Cpg alcoholism

คมอสาหรบผอบรม : การดแลผ มปญหาการดมสราเบองตนสาหรบบคลากรสขภาพ ฉบบปรบปรง 2554

มาตรการคด

กรองปญหาการ

ดมสราและการ

บาบดแบบสน

มาตรการ

บาบดรกษาภาวะ

ถอนพษสรา


บาบดรกษาและ

ฟนฟสภาพ

มาตรการดแล

ระยะยาวหลง

การรกษา

สถานการณปญหาการดมสรา

คมอสาหรบผอบรม : การดแลผมปญหาการดมสราเบองตนสาหรบบคลากรสขภาพ ฉบบปรบปรง 2554

ปรมาณการดมสราทวโลกเปรยบเทยบเปนแอลกอฮอลบรสทธตอประชากรทมอาย 15 ปขนไปตอป

WHO Global Status Report on Alcohol and Health 2010

Per capita consumption (litres)

2.50-4.995.00-7.49

10.00-12.497.50-9.99

>12.50

Data not available/applicable

< 2.5

คะแนนลกษณะการดม (Pattern of Drinking Score)


Data not available/applicable

Drinking Patterns

Mostly risky drinking pattern

Least risky drinking pattern

จานวนคนไทยทดมสราใน 12 เดอนทผานมารายงานการสารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกาย

ครงท 4 พ.ศ.2551-2552

ความชกของความผดปกตพฤตกรรมดมสราในคนไทย

การสารวจระบาดวทยาระดบชาต; 2551. กรมสขภาพจต.

สถานการณดานผลกระทบ

ของการดมสรา


ปรมาณ รปแบบการดม

คณภาพของเครองดม

การดมเครองดมแอลกอฮอล

ผลลพธตอสขภาพ

เหตของการเสยชวต

โรคเรอรง การบาดเจบและอบตเหต

ผลกระทบตอสขภาพ

กลมโรคทเกดจากแอลกอฮอลโดยตรง เชน Alcoholic psychosis, Alcohol dependence, Alcohol abuse, Alcoholic polyneuropathy, Alcoholic cardiomyopathy, Alcoholic gastritis, Alcoholic liver cirrhosis

กลมผลกระทบตอสขภาพแบบฉบพลน เชน Accidental injury,

Poisoning, Suicide, Interpersonal violence and assaults

กลมโรคทไดรบอทธพลจากแอลกอฮอล เชน cancer, stroke,

Hypertension, Cardiac arrhythmias, Heart failure,

Fetal Alcohol Syndrome, Depression

โรคทมเหตเสยชวตจากแอลกอฮอล

16.6% ตบแขง

29.6% อบตเหตแบบไมตงใจ

0.1% คลอดกอนกาหนดและนาหนกแรกคลอดตากวาเกณฑ

21.6% มะเรง

12.0% อบตเหตแบบตงใจ

14.0% โรคหลอดเลอดและหวใจ และเบาหวาน

6.0% กลมโรคประสาทและจตเวช


birth

Death/Life expectancy

0 yr

80 yr

ill

death

Years lost due to

premature death (YLLs)

Years lived with disability

(YLDs)

40 yr

20 yr

DALY: Disability-Adjusted Life Years หนวยวดทรวมปญหาจากการตายกอนวยอนควร กบ การอยอยางทพลภาพ

DALY =YLL +YLD

Causes of Disability Burden in YLDs by Sex, Thailand 2004

Disease YLD('000) % % YLD

('000) Disease

1 Alcohol dependence/harmful use 314 17.9 11.9 191 Depression2 Depression 137 7.8 7.2 117 Osteoarthritis3 Schizophrenia 110 6.2 6.9 111 Cataracts4 Deafness 105 6.0 6.8 110 Deafness5 Anaemia 85 4.8 6.8 110 Anaemia6 Osteoarthritis 79 4.5 6.7 108 Schizophrenia7 Asthma 77 4.4 6.3 101 Anxiety disorders8 Diabetes 73 4.1 5.4 86 Diabetes9 Drug dependence/harmful use 71 4.0 4.9 79 Asthma

10 Cataracts 61 3.5 4.4 71 Dementia

YLDMale Female

Rank

Causes of Disability Adjusted Life Year (DALYs) by Sex, Thailand 2004

Rank Disease DALY('000) % % DALY

('000) Disease

1 HIV/AIDS 645 11.3 7.4 313 Stroke2 Traffic accidents 584 10.2 6.9 291 HIV/AIDS3 Stroke 332 5.8 6.4 271 Diabetes4 Alcohol dependence/harmful use 332 5.8 4.6 191 Depression5 Liver and bile duct cancer 280 4.9 3.4 142 Ischaemic heart disease6 COPD 187 3.3 3.0 125 Traffic accidents7 Ischaemic heart disease 184 3.2 3.0 124 Liver and bile duct cancer8 Diabetes 175 3.1 2.8 118 Osteoarthritis9 Cirrhosis 144 2.5 2.7 115 COPD

10 Depression 137 2.4 2.6 111 Cataracts

Male Female

DALY

ภาระโรคและการบาดเจบทเกยวกบแอลกอฮอล


9.6% ตบแขง

26.3% อบตเหตแบบไมตงใจ

0.2% คลอดกอนกาหนดและนาหนกแรกคลอดตากวาเกณฑ

8.1% มะเรง

10.8% อบตเหตแบบตงใจ

6.2% โรคหลอดเลอดและหวใจ และเบาหวาน

38.8% กลมโรคประสาทและจตเวช

สถานการณการดแลผมปญหาการดมสรา

ในระบบสขภาพ


ปญหาการดมสราในสถานบรการสขภาพ

Review prevalence of alcohol use disorders in general hospital

OPD : 20% ‐ DM, HTIPD : Male 30%; Female 8% ER : 29% alcohol related problemsTrauma: > 50% alcohol intoxication

สวนใหญไมไดรบการประเมนหรอตรวจวนจฉยในปญหาการดมสราและขาดการสงตอเพอรบการรกษาอยางเหมาะสม

สถานการณการปญหาการดมสราและการเขาถงบรการ

ขอมลระบาดวทยาของ

กรมสขภาพจต ป 2551

รายงานขอมล 8 โรค

ป 2551

DEPRESSION1.2 ลานคน 1.5 แสนคน

ANXIETY DISORDERS9.0 แสนคน 3.4 แสนคน

12.5 %

37.7 %

ALCOHOL USE DISORDERS

2.3%

5.3 ลานคน 1.2 แสนคน

(สารเสพตด)

สถานพยาบาลทใหบรการ

ป 2551 คนไทยอาย 15-59 ปมปญหาพฤตกรรมดมสรา 5 ลานคน

โดยจดวาตดหลา 3 ลานคน

(การศกษาระบาดวทยาโรคจตเวชโดยกรมสขภาพจต 2551)

คนไทยทเขารบการรกษาผ ปวยในดวยปญหาการดมสรา 64,434

ราย ในป 2551

(สานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสขป 2551)

คนไทยเขารบบรการโรคจากสารเสพตด 117,233 คน ในป 2551

(รายงานขอมล 8 โรค ทวประเทศ ศนยสารสนเทศ กรมสขภาพจต ป

2551) อตราการเขาถงบรการตามาก

บทบาทของบคลากรสขภาพ

ในการดแลผมปญหาการดมสรา


แนวทางการปองกนและแกไขปญหาการดมสรา

ประชาชนทวไป ผไมดมsocial drinkers

ประชากรกลมเสยงHazardous drinkersHarmful drinkers

ประชากรกลมปวยAlcohol dependents

การปองกนแบบปฐมภม : Universal

Education Empowerment

Engineering Enforcement Environment

การปองกนแบบทตยภม : Selected

Screening Brief intervention

การปองกนแบบตตยภม : Indicated

Detoxification

Psychosocial Ix: MI, CBT, 12 step

Relapse Prevention: MedicationSelf-help Gr. สาวตร อษณางคกรชย 2546

สรป

การดมสรา ไมเพยงแตกอใหเกดปญหาสวนบคคลเทานน

แตมผลกระทบถงครอบครว สงคม สงแวดลอม เศรษฐกจ

การแกไขปญหาการดมสรา ไมใชบทบาทของคนใดคนหนง หรอหนวยงานใดหนวยงานหนง แตเปนความรบผดชอบรวมกนทงผ ดม บคคลรอบขาง ชมชน บคลากรสขภาพทกระดบ บคลากรดานกฎหมาย นโยบาย สงคมสงเคราะห ฯลฯ

การดแลแกไขปญหาการดมสรา ตองทาไปพรอมกนทงระบบ ไมสามารถแกไขปญหาเพยงจดใดจดหนงได

โปรแกรมการดแลผมปญหาการดมสราในระบบสขภาพ

THE INTEGRATED MANAGEMENT FOR ALCOHOL INTERVENTION PROGRAM IN HEALTH SYSTEM: I‐MAP HEALTH














มาตรการท 1

การจดการระยะแรก


การบาบดภาวะถอนพษสรา


การดแลระยะยาวหลงการรกษา


การบาบดรกษาและฟนฟสภาพ

การคดกรอง

ปญหาการดมสรา

การใหคาแนะนาหรอ

การบาบดแบบสน

การประเมนความเสยง

การเกดภาวะถอนพษสรา

การรกษาภาวะ


การประเมน/รกษาภาวะ

โรครวม/แทรกซอนทางกาย

การบาบดแบบสน หลงผาน

การรกษาภาวะถอนพษสรา

การเฝาระวงความเสยง

การเกดภาวะถอนพษสรา

การประเมนปญหาการดม

สราอยางครอบคลม

การรกษาดวย

จตสงคมบาบด

การรกษาดวยยา

การชวยเหลอดาน

ครอบครว

กลมเพอนชวยเหลอกนเอง

เพอปองกนการกลบดมซา

การบาบดสราโดยองคกร

ศาสนา (วถพทธ)

การแกไขปญหาสราโดย

การมสวนรวมของชมชน

กลมผตดสรานรนาม

(Alcoholic Anonymous)

การบาบดเชงรกในชมชน

(PACT MODEL)

1 2 3 4

โรงพยาบาลชมชน

สถานอนามย/PCU

สถานพยาบาลเฉพาะทาง

โรงพยาบาลทวไป

1

1

1

1

2

2

2 3

3

3

4

4

2 3

4

4 ผตดสรา (alcohol

dependence)

ผดมแบบอนตราย

(harmful use)

ผดมแบบเสยง

(hazardous use)

ผไมดม (abstinence)

Intervention ร.พ.

ทวไป/ศนย

ร.พ.

ชมชน

PCU ชมช

น

Alcohol screening

ตองทา ตองทา ตองทา นาทา

Brief intervention

ตองทา ตองทา ตองทา นาทา

Detoxification ตองทา ตองทา - ‐

Alcohol ตองทา ตองทา ‐ ‐


มาตรการคดกรองปญหาการดมสราและบาบดแบบสน

(ALCOHOL SCREENING AND BRIEF INTERVENTION)














กลมเปาหมาย ผทมความเสยงสงตอปญหาการดมสรา เชน ผปวยอบตเหต ผปวยโรคทางกายท

สมพนธกบปญหาการดมสรา เชน ผปวยตบแขง กระเพาะอกเสบ

ผปวยจตเวช/ยาเสพตด ผปวยโรคเรอรง หญงตงครรภหรอใหนมบตร และผสงอาย

กจกรรม กจกรรมท 1 การคดกรองปญหาการดมสรา (Alcohol screening)

กจกรรมท 2 การใหคาแนะนา/ปรกษาเบองตน (Brief Intervention)

กลมเปาหมาย ผใหบรการ และกจกรรมบรการ

ผใหบรการ บคลากรสขภาพทกระดบ

อาสาสมครสาธารณสข แกนนาชมขน นกเรยน นกศกษา ทผานการอบรม

• ผดมแบบตด (Alcohol dependence)5%

• ผดมแบบอนตราย (Harmful drinking)

• ผดมแบบเสยง (Hazardous drinking)20%

• ผดมแบบมความเสยงตา (Low risk drinker)

35%

• ผไมดม (Abstainer)40%

ลกษณะพฤตกรรมการดม

WHO 2001

The Drinkers’ pyramid

ลกษณะพฤตกรรมการดมของคนไทย

ทมา: สถานภาพการบรโภคสรา พ.ศ. 2550, คณะกรรมการบรหารเครอขายวชาการสารเสพตด

• ผดมแบบตด (Alcohol dependence) AUDIT > 20

2.2%

• ผดมแบบอนตราย (Harmful drinking) AUDIT 16-19

3.3%

• ผดมแบบเสยง (Hazardous drinking) AUDIT 8-15

23.6%

• ผดมแบบมความเสยงตา (Low risk drinker) AUDIT 0-7

71.2%

The Drinkers’ pyramid

ไมดมสรามากกวา 2 ดมมาตรฐาน ตอวน

เหลา 35%: 60 cc (4 ฝา)ไวน 12%: 2 แกวเบยร 5%: 1.5 กระปอง

ไมดมมากกวา 5 วนตอสปดาห หรอ ใน 1 สปดาหตองมวนทไมดมเลยอยางนอย 2 วน

แมวาปรมาณสราเพยงเลกนอยกสามารถสรางความเสยงทอาจเกดขนในบางสถานการณได

WHO 2001

1. การดมแบบมความเสยงตา: Low Risk Drinking

หมายถงรปแบบการดมในปรมาณหรอลกษณะททาใหผดม

เพมความเสยงทจะเกดผลเสย

ในดานสขภาพกาย สขภาพจต และสงคม

ทงตอตวเองหรอตอผอน

แมวาตวผดมจะยงไมปวยดวยโรคใด ๆ

Public health significant

2. การดมแบบเสยง: Hazardous/Risky Drinking

WHO 2001

ความหมายของดมมาตรฐาน (STANDARD DRINK)

1 drink= alcohol 10 gram

เหลาแดง (35%) : วสก 2 ฝาใหญ (30cc) = 1 DRINK

1 แบน = 350 cc

¼ แบน: 3 DRINKS

½ แบน: 6 DRINKS

1 แบน: 12 DRINKS

1 ขวด = 700 cc

¼ ขวด: 6 DRINKS

½ ขวด: 12DRINKS

1 ขวด: 24 DRINKS

เหลาขาว (40%) 1 เปก/ตอง/กง: 50 cc =1.5 DRINK

เบยร (3.5 %) 1 กระปอง/ขวดเลก เชน สงหไลท= 1 DRINK

เบยร (5%) 3/4 กระปอง/ขวดเลก = 1 DRINK เชน สงห เฮเนเกน ลโอ เชยร ไทเกอร ชางดราฟ

เบยร (6.4%) เชน ชาง 1/2 กระปอง หรอ 1/3 ขวดใหญ= 1 DRINK

เบยร 5% 1 ขวดใหญ: 2.5 DRINKS



ไวนธรรมดา (alcohol 12%) 1 แกว (100 cc) = 1 DRINK

ไวนคเลอร (alcohol 4%) 1 ขวด (330 cc) = 1 DRINK



นาขาว อ กระแช (alcohol 10%) 3 เปก/ตอง/กง (50 cc) = 1 DRINK

สาโท สราแช สราพนเมอง (alcohol 6%) 4 เปก/ตอง/กง (50 cc) = 1 DRINK

เหลาปน (เหลาผสมนาหวานกลนผลไมใสนาแขง) มสรา (alcohol 40%) 3 shot (45 cc) = 1.5 DRINK



ปรมาณตอวน: ชาย > 5 DRINKS; หญง > 4 DRINKS

ไวน (12%) ¾ ขวด

เบยร (5%) 4 กระปอง หรอ 4 ขวดเลก หรอ 2 ขวดใหญ

เหลา (35%) ครงแบน

2. การดมแบบเสยง: Hazardous/Risky Drinking

3. การดมแบบอนตราย : Harmful Drinking

หมายถงการดมแอลกอฮอลจนไดรบผลเสยตามมา

◦ ผลเสยตอสขภาพทงสขภาพกายและสขภาพจต

◦ ผลเสยทางสงคม : การทางาน สมพนธภาพกบคนอน

ผ ดมในกลมน

เคยประสบปญหาทางรางกายและจตใจเนองจากการดมสราเกนเกณฑมาตรฐานเปนประจามาแลว และ/หรอไดรบบาดเจบ เกดความรนแรง มปญหาทางกฎหมาย บกพรองในสมรรถภาพการทางานหรอเกดปญหาสงคมเนองมาจากการเมาบอยๆ

WHO 2001

ในชวง 12 เดอนทผานมา ผ ปวยดมสราซา ๆ จนทาใหเกดปญหาเหลานหรอไม

3. Harmful Drinking/Alcohol Abuse (DSM-IV)

ความลมเหลวในบทบาทหนาท

(ทบาน ทางาน โรงเรยน)

Role Failure

ความเสยงตอการบาดเจบ อนตราย

(เมาแลวขบ ทางานกบเครองจกร)

Risk of Body Harm

มปญหาทางกฎหมาย (ถกจบกม ทาผดกฎหมาย) Run-in with the Law

มปญหาสมพนธภาพ (ครอบครว เพอน) Relationship trouble

ถาตอบวา ใช ตงแต 1 ขอขนไป ถอวามปญหา ALCOHOL ABUSE

4. การตดสรา : Alcohol Dependenceลกษณะทสาคญอยางนอยสามในเจดอยางตอไปน

1. TOLERANCE : ตองเพมปรมาณการดมมากขนจงจะไดฤทธเทาเดม

2. WITHDRAWAL: มอาการทางรางกายเมอไมไดดม

3. IMPAIRED CONTROL: ควบคมการดมไมได

4. CUT DOWN: มความตองการอยเสมอทจะเลกดมหรอ

พยายามหลายครงแลว แตไมสาเรจ

5. TIME SPENT DRINKING: หมกมนกบกบการดมหรอการหาสรามาสาหรบดม

6. NEGLECT OF ACTIVITY: มความบกพรองในหนาททางสงคม

อาชพการงาน หรอการพกผอนหยอนใจ

7. DRINKING DESPITE PROBLEMS: ยงคงดมอยท งๆทมผลเสยเกดขนแลว DSM-IV

ปญหาการดมสราทพบบอย


ALCOHOL‐RELATED DISORDERS

พฤตกรรมการดมทผดปกตAlcohol Use Disorders

ความผดปกตทางพฤตกรรม/จตใจทเกดจากสราAlcohol-Induced Disorders

โรคทางกายทสมพนธกบสราAlcohol related physical illness

1. ALCOHOL USE DISORDERS

DSM-IV

F10.1 Alcohol Abuse/ Harmful use

F10.2 Alcohol Dependence

2. ALCOHOL‐INDUCED DISORDERS

* ยกเวนภาวะ Alcohol Intoxication ทพบไดในผดมทวไป

F10.0 Alcohol intoxication*

F10.3 Alcohol withdrawal

F10.4 Alcohol withdrawal delirium

F10.5 Alcohol- induced psychotic disorder

F10.6 Alcohol-induced persisting amnestic disorder

F10.73 Alcohol-induced persisting dementia

F10.8 Alcohol-induced mood disorder/anxiety disorder/ sexual dysfunction/sleep disorder

3. โรคทางกายทสมพนธกบการดมสรา

E24.4 Alcohol-induced pseudo-Cushing's syndrome

G31.2 Degeneration of nervous system due to alcohol

G40.5 Epileptic seizures related to alcohol

K29.2 Alcoholic gastritis

K70.3 Alcoholic cirrhosis of liver

K70.4 Alcoholic hepatic failure

K85.2 Alcohol-induced acute pancreatitis

K86.0 Alcohol-induced chronic pancreatitis

Q86.0 Fetal alcohol syndrome

T51 Toxic effect of alcohol

สถานบรการ กลมเปาหมาย บคลากร

สถานพยาบาลปฐมภม ผปวยทวไป พยาบาล นกสงคมสงเคราะห

หองฉกเฉน ผปวยอบตเหต ผปวยเมา

สรา ผปวยทไดรบบาดเจบ

แพทย พยาบาล หรอบคลากร

สขภาพ

หองตรวจแพทย ผปวยทวไป แพทยเวชปฏบต แพทยเวชศาสตร

ครอบครว หรอบคลากรสขภาพ

ตกผปวยในทวไป

คลนกผปวยนอก

ผปวยความดนโลหตสง

โรคหวใจ โรคกระเพาะ

อาหารและลาไส หรอโรค

ทางระบบประสาท

อายรแพทย แพทยเวชปฏบต หรอ

บคลากรสขภาพ

โรงพยาบาลจตเวช ผปวยจตเวช โดยเฉพาะผม

ความเสยงฆาตวตาย

จตแพทย หรอบคลากรสขภาพ

สถานบรการทควรมการคดกรองปญหาการดมสรา

สถานบรการ กลมเปาหมาย บคลากร

ศาล คก เรอนจา ผตองคดขบขขณะเมาสรา ผตองคดทเกยวกบความรนแรง

เจาหนาทสบเสาะคดหรอผให

คาปรกษา

หนวยงานทเกยวของกบ

สขภาพ

บคคลทมปญหาทางสงคม หรอ

อาชพการงาน (เชน มปญหาชวต

สมรส เดกทถกทอดทง เปนตน)

บคลากรของหนวยงานพฒนา

สงคมและมนษย

คายทหาร ทหารเกณฑ หรอ นายทหาร แพทย หรอบคลากรฝายการแพทย

หนวยงานดแลพนกงาน

ในสถานประกอบการ

พนกงาน โดยเฉพาะอยางยงผทม

ปญหาประสทธภาพการทางาน

ขาดงาน หรอ อบตเหต

เจาหนาทฝายบคคล หรอ

เจาหนาทความปลอดภยในท

ทางาน

สถานบรการทควรมการคดกรองปญหาการดมสรา

ผ ปวยทกคนทอาย 15 ปขนไปทเขารบบรการสขภาพทหนวยบรการสขภาพ

โดยเฉพาะกลมเสยง ไดแก

– ผ ปวยอบตเหต

– ผ ปวยวยรนชาย

– ผ ปวยโรคทางกายทสมพนธกบปญหาการดมสรา

– ผ ปวยจตเวช/ยาเสพตด

– ผ ปวยโรคเรอรง

– หญงตงครรภหรอใหนมบตร – ผสงอาย

กลมเปาหมายทควรไดรบการคดกรองปญหาการดมสรา

NIAAA, 2003

วธการคดกรองปญหาการดมสรา

การคดกรองโดยใชแบบรายงานตนเอง (self‐report techniques) หรอแบบสอบถาม(Screening questionnaires)

เครองมอคดกรองทางชวภาพ (Biological screening tests) การหาระดบแอลกอฮอลในเลอด (BAC) การตรวจระดบแอลกอฮอลในลมหายใจหรอนาลาย

การตรวจระดบ gammaglutamyl transferase (GGT) และmean corpuscular volume (MCV)

การคดกรองทางคลนก (Clinical Screening Procedures)

เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา


เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา : แบบสอบถาม

• “ในชวงน (3 เดอนทผานมา) คณดมเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล (สรา) หรอไม”

• “ในชวง 3 เดอนทผานมา คณเคยมครงหนงครงใดทดมสรามากกวา 5 ดมมาตรฐาน (เหลาครงแบน/เบยร 4 กระปองหรอ 2 ขวดใหญ) หรอไม”

• ตวอยางแบบคดกรองปญหาการดมสราทใชอยางแพรหลาย เชน Quantity‐ Frequency Questions, CAGE, AUDIT, T‐ACE, TWEAK

ความถ: “โดยทวไป คณดมสรากวนตอสปดาห” ปรมาณ : “ในแตละวนทคณดม คณดมมากเทาไร”

เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา : Quantity-frequency questionnaire

X

ปรมาณมากทสด :

“ในเดอนทแลว ในวนทคณดมมากทสด คณดมมากเทาไร

คาตอบ positive: ผชายดม > 14 drink ตอสปดาห ผหญงดม > 7 drinks ตอสปดาห

คาตอบ positive: ” : ผชายดม > 4 drink ตอวน ผหญงดม > 3 drinks ตอวน

C CUT DOWN คณเคยคดทจะลดปรมาณการดมของคณลง หรอไม

เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา : CAGE

A ANNOYED เคยมใครทาใหคณราคาญโดยตาหนคณเรองการดม

สราหรอไม

G GUILTY คณเคยรสกไมดหรอรสกผดเพราะวา คณดมสราหรอไม

E EYE-OPENER คณเคยตองดมสราเปนสงแรกในตอนเชาทนททคณตนนอน เพอแกอาการเมาคาง หรอเพอใหสามารถทาอะไรตอไปไดหรอไม

ใน 1 ปทผานมา ถาตอบ

“ใช” ตงแต 2 ขอขนไป ผ ปวยอาจจะม ภาวะตดสรา(Alcohol dependence)

“ไม” ทกขอ ผ ปวยอาจจะยงม ความเสยง เพราะดมมาก

Sensitivity 43‐94% ; Specificity 85‐95%for detecting alcohol abuse and alcohol dependence

เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา : CAGE

เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา


เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา : AUDIT

• พฒนาโดย WHO เพอเปนเครองมอแบบงาย ใชคดกรองผ ทดมมากเกนไปและสามารถใหการชวยเหลอได

• Cross‐national standardization• สามารถใชไดใน primary care setting• สามารถใชแบบ self‐rating หรอใชโดยคนทวไปได เนนการดมใน

ปจจบน• สามารถแยกกลมผ ดมแบบมความเสยง ดมแบบมปญหา และดมแบบ

ตดได มขอแนะนาถงแนวทางการชวยเหลอสาหรบแตละกลมผ ดม• ใชงาย สน ยดหยนได

Domains of the AUDITDomains คาถามท เนอหา

Hazardous Alcohol Use 1 ความถในการดม

2 ปรมาณทดม

3 ความถในการดมหนก

Dependence Symptoms 4 ไมสามารถควบคมการดม

5 เพมปรมาณการดม

6 ดมตอนเชา

Harmful Alcohol Use 7 รสกผดหลงจากดม

8 Blackout

9 บาดเจบจากการดม

10 ความเปนหวงจากการดม

จดตดคะแนนรวมไดพจารณาจากคาความไว: รอยละของผ ปวยทไดรบการคดกรองวาปวยคาความจาเพาะ:รอยละของผ ทไมปวยไดรบการคดกรองวาไมปวย

เพอแยกเปนกลมดมแบบเสยง (hazardous use)กลมดมแบบอนตราย (harmful use) และกลมดมแบบตด (dependence)

จดตดคะแนน AUDIT ท 8 คะแนนบงชวาเปนการดมแบบมปญหาคาความไวทประมาณ 0.95 และคาความจาเพาะเฉลย 0.80

เครองมอคดกรองปญหาการดมสรา : AUDIT

• การตรวจระดบแอลกอฮอลในรางกาย– การตรวจระดบของแอลกอฮอลในเลอด(Blood alcohol concentration, BAC)

– การตรวจระดบแอลกอฮอลในลมหายใจ• การตรวจภาวะดมเกนระดบหรอการดมแบบอนตราย

–Gamma glutamyl tranferase (GGT) serum GGT

–Mean corpuscular volume (MCV)• การตรวจทางชวภาพทบอกถงโรคตบทเกดจากการดมสรา

– serum GGT, AST, ALT

เครองมอคดกรองทางชวภาพ

สาวตร อษณางคกรชย 2552

WHO 2001

รปแบบการบาบดแบบสน

Risk

Zone

AUDIT ระดบความรนแรง

(Risk Level)

การใหความชวยเหลอ

(Intervention)

1 0 - 7ดมแบบเสยงตา / ไมดม

(Low Risk/Abstinence)

การใหความรเรองการดมสรา

(Alcohol education)

2 8 - 15ดมแบบเสยง

(Hazardous Drinker)

การใหคาแนะนาแบบสน

(Brief Advice)

3 16-19ดมแบบอนตราย

(Harmful Drinker)

การใหคาแนะนาแบบสน (BA) และการให

คาปรกษาแบบสน (Brief Counseling)

4 20-40สงสยภาวะตดสรา

(Alcohol Dependence)

สงไปพบแพทย

เพอการวนจฉยและรกษา

ALCOHOL EDUCATION• เนองจากพฤตกรรมการดมของคนเปลยนแปลงได คนทปจจบน

ไมดมอาจดมมากขนในอนาคต ดงนนการใหความรเกยวดบ

ความเสยงจากการดม อาจชวยปองกนการดมแบบเสยงหรอดม

แบบอนตรายทอาจเกดขนในอนาคตได

• การใหความรเหมาะสาหรบผ ไมดมหรอผ ดมทยงอยในระดบ

ความเสยงตา (AUDIT 0–7)

WHO 2001

แนวทางการใหความรเกยวกบการดมสรา

1. การสะทอนผลคดกรองใหผปวย

Feedback about the Results of the Screening Test

2. การใหความรผปวยเรองการดมแบบมความเสยงตาและความเสยงท

เพมขนหากดมเกนระดบ Educate Patients about Low-Risk

Levels and the Hazards of Exceeding them

3. แสดงความชนชมหากผปวยดมในระดบเสยงตาตามขอแนะนา

Congratulate Patients for their Adherence to the Guideline

WHO 2001

การใหคาแนะนาแบบสน (Brief Advice; BA)

การใหคาแนะนาแบบสน (Brief Advice) หรอคาแนะนาอยางงาย

(simple advice) เหมาะสาหรบผปวยทไดคะแนน AUDIT ระหวาง

8-15 ทอาจยงไมเคยมประสบการณหรอไดรบบาดเจบ ลกษณะผปวยคอ:

มความเสยงตอปญหาสขภาพเรอรงทเปนผลจากการดมสรามากเกนไป

และ/หรอ

มความเสยงทจะเกดอบตเหต ไดรบบาดเจบ กาวราวรนแรง มปญหา

กฎหมาย ศกยภาพการทางานลดลง หรอมปญหาสงคม อน

เนองมาจากการเมาสราWHO 2001

แนวทางการใหคาแนะนาแบบสน (BA)

1. การใหขอมลสะทอนกลบ (Feedback)

2. การใหความร (Provide information) ผลกระทบการดมแบบ

เสยงสง

3. การกาหนดเปาหมาย (establish a goal)

4. การใหคาแนะนาขดจากดการดม (give advice on limit) และ

อธบายความหมายดมมาตรฐาน”

5. การใหกาลงใจ (Provide Encouragement)

WHO 2001

เหมาะในผดมแบบเสยง (hazardous drinkers) ทจาเปนตองหยด

ดมสราตลอดไปหรอชวระยะเวลาหนง เชน

• หญงตงครรภหรอใหนมบตร

• ผปวยทไดรบยาทหามดมสรารวมดวย เปนตน

การใหคาปรกษาแบบสน

Brief Counseling ตางจาก Brief Advice?

BRIEF ADVICE BRIEF COUNSELING

ผรบบรการดมแบบเสยง(Hazardous)

ผทเสยงตอการเกดปญหา

ดมแบบอนตราย(Harmful)เกดปญหาขนมาแลว

ใชเวลา 5-10นาท 5-60 นาท

เปาหมายปรบทศนคต สรางความตระหนกลดความเสยง

เพมแรงจงใจในการปรบเปลยนพฤตกรรมการดมสรา ลดความเสยง

ทกษะ

เพมทกษะการรบฟงอยางเหนอกเหนใจ (empathic listening) และทกษะการสมภาษณเพอเสรมสรางแรงจงใจ(motivational interviewing)

Steps:

คดกรองประเมน

ใหคาแนะนาประเมนแรงจงใจ

ตงเปาหมายในการดมตดตาม

1

2

3

4

5

6

@2003Genesis Media Com.Ltd

ขนตอนของการใหคาปรกษาแบบสน


มาตรการบาบดรกษาภาวะถอนพษสรา

(ALCOHOL DETOXIFICATION)














หนวยบรการเฉพาะทาง เชน โรงพยาบาลจตเวช ศนยบาบดรกษา

ยาเสพตด หอผปวยจตเวชหรอหอผปวยทรบรกษาภาวะถอนพษสรา

กลมเปาหมาย ผตดสรา ผตดสราทแสดงอาการถอนพษสรา หรอผตดสราทม

ประวตถอนพษรนแรง

หนวยบรการสขภาพทวไป เชน โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป

โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลมหาวทยาลย โดยเนนหอผปวยในเสยง เชน

หอผปวยอบตเหต หอผปวยออรโธปดกส หอผปวยอายรกรรมชาย หอผปวย

ศลยกรรมชาย

กลมเปาหมาย ผปวยอบตเหตหรอมภาวะฉกเฉนทางกาย หรอผปวยทวไปทรบ

การรกษาในโรงพยาบาลและมประวตการดมสราในชวง 3 เดอนทผานมา

หนวยบรการสขภาพและกลมเปาหมาย

กจกรรมท 2.1 การประเมนความเสยงการเกดภาวะถอนพษสรา

กจกรรมท 2.2 การเฝาระวงความเสยงการเกดภาวะถอนพษสรา

กจกรรมท 2.3 การรกษาภาวะถอนพษสรา

หนวยบรการสขภาพทวไป กจกรรมท 2.5 การใหคาปรกษาแบบสนเพอใหผปวยตระหนกถงปญหาการ

ดมและจงใจใหรบการบาบดตอเนอง

กจกรรมบรการ

หนวยบรการเฉพาะทาง กจกรรมท 2.4 การประเมนและรกษาภาวะโรครวมและภาวะแทรกซอนทาง

กาย


John Saunders 2003

ความรนแรงของอาการ

อาการขาดสรา

เลกนอย

ถงปานกลาง

อาการขาดสรารนแรง

มภาวะแทรกซอน

จานวนวนทหยดดม0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

อาการชก

เวลาทเกดหลงดมครงสดทาย: 6-36 ชวโมง

อาการ:

มอสน วตกกงวลเลกนอย หงดหงด ปวดมนศรษะ

เหงอออก ใจสน ความดนโลหตสงขนเลกนอย

เบออาหาร คลนไส

ผะอดผะอม อาเจยน

นอนไมหลบ

ตรวจสภาพจตปกต

ระยะท 1 : เลกนอย

รปแบบการรกษา ยาสงบอาการขาดสรา

ดแลแบบผปวยนอก

เนนการประเมนภาวะโรคทางกาย

ทพบรวมและใหการรกษาแบบ

ประคบประคอง

ให Brief intervention

อาจไมจาเปนตองใหยา หรออาจให

รบประทานเฉพาะเวลามอาการ

ไดแก

diazepam 5 mg หรอ

lorazepam 1 mg หรอ

Chordiazepoxide10 mg

ระยะท 1 : เลกนอย


อาการ:

กระวนกระวาย กระสบกระสายมากขน ผดลกผดนง

มอสน เหงอออกมาก ตวสน

ไมอยากอาหาร คลนไส อาเจยน ทองเสย

PR >120 ครง/นาท BP สงมาก

ตรวจสภาพจต มอาการสบสน หงดหงดงาย วตกกงวล

ระยะท 2 : ปานกลางถงรนแรง


ควรดแลแบบผปวยใน

เนนการประเมนอาการขาดสราและ

ภาวะแทรกซอน

ใหยาสงบอาการขาดสราไดทงวธ fixed

dose หรอ symptom trigger

ใหคาแนะนาปรกษาเพอจงใจใหผปวย

ปรบเปลยนพฤตกรรมและนดตดตามผล

diazepam 10 mg หรอ

lorazepam 2 mg หรอ

chordiazepoxide 25 mg

ทก 6 ชวโมงใน 2 วนแรกแลว

คอยลดลงในวนท 4-7 แลวหยด

ใช

ระยะท 2 : ปานกลางถงรนแรง

มอาการเพอคลงสบสน (delirium tremens) เกดหลงดมครงสดทาย: 48-96 ชวโมง

อาการ:

กระสบกระสาย, เหงอออกมาก

อยไมนง เดนไปมา ไมมสมาธ

ไขสง ชพจรเรว มอสน ตวสนมาก

สบสน ไมรวน เวลา สถานท

เหนภาพหลอน หแวว

หลงผดหวาดระแวงกลว

ระยะท 3 : รนแรงเพอคลง


ดแลแบบผปวยใน

เนนการเฝาระวงอนตรายทอาจ

เกดขนจากการเพอคลง

ปองกนภาวะแทรกซอนทางกาย

ภาวะโรครวมอนๆ

ใหยาสงบอาการดวยยาระดบสง

diazepam 10-20 mg IV ทก

15-20 นาทจนกวาจะสงบ

สามารถใหยาไดถง 500 mg

หรอตองคงยาระดบสงของ

diazepam 2 gm ตอวน ใน

ระยะ 2-3 วนแรก

ระยะท 3 : รนแรงเพอคลง


อาการ:

เกรงกระตกทวรางกาย หมดสต มกมอาการชกครงเดยว

แตสามารถเกดเปนชดชก 2-3 ครงหางกน 5 นาท

อาการชกแบบตอเนอง พบไดนอยมาก หากพบควรตองตรวจหา

สาเหตอนดวย

ระดบความรนแรงของอาการขาดสรา

อาการชกจากการขาดสรา


เนนการประเมนการชกวามสาเหตจาก

โรคอนหรอไม

อาจไมจาเปนตองใหยากนชกหากคม

อาการขาดสราไดด

หากพจารณาใหยากนชกควรเลอกยาท

สามารถสงบอาการขาดสราและกนชกได

หลงผานระยะถอนพษ ไมมความ

จาเปนตองใหยากนชกระยะยาว

ใหยากลม BZD ใหเพยงพอ

sodium valproate loading 20

mg/kg/d แบงเปน 2 ครงหางกน

6-8 ชวโมง หลงจากนน ใหวนละ 2

ครง เปนเวลา 4 วน หรอ

carbamazepine วนแรกให 600-

800 mg หลงจากนนลดลงจนเหลอ

200 mg ในวนท 5

อาการชกจากการขาดสรา


อาการ:

ผปวยทราบวาอาการประสาทหลอนนนเปนผลจากสราและไมใชความจรง

ระดบความรนแรงของอาการขาดสรา

อาการประสาทหลอนจากการขาดสรา


เนนการประเมนภาวะโรครวมทาง

จตเวช

ใหยาสงบอาการขาดสรา

หากจาเปน ใหยารกษาโรคจตเสรม

ใหคาแนะนาปรกษาเพอจงใจให

ผปวยปรบเปลยนพฤตกรรมและนด

ตดตามผล

diazepam

ในกรณทมอาการประสาน

หลอนรนแรง อาจให

haloperidol 5-10 mg ตอ

วนในระยะสน

อาการประสาทหลอนจากการขาดสรา

ประเมนระดบความรนแรงของอาการโดยใชแบบประเมน

ตวอยางแบบประเมนความรนแรงอาการขาดสราทใชบอย

แบบประเมน Alcohol Withdrawal Scale (AWS)

แบบประเมน Clinical Institute Withdrawal Assessment for

Alcohol-Revised Version (CIWA-Ar)

ควรจะประเมน baseline และประเมนอยางตอเนองโดยเฉพาะการรกษาแบบ

ผปวยใน

John Saunders 2003

ผปวยควรไดรบการประเมนความเสยงและความรนแรงของอาการขาดสราตงแตแรกเรมมอาการ และใหการรกษาอยางเหมาะสมทนทวงท จงจะสามารถปองกนการเกดภาวะถอนพษสรารนแรงได”

ความรนแรง AWS

SCORE

CIWA-Ar

SCORE

การใหยา

Mild 1-4 1-7 อาจไมจาเปนตองใชยา

Moderate 5-9 8-14 การรกษาดวยยาชวยลดโอกาสอาการ

ถอนพษทรนแรง

Severe 10-14 15-19 ตองไดรบการรกษาดวยยาและตดตาม

อาการอยางใกลชด

Very severe ≥15 ≥ 20 ตองใหการรกษาดวยยาขนาดสงเพอทา

ใหอาการสงบอยางรวดเรว

ภาวะถอนพษสราสามารถปองกนไมใหเกด หรอ

ถาเรมมอาการกสามารถควบคมอาการใหดขนโดยเรว

หลกการรกษาภาวะถอนพษสราประกอบดวย 4S’ ไดแก

1) Sedation – การใหยาเบนโซไดอะซปน (เชน diazepam) เพอสงบ

อาการขาดสรา

2) Symptomatic Relief – การรกษาตามอาการ

3) Supplement – การใหสารนา อาหาร วตามนเสรม

4) Supportive environment – การจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม

ม 4 รปแบบ คอ

1. Fixed schedule regimen (FS) เปนการใหยาตามเวลาทกาหนดแมวาจะไมม

อาการขาดสรากตาม และใหยาเตมอกไดเวลาจาเปนกรณทอาการขาดสรารนแรง

มากขน

2. Loading dose regimen (LD) เปนการใหขนาดสงมากพอทจะลดอาการขาด

สราไดทนท และปองกนภาวะแทรกซอนจากอาการขาดสรารนแรง

3. Symptom-triggered regimen (ST) เปนวธการใหยาเฉพาะเมอมอาการขาด

สราใหเหนชดเจน ใชเวลาสนและขนาดยาตากวา

4. Intravenous loading regimen เปนการใหยาเพอควบคมภาวะถอนพษสราให

เรวทสด

วธการใหยารกษาภาวะถอนพษสรา














หนวยบรการกลมงาน/ฝาย/แผนก/คลนก ทรบผดชอบงานบาบดรกษาผตดสราและ/หรอ

สารเสพตดของศนยบาบดรกษายาเสพตด โรงพยาบาลจตเวช โรงพยาบาล

มหาวทยาลย

คลนกสขภาพจต/ยาเสพตดในโรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลทวไป

โรงพยาบาลศนย คลนกยาเสพตดในศนยบรการสาธารณสข (กทม)

สถานพยาบาลปฐมภม เชน สถานอนามย หรอ PCU ทมความพรอมและ

ศกยภาพ

กลมเปาหมาย ผตดสราหรอผดมแบบอนตรายทไมสามารถควบคมการดมได

กจกรรมท 3.1 : การประเมนปญหาการดมสราอยางครอบคลมและ

โรคจตเวชรวม

กจกรรมท 3.2 : การรกษาดวยจตสงคมบาบด

(Psychosocial treatment)

กจกรรมท 3.3 : การรกษาดวยยา

(Pharmacological treatment)

กจกรรมท 3.4 : การชวยเหลอดานครอบครว

Kessler et al., 1997

ระบาดวทยาของภาวะโรครวม: ECA STUDY

PsychiatricDisorders

Individual with alcohol dependence

MEN WOMEN

% OR % OR

Anxiety 35.8 2.2** 60.7 3.1

Mood 28.1 3.2** 53.5 4.4**

Drug Depen. 29.5 9.8** 34.7 15.8**

Antisocial PD 16.9 8.3** 7.8 17.0**

**Odd ratio sig. different from 1 at .05, 2 tail test

ขอมลการสารวจระบาดวทยาระดบชาต 2551 ดวยเครองมอ MINI (N 17140 คน) พบ

ความชก alcohol abuse 4.2%

ความชก alcohol dependence 6.6%

ความชกของโรคจตเวชรวมในผตดสรา รอยละ 7.1 ผหญงมากกวาผชาย

ความชกของโรคจตเวชรวมของผตดสราสงกวาผดมแบบอนตราย

โรคจตเวชรวมทพบบอย คอ ความผดปกตทางอารมณ (4.6%) กลมโรควตกกงวล

(2.8%) และกลมโรคจต (1.5%) ตามลาดบ

ผหญงทดมแบบอนตรายมความเสยงการฆาตวตายสงกวาผหญงทตดสรา

ผชายทตดสราความเสยงการฆาตวตายสงกวาผชายทดมแบบอนตราย














หนวยบรการ

หนวยบรการสาธารณสขในรปแบบเชงรก ทงสถานพยาบาลปฐมภม

ฝายสขภาพจต/ยาเสพตด และเวชศาสตรปองกนในโรงพยาบาลชมชน

โรงพยาบาลทวไป ฝายชมชนของโรงพยาบาลจตเวช และศนยบาบดรกษา

ยาเสพตด

หนวยบรการในชมชน โดยชมชน เชน วด เครอขายชมชน สมาชกผตด

สราและ/หรอครอบครว

กลมเปาหมาย ผตดสราทผานการบาบด

ผดมแบบอนตรายทไมสามารถควบคมการดม

กจกรรมท 4.1: การตดตามเชงรกในชมชนและใหการดแลรายกรณ

กจกรรมท 4.2: กลมชวยเหลอกนเอง

(self help group)

กจกรรมท 4.3: การบาบดฟนฟในชมชนโดยชมชน

(community action)

ครงท 1 เปนการสรางสมพนธภาพทดระหวางบคลากรสขภาพผเยยมและผปวยตด

สราใหความรการดาเนนชวตประจาวน การจดการทอยอาศย และใหคาปรกษา

ครงท 2 ใหความร ฝกทกษะการจดการกบสถานการณ (ภาวะวกฤต) การจดการ

เอกสารในการเขาถงบรการสขภาพใหแกผปวยตดสราและญาต และใหคาปรกษา

ครงท 3 ใหความรการรบประทานยา การสงเสรมสขภาพ การจดการการเงน

และใหคาปรกษา

ครงท 4 ใหความร คาแนะนา และแนวการสรางโอกาสในการทางาน การจดการ

การเงน และใหคาปรกษา

ครงท 5 เยยมตดตามกจกรรมโดยภาพรวม เสรมสรางกาลงใจในการดแลตนเองทบาน

อยางตอเนอง และใหคาปรกษา

• เปนการรวมกลมกนของบคคลทมปญหาคลายกนมารวมตวกนโดยความสมครใจ

• ใชประสบการณของปญหาหรอประสบการณแกไขปญหาทผานมามาแบงปนและ

ชวยกนแกไขปญหาซงกนและกน

• กาหนดกจกรรมในการชวยเหลอสนบสนนรวมกน โดยสมาชกกลม เพอประโยชน

รวมกนระหวางสมาชก

แนวคดพนฐานของกลมชวยเหลอกนเองเชอวา บคคลจะไดรบความชวยเหลอเปน

อยางดจากบคคลทเคยมประสบการณมากอน สมาชกกลมจะรวมแลกเปลยน

ความรสก การใหขอมลขาวสารจากประสบการณตรงและจากทไดรบ (แสวงหา)

นามาชวยเหลอสมาชกในการปรบตวตอปญหาและแกไขปญหาทเกดขน

กลมชวยเหลอกนเองแบบประคบประคอง (Supportive self help group)

กลมผตดสรานรานาม (Alcoholics Anonymous)

ขนตอนหลกประกอบดวย

1. การศกษาเรยนรชมชน ศกษาขอมลพนฐานของชมชน ลกษณะและความรนแรงของ

ปญหาในชมชน กจกรรมในชมชนเดมทมอย และดาเนนการการสารวจชมชน

2. การพฒนาศกยภาพแกนนาชมชน โดยคนหาและคดเลอกแกนนาทงจากโครงสราง

องคกรชมชนทมอยแลวและกลมประชาชนทวไป จดประกายความคดในการดาเนนงาน

ใหกบกลมแกนนาและสงเสรมการเรยนร

3. การขบเคลอนชมชน เพอใหคนในชมชนมความตระหนก รบผดชอบและสามารถ

พฒนาตนและชมชนของตนเอง ใหชมชนเกดกระบวนการเรยนร รวมกนวเคราะหปญหา

หามาตรการแกไขปญหา รวมตดสนใจ รวมดาเนนงาน รวมรบประโยชน รวมตดตามและ

เชดชคนดดาเนนการโดยการทาประชาคมในชมชน

Documents

Cpg alcoholism