MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ ALANI

http://www.motorsitem.tr.gg

http://www.aracteknolojisi.tr.gg

DĠZEL MOTORLARI YAĞLAMA

SĠSTEMĠ

İçten yanmalı motorlarda yağlama problemleri yanma

odasında hasıl olan yüksek sıcaklıklar ve bir çevrimdeki

geniş sıcaklık aralıkları dolayısı ile birçok güçlükler

gösterir.

DĠZEL MOTORLARI YAĞLAMA

SĠSTEMĠ

Bütün bunlara devamlı olarak değişen yatak yükleri,

dönme, gidip gelme, salınım hareketleri ilave edilirse

problem daha da güçleşmektedir.

Yağlamanın Temelleri

Ġnsan önceleri büyük taĢ

parçasının veya bir

kütüğün yerini çekerek

(kayma sürtünmesi)

değiĢtirmeye çalıĢtı.

Daha sonra taşı veya kütüğü yuvarlayarak (yuvarlanma

sürtünmesi) yerini değiştirmeyi keşfetti.

İnsan daha sonra kütüğü çekerek

veya yuvarlayarak götürmektense, su

üzerinde (sıvı sürtünmesi)

nakletmenin daha kolay olduğunu

keşfetti.

Bu keşifleriyle yatak (yer), yük (kütük) arasındaki bir sıvının

işleri daha da kolaylaştıracağını gördü.

İki cismin temas yüzeylerinde bir biri üzerinde hareket

etmelerine engel olan kuvvete sürtünme denir.

Birbiri üzerinde kayan bu iki yüzey arasındaki sürtünme, değme

yüzeyleri arasına bir yağlayanın mevcudiyeti ile azaltılır.

Kaymalı Yatakta Hidrodinamik Yağlama

Kuru sürtünme Yarı kuru yarı sıvı sürtünme Sıvı sürtünme

(Sınır Yağlama)

Bir motorda yağın çok çeşitli görevleri vardır. Bunlar ;

1) Sürtünmeyi azaltmak

2) Madeni teması önlemek

3) Sızdırmazlık (pistonla silindir arasında)

4) Soğutma

a) Sürtünmeden doğan fazla ısıyı almak

b) Piston soğutma

5) Aşınmayı azaltmak

6) Korozyonu önlemek

7) Yanma sonu artıklarını önlemek ve temizlemek.

Yağlama Yağının Görevleri

1) Uygun viskozite - Tercihen sabit

2) E. P. özelliği yağ yağlanan yüzeylere iyi yapışmalı ve sınır

yağlama şartlarında bu yüzeyleri korumalıdır.

3) Yüksek film mukavemeti yataklardaki yüksek film

basınçlarında kolay yırtılmamalıdır.

4) Motorun parçalarında korozyon yapmamalı bilakis onları

korumalıdır.

5) Alçak akma noktası, alçak sıcaklıklarda motor yağ pompası

yağı emebilmelidir.

6) Hava, su, yakıtla birleştiği zaman çökelek yapmamalıdır.

Yağlama Yağının Özellikleri

7) Yanma sonu artıklarını temizlemelidir.

8) Motor yağına karışan yabancı maddelerin birleşmesine mani

olmalı ve onları dağıtmalıdır.

9) Köpürmemelidir.

10) Emniyetli olmalı zehirli veya patlayıcı olmamalıdır.

11) Ucuz olmalıdır.

Yağ Üretiminde Kullanılan Katıklar

• Viskozite indeks arttırıcı

• Akma noktası düşürücü

• Aşınma önleyici

• Oksidasyon önleyici

• Deterjan ve dispersan

• Pas ve korozyon önleyici

• Köpük önleyici

• Suyu ayırıcı

YAĞLAMA SĠSTEMĠ

VE

ELEMANLARI

YAĞLAMA SĠSTEMĠ ( ġematik)

Yağlama ġekilleri

Motorlardaki önemli yağlama şekilleri şunlardır;

a) 1-Çarpmalı Yağlama

b) 2-Pompalı ve Çarpmalı Yağlama

c) 3-Basınçlı Yağlama

d) 4-Tam Basınçlı Yağlama

Tam Basınçlı Yağlama Sistemi

Karter

Yağlama yağına depoluk eden motor elemanıdır.

Yağ pompası

Hareketini krank mili

dişlisinden veya eksantrik

mili dişlisinden alarak,

karterdeki yağı basınçlı

olarak motor yağ galerilerine

gönderir.

Dişli tip, rotorlu tip, kayar

kanatçıklı tip pompa gibi

çeşitleri vardır.

Yağlama Devresi Basınç Kontrolü

Motor yağlama sistemindeki basınç ortalama 0.5 - 6 kg/cm2

civarındadır. Basıncın bu sınırı aşmaması için sistemde basınç

sınırlama valfi kullanılır.

Basınç Sınırlama Subapı

Motor azami devirde çalışırken, yağ basıncının belirlenen azami değerin

üzerine çıkmasını önleyerek emniyetli yağlama sağlar.

Filtreler

İçinden geçen yağı mekanik

kirlerden (aşıntı artıkları, toz, kurum)

temizleyen elemanlardır.

Filtrelerin;

Tel süzgeçli

Dilimli

Santrifüj

Kağıt elemanlı gibi çeşitleri olmasına

rağmen en çok kağıt elemanlı

filtreler kullanılır.

Filtreler sisteme bağlanış şekline göre isim alırlar.

1.Tam akışlı filtreleme

2.By pass filtreleme

Yağ Filtre Kombinizasyonu

Tam Akışlı

Filtre elemanı

By pass Filtre

elemanı

Yağ Soğutucusu (EĢanjör)

Ağır hizmet araç motorlarında yağlama yağı normal ısısının üzerine çıktığında

yağın özelliği bozulacağından ısının fazlasını soğutucu üzerinden soğutma

sıvısına iletir.

EĢanjör GiriĢ Subapı

Motor yağının soğutulmaya ihtiyacı yok ise filtreye, soğutulmaya ihtiyacı var ise

eşanjör giriş subapı tarafından yağ soğutucusuna yönlendirilir.

Külbütör mekanizmasının yağlanması

Karter havalandırma ( Tabii )

Karter havalandırma (Cebri)

Piston soğutma jeti

Ana yağ galerisinde olup, piston tepe altına veya piston tepesinin içine yağ

püskürterek soğutmaya yardımcı olur.

TurboĢarjın Yağlanması

Dizel motorlarında Parçalara göre yağ

sıcaklıkları