Döküm Dünyasında Yeni Pazarlar, Beklentiler ve Sürdürülebilir Müşteri- Teslimatçı İlişkileri Yaylalı Günay Günay Danışmanlık

Özet: Dünyanın birçok gelişmekte olan ülkesinde döküm ve yan sanayi sektörlerinde bilinçli ve bilinçsiz birçok yatırım yapılırken, gelişmiş olan ülkelerin aynı sektörleri pazarlarını koruyabilmek için önemli ve etkin maliyet düşürücü yatırımlar yapıp, müşteri beklentilerini karşılama ve pazarda yerlerini kaybetmeme çabasındadırlar. Tedarik zincirindeki son müşteriye sunulan bitmiş ürünün konseptten – mezara toplam maliyeti içinde döküm parçanın gerçek satınalma bedeli küçük bir yer tutmaktadır. Satış süreci ve politikaları bu kavramın faktörlerini üretici yönünden iyi değerlendirip, müşteriye bir avantaj olarak sunma becerisini göstermelidir. Bu süreç içerisinde en önemli faktör, müşteri beklentilerinin tam olarak anlaşılarak, çözüm planı sunulması ve uygulanmasıdır.

Kar marjları diğer sektörlere göre düşük olan döküm işinde, süreçlerin, kullanımların ve verimliliklerin gözden geçirilerek yapılacak %1’lik bir iyileştirme, karı ve dolayısı ile rekabet gücünü %10 arttırmaktadır. Türk döküm sektörü, 1970’lerde başlayan sanayileşme çabalarına, önce rastgele, sonra daha kapsamlı ve bilinçli katılmasına rağmen, son dönemde değişen müşteri ve piyasa beklentilerine ayak uydurabilmek ve bugüne kadar elde etmiş olduğu pazarları korumak için sadece düşük fiyat politikasının ötesinde hamleler yapmak zorundadır. Tebliğde, sektörün gelişimi ve uzun vadeli geleceği için yapılması gereken rekabet arttırıcı hususlar, sürdürebilir müşteri-teslimatçı ilişkileri ve akılcı fiyatlandırma politikaları değerlendirilmektedir.

Abstract: As many developing countries are by choice or not heavily investing in foundry or sub-supplier industries, developed countries are on the contrary, investing in productivity improvements and high technology in their existing foundries/sub-supplier plants to protect their markets and improving customer satisfaction. Effective casting pricde does not constitute a high percentage in the total cost of the end product presented to the end consumer of the whole supply chain. Sales policies and processes have to carefully evaluate this “total cost concept” and present it to the customer as a package advantage. Main issue in this process is to be able to analyse and understand the customer expectations and to present a total solution to these expectations. In a sector as foundry business, where the profit margins are low, analysing and improving the existing total

processes to reduce non value adding steps by only 1%, will increase the competitive power by nearly 10%. Turkish foundry industry, having started massive industrial investments since 1970’ies, will have to modify her initial “loe cost supplier” image and policy by transforming the main structures in order to keep up the customer base and to increase the competitive power. Actions to increase the competitive power as well as the long term future of the foundry sector, sustainable customer – supplier relationships and reasonable pricing policies have to be evaluated as parts of this new survival trend.

A)Giriş: 1)Genel Tanım Dünyada ilişkiler, ticaret, teknoloji, insanlar ve hayat çok süratli olarak değişiyor. Dünyadaki üretim sistemleri de bu hıza ayak uydurmak için önemli çabalar harcıyorlar. Türk döküm sektörünü oluşturan şirket ve kişilerin, sektörün ayakta kalabilmesi ve dünyada söz sahibi olabilmesi için, bu hızlı değişimi iyi okumaları, hem yönetim, hem de teknik olarak bu hıza yetişme zorunlulukları vardır Döküm işinin 8-10.000 yıllık geçmişi olmasına ragmen, üretimde mekanizasyon, metalurjisinin gelişmesi ve bir sanayi kolu olarak kendini kabul ettirmesi ise ancak 150 yıl öncesinde başlamıştır. Döküm üretimi, vazgeçilmezliği ve önemine ragmen, dünya milli gelirinin artışına göre çok yavaş tempoda büyümektedir.

Döküm işi, nakliye ücretlerinin yüksekliği, işin her yerde yapılabiliyor olması nedeni ile bölgesel kalmaktadır. (ABD, AB, Uzak Doğu gibi alanlar). Büyüme ve başarı bu bölgelerde yoğunlaşmayı gerektirmektedir. Birçok döküm tesisi, ana müşterilerinin peşinden, yeni bölgelerde tesisler açarak, bu tesislerden ana müşterilerinin yeni açtıkları tesislere hizmet vermektedirler. Ürünlerde ve malzemelerde hafifleme, enerji tasarrufu, çevre kirliliği ve CO2 emisyonu beklentileri ve zorlamaları nedeni ile önemli değişiklikler olmaktadır. Metalurji bilimi bu yeni teknolojilere öncülük etmektedir. Tüm bu gelişmeler dökümün üretim miktarını etkilediği gibi, üretim teknolojilerini ve bilgi gereksinimini de etkileyecektir. Döküm fabrikalarında çalışmaya hevesli yetenekli iş gücü ve beyinin bulunması da Batı dünyasında zorlaştığı gibi, Türkiye’de de yer yer problem yaratmaktadır. Döküm fabrikaları yeni düzene ayak uydurabilmek için, geleceklerini çok iyi planlamaları, stratejik planlarını hazırlamaları ve bunu tüm çalışanlara yayarak uygulanmasını yakından takip etmelidirler. Döküm işi teknolojik bir işlem olmasına ragmen, dünyadaki değişim ile birlikte daha çok bir “İŞ” haline gelmekte ve artık iş yönetim felsefeleri ile yönetilmeleri önem kazanmaktadır.

2)Dünyadaki Değişim Rüzgarları Sayısallaşma ve küreselleşme tüm sanayi ve ticarette yeni bir rekabet dünyası yaratıyor. 21.yüzyılla birlikte hem insanlar, hem de hizmet ve üretim sektörleri ayrı bir yapıya oturmaya başlamıştır. Türk sanayii ve ticaret sektörlerinin de, son 40 yıldır dünya pazarları ile iç içe girilmiş olması nedeni ile bu gelişmelerin dışında kalması geleceği acısından olanaksızdır.

Ana felsefesi küresel dünyaya yayılmış üretim ve ticaret tüm toplumun yararlanabileceği kar ve zenginlik yaratmalı, fakat, bu kar ve zenginlik insanlara ve dünyamıza rağmen elde edilmemelidir. Yeni dünya bu dengeler ve karmaşıklıkların akıllıca yönetilmesinin yanında, sistemin canlılığını sağlayacak bir teknoloji ve hızlı değişim dünyası olacak ve olmaktadır. Günümüz ve gelecek 10 yılın dünyasında: a) Gelişmiş ve gelişmekte olan

ekonomilerde iki ayrı büyüme hızı, b) Şehirleşme ve yaşlanan nüfus c) Dünya kaynaklarının kontrolsüz

tüketimi d) Enerji yapısının değişmesi e) Kişilerin özgürlük talebi, demokrasi,

etik değerler, ekolojiye artan ilgi f) Teknoloji, inovasyon, dijitalleşme

ön planda olarak tüm yaşamı etkileyecektir. Bu değişim kolay olmayacak, dünya üzerinde yaşam ve ekonomilerde birçok çalkantı yaşanmasına neden olacaktır. Türk döküm sektörü bu yeni dünyadaki gerçeklere uyarak, bu yeni dünyada yer alabilmek için; “yaratıcı, yenilikçi ve maliyet kavramlı” sistemler geliştirmek zorundadır.

B)Değerlendirme

1)Dünya Döküm Sanayinin Genel Görüntüsü: - Döküm fabrikası sayıları her yıl %4-5 azalıyor, buna rağmen dünya döküm tonajı yıllık ort. %2 artıyor. - Mühendislik katkısı olmayan ürün üretenlerin kar marjları ve rekabet şansları düşük - Yeni yatırımlar azalıyor

- Gelişmekte olan ülkeler produktivite yatırımları ve eğitim ile ucuz işcilik avantajı ile gelişmekte olan ülkelere kaptırdıkları işleri geri alıyorlar - Dijital teknoloji döküm tesislerine ve ürünlerinin artık vazgeçilmez bir parcası oluyor. - Metalurji bilimi yeni hafif ve dayanıklı malzemeler yaratıyor - Ekoloji, enerji ve ergonomi işin artık bir katmanı oldu. - Kar marjları yüksek değil. - Sektöre bilgili, hevesli eleman girişi yok. - İleriye doğru entegrasyon yatırımı yapmamış tesisler, zaman içinde devreden çıkacaklar. - Süreçler ve ürün geliştirme teknolojisi sayısallaşıyor. Kontrolu zor, fakat yararı çok. - Metallerin metalurjisinin önemi ilk defa sanayi tarafından anlaşılmış, metal-bilim atelye sahasına inmiştir. - Akıllı ve rekabetçi yatırım yapanlar kazanacaktır. Dünya milli gelir artışı ile karşılaştırıldığında, döküm üretimi yılda % 3.7 artmasına rağmen, dünya milli geliri % 7.9 artmaktadır.(Şekil 1). Aynı şekilde, Türk döküm üretimi de milli gelir artışının gerisinde kalmıştır. (Şekil 2) Türkiye’nin ve dünyanın yıllara göre kişi başına düşen döküm üretimi ve döküm üretiminin gayri safi milli gelire göre büyümesinin geri kaldığı görülmektedir.

Şekil 1: Dünya döküm üretimin dünya milli gelirine göre değişimi (cari değerlerle)

Şekil 2: Türk döküm üretiminin milli gelire göre değişimi (cari değerlerle) Büyümede metaller arasında önemli farklılıklar olup, öncülüğü alüminyum ve küresel grafitli dökme demir

almaktadır. Türkiye’de aluminyum yıllık %14.3, küresel grafitli dökme demir %13.7 artmıştır. ( Şekil 3a ve 3b)

Şekil 3a: Demir ve demir dışı dökümün yıllara göre büyümesi

Şekil 3b : Dünya döküm üretiminin malzemelere göre değişimi

Ülkelere bağlı olarak döküm üretiminin %50-65’I taşıt araçlarının üretiminde

kullanılmaktadır. Bu oran aluminyum dökümde daha yüksek değerlere ulaşmaktadır. Dünya ve Türkiyede ki araç üretimi ve aluminyum döküm ilişkisi Şekil 4’de ve 5’de verilmektedir. Araçlarda aluminyum döküm kullanım yerlerindeki artışlar Şekil 6 ve 7’de gösterilmektedir.

Şekil 4: Dünya’da aluminyum döküm üretimi araç üretimine ve hafiflemeye bağlı olarak artmaktadır

Şekil 5: Türk araç üretimi ile aluminyum döküm üretimi artışının yakın ilişkisi özellikle son 4 yılda artmıştır

Şekil 6: Taşıt araçlarında kullanılan silindir kafaları ve blokların önemli bir kısmı aluminyum döküme dönmüştür.

Şekil 7 a,b,: Aluminyum döküm miktarının araç üretimine bağlı olarak değişimi Türk taşıt araçları sanayinde gerekli olan döküm parça miktarı 600.000 tona

ulaşmasına rağmen(Şekil 8), bunun önemli komple motor, şanzıman ve aks olarak ithal edilmekte olup, Türk döküm sektörünün yerli döküm olarak satabileceği ek 250-300.000 ton döküm motor ve şanzımanlar yerli üretilmediklerinden, kaybedilmektedir.

Şekil 8: Türk otomotiv sanayinin döküm ihtiyacı Döküm ürünlerinin kişi başı kullanımı ve ekonomiye katkısı ise AB ve Nafta ülkelerinde yüksek (10 kg döküm 1000 € katma değer yaratıyor), gelişmekte olan ülkelerde ise alt seviyededir. (30 kg döküm 1000€ katma değer yaratabiliyor) (Şekil 9) Kişi başına düşen döküm üretiminde ise Türkiye 22 kg ile geride kalmaktadır. (Şekil 10). Kişi başına döküm miktarının artışı ise, nufus artışına göre hem dünyada, hem de Türkiye’de geride kalmaktadır. (Şekil11)

Şekil 9: Döküm ürünlerinin kişi başına kullanımı

Şekil 10: Dünyada kişi başına düşen döküm üretimi

Şekil 11: Kişi başına düşen döküm miktarları 2000’li yıllardan itibaren, döküm üretimi ve kullanımı gelişmekte olan ülkelerde artmaktadır. 2020 yılında BRİC ülkelerinin döküm üretiminin %60’ının sağlayacağı tahmin edilmektedir. (Şekil: 12)

Şekil 12: Dünya döküm üretiminin gelecek yıllarda üretileceği bölgeler ve bu tahminin 2012 fiili üretim dağılımı ile karşılaştırması Üretimin gelişmekte olan ülkelere kaymasının ana nedeni buralarda ürünlerin daha ucuz üretilebiliyor olmasından ziyade; a) Kullanım ve tüketimin bu ülkelerde

olması b) Nakliyenin pahalı olması c) Ana üretici firmaların yan

sanayilerini yakınlarında olmalarını istemeleri

d) Yerli katkı oranı baskısının olmasıdır. (Şekil 13)

Şekil 13: Bölgesel üretimin avantajları Gelişmekte olan ülkelerde üretim maliyetleri ucuz diye yıllar önce bu ülkelere ve özellikle Çin’e üretim yaptırıp, ülkelerine daha ucuz ürün ve parçalar getirip, kullanmak isteyen birçok firma, gelişmekte olan ülkeleredeki işcilik bedeli artışı, paralarının değerlenmesi, produktivitenin yükselememesi nedenleri ile artık rekabetci olmayan bu ülkelerden geri dönmektedirler. Döküm parça üretim maliyetlerini oluşturan kalemlerden. a) Metalik malzeme ve diğer

hammaddeler ( Tüm dünyada küçük farklarla aynı olup, bazı malzemeler borsa değeriile satılmaktadır)

b) Enerji (Hükümet destekleri kaldırıldığında tüm dünyada aynı seviyededir)

c) İşcilik (İlk başlarda ucuz olan işcilik, zamanla artmış, diğer ülkeler de otomasyon yatırımları ile produktivitelerini arttırarak, ucuz işcilik avantajının önüne geçmişlerdir.

Çin’deki ucuz işcilik avantajı, revaluasyon, işci ücretlerinin refaha paralel artışı, produktivite artışlarının diğer ülkelerden geri kalması nedeni ile kaybolmuştur (Şekil 14, 15, 16)

Şekil 14: Çalışan başı verimlilik (2005 sabit kurları ile)

Şekil 15: Çeşitli ülkelerde işçilik ve verimliliğin değişimi

Şekil 16: Çin’de döküm parça üretip, ihraç etmek artık karlı değil Döküm ve benzeri üretim sanayinde verimlilik arışı sadece çalışanların daha etkin çalışması veya makinaların daha fazla otomasyonu ile sağlanılmasının ötesinde, ürün ve süreçlerde inovatif yenilikler yapılmasına bağlıdır. (Şekil 17)Döküm sektöründe, diğer sektörlere göre daha az görülen inovasyon, sayısallaşma ve birçok ara süreçin yeni teknolojilerle eliminasyonu ile etkisini yeni yeni göstermeye başlamıştır. Bu atılımları uygulayabilen döküm fabrikaları, yeni dönemde rekabetciliklerini koruyacaklardır.

Şekil 17: Verimlilikte kademe atlama inovasyona yapılan yatırıma paraleldir

Şekil 18: Türk döküm sektöründe artan çalışan sayısı ve bir ton döküm üretimi için harcanan işçilik Türkiye’de aluminyum dökümde 14.1 ton/kişi-yıl, pik+çelik dökümde 63 ton/kişi-yıl verim alınırken, bu rakamlar Almanya’da sırası ile 22 t/kişi-yıl ve 90 t/kişi-yıldır. Türk döküm sektöründe işcilik verimliliği yıllara göre iyileşmemekte olup, birim ton üretimi için harcanan işcilik yıllık %6 civarında artmaktadır. (Şekil 18)Bu gelişimin nedenleri

arasında, parçaların artan griftliği, süreçler içine işleme operasyonlarının da girmesi, ürün dizaynında yer alınması gibi artı değer katam hususlar olmasına rağmen, maliyetlerin yakından takip edilmemesine paralel endirekt personel sayısının kontrolsuz şekilde artması sayılabilir. Döküm fabrikası başına yıllık üretim, verimlilik için birçok ülkede karşılaştırma kritreri olarak kullanılmaktadır. Dünyadaki döküm fabrikası başına düşen üretim Şekil 20’de verilmektedir. (Şekil 20) Çin’de döküm fabrikası sayısı 2020’ye kadar 30 000’den 10 000’e düşürülerek, verimliliğin 12 t/adam-yıl’dan 29 ton/adam-yıla yükseltilmesi hedeflenmektedir. Benzer verimlilik iyileşmesi tüm dünyada da gözlenmektedir. (Şekil 19)

Şekil 19: Çin’de döküm fabrika sayısının azalması ve verimliliğin arttırılması

Şekil 20: Dünya’da döküm tesisi başına düşen ortalama üretim

Şekil 21: Alman döküm sanayinin hedefleri

Şekil 22: Alman döküm sanayinin yıllara göre yatırımları Alman döküm sanayi, işcilik ücretleri dünyanın en pahalısı (30€/saat) olmasına rağmen, döküm üretimini her yıl arttırmaktadır. Üretilen ürünler katma değeri yüksek, alaşımlı, özel ısıl işlemli, komplike parçalar olup, başka ülkelerden ithal edilmeyecek özelliklerdedir. Bunun yanında, bu dökümlerin kullanıldığı makinalar ve lüks sınıf taşıt araçlarının maliyeti içinde döküm parçaların maliyeti, makina veya taşıt aracının satış fiyatı yüksek olduğu için, büyük bir yüzde tutmadığından, müşteriler yakınlarında olan ve hizmetlerinden memnun olduklaeı döküm tesislerinden parçalarını almayı tercih etmektedirler. Alman döküm sanayi rekabet gücünü arttırmak ve ekolojik ürertim yapabilmek için sürekli yatırım yapmaktadır. (Şekil 22). Yapılan yatırımlar ort. 600 milyon €/yıl olup, Türk döküm sanayinin yıllık yatırımlarının takr. 5 katıdır.

Bunun yanında, Alman döküm sanayicileri, gelecek hedeflerini tespit edip, bunun için planlar yapmaktadırlar. (Şekil 21). Bu liste içinde, Türk döküm sektörünün de yararlanacağı birçok husus vardır. Yıllar itibari ile sağlıklı bir gelişme gösteren Türk Döküm sektörü, dünya döküm üretiminde 13.cü, AB’de 4.cü, çelik dökümde 2.ci, lamel ve küresel grafitli dökme demir’de 3.cü, alüminyum dökümde 6.cı durumdadır. Türkiye’deki diğer sektörler göz önüne alındığında başarı gibi görünen bu sıralamanın gelecek yıllarda korunabilmesi için Türk döküm sektörü, teknolojik, müşteriye hizmet anlayışı, ileriye ve geriye doğru entegrasyon, enerji ve ekoloji, üretim verimliliği ve ürün teknolojik seviyesi konularında yapısal değişikliklere girmek zorundadır.

2)Döküm sektöründe yeni teknik eğilimler

3)Türk döküm sektörü olarak kendi kendimize sormamız gereken bazı sorular: -Döküm ve metalürji sektöründe ne kadar öncüyüz? -Dünya nerede biz neredeyiz? -Herşey yıllık üretim tonajı mı? Yoksa rekabet gücü ve inovasyon mu? -Bu tonajlar ve sıralama gelecek yıllarda tutulabilecek mi? Türk sanayi sektörü emek yoğun, alt-orta teknoloji seviyelerinde üretim ve ihracat yapacak bir yapıdadır. Döküm sektörü, bu dağılımda “sanayileşme” bölgesindedir. (Şekil 23) Ulaşılması gereken hedef ise, girift, özel alaşımlı, nano katkılı ürünlerin yenilikçi süreçlerde üretilip, pazarlandığı alandır. Yeni dünyada, otomobil, döküm, demir çelik gibi birçok ürün gelişmiş ülkelerde yaratılmakta, fakat gelişmekte olan ülkelerde üretilmekte ve dünya milli gelirinin %34’ünü oluşturmaktadır.

Şekil 23: Sanayi sektörleri katma değer teknoloji grupları ve üst teknoloji grubundan bazı döküm parça örnekleri

Teknolojik ürün fiyatları, basit ve klasik üretim teknolojileri ile yapılan üretimlere göre 10-20 kat daha yüksek fiyatlarla satılabilmektedir. Standart bir lamel grafitli dökme demir döküm parça 1.25 $/kg fiyata satılırken, bu dökümün kullanıldığı bir premium otomobilin kg fiyatı 55$’dır.(Şekil). Bunun yanında Türkiye’nin ürettiği, teknoloji ürünleri alt kategorilerde olup, 12.2 $/kg, ABD ve Japonya’nın sattığı teknolojik ürünler ise 53-68$/kg mertebesindedir. Döküm ürünleri ağır olmaları, nakliye maliyetleri, ileri teknoloji gerektirmemeleri nedeni ile kullanıldıkları yerlere yakın alanlarda üretilmektedirler. (Şekil 24) 1 kg Pik döküm 1.25$

1 kg Çelik döküm 2 $ 1 kg Alüminyum döküm 7 $ 1 kg İşlenmiş pik döküm 15 $ 1 kg Mercedes araba 55 $ 1 kg İ-Pad 1500 $ 1 kg İntel i7 işlemci 30000 $

Not : Değerler Nisan 2014’e aittir. Şekil 24: Teknolojik ve bitmiş ürünün temel ürünlere göre fiyat farkları Türkiyede’ki döküm satış değerinin artışı %4.6/yıl olup, milli gelirin cari fiyatlarla artışı olan %13’ün altında kalmaktadır. (Şekil 25 Sol ) Aynı durum dünya için de geçerli olup %3.6/yıl artışa karşılık, dünya milli geliri (cari fiyatlarla) artmaktadır (Şekil 25 Sağ) Türk döküm üretiminin birim satış fiyatları da son 5 yıldır aynı seviyede seyretmektedir. (Şekil 26)

Şekil 25 :Döküm üretiminin parasal değeri ve milli gelir

Şekil 26: Türk döküm üretiminin birim fiyatları

4)Döküm Sektörünün Karlılığı Üretimin fiziksel olarak ağırlığı, birçok ürünün döküm olarak vazgeçilmezliği, çeşitli ekoloji, eleman, enerji problemleri olmasına rağmen, sektör tüm dünya üzerinde karlı bir finansal sonuç oluşturamamakta, ortalama Ebit (Vök) karlılığı %3-7, Ebitda (Favök) karlılığı ise %8-10 arasında değişmektedir. (Şekil 27).

Şekil 27: Çeşitli döküm tesislerinin Ebitda (sol) ve Ebit (sağ) karlılıkları (Ref İKB, RB) Ab ve Çin’in en önemli döküm üreticilerinden biri olan Georg Fischer AG’nin döküm işinden 2013 yılı karlılığı (Ebit) %4 civarında olup, AB’nin diğer büyük bir döküm grubu ise zarar etmiştir. Döküm şirketlerinin piyasa değerleri de, bu düşük karlılık nedeni ile Ebitda x 5.5 veya Ebit x 8 gibi düşük seviyelerde kalmaktadır. Türkiye’de ise halka açık döküm tesisi sayısı 4 olduğu için, sektörün net kar potansiyeli tam olarak değerlendirilememektedir. Bir çoğu aile işletmesi olan döküm şirketlerinin, yapılan görüşmelerde karlılıklarının %6-9 (Ebit) civarında olduğu gözlenilmektedir. Bu düşük karlılıklarla gerek dünyada, gerekse Türkiye’de sektöre önemli yeni sermayenin girmesi beklenilmemekte, sektör kendi kaynakları ile büyüme ve rekabetçiliğini arttırma politikasını sürdürmektedir.

AB’de ise birçok döküm şirketi, AB içinde kendi tesislerini modernleştirmekte, Doğu Avrupa ülkelerinde ürünlerinin bir kısmını üretmek için teknolojinin en ileri seviyelerinde tesisler kurmakta veya müşterilerinin baskısı ile müşterilerinin buralardaki tesislerine ürün vermek üzere, Çin, Hindistan, Tayland, Meksika gibi ülkelerde döküm üreten tesisler kurmaktadırlar. Değişimi yapamayan birçok döküm tesisi ise kapanmakta veya el değiştirmektedir.

5)Döküm Fabrikalarının Kapanması, El Değiştirmesi Sektörden çıkmak isteyen, rekabet gücünü kaybeden, kar marjını yeterli görmeyen, aile işletmelerindeki yönetim problemlerini çözemeyen, yeni teknolojik yatırımları yapacak kaynakları olmayan döküm fabrikaları ya genelde komple şirket + tesis olarak satışa çıkarılmakta, ya sadece tesis işi ile birlikte satılmakta, ya da makinaları, binası parça parça satılmaktadır. Her yıl dünya çapında 150-200 döküm tesisinin el değiştirdiği ve 2000 civarında tesisin ise kapandığı tahmin edilmektedir. Alıcılar, genelde bu al-sat işinden para kazanmayı hedefleyen emeklilik fonları, bankalar veya işini büyütmek isteyen rakiplerdir. Kapanan veya satılan döküm fabrikalarının hataları: a) Müşterilerini “iş ortaklarına”

dönüştürememek, b) Ciroyu arttıracak çalışma eksikliği, c) Maliyetlerin tam olarak tespit

edilmemesi, d) Maliyet düşürme çalışmalarının

yetersizliği veya hedef seçilen konuların hatalı seçilmesi.

Kar =Ciro - Maliyet e) Üründe mükemmeliyet arayış şirketi

batırır, f) Teklifleri siparişe döndürme

oranının %5’in altına inmesi, kabul edilmeyen tekliflerin değerlendirilmemesi,

g) İş ortağı ve müşterinin zorluk derecesi, ödemeleri, pazarlık gücü ve yıllara yayılmış cirosunun takip edilmemesi,

h) Finansal ve yönetsel bilgilerle donatılmamış mühendis yönetici ve genel müdürler ile eş-dosttan oluşan aile yönetim kurulları. İşin yönetilmesi yerine işlemlerin yönetildiği kırılgan, düşük başarılı tesisler.

6)Döküm Ürünlerinin Pazarı Döküm ürünlerinin pazar dağılımı ülkelerin gelişmişlik düzeyine ve demir/demirdışı metalden yapılan üretime göre değişmektedir. Gelişmiş ülkelerde ana müşteri grubu otomotiv olup, demir bazlı malzemelerde üretimin %50’si, demir dışı malzemelerde %75’i otomotiv ve bağlı sektörlere satılmaktadır. (Şekil 28) Türkiye dağılımı da benzer yapıdadır.

Şekil 28 : Döküm ürünleri pazarlarının dünya ve Türkiye’de dağılımı

Türkiye’nin döküm üretiminin %65’i AB ülkelerine ihraç edilmektedir. Bu nedenle AB ülkelerindeki ve özellikle araç ve makine sanayindeki ekonomik gelişmeler Türk döküm üretimini yakından ilgilendirmektedir

7) 2014 Sonrası Döküm Pazarını Etkileyecek Faktörler Bütün bu gelişmelerin yanında, müşteri beklentileri de değişmektedir. Artık, ne bulabiliyorsa alan, kabul eden müşteri yerine beraber çalışma şartları beklentisi de bir müşteri anlayışı olarak hakim olmaktadır. Döküm üreticisinden bu yeni dönemde beklenilenler ise artmaktadır: a) Ürünün geliştirilmesinden, hurdaya

atılmasına kadar geçen sürede ortaklık ve sorumluluk yüklenme,

b) Ürünlerde yüksek verim, c) Teslimat güvenilirliği d) Rekabetçi ve uygun toplam maliyet e) Hızla azalan ürün ömürlerine uyum Dökümler, bu yeni dönemde artık “Yeşil” olarak dizayn edilmek zorundadır. a) İnce, b) Hafif c) Küçük, d) İşlemesiz, e) Gereksiz kalite zorlukları olmayan

ürünler bu tanıma girmektedir.

Otomobil, ticari araçlar, askeri araçlardaki tüm bu hafifletme çalışmaları, araç üretim sektörüne önemli şekilde bağlı olan döküm sektöründe değişimlere neden olacaktır:

a)Aluminyum döküm sanayii hem teknoloji, hem de kapasite açısından büyüyecektir b)Dökme demir sektörünün otomotiv sanayindeki payı azalacaktır c)Nano katkılı malzemeler gittikçe önem kazanacak ve ekonomik üretm metodları geliştirilecektir. d)Yıllık 80 milyon otomobil, 20 milyon ticari, tarım ve hafriyat makinası üretimi hesabı ile hafifleme ve araçların küçülmesi yıllık döküm tonajını 2-2.5 milyon ton azaltacaktır.

Döküm sektörü, bazı pazarlarda üretim kaybetmesine rağmen, teknolojiye bağlı olarak yeni pazarlar ortaya çıkmaktadır. a)Rüzgar türbinleri, b)Güneş enerjisi, c)Gel-Git akımlardan enerji üretimi, d)Protezler, e)Otomotiv ek emniyet parçaları, f)Saç, dövme vs’den döküme dönüşüm,

8)Döküm Fabrikalarının Gelecekte Kurulum ve Yerleşimleri

Dünyada gelişmekte olan rekabetçilikteki yeni anlayışlar, maliyetlerin indirilmesi, döküm fabrikalarının yerleşimleri ve iç yapılarında da yenilikler getirmiştir. Geleceğin döküm fabrikaları, çalışanları, üretim yönetimi, süreçleri, verimliliği ürünleri ve teknolojiyi içeren akıllı fabrikalar olacaktır. Yeni kurulan fabrikalarda öne çıkması gereken hususlar: a) Modüler olmaları b) Ara stokların sıfırlanması c) İş akışının sürekliliği d) En az operatör kullanacak

otomasyon e) Ağır işlerin robotlaştırılması f) Öne ve geriye entegrasyon, bitmiş

ürün,

g) Enerjiyi en verimli kullanacak yerleşim, makine parkı, yan tesisler.

h) Ekolojiyi en az etkileyecek makine ve süreçler

i) Atık enerji ve atık malzemelerin tesis içinde değerlendirilmesi

j) Doğru yere kurulma, k) Doğru Pazar portföyü, l) Ürün geçiş süresi 4-5 saat, m) Müşteri ile direkt/sıcak ortaklık, n) Arge + inovasyon + yeniliklerin

takibi işin bir parçası, o) Mali ve finansal kontrol, p) Positif düşünceli, takım anlayışlı,

sürekli eğitilen ve eğiten takım Bu anlayışlara göre yeni döküm makinaları en çok Çin ve Hindistan’a ve rekabetcilik için inovatif yatırımlar yapan AB pazarına satılmaktadır. (Şekil 29)

Şekil 29: Yeni ve teknolojik döküm makina ve techizatının ana pazarı Çin ve Hindistan, ana üretici ise AB’dir.

9)Piyasada Ayakta Kalabilmek İçin İleri/Geri Entegrasyon

Sektörün rekabet gücünü arttırabilmek için (yeterli bilgi, kapital ve kadronuz yeterli ise)

a) Mevcut döküm işini her yönü ile

mükemmel ve verimli hale getirmek,

b) Geriye doğru entegrasyonla; (Şekil 30)

Şekil 30: Döküm işletmesinde geriye doğru entegrasyon olanakları c) İleriye doğru entgrasyonla; (Şekil

31)

Şekil 31: Döküm tesislerinde ileriye doğru entegrasyon

Döküm fabrikalarının gelecekte ayrılmaz bir parçası olacak işleme tesisleri de tesis kuruluşlarında modüler yapıya uyma yoluna gideceklerdir. Halen döküm parçaları işleyen işlemecilerin geriye doğru entegrasyonla döküm tesisi kurmaları bilgi, fazla rekabet, yatırım fazlalığı gibi nedenlerle karlı olamamaktadır. Döküm tesisleri için ileriye entegrasyonun bir parçası olarak işleme tesisi kurmak rekabetçiliğe ve müşteriyi kendinize bağlamak için fizibıl ve vazgeçilmez bir atılımdır. (Şekil 32)

Şekil 32: Döküm fabrikalarının gelecekteki yapılanma ve hizmet şekli %75 doluluk ile çalışabilen işleme tesisleri, döküm tesisleri karlılığını positiv etki yapmaktadır. Sonuçta, tüm bu yeniliklerin ana nedenleri: a) Ürünü ve fikri pazara daha hızlı

sürebilmek, b) Ürünü daha düşük maliyetle

üretmek, c) Daha etkin ve beğenilir ürün

üretebilmek olup, herşey PAZAR ve KULLANICILAR içindir.

10)Türk döküm sektörünün problemleri: Türkiye’de bir çok döküm fabrikası: a) Biz kuralım, iş buluruz,

b) Komşum yaptı ben de yapayım, c) Bize mal satan dökümcü

sırtımızdan çok kazanıyor, biz de döküm tesisi kuralım, para bize kalsın, anlayışı ile kurulmuştur.

Doğru metod ise, yeni tesis kurulurken değerlendirmenin kapsamlı olarak yapılmasıdır. a) Pazar tespiti, b) Teknolojinin tespiti, c) Kapitalin temini, d) En uygun yerin tespiti, e) İnsan kaynaklarının

değerlendirilmesi, f) Ekolojinin incelenmesi, g) Fizibilitenin yapılması,

Ve nihayet yatırımın yapılması izlenilmesi gereken süreçtir.

Dökümcü işler iyi gitmediği zaman, kabahati müşteriye, kuralları işleten devlet kuruluşlarına, belediyelere, çalışanlara, sendikalara, bankalara yüklemeye çalışmak yerine: a) Rekabet gücünü arttırmalı, b) Müşteri ilişkilerini geliştirmeeli, c) Süreç, alımlar, yatırımlar ile

maliyetleri kontrol altına almalı, d) Enerji kullanımını azaltıp, atıklardan

yararlanmalı, e) İç ve dış fireleri azaltmalı, f) Verimliliği iyileştirmelidir

11)Döküm parça satın alınması ve döküm teslimatcısı seçilmesindeki kriterler: Döküm parça alan akıllı müşteriler: a) Öne çıkan ve ek hizmetler

verebilen, b) Her zaman daha iyi olmaya çalışan, c) Teknolojiyi takip eden, d) Yenilikler için yatırımlar yapan, e) Yeni fikirler üretebilen, f) Yeteneklerini müşterilerine sürekli

gösteren ve sunan, döküm teslimatçıları aramaktadırlar.

Satış, işin sonunda bir “göz boyamacılık” ve bir “emprovizyon”’dur. Satınalma kararını oluşturan hususlar önem sırasına göre:

a) Tesisiniz, yetenekleriniz, elemanlarınız ve şirketinizle müşterinin gözünü boyama,

b) Kalite, c) Teslimat performansı d) Fiyat’dır.

Satınalma kararı doğru müşterilerce Şekil 33 ‘deki faktörler göz önüne alınarak yapılmaktadır.

- Satın alma kararındaki kantar

ağırlıkları, ülkeye, firmaya, bazen de satınalmacının yetki ve şahsi kararlarına bağlı kalabilmektedir. (Şekil 33)

- Her yerden satın alınabilecek kolay işler için satınalma karar sıralaması:

- a) Fiyat - b) Teknoloji - c) Kalite - d) Teslimat performansı - e) Müşteriye genel hizmet

şeklindedir - İşler zorlaşıp, özelleştikçe,

müsterinin teslimatcıdan memnuniyeti arttıkça, bu sıralamada fiyat daha alt sıralara düşmektedir.

- Satınalmada doğru karar, ürünün size uzun vadede toplam maliyetinin hesaplanmasıdır. Satıcı olarak, bu değerlendirmeyi, müşterinin önüne koymak kantarda topun dengesini etkileyecektir. (Şekil 34)

Şekil 34: Satın almanın toplam maliyeti

12)Müşteri değerlendirilmesi, sınıflandırılması

- Tüm müşteriler eşit değildir - Tüm döküm satınalmacıları aynı

karakter ve anlayışta değildir - Aynı şekilde, tüm döküm - Şekil 33: Satınalma için karar

verme kriterleri

- satıcıları da aynı karakter ve anlayışta değildir

- Satınalmacılar arasında döküm işini bilen azdır. Eğitilmeleri ve yaptığınız işin ne kadar zor olduğu kendilerine öğretilmelidir

- Müşterilerinizi her yıl sınıflandırmanız gerekmektedir

- En büyük müşteriniz kapasite veya yerine göre cironun %15-20’sini geçmemelidir

- Ürün tipiniz, eğer çok özel nihai bir ürün üretmiyorsanız, tek ürün için %30-35’I geçmemelidir

- Karın çoğu tek müşteriden veya tek tip üründen gelmemelidir

- Teklerden hep kaçın: Tek sektör, tek tip ürün, tek ülke, tek müşteri (Çeşitlilik sağlayın)

- Her işte, süreçte ve ilişkilerinizde esnek olun (sipariş adeti, malzemesi, ölçüleri, zorluk, satınalma şartları)

- Kısa vadeli işler yerine, uzun vadeli işlere yoğunlaşın

- Kritik olmayan işlerinizi taşere edin

- PATRON ve AİLE olarak kendinizi geri çekin, bırakın işi profesyoneller yönetsin.

13)Döküm sektörünün bugünü ve yarını Dünyanın birçok gelişmekte olan ülkesinde döküm ve yan sanayi sektörlerinde bilinçli ve bilinçsiz birçok yatırım yapılırken, gelişmiş olan ülkelerin aynı sektörleri pazarlarını koruyabilmek için önemli ve etkin maliyet düşürücü yatırımlar yapıp,

müşteri beklentilerini karşılama ve pazarda yerlerini kaybetmeme çabasındadırlar. Döküm ürünleri gerek malzeme, gerek üretim süreçleri, gerek kullanım yerleri ve gerekse teknolojilerinde son 10 yılda dünyadaki enerji, ekoloji ve maliyet beklentilerine uyum sağlamak için önemli değişim ve gelişme içindedir Satış süreci ve politikaları bu kavramın faktörlerini üretici yönünden iyi değerlendirip, müşteriye bir avantaj olarak sunma becerisini göstermelidir. Bu süreç içerisinde en önemli faktör, müşteri beklentilerinin tam olarak anlaşılarak, çözüm planı sunulması ve uygulanmasıdır. Türk döküm sektörü, 1970’lerde başlayan sanayileşme çabalarına, önce rastgele, sonra daha kapsamlı ve bilinçli katılmasına rağmen, son dönemde değişen müşteri ve piyasa beklentilerine ayak uydurabilmek ve bugüne kadar elde etmiş olduğu pazarları korumak için sadece düşük fiyat politikasının ötesinde yeni teknolojiler, yeni pazarlar ve yeni ürünler ile hamleler yapmak zorundadır Türk döküm sektörü, 1970’lerde başlayan sanayileşme çabalarına, önce rastgele, onra daha kapsamlı ve bilinçli katılmasına rağmen, son dönemde değişen müşteri ve piyasa beklentilerine ayak uydurabilmek ve bugüne kadar elde etmiş olduğu pazarları korumak için sadece düşük fiyat politikasının ötesinde yeni teknolojiler, yeni pazarlar ve yeni ürünler ile hamleler yapmak zorundadır.

Dünyada ort. 50000 döküm tesisi çalışıp, takr. 100 milyon ton döküm üretiyorlar. Tesis başı ort. üretim olan 2000 ton/yıl orta boy bir döküm fabrikasının alt sınırıdır. Türkiye’deki ort. 1200 ton/yıl civarındadır. Rekabetciliği arttırabilmek için Türkiye ortalaması en az dünya ortalaması olan 2000 ton/yıl üretim/satış değerine artmalıdır

a)Küçük boy döküm tesisleri( Demir<2000 t/y; Demir dışı <500 t/yıl):

Küçük döküm tesisleri, kısa serili işler, yedek parka, özel işler yaparak az eleman ve az masrafla, fakat daha yüksek satış fiyatı ile yeni düzende de çalışmaya devam edebilecekler. Esneklik, müşterinin özel isteklerine cevap verebilmek, müşteri ile daha sıcak ilişki, çalışanların kendilerini işin bir parçası saymaları küçük işletmelerin önemli avantajlarıdır. Finansman ve aile problemleri yaşamadıkları taktirde, sektörde ürünlerine talep olacaktır

b)Orta boy işletmeler (Demir 2000-5000 t/yıl; Demir dışı 500-2000 t/y)

Orta boy işletmelerde birçok problem yaşanmaktadır. -Müşteri fiyat baskısı -Kapasiteyi doldurma zorluğu -Seri üretim ve kısa serilerin birbirine aynı tesis içinde karışması ve yönetinin zorluğu -Finansman zorlukları -Ailenin yeni fertlerinin işe karışması -Çalışanlarla sıcak ilişkinin kaybolmaya başlaması, sendikalaşma -Bütün bu problemlere bir de yönetim problemleri de girince, orta boy işletmelerin varlıklarını korumaları zorlaşmaktadır.

Yapılacak ise;

-Profesyonelleşip, işi daha da büyütmek -Özel ve uzmanlaşılmış işleri koruyarak, küçülmek -Veya İşletmeyi devretmek olacaktır.

c)Büyük boy işletmeler (Demir>5000 t/yıl; Demir dışı >2000 t/y)

a) Büyük boy işletmelerde genelde

yönetim ve anlayış profesyonelleşmiştir.

b) Müşteri portfoyü büyük alım yapan firmalar olup, onların beklentilerine göre yapılanmışlardır. Satışlarında pazar küçülmediği taktirde büyük problemler yaşanmamaktadır.

c) Verimlilik ve otomasyon ile ilgili önemli yatırımlar yapmaları gerekmektedir.

d) Personel, alım, finansman konuları profesyonelce yönetilmelidir.

14)Başarılı bir döküm fabrikasının güçlü yönleri a. Müşterileri ve beklentilerini iyi

anlayabilmek ve bunu tüm alt kadroya anlayabilecekleri şekilde yaymak

b. Döküm işinde en iyi olmayı hedefleyen ve işini seven, sürekli eğitilen, teknolojiyi takip eden tecrübeli ve yaratıcı bir kadroya sahip olmak ve bu kadroyu kaybetmemek

c. Her konuda vaktinde karar alabilme kapasitesine sahip olma

d. Mali yönden güçlü şirket olma e. Maliyet, kalite ve müşteri odaklı

çalışma takımı f. Uzun vadeli, güvenilir ve

müşterisiyle ortak olarak çalışacak bir teslimatçı olmak

g. Rakipleri incelemek ve analiz etmek h. Kendi tesis ve elemanlarının

yetenek ve kapasitelerini iyi bilmek i. Teslimatçıların yeteneklerini bilmek j. Harcı alem ürünlerin yerine katma

değeri yüksek ürünlere yönelmek

C)Sonuçlar ve Son Söz 1)Ürünlerin rekabetçi olması ve satın alınıyor olması birçok faktöre bağlıdır. -Diğer ürünlerden farklılıkları vardır. -Satış politikası müşteriyi kendisine bağlamıştır. -Yeterli üretici ve üretim yoktur. -Ekip, makineler, süreçler ve ürünü müşteriye sunuşta farklılık ve üstünlükler vardır. -Müşteri ile kavga değil bir takım olarak çalışma yönetim prensibidir. -Fiyatlara bağlı olarak sunulan hizmet müşteriyi rahatsız etmemektedir.

2) Ürünün değil, kendi yeteneklerinizin pazarlanması esastır.

3) Pazarlama, tüm şirket kadrosu ile yapılmalıdır. Satış kadrosu, sadece öncü takımdır. Sürekli geri planda bırakılmış olan tüm fabrika çalışanları, yeni pazarlara giriş ve müşteri tatmininde en önemli satış unsurunuz olmalıdır.

4) Müşteri güvenliğinin uzun fakat güvenli süreci olarak ürünün pazarlamadan başlayarak devreye alınması:

a. Seri üretimi b. Teslimat zamanlaması c. Problemlerin müşteri ile beraber

çözülmesi d. Satış sonrası hizmetlerle müşteri ile

sıcak ilişkiler

5) Müşteriye hizmet süreci iyi yönetilebilirse, problemli müşteriler ve ürünler bile, istenilen iyi ürünler ve iyi müşteriler haline getirilebilinir.

6) Güvenin kazanılması zor, güvenliliğin sağlanması ve kaybedilmesi bir o kadar kolaydır.

7) Karşılıklı güven ortamının sağlanması ile, döküm ürünleri gibi birçok problemi olan bir ürün

cinsinde, üç, beş kuruş ucuz diye hiç bir müşteri teslimatcısını değiştirmek istemez.

8)

Başarı: a. -

%25 işin ruhuna sahip olma b. -%25 bir miktar show yapma c. %25 işin ehlini bilme d. %25 bilgi ve kültür’dür.

9) Döküm işinde şirket yönetiminde nakit akışının kontrolu en önemli faktördür. Alım ve satım anlaşmaları nakit akışını rahatlatacak şekilde düzenlenmelidir. Borç/ciro, borç/özsermaye oranları yakından izlenmeli, tespit edilmiş değerlerin üzerine çıkmaması sağlanılmalıdır. Ham maddelerdeki ve enerjideki fiyat artışlarını müşteriye aktaracak formül ve anlaşma olmalıdır. 10) Pazar artışı ve satış talebi artmadan ve yeterli karlı işlerden emin olmadan yeni kapasite artımı yatırımları yapılmamalıdır. Mevcut kapasiteyi 2-3 vardiye kullanma ve işletme verimini arttırma önceliklidir. 11) Genel giderler ve sabit masraflar yakın izlenmeli, gereksiz harcamalar onaydan geçirilmelidir. 12) Siparişi alınacak yeni işler fiyatın ötesinde yapılabilirlik, benzer işi yapan rakiplerin sayısı, kapasiteyi etkilemesi gibi birçok faktör değerlendirilmelidir. 13) Dünyadaki alt yapı, şehirleşme ve en önemlisi enerji kaynaklarının değişimi çok miktarda yeni döküm parçaya ihtiyaç oluşturacaktır. Artan makinalaşma ve dünyada dolaşan araç sayısı yedek parçaya da talebi arttıracaktır. Bu faktörlerin doğru değerlendirilerek, pazar oluşturulması düşünülmelidir. 14) Dökümün satıldığı müşteriler, küçük firmaları satın alarak

büyümektedir. Pazarda satış yapılacak firma sayısı gittikce azalacaktır. 15) Döküm her yerde üretilebildiği ve nakliye bedelleri ürün fiyatına oranla yüksek kaldığı için, kullanıldığı yerde üretilecektir. Dünyada bir çok büyük döküm fabrikası (Georg Fischer, NEMAK, Eisenwer Brühl) pazarın olduğu yerlerde herşeyi ile kendi kendine yeten döküm tesisleri kurmuşlardır. 16) Döküm parçalar, ayrı döküm olarak ihracat yerine, makina veya araç üzerine monte edilmiş olarak satılmaktadır. Almanya ve ABD’nin döküm üretiminin önemli kısmı bu ülkelerde üretilen makina, hafriyat/maden araçları ve otomobiller üzerinde diğer ülkelere ihraç edilmektedişr. Aynı durum, Türkiye’ye yurt dışından komple olarak gelen otomobil ve makinalar için de geçerli olup, toplam döküm kaybımız 250-300.000 ton/yıldır. 17) Dünya sistemi, son 25-30 yıldır nisbeten gizli, son 5-10 yıldır, açık bir şekilde büyük bir değişime doğru gidiyor. Bunu iyi okumak ve anlamak gerekiyor. 18) Bu büyük değişim zamanlarında, iyi planlanmış, sonuçları hesaplanmış stratejiler ve bunlara ulaşmak için iyi organize edilmiş taktikler gereklidir. 19) Uzun vadede ayakta kalabilmek, müşteri dahil, döküm fabrikasının tüm unsurlarının dünya gerçeklerine bağlı olarak harmoni içinde yönetilebilinmesine ve yönlendirilmesine bağlıdır. Bunu da yapacak ufku açık yöneticilerdir. 20) PATRON ve AİLE olarak kendinizi geri çekin, bırakın işi profesyoneller yönetsin. Beceremezlerse,işten atma zevkini yaşarsınız.

D) Kaynaklar: 1) D.Weiss, Foundries, The Final Frontier-The Next Thousand Years of Casting Technology 2) T.Wohlers, Worldwide Trends in Additive Manufacturing, Rapid Technology Conference Proceedings, 2009 3) Additive Manufacturing, Roland Berger Study, Kasım 2013 4) T.Hessmann, Dawn of the Smart Factory, Industry Week, Şubat 2013 5) Y.Günay, Döküm Fabrikaları da Bir Enerji Şirketi Olmak Zorundadır, 6.Döküm Kongresi, İstanbul, Eylül 2012 6) J.Manyika,Distruptive Technologies, Mc.Kinsey Mayıs 2013 7) M.Zils, Moving Toward a Circular Economy, Mc.Kinsey Report, Şubat 2014

8) G.Landerl, Gussanwendungen Gestern, Heute und Morgen, Giesserei, 01/2014

9) Y.Günay, Döküm Fabrikaları, Ekoloji ve Enerji. Ortak Yaşam Mümkün mü?, 3.Döküm ve Çevre Konferansı, İstanbul, 2009

10) R.A. Miller, Design Support for Tooling Optimization, ESMART Subtask 3.7, Eylül, 2011 11) Y. Günay What Do We Do Next, To Survive,To Grow and Be Distinquished,

Proceedings of the 69th

World Foundry Congress, Ekim 2010 12) D. Markus, Here We Go Again, Modern Casting, Aralık 2013

13) M. Swartzlander, Srategies for India’s Foundries, Foundry India, Oc/Şu 2014 14) M.Mehling, Increasing Revenue Thr. Client Assessments, Modern Casting, 03/2014 15) 14 Costs Affecting Your Casting Price, Metal Casting Design + Purchasing, 03-04/2014 16) Y.Günay, Araç Hafiflemesi ve Metal Bilim ve Süreçlerinin Bu Eğilime Katkıları, Figes Otomotiv Kongresi, 05/2014 17) Y.Günay, Döküm Dünyasında Bir Gezinti, Tüdöksad, 04/2014 18) Tepav, Dünya ve Türkiye Otomotiv Sektörü, 03/2014 19) K.George, Next Shoring, McKinsey Quarterly, 01/2014 20) A.Spada, Global Metalcasting, Strengths and Weaknesses, 71. World Foundry Congress, 05/2014 21) M.Schwartzlander, Growing Sustainable Profits in Foundry Industry, 71. World Foundry Congress, 05/2014 22) High Speed Computer Tomography, Casting Plant + Technology, 03/2012 22) D.Markus, Even More Thinking Like a P&L Statement, Modern Casting, 08/2011 23) N.Merens, Grading Your Marketing Efforts, Modern Casting, 08/2011 D.Markus, Boards That Add Real Value, Modern Casting, 02/2014 24) B.Mueller, Taking Advantage of Slower Times, Metal Casting Design and Purchasing, 01/2014 25) S.Henderleck, Selling Price- Industrial Products, India Foundry, 10/2012