Dönüşüm Süreci: Riskler, Fırsatlar, ve Yapılması Gerekenler

Dönüşüm Süreci: Riskler, Fırsatlar, ve Yapılması Gerekenler

Emre DeliveliAntalya, 19 Kasım 2005

e c o n o m i c p o l i c y r e s e a r c h i n s t i t u t ee k o n o m i p o l i t i k a l a r ı a r a ş t ı r m a e n s t i t ü s ü

Dönüşüm Süreci: Riskler, Fırsatlar, ve Yapılması Gerekenler 2

Çerçeve Türkiye Nereye Gidiyor?

Neden Türkiye eskisi gibi kalamıyor? Durum Değerlendirmesi Dikkat Çeken Hususlar Dönüşüm Süreci

Yönetilmesi Gereken Riskler Kaçırılmaması Gereken Fırsatlar Neleri, nasıl yapmalıyız?


Türkiye neden eskisi gibi kalamaz? Sürdürebilirlik Problemi

1990’lı yıllar kaybedildi: fırsatlar kaçırıldı, riskler yönetilemedi

Ekonomik krizler sonucunda herkes mevcut yapıyla mutlu olmanın imkansızlığını gördü

Açıklarımızı kapayabilmek için hız yakalamak ve yakalanan hızı sürdürebilmek en hayati sorun

Diğer ülkelerin durumu ve artan rekabet Dünyaya daha fazla entegre olmak zorundayız ve

hızla oluyoruz Rekabet gücü artık dazla fazla döviz demek değil,

hayatta kalabilmek demek Çocuklarımızın geleceği için rakiplerimizi geride

bırakmak zorundayız


Türkiye nereye gidiyor? İlk önce nereye gidileceğine karar vermek

gerekiyor Hız: Ekonomimiz için vakit nakittir. Kararı hemen vermek

gerekiyor Hesap: Önümüzdeki seçenekleri görmek ve tahlil etmek

gerekiyor Mutabakat: Seçenekleri karara dönüştürebilmek için

mutabakat zemini oluşturmak gerekiyor

Karar alıcılarda zihniyet değişikliği:Tavla oynar gibi karar almak yerine, satranç oynar gibi karar

almakİyi zar atan karar alıcılar yerine, stratejik ve uzun vadeli

hesaplar yapan karar alıcılar


Kısaca Durum Değerlendirmesi Ekonomik Büyüme Performans Değerlendirmesi Yapısal Değişim Küresel Ekonomiye Entegrasyon AB sürecinin sektörlere etkisi

Dönüşüm Süreci ve Avrupa Birliği


Ekonomik Büyüme 1968-2004 arası dönemde ortalama yıllık büyüme hızı %4.2. Dönemsel büyüme oranları:

1971-1980: %3.1 (standart sapma %3.21) 1981-1990: %8.6 (standart sapma %3.46) 1991-2000: %3.2 (standart sapma %5.32)

Büyüme hızındaki volatilite dikkat çekmekte. 1994, 1999 ve 2001’de ekonomik krizler. %4’ün üstünde kesintisiz büyümenin gerçekleştiği en uzun dönem 7 yıl sürüyor (1981-1987). Bu 7 senelik dönem haricinde, üst üste %4’ten fazla yıllık büyüme sadece üç sene süren 3 farklı

dönemde gerçekleşebiliyor (1974-1976; 1995-1997; 2002-2004). 2005’de %5 büyüyeceğimizi varsayarsak, 2002-2005 tarihimizdeki ikinci en uzun büyüme dönemi (4

yıllık) olacak.

0.050.0

100.0150.0

200.0250.0300.0350.0

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

4. Plan 5. Plan 6. Plan 7. Plan 8. Plan

GS

MH

(m

ilyar

$)

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

GS

MH

yıllık a

rtış

hız

ı (%

)

GSMH artış hızı


Ekonomik Performans, Kaybedilen Zaman: Güney Kore, Çin ve Türkiye karşılaştırması Kişi başına milli gelir:

1980’deki Türkiye’de kişi başına düşen milli gelir 1,910$ ve Kore’dekinin yarısı kadardı (3910$). Çin’deki milli gelirse 173$ seviyesindeydi.

2004’ye gelindiğinde Türkiye’deki kişi başı milli gelir (3,196$) Kore’dekinin (12,742$) ¼’üne kadar geriledi. Çin’deki ise 7 kat artarak 1160$’a yükseldi.

Sanayi katma değeri: 1980’de Sanayi katma değeri

Türkiye’de 15 milyar $, Kore’de 35 ve Çin’de 60 milyar $’dı. (Çin TR’nin 4 katı).

2003’e gelindiğinde Türkiye’deki sanayi katma değeri 45 milyar dolara, Kore’deki ise 215 milyar $’a ve Çin’deki ise 805 milyar $’a yükseldi. (Çin TR’nin 16 katı).

Kişi başına düşen GSMH, Türkiye, Çin ve Kore 1980-2003 (üç ülke için 1980 değerleri 100 olarak endekslenmiştir)

İmalat Sanayi Üretimi, Türkiye, Çin ve Kore, 1980-2003 (üç ülke için 1980 değerleri 100 olarak endekslenmiştir)

Kore

Çin

Türkiye

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004

Kore Çin Türkiye

Çin

Kore

Türkiye

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1980 1985 1990 1995 2000 2005

Çin Kore Türkiye

Kaynak: Dünya Bankası, World Development Indicators


Kriz sonrasında yeni bir süreç? Enflasyonsuz

Büyüme Düşmekte olan

faizler Artan verimlilik

-60%-40%-20%

0%20%40%60%80%

100%

enflasyon

faiz oranı

reel faiz

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

140.00

Oca.99 Oca.00 Oca.01 Oca.02 Oca.03 Oca.04 Oca.05

Sanayi Üretimi

Faiz Oranı

Enflasyon

Enflasyonsuz Büyüme Süreci

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

110.0

120.0

130.0

140.0

150.0

160.0

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

İstihdamÜretimİşgücü Verimliliği

economic program

Verimlilik ArtışlarıEnflasyon ve Faiz Oranları


Ekonominin Yapısal Değişimi Tarımın payı küçülürken, hizmetler sektörü büyümektedir. Yapısal dönüşümün niteliği önem kazanmaktadır. Hizmetler

sektöründeki gelişmeler, imalat sektörünün yapısını doğrudan etkilemiştir.

Sanayinin GSMH içindeki payında ilk bakışta çok büyük değişiklik olmamasına rağmen, ihracatta sanayinin payında büyük bir artış görülmektedir. 1980’de sanayi ihracatı toplam ihracatın %27’sini oluştururken, bugün

%86’sını oluşturmaktadır.

Sektörler Bakımından GSYH

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1979-1984 1985-1989 1990-1995 1996-2001 2002-2003 2004

Hizmetler

Insaat

Sanayi

Tarim


Küresel Ekonomiye Entegrasyon 1980’lere kadar düşük seviyede görülen dış ticaret

rakamlarında, 1980 liberalizasyonuyla birlikte artış görülmektedir.

1996’da başlayan Gümrük Birliği ve 2002’de başlayan dalgalı kur rejimi ile ihracattaki artış daha da hızlanmıştır.

Dış Ticaretteki Gelişmeler 1974-2004

-40.00

0.00

40.00

80.00

120.00

160.00

200.00

İhracat

İthalat

Toplam Dış Ticaret

Mal ve Hizmetdengesi

Serbestleşme Gümrük Birliği Dalgalı Kur Rejimi


Dış Ticaret ve Verimlilik

0%

20%

40%

60%

80%

100%

1980 1990 2004

İhracatın Teknolojik Yapısı

YÜKSEKTEKNOLOJİ YOĞUN

ORTA TEKNOLOJİYOĞUN

DÜŞÜK TEKNOLOJİYOĞUN

DOĞAL KAYNAKYOĞUN

Dış Ticaret-Verimlilik İlişkisi

0

20

4060

80

100

120140

160

180

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

6. Plan 7. Plan 8. Plan

mily

ar $

0

20

40

60

80

100

120

140

160

verim

lilik

inde

ksi

İhracat+ İthalat İşgücü verimliliği

İhracat yapımızda düşük teknolojili ürünler ağırlıkta.

İhracat teknolojik yapısında son 25 yılda dönüşüm gözlemleniyor. Doğal kaynak yoğun ürünlerin payı azalırken, düşük teknoloji başta olmak üzere, orta ve ileri teknoloji ürünlerinin payı artmakta.

Dış ticaretimiz artması ile işgücü verimliliğinin artması genel olarak paralel seyrediyor.

1980 ve 1990 larda verimlilik artışları dış ticaret artışının önündeyken, 2000 sonrasında dış ticaret daha hızlı bir artış kaydediyor.


14

5

7

6

11

11

20

8

7

11

ABD

Afrikaİtalya

Diğer ABRusya

Diğer Avrupa

Fransa

Asya Almanya

Dış Ticaretteki en önemli pazarımız AB

Source: Turkish Undersecretariat of Foreign Trade

IthalatToplam 97 milyar USD, 2004, %

olarak

İhracatToplam 63 milyar USD, 2004, %

olarak

8

5

13

83 11

30

914

ABD

Orta Doğu

Afrika

Diğer

İngiltere

Diğer AB

Diğer AvrupaRusya

Almanya

Orta Doğu


Türkiye’de Sektörlerin İhracat Performansı

Türkiye'de Sektörlerin 1996-2004 Yıllık Ortalama İhracat Artış Hızı

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Otomotiv sanayii ürünleri

Büro makinaları ve haberleşme cihazları

Diğer ulaşım araçları

Petrol ve ürünleri (madencilik)

Diğer elektriksiz makinalar

Demir ve çelik

Metal dışı mineral mamuller (çimento, cam)

Elektrikli makina ve cihazlar

Kimyasallar

Dokumacılık ürünleri

Diğer giyim eşyası

Meyva, sebze ve mamulleri (tarım)

Turkiye ortalaması = 13.31


Türkiye’de Sektörlerin Rekabet Gücü

Not1. Balon büyüklükleri sektörlerin 2004 ihracat hacimlerini göstermektedir.

Otomotiv sanayii ürünleri

Petrol ve ürünleri (madencilik)

Diğer giyim eşyası

Dokumacılık ürünleri

Demir ve çelik

Tarımsal ürünler

Büro makinaları ve haberleşme

cihazları

Elektrikli makina ve cihazlar

Kimyasallar

-5.00%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

-0.01 0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05

Dünyadaki Pazar payı (2003)

1996

-200

3 o

rtal

ama

yıll

ık d

ün

ya p

azar

pay

ı ar

tış

hız

ı


Yatırım Ortamı Engelleri - Türkiye

0% 20% 40% 60% 80% 100%

TelekomArsa-arazi sorunları

NakliyeElektrik

GümrüklerGüvenlik

Lisanslar ve izinlerİşgücü yetkinliği

Yasal sistemMevzuat belirsizliğiFinansmana erişim

İşgücü mevzuatıFinansman maliyeti

YolsuzlukRekabet dışı faaliyetler

Vergi İdaresiMakro belirsizlik

Vergi oranları

Yatırım Ortamından Kaynaklanan Engeller, 1312 şirket

Kaynak: Yatırım Ortamı Değerlendirme ve Verimlilik Anketi, TEPAV ve Dünya Bankası


Yatırım Ortamı Engelleri – Konya

KONYA

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3

Makro belirsizlik

Vergi oranları

Vergi İdaresi

Mevzuat belirsizliği

İşgücü yetkinliği

İşgücü mevzuatı

Finansmana erişim

Finansman maliyeti

Gümrükler


Şirketlerde Modernlik Kurumsal yönetişim Küresel ekonomiye entegrasyon

(ihracat) Yenilikçilik (yeni ürün geliştirme) Finansmana erişim Kaliteli işgücü kullanımı


Türk Şirketlerinde Modernlik

-2

-1.5

-1

-0.5

0

0.5

1

Mod

erni

ty E

ndek

si D

eğer

i

→modern

←geleneksel


Neden İyi Kurumsal Yönetişim?

İyi kurumsal yönetişim

İş etkinliği

Artan rekabet gücü

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0 20 40 60 80 100Şeffaf olmama (PWC)

İş e

tkin

liğ

i (I

MD

)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Kurumsal Yönetişim Endeksi (CLSA)

Rek

abet

En

dek

si (

IMD

)


2001 yılından bu yana yaşanan sağlıklı bir dönüşüm Verimlilik artışları Büyümenin özel sektör ağırlıklı oluşu Gelenekselden moderne geçiş (örn. Perakendecilik)

Önümüzdeki dönem gündemin başında rekabet gücü olacaktır: Verimlilik artışının sürdürebilirliği Teknolojik yenilenme ve kalite artışları Değer zincirinde zıplamak, ve Çin’in ucuz mallarından

ayrışmak Yabancı yatırımların artan önemi

En önemli dönüşüm mekanizması = AB uyum süreci

Şirketler Kesiminde Dönüşüm Süreci Başlamıştır


Dönüşüm Tartışmasının Unsurları Dönüşüm sürecine riskler ve fırsatlar

penceresinden bakmak faydalı olur: Dönüşüm Gereği: Önlenemez /

engellenemez bir risk olarak Asya’dan yükselen rekabet

Dönüşüm Kapasitesi: Türkiye’nin hızlı dönüşebilme kapasitesi: nüfus ve işgücü trendleri

Dönüşüm Aracı: Dönüşüm mekanizması olarak kamu-özel politika diyaloğu ve yerel mutabakat mekanizmaları


İktisadi Analiz ve Stratejik Planlama Eksikliği Fırsatları Kaçırtır (örnek 1) Tekstil sektöründeki son gelişmeler:

2004’de AB tekstil pazarında Türkiye %17 payla lider, Çin %11’le ikinci

2005 başında kotalar kalkıyor (2001’de DTÖ Doha zirvesinde belli olmuştu)

Çin 2005’in ilk 6 ayında %22’yle liderliğe yükseliyor, Türkiye ise %19 ile ikinciliğe düşüyor

Şu anda ithalat kısıtlamalarının durumu hararetle tartışılıyor, ama bizim için hayati öneme sahip olmasına rağmen, biz bu sürecin doğrudan içinde değiliz

Kıssadan hisse: AB’nin içinde olmak en önemli pazarımızın karar

mekanizmaları içinde olmak demektir


Elektronik sektöründe yaşanmakta olan gelişmeler: Türkiye’de tüplü renkli televizyon üretimi 2003 itibariyle 2,2

milyar USD hacime ulaştı AB’de %50 pazar payı (bunun %80’i fason üretim, %20’si

kendi markalarımızla) AB pazarı şu anda anti-damping vergileri ile Uzakdoğu

rekabetine karşı korunuyor:• Çin’e %44.6, Tayland’a %30, Malezya’ya %25, Kore’ye %15 • Türkiye %0• AB 2007’de bu vergileri tekrar müzakereye açacak, ve 2008’de

sıfırlanma ihtimali yüksek Fırsatlar ve tehditler:

Karar mekanizmalarının içinde olursak, süreci lehimize çevirebiliriz

AB TV pazarında tüplü TV’lerin payı düşerken, LCD ve plazma TV’lerin payı hızla yükseliyor. Türkiye stratejisini belirleyip, teknoloji atılımlarını gerçekleştirip 2008’e kadar bu segmentlerde kendisini rekabete hazırlayabilir.

İktisadi Analiz ve Stratejik Planlama Eksikliği Fırsatları Kaçırtır (örnek 2)


Önümüzdeki Riskler Siyasi Risk Cari İşlem Açığı Mali Disiplinsizlik Dışsal şoklar

Petrol fiyatları Irak ve İran’da gelişmeler AB’nin içindeki tutarsızlıklar

Artan Rekabet ve Çin Tehdidi


Artan Rekabet ve Çin Tehdidi Çin yalnızca tekstil demek değildir Çin ihracatındaki büyüme tekstil dışı

kalemlerden geliyor Türkiye’de ne üretiliyorsa, Çin’de de

üretilmektedir Perakendecilik sektöründeki önemi artan büyük

oyuncular, Çin ve Uzakdoğu mallarına artık rahatlıkla ulaşabilmektedirler

Değişen gümrük uygulamaların sonucunda, Türkiye’nin hakim pozisyonu olan ihracat pazarlarına Çin artık daha rahat girebilmektedir


Bilgisayar Araç Gereçleri

Telekom Ekipmanı Ofis Araçları Giysi-Elbise Parçaları Bebek

araba/oyuncak/spor Ayakkabı Bayan Giyim Eşyası Ses/TV Kayıt vb. Transistör vb. Elektrikli Araç Gereç

7,9227,9604,1428,9528,5678,6796,0321,8653,7104,438

41,01727,77219,12914,97514,45512,95511,10310,52710,40110,110

520350460170170150180560280230

Ürün Grubu (İhracat, milyon $) 1999 2003 Büyüme (%)

Çin Yalnızca Tekstil Demek Değildir


AB ve Dönüşüm Süreci AB zaten ZORUNLU olan dönüşümün

şimdiki adıdır. Ama AB süreci de ek maliyetler

getirmektedir. BİZ ONU zor bir dönüşüm sürecine

katlanmak için bir bahane gibi kullanacaktık şimdi o da yük oldu


Önümüzdeki Fırsatlar Yakalanmış olan istikrar ortamı AB sürecinin ivme kazanmış olması Başlamış veya başlamakta olan reformlar:

Vergi Reformu Sosyal Güvenlik Reformu Çok yıllık bütçe Yerel yönetimler Yatırım Ortamını İyileştirme Serbestleşme ve Özelleştirme (telekom, enerji,

limanlar)

Nüfus ve İşgücü Trendleri


Demografik yapı Türkiye’nin önündeki en önemli fırsattır! Türkiye’de çalışan nüfusun toplam nüfusa oranı

önemli bir artış trendine girmiştir. Bu oran AB ülkelerinde düşme eğilimindeyken,

Türkiye’de hızla artmaktadır. 2010’da bu oranın TR ve AB’de için eşitlenmesi beklenirken, 2010’dan sonra Türkiye’nin lehine artış gösterecektir.

Çalışan Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı

45

50

55

60

65

70

75

pe

rce

nta

ge

(%

)

Batı AvrupaTürkiye


Nüfustan kaynaklanan fırsatı penceresi Türkiye nüfustan kaynaklanan fırsatı

değerlendirebilecek mi? En önemli konu budur..

Dönüşüm kapasitesi yüksek, iyi eğitilmiş bir nüfus en önemli fırsatken, gerekli yatırımlar yapılmadığı takdirde en büyük tehdit olabilir.

Türkiye’nin önündeki bu fırsatı değerlendirebilmesi için acilen eğitim yatırımlarını ve yatırımların kalitesini / etkinliğini arttırmak gerekmektedir.


Nüfustan kaynaklanan fırsatı penceresi: İrlanda örneği Benzer bir fırsat İrlanda’nın önünde bizden 10 sene önce vardı.

Çalışabilir nüfus oranı Batı Avrupa ile 2000 yılında eşitlendi, ve 2000 sonrasında Avrupa’nın önüne geçti.

Bu fırsatı 1985’de gören İrlanda, eğitim harcamalarını üçe katladı. 1985-2002 arasında İrlanda ekonomisi yıllık ortalama %6.7

büyüdü (aynı dönemde Türkiye %3.9 büyüdü). 1985’de 11,871 $ olan kişi başına düşen milli gelir, 2002’de 3 kat

artarak 30,200 $’a yükseldi. (Türkiye’deki ise sadece 1.3 kat arttı.)

52

54

56

58

60

62

64

66

68

70

1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000

Cali

sab

ilir

Nü

fus O

ran

ı

0

50

100

150

200

250

300

Eğ

itim

Harc

am

ala

rı Batı AvrupaCalisabilirNufus

İrlandaCalisabilirNufus

İrlandaeğitimharcamaları


Önümüzdeki süreç: Amaçlar:

Dönüşümü hızlandırmak ve sürdürülebilir kılmak

Riskleri yönetmek Fırsatları değerlendirmek

Gerekenler: Yeni bir anlayış Yeni mekanizmalar (nasıl yapılmalı?) Yeni stratejiler (ne yapılmalı?)


Yeni bir Anlayış: Tavla’dan Satranç’a Önümüzdeki süreç anlayış şekillerimizin kökten

değişmesini gerektirmekte Müzakere süreci çok uzun soluklu bir karar alma sürecidir AB’deki karar alıcıların hepsi çok iyi satranç oyuncularıdır:

bir çok hamle sonrasını hesaba katarak karar almaktadırlar Türkiye’deki karar alıcılar ise çok iyi tavla oyuncularıdır:

anlık şartlar ve günlük fırsatlar dahilinde karar almaktadırlar Rekabet gücümüzü arttırmak için geniş perspektifli

stratejik kararların alınması ve uygulanması gerekmekte

Hem kamu hem özel sektördeki karar alıcıların çok iyi satranç oynamayı öğrenmeleri gerekiyor


Yeni mekanizmalar ve mutabakat zeminleri Yeni sorunlar için alışılandan farklı

mekanizmalar ve mutabakat zeminleri oluşturmak gerekiyor.

Herşeyi Ankara’dan bekleme süreci bitti. AB süreci yerelleşme ve yerel düşünebilmek anlamına geliyor.

Yerel girişimler yerel ekonomiye katkıda bulunmanın mekanizmalarını kurmalı ve harekete geçirmeli.

Rekabet Gücü Gündemi için özel sektör ve kamu sektörü arasında işbirliği mekanizmaları: Sesini duyabilecek kadar yakın, cebine

dokunamayacak kadar uzak


Yeni stratejiler ve yenilikçi politikalar İlk önce mutabakat zeminleri için

analitik çerçeveler ortaya çıkartmak gerekiyor.

Doğru kararları alabilmek için: Rakamlar ortaya konabilmeli, Seçenekler ortaya çıkarılmalı, Hesaplar yapılmalı, ve Mutabakat sağlanmalı


Yeni gündem, yeni sorular Yerel önceliklerin oluşturduğu rekabet gücü

gündemi belirlenmeli AB uyum ve dönüşüm sürecinin gerektirdikleri

hakkında yeterince farkındalık var mı? Yabancı yatırımları çekebilmek için yerel aktörlere

ne gibi görevler düşüyor? Mevcut sektörlerin dünyadaki değer zincirinde

Kayserili şirketlerin yeri nedir? Değer zincirinde ilerlemek için nasıl girişimler gerekmektedir?

Yükselen ve değer kaybeden faaliyetler nedir? Hangi alanlar için ortak girişimlere ihtiyaç var? Ne gibi alanlarda işgücü becerilerini arttırmak

gerekir? Gelenekselden moderne geçiş ve kurumsallaşma

nasıl sağlanır?


Hızlı dönüşüm sorunsuz olmaz Hız, yükselen rekabet karşısında

önemlidir. Bu nedenle hızdan vazgeçilemez.

Net istihdam yaratmak için büyümenin uzun dönem ortalamalarının üzerinde bir hızda olması önemlidir.

Ancak her alanda kaçınılmaz olan kurumsallaşmanın ve dönüşümün (iş dünyası dahil) zorluğu ortadadır.

Ama dönüşüm maliyetlidir.


Maliyetli Dönüşüm: Perakendecilik

Kazananlar Kaybedenler

Son Nokta Organize zincir mağazalar

Bakkallar

Dağıtım Tedarikçiler Toptancılar

Taşımacılık Lojistik firmaları Serbest çalışan kamyon sahipleri

Üretim Marka ürünler Kayıtdışı üreticiler (kalite??)

Bu süreçten en çok yararlanan kesim ise fiyatların düşmesinden dolayı tüketicilerdir.


Dönüşüm süreci sürdürülebilir mi? Transformasyonun güvenliği aslında

MUTABAKAT zemininin kapsayıcılığına bağlı görnüyor.

Yoksa AB’nin Türkiye’yi değil, Türkiye’nin AB’yi hazmetme kapasitesi sorgulanır.

Mutabakat nasıl sağlanabilir?


Oda sistemi, sağlam bir mutabakat mekanizmasıdır. Sancının süreci durdurmaması için sağlam

bir mutabakat mekanizmasına ihtiyaç vardır.

Aksi takdirde, iç tartışma, Avrupa’nın içinden gelen muhalefeti gereksizleştirebilir.

Mutabakat mekanizması, yerel temsil kabiliyetine ve merkezi koordinasyon mekanizmasına sahip olmalıdır.

Oda sistemi bu açıdan bir şanstır.


Odaların bu süreçte rolü nedir? Şu anki değil, on yıl sonraki dünya, AB ve

Türkiye hakkında farkındalık yaratmak Kamu-özel sektör politika

diyaloğunda rol almak, özel kesimin çıkarlarını temsil etmek

Şirketler kesiminin dönüşüm sürecindeki hizmet ihtiyaçlarının saptanması ile şirketler kesimine destek verecek mekanizmaların oluşturulması.


Ancak bunun için kapasite gerekir. 2001 yılından beri yürüyen çalışmalar

bu kapasiteyi inşa etmek içindir. Bir kaç örnek:Eurochambers ile başlatılan Oda

Geliştirme programıDünya Bankası-TEPAV işbirliğinde politika

diyalogu kapasitesi çalışmalarıTEPAV-TOBB-ETÜ yerel kapasite inşa

çalışmaları.


TEPAV|EPRI’nin süreçteki rolü (1) Yerel paydaşların daha aktif rol

üstlenmesini sağlamakYerel gazeteciler iletişim ağıYerel akademisyenler iletişim ağıYerel odaların politika tasarımı

kabiliyetlerinin güçlendirilmesi

Bölge Kalkınma Ajansları için yerel nüveler


TOBB’a hükümetle politika diyaloğu için araçlar sağlamakRekabet Ortamı Değerlendirmesi (Rekabet Kurumu

ve Dünya Bankası ile birlikte)• Hızlı tüketim malları• Havayolu taşımacılığı • Elektrik• Telekomünikasyon

Yatırım Ortamı Değerlendirmesi (Dünya Bankası ile birlikte)

• Yatırım Ortamı ve Verimlilik Anketi (1500 müessese)• Destekleyici çalışmalar (FDI, inovasyon, altyapı hizmetleri,

vb.)

TEPAV|EPRI’nin süreçteki rolü (2)


TEPAV|EPRI’nin süreçteki rolü (3) TOBB’a hükümetle politika diyaloğu için

araçlar sağlamakEtki analizleri için bir ekonomik model

oluşturulması (EcoMod ile birlikte.)• AB ülkeleri• Türkiye• Yerel etki analizleri.

Bölgesel entegrasyon için: Bölge odaları ile birlikte somut işbirliği

projelerinin geliştirilmesi.Kurumsal işbirliğinin öne çıkarılması.Pilot proje: Ankara Forumu.


TEPAV|EPRI’nin süreçteki rolü (4) Özel Sektörün İntibakının

Kolaylaştırılması AB Hazırlık AnketiYOİKK düzenlemelerinin etkisi anketiKOBİ’lerin kurumsal yapısı ve finansmana

erişiminin kuvvetlendirilmesiAvrupa Yatırım Bankası’na proje başvurusu

yapabilmek için gerekli mekanizmaların kurulması

Kapasite geliştirmeye yönelik eğitim programları (planlama, bütçeleme ve raporlama, yatırım analizi ve risk yönetimi )

Documents

Dönüşüm Süreci: Riskler, Fırsatlar, ve Yapılması Gerekenler