T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ

İŞLETME ANABİLİM DALI

DİJİTAL PAZARLAMANIN ÖNEMİNİ SAPTAMAYA İLİŞKİN UYGULAMALI BİR ARAŞTIRMA

DAMLA ALPAKIN

92130003017

PROF. DR. TÜRKER SUSMUŞ

İçindekiler İçindekiler ............................................................................................................................................. 2

TABLO DİZİNİ .................................................................................................................................... 3

GİRİŞ ................................................................................................................................................... 5

ÇALIŞMANIN KONUSU VE KAPSAMI ...................................................................................... 7

ÇALIŞMANIN AMACI ................................................................................................................... 8

ÇALIŞMANIN SUNUM PLANI ..................................................................................................... 9

1.DİJİTAL PAZARLAMA ................................................................................................................. 10

1.1. Geleneksel Pazarlama.............................................................................................................. 10

1.2. Dijital Pazarlama ..................................................................................................................... 10

1.3. Dijital Pazarlama ve Geleneksel Pazarlama Kıyaslaması ....................................................... 12

1.4.Dijital Pazarlamanın Faydaları ................................................................................................. 13

1.5. Dijital Pazarlamanın Avantajları ............................................................................................. 14

1.6. Dijital Pazarlamada Yapılan Hatalar ....................................................................................... 15

1.7. Dijital Pazarlamada Odaklanılması Gerekenler ...................................................................... 16

2.DİJİTAL PAZARLMADA ETKİLİ İLETİŞİM .............................................................................. 17

2.1. Dijital Pazarlamanın Özellikleri .............................................................................................. 17

2.2. Dijital Pazarlama Hedefleri ..................................................................................................... 22

2.4. İnternet İletişiminde Hedefler ................................................................................................. 27

2.5. İnternet Pazarlama Teknikleri.................................................................................................. 30

2.5.1. Arama Motoru Pazarlama ................................................................................................. 31

2.5.2. Online Halka İlişkiler ....................................................................................................... 31

2.5.3. Online Ortaklıklar ............................................................................................................ 32

2.5.4. İnteraktif Reklamcılık ...................................................................................................... 32

2.5.5. E-posta Pazarlama ............................................................................................................ 33

2.5.6. Viral Pazarlama ................................................................................................................ 34

2.5.7. Sosyal Medya Pazarlama ................................................................................................. 34

3. UYGULAMA: DİJİTAL PAZARLAMANIN ÖNEMİNİN KULLANICILAR TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ................................................................................................................... 41

3.1. ARAŞTIRMANIN AMACI .................................................................................................... 41

3.2. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ .................................................................................................... 41

3.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................... 42

Katılımcıların Demografik Özellikleri ....................................................................................... 42

Günlük İnternet Kullanımı ......................................................................................................... 43

Katılımcıların Dijital Ortamda Firmalara Etkileri ...................................................................... 44

Katılımcıların işletmelerin reklam kampanyalarına duyarlılığı ................................................. 47

Hangi Dijital Ortamdasın ........................................................................................................... 49

Sosyal Medyada Bulunmak Kullanıcının Marka Algısını Arttırır mı? ...................................... 50

Bloglar, Sosyal Medya ve E-bültenler ........................................................................................ 52

Video Paylaşımı .......................................................................................................................... 53

Markaların Kişiye Özel Reklam Kampanyası ............................................................................ 54

İnternet Alışveriş Alışkanlıkları ................................................................................................. 55

Reklam Kampanyaları ................................................................................................................ 56

Dijital Medya ve Geleneksel Medya .......................................................................................... 57

İnternet Kullanıcılarının Reklam Tercihleri ............................................................................... 58

SONUÇ .............................................................................................................................................. 59

Kaynakça ............................................................................................................................................ 62

EKLER: .............................................................................................................................................. 66

Dijital Pazarlamanın Önemi Anketi ................................................................................................... 66

3

TABLO DİZİNİ Tablo 1: Marka Değerinin Geleneksel ve Dijital Ölçütleri

Tablo 2: İletişim modellerinin özeti: Geleneksel medya ve Yeni medya

Tablo 3: Bireyselleştirme derecesinin özeti için: Geleneksel medya ( aynı mesaj), Yeni medya (tek

mesaj ve müşteriler arasında daha fazla bilgi değişimi)

Tablo 4: Entegre e-pazarlama stratejisinin parçası olarak entegrasyon gerektiren kanal.

Tablo 5: Yeni bir alıcı için internetin satın alma süreci üzerindeki etkisinin nasıl

olduğunun özeti

Tablo 6: İnternet, extranet ve intraneti pazarlama fonksiyonlarını desteklemek için

kullanmanın yarattığı fırsatlar

Tablo 7: Anket katılımcılarının cinsiyet yüzdesi

Tablo 8: Anket katılımcılarının eğitim durumları

Tablo 9: Anket katılımcılarının günlük internet kullanımı

Tablo 10: Anket katılımcılarının markaların sosyal medya sayfalarına yorum ekleme yüzdesi

Tablo 11: Anket katılımcılarının en etkili buldukları pazarlama teknikleri

Tablo 12: Anket katılımcılarının firmaları takip ettikleri sosyal medya platformları

Tablo 13: Anket katılımcıları, günümüzde şirketlerin, müşteri ile internet üzerinden iletişim

kurması hakkında düşünceleri

Tablo 14: Anket katılımcılarının video reklamları ile ilgili görüşleri

Tablo 15: Anket katılımcıların işletmelerin iletilerini kendi sosyal medya hesaplarından paylaşma

yüzdesi

Tablo 16: Anket katılımcıların var oldukları dijital ortamlar

Tablo 17: Anket katılımcılarının, Facebookdaki beğenme sayılarının markalar için etkili olup

olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 18: Anket katılımcılarının, Twitterdaki beğenme sayılarının markalar için etkili olup

olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 19: Anket katılımcılarının, Instagramdaki beğenme sayılarının markalar için etkili olup

olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 20: Anket katılımcılarının, Foursquaredeki beğenme sayılarının markalar için etkili olup

olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 21: Anket katılımcılarının, Linkedindeki beğenme sayılarının markalar için etkili olup

olmadığını düşünme yüzdesi

4

Tablo 22: Anket katılımcılarının, Pinterestdeki beğenme sayılarının markalar için etkili olup

olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 23: Anket katılımcılarının, işletmelerin takip ettikleri blogların yüzdesi

Tablo 24: Anket katılımcılarının, işletmelerin takip ettikleri sosyal medya yüzdesi

Tablo 25: Anket katılımcılarının, işletmelerin takip ettikleri e-bültenler yüzdesi

Tablo 26: Video reklamlarının süreleri

Tablo 27: Markaların bloglarında ya da sosyal medya platformalarında kullanıcılarla paylasştıkları

içerikleri kullanıcılar tarafından olmasını istediği yüzdeler

Tablo 28: Kişiye özel reklam kampanyaları almak isteyen kullanıcı yüzdeleri

Tablo 29: Kullanıcının internet alışveriş alışkanlıkları

Tablo 30: Marka algısını arttırmada etikili bulunan mecralar

Tablo 31: Katılımcıların tercih ettikleri katalog gönderme yolları

Tablo 32: Dijital medya ve geleneksel medya başarıları

Tablo 33: Tüketicilerin tercih ettikleri pazarlama yöntemleri

Tablo 34: Tüketicilerin banner ya da online reklamlara tepkileri

5

GİRİŞ

Günümüzde intenet kullanıcı sayısı giderek artmaktadır, buna bağlı olarak da internet artık hiç

olmadığı kadar öneme sahiptir. Bu yüzden internetin toplumlar ve bireyler üzerindeki etkisi artmaya

devam eder ve işletmelerin de internete olan ilgili bu sebepten artmaktadır. İnternet ve internetin

sunduğu dijital pazarlama araçlarının marka algısını arttırmaktaki etkisi ve bireylere etkin şekilde

işletmelerin mesajlarını iletebilme yeteneği, işletmeler için rekabet avantajı sağlayacak en önemli

araçlardır. İnternet kullanımının artımıyla beraber dijital pazarlmanın önemide gün geçtikçe

artmaktadır. Dijital pazarlama araçları etkili ve etkin bir şekilde kullanıldığı taktirde işletmeler

marka farkındalığı oluşturma ve arttırma, marka değeri ve müşteri değeri arttırma gibi konularda

avantaj elde ederek karlılıklarını arttırarak ve müşteri sadakati ve memnuniyeti sağlayarak

büyüyebilirler.

Geleneksel medyada bir yayının doğru izleyici kitlesine ulaşması hedeflenmeksizin milyonlara

ulaşması beklenir. Bunun tam tersi, yani milyonlarca yayının tek bir doğru kişiye ulaştırılması ise

söz konusu değildir. Örneğin bir gazetede bulunan her haber bize hitap etmeyebilir. Niş alanlara

yönelik yayın yapan siteler benzer ilgi alanlarındaki insanları bir araya getirebilen sitelerdir ve bu

siteler tam olarak ihtiyaç duyduğumuz sitelerdir. Kısacası kitlesel pazarlama artık "Kitlesel Nişlere

Pazarlama"çağına adım atmıştır. Örneğin Google'da arama yaparak yalnızca istediğimiz bilgilerin

bize gelmesini sağlamamız gibi.

Dijital platformda işletmelerin daha başarılı olmaları için yapmaları gereken en önemli şey,

müşterilerini daha iyi analiz ederek, taleplerini, davranış biçimlerini ve isteklerini değerlendirerek

onlara özel çözümler ve öneriler sunmayı geliştirmektir. Dijital pazarlamada tüketiciler için doğru

iletişim kanalları seçilerek, o kanallar aracılığı ile iletişim kurulduğunda işletmelerin elde edecekleri

geri dönüş oranı geleneksel pazarlama ile hedeflediklerinden kat ve kat daha yüksek olacaktır.

Ayrıca dijital pazarlama kanallarına harcanan reklam kampanyanları, geleneksel pazarlamaya

harcanandan çok daha düşük maliyetle yapılabilir. Dijital pazarlama sayesinde maliyetler

düşürülmüş olur, aynı zamanda uygulanan hedef kitle için geri dönüş oranlarını da anlık olarak

göstereceğinden, yapılan çalışmaların başarı oranları ve başarısız olduğu noktalar anlık olarak

izlenebilir. Bunun sonucu olarak da düzenlemeler yapılarak dijital pazarlama çalışmalarından

verimliliği maksimum hale getirilmesi sağlanabilir.

6

Dijital platform, insanları aynı işi tekrar tekrar yapmaktan kurtarır. Böylece bireysel

farkındalığımızı arttırır ve sevdiklerimizle daha fazla vakit geçirmemiz için bize zaman kazandırır.

Örneğin bir anne sosyal medyada yirmiye yakın arkadaşının aynı model bebek arabasını satın

aldığını görürse, yeni bebek arabası için zaman kaybetmeyip aynısından alır. Çünkü arkadaşları

daha önceden araştırma yapmıştır ve üründen memnun kalmışlardır. Bu şekilde toplamda

milyarlarca araştırma yapılacak zaman, bireyler için kendi adlarına kullanabilecekleri daha anlamlı

ve kaliteli zamana dönüşür.

7

ÇALIŞMANIN KONUSU VE KAPSAMI

Bu çalışmanın konusu, çevrimiçi ortamda kullanılan pazarlama araçları etkinliğinin ve yapılan

pazarlama çalışmalarının kullanıcılar tarafından değerlendirilmeleri sonucunda arttırılması ile

ilgilidir. Ülkemizde genç nüfusun daha fazla olması internet kullanımının her geçen gün daha

artmasına ve daha aktif olarak yer almasını sağlamaktadır. Dijital medyada firmalar daha çok kişiye

ulaşabildikleri için kendi ürünlerini tanıtmaları çok daha kolay olmaktadır. İşletmeler, bu sayede bir

anda çok fazla tüketiciye ulaşabilme rahatlığına ve kısa yolla isimlerini duyurmaya

başlamaktadırlar. İçinde bulundugumuz dönemde insanlar dijital medyada çok fazla vakit

harcadıklarından bu tarz reklamların markalar için daha yararlı olmaktadır. İş ve sosyal yaşamın

dijital platformlarda yoğun kullanımın artmasından dolayı dijital platformda bilgilere ulaşmak veya

hedef tüketiciye ulaştırmak daha kolay hale gelmektedir. Firmalar, yeni medyada uygun dijital

pazarlama araçlarını, en doğru şekilde kullanarak, kullanıcılara daha kolay ve daha hızlı bir şekilde

ulaşım sağlanmaktadır. Kullanıcıların marka farkındalığı oluşturmasında, dikkatini çekmede ve

marka algısı arttırmada, bunun sonucunda da karlılıklarını arttırma konusuna odaklanma yönüne

gitmektedirler. Bunun sonucunda da internet kullanıcılarının analiz edilmesi, firmaların

belirledikleri hedef kitlelerin tercihlerine, internet ortamındaki davranışlarına ve hedef kitlelerin

tercihlerine göre dijital pazarlama çalışmaları sunmaktadırlar. Bu sayede firmalar doğru ölçüm ve

değerlendirmelerden yararlanarak dijital pazarlama çalışmalarında maksimum verimlilik ve karlılık

elde edebilirler. Büyük kitlelere çok rahat ve etkili bir şekilde erişim imkanı tanımaktadır.

8

ÇALIŞMANIN AMACI Yapılmış olan bu çalışmada amaçlanan, firmaların internet üzerinde yapmakta oldukları

pazarlamanın tüketiciler yani kullanıcılar tarafından nasıl algılandığının araştırmasıdır. Bunun için

öncelikle literatür taraması yapıldıktan sonra uygulama kısmında anket çalışması yapılarak

kullanıcıların dijital pazarlama araçlarını nasıl kullandıkları değerlendirlip onlar hakkında bilgi

toplanması amaçlanmaktadır. Bu araştırmanın değerlendirilmesi sonucunda işletmelere, tüketicilerin

internet kullanım alışkanlıklarına göre nasıl bir dijital pazarlama stratejisi uygulamaları gerektiği ve

dijital pazarlama kriterlerini belirlemelerinde yardımcı olur. Araştırmada Türkiye’deki internet

kullanıcıları oluşturmaktadır. Bu internet kullanıcılarının tanımlanan profili ortalama 25 ve 50 yaş

arasındadır ve çoğu üniversite mezunudur. Bu anketi doldurmak için mobil veya evden erişimle

katılım sağlanmıştır.

9

ÇALIŞMANIN SUNUM PLANI

Çalışmanın birinci bölümünde genel olarak dijital pazarlama hakkında yapılan literatür

çalışmalarına yer verilmektedir. Geleneksel pazarlama ve dijital pazarlama kavramlarına

değinildikten sonra geleneksel ve dijital pazarlama arasında kıyaslama yapılarak farklara

değinilmektedir. Dijital pazarlamanın faydaları ve sağladığı avantajlara değinildikten sonra dijital

pazarlamada yapılan hataların belirtilmesi ve dijital pazarlamada başarılı olabilmek için

odaklanılması gereken konulara değinilerek birinci bölüm tamamlanmaktadır.

Çalışmanın ikinci bölümünde ise dijital pazarlamada etkili iletişim hakkında yapılan literatür

çalışmalarına yer verilmektedir. Bu bölümde dijital pazarlama özellikleri, dijital pazarlama

hedefleri, internet iletişiminde hedefler, online (çevrimiçi) tüketici davranış modelleri ve internet

üzerinde pazarlama tekniklerinden bahsedilmektedir.

Çalışmanın üçüncü bölümünde uygulama yer almaktadır. Uygulama kapsamında dijital pazarlama

öneminin kullanıcılar tarafından değerlendirilmesi anketinin analiz edilmesi, değerlendirilmesi ve

yorumlanması doğrultusunda bir sonuca varılması ile çalışma tamamlanmaktadır.

10

1.DİJİTAL PAZARLAMA

1.1. Geleneksel Pazarlama

Pazarlamayı şu 3 ana madde ile tanımlayabiliriz (Patten, 2008:2):

- Pazarlama, müşterilerin ihtiyaçlarını işletmenin gücü ile karşılar.

- İyi pazarlama için müşteriyi firmanın merkezine yerleştirir.

- Pazarlama müşteri ile üretici/hizmet veren arasındaki bağlantıdır

Daha geniş bir tanım olarak pazarlama şöyle söylenebilir (Dibb, Simkin, Pride ve Ferrell,

2001):

Pazarlama, yaratıcılık, dağıtım, promosyon ve ürün, hizmet ve fikirlerin fiyatlandırılmasından olayı

oluşan dinamik bir çevrede, değiş tokuş ilişkilerinin kolay ve hızlı tatmin edilmesini hedefleyen

bireysel ve örgütsel aktiviteleri içerir.

Pazarlama, tüketicinin ürün ve marka tercihlerine yönelik davranışlarını etkilemek veya değiştirmek

için kullanılan bir aracıdır (Kwak ve diğerleri, 2006:370).

1.2. Dijital Pazarlama

Günümüzde dijital kanallar, global ve ulusal anlamda cok geniş kitlelere ulaşan popüler ve kitlesel

araçlardır (Wertime ve Fenwick, 2008:6). Dijital kanallar aynı zamanda kitlesel bir araçtır ve bu

sayede tüketicilerle bireysel etkileşim kurulmasına imkan tanınır ve hedef kitleye oldukça

odaklanabilmeyi sağlar. Bu özellik, yeni medyanın yararlarından bir tanesidir. Yeni medya aracılığı

ile pazarlama farklı yollarla kişiselleştirilebilir. Özellikle e-postalar ve smsler bireylerin tercihlerine,

kullanımları hakkındaki gecmiş bilgiye ve hesap özelliklerine göre düzenlenerek kişiselleştirilebilir.

Bu pazarlama teknikleri sayesinde tüketiciye istediği daha doğru bir şekilde iletilir. Ya da farklı

kişilere davranış ve hareketlerine göre farklı içerik gönderilebilir (Wertime ve Fenwick, 2008:9).

World wide web'in varlığı ile içinde bulunduğumuz yüzyılda, pazarlama alanında çok fazla

değişime şahit olunmaktadır. Artık gerçek dünyaya olan ilgi yerini sanal dünyaya bırakmaktadır. Bu

da, elektronik ortamda bilgi, eşyalar, hizmet ve ödemelerin değişimi olarak tanımlanan elektronik

ticaret giderek önemini arttırmıştır. Elektronik ticaretin hızla artan popülaritesine ve sanal

11

pazarlarda yer alan bir çok şirket olmasına rağmen, bu dijital ortamın sunmakta olduğu fırsatlar

halen tam olarak bilinmemektedir. Bu durumda işletmelerin yanlış pazarlama yöntemleri

kullanmalarına sebep olmaktadır, bu yüzden de başarılı olması beklenen bazı işletmeler bu fırsatları

değerlendiremeyip yok olmaktadırlar. Çoğu pazarlamacı halen interneti geleneksel kitle iletişim

modelini temel alarak kullanmaktadır. Fakat bu dijital ortam sayesinde pazarlamacılara geleneksel

pazarlamanın sunamayacağından cok daha fazla fırsat sunmaktadır (Kiani, 1998:185-194).

Günümüzde dijital pazarlama, globalleşme ve bilgi çağı gibi olguların sonucu sayesinde işletmeler

için oldukca önemli bir hale gelmiştir. Dijital ortamda yer alan işletmeler karlılıklarını ve

bilinirliklerini artırmaktadır. Kimi işletmeler için dijital ortam her türlü pazarlama eylemlerinin

yerine getirilmesi için bulunmaz bir fırsat niteliğindeyken, kimi işletmeler için dijital ortam yalnızca

reklam ve tanıtım için kullanılmaktadır. (Yurdakul ve Kiracı, 2008:165-185).

Dijital pazarlamanın tanımını basitçe yapıldığında internetin hizmetler ve ürünler pazarlanması için

kullanılması olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda dijital pazarlama, e-pazarlama, web-pazarlama ve

internet pazarlama olarak da tanımlanır. Pazarlama konuşmalarla ilgilidir ve internet konuşmaların

merkezi haline gelmiştir. İnternetin gelişmesiyle bağlantılı doğası, gerçekleşen konuşmaları

izlemeye ve takip etmeye imkan tanır ve tüm çevrelere bu konuşmalara katılabilmeleri için giriş

kapıları sağlar (Stokes, 2009:5).

İnternet pazarlaması kısaca dijital teknolojileri kullanarak pazarlama hedeflerini başarmaktır

(Chaffey ve diğerleri, 2006:8).

İnternet pazarlamasına alternatif bir terim olan elektronik pazarlama, daha geniş bir faaliyet alanına

sahip, web, e-posta ve kablosuz medya (yani sosyal medya) gibi dijital medya ve ayrıca dijital

müşteri verisi yönetimi, elektronik müşteri ilişkileri yönetim (e-CRM) sistemleri ile ilişkindir

(Chaffey ve diğerleri, 2006:9).

Dijital pazarlama aşağıdakileri içermektedir:

� Mobil/kablosuz ve dijital televizyon, web, veritabanları, e-posta gibi online

(çevrimiçi) kanal teknolojilerinin pazarlama için kullanılması;

� Karlı müşteri kazanma ve müşteri sadakati elde etmek için pazarlama aktivitelerini

desteklenmesi;

12

� Dijital teknolojilerin stratejik öneminin farkına vararak müşterilere online (çevrimiçi)

hizmetleri elektronik iletişim yollarıyla ulaştırmak için planlanmış yöntemlerin

geliştirilmesi;

Müşteri sadakati oluşturmak için, müşteri bilgisini (profilini, davranışlarını, değerini ve sadakatini

oluşturan etmenleri) geliştirmek ve daha sonra bireysel ihtiyaçlarla örtüşen hedeflenmiş

iletişim şekillerinin iletilmesidir.

1.3. Dijital Pazarlama ve Geleneksel Pazarlama Kıyaslaması

Dijital pazarlamanın belirgin bir şekilde geleneksel pazarlamadan farkı, iletişim için kullanılan

dijital mecralardan ötürüdür. İnternet, dijital televizyon ve mobil telefonlar gibi diğer dijital medya

yeni etkileşim şekillerine ve yeni bilgi değiş tokuşu modellerine imkan tanımaktadır (Chaffey ve

diğerleri, 2006:20,21).

Marka değerinin geleneksel ve dijital ölçütleri Aaker ve Joachimsthaler (2000) ve Christodoulides

ve de Chernatony (2004)'nin görüşlerinden faydalanarak Tablo 1'deki gibidir.

13

Tablo 1: Marka Değerinin Geleneksel ve Dijital Ölçütleri

1.4.Dijital Pazarlamanın Faydaları

Dijital pazarlamanın işletmelere faydaları (Thomas, 2011:7):

• Bilgiye, satışlara, ve ürün desteğine 7/24 erişilebilirlik

• Dünya genelinde görünebilirlik

• Direkt satışlar (Fiziksel mağazaya ihtiyaç duyulmaması)

• Hedeflenmiş pazarlara ulaşabilmek, belirli ürün ve hizmet isteyen kişilere ve niş

pazarlara ulaşabilmek

• Rekabet avantajı (yeni pazarlara acılmak, işletme maliyetlerinden tasarruf elde

etmek, hesaplanmış riskler almak, daha kolay bulunmak, daha iyi bağlanmak)

• Müşteri elde etmek ve müşteriyi elde tutmak

14

• Maliyetlerde ve insan kaynaklarında tasarruf elde etmek (sureclerin otomasyonu,

interneti kullanarak muşterilerin sorularını yanıtlamak, sipariş sureclerini duzenlemek)

• Ölçümleri, optimizasyonu ve paranın nereye harcandığını anlık takip edebilmektir.

1.5. Dijital Pazarlamanın Avantajları

İnternet pazarlamasının avantajları (Juon, Greiling, Buerkle, 2011:3-4): Satın alma süreci boyunca internet araştırması yapmak giderek artan bir öneme sahiptir, bu

araştırma sayesinde müşterilerin satın alma kararları şekillenmektedir. Pazarlamacıların dijital

pazarlamanın önemini anlayarak bu durumu kendilerine avantaja çevirirmektedirler ve bu da kazan-

kazan durumu oluşturmaktadır. Pazarlama departmanlarının artık dijital pazarlamaya daha fazla

yatırım yapmaktadırlar, bunun sebebi:

• Belirli demografik özelliklere sahip segmentteki çoğu müşteri profili için çekicidir.

Hedef müşteriye etkin şekilde ulaşılabilir.

• Direkt pazarlama kampanyaları yapmak daha hızlıdır ve daha ucuzdur ( örneğin, bir

e-posta kampanyası ya da online (çevrimiçi) haber bülteni geleneksel baskılar ve direkt

posta maliyetleri ile kıyaslandığında oldukça düşük maliyetlidir ).

• E-posta, online sohbet ve video konferansı ile iletişim kurmak, uzun mesafe telefon

konuşmalarından ya da şirket tarafından teklif edilen ücretsiz arama numaralarından daha

ekonomiktir.

• Ölçülebilirdir, başarılar belirlenebilir ve böylece tekrarlanabilir.

• Gerçek zamanlı sonuçları izlemek mümkündür, değişimler anında takip edilebilir.

• Günün 24 saati açıktır ve hizmet vermektedir. Böylece potansiyel müşterilere

ulaşabilme şansı artar.

• Hedeflidir, coğrafi bilgiler, içerikle ilişkili bilgiler ve diğer faydalı parametreler

kullanarak özel olarak tanımlanmış bir kitleye ulaşılabilir. Örneğin, online eleştiri ve yorum

yazıları daha çok uzman internet kullanıcıları tarafından ya da niş ürün pazarlarında

kullanılır.

• Sürekli olarak kullanılabilirdir, tanıtım sayfaları ya da ücretsiz webinar ( internet

üzerinde verilen seminerler ) hizmetleri sunarak zaman içinde siteye yönlendirme yapan iyi

15

kaynaklar toplanmış olur. Yüksek fiyatlı ve uzun satış sezonuna sahip ürünlerin potansiyel

müşteri tarafından daha fazla takip edilmesi ve etkileşim içinde olması sağlanabilir.

• Uzun vadede maliyetler açısından etkilidir. Ödemeli arama kampanyalarını (paid

search campaign) ayarlayarak, örneğin farklı anahtar kelimeler için hangi reklamın en iyi

olacağını bularak, zaman içinde reklam harcamaları ve online çabalara harcanan zaman

azaltılabilir, bu sırada istenilen sonuçlar ve elde edilen satışlar korunabilir ya da arttırılabilir.

• Sosyal ortama geçilebilir, bir çok insanın bilgi paylaşmak için kullandığı Facebook,

İnstagram, Twitter ve LinkedIn gibi web siteleri işletmelerin amaçları için büyük öneme

sahiptir. Bir arkadaştan ya da akrandan alınan tavsiye satışın gerçekleşmesinde çok önemli

rol oynar.

1.6. Dijital Pazarlamada Yapılan Hatalar

İnternet pazarlamacılığında yararların farkına varmak ve bunları değerlendirebilmek için örgütlerin

planlı yapıda bir yöntem geliştirmeleri gerekir. Bu şekilde dijital pazarlama kanallarının yönetimi

başarılı olur ve istenilen sonuçlar elde edilebilir. Örgütlerde genel olarak görülen problemler

şunlardır (Chaffey ve diğerleri, 2006:18,19):

Açık olmayan sorumluluklar – Farklı internet pazarlama aktiviteleri için sorumlulukların açık ve net

olmaması.

Belirli hedef ve amaçlar – İnternet pazarlama için belirli hedef ve amaçların belirlenmemesi.

Yetersiz bütçe – İnternet pazarlaması için yetersiz bütçe ayrılması, online (çevrimiçi) hizmetlerde

müşteri talebinin eksik tahmin edilmesi ve rakiplerin üstün online aktiviteler aracılığıyla pazar

payını elde etme potansiyeli.

Bütçenin boşa harcanması – Bütçenin, örgütün farklı alanlarında deneysel olarak harcanması

örneğin, farklı araçlar ya da tedarikçiler kullanma yoluyla.

16

Müşteriler için değer yaratan yeni online değer teklifleri – İnternet 'sadece başka bir pazarlama

kanalı' olarak görüldüğünden, gelişmiş ve farklılaştırılmış online hizmetler sunma fırsatı göz ardı

edilerek, müşteriler için değer yaratan yeni online teklifler sunulmaması.

Dijital pazarlama sonuçlarının yeterli nitelikle ölçülmemesi ve gözden geçirilmemesi – Dijital

pazarlama sonuçlarının yeterli nitelikte değerlendirilememesinden ötürü, etkinliği artıracak

aktivitelerin yapılamaması.

Planlanmış yöntem yerine deneysel yöntem – Elektronik iletişim yolları kullanımında planlanmış bir

yöntem izlememe ve dijital ve geleneksel pazarlama iletişim kanalları arasında düşük entegrasyon

olması.

1.7. Dijital Pazarlamada Odaklanılması Gerekenler

Chaston (2000)'a gore bir şirketi dijital pazarda konumlandırmak icin stratejik olarak odaklanılması

gereken 4 secenek vardır. Chaston bunların şirketin güçlü noktaları üzerine kurulması gerektiğini

belirtmektedir. Dijital ortamda şirketin konumlandırılmasını geliştirmek içn bazı özellikler

aşağıdaki şekilde kullanılabilir:

Ürün performans mükemmelliği. Dijital ortamda ürünlerin isteğe göre uyarlanması ve

düzenlenmesi seçeneği sunularak geliştirilebilir.

Fiyat performansı mükemmelliği. İnternetin özellikleri, sadık müşterilere uygun fiyatlar sunmak

için ve talebin az olduğu zamanlarda satışları artırmak amacıyla fiyatları düşürmek için

kullanılabilir.

İşlemsel mükemmellik. Bir site yazılım ve donanım olarak işlemlerinde mükemmellik sunabilir.

Bunu dinamik olarak fiyat bilgisi, ürünler hakkında stok bilgisi, sipariş ve siparişin tahmini

teslimatı bilgisini sunarak yapabilir.

İlişkiler mükemmelliği. Kişiselleştirme ozellikleri sunarak muşterilere satın alma gecmişlerine goz

atma seceneği sunma ve tekrarlayan siparişleri kolayca gercekleştirme imkanı sunabilirler.

17

2.DİJİTAL PAZARLMADA ETKİLİ İLETİŞİM

2.1. Dijital Pazarlamanın Özellikleri

Yeni medya ve geleneksel medya arasındaki farklılıklar McDonald ve Wilson tarafından 'e-

pazarlama karmasının altı I'sı' olarak özetlenmiş. altı I şöyle sıralanmaktadır: etkileşim

(interactivity), zeka (intelligence), bireyselleştirme (individualisation), entegrasyon (integration),

endüstri yapılandırması (industry restructuring), lokasyondan bağımsız olma (independence of

location). Bu özellikler dijital pazarlama uygulamalarındaki faktörleri vurguladıkları için faydalıdır.

Kişiselleştirme, direkt yanıt ve pazar araştırması gibi internet pazarlama konularına vurgu yapan

faktörlerdir. E-pazarlama karmasının altı I’sı aşağıdaki gibidir (McDonald ve Wilson, 1999):

1. Etkileşim (Interactivity):

Etkileşim internetin kilit karakteristik özelliğidir. Dijital mecrada, dijital pazarlama aktivitelerinin

çoğu için gerçek olan özellikler şunlardır (Deighton, 1996:151-162):

- müşteri ilişkiyi başlatır, irtibata geçer;

- müşteri bilgi arar (pull);

- bu yüksek yoğunluklu bir mecra olduğundan pazarlamacı, müşteri web sitesini incelerken

100% müşterinin dikkatini çektiğine emin olmalıdır;

- bir şirket bireyin tepkilerini, yanıtlarını toplayabilir ve saklayabilir; (böylece bu

etkileşimleri analiz etme imkanı elde eder)

- müşterinin bireysel ihtiyaçları belirlenebilir ve gelecekte bunların çözümüne gidilebilir.

18

Tablo 2: İletişim modellerinin özeti: Geleneksel medya ve Yeni medya

(Chaffey, 2009:444)

Hoffman ve Novak (1997) dijital medyanın iletişim modelinde değişimi yansıttığına ve pazarlama

iletişiminde yeni bir model oluşturduğuna inanmaktadır. Tüketiciler internet ortamında etkileşimde

bulunabilirler, firmalar ortama içerik sunabilirler, ve bütün bunların dışında geleneksel pazarlama

ortamından en önemli farklılık, tüketiciler ortama ticari amaçlı içerik sunabilirler (Hoffman ve

Novak, 1997:50-68).

2. Zeka (Intelligence): İnternet, müşterilerin ürünler ve hizmetler hakkındaki bakış açılarını toplayarak Pazar araştırması

yapmaya imkan tanıyan oldukça düşük maliyetli bir methoddur. Rekabetin giderek yoğunlaştığı

günümüzde müşteri profilleri oluşturmak, firmaların müşterilerinin davranışları, algıları ve tepkileri

hakkında bilgi toplaması ve bunların değerlendirilmesi sonucu planlar yaparak hareket etmeleri,

firmalara üstün rekabet avantajı sağlar (Chaffey ve diğerleri, 2006:22).

Jansen(2009)'a göre bir başka değerli pazar araştırması bilgisi de web sitesinin kendisinden elde

edilebilir. Pazarlamacılar web analizleri yöntemlerini kullanarak, müşteri tercihleri ve davranışları

hakkındaki bilgiyi, online (çevrimiçi) ortamda ne tip siteler ve içerik ile ilgilendiklerine göre elde

19

edebilirler. Ne zaman bir web sitesi ziyaretçisi bir içerik yüklerse, bu kaydedilir ve bu sayede bu

bilgiler analiz edilerek tüketicilerin site ile etkileşim şeklinin resmi ortaya çıkarılmış olur.

3. Bireyselleştirme (Individualisation):

Diğer bir önemli interaktif pazarlama iletişim özelliği ise kolayca bireyselleştirilebilme özelliğidir;

geleneksel medyaya göre oldukça düşük maliyetler ile aynı mesaj herkese kişiselleştirilerek

iletilebilinir. Bu noktada önemli olan, bu bireyselleştirmenin zekaya dayalı olarak site

ziyaretçilerinden toplanan ve veritabanlarında saklanan bilgilerin, tüm ilgili medya kanallarında,

müşteri ile hedefli ve kişiselleştirilmiş iletişim kurulmasını başarmak için kullanılmasıdır.

Kişiselleştirmeyi en iyi yapan ve en bilinen örnek olarak Amazon.com verilebilir, Amazon.com'da

müşteriler isimleri ile selamlanmakta ve önceki satınalımlarına göre sitede ve e-postalarında

kendilerine tavsiyeler sunulmaktadır. Amazon.com örneğindeki gibi 'sense and respond

communications' sunabilme yeteneği internet pazarlamasının kilit özelliklerinden bir diğeridir.

'Sense and respond communications' sisteminde müşteri davranışı bireysel seviyede izlenmekte ve

pazarlamacı bireyin ihtiyacı doğrultusunda iletişime geçmektedir (Strauss, 2008: 18-20).

20

Tablo 3: Bireyselleştirme derecesinin özeti için: Geleneksel medya ( aynı mesaj), Yeni medya (tek mesaj ve müşteriler arasında daha fazla bilgi değişimi) (Chaffey ve

diğerleri, 2006:23)

4. Entegrasyon (Integration):

İnternet, entegre pazarlama iletişimine geniş bir bakış açısı sunmaktadır. Tablo 4. internetin, çoklu

kanal pazarlamasında oynadığı rolü göstermektedir. Bir web sitesinin pazarlama etkinliğini

değerlendirirken, diğer partnerler ve internetin müşteriler ile iletişimi en iyi şekilde iki açıdan ele

alınabilir. İlk olarak, dış sınırda gerçekleşen yani işletmeden müşteriye doğru olan internet temelli

iletişimdir. Bu konudaki en önemli nokta, internetin diğer iletişim kanallarının tamamlayıcısı olarak

şirket tarafından ürünlerini ve hizmetlerini yeni ve mevcut müşterilerine, yeni müşteri sayısını

arttırmaya ve mevcut müşterilerini elinde tutmaya yönelik, nasıl kullanmakta olduğudur. İkinci

olarak da, iç sınırdaki internet temelli iletişimdir. Bu konudaki en önemli nokta ise, müşterilere

müşteri hizmetini sunmak için internetin diğer kanalları nasıl tamamlayabileceğidir. Günümüzde

21

çoğu şirket, e-posta yanıt ve web sitesinden geri arama özelliğini mevcut müşteri hizmetleri ya da

call-center operasyonları ile entegre etmiştir. Aşağıdaki şekil, internetin çok kanallı pazarlamadaki

rolünü göstermektedir.

Tablo 4: Entegre e-pazarlama stratejisinin parçası olarak entegrasyon gerektiren kanal, (Chaffey, ve diğerleri, 2006:24)

Entegre iletişim aracı olarak internetin çoklu kanal ortamında müşterinin hareketlerini nasıl

destekleyebileceğine pratik örnekler olarak şunlar sayılabilir:

• İnterneti cevap aracı olarak kullanarak, müşterilere, tekliflere ve diğer medyada

yayınlanan promosyonlara cevap verme imkanı sunulabilir.

• Web sitesi içinde, direkt geri arama ya da cevap özelliği sunulabilir.

• Web sitesi aracılığı ile satış gerçekleşmese bile internet satın alma kararını

desteklemek için kullanılabilir.

• Seybold(1999)'a göre Web sitesindeki müşteri bilgisi, müşteri ve sipariş bilgisi

veritabanlarına entegre olmalıdır. Böylece müşteriye 360º'lik bir bakış açısıyla bakılabilir ve

müşteriye yönelik etkili çözümler üretilebilir.

• İnternet, müşteri hizmetlerini desteklemek için kullanılabilir.

22

5. Endüstri yapılandırması (Industry Restructuring): E-pazarlama stratejisi geliştirirken aracıların gözden geçirilmesi, örneğin bazı aracıların şirketi

müşterilerle buluşturan dağıtıcılar gibi çıkartılması (disintermediation) ya da müşteriler ile

tedarikçiler arasında yeni aracılar yaratılması (reintermediation), endüstrinin yeniden

yapılandırılması konusunda kilit kavramlardır. Pazarlamacıların şirketlerin iletişim stratejilerine iyi

çalışmaları gerekmektedir, çünkü şirketlerin aracı sitelerde bulunmaları çok önemli hale

gelmektedir. Bunun için şirketler hangi aracılarda temsil edilmeliyiz ve şirketimiz teklifler,

özellikler, faydalar ve fiyat açısından rakipler ile kıyaslandığında nasıl gibi sorulara cevap vererek

aracı seçimlerinde bulunmalıdırlar.

6. Lokasyondan bağımsız olma (Independence of location): Elektronik ortam, şirketlere ve şirketlerin iletişimlerine küresel pazar tarafından ulaşılabilmesini

arttırma imkanı tanır. Bu da şirketlere daha önce mümkün olmayan uluslararası pazarlara satış

yapabilme fırsatları verir. İnternet, her hangi bir ülkeye yerel satış ya da müşteri hizmetleri baskısı

ve zorunluluğu olmadan satış yapabilme imkanı tanır.

2.2. Dijital Pazarlama Hedefleri Smith ve Chaffey (2005)'e göre dijital pazarlama şu hedefleri desteklemek için kullanılmaktadır:

• Tespit etme – İnternet, müşterilerin ihtiyaçlarını ve isteklerini ortaya çıkarmak

amacıyla pazar araştırması yapmak için kullanılabilir.

• Tahmin etme – İnternet, müşterilerin bilgiye erişebileceği ve satın alma işlemi

yapabileceği ekstra bir kanal sağlar.

• Tatmin etme – Dijital pazarlamada kilit başarı faktörü, elektronik kanal aracılığı ile

müşteri tatmini elde etmeyi başarmaktır. Bunlar, sitenin kullanım kolaylığı, uygun ve

istenilen şekilde performans göstermesi, ilgili müşteri hizmetlerinin standardı ve fiziksel

ürünlerin nasıl teslim edildiği gibi konular üzerinde çalışılması ve bu alanların geliştirilmesi

ile elde edilir.

23

2.3. Online (Çevrimiçi) Tüketici Davranış Modelleri İnternet, tüketiciyi herhangi bir ürün ya da hizmetin rekabetçi çerçevesi ile bağlar. 'Bowling Alone'

kitabının yazarı Robert Putnam'a göre online (çevrimiçi) tüketicinin ilişkisi fanidir – online ortama

girmesi ve çıkması çok kolaydır. Putnam (2001), bu deneyimi “geçerken uğradım” ilişkisi olarak

adlandırır. McKenna (2007), müşteri bağlılığını sağlamak için interneti kullanmanın yeni bir olgu

olduğunu ve işletme bu araç üzerinde daha fazla deneyim sahibi olduğunda iletişim araçlarının

evrim geçirerek değişeceğini ön görmekte ve pazarlamanın, gerçek zamanlı tüketici seçimi ve talep

üstüne hizmet olgularının tam anlamıyla henüz kavranmış olmadığını düşünmektedir.

Tüketiciler internet yoluyla pazaryerine gelmeye ve alışkanlıklarını değiştirmeye devam

etmektedirler. Bir milyar insanın internet erişimi var. Bu küresel bir olgu. Ancak karışıklık ve

düzensizlik çok fazla. Her ne kadar çok sayıda gereksiz ve istenmeyen eposta, pop-up vs. varsa da

internetteki tüketici trafiği giderek artmaktadır. Pazarlamacıların henüz tam olarak anlayamadıkları

şey ise, bu yeni araç yoluyla tüketicilerle uzun süreli, bağlılığa dayalı ilişkileri nasıl

geliştirecekleridir (McKenna, 2007:61-79).

Çok az sayıda şirket gerçek anlamda müşteri merkezliliğin ne olduğunu kavramış durumda, yani

şirketler teker teker müşterileri anlamaya, yeni teknolojileri kullanarak müşteriler için değer

yaratmaya kendilerini adamış değiller. Pazarlama kampanyası uygulaması üzerinde düşünmenin

ötesine geçebilmiş değiller (Rogers, 2007:81-107).

Pazarlamanın geleceği, pazarlamanın şirketteki her şey haline gelmesidir. Şirketteki her şey, müşteri

değeri etrafında biçimlenecektir ve işletme için değer yaratan müşteriler bir işletmenin temel

amacıdır (Peppers, 2007:81-107).

İşletme dünyasında online perakendeciler için iyi planlanmış bir bilgi geliştirme stratejisine ihtiyaç

vardır. Online perakendeciler, satış noktaları verisi, tahmin verisi ve satış eğilimleri gibi pazar

bilgilerini aktif bir şekilde toplamalıdırlar ya da bilgi paylaşımı stratejisine adapte olarak, pazar

bilgisinin doğruluğunu geliştirmelidirler. Bu sayede analizler ile müşteriler için en iyi tekliflerin

hazırlanması mümkün olur, doğru zamanda, doğru kişilere, doğru ürünlerin sunulması ile işletmeler

daha iyi bir fiyat yapılandırması ve yüksek karlılık elde edebilirler (Yan, 2007:209).

24

Online tüketici davranışı modelleri:

Tüketici satın alma davranışı hakkında standart modeller Bettman (1979) ve Boom ve Bitner(1981)

tarafından geliştirilmiştir. Bu modellerde, tüketiciler pazarlamayı pazarlamanın 4P'si ve kişisel

karakterleri, kültür, sosyal çevre, kişisel ve psikolojik durumları gibi, teşviki ile işlemlemektedirler.

Bu karakteristik özelliklerin tümü tüketicilerin pazarlama mesajlarına cevap şekillerini etkiler.

İnternet pazarlamasında, davranışları etkileyen faktörlerin gözden geçirilmesi çok önemlidir. Web

sitesi, tüketicilerin satın almanın farklı süreçlerinde farklı ihtiyaçlarını karşılaması için uygun hale

getirilmelidir. Kullanıcılar farklı internet kullanım deneyimine sahip olabilir, bu göz ardı

edilmemelidir.

Lewis and Lewis (1997) beş farklı internet kullanıcı tipini ya da günümüzde de geçerli olan internet

kullanım modunu şu şekilde tanımlamıştır:

• Yönlendirilmiş bilgi arayıcıları. Bu gruptaki kullanıcılar, ürün, pazar ya da boş

vakitlerinde ilgilendikleri konular hakkında bilgi ararlar. Bu gruptakiler genellikle online

olarak satın almayı planlamazlar.

• Yönlendirilmemiş bilgi arayıcıları. Bu gruptaki kullanıcılar genel olarak 'surfers'

olarak adlandırılır, linkleri takip ederek farklı sitelere geçerek web üzerinde gezinti yaparlar.

Bu grup üyeleri öyle olmasalar da daha acemi eğilimi gösterirler ve banner reklamlarına

daha çok tıklama yaparlar.

• Yönlendirilmiş alıcılar. Bu alıcılar belirli ürünleri online olarak almak için online

ortamda yer alırlar. Bu tip kullanıcılar için ürün özelliklerini ve fiyatlarını kıyaslayan siteler,

kullanıcılar için önemli ziyaret yerleri olacaktır.

• Pazarlık/ucuzluk arayıcıları. Bu kullanıcılar ödül avcıları olarak da adlandırılabilir,

yarışmalar ya da bedava test ürünleri gibi uygun satış promosyon tekliflerini bulmayı

isterler. Firmalar bunu marka farkındalığını arttırmak ve tüketicilerin ilgisini çekmek için

kullanırlar.

25

• Eğlence arayıcıları. Bu gruptaki kullanıcıların, internet ile etkileşimleri eğlence

amaçlıdır. Quizler, puzzlelar ya da interaktif çok kişili oyunlar gibi yarışmalara katılarak

internet tüketimini eğlence amaçlı gerçekleştirirler.

Örneğin, 13 – 17 yaş aralığındaki gençler üzerinde yapılan bir araştırmada, gençlerin internet

kullanma motivasyonlarının başında ruh hallerine iyi gelmesi yer alırken, bunu internetin sunduğu

sınırsız imkanlar arasından kişisel öğrenme ve deneyimlerden öğrenme; pasif uzaklaşma, hiç birşey

yapmamaktansa internette vakit geçirme; sosyal etkileşim, kişisel katılım, herkesin sosyal ortamda

yer alıyor olması; son ve en zayıf motivasyon olarak bilgi ve tavsiye geliyor, “bilgi ve tavsiye”

kişilerin satın alma kararlarının oluşumunda etkili iki faktörü oluşturur (Grant, 2005:210-213).

Styler (2001), internet de dahil çeşitli medya üzerindeki kullanıcıların satın alma davranışları

hakkında derinlemesine yapılan röportajlar sonucu dört tüketici satın alma davranışı tanımlamıştır.

Bu davranışlar, marka odaklı, fiyata duyarlı, özellik-anlayışı ve tavsiye-yönlendirmesidir. Online

ortamda yer almayan fiziksel mağazalarda, satış personelleri, tüketicilerin mağaza içindeki

davranışlarına göre onların gerçek alıcı mı yoksa sadece ürünlere göz gezdirmekte mi olduklarını

tespit ederler ve bu davranışlara göre müdahale ederek, satışı gerçekleştirmeye çalışırlar (Moe,

2003:29). Online ortamda bu rolü üstlenecek bir satış personeli yoktur, fakat tıklama davranışlarının

ve tekrarlanan ziyaretlerin şeklinin analizi ile yönlendirilmiş satın almaları, gezinme ya da arama

davranışlarını belirlemek mümkün olabilir ve böylece belirlenen sonuca göre uygun olarak online

ortamda harekete geçilir (Moe ve Fader, 2004:326-335).

Tüketicilerin internette satın alma sürecindeki davranışları Kotler (2001) tarafından şu basamaklar

olarak özetlenmiş:

� Farkındalık;

� İlgi:

� Değerlendirme;

� Deneme;

� Uyum.

Tablo 5:'te yeni bir alıcı için internetin satın alma süreci üzerindeki etkisinin nasıl olduğunun özeti

gösterilmektedir. Şekil satın alma sürecindeki 6 aşamayı ve bu aşamalar için yapılacak iletişim

26

çalışmalarının amaçlarının neler olduğunu ve bu amaçlara ulaşmak için uygulanması gereken

internet pazarlama tekniklerini göstermektedir. Breitenbach ve van Doren (1998) de bireysel web

sitelerinin ziyaretçilerinin bu altı basamaktan geçmeye eğilimli olduğunu önermektedir. İnternet

satın alma sürecinde farklı basamakları desteklemek için kullanılabilir. Robinson(1967)'a göre,

farkında olmama; ihtiyacın farkına varma; tedarikçi arama, değerlendirme ve seçme; satın alma,

satış sonrası değerlendirme ve geri besleme aşamaları tüketicilerin satın alma boyunca içinden

geçtikleri süreçlerdir. Bu 6 aşama boyunca internet sitesi ile yapılan alakalı iletişim çalışmalarının

etkinliği birinci basamaktan altıncı basamağa doğru aşamalı olarak artmaktadır (Berthon, 1998:691-

704).

Tablo 5: Yeni bir alıcı için internetin satın alma süreci üzerindeki etkisinin nasıl olduğunun özeti (Chaffey ve diğerleri, 2006:80)

27

2.4. İnternet İletişiminde Hedefler

Genel olarak, dijital medya tüketici satın alma sürecini şu şekilde desteklemektedir: 1. Tüketici: farkında değil. Firma: farkındalık yaratır ( ihtiyaç, ürün ya da hizmet için) Bir ihtiyaç için farkındalık yaratmak geleneksel olarak offline pazarlamada kullanılan kitlesel

medya ile gerçekleşir. İnternet, televizyon, yazılı medya ya da radyo gibi etkili olma ve kitlelere

ulaşma konusunda daha kısıtlı olduğundan göreceli olarak etkisizdir. Buna rağmen, display

(görüntülü) pazarlama ya da ödemeli arama pazarlama (paid search marketing) çevrim dışı ortamda

farkındalık yaratma çalışmalarını tamamlamak için kullanılabilir. İnternetin sunduğu çeşitli

pazarlama teknikleri, iletişim yöntemleri ve kanallar etkin kullanıldığı taktirde marka farkındalığı

yaratma konusunda oldukça etkili olur. Bu etkili çalışmaların sonucunda müşterinin bir ürüne

ihtiyacı olmasa bile, ihtiyaç gerçekleştiği zaman müşteri ihtiyacın kaynağı hakkında farkındalık

kazanır.

2. Tüketici: ihtiyacın farkında, ihtiyacın kaynağını belirlemeyi geliştirir. Firma: özellikleri,

faydaları ve markayı konumlandırır

Bir kere müşteri ihtiyacın farkına vardıktan, ürün ve özelliklerinden neler beklediğini belirledikten

sonra internet üzerinde uygun özellikteki ürünleri bulmak için arama yapmaya başlayabilir. Online

arama motorları, Google, Yahoo ve Bing gibi, bu aşamada çok önemlidir ve satın alma sürecinin ilk

aşamalarında etkili bir şekilde kıyaslama yapılmasına olanak sağlar. Kararı belirleme etkili şekilde

bu aşamada gelişmektedir. Yapılan aramalar sonucu geleneksel yoldan daha derin bir şekilde

tedarikçiler arasında karşılaştırma yapılabilir.

Tedarikçi aramalarında ve değerlendirmeye yardımcı olması açısından sektörler içinde iyi bilinen

aracılar çok önemlidir. Örneğin, bu konuda güvenilir siteler kullanıcılara aradıkları ürünlerle ilgili

ayrıntılı bilgi ve görüşler sunarak, tüketicilerin karar vermelerine yardımcı olabilirler. Burada

beklenen şey genellikle hedef sitelere tıklanması ve aranan bilgilere örneğin, dijital televizyon için

uygun özellikler ya da tatilde gidilecek yerin karakteristik özellikleri gibi, ulaşılmasıdır. Eğer şirket

bu noktada ilgi çekme konusunda yeteri kadar şanslı olursa, o zaman müşteri ile iletişime geçebilme

şansı elde ederek marka değeri yaratabilir ve müşteriye yol göstererek (lead) satışını ya da

tanıtımını yapabilir (Mohapatra, 2009:137:142).

28

3. Tüketici: tedarikçiyi arar. Firma: yönlendirmeleri oluşturur (ilgi çeker ve ilgiyi korur) Müşteriler aktif olarak ürünler için arama yapmaya başladıklarında, Lewis ve Lewis (1997)'in de

belirttiği gibi yönlendirilmiş bilgi arayıcıları bilgi aramaya başladıklarında, internet onlara

aramalarında yardımcı olacak mükemmel bir ortam sağlar. İnternet, ayrıca şirketlere de web

sitelerinin faydalarını tanıtmak ve kaliteli yönlendirmeler elde etmek için iyi bir fırsat sağlar. Bir

internet pazarlamacısı müşterinin arama için seçeceği methodları düşünmelidir ve şirket ve

ürünlerinin dikkat çekerek takdim edildiğinden emin olmalıdır.

4. Tüketici: değerlendirir ve seçer. Tedarikçi: satın alma kararına destek olur. Web sitelerinin en önemli özelliklerinden biri yüksek miktarda içeriği çok düşük maliyetlerle taşıyıp

sunabilmeleridir. Bu da müşteriler en iyi ürünü belirlemeye çalıştıkları zaman avantaja çevrilebilir.

Alakalı bilgi, bulunması ve okunması kolay bir form içinde sunulmalıdır, böylece müşterinin

inandırılmasına yardımcı olunabilir. Örneğin, bazı internet siteleri müşterilerin ürün özelliklerini

yan yana listeleyerek kolayca kıyaslama yapmalarına imkan tanır, böylece müşteri kendisi için en

iyi ürünleri seçebilir.

Tüketicinin karar aşamasında markayla ilgili sorunlar önemlidir, çünkü yeni bir alıcı doğal olarak

bildiği ve itibarı iyi olan bir tedarikçiden satın almayı tercih edecektir. Yavaş, kötü şekilde dizayn

edilmiş ya da kalitesiz bir web sitesine sahip olan bir şirketin kendini bu alanda tanımlaması

oldukça zor olacaktır (Gibson-Odgers, 2008:174-175).

5. Tüketici: satın alır. Firma: satışı gerçekleştirir. Müşteri satın almaya karar verdiğinde, şirket bu aşamada müşteriyi kaybetmek istemez. Web sitesi,

siparişi standart kredi kartı ödeme seçeneklerinin yanında telefon ya da eposta yoluyla da işleme

alma seçenekleri ile gerçekleştirebilir. Online perakendeciler, müşterileri bir kere alışveriş

sepetlerine ürün ekledikten sonra müşterilerin daha fazla işlem yapmalarını teşvik edecek faktörleri

belirlemeye büyük önem verirler. Örneğin, güvenlik garantileri, teslimat seçenekleri, ve bedava

teslimat teklifleri dönüşüm oranlarını arttırabilir.

29

6. Tüketici: satış sonrası hizmet, değerlendirme ve geribildirim. Firma: ürün kullanım desteği

ve işletmeyi koruma ve sürdürme.

İnternet, müşteri sürekliliği sağlamak ve müşteri bağlılığı oluşturma konusunda yüksek potansiyel

sunar. İnternetin müşteri sürekliliğini korumak için sunduğu özellikler (Gay ve diğerleri, 2007: 164-

196):

• Değer katan hizmetler, örneğin web sitesinde ücretsiz müşteri desteği sunulması gibi,

tekrar eden ziyaretlerin tekrar edilmesini teşvik eder ve değer katan özellikler sağlar;

• Ürünler hakkında yorumlar müşterilere sunulabilir; bu bilgilerin sunulması

müşterilere şirketin hizmetlerini geliştirme çabasında olduğunu gösterir;

• E-posta, ürünler ve promosyonlar hakkında düzenli güncel bilgiler vermesi için

kullanılabilir; bu şekilde müşteriler siteyi tekrar ziyaret etmeleri için teşvik edilmiş olurlar;

• Web sitesine gelen tekrar eden ziyaretler, önceki satın alma davranışlarının

incelenmesi ile kişiselleştirilmiş satış promosyon mesajları oluşturulmasını sağlar bu da

çapraz satış ve tekrar satış fırsatı sağlar.

Bahsedilen modeller, online satın alma sürecinde internet pazarlamacıları tarafından web sitelerinin

ziyaretçilerinin davranışlarını daha fazla yönlendirmek; istenilen davranışları sergilemek, üyelik

formu doldurmak, e-bültene kayıt olmak gibi; ve bu davranışları satışa dönüştürmek için

kullanılabilir. Bunun dışında online satın alma davranışı bazı durumlarda daha karmaşık olabilir ve

bu yüzden online satın alma davranışını tanımlamak için genel çözüm modelleri geliştirmek zor

olabilir.

30

2.5. İnternet Pazarlama Teknikleri

Tablo 6. İnternet, extranet ve intraneti pazarlama fonksiyonlarını desteklemek için kullanmanın yarattığı fırsatlar (Chaffey ve diğerleri, 2006:33)

31

7 temel dijital iletişim aracı (Econsultancy, 2008):

2.5.1. Arama Motoru Pazarlama Arama motoru pazarlamasındaki amaç kullanıcılar belirli anahtar sözcükleri arattıklarında,

websitelerine girişleri teşvik etmek için arama motoruna mesajlar yerleştirmektir. İki kilit arama

pazarlama tekniği: arama motorunda yapılan ödeme sonucu yer almak ya da tıklama başına ödeme

yapan sponsor linkler kullanımı ile yer almak ve arama motoru optimizasyonu (search engine

optimisation - SEO) kullanılarak doğal ya da organik sonuç listesinde yer almaktır.

SEO çalışmaları ile şirketler, websitelerindeki eşsiz (unique) ziyaretçi sayısını, sayfa görüntülenme

sayısını, ziyaret başına düşen sayfa görüntülenme sayısını, istenilen sayfaya ziyaret sayısını ve site

üzerindeki satışlarını arttırabilirler, böylece daha fazla ziyaretçiyi müşteriye çevirebilirler. Siteye

girip hemen çıkma oranlarını (bounce rate) azaltabilirler (Beswick, 2010:16).

2.5.2. Online Halka İlişkiler Online halkla ilişkiler şirketlerin online (çevrimiçi) ortamda seslerini yönetmeleriyle alakalıdır.

Şirket, markalar, ürünler ya da websiteleri hakkında istenilen ifadelerin sayısını sosyal ağlar ya da

bloglar gibi hedef kitlenin ziyaret ettiği 3. parti sitelerde arttırmaktır. Aynı zamanda online marka

itibarı yönetimi, online ortamda marka itibarı izleme, gözlenen olumsuz ifadelere yanıt verme ve

şirkete ait web sitesinin basın merkezi ya da blogu aracılığı ile halkla ilişkileri yönetme gibi

aktivileri de içerir.

Online halkla ilişkiler uygulamalarından olan sosyal medya konsepti günümüzde bir çok işletme

yöneticisinin ajandasının en üstünde yer alır. Karar vericiler, danışmanlar, Wikipedia, Youtube,

Facebook, Twitter gibi uygulamaların kullanımı ile karlılık sağlamanın yollarını belirlemeye

çalışmaktadırlar (Kaplan ve Haenlein, 2010:59-68).

Sosyal medya devrimi ile birlikte tüketiciler, şimdiye kadar sahip olmadıkları seslerini duyurma

gücünü elde ettiler. Bu da şirketleri daha şeffaf ve tüketicilerle daha fazla etkileşim içinde olmaya

zorladı. Sosyal medya, şirketleri, örgütleri ve hükümeti daha az parayla daha fazla şeyler başarmaya

yönlendirdi, mesajlarını daha çok sosyal medya aracılığı ile sunarak televizyon, radyo ve basılı

medya kanallarına yaptıkları harcamaları azalttılar (Kerpen, 2011:4).

32

Geleneksel medyanın değişmektedir ve gazeteler artık online versiyonlarını çıkartmaktadırlar,

geleneksel ya da sosyal medyadan herhangi birine odaklanmak yerine hedef kitleye ulaşmak için

hangi medya kanalı uygunsa ona odaklanmak izlenecek en doğru yoldur. Etkili bir online halkla

ilişkiler, sosyal medyayı, şirketin pazarlama mesajlarına erişilmesini arttırmak için kullanır (Kabani,

2010:146).

2.5.3. Online Ortaklıklar Üçüncü parti web sitelerinde ya da e-posta iletişimleri aracılığı ile online hizmetleri destekleyen

uzun vadeli anlaşmalar yapmak ve yönetmektir. Online (çevrimiçi) ortamda farklı formda

ortaklıklar kurulabilir. Bu ortaklıklar siteler arasında link building (inşası), performans pazarlama,

fiyat karşılaştırma siteleri gibi aggregatorlar ya da online sponsorluklar şeklinde olabilir.

2.5.4. İnteraktif Reklamcılık Marka farkındalığı yaratmak ve hedef web sitesine tıklanılmasını teşvik etmek için bannerlar ve

zengin medya reklamları gibi online display (görüntülü) reklamları kullanılır.

İnteraktif reklamcılık: çift taraflı promosyon mesajlarının iletişim kanalları aracılığı ile

aktarılmasını ve mesaj alıcılarının aktif şekilde bu promosyon çalışmalarına katılmalarına imkan

tanır. Pazarlamacılar, çift taraflı iletişimlerin promosyon hedeflerini gerçekleştirmek için daha etkili

bir method olduğunun farkına vardılar ve bununla birlikte interaktif medyaya olan ilgileri de arttı.

İnteraktif medya, tüketicilere satın alma ve tüketim süreçleri boyunca bilgi sağlayarak yardımcı

olur. Tüketiciler ürünler ve hizmetler hakkında merak ettikleri bilgilere anında ulaşabilirler bu da

kişisel satışları artırır. İnteraktif reklamcılık tüketicilere kısa zamanda çok bilgi sunarak

kullanıcıların uygun ürünler arasında gerekli kıyaslamayı yapmasına yardımcı olur (Boone ve

Kurtz, 2012:534).

33

2.5.5. E-posta Pazarlama İşletmeler, e-posta listeleri kiralamak, üçüncü parti e-bültenlere reklam yerleştirmek ya da site

müşterilerini etkinleştirmek ve onları elde tutmak için kendi e-posta listesini oluşturmak gibi

yöntemler uygulayabilir.

Rettie'ye (2002) göre, e-posta listeleri, haberleri ve bilgileri paylaşmak için çok iyi yerlerdir. Ayrıca

giderek daha etkili bir araç olarak görülmektedir. Doğru adımlar atıldığında, düşük maliyetli fakat

çok etkili bir pazarlama aracı olarak işletmeye oldukça değer katabilme gücüne sahiptir. E-posta

listeleri dikkatlice oluşturulmalıdır, kullanıcılarla izinleri dahilinde iletişim kuruluyor olması ve

gerçek zamanlı bir etkileşim içinde olunması e-posta yoluyla iletişimin en büyük avantajıdır.

E-posta pazarlama, dijital pazarlamanın en güçlü kanallarından biridir. Göndericinin kullanıcı

davranışlarını takip edebilmesine izin verir, örneğin hangi kullanıcılar epostalarını açtılar, hangi e-

postalar açılmadı ve hangi bağlantılara tıklanıp tıklanmadığı bilgisini takip edebilirler. E-posta

pazarlama sayesinde potansiyel müşteriler ile en sık ziyaret ettikleri yerde, bağlantıya geçilmesini

sağlar. Doğru kullanıldığı zaman, e-posta pazarlama, her bireyin ihtiyaçları doğrultusunda

düzenlenen içerik ve bilgiyi sunarak alıcılara çok büyük değer sunabilir (Thomas, 2011:173).

Jenkins'e (2009) göre e-posta pazarlama çalışmalarının doğru yapılması, daha fazla kişiye

ulaşılmasını sağlar aksi taktirde alıcılardan istenilen davranışları sergilemeleri beklenemez. Yapılan

çalışmalar kullanıcıların e-posta pazarlamasına yaklaşımları hakkında bilgi vermektedir, e-posta

listelerine kayıtlı kişilerin %55'i gelen promosyon epostalarını ve izinleri doğrultusunda atılan e-

postaları daha açmadan silmektedirler. Baggots ve Sales'e (2007) göre yapılan araştırmalar, e-posta

alıcılarının %50'den fazlasının mesajlarını açtıktan sonra 2 saniye içinde sildiklerini gösterdiğini

belirtmektedir. Eğer işletme doğru uygulamaları hayata geçirirse, alıcıların %77'si epostayı okumak

için 10 saniye ya da daha fazla zaman ayıracaklardır. Eğer e-postalar silinmezse açılan ve tıklanan

e-postaların %75'i aynı gün içinde gerçekleşen işlemlerin %47'sini oluşturmaktadır (Leggatt, 2010:

http://www.bizreport.com/2010/07/experianfirst-24-hours-after-email-campaign-dispatch-

busies.html). Yani doğru şekilde ulaştırılan e-postalar aynı gün içerisinde site içinde gerçekleşen

işlemlerin neredeyse yarısının gerçekleşmesini sağlamış olur.

34

2.5.6. Viral Pazarlama Online (çevrimiçi) ve etkin olarak ağızdan ağıza yayılan pazarlamaya viral pazarlama denir.

Mesajların konularıı sosyal ağlarda tartışılmasıyla farkındalık oluşturulabilir ya da e-posta yoluyla

iletilerek başkalarına duyurulabilir ve olumlu yanıtlar elde edilebilir, ağızdan ağıza yayılma (word

of mouth) çalışmaları ve negatif yorumlar da etkili şekilde yönetilmelidir.

Viral pazarlama, en yeni platform olan internet üzerinden yapılan bir ağızdan ağıza iletişim şeklidir

(Snyder, 2004:21). Viral pazarlama kartopuna benzetilir ve çok katlı pazarlamanın mantığı ile işler.

Mesaj, kartopu gibi tüketiciden tüketiciye geçerek toplam ulaşılan kişi sayısı artar. Bir ürünün

tüketicisi satın aldığı ürünle ilgili bilgileri diğer insanlara aktarmaya başladığı andan itibaren, o

ürünü satın alabilecek potansiyel tüketicilere pazarlama yapma fırsatı sunmaktadır. Viral pazarlama

teknolojik alt yapısıyla firmalara ve tüketicilere faydalar sunmaktır (Argan ve Argan, 2006:232).

Viral pazarlama, firmalar için düşük maliyetli, çok kişiye ulaşma ve geribildirimi hızlı bir

pazarlama faaliyeti, tüketiciler için ise ücretsiz hizmet ve bilgilerin sunulduğu bir servis olarak

işlemektedir. Viral pazarlamanın temelinde bir virüs hastalığının yayılma mantığı yatar. Bir kişi

virüs kökenli bir hastalığa yakalandığı zaman, bu virüsü iletişimde bulunduğu herkese yayabilir.

Viral pazarlamada da dijital virüsün yayılma mantığı bulunmaktadır. Viral olarak hazırlanmış mesaj

bir kişiye elektronik posta aracılığıyla gönderildiği zaman, hastalık seyrinde takip edilen sürece

benzer bir şekilde elektronik postayı alan kişinin iletişimde bulunduğu (adres defterinde kayıtlı

olan) herkese bu mesajı yayma olasılığını ortaya çıkartır. Bu süreçte, elektronik postayı alan kişinin

işletmenin satış personeli gibi davranarak mesajı diğer bireylere yayma görevini üstlenmesi sonucu

dijital virüs ortaya çıkmış olur. Dijital virüsler biyolojik virüslere göre özellikle uluslararası

ortamlarda hızlı şekilde yayılır (Argan ve Argan, 2004: 169-171 ).

Viral pazarlama, internetin sunmuş olduğu hız ve diğer imkanlar sayesinde ağızdan ağıza iletişimi

kolaylaştırır (Stateman, 2005: 27).

2.5.7. Sosyal Medya Pazarlama Pazarlamanın geleneksel medyanın yerine, sosyal medyada daha etkili olmaya başladığı bir çağda

yaşanmaktadır. Bir yandan da bizi biz yapan değerler önem kazanıyor. Yaratıcılık, girişimcilik,

cesaret gibi kavramlar artık daha değerli. Milyonlarca liralık TV reklamlarının yaratamadığı etkiyi,

35

sosyal medya sayesinde yaratabiliyoruz. Bu yüzden tüm şirketler, "sosyal medyada yoksan,

yoksun!" gerçeğiyle karşılaştı. Eğer bir şirket gelecekte de varlığını sürdürmek istiyorsa, sosyal

medyada üstün hizmetler sunmalı ve ürünlerinde de yenilikler yapıp bu platformda sunmalıdır

(Pazarlama İletişiminde Sosyal Medya, 2012;18).

Sosyal medya, insanları aynı işi tekrar tekrar yapmaktan kurtarır. Böylece bireysel

farkındalığımızı arttırır ve sevdiklerimizle daha fazla vakit geçirmemiz için bize zaman kazandırır.

Örneğin bir anne sosyal medyada yirmiye yakın arkadaşının aynı model bebek arabasını satın

aldığını görürse, yeni bebek arabası için zaman kaybetmeyip aynısından alır. Çünkü arkadaşları

daha önceden araştırma yapmıştır ve üründen memnun kalmışlardır. Bu şekilde toplamda

milyarlarca araştırma yapılacak zaman, bireyler için kendi adlarına kullanabilecekleri daha anlamlı

ve kaliteli zamana dönüşür.

Sosyal medya platformlarını incelersek:

I. Bloglar: Teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri şeyleri, kendi istedikleri

şekilde yazan insanların oluşturduklarabildikleri, günlüğe benzer web sitesidir. Bloglar her

açıdan web sitelerine göre kullanımı daha kolay, daha güncellenebilir, sosyal medya ile

uyumlu ve bir yazılımcı veya grafik tasarımcıya gerek duymadan, 3 dakikada kurulup

içereğinin girelebileceği son derece interaktif sitelerdir. Blogların varlığını sürdürebilmeleri

için düzenli bir şekilde içerik üretilmelidir. Başarılı bloggerların ortak özelliği yazılarını

sürekli yazmalarıdır.

Oluşturacağınız içerik ne kadar orijinal olursa ilgili blog paylaşımlarınız da o kadar çok

tıklama alacaktır. Markalar, her ne olursa olsun bloglarında paylaşılarının altına yorum

yazılmasına izin vermeli ve kendi marka haberleri dışında farklı öğeler bulundurmak içinde

çaba göstermelidirler. Çünkü bloglar bir markanın her tür reklam ve tanıtım kampanyası için

ana üsttür.

II. Facebook: Türkiye'deki ilk izlenimiz, izini kaybettiğimiz arkadaşlarımıza ulaşmaktı.

Facebook'un popülasyonu arttıkça ve insanlar Facebook iletişimindeki faydaları anlamaya

başladıkça, aynı şeyi markalar içinde yapılabileceği güdüsü ortaya çıktı. Birçok pazarlama

yöneticisi kendi marka veya ürünlerinin potansiyelini tartmadan Facebook'taki sayfalarını

36

beğenen kişi sayısına bakıyorlar ve böylece başarısız oluyorlar. Kaynakları ürünleri, hizmeti

ve markayı farklılaştırmak için harcanmalıdır.

Facebook'ta etik olarak takipçi sayımızı arttırmak için şunlar yapılabilir; sayfamızı

oluşturduktan sonra reklam verilmeye başlanır, sponsorlar olursa yapılan reklamlar daha çok

kişiye ulaşır. Reklamı verdikten sonra markayla ilgili insanların neler yazdığına bakılabilir

ve onlara hemen cevap vermek yerine şikayet ya da isteklerini öncelikle dinlenmelidir.

Sosyal medyada konuşulanları dinlemek için en iyi yöntemler; Google Alerts, Twitter

Search, Facebook Search veya Youtube Search yeterlidir. Facebook'taki tüketici

paylaşımlarının içeriği samimi, gerçekci ve şeffaf olmalıdır karşı tarafın firmaya

güvenebilmesi için. Tüketici gibi düşünüp karşı tarafa sürekli bir şeyler satmaya

çalışılmamalıdır. Olumlu ya da olumsuz tüm yorumlara cevap verip tüketicileri önemsendiği

gösterilmelidir. İnsanlara sürekli tastışacakları ya da konuşacakları konular verip onlarla

etkileşim halinde olunmalıdır. Bu yüzden bu platformda küçük veya büyük kampanyalar

düzenlemelidir.

III. Twitter: Twitter Facebook'tan sonra en popüler sosyal medya platformu olarak

tanımlanır ve muhtemelen uzun süre böyle olacaktır. Bu yüzden bütün pazarlamacılar için

önemli bir yer haline gelmektedir. Facebook'ta olduğu gibi firmaların daha fazla takipçi

sayısı olması önemli değil, önemli olan işletmelerin nitelikleri ve nicelikleridir. Twitter

sayesinde pazarlamanın 4P'si (price,product,promotion,place) kolaylıkla uygulayabiliriz bu

yüzden pazarlamacılar için çok bir platformdur. Çünkü insanlar Twitter'da ne yaptıklarını, ne

istediklerini veya nasıl bir ruh hali içerisinde olduklarını söylemektedirler. Bu sayede

işletmeler, pazarlamanın 4P'sindeki Place ve Promotion'ı çok rahatlıkla elde etmiş olurlar.

IV. Twitter Search: Twitter'ın en kuvvetli silahıdır. Örneğin firmalar veya tüketiciler,

kendi bloglarında yemekle ilgili bir yazı yazıyorlar ve bunu Twitter'da yayınlamayı

düşünüyorslar. Facebook'ta olduğu gibi kullanıcı, Twitter Search'te “açım” kelimesini önce

aratmalı ve kullanıcının karşısına gelen sonuçlar sayesinde istediği bilgilere ulaşabilir.

Twitter kullanıcılarının yazdıkları yorumlara işletmeler kendi yazılarına uyacak şekilde

cevap yazarak da kendi sayfalarına tüketiciyi rahatsız etmeden yönlendirebilirler. Böylelikle

hem karşı tarafa yardım etmiş olur hemde karşı tarafı rahatsız etmeden kendi reklamımı

yapmış olur. Abartıya kaçılmadığı sürece bu durumda bir SPAM veya zorlama

37

olmamaktadır. Tüketicilerde duyulan ihtiyacı, firmalar bu pazarlama yöntemiyle karşılamış

olmaktadırlar.

V. Youtube: Sosyal medya denince herkesin aklına gelen ilk video platformudur.

Benzeri onlarca site olsa da hem ilk olduğu hemde Google'la uyumluluğu ve altyapısı

sayesinde diğer video portallarından daha fazla trafik alır. Herkesin ucuz ve bütçesiz olsun

diye el kemarasıyla videolar çekip burada paylaşıyorlar. Bu yüzden çoğu güzel fikir

başarısız oluyor. Nitelikli, iyi düşünülmüş, titizlikle ele alınmış, konu ve anlatımı kuvvetli

prodüksiyonlar her zaman iyi sonuç verir. Örneğin Volkswagen'in Darth Vader'lı*

prodüksiyonu gibi, 50 milyon üzerinde gösterime sahip.

VI. Slideshare ve Scribd: Sosyal medya ajansları ve firmalarının çok önemsemediği bir

platformdur. Ancak stratejik olarak oldukça önemli platformlardır. Her iki platformda da

Pdf, Powerpoint vb format sunumlarını yüklenebilmektedir. Örneğin bir turist rehberi

“İstanbul'da gezip görülmesi gereken 10 tarihi mekan” isimli bir sunum hazırlarsa, İstanbul'a

gelmek isteyen binlerce turistin ilgisini çeker. Böylelikle konunun uzmanı olarak ilk olarak

bu rehber tercih edilir. Sunum sitelerinin Google bağlantılarıda oldukça güçlüdür.

VII. Flickr: Yahoo'nun gururu, 2005 yılında 35 milyon dolara Ludicorp'tan satın aldığı

Flickr, en son 2010 verilerine göre içinde 5 milyardan fazla fotoğraf barından bir görsel

paylaşım sitesidir. Bu kadar popüler olmasının nedeni ise Flickr'ın bu alanda ilk olması ve

bloggerların bu siteyi fotoğraf deposu olarak yıllardır kullanıyor olmasıdır. Pazarda ilk

olanın kazandığını gösteren bir başka örnek daha.. Yüklenen her görselin altına onun

hakkında açıklamalar yazılabilir ve ana üsse, yani blog, web sitesine, link vererek site

trafiğini arttırabilmektedir (Pazarlama İletişiminde Sosyal Medya, 2012;121).

VIII. Picasa: Google'ın servisi olan Picasa, sunduğu imkanlar bakımından Flickr'a göre

daha avantajlı. Aynı Flickr gibi görseller yüklenip, ürün ve hizmetlere yönelik etkileşimler

yapılabilmektedir. Bunların dışında Picasa'yı bir görsel düzenleme programı olarak

bilgisayarlara indirilip Desktop yazılımı olarak kullanabilmektedir.

38

IX. Pinterest: 2012 yılı başında parlamaya başladı. Bugün Facebook ve Twitter'dan

sonra üçüncü sıraya yerleşen Pinterest için en kuvvetli platform demek mümkün. Alexa

verilerine göre görsel paylaşım siteleriarasında Flickr'dan da üst sıralara çıkmış durumda.

Yani markaların pazarlama faaliyetleri için oldukça önemli bir platform. Diğer görsel

paylaşım sitelerinde farkı görselleri sunuş şekli. Örneğin bir yemek sitesine sahip bir işletme

var, sitedeki yemek görsellerini burada paylaşılabilir. Böylelikle yemek sever birilirinin

mutlakailgisini çekip kendi firmanın web sayfasının trafiğini arttırılabilir. Ya da başkalarının

yemek paylaşımlarından beğenilenler işletmenin lendi Pinterest panonuza iğneleyerek

onlarında benim paylaşımlarıma ilgi duymasını sağlanabilir.

X. Instagram: Mobil kullanımının her geçen gün artmasıyla birlikte tüketicinin

karşısına sadece akıllı telefon sahipleri tarafından kullanılabilen bir görsel sosyal paylaşım

ağı çıkmıştır. Instagram. 2010'un son çeyreğinde kurulan Instagram, eskinin Polaroid'i ile

dijital efektlerini bir araya getiren, kullanımı son derece basit ve akıllı telefonlar için

geliştirilmiş bir uygulamadır. Instagram'ı da pazarlama anlamında tıpkı Pinterest'te olduğu

gibi insanların resimlerine yorum yazarak, onları takip ederek ve işletmenın kendi

ürünlerinin fotoğraflarını çekip buraya koyarak kullanabilmektedir. Aynı şekilde markalar da

bu etiketleme mantığı ile kendi fotoğraf kampanyalarını Instagram'da

düzenleyebilmektedirler.

XI. Linkedin: Linkedin yükselen sosyal medya ile birlikte profesyonel iş networkleri

arasından iyice sıyrıldı ve öne çıktı. Linkedin, bugün dünyanın en kariyerli insanlarının

profesyonel iş hayatları ile ön planda olduğu sosyal iş ağıdır. Linkedin, asla Facebook ve

Twitter gibi olamaz çünkü eğlenceli değildir. Linkedin'de uzmanlık alanlarına göre açılmış

birçok grup vardır. İşletmeler kendi sektörlerine göre bu gruplara üye olmaktadırlar. Arzı,

talebi ve sohbeti takip ederek gerekli gördüğü yerlerde tekliflerini yaparlar ya da

buluşmalara katılırlar. Linkedin'de reklam vermek Facebok'takiyle aynıdır, sadece türkçe

metini desteklemediği için ingilizce reklam vermek zorundadırlar Reklamların gösterileceği

kitleyi firma, yaş, ülke, cinsiyet, meslek dalı, üye olduğu gruplara göre

sınırlandırmaktadırlar Linkedin reklamlarına sayfanın en altındaki “Advertising” kısmından

ulaşabilmektedir.

39

XII. Foursquare: İnsanların çevresi ile etkileşime girmesi için mobil cihazlardan ve GPS

teknolojisinden faydalanması düşüncesiyle 2009 yılında kurulan Foursquare, aslında

herkesin bildiği Monopoly'nin mobil telefonlardaki gerçek zamanlı ve evrim geçirmiş

halidir. Uygulama açıldığında, kullanıcı etrafında bulunan mekanlara “Check-in” yaparak

puan kazandırır ve yeterli sayıda puan topladndığında o yerin “Belediye Başkanı” olmanızı

sayğlayan bir uygulamadır. Pazarlamacılar buradan da faydalanabilir. Greenpeace küçük

balıkların avlanmasını önlemek amacıyla “Seninki kaç cm?” kampanyasını Foursquare'de

İstiklal Caddesi gibi yoğunluğun özellikle fazla olduğu yerlerde ve balık lokantalarında

konuyla ilgili bilgilendirici yorumlar yazarak destekledi. Böylece çalışma hem geleneksel

medyada hemde sosyal medyada başarılı oldu.

XIII. Mekanist: Mekanist.net, Türkiye'de Silikon Vadisi'nden 2.5 milyon Euro yatırım

almış girişimidir. Bugün Android ve iOS için geliştirilmiş mobil uygulamaları sayesinde

yüzbinlerce kişinin kullandığı Mekanist'te aynı FourSquare'de olduğu gibi mekanlar için

yorumlar birakılabilir, bu sosyal ağdan arkadaşlar edinilebilir, ilgilenilen mekanlar hakkında

insanların neler yazdığına bakılabilir.

XIV. GetGlue: Tıpkı Foursqaure'de olduğu gibi check-in yapılan, yine sanal rozetler

kazanılan ve görsel olarak oyun gibi bir servistir. Bu platformla kullanıcılar yaptıkları check-

inlerini mekanlara yapmak yerine, okudukları kitaba, izledikleri filme, dinledikleri müziğe,

oynadıkları oyuna ya da her hangi bir seye yapabilmektedirler. Kısacası GetGlue'da,

kullanıcıların, ne izlediklerini, ne okuduklarını, ne dinlediklerini öğrenilmektedir.

XV. Foodspotting: Sadece yemekelere yorumlar yazılsın düşüncesiyle 2009 yılında

kurulmuştur. Foodspotting rehber hizmeti sayesinde kullanıcı kendisine bir çeşit bölgesel

yemek ağı ayarlayabilmektedir. Eğer bu konuda uzmansa, insanlara bu tip rehberlerle

yönlendirmek çok doğru bir hareket olacaktır. Örneğin Foodspotting'de Anthony Bourdain'in

İstanbul ziyaretinde yediği yemeklerin olduğu rotaya sahip bir rehber var. Binlerce kişi

İstanbul'a geldiğinde takip edebilmek için bu rotayı indirmiş.

40

XVI. Couchsurfing: Üç milyondan fazla üyesi ile dünya çapında bir misafirperverlik

sitesi olan Couchsurfing, bugün insanların birbirlerine evlerini açtığı ve rehberlik yaptığı

platformdur. Kullanıcıların gittiği ülkede lokal kültürü öğrenmeleri, turist gibi değil, o

ülkenin vatandaşı gibi yemeleri için eşsiz bir platrform sunmaktadır.

XVII. Wikipedia: Web tabanlı çalışan ve herkesin bilgisi ile katılımcı olabildiği bir

sözlüktür. İsteyen herkes buraya makaleler veya istediği bilgiyi yazabilir. Ancak her

yazılanlar hemen kabul edilmemektedir. Bir üst kurul ve ilgili uzmanlar tarafından yazılanlar

değerlendirilir ve sonrasında sonsuz bilgi hazinesi Wikipedia'da kalıcı olarak yerini alır.

XVIII. Quora: İki Facebook çalışanı 2009 yılında kurmuştur. Sosyal ağlarda girişimcilerin

çoğunlukla eğlence için servisler üretmiş olmasına rağmen, ciddi yazıların çerçevesinin

çizildiği bir sosyal platformun henüz hayata geçirlmemiş olması ana çıkış noktalarıdır.

Quora bir tür soru cevap uygulamasıdır. Burada “İstanbul'un en iyi yeri neresidir?” ya da

“Bir objeyi nasıl sanat eserine dönüştürürüm?” gibi sorularla karşılaşabilmektedir.

XIX. Ekşi Sözlük: Ekşi Sözlük, 1999 yılında “Otostopçunun Galaksi Rehberi” kitabından

ilham alarak Sedat Kapanoğlu tarafından kurulmuştur ve tüm internet kullanıcılarına içeriğin

kullanıcılar tarafından yazılan bir platform sunmuştur. Sözlüğe girilen içerik, ansiklopedik,

objektif ve doğru bilgiler içermeli gibi kurallara sahip olmadığı için insanlar kelime, kavram,

olay, durumlar üzerine içlerinden geldiği gibi yazılar yazmaya başladılar. Ekşi Sözlük,

okuyucu tarafında yarattığı işlev açısından bizim Wikipedia'mızdır.

XX. Google +: Google+ temiz sosyal medyadır. Çünkü diğer sosyal medya hesaplarının

aksine Google +, paylaşımlarınızı oluşturduğunuz çevrelerimize, yani arkadaş, aile, iş,

yeme-içme, göre yapmamıza olanak tanır. Böylece kullanıcının ailesiyle birlikte çektirdiği

fotoğrafları sadece kendi ailesiyle paylaşabilmektedir. Eğer kullanıcı ders konusunda bir

şeyler paylaşmak isterse içeriği öğrenciler olarak ayarlayabilmektedir. Böylelikle kullanıcıyı

takip eden herkese bütün bilgilerini göstermemiş olunur ve bilgi kirlili yaratmamış

olmaktadır. Ayrıca Google+'da açılacak olan kurum veya kişiye özel sayfaları Google

merkez, editörleri aracılığıyla onaylıyor. Yani başkaları bizim kurum ya da kuruluşumuz

adına bir sayfa açsalar bile “Verified Account” olmadıkları için inandırıcı olmuyor.

41

3. UYGULAMA: DİJİTAL PAZARLAMANIN ÖNEMİNİN KULLANICILAR TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

3.1. ARAŞTIRMANIN AMACI Yapılmış olan bu çalışmada amaçlanan, firmaların internet üzerinde yapmakta oldukları

pazarlamanın tüketiciler yani kullanıcılar tarafından nasıl algılandığının araştırmasıdır. Bunun için

öncelikle literatür taraması yapıldıktan sonra uygulama kısmında anket çalışması yapılarak

kullanıcıların dijital pazarlama araçlarını nasıl kullandıkları değerlendirlip onlar hakkında bilgi

toplanması amaçlanmaktadır. Bu araştırmanın değerlendirilmesi sonucunda işletmelere, tüketicilerin

internet kullanım alışkanlıklarına göre nasıl bir dijital pazarlama stratejisi uygulamaları gerektiği ve

dijital pazarlama kriterlerini belirlemelerinde yardımcı olur. Araştırmada Türkiye’deki internet

kullanıcıları oluşturmaktadır. Bu internet kullanıcılarının tanımlanan profili ortalama 25 ve 50 yaş

arasındadır ve çoğu üniversite mezunudur. Bu anketi doldurmak için mobil veya evden erişimle

katılım sağlanmıştır

3.2. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

Günümüzde geleneksel pazarlama halen benimsenmektedir ancak büyük işletmeler dijital

pazarlamanın önemini hızla anlamaya ve çalışmalarını bu alanda yoğunlaştırmaya başlamıştır.

Firmalar her geçen gün dijital ortamda daha fazla ve daha etkin şekilde yer almak için çalışmalar

yürütmektedirler. Dijital medya son zamanlarda sadece gençlere değil orta yaş ve üstü kitleye de

hitap etmeye başladı. Bu yönüyle an itibariyle dijital medya oldukça geniş bir yaş kitlesine erişme

olanağına sahip. Ülkemizde yapılan alt yapı çalışmaları ve sunulan internet hizmetlerinin kalitesi ve

hızının artması, internet erişiminin çeşitli teknolojiler, Wi-Fi, 3G modemler, mobil cihazlar ile

desteklenerek arttırılması, internet kullanıcılarının sayısını her geçen gün daha fazla arttırmaktadır.

Günümüzde artık daha fazla kişi dijital medyaya bağlı hale gelmiştir, bunun yanında internette

geçirilen süre de artmaktadır.

Her gün hızla artan internet kullanıcı sayısıyla paralel olarak firmaların potansiyel müşterilerine

daha fazla ulaşabilirlik sağlanır. Genç nüfusa sahip olan ülkemizde internet kullanıcılarının

sayısının her geçen gün artması, firmaları internet ortamında daha aktif olarak yer almaya teşvik

etmektedir. Firmalar, yeni medyada uygun dijital pazarlama araçlarını, en doğru şekilde kullanarak,

kullanıcıların dikkatini çekme, marka farkındalığı oluşturma ve marka algısı arttırma, bunun

42

sonucunda karlılıklarını arttırma konusuna odaklanma yönüne gitmektedirler. Dijital medya

sayesinde firmalar ürünlerinin pazarlamalarını daha ucuz, etkili, kitlesel yapma imkanını bulurken

diğer taraftan da marka algısını da sağlayabilirler. Tüketicilerin isteklerini daha rahat analiz edip

doğru pazarlama yöntemleriyle ürünleri tanıtılmaktadır. Bunun için internet kullanıcılarının analiz

edilmesi doğrultusunda firmaların hedef kitlelere, hedef kitlenin tercihlerine ve internet ortamındaki

davranışlarına göre geliştirilen dijital pazarlama çalışmalarını sunması gerekmektedir. Bu sayede

firmalar doğru ölçüm ve değerlendirmelerden yararlanarak dijital pazarlama çalışmalarında

maksimum verimlilik ve karlılık elde edebilirler.

3.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Bu araştırma kapsamında, Türkiye'deki internet kullanıcılarının, firmaların dijital ortamda yapmakta

oldukları pazarlama çalışmalarına bakış açılarını ve değerlendirmelerini araştırmak için bir anket

çalışması yapılmıştır. Anket internet ortamında Google Docs üzerinde hazırlanmıştır, çoktan

seçmeli 25 sorudan oluşmaktadır. Anketin uygulama aşamasında hem internet üzerinden

Türkiye'nin farklı bölgelerinden katılımcılara ulaşılması sağlanmıştır hem de basılı olarak dağıtılan

anketler ile sonuçlarda demografik özelliklerin dağılımının gerçekçi olması sağlanmıştır. Anket

çalışması 12.05.2015 ile 25.05.2015 tarihleri arasında uygulanmıştır. İnternet üzerinden gelen

yanıtlar ve basılı olarak dağıtılan anketler ile araştırmaya 325 kişinin katılımı sağlanmıştır. Google

Docs veritabanında toplanan katılımcıların cevap verileri ve basılı dağıtılan anketlerin sonuçları

analiz edilmiştir.

Katılımcıların Demografik Özellikleri Araştırmaya katılan 325 kişinin %51.7’sını erkekler (168 kişi) ve %48.3’ünü kadınlar (157 kişi)

oluşturmaktadır Tablo 7. Anket katılımcılarının cinsiyet yüzdeleri göstermektedir.. Katılımcıların

yaşlarını kendileri yazması istenilmiştir, buradan çıkarılan analiz sonucunda %48.7’sini genç ve

yetişkin nüfus yani 18-35 yaş arası, %4.8’ini 18 yaş altındaki gençler ve %46.5’ini de 35 yaş ve

üzerindedir. Ankete katılanların öğrenim durumunun %1.5'u ilköğretim, %9.8’i lise, %44.9’u

üniversitelilere, %31.7’si yüksek lisanslılar ve %12'si doktora öğrencileri oluşturmaktadır.

43

Tablo 7: Anket katılımcılarının cinsiyet yüzdesi

Tablo 8: Anket katılımcılarının eğitim durumları

Günlük İnternet Kullanımı Günümüzde internet kullanımı arttığı için kişilerin günlük internette bulunma sürelerinde de artış

gözükmektedir.Her gün hızla artan internet kullanıcı sayısıyla paralel olarak, firmaların potansiyel

müşterilerine ulaşımı daha kolay hale gelmektedir. Firmaların artık ayakta kalabilmeleri için dijital

pazarlamaya daha önem vermeleri gerekmektedir çünkü hayat artık sanal olmaya başlamaktadır. …

katılımcının günlük internet kullanımları hakkında vermiş oldukları bilgiye göre, katılımcıların

%9.8’i 1 saatin altında internet kullanmaktadır, katılımcıların %11.4’ü 1-3 saat arasında internet

kullanmaktadır, katılımcıların %44.6’sı 3-5 saat arası internet kullanmaktadır ve katılımcıların

%34.2’si de 5 saat ve üzeri internet kullanmaktadır.

44

Tablo 9: Anket katılımcılarının günlük internet kullanımı

Katılımcıların Dijital Ortamda Firmalara Etkileri Anket çalışmasındaki 325 kişiye en çok kullandıkları dijital pazarlama tekniklerini, markaları hangi

sosyal medya platformlarından takip ettiklerini ve kullandıkları bu yöntemlerin başarılı olup

olmadıkları sorulmaktadır. Günümüzde artık internette faaliyet göstermeyen firma kalmamasının

sebebide internet kullanıcılarının her geçen gün artmasından kaynaklanmaktadır. Kimi kullanıcılar

bilinçli bir şekilde bu platformdan firmaları takip etmekte kimisi ise bilinçsiz bir şekilde bu

platformda bulunmaktadır. İşletmeler için dijital platformda olmak çok önemlidir çünkü bir anda

birden çok tüketiciye ulaşabilmektedirler, bu sayede doğru stratejiyle kendi ürünlerini daha ucuz bir

şekilde pazarlama imkanı elde etmektedirler. İstedikleri kitlelere hızlı ve direkt ulaşım

sağlamaktadırlar. Katılımcıların markaların sosyal medya sayfalarına yorum ekleme yüzdesi evet

diyenlerin %50.2 iken, hayır diyenlerin yüzdesi %49.8 olmaktadır Tablo 10. Anket katılımcılarının

markaların sosyal medya sayfalarına yorum ekleme yüzdesi gösterilmektedir. Katılımcıların

işletmelerin sosyal medya sayfalarına yorum ekleme ve eklememe yüzdeleri birbirine yakın

olmasına rağmen, dijital platformdaki en etkili pazarlama tekniği olarak sosyal medyayı

görmektedirler. Anket katılımcılarına göre %3.7'si işletmelerin e-mail ile pazarlama kampanyalarını

sürdürmelerinin daha etikili olacağını ön görmektedirler, %22.2'si mobil pazarlama tekniğini daha

etkili bulurken, %58.5'i sosyal medya üzerinden yapılacak pazarlamanın işletmeler için daha etkili

olacağını düşünmektedir ve son olarak da katılımcıların %15.7'si arama motorları üzerinden yapılan

pazarlama tekniklerinin daha etkili olduklarını düşünmektedirler Tablo 11. Anket katılımcılarının en

etkili buldukları pazarlama teknikleri gösterilmektedir.

45

Sosyal medyanın internet kullanıcıları tarafından bu kadar tercih edilmesi, işletmeler içinde bunun

çok cazip bir platform olmasını sağlamıştır. Bu durumda firmalar için en önemli olan internet

kullanıcılarının en çok hangi platformu takip ettiğini analiz edip ona göre doğru yerde doğru

stratejiyi belirlemesi gerekmektedir. Ankete katılımcıların takip ettikleri sosyal medya platformları

incelendiğinde, %86.5'u Facebook, %52.6'sı Twitter, %39.4'ü Linkedin, %69.8'i Instagram, %33.5'u

Foursquare ve %24.3'ü Pinterest'i kullanmaktadırlar. Bu soru katılımcıların firmaları birden fazla

sosyal medya platformlarını takip edebilecekleri düşünüldüğü için çoktan seçmeli cevaplar

yapılmıştır Tablo 12. Anket katılımcılarının firmaları takip ettikleri sosyal medya platformları

gösterilmektedir.

Dijital medyada yapılan pazarlamanın katılımcılara göre düşünceleri şu şekildedir; %50.2'si yararlı,

%10.8'i zaman kaybı, %58.5'i etkili olduğunu, %48.9'u eğlenceli, %56'sı bilgilendirici ve %14.2'si

rahatsız edici olduğunu düşünmektedirler. Tablo 13. Anket katılımcıları, günümüzde şirketlerin,

müşteri ile internet üzerinden iletişim kurması hakkında düşünceleri gösterilmektedir.

Anket katılımcılarına video reklamlarının işletmeler için önemi hakkında sorular soruldu. Bunların

sonucunda internetten firmaların videolarını paylaşma oranı %59.1 ve paylaşmama oranı %40.9'dur.

Bu videoları paylaşan katılımcıların %52.3'ü bunun yararlı olduğunu ve %47.7'sinin bunun yararlı

olmadığını düşünmektedir. Bunun sonucunda da dijital ortamda bulunan her kullanıcının bilinçli

olmadığı görülmektedir. Tablo 14. Anket katılımcılarının video reklamları ile ilgili görüşleri

gösterilmektedir.

Tablo 10: Anket katılımcılarının markaların sosyal medya sayfalarına yorum ekleme yüzdesi

46

Tablo 11: Anket katılımcılarının en etkili buldukları pazarlama teknikleri

Tablo 12: Anket katılımcılarının firmaları takip ettikleri sosyal medya platformları

Tablo 13: Anket katılımcıları, günümüzde şirketlerin, müşteri ile internet üzerinden iletişim kurması hakkında düşünceleri

47

Tablo 14: Anket katılımcılarının video reklamları ile ilgili görüşleri

Katılımcıların işletmelerin reklam kampanyalarına duyarlılığı

Anket katılımcılarının firmaların iletilerini ve reklam kampanyalarını kendi sosyal medya

hesaplarında paylaşıp paylaşmadıkları sorulmaktadır. Bu sorunun amacı, kullanıcıların firmalara

olan inancı ve onlar sayesinde kısa zamanda daha çok kitleye ulaşıp ulaşamayacaklarını

öğrenmektir.

48

Tablo 15: Anket katılımcıların işletmelerin iletilerini kendi sosyal medya hesaplarından paylaşma yüzdesi

49

Hangi Dijital Ortamdasın Günümüzde internetin kullanımı bu kadar fazlayken işletmeler için var olan bu kullanıcıların

nerelerde varlıklarını sürdürdüğünü bilmek önemlidir. Bu yerleri firmalar belirleyerek zayıf

oldukları dijital ortamlarda varlıklarını ve pazarlama stratejilerini güçlendirmeleri gerekmektedir.

Anket katılımcılarının en çok hangi dijital ortamda bulunduklarını öğrenmek için çoktan seçmeli

soru sorulmaktadır. Katılımcıların %48.3'ü video paylaşım sitelerini, %50.5'i haber sitelerini,

%70.2'si sosyal medyayı, %30.2'si moda sitelerini, %40'ı sağlık sitelerini, %61.5'i oyun sitelerini,

%67.7'si spor sitelerini, %64.9'u müzik sitelerini, %63.7'si alışveriş sitelerini, %37.2'si

bilim/teknoloji sitelerini, %46.8'i sinema sitelerini ve %40'ı forum/tavsiye/yorum sitelerini takip

etmektedirler.

Tablo 16: Anket katılımcıların var oldukları dijital ortamlar

50

Sosyal Medyada Bulunmak Kullanıcının Marka Algısını Arttırır mı?

Anketteki bu soru sayesinde kullanıcıların işletmelerin sosyal medyadaki varlıklarının ne kadar

etkili olup olmadıklarını ölçmek içindir. Eğer internet kullanıcıları bu bilince sahipse işletmeleri

daha destekler ve her koşulda onlara destek sağlar, bu durumun etkili olması için işletmelerin doğru

stratejik tatikleri kullanmaları gerekmektedir.

Tablo 17: Anket katılımcılarının, Facebookdaki beğenme sayılarının markalar için etkili olup olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 18: Anket katılımcılarının, Twitterdaki beğenme sayılarının markalar için etkili olup olmadığını düşünme yüzdesi

51

Tablo 19: Anket katılımcılarının, Instagramdaki beğenme sayılarının markalar için etkili olup olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 20: Anket katılımcılarının, Foursquaredeki beğenme sayılarının markalar için etkili olup olmadığını düşünme yüzdesi

Tablo 21: Anket katılımcılarının, Linkedindeki beğenme sayılarının markalar için etkili olup olmadığını düşünme yüzdesi

52

Tablo 22: Anket katılımcılarının, Pinterestdeki beğenme sayılarının markalar için etkili olup olmadığını düşünme yüzdesi

Bloglar, Sosyal Medya ve E-bültenler Şirketlerin kendileri hakkında yaptıkları duyuruları, haberleri ve iletmek istedikleri mesajları en iyi

şekilde hedef kitleleriyle buluşturabilecekleri araçlar markaların blogları ve kullanıcılarına düzenli

haber takibi sağladıkları ebültenleridir.

Katılımcıların blog takibi oranları ve demografik özelliklerine göre blog takibi oranının dağılımı

aşağıdaki tablolarda gösterilmektedir.

Tablo 23: Anket katılımcılarının, işletmelerin takip ettikleri blogların yüzdesi

53

Tablo 24: Anket katılımcılarının, işletmelerin takip ettikleri sosyal medya yüzdesi

Tablo 25: Anket katılımcılarının, işletmelerin takip ettikleri e-bültenler yüzdesi

Video Paylaşımı

İşletmelerin görsel reklam kampanyaları hazirlamaları sözel reklam kampanyalarından daha etkili

olmaktadır. Çünkü sözel reklam kampanyası hazırlamak daha zordur ve tüketiciye doğru mesajı

aktarabilmek daha zordur, başarıyı elde edebilmek için işletmenin bulunduğu ülkenin kültürel

değerlerini dilini iyi bir şekilde analiz etmesi gerekmektedir. Bu yüzden işletmeler reklam

kampanyalarını daha çok görsel olarak yapmaktadırlar. Görsel reklamlarında risklerinden biride

uzun olup tüketiciyi sıkmasıdır. Bununla ilgili olarak internet kullanıcılarından video reklamlarının

sürelerinin ne kadar olması gerektiğidir. Katılımcıların %54.5'i video reklamların 1 dakikanın

altında olmasını, %29.5'i 3-5 dakika arasında olmasını, %8.9'u 5 dakikanın üzerinde olmasını tercih

etmektedir ve %7.1'in ise video reklamlarını hiç izlememektedir. İşletmeler reklam kampanyalarını

54

olabildiğince kısa tutarak tüketiciye hizmeti ve ürünü doğru bir şekilde iletirlerse daha etkili

olmaktadırlar.

Tablo 26: Video reklamlarının süreleri

Tablo 27: Markaların bloglarında ya da sosyal medya platformalarında kullanıcılarla paylasştıkları içerikleri kullanıcılar tarafından olmasını istediği yüzdeler

Markaların Kişiye Özel Reklam Kampanyası

İnternet kullanıcıları işletmelerin dijital ortamdaki platfromlarını her ne kadar takip etse de kişiye

özel reklam kampanyalarına çok önem vermektedirler çünkü o zaman kendilerini özel

hissetmektedirler ve işletmelerin kendilerine değer verdiklerini düşünmektedirler. Ankete katılan

katılımcıların da %79.4'ü kendilerine özel reklam kampanyasından haberdar olmak istemektedirler.

55

Tablo 28: Kişiye özel reklam kampanyaları almak isteyen kullanıcı yüzdeleri

İnternet Alışveriş Alışkanlıkları

Anket sonuçlarına göre, internet kullanıcılarının %20.3'ü internet üzerinden her zaman alışveriş

yaptıklarını, %26.8'inin internet üzerinden sıklıkla alışveriş yaptıklarının, %28'inin internet

üzerinden genellikle alışveriş yaptığını, %14.8'inin internet üzerinden bazen alışveriş yaptığının ve

%10.2'sinin de hiçbir zaman internetten alışveriş yapmadığı görülmektedir. Genel olarak tüm

internet kullanıcılarının çoğunun alışveriş yaptıkları düşünüldüğünde, işletmelerin kullancıların

alışveriş için ne tür ürünleri tercih ettiklerini öğrenerek doğru ürünü tanıtmaları kolaylaşmaktadır.

Tablo 29. Kullanıcının internet alışveriş alışkanlıkları gösterilmektedir.

56

Tablo 29: Kullanıcının internet alışveriş alışkanlıkları

Reklam Kampanyaları

Reklam kampanyaları işletmeler için hizmetlerini tanıtmak için yapabilecek yöntemlerden bir

tanesidir. Bu yüzden internet kullanıcılarının en çok bulundukları dijital ortamlara göre reklam

kampanyalarını yapmaları gerekmektedir. Tablo 30. Marka algısını arttırmada etikili bulunan

mecralar ve Tablo 31. Katılımcıların tercih ettikleri katalog gönderme yolları gösterilmektedir.

57

Tablo 30: Marka algısını arttırmada etikili bulunan mecralar

Tablo 31: Katılımcıların tercih ettikleri katalog gönderme yolları

Dijital Medya ve Geleneksel Medya Pazarlamanın geleneksel medyanın yerine, sosyal medyada daha etkili olmaya başladığı bir çağda

yaşanmaktadır. Bir yandan da bizi biz yapan değerler önem kazanıyor. Yaratıcılık, girişimcilik,

cesaret gibi kavramlar artık daha değerli. Milyonlarca liralık TV reklamlarının yaratamadığı etkiyi,

sosyal medya sayesinde yaratabiliyoruz. Bu yüzden tüm şirketler, "sosyal medyada yoksan,

yoksun!" gerçeğiyle karşılaştı. Eğer bir şirket gelecekte de varlığını sürdürmek istiyorsa, sosyal

medyada üstün hizmetler sunmalı ve ürünlerinde de yenilikler yapıp bu platformda sunmalıdır

(Pazarlama İletişiminde Sosyal Medya, 2012;18).

Anket katılımcıları da dijital medyanın geleneksel medyadan daha başarılı olduğunu düşünmektedir.

58

Tablo 32: Dijital medya ve geleneksel medya başarıları

İnternet Kullanıcılarının Reklam Tercihleri

Tablo 33: Tüketicilerin tercih ettikleri pazarlama yöntemleri

Tablo 34: Tüketicilerin banner ya da online reklamlara tepkileri

59

SONUÇ Geleneksel medya halen geniş bir kitleye ulaşmasından ve marka algısını arttırmakta belli bir etkiye

sahip olmasından ötürü benimsenmektedir. Fakat, günümüzde yeni dijital medyanın önemi göz ardı

edilemeyecek kadar fazladır ve giderek daha da artmaya devam ederek geleneksel medyanın yerini

alacağı öngörülmektedir. İnternet kullanıcılarının sayısının her geçen gün artması ve kullanıcıların

internet üzerinde geçirdikleri ortalama sürenin artması ile yeni medyanın iletişim kanalları,

kullanıcıların algısını etkilemekte giderek daha fazla önem kazanmaktadır.

Sosyal medyanın internet kullanıcıları tarafından bu kadar tercih edilmesi, işletmeler içinde bunun

çok cazip bir platform olmasını sağlamıştır. Bu durumda firmalar için en önemli olan internet

kullanıcılarının en çok hangi platformu takip ettiğini analiz edip ona göre doğru yerde doğru

stratejiyi belirlemesi gerekmektedir. Günümüzde artık internette faaliyet göstermeyen firma

kalmamasının sebebide internet kullanıcılarının her geçen gün artmasından kaynaklanmaktadır.

Kimi kullanıcılar bilinçli bir şekilde bu platformdan firmaları takip etmekte kimisi ise bilinçsiz bir

şekilde bu platformda bulunmaktadır. İşletmeler için dijital platformda olmak çok önemlidir çünkü

bir anda birden çok tüketiciye ulaşabilmektedirler, bu sayede doğru stratejiyle kendi ürünlerini daha

ucuz bir şekilde pazarlama imkanı elde etmektedirler. İstedikleri kitlelere hızlı ve direkt ulaşım

sağlamaktadırlar. Büyük firmalar gibi pazarlama için yüksek sermaye ayıramayan küçük firmalar

için dijital pazarlama daha da büyük önem taşımaktadır. Küçük işletmelerin marka farkındalığı

yaratarak daha fazla kişiye ulaşabilmeleri, sınırlı pazarlama imkanlarına sahip oldukları

düşünülürse, dijital pazarlama tekniklerini ve dijital pazarlama kanallarını etkin kullandıkları

taktirde mümkün olacaktır.

Araştırmadan elde edilen sonuçlar özetlenecek olursa:

− Katılımcıların 51.7’sını erkekler ve %48.3’ünü kadınlar oluşturmakta,

− %48.7’sini genç ve yetişkin nüfus yani 18-35 yaş arası, %4.8’ini 18 yaş altındaki gençler ve

%46.5’ini de 35 yaş ve üzerindekiler oluşturmakta,

− Katılımcıların öğrenim durumunun %1.5'u ilköğretim, %9.8’i lise, %44.9’u üniversitelilere,

%31.7’si yüksek lisanslılar ve %12'si doktora öğrencileri oluşturmakta,

− Katılımcıların %9.8’i 1 saatin altında internet kullanmakta, %11.4’ü 1-3 saat arasında

internet kullanmaktadır, %44.6’sı 3-5 saat arası internet kullanmakta ve %34.2’si de 5 saat

ve üzeri internet kullanmaktadır.

60

− Katılımcıların markaların sosyal medya sayfalarına yorum ekleme yüzdesi evet diyenlerin

%50.2 iken, hayır diyenlerin yüzdesi %49.8 oluşturmaktadır.

− Katılımcıların %3.7'si işletmelerin e-mail ile pazarlama kampanyalarını sürdürmelerinin

daha etikili olacağını ön görmektedirler, %22.2'si mobil pazarlama tekniğini daha etkili

bulurken, %58.5'i sosyal medya üzerinden yapılacak pazarlamanın işletmeler için daha etkili

olacağını düşünmektedir ve son olarak da katılımcıların %15.7'si arama motorları üzerinden

yapılan pazarlama tekniklerinin daha etkili olduğunu düşünmektedir.

− Ankete katılımcıların takip ettikleri sosyal medya platformları incelendiğinde, %86.5'u

Facebook, %52.6'sı Twitter, %39.4'ü Linkedin, %69.8'i Instagram, %33.5'u Foursquare ve

%24.3'ü Pinterest'i kullanmaktadırlar.

− Dijital medyada yapılan pazarlamanın katılımcılara göre düşünceleri şu şekildedir; %50.2'si

yararlı, %10.8'i zaman kaybı, %58.5'i etkili olduğunu, %48.9'u eğlenceli, %56'sı

bilgilendirici ve %14.2'si rahatsız edici bulmaktadırlar.

− Katılımcılar firmaların videolarını paylaşma oranı %59.1 iken paylaşmama oranı %40.9'dur.

− Videoları paylaşan katılımcıların %52.3'ü bunun yararlı olduğunu ve %47.7'sinin bunun

yararlı olmadığını düşünmektedir.

− Anket sonuçlarına göre, internet kullanıcılarının %20.3'ü internet üzerinden her zaman

alışveriş yaptıklarını, %26.8'inin internet üzerinden sıklıkla alışveriş yaptıklarının, %28'inin

internet üzerinden genellikle alışveriş yaptığını, %14.8'inin internet üzerinden bazen

alışveriş yaptığının ve %10.2'sinin de hiçbir zaman internetten alışveriş yapmadığı

görülmektedir.

İnternet kullanıcılarının davranışları, alışkanlıkları ve tercihleri firmalar için önem taşımaktadır.

Gelecek için öngörülen dijital pazarlamanın geleneksel pazarlamanın yerini alacağı ve yeni bir

kavram olarak bire-bir pazarlamanın giderek daha yaygınlaşacak olmasıdır. Bire-bir pazarlama için

kullanıcıların tercihlerinin analiz edilmesi ve doğru müşteriye doğru iletişim kanalları ve

yaklaşımlarla ulaşılması, müşteri bağlılığını, müşteri memnuniyeti arttıracağı gibi, firma için de

müşteri değerini arttıracaktır.

Sonuç olarak dijital pazarlamada tek bir doğru olmadığı için işletmeler için doğru zamanda doğru

hizmeti sunarak ürünlerini tüketiciye doğru bir şekilde tanıtmaları önemlidir, bunun için

kullanıcıların analiz edilmesi ve değerlendirilmesi sonucu uygun pazarlama çalışmalarının

61

yapılması gerekmektedir. Böylece firmalar müşteri memnuniyeti ve müşteri bağlılığı yaratarak,

marka değerlerini ve karlılık oranlarını arttırabilirler.

62

Kaynakça

1. Argan, M., Argan, M. (2006) “Viral Pazarlama veya İnternet Üzerinde Ağızdan Ağıza Reklam:

Kuramsal Bir Çerçeve”

2. Argan, M., Argan, M. (2004) “Sanal Ortamda Ağızdan Ağıza İletişim Yaratma Aracı: Viral

Pazarlama”, III. Bilgi Teknolojileri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi 7-9 Ekim 2004: 169-171.

3. Baggots, C., Sales, A. (2007) “Email Marketing By The Numbers: How to Use the World's

Greatest Marketing Tool to Take Any Organization to the Next Level”, John Wiley & Sons, Inc.

4. Berthon, P., Lane, N., Pitt, L. and Watson, R. (1998) “The World Wide Web as an industrial

marketing communications tool: models for the identification and assessment of opportunities”,

Journal of Marketing Management, 14, 691–704.

5. Bettman, J. (1979) “An Information Processing Theory of Consumer Choice”, Addison-Wesley,

Reading, MA.

6. Booms, B. and Bitner, M. (1981) “Marketing strategies and organisation structure for service

firms.” In J. Donelly and W. George (eds) Marketing of Services. American Marketing Association,

New York.

7. Boone, L.E., Kurtz, D.L. (2012) “Contemporary Marketing”, 15th Edition, Cengage Learning

8. Breitenbach, C. and van Doren, D. (1998) “Value-added marketing in the digital domain:

enhancing the utility of the Internet”, Journal of Consumer Marketing, 15(6), 559–575.

9. Chaffey, D. (2009) “E-Business and E-Commerce Management: Strategy, Implementation and

Practice”, Fourth Edition, Pearson Education Limited

10. Chaffey, D., Ellis-Chadwick, F., Mayer, R., Johnston, K. (2006) “Internet Marketing: Strategy,

Implementation and Practice”, Third Edition, Pearson Edition Limited

11. Chaffey, D., Smith, P. (2008) “EMarketing Excellence. Planning and Optimising Your Digital

Marketing”, 3rd edn. Butterworth-Heinemann, Oxford.

12. Chartered Institute of Marketing, www.cim.co.uk

13. ComScore (2011) , http://www.comscore.com/Press_Events/Press_Releases/2011/11/comScore_

Releases_Overview_of_European_Internet_Usage_in_September_2011#.TsD55Bhxz_A.twitter ,

Erişim Tarihi: 20/11/2011

14. Deighton, J. (1996) “The future of interactive marketing”, Harvard Business Review,

November–December, 151–162.

15. Dibb, S., Simkin, S., Pride, W. and Ferrell, O. (2001) “Marketing: Concepts and Strategies”, 4th

European edn. Houghton Mifflin, New York. Chapter 1, An overview of the marketing concept.

63

16. Econsultancy (2008) “Managing Digital Channels Research Report.”

17. Edelman, D.C. (2007), “From the Periphery to the Core: As Online Strategy Becomes Overall

Strategy, Marketing Organizations and Agencies Will Never Be the Same”

18. Gay, R., Charlesworth, A., Esen, R. (2007) “Online Marketing: a Customer-Led Approach”,

Oxford University Press, 2007, 164-196.

19. Gibson-Odgers, P. (2008) “The World of Customer Service”,2nd Edition, Thomson South-

Western

20. Grant, I. C. (2005) “Young Peoples' Relationships with Online Marketing Practices: An

Intrusion Too Far?”, Journal of Marketing Management, 2005, 21, 607-623

21. Hoffman, D.L. and Novak, T.P. (1996) “Marketing in hypermedia computermediated

environments: conceptual foundations”, Journal of Marketing, 60 (July), 50–68.

22. Internet World Stats (2011), http://www.internetworldstats.com/stats4.htm , Erişim Tarihi:

20/11/2011

23. Jansen, B.J. (2009) “Understanding User-Web Interactions via Web Analytics”, Morgan &

Claypool

24. Jenkins, S. (2009) “The Truth About Email Marketing: Email marketing is extremely cost

efficient, targeted, and measurable... ”, Pearson Education, Inc.

25. Juon, C., Greiling, D., Buerkle, C. (2011) “Internet Marketing Start to Finish- Drive

Measurable, Repeatable Online Sales with Search Marketing, Usability, CRM, and Analytics”, Que

Publishing, 2011

26. Kabani, S., Brogan, C. (2010) “The Zen of Social Media Marketing: An Easier Way to Build

Credibility, Generate Buzz, and Increase Revenue”

27. Kaplan, A.M., Haenlein, M. (2010) “Users of the World, Unite! The Challenges and

Opportunities of Social Media”, Business Horizons Volume 53, Issue 1, January-February 2010,

pp:59-68

28. Kiani, G. (1998) “Marketing opportunities in the digital world, Internet Research: Electronic

Networking Applications and Policy”, 8(2), 185–194.

29. Kerpen, D. (2011) “Likeable Social Media: How to Delight Your Customers, Create an

Irresistible Brand, and Be Generally Amazing on Facebook (and Other Social Networks)”,

McGraw-Hill.

30. Kotler, P., Armstrong, G., Saunders, J. and Wong, V. (2001) “Principles of Marketing”, 3rd

European edn. Financial Times/Prentice Hall, Harlow.

64

31. Kwak, H., Jaju, A. ve Larsen, T. (2006) “Consumer Ethnocentrism Offline and Online: The

Mediating Role of Marketing Efforts and Personality Traits in the United States, South Korea and

India”, Journal of the Academy of Marketing Science, Volume 34, No.3, 367-385

32. Leggatt, H. (2010) “Experian: First 24 hours after email campaign dispatch busiest”,

http://www.bizreport.com/2010/07/experian-first-24-hours-after-emailcampaign-dispatch-

busies.html, Erişim Tarihi: 02.12.2011

33. Lewis, H. and Lewis, R. (1997) “Give your customers what they want, selling on the Net.”

Executive Book Summaries, 19(3), March.

34. Li,C. (2008), “The future of social networks: Social networks will be like air”,

http://forrester.typepad.com/groundswell/2008/03/the-future-of-s.html, Erişim Tarihi: 20/12/2011

35. Mathis, R.L., Jackson, J.H. (2010) “Human Resource Management”, 13th Edition, 2010,

Cengage Learning

36. McDonald, M. and Wilson, H. (1999) “E-Marketing: Improving Marketing Effectiveness in a

Digital World.” Financial Times/Prentice Hall, Harlow.

37. McKenna, R. (2007) “Conversations With Marketing Masters”, John Wiley& Sons Ltd, 61-79

38. McKenna, R. (2002) “Total Access: Giving Customers What They Want in an Anytime,

Anywhere World”, Harvard Business School Press, 2002

39. Moe, W. (2003) “Buying, searching, or browsing: differentiating between online shoppers using

in-store navigational clickstream.” Journal of Consumer Psychology, 13 (1/2), 29.

40. Moe, W. and Fader, P. (2004) “Dynamic conversion behavior at e-commerce sites.”

Management Science, 50 (3), 326–335.

41. Mohapatra, S. (2009) “Business Process Automation”, PHI Learning Private Limited, New

Delphi

42. Patten, D. (2008) “How to Market Your Business: A practical guide to advertising, PR, selling,

and direct and online marketing”, Six Edition, Kogan Page

43. Peppers, D. (2007) “Conversations With Marketing Masters”, John Wiley& Sons Ltd, 81-107

44. Putnam, R.D. (2001) “Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community”,

Simon and Schuster, New York.

45. Rettie, R. (2002) “Email Marketing: Success Factors”

46. Robinson, P., Faris, C. and Wind, Y. (1967) “Industrial Buying and Creative Marketing.” Allyn

and Bacon, Boston.

47. Rogers, M. (2007) “Conversations With Marketing Masters”, John Wiley& Sons Ltd, 81-107

48. Seybold, P. (1999) “Customers.com. Century Business Books”, Random House, London.

65

49. Smith, P.R. and Chaffey, D. (2005) “E-Marketing Excellence – at the Heart of EBusiness”, 2nd

Edition. Butterworth Heinemann, Oxford.

50. Snyder, Pete (2004). Wanted: Standards for Viral Marketing. Brandweek 45 (26): 21.

51. Stateman, A. (2005). “Viral Marketing, Everywhere Displays and Podcasting: Social and

Business Trends for The New Year. Public Relations Tactics”, January: 27.

52. Strauss, R.E. (2009) “Marketing Planning by Design: Systematic Planning for Successful

Marketing Strategy”, John Wiley & Sons, Ltd, England, 18-20.

53. Stokes, R. (2009) “eMarketing: The Essential Guide to Online Marketing”, Second Edition,

Quirk eMarketing (Pty) Ltd.

54. Styler, A. (2001) “Understanding buyer behaviour in the 21st century”

55. Thomas, L. (2011) “The McGraw-Hill 36-Hour Course: Online Marketing”, The McGraw-Hill

Companies, Inc.

56. Yan, R. (2007) “Market Information Strategies for Online Retailers”, Journal of Revenue and

Pricing Management, Vol. 6, 3, 200-211

66

EKLER:

Dijital Pazarlamanın Önemi Anketi

Bu anket, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından verilen Bitirme Projesi dersi

kapsamında internet üzerinde yapılan dijital pazarlama çalışmalarının kullanıcılar tarafından nasıl

algılandığını araştırmaktadır. Anket çoktan seçmeli 25 sorudan oluşmaktadır. Bu anketi doldurarak

sağlayacağınız bilgiler sadece bilimsel amaçlar için kullanılacaktır ve gizli tutulacaktır. Vakit

ayırdığınız için teşekkür ederim.

Damla ALPAKIN

Ege Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

İşletme Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi

Dijital Pazarlamanın Önemi Anketi

1. Cinsiyetiniz: *

� Kadın

� Erkek

2. Yaşınız * _________

3. Öğrenim durumunuz: *

� İlköğretim

� Lise

� Üniversite

� Yüksek Lisans

� Doktora

4. Günde ne kadar zamanınızı internette geçiriyorsunuz? *

� 1 saat ve altı

� 1-3 saat

� 3-5 saat

� 5 saat ve üzeri

67

5. Markaların sosyal medya ( Facebook, Twitter, vs. ) sayfalarına yorum ekliyor musunuz? *

� Evet

� Hayır

6. Sizce en etkili dijital pazarlama tekniği hangisi? *

� E-mail

� Mobil

� Sosyal Medya (Facebook, Twitter, Instagram vb)

� Arama Motorları (Google, Yahoo, Bing)

7. Firmaların hangi sosyal medya platformunu takip ediyorsunuz? *

� Facebook

� Twitter

� Linkedin

� Instagram

� Foursquare

� Pinterest

8. Günümüzde şirketlerin, müşterileri ile internet üzerinden iletişim kurması hakkında ne

düşünüyorsunuz? (Birden fazla seçenek seçilebilir.) *

� Yararlı

� Zaman Kaybı

� Etkili

� Eğlenceli

� Bilgilendirici

� Rahatsız Edici

9. Video reklamlarını internette paylaşıyor musunuz? *

� Evet

� Hayır

10. Yukarıdaki soruya cevabınız evetse, paylaştığınız video reklamlar sizce firma için yararlı

oluyor mu? *

� Evet

� Hayır

68

11. Markaların hesaplarındaki iletileri kendi sayfanızda yayınlama yapıyor musunuz? *

Evet Hayır Hesabım Yok

Facebook

Twitter

Instagram

Foursquare

Linkedin

Pinterest

12. Hangi alanlardaki internet sitelerini takip ediyorsunuz? (Birden fazla seçenek seçilebilir.)

*

� Video Paylaşım

� Haber

� Sosyal Medya

� Moda

� Sağlık

� Oyun

� Spor

� Müzik

� Alışveriş

� Bilim / Teknoloji

� Sinema

� Forum / Tavsiye / Yorum

13. Bir markanın sosyal medya platformundaki beğenme sayısı, sizin için marka algısına etki

ediyor mu? *

Kesinlikle Katılmıyorum

Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum

Facebook

Twitter

Instagram

Foursquare

Linkedin

Pinterest

69

14. Markaların hangi platformunu takip ediyorsunuz? *

Hiçbir zaman Bazen Genelde Sık sık Her zaman

Bloglarını

Sosyal medya platformlarını (Facebook, Twitter, Instagram vb)

E-bültenlerini

15. Video reklamlarının sürelerinin ne kadar olmasını tercih edersiniz? *

1 dakikanın altında

3-5 dakika

5 dakika ve üzeri

Video reklamları izlemiyorum

16. Markaların bloglarında ya da sosyal medya platformlarında sizinle paylaştıkları

içeriklerin nasıl olmasını isterdiniz? (Birden fazla seçebilirsiniz) *

� Video

� Yazı / Metin

� Resim

17. Markalardan kişiye özel reklam almak ister misiniz? *

� Evet

� Hayır

18. İnternetten alışveriş yapıyor musunuz? *

� Hiçbir zaman

� Bazen

� Genelde

� Sık sık

� Her zaman

70

19. İnternet alışverişinizde hangi ürünleri tercih edersiniz? (Birden fazla seçenek seçilebilir.) *

� Elektronik

� Ev Eşyası

� Hobi

� Kitap

� Kişisel Bakım

� Giyim

� Gıda

20. Marka algısını arttırmakta daha etkili bulduğunuz reklamlar hangi mecralardadır?

(Birden fazla seçenek seçilebilir.) *

� TV

� Billboard

� Gazete / Dergi

� İnternet Siteleri

� Sosyal Medya (Facebook, Twitter, Instagram vb)

� Arama Motorları (Google, Bing, Yahoo)

21. Size gönderim yapmasını uygun bulduğunuz markaların hangi yolla tarafınıza katalog

göndermesini tercih edersiniz? *

� E-posta

� Mobil

� Posta

22. Sizce dijital medyada yapılan pazarlama teknikleri geleneksel medyada (internet

ortamında olmayan) yapılan pazarlamadan daha mı başarılı? *

� Evet

� Hayır

23. Sizce firmalar tüketiciyi kendilerine bağlamak için ne gibi pazarlama yöntemleri

yapmalılar? *

� Afişler

� Sosyal Medya

� Arama Motorları

� Televizyon

� Diğer ________

71

24. Firmalar indirimlerini duyurmak için banner ya da online reklamlarla iletişime geçse

tepkiniz ne olurdu? *

� Reklamın çeşidi fark etmez, incelerim ve faydalı olduğunu düşünürsem tıklarım

� Video reklam ise ilgimi daha çabuk çeker, tıklayabilirim

� Görüntülü reklam ise ilgimi daha çabuk çeker, tıklayabilirim

� Metin reklam ise ilgimi daha çabuk çeker, tıklayabilirim

� Reklamı incelerim ama reklama tıklamam

� Görmezden gelirim

25. Sizce dijital medyanın firmalar için önemli olma sebebi nedir? (Bir cümleyle anlatınız) *