Upload
dotram
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Dokument opracowano w ramach projektu pt. „Określenie roli Powiatowego Urzędu Pracy jako pośrednika w zatrudnianiu”
finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, Działanie 2.1 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
2
WSTĘP
Przemiany systemowe zapoczątkowane w Polsce na przełomie lat 80-tych i 90-tych
XX wieku spowodowały pojawienie się na rynku pracy negatywnego zjawiska w postaci
szybkiego wzrostu bezrobocia. Nieprzystosowanie struktur gospodarczych do mechanizmów
systemu rynkowego, restrukturyzacja przemysłu, postęp technologiczny i związany z nim
wzrost wydajności pracy spowodowały gwałtowny wzrost liczby osób mających trudności z
utrzymaniem bądź zdobyciem zatrudnienia.
Bezrobocie, w szczególności zaś bezrobocie długoterminowe, oddziaływuje w sposób
niekorzystny na osoby bezrobotne oraz ich rodziny, a takŜe przyczynia się do osłabienia
gospodarki kraju.
Pozostawanie bez pracy w dłuŜszym okresie czasu wiąŜe się przede wszystkim z
brakiem środków finansowych niezbędnych dla zaspokajania podstawowych potrzeb
bytowych oraz oznacza brak moŜliwości współuczestniczenia w Ŝyciu społecznym lokalnej
społeczności.
Brak środków pienięŜnych utrudnia, a w przypadku osób zamieszkałych w
miejscowościach znacznie oddalonych od potencjalnego miejsca pracy, uniemoŜliwia
poszukiwanie zatrudnienia i w efekcie prowadzi do wykluczenia społecznego. Długotrwałe
bezrobocie powoduje pogorszenie się warunków Ŝycia, wzrost niezadowolenia, poczucia
bezradności i zagubienia. Brak pracy rodzi równieŜ frustracje i agresję objawiające się aktami
wandalizmu i kradzieŜy.
W skali gospodarki bezrobocie oznacza niepełne wykorzystanie zasobów siły roboczej
skutkujące niŜszym od potencjalnego poziomem produkcji. Konieczność ograniczania przez
konsumentów popytu na dobra podstawowe oraz dobra luksusowe przyczynia się do
zmniejszania poziomu produkcji, którego pochodną jest redukcja zatrudnienia.
3
Opracowanie niniejsze, stanowiące jedno z działań w projekcie ,,Określenie roli
Powiatowego Urzędu Pracy jako pośrednika w zatrudnianiu” ma na celu scharakteryzowanie
sytuacji poszczególnych grup osób bezrobotnych na rynku pracy powiatu tczewskiego,
przedstawienie stanu społeczno – ekonomicznego rynku pracy powiatu tczewskiego oraz
zidentyfikowanie podstawowych problemów lokalnego rynku pracy.
Diagnoza zjawiska bezrobocia na lokalnym rynku pracy będzie punktem wyjścia do
opracowania Strategii Zatrudnienia oraz będzie stanowiła podstawę do wytyczenia
kierunków działań zmierzających do ograniczenia zjawiska bezrobocia oraz rozwoju zasobów
ludzkich w regionie.
4
ROZDZIAŁ 1
CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA RYNKU
PRACY POWIATU TCZEWSKIEGO
1.1 PołoŜenie, podział administracyjny
Powiat tczewski leŜy w granicach administracyjnych województwa pomorskiego i
zajmuje powierzchnię 698 km², co stanowi 3,82 % powierzchni województwa. Gęstość
zaludnienia na obszarze powiatu wynosi 161 osób na km² (stan na koniec grudnia 2003 roku).
Powiat tczewski jest jednym z 19 powiatów województwa pomorskiego. Od północy graniczy
z powiatem gdańskim z siedzibą w Pruszczu Gdańskim; od wschodu z powiatami:
malborskim, kwidzyńskim, sztumskim; od południa z powiatem świeckim (województwo
kujawsko – pomorskie) i starogardzkim; od zachodu z powiatem starogardzkim. Naturalną
wschodnią granicą powiatu jest rzeka Wisła.
Powiat tczewski jest połoŜony we wschodniej części Pojezierza Starogardzkiego, które
odgałęzia się od Pojezierza Kaszubskiego w kierunku południowo – wschodnim i obniŜa się
ku Dolinie Dolnej Wisły. Jest to rejon typowo rolniczy z dominującą wiejską zabudową, poza
miastami słabo zurbanizowany i uprzemysłowiony. W porównaniu z otaczającymi obszarami
charakteryzuje się niską lesistością i mała ilością jezior.
Powiat tczewski jest tworzony przez 6 gmin:
- gminę miejską Tczew o powierzchni 22 km²,
- gminę miejsko – wiejską Gniew o powierzchni 195 km²,
- gminę wiejsko – miejską Pelplin o powierzchni 141 km²,
- gminę wiejską Tczew o powierzchni 171 km²,
- gminę wiejską Morzeszczyn o powierzchni 91 km²,
- gminę wiejską Subkowy o powierzchni 78 km².
We wszystkich gminach powiatu tczewskiego największą powierzchnię zajmują
uŜytki rolne (ponad 70 %); grunty zabudowane i zurbanizowane to zaledwie około 5 %, a
lasy 14 %. PrzewaŜającą część obszaru powiatu stanowią tereny wiejskie na których
zamieszkuje 36 864 osoby, to jest około 33 % ludności powiatu.
5
Centrum powiatu , w którym są umiejscowione szkoły, szpitale, banki i urzędy jest
połoŜony w północnej jego części Tczew. Od miasta do ujścia Wisły do Bałtyku jest 26
kilometrów, a do Trójmiasta około 30 km. Od wielu lat Tczew jest waŜnym węzłem
kolejowym i drogowym w Polsce Północnej - miasto zajmuje powierzchnię 22 km², z czego
13,8% stanowią tereny komunikacji kolejowej i drogowej.
W Tczewie krzyŜują się szlaki komunikacyjne z Niemiec do Rosji i Litwy oraz ze
Skandynawii do Europy Południowej. PołoŜenie miasta na skrzyŜowaniu szlaków
komunikacyjnych ze wschodu na zachód i z północy na południe oraz w pobliŜu atrakcyjnych
turystycznie miejscowości umoŜliwia dogodne połączenia kolejowe i drogowe.
1.2 Zasoby ludzkie
Na terenie powiatu tczewskiego, według stanu na dzień 31 grudnia 2004 roku, zgodnie
z danymi Głównego Urzędu Statystycznego zamieszkiwało 112 414 osób, z czego około 67
% na terenach miejskich. W latach 2002 – 2004 (według stanów na koniec grudnia danego
roku) odnotowano wzrost liczby ludności o 441 osób, przy czym statystyka ta odzwierciedla
liczbę ludności według faktycznego miejsca zamieszkania, to jest ludność zameldowaną na
pobyt stały i faktycznie tam mieszkającą oraz ludność przebywającą czasowo - zameldowaną
na pobyt czasowy dłuŜszy niŜ 2 miesiące.
Rys. 1 Ludność powiatu tczewskiego w latach 2002-2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
54745
54788
54896
57228
57399
57518
111973
112187
112414
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000
2002
2003
2004
Ogółem
Kobiety
MęŜczyźni
6
Czynnikiem pozytywnie wyróŜniającym zarówno powiat tczewski jak i województwo
pomorskie na tle kraju jest mimo, iŜ malejący ale wciąŜ dodatni przyrost naturalny.
Przyrost naturalny w powiecie, w województwie oraz w kraju
Tabela 1
PRZYROST NATURALNY (LICZBA OSÓB) JEDNOSTKA
PODZIAŁU
ADMINISTRACYJNEGO rok 2000 rok 2001 rok 2002 rok 2003
Powiat tczewski 282 428 260 289
Województwo pomorskie 5 335 5 611 4 391 4 323
Polska 10 300 5 000 - 5 700 - 14 100
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
1.3 Zatrudnienie według grup ekonomicznych
W latach 2002-2004 miał miejsce systematyczny spadek liczby ludności w wieku
przedprodukcyjnym przy jednoczesnym wzroście liczby ludności w wieku produkcyjnym i
poprodukcyjnym. Przesuwanie się liczby osób w poszczególnych grupach sugeruje proces
powolnego starzenia się społeczeństwa powiatu tczewskiego (pomimo dodatniego przyrostu
naturalnego).
Ludność powiatu tczewskiego wg grup ekonomicznych w latach 2002 – 2004
Tabela 2
2002 2003 2004 GRUPA
LUDNOŚCI
W WIEKU
Ogółem MęŜczyźni Kobiety Ogółem MęŜczyźni Kobiety Ogółem MęŜczyźni Kobiety
Przed-
produkcyjnym
28 577 14 609 13 968 27 629 14 081 13 548 27 010 13 820 13 190
Produkcyjnym 69 724 35 818 33 906 70 652 36 255 34 397 71 219 36 432 34 787
Poprodukcyjnym 13 672 4 318 9 354 13 906 4 452 9 454 14 185 4 644 9 541
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
7
Nieznacznie większą grupę osób w wieku produkcyjnym stanowili w latach 2002 –
2004 męŜczyźni (51 % w roku 2004). Zdecydowane zróŜnicowanie moŜna było natomiast
zauwaŜyć w odniesieniu do miejsca zamieszkania – w roku 2004 mieszkańcy wsi stanowili
około 32 % ludności powiatu tczewskiego w wieku produkcyjnym (co w duŜym stopniu
odpowiada udziałowi ludności zamieszkałej na terenach wiejskich do całkowitej liczby
ludności powiatu tczewskiego).
Ludność w wieku przedprodukcyjnym w miastach powiatu tczewskiego w roku 2004
stanowiła zaledwie 34 % ludności w wieku produkcyjnym na terenach miejskich. Nieco
korzystniej pod tym względem kształtowała się sytuacja na wsi, gdzie proporcja ta wyniosła
około 46 %. W obu przypadkach nie ma jednak gwarancji odtworzenia zasobów ludzkich.
Ludność powiatu tczewskiego według grup ekonomicznych, płci oraz miejsca zamieszkania
według stanu na 31 grudnia 2004 roku
Tabela 3
MIASTA WIE Ś Wyszczególnienie
Ogółem MęŜczyźni Kobiety Ogółem M K Ogółem M K
Powiat tczewski
112414 54896 57518 75550 36346 39204 36864 18550 18314
Wiek przed-produkcyjny
27010 13820 13190 16707 8548 8159 10303 5272 5031
Wiek produkcyjny
71219 36432 34787 48675 24574 24101 22544 11858 10686
18-64 lata męŜczyźni
36432 36432 - 24574 24574 - 11858 11858 -
18-59 lat kobiety
34787 - 34787 24101 - 24101 10686 - 10686
Wiek poprodukcyjny
14185 4644 9541 10168 3224 6944 4017 1420 2597
65 lat i więcej męŜczyźni
4644 4644 - 3224 3224 - 1420 1420 -
60 lat i więcej kobiety
9541 - 9541 6944 - 6944 2597 - 2597
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Udział ludności w wieku produkcyjnym zamieszkałej w miastach do ogólnej liczby
ludności miast powiatu tczewskiego był przeciętnie wyŜszy w porównaniu do tego samego
współczynnika w odniesieniu do wsi, natomiast stosunek liczby osób w wieku
poprodukcyjnym w miastach do ogólnej liczby ludności miast kształtował się na poziomie
8
wyŜszym w porównaniu do terenów wiejskich, co moŜe oznaczać Ŝe proces starzenia się
społeczeństwa na terenach miejskich przebiega szybciej niŜ na wsi.
Rys. 2 Ludność w miastach powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup ekonomicznych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Rys. 3 Ludność na terenach wiejskich powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup ekonomicznych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
28,0%
61,0%
11,0%
ludność w wieku przedprodukcyjnym ludność w wieku produkcyjnym
ludność w wieku poprodukcyjnym
22,0%
64,5%
13,5%
ludność w wieku przedprodukcyjnym ludność w wieku produkcyjnym
ludność w wieku poprodukcyjnym
9
Na terenach wiejskich odnotowano wyŜszy niŜ w miastach udział osób w wieku
przedprodukcyjnym, co oznacza iŜ charakteryzują się one populacją ludności przeciętnie
młodszą niŜ w miastach. NiŜszy natomiast udział osób w wieku produkcyjnym świadczy o
mniejszych zasobach siły roboczej.
W roku 2004 wskaźnik liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadającej na
100 osób w wieku produkcyjnym dla powiatu tczewskiego wyniósł 57,84 i był nieznacznie
tylko wyŜszy od poziomu tego wskaźnika dla województwa pomorskiego i kraju.
Rys. 4 Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku
produkcyjnym w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz kraju w 2004 roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Współczynnik aktywności zawodowej dla powiatu tczewskiego w roku 2003 wyniósł
41,3 % * i mimo iŜ wzrósł o 0,7 punktu procentowego w stosunku do roku poprzedniego,
wciąŜ jednak był niŜszy od wartości współczynnika dla kraju ( 54,8 % w końcu roku 2003).
Udział pracujących w ludności w wieku produkcyjnym wyniósł w latach 2002 – 2003 około 25 %.
* wyliczenia własne wg wzoru Az = Sr/Lp, gdzie Az – współczynnik aktywności zawodowej,
Sr – liczba ludności aktywnej zawodowo (zasoby siły roboczej), Lp – liczba ludności w wieku
produkcyjnym. Źródło: „Podstawy ekonomii” Roman Milewski, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2004
57,84
57 57
56,4
56,6
56,8
57
57,2
57,4
57,6
57,8
58
pow iat tczew ski w ojew ództw opomorskie
kraj
10
Rys. 5 Pracujący oraz bezrobotni na tle ludności w wieku produkcyjnym w powiecie tczewskim
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
* stan na 31 grudnia danego roku (udział pracujących w ludności w wieku produkcyjnym wyniósł w latach 2002 – 2003 około 25 %) 1.4 Zatrudnienie w gospodarce
W roku 2002 liczba jednostek zarejestrowanych w układzie sekcji klasyfikacji
działalności wyniosła w powiecie tczewskim 8 172. W roku 2003 w stosunku do roku
ubiegłego nastąpiło zwiększenie liczby jednostek o 415 (do poziomu 8 587).
Największy wzrost liczby jednostek nastąpił w sekcji Administracja publiczna i
obrona narodowa (o 56 %) oraz w sekcji Edukacja (o 30 %), zaś największy spadek w sekcji
Górnictwo (o 18 %). Zmian w liczbie jednostek nie zaobserwowano w sekcjach: Rybactwo;
Przetwórstwo przemysłowe; Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię .
W roku 2002 najwięcej jednostek było zarejestrowanych w sekcji Handel i naprawa
(2556) oraz w sekcji Przetwórstwo przemysłowe (1225), natomiast w roku 2003 w sekcji
Handel i naprawa (2628) oraz w sekcji Obsługa nieruchomości i firm (1275). Najmniej
jednostek, zarówno w roku 2002 jak i 2003 było zarejestrowanych w sekcjach: Rybactwo
(2002 i 2003 – 5) oraz Górnictwo (2002 – 11; 2003 – 9).
W analizowanym okresie na terenie powiatu tczewskiego nie funkcjonowały jednostki
klasyfikowane do sekcji Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz sekcji
Organizacje i zespoły eksterytorialne.
17 668 17 90910 643 11 293
69 724 70 652
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
70 000
80 000
2002 2003
Pracujący Bezrobotni* Grupa w w ieku produkcyjnym
11
Rys. 6 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2002
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
A- Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo
B- Rybactwo
C- Górnictwo
D- Przetwórstwo przemysłowe
E- Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz
F- Budownictwo
G- Handel i naprawa
H- Hotele i restauracje
I- Transport, gospodarka magazynowa i łączność
J- Pośrednictwo finansowe
K- Obsługa nieruchomości i firm
L- Administracja publiczna i obrona narodowa, ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
M- Edukacja
N- Ochrona zdrowia i pomoc społeczna
O- Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna
P- Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników
Q- Organizacje i zespoły eksterytorialne
2%15%
0%
13%
32%2%
7%3%
14%
0% 4% 6%
0%0%
2%
A B C D E F G H I J K L M N O
12
Rys. 7 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2003
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
* pozycje A – O zgodnie z terminologią dla roku 2002
W analizowanym okresie na terenie powiatu tczewskiego nie funkcjonowały jednostki
klasyfikowane do sekcji Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz sekcji
Organizacje i zespoły eksterytorialne.
Zarówno w roku 2002 jak i w 2003 struktura zatrudnienia wg sekcji działalności była
korzystna - najwięcej osób pracujących było zatrudnionych w sektorach przemysłowym oraz
usług rynkowych. Tendencję spadkową w odniesieniu do udziału liczby osób pracujących
obserwować moŜna w sektorze rolniczym, w którym w roku 2002 zatrudnionych było
zaledwie 3,20 %, natomiast w roku 2003 juŜ tylko 1,93 % ogólnej liczby pracujących.
Sytuacja ta jest odzwierciedleniem przemian gospodarczych w Polsce i w pozostałych
krajach Unii Europejskiej oraz ma swoje przyczyny w postępie technologicznym,
powodującym zmniejszanie się opłacalności produkcji rolnej szczególnie w przypadku
niewielkich gospodarstw. Na terenie powiatu tczewskiego wynika ona równieŜ z
restrukturyzacja zakładów rolnych oraz upadłości szeregu podmiotów pracujących na rzecz
rolnictwa.
2% 14%0%
13%
31%3%
6%3%
15%
1% 4% 6%
0%2% 0%
A B C D E F G H I J K L M N O
13
Liczba pracujących oraz struktura zatrudnienia w powiecie tczewskim w latach 2002 - 2003
Tabela 4
2002 2003 SEKTOR Liczba osób
zatrudnionych Udział % w ogólnej liczbie pracujących
Liczba osób zatrudnionych
Udział % w ogólnej liczbie pracujących
Rolniczy 566 3,20 346 1,93 Przemysłowy 7251 41,04 8191 45,74 Usług rynkowych 5158 29,20 4873 27,21 Usług nierynkowych 4693 26,56 4499 25,12
OGÓŁEM 17668 100,00 17909 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
W roku 2002 w powiecie tczewskim w sektorze prywatnym było zatrudnionych 9 876
osób, a w roku 2003 1iczba ta wzrosła do 10 434. Zarazem odnotowano spadek liczby osób
pracujących w sektorze publicznym ( z poziomu 7 792 do poziomu 7 475).
Zgodnie z trendem ogólnopolskim, charakteryzującym kraje gospodarki
wolnorynkowej, w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2003 zwiększyła się liczba
podmiotów w sektorze prywatnym z poziomu 7 822 (95,7 % liczby podmiotów) w roku 2002
do poziomu 8 209 (95,6 % liczby podmiotów) w roku 2003 przy jednoczesnym niewielkim
wzroście liczby podmiotów zarejestrowanych w sektorze publicznym .
Podmioty gospodarki narodowej na obszarze powiatu tczewskiego według sektorów
Tabela 5
SEKTOR 2002 2003
Prywatny 7 822 8 209
Publiczny 350 378
Ogółem 8 172 8 587
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
Wśród zarejestrowanych w powiecie tczewskim w roku 2003 podmiotów prywatnych
dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (6840 podmiotów).
14
Rys. 8 Podmioty prywatne na obszarze powiatu tczewskiego w roku 2003 według formy
prawnej działalności
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
1.5 Główne przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie powiatu tczewskiego
Powiat tczewski jest obszarem o stosunkowo niskim stopniu uprzemysłowienia i
urbanizacji.
Do większych zakładów funkcjonujących na terenie powiatu naleŜy zaliczyć:
- Flextronics International Poland Sp. z o.o. w Tczewie - producent podzespołów
elektronicznych,
- Fabryka Opakowań RóŜnych FORCAN S.A. w Tczewie – czołowy producent puszek
zgrzewanych i ozdobnych,
- Molex Premise Networks Sp. z o.o. w Tczewie – producent okablowania ,
- Press Glas SA w Tczewie – największy polski producent szyb zespolonych i
hartowanych,
- Gemplus Pologne Sp. z o.o. w Tczewie – produkcja chipów i kart elektronicznych,
- MBF Sp. z o.o. w Tczewie – producent balonów,
- Eaton Truck Components w Tczewie – produkcja skrzyń biegów do samochodów
dostawczych i cięŜarowych,
83%
5%
1%
2%
9%
Osoby fizyczne
Spółki prawahandlowego
Spółki z udziałemkapitału zagranicznego
Stowarzyszenia iorganizacje społeczne
Inne
15
- Koral Sp. z o.o. w Tczewie – zakład przetwórstwa ryb,
- Optiroc Gniew Sp. z o.o. – produkcja keramzytu i materiałów budowlanych,
- Ulstein Fama Sp. z o.o. Grupa Rolls-Royce w Gniewie – producent sprzętu
transportowego,
- Mikrostyk S.A. w Gniewie – wiodący producent elementów metalowych dla elektroniki
konsumpcyjnej, przemysłu samochodowego, oświetleniowego, telekomunikacji,
producentów sprzętu AGD, przemysłu elektrotechnicznego,
- P.P.H. Matres – Revco Sp. z o.o. w Morzeszczynie – producent farb, lakierów oraz
tynków szlachetnych barwionych w masie,
- P.P.H. „PERRY” Sp. z o.o. – produkcja i rozlewnia wód gazowanych,
- Vetrex Sp. z o.o. w Tczewie – producent stolarki okiennej i drzwiowej,
- Rationel Polska Sp. z o.o. w Wędkowy - producent stolarki okiennej i drzwiowej.
Większość spośród wyŜej wymienionych działających na terenie Tczewa
przedsiębiorstw jest zlokalizowana na terenach Specjalnej Strefy Ekonomicznej Tczew
naleŜącej do Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (PSSE). PSSE obejmuje dziewięć
terenów inwestycyjnych w województwie pomorskim połoŜonych w: gminie miejskiej i
wiejskiej Tczew, w miastach: Kwidzyn, Starogard Gdański, Malbork, Sztum oraz w gminach:
Krokowa, Gniewino, Chojnice i Człuchów. Działalność gospodarcza na terenie Strefy moŜe
być prowadzona na preferencyjnych zasadach co stwarza atrakcyjne moŜliwości
inwestowania w Polsce północnej. Tereny PSSE połoŜone są w ośrodkach o duŜych
tradycjach przemysłowych, posiadających dobrze rozwiniętą infrastrukturę transportową -
morską, kolejową, drogową i lotniczą. Wszystkie tereny znajdują się w dogodnym
geograficznie połoŜeniu względem duŜych portów morskich w Gdańsku i Gdyni oraz Portu
Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy.
Specjalna Strefa Ekonomiczna Tczew jest zlokalizowana na terenie gminy miejskiej
Tczew i gminy wiejskiej Tczew w odległości 36 km od Gdańska. Teren Rokitki znajduje się
w południowo – zachodnim rejonie miasta i zajmuje powierzchnię 38,95 ha. Teren Czatkowy
jest połoŜony w północno – wschodniej części miasta i zajmuje powierzchnię 66,34 ha. Oba
obszary Strefy posiadają dogodne warunki do zabudowy przemysłowej, są umiejscowione w
pobliŜu komunalnej oczyszczalni ścieków, ciepłowni miejskiej, linii wysokiego napięcia,
sieci wodociągowej i gazowej.
16
1.6 Planowane projekty inwestycyjne
Zgodnie z „Lokalnym Planem Rozwoju Powiatu Tczewskiego” na lata 2004 – 2006
zaplanowano realizację następujących przedsięwzięć:
- modernizacja drogi powiatowej nr 2815G (Małe Walichnowy – Gniew); projekt wdraŜa
powiat tczewski,
- modernizacja drogi powiatowej nr 2808G (Turze – MałŜewo – SwaroŜyn); projekt wdraŜa
powiat tczewski,
- budowa ronda na Placu Piłsudskiego w Tczewie; projekt wdraŜa powiat tczewski,
- modernizacja dróg powiatowych na terenie miasta Tczewa (ulice: Zamkowa, Nad Wisłą,
Jana z Kolna); projekt wdraŜa miasto Tczew, zaś powiat tczewski jest partnerem projektu,
- remont i dostosowanie obiektu przy ulicy Kościelnej 6/7 w Tczewie do celów społeczno –
gospodarczych; projekt wdraŜa Fundacja Pokolenia.
Na lata 2007 – 2013 przewidziano wdroŜenie następujących projektów
inwestycyjnych:
- modernizacja drogi powiatowej nr 2828G (Krzywe Koło – Tczew); projekt wdraŜa powiat
tczewski,
- modernizacja przelotowego układu komunikacyjnego miasta Tczew wiąŜącego drogi
krajowe nr 1 i 7; projekt wdraŜa powiat tczewski,
- wsparcie budowy mostu pomiędzy powiatami kwidzyńskim i tczewskim; powiat tczewski
występuje w roli partnera w porozumieniu zawartym pomiędzy Marszałkiem
Województwa Pomorskiego i innymi jednostkami samorządu terytorialnego.
17
ROZDZIAŁ 2
DYNAMIKA STOPY I POZIOMU BEZROBOCIA
Bezrobocie oraz negatywne skutki utrzymywania się wysokiego jego poziomu w
długim okresie czasu zaliczane są obecnie do podstawowych problemów powiatu
tczewskiego. Do wysokiego poziomu bezrobocia na obszarze powiatu przyczyniły się,
podobnie jak w pozostałych regionach kraju, przemiany związane z odchodzeniem od
gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej oraz restrukturyzacja duŜych
zakładów rolnych i związana z nimi upadłość wielu podmiotów prowadzących działalność w
zakresie usług dla rolnictwa.
NajwyŜszą stopę bezrobocia na terenie powiatu tczewskiego odnotowano w roku 1993
- według stanu na koniec grudnia wyniosła ona 30,5 % i była wyŜsza od stopy bezrobocia w
województwie pomorskim o 16,4 % oraz od stopy bezrobocia w kraju o 14,1 % . W latach
1994-1998 miał miejsce spadek wskaźnika bezrobocia w powiecie do poziomu 18,5 % w roku
1998. Od roku 1999 stopa bezrobocia ponownie zaczęła rosnąć i według stanu na dzień
31.12.2003 roku wyniosła 29,4%.
W końcu I półrocza 2004 roku stopa bezrobocia w powiecie tczewskim wyniosła 29,3
% i była wyŜsza od wskaźnika stopy bezrobocia w analogicznym okresie 2003 roku o 1,2 %
oraz w stosunku do I półrocza 2002 roku o 2,9 %.
Rys. 9 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na koniec I półrocza 2002, 2003 oraz 2004
roku na tle województwa pomorskiego i kraju
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
30.VI.2002 30.VI.2003 30.VI.2004
powiat tczewski
województwo pomorskie
kraj
18
W latach 2002 – 2004 największa róŜnica między stopą bezrobocia w powiecie
tczewskim i w kraju miała miejsce w 2003 roku i wyniosła 9,4 punktu procentowego. W roku
2004 stopa bezrobocia w powiecie zmniejszyła się o 1,1 %, jednak dysproporcja w
odniesieniu do stopy bezrobocia w kraju zmniejszyła się tylko o 0,2 punktu procentowego.
W roku 2002 stopa bezrobocia w powiecie tczewskim wyniosła 26,9 %, zaś w
województwie pomorskim oraz w kraju odpowiednio: w roku 2002 - 21,2 % i 18,1 % oraz w
roku 2003 - 22,4 % i 20 % (stan na koniec grudnia).
W roku 2004 stopa bezrobocia w powiecie tczewskim zmniejszyła się do poziomu
28,3 %, przy czym trend spadkowy był zauwaŜalny takŜe w województwie pomorskim
(21,3 %) oraz w kraju (19,1%).
Rys. 10 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz w kraju w
latach 2002 – 2004 według stanu na koniec grudnia danego roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku
Według stanu na dzień 31.12.2002 w powiecie tczewskim były zarejestrowane 10 643
osoby. W roku 2003 nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych osób do 11 293, a następnie w
roku 2004 spadek do poziomu 10 765 (stan na koniec grudnia). W kaŜdym z analizowanych
lat ponad 50 % osób bezrobotnych stanowiły kobiety.
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
2002 2003 2004
powiat tczewski
województwopomorskie
kraj
19
Liczba bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w układzie miesięcznym
Tabela 6
LICZBA ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH-
STAN NA KONIEC MIESI ĄCA ROK
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2002 11149 11191 11148 10794 10273 10344 10306 10304 10349 10131 10196 10643
2003 11162 11407 11285 11140 11114 11244 11219 11082 10951 10866 10959 11293
2004 11678 11789 11734 11429 11113 11286 11309 11131 10953 10877 10882 10765
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
Powiat tczewski według stanu na dzień 31.12.2002r. znajdował się na 8 miejscu pod
względem wskaźnika stopy bezrobocia. Największą stopę bezrobocia w województwie
pomorskim odnotowano w powiecie nowodworskim, zaś najmniejszą w puckim.
Rys. 11 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego
według stanu na 31.12.2002 roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku
W roku 2003, pomimo wzrostu stopy bezrobocia zarówno w powiecie tczewskim jak i
w większości powiatów województwa pomorskiego, powiat tczewski przesunął się o 1
miejsce wyŜej. W 2004 miała miejsce sytuacja analogiczna w stosunku do stanu do sprzed 2
lat.
38 ,5 %3 7 ,1%
35 ,8 %3 5,0 %
3 3 ,5%3 3,4 %3 3 ,2 %
2 7 ,8 %
26 ,9 %25 ,4 %
24 ,3 %2 2 ,6 %
2 2 ,1 %2 0 ,5%
1 8,2 %1 7 ,5 %
0 ,0 % 1 0 ,0 % 2 0,0 % 3 0 ,0% 4 0 ,0%
1
P uc k
K artu z y
G d ańs k
W ejh e row o
K oś c ie rz y n a
K w idz y n
S ta ro g a rd G d
Tc z ew
C ho jn ic e
M a lbo rk
B y tó w
Lęb ork
S łu p s k
C z łu c hó w
S z tu m
N ow y D w ó r G d
20
Rys. 12 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego
według stanu na 31.12.2003 roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku
W latach 2002 – 2004 w odniesieniu do pozostałych powiatów województwa
pomorskiego, stopa bezrobocia w powiecie tczewskim była najbardziej zbliŜona do stopy
bezrobocia w powiatach: starogardzkim, chojnickim, kościerskim.
Rys. 13 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego
według stanu na 31.12.2004 roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku
41,4%39,2%
35,7%35,0%34,6%
32,2%31,2%30,7%
28,3%27,7%
24,7%24,3%
23,0%20,8%20,7%
20,2%
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0%
1
Puck
Kartuzy
Gdańsk
Wejherow o
Kw idzyn
Kościerzyna
Chojnice
Tczew
Starogard Gd
Lębork
Malbork
Człuchów
Słupsk
Bytów
Sztum
Now y Dw ór Gd
42,1%41,1%
37,0%36,4%
35,9%34,2%
33,4%30,3%
29,7%29,4%
25,9%25,0%
24,4%22,3%
21,7%19,5%
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0%
1
Puck
Kartuzy
Gdańsk
Wejherow o
Kw idzyn
Kościerzyna
Tczew
Chojnice
Starogard Gd
Malbork
Lębork
Bytów
Słupsk
Człuchów
Sztum
Now y Dw ór Gd
21
Dane dotyczące poziomu bezrobocia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 w
układzie miesięcznym wskazują, iŜ największa liczba osób figurowała w rejestrze
bezrobotnych w miesiącu lutym kaŜdego roku. W kolejnych miesiącach liczba osób
bezrobotnych ulegała zmniejszeniu aŜ do miesiąca maja, po czym następował wzrost liczby
bezrobotnych - przy czym poziom bezrobocia był niŜszy w stosunku do miesięcy zimowych
w związku z podejmowaniem przez osoby bezrobotne prac sezonowych.
W latach objętych analizą najniŜszy poziom bezrobocia był notowany w październiku,
co jest związane z odpływem bezrobotnych z powodu podejmowania dalszej nauki.
Poziom bezrobocia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 w układzie miesięcznym
przedstawiono na rysunku.
Rys. 14 Kształtowanie się liczby bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w
układzie miesięcznym
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
2.1 Osoby bezrobotne z prawem do zasiłku
W latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim odnotowano spadek liczby osób
bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku. W końcu czerwca 2002 roku liczba
bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku wyniosła 2 574 osoby (24,8 % liczby
bezrobotnych), a 30 czerwca 2003 roku wśród osób bezrobotnych 2 173 osoby (19,3 %
ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych) posiadały prawo do zasiłku. W czerwcu 2004
udział liczby bezrobotnych z prawem do zasiłku spadł do poziomu 18 % (2 035 osób).
9000
9500
10000
10500
11000
11500
12000
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2004
2003
2002
22
W końcu grudnia 2004 liczba takich osób zmniejszyła się o 30,8 % w stosunku do stycznia
2002. W styczniu 2002 roku udział bezrobotnych z prawem do zasiłku wyniósł 25,4 %
ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych, natomiast w grudniu 2004 ukształtował się na
poziomie 18,3 %. W grudniu 2004 roku wśród osób bezrobotnych posiadających prawo do
zasiłku kobiety stanowiły 43,4 %. Utrata prawa do zasiłku oznacza pogłębianie się trudnej
sytuacji materialnej tych osób oraz konieczność korzystania przez nie z pomocy społecznej
Rys. 15 Liczba osób bezrobotnych posiadających oraz nieposiadających prawa do zasiłku w
latach 2002-2004 w powiecie tczewskim
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
2.2 Osoby bezrobotne niepełnosprawne
W okresie objętym analizą udział osób bezrobotnych niepełnosprawnych w ogólnej
liczbie bezrobotnych utrzymywał się na zbliŜonym poziomie, to jest w granicach od 3,0 % w
końcu czerwca 2002 do 3,4 % w końcu grudnia 2004. W czerwcu 2002 roku udział
bezrobotnych osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie bezrobotnych był wyŜszy w
stosunku do analogicznego okresu roku 2003 o 0,3 % oraz niŜszy w odniesieniu do
analogicznego okresu roku 2004 o 0,3 %.
Liczba bezrobotnych osób niepełnosprawnych w grudniu 2004 roku wzrosła o 17,7 %
w stosunku do grudnia 2002 roku oraz o 3,7 % w stosunku do grudnia 2003 roku.
82362407
9166
21278799
1966
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000
2002
2003
2004
bezrobotni bez prawa do zasiłku bezrobotni z prawem do zasilku
23
W końcu grudnia 2004 roku 58,6 % osób niepełnosprawnych (214 osób) stanowiły
kobiety oraz 86 % osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności (314 osób).
Poziom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych na terenie powiatu tczewskiego
w latach 2002 – 2004
Tabela 7
30.06.2002 31.12.2002 30.06.2003 31.12.2003 30.06.2004 31.12.2004
Niepełnosprawne
osoby
bezrobotne
308 310 307 352 374 365
Udział % w
ogólnej liczbie
bezrobotnych
3,0 2,9 2,7 3,1 3,3 3,4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
2.3 Bezrobotni absolwenci
Szczególną grupę wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowili absolwenci. W
grudniu 2002 roku liczba bezrobotnych absolwentów w powiecie tczewskim wyniosła 581
osób i była o 107,5 % wyŜsza w porównaniu do końca czerwca tego roku. Na koniec grudnia
2003 roku w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku liczba absolwentów w
rejestrze PUP w Tczewie była niŜsza o 18 osób, a w stosunku do końca czerwca 2003 roku
wzrosła o 47,8 %.
W roku 2004, ze względu na wejście w Ŝycie z dniem 1 czerwca ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku, ostatnim miesiącem, w
którym prowadzono statystykę dotyczącą absolwentów był maj. Udział absolwentów w
ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł wówczas 3 %. W analizowanych
latach spadek liczby bezrobotnych absolwentów przed końcem półrocza był zgodny z ogólną
tendencją zmniejszania się w tym okresie poziomu bezrobocia dla całej populacji i wynikał z
podejmowania przez młodych ludzi prac sezonowych.
24
Poziom bezrobocia wśród absolwentów na terenie powiatu tczewskiego
w latach 2002 – 2004
Tabela 8
30.06.2002 31.12.2002 30.06.2003 31.12.2003 31.05.2004
Bezrobotni
absolwenci
280 581 381 563 331
Udział % w ogólnej
liczbie bezrobotnych
2,7 5,5 3,4 5,0 3,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
2.4 Zwolnienia grupowe
W latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim odnotowano ogółem 26 zwolnień
grupowych w wyniku których 825 osób straciło pracę. W analizowanym okresie 86 %
zwolnionych osób pochodziło z sektora prywatnego.
Zwolnienia grupowe w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004
Tabela 9
2002 2003 2004
Pracodawcy
Liczba
zwolnionych
osób
Pracodawcy
Liczba
zwolnionych
osób
Pracodawcy
Liczba
zwolnionych
osób
Sektor
publiczny
4 115 - - - -
Sektor
prywatny
12 305 7 198 7 207
OGÓŁEM 16 420 7 198 7 207
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
25
2.5 Osoby bezrobotne zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy
W okresie 2002 – 2004 zauwaŜalny był zarówno spadek liczby bezrobotnych
zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy jak i obniŜanie się udziału tych osób w
całej populacji bezrobotnych.
W końcu czerwca 2002 roku wśród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych bezrobotni
zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy stanowili 6,8 %. W końcu grudnia roku
2002 liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 40 osób.
Biorąc pod uwagę kolejne półrocza lat objętych analizą, następował systematyczny
spadek liczby i udziału tej grupy bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych
bezrobotnych. W odniesieniu do końca grudnia 2002, udział osób zwolnionych z przyczyn
dotyczących zakładu pracy obniŜył się w końcu czerwca 2003 o 0,3 %; w końcu grudnia 2003
o 0,7 % oraz w końcu czerwca 2004 roku o 0,9 %. W końcu grudnia 2004 roku udział ten
osiągnął poziom 5,2 %.
Rys. 16 Liczba osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy
w latach 2002-2004 w powiecie tczewskim
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
1064311244
1129311286
10765
555611633671667
707
10344
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
VI.2002 XII.2002 VI.2003 XII.2003 VI.2004 XII.2004
Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotycz ących zakładu pracy Bezrobotni ogółem
26
ROZDZIAŁ 3
POTENCJAŁ DEMOGRAFICZNY I SPOŁECZNO – ZAWODOWY
POPULACJI ZAREJESTROWANYCH BEROBOTNYCH
3.1 Struktura osób bezrobotnych według wieku
W powiecie tczewskim w analizowanych latach największy odsetek zarejestrowanych
bezrobotnych stanowiły osoby młode w przedziałach wiekowych 18 –24 oraz 25 – 34 lata. W
roku 2002 największy udział % w populacji zarejestrowanych bezrobotnych stanowiła
młodzieŜ w wieku 18 – 24 lata. W kolejnych latach odsetek ten ulegał zmniejszeniu – w roku
2003 o 0,9 %, a w 2004 o 3,9 % w stosunku do roku 2002.
Odwrotną tendencję zaobserwowano w odniesieniu do osób w grupie wiekowej 25 –
34 lata. Udział % w całej populacji bezrobotnych w latach objętych analizą utrzymywał się na
zbliŜonym poziomie z tendencją zwyŜkową w kolejnych latach – w roku 2003 i 2004 osoby
w przedziale 25 –34 lata stanowiły juŜ najliczniejszą grupę bezrobotnych zarejestrowanych w
powiecie tczewskim.
Bezrobotni według wieku zarejestrowani w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004
Tabela 10
31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004
Kategoria
wiekowa
Liczba
osób
Udział % Liczba
osób
Udział % Liczba
osób
Udział %
OGÓŁEM 10 643 100 11 293 100 10 765 100
< 24 3 079 28,9 3 162 28,0 2 693 25,0
25 - 34 2 901 27,3 3 187 28,2 3 048 28,3
35 - 44 2 435 22,9 2 469 21,9 2 386 22,2
45 - 54 2 046 19,2 2 237 19,8 2 314 21,5
55 - 59 156 1,5 210 1,9 294 2,7
60 i więcej 26 0,2 28 0,2 30 0,3
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
27
Utrzymywanie się wysokiego poziomu bezrobocia wśród ludzi młodych świadczy o niechęci
pracodawców do zatrudniania pracowników nieposiadających doświadczenia zawodowego,
którzy przynajmniej w początkowym okresie zatrudnienia są mniej produktywni w
porównaniu do osób wcześniej pracujących.
Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku przedemerytalnym (od 55 roku Ŝycia)
– od 1,7 % w roku 2002 do 3,0 % w roku 2004. O stosunkowo niewielkiej liczebności tej
grupy w porównaniu do pozostałych zadecydowała chętnie wybierana przez osoby
spełniające odpowiednie warunki moŜliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę lub
skorzystania z prawa do zasiłku (świadczenia) przedemerytalnego.
Rys. 17 Liczba osób bezrobotnych według wieku według stanu na koniec grudnia w latach
2002-2004 w powiecie tczewskim
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
3.2 Struktura osób bezrobotnych według płci
W końcu grudnia 2004 roku w ewidencji PUP w Tczewie było zarejestrowanych 5
958 kobiet, które stanowiły 55,3 % ogółu bezrobotnych. W stosunku do analogicznego okresu
roku 2003 nastąpił wzrost udziału kobiet o 1,3 % (6 098) , zaś w stosunku do końca grudnia
2002 o 1,8 % (5697).
0500
10001500
20002500
30003500
2002 2003 2004
<24 25-34 35-44 45-54 55-59 60 i więcej
28
Wśród kobiet zarejestrowanych jako bezrobotne w powiecie tczewskim w kaŜdym z
analizowanych lat największy udział dotyczył kobiet w przedziale wiekowym 25 – 34 lata
oraz kobiet do 24 roku Ŝycia. W roku 2002 kobiety przed 35 rokiem Ŝycia stanowiły 57,5 %
populacji zarejestrowanych kobiet. W roku kolejnym udział ten zwiększył się o 0,6 % a w
roku 2004 zmniejszył o 2,2 % w stosunku do roku 2002. Najmniej liczną grupę kobiet w
analizowanym okresie stanowiły osoby w wieku przedemerytalnym (od 1,0 % w roku 2002
do 2,0 % w roku 2004), co jest zgodne z ogólnym trendem dla populacji bezrobotnych w tym
przedziale wiekowym .
Rys. 18 Struktura bezrobotnych kobiet według wieku w latach 2002-2004
w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W roku 2002 liczba męŜczyzn zarejestrowanych w powiecie tczewskim wyniosła 4
946 (46,5 % ogółu bezrobotnych). W końcu grudnia 2003 roku liczba ta zwiększyła się o 249
męŜczyzn przy jednoczesnym spadku ich udziału o 0,5 %. W analogicznym okresie roku
następnego odsetek bezrobotnych męŜczyzn ukształtował się na poziomie 44, 7 % (4 807
osób).
Wśród zarejestrowanych w PUP w Tczewie bezrobotnych męŜczyzn, w latach 2002 –
2003 najwyŜszy udział procentowy w ogólnej liczbie męŜczyzn pozostających w ewidencji
dotyczył młodzieŜy do 24 roku Ŝycia. W roku 2004 w grupie zarejestrowanych męŜczyzn
27,7 27,625,3
30,5 30,0
23,5 22,5 22,8
18,0 18,219,9
1,0 1,3 2,0
29,8
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
2002 2003 2004
<24 25-34 35-44 45-54 55-59
29
najwyŜszy odsetek stanowiły osoby w przedziale wiekowym 25 – 34 lata. Podobnie jak w
przypadku kobiet, największy udział w populacji bezrobotnych w latach 2002 – 2004
stanowili męŜczyźni w wieku do 35 roku Ŝycia ( w roku 2002 – 54,7 %; w roku 2003 – 54,1
%; w roku 2004 – 50,9 %).
Rys. 19 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wieku w latach 2002-2004
w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
Wśród zarejestrowanych bezrobotnych, w latach 2002 – 2004 zarówno najwięcej
kobiet jak i męŜczyzn legitymowało się wykształceniem zasadniczym zawodowym. Najmniej
osób bezrobotnych posiadało wykształcenie wyŜsze - znacznie jednak więcej kobiet niŜ
męŜczyzn z wyŜszym wykształceniem pozostawało w rejestrze PUP .
W kolejnych lat udział kobiet z wykształceniem wyŜszym kształtował się na
poziomie: 2,5 %; 2,5 %; 2,7 % podczas gdy odsetek męŜczyzn wynosił odpowiednio: 1,6 %;
1,7 %; 1,9 %.
W populacji zarejestrowanych kobiet w analizowanych latach nastąpił wzrost udziału
kobiet z wykształceniem wyŜszym oraz spadek odsetka kobiet posiadających wykształcenie
zasadnicze zawodowe.
30,4
24,7
20,6
0,5
28,524,3 25,6
26,2
21,422,221,1
23,5
21,7
2,53,7
2,0
0,5 0,6
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
2002 2003 2004
<24
25-34
35-44
45-54
55-59
60 i w ięcej
30
Rys. 20 Struktura bezrobotnych kobiet według wykształcenia w latach 2002-2004
w powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W latach 2002 – 2004 zwiększył się udział bezrobotnych męŜczyzn legitymujących
się wykształceniem wyŜszym, średnim ogólnokształcącym oraz gimnazjalnym i niŜszym.
Zmniejszył się natomiast odsetek męŜczyzn posiadających wykształcenie policealne i średnie
zawodowe oraz zasadnicze zawodowe.
Rys. 21 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wykształcenia w latach 2002-2004
w powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
2,5 2,5 2,7
20,0 20,6 20,2
8,0 8,1 8,0
36,6 36,5 35,032,9 32,3 34,1
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
2002 2003 2004
wyŜsze
policealne i średniezawodowe
średnie ogólnokształcące
zasadnicze zawodowe
gimnazjalne i poniŜej
1,6 1,7 1,9
11,2 10,7 9,9
2,6 3,2 3,4
49,2 48,645,9
35,5 35,838,9
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
2002 2003 2004
wyŜsze
policealne i średniezawodoweśrednieogólnokształcącezasadnicze zawodowe
gimnazjalne i poniŜej
31
3.3 Struktura osób bezrobotnych według wykształcenia
Na przestrzeni lat 2002 – 2004 odnotowano wzrost liczby osób bezrobotnych
legitymujących się wykształceniem wyŜszym, co jest zgodne z tendencją wzrostu liczby i
udziału tej grupy w populacji bezrobotnych zarejestrowanych w województwie pomorskim.
Liczba osób bezrobotnych posiadających wyŜsze wykształcenie w powiecie tczewskim
zwiększyła się w roku 2004 o 14, 1% w stosunku do roku 2002 (stan w końcu grudnia danego
roku). Osoby posiadające wyŜsze wykształcenie stanowiły jednak wciąŜ najmniej liczną
grupę w ogólnej populacji zarejestrowanych w powiecie tczewskim bezrobotnych.
W latach 2002 – 2004 w rejestrach bezrobotnych PUP w Tczewie najwięcej było osób
o niskich kwalifikacjach zawodowych oraz nieposiadających kwalifikacji do wykonywania
zawodu. W analizowanym okresie najwięcej osób posiadało wykształcenie zasadnicze
zawodowe i, mimo zaobserwowanego trendu zmniejszania się odsetka osób w tej grupie, była
to najliczniejsza grupa osób bezrobotnych. W odniesieniu do roku 2002, w roku 2004
nastąpiło zwiększenie o 7 % liczby osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i
niŜszym
Bezrobotni według wykształcenia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004
Tabela 11
31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004
Poziom
wykształcenia
Liczba
osób
Udział % Liczba
osób
Udział % Liczba
osób
Udział %
OGÓŁEM 10 643 100 11 293 100 10 765 100
WyŜsze 219 2,1 239 2,1 250 2,3
Policealne i średnie
zawodowe
1 692 15,9 1 811 16,0 1679 15,6
Średnie
ogólnokształcące
583 5,5 658 5,8 643 6,0
Zasadnicze zawodowe 4 516 42,4 4 755 42,1 4 289 39,8
Gimnazjalne i poniŜej 3 633 34,1 3 830 34,0 3 904 36,3
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
32
Dane dotyczące struktury osób bezrobotnych według wykształcenia i płci zostały
zaprezentowane w podrozdziale 3.2
3.4 Struktura osób bezrobotnych według miejsca zamieszkania
W końcu 2002 roku 38,5 % bezrobotnych (4 101 osób) stanowiły osoby
zamieszkujące tereny wiejskie powiatu tczewskiego. Kolejny rok przyniósł obniŜkę stopy
bezrobocia na obszarach wiejskich o 0,1 %, jednak według stanu na koniec grudnia 2004 roku
odnotowano wzrost wskaźnika o 1,6 % w stosunku do analogicznego okresu 2002.
Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkałych na terenach wiejskich powiatu
tczewskiego w analizowanych latach wzrosła z poziomu 2 170 (52,9 % ogółu bezrobotnych
zamieszkałych na wsi) według stanu na koniec grudnia 2002 do poziomu 2 404 (55,7 %) w
analogicznym okresie roku 2004.
Wśród osób bezrobotnych zamieszkałych na terenach wiejskich w latach 2002 – 2004
odnotowano spadek udziału bezrobotnych w wieku poniŜej 24 roku Ŝycia - w końcu grudnia
roku 2002 stanowili oni 30,6 % ogółu populacji bezrobotnych z terenów wiejskich; w roku
2003 i 2004 udział ten wyniósł odpowiednio: 30,4 % i 27 %.
Jednocześnie na przestrzeni analizowanych lat zwiększył się odsetek osób długotrwale
bezrobotnych zamieszkałych na wsi. W roku 2002 wyniósł on 49,7 % populacji bezrobotnych
z terenów wiejskich, w roku 2003 zwiększył się o 5,5 % , zaś w roku 2004 o 10,6 % w
stosunku do roku 2002 (stany na koniec grudnia danego roku).
Wśród osób bezrobotnych zamieszkałych na terenach wiejskich najmniej było osób z
wykształceniem wyŜszym (na koniec grudnia 2002 i 2003 1,0 %, zaś roku 2004 1,2 %).
Najbardziej liczną grupę stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. W
roku 2002 wśród bezrobotnych z terenów wiejskich 1781 (43,4 %) osób posiadało
wykształcenie zawodowe, w kolejnym roku liczba ta zwiększyła się o 68 osób, natomiast w
2004 roku zmniejszyła do poziomu 1763 (40,8 %). Podobnie jak w całym powiecie wśród
33
osób bezrobotnych z terenów wiejskich dominowały osoby o niskich kwalifikacjach i bez
kwalifikacji do wykonywania zawodu.
W latach 2002 – 2004 najwięcej osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w
Tczewie zamieszkiwało tereny miejskie Tczewa. Według stanu na koniec grudnia odsetek
bezrobotnych zamieszkałych w Tczewie w stosunku do ogólnej liczby osób bezrobotnych w
powiecie tczewskim wynosił odpowiednio: w roku 2002 – 44,2 %, w roku 2003 - 44,8 %, w
roku 2004 - 42,5 %.
Rys. 22 Struktura bezrobotnych według miejsca zamieszkania w latach 2002-2004
w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
Spośród gmin wiejskich powiatu tczewskiego najmniejszym wskaźnikiem stopy
bezrobocia w analizowanych latach charakteryzowała się gmina Morzeszczyn - odpowiednio
4,9 %; 4,7 %; 4,9 % według stanu na koniec grudnia 2002, 2003 oraz 2004 roku.
4709 50574574
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
2002 2003 2004
Tczew Miasto Tczew Gmina Subkowy Gmina Gniew Miasto
Gniew Gmina Morzeszczyn Gmina Pelplin Miasto Pelplin Gmina
34
Bezrobotni według w powiecie tczewskim według miejsca zamieszkania w latach
2002 – 2004 (stan na koniec grudnia)
Tabela 12
31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004
Miasto/
Gmina
Ogółem Kobiety %
Kobiet
Ogółem Kobiety %
Kobiet
Ogółem Kobiety %
Kobiet
OGÓŁEM 10 643 5 697 53,5 11 293 6 098 54,0 10765 5 958 55,3
Tczew
Miasto
4709 2563 54,4 5057 2740 54,2 4574 2519 55,1
Tczew
Gmina
1010 520 51,5 1107 575 51,9 1075 577 53,7
Subkowy
Gmina
529 287 54,3 518 267 51,5 541 271 50,1
Gniew
Miasto
846 470 55,6 880 519 59,0 824 491 59,6
Gniew
Gmina
1127 631 56,0 1173 677 57,7 1169 683 58,4
Morzesz-
czyn
Gmina
518 267 51,5 534 281 52,6 529 296 56,0
Pelplin
Miasto
987 494 50,1 1022 508 49,7 1049 544 51,9
Pelplin
Gmina
917 465 50,7 1002 531 53,0 1004 577 57,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
3.5 Struktura osób bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy
Tendencją charakteryzującą powiat tczewski w latach 2002-2004 jest wydłuŜanie się okresu
pozostawania bez pracy. W roku 2002 liczba osób długotrwale bezrobotnych wyniosła 4 737,
35
w roku 2003 wzrosła o 871 osób, a w roku 2004 ukształtowała się na poziomie 5 942. Na
przestrzeni analizowanych lat zmniejszeniu o blisko połowę uległ natomiast udział osób
pozostających bez pracy krócej niŜ miesiąc – z poziomu 9,1 % w roku 2002 do poziomu 4,8
% w roku 2004. Dane te sugerują, iŜ pracodawcy nie są skłonni zatrudniać osób
pozostających bez pracy w dłuŜszym okresie czasu ze względu na dezaktualizację ich
umiejętności oraz zanik nawyków pracowniczych.
W kaŜdym z analizowanych latach w populacji osób bezrobotnych zarejestrowanych
w powiecie tczewskim najwyŜszy udział dotyczył osób pozostających bez pracy powyŜej 24
miesięcy, przy jednoczesnym systematycznym wzroście odsetka osób kwalifikujących się do
tej grupy – w latach 2003 nastąpił wzrost udziału o 3,9, a w roku 2004 o 10,6 % w stosunku
do analogicznego okresu roku 2002.
Rys. 23 Struktura bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy w latach
2002-2004 w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
Wśród osób bezrobotnych pozostających bez pracy powyŜej 12 miesięcy, w
analizowanych latach ponad połowę stanowiły kobiety. Odsetek kobiet w grupie długotrwale
bezrobotnych w roku 2002 wyniósł 67 %, natomiast w 2003 i 2004 odpowiednio 62,9 % i
61,8 %.
W latach 2002 – 2004 wysoki udział w populacji osób bezrobotnych zamieszkujących
tereny wiejskie powiatu stanowiły osoby długotrwale pozostające bez pracy. Według stanu na
koniec grudnia 2002 roku liczba osób długotrwale bezrobotnych zamieszkujących tereny
6,3 4,8
11,614,1
10,2
20,0 20,1
28,4
35,1
9,1
12,013,812,4
17,718,6
21,320,0
24,5
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
2002 2003 2004
<1 1-3 mc 3-6 mc 6-12mc 12-24mc >24
36
wiejskie powiatu wyniosła 2 040 (49,7 % osób bezrobotnych z terenów wiejskich). W
analogicznym okresie roku 2003 ukształtowała się ona na poziomie 2 393 (55,2 %), zaś roku
2004 na poziomie 2 605 (60,3 %).
3.6 Struktura osób bezrobotnych według staŜu pracy
W roku 2004, podobnie jak w latach poprzednich, w populacji bezrobotnych
zarejestrowanych w powiecie tczewskim najliczniejszą grupę stanowiły osoby ze staŜem
pracy od 1 do 5 lat. W latach 2002 - 2004 udział tej grupy wzrósł o 1 %.
Pozytywnym zjawiskiem jest zmniejszenie się odsetka osób dotychczas
niepracujących - w roku 2002 liczba takich osób wyniosła 1786 zaś w roku 2004 zmniejszyła
się do poziomu 1615 (stan na koniec grudnia). Tendencja ta dotyczy równieŜ obszarów
wiejskich powiatu – w roku 2002 wśród bezrobotnych zamieszkałych wsi osoby bez staŜu
pracy stanowiły 18,7 %, a w latach kolejnych 18,6 % i 17,2 %.
W analizowanych latach w powiecie tczewskim najniŜszy był odsetek bezrobotnych
legitymujących się staŜem pracy powyŜej 30 lat. W roku 2002 stanowili oni 1,5 %, natomiast
w 2003 i w 2004 1,8 % ogółu bezrobotnych.
Rys. 24 Struktura bezrobotnych według staŜu pracy w latach
2002-2004 w powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
9,9 10,1 11,1
22,5 23,4 23,5
15,5 16,1 16,4
21,119,8 20,2
12,7 12,0 12,0
1,5 1,8 1,8
16,8 16,815,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
2002 2003 2004
do 1 roku 1do 5 5 do 10 10 do 20 20 do 30 30 i więcej bez staŜu
37
W analizowanym okresie w dwóch najliczniejszych grupach osób bezrobotnych to jest
w grupie pozostających bez pracy od 1 do 5 lat oraz w grupie legitymujących się staŜem
pracy od 10 do 20 dominowały kobiety. W pierwszej z wyŜej wymienionych grup odsetek
kobiet zawierał się w przedziale od 54, 6 %(rok 2003) do 56,6 % (rok 2004), podczas gdy w
drugiej kształtował się na poziomie od 53 % (rok 2002) do 54,9 % (rok 2004).
3.7 Struktura osób bezrobotnych według zawodów i specjalności
Według stanu na koniec grudnia 2002 r. wśród zarejestrowanych w powiecie
tczewskim 10 643 osób bezrobotnych 9 859 osób posiadało przygotowanie zawodowe,
natomiast 784 osoby nie posiadały zawodu. W 2003 roku liczba bezrobotnych posiadających
zawód zwiększyła się o 544 osoby( do poziomu 10 403) przy jednoczesnym wzroście o 106
osób liczby bezrobotnych bez zawodu.
W roku 2004 bezrobotni posiadający zawód stanowili 91,5 % ogółu populacji
bezrobotnych (9 845 osób), co stanowiło spadek w stosunku do roku poprzedniego kiedy
udział ten wynosił 92,1 %. Odsetek osób bezrobotnych bez zawodu zwiększał się
systematycznie w latach 2002 - 2004 i wynosił odpowiednio: 7,4 % w roku 2002; 7,9 % w
roku 2003 oraz 8,5 % w roku 2004.
Na przestrzeni analizowanych lat udział osób bezrobotnych posiadających zawód
uległ zmniejszeniu o 1,1 %(stan na koniec grudnia).
Zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności najbardziej zagregowany podział zawodów
obejmuje 10 grup zawodowych tzw. wielkich, które zostały zilustrowane w tablicy poniŜej.
Struktura bezrobotnych w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów
Tabela 13
Zarejestrowani bezrobotni - stan w dniu 31.XII.
2002 2003 2004
Symbol
Grupy zawodów
% % %
1 Parlamentarzyści, wyŜsi urzędnicy i kierownicy
11 0,1% 6 0,1% 11 0,1%
2 Specjaliści 209 2,0% 223 2,0% 219 2,0%
38
3 Technicy i inny średni personel
818 7,7% 1240 11,0% 1240 11,5%
4 Pracownicy biurowi 681 6,4% 363 3,2% 312 2,9%
5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
1594 15,0% 1807 16,0% 1719 16,0%
6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy
541 5,1% 534 4,7% 524 4,9%
7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
3867 36,3% 4093 36,2% 3716 34,5%
8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
611 5,7% 570 5,0% 521 4,8%
9 Pracownicy przy pracach prostych
1527 14,3% 1567 13,9% 1555 14,4%
0 Siły zbrojne - 0,0% - 0,0% 28 0,3%
X Bez zawodu 784 7,4% 890 7,9% 920 8,5%
OGÓŁEM 10643 100% 11293 100% 10765 100%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
Trudności ze znalezieniem zatrudnienia miały przede wszystkim osoby o niskich
kwalifikacjach zawodowych. Bezrobotni zaliczani do grupy Pracowników przy pracach
prostych zajmowali trzecie miejsce pod względem liczebności grupy. Udział osób z tej grupy
w analizowanym okresie był stabilny i wynosił 14, 3 % w roku 2002, 13,9 % w roku 2003 i
14,4 % w roku 2004.
W latach objętych analizą najwyŜszy wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w grupie
zawodów Technicy i inny średni personel. W porównaniu do roku 2002 liczba osób z tej
grupy zawodowej wzrosła o 51,6 % w roku 2003 i w kolejnym roku utrzymała się na tym
samym poziomie.
Wzrost udziału bezrobotnych zaobserwowano równieŜ w grupie zawodów Pracownicy
usług osobistych i sprzedawcy. W roku 2002 grupa ta stanowiła 15 % populacji bezrobotnych,
a w roku 2003 oraz 2004 16 %.
Największy spadek liczby bezrobotnych odnotowano w grupie Pracowników
biurowych. Spadek liczby bezrobotnych nastąpił równieŜ w grupie Operatorzy i monterzy
maszyn i urządzeń, co jest związane z zatrudnianiem osób kwalifikowanych do grupy przez
39
przedsiębiorstwa zlokalizowane w Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Nieznaczny spadek
liczebności nastąpił równieŜ w grupie Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy.
Najmniejszy udział w populacji bezrobotnych w analizowanym okresie dotyczył grup
Parlamentarzyści, wyŜsi urzędnicy i kierownicy oraz Specjaliści. W latach 2002 – 2004
pierwsza z grup stanowiła 0,1 %, zaś druga 2,0 % w ogóle zarejestrowanych bezrobotnych.
Rys. 25 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów
w roku 2002
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
0,1% 7,7%6,4%
15,0%
5,1%
36,3%
5,7%
14,3%0,0% 7,4%
2,0%
Parlamentarzyści, wyŜsi urzędnicy i kierownicy
Specjaliści
Technicy i inny średni personel
Pracownicy biurowi
Pracownicy usłu osobistych i sprzedawcy
Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy
Robotnicy przemysłowi i rzemieś lnicy
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
Pracownicy przy pracach prostych
Siły zbrojne
Bez zawodu
40
Rys. 26 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów
w roku 2003
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
Rys. 27 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów
w roku 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
0% 11%3%
16%
5%36%
5%
14%0% 8%
2%
0 ,1 % 1 1 ,5 %2 ,9 %
1 6 , 0 %
4 ,9 %3 4 , 5 %
4 , 8 %
1 4 , 4 %0 , 3 % 8 , 5 %
2 ,0 %
41
W kaŜdym z analizowanych lat największą grupę osób bezrobotnych w odniesieniu do
tzw. średnich grup zawodów stanowiły osoby zakwalifikowane do grupy „Sprzedawcy oraz
demonstratorzy”.
W końcu grudnia 2002 roku osoby z tej grupy stanowiły 9,1 % ogółu
zarejestrowanych bezrobotnych. W kolejnym roku liczebność grupy zwiększyła się o 151
osób, zaś w roku 2004 zmniejszyła w stosunku do roku ubiegłego o 25 osób (stan na koniec
roku). W roku 2004 pomimo zmniejszenia się liczby „Sprzedawców i demonstratorów”, z
uwagi na zmniejszenie się ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych nastąpił wzrost
udziału grupy do poziomu najwyŜszego w analizowanym okresie (10,2 %).
Na przestrzeni lat objętych analizą drugą, trzecią oraz czwartą pozycją zajmowały
grupy: „Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni”; „Kowale, ślusarze i
pokrewni”; „Mechanicy maszyn i urządzeń”. Bezrobotni reprezentujący wyŜej wymienione
cztery grupy zawodów w końcu 2002 r. stanowili 28,6 % ogółu zarejestrowanych
bezrobotnych (3038 osób), w roku 2003 28,5 % zarejestrowanych bezrobotnych (3222
osoby), natomiast w roku 2004 28 % zarejestrowanych bezrobotnych (3016 osób).
W odniesieniu do pozostałych średnich grup zawodów, w końcu 2002 r. wśród osób
bezrobotnych liczna grupa osób pozostających w rejestrze legitymowała się wykształceniem
średnim technicznym oraz rolniczym (7,5 % zarejestrowanych bezrobotnych).
42
15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych według stanu
na 31.12.2002
Tabela 14
Symbol Grupy zawodów
Liczba osób
%
522 Sprzedawcy i demonstratorzy 967 9,1
712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni
774 7,3
722 Kowale, ślusarze i pokrewni 772 7,3 723 Mechanicy maszyn i urządzeń 525 4,9 311 Technicy 407 3,8 611 Rolnicy produkcji roślinnej i ogrodnicy 393 3,7 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 373 3,5 913 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki 372 3,5
931 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie
372 3,5
412 Pracownicy ds. finansowo - statystycznych 360 3,4
743 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieŜy i pokrewni
352 3,3
741 Robotnicy w przetwórstwie spoŜywczym 283 2,7
742 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni
266 2,5
724 Gospodarze budynków, zmywacze szyb i pokrewni
261 2,5
916 Ładowacze nieczystości i pokrewni 235 2,2
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
W roku 2003 spadek stopy bezrobocia odnotowano w grupach: „Kowale, ślusarze i
pokrewni” (o 0,8 %), „Mechanicy maszyn i urządzeń” (o 0,1 %), „Pomoce domowe,
sprzątaczki i praczki” (o 0,2 %), Ładowacze nieczystości i pokrewni (o 0,1 %).
Wzrost poziomu bezrobocia w odniesieniu do poszczególnych średnich grup zawodów
miał miejsce między innymi w grupach: „Sprzedawcy i demonstratorzy” (o 0,8 %),
„Pracownicy usług domowych i gastronomicznych” (o 0,3 %), „Robotnicy w przetwórstwie
spoŜywczym” (o 0,5 %).
43
15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych według stanu
na 31.12.2003
Tabela 15
Symbol Grupy zawodów
Liczba osób
%
522 Sprzedawcy i demonstratorzy 1118 9,9
712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni
829 7,3
722 Kowale, ślusarze i pokrewni 737 6,5 723 Mechanicy maszyn i urządzeń 538 4,8 311 Technicy 430 3,8 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 425 3,8 341 Pracownicy ds. finansowych i handlowych 399 3,5
931 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie
398 3,5
913 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki 378 3,3
743 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieŜy i pokrewni
371 3,3
741 Robotnicy w przetwórstwie spoŜywczym 357 3,2
742 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni
292 2,6
932 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym
242 2,1
611 Rolnicy produkcji roślinnej i ogrodnicy 241 2,1 916 Ładowacze nieczystości i pokrewni 233 2,1
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
Rok 2004 charakteryzował się dalszym wzrostem udziału bezrobotnych naleŜących do
grup „Sprzedawcy i demonstratorzy” (o kolejne 0,3%) oraz „Robotnicy w przetwórstwie
spoŜywczym” (o 0,3 %). Wzrost udziału bezrobotnych odnotowano równieŜ w grupach:
„Pracownicy ds. finansowych i handlowych” (o 0,5 %), „Robotnicy pomocniczy w górnictwie
i budownictwie” (o 0,3 %), „Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki” (o 0,4 %).
W roku 2004 w porównaniu do ubiegłego spadek bezrobocia odnotowano w grupach
zawodowych: „Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni” (0,3 %), „Kowale,
ślusarze i pokrewni” (o 0,2 %), „Mechanicy maszyn i urządzeń” (o 0,3 %), „Pracownicy
usług domowych i gastronomicznych” (o 0,2 %), „Robotnicy produkcji wyrobów
włókienniczych, odzieŜy i pokrewni” (o 0,6 %) oraz „Robotnicy obróbki drewna, stolarze
meblowi i pokrewni” (o 0,2 %).
44
15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych według stanu
na 31.12.2004
Tabela 16
Symbol Grupy zawodów
Liczba osób
%
522 Sprzedawcy i demonstratorzy 1093 10,2
712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni
752 7,0
722 Kowale, ślusarze i pokrewni 682 6,3 723 Mechanicy maszyn i urządzeń 489 4,5 341 Pracownicy ds. finansowych i handlowych 435 4,0 311 Technicy 409 3,8
931 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie
409 3,8
913 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki 393 3,7 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 389 3,6 741 Robotnicy w przetwórstwie spoŜywczym 380 3,5
743 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieŜy i pokrewni
286 2,7
742 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni
255 2,4
932 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym
231 2,1
611 Rolnicy produkcji roślinnej i ogrodnicy 229 2,1 713 Robotnicy budowlani robót wykończeniowych 209 1,9
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 3
45
ROZDZIAŁ 4
ANALIZA OFERT PRACY
W roku 2002 PUP w Tczewie dysponował 3 455 ofertami pracy. W roku 2003 liczba
ofert pracy wzrosła o 59 , zaś w 2004 o 779 w odniesieniu do roku poprzedniego .
W analizowanym okresie miał miejsce systematyczny wzrost zarówno liczby ofert
pracy jak i podjęć pracy. W stosunku do roku 2002 liczba ofert pracy zwiększyła się o 1,7 %
w roku 2003 i o 24,3% w roku 2004. Liczba podjęć pracy w roku 2003 zwiększyła się o 13 %,
natomiast w roku 2004 o 27,2 % w porównaniu do roku 2002.
Liczba ofert pracy w ciągu 12 miesięcy w latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim
Tabela 17 ROK LICZBA
OFERT PRACY
W TYM OFERTY PRACY DLA
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
% PODJĘCIA PRACY
STOSUNEK LICZBY PODJĘĆ PRACY DO
LICZBY OFERT PRACY 2002 3455 208 6 4253 1,23 2003 3514 126 3,6 4806 1,37 2004 4293 175 4,1 5411 1,26
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01
Zwiększanie się liczby podjęć pracy w analizowanych latach dotyczyło zarówno
zatrudnienia subsydiowanego jak i niesubsydiowanego. W roku 2003 wzrost liczby podjęć
pracy subsydiowanej wyniósł 29, 2 % i był zdecydowanie bardziej dynamiczny w
porównaniu do wzrostu liczby ofert pracy niesubsydiowanej, który wyniósł 10,4 % .
W roku 2004, w odniesieniu do roku poprzedniego, nastąpiło zwiększenie o 18,2 % podjęć
pracy niesubsydiowanej przy jednoczesnym spadku o 17% podjęć pracy subsydiowanej.
W latach 2002, 2003, 2004 udział podjęć pracy subsydiowanej w ogólnej liczbie
podjęć pracy wyniósł odpowiednio 13,9 % , 15,9 %, 11,7 %. W roku 2002 oraz 2003
najwyŜszy odsetek spośród wymienionych w tabeli form zatrudnienia subsydiowanego
dotyczył podjęć pracy w ramach robót publicznych (odpowiednio 54 % oraz 43 %), natomiast
46
w roku 2004 blisko połowa podjęć pracy w formie zatrudnienia subsydiowanego dotyczyła
prac interwencyjnych (47 %).
Struktura podjęć pracy w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004
Tabela 18
ROK 2002 ROK 2003 ROK 2004 Oferty pracy 3455 3514 4293 Podjęcia pracy 4253 4806 5411 - niesubsydiowanej 3661 4041 4776 - subsydiowanej 592 765 635 - prac interwencyjnych
161 269 301
- robót publicznych 322 331 173 - z tytułu udzielonej
poŜyczki 33 54 63
- inne 76 111 98 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01
W latach objętych analizą najmniejszą liczbę ofert pracy przedkładanych przez
pracodawców do PUP notowano w miesiącach zimowych, to jest w okresie od listopada do
lutego kaŜdego roku. Począwszy od lutego liczba ofert systematycznie zwiększała się do
kwietnia by w maju osiągnąć poziom zbliŜony do lutego (nie dotyczy to roku 2002, w którym
spadek liczby ofert pracy nastąpił o miesiąc później). W analizowanym okresie największa
liczba ofert pracy została zgłoszona przez pracodawców w kwietniu 2004 ( 545 ofert). W
roku 2002 PUP dysponował najwyŜszą liczbą ofert w październiku (478 ofert), zaś w roku
2003 w lipcu (471 ofert pracy).
Rys. 28 Liczba ofert pracy w powiecie tczewskim w układzie miesięcznym
w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01
0100200300400500600
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2004 2003 2002
47
Sezonowość liczby ofert zgłaszanych przez pracodawców koresponduje z liczbą osób
bezrobotnych przypadających na jedną ofertę pracy. W kaŜdym z lat objętych analizą
najwyŜszy wskaźnik był obserwowany w miesiącach rozpoczynających rok: w roku 2002 i
2003 w styczniu, w roku 2004 w lutym. RównieŜ wysoka, ale niŜsza w stosunku do dwóch
pierwszych miesięcy roku wartość wskaźnika dotyczyła miesięcy schyłkowych – listopada i
grudnia. W analizowanym okresie największa liczba osób bezrobotnych przypadająca na
jedną ofertę pracy wystąpiła w styczniu 2002 roku (265 osób), najmniejsza zaś w kwietniu
oraz sierpniu 2004 (46 osób). W kaŜdym z analizowanych lat liczba osób bezrobotnych
przypadających na jedną ofertę pracy była w poszczególnych miesiącach niŜsza od wskaźnika
charakteryzującego województwo pomorskie i kraj.
Oferty pracy oraz bezrobotni przypadający na ofertę pracy w latach 2002 - 2004 Tabela 19
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok 2004
Oferty pracy 282 236 435 545 242 397 399 464 436 411 226 220 Liczba
bezrobotnych przypadających na 1 ofertę
111 155 64 46 110 53 56 46 60 89 91 102
Rok 2003 Oferty pracy 170 213 255 326 291 335 471 418 415 265 214 141
Liczba bezrobotnych
przypadających na 1 ofertę
237 161 92 109 107 73 57 77 68 162 126 209
Rok 2002 Oferty pracy 153 140 205 255 369 297 429 247 467 478 203 212
Liczba bezrobotnych
przypadających na 1 ofertę
265 178 189 146 161 99 59 65 86 89 116 152
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
48
W latach 2002 – 2004 największa liczba ofert pracy pochodziła z sekcji
„Przetwórstwo przemysłowe”, przy czym w analizowanym okresie miał miejsce spadek
udziału ofert z tej sekcji w ogólnej liczbie zgłaszanych ofert ( z poziomu 40, 4 % w roku 2002
do poziomu 33,7 % w roku 2004).
Drugą pod względem liczebności ofert pracy stanowiła sekcja „Handel hurt i detal,
naprawy sprzętu mechanicznego, motocykli oraz artykułów przeznaczenia uŜytku
domowego”. W latach 2002 – 2004 najwyŜszy wzrost liczby ofert pracy odnotowano w w/w
sekcji – w roku 2003 liczba ofert pracy pochodzących z tej sekcji zwiększyła się o 200, zaś w
roku 2004 o kolejnych 111 ofert.
Wyraźnie zwiększyła się liczba ofert pracy z sekcji „Budownictwo”. W roku 2003 w
stosunku do roku ubiegłego nastąpił wzrost o 87, a w roku 2004 o kolejnych 210 ofert.
Wzrost liczby ofert wystąpił takŜe w sekcjach: „Obsługa nieruchomości, wynajem nauka i
usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”, „Hotele i restauracje”,
„Transport, gospodarka magazynowa i łączność”, „Edukacja”.
Spadek liczby ofert pracy odnotowano między innymi w sekcjach: „Administracja
publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne
ubezpieczenie zdrowotne” oraz „Rolnictwo”.
W analizowanym okresie nie odnotowano ofert pracy pochodzących z sekcji
„Organizacje i zespoły eksterytorialne”.
49
Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 - 2004
w powiecie tczewskim
Tabela 20
Oferty pracy 2002 2003 2004
Wyszczególnienie
Liczba
ofert %
Liczba
ofert %
Liczba
ofert %
1. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 248 7,3 165 4,8 154 3,6 2. Rybołówstwo, rybactwo 0 0,0 1 0,0 1 0,0 3. Górnictwo, kopalnictwo 7 0,2 5 0,1 5 0,1 4. Przetwórstwo przemysłowe 1364 40,4 1138 33,0 1431 33,7 5. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną
6 0,2 60 1,7 12 0,3
6. Budownictwo 343 10,1 430 12,5 640 15,1 7. Handel hurt i detal, naprawy sprzętu mechanicznego, motocykli oraz artykułów przeznaczenia uŜytku domowego
482 14,3 682 19,8 793 18,7
8. Hotele i restauracje 94 2,8 104 3,0 151 3,6 9. Transport, gospodarka magazynowa i łączność
43 1,3 56 1,6 89 2,1
10. Pośrednictwo finansowe 33 1,0 16 0,5 55 1,3 11. Obsługa nieruchomości, wynajem
nauka i usługi związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej
130 3,8 165 4,8 233 5,5
12. Administracja publiczna i obrona
narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia
społeczne i powszechne ubezpieczenie
zdrowotne
321 9,5 323 9,4 279 6,6
13. Edukacja 76 2,2 96 2,8 116 2,7
14. Ochrona zdrowia i opieka społeczna 94 2,8 85 2,5 110 2,6
15. Pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna, indywidualna
137 4,1 120 3,5 182 4,3
16. Gospodarstwa domowe zatrudniające
pracowników 2 0,1 0 0,0 0 0,0
17.Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0,0 0 0,0 0 0,0
RAZEM 3380 100 3446 100 4251 100
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, załącznik 2
50
Rys. 29 Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy
MPiPS-01, Załącznik 2
* pozycje od 1 –17 są zgodne z terminologią w tabeli 20
7,3%
4,8%
3,6%
0,2%
0,1%
40,4%
33,0%
33,7%
0,2%
1,7%
19,8%
18,7%
3,0%
1,0%
0,5%
3,8%
4,8%
9,5%
9,4%
2,2%
0,1%
0,3%
10,1%
12,5%
15,1%
14,3%2,8%
3,6%
1,3%
2,1%
1,6%
1,3%5,5%
6,6%
2,8%
2,7%
2,8%
2,6%
2,5%
4,1%
4,3%
3,5%
0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0%
2002
2003
2004
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
51
ROZDZIAŁ 5
MOBILNO ŚĆ OSÓB BEZROBOTNYCH
Mobilność to skłonność do zmiany pracy oraz moŜliwości przechodzenia od jednego
rodzaju pracy do innej. Mobilność moŜe być rozpatrywana w sensie geograficznym jako
przenoszenie się osób z miejsca na miejsce oraz w aspekcie zawodowym, czyli przechodzenia
od jednej do innej pracy.
Mobilność geograficzna zaleŜy przede wszystkim od takich czynników jak koszty
zmiany miejsca zamieszkania, dostępność zasobów mieszkaniowych oraz róŜnice w zakresie
kosztów utrzymania.
Mobilność zawodowa jest natomiast uzaleŜniona od moŜliwości nabycia nowych
umiejętności i kwalifikacji do wykonywania zawodu.
W Polsce, w odniesieniu do krajów zachodnich Unii Europejskiej niska jest zarówno
mobilność pracowników jak i osób bezrobotnych. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy są
regulacje prawne decydujące o małej elastyczności rynku pracy – przepisy w zakresie
przyjmowania i zwalniania pracowników są nadal barierą w sytuacji konieczności
dostosowania się przez pracodawcę do sytuacji na rynku.
W przypadku osób zatrudnionych niska mobilność jest w pewnym stopniu związana z
mentalnością będącą spadkiem po czasach gospodarki centralnie planowanej, kiedy to
pracownik całe Ŝycie zawodowe spędzał w jednym zakładzie pracy.
Mała mobilność osób bezrobotnych oraz pracowników wynika obecnie z wysokich
kosztów zmiany miejsca zamieszkania. Mobilność osób bezrobotnych jest natomiast w bardzo
duŜym stopniu ograniczona brakiem środków finansowych. Dla bezrobotnych
rozpoczynających pracę powaŜny wydatek stanowią juŜ koszty dojazdu do miejsca
zatrudnienia poza miejscem zamieszkania, natomiast ryzyko związane ze zmianą miejsca
zamieszkania i nie znalezienia pracy jest w obecnych czasach ogromne i dlatego niewielka
liczba osób bierze pod uwagę taką ewentualność.
Mobilność osób bezrobotnych jest w pewnej mierze wspierana przez państwo w
formie umoŜliwienia tym osobom odbycia szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy
pracy oraz skorzystania z refundacji kosztów dojazdu.
52
W PUP w Tczewie w latach 2002 – 2004 liczba osób korzystających z wymienionych
wyŜej form wsparcia systematycznie wzrastała, jednakŜe w sytuacji gdy gospodarka regionu
nie generuje wystarczającej liczby miejsc pracy, działania te nie dają gwarancji zdobycia i
utrzymania zatrudnienia.
Powiatowe urzędy pracy nie gromadzą danych dotyczących mobilności osób
bezrobotnych, ale o skłonności do zmiany zawodu lub pracy moŜna w pewnym stopniu
wnioskować sądząc po zwiększaniu się liczby osób korzystających ze szkoleń.
Niewymiernym wskaźnikiem zainteresowania bezrobotnych podjęciem pracy poza
miejscem zamieszkania jest równieŜ liczba osób korzystających z moŜliwości otrzymania
refundacji kosztów dojazdu do miejsca pracy. W roku 2002 z refundacji kosztów dojazdu
skorzystało ogółem 45 osób, 29 kobiet i 16 męŜczyzn. W roku 2003 liczba ta zwiększyła się o
4 osoby, natomiast w roku 2004 wyniosła 119. Z danych PUP w Tczewie wynika, Ŝe z tej
formy wsparcia częściej korzystały kobiety. W roku 2003 z refundacji kosztów dojazdu do
miejsca pracy skorzystało łącznie 36 kobiet i 13 męŜczyzn, natomiast w roku 2004 77 kobiet i
42 męŜczyzn.
53
ROZDZIAŁ 6
ANALIZA AKTYWNYCH FORM RYNKU PRACY
6.1 Usługi EURES
EURES to sieć europejskich słuŜb zatrudnienia obejmująca Państwa wchodzące skład
Europejskiego Obszaru Gospodarczego. EOG tworzą państwa kraje członkowskie Unii
Europejskiej oraz Islandia i Norwegia. W ramach EURES realizowana jest międzynarodowa
współpraca pomiędzy publicznymi słuŜbami zatrudnienia, związkami zawodowymi i
organizacjami pracodawców.
Usługi EURES są stosunkowo nową formą wsparcia wprowadzoną ustawą o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Polegają one przede
wszystkim na udzielaniu pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu
zatrudnienia zgodnie z prawem swobodnego przepływu pracowników w Unii Europejskiej,
udzielaniu pracodawcom pomocy w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych
kwalifikacjach, informowaniu o sytuacji na rynkach pracy oraz przeciwdziałaniu i zwalczaniu
przeszkód w mobilności w dziedzinie zatrudnienia.
W powiatowym urzędzie pracy zadania mające na celu umoŜliwianie swobodnego
przepływu pracowników w krajach EOG realizuje powiatowy asystent EURES. Asystent
EURES udziela wszechstronnej informacji z zakresu warunków Ŝycia i pracy w państwie, w
którym zamierza podjąć zatrudnienie klient EURES, zapewnia pomoc w przygotowaniu
Ŝyciorysu zawodowego w formacie europejskim oraz umieszczeniu go na międzynarodowej
stronie internetowej sieci europejskich słuŜb zatrudnienia. Do zadań asystenta EURES naleŜy
takŜe pomoc zainteresowanym osobom w kompletowaniu niezbędnej dokumentacji oraz
kierowanie do instytucji właściwych dla dopełnienia formalności koniecznych do
zrealizowania wyjazdu do pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Osobom bezrobotnym pobierającym zasiłek dla bezrobotnych i wyjeŜdŜającym do
innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej w celu poszukiwania zatrudnienia
54
przysługuje prawo do transferu zasiłku. Prawo do transferu zasiłku przysługuje na okres nie
dłuŜszy niŜ 3 miesiące i moŜna z niego skorzystać tylko raz pomiędzy dwoma okresami
zatrudnienia uprawniającymi do zasiłku.
Od momentu wejścia w Ŝycie przepisów dotyczących usług EURES z prawa do
transferu zasiłku dla bezrobotnych w powiecie tczewskim według stanu na koniec grudnia
2004 roku skorzystało 5 osób bezrobotnych. 4 osoby bezrobotne, które skorzystały z prawa
do transferu wyjechały do następujących krajów: Dania, Niemcy, Szwecja oraz Wielka
Brytania, 1 zaś osoba wykorzystała moŜliwość przeniesienia zasiłku z Niemiec do Polski.
Usługi świadczone w ramach EURES cieszyły się w roku 2004 duŜym
zainteresowaniem osób bezrobotnych. Chęć wyjazdu w odpowiedzi na oferty pracy
dostarczane przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku lub pozyskane ze stron
internetowych WUP w Gdańsku oraz w Warszawie zgłaszało wiele osób pozostających bez
zatrudnienia. Podjęcie pracy za granicą jest uzaleŜnione od znajomości języka danego kraju, a
w odniesieniu do przewaŜającej większości osób powaŜną barierę stanowiła niewystarczająca
znajomość języka lub jej brak. Szkolenia językowe stanowią stały element programów
szkoleniowych oferowanych przez PUP, jednakŜe wiele osób bezrobotnych dostrzega
problem braku umiejętności językowych dopiero w momencie pojawienia się konkretnej
oferty pracy.
PUP w Tczewie upowszechniał oferty pracy we współpracy z działającymi na terenie
powiatu Gminnymi Centrami Informacji oraz Ochotniczym Hufcem Pracy. Zgodnie z zasadą
dostępności ofert pracy w ramach EURES klienci PUP mogli korzystać z komputera z
zainstalowanym Internetem a tym samym z portalu internetowego Komisji Europejskiej
www.europa.eu.int /eures. PUP za pośrednictwem powiatowego asystenta EURES, w ramach
rekrutacji prowadzonej przez WUP, przekazywał podania o pracę bezpośrednio do
pracodawców lub doradców EURES z krajów EOG. Osoby bezrobotne zainteresowane
wyjazdem do pracy za granicą były na bieŜąco informowane o warunkach Ŝycia i pracy w
krajach EOG.
W lipcu 2004 roku PUP w Tczewie dysponował następującymi ofertami pracy:
- dla stolarza,
- do pakowania sałaty,
- dla kaletnika (szycie torebek skórzanych).
55
Wszystkie wyŜej wymienione oferty pracy pochodziły z Wielkiej Brytanii.
W sierpniu 2004 oferty pracy od pracodawców zagranicznych pochodziły podobnie jak w
miesiącu ubiegłym z Wielkiej Brytanii. Oferty były przeznaczone dla:
- wykwalifikowanych mechaników,
- średnio wykwalifikowanych mechaników,
- elektryków,
- Team Member,
- Team Member w KFC,
- montaŜystów okien i drzwi.
W październiku 2004 roku pojawiły się pierwsze oferty pracy z Irlandii. Były one skierowane
do:
- cieśli,
- kamieniarzy,
- pracowników budowlanych,
- murarzy,
- chemików analityków,
- agentów ubezpieczeniowych.
W miesiącu tym wpłynęły ponadto oferty pracy z Wielkiej Brytanii dla :
- elektryka,
- Foundry diecaster,
- Foundry cleaner,
- Team Member w KFC,
- formierza odlewnika,
- obsługi hotelowej,
- pracownika administracji,
- pracownika ochrony,
- stolarza meblowego,
- tokarza,
- opiekunki dziecięcej,
- opiekuna osób starszych.
Oferty pracy w październiku pochodziły równieŜ z Malty - dla konserwatora urządzeń
gaśniczych, z Cypru – dla analityka kontroli jakości oraz z Czech - dla spawacza metalu.
56
W listopadzie największa liczba ofert pracy pochodziła jak w poprzednich miesiącach z
Wielkiej Brytanii. Pracodawcy poszukiwali osób do wykonywania prac oraz zawodów takich
jak:
- opiekun osób starszych,
- maintenance manager,
- pracownik pralni chemicznej,
- kierowcy cięŜarówek,
- kierowcy,
- opiekun domowy do osób starszych,
- stolarz meblowy,
- kucharz – dietetyk,
- wykwalifikowane pielęgniarki,
- Team Member,
- elektryk,
- osoby do montaŜu okien i drzwi,
- pomoc kuchenna,
- konserwator urządzeń gaśniczych.
Ponadto PUP dysponował ofertą ze Słowenii – dla lekarza, z Irlandii - dla Insurance Claims
Processors oraz z Irlandii Północnej - dla spawacza i stolarza.
W grudniu 2004 pojawiły się oferty pracy z kolejnych krajów Unii Europejskiej. Oferty
pochodzące ze Szwecji były przeznaczone dla:
- szefa kuchni,
- kierownika zimnego bufetu.
Ze Szkocji wpłynęła oferta pracy dla koordynatora ds. obsługi klienta, ze Słowenii dla
kucharza oraz z Norwegii dla osób do pracy w kruszarni roślin.
W grudniu PUP w Tczewie dysponował równieŜ ofertami pracy z Wielkiej Brytanii
przeznaczonymi dla:
- tokarzy,
- frezerów,
- pracowników cateringu,
- pracowników obsługi maszyn sterowanych numerycznie.
57
Zagraniczne oferty pracy były brane pod uwagę i rozpatrywane przez wiele osób,
jednakŜe z uwagi na fakt, iŜ sprawozdawczość w zakresie usług EURES weszła w Ŝycie w I
kwartale 2005 roku nie jest moŜliwe podanie liczby osób, które skorzystały z ofert pracy
zgłoszonych przez zagranicznych pracodawców roku 2004.
6.2 Subsydiowanie miejsc pracy
Zatrudnianie subsydiowane pozwala pracodawcom na zmniejszanie kosztów pracy
związanych z zatrudnianiem pracowników i z tego względu stanowi bardzo atrakcyjną formę
wsparcia zarówno dla sektora prywatnego jak i publicznego.
Pod pojęciem zatrudnienie subsydiowane rozumieć naleŜy przede wszystkim prace
interwencyjne oraz roboty publiczne.
Prace interwencyjne
Prace interwencyjne polegają na zatrudnieniu osoby bezrobotnej przez pracodawcę w
wyniku umowy zawartej ze starostą, na podstawie której starosta zwraca pracodawcy część
kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne
zatrudnianych bezrobotnych.
PUP w Tczewie w roku 2002 objął wsparciem w ramach prac interwencyjnych 161
osób. W roku 2003 liczba osób zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych zwiększyła się
o 108 w stosunku do roku ubiegłego oraz o 141 na przestrzeni lat objętych analizą.
W analizowanych latach tą formą wsparcia objęto ogółem 732 osoby bezrobotne,
przy czym największa liczba bezrobotnych rozpoczęła zatrudnienie w ramach prac
interwencyjnych w roku 2004 (41,3 % ogółu populacji bezrobotnych którzy podjęli
zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych w latach 2002 - 2004).
58
W populacji osób objętych pracami interwencyjnymi w kaŜdym z analizowanych lat
duŜą grupę stanowiły osoby długotrwale bezrobotne. W roku 2002 ich udział w ogólnej
liczbie zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych wyniósł 34,8 %. W roku kolejnym
nastąpił wzrost udziału do poziomu 35,7 %, a w roku 2004 odsetek osób długotrwale
bezrobotnych w populacji podejmujących zatrudnienie w formie prac interwencyjnych
osiągnął najwyŜszy poziom w latach objętych analizą ( 38,4 %) .
Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych
w latach 2002 – 2004
Tabela 21
Ogółem
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
długotrwale bezrobotni
0 2 11 23 48 18 15 6 7 8 19 4 161
2002 0 0 3 3 20 9 6 1 4 2 7 1 56
9 4 28 24 39 38 33 48 28 11 2 5 269 2003 5 1 15 9 11 12 11 18 8 3 1 2 96
18 21 35 76 62 5 12 12 25 15 14 7 302 2004 6 8 14 22 23 1 6 11 9 6 6 4 116
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W analizowanych latach odnotowano spadek udziału kobiet w ogólnej liczbie osób
bezrobotnych rozpoczynających zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych. Największy
odsetek kobiet w stosunku do ogółu osób korzystających z tej formy wsparcia w
analizowanym okresie wyniósł 52,2 % (2002 rok). W latach kolejnych udział kobiet
zmniejszył się do poziomu 46,8 % w roku 2003 oraz 45,7 % w roku 2004. W latach 2002 –
2004 zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych podjęło 348 kobiet i 384 męŜczyzn.
59
Rys. 30 Udział kobiet w populacji osób, które rozpoczęły prace interwencyjne
w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W latach 2002 – 2004 w populacji podejmujących zatrudnienie w ramach prac
interwencyjnych nastąpił wzrost udziału osób zamieszkujących tereny wiejskie powiatu
tczewskiego. W kolejnych latach udział ten kształtował się odpowiednio na poziomie: 31,7 %,
36,4 %, 36,2 %. W okresie objętym analizą z zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych
skorzystało łącznie 258 mieszkańców wsi oraz 474 mieszkańców miast.
Rys. 31 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w
ramach prac interwencyjnych w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
161
269
302
51
98
109
0 50 100 150 200 250 300 350
2002
2003
2004
Ogółem Osoby z terenów wiejskich
161
269
302
84
126
138
0 50 100 150 200 250 300 350
2002
2003
2004
Kobiety
Ogółem
60
Wśród osób zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych w roku 2003 1 osoba
została zaktywizowana w ramach „Wojewódzkiego programu wspierania ponownego
zatrudnienia pracowników stoczni zwalnianych z przyczyn dotyczących zakładu pracy
STER” oraz 9 osób w ramach „Wojewódzkiego Programu Wspierającego Rozwój
Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zasobów
Przyrodniczych Regionu GRYF”.
W roku 2004 w ramach III edycji programu GRYF zaktywizowano w formie prac
interwencyjnych 11 osób.
W roku 2004 Prace interwencyjne były ponadto realizowane w ramach projektu
„Młodzie Ŝ przyszłością województwa pomorskiego EFS 2004 – 2005” Działanie 1.2
Perspektywy dla młodzieŜy oraz w ramach projektu „Nowe umiej ętności i powrót na
rynek pracy po długiej przerwie EFS 2004 – 2005” Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i
zwalczanie długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój
Zasobów Ludzkich. W ramach Działania 1.2 zaktywizowano 5 osób, natomiast w ramach
Działania 1.3 3 osoby.
Roboty publiczne
Zatrudnienie w ramach robót publicznych, zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy odnosi się do wykonywania przez osoby bezrobotne prac mających
na celu reintegrację zawodową i społeczną w okresie nie dłuŜszym niŜ 12 miesięcy.
W myśl nowej ustawy roboty publiczne mogą być organizowane przez ośrodki
pomocy społecznej, organizacje pozarządowe zajmujące się problematyką bezrobocia,
pomocy społecznej, ochrony środowiska, kultury, oświaty, sportu i turystyki, opieki
zdrowotnej oraz spółki wodne i ich związki. Finansowanie zatrudnienia subsydiowanego w
formie robót publicznych jest realizowane ze środków samorządu terytorialnego, budŜetu
państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków.
61
Największa liczba osób bezrobotnych podjęła zatrudnienie w formie robót
publicznych w roku 2003 (40 % ogółu osób zatrudnionych w ramach robót publicznych w
latach 2002 – 2004). W okresie objętym analizą z tej formy zatrudnienia subsydiowanego
skorzystało ogółem 825 osób bezrobotnych.
W roku 2003 36 osób zostało zatrudnionych w formie robót publicznych w ramach
„Wojewódzkiego Programu Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy
w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zasobów Przyrodniczych Regionu GRYF”.
Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach robót publicznych
w latach 2002 – 2004
Tabela 22
Ogółem
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
długotrwale bezrobotni
0 0 0 1 23 36 21 37 24 174 6 0 322
2002 0 0 0 0 9 15 9 12 6 84 0 0 135
0 0 0 0 19 83 40 48 78 37 25 0 330 2003
0 0 0 0 8 21 11 20 34 13 0 0 107
0 3 70 46 11 13 0 11 1 1 15 2 173
2004 0 0 20 13 1 8 0 2 0 0 8 0 52
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W roku 2002 udział kobiet w populacji osób rozpoczynających zatrudnienie w ramach
robót publicznych wyniósł 18 %. W kolejnym roku odsetek kobiet zatrudnionych w ramach
robót publicznych uległ zwiększeniu o 0,2 %, natomiast w roku 2004 wskaźnik udziału kobiet
wyniósł 22 % i był najwyŜszy w analizowanych latach. W latach których dotyczy diagnoza z
robót publicznych skorzystało 156 kobiet oraz 669 męŜczyzn.
62
Rys. 32 Udział kobiet w populacji osób, które zostały zatrudnione w ramach robót
publicznych w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W latach objętych analizą nastąpił równieŜ wzrost udziału osób z terenów wiejskich w
populacji osób zatrudnionych w ramach robót publicznych. W roku 2003 udział osób
zamieszkujących tereny wiejskie powiatu ukształtował się na poziomie 30, 7 %, a w latach
kolejnych odpowiednio 43,3 % i 47,4 %. W latach 2002 – 2004 zatrudnienie w formie robót
publicznych podjęły ogółem 324 osoby z terenów wiejskich oraz 501 bezrobotnych
mieszkańców miast.
Rys. 33 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w
ramach robót publicznych w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
322
330
173
58
60
38
0 50 100 150 200 250 300 350
2002
2003
2004Kobiety
Ogółem
322
330
173
99
143
82
0 50 100 150 200 250 300 350
2002
2003
2004
Ogółem Osoby z terenów wiejskich
63
6.3 StaŜe i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy
StaŜe
StaŜe pozwalają na nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania pracy
przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą.
Korzystają z nich bardzo chętnie zarówno osoby młode, stawiające pierwsze kroki na rynku
pracy jak i pracodawcy, dla których staŜysta moŜe w przyszłości zostać cennym
pracownikiem.
W latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim staŜami objęto ogółem 696 osób, przy
czym z uwagi na duŜe zainteresowanie tą formą pomocy, w kolejnych latach miał miejsce
systematyczny wzrost liczby osób kierowanych do odbywania staŜu. W roku 2003 ze staŜy
skorzystało o 18 osób więcej niŜ w roku ubiegłym, natomiast w roku 2004 o 33 osoby więcej
aniŜeli w roku 2003.
W roku 2002 staŜ rozpoczęło łącznie 209 osób. Największa grupa staŜystów
rozpoczęła korzystanie z tej formy wsparcia w miesiącu lipcu (44,5 %), co jest związane z
napływem bezrobotnych absolwentów, w szczególności absolwentów szkół średnich, w
miesiącach maju i czerwcu.
Rys. 34 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2002
Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tczewie
W kolejnym roku, ze względu na wspomniane uwarunkowania dotyczące okresów w
których w PUP rejestrują się duŜe grupy osób kończących edukację, podobnie jak w roku
0 0 0 0 0 0
93
9
26
0
80
10
20
40
60
80
100
I II III VI V VI VII VIII IX X XI XII
64
ubiegłym największa liczba beneficjentów rozpoczęła staŜ w miesiącu lipcu (48 % osób, które
rozpoczęły korzystanie z tej formy wsparcia w roku 2003). W odróŜnieniu do roku 2002 w
poszczególnych miesiącach staŜe rozpoczynały pojedyncze osoby lub 2-3 osobowe grupy. W
roku 2003 z formuły staŜu skorzystało łącznie 227 osób bezrobotnych.
Rys. 35 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2003
Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tczewie
W latach 2002 – 2004 największa grupa bezrobotnych (260 osób) rozpoczęła staŜ w
roku 2004. W pierwszej połowie roku beneficjenci rozpoczynali staŜe w ramach środków
Funduszu Pracy, natomiast począwszy od lipca 2004 ta forma wsparcia była realizowana ze
środków Europejskiego Funduszu Społecznego( za wyjątkiem grudnia). Wśród ogółu osób
rozpoczynających staŜe w roku 2004 73,8 % beneficjentów zostało zaktywizowanych w
ramach środków EFS.
Rys. 36 Liczba osób rozpoczynających staŜe w powiecie tczewskim w roku 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tczewie
30
12
01
0
109
57
32
7 3 3
0
20
40
60
80
100
120
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1418
26
6
03
60 60
70
20
10
10
20
30
40
50
60
70
I II III IV V VI VII VII IX X XI XII
65
StaŜe zawodowe są formą wsparcia, z której zdecydowanie częściej korzystają
kobiety. W latach 2002 – 2004 wśród beneficjentów staŜy niemal 76 % (526 osób) stanowiły
bezrobotne kobiety. W roku 2002, 2003 oraz 2004 udział kobiet w populacji bezrobotnych
rozpoczynających staŜe wyniósł odpowiednio: 83 %; 73 %;72 %. Mimo, iŜ kobiety
dominowały w ogólnej liczbie osób bezrobotnych podejmujących staŜe, w poszczególnych
latach zwiększeniu uległa równieŜ liczba męŜczyzn decydujących się na korzystanie z tej
formy wsparcia.
W roku 2002 ze staŜy skorzystało 36 męŜczyzn, w roku kolejnym 61, natomiast w
roku 2004 o 12 więcej w stosunku do roku 2003 (73 męŜczyzn). W analizowanych latach ze
staŜy skorzystało łącznie 170 męŜczyzn.
Rys. 37 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły staŜe w powiecie tczewskim
w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
Podobnie jak w przypadku pozostałych form wsparcia realizowanych przez PUP w
Tczewie, równieŜ w odniesieniu do staŜy mniejszą grupę beneficjentów stanowiły w latach
objętych analizą osoby zamieszkujące tereny wiejskie powiatu tczewskiego. Wyjątek stanowi
rok 2002, w którym udział osób z terenów wiejskich w ogólnej liczbie podejmujących staŜe
wyniósł 52 %. W roku następnym udział ten obniŜył się do poziomu 32 %, zaś w roku 2004
nieznacznie wzrósł i wyniósł 36 %. W latach 2002 – 2004 wśród staŜystów było 422
mieszkańców miast oraz 274 mieszkańców wsi (39 % ogółu bezrobotnych rozpoczynających
staŜe w analizowanym okresie).
209
227
260
173
166
187
0 50 100 150 200 250 300
2002
2003
2004
Kobiety
Ogółem
66
Rys. 38 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób, które rozpoczęły staŜe w powiecie
tczewskim w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W roku 2002 209 bezrobotnych absolwentów zostało objętych staŜami w ramach
Programu „Pierwsza Praca”, w tym 2 absolwentom szkół o kierunkach związanych z
gospodarką leśną i rolną oraz ochroną środowiska umoŜliwiono odbywanie staŜu w ramach
podprogramu „Zielone Miejsca Pracy” stanowiącego element realizacyjny programu
„Pierwsza Praca”.
W roku 2003 ze staŜy absolwenckich w ramach Programu „Pierwsza Praca”
skorzystało łącznie 227 bezrobotnych, w tym:
- 3 osoby odbywały staŜ w ramach podprogramu „Zielone Miejsca Pracy”,
- 12 osób odbywało staŜ w ramach podprogramu „Moja Gmina w Unii Europejskiej”
polegającego na organizacji staŜy w Urzędach Gminnych na terenie całego kraju.
Ponadto w roku 2003 4 osoby objęto staŜami w ramach Wojewódzkiego Programu
Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy w Oparciu o Wykorzystanie
Tradycji i Zasobów Przyrodniczych Regionu GRYF.
209
227
260
108
73
93
0 50 100 150 200 250 300
2002
2003
2004
Ogółem Bezrobotni z terenów wiejskich
67
W roku 2004 1 osoba odbywała staŜ w ramach podprogramu „Zielone Miejsca
Pracy”. Ponadto, w ramach IV edycji programu GRYF staŜ w Punkcie Informacji
Turystycznej przy Zamku w Gniewie odbywały 2 osoby.
W ramach projektu „Młodzie Ŝ przyszłością województwa pomorskiego EFS 2004 –
2005” Działanie 1.2 Perspektywy dla młodzieŜy SPO RZL, który rozpoczął się w czerwcu
2004 roku zaktywizowano w formie staŜy 192 osoby.
W roku 2004 PUP w Tczewie pozyskał dodatkowo środki na projekt „START 26”
realizowany w ramach Krajowego Programu Rozwoju Zasobów Ludzkich PHARE 2002
„Promocja wzrostu zatrudnienia wśród młodzieŜy” dla powiatów.
W roku 2004 wsparciem w postaci tworzenia przez bezrobotną młodzieŜ we współpracy z
doradcą zawodowym Indywidualnych Planów Działania objęto 30 młodych osób
bezrobotnych, którzy w kolejnych fazach projektu mogli skorzystać z odbycia staŜy oraz
uczestnictwa w ściśle dostosowanych do ich potrzeb szkoleniach.
Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy
Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy - to nowa forma wsparcia wprowadzona
ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Z
przygotowania zawodowego korzystać mogą osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku
pracy, to jest:
- bezrobotni do 25 roku Ŝycia,
- bezrobotni długotrwale,
- bezrobotni powyŜej 50 roku Ŝycia,
- bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych,
- bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 7 roku Ŝycia,
- bezrobotni niepełnosprawni.
Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy pozwala na zdobywanie nowych
kwalifikacji lub umiejętności zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie zadań na
stanowisku pracy według uzgodnionego programu.
68
W roku 2004 z przygotowania zawodowego skorzystało ogółem 38 osób. Głównymi
beneficjentami korzystającymi z tej formy wsparcia były kobiety oraz mieszkańcy miast –
obie te grupy stanowiły 81,6 % ogółu populacji osób bezrobotnych rozpoczynających
przygotowanie do wykonywania zawodu. Wśród osób skierowanych do odbywania
przygotowania zawodowego w miejscu pracy było 31 kobiet i 7 męŜczyzn. Bezrobotni z
terenów wiejskich stanowili mniejszość w stosunku do mieszkańców miast, a ich liczba w
ogólnej liczbie osób rozpoczynających przygotowanie zawodowe wyniosła 7.
Wśród osób, które skorzystały z przygotowania zawodowego w roku 2004, 22 osoby
zostały zaktywizowane w ramach projektu „Nowe umiejętności i powrót na rynek pracy po
długiej przerwie EFS 2004 – 2005” Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie
długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów
Ludzkich.
6.4 PoŜyczki oraz dotacje
Z dniem wejścia w Ŝycie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z
dnia 20 kwietnia 2004 roku (1 czerwca 2004 roku) udzielane dotychczas przez powiatowe
urzędy pracy poŜyczki dla pracodawców na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy dla
skierowanych na te miejsca bezrobotnych oraz poŜyczki dla bezrobotnych i pracowników w
okresie wypowiedzenia, zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, na
podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej (z wyjątkiem zakupu ziemi) zostały
zastąpione następującymi formami pomocy:
- refundacja kosztów wyposaŜenia i doposaŜenia stanowiska pracy dla skierowanego
bezrobotnego,
- przyznanie bezrobotnemu jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej,
- refundacja kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa dotyczących podjęcia przez
bezrobotnego działalności gospodarczej.
Zasadnicza róŜnica pomiędzy wymienionymi wyŜej rodzajami wsparcia odnosi się do
dwóch elementów:
69
- środki finansowe są przekazywane w formie dotacji (w przypadku osób bezrobotnych) lub
jako refundacja ( w przypadku pracodawców, którzy ponieśli koszty wyposaŜenia lub
doposaŜenia stanowiska pracy),
- podczas gdy wysokość poŜyczki mogła wynosić maxymalnie dwudziestokrotność
przeciętnego wynagrodzenia (a w przypadku poŜyczki na zorganizowanie dodatkowych
miejsc pracy wysokość ta dotyczyła utworzenia jednego miejsca pracy), wysokość
refundacji w przypadku kosztów wyposaŜenia i doposaŜenia nie moŜe przekroczyć 300%,
zaś wysokość dotacji 500 % przeciętnego wynagrodzenia. W odniesieniu do kosztów
pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa, bezrobotnemu mogą być zrefundowane koszty
w wysokości 80 % udokumentowanych kosztów, nie wyŜszej jednak niŜ przeciętne
wynagrodzenie.
W powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 łącznie 44 osoby bezrobotne otrzymały
poŜyczkę na rozpoczęcie działalności gospodarczej. PoŜyczki udzielone pracodawcom
pozwoliły natomiast na utworzenie 59 dodatkowych miejsc pracy.
PoŜyczki udzielone bezrobotnym i pracodawcom w powiecie tczewskim latach 2002- 2004
Tabela 23
2002 2003 2004
Bezrobotni 13 23 8
Pracodawcy 9 15 7
Liczba miejsc pracy
utworzonych przez
pracodawców
15 22 59
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
Wśród osób bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w związku z
otrzymaniem poŜyczki ze środków Funduszu Pracy 47,7 % stanowiły bezrobotne kobiety.
Ogółem w okresie 2002 – 2004 z poŜyczek dla bezrobotnych skorzystało 21 kobiet i 23
męŜczyzn, a proporcja ta świadczy o podobnym potencjale przedsiębiorczości w przypadku
obu płci.
70
Rys. 39 Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w związku z
otrzymaniem poŜyczki ze środków Funduszu Pracy wg płci w latach 2002 – 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W latach 2002 – 2004 wśród bezrobotnych, którzy otrzymali poŜyczkę ze środków
Funduszu Pracy dominowały osoby z gminy miejskiej Tczew. W strukturze osób
bezrobotnych według miejsca zamieszkania w analizowanym okresie znalazły się osoby
bezrobotne reprezentujące wszystkie gminy powiatu tczewskiego.
Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą po otrzymaniu poŜyczki ze
środków Funduszu Pracy według miejsca zamieszkania w latach 2002 – 2004
Tabela 24
2002 2003 2004 OGÓŁEM
Gmina miejska Tczew 6 12 4 22
Gmina miejsko – wiejska Gniew 0 3 2 5
Gmina wiejska Tczew 1 2 0 3
Gmina wiejsko – miejska Pelplin 6 3 0 9
Gmina wiejska Morzeszczyn 0 2 0 2
Gmina wiejska Subkowy 0 1 2 3
OGÓŁEM 13 23 8 44
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
5
8
12 11
4 4
0
2
4
6
8
10
12
2002 20003 2004
Kobiety
MęŜczyźni
71
Z jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej od momentu wejścia
w Ŝycie nowej ustawy skorzystało 36 osób bezrobotnych, z których 22 zamieszkiwało Gminę
miejską Tczew, 6 Gminę miejsko – wiejską Gniew, 4 Gminę wiejsko – miejską Pelplin, 2
Gminę wiejską Subkowy oraz 2 Gminę miejską Tczew. Liczba kobiet, które otrzymały
dotację i rozpoczęły działalność gospodarczą była równa liczbie męŜczyzn i wyniosła 18.
Od czerwca 2004 do końca roku z refundacji kosztów doposaŜenia i wyposaŜenia
stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego skorzystało 3 pracodawców, którzy
utworzyli łącznie 19 miejsc pracy.
W roku 2002 w ramach Programu „Pierwsza Praca” 1 absolwent skorzystał z
moŜliwości otrzymania poŜyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
W kolejnym roku w ramach „Pierwszej Pracy” 5 bezrobotnych absolwentów
otrzymało poŜyczkę na podjęcie własnej działalności, a 12 osób zatrudnionych zostało w
wyniku udzielenia pracodawcom poŜyczek na utworzenie dodatkowych miejsc pracy
współfinansowanych ze środków „Wojewódzkiego Programu Wspierającego Rozwój
Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zasobów
Przyrodniczych Regionu GRYF”.
W roku 2004 kaŜdy z projektów składanych przez PUP w Tczewie zakładał
pozyskanie dodatkowych środków dla osób bezrobotnych na podjęcie działalności
gospodarczej lub dla pracodawców na utworzenie dodatkowych miejsc pracy:
- w ramach III edycji Programu GRYF 1 osoba z terenów wiejskich powiatu tczewskiego
otrzymała jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej,
- projekt „Perspektywa” pozwolił na utworzenie 6 miejsc pracy dla bezrobotnych w
wyniku udzielenia poŜyczek 3 osobom bezrobotnym oraz 2 pracodawcom,
- w wyniku realizacji projektu „Inwestycja, rozwój, praca”, 1 pracodawca pozyskał środki
na dofinansowanie zakupu maszyn co pozwoliło na utworzenie 12 dodatkowych miejsc
pracy,
72
- projekt „Przedsiębiorczy na unijnym rynku” pozwolił na przeszkolenie w zakresie
„Małej przedsiębiorczości” 4 osób bezrobotnym oraz przyznanie 9 bezrobotnym
jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Ponadto, w ramach projektu „Nowe umiejętności i powrót na rynek pracy po
długiej przerwie EFS 2004 – 2005” Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie
długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów
Ludzkich dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej otrzymało 6 osób.
6.5 Programy szkoleniowe
Szkolenia organizowane dla osób bezrobotnych umoŜliwiają nabycie nowych,
uzupełnienie bądź podwyŜszenie kwalifikacji zawodowych. Obecnie organizowane kursy
poza programem szkolenia odnoszącym się do zagadnień ściśle związanych z zawodem są
wzbogacone o zajęcia motywacyjne oraz moduł dotyczący aktywnego poszukiwania pracy i
zasad funkcjonowania konkurencyjnego rynku pracy. Taka forma prowadzonych zajęć jest w
duŜej mierze potrzebna ze względu na pojawiający się zwłaszcza u osób pozostających bez
pracy przez dłuŜszy okres czasu brak motywacji do aktywnego poszukiwania pracy oraz
utratę wiary we własne moŜliwości. W odniesieniu do pewnej grupy szkoleń w programie
szkolenia uwzględnia się ponadto warsztaty pozwalające na praktyczne zastosowanie wiedzy
pozyskanej w trakcie wykładów.
W roku 2002 PUP w Tczewie organizował szkolenia o tematyce:
- Monter – Lutowacz
- Glazurnik – Posadzkarz
- Operator koparko – ładowarki
- Kosmetyczka
- Agent ochrony mienia
- Spawanie gazowe
- Mała przedsiębiorczość
73
- Spawanie elektryczne, gazowe, spawacz w osłonie gazów aktywnych
- Lider Klubu Pracy
- Pracownik biurowy obsługujący kadry i płace z zastosowaniem nowoczesnych technik
informatycznych
- Prawo jazdy kategorii C
- Fryzjer
- Handlowiec
- Kosztorysowanie komputerowe
- Programy komputerowe w firmie- najczęściej uŜywane programy i urządzenia
informatyczne
- Podstawy obsługi komputera
- Obsługa kas fiskalnych
- Nowoczesny sprzedawca + minimum sanitarne
- Przewóz materiałów niebezpiecznych
- Księgowość komputerowa
- Projektowanie komputerowe AUTO – CAD
- Projektowanie komputerowe ze składem komputerowym
- Księgowość komputerowa
- Prawo jazdy kategorii B
- Minimum sanitarne + BHP
- Nowoczesna obsługa biura (sekretariatu) i archiwum zakładowego
- Grafika komputerowa
- Świadectwo kwalifikacyjne C + E
- Bukieciarstwo
- Operator wózków akumulatorowych i spalinowych
- Prawo jazdy kategorii E
- Kasjer walutowy
- Kelner – barman
- Minimum sanitarne
- Elektromonter SEP
- Projektowanie wnętrz
- Operator frezarki
- Rachunkowość komputerowa
- Operator ścinaczy poboczy
74
- Inspektor BHP
- Cięcie gazowe i szczepianie elektryczne stali
- Obsługa kombajnu Ŝniwnego
- Prawo jazdy kategorii D
- Operator równiarki drogowej
W roku 2003 PUP w Tczewie zorganizował następujące szkolenia:
- Asystentka Dyrektora
- Operator obrabiarek sterowanych numerycznie
- Operator cięŜkich maszyn budowlanych
- Mała przedsiębiorczość
- Świadectwo kwalifikacyjne C + E
- Minimum sanitarne
- Spawacz elektryczny i gazowy
- Specjalista ds. opracowywania projektów programów i pozyskiwania funduszy
pomocowych z Unii Europejskiej
- Komputer w gospodarce magazynowej + obsługa kas fiskalnych, sztaplarki oraz
minimum sanitarne
- Spawacz gazowy
- Obsługa kas fiskalnych + minimum sanitarne
- Elektromonter SEP
- Palacz CO
- Operator koparko – ładowarki
- Prawo jazdy kategorii C
- Operator wózków akumulatorowych i spalinowych
- Oficer mechanik wachtowy
- Spawacz – metoda TIG
- Projektowanie komputerowe AUTO – CAD
- Handlowiec
- Spawacz PRS
- Pracownik biurowy z językiem angielskim, obsługą komputera i sekretariatu
- Przewóz materiałów niebezpiecznych
- Prawo jazdy kategorii E
- Fryzjer
75
- Agent ochrony mienia
- Podstawy obsługi komputera
- Spawacz elektryczny
- Oficer mechanik drugiej klasy
- Prawo jazdy kategorii C E
- Najczęściej uŜywane programy komputerowe w biurze i handlu oraz obsługa kas
fiskalnych
- Techniki informatyczne w nowoczesnej firmie
- Inspektor BHP
- Zarządzanie nieruchomościami
- Rachunkowość dla samodzielnych księgowych
- Umiejętność poruszania się po europejskim rynku pracy
- Grafika komputerowa + INTERNET i tworzenie stron www
- Kasjer walutowy
- Instruktor nauki jazdy
- Kosmetyczka
- Prawo jazdy kategorii D
- Obrót nieruchomościami
- System zarządzania jakością w przedsiębiorstwie
W roku 2004 PUP w Tczewie organizował szkolenia w następujących obszarach:
- Elektromonter SEP
- Kurs języka norweskiego
- Podstawowa nauka języka niemieckiego
- Asystentka dyrektora z językiem angielskim oraz elementami księgowości
- Operator koparko – ładowarki
- Przedstawiciel handlowy
- Prawo jazdy kategorii E
- Pracownik magazynowy z obsługą komputera, kasy fiskalnej i sztaplarki
- Specjalista ds. opracowywania projektów programów i pozyskiwania funduszy
pomocowych z Unii Europejskiej
- Operator wózków akumulatorowych i spalinowych
- Spawanie elektryczne
- Spawanie gazowe
76
- Komputerowa obsługa firmy
- Mała przedsiębiorczość
- Prowadzenie księgowości w małych i średnich przedsiębiorstwach
- Monter kadłubów okrętowych
- Projektowanie komputerowe AUTO – CAD
- Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych i minimum sanitarne
- Przewóz materiałów niebezpiecznych
- Świadectwo kwalifikacyjne C + E
- Kasjer walutowy
- Podstawowa nauka języka angielskiego
- Spawacz – metoda TIG
- Agent ochrony mienia
- Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych i minimum sanitarne + praktyka
- Prawo jazdy kategorii C
- Szwaczka
- Spawacz elektryczny i gazowy
- Rachunkowość dla samodzielnych księgowych
- Język angielski dla zaawansowanych
- Stylista paznokci
- Pracownik biurowy z obsługą komputera i urządzeń biurowych + praktyka
- Kosztorysowanie komputerowe
- Pracownik biurowy obsługa kadr i płac
- Kurs na Starszego Oficera
- MasaŜ klasyczny i leczniczy
- Palacz CO
- Operator cięŜkich maszyn budowlanych
- Świadectwo kwalifikacji – przewóz osób
- Kelner – barman
- Prawo jazdy kategorii B
- Obrót nieruchomościami
- Inspektor BHP
- Kominiarz
- Przewóz drogowy taksówką osobową
- Pielęgniarstwo środowiska nauczania i wychowania
77
- Prawo jazdy kategorii D
- Egzamin kwalifikacyjny SEP
- Kosmetyczka
- Egzamin mistrzowski
- Instruktor rekreacji ruchowej ze specjalnością jazda konna
- Kurs z zakresu gleboznawstwa, klasyfikacji i kategorii gleb
W okresie objętym analizą w powiecie tczewskim szkolenia rozpoczęło łącznie 1233
osoby, największa zaś liczba osób rozpoczęła uczestnictwo w szkoleniach w roku 2004.
W roku 2003 szkolenia rozpoczęło o 33 % więcej osób w stosunku do roku 2002, zaś
w 2004 nastąpił wzrost o kolejne 17,1 % w porównaniu do roku poprzedniego.
Dominującą grupę beneficjentów szkoleń stanowiły osoby bezrobotne. W latach 2002
– 2004 udział osób bezrobotnych w ogóle osób, które rozpoczęły szkolenia wyniósł 97, 6 %.
Największą liczbę osób bezrobotnych objęto szkoleniami w roku 2004.
Liczba osób skierowanych na szkolenia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004
Tabela 25
Ogółem
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII w tym bezrobot
ni
27 0 6 0 17 27 90 6 11 75 29 29 317
2002 27 0 6 0 17 27 90 6 11 70 26 28 308
5 5 85 25 12 8 56 100 18 15 37 56 422
2003 5 5 83 24 12 6 55 100 18 14 36 54 412
1 12 27 61 77 8 10 6 99 115 58 20 494
2004 1 12 26 61 72 8 9 6 98 114 57 20 484
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
78
W roku 2002 najwięcej osób rozpoczęło szkolenia w lipcu (28, 4 % ogółu
podejmujących szkolenia w tym roku). Dotyczy to równieŜ kobiet uczestniczących w
szkoleniach w tym miesiącu (35 % ogółu kobiet podejmujących szkolenia w 2002 roku). W
analizowanym roku na szkolenia nie kierowano w miesiącach luty i kwiecień.
23,7 % wszystkich beneficjentów szkoleń z roku 2003 rozpoczęło uczestnictwo w
miesiącu sierpniu (100 osób). Najmniej osób rozpoczęło szkolenia w miesiącach styczeń i
luty ( 1,2 %).
W kolejnym roku, podobnie jak w latach ubiegłych, wystąpiły duŜe róŜnice w liczbie
osób rozpoczynających uczestnictwo w szkoleniach w poszczególnych miesiącach.
Największą liczbę osób objęto szkoleniami w miesiącu październiku ( 23,3 % ogółu
uczestników szkoleń w 2004), z czego duŜy odsetek stanowiły osoby skierowane na szkolenia
w ramach Działania 1.2 Perspektywy dla młodzieŜy oraz Działania 1.3 Przeciwdziałanie i
zwalczanie długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój
Zasobów Ludzkich realizowanego w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
W ramach projektu „Młodzie Ŝ przyszłością województwa pomorskiego EFS 2004 –
2005” (Działanie 1.2) zaktywizowano w formie szkoleń 61 osób, natomiast w ramach
projektu „Nowe umiejętności i powrót na rynek pracy po długiej przerwie EFS 2004 –
2005” (Działanie 1.3) 148 osób.
Rys. 40 Osoby rozpoczynające szkolenia organizowane przez PUP w Tczewie
w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP w Tczewie
27
0 6 017
27
90
6 11
75
29
85
258
56
100
15
56
27
6177
8 10 6
99115
202918
5
37512
1
58
120
102030405060708090
100110120130
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2002 2003 2004
79
W stosunku do roku 2002 w kolejnych latach zmniejszeniu uległa efektywność
szkoleń organizowanych przez PUP w Tczewie. W latach 2003 – 2004 efektywność
utrzymywała się na zbliŜonym poziomie, przy czym w 2004 roku nastąpił spadek w stosunku
do roku 2003 (o 1,3 %). DuŜa liczba osób zgłaszających zamiar skorzystania ze szkolenia
świadczy jednak o niezmiennym zapotrzebowaniu na ten typ usługi, a spadek efektywności
wynika w znacznym stopniu z ograniczonych moŜliwości absorpcji przez rynek pracy duŜej
liczby osób poszukujących pracy .
Efektywność szkoleń osób bezrobotnych organizowanych przez PUP w Tczewie w latach
2002 – 2004 Tabela 26
2002 2003 2004 Liczba bezrobotnych uczestników szkoleń
308 412 484
Liczba bezrobotnych, którzy ukończyli szkolenia
296 362 437
Liczba bezrobotnych zatrudnionych po szkoleniach
201 128 149
Udział % bezrobotnych zatrudnionych po szkoleniach
67,9 35,4 34,1
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
W analizowanych latach udział kobiet wśród ogółu beneficjentów szkoleń wyniósł
odpowiednio: dla roku 2002 – 43%, 2003 – 32%, 2004 - 35%. Najwięcej kobiet zostało
skierowanych na kursy w roku 2004 . W szkoleniach organizowanych przez PUP w latach
2002 – 2004 udział wzięły 444 kobiety i 789 męŜczyzn.
Rys. 41 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia organizowane
przez PUP w Tczewie w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
317
422
494
136
135
173
0 100 200 300 400 500 600
2002
2003
2004
Kobiety
Ogółem
80
Wśród ogółu korzystających ze szkoleń w latach 2002 – 2004 największa liczba osób
zamieszkujących tereny wiejskie rozpoczęła szkolenia w roku 2003 (38,9 % ogółu
rozpoczynających szkolenia w tym roku) . W roku 2002 udział osób zamieszkujących tereny
wiejskie wśród rozpoczynających szkolenia wyniósł 33,4 % , zaś w roku 2004 był najniŜszy
w analizowanym okresie i wyniósł zaledwie 22, 5 %. W okresie objętym analizą osoby z
terenów wiejskich stanowiły 31 % ogółu populacji rozpoczynających kursy organizowane
przez PUP w Tczewie. W latach 2002 – 2004 w szkoleniach organizowanych przez PUP w
Tczewie udział wzięło 381 osób z terenów wiejskich powiatu.
Rys. 42 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia
organizowane przez PUP w Tczewie w latach 2002 - 2004
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie
317
422
494
106
164
111
0 100 200 300 400 500 600
2002
2003
2004
Ogółem Osoby z terenów wiejskich
81
WNIOSKI
Sytuacja na rynku pracy ma bezpośredni wpływ na szanse rozwoju gospodarczego
regionu oraz moŜliwości tworzenia potencjału zasobów ludzkich.
W celu scharakteryzowania sytuacji na lokalnym rynku pracy analizie poddano
uwarunkowania społeczno – ekonomiczne rynku pracy powiatu tczewskiego, sytuację
poszczególnych grup populacji osób bezrobotnych oraz stosowane aktywne formy
przeciwdziałania bezrobociu.
Analiza przeprowadzona w trzech wymienionych wyŜej obszarach wykazała, co
następuje:
- tereny wiejskie powiatu tczewskiego charakteryzowały się wyŜszym udziałem ludności w
wieku przedprodukcyjnym, co wskazuje na populację ludności przeciętnie młodszą w
porównaniu do miast,
- w miastach powiatu tczewskiego występowały wyŜsze niŜ na terenach wiejskich zasoby
siły roboczej,
- struktura podmiotów według sekcji działalności kształtowała się korzystnie – w
analizowanym okresie największa liczba jednostek funkcjonowała w sekcji „Handel i
naprawy”, „Przetwórstwo przemysłowe”, „Obsługa nieruchomości i firm”,
- struktura jednostek w układzie własności była korzystna – 95,6 % podmiotów
funkcjonowało w sektorze prywatnym,
- struktura zatrudnienia w gospodarce w powiecie tczewskim kształtowała się korzystnie -
największą liczbę osób zatrudnionych stanowiły osoby pracujące w sektorze
przemysłowym oraz w sektorze usług rynkowych,
- szanse na rozwój inwestycji oraz wzrost liczby miejsc pracy w skali powiatu stwarza
funkcjonowanie na jego terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej charakteryzującej się
dobrze rozwiniętą infrastrukturą techniczną,
- w analizowanym okresie stopa bezrobocia w powiecie tczewskim była wyŜsza zarówno w
stosunku do poziomu wskaźnika bezrobocia w województwie pomorskim jak i w kraju,
- negatywnym zjawiskiem w latach 2002 – 2004 było zmniejszanie się liczby osób
bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku, co w połączeniu z niskimi kwalifikacjami
82
ograniczającymi szanse podjęcia pracy miało wpływ na pogłębienie trudnej sytuacji
materialnej tej grupy bezrobotnych oraz przesunięcie do grupy osób zagroŜonych
wykluczeniem społecznym,
- negatywne skutki wysokiego poziomu bezrobocia dotyczyły całej populacji osób
pozostających bez pracy, jednakŜe szczególnie niekorzystna była sytuacja osób młodych
nie posiadających doświadczenia zawodowego,
- trudności w uzyskaniu zatrudnienia dotyczyły w szczególności równieŜ kobiet oraz osób
zamieszkujących tereny wiejskie powiatu,
- niekorzystnym zjawiskiem była pozostająca w rejestrach bezrobotnych duŜa liczba osób
długotrwale pozostających bez pracy, osób o niskich kwalifikacjach zawodowych lub
nieposiadających kwalifikacji do wykonywania zawodu,
- pozytywnym zjawiskiem był relatywnie niski udział procentowy w ogólnej populacji
bezrobotnych osób legitymujących się wyŜszym wykształceniem; niepokojącym
zjawiskiem w analizowanym okresie był jednak wzrost udziału tej grupy w populacji
bezrobotnych,
- najmniejsze trudności w uzyskaniu zatrudnienia dotyczyły specjalistów, największe
natomiast pracowników o niskich kwalifikacjach lub bez kwalifikacji do wykonywania
zawodu,
- zjawiskiem korzystnym w analizowanym okresie był wzrost liczby ofert pracy,
- korzystnie kształtowała się struktura zgłaszanych przez pracodawców ofert pracy -
największa liczba ofert pochodziła z sekcji „Przetwórstwo przemysłowe” oraz „Handel
hurt i detal”,
- wprowadzone ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20
kwietnia 2004 roku usługi EURES cieszyły się wśród osób bezrobotnych duŜym
zainteresowaniem, jednak w odniesieniu do większości osób powaŜną barierą był brak
znajomości języka kraju pracodawcy,
- osoby bezrobotne cechowała stosunkowo niska mobilność w poszukiwaniu zatrudnienia,
- w analizowanym okresie osoby bezrobotne chętnie korzystały z aktywnych form rynku
pracy, ale dla wielu z nich w sytuacji niestabilności gospodarczej negatywnie
oddziaływującej na zdolność pracodawców do utrzymywania miejsc pracy po okresie
współfinansowania, było to rozwiązanie tymczasowe nie zapewniające stabilizacji
materialnej w dłuŜszym okresie czasu.
83
Przeprowadzona w ramach niniejszego opracowania szczegółowa analiza pozwoliła na
sformułowanie diagnozy zjawiska bezrobocia na rynku pracy powiatu tczewskiego, w myśl
której podstawowe problemy lokalnego rynku pracy to:
- utrzymująca się w dłuŜszym okresie czasu wysoka stopa bezrobocia przewyŜszająca
wskaźniki stopy bezrobocia dla województwa pomorskiego oraz kraju,
- niski w porównaniu do wskaźników charakteryzujących kraj współczynnik aktywności
zawodowej,
- niski udział pracujących w populacji osób w wieku produkcyjnym,
- kwalifikacje zawodowe niedostosowane do aktualnych potrzeb rynku pracy,
- zróŜnicowanie sytuacji na rynku pracy poszczególnych grup bezrobotnych - szczególnie
niekorzystna sytuacja młodzieŜy, osób długotrwale bezrobotnych, kobiet oraz
mieszkańców wsi.
Przedstawione powyŜej uwarunkowania sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz
diagnoza zjawiska bezrobocia będą stanowiły podstawę do wytyczenia priorytetów i
kierunków działań w „Strategii Zatrudnienia” dla regionalnego rynku pracy.
84
SPIS TREŚCI
WSTĘP................................................................................................................ 2
ROZDZIAŁ 1
CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA RYNKU PRACY
POWIATU TCZEWSKIEGO ..............................................................................4
1.1 PołoŜenie, podział administracyjny ........................................................................ 4
1.2 Zasoby ludzkie ........................................................................................................ 5
1.3 Zatrudnienie według grup ekonomicznych ............................................................. 6
1.4 Zatrudnienie w gospodarce .................................................................................. 10
1.5 Główne przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie powiatu tczewskiego.......... 14
1.6 Planowane projekty inwestycyjne ....................................................................... 16
ROZDZIAŁ 2
DYNAMIKA STOPY I POZIOMU BEZROBOCIA ....................................... 17
2.1 Osoby bezrobotne z prawem do zasiłku ................................................................ 21
2.2 Osoby bezrobotne niepełnosprawne ...................................................................... 22
2.3 Bezrobotni absolwenci .......................................................................................... 23
2.4 Zwolnienia grupowe .............................................................................................. 24
2.5 Osoby bezrobotne zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy ................. 25
ROZDZIAŁ 3
POTENCJAŁ DEMOGRAFICZNY I SPOŁECZNO – ZAWODOWY
POPULACJI ZAREJESTROWANYCH BEROBOTNYCH ........................... 26
3.1 Struktura osób bezrobotnych według wieku ......................................................... 26
3.2 Struktura osób bezrobotnych według płci ............................................................. 27
3.3 Struktura osób bezrobotnych według wykształcenia ............................................ 31
3.4 Struktura osób bezrobotnych według miejsca zamieszkania ................................ 32
3.5 Struktura osób bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy ................. 34
3.6 Struktura osób bezrobotnych według staŜu pracy ................................................. 36
3.7 Struktura osób bezrobotnych według zawodów i specjalności ............................. 37
85
ROZDZIAŁ 4
ANALIZA OFERT PRACY ............................................................................. 45
ROZDZIAŁ 5
MOBILNOŚĆ OSÓB BEZROBOTNYCH ...................................................... 51
ROZDZIAŁ 6
ANALIZA AKTYWNYCH FORM RYNKU PRACY .................................... 53
6.1 Usługi EURES ....................................................................................................... 53
6.2 Subsydiowanie miejsc pracy ................................................................................. 57
6.3 StaŜe i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy .............................................. 63
6.4 PoŜyczki oraz dotacje ............................................................................................ 68
6.5 Programy szkoleniowe .......................................................................................... 72
WNIOSKI ......................................................................................................... 81
Spis rysunków ...................................................................................................86
Spis tabel ............................................................................................................89
86
SPIS RYSUNKÓW
Rys.1 Ludność powiatu tczewskiego w latach 2002-2004 ...................................................... 5
Rys.2 Ludność w miastach powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup ekonomicznych ...... 8
Rys.3 Ludność na terenach wiejskich powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup
ekonomicznych ......................................................................................................................... 8
Rys.4 Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku
produkcyjnym w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz kraju w 2004 roku ... 9
Rys.5 Pracujący oraz bezrobotni na tle ludności w wieku produkcyjnym w powiecie
tczewskim ................................................................................................................................ 10
Rys.6 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2002 . 11
Rys.7 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2003 . 12
Rys.8 Podmioty prywatne na obszarze powiatu tczewskiego w roku 2003 według formy
prawnej działalności ................................................................................................................ 14
Rys.9 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na koniec I półrocza 2002, 2003 oraz 2004
roku na tle województwa pomorskiego i kraju ....................................................................... 17
Rys.10 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz w kraju w
latach 2002 – 2004 według stanu na koniec grudnia danego roku ......................................... 18
Rys.11 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego
według stanu na 31.12.2002 roku ........................................................................................... 19
Rys.12 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego
według stanu na 31.12.2003 roku ........................................................................................... 20
Rys.13 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego
według stanu na 31.12.2004 roku ........................................................................................... 20
Rys.14 Kształtowanie się liczby bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w
układzie miesięcznym ............................................................................................................. 21
Rys.15 Liczba osób bezrobotnych posiadających oraz nieposiadających prawa do zasiłku w
latach 2002-2004 w powiecie tczewskim .............................................................................. 22
Rys.16 Liczba osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy
w latach 2002-2004 w powiecie tczewskim ........................................................................... 25
Rys.17 Liczba osób bezrobotnych według wieku według stanu na koniec grudnia w latach
2002-2004 w powiecie tczewskim .......................................................................................... 27
Rys.18 Struktura bezrobotnych kobiet według wieku w latach 2002-2004 w powiecie
tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................................ 28
87
Rys.19 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wieku w latach 2002-2004 w powiecie
tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................................ 29
Rys.20 Struktura bezrobotnych kobiet według wykształcenia w latach 2002-2004 w powiecie
tczewskim(stan na koniec grudnia) ......................................................................................... 30
Rys.21 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wykształcenia w latach 2002-2004 w
powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia) ......................................................................... 30
Rys.22 Struktura bezrobotnych według miejsca zamieszkania w latach 2002-2004 w powiecie
tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................................ 33
Rys.23 Struktura bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy w latach 2002-2004 w
powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................ 35
Rys.24 Struktura bezrobotnych według staŜu pracy w latach 2002-2004 w powiecie
tczewskim(stan na koniec grudnia) ......................................................................................... 36
Rys.25 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów
w roku 2002 ............................................................................................................................ 39
Rys.26 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów w
roku 2003 ................................................................................................................................ 40
Rys.27 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów w
roku 2004 ................................................................................................................................ 40
Rys.28 Liczba ofert pracy w powiecie tczewskim w układzie miesięcznym w latach 2002 –
2004 ......................................................................................................................................... 46
Rys.29 Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 – 2004 .................... 50
Rys.30 Udział kobiet w populacji osób, które rozpoczęły prace interwencyjne w latach 2002
– 2004 ...................................................................................................................................... 59
Rys.31 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w
ramach prac interwencyjnych w latach 2002 – 2004 .............................................................. 59
Rys.32 Udział kobiet w populacji osób, które zostały zatrudnione w ramach robót
publicznych w latach 2002 – 2004 ......................................................................................... 62
Rys.33 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w
ramach robót publicznych w latach 2002 – 2004 ................................................................... 62
Rys.34 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2002 ................. 63
Rys.35 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2003 ................. 64
Rys.36 Liczba osób rozpoczynających staŜe w powiecie tczewskim w roku 2004 ................ 64
Rys.37 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły staŜe w powiecie tczewskim w
latach 2002 – 2004 .................................................................................................................. 65
88
Rys.38 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób, które rozpoczęły staŜe w powiecie
tczewskim w latach 2002 – 2004 ............................................................................................ 66
Rys.39 Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w związku z
otrzymaniem poŜyczki ze środków Funduszu Pracy wg płci w latach 2002 – 2004 .............. 70
Rys.40 Osoby rozpoczynające szkolenia organizowane przez PUP w Tczewie w latach 2002 –
2004 ......................................................................................................................................... 78
Rys.41 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia organizowane przez PUP
w Tczewie w latach 2002 – 2004 ............................................................................................ 79
Rys.42 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia
organizowane przez PUP w Tczewie w latach 2002 – 2004 .................................................. 80
89
SPIS TABEL
Tabela 1. Przyrost naturalny w powiecie, w województwie oraz w kraju ................................ 6
Tabela 2. Ludność powiatu tczewskiego wg grup ekonomicznych w latach 2002 – 2004 ...... 6
Tabela 3. Ludność powiatu tczewskiego według grup ekonomicznych, płci oraz miejsca
zamieszkania według stanu na 31 grudnia 2004 roku ............................................................... 7
Tabela 4. Liczba pracujących oraz struktura zatrudnienia w powiecie tczewskim w latach
2002 – 2003 ............................................................................................................................. 13
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej na obszarze powiatu tczewskiego według sektorów
.................................................................................................................................................. 13
Tabela 6. Liczba bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w układzie
miesięcznym ............................................................................................................................ 19
Tabela 7. Poziom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych na terenie powiatu tczewskiego
w latach 2002 – 2004 ............................................................................................................. 23
Tabela 8. Poziom bezrobocia wśród absolwentów na terenie powiatu tczewskiego
w latach 2002 – 2004 .............................................................................................................. 24
Tabela 9. Zwolnienia grupowe w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 ....................... 24
Tabela 10. Bezrobotni według wieku zarejestrowani w powiecie tczewskim w latach 2002 –
2004 ... 26
Tabela 11. Bezrobotni według wykształcenia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004
...................................................................................................................................................31
Tabela 12. Bezrobotni według w powiecie tczewskim według miejsca zamieszkania w latach
2002 – 2004 (stan na koniec grudnia) ..................................................................................... 34
Tabela 13. Struktura bezrobotnych w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów
.................................................................................................................................................. 37
Tabela 14. 15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych
według stanu na 31.12.2002 .................................................................................................... 42
Tabela 15. 15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych
według stanu na 31.12.2003 .................................................................................................... 43
Tabela 16. 15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych
według stanu na 31.12.2004 .................................................................................................... 44
Tabela 17. Liczba ofert pracy w ciągu 12 miesięcy w latach 2002 – 2004 w powiecie
tczewskim ................................................................................................................................ 45
90
Tabela 18. Struktura podjęć pracy w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 .................. 46
Tabela 19. Oferty pracy oraz bezrobotni przypadający na ofertę pracy w latach 2002 – 2004
.................................................................................................................................................. 47
Tabela 20. Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 - 2004
w powiecie tczewskim ............................................................................................................ 49
Tabela 21. Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych
w latach 2002 – 2004 ............................................................................................................. 58
Tabela 22. Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach robót publicznych
w latach 2002 – 2004 ............................................................................................................. 61
Tabela 23. PoŜyczki udzielone bezrobotnym i pracodawcom w powiecie tczewskim latach
2002- 2004 .............................................................................................................................. 69
Tabela 24. Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą po otrzymaniu
poŜyczki ze środków Funduszu Pracy według miejsca zamieszkania w latach 2002 – 2004
.................................................................................................................................................. 70
Tabela 25. Liczba osób skierowanych na szkolenia w powiecie tczewskim w latach 2002 –
2004 ......................................................................................................................................... 77
Tabela 26. Efektywność szkoleń osób bezrobotnych organizowanych przez PUP w Tczewie w
latach 2002 – 2004 .................................................................................................................. 79