Upload
prof-dr-yesim-oeztuerk
View
166
Download
7
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Çocuklarda mineral ve eser element ihtiyacı, besin desteği olarak kullanılması konusunda açıklamalar - Mayıs 2013
Citation preview
Çocuklarda mineral ve eser element kullanımı
Dr. Yeşim Öztürk
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Metabolizma Hastalıkları Ünitesi, Çocuk Gastroenterolojisi BD, İzmir
XII. Metabolik Hastalıklar ve Beslenme Kongresi1-4 Mayıs 2013 Eskişehir
Sağlıklı bireylerde, çeşitli yiyecek ve içeceklerle
dengeli ve yeterli beslenme ve su tüketimi ile
tüm nutrisyonel ihtiyaçlar karşılanır.
Minerallerkalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, klor
Kalsiyum
Kalsiyum
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013Prentice A. BJN 2004;92 S:2:583
• Vücutta en çok bulunan mineral
• Vücuttaki kalsiyumun %99’u kemik ve dişlerde depo şeklinde
• Vasküler kontraksiyon ve dilatasyon,
• Kas işlevleri,
• Sinir iletimi, hücre içi ileti,
• hormonal salınım için gerekli (vücuttaki total kalsiyumun %1’i sorumlu)
• Serum kalsiyumu diyet değişikliklerinden etkilenmez, yetersiz alımda vücut deposu devreye girer.
• En önemli kalsiyum kaynakları süt ve süt ürünleri, hayvansal gıdalar. Yiyecekler dışında antiasitlerde de var.
Kalsiyum
Yiyeceklerle; 0-6 ayda 210,
6-12 ayda 270,
1-3 yaşta 500,
4-8 yaşta 800,
9-18 yaşta 1300mg/gün oral kalsiyum alımı önerilmektedir.
mg kalsiyum
1 bardak süt (200 ml) 240
1 kase yoğurt (150 g) 180
1 porsiyon peynir (45g) 250-580
Prentice A. BJN 2004;92 S:2:583http://nal.usda.gov
Diyet desteği olarak kalsiyum
• Karbonat (%40 elemental Ca++) ve sitrat (%21 elemental Ca++) şekilleri• Crohn hastalığı, aklorhidri ve malabsorpsiyonda sitrat formu tercih edilmeli
• Gıda sanayiinde glukonat, laktat ve fosfat formları yiyeceklere eklenmekte• Kalsiyum sitrat maleat özellikle meyva sularına eklendiğinde emilimi daha iyi
• Emilimi, alınan total kalsiyum miktarı ile ilişkilidir. • Tek doz ≤500mg Ca++ en iyi düzeyde emilir. Günlük ihtiyaç fazla ise bölünmüş dozlarda
kullanılmalıdır.
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Kalsiyumun emilimini etkileyen faktörler
• Yüksek kalsiyum alımı
• Yaş• Bebek ve küçük çocuklarda emilimi %60
• Yaşla azalarak yaşlılıkta %15-20. 50 ve 70 yaşından sonra oral kalsiyum alımı arttırılmalı.
• D vitamini alımı
• Yiyeceklerin diğer kompanentleri• Kalsiyumu bağlayanlar
• Okzalik asit fazlalığı (ıspanak*, tatlı patates, ışkın, fasülye)
• Phytic asit fazlalığı (lif içeriği yüksek tam tahıllar, soya izolatları, fasülye, tohumlar..)
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Vücuttaki kalsiyumun atılımını etkileyen faktörler
• Oral olarak yüksek sodyum ve protein alımı Sodyum idrarla kalsiyum atılımını arttırır
Yüksek protein alımı idrarla kalsiyum atılımını arttırır ancak yüksek protein bağırsaktan kalsiyum alımını da arttırır EŞİT
• Kafein tüketimi Emilimini azaltır, atılımını arttırır.
• Alkol tüketimi Kalsiyum emilimini azaltır. Karaciğerde D vitaminini aktifleştiren enzimi baskılar
• Fosfor tüketimi Kalsiyuma etkisi çok az. Fosfor içeriği yüksek karbonatlı içecekler (soda) tüketimi kemikleri kötü etkiler.
• Meyva ve sebze tüketimi - metabolik asitler
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Kalsiyum eksikliği
• Kısa süreli yetersiz oral kalsiyum alımı semptom vermez.
• Hipokalsemi ise genellikle tıbbi problemler ve tedavi sırasında oluşur.• Hipokalsemi semptomları: parmaklarda uyuşma, karıncalanma, kas krampları,
konvulziyon, laterji, iştahsızlık, ritm bozukluğu, ölüm
• Uzun süreli yetersiz kalsiyum alımında ise osteopeni, osteoporoz, raşitizm (D vitamini eks. ile birlikte), kırık riskinde artma
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Fazla kalsiyum ihtiyacı olan gruplar
• Laktoz intoleransı ya da inek sütü alerjisi olanlar
• Vejeteryanlar
• Postmenapozal kadınlar
• Amenoretik kadınlar ve kadın atletler
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Kalsiyum ve sağlık
• Kemik sağlığı KORUYUCU
• Kolon ve rektum kanserleri KORUYUCU
• Kardiyovasküler hastalık, hipertansiyon KORUYUCU
• Prostat kanseri ETKEN?
• Böbrek taşı ETKEN?
• Kilo kontrolü ?
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Fazla kalsiyum alımının sağlık riskleri• Yiyeceklerle fazla miktarda kalsiyum alınamaz yalnızca diyet desteği ile gerçekleşir!
• Hiperkalsemi (oral alım fazlalığı, hiperparatiroidi, malignensi, ilaçlar)• Böbrek yetmezliği
• Vasküler ve yumuşak dokuda kalsifikasyon
• Hiperkalsiüri
• Böbrek taşları
• Konstipasyon
• Demir ve çinko emiliminde azalma ?
• Prostat kanseri?
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Besinlerin kalsiyum içeriği
Besinler Kalsiyummg
Badem12 tane, 26 g 62
Fındık 20 tane, 20 g 28
Ceviz 6 tane, 40 g 38
Kayısı 4 tane, 160 g 117
İncir 4 tane, 220 g 506
Portakal1 tane 160 g 75
Sardalya 100g 324
Kakao, 5.4g, 1 yemek k. 7
http://nal.usda.gov
Besinler Kalsiyummg
Haşlanmış brokoli 1 pors., 85 g 34
Tere, çiğ 1 demet, 20 g 34
Kıvırcık marul 1 pors., 95 g 143
Bamya 8 orta boy, 40 g 88
Barbunya, konserve 3 çorba kaşığı, 105 g 75
Bezelye, haşlanmış 3 çorba kaşığı, 90 g 41
Kuru Fasulye, 1 porsiyon, 135 g 72
Haşlanmış yumurta, 50g 25
Kırmızı et (kıyma), 85g 20-26
Fosfor
Fosfor
• Bebeklerin vücut ağırlığının %0.5’i erişkinlerin ise %0.65-1.1’i fosfordur.
• Vücuttaki fosforun çoğu (%85-90) kemik ve dişlerde bulunur.
• İskelet sisteminin mineralizasyonunda (hidroksiapatit),
• nükleik asit (DNA, RNA) ve ATP sentezinde önemlidir.
• Hücre membran yapısında bulunur.
• Fosfor eksikliği:
• Malnütrisyon, Re-feeding sendromu (serum P <0.5mmol/L)Plazma ve hücre içinde fosfor düşüklüğü sonucu ATP sentezi azalır, Güçsüzlük, rabdomiyoliz, nötrofil disfonksiyonu, kardiopulmoner yetmezlik, aritmiler, nöbetler, bilinç değişiklikleri, ani ölüm
• Hiperfosfatemi:
• İshal, yumuşak doku ve organlarda kalsifikasyon, vücudun Ca, Mg ve Zn kullanma yeteneği değişir.
Fosfor
• En iyi kaynakları süt ve süt ürünleridir. Et ve balıkta da yüksek miktarlarda bulunur.
• Günlük ihtiyaç;• 2-3 yaş 500• 4-9 yaş 800• 10-18 yaş 1250 mg/gün alımı önerilmektedir.
Prentice A. BJN 2004;92 S:2:583
Besinlerin fosfor içeriğiBesin (100g’nda) Fosfor (mg)
Dana eti 200
Sardalya 215
Midye 236
Tavuk 147
Yumurta 180
Badem 504
Beyaz peynir 300
Yoğurt 87
İç bakla 391
Barbunya 457
Ceviz 380
Çam fıstığı 604
Besin (100g) Fosfor (mg)
Kuru fasülye 425
Elma 10
Armut 11
Avakado 42
Kuru incir 77
Kereviz 115
Muz 26
Bamya 51Tere 80Enginar 176
Sarımsak 202 http://www.tsn.org.tr
Magnezyum
Magnezyum
• Vücutta en çok bulunan katyonlar arasında 4. sırada
• Magnezyumunun %50-60’ı kemiklerde bulunur.
• Vücutta 300’ü aşkın biyokimyasal işlemde rol alır:• Normal kas ve sinir fonksiyonları
• Kalp ritminin düzenlenmesi
• İmmun sistemin desteklenmesi
• Kemik sağlığının korunması
• Kan şekerinin düzenlenmesi
• Kan basıncının düzenlenmesi
Prentice A. BJN 2004;92 S:2:583Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Magnezyum
• Yeterli magnezyum deposunun kardiovasküler ve immun sistemi güçlendirdiği düşünülmekte
• Böbrek ve GİS magnezyumdan çok etkilenmektedir.
• Diyetle alınan magnezyumun 1/2-1/3 ’ü emilir. Crohn hastalığında magnezyum emilimi bozulur, magnezyum eksikliği bu hastalarda kendini kronik aşırı kusma ve ishalle gösterir.
• İdrarla magnezyum kaybı sağlıklı kişilerde görülmez. İlaçlara bağlı, kötü kontollü diabette ve alkol kullanımında görülür.
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Magnezyum eksikliği
• Erken bulguları• İştahsızlık, bulantı, kusma, halsizlik, güçsüzlük
• İlerlemiş dönemde bulguları• Parmaklarda uyuşma, kas krampları, nöbet, davranış değişiklikleri, anormal kalp ritmi,
koroner spazm
• Hipokalsemi ve hipokalemi ile birliktedir.
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Magnezyum desteğine ihtiyaç duyulan durumlar
• Emilimin bozulduğu, idrarla kaybın arttığı durumlar• Diüretikler, antineoplastikler, antibiotikler (furosemid, hidroklorotiazid, gentamisin, anfoterisin, sisplatin)
• Kötü kontrollü diabet
• Alkol kullanımı
• Crohn hastalığı, çölyak hastalığı, bağırsak rezeksiyonu
• Yaşlılık
• Hafif eksikliklerde koyu renkli yapraklı sebze tüketimi yeterli. Ancak aşırı eksiklikte destek gerekli. Kanda Mg düşük ise IV destek önerilmekte.
• Mg oral tuzları: magnezyum oksit (%60 elemental Mg), magnezyum sulfat (%10 elemental Mg), and magnezyum karbonat (%29 elemental Mg).
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Magnezyum
• Yüksek magnezyum içeren yiyecekler aynı zamanda yüksek potasyum ve lif de içerir. Bu yiyecekleri çok tüketenlerde hipertansiyon daha az bulunmuş.
• İnsülin salınımını düzenler, Magnezyum düşüklüğünde insülin direnci artar. Hiperglisemide idrarla magnezyum kaybı artar. Magnezyum verilince insülin direnci azalır.
• Cohort çalışmalarında tip 2 DM riskinin magnezyumu düşük beslenenlerde arttığı gösterilmiş (NHS,HFS).
• Antitrombotik etkisi var?
• Postmenapozal osteoporozun düzeltilmesinde etkili?
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Magnezyum
• Serbest yağ asitleri, fitatlar, lif, kalsiyum, fosfat ve okzalat, magnezyum emilimini bozar.
• Günlük yiyeceklerle, • 0-6 ayda 30• 7-12 ayda 75• 2-3 yaşta 80,• 4-6 yaşta 120,• 7-9 yaşta 170, • 10-12 yaşta 270,• 13-18 yaşta 400-350mg/gün oral alımı önerilmektedir.
Prentice A. BJN 2004;92 S:2:583
Magnezyum kaynaklarıBesinler Magnezyum (mg)
Buğday kepeği ¼ kase 89
Yulaf, 219g 88
Ispanak ½ kase 78
Enginar, 1 adet, 120g 72Muz, 1adet, 118g 32
Elma, 1 adet, 138g 7Et, 85g 17Bulgur, 182g, 1kase 58
Havuç 72g 9Beyaz peynir 8-37
Yumurta, 50g 5Süt, 244g, 1 kase 24Badem, 28g 78Yoğurt, 227g 27
Yeşil yapraklı sebzeler, tahıllarve et iyi magnezyum kaynağıdır.
Fazla magnezyum alımının sonuçları• Bulantı, iştahsızlık
• Abdominal kramp, ishal
• Kas güçsüzlüğü
• Nefes almada zorluk
• Çok düşük kan basıncı
• Aritmi
• Böbrek yetmezliği riskinde artış
• Mental durum değişiklikleri, DTR yokluğu (Aliminyum bileşiği olarak alındığında)
Office of Dietary Supplements, NIH Mart 2013
Tolere edilebilen maks. oral Mg desteği miktarları
Sodyum
Sodyum
• Hücre dışı sıvının en önemli elektroliti
• Damar içi volümün sürdürülmesine önemli
• Vücutta %40’tan fazlası kemiklerde
• Günlük ihtiyaç 0.12-1.5g/gün
• Vücutta azlığı ya da fazlalığı en çok akut gastroenteritler sırasında gelişen dehidratasyon sırasında görülür.
Sodyum
http://seniorjournal.com
İşlenmiş ve restoran yiyecekleri
%77Yerken
%6
Evde pişirirken%5
Doğal kaynaktan%12Sodyumun en büyük kısmı işlenmiş
ve restoran yiyeceklerinden alınmaktadır.
• Kültürel özelliklerle değişmesine rağmen çocuklar genel olarak yüksek sodyum içeren diyetlerle beslenmektedir.
Sodyum - Dünya Sağlık Örgütü
• Kan basıncının düşük tutulması, KAH ve inme riskinin azaltılması için erişkinlerde tuz tüketimi azaltılmalıdır:
<2 g/gün sodyum veya 5 g/gün tuz (1 çay kaşığı)
• Çocuklarda kan basıncının kontrolü için sodyum kısıtlaması yapılmalıdır. Erişkinden uyarlandığında enerji ihtiyacı da göz önüne alınarak <2 g/gün sodyum tüketilmeli
• Ağır spor yapan adölesanlarda bile elektrolit ihtiyacı için dışarıdan desteğe gerek yoktur, sadece su ve süt önerilmektedir.
WHO guideline 2012
Potasyum
Potasyum• Vücutta potasyum en çok kaslarda bulunur. 60 kg’lık insan 120g K içerir. Doğada
çok bol miktarda vardır.
• Günlük diyetle önerilen alım 1-2mEq/kg’dır. • Yaşayan tüm hücrelerin işlevi için gereklidir. Hücrede osmotik dengenin sağlanmasında
önemlidir.
• Sinir iletiminde anahtar rol oynar.
• Dengeli beslenmede sağlıklı insanlarda eksikliği gözlenmez.
• Ani eksikliğinde kusma, ishal, diürez
• Eksikliğinde: Kas güçsüzlüğü, paralitik ileus, EKG değişiklikleri, refleks cevabında azalma, solunum paralizisi, alkaloz, aritmi
Potasyum
• Kaynakları:
Tüm sebze ve meyvalar, et ve balık. En çok potasyum içerenler: Maydanoz, kayısı, çikolata, süt tozu, badem, çam fıstığı, patates, bambu sürgünü, muz, avakado, soya fasülyesi, buğday kepeği, domates, portakal suyu, kabartma tozu
Potasyum
• Yüksek potasyumlu diyetle beslenme hipertansiyon ve
inme riskini azaltmakta?
• Ratlarda potasyum eks. tiamin eks. ile birlikte kalp rahatsızlıkları
Potasyum desteği verilmesi gereken durumlar
• Loop diüretiği ve tiazid grubu diüretikler kullanımı
• Tıbbi destek dozu: 10-20mmol=400-800mg=180mL-2x180mL süt veya portakal suyu
• Aşırı potasyum alımı:• Hücre ölümü
• Mide ve bağırsak harabiyeti
• Fatal kardiak aritmi
• Renal yetm.de dikkat! Bu nedenle potasyum tabletlerini içeriği maks. 99mg ile sınırlandırılmıştır.
Eser elementlerVücut ağırlığının <%0.01
demir, çinko, bakır, selenyum, molibden, manganez, krom, iyot, flor
Eser elementler
İhtiyacın az olması ve normal diyetin eser elementleri yeterli
düzeyde sağlaması nedeniyle insanlarda eksiklikleri nadir
Ancak istisna olarak,
demir, iyot, çinko ve selenyum eksikliği özellikle gelişmekte olan ülkelerde sorun
Eser element eksiklikleri
• Sadece çok farklı beslenen ya da uzun süreli total parenteral nutrisyon alanlarda görülür.
• Çocuklar eser element eksikliklerine daha hassastır. Neden?• Büyüme nedeniyle ihtiyaçları fazladır, • Gastrointestinal hastalıklara daha yatkındırlar,• Gelişmekte olan organlar özellikle beyin, iyot ve demir eksikliğinin sonuçlarına
karşı çok savunmasızdır.
Demir
Demir
• Demir depoları 4-6 ay yeterli
• Anne sütündeki demirin biyoyararlanımı
• Ancak demir depoları ve demir emilimi her bebekte farklı
Demir eksikliği süt çocuklarında sık
• Rutin olarak anne sütü alan bebeklere dışardan demir desteği ve formula ile beslenen bebeklere demir ile zenginleştirilmiş devam formülleri önerilmekte
Demir desteği
• Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünyada 600 milyon okul öncesi (>2 yaş) ve okul çocuğunda demir eksikliği anemisi olduğu tahmin edilmekte
• Dünya Sağlık Örgütü anemi prevalansının %20 ve üzerinde olduğu bölgelerde demir desteği önermekte
Hedef grup Okul öncesi (24-59 ay)
Okul çocukları (5-12 yıl)
Desteğin içeriği 25mg elemental demir*
45mg elemental demir**
Destek şekli Damla/Şurup Tablet/Kapsül
Verilme sıklığı Haftada bir kez Haftada bir kez
Süre 3 ay süreyle/3 ay ara-okul ya da yıl boyunca
Çerçeve Anemi prevalansının %20 ve üzerinde olduğu bölgeler
Çinko
Çinko
• Çinko kaynakları: et, kabuklu deniz hayvanları, peynir, baklagiller ve tam tahıllar
• 2-18 yaş aralığında normal diyet içinde 20-70mg/gün alımı önerilmektedir.
• Çinko eksikliği gelişmekte olan ülkelerde, genellikle demir eksikliği ile birlikte
• Kronik çinko eksikliğinde;• boy kısalığı,• hipogonadizm, • dermatitis, • T hücreli immun yetmezlik,• ishal,• yara iyileşmesinde gecikme
• Diyette fitat varlığı çinko emilimini bozmaktadır.
Çinko desteği• Riskli çocuklarda çinko desteği:
• İshal, pnömoni ve malarya’da hastalığın ağırlığını • Akut ishalli çocuklara 14 gün süreyle 20mg/gün çinko desteği morbidite ve mortaliteyi • Ağır travma ve yanıklarda çocukların bakır ve çinko ihtiyaçları 3 kattan fazla artar.
• Beslenme desteği olarak kronik fazla alındığında:• İmmun cevapta baskılanma• HDL kolesterolde azalma• Vücut bakırında azalma• Demir emiliminde azalma• Karın ağrısı, ishal, kusma
• Doğal yollardan yiyecekler ve çinko ile zenginleştirilmiş yiyecek ve sulardan alınan çinko ile toksisite bildirilmemiş
Flor
Flor
• Flor kaynakları: yer altı suları, deniz suyu, balıklar, diş macunları, çay, et, sakatat, ıspanak, elma ve birçok yiyecek
• Diş ve kemik yapısında toplam 2-3g flor bulunur.
• Flor eksikliğine bağlı kesin sağlık sorunu bulunmamaktadır.
• Doğal yollarla alınması gereken miktar 1.1-3.1 mg/gün
• DSÖ’nün içme suyunda önerdiği flor miktarı: 0.7-1.2ppm’dir.
• Flor diş çürüklerini önlemede destektir ancak tek başına diş çürüklerini önleyemez.
Flor• Flor fazlalığının (>1-2mg/gün alındığında) insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri:
• florozis • zeka geriliği
• Kronik zehirlenmede: enzim inhibisyonu, hipokalsemi, hipernatremi,kardiyovasküler kollaps ile birlikte iskelet sistemi ve dişlerde lezyonlar, kemik ağrısı, kemik kırıkları, ciltte kızarıklık, ağız ve dudaklarda yaralar, karaciğer, böbrek, kalp, kas, sinir, gastrointestinal kanalda patolojik değişiklikler, infertilite ve erken puberte
• Suyun florlanmasında silikoflorür kullanımına bağlı çocuklarda;kurşun emiliminde artış, IQ düşüklüğü, kemik kırıkları, tiroid işlev bozuklukları, alerjik belirtiler
• Koruyucu amaçlı sistemik flor uygulaması FDA tarafından önerilmemektedir.
• Sistemik yerine lokal flor uygulaması 1-5 yaşlar arası 250-500 ppm, 11 yaş üstü1500 ppm, 6-11 yaş arası çocuklarda ise 1000 ppm (1 mg F/g macunda), fluorid içeren diş macunları ile yapılmalıdır.
Bakır
• Birçok enzimin kofaktörü olan bakırın başlıca kaynakları istiridye, karaciğer, yumurta, margarin, baklagiller ve mısır yağıdır.
• Değişik yaş gruplarında önerilen oral alım 200-1000µg/gün’dür.
• Eksikliğinde mikrositik anemi, nötropeni, osteoporoz, saç ve ciltte depigmentasyon, nörolojik bulgular görülür.
• Akut fazlalığında kusma, karın ağrısı, koma, karaciğer nekrozu bildirilmiştir.
Selenyum• Selenyum kaynakları et, deniz ürünleri, tam tahıllar ve sarımsaktır.
• Değişik Avrupa ülkelerinde 2-18 yaş aralığında normal diyet içinde 20-70
mg/gün alımı önerilmektedir. (Selenyum ihtiyacı erişkinde plazma glutatyon peroksidaz aktivitesini sağlayan miktar olarak belirlenmektedir)
• Selenyum desteği ile fagositler, “natural killer” aktivite, T hücre çoğalması ve immunglobulin sentezi üzerine olumlu etkileri olduğu bildirilmektedir.
• Diyetle selenyum eksikliği özellikle Çin’in bazı bölgelerinde bildirilmiştir. Selenyum eksikliğinde kardiomiyopati (Keshan Hastalığı), miyopati gelişmektedir.
• Toksisitesinde ise saç-tırnak kayıpları, gastrointestinal ve santral sinir sistemi tutulumu, sarımsak kokusu olduğu bildirilmiştir.
Molibden• Ksantin oksidaz ve diğer birçok enzimin kofaktörüdür.
• Doğal kaynakları baklagiller, tahıllar ve karaciğerdir. Total parenteral nutrisyon ile beslenenlerde bildirilen molibden eksikliğinde takikardi, takipne, gece körlüğü ve koma tanımlanmıştır. Fazlalığında hiperürisemi ve gut görülür.
• Değişik yaş gruplarında diyetle alınması önerilen miktar 2-45µg/gün’dür.
Manganez• Vücutta enzim kofaktörüdür.
• Doğal kaynakları, tahıllar, yumurta ve çaydır.
• Günlük diyetle alınması önerilen miktar değişik yaş gruplarında 0.003-2mg/gün olarak bildirilmektedir. Total parenteral nütrisyonla beslenenlerde manganez eksikliğine bağlı pıhtılaşma proteinlerinde azalma, hiperkolesterolemi ve kilo kaybı bildirilmiştir.
Krom
• Vücutta insülinin etkilerini güçlendirir. Kaynakları bira mayası ve ettir. Eksikliğinde glukoz toleransı bozulur, periferik nöropati ve ensefalopati gelişir.
• Diyetle önerilen alım değişik yaş gruplarında 0.2-25µ/gün’dür.
İyot• Vücutta tiroid hormonlarının bir parçası olarak yer alır. Doğal kaynakları
iyotlu tuz ve deniz balıklarıdır. Eksikliğinde hipotiroidizm görülür.
• Diyetle önerilen alım değişik yaş gruplarında 110-150µg/gün’dür.
Diyet destekleri ve çocuk• Bitkisel diyet desteklerinin etiketinde yazanlarla içeriğindeki aktif madde
miktarı aynı değil → bireyler reçete edilenden daha az ya da daha fazla miktarlar alıyor!
• Diyet destekleri ile ilgili bilgilerin çoğu erişkinlerden elde edilmiş, bu verilerden çocuklar için çıkarımlar yapılmıştır. Çocuklar için uygun doz, etkinlik ve riskler, kesin olmayan bilgilerden tahmin edilerek sunulmaktadır (Hayatın ilk yılında çinko ve demir desteği dışında).
Diyet destekleri ve çocuk
• 4 ayın altındaki bebekler, hepatik ilaç metabolize eden enzimlerin tam gelişmemiş olması nedeniyle bitkisel fitokimyasallara daha hassastır. Kemik ve beyin gibi büyüyen dokular bitkisel ürünlerin etkilerine, erişkinden daha hassastır ancak bu konuda kesin kanıt yoktur
• Birçok ülkede bitkisel ürünlerle ilgili yasal düzenlemeler yeterli değil, bu ürünlerin kalite kontrol, etkinlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmamakta ve halk sağlığı için büyük bir tehdit oluşturmaktadır.
WHO 2004Duggan C. Nutrition in pediatrics; Basic science, clinical aplications, 2008.
TEŞEKKÜRLER
Sağlıklı çocuklara diyet desteklerinin faydalı olduğuna dair kanıt yok!
Ancak, diyetle uzun süreli esansiyel besin öğesi alımı yetersizse, kontrollü ve belirli sürelerle vitamin ve mineral desteği yapılabilir.