚပါသည။ သ႔ေသာ ၾကကဥခညးသကသက ေၾကာခသည။ မႈ၊ ခရမးခဥသး၊ ဒနချခစအမငကေလးေတြ ထညကာ ဘနးမန႔ပါးပါး သ႑ာနေၾကာေလ ရ၏။

၉ နာရ ဟတယမ ထြကလာၿပး ေျမပမား ေလလာကာ လကေလာကၾကညၾကသည။ လမးမႀကးမားတြင ဆငႀကး ကနားႀကးမား၊ လမးေျမာငမား၌ ဆငငယကေလးေတြ ေတြ႕ရသည။ တနဂၤေႏြေန႔ ျဖစသျဖင ဆငအခ႕ဖြင၏။ ဘာမ မဝယေသးဘ စစမး႐ စစမးသည။ ေန႔လယစာက တ႐တစားေသာကဆငတစဆငတြင စားၾက၏။ ဂြမးခးတြင စားရေသာ အစားအစာႏင မတ တစမးတစမ ထးျခားသည၊ ဘယလ ကြျပားသညကကား မေျပာတတ။ စား၍ကား အရသာ ရပါသည။

ဆငေတြက ဒတယအႀကမ လကေလလာျပနသည။ ဆငတစဆငျပတငးေပါကတြင ျပထားေသာ အမးသမး လကကငအတမားက ႀကကႏစသက၍ မသနးျမဝငစစမးသည။ ဆငရင အမးသမးက ‘ ခဏေနပါဥး’ ဟဆၿပး ထြကသြားကာ လကကငအတေနာကထပ ၄-၅-၆ လးယလာ၏။ အနးအနားရသ၏ ဒတယဆငမ ပစၥညးမားဟ ဆပါသည။ ထအတမားသည အရညအေသြးပေကာငးသည။ ပေစးႀကးသည။ အာေညာငးေအာင သ၏ အတမား၏ ဂဏထး ဝေသသမားက ခးကးသည။ ေရာငးဝယေရး၌ ေနာေကေနသျဖင ‘ဆငဘယႏစဆင ပငေနၿပလ’ ဟ ေမးရာ ‘ႏစဆငပါပ။ ဒါေပမယ ဒဆငကေရာငးၿပး ဆငႀကးတစဆင ဝယမလ႔ လပေနတယ’ ဟ အဂၤလပလ ေရေရလညလည ေျပာ၏။ မသနးျမက ေစးဆစ၏။ ေစးတညသျဖင လကကငအတႏစလးဝယသည။ ဆငရငက ကၽြနေတာက ၾကညကာ ‘ ရငန႕ အငမတနလကတ ဒေဘာလပင တစေခာငး ယပါလား’ ဟဆ၏။ အေတာလသည။ ေစးခသည။ ဝယလက၏။ ‘ ၾကာၾကာေနရင တ႔မားဆရတ ေငြေတြတစနညးနညးန႕ ခငဗားႏႈကယမယ။ သြားေတာမယ’ ဟ ေျပာၿပး ဆငမ ထြကလာရာ ‘ ေနာကတစခါ လာပါဥး’ ဟ အဆစေျပာလက၏။

ဟတယသ႔ ျပနေရာကသညအခါ တစေရးတစေမာ အပသည။ ၿပးေနာက နကျဖနခါ နနကပငး ေကာငလြနး- ေဟာငေကာငရ သမငးဝင၊ သခမပညာ လကရာေျမာက စတဝငစားစရာေကာငးေသာ ေနရာ အေဆာကအဥႏင ျမငကြငးမားက ဇမခဘတစကားႀကးႏင သြားေလာကၾကညရန စတကးေပၚလာပါ၏။ ေၾကာျငာမားက

106 ဟတယဧညႀကခနးတြင သြားေလလာသည။ တစေရးတစေမာ အပသည။ ည ၆ နာရအခန ညစာစားခန ညစာစားရန အလပတြင ရငးဂးခနက ဖနးဆကသည။ ‘ ၇ နာရခြမာ ကားႏင လာေခၚမည။ ဝတရယ ေတာငထပ (Vectoria Peak) က သြားၾကပါမယ။ အဟမာ ညစာ ေကၽြးပါမယ’ ဟဆသည။

ေရမးခးသည။ ဗနေကာကရ မတေဆြထ ဟတယမ တစဆငေၾကးနနး႐ကသည။ ၇ နာရခြတြင ရငးဂးခန၊ ဇနး သားကေလးႏင သမးကေလးတ႔ ကားျဖင ေရာကလာၾကသည။ ဇနးသညသည ေခာသေလာက သေဘာေကာငး ေဖာေရြ၏။ သားကေလးက ၆ ႏစ၊ သမးကေလးက ၄ ႏစ တတတာတာ ပလပလာ ေျပာတတသည။ ကၽြနေတာတ႔အား ႏႈတဆကၾကသည။ ခစစရာေကာငးသည။

ေကာငလြနးမ ေဟာငေကာငကၽြနးသ႔ ပငလယေအာကရ ဥမငလဏေခါငးထ ျဖတသြားသည။ ဟၾကည ဒၾကညလပေနသျဖင မညမၾကာသညက နာရမၾကညမ၍မသပါ။ ျပငပေရာကၿပးမၾကာမ ဝတရယေတာငထပဆသ႔ စတက၏။ႏစဖကႏစခကအေဆာကအဥေတြကားခန႔ညားပါသည။လမးေလာကလးဓာတမးမားထနလငးေနပါသည။ တစေနရာတြင လကထမားေနထငရာ သခခငဝမး (Happy Vally) ကပနးသြားရာ ရငးဂးခနက ကနကတန (ခ) ဥးဝငးျမင၏ ရပျမက ညႊနျပ၍ မးေရာငမားၾကား လမးျမငလကရသည။ ၾကညႏးစရာ ျမငကြငးေတြကလညး သတမမ၏။ သ႔ႏင နာရဝက နးပါးခန႔ ၾကာေသာ ေတာငထပသ႔ ေရာကလာၾက၏။ ကားေတြဆကထားရာ ဧရာမ ေနရာကြကႀကး၌ ရာႏငခ၍ ေရာကရေနေသာ ကားမးစတ႔က ေတြ႕ရသည။ လထႀကးကား ႀကတႀကတတးရသည။

စားေသာကဆငႀကးရရာ အေဆာကအဥထဝင သြားႀက၏။ေအာကထက၌ ရေသာဆငေတြက ေခတလည လညၾကညၾကၿပးတတယထပဆသ႔ ဓာတေလကားျဖငတကသြားၾက၏။ ပတပတလညကာထားေသာ မနႏငျပတငး ေပါကမားမ အျပငဘကသ႔ မကစတစဆး လမးၾကညလကရာ ေတာငေအာကပတလည မးလးမားျဖင စျခယမႈနးထား ေသာေကာငလြနးေဟာငေကာငတ႔မ ရငသပအဖြယရာ ႐ႈခငးမားက ျမငရပါသည။ ျပတငးေပါကတစေပါကနားရ စားပြတြငညစာစားရငးလာအရသာ၊ မကစအရသာမား ခစားေနသည။ သးႏစေလာကက မတေဆြတစဥး ေကးဇးေၾကာင စငကာပမ မငဒရငး (Mandarin)ဟတယ အေပၚဆးထပရ တျဖညးျဖညး လညေနေသာ စားေသာက ဆငမ ညစာစားပြက သတရမ၏။ ျမနမာျပညတြငလညး ဤကသ႔ ထြငလးသးသည စားေသာကဆင ဟတယေတြ ရပါက ျမနမာေငြသာမက ႏငငျခားေငြေတြလညး ရေကာငးပါရ႕လ႔ ေတြးေနခက ရငးဂးခနက ဆရာႀကးသြားၾကစ႔ေနာ ဟ ေျပာမသတရၿပး ဟတယသ႔ ျပနလာၾကရာ ည ၁၁ နာရမ ေရာကလာၾကသည။ ရငးဂးခန၏ ကေလးႏစေယာက စလးအပေမာကေနၾကၿပ။

၃-၁-၂။ ဇြနလ ၁၉ ရက၊ တနလၤာေန႔

နနက ၇ နာရခြ မနကစာက အေမရကန ကေဖတြငပင စားၾကသည။ အေနာကႏငငသား ၄-၅-၆ ဥးက ေတြ႕ရသည။ ဇမခဘတစကားႀကးျဖင ေကာငလြနးေဟာငေကာငက လညလညၾကည႐ႈရန မေန႔က စတကးထားသည အစအစဥက ဖကလကပါ၏။ နကျဖန ဗနေကာကသ႔ သြားေတာမညမ႔ အနားယမည။ ၿပးေနာက စငကာပရ မတေဆြထ စာေရးရဥး မည။ မေန႔က ဟတယ ဧညႀကခနး၌ ‘ စငကာပ’ က အျမနတဆပတပၿပး စာပ႔လ႔ရရင ဘယေလာကၾကာမလ’ဟ စစမးရာ အမးသားတစဥးက ‘ ဒမနကပငးထညရင နကျဖနမနက မဟတရငညေနေစာငး ေရာကႏငပါတယ’ ဟေသာ အေျဖက သတရသျဖင မတေဆြထစာတတ တစေစာင ေကာကေရးလကသည။

ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔ ေျခေထာကအားကးၿပး ေလာကၾကညရန ဟတယမ ထြကလာၾကသည။ မတေဆြထ စာက စာတကတြင ႐း႐းစာထကပ႔ခ ပေပးၿပး ထညလကပါ၏။ ေန႔လယစာက အေမရကနကေဖမာပင စားၾကာသည။ ဟတယသ႔ ၁၂ နာရခြအခန ျပနေရာကလာသည။ နကျဖန ခရးဆကရသျဖင ပစၥညးမား

107 သမးဆညးထပပးသည။ မလပမေနရေသာ အလပက လပေနတနး စတအကရသည။ ၿပးသညအခါ စတေအးသြားသည။ ေခတအပေပာသြားတနး တယလဖနး လာသျဖငလန႔ႏးသြား၏။

ရငးဂးခနထမ ျဖစသည။ သက ‘ တစေန႔လး ဘာလပေနၾကသလ။ ကၽြနေတာလညး အလပကစၥေတြန႕ လးလညလကေနလ႔ လာမေတြႏငတာက ခြငလႊတပါ။ နကျဖန မနကကၽြနေတာ ၉ နာရန႕ ၁၀ နာရၾကားလာမယ။ ေလဆပက လကပ႔ေပးပါမယ’ ဟေျပာသည။ ညစာ စားၿပး႐ပျမငသၾကားၾကညသည။ ေနာကတစေန႔ ခရးစဥ အကယျဖန႔၍ စဥးစားသည။

၂-၁-၃။ ဇြနလ ၂၀ ရက၊ အဂၤါေန႔

ယေန႔ ဗနေကာကသ႔ သြားေတာမည။ ကၽြနေတာ တ႐တႏငငသြားေန႔စဥမတစာတမးသည ဂြမးခးမ ထြကခြာလာသည အခနး၌ အဆးသတရာ၏။ သ႔ေသာ ကငးဝနးမငးႀကးသည အျပနခရး၌ ‘ က႐င၊ ဘဘင၊ ကလကတား’ ၿမ႕မား ဝငေရာကလညပတၾကည႐ႈခသည အေၾကာငးေတြက ထညသြငးေရးသား ထားသကသ႔ ကၽြနေတာလညး ေကာငးလြန - ေဟာငေကာင၊ ဗနေကာက၊ စငကာပတ႔တြင ႀကေတြ႕ၾကားသရသညမားက အကဥးခပ အစရငခထားပါ၏။

နနကစာစားၿပး ဧညႀကခနးသ႔ ဆငးသြားသည။ သးညအတြက ဟတယခစာရငးရငးသည။ ေဟာငေကာင ေဒၚလာ ၁၆၃၆ ေဒၚလာ၊ ဆင ၈၀ ေပးရသည။ အေမရကန ေဒၚလာ ၂၄၀ နးပါးခန႔ကသည။ ၿပးေနာက ကၽြနေတာ ခရးသညေဆာင ခကလကမတအခ႕က လလသညဟဆရာ စာရငးကငက ‘ဒမာ မလပါန႕။ ဟတယေဘးနားရ ဘဏတကမာ လပါ။ ဟမာ ပရမယ’ ဟ အၾကဉာဏေပး၍ ဘဏတကတြင သြားလသည။ ခကလကမတေပၚ လကမတေရးထးၿပး ႏငငကးလကမတႏငအတ ေပးလကသညအခါ ခကလကမတေပၚထးထားႏငေသာ လကမတႏင သမကေမာကတြင ေရးထးေပးသည လကမတႏစခမတသလလ ရသညဟစာေရးမက ဆ၏။ ထအခါ ကၽြနေတာက စတတတႏင ‘ ငါႏငငကးလကမတန႕ ခကလကမတျပနေပး။ ငါ တညးခတ မကထ႐ပးလဟတယမာပ သြားလေတာ မယ’ဟေျပာ၏။ မကထ႐ပးလဟတယမ ဧညသညမနးသ၍လား မေျပာတတပါ။ တမသညတနဖးက အေမရကန ေဒၚလာျဖင ထတေပးပါ၏။

ဟတယသ႔ ျပနသြားသည။ အခနးထ ရငးဂးခန ေရာကႏငေန၏။ သက ပစၥညးမားက ဟတယ ေအာကဆးထပသ႔ ပတာ ႏစေယာကအား ခခငးၿပး ကၽြနေတာတ႔အား ဟတယဘား (bar)က ေခၚသြားသည။ သက သပ႐ ေရေႏြးၾကမး (Lemon tea) ကၽြနေတာက လကဖကရည၊ မသနးျမက ကာဖအသးသးေသာကရငး ကၽြနေတာတ႔အား ေစာငေရာကကညသညအတြက ေကးဇးတငေၾကာငး ေျပာ၏။ ကနကတန ျပနလာေသာအခါ သ႔ေကးဇး ေမမည မဟတေၾကာငး၊ ျမနမာျပည ျပနေရာကလင စာေရးမညဟ ေျပာျပေပးေစလေၾကာငးေတြ မာၾကားခပါ၏။

၁၁ နာရ ၄၅ မနစတြင တကစျဖင ေလဆပသ႔ သြားၾကသည။ ၁၂ နာရ ေရာကသည။ ပစၥညးေတြ ခန၊ ေလယာဥေပၚတက လကမတယ၏။ ရငးဂးခနက သ႔ဆရာဝနထ စမးသပစစေဆးခရန ၁၂ နာရခြ ခနးထားသျဖင ႏႈတဆကထြကခြာသြား၏။ ကၽြနေတာတ႔အား တကစးရမည တခါးေပါက နပါတ ၅ သ႔ ေလာကသြားၾက၏။ ကေသး ပစဖတေလယာဥသည အေရာကေနာကကသျဖင ၁ နာရ ၃၅ မနစ ထြကမညအစား နာရျပန ၂ ခက ၅ မနစမ ပတက သြားႏငပါ၏။ ထငခ ၁၂ အး (12 E)ႏင ၁၂ အကဖ (12 F)တ႔တြင ထငမမခငး တ႔မား ႐း႐းအတနးက ခရးသညေတြ မဟတပါကလားဟေသာ အသဉာဏေခါငးထဝငလာ၏။ ပတဝနးကငက မကစကစားၾကညရာ ေလယာဥနရႏစဖက စလး ထငခႏစလးစႏင အခနးအလယ၌ ရစေယာကထငခတနးေတြ၊ ခတနးအားလး ကယျပန႔ျပန႔ ၿငမေညာငးေညာငး ႏင အခနးကလညး မရညလားလႏင ႐း႐းအတနး ခရးသညမား အခနးသည ရညလားၿပး ေကာေဇာမခငးထားသည အျပင ေဘးႏစဖကစလးတြင သးေယာကထင အတနငယကဥးသည ခမားရ၏။

ကၽြနေတာ ေလယာဥလကမတမားက ရငးဂးခနထမ အမတမထငယလကခသညအခါက ႐း႐းအတနးပေလ ဟ ယဆၿပး မစစေဆးမပါ။ ကၽြနေတာအတထမ လကမတက ယၾကညသညအခါမ ကလပအတနး (Club class)

108 ပထမႏင႐း႐းတနးၾကား အထကတနးျဖစေၾကာငး သရပါေတာသည။ သ႔ျဖစ၍လညး စားရသည ေန႔လယစာ သညလညး ထးျခားပါ၏။ ေဟာငေကာငမ မတေဆြႀကး ကနကတနက ကၽြနေတာတ႔သည ႐း႐းအတနးႏင မေလာကနဟထင၍မား ဤလကမတမး ဝယေပးလကဟနတပါ၏။

ေလယာဥသည ဗနေကာကေလယာဥကြငးႀကးတြင ၄ နာရ ၃၅ မနစ(ဗနေကာကေဒသစေတာခန ၃ နာရ ၃၅ မနစ )၌ ဆငးသကလာ၏။ မးသညးသညး ထနထန ရြာေနသည။

၄-၁။ ဗနေကာက

ေလဆပတြင လဝငလထြကႏင အေကာကအခြနဌာနတ႔၌ ၾကန႕ၾကာေႏာငေႏးမႈမရသျဖင နာရဝကႏင အျပငသ႔ ေရာကလာၾကပါသည။ မတေဆြ၏ သားမကကားႀကးျဖင လာႀကေနပါ၏။ သ႔ေယာကၡမမားက အမမာပ တညးေစခင၍ ဟတယအခနးငားမထားပါဟ ေျပာသည။

ကားျဖင ထြကလာၾကရာ ၄-၅-၆ မငေလာက အေရာကဘးတစလး ေပါကသြား၍ သ႔ခမာ ဒကၡေရာကရပါေတာ ၏။ မးသညးေနသညအခက ဘးျဖတ၏။ ျဖတ၍ မရ။ နးရာကားအလပ႐သ႔ သြားျဖတၿပး ဘးလကာ ခရးဆကသည။ အကႌစရႊေနသျဖင ကၽြနေတာအကႌတစထညေပးၿပး လခငးရပါေသးသည။ မတေဆြႏင ဇနးတ႔လညး လညပငးတရည ရညႏငေမာေနၾကသည။ ေတြ႕ဆၾကညအခါ မေတြ႕ရသညမာ တစႏစၾကာၿပမ႔ အေတာမသတ စကားေျပာၾက၍ ၇ နာရခြမ ညစာစားျဖစပါေတာသည။

ဗနေကာကၿမ႕သည အကစပစပရၿပး အပဒဂရ ရနကန၊ ေမာလၿမငၿမ႕မားမာထက ျမငမားလသည။ တတႏငသမားက ပနကာ သ႔မဟတ ေလေအးစကဖြငအပၾကသည။ မတတႏငသမားမာ အပဒဏက ႀကတမတခကာ အပၾကရရာသည။ မတေဆြကား ပငစငစား ေၾကးရတတျဖစပါ၏။

၄-၁-၁။ ဇြနလ ၂၁ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔။

နနကစာ စားသည။ မတေဆြဇနးက ကၽြနေတာတ႔က ၿဗတနျပညတြင ေနထငစဥအခါက အမတြင လာတညးဖးသျဖင ကၽြနေတာတ႔ အေၾကာကသ၍ ဖြယဖြယရာရာ ၿဗတသအစားအစာ ေကၽြးပါ၏။ သတ႔သမးကေလး အလပသြားၿပးေနာက ကၽြနေတာ စာေရးထားေသာေၾကာင အဂၤလနျပည ဘဏတကမ မတေဆြအမ ပ႔ႏငေပးထားေသာ ခကလကမတ ႏစေစာငက အမနားရ ဗနေကာကဘဏခြတြင သြားလသည။ ‘ နကျဖနခါလာပါ။ လေပးပါမယ’ ဟ အမးသမးအရာရ တစဥးကေျပာ၍ ခကလကမတမား ခနထားခ၏။ ကၽြနေတာ နားမလညပါ။ မႏစေမလက ပါရၿမ႕ရ အေရ႕တငးဘာသာ စကားႏင ယဥေကးမႈပညာရပမားျပငသစေကာလပေကာငးမ ဖတသျဖင ပါရသြားရန အဆပါ ဘဏတကသ႔ စာေရးလကသျဖင ပ႔ထားေပးေသာ ခကလကမတက ဤဘဏတက၌ သြားလရာ ခကခငး လေပးသည။

ေန႔လယ၌ မတေဆြဇနးႏင ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာကတကစတစစးငားၿပး ၿမ႕ထသ႔ သြားၾကသည။ မတေဆြကားက သ႔သမးအလပဆငးရာသ႔ ယသြား၍ ျဖစပါ၏။ ဗနေကာကတြင လငမဆငး (Limousine)ေခၚ မဟာ တကစေမာငးသေတြမအပ ႐း႐းတကစ ဒ႐ငဘာမားသည စငကာပ ဒ႐ငဘာမားကသ႔ အဂၤလပစကား မေျပာတတ သျဖင ယးဒသားစကား မတတသမားအဖ႔ ခရးသြားလာရာ၌ အဆငမေျပမႈ ျဖစတတေၾကာငး ဆခပါၿပ။ မတေဆြ၏ ဇနးက ယးဒယားစကား ေရေရမြနမြန ေျပာတတ၍ အခကအခမေတြ႕ပါ။

ၿမ႕ထလကညးထးမလြတသည ကနတကႀကးမားအနက တစတကသ႔ ဝငၾကသည။ ေရြ႕လား ဓာတေလကား ျဖငအထကႏစထပသ႔ တကသြား၏။ ေျခသကသာရာ ရပါ၏။ ေျခသကသာရာဆ၍ တ႐တႏငငတြင တစလႏင ခနစရက လညပတေနခသည အေတာအတြငး ခရးအတငးအတာမညမ ေလာကလကေၾကာငးက မေျပာတတ။ ကၽြနေတာ ႐းဖနပ ႐ပပကဆငးပက ျဖစခရသည။ ႐းဖနပ တစရ ဝယရသည။ အေနာကႏငငလပ အဆငအတနး မသညႏငအမ ေစးခပါ၏။ ေနာကၿပး ဝတထားသည ေဘာငးဘလညး လခနတနသည အေျခဆကေနျပနသျဖင အသစတစထည အစားထးရေသးသည။ ခငခန႔သပရပသည ကြငးစြပဖနပမားကလညး စတက ဆြေဆာငေနျပန

109 သျဖင ႏစရဝယလကပါ၏။ မသနးျမကလညး ဟဟာ သညဟာ ဝယျခမးသည။ ပဂၢလကဆငႀကးမားျဖစ၍ ေရာငးသ ေရာငးသမေတြကလ မဝယခင ဝယခငေအာင အဆြယတရား အေဟာေကာငး၏။

ေန႔လယစာက ကနတကႀကးထရ ပလာဇာ (Plaza)ေခၚ စားေသာကဆငတြင စားၾကသည။ ‘ ဒကေန႔ကစၿပး အျပငထြကစားတငး ကၽြနေတာ ဒကာခပါရေစ။ ကၽြနေတာတ႔လာတငး အမမာတညး၊ အမမာ မဟတရင ဆငေတြမာ ေခၚေကၽြးတာ စရတစက ႀကးမားပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ တညးခဖ႔ေနရာ ေပးတာကပ ေကးဇးႀကးလပါၿပ။ ကၽြနေတာတ႔ ေမတာရပခမႈက လကခပါ’ဟ ကၽြနေတာက ေျပာပါ၏။ အမရင ေမာငမယတ႔က အငတငတငလပ၏။ ေနာကထပ ႏစႀကမ ေတာငးပနမ သေဘာမတခင တခငႏင လကခလကသည။ ကၽြနေတာ စတႏလးေပါပါးသြားပါေတာသည။

ညစာကလညး အျပငထြကစားၾက၏။ မတေဆြသမးအလပက ျပနလာၿပမ႔ သလညး စားၾကညခင၊ သမားကလညး ေကၽြးလေသာ မသနးျမက ယးဒယားစားေသာကဆငႀကးသ႔ ပ႔ေပးရန မတေဆြႏင ဇနးအား ေျပာသျဖင သမးကေလးက ကားျဖငလကပ႔ေပးသည။

ဗနေကာကၿမ႕သည ဧရယာ ႀကးမားသေဘာက ကယျပန႔ေသာ လမးမားေပၚ ကယပငကားႏင အျခားယာဥမား ေန႔ေရာညပါ ျပညကပစြာ သြားလာေနၾကသည။ ေန႔ေၾကာငေတာင ကားေမာငးရသညမာပင မကစရင ေရ႕ေနာကေဘးႏစဖကျမငရ၏။ ညေမာငခန လငးထနေနေသာ ဓာတမးလးမားေအာကသြားရသညမာ သတတမန ဉာဏေျမကတတ ပညာခၽြနးအပ၍ ကားေမာငးရ၏။ အရပရစမကႏာ ကးကနးေတာငးေမာကသကသ႔ မကျခညမျပတ ၾကညေနရသည။ သမးကေလးကား ဤအေျခအေနမး၌ ကငလညေနသျဖင စတေအးသကသာ ကားစးသြားရပါ၏။ ကၽြနေတာ ၿဗတနျပညတြင အႏစ ၃၀ ေကာေကာကားေမာငးခသည။ ဗနေကာက၌ ကားေမာငးရန ဥးေလးပါ၏။

ကယဝငးကယၿခႏင ရပတညေနေသာ ယးဒယားစားေသာကဆငသည ထညဝါႀကးမားလပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ အခနးႀကး တစခနးသ႔ ဝငသြား၏။ စားပြထးေခါငးက ႀကဆၿပး ငါးေယာကထင စားပြဆ ေခၚသြားသည။ စားပြထး တစေယာကက စားစရာ စာရငးငါးခလာေပးသည။ လသည ဟငးမညမားမာ ေနတနး ကၽြနေတာ ျမငကြငးက သးသပ၏။ စားပြကလားထငမအစ အခနးက ျပငဆငထားသညမာ တငတယေလာကပတ သန႔ျပန႔သည။ အစစ အရာရာ လေလေသးမရရေအာင စားပြထး ႀကးငယတ႔က ဝတျပေနၾကသညတ႔က ဂ႐ျပမ၏။ ေကၽြးသည အစားအေသာကတ႔ကား ဖြယဖြယရာရာႏင လာေတြ႕၏။ အားလးေကာငးပါ၏။ ယးဒယား ဟငးခသာ စပသညဟ မသနးျမက ဆပါ၏။ စားေနတနး ဝငလာသေတြ မစသေလာကပါ။

၄-၁-၁ ဇြနလ၊ ၂၂ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႔။

မတေဆြဇနးက မေန႔မနကကကသ႔ပင ၿဗတသ နနကစာ ေကၽြးသည။ သတ႔သမးကေလး အလပသြားၿပးေနာက ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစေတြ ေျပာၾက၏။ ၁၀ နာရထးသညအခါ ဗနေကာကဘဏသ႔ ဒတယအႀကမ မတေဆြႏင သြားသည။ ေငြလရာ ပထမထပသ႔ တကသြား၏။ ေလေအးစက ဖြငထား၍ အေနေတာပင။

မေန႔က ခနထားခေသာ ခကလကမတ ႏစေစာငက လေပးရန ေျပာ၏။ ဒကၡရငဆငတးပါေတာသည။ ‘ အေမရကန ေဒၚလာ လမေပးႏငလ႔ ဝမးနညးပါတယ။ ယးဒယားဘဏ (bhat) သာ ရႏငမယ’ ဟ ဆ၏။ ျဖနးခန ေခါငးႀကးသြားၿပး မငသကသြားမသည။ ဗနေကာကတြင သးရန ေငြသပမလပါ။ စငကာပ၌သာ ပၿပး အသးလပါမည။ သးၿပး လကကနေငြက ခရးသည ခကလကမတအျဖစ ျမနမာျပညသ႔ ျပနယလာမညဟေသာ ၾကစညခကေတြ ပကရေတာမည။ မတေဆြက ‘ခကလကမတ တစေစာငပ လပါေတာ’ ဟ အၾကဉာဏေပး၍ လ၏။ စာေရးမကေလးက ဘတေငြစကေတြ သြားယေနခက ခပလမးလမးရအဆငျမင တာဝနခႏင တေသာ ယးဒယား အမးသမးႀကးဆ ကၽြနေတာ သြားၿပး ၁၉၈၀ ခႏစက ကၽြနေတာ ဒဘဏတကမာ ခလ ခကလကမတတစေစာင လာလတနးက ခရးသည

110 ခကလကမတအျဖစန႕ ေဒၚလာေငြေတြလေပးတယ။ ခေတာ ဘာျဖစလ႔ ဘတေငြပ လေပးပါသလ။ ဥပေဒေျပာငးသြား လ႔လား’ ဟ ေမး၏။ သက ‘ ရပါတယ၊ လေပးပါမယ’ ဟ ဆသျဖင ကနခကလကမတ တစေစာငက လေပးလကရန စာေရးမေလးအား ေျပာလကသည။ သက ႀကကပ မေပၚပါ။

သကျပငးခႏငၿပ။ ဝမးသာအားရစြာႏင မတေဆြအမသ႔ ျပနလာၾကသည။ ေန႔လယစာ အျပငထြကစား ၾကသည။ အပလး ကသြား၍ စားဝငသည။ မသနးျမက ေဆးေတြ ဝယလသျဖင မတေဆြႏင ဇနးတ႔က ဗနေကာကၿမ႕ ဆငေျခဖးအရပရ တ႐တဆငႀကးဆသ႔ ေခၚသြားသည။ ေဖာကသညမားျဖစေန၍ ဆငရင တ႐တအမး သားႀကးက ေဖာေဖာေရြေရြ ဧညခပါသည။ ဆငႀကးႀကးဟေသာ နာမဝေသသန ပသပါေပသည။ ေရာငးသစာေရးစာခ ႏင အလပသမားႏင သမတ႔ ေရတြကရန ခယဥးပါဘ။ ေဆးမးရာႏငခၿပး သေလာငထားသည။ ဥေရာပတကမ ေဆးေတြ အေတာမားမားမရပါ။ လခငသည ေဆးအမည ေျပာလကလကခငး ထားသညေနရာ သြားကာ ယလာေပးသည။ မတဉာဏေကာငးလ႔လား၊ ေန႔စဥႏငအမ ေရာငးေနရ၍ မကမနးတနးမေနလ႔လား၊ ဘယေဆး ဘယေနရာမာ ရသညက အကၡရာဝလ စစဥထားေသာ စာအပႀကးရလ႔လား မေျပာတတ။

သ႔လပပ ကငပက ၾကညၿပး မအၾသဘ မေနႏငမပါ။ လနဒနတကသလအေရ႕တငးနင အာဖရက ပညာရပမား ေကာငးတြင ကၽြနေတာ တစဖကမ ျမနမာဘာသာ စာေပယဥေကးမႈမားပ႔ခရငး၊ တစဖကမ ျပစေနေသာ ျမနမာ အဂၤလပ အဘဓာနႀကးလပငနးတြင ဆငတအေတြ႕အႀကႏင ႏႈငးယဥမ၏။ အကၡရာ ဝလ စစဥထားေသာ ဥးတညပဒ ကတျပား ၄-၅ သနးခန႕ ထညထားသည အဆြေတြႏင ဥးတညပဒေတြ ထတထားေသာ ျမနမာစာအပ ၆၀၀ ေကာ အျပင အဂၤလပလ အညႊနးစာအပ ဘာသာစ အဘဓာနေတြ စစေပါငး တစရာေကာေလာက ကၽြနေတာအခနးထ ရပါ၏။ အေတာအတန ရငးႏးလာေသာအခါ ဘယစာအပ ဘယဗ႐ ဘယေနရာမာ၊ ဘယစာလး စာပဒ ဘယစာအပမာ ရာရမညဟ သလာ၏။ ကၽြနေတာသည ျမနမာစာ ဂဏထးယလာသျဖင ထစာအပအမားစႏင ထေတြ႕ခသည။ ထ႔ေၾကာင ဤအျမင ဉာဏစကၡရသည။ ထဆငႀကးရ ေဆးမး ဥးေရကား ထစာအပ ဥးေရခန႔ မားေပမည။ ေဆးေရာငး သေတြသည ဤကသ႔ ေဆးေတြက အလြယတက ရာေဖြယလာေပးႏငသညမာ စနစေကာငးတစခခ ရရေပမည။

မတေဆြ ဇနးေမာငႏႏင ကၽြနေတာတ႔ ဝယသည ေဆးမးႏင ဥးေရမားသျဖင တစနာရေကာေကာမ ၿပးစး သြားသည။ အမသ႔ျပနလာၾကရာ လမးတြင မတေဆြက စငကာပရ ေဒါကတာ ကငစြထသ႔ ကၽြနေတာႏင မသနးျမ တ႔ စငကာပသ႔ နကျဖနခါ လာမညေလယာဥ အေခါကနပါတ ဆကမညအခနပါသည ေၾကးနနး႐ကေပး၏။ အမျပနေရာက လကဖကရညေသာက ေခတနားၿပး ညစာထြကစားၾကသည။

နကျဖနခါ စငကာပသ႔ ထြကခြာသြားၾကရေတာမညမ႔ ၿမငၿမငဆငဆင ဧညခေကၽြးေမြးလသညဟ ေျပာ၍ မတေဆြက တ႐တဆငႀကး တစဆငသ႔ ႀကတငတယလဖနးဆကထားလက၏။ မတေဆြသမးကေလးက ကားေမာငး သြားရာ လမးတစေလာကလး လမးမးမား ထနထနလငးေနသျဖင ေန႔ခငးေၾကာငေတာင ခရးသြားရသညႏင တပါ သည။ အေတာေဌးတ ဗနေကာက။ မနစႏစဆယခန႔အၾကာ ဆငႀကးဝငးထ ဝငသြား၏။

ဆငထ အခနးတစခနး၌ ကၽြနေတာတ႔အတြက သးသန႔ထားေသာ စားပြသ႔ စားပြထးေခါငးက ေခၚသြားသည။ မေန႔ညက ယးဒယားစားေသာကဆငႏင အျပငအဆငခငးမတ။ တစမးခမးနား၏။ အစားအစာကား တ႐တဟငးမည ေတြမားသည။ အေဖာယမကာကား အေရ႕အေနာကတငးျပညမားမ ျဖစပါသည။ အခနးထ ထငစားေနသတ႔မာ အေရ႕ တငးသား၊ အေနာကတငးသား လမးစပင။ စားေနရငး စဥးစားမသည။

ဟတယ တစဟတယ၌ စားေသာကဆငႀကး တစဆငတြင ေန႔လယစာ၊ ညစာ စားပြတစပြပြဝယ ပါဝငဆငႏႊေနသ လတစစသည ေယဘယအားျဖင လမႈ၊ အလပကစၥ၊ ပညာ စသည ေရးရာတစရပရပက အေၾကာငးျပ၍ တကေရာကလာၾကသည။ ကတညတာ ကတေဝဒ တစဥးဥး ေကးဇးျပနဆပသညအေနျဖင ဧညခေကၽြးေမြးျခငး၊ မတေဆြ တစသက၊ မသာစ တစစ အတတလာေရာကသးေဆာငျခငး၊ အလပကစၥ တစခခ ျဖစေျမာကေအာင သကဆငရာ ပဂၢလ၊ ပဂၢလမားအား ဖတေခၚျပစျခငး၊ ဝါသနာခငး တမေသာ ပညာရင

111 အလပရငတ႔ စေဝးမ၍ တစခကခတ ႏစခကျပတ ဆသလ စားေသာကရငး ေဆြးေႏြးတငပငၾကျခငး စသည အေၾကာငး ေၾကာငးတ႔ေၾကာင ျဖစပါ၏။ ျမနမာျပညတြင ကသလဒါန ျပလျခငးဆသညအခကက ထညသြငးရပါမည။

ကၽြနေတာတကဖးေသာ ဂာမန၊ ျပငသစ၊ ၿဗတနျပညမားမ ပညာရငတ႔ စားေသာကပြမားသည တစခါတစရ ႏစနာရ သးနာရမ ၾကာပါသည။ မစားမ၊ စားေနတနး၊ စားၿပးေသာကၾကသည အရက အာနသငေၾကာင အာဝဇၨနးရႊင၊ ဉာဏရငသနလာသျဖင စမေျပနေျပ ေဆြးေႏြးတငပငၾက၍ ဤမ ရညၾကာခရသည။ ယခ ဤဆငတြင ေတြ႕ေနရေသာ ပရသတမားကား ဘယအမးအစားမနး မသပါ။ ယးဒယား၊ တ႐တ၊ အႏၵယအမးသားမားက လြလ႔ အျခားလမးမား ေျပာဆေနသက ဇေဝဇဝါသာ ၾကားသျဖင အကမခတႏငပါ။ အမသ႔ ၉ နာရခြမ ျပနေရာကလာသည။

၄-၁-၃ ဇြနလ ၂၃ ရက၊ ေသာၾကာေန႔။

နနက ၆ နာရတြင မနကစာ စားသည။ မတေဆြ၏ သားမကက ၆ နာရခြ၌ ကားျဖငေရာကလာသည။ မတေဆြဇနးႏင သမးတ႔အား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားႏႈတဆကၿပး သားမကႏငအတ ေလဆပသ႔ ကၽြနေတာတ႔သြားၾက၏။ နနကခငးေစာေစာ အသြားအလာ ရငး၍လားမသ။ ႏစဆယငါးမနစအတြငး ဆကေရာကသြားပါသည။ အလာလညးႀက၊ အသြားလညးပ႔သည ပရဟတအကးသယပးသအား သာဓသးႀကမမဟတ၊ ေျခာကႀကမေခၚၿပး ႏႈတဆကကာ ေလယာဥစးလပငနးေဆာငတာမား လပေဆာငပါသည။ ေလယာဥလကမတႏင ႏငငကးလကမတ မားက ျပ၊ ပစၥညး ေတြက ခနတြယအပႏၿပးသညအခ ေလယာဥေပၚတကသည လကမတတစေစာငစ ဝနထမးအမးသမးက ထတေပး၏။

ထအခက မလမးမကမးရ ေငြလလယေပးသည အေဆာငက ျမငလကမ၍ ဗနေကာကဘဏမ လေပးလကေသာ လကကနဘတေငြ စကေတြက ႏငငကးလကမတႏငအတ သြားျပပါသည။ ယးဒယားအရာရ တစဥးက ေဒၚလာေငြစကေတြ ခကခငးလေပးလကသည။ အအားသင အၾသမျခငးအဆး၌ မေန႔နနကက ဗနေကာက ဘဏတကခြမ ဝနထမးအမးသမးကေလး အေမရကနေဒၚလာ လမေပးႏငေၾကာငး ဇဇာေၾကာငမႈက သတရမပါ၏။ ဆနး႐တငမက ကယသညဟ၍ပင ေအာလကခင၏ ။

ခရးသညမား ထြကခြာရာ အခနးႀကးဆသ႔ ကၽြနေတာတ႔ သြားၿပး ထငေစာငေနၾကစဥ သေဘာၤသား ေမာငစနႏငႏင ေမာငခငေဇာ ဆသ ႏစဥးတ႔ႏင ေတြ႕ရသည။ မသနးျမ စတငေမးျမနးရာမ စကားလကဆကပါ၏။ ႏငငျခား၌ ျမနမာလမး အခငးခငးေတြ႕ရသညအခါ သစမးတရဆ ျဖစလငကစား မတေဆြရငးပအမာ ဆကဆသ မားပါသည။ သတ႔သည စငကာပသြားၿပး သေဘၤာဆငးမညဟ ေျပာပါ၏။ မၾကာမ ‘တခါးေပါက ၄၁ က ခရးသညမား သြားၾကပါ’ ဟေသာ ေၾကညာသေၾကာင စကားျဖတၿပးသြားၾကသည။ ထတခါးေပါကမေရာကမ လကဆြအတ အထပအပးေတြႏင ခရးသညေတြက ဓာတမနျဖင စစေဆးခရၿပး ေလယာဥေပၚတကၾက၏။ ၈ နာရ ၄၅ မနစ ရေနၿပ။

စငကာပေလေၾကာငးမ ေလယာဥသည အေတာက ႀကးပါ၏။ သ႔ေသာ ခရးသညမား ျပညသေလာကပင။ ခရးစဥအက(စ) က ၆၉ (Flight SQ 69 )ခနပါတ ေအ ၃၃ ႏင ဘ ၃၄ တ႔ေနရာ ရပါသည။ သေဘၤာသား ႏစေယာက ကားေနာကဘက ဆယချခားေလာက၌ ထငေနသည။ ၉ နာရ ၁၅ မနစတြင ေလယာဥထြကသည။ ေလယာဥမယေတြ က ယဥယဥေကးေကးႏင သတငးစာေတြေပးသည။ ၁၀ နာရအခနေလာက ေန႔လယစာ ေကၽြးသည။ အလြနေကာငး သည။ အေနာကႏငင အစားအစာမားျဖစပါ၏။ မားလြနးလ၍ အခ႕က ႏေျမာတသစြာျဖင ခနရစထား၏။ အသက သတလြတ စားသမားကလညး သပသပေကၽြးေမြးပါေသး၏။ ခရးသညမားအား ကယကယ ေလာကြတပငာျဖင ၾကည႐ႈေစာငေရာကသည ေနရာ၌ စငကာပႏင ယးဒယားေလယာဥမား သတငးေမႊးပါ၏။

ထးစအတငး ေလယာဥတစစငး ေလဆပတြင မဆငးမ ခရးသညမားက ကတျပားမားေပၚ တငးျပည၊ လမး၊ ကား-မ၊ ဘယၿမ႕က လာလ႔ ဘယမာဆငးၿပး ဘယေလာကၾကာၾကာ တညးမညစသည အခကအလကေတြက ေရးျပရ၏။ မသနးျမက စာလးမား ကြကြျပားျပား မျမငရသျဖင ကၽြနေတာ ျဖညထညေပးရသည။ စတပမ၍ ျမနမာျပည

112 မျပနမ စငကာပတြင အထးမကစက ဆရာဝနႀကးတစဥးထ မကစစမးသပ စစေဆးရန ေျပာရာ မသနးျမက ေခါငးညတလက၏။ သလညး စတေၾကာငၾကေနပေပၚ၏။

၅-၁ စငကာပ။

ေလယာဥသည စငကာပခနဂ ( Changi) ေလဆပသ႔ ၁၁ နာရ ၁၅ မနစ (ေဒသစေတာခန ၁၂ နာရ ၁၅ မနစ)တြင ဆငးသကလာသည။ လဝငလထြကႏင အေကာကခြနဌာနမားမ အရာရတ႔သည အေနာကႏငငမ လပေဖာကငဘက မားကသ႔ လအဝါးဝ၊ လကခတ စတပညာရငမားလားမသ။ ခရးသညမားက ေလလာသးသပ႐သာ သးသပသည။ မသကၤာမသာ ေသတာႏငအထပအပငးတ႔က ဖြငၾကည လကယထ ရာသည။ ကၽြနေတာတ႔ တြနးလာေသာ လကတြနး ေခတမ ၃ ဘးလညးကေလးေပၚရ ေသတာမားႏင ကၽြနေတာတ႔အား တစခကစ လမးၾကညကာ မကႏာလႊသြားသျဖင ေလဆပထဝငၿပး မနစ ၂၀ မ အၾကာတြင ျပငပသ႔ ေရာကလာၾကသည။ ေၾကးနနးရႏငၿပးသား ျဖစသည မတေဆြႀကး ေဒါကတာကငစြက ၿပးၿပးႀကးႏင လာႀကေနေၾကာငး ေတြ႕ရပါသည။

သ၏ ကားႀကးျဖင အမသ႔ေခၚသြားရာ လမးတြင ဘရငဟတယ (King Hotel)၏ ကားမားထားရာ ဝငးႀကးထ ကားဆကလကၿပး ေန႔လယစာ ေကၽြးသည။ ကၽြနေတာတ႔က ေလယာဥေပၚ စားခပါၿပ၊ အကနမစားႏငလ႔ေတာင ခနရစခရသညဟ ေျပာေသာလညး လကမခ၊ ထကသနလြနးေသာ ေစတနာမပကေစျခငးငာ အေနာကႏငငနညးအရ စမထားေသာ ငါးေၾကာ၊ အာလး အေခာငးေၾကာ (fish and chips)ေပါငမန႔လးကေလးမားႏင ေထာပတကစား၊ ကယ ႏစသကရာ လကဖကရညကာဖရညႏင အဆးသတခသည။ တစဥးလင စငကာပ ေဒၚလာ ၈ ေဒၚလာ (အေမရကန ေဒၚလာ ၃ ေဒၚလာခန႔) က၏။ ေစးခသညဟ ဆရမည။ မႀကးလြနး၊ မငယလြနး၊ အရြယေတာ ဤဟတယ၌ အေရ႕အေနာက ႏငငသား ဧညသညမား ဥဒကဝငထြကသြားလာေနၾကသည။

အမသ႔ နာရျပန ၂ ခကခြေရာကသည။ မနကက လကစမသတခေသာ အလပေၾကာင ေဒါကတာကငစြ သ၏ ႐းခနးသ႔ျပနသြားသည။

ေဒါကတာကငစြသည လနဒနမ ဘား၊ အက၊ ေလာ (Bar- at- Law)ေခၚ ဝတလေတာဘြ႕၊ လနဒနတကသလ စးပြားေရး ေကာလပေကာငး (London School of Economics) မ သေဘၤာ သြားလာေရး ဥပေဒမားသငၿပး အယလ၊ အယလ၊ အမ (LL.M)ဘြ႕မားယခၿပး လနဒနတကသလအေရ႕တငးႏင အာဖရက ပညာရပမားေကာငး (School of Oriental and African Studies)မ ဥပေဒပါရဂဘြ႕ကလညး ဆြတခးခသည။ ကၽြနေတာႏင လနဒနၿမ႕တြင ၈ ႏစ ေကာေကာခန႔ သကၽြမးခၿပးသညေနာက ေနာကဆး ၃ ႏစအတြငး ကၽြနေတာတ႔ေကာငး၌ ပါရဂဘြ႕စာတမး လာျပစသညအခါ ဥပေဒပါေမာကၡ အလငဂလကဟး(လ) (Alan Gledhill) ဥပေဒေၾကာငး၊ ကၽြနေတာက ျမနမာစာေပေၾကာငးတ႔တြင ႏစဥးပးတြကာ သ၏စာတမးက ႀကးၾကပေပးခသည။ ေကးဇးက ယခထ မေမေသး။

စငကာပတြင သသည သေဘၤာကမၸဏႀကးမား၏ အတငပငခ ဥပေဒပညာရငအျဖစျဖငလညးေကာငး၊ ဝတလေတာရအေနျဖငလညးေကာငး အသကေမြးေနပါသည။ ခမးနားလသည အမေဆာငတစေဆာင၌ တစကယတညး ေနထငေနသည။ စငကာပေရာကတငး ဟတယတြင တညးပါရေစဟ ေျပာေသာလညး မရ။ အမမာပ တညးေစ၏။ သသာ ေကၽြးေမြးလ၏။ နနကစာ သ႔အမတြင စား၊ ကၽြနေတာတ႔ ေစးဝယမထြကသညေန႔၊ အျခားသမား မဖတထားသညေန႔၊ သ အလပပါးသညေန႔မား၌ ေန႔လယစာေကၽြးသည။ ညစာကလညး သပင ဒငခေကၽြးသည။ တ႐တ၊ ဂပန၊ မေလးရား၊ အဂၤလပစာ စားေသာကဆငႀကးမားဆသ႔ ကားျဖငေခၚသြားသည။ ကၽြနေတာက ေငြထတေပးေသာအခါ မယရန ဆငရင၊ စားပြထးတ႔အား ပတပငသည။ ‘ ဆရာတစခါတေလမ ျပစရတာပါ။ ျပစပါရေစ။ ကၽြနေတာ မမြသြားပါဘး’ ဟေျပာ၍ ခပမဆတ ေနလကရသည။

၅-၁-၁ ဇြနလ ၂၄ ရက၊ စေနေန႔။

113 နနကစာက ေဒါကတာကငစြအမ၌သာ စားၾကသည။ ေပါငမန႔ကင ေထာပတသတ မားမလတ (marmalade) လေမၼာယႏင စား၊ သက ေသြးအားတးရေန၍ ေထာပတႏငမဟတ၊ မာဂနးန(margarine)ႏငစားၿပး လကဘကရည ၄-၅ ခြက၊ ကၽြနေတာက ၃-၄ ခြက၊ မသနးျမက ေကာဖ ၂ ခြက ေသာကၾကသည။ နနကတငး ဤကသ႔ အစားေသာကမးႏင ၿပးပါ၏။

ေဒါကတာ ကငစြက ၈ နာရအခန အလပသြားသညအခါ ကၽြနေတာတ႔သ႔ကားျဖင လကသြားၾကသည။ လမးတြင မသနးျမအား ေဒါကတာ ျမသနး အခနးရရာ အေဆာကအဥသ႔ လကပ႔ေပး၏။ ေဒါကတာ ျမသနးသည စငကာပရ အေရ႕ေတာငအာရ ပညာရပမားအဖြ႕အစညးဌာန (Institute of South- east Asian Studies) တြင တာဝန ထမးေဆာငေန၏။ သႏငဇနး ေဒၚရေမေကာငးထသ႔ ေယာကၡမျဖစသ ေဒၚသနးေကာငး အလညလာခကႏင ႀကႀကကေနသျဖင ခငမငရငးႏးေသာ မသနးျမက လာေရာကေတြ႕ဆျခငးျဖစပါသည။ ကၽြနေတာလညး ေခတဝငေရာက ႏႈတဆကၿပး ေဒါကတာ ကငစြႏငအတ သ႔႐းသ႔ လကသြားသည။

ကၽြနေတာတ႔ ရနကနသ႔ ဇြနလ ၂၉ ရကေန႔ ျပနရန ဝယယထားေသာ ေလယာဥလကမတ ႏစေစာငက ဇလငလ ၁ ရက ျပနႏငဖ႔ လလယေပးရန ယးဒယား ေလယာဥ႐းသ႔သြား၍ ေဆာငရြကၿပး ေဒါကတာ ကငစြ႐းခနး သ႔ဆကသြားသည။ ႀကးမားလေသာ အေဆာကအဥႀကးထ အထပေပါငးမားစြာရသညအနက စတတအထပတြင ဖြငထား၏။ ေကာေဇာခနးလးျပညခငး၊ တယလဖနးသးေလးငါးလး လကႏပစက ႏစလးသးလးႏင ဗ႐အလးလးမား အျပင ဖကလားထငေတြ ခငးကငးျပငဆငထားသည သ႔အခနးႏင စာေရးမမား အခနးႀကးတစခနး ရပါ၏။ သအလပ လပေနစဥ ကၽြနေတာက ရသမ သတငးစာ၊ မဂၢဇငးမားက ဖတေနသည။ စလကသည သတငးစာ၊ မားလကသည မဂၢဇငး၊ ရလကသည အသဉာဏ၊ တးလကသည ပညာ။

နာရျပန ၁ ခကတြင ကၽြနေတာတ႔ အားလး ႐းခနးမ ထြကလာၾကသည။ ေဒါကတာ ကငစြက ထအေဆာကအဥထရ ဆငတစဆငဆ ေခၚသြားၿပး ျမနမာျပညက သတရေစေလလ႔လား မသ။ ၾကကသားဟငးႏင ထမငးဝယေကၽြးသည။ ၿပးေနာက အပနးေျဖရာ အေနာကဘကကမး႐းတနးဆသ႔ ေမာေတာကားျဖင သြားၾကသည။

စေနေန႔႐းမား ေန႔ဝကပတသျဖင ၿမ႕သၿမ႕သား လႀကးလငယကေလးမားျဖင အေတာစညကားေနသည။ သစပငပနးပငမားျဖင တနဆာဆငေနသည ကမး႐းတနးကေလာက၊ ပငလယေလက ႐ႈ႐ႈကေနရငး ေန႔စဥႏငအမ လေတြႏင ေတြ႕ထကာ ဥးေႏာကက စကန႔မနစတငးလလ လႊာသးေနရသတ႔အဖ႔ ဤေဒသမးသည အပနးေျပေစ႐တင မကေသး။ ကာယ ဉာဏ ဗလကလညး ျဖညတငးေပးေစပါေသး၏။ ထသ႔ ေတြးမလကသညႏင တစၿပငနက ၿဗတနျပညတြင ႏစစဥလလပင ျမငခရေသာ ၿဗတသလမးတ႔၏ ဉာဏက သြားသတရမပါသည။

ၿဗတသလမးအမားစတ႔၌ ဉာဥတစဉာဥ ကနးဝပေနသည။ ႏစစဥႏစတငးလပင ေယဘယအားျဖင ရာသဥတ ပေႏြးသာယာသညဟ ယဆေသာ ေမလမ ၾသဂတလ ေလးလအတြငး အနားယေသာ ဓေလက မပကမကြကလကနာ ၾကသည။ တစႏစနးပါးပတလး အမသ႔မဟတ အလပခြငမားတြင ကာယစတ အားမာနသးကာ နနက ၉ နာရမ ညေန ၅ နာရ အထ ဆသလ တစပတတြင ၅ ရက လပကငရသျဖင ေနာကဆးထအားႏစအား ခန႕သြားသညအတြက ဘကထရ (battery)ဓာတအား ျပနျဖညသလ ကယစတႏစျဖာလနးဆနးလာရန လပခမးေျမ႕သာယာေသာ ပတဝနးကငရရာ ျပညပျပညတြငး တစေနရာရာသ႔ သြားသည။ တစႏစနးပါး ရထားေသာ ေငြက တြန႔တျခငးမရ၊ သးစြတတၾက၏။ အမမႈေရးရာ အလပကစၥ အျဖာျဖာတ႔က ဥပကၡာ႐ႈၿပး ဆႏၵ ေလေဆာငရာသ႔ ကယေရာစတပါ ရြကလႊငလကၾကသည။

ကၽြနေတာလညး လနဒနတကသလ ဇြနလ ေနာကဆးအပတမ ေအာကတဘာ ပထမအပတထ ပတထားသျဖင သတ႔နညးတ အပနးေျဖသမႈ ျပခသည။ ကယေတြ႕က ေျပာျပပါမည။

ျပညပ အေရ႕တငး အေနာကတငးျပညမားဆသ႔ သြားၾကသညမာ ေဒသႏရ ဗဟသတ ရလ၍ သမငးဝင ၿမ႕ျပႏင အေဆာကအဥ အရာဝတမားက ေလေလာရနႏင ပေႏြးသာယာေသာ ရာသဥတ အရသာက ခစားလ၍ ျဖစပါ

114 ၏။ ေမလ ၁၃ ရကေန႔က ကြနမငးၿမ႕ အေနာကေတာငကနး၌ အဂၤလနျပည၊ ကၽြနေတာတ႔ ေနထငခေသာ ၿမ႕နးနားခငး တစၿမ႕မ ၿဗတသ ဇနးေမာငႏတ႔ႏင ေတြ႕ဆေၾကာငး ေရးထားသညက စာဖတပရသတတ႔ မတမေကာငး မတမၾကေပလမမည။ ေပၚတဂယ(လ) (Portugal)၊ စပန (Spain)၊ အတလ၊ ျပငသစ၊ ဂာမန စသညတ႔ ဆ အနားယရန သြားသတ႔ကား တတထားသည ဘာသာစကား ျပနေႏႊးဖ႔လညး ျဖစပါေသးသည။ ျပညတြငး၌ အပနးေျဖသတ႔မာမ ကယပငကား၊ အငားကား၊ မးရထား၊ အေဝးေျပး ဇမခကားႀကးမားျဖင အထးသျဖင ပငလယကမး ေျခၿမ႕ႏင ေတာငကနး၊ သစေတာ၊ အငးအငမားရ ဟတယႀကးငယ၊ တညးခအမႏင အခနးမားတြင ဓနအငအားအလက ေလာကစညးစမ အၿမကအရသာ ခစားၾကရ၏။

ဘယလ ဘကထရအားျဖညတငးၾကပါသလ။ နနကစာ စားၿပး ပငလယကမးေျခသျပငတြင ပကလကကလား ထငေပၚ ျမနမာျပညေနလ မပျပငးလသည ေနေရာငေအာကတြင ထင၊ ပငလယေလ႐႐ႈကရငး အေဟာသခ ခမးသာ ေလစြတကားဟ အဂၤလပလ ရြတဆေနလမမည။ သ႔တညးမဟတ အငးအငမားထ ငါးမား၊ ေမာေတာဘတေလာကစး၊ အငးအငက ၾကညၿပး ကမၼဌာနးထင၊ ေတာငကနးမားေပၚတက၊ ပတဝနးကင သဘာဝ အလအရသာ ခစားၾကသည။ ၿဗတသလမးတ႔တြင အစြတစခ ရသည။ ကြျပားသည ပတဝနးကင၌ ေခတ ေျပာငးေရႊ႕ေနရလ႔ရလင စတအာ႐ ေျပာငးလၿပး အားမာနသစျဖစလာသညဟ၏။

ဤသညတ႔ကား ေနရာတကာ ေငြေပးရကးနပလင (Good value for one’s money) သးမည၊ မနပလင မသးဟေသာ ေဆာငပဒက ဆပကငထားသည ၿဗတသလမးတ႔ ေငြႏင အခနက တစႏစတစႀကမ ရကရကေရာေရာ သးစြပ နမနာတစရပ ျဖစပါ၏။

ေဒါကတာ ကငစြႏင ကၽြနေတာတ႔ ၃ နာရခြအခနတြင ကားရရာသ႔ လာၾကသည။ ေယာကားဘအမသာ တစခနား ေရာကသညအခါ ကယလကသတသငၿပး အမသာအး ေရမဆြဘ ထြကလာသ တစေယာကအား ဖမးသြား သညသတငး လတစစက ေျပာဆေနသၾကားရ၏။ စငကာပၿမ႕သည စညးကမးအလြနႀကးသည။ လမးေပၚ အမႈကသ႐က၊ ေဆးလပတ စသညတ႔ပစခ၊ ကြမးေသြးေထြးသတ႔အား ဖမးၿပး စငကာပေဒၚလာ ၅၀၀ (အေမရကန ေဒၚလာ ၂၀၀ ေကာခန႔) ဒဏ႐ကသည။ မေပးႏင ေထာငခသညဟ သရသည။ ကားျဖင ေဒါကတာျမသနးအမသ႔ သြား၍ မသနးျမက ျပနေခၚလာ၏။

ညေန ၇ နာရအခန ေဒါကတာ ကငစြက အေရ႕ဘကကမး႐းတနးရ ပငလယေရသတဝါ အစားအစာမား ေရာငးရာ ဆငတနးႀကးဆသ႔ ေခၚသြားသည။ ေဖာကသညဆင၌ ဟငးမးစ မာေကၽြးသည။ ဆငတနး တစေလာကလး စားေသာကသမားႏင စညကားေန၏။ မခကမျပတရေသာ အမရငမေတြ ခငပြနးမားက ေကးဇးတငၾကမာပင။ အျပန၌ ေဖဗာေတာငကနး (Mt. Faber)ေပၚ ကားေမာငးတကၿပး ေတာငကနးထပမ စငကာပတစၿမ႕လးက မကစလမးျမငသမ သးသပ၏။ ေဟာငေကာင ဝတရယ ေတာငထပက သတရမ၏။ သ႔ေသာ ထေတာငထပမ ျမငရေသာ ျမငကြငးေလာက ထညထညဝါဝါ ဝဝ မရလပါ။ တစပနးသာသညမာ ဤခနးဝါသည လရငးသည။ ကယ အေတြးႏငကယ အာ႐ခစားရငး ကယေအး စတေအး စမေျပနေျပ ေနႏငသည။

ေဒါကတာ ကငစြက သ စတပနးကယေက ျဖစလာတငး ဤေဇဗာေတာငကနး၊ အေနာကကမး႐းတနး တစေနရာရာဆသ႔သြား၊ သ႔မဟတ ယးဒယား ဘရားဆငးတေတာက သြားရခးသညဟ ေျပာပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔ အမသ႔ ည ၁၁ နာရခြမ ျပနေရာကလာၾကသည။

၅-၁-၂။ ဇြနလ ၂၅ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔

ရကအား တနဂၤေႏြေန႔ျဖစ၍ ကၽြနေတာတ႔ ၉ နာရမ နနကစာ စားၾကသည။ ေထြရာေလးပါး ေျပာေနၾကစဥ မေန႔က ခနးထားေသာ ေဒၚလလဝငး ေရာကလာပါ၏။ ၿမ႕ချဖစသျဖင သႏငအတ ေစးေလာကဝယရန ၿမ႕ထသ႔ တကစျဖင သြားသည။

115 စငကာပ ကၽြနးကေလးသည အလား ၂၇ မင၊ အန ၁၄ မငသာရၿပး ၂၂၅ စတရနးမင ကယဝနးသညဟ၏။ ကၽြနေတာတ႔ကသ႔ ရကသတတစပတေန ခရးသညမားအတြက ဗဟသတ ရစရာ၊ အပနးေျဖစရာ ဆငတဆာကၽြနး (Sentosa Island) ႏငဆခၿပးေသာ ေဗဗာေတာငကနးတ႔ဆသ႔ ေကာငးကငဓာတႀကးယာဥမားျဖင သြားႏငသည။ တရ စၦာနဥယာဥ၊ ႐ကၡေဗဒဥယာဥ စသညတ႔လညးရသည။ သလကဓာတပမာဆြငငသည ကနတကႀကးမားႏငလညး ျပညႏကေန၏။ အထကပါ ေဒသမားဆသ႔ အရငတစေခါကမားက ေရာကခဖးၿပမ႔ ယခအေခါက ေဆးဝါး၊ အမသး ပစၥညးမားႏင ေဆြမးမတသဂၤဟအခ႕အတြက လကေဆာငကေလးမား ဝယရန အၾကမးဖငးစစဥထား၏။

ကၽြနေတာတ႔ သးဥးသား ေအးေအးေဆးေဆး ေစးဝယရန ေန႔လယစာ ပထမစားၾကသည။ တနဂၤေႏြေန႔မား တြင တ႐တစားေသာကႀကးတငးမာလပင လစညကားကပကပတညးတညးႏငရသညသာ မားပါ၏။ တ႐တလမး ေတြ မသားစအလက တစပတလင တစခါဆသလ ေပာပြစားထြကသကသ႔လာ၏။ ထ႔ေၾကာင အေနာကႏငင ဆနသည စတတ (Steak)ဆငတစဆငသ႔ ကၽြနေတာတ႔သြားသည။ အမသားစတတႏင အာလးေၾကာ ကယစ မာစား သည။ စားေနတနး ၁၉၈၈ ခႏစက ျပငသစျပညမအျပန စငကာပ၌ ေခတေနေနခက တစေန႔ေသာ အရြယလတ စားေသာကဆငတစဆငတြင ေန႔လယစာ ဝငစားသညအခါ ႀကေတြ႕ရေသာ ျဖစရပစတထ ေပၚလာ၏။

ေဒၚလလဝငးသည ထအခါက ရပါသည။ တ႐တအမးသား စားပြထးကေလးက မာသညဟငးမညေတြက စာရြကေပၚ ေရးၿပးေနာက ‘ ဘယတငးျပညကလ’ ဟ ေမးရာ ကၽြနေတာက ‘ မးယငး’ (ျမနမာျပည) က ျပနေျဖလကသည။ သက ‘ backward’ ( ေနာကကတတငးျပည)ဟ ဆ၏။ ထအခါ မသနးျမက မခခငေသာစတျဖင ‘forward’ (တးတကတတငးျပည) ဟ ေအာလကရာ သလညး မကႏာေသကေလးႏင ထြကသြား၏။ ေဒၚလလဝငးက ‘ စားေသာကသတ႔အား ဤကသ႔ ေစာကားသမးက ဆငမနေနဂာအား တငလင အလပျဖတပစတယ။ သြားတငမယ’ တကကလပ၍ မနညးဆြထားရပါသည။ တငးျပညတငးတြင အားနညးခက၊ အားသနခကရစၿမပင။ ဟာကြကမားက ျပညသျပညသားအခငးခငးသာ ေဆြးေႏြးခြငရသည။ ႏစကယၾကား ေဝဖနလလင ေဝဖနခြငရသည။ တငးတစပါးသား က ဤကသ႔ ေစာကားသညအခါမး၌ ေကာငးလညး ကယျပည၊ မေကာငးလညး ကယျပညဟ သေဘာထားသတငးက မခမရပျဖစရသညမာ ဓမၼတာပင။

ကၽြနေတာတ႔သည ပစၥညးမားဝယရန စလငးေတာငဝါ (Slim Tower) ကနစတကႀကးမ သလြင (Salween) ျမနမာဆငသ႔ တကစျဖင သြားၾကသည။ ၁၉၈၈ ခႏစက ဤဆငႏငဆကသြယသမႈျပခဖး၏။ ဖတခငးဖတ ကယအတ ထဖတေစခငသည။ ျဖစခငေတာ ဆငပတထားသညက ေတြ႕ရ၏။ တနဂၤေႏြေန႔မ႔လားမသ။ အမသ႔ျပနလာၾက၏။ အမျပနေရာကႏငေနေသာ ေဒါကတာ ကငစြအား အကးအေၾကာငး ေျပာျပရာ သက ‘ လကဖကရညေသာက၊ မန႔ေတြ စားပါဥး။ ကၽြနေတာန႕ ခငမငတ ျမနမာဆငတစဆငရပါတယ။ စတခရတယ။ ကၽြနေတာ ေခၚသြားပါမယ’ ဟ ဆပါသည။

၄ နာရခြ အခန၌ ကၽြနေတာတ႔အား သ႔ကားျဖင ဖးနမဆငးတာ (Funam Centre)အေဆာကအအႀကးသ႔ ေခၚသြားသည။ စတတထပရ ကဗာဆနဆန ေရာငျခညဥး အမညတြငသည ျမနမာဆငသ႔ တကသြားၾကသည။ စးပြားေရး၊ ႀကးပြားေရးအတြက အားသြနခြနစက ေန႔မသ ညမသ ဆသလ ႀကးပမးလပေဆာငေနေသာ အမးသမး အမးသားမားက ေတြ႕ရ၏။ အားကခးမြမးမပါသည။ ဆကဆေရး ေျပျပစသည။ မသမရ ဆေသာ စကားလးၾကားဖး ဟနမတ။ လသညအရာမား မရရေအာင လပေပးသည။ ေမာေတာကား ဘကထရ၊ ႐ပျမငသၾကားမ အစ မးဖခနး အသးအေဆာင ေတာကတမညရ အထပင။ ဆငတြငရတနသမ ရသည။ မရသည အရာမားက လကကားဆငႀကး မားမ မာေပး၏။ တစႀကမတစခါမဟတ၊ သးေလးငါးႀကမ လသညပစၥညးမားက ဆငသ႔ ကယတငသြား၍ လညးေကာငး၊ တယလဖနးျဖငတစဆင လညးေကာငး၊ ကၽြနေတာတ႔ မာပါ၏။

ကယႏငတစပါတညး ယသြားမညပစၥညးမားက အမထရာေရာက လာပ႔ေပးသည။ မယသြားႏငမည အထညႀကး ပစၥညးမားကမ တနဆာခၿပး ေလယာဥႏင ပ႔ေပးပါသည။ ရနကနေရာကသညအခါ အေကာကခြန

116 ဥးစးဌာန႐းတြင ေရြးယ႐ရသည။ ပထမအသတ ဝယျခမးၿပးေနာက ၆ နာရအခန အမျပနေရာကလာၾက၏။ ေဒါကတာ ကငစြက အေနာကကန (West Lake) ေခၚ တ႐တစားေသာက ဆငႀကးသ႔ ေခၚသြားသည။

၅-၁-၃။ ဇြနလ ၂၆ ရက၊ တနလၤာေန႔။

နနကစာ စားၿပး ေဒါကတာ ကငစြႏငအတ သ၏ ႐းခနးရရာ ကလစဖ႔ဆငးတာ (Clifford Centre)အေဆာကအဥ ႀကးသ႔ သြားၾကသည။ ဇလငလ ၁ ရက စေနေန႔တြင ရနကနသ႔ ျပနရန ေလယာဥလကမတရေၾကာငး ႐းေရာကသည အခါ သေျပာျပသည။ မသနးျမႏင ကၽြနေတာတ႔ ေျမညထပရ ေကာကဟငး ပဂၢလက လစမစတက (Kok Heng Pte Ltd) ဆငသ႔ ဓာတေလကားျဖင ဆငးသြားသည။ ထဆငပငရငသည ေဒါကတာကငစြႏင သကၽြမးသျဖင စတခယၾကညရပါ၏။ လကဝယနာရ၊ တငကပဘကထရနာရႏင အျခားပစၥညးအခ႕တ႔က ၾကညၾကၿပး သေဘာကရာ မားက ဝယသည။

ထဆငတြင အေဖႏင သမးကေလး၊ အကေရာငးသႏင နာရျပငသ စစေပါငး ေလးဥးရ၏။ နာရ အမးမး၊ ေဖာငတန၊ ေဘာလပင၊ ဓာတမးျခစ စသည ပစၥညးေတြစလ႔။ ကၽြနေတာတ႔ စငကာပေရာကတငး ဝငၾကညသည။ ကၽြနေတာတ႔က ျမငျမငခငး ဆငရင တ႐တအမးသမးကေလးက ‘ အး ေဒါကတာ ကငစြ မတေဆြႀကးေတြပါလား။ လာပါ၊ လာပါ၊ ဘာအလရပါသလ။ ႀကကသလ လကၾကညပါ’ ဟ ပာပာသလ ေဖာေဖာေရြေရြ ႏႈတဆကေျပာဆေလ ရပါ၏။ ပစၥညးတစခခ ဝယသညအခါ အျမတအနညးဆး ခနထားသည ေစးႏင ကၽြနေတာတ႔အား ေရာငး၏။ ေစးမဆစရလင ထမငးစားမဝငေသာ မသနးျမက ေစးဆစေသာအခါ သ႔ခမာ မကလးေလး ကလယကလယႏင ေနာငအရညက ေမာကးကာ တတႏငသမ ထပေလာေပးပါ၏။

ကၽြနေတာတ႔ ဝယျခမးၿပး သြားေတာမည အလပတြင မးရြာခပါေတာသည။ အမးသမးကေလးသည အလကသစြာႏင ဆငတြငေရာငးေသာ ႏငလြနထးျဖႀကးတစလက ယလာၿပး ေပးသည။ ကၽြနေတာက ‘ ေကးဇးတငပါတယ။ ေနာကတစခါ လာဥးမယ။ လာတအခါ ယလာေပးပါမယ။ စတခပါ’ ဟ ေျပာပါသည။ သက ‘ It for keeps’ (အပငးေပးတာပါ) ဟ ခကကသညအသးအႏႈနးႏင အဂၤလပလျပနေျပာပါ၏။ ‘ႏႈတခသတစပါး၊ ဝယသ သည ေရာငးသရ႕ ထမငးသခင’ ဟေသာ ထးက ႏလးသားထ စြေနသ ျဖစသည။ သနးကြယသေဌးျဖစဖ႔ဟာ မေဝး ေတာပါ။

ယးဒယား ေလယာဥ႐းသ႔ ေဒါကတာကငစြႏင သြားၾကၿပး ေလယာဥလကမတမားယသည။ ထ႔ေနာက စငကာပဘတာ႐သ႔ ဆကသြားသည။ ၾသစေၾတးလားျပညတြင အလပလပေနေသာ ျမနမာဆရာဝနႏင မသားစက မေလးရားသ႔ သြားမညမ႔ မတေဆြပပ အႏၵယ စားေသာကဆငတစဆင၌ ေန႔လယစာ ေကၽြးၿပးသကဆငရာ မးရထား စႀကဆသ႔ ပ႔ေပးသည။ ၿပးေနာက ကၽြနေတာတ႔အား စငကာပမကစက ေဆး႐ႀကးသ႔ ေခၚသြားၿပး သ႔႐းခနးသ႔ ျပနသြား သည။

ႏစရကေလာကက ကၽြနေတာတ႔ မကစစမးသပစစေဆးခလေၾကာငးက ေျပာသျဖင ေဒါကတာ ကငစြက ထေဆး႐၌ တာဝနထမးေဆာငေနသ ျမနမာလမး မကစအထးကဆရာဝနႀကး ဥးထြနးရႏင ခနးထားေပးပါ၏။ ေန႔လယ ၁ ခကခြ၌ ေရာကလာၾကသည။ သန႔ျပန႔ရာ၌ စထား၊ ခမးနားရာတြင စတင၊ စနစကရာဝယ စယေလာက သည ေဆး႐ႀကး။ ညႊနတမးသေကၤတမား ေကးဇးေၾကာင သြားလရာဌာနသ႔ အလြယတက ေရာကသြားသည။ ႐းခနး တစခနးထ ဝငသြားၿပး ေဒါကတာ ထြနးရႏင နာရျပန ၂ ခကတြင ခနးထားေၾကာငးက အမးသမးတစဥးအား ေျပာျပ၏။ သက စာအပႀကး လနၾကညၿပး ျဖညထညရန စာရြကေတြ ေပးသည။ ဘယအခနးက သြားရန လမးညႊနၾကားသည။ သြားၾကသည။ ထအခနးသ႔ ေရာကလင အမးသမးတစဥးအား ယလာေသာ စာရြကေတြေပးၿပး အခနးျပငဘက၌ ထငေစာငေနၾကေသာ သတ႔ႏငအတ ေရာေနလက၏။

117 ၅ မနစခန႔အၾကာ ျမနမာအမးသားႏငအတ ဆရာဝနတစဥး အခနးထမ ထြကလာကာ ဟၾကည ဒၾကညႏင ျပနဝငသြား၏။ ျပနထြကလာသည။ ကၽြနေတာတ႔အား စကၾကညၿပး နာမညေမးသည။ ထအခါမ သက ရယၿပး ‘ ကၽြနေတာ ေဒါကတာ ထြနးရပါ’ ဟ ဆကာ လကဆြႏႈတဆကပါေတာ၏။ ၂ နာရထးေနၿပ။

ကရယာ တနဆာပလာမားျဖင ျပညႏကေနေသာ အခနးတစခနးထ ကၽြနေတာက ေခၚသြားသည။ မသနးျမ လညးပါလာၿပ တစေနရာတြင ထငေစာငေန၏။ အေတာၾကာၾကာ ကရယာ အမးမးျဖင ကၽြနေတာမကစမားက စမးသပစစေဆးသည။ ေနာကဆး ေျခာကျပစကငးသညဟ ဆပါ၏။ မသနးျမကလညး ထနညးတ ျပလပပါ၏။ ၿပးေနာက ‘ မကစဥးေဆးခတမယ။ ၄-၅-၁၀ မနစၾကာေတာ ျပနစစေဆးဥးမယ’ ဟ ေျပာ၏။ အလားအလာ မေကာငးပါ။ ျပနစစေဆးသညအခါ ‘ မကစႏစလးစလးမာ အတြငးတမရတယ။ ေနာငႏစခါလာပါ။ ခြေပးမယ’ ဟ ဆရာ မသနးျမ မငသကမသြားသည။ မကစဥးေဆးတစပလငးေပးလကသည။ မသနးျမ ေသာကေလာကထ ႏစႏစၾကာ နစတ ေပၚတေနရၿပး အဂၤလနတြင သြား၍ မကစမား ခြစတကသသညအေၾကာငး အခြငႀကလင တငျပပါမည။

ကၽြနေတာတ႔လညး စာရြကမား ကငကာ ေငြစာရငးကငဌာနသ႔ သြား၏။ စစေဆးစမးသပခ တစေယာကလင စငကာပေဒၚလာ ၄၅ ေဒၚလာ (အေမရကနေဒၚလာ ၂၀ ေကာေကာ) စကပါ၏။ အမသ႔ ၄ နာရ အခနျပနေရာကလာသည။ ေရာငျခညဥးသ႔ တယလဖနးဆကသည။ အားလးအဆငေျပေနေၾကာငး ေျပာ၏။ ေဒါကတာ ကငစြက မသနးျမ မကစအေၾကာငး ေျပာျပရာ ‘လာခြေပါ။ မေၾကာကပါန႕။ ခြရလြယပါတယ’ ဟ ေျပာၿပး ဂပနစားေသာကဆငသ႔ ၇ နာရအခန ေခၚသြား၏။ ည ၉ နာရ ၁၀ နာရအထ ဖြငထားေသာ ကနတကႀကးတစတက ႏစတကတ႔က ေလာကၾကညကာ အမျပနလာၾကသည။

၅-၁-၄။ ဇြနလ ၂၇ ရက၊ အဂၤါေန႔

ထေန႔ တစေန႔လး ခါတငးထက အလပ႐ႈပပါသည။ ေရာငျခညဥးဆငတြင မာထားေသာ ပစၥညးေတြအနက မညမ ရရထားၿပကလညးေကာငး၊ ေလယာဥျဖင ရနကနသ႔ ပ႔ရန ကစၥလညးေကာငး စသညတ႔အတြက ဆငမ တာဝနရသ မားက အမသ႔လာၿပး ေဆြးေႏြး၏။ ကၽြနေတာတ႔ ကယတင ဝယထားေသာ ေလးလသည ပစၥညးမားက တစပါတညး ပ႔ေပးရန သတ႔လကထအပ၊ လာေရာကေတြ႕ဆေသာ မတေဆြႏင ေဆြမးတ႔အား လကခစကားေျပာ၊ ဇလငလ ၁ ရကေန႔ ရနကနျပနေရာကသညအခါ တညးခရန ကမးနားဟတယ၌ ႏစေယာကအပခနးတစခနး ႀကတငငားထားေပး ဖ႔ ေဆြမးတစဥးထ တယလဖနးဆကႏင တစေနကန သြားသည။

ညေနစာ စားရန ေဒါကတာ ျမသနးတ႔က ဖတထားသျဖင ေရမးခး၊ အဝတအစား လေနတနး ညေန ၆ နာရ ေကာေကာ၌ ေဒါကတာ ကငစြအလပခြငမ ျပနေရာကလာ၏။ ေဒါကတာျမသနး အခနးေဆာငသ႔ ၇ နာရ ၁၀ မနစတြင ေဒါကတာ ကငစြကားျဖင သြားၾကသည။ သ၏ မသားစႏင ကၽြနေတာတ႔ စစေပါငး ၁၀ ေယာကခန႔ ေျမာကပငးအႏၵယစားေသာကဆငသ႔ ဆကသြားၾက၏။ ၁၉၆၄ ခႏစ ဇနနဝါရလအတြငး ေဒလၿမ႕သစတြင ကြနဖရငသြားတကသညအခါ တညးခခေသာ အာေသာက ဟတယ၌ စားခရသည အစားအစာမားႏင ခပဆငဆင။ ထမငး၊ နျပား၊ ၾကကသား၊ သးသား ႏင ဟငးသးဟငးရြက ဟငးမးစတ႔ ပါဝင၏။ အလြန သန႔ရငးသပရပပါသည။ စားၿပး ေဒါကတာ ျမသနးတ႔ အခနးေဆာငသ႔ ျပနလာကာ စကားစျမည ေျပာ၍ ထျပနမညအလပတြင သတ႔ ဇနးေမာငႏႏင သမးကေလး ႏစေယာကတ႔က ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔အား ထငကနေတာ ဥးခၾကပါသည။

ဗဒၶဘာသာ ျမနမာျပညသျပညသားတ႔သည ဘယတငးျပည ေရာကေနေန ဂါရေဝါစ နဝါေတာစ တရားႏစပါးက အမားစက လကကငထားေနေၾကာငးက လြနခေသာ ႏစေပါငး ၅၀ အတြငး ျမနမာျပညတြငသာမက ကၽြနေတာ ေရာကေလရာရာ ႏငငျခား တငးျပညမား၌လညး ႀကေတြ႕ခရပါ၏။ ကၽြနေတာက ဥးခသ မနသမ ေၾကာက၍ မဟတ၊ ႐ေသ၍ဟ ယဆပါ၏။

118 ၅-၁-၅။ ဇြနလ ၂၈ ရက ၊ ဗဒၶဟးေန႔။

ကၽြနေတာတ႔ ႏစေယာက တကစျဖင ၿမ႕ထသြားၿပး ကနစဆငႀကးေတြ လကေလာကၾကညသည။ ေရာငျခညဥးဆငတြင မကႏာသြားျပၿပး ေျမထရထားစးၾကည၏။ လနဒနႏင ပါရၿမ႕တ႔က သတရ၏။ ဤကၽြနးၿမ႕တြင ဤရထားမး ထြငလကသညမာ အေၾကာငးရပါမည။ သြားဖ႔လာဖ႔ ညငသာေသာ ဘတစကားႀကးမား၊ မတာတပဆင ထားသည ေလေအးစကရ ေလေအးစကမ တကစမားသည ခရးသညေတြအား ေသာကကငးေဝးစြာ လရာပ႔ေဆာင ေပးႏငစြမး၏။ ဘတစကားမားလညး အခနမနသည။ တကစမား ရဖ႔ရာလညး ေနရာ အမားအျပားရ၏။ ဘာေၾကာင နနကေစာေစာမ ညသနးေခါငအခနထ ေျပးသညေျမထ မးရထားေတြ ေပၚလာရတာလ။ ခရးသညမား အထးသျဖင ည ၉ နာရ ၁၀ နာရအထ တာဝနထမးေဆာငရေသာ အလပသမား၊ အလပသမတ႔ သကေသာေခာငခေရးေၾကာငဟ ကၽြနေတာ ယဆမပါသည။ လလညး ၾကညည၊ နတလညး လသညစမမႈ။

ညပငးတြင ေဒါကတာ ကငစြက မတေဆြတစဥးျဖစသ သပၸႏင အသကေမြးပညာရပမားေကာငးမ ဆရာ ဥးေနဝငးႏင ဇနးတ႔အား မကထ႐ (Metro) စားေသာကဆငႀကး၌ ညစာေကၽြးသည။ အေနာကတငး အေရ႕တငး အစားအစာမားဟ ဆရပါမည။ စားေသာကရငး သတ႔ႏင စကားေျပာရသညမာ အဝငခြငကျဖစပါသည။ ဉာဏပညာ အေပးအယ ဖလယႏငသမားႏင ေျပာဆေဆြးေႏြးရသညမ႔ စားေနေသာ အစားအစာ အရသာ ရလပါသည။ အခနကန မနးမသ ကနသြားသည။ အမသ႔ ၁၀ နာရေကာေကာမ ျပနေရာကသည။

၅-၁-၆။ ဇြန ၂၉ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႔။

နနကပငး၌ ေကာကသမးစရာ ရသညမားက ေကာကသမးၾကသည။ ေန႔လယတြင ေရာငျခညဥးဆငသ႔ သြား၏။ သနဘကခါ ျပနေတာမညမ႔ ဝယထားသညေလးလေသာ ပစၥညးမားက ကၽြနေတာတ႔ ျပနသညေန႔ ပ႔ျဖစေအာင ပ႔ေပး ရန ေျပာသည။ ႏႈတဆကပြ အေနျဖင ညစာ ေကၽြးေမြးလသတ႔အနက အေစာဆးဖတထားသည ေဒါကတာျမသနးတ႔ အခနးေဆာင၌ စားရန လကခခ၍ ေဒါကတာ ကငစြႏငအတ ၇ နာရတြင သြားၾက၏။ ဟငးသးဟငးရြက ဟငးသာစား လသညဟ ေျပာထားသျဖင အမရငမားက လကေလာညေထြ ျပၾကေပ၏။ ပညာေရး၊ ေနေရးထငေရး ကစၥမားကသာ ေအးေအးေဆးေဆး ေဆြးေႏြးၾကသည။ ၉ နာရ ၄၅ မနစ အမျပနလာၾကသည။

၅-၁-၇။ ဇြနလ ၃၀ ရက၊ ေသာၾကာေန႔။

စငကာပတြင ေနာကဆးေန႔ျဖစသျဖင ခရးသညမား ထပပးျပငဆငမႈက မလပခငေသာလညး ႀကတမတလပရ၏။ ျမနမာျပညမ ထြကလာသညမာ ၁ လႏင အရက ၂၀ မ ရသြားပါၿပ။ ဤမၾကာၾကာ အေနာကႏငငတြင တစႀကမတစခါမ မလညလညခဖးပါ။ ဗဟသတရ၊ မကစႀကး နားႀကး၏။ အသပညာ နယကယလာ၏။ သ႔ေသာ အမက ေအာကေမ၊ စာၾကညခနးက လြမး၊ ေရႊပ ဟငးခ၊ ငါးပဏၰားဟငး၊ ငါးပေၾကာ၊ တ႔စရာႏင င႐တသးမးေမာတ႔က သတရသည။

ေန႔လယတြင ေခတထြကၿပး နဂးသတ ေစးဝယပါသည။ ညေန၌ ေဒါကတာကငစြက ‘ ဆရာတ႔ နကဖန ျပနေတာမယ။ တ႐တ၊ ဂပန၊ အႏၵယ၊ မေလးရား၊ ျမနမာ၊ အေမရကန အစားအစာ အမးမး ျမညးရပါၿပ။ ဒညေန ၿဗတသအစားအေသာက ေကၽြးပါမယ` ဟ ဆကာ ဟတယေယာခ(Hotel York) သ႔ ေခၚသြား၏။ ဟတယႀကးသည ခမးခမးနားနား ခန႔ခန႕ညားညား။ အေရ႕အေနာက ႏငငသား စညစညကားကားႏင ၿဗတသအစားအစာ အမည ၁၀ မးေကာေကာႏငတကြ အခပြေတြ အမးမးတ႕က စားပြတနးရညႀကးေပၚ တညခငးျပသထားသည။ အဂၤလပလ ဗးေဖး(bugget) ဟေခၚ၏။ ကငထားေသာပနးကနျပားႀကးထ ႏစသကရာ၊ လရာက ထည၊ စားပြတစခခမာ ထငစား၊ မဝေသးလင ထပယၿပးစား။ ဘယေလာက စားစား တစေယာကလင မညမ ကသညဟ သတမတထားသည ေစးႏႈနး အတငးသာ ေပးရ၏။ အစားႀကးသတ႔အဖ႔ တြကကနးကကသည။ ကၽြနေတာအဖ႔ ေပးရကး မနပ။ ဟႏစေပါငး ၅၀

119 ေကာေကာ ရနကနတကသလ ေကာငးသားဘဝက အဝစားဆယျပားဆငကေလးေတြကလညး ေတြးမ၊ အဂၤလနျပညကလညး သတရမပါသည။

အမသ႔ ၉ နာရခြ ျပနေရာကလာၾကသည။ မတေဆြမားက လာႏႈတဆကေနၾကေသာေၾကာင ၁၁ နာရ ေကာေကာမ အပရာဝငရပါေတာသည။

၅-၁-၈။ ဇလငလ ၁ ရက၊ စေနေန႔

နနကစာ ၇ နာရ၌ စားသည။ ကၽြနေတာတ႔အား လကပ႔မည တမ၏ သမးႏင သားကေလးတ႔ ၉ နာရခြတြင အမသ႔ ေပါကလာၾကသည။ ဝနစညစလယေတြက ေဒါကတာကငစြ၏ ကားေနာကဘကခနး၌ ထညေပးသည။ ေခတစကား စျမညေျပာၿပး ၁၀ နာရ မနစ ၂၀ ၌ ထြကလာရာ ေလဆပသ႔ ၁၀ နာရ ၄၅ မနစတြင ဆကေရာကလာ၏။ ေဒါကတာ ကငစြအား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကား ႏႈတဆကကာ ေလဆပေဆာငႀကးထ ကၽြနေတာတ႔ ဝငသြားၾကသည။ ဝနစညစလယေတြခန၊ ေလယာဥေပၚတက ကတျပားမားက ယ၏။ ပစၥညးမားခြငျပထားသည အေလးခနထက ပေနသျဖင သကဆငရာ ဌာနသ႔ သြားကာ အမးသမးကေလးအား စာရြကျပကာ ကသငေငြက ေပး၏။ စာရြကေပၚတြင ကၽြနေတာ၏ ေဒါကတာဘြ႕က သျမင၍ ဘယတကသလမ ရေၾကာငး စတဝငစားစြာေမးေနစဥ သေဘၤာသားႏင တပရ သည ျမနမာအမးသားကေလး တစေယာကက စာရြကေတြက စားပြေပၚ အတငးထးေပး၏။ ထအမးသမးက ‘ ရင အလည မဟတေသးဘး။ ေဘးဖယေနလကစမးပါ’ ဟ ေငါကလႊတလကရာ ထသအစား ကၽြနေတာ မကႏာထားရ ခကလပါသည။

ေျမးကေလးႏစေယာကတ႔အား ႏႈတဆကၿပး ခရးသညမား ထြကခြာရာအခနးသ႔ ဝငသြားၾကသည။ လဝင လထြကႏင အေကာကခြနဌာမ အရာရမားက ဝတေက ဝတကနသာ လပသျဖင မနစအနညးငယအတြငး ဝငသြား ႏငပါသည။ ဝစက၊ ဘရနဒ၊ စးကရကႏင ေခာကလကတ႔လရာ ဝယယၿပး ေလယာဥေပၚတကရန ထြကေပါက နပါတ ၂၁ သ႔ သြားၾက၏။ ေဘးအႏရာယျဖစေစသည အရာဝတမား ပါမပါက ေခတသစကရယာ တနဆာမားႏင လေရာ လကဆြအတကပါ စစေဆးၿပး လႊတလက၏။ ေလယာဥေပၚသ႔ ၁၂ နာရ မနစ ၄၀ ေရာက၊ ၁ နာရ ၁၅ မနစ၌ ေလယာဥထြကသြားသည။ ေလယာဥေပၚ ဖြယဖြယရာရာ ေန႔လယစာေကၽြး၏။ ဗနေကာကေလယာဥကြငးသ႔ ၃ နာရ ၅မနစ (ေဒသစေတာခန ၂ နာရ ၅ မနစ၌ ဆက၏။)

ရနကနသြား ယးဒယားေလယာဥဆကစးရန သတေျခတငၾက၏။ ၃ နာရခြေကာေကာမ ေလယာဥထြကသည။ ေလယာဥဥးပငး ေလးေနသည။ ေနာကပငးသ႔ ခရးသညအခ႕ ေျပာငးေရြ႕ထငပါဟ ေမတာရပခသျဖင ေျပာငးေရြ႕ ၾကသည။ ခါတငးလ ခရးသညေတြ မမား၍ ဤကသ႔ျဖစရပါ၏။ ကၽြနေတာတ႔က ေပးသည လကဖကရညပြသည ေန႔လယစာနးပါးပင။ ရနကနေလယာဥကြငးသ႔ ၄ နာရခြ (ေဒသစေတာခန ၃ နာရခြ) ၌ ဆငးသကလာသည။

၆-၁။ ရနကနၿမ႕။

ရနကနေျမနငးမ၍ ဝမးသာအားရျဖစမသည။ သ႔ေသာ ေလဆပထ ၃ နာရ နးပါးေနရၿပးမ ထြကလာႏင၍ ေအာကပါ အတငး ဒငယာရထေရးထညထားပါ၏။

ေစတနာျဖင ဤအၾကေပးခကမားက ဖတ႐ႈရသည သကဆငသတ႔က ေဝဒနာဟ သေဘာထားကာ မေကာငးမငး ေရးခငးျပသကး၊ ငါတ႔က ေဝဖနသကးဟေသာ စတထားမး မေပၚေပါကပါႏင။ ကမၻာလည ခရးသည စစစစေတြလာၿပးရငး ေနာကထပ လာခငေအာင တငျပရျခငးျဖစပါသည။

(၁) ခရးသညမား၏ ပစၥညးေတြ။ ကၽြနေတာဆကေရာကလာသည ေန႔အထ ပစၥညးတင ယာဥမားျဖင ေလဆပသ႔ ယလာၿပး ခရးသညတ႔အား ေရြးယေစသည။ အခနကန လပနးရကး မနပပါ။

120 (၂) လဝငလထြက။ ဤဌာန၌ ႏငငကးလကမတႏင ေလယာဥေပၚျဖညထညခေသာ ကတျပားထပါ အခက မားက အရာရတစဥးႏငမၿပးဘ ႏစဥးသးဥးစစေဆး၏။

(၃) အေကာကခြန။ ဤဌာနတြင ပါလာေသာ ႏငငျခား ေငြစကႏင ခရးသညေဆာင ခကလကမတမားက ေဖာငထျဖညထညရသည။ ၿပးေနာက လကဆြအတေသတာမား အစစေဆးခရနအသြား ကၽြနေတာ ပါရတကသလ ေကာလပမားတြင ေဟာေျပာတငး တကေရာကနားေထာငသည ျပငသစအမးသမးႀကးက ကၽြနေတာက လမးျမငမ၍ ‘ဆရာႀကး ေမးခြနးေတြ ခဏခဏေမးေနတယ’ ဟ ျမနမာလတငလကရာ သ႔ကေမးေနသ အရာရက လန႔သလ ျဖစသြားပါသည။ ေသတာေတြဖြငၾကည၍ ၾကာေနသည။

စငကာပ၊ ဗနေကာကေလဆပမား၌ မကား ပထမ ဝငေပါက ၄-၅-၁၀ ေပါကရေသာ အခနးဝမားဆ သြားရသည။ လကၾကညသည။ ႏငငကးလကမတႏင ေလယာဥေပၚ ျဖညထညထားသည ကတျပားက စစေဆးၿပး တဆပ႐က၍ လႊတလကသည။ ၅ မနစမပင မၾကာပါ။ ထမ တစဆင အခနးႀကးထ စကဝငးႀကးအေပၚ ပတခာလညေနေသာ ေလယာဥမ ပစၥညးမားက ခရးသညတ႔က ကယပစၥညးကေရြးယကာ ေပါပါးၿပး တြနးရလြယေသာ တြနးလညးကေလးေပၚတငကာ အျပငသ႔ ထြကလာသည။ ထြကေပါကတြင ေစာငၾကည ေနသတ႔က စစေဆးလလင အနးအနားရ စားပြေပၚ၌ ပစၥညးစစသစစ၊ ေဘးနားတြင လကယက ရာ၏။ မသကၤာသ မားကသာ လပေလရ၏။ လပသညအခါ မတရားပစၥညးေတြ မသညသာ မားပါသည။ ေရႊကေငြကခတရလြယသည။ လကခတရခကသညဟ ဆ၏။ သ႔ေသာ စတပညာတတပေပၚသည ဖတလတေသာ အရာရေတြအတြကကား အရပ ျမင အေကာငထငပါသည။

(၄) ေငြလလယေရး။ ျမနမာႏငင ေရာကလာသည ႏငငျခားခရးသညမားအား ႏငငျခားေငြမားက ျပညတြငး သး ေငြစကမားႏငသာ လေပးသည။ ထသတ႔အနက တရားဝင ေငြလလယႏႈနးထက ပရလသတ႔က ေမာငခေစးတြင ေရာငးသညဟ ၾကားသရသည။ တ႐တျပညမာကသ႔ ဟတယေနခ၊ စားေသာကခ၊ ေလယာဥႏင မးရထားခမား အတြက ေပးဖ႔ရန အထးစပယရယ ေငြစကႏငလေပးပါက အဆပါယစးေပါက ပတသြားပါလမမည။ အေသးအမႊား ေန႔စဥသးစြရာ၌ စပယရယ ေငြစက မသးစြႏငသျဖင ေျခေစာင လကေစာင ႐း႐းေငြစက လခြငျပအပပါ၏။

အဆပါ ဇလငလ ၁ ရကေန႔ ညေန၌ ေခၽြးတလးလး သတလးလးႏင ေလဆပသသရာဝၾသဃထ ၃ နာရနးပါး လညေနရၿပးေနာက တညးခသည ကမးနားဟတယသ႔ ေရာကသြားေသာအခါ စတေမာလပနးမႈက ေျဖရသညမာ ေနာကတစေန႔ ကနဆးသြားေသာလညး မေျပေသးပါ။

၆-၁-၁။ ဇလငလ ၂ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔မ ဇလငလ ၉ ရက တနဂၤေႏြေန႔။

ရနကနၿမ႕တြင တစပတေနရသညအတြငး ေန႔စဥမတတမးမားမ စတဝငစားစရာ အေၾကာငးျခငးရာ အခ႕တ႔ကသာ တငျပလပါ၏။ ဤမ လတစဥး၏ လႈပရားရမႈ၊ ေဆာငရြကရမႈတ႔သည အေၾကာငးမ အကး၊ အကးမ အေၾကာငးတ႔၏ ပေယာဂပါေၾကာငးက စာဖတပရသတတ႔ ျမငၾကရပါလမမည။

ရနကနၿမ႕၌ ဤမ ၾကာၾကာ ေနရသညမာ အလပကစၥ၊ လမႈဆကဆေရးတ႔အတြက ျဖစပါ၏။ ေမာလၿမငတြင နားေအးပါးေအး စာေပေရးရာတ႔ႏင ရေသတပသပမာ ေနေနသ ကၽြနေတာမာ ရနကနေရာကသညအခါ ေတာသားၿမ႕ ေရာကေလသကသ႔ ရေနပါသည။ သ႔ေသာ လႏစေခာငးငင လျဖစ၍ လ႔တာဝန ဝတရားက မလြမေသြ ရြကေဆာင ရေပသည။

121 ဇလင ၁ ရကေန႔ ညေန ရနကနေရာကမဆက တ႐တႏငငသ႐းယဥေကးမႈ သမး၏ ပထမအတြငးဝန ပါေမာကၡ လမးထ ျပနလညေရာကရေၾကာငးက တယလဖနးဆကလကပါသည။ သနဘကခါ နနကပငး လာေတြ႕လ သညဟ သကေျပာပါ၏။ သ႔ေကးဇး ႀကးမားလပါသည။

ဇလင ၂ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔။

႐းပတရကျဖစ၍ ေဆြမး မတေဆြေတြ လာေတြ႕သည။ ခရးသြား အေတြ႕အႀကမားက ေမးျမနးၾက၍ ေဖာကသညခရ သည။ အခ႕က လကေဆာငေပးလက၏။ ညေနေစာငးတြင ေလဆပ၌ ေတြ႕ခေသာ ျပငသစအမးသမးႀကး ေရာကလာၿပး တစႏစေလာကက ပါရၿမ႕၌ ကၽြနေတာ ျပလပခေသာ ေျပာေဟာပြ ဓာတပမားက ေပးသည။ သႏင စကားေျပာေနတနး ႏငငျခား ကမၻာလညခရးသည ဇနးေမာငႏက ကၽြနေတာတ႔ အဂၤလပလ ေျပာေနသ ၾကားရ၍ လားမသ၊ ကၽြနေတာအား ျမနမာျပညသ႔ လာလညရနမာ အဖငးဆး ႏစပတဗဇာရမ လညလညၾကည႐ႈရန လေလာက မညဟ ေျပာပါ၏။ အျပငဘကတြင မးသညးေနသည။ ညစာစားၿပး စာရြကစာတမးေတြ ေနရာတက သမးဆညး ထားသည။

ဇလငလ။ ၃ ရက၊ တနလၤာေန႔။

၁ ရကေန႔က ေျပာထားသညအတငး ပထမအတြငးဝန ပါေမာကၡ လမး (ခ) ဥးမး တယလဖနး ဆကၿပးေနာက ၁၀ နာရ ၁၅ မနစ၌ ကမးနား ဟတယသ႔ လာပါသည။ တစနာရခြခန႔ တ႐တႏငင ခရးစဥႏင အေတြ႕အႀက အျဖစအပက မားအေၾကာငးက ေျပာျပပါ၏။ ဥးမးက ‘ ဆရာႀကးတ႔က လကလ ပ႔ေပးတ ဒပါေမာကၡ ဥးဉာဏထက ဂြမးခးၿမ႕မ ဇြနလ ၁၇ ရကေန႔က ေဟာငေကာငက ထြကခြာသြားၾကၿပလ႔ ၾကားရတအခါမ စတေအးသြားၾကရပါတယ။ ဆရာႀကးတ႔ ရနကနျပနေရာကမယေန႔ ႀကတငအေၾကာငးၾကားထားဖ႔ ေကာငးပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ လာႀကမာေပါ’ ဟ ဆကေျပာလကပါသည။ ကၽြနေတာက ‘ဒကၡမေပးခငလ႔ပါ၊ စာမဟတရင ေၾကးနနးႀကတငပ႔ထားလကရင ရနကနေလဆပမာ ၂ နာရေကာၾကာၾကာ ဝဋခရမာ မဟတဘး’ ဟ ဆလကရာ သက ရယေနပါ၏။ ဤ ဒငယာရ နဒါနး၌ ေဖာျပထားသညအတငး သ၏ စတေရာကယပါ ဤခရးစဥအထေျမာကေရးက အားေပးကညခသည ေကးဇး ကား တငးထြာခနစက၍ မရေအာင ႀကးမားလပါ၏။ ၁၁ နာရ ၄၅ မနစတြငသ ႏႈတဆကထြကခြာသြားသည။

ထေန႔ ညေနေစာငး တစခနလးလလ မးေကာငးေနသျဖင အျပငမထြကသညမာ တစမးေကာငးပါ၏။ ျပငသစ သ႐းမ အရာရ တစဥးက ျမနမာ-ျပငသစ အဘဓာန ဧကဒသမတြ တစအပက ျပစသ ပါေမာကၡ ေဒၚဗႏး (Madame Bernot) ထမ စာတစေစာငႏင ဓာတပမားႏင အတလာေပးသည။ ၁၉၈၈ ခႏစက သတ႔ ေကာလပေကာငးက ဖတ၍ ကၽြနေတာ သြားေျပာေဟာသညပြမားမ ဓာတပေတြပင။ ဇလငလ ၂ ရကေန႔က ျပငသစဆရာမႀကးေပးသြားေသာ ဓာတပေတြထက ဥးေရပမားသည။

ဇလငလ ၄ ရက၊ အဂၤါေန႔။

ဧညသည ထမငးစားပြေတြႏင အလပမားေနရသည။ မေန႔က ဖနးဆကလကသျဖင ကစနႏငလာသည။

ကစနႏင ထြကသြားသြားခငး မတေဆြႀကး ကေဇာသနး ေပါကလာပါ၏။ ယေန႔နနကပင မႏေလးမ ျပနေရာကလာသည။ ကၽြနေတာတ႔ ကမးနားဟတယတြင ရေနသညဟ သတငးရ၍ လာေတြ႕သည။ ညေန မႏေလးသ႔ ျပနသြားရဥးမညဆ၏။ တစဆကတညးမာပင သက ကၽြနေတာတ႔က တ႐တႏငငတြင ရေနစဥ သႏင မတေဆြတစဥး တ႔ ေဗဒငဆရာထသြားေမးရာ စတပစရာမလေၾကာငး၊ တ႐တႏငငမ ထြကခြာလာၿပျဖစေၾကာငးႏင ဆရာႀကး၏ ဇနးသည အေမရကနႏငငတြင မကစခြစတ ကသရမညဟေသာ စကားၾကားရေသာအခါ အလြနအမငး အၾသမသြား ပါသည။ ဇြနလ ၂၆ ရကေန႔ ေန႔စဥမတတမးထ ပါသညအတငး မသနးျမ မကစႏစလးစလးတြင အတြငးတမစြကပေန သည၊ ခြရမညဟ မကစအထးက ဆရာဝနႀကး ေျပာသညစကားမားက မတမၾကေပလမမည။ ဤေဆာငးပါးက

122 ေရးေနခနဝယ မသနးျမ မကစႏစလးစလးက အဂၤလနျပညတြင တစႏစေလာကက ခြခၿပးၿပမ႔ မေမြးတငး ဖေမြးတငး မကစႏစလး ျပနရေနပါၿပ။

ထေန႔ညေနမတေဆြစစႀကး (ဥးေဆြစစ)က သ႔အမတြင ညစာစားရန ဖတေခၚထားသည။ ကၽြနေတာတ႔ ရနကနေရာကတငး ဧညခေကၽြးေမြးလကေဆာငမားေပး၏။

သ၏ သားႀကးကားျဖင လာေခၚသည။ ခန႔ညားေသာ မသားစရပၿမ၌ ဖြယဖြယရာရာ ၿမငၿမငဆငဆင တညခငးေကၽြးေမြးပါသည။ ေမာလၿမငသ ေမာလၿမငသားမားပပ ‘ ေမာလၿမငအစား’ဆသညႏငအည ဟငးမးစပါ ေပသည။ တ႐တႏငငခရးစဥႏင ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစမားက ၿမနၿမနယကယက ေျပာၾကသည။ အခနကနလြယ လြနး၏။ ဟတယသ႔ ၉ နာရေကာေကာမ ျပနေရာကလာၾကသည။

ဇလငလ ၅ ရက၊ ဗဒၶဟးေန႔။

စငကာပမ ဝယလာေသာ ပစၥညမား လာထတယရန ခနးထားေသာေန႔ျဖစသည။ မသနးျမႏင သ၏ တတစေယာက၏ လယေတာ၊ မတေဆြႀကး ဥးေဆြစစ၏ သားႀကး၊ ထသးေယာကတ႔ ကမးနားလမးရ အေကာက႐းႀကးသ႔ ၉ နာရခြတြင သြားၾကသည။ အဂၤလနတြင အထပေသတာထပါေသာ ပစၥညးစာရငးကၾကည၊ ကသငသည အေကာကခြန ေပးေဆာငၿပး အထပေသတာေတြ ျပနယလာခြင ျပ၏။ ျမနမာျပညတြငကား အားလးဖြငၾကည၊ တစခစစစေဆးၿပး သတမတႏႈနးအတငး အေကာကအခြနေပးေဆာငရ၍ အခနၾကာမည၊ မလာပါႏငဟ မသနးျမေျပာ၍ ဟတယတြင ေနခသည။ မသနးျမလညး ေဖာကၾကည စစေဆးၿပးသည ေသတာေတြထမ ပစၥညးမား တစညခနမထားလ၍ ေန႔ခငးေပါက အၿပးလပသျဖင ေန႔လညအစာအငတခလကသည။ ညေန ၄ နာရ ၁၅ မနစ ရေသာလညး မေပၚလာေသးေသာေၾကာင အေကာက႐းႀကးသ႔ ေလာကသြား၏။ မသနးျမႏင သ႔အေဖာေတြ ပစၥညးမားက သ႔တ၏ကားေပၚ တငေနသညက ေတြ႕ရ၍ သကျပငးႀကးခမသည။ ပစၥညးမားက ဟတယသ႔ ပစၥညးထားရာ အခနးထ ထညထားလက၏။

ဝနထပႀကးတစခ ပခးေပၚမ ကသြားၿပ။ အမျပနႏငၿပ။ မျပနႏငေသး။ လေတြသည ကၽြနးႏင မတ ေျမစငႀကး ႏင တ၏။ သ႔ဝတရားဆသည ရေသးသည။ ရနကနသ႔ ေျခာကလ၊ တစႏစၾကာမ တစႀကမဆသလသာ ေရာကသျဖင ၾကညည၊ ေလးစား၊ ခငမင၊ ေကးဇးသတတသ အမားအျပားက ဖတေကၽြး၊ တငပင၊ စကားေျပာခငၾကပါ၏။ ထ႔ေနညပငလင ၿဗတနျပညတြင ခငမငရငးႏးခသႏင ေကးဇးမကငးသ လတစစက မရမက အတငးအဓမၼ ဆြေခၚၿပး တ႐တဆင တစဆင၌ ညစာေကၽြး၍ မစားခင စားခငႏင စားရပါ၏။

ဇလငလ ၆ ရက၊ ၾကာသပေတးေန႔။

နနကစာက ဟတယတြင စားေနစဥ မတေဆြတစေယာက ေရာကလာ၏။ ႏစရကေလာကက ဖတၾကားထားေသာ ဇနးေမာငႏက ယေန႔ ေကၽြးေမြးမည ညစာစားပြသ႔ ကၽြနေတာတ႔ ဆကဆကလာပါ။ ဇနးသည၏ လကစြမးျပ ဟငးမးစ က သးေဆာငေစခငသညဟ မာၾကားလကေၾကာငး ေျပာပါ၏။ ၅ နာရခြ ကားႏင လာႀကပါမညဟ ဆၿပး ထြကခြာသြား၏။ အခနးသ႔ျပနလာၿပး မၾကာမအဂၤလနတြင ပညာဆကလက ဆညးပးမည ျမနမာဆရာဝနႏင သ႔မတေဆြတ႔လာသည။ အဂၤလနျပညအေၾကာငး၊ ေနထငစားေသာကပညာသငၾကားေရး အေၾကာငးေတြက ေမးျမနး ေဆြးေႏြးပါ၏။ ၁၀ နာရထးသညအခါ ခနးထားသညအတငး သ႐းတစ႐းသ႔ ေခြး႐းကကခထသ မတေဆြႀကးအတြက ထးေဆးသြားဝယေပးသည။ ျပရသည ဇဝတဒါနအတြက အမယၾကပါဟ သးႀကမရြတဆမပါ၏။

ေန႔လယစာ စားၿပး ေဆြမးအခ႕လာေရာက ဂါဝရျပသည။ သတ႔ႏင စကားလကဆကေနခက ဇလငလ ၄ ရကေန႔က ညစာ ေကၽြးသည မတေဆြႀကး ဥးေဆြစစက ဇလငလ ၉ ရကေန႔ နနက ေမာလၿမငသ႔ ျပနရနယၾကည စတခရေသာ ကားတစစးက ငားထားေပးၿပး။ ကားခမာ ကပ ၁၁၀၀-၀၀ (တစေထာငတစရာ) ကေၾကာငး

123 ေျပာပါသည။ ကၽြနေတာတ႔မာ ခရးသညဝနစညစလယမားအျပင ဗနေကာက စငကာပမ ဝယလာေသာ ပစၥညးေတြ လညးပါလာသျဖင ခါတငးလ မးရထားျဖင မတမသ႔သြားရန မျဖစႏငေတာသျဖင ဤကသ႔ ကားငားရပါ၏။ ဥးေဆြစစ အား ေကးဇးတငစကားေျပာၾကားလကပါသည။

ညေန ၅ နာရခြ၌ မေန႔က လာဖတထားေသာမတေဆြက ကားျဖငလာေခၚကာ ညစာေကၽြးမည ဇနးေမာငႏအမ သ႔ ေခၚသြားပါ၏။ ဇနးေမာငႏႏင ကၽြနေတာတ႔မာ သကၽြမးသမားျဖစၾကသည။ ပမရငးႏးလေသာ ဆႏၵျဖင ေအးေအး ေဆးေဆးစကားစျမည ေျပာႏငရန ဆငတြင မဟတဘ ေနအမ၌ ေခၚေကၽြးျခငး ျဖစပါသည။ ကၽြနေတာတ႔ကလညး ဆႏၵက တ႔ျပနေသာအေနျဖင ဝစကတစပလငး လကေဆာငေပးလက၏။ တ႐တႏငငအေၾကာငး ေမးျမနးေဆြးေႏြးၿပး ထမငးဝငးသ႔ေခၚသြားသည။ ျမနမာ- တ႐တအစားအစာရစမးက ျမငရေသာအခါ တ႐တႏငငက သြားသတရမ၏။ ကၽြနေတာတ႔မာ အစားေသးသျဖင အမရငမားက မေကမနပ အားမရျဖစၾက၍ တနလငေဆး၊ လြနလငေဘး ဟေသာ စကားသးကာ ပားရညျဖင ဝမးခလကရ၏။ ဟတယသ႔ ၉ နာရ မနစ ၂၀ တြင ျပနေရာကသည။ မတေဆြတစဥးက အေရးႀကးေသာ အေၾကာငးတစရပ တငပငေဆြးေႏြးလသညဟ တယလဖနးဆကၿပး ၉ နာရခြ၌ ေရာကလာသည။ ေနဝငမးၿငမးအမန႔ေၾကာင ၁၀ နာရအမအေရာက ကတကက႐ကျပနသြားရသည။

ဇလငလ ၇ ရက၊ ေသာၾကာေန႔။

ေန႔လယစား လာစားရန ဖတသည မတေဆြတစဥးအား ခနးထားသည ကစၥတစခေၾကာင နကျဖနမ လာပါရေစဟ ေတာငးပနလကရပါသည။ ကစၥမာ အျခားမဟတ။ ကားငားေပးသ ဥးေဆြစစႏင ေတြ႕ဆရန ျဖစပါ၏။ ဥးေဆြစစ လာပါသည။ သ႔ေသာ မဂၤလာေဆာငပြႏင ႀကႀကကေနသျဖင သ႔ကားထားရန လမးတစေလာကလး ေနရာမရ၍ ဟတယ ဧညႀကခနးမ တယလဖနးဆကၿပး ေနာကတစေန႔မ လာေတြ႕ပါမည။ ေလာေလာဆယ အေရးႀကးေသာ အလပရသျဖင သြားရဥးမညဟ မသနးျမအား ေျပာ၏။ ဝါဆလျပညရန ၁၀ ရကသာလေတာ၍ မဂၤလာေဆာငပြေတြ ဟတယ၌ တနးစေစာငေနၾက၏။

ညေန ၂ နာရခြ၌ ေမာလၿမငၿမ႕ အမနးနားခငး မတေဆြထ တယလဖနးဆကသည။ ဇလငလ ၉ ရကေန႔ နနက ၇ နာရခြတြင ကားျဖင ျပနလာပါမည။ အမမ ၿခေစာငႏင ဒ႐ငဘာတ႔က မတမမာ နာရျပန ၁ ခက ပတဝနးကင တြငလာႀကဖ႔၊ ေမာလၿမငသ႔ ကးရန ေမာေတာဘတေပးမညဆသအား ၁၂ နာရခြအခန မတမတြင ေမာေတာဘတ ေစာငေနရနအေၾကာငးၾကားေပးဖ႔ႏင မသနးျမ၏ ညမအား ေမာလၿမင ကးတ႔ဆပကမး၌ လာႀကရန ကားလႊတေပးဖ႔ တ႔ျဖစပါသည။ ၅ မနစ စကားေျပာခ ၁၄ ကပ ၈၅ ျပားကပါသည။

ဇလငလ ၈ ရက၊ စေနေန႔။

ေဝယာဝစၥမားလသည ေန႔ဟ ဆခငပါ၏။ နကျဖနခါ ျပနရေတာမညမ႔ ဧညမစ ဧညခပြေတြ လပေနရပါသည။ ကားငား ေပးသ ဥးေဆြစစက ကၽြနေတာတ႔ နနကစာ စားေနတနး ေပၚလာသည။ ကားငားခေပးလကသည။ လကချဖတပငး သကျပနေပးသည။ သ႔ခမာ အဘးႀကး အဘြားႀကး ႏစဥးအား စတမခသျဖင ကားေမာငးသမားႏင စပယယာတ႔သည သ႔တပညေတြျဖစ၍ ယၾကညစတခရသည။ ကားဒ႐ငဘာမာ စညးကမးတက ကားေမာငးသ၊ စးရမစရာ မရ။ လမးတြင ကားစကမခၽြတယြငးရေအာင ၾကည႐ႈစစေဆးထားသည စသညျဖင ကၽြနေတာတ႔အား ေျပာျပပါ၏။ ထအခက မသနးျမ ၏ တဇနးႏငသားကေလးတ႔ ေရာကလာၾက၍ ဥးေဆြစစျပနရနအလပ ကမးနား ဟတယတြင ကငးပေနေသာ မဂၤလာ ဧညခပြသ႔ လာသည ျမနမာႏငငျခား ကနသြယမႈဘဏမ မနေနဂာ တစဥး ဝငလာ၏။ ကၽြနေတာ မျပနမ လာႏႈတဆက ျခငးျဖစ၏။

ထပဂၢလ ျပနသြားေသာအခါ တ၊ ဇနးႏင သားကေလးတ႔က ယလာေသာမန႔ဟငးခါး ေကၽြးပါေတာသည။ ဒကၡ၊ ဒကၡ။ ၁၁ နာရခြတြင ေန႔လယစာ စားရနဖတထားေသာ မတေဆြသားအဖ လာေခၚေတာမည။ အလရငမား ေစတနာ

124 မပကရေအာင မန႔ဟငးခါး အတနငယ စားရပါ၏။ သတ႔အား ေအာကထပသ႔ လကပ႔ရာ အဆပါ သားအဖႏင သြားတး ပါေတာသည။ အခနးသ႔ ေခၚလာၿပး ဝမးဗကအနားေပးရန တ႐တျပညမ ယလာေသာ ဓာတပစာအပမားက ျပသည။ နာရဝကခန႔ၾကာမ သတ႔ကားျဖင လကသြားရာ ခမးနားႀကးကယေသာ နာမညေကာ စားေသာကဆငႀကးသ႔ ေရာကလာ၏။

ဤမတေဆြႀကးသည အျခား မတေဆြႀကးမားကသ႔ သဒၶါတရားထကသနလပါ၏။ ေလးေယာကအတြက ေျခာကေယာကစာ မာပါသည။ ေကၽြးသ စတမေကာငးျဖစမညစး၍ မန႔ဟငးခါး အတနငယ စားလာရ၍ ေတာ႐တန႐ သာ လပပါဆေသာလညး မရ။ ဘယာႏင အခရညေတြ မာျပန၏။ သဒၶါလ႔ေကၽြး၊ ေသေဆးေတာငမခဆေသာ စကားပက ေတြးမ၍ ေရခနကက႐သာ စား၏။ သႏင သားတ႔က စတပါ လကပါ တ႐တျပညခရးစဥ ေမးျမနး၍ ထပမေျပာျပ၏။ မတေဆြႏင သားတ႔အား ေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားၿပး အခနးသ႔ တကလာရာ ဟတယတြင ေနာကထပ မဂၤလာအခမးအနားပြရေနသျဖင လေတြႏင ႐ႈပေထြးျပညကပေန၏။

ညေန ၅ နာရအခန မနကက မန႔ဟငးခါးယလာသ တ၏ အစမက နကျဖန လမးတြငေန႔လယစာ စားရန ၾကကသားေၾကာမား ယလာေပး၏။ ယမနေန႔ညက မရမက ညစာေကၽြးသည ၿဗတနတြင အတေနထငခဖးသက ေပါငမန႔၊ ကတမန႔ေတြ ယလာေပးျပနသည။ ေစတနာ၊ ေစတနာ။

ဇလငလ ၉ ရက၊ တနဂၤေႏြေန႔။

နနက ၅ နာရႏးသည။ သြားရမည ခရးအတြက စတေစယေန၏။ ကမးနားဟတယက က႐ဏာတရားေရ႕ထားၿပး နနကစာက ခနစနာရမ ေကၽြးသည စညးကမးက တစပတေလာကာ ကၽြနေတာတ႔အား ၆ နာရ ၄၅ မနစတြင စားေစပါသည။ ဥးေဆြစစလညး ငားကားႏငအတ ၇ နာရ၌ ေရာကလာပါ၏။ ဒ႐ငဘာက သတဝရယႏငေမာငး၊ စပယ ယာက ကၽြနေတာတ႔အား ေကာငးေကာငးၾကညသြားဟ မာၾကား၏။ ပစၥညးေတြတင၊ ကားကႏငကာ ၇ နာရခြအခန ထြကလာၾကသည။

၁၉၃၁ ခႏစ ဇြနလမ ၁၉၃၈ ခႏစ ဇြနလအထ မတမမ ရနကန၊ ရနကနမ မတမခရးက တကသလ ေကာငးသားဘဝႏင အခနပငး တကသလနညးျပဆရာအျဖစျဖင တစႏစလင ၄-၅ ႀကမဆသလ သြားလာရပါ၏။ အခနလညး မပပ၊ လလညး သကသာေစရန ညရထားသာ စးပါ၏။ မလႊသာမသာ ေန႔ရထားႏင သြားလာပါ၏။ ေမာလၿမငမ အျခားေကာငးသား သးေယာကတ႔ႏင အေဖာစပၿပး ေလးေယာကအပ၊ ရစေယာကထင ဒတယတနး တစတြလးကငားသည။ တကသလ ေကာငးသားေတြက အခႏႈနးေလာယသည။ ရထားထြကခါသညအခါ တခါးက အထမ ေသာခတထားလင မညသမ တက၍ မရပါ။ ထေခတက မးရထား ပထမတနး၊ ဒတယတနး၊ ဒေဒြးတနးေခၚ တတယတနး အသးသးရသည။ ဒေဒြးတနးဟေခၚသညမာ တတယတနးတြေပၚ အဂၤလပဂဏနး 3 (သး) ေရးထား၍ ျဖစပါ၏။

ရနကနသ႔ ည ၉ နာရထြက၊ နနက ၅ နာရေရာက၊ တကစငားၿပး ကယေကာငးေဆာငအသးသး သြားၾက၏။ ထနညးတ ရနကနမ ည ၉ နာရထြက မးရထားသည မတမသ႔ နနက ၅ နာရဆက ႏစထပသေဘၤာျဖင ေခာငေခာင ခခ ေမာလၿမငသ႔ ကးၿပးယခသထတတား၊ ထစဥက ကလားတနးတတားမ ၉ နာရထြက ကဒသြား သေဘၤာစးသည။ ဂငးရြာသ႔ ေရစနေရဆနအလက ၄ နာရႏင ၆ နာရအတြငး ေရာက၏။ ထမ တစဆင ငကလညးေခၚ၊ သမၺနလညး မညသညေရယာဥျဖင ၃၅ မနစခန႔သြားလင ေနထငရာ ခရရြာသ႔ ေရာကလာသည။ ကၽြနေတာအတြက အဆငေျပ လပါ၏။ ေရးေခတေဟာငး ေအာကေမဖြယ။

ထ႔ေၾကာင ဘတစကား၊ ေမာေတာကားျဖင ထအခါက သြားရန စတကးထ မထညမပါ။ သ႔ေသာ ၁၉၈၅ ခႏစ တြင ကားသစတစစး ဇလငလ၌ ရနကနေရာကလာရာ တကဆငခငေတာ ကၽြနေတာႏင မသနးျမတ႔ကလညး ကစၥတစခေၾကာင ရနကနတြင ရေန၍ မတမသ႔ေမာငးျပနလာခြငရ၏။ ကားသစထ ဇမျဖင ထငလာရငး ျပငဘက သဘာဝေလာက၏ ႐ပါ႐၊ သဒၵါ႐တ႔က ခစားလာရသညမာ တစမးထးျခားလပါ၏။ ယခအႀကမ ကယပငဆဒငကား

125 မဟတသည ခရးသညတငကားျဖင ဤခရးက ဒတယအႀကမ လာရသညမာလညး ဇမမရေသာလညး ယခငအေခါက ကကသ႔ပင သဘာဝေလာကႀကးမာ ရေသာ အရသာမားကကား ခစားၿမခစားရပါ၏။

ျပနေတြးၾကညလကသညအခါ ၿဗတနျပညအတြငး ေတာငႏငေျမာက အေရ႕ႏငအေနာက ခရးသြားရငး ျမငရသည ၾသကာသေလာက၏ ပသာဒသည မကစထတြင ႏပေသာ အေရာငအေသြးထငလာ၏။ စတညငသာသည ဟဆရပါမည။ ျမနမာျပညတြင ေတြ႕ရေသာ ထျမငကြငးအမားမာ ရငေရာေသာ အေသြးအေရာငေဆာင၍ စတခက တေရာ သလလ ျဖစမ၏။ ရာသဥတ ဖနတးမႈေၾကာငပင။ ထတငးျပညတြင ရာသေလးလအနက ေဆာငးဥတတြင ႏငးတဖြဖြမ ထထထထက၏။ အျခားသးဥတတ႔၌ တစပတလင ႏစခါ သးခါ ရြာ၏။ ရြာသည။ မသြနးပါ။ ရြာသြနးခသည။ အပခနကလညး ဖာရငဟက ၈၀ ဒဂရထက ေကာလြနေလမရ။ ဤတငးျပည၌ ရာသသးလအနက မးဥတတြင မးရြာ႐မက သြနးသည။ အျခား ႏစဥတတ႔ဝယ မးကငးစငသည။ အပခန ၉၀ ဒဂရမ ၁၀၀ ဒဂရေကာ၏။

ကၽြနေတာတ႔သည တစၿမ႕ၿပးတစၿမ႕ ရြာေတြ၊ ေတာတနးေတြ ျဖတသနးလာခရာ ဘလငးေရာကေသာအခါ ဒ႐ငဘာႏင စပယယာတ႔က ေဖာကသညဆင၌ ထမငးစားၾကသည။ ကၽြနေတာတ႔က ကားထတြင တမေပးလကေသာ ၾကကသားေၾကာႏင ေပါငမန႔၊ ၿပးေနာက မတေဆြလကေဆာင ပါးလကေသာ ကတမန႔ကစား၊ ဓာတဘးမ ကာဖေသာကၾက၏။ သတ႔ႏစေယာကႏင ကၽြနေတာတ႔ႏစဥးကယႏစသကရာ အာဟာရျဖညၿပး ခရးဆကၾက ျပနသည။ သ႔ႏင မင ၁၈၀ ခန႔ခရးက ၆ နာရ မနစ ၃၀ အတြငး ၿပးစးသြားသည။ မတမ၌ ေစာငေနသ ၿခေစာငႏင ဒ႐ငဘာတ႔က အားရဝမးသာ ဆးႀကၾက၊ ပစၥညးမားက အလပသမားႏစေယာက အကအညျဖင ခကာ ေရာကႏင ေနေသာ ေမာေတာဘတေပၚ တငၿပး ေမာလၿမငဘကသ႔ ကး၏။ မသနးျမ၏ ညမသားက အမသ႔ ကၽြနေတာတ႔အား ကားျဖင ပ႔ေပးသည။ ၃ နာရတြင အမသ႔ ေခာေခာေမာေမာ ျပနေရာကလာၾက၏။

အမရပၿမထက ၿငမသကခမးသာသည ေနရာအား ေလာကတစခြငၿပၿပစငရာေသာလညး ေတြ႕မညမဟတပါ။

နဂး

နဂးမခပမ ထြကေနေသာ အစတစခက သတရနလပါသည။ ဇြနလ ၃ ရကေန႔က ဟနခးၿမ႕မ မသနးျမဝယၿပး ခရးတစေလာကလး ကယႏငအတ တယတယယေဆာငလာသည နဂါးေခါငး လကကငတတကေလးသည ကၽြနေတာတ႔ စငကာပ ေရာကေသာအခါ မပါလာေၾကာငး သရရသညဟ ေစာေစာက ေျပာခပါၿပ။ တနဖးမႀကးေသာ လညး သေယာဇဥႀကး၍ စငကာပကနတကႀကးမားရ တ႐တဆငႀကးငယေတြတြင ေဒါငးေတာကေအာင လကရာပါ၏။ ေတြ႕ရသည တတတ႔မာ အရညအေသြး အသြငအျပင စမမ၍ မဝယခပါ။ မသနးျမက ‘ ကယန႕ မထက လ႔မရတာဘေလ’ ဟ ႏေျမာတသစြာႏင စတႏလး ဒးဒးခလက၏။

ေမာလၿမင ျပနေရာကၿပး ဇလငလကနခါနးတစေန႔တြင ရနကနၿမ႕ ေဒၚသနးေကာငးထမ နဂါးေခါငး လကကင တတ သ႔ဆမာ ရေၾကာငး သတငးေကာငးက မသနးျမအား ၾကားလက၏။ လႀကႏင မပ႔လပါ။ ရနကနလာမ ေပးပါမညဟ ဆ၏။

ေဒၚသနးေကာငးသည စငကာပၿမ႕ ေဒါကတာျမသနး အမတြင ကၽြနေတာတ႔ႏင ဇြနလ ၂၄ ရက၊ ၂၇ ရကေန႔မား၌ ေတြ႕ၿပးမၾကာမ ရနကနသ႔ျပနလာရာ ကၽြနေတာတ႔ တညးခခေသာ ဗနေကာကမ မတေဆြႏင ဇနးတ႔ အမတြင တစေထာကရပနားခပါသည။ အမရငမားက ကၽြနေတာတ႔ ေမကနရစခေသာ လကကငတတက ပငရငအား ျပနေပးရန ေမတာရပခၿပး သ႔လကသ႔ အပလကပါ၏။ ခရးသြားအေထာကအက ျဖစသည တတက အားရဝမးသာျဖင ရနကနေနအမသ႔ ျပနယလာ၏။ ထႏစ ဒဇငဘာလ၌ ကစၥေပၚလာ၍ ရနကနသ႔ ကၽြနေတာတ႔ သြား၏။ ၁၉ ရကေန႔ ညစာ ဖတေကၽြးရငး လကကငတတက မသနးျမအား ေပးအပပါသည။ ဥစၥာရငမန ျပနရဆသညမာ မနပါေပတကား။

126 တ႐တႏငငသြား ေန႔စဥမတစာတမး ကမၸညးအၿပးသတပါေတာမည။ ကၽြနေတာသည ေန႔စဥမတစာတမး ေရးခသညမာ ႏစေပါငး ၅၀ ေကာၾကာရခပါၿပ။ ခရးသြားမတတမးက ခရးတြငလ႔ ရြာစဥမသ အျဖစ၊ မေရာကေစျခငးငာ ေန႔စဥမတစာတမးထက စလငပါ၏။ အေနာကႏငင ၿဗတနျပည၌ ၄၂ ႏစေနထငခစဥအတြငး တကသလမား၊ ကြနဖရငမားမ ဖတၾကား၍ လညးေကာငး၊ အပနးေျဖထြကလည၍လညးေကာငး အျပညျပညသ႔ ေရာကခြငရခပါ၏။ သးေလးရကမ တစပတ၊ ၁၀ ရကအထသာ ေနၿပး ျပနလာေလရပါသည။ ၁၉၆၅ ခႏစက ဂာမနျပည ဖရငဖ႔ၿမ႕ (Frankfurt)အေရ႕အာရ ေကာလပ၌ေဟာေျပာၿပး ျပညတြငး အျခားၿမ႕မားႏင ပါရၿမ႕သ႔ ႏစပတေလာကလညခသည။ ဤႏစႀကမသာ ေနသည ရကအတငးအတာသည ခါတငးထက ပရညၾကာ၏။ ထခရးစဥမား ေန႔စဥမတတမးမားက အေတြးအျမင စာေစာငထ ပရညၾကာ၏။

တ႐တႏငငသြား ခရးကား ထခရးတ႔ထက ပရညၾကာသညသာမက ေရာကခသည ၿမ႕ေတြက ပမားၿပး အေတြ႕အႀကက ပစသည။ အသးတစရာ အညာတစခဆသကသ႔ ပကငးတကသလမ ဖတၾကားခက အညာမ အသးတစရာသးလာပါ၏။ ပကငးၿမ႕သြား လမးခရးဆစရ ကြနမငးၿမ႕ ယနနျပညနယအေရ႕ေတာငအာရာ ေရးရာ သေတသနအဖြ႕မ ေလးညခန႔ လာေရာကေနထငေဆြးေႏြးပါဟ စကားကမးလမးလာသျဖင ထသမငးဝငၿမ႕တြင ဝငနားခြငရခ၏။ မတေဆြသစေတြ တးပြားလာ၏။ ပကငးတကသလ၌ တစရကျခား ႏစပတၾကာၾကာ ေဟာေျပာပြ လပေနစဥ အေတာအတြငး ဆရာႀကး၊ ဆရာငယ၊ ေကာငးသ ေကာငးသားေတြႏင မတဂေဟထပဆကရ႐မကေသး။ ပကငးတကသလ ဒဥကဌႏငလညး ေတြ႕ဆရပါေသးသည။ ထမတစဆင ကဇာတာ ပါလာ၍လားမသ။ ႀကတင မၾကထားဘႏင ရနဟငးမ ဂြမးခးၿမ႕အထ တ႐တႏငင အေရ႕ဘကပငလယကမး႐းတနးတစေလာက ခရးျဖန႔ခရသျဖင ဗဟသတ ဘဏတကထ အေတြ႕အႀကပညာရပမား ဆညးပးစေဆာငးခရပါ၏။ ကြနမငးမ ဥးေကာေဝႏင လပေဖာကငဘကမား၊ ပးကငးမ ခငခငတင၊ ယဥယဥျမင၊ ဥးထြနးလငး၊ ဖးဆင၊ ေရႊဘနး၊ ရနဟငးမ ဥးေမာငယဥေမာင၊ ဖးခမ ေဒၚၿပးၾကညႏင ဂြမးခးမ ေဒါကတာ ယြမတနးတ႔အား လကလျပသၾကသည ေစတနာက ေအာကေမရငး ေကးဇးတငပါသည။

ေဟာငေကာင၊ ဗနေကာကႏင စငကာပတ႔ကား အျပနခရး၌ ကြနးခကြနးေထာကအျဖစျဖင ရပနားခပါ၏။ တစခကခတ ႏစခကျပတဆသလ လအပသည ေဆးဝါးမား၊ ျမနမာျပညတြင ရားပါးေသာ ပစၥညးအခ႕ ဝယယ၊ မတေဆြေဟာငးတ႔ႏင ျပနေပါငးထပခပါ၏။ စငကာပတြင မကစစမးသပခရသည ေကးဇးကား ႀကးမားလပါ၏။ ႏစႏစၾကာသညအခါ မသနးျမသည မေမြးတငး ဖေမြးတငး မကစႏစလး ျပနရခသည။

ဘဝတစေကြ႕တြင ရေတာငရခသည ဤကသ႔ ရလဒမး အႀကမႀကမရခဖးေၾကာငးက တစေနရာ၌ ေရးျပခၿပး ပါၿပ။ သ႔ေသာ ဤမေလာက ႀကးမားလသည ရလဒႏငကား ပထမဆးအႀကမ ဆစညးခရပါ၏။ ဆစညးရသညမာ ရနကနၿမ႕ရ တ႐တျပညသ႔သမၼတႏငငသ႐းမ တ႐တသအမတႀကး၊ ယဥေကးမႈ သမးႏင ပထမအတြငးဝနတ႔၏ ေကးဇးအနႏေၾကာင လညးေကာငး ပကငးတကသလ အာဏာပငတ႔၏ အနဂၣေကာငးမႈေၾကာင လညးေကာငး၊ တ႐တႏငငခရးစဥက စနစတက ေရးဆြစစဥေပး႐မကေသး၊ စတေရာ ကယပါ အႏြအတာခၿပး ပ႔ေဆာငေပးခသည ဥးဉာဏ၏ ေစတနာဗရပြေၾကာငလညးေကာငး၊ အေၾကာငးေၾကာငးတ႔ေၾကာငျဖစပါသည။ ထထ ပဂၢလတ႔အား ႏႈတဖားမ မဟတ၊ ႏလးသားအသညးၾကားမ အတငးထကအလြန၊ တခြနႏင ကကားေကးဇးတငစကား ေျပာၾကားၿပး သာဓ သးႀကမေခၚပါေၾကာငး ဤတ႐တႏငငသြား ေန႔စဥမတတမးတြင ေမာကြနးတငအပပါတည။

ဤေန႔စဥမတစာတမး ေကးဇးေၾကာင စာဖတပရသတတ႔က မကစႀကး၊ နားႀကးလာသညဟ အေတြးအျမငေပၚလာပါက ေရးရကးနပပါေပၿပ။

နဌတ။

127

128