90
Dokument opracowano w ramach projektu pt. „Określenie roli Powiatowego Urzędu Pracy jako pośrednika w zatrudnianiu” finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Spolecznego, Dzialanie 2.1 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

ę ś rodków Europejskiego Funduszu Społecznego, · produkcyjnym. Źródło: „Podstawy ekonomii” Roman Milewski, Wydawnic two Naukowe PWN, Warszawa 2004 57,84 57 57 56,4 56,6

  • Upload
    dotram

  • View
    219

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Dokument opracowano w ramach projektu pt. „Określenie roli Powiatowego Urzędu Pracy jako pośrednika w zatrudnianiu”

finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, Działanie 2.1 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

2

WSTĘP

Przemiany systemowe zapoczątkowane w Polsce na przełomie lat 80-tych i 90-tych

XX wieku spowodowały pojawienie się na rynku pracy negatywnego zjawiska w postaci

szybkiego wzrostu bezrobocia. Nieprzystosowanie struktur gospodarczych do mechanizmów

systemu rynkowego, restrukturyzacja przemysłu, postęp technologiczny i związany z nim

wzrost wydajności pracy spowodowały gwałtowny wzrost liczby osób mających trudności z

utrzymaniem bądź zdobyciem zatrudnienia.

Bezrobocie, w szczególności zaś bezrobocie długoterminowe, oddziaływuje w sposób

niekorzystny na osoby bezrobotne oraz ich rodziny, a takŜe przyczynia się do osłabienia

gospodarki kraju.

Pozostawanie bez pracy w dłuŜszym okresie czasu wiąŜe się przede wszystkim z

brakiem środków finansowych niezbędnych dla zaspokajania podstawowych potrzeb

bytowych oraz oznacza brak moŜliwości współuczestniczenia w Ŝyciu społecznym lokalnej

społeczności.

Brak środków pienięŜnych utrudnia, a w przypadku osób zamieszkałych w

miejscowościach znacznie oddalonych od potencjalnego miejsca pracy, uniemoŜliwia

poszukiwanie zatrudnienia i w efekcie prowadzi do wykluczenia społecznego. Długotrwałe

bezrobocie powoduje pogorszenie się warunków Ŝycia, wzrost niezadowolenia, poczucia

bezradności i zagubienia. Brak pracy rodzi równieŜ frustracje i agresję objawiające się aktami

wandalizmu i kradzieŜy.

W skali gospodarki bezrobocie oznacza niepełne wykorzystanie zasobów siły roboczej

skutkujące niŜszym od potencjalnego poziomem produkcji. Konieczność ograniczania przez

konsumentów popytu na dobra podstawowe oraz dobra luksusowe przyczynia się do

zmniejszania poziomu produkcji, którego pochodną jest redukcja zatrudnienia.

3

Opracowanie niniejsze, stanowiące jedno z działań w projekcie ,,Określenie roli

Powiatowego Urzędu Pracy jako pośrednika w zatrudnianiu” ma na celu scharakteryzowanie

sytuacji poszczególnych grup osób bezrobotnych na rynku pracy powiatu tczewskiego,

przedstawienie stanu społeczno – ekonomicznego rynku pracy powiatu tczewskiego oraz

zidentyfikowanie podstawowych problemów lokalnego rynku pracy.

Diagnoza zjawiska bezrobocia na lokalnym rynku pracy będzie punktem wyjścia do

opracowania Strategii Zatrudnienia oraz będzie stanowiła podstawę do wytyczenia

kierunków działań zmierzających do ograniczenia zjawiska bezrobocia oraz rozwoju zasobów

ludzkich w regionie.

4

ROZDZIAŁ 1

CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA RYNKU

PRACY POWIATU TCZEWSKIEGO

1.1 PołoŜenie, podział administracyjny

Powiat tczewski leŜy w granicach administracyjnych województwa pomorskiego i

zajmuje powierzchnię 698 km², co stanowi 3,82 % powierzchni województwa. Gęstość

zaludnienia na obszarze powiatu wynosi 161 osób na km² (stan na koniec grudnia 2003 roku).

Powiat tczewski jest jednym z 19 powiatów województwa pomorskiego. Od północy graniczy

z powiatem gdańskim z siedzibą w Pruszczu Gdańskim; od wschodu z powiatami:

malborskim, kwidzyńskim, sztumskim; od południa z powiatem świeckim (województwo

kujawsko – pomorskie) i starogardzkim; od zachodu z powiatem starogardzkim. Naturalną

wschodnią granicą powiatu jest rzeka Wisła.

Powiat tczewski jest połoŜony we wschodniej części Pojezierza Starogardzkiego, które

odgałęzia się od Pojezierza Kaszubskiego w kierunku południowo – wschodnim i obniŜa się

ku Dolinie Dolnej Wisły. Jest to rejon typowo rolniczy z dominującą wiejską zabudową, poza

miastami słabo zurbanizowany i uprzemysłowiony. W porównaniu z otaczającymi obszarami

charakteryzuje się niską lesistością i mała ilością jezior.

Powiat tczewski jest tworzony przez 6 gmin:

- gminę miejską Tczew o powierzchni 22 km²,

- gminę miejsko – wiejską Gniew o powierzchni 195 km²,

- gminę wiejsko – miejską Pelplin o powierzchni 141 km²,

- gminę wiejską Tczew o powierzchni 171 km²,

- gminę wiejską Morzeszczyn o powierzchni 91 km²,

- gminę wiejską Subkowy o powierzchni 78 km².

We wszystkich gminach powiatu tczewskiego największą powierzchnię zajmują

uŜytki rolne (ponad 70 %); grunty zabudowane i zurbanizowane to zaledwie około 5 %, a

lasy 14 %. PrzewaŜającą część obszaru powiatu stanowią tereny wiejskie na których

zamieszkuje 36 864 osoby, to jest około 33 % ludności powiatu.

5

Centrum powiatu , w którym są umiejscowione szkoły, szpitale, banki i urzędy jest

połoŜony w północnej jego części Tczew. Od miasta do ujścia Wisły do Bałtyku jest 26

kilometrów, a do Trójmiasta około 30 km. Od wielu lat Tczew jest waŜnym węzłem

kolejowym i drogowym w Polsce Północnej - miasto zajmuje powierzchnię 22 km², z czego

13,8% stanowią tereny komunikacji kolejowej i drogowej.

W Tczewie krzyŜują się szlaki komunikacyjne z Niemiec do Rosji i Litwy oraz ze

Skandynawii do Europy Południowej. PołoŜenie miasta na skrzyŜowaniu szlaków

komunikacyjnych ze wschodu na zachód i z północy na południe oraz w pobliŜu atrakcyjnych

turystycznie miejscowości umoŜliwia dogodne połączenia kolejowe i drogowe.

1.2 Zasoby ludzkie

Na terenie powiatu tczewskiego, według stanu na dzień 31 grudnia 2004 roku, zgodnie

z danymi Głównego Urzędu Statystycznego zamieszkiwało 112 414 osób, z czego około 67

% na terenach miejskich. W latach 2002 – 2004 (według stanów na koniec grudnia danego

roku) odnotowano wzrost liczby ludności o 441 osób, przy czym statystyka ta odzwierciedla

liczbę ludności według faktycznego miejsca zamieszkania, to jest ludność zameldowaną na

pobyt stały i faktycznie tam mieszkającą oraz ludność przebywającą czasowo - zameldowaną

na pobyt czasowy dłuŜszy niŜ 2 miesiące.

Rys. 1 Ludność powiatu tczewskiego w latach 2002-2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

54745

54788

54896

57228

57399

57518

111973

112187

112414

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

2002

2003

2004

Ogółem

Kobiety

MęŜczyźni

6

Czynnikiem pozytywnie wyróŜniającym zarówno powiat tczewski jak i województwo

pomorskie na tle kraju jest mimo, iŜ malejący ale wciąŜ dodatni przyrost naturalny.

Przyrost naturalny w powiecie, w województwie oraz w kraju

Tabela 1

PRZYROST NATURALNY (LICZBA OSÓB) JEDNOSTKA

PODZIAŁU

ADMINISTRACYJNEGO rok 2000 rok 2001 rok 2002 rok 2003

Powiat tczewski 282 428 260 289

Województwo pomorskie 5 335 5 611 4 391 4 323

Polska 10 300 5 000 - 5 700 - 14 100

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

1.3 Zatrudnienie według grup ekonomicznych

W latach 2002-2004 miał miejsce systematyczny spadek liczby ludności w wieku

przedprodukcyjnym przy jednoczesnym wzroście liczby ludności w wieku produkcyjnym i

poprodukcyjnym. Przesuwanie się liczby osób w poszczególnych grupach sugeruje proces

powolnego starzenia się społeczeństwa powiatu tczewskiego (pomimo dodatniego przyrostu

naturalnego).

Ludność powiatu tczewskiego wg grup ekonomicznych w latach 2002 – 2004

Tabela 2

2002 2003 2004 GRUPA

LUDNOŚCI

W WIEKU

Ogółem MęŜczyźni Kobiety Ogółem MęŜczyźni Kobiety Ogółem MęŜczyźni Kobiety

Przed-

produkcyjnym

28 577 14 609 13 968 27 629 14 081 13 548 27 010 13 820 13 190

Produkcyjnym 69 724 35 818 33 906 70 652 36 255 34 397 71 219 36 432 34 787

Poprodukcyjnym 13 672 4 318 9 354 13 906 4 452 9 454 14 185 4 644 9 541

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

7

Nieznacznie większą grupę osób w wieku produkcyjnym stanowili w latach 2002 –

2004 męŜczyźni (51 % w roku 2004). Zdecydowane zróŜnicowanie moŜna było natomiast

zauwaŜyć w odniesieniu do miejsca zamieszkania – w roku 2004 mieszkańcy wsi stanowili

około 32 % ludności powiatu tczewskiego w wieku produkcyjnym (co w duŜym stopniu

odpowiada udziałowi ludności zamieszkałej na terenach wiejskich do całkowitej liczby

ludności powiatu tczewskiego).

Ludność w wieku przedprodukcyjnym w miastach powiatu tczewskiego w roku 2004

stanowiła zaledwie 34 % ludności w wieku produkcyjnym na terenach miejskich. Nieco

korzystniej pod tym względem kształtowała się sytuacja na wsi, gdzie proporcja ta wyniosła

około 46 %. W obu przypadkach nie ma jednak gwarancji odtworzenia zasobów ludzkich.

Ludność powiatu tczewskiego według grup ekonomicznych, płci oraz miejsca zamieszkania

według stanu na 31 grudnia 2004 roku

Tabela 3

MIASTA WIE Ś Wyszczególnienie

Ogółem MęŜczyźni Kobiety Ogółem M K Ogółem M K

Powiat tczewski

112414 54896 57518 75550 36346 39204 36864 18550 18314

Wiek przed-produkcyjny

27010 13820 13190 16707 8548 8159 10303 5272 5031

Wiek produkcyjny

71219 36432 34787 48675 24574 24101 22544 11858 10686

18-64 lata męŜczyźni

36432 36432 - 24574 24574 - 11858 11858 -

18-59 lat kobiety

34787 - 34787 24101 - 24101 10686 - 10686

Wiek poprodukcyjny

14185 4644 9541 10168 3224 6944 4017 1420 2597

65 lat i więcej męŜczyźni

4644 4644 - 3224 3224 - 1420 1420 -

60 lat i więcej kobiety

9541 - 9541 6944 - 6944 2597 - 2597

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Udział ludności w wieku produkcyjnym zamieszkałej w miastach do ogólnej liczby

ludności miast powiatu tczewskiego był przeciętnie wyŜszy w porównaniu do tego samego

współczynnika w odniesieniu do wsi, natomiast stosunek liczby osób w wieku

poprodukcyjnym w miastach do ogólnej liczby ludności miast kształtował się na poziomie

8

wyŜszym w porównaniu do terenów wiejskich, co moŜe oznaczać Ŝe proces starzenia się

społeczeństwa na terenach miejskich przebiega szybciej niŜ na wsi.

Rys. 2 Ludność w miastach powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup ekonomicznych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Rys. 3 Ludność na terenach wiejskich powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup ekonomicznych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

28,0%

61,0%

11,0%

ludność w wieku przedprodukcyjnym ludność w wieku produkcyjnym

ludność w wieku poprodukcyjnym

22,0%

64,5%

13,5%

ludność w wieku przedprodukcyjnym ludność w wieku produkcyjnym

ludność w wieku poprodukcyjnym

9

Na terenach wiejskich odnotowano wyŜszy niŜ w miastach udział osób w wieku

przedprodukcyjnym, co oznacza iŜ charakteryzują się one populacją ludności przeciętnie

młodszą niŜ w miastach. NiŜszy natomiast udział osób w wieku produkcyjnym świadczy o

mniejszych zasobach siły roboczej.

W roku 2004 wskaźnik liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadającej na

100 osób w wieku produkcyjnym dla powiatu tczewskiego wyniósł 57,84 i był nieznacznie

tylko wyŜszy od poziomu tego wskaźnika dla województwa pomorskiego i kraju.

Rys. 4 Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku

produkcyjnym w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz kraju w 2004 roku

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Współczynnik aktywności zawodowej dla powiatu tczewskiego w roku 2003 wyniósł

41,3 % * i mimo iŜ wzrósł o 0,7 punktu procentowego w stosunku do roku poprzedniego,

wciąŜ jednak był niŜszy od wartości współczynnika dla kraju ( 54,8 % w końcu roku 2003).

Udział pracujących w ludności w wieku produkcyjnym wyniósł w latach 2002 – 2003 około 25 %.

* wyliczenia własne wg wzoru Az = Sr/Lp, gdzie Az – współczynnik aktywności zawodowej,

Sr – liczba ludności aktywnej zawodowo (zasoby siły roboczej), Lp – liczba ludności w wieku

produkcyjnym. Źródło: „Podstawy ekonomii” Roman Milewski, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2004

57,84

57 57

56,4

56,6

56,8

57

57,2

57,4

57,6

57,8

58

pow iat tczew ski w ojew ództw opomorskie

kraj

10

Rys. 5 Pracujący oraz bezrobotni na tle ludności w wieku produkcyjnym w powiecie tczewskim

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

* stan na 31 grudnia danego roku (udział pracujących w ludności w wieku produkcyjnym wyniósł w latach 2002 – 2003 około 25 %) 1.4 Zatrudnienie w gospodarce

W roku 2002 liczba jednostek zarejestrowanych w układzie sekcji klasyfikacji

działalności wyniosła w powiecie tczewskim 8 172. W roku 2003 w stosunku do roku

ubiegłego nastąpiło zwiększenie liczby jednostek o 415 (do poziomu 8 587).

Największy wzrost liczby jednostek nastąpił w sekcji Administracja publiczna i

obrona narodowa (o 56 %) oraz w sekcji Edukacja (o 30 %), zaś największy spadek w sekcji

Górnictwo (o 18 %). Zmian w liczbie jednostek nie zaobserwowano w sekcjach: Rybactwo;

Przetwórstwo przemysłowe; Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię .

W roku 2002 najwięcej jednostek było zarejestrowanych w sekcji Handel i naprawa

(2556) oraz w sekcji Przetwórstwo przemysłowe (1225), natomiast w roku 2003 w sekcji

Handel i naprawa (2628) oraz w sekcji Obsługa nieruchomości i firm (1275). Najmniej

jednostek, zarówno w roku 2002 jak i 2003 było zarejestrowanych w sekcjach: Rybactwo

(2002 i 2003 – 5) oraz Górnictwo (2002 – 11; 2003 – 9).

W analizowanym okresie na terenie powiatu tczewskiego nie funkcjonowały jednostki

klasyfikowane do sekcji Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz sekcji

Organizacje i zespoły eksterytorialne.

17 668 17 90910 643 11 293

69 724 70 652

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

80 000

2002 2003

Pracujący Bezrobotni* Grupa w w ieku produkcyjnym

11

Rys. 6 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2002

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

A- Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo

B- Rybactwo

C- Górnictwo

D- Przetwórstwo przemysłowe

E- Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz

F- Budownictwo

G- Handel i naprawa

H- Hotele i restauracje

I- Transport, gospodarka magazynowa i łączność

J- Pośrednictwo finansowe

K- Obsługa nieruchomości i firm

L- Administracja publiczna i obrona narodowa, ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

M- Edukacja

N- Ochrona zdrowia i pomoc społeczna

O- Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna

P- Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników

Q- Organizacje i zespoły eksterytorialne

2%15%

0%

13%

32%2%

7%3%

14%

0% 4% 6%

0%0%

2%

A B C D E F G H I J K L M N O

12

Rys. 7 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2003

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

* pozycje A – O zgodnie z terminologią dla roku 2002

W analizowanym okresie na terenie powiatu tczewskiego nie funkcjonowały jednostki

klasyfikowane do sekcji Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz sekcji

Organizacje i zespoły eksterytorialne.

Zarówno w roku 2002 jak i w 2003 struktura zatrudnienia wg sekcji działalności była

korzystna - najwięcej osób pracujących było zatrudnionych w sektorach przemysłowym oraz

usług rynkowych. Tendencję spadkową w odniesieniu do udziału liczby osób pracujących

obserwować moŜna w sektorze rolniczym, w którym w roku 2002 zatrudnionych było

zaledwie 3,20 %, natomiast w roku 2003 juŜ tylko 1,93 % ogólnej liczby pracujących.

Sytuacja ta jest odzwierciedleniem przemian gospodarczych w Polsce i w pozostałych

krajach Unii Europejskiej oraz ma swoje przyczyny w postępie technologicznym,

powodującym zmniejszanie się opłacalności produkcji rolnej szczególnie w przypadku

niewielkich gospodarstw. Na terenie powiatu tczewskiego wynika ona równieŜ z

restrukturyzacja zakładów rolnych oraz upadłości szeregu podmiotów pracujących na rzecz

rolnictwa.

2% 14%0%

13%

31%3%

6%3%

15%

1% 4% 6%

0%2% 0%

A B C D E F G H I J K L M N O

13

Liczba pracujących oraz struktura zatrudnienia w powiecie tczewskim w latach 2002 - 2003

Tabela 4

2002 2003 SEKTOR Liczba osób

zatrudnionych Udział % w ogólnej liczbie pracujących

Liczba osób zatrudnionych

Udział % w ogólnej liczbie pracujących

Rolniczy 566 3,20 346 1,93 Przemysłowy 7251 41,04 8191 45,74 Usług rynkowych 5158 29,20 4873 27,21 Usług nierynkowych 4693 26,56 4499 25,12

OGÓŁEM 17668 100,00 17909 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

W roku 2002 w powiecie tczewskim w sektorze prywatnym było zatrudnionych 9 876

osób, a w roku 2003 1iczba ta wzrosła do 10 434. Zarazem odnotowano spadek liczby osób

pracujących w sektorze publicznym ( z poziomu 7 792 do poziomu 7 475).

Zgodnie z trendem ogólnopolskim, charakteryzującym kraje gospodarki

wolnorynkowej, w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2003 zwiększyła się liczba

podmiotów w sektorze prywatnym z poziomu 7 822 (95,7 % liczby podmiotów) w roku 2002

do poziomu 8 209 (95,6 % liczby podmiotów) w roku 2003 przy jednoczesnym niewielkim

wzroście liczby podmiotów zarejestrowanych w sektorze publicznym .

Podmioty gospodarki narodowej na obszarze powiatu tczewskiego według sektorów

Tabela 5

SEKTOR 2002 2003

Prywatny 7 822 8 209

Publiczny 350 378

Ogółem 8 172 8 587

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wśród zarejestrowanych w powiecie tczewskim w roku 2003 podmiotów prywatnych

dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (6840 podmiotów).

14

Rys. 8 Podmioty prywatne na obszarze powiatu tczewskiego w roku 2003 według formy

prawnej działalności

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

1.5 Główne przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie powiatu tczewskiego

Powiat tczewski jest obszarem o stosunkowo niskim stopniu uprzemysłowienia i

urbanizacji.

Do większych zakładów funkcjonujących na terenie powiatu naleŜy zaliczyć:

- Flextronics International Poland Sp. z o.o. w Tczewie - producent podzespołów

elektronicznych,

- Fabryka Opakowań RóŜnych FORCAN S.A. w Tczewie – czołowy producent puszek

zgrzewanych i ozdobnych,

- Molex Premise Networks Sp. z o.o. w Tczewie – producent okablowania ,

- Press Glas SA w Tczewie – największy polski producent szyb zespolonych i

hartowanych,

- Gemplus Pologne Sp. z o.o. w Tczewie – produkcja chipów i kart elektronicznych,

- MBF Sp. z o.o. w Tczewie – producent balonów,

- Eaton Truck Components w Tczewie – produkcja skrzyń biegów do samochodów

dostawczych i cięŜarowych,

83%

5%

1%

2%

9%

Osoby fizyczne

Spółki prawahandlowego

Spółki z udziałemkapitału zagranicznego

Stowarzyszenia iorganizacje społeczne

Inne

15

- Koral Sp. z o.o. w Tczewie – zakład przetwórstwa ryb,

- Optiroc Gniew Sp. z o.o. – produkcja keramzytu i materiałów budowlanych,

- Ulstein Fama Sp. z o.o. Grupa Rolls-Royce w Gniewie – producent sprzętu

transportowego,

- Mikrostyk S.A. w Gniewie – wiodący producent elementów metalowych dla elektroniki

konsumpcyjnej, przemysłu samochodowego, oświetleniowego, telekomunikacji,

producentów sprzętu AGD, przemysłu elektrotechnicznego,

- P.P.H. Matres – Revco Sp. z o.o. w Morzeszczynie – producent farb, lakierów oraz

tynków szlachetnych barwionych w masie,

- P.P.H. „PERRY” Sp. z o.o. – produkcja i rozlewnia wód gazowanych,

- Vetrex Sp. z o.o. w Tczewie – producent stolarki okiennej i drzwiowej,

- Rationel Polska Sp. z o.o. w Wędkowy - producent stolarki okiennej i drzwiowej.

Większość spośród wyŜej wymienionych działających na terenie Tczewa

przedsiębiorstw jest zlokalizowana na terenach Specjalnej Strefy Ekonomicznej Tczew

naleŜącej do Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (PSSE). PSSE obejmuje dziewięć

terenów inwestycyjnych w województwie pomorskim połoŜonych w: gminie miejskiej i

wiejskiej Tczew, w miastach: Kwidzyn, Starogard Gdański, Malbork, Sztum oraz w gminach:

Krokowa, Gniewino, Chojnice i Człuchów. Działalność gospodarcza na terenie Strefy moŜe

być prowadzona na preferencyjnych zasadach co stwarza atrakcyjne moŜliwości

inwestowania w Polsce północnej. Tereny PSSE połoŜone są w ośrodkach o duŜych

tradycjach przemysłowych, posiadających dobrze rozwiniętą infrastrukturę transportową -

morską, kolejową, drogową i lotniczą. Wszystkie tereny znajdują się w dogodnym

geograficznie połoŜeniu względem duŜych portów morskich w Gdańsku i Gdyni oraz Portu

Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy.

Specjalna Strefa Ekonomiczna Tczew jest zlokalizowana na terenie gminy miejskiej

Tczew i gminy wiejskiej Tczew w odległości 36 km od Gdańska. Teren Rokitki znajduje się

w południowo – zachodnim rejonie miasta i zajmuje powierzchnię 38,95 ha. Teren Czatkowy

jest połoŜony w północno – wschodniej części miasta i zajmuje powierzchnię 66,34 ha. Oba

obszary Strefy posiadają dogodne warunki do zabudowy przemysłowej, są umiejscowione w

pobliŜu komunalnej oczyszczalni ścieków, ciepłowni miejskiej, linii wysokiego napięcia,

sieci wodociągowej i gazowej.

16

1.6 Planowane projekty inwestycyjne

Zgodnie z „Lokalnym Planem Rozwoju Powiatu Tczewskiego” na lata 2004 – 2006

zaplanowano realizację następujących przedsięwzięć:

- modernizacja drogi powiatowej nr 2815G (Małe Walichnowy – Gniew); projekt wdraŜa

powiat tczewski,

- modernizacja drogi powiatowej nr 2808G (Turze – MałŜewo – SwaroŜyn); projekt wdraŜa

powiat tczewski,

- budowa ronda na Placu Piłsudskiego w Tczewie; projekt wdraŜa powiat tczewski,

- modernizacja dróg powiatowych na terenie miasta Tczewa (ulice: Zamkowa, Nad Wisłą,

Jana z Kolna); projekt wdraŜa miasto Tczew, zaś powiat tczewski jest partnerem projektu,

- remont i dostosowanie obiektu przy ulicy Kościelnej 6/7 w Tczewie do celów społeczno –

gospodarczych; projekt wdraŜa Fundacja Pokolenia.

Na lata 2007 – 2013 przewidziano wdroŜenie następujących projektów

inwestycyjnych:

- modernizacja drogi powiatowej nr 2828G (Krzywe Koło – Tczew); projekt wdraŜa powiat

tczewski,

- modernizacja przelotowego układu komunikacyjnego miasta Tczew wiąŜącego drogi

krajowe nr 1 i 7; projekt wdraŜa powiat tczewski,

- wsparcie budowy mostu pomiędzy powiatami kwidzyńskim i tczewskim; powiat tczewski

występuje w roli partnera w porozumieniu zawartym pomiędzy Marszałkiem

Województwa Pomorskiego i innymi jednostkami samorządu terytorialnego.

17

ROZDZIAŁ 2

DYNAMIKA STOPY I POZIOMU BEZROBOCIA

Bezrobocie oraz negatywne skutki utrzymywania się wysokiego jego poziomu w

długim okresie czasu zaliczane są obecnie do podstawowych problemów powiatu

tczewskiego. Do wysokiego poziomu bezrobocia na obszarze powiatu przyczyniły się,

podobnie jak w pozostałych regionach kraju, przemiany związane z odchodzeniem od

gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej oraz restrukturyzacja duŜych

zakładów rolnych i związana z nimi upadłość wielu podmiotów prowadzących działalność w

zakresie usług dla rolnictwa.

NajwyŜszą stopę bezrobocia na terenie powiatu tczewskiego odnotowano w roku 1993

- według stanu na koniec grudnia wyniosła ona 30,5 % i była wyŜsza od stopy bezrobocia w

województwie pomorskim o 16,4 % oraz od stopy bezrobocia w kraju o 14,1 % . W latach

1994-1998 miał miejsce spadek wskaźnika bezrobocia w powiecie do poziomu 18,5 % w roku

1998. Od roku 1999 stopa bezrobocia ponownie zaczęła rosnąć i według stanu na dzień

31.12.2003 roku wyniosła 29,4%.

W końcu I półrocza 2004 roku stopa bezrobocia w powiecie tczewskim wyniosła 29,3

% i była wyŜsza od wskaźnika stopy bezrobocia w analogicznym okresie 2003 roku o 1,2 %

oraz w stosunku do I półrocza 2002 roku o 2,9 %.

Rys. 9 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na koniec I półrocza 2002, 2003 oraz 2004

roku na tle województwa pomorskiego i kraju

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

30.VI.2002 30.VI.2003 30.VI.2004

powiat tczewski

województwo pomorskie

kraj

18

W latach 2002 – 2004 największa róŜnica między stopą bezrobocia w powiecie

tczewskim i w kraju miała miejsce w 2003 roku i wyniosła 9,4 punktu procentowego. W roku

2004 stopa bezrobocia w powiecie zmniejszyła się o 1,1 %, jednak dysproporcja w

odniesieniu do stopy bezrobocia w kraju zmniejszyła się tylko o 0,2 punktu procentowego.

W roku 2002 stopa bezrobocia w powiecie tczewskim wyniosła 26,9 %, zaś w

województwie pomorskim oraz w kraju odpowiednio: w roku 2002 - 21,2 % i 18,1 % oraz w

roku 2003 - 22,4 % i 20 % (stan na koniec grudnia).

W roku 2004 stopa bezrobocia w powiecie tczewskim zmniejszyła się do poziomu

28,3 %, przy czym trend spadkowy był zauwaŜalny takŜe w województwie pomorskim

(21,3 %) oraz w kraju (19,1%).

Rys. 10 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz w kraju w

latach 2002 – 2004 według stanu na koniec grudnia danego roku

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku

Według stanu na dzień 31.12.2002 w powiecie tczewskim były zarejestrowane 10 643

osoby. W roku 2003 nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych osób do 11 293, a następnie w

roku 2004 spadek do poziomu 10 765 (stan na koniec grudnia). W kaŜdym z analizowanych

lat ponad 50 % osób bezrobotnych stanowiły kobiety.

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

35,0%

2002 2003 2004

powiat tczewski

województwopomorskie

kraj

19

Liczba bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w układzie miesięcznym

Tabela 6

LICZBA ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH-

STAN NA KONIEC MIESI ĄCA ROK

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

2002 11149 11191 11148 10794 10273 10344 10306 10304 10349 10131 10196 10643

2003 11162 11407 11285 11140 11114 11244 11219 11082 10951 10866 10959 11293

2004 11678 11789 11734 11429 11113 11286 11309 11131 10953 10877 10882 10765

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

Powiat tczewski według stanu na dzień 31.12.2002r. znajdował się na 8 miejscu pod

względem wskaźnika stopy bezrobocia. Największą stopę bezrobocia w województwie

pomorskim odnotowano w powiecie nowodworskim, zaś najmniejszą w puckim.

Rys. 11 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego

według stanu na 31.12.2002 roku

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku

W roku 2003, pomimo wzrostu stopy bezrobocia zarówno w powiecie tczewskim jak i

w większości powiatów województwa pomorskiego, powiat tczewski przesunął się o 1

miejsce wyŜej. W 2004 miała miejsce sytuacja analogiczna w stosunku do stanu do sprzed 2

lat.

38 ,5 %3 7 ,1%

35 ,8 %3 5,0 %

3 3 ,5%3 3,4 %3 3 ,2 %

2 7 ,8 %

26 ,9 %25 ,4 %

24 ,3 %2 2 ,6 %

2 2 ,1 %2 0 ,5%

1 8,2 %1 7 ,5 %

0 ,0 % 1 0 ,0 % 2 0,0 % 3 0 ,0% 4 0 ,0%

1

P uc k

K artu z y

G d ańs k

W ejh e row o

K oś c ie rz y n a

K w idz y n

S ta ro g a rd G d

Tc z ew

C ho jn ic e

M a lbo rk

B y tó w

Lęb ork

S łu p s k

C z łu c hó w

S z tu m

N ow y D w ó r G d

20

Rys. 12 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego

według stanu na 31.12.2003 roku

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku

W latach 2002 – 2004 w odniesieniu do pozostałych powiatów województwa

pomorskiego, stopa bezrobocia w powiecie tczewskim była najbardziej zbliŜona do stopy

bezrobocia w powiatach: starogardzkim, chojnickim, kościerskim.

Rys. 13 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego

według stanu na 31.12.2004 roku

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych WUP w Gdańsku

41,4%39,2%

35,7%35,0%34,6%

32,2%31,2%30,7%

28,3%27,7%

24,7%24,3%

23,0%20,8%20,7%

20,2%

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0%

1

Puck

Kartuzy

Gdańsk

Wejherow o

Kw idzyn

Kościerzyna

Chojnice

Tczew

Starogard Gd

Lębork

Malbork

Człuchów

Słupsk

Bytów

Sztum

Now y Dw ór Gd

42,1%41,1%

37,0%36,4%

35,9%34,2%

33,4%30,3%

29,7%29,4%

25,9%25,0%

24,4%22,3%

21,7%19,5%

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0%

1

Puck

Kartuzy

Gdańsk

Wejherow o

Kw idzyn

Kościerzyna

Tczew

Chojnice

Starogard Gd

Malbork

Lębork

Bytów

Słupsk

Człuchów

Sztum

Now y Dw ór Gd

21

Dane dotyczące poziomu bezrobocia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 w

układzie miesięcznym wskazują, iŜ największa liczba osób figurowała w rejestrze

bezrobotnych w miesiącu lutym kaŜdego roku. W kolejnych miesiącach liczba osób

bezrobotnych ulegała zmniejszeniu aŜ do miesiąca maja, po czym następował wzrost liczby

bezrobotnych - przy czym poziom bezrobocia był niŜszy w stosunku do miesięcy zimowych

w związku z podejmowaniem przez osoby bezrobotne prac sezonowych.

W latach objętych analizą najniŜszy poziom bezrobocia był notowany w październiku,

co jest związane z odpływem bezrobotnych z powodu podejmowania dalszej nauki.

Poziom bezrobocia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 w układzie miesięcznym

przedstawiono na rysunku.

Rys. 14 Kształtowanie się liczby bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w

układzie miesięcznym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

2.1 Osoby bezrobotne z prawem do zasiłku

W latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim odnotowano spadek liczby osób

bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku. W końcu czerwca 2002 roku liczba

bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku wyniosła 2 574 osoby (24,8 % liczby

bezrobotnych), a 30 czerwca 2003 roku wśród osób bezrobotnych 2 173 osoby (19,3 %

ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych) posiadały prawo do zasiłku. W czerwcu 2004

udział liczby bezrobotnych z prawem do zasiłku spadł do poziomu 18 % (2 035 osób).

9000

9500

10000

10500

11000

11500

12000

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

2004

2003

2002

22

W końcu grudnia 2004 liczba takich osób zmniejszyła się o 30,8 % w stosunku do stycznia

2002. W styczniu 2002 roku udział bezrobotnych z prawem do zasiłku wyniósł 25,4 %

ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych, natomiast w grudniu 2004 ukształtował się na

poziomie 18,3 %. W grudniu 2004 roku wśród osób bezrobotnych posiadających prawo do

zasiłku kobiety stanowiły 43,4 %. Utrata prawa do zasiłku oznacza pogłębianie się trudnej

sytuacji materialnej tych osób oraz konieczność korzystania przez nie z pomocy społecznej

Rys. 15 Liczba osób bezrobotnych posiadających oraz nieposiadających prawa do zasiłku w

latach 2002-2004 w powiecie tczewskim

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

2.2 Osoby bezrobotne niepełnosprawne

W okresie objętym analizą udział osób bezrobotnych niepełnosprawnych w ogólnej

liczbie bezrobotnych utrzymywał się na zbliŜonym poziomie, to jest w granicach od 3,0 % w

końcu czerwca 2002 do 3,4 % w końcu grudnia 2004. W czerwcu 2002 roku udział

bezrobotnych osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie bezrobotnych był wyŜszy w

stosunku do analogicznego okresu roku 2003 o 0,3 % oraz niŜszy w odniesieniu do

analogicznego okresu roku 2004 o 0,3 %.

Liczba bezrobotnych osób niepełnosprawnych w grudniu 2004 roku wzrosła o 17,7 %

w stosunku do grudnia 2002 roku oraz o 3,7 % w stosunku do grudnia 2003 roku.

82362407

9166

21278799

1966

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000

2002

2003

2004

bezrobotni bez prawa do zasiłku bezrobotni z prawem do zasilku

23

W końcu grudnia 2004 roku 58,6 % osób niepełnosprawnych (214 osób) stanowiły

kobiety oraz 86 % osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności (314 osób).

Poziom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych na terenie powiatu tczewskiego

w latach 2002 – 2004

Tabela 7

30.06.2002 31.12.2002 30.06.2003 31.12.2003 30.06.2004 31.12.2004

Niepełnosprawne

osoby

bezrobotne

308 310 307 352 374 365

Udział % w

ogólnej liczbie

bezrobotnych

3,0 2,9 2,7 3,1 3,3 3,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

2.3 Bezrobotni absolwenci

Szczególną grupę wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowili absolwenci. W

grudniu 2002 roku liczba bezrobotnych absolwentów w powiecie tczewskim wyniosła 581

osób i była o 107,5 % wyŜsza w porównaniu do końca czerwca tego roku. Na koniec grudnia

2003 roku w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku liczba absolwentów w

rejestrze PUP w Tczewie była niŜsza o 18 osób, a w stosunku do końca czerwca 2003 roku

wzrosła o 47,8 %.

W roku 2004, ze względu na wejście w Ŝycie z dniem 1 czerwca ustawy o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku, ostatnim miesiącem, w

którym prowadzono statystykę dotyczącą absolwentów był maj. Udział absolwentów w

ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł wówczas 3 %. W analizowanych

latach spadek liczby bezrobotnych absolwentów przed końcem półrocza był zgodny z ogólną

tendencją zmniejszania się w tym okresie poziomu bezrobocia dla całej populacji i wynikał z

podejmowania przez młodych ludzi prac sezonowych.

24

Poziom bezrobocia wśród absolwentów na terenie powiatu tczewskiego

w latach 2002 – 2004

Tabela 8

30.06.2002 31.12.2002 30.06.2003 31.12.2003 31.05.2004

Bezrobotni

absolwenci

280 581 381 563 331

Udział % w ogólnej

liczbie bezrobotnych

2,7 5,5 3,4 5,0 3,0

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

2.4 Zwolnienia grupowe

W latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim odnotowano ogółem 26 zwolnień

grupowych w wyniku których 825 osób straciło pracę. W analizowanym okresie 86 %

zwolnionych osób pochodziło z sektora prywatnego.

Zwolnienia grupowe w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004

Tabela 9

2002 2003 2004

Pracodawcy

Liczba

zwolnionych

osób

Pracodawcy

Liczba

zwolnionych

osób

Pracodawcy

Liczba

zwolnionych

osób

Sektor

publiczny

4 115 - - - -

Sektor

prywatny

12 305 7 198 7 207

OGÓŁEM 16 420 7 198 7 207

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

25

2.5 Osoby bezrobotne zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy

W okresie 2002 – 2004 zauwaŜalny był zarówno spadek liczby bezrobotnych

zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy jak i obniŜanie się udziału tych osób w

całej populacji bezrobotnych.

W końcu czerwca 2002 roku wśród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych bezrobotni

zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy stanowili 6,8 %. W końcu grudnia roku

2002 liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 40 osób.

Biorąc pod uwagę kolejne półrocza lat objętych analizą, następował systematyczny

spadek liczby i udziału tej grupy bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych

bezrobotnych. W odniesieniu do końca grudnia 2002, udział osób zwolnionych z przyczyn

dotyczących zakładu pracy obniŜył się w końcu czerwca 2003 o 0,3 %; w końcu grudnia 2003

o 0,7 % oraz w końcu czerwca 2004 roku o 0,9 %. W końcu grudnia 2004 roku udział ten

osiągnął poziom 5,2 %.

Rys. 16 Liczba osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy

w latach 2002-2004 w powiecie tczewskim

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

1064311244

1129311286

10765

555611633671667

707

10344

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

VI.2002 XII.2002 VI.2003 XII.2003 VI.2004 XII.2004

Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotycz ących zakładu pracy Bezrobotni ogółem

26

ROZDZIAŁ 3

POTENCJAŁ DEMOGRAFICZNY I SPOŁECZNO – ZAWODOWY

POPULACJI ZAREJESTROWANYCH BEROBOTNYCH

3.1 Struktura osób bezrobotnych według wieku

W powiecie tczewskim w analizowanych latach największy odsetek zarejestrowanych

bezrobotnych stanowiły osoby młode w przedziałach wiekowych 18 –24 oraz 25 – 34 lata. W

roku 2002 największy udział % w populacji zarejestrowanych bezrobotnych stanowiła

młodzieŜ w wieku 18 – 24 lata. W kolejnych latach odsetek ten ulegał zmniejszeniu – w roku

2003 o 0,9 %, a w 2004 o 3,9 % w stosunku do roku 2002.

Odwrotną tendencję zaobserwowano w odniesieniu do osób w grupie wiekowej 25 –

34 lata. Udział % w całej populacji bezrobotnych w latach objętych analizą utrzymywał się na

zbliŜonym poziomie z tendencją zwyŜkową w kolejnych latach – w roku 2003 i 2004 osoby

w przedziale 25 –34 lata stanowiły juŜ najliczniejszą grupę bezrobotnych zarejestrowanych w

powiecie tczewskim.

Bezrobotni według wieku zarejestrowani w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004

Tabela 10

31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004

Kategoria

wiekowa

Liczba

osób

Udział % Liczba

osób

Udział % Liczba

osób

Udział %

OGÓŁEM 10 643 100 11 293 100 10 765 100

< 24 3 079 28,9 3 162 28,0 2 693 25,0

25 - 34 2 901 27,3 3 187 28,2 3 048 28,3

35 - 44 2 435 22,9 2 469 21,9 2 386 22,2

45 - 54 2 046 19,2 2 237 19,8 2 314 21,5

55 - 59 156 1,5 210 1,9 294 2,7

60 i więcej 26 0,2 28 0,2 30 0,3

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

27

Utrzymywanie się wysokiego poziomu bezrobocia wśród ludzi młodych świadczy o niechęci

pracodawców do zatrudniania pracowników nieposiadających doświadczenia zawodowego,

którzy przynajmniej w początkowym okresie zatrudnienia są mniej produktywni w

porównaniu do osób wcześniej pracujących.

Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku przedemerytalnym (od 55 roku Ŝycia)

– od 1,7 % w roku 2002 do 3,0 % w roku 2004. O stosunkowo niewielkiej liczebności tej

grupy w porównaniu do pozostałych zadecydowała chętnie wybierana przez osoby

spełniające odpowiednie warunki moŜliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę lub

skorzystania z prawa do zasiłku (świadczenia) przedemerytalnego.

Rys. 17 Liczba osób bezrobotnych według wieku według stanu na koniec grudnia w latach

2002-2004 w powiecie tczewskim

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

3.2 Struktura osób bezrobotnych według płci

W końcu grudnia 2004 roku w ewidencji PUP w Tczewie było zarejestrowanych 5

958 kobiet, które stanowiły 55,3 % ogółu bezrobotnych. W stosunku do analogicznego okresu

roku 2003 nastąpił wzrost udziału kobiet o 1,3 % (6 098) , zaś w stosunku do końca grudnia

2002 o 1,8 % (5697).

0500

10001500

20002500

30003500

2002 2003 2004

<24 25-34 35-44 45-54 55-59 60 i więcej

28

Wśród kobiet zarejestrowanych jako bezrobotne w powiecie tczewskim w kaŜdym z

analizowanych lat największy udział dotyczył kobiet w przedziale wiekowym 25 – 34 lata

oraz kobiet do 24 roku Ŝycia. W roku 2002 kobiety przed 35 rokiem Ŝycia stanowiły 57,5 %

populacji zarejestrowanych kobiet. W roku kolejnym udział ten zwiększył się o 0,6 % a w

roku 2004 zmniejszył o 2,2 % w stosunku do roku 2002. Najmniej liczną grupę kobiet w

analizowanym okresie stanowiły osoby w wieku przedemerytalnym (od 1,0 % w roku 2002

do 2,0 % w roku 2004), co jest zgodne z ogólnym trendem dla populacji bezrobotnych w tym

przedziale wiekowym .

Rys. 18 Struktura bezrobotnych kobiet według wieku w latach 2002-2004

w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W roku 2002 liczba męŜczyzn zarejestrowanych w powiecie tczewskim wyniosła 4

946 (46,5 % ogółu bezrobotnych). W końcu grudnia 2003 roku liczba ta zwiększyła się o 249

męŜczyzn przy jednoczesnym spadku ich udziału o 0,5 %. W analogicznym okresie roku

następnego odsetek bezrobotnych męŜczyzn ukształtował się na poziomie 44, 7 % (4 807

osób).

Wśród zarejestrowanych w PUP w Tczewie bezrobotnych męŜczyzn, w latach 2002 –

2003 najwyŜszy udział procentowy w ogólnej liczbie męŜczyzn pozostających w ewidencji

dotyczył młodzieŜy do 24 roku Ŝycia. W roku 2004 w grupie zarejestrowanych męŜczyzn

27,7 27,625,3

30,5 30,0

23,5 22,5 22,8

18,0 18,219,9

1,0 1,3 2,0

29,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

2002 2003 2004

<24 25-34 35-44 45-54 55-59

29

najwyŜszy odsetek stanowiły osoby w przedziale wiekowym 25 – 34 lata. Podobnie jak w

przypadku kobiet, największy udział w populacji bezrobotnych w latach 2002 – 2004

stanowili męŜczyźni w wieku do 35 roku Ŝycia ( w roku 2002 – 54,7 %; w roku 2003 – 54,1

%; w roku 2004 – 50,9 %).

Rys. 19 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wieku w latach 2002-2004

w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

Wśród zarejestrowanych bezrobotnych, w latach 2002 – 2004 zarówno najwięcej

kobiet jak i męŜczyzn legitymowało się wykształceniem zasadniczym zawodowym. Najmniej

osób bezrobotnych posiadało wykształcenie wyŜsze - znacznie jednak więcej kobiet niŜ

męŜczyzn z wyŜszym wykształceniem pozostawało w rejestrze PUP .

W kolejnych lat udział kobiet z wykształceniem wyŜszym kształtował się na

poziomie: 2,5 %; 2,5 %; 2,7 % podczas gdy odsetek męŜczyzn wynosił odpowiednio: 1,6 %;

1,7 %; 1,9 %.

W populacji zarejestrowanych kobiet w analizowanych latach nastąpił wzrost udziału

kobiet z wykształceniem wyŜszym oraz spadek odsetka kobiet posiadających wykształcenie

zasadnicze zawodowe.

30,4

24,7

20,6

0,5

28,524,3 25,6

26,2

21,422,221,1

23,5

21,7

2,53,7

2,0

0,5 0,6

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

2002 2003 2004

<24

25-34

35-44

45-54

55-59

60 i w ięcej

30

Rys. 20 Struktura bezrobotnych kobiet według wykształcenia w latach 2002-2004

w powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W latach 2002 – 2004 zwiększył się udział bezrobotnych męŜczyzn legitymujących

się wykształceniem wyŜszym, średnim ogólnokształcącym oraz gimnazjalnym i niŜszym.

Zmniejszył się natomiast odsetek męŜczyzn posiadających wykształcenie policealne i średnie

zawodowe oraz zasadnicze zawodowe.

Rys. 21 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wykształcenia w latach 2002-2004

w powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

2,5 2,5 2,7

20,0 20,6 20,2

8,0 8,1 8,0

36,6 36,5 35,032,9 32,3 34,1

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

2002 2003 2004

wyŜsze

policealne i średniezawodowe

średnie ogólnokształcące

zasadnicze zawodowe

gimnazjalne i poniŜej

1,6 1,7 1,9

11,2 10,7 9,9

2,6 3,2 3,4

49,2 48,645,9

35,5 35,838,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

2002 2003 2004

wyŜsze

policealne i średniezawodoweśrednieogólnokształcącezasadnicze zawodowe

gimnazjalne i poniŜej

31

3.3 Struktura osób bezrobotnych według wykształcenia

Na przestrzeni lat 2002 – 2004 odnotowano wzrost liczby osób bezrobotnych

legitymujących się wykształceniem wyŜszym, co jest zgodne z tendencją wzrostu liczby i

udziału tej grupy w populacji bezrobotnych zarejestrowanych w województwie pomorskim.

Liczba osób bezrobotnych posiadających wyŜsze wykształcenie w powiecie tczewskim

zwiększyła się w roku 2004 o 14, 1% w stosunku do roku 2002 (stan w końcu grudnia danego

roku). Osoby posiadające wyŜsze wykształcenie stanowiły jednak wciąŜ najmniej liczną

grupę w ogólnej populacji zarejestrowanych w powiecie tczewskim bezrobotnych.

W latach 2002 – 2004 w rejestrach bezrobotnych PUP w Tczewie najwięcej było osób

o niskich kwalifikacjach zawodowych oraz nieposiadających kwalifikacji do wykonywania

zawodu. W analizowanym okresie najwięcej osób posiadało wykształcenie zasadnicze

zawodowe i, mimo zaobserwowanego trendu zmniejszania się odsetka osób w tej grupie, była

to najliczniejsza grupa osób bezrobotnych. W odniesieniu do roku 2002, w roku 2004

nastąpiło zwiększenie o 7 % liczby osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i

niŜszym

Bezrobotni według wykształcenia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004

Tabela 11

31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004

Poziom

wykształcenia

Liczba

osób

Udział % Liczba

osób

Udział % Liczba

osób

Udział %

OGÓŁEM 10 643 100 11 293 100 10 765 100

WyŜsze 219 2,1 239 2,1 250 2,3

Policealne i średnie

zawodowe

1 692 15,9 1 811 16,0 1679 15,6

Średnie

ogólnokształcące

583 5,5 658 5,8 643 6,0

Zasadnicze zawodowe 4 516 42,4 4 755 42,1 4 289 39,8

Gimnazjalne i poniŜej 3 633 34,1 3 830 34,0 3 904 36,3

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

32

Dane dotyczące struktury osób bezrobotnych według wykształcenia i płci zostały

zaprezentowane w podrozdziale 3.2

3.4 Struktura osób bezrobotnych według miejsca zamieszkania

W końcu 2002 roku 38,5 % bezrobotnych (4 101 osób) stanowiły osoby

zamieszkujące tereny wiejskie powiatu tczewskiego. Kolejny rok przyniósł obniŜkę stopy

bezrobocia na obszarach wiejskich o 0,1 %, jednak według stanu na koniec grudnia 2004 roku

odnotowano wzrost wskaźnika o 1,6 % w stosunku do analogicznego okresu 2002.

Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkałych na terenach wiejskich powiatu

tczewskiego w analizowanych latach wzrosła z poziomu 2 170 (52,9 % ogółu bezrobotnych

zamieszkałych na wsi) według stanu na koniec grudnia 2002 do poziomu 2 404 (55,7 %) w

analogicznym okresie roku 2004.

Wśród osób bezrobotnych zamieszkałych na terenach wiejskich w latach 2002 – 2004

odnotowano spadek udziału bezrobotnych w wieku poniŜej 24 roku Ŝycia - w końcu grudnia

roku 2002 stanowili oni 30,6 % ogółu populacji bezrobotnych z terenów wiejskich; w roku

2003 i 2004 udział ten wyniósł odpowiednio: 30,4 % i 27 %.

Jednocześnie na przestrzeni analizowanych lat zwiększył się odsetek osób długotrwale

bezrobotnych zamieszkałych na wsi. W roku 2002 wyniósł on 49,7 % populacji bezrobotnych

z terenów wiejskich, w roku 2003 zwiększył się o 5,5 % , zaś w roku 2004 o 10,6 % w

stosunku do roku 2002 (stany na koniec grudnia danego roku).

Wśród osób bezrobotnych zamieszkałych na terenach wiejskich najmniej było osób z

wykształceniem wyŜszym (na koniec grudnia 2002 i 2003 1,0 %, zaś roku 2004 1,2 %).

Najbardziej liczną grupę stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. W

roku 2002 wśród bezrobotnych z terenów wiejskich 1781 (43,4 %) osób posiadało

wykształcenie zawodowe, w kolejnym roku liczba ta zwiększyła się o 68 osób, natomiast w

2004 roku zmniejszyła do poziomu 1763 (40,8 %). Podobnie jak w całym powiecie wśród

33

osób bezrobotnych z terenów wiejskich dominowały osoby o niskich kwalifikacjach i bez

kwalifikacji do wykonywania zawodu.

W latach 2002 – 2004 najwięcej osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w

Tczewie zamieszkiwało tereny miejskie Tczewa. Według stanu na koniec grudnia odsetek

bezrobotnych zamieszkałych w Tczewie w stosunku do ogólnej liczby osób bezrobotnych w

powiecie tczewskim wynosił odpowiednio: w roku 2002 – 44,2 %, w roku 2003 - 44,8 %, w

roku 2004 - 42,5 %.

Rys. 22 Struktura bezrobotnych według miejsca zamieszkania w latach 2002-2004

w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

Spośród gmin wiejskich powiatu tczewskiego najmniejszym wskaźnikiem stopy

bezrobocia w analizowanych latach charakteryzowała się gmina Morzeszczyn - odpowiednio

4,9 %; 4,7 %; 4,9 % według stanu na koniec grudnia 2002, 2003 oraz 2004 roku.

4709 50574574

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

2002 2003 2004

Tczew Miasto Tczew Gmina Subkowy Gmina Gniew Miasto

Gniew Gmina Morzeszczyn Gmina Pelplin Miasto Pelplin Gmina

34

Bezrobotni według w powiecie tczewskim według miejsca zamieszkania w latach

2002 – 2004 (stan na koniec grudnia)

Tabela 12

31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004

Miasto/

Gmina

Ogółem Kobiety %

Kobiet

Ogółem Kobiety %

Kobiet

Ogółem Kobiety %

Kobiet

OGÓŁEM 10 643 5 697 53,5 11 293 6 098 54,0 10765 5 958 55,3

Tczew

Miasto

4709 2563 54,4 5057 2740 54,2 4574 2519 55,1

Tczew

Gmina

1010 520 51,5 1107 575 51,9 1075 577 53,7

Subkowy

Gmina

529 287 54,3 518 267 51,5 541 271 50,1

Gniew

Miasto

846 470 55,6 880 519 59,0 824 491 59,6

Gniew

Gmina

1127 631 56,0 1173 677 57,7 1169 683 58,4

Morzesz-

czyn

Gmina

518 267 51,5 534 281 52,6 529 296 56,0

Pelplin

Miasto

987 494 50,1 1022 508 49,7 1049 544 51,9

Pelplin

Gmina

917 465 50,7 1002 531 53,0 1004 577 57,5

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

3.5 Struktura osób bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy

Tendencją charakteryzującą powiat tczewski w latach 2002-2004 jest wydłuŜanie się okresu

pozostawania bez pracy. W roku 2002 liczba osób długotrwale bezrobotnych wyniosła 4 737,

35

w roku 2003 wzrosła o 871 osób, a w roku 2004 ukształtowała się na poziomie 5 942. Na

przestrzeni analizowanych lat zmniejszeniu o blisko połowę uległ natomiast udział osób

pozostających bez pracy krócej niŜ miesiąc – z poziomu 9,1 % w roku 2002 do poziomu 4,8

% w roku 2004. Dane te sugerują, iŜ pracodawcy nie są skłonni zatrudniać osób

pozostających bez pracy w dłuŜszym okresie czasu ze względu na dezaktualizację ich

umiejętności oraz zanik nawyków pracowniczych.

W kaŜdym z analizowanych latach w populacji osób bezrobotnych zarejestrowanych

w powiecie tczewskim najwyŜszy udział dotyczył osób pozostających bez pracy powyŜej 24

miesięcy, przy jednoczesnym systematycznym wzroście odsetka osób kwalifikujących się do

tej grupy – w latach 2003 nastąpił wzrost udziału o 3,9, a w roku 2004 o 10,6 % w stosunku

do analogicznego okresu roku 2002.

Rys. 23 Struktura bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy w latach

2002-2004 w powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

Wśród osób bezrobotnych pozostających bez pracy powyŜej 12 miesięcy, w

analizowanych latach ponad połowę stanowiły kobiety. Odsetek kobiet w grupie długotrwale

bezrobotnych w roku 2002 wyniósł 67 %, natomiast w 2003 i 2004 odpowiednio 62,9 % i

61,8 %.

W latach 2002 – 2004 wysoki udział w populacji osób bezrobotnych zamieszkujących

tereny wiejskie powiatu stanowiły osoby długotrwale pozostające bez pracy. Według stanu na

koniec grudnia 2002 roku liczba osób długotrwale bezrobotnych zamieszkujących tereny

6,3 4,8

11,614,1

10,2

20,0 20,1

28,4

35,1

9,1

12,013,812,4

17,718,6

21,320,0

24,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

2002 2003 2004

<1 1-3 mc 3-6 mc 6-12mc 12-24mc >24

36

wiejskie powiatu wyniosła 2 040 (49,7 % osób bezrobotnych z terenów wiejskich). W

analogicznym okresie roku 2003 ukształtowała się ona na poziomie 2 393 (55,2 %), zaś roku

2004 na poziomie 2 605 (60,3 %).

3.6 Struktura osób bezrobotnych według staŜu pracy

W roku 2004, podobnie jak w latach poprzednich, w populacji bezrobotnych

zarejestrowanych w powiecie tczewskim najliczniejszą grupę stanowiły osoby ze staŜem

pracy od 1 do 5 lat. W latach 2002 - 2004 udział tej grupy wzrósł o 1 %.

Pozytywnym zjawiskiem jest zmniejszenie się odsetka osób dotychczas

niepracujących - w roku 2002 liczba takich osób wyniosła 1786 zaś w roku 2004 zmniejszyła

się do poziomu 1615 (stan na koniec grudnia). Tendencja ta dotyczy równieŜ obszarów

wiejskich powiatu – w roku 2002 wśród bezrobotnych zamieszkałych wsi osoby bez staŜu

pracy stanowiły 18,7 %, a w latach kolejnych 18,6 % i 17,2 %.

W analizowanych latach w powiecie tczewskim najniŜszy był odsetek bezrobotnych

legitymujących się staŜem pracy powyŜej 30 lat. W roku 2002 stanowili oni 1,5 %, natomiast

w 2003 i w 2004 1,8 % ogółu bezrobotnych.

Rys. 24 Struktura bezrobotnych według staŜu pracy w latach

2002-2004 w powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

9,9 10,1 11,1

22,5 23,4 23,5

15,5 16,1 16,4

21,119,8 20,2

12,7 12,0 12,0

1,5 1,8 1,8

16,8 16,815,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

2002 2003 2004

do 1 roku 1do 5 5 do 10 10 do 20 20 do 30 30 i więcej bez staŜu

37

W analizowanym okresie w dwóch najliczniejszych grupach osób bezrobotnych to jest

w grupie pozostających bez pracy od 1 do 5 lat oraz w grupie legitymujących się staŜem

pracy od 10 do 20 dominowały kobiety. W pierwszej z wyŜej wymienionych grup odsetek

kobiet zawierał się w przedziale od 54, 6 %(rok 2003) do 56,6 % (rok 2004), podczas gdy w

drugiej kształtował się na poziomie od 53 % (rok 2002) do 54,9 % (rok 2004).

3.7 Struktura osób bezrobotnych według zawodów i specjalności

Według stanu na koniec grudnia 2002 r. wśród zarejestrowanych w powiecie

tczewskim 10 643 osób bezrobotnych 9 859 osób posiadało przygotowanie zawodowe,

natomiast 784 osoby nie posiadały zawodu. W 2003 roku liczba bezrobotnych posiadających

zawód zwiększyła się o 544 osoby( do poziomu 10 403) przy jednoczesnym wzroście o 106

osób liczby bezrobotnych bez zawodu.

W roku 2004 bezrobotni posiadający zawód stanowili 91,5 % ogółu populacji

bezrobotnych (9 845 osób), co stanowiło spadek w stosunku do roku poprzedniego kiedy

udział ten wynosił 92,1 %. Odsetek osób bezrobotnych bez zawodu zwiększał się

systematycznie w latach 2002 - 2004 i wynosił odpowiednio: 7,4 % w roku 2002; 7,9 % w

roku 2003 oraz 8,5 % w roku 2004.

Na przestrzeni analizowanych lat udział osób bezrobotnych posiadających zawód

uległ zmniejszeniu o 1,1 %(stan na koniec grudnia).

Zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności najbardziej zagregowany podział zawodów

obejmuje 10 grup zawodowych tzw. wielkich, które zostały zilustrowane w tablicy poniŜej.

Struktura bezrobotnych w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów

Tabela 13

Zarejestrowani bezrobotni - stan w dniu 31.XII.

2002 2003 2004

Symbol

Grupy zawodów

% % %

1 Parlamentarzyści, wyŜsi urzędnicy i kierownicy

11 0,1% 6 0,1% 11 0,1%

2 Specjaliści 209 2,0% 223 2,0% 219 2,0%

38

3 Technicy i inny średni personel

818 7,7% 1240 11,0% 1240 11,5%

4 Pracownicy biurowi 681 6,4% 363 3,2% 312 2,9%

5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy

1594 15,0% 1807 16,0% 1719 16,0%

6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy

541 5,1% 534 4,7% 524 4,9%

7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

3867 36,3% 4093 36,2% 3716 34,5%

8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

611 5,7% 570 5,0% 521 4,8%

9 Pracownicy przy pracach prostych

1527 14,3% 1567 13,9% 1555 14,4%

0 Siły zbrojne - 0,0% - 0,0% 28 0,3%

X Bez zawodu 784 7,4% 890 7,9% 920 8,5%

OGÓŁEM 10643 100% 11293 100% 10765 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

Trudności ze znalezieniem zatrudnienia miały przede wszystkim osoby o niskich

kwalifikacjach zawodowych. Bezrobotni zaliczani do grupy Pracowników przy pracach

prostych zajmowali trzecie miejsce pod względem liczebności grupy. Udział osób z tej grupy

w analizowanym okresie był stabilny i wynosił 14, 3 % w roku 2002, 13,9 % w roku 2003 i

14,4 % w roku 2004.

W latach objętych analizą najwyŜszy wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w grupie

zawodów Technicy i inny średni personel. W porównaniu do roku 2002 liczba osób z tej

grupy zawodowej wzrosła o 51,6 % w roku 2003 i w kolejnym roku utrzymała się na tym

samym poziomie.

Wzrost udziału bezrobotnych zaobserwowano równieŜ w grupie zawodów Pracownicy

usług osobistych i sprzedawcy. W roku 2002 grupa ta stanowiła 15 % populacji bezrobotnych,

a w roku 2003 oraz 2004 16 %.

Największy spadek liczby bezrobotnych odnotowano w grupie Pracowników

biurowych. Spadek liczby bezrobotnych nastąpił równieŜ w grupie Operatorzy i monterzy

maszyn i urządzeń, co jest związane z zatrudnianiem osób kwalifikowanych do grupy przez

39

przedsiębiorstwa zlokalizowane w Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Nieznaczny spadek

liczebności nastąpił równieŜ w grupie Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy.

Najmniejszy udział w populacji bezrobotnych w analizowanym okresie dotyczył grup

Parlamentarzyści, wyŜsi urzędnicy i kierownicy oraz Specjaliści. W latach 2002 – 2004

pierwsza z grup stanowiła 0,1 %, zaś druga 2,0 % w ogóle zarejestrowanych bezrobotnych.

Rys. 25 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów

w roku 2002

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

0,1% 7,7%6,4%

15,0%

5,1%

36,3%

5,7%

14,3%0,0% 7,4%

2,0%

Parlamentarzyści, wyŜsi urzędnicy i kierownicy

Specjaliści

Technicy i inny średni personel

Pracownicy biurowi

Pracownicy usłu osobistych i sprzedawcy

Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy

Robotnicy przemysłowi i rzemieś lnicy

Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

Pracownicy przy pracach prostych

Siły zbrojne

Bez zawodu

40

Rys. 26 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów

w roku 2003

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

Rys. 27 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów

w roku 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

0% 11%3%

16%

5%36%

5%

14%0% 8%

2%

0 ,1 % 1 1 ,5 %2 ,9 %

1 6 , 0 %

4 ,9 %3 4 , 5 %

4 , 8 %

1 4 , 4 %0 , 3 % 8 , 5 %

2 ,0 %

41

W kaŜdym z analizowanych lat największą grupę osób bezrobotnych w odniesieniu do

tzw. średnich grup zawodów stanowiły osoby zakwalifikowane do grupy „Sprzedawcy oraz

demonstratorzy”.

W końcu grudnia 2002 roku osoby z tej grupy stanowiły 9,1 % ogółu

zarejestrowanych bezrobotnych. W kolejnym roku liczebność grupy zwiększyła się o 151

osób, zaś w roku 2004 zmniejszyła w stosunku do roku ubiegłego o 25 osób (stan na koniec

roku). W roku 2004 pomimo zmniejszenia się liczby „Sprzedawców i demonstratorów”, z

uwagi na zmniejszenie się ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych nastąpił wzrost

udziału grupy do poziomu najwyŜszego w analizowanym okresie (10,2 %).

Na przestrzeni lat objętych analizą drugą, trzecią oraz czwartą pozycją zajmowały

grupy: „Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni”; „Kowale, ślusarze i

pokrewni”; „Mechanicy maszyn i urządzeń”. Bezrobotni reprezentujący wyŜej wymienione

cztery grupy zawodów w końcu 2002 r. stanowili 28,6 % ogółu zarejestrowanych

bezrobotnych (3038 osób), w roku 2003 28,5 % zarejestrowanych bezrobotnych (3222

osoby), natomiast w roku 2004 28 % zarejestrowanych bezrobotnych (3016 osób).

W odniesieniu do pozostałych średnich grup zawodów, w końcu 2002 r. wśród osób

bezrobotnych liczna grupa osób pozostających w rejestrze legitymowała się wykształceniem

średnim technicznym oraz rolniczym (7,5 % zarejestrowanych bezrobotnych).

42

15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych według stanu

na 31.12.2002

Tabela 14

Symbol Grupy zawodów

Liczba osób

%

522 Sprzedawcy i demonstratorzy 967 9,1

712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni

774 7,3

722 Kowale, ślusarze i pokrewni 772 7,3 723 Mechanicy maszyn i urządzeń 525 4,9 311 Technicy 407 3,8 611 Rolnicy produkcji roślinnej i ogrodnicy 393 3,7 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 373 3,5 913 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki 372 3,5

931 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie

372 3,5

412 Pracownicy ds. finansowo - statystycznych 360 3,4

743 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieŜy i pokrewni

352 3,3

741 Robotnicy w przetwórstwie spoŜywczym 283 2,7

742 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni

266 2,5

724 Gospodarze budynków, zmywacze szyb i pokrewni

261 2,5

916 Ładowacze nieczystości i pokrewni 235 2,2

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

W roku 2003 spadek stopy bezrobocia odnotowano w grupach: „Kowale, ślusarze i

pokrewni” (o 0,8 %), „Mechanicy maszyn i urządzeń” (o 0,1 %), „Pomoce domowe,

sprzątaczki i praczki” (o 0,2 %), Ładowacze nieczystości i pokrewni (o 0,1 %).

Wzrost poziomu bezrobocia w odniesieniu do poszczególnych średnich grup zawodów

miał miejsce między innymi w grupach: „Sprzedawcy i demonstratorzy” (o 0,8 %),

„Pracownicy usług domowych i gastronomicznych” (o 0,3 %), „Robotnicy w przetwórstwie

spoŜywczym” (o 0,5 %).

43

15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych według stanu

na 31.12.2003

Tabela 15

Symbol Grupy zawodów

Liczba osób

%

522 Sprzedawcy i demonstratorzy 1118 9,9

712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni

829 7,3

722 Kowale, ślusarze i pokrewni 737 6,5 723 Mechanicy maszyn i urządzeń 538 4,8 311 Technicy 430 3,8 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 425 3,8 341 Pracownicy ds. finansowych i handlowych 399 3,5

931 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie

398 3,5

913 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki 378 3,3

743 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieŜy i pokrewni

371 3,3

741 Robotnicy w przetwórstwie spoŜywczym 357 3,2

742 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni

292 2,6

932 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym

242 2,1

611 Rolnicy produkcji roślinnej i ogrodnicy 241 2,1 916 Ładowacze nieczystości i pokrewni 233 2,1

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

Rok 2004 charakteryzował się dalszym wzrostem udziału bezrobotnych naleŜących do

grup „Sprzedawcy i demonstratorzy” (o kolejne 0,3%) oraz „Robotnicy w przetwórstwie

spoŜywczym” (o 0,3 %). Wzrost udziału bezrobotnych odnotowano równieŜ w grupach:

„Pracownicy ds. finansowych i handlowych” (o 0,5 %), „Robotnicy pomocniczy w górnictwie

i budownictwie” (o 0,3 %), „Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki” (o 0,4 %).

W roku 2004 w porównaniu do ubiegłego spadek bezrobocia odnotowano w grupach

zawodowych: „Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni” (0,3 %), „Kowale,

ślusarze i pokrewni” (o 0,2 %), „Mechanicy maszyn i urządzeń” (o 0,3 %), „Pracownicy

usług domowych i gastronomicznych” (o 0,2 %), „Robotnicy produkcji wyrobów

włókienniczych, odzieŜy i pokrewni” (o 0,6 %) oraz „Robotnicy obróbki drewna, stolarze

meblowi i pokrewni” (o 0,2 %).

44

15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych według stanu

na 31.12.2004

Tabela 16

Symbol Grupy zawodów

Liczba osób

%

522 Sprzedawcy i demonstratorzy 1093 10,2

712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni

752 7,0

722 Kowale, ślusarze i pokrewni 682 6,3 723 Mechanicy maszyn i urządzeń 489 4,5 341 Pracownicy ds. finansowych i handlowych 435 4,0 311 Technicy 409 3,8

931 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie

409 3,8

913 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki 393 3,7 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 389 3,6 741 Robotnicy w przetwórstwie spoŜywczym 380 3,5

743 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieŜy i pokrewni

286 2,7

742 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni

255 2,4

932 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym

231 2,1

611 Rolnicy produkcji roślinnej i ogrodnicy 229 2,1 713 Robotnicy budowlani robót wykończeniowych 209 1,9

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 3

45

ROZDZIAŁ 4

ANALIZA OFERT PRACY

W roku 2002 PUP w Tczewie dysponował 3 455 ofertami pracy. W roku 2003 liczba

ofert pracy wzrosła o 59 , zaś w 2004 o 779 w odniesieniu do roku poprzedniego .

W analizowanym okresie miał miejsce systematyczny wzrost zarówno liczby ofert

pracy jak i podjęć pracy. W stosunku do roku 2002 liczba ofert pracy zwiększyła się o 1,7 %

w roku 2003 i o 24,3% w roku 2004. Liczba podjęć pracy w roku 2003 zwiększyła się o 13 %,

natomiast w roku 2004 o 27,2 % w porównaniu do roku 2002.

Liczba ofert pracy w ciągu 12 miesięcy w latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim

Tabela 17 ROK LICZBA

OFERT PRACY

W TYM OFERTY PRACY DLA

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

% PODJĘCIA PRACY

STOSUNEK LICZBY PODJĘĆ PRACY DO

LICZBY OFERT PRACY 2002 3455 208 6 4253 1,23 2003 3514 126 3,6 4806 1,37 2004 4293 175 4,1 5411 1,26

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01

Zwiększanie się liczby podjęć pracy w analizowanych latach dotyczyło zarówno

zatrudnienia subsydiowanego jak i niesubsydiowanego. W roku 2003 wzrost liczby podjęć

pracy subsydiowanej wyniósł 29, 2 % i był zdecydowanie bardziej dynamiczny w

porównaniu do wzrostu liczby ofert pracy niesubsydiowanej, który wyniósł 10,4 % .

W roku 2004, w odniesieniu do roku poprzedniego, nastąpiło zwiększenie o 18,2 % podjęć

pracy niesubsydiowanej przy jednoczesnym spadku o 17% podjęć pracy subsydiowanej.

W latach 2002, 2003, 2004 udział podjęć pracy subsydiowanej w ogólnej liczbie

podjęć pracy wyniósł odpowiednio 13,9 % , 15,9 %, 11,7 %. W roku 2002 oraz 2003

najwyŜszy odsetek spośród wymienionych w tabeli form zatrudnienia subsydiowanego

dotyczył podjęć pracy w ramach robót publicznych (odpowiednio 54 % oraz 43 %), natomiast

46

w roku 2004 blisko połowa podjęć pracy w formie zatrudnienia subsydiowanego dotyczyła

prac interwencyjnych (47 %).

Struktura podjęć pracy w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004

Tabela 18

ROK 2002 ROK 2003 ROK 2004 Oferty pracy 3455 3514 4293 Podjęcia pracy 4253 4806 5411 - niesubsydiowanej 3661 4041 4776 - subsydiowanej 592 765 635 - prac interwencyjnych

161 269 301

- robót publicznych 322 331 173 - z tytułu udzielonej

poŜyczki 33 54 63

- inne 76 111 98 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01

W latach objętych analizą najmniejszą liczbę ofert pracy przedkładanych przez

pracodawców do PUP notowano w miesiącach zimowych, to jest w okresie od listopada do

lutego kaŜdego roku. Począwszy od lutego liczba ofert systematycznie zwiększała się do

kwietnia by w maju osiągnąć poziom zbliŜony do lutego (nie dotyczy to roku 2002, w którym

spadek liczby ofert pracy nastąpił o miesiąc później). W analizowanym okresie największa

liczba ofert pracy została zgłoszona przez pracodawców w kwietniu 2004 ( 545 ofert). W

roku 2002 PUP dysponował najwyŜszą liczbą ofert w październiku (478 ofert), zaś w roku

2003 w lipcu (471 ofert pracy).

Rys. 28 Liczba ofert pracy w powiecie tczewskim w układzie miesięcznym

w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01

0100200300400500600

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

2004 2003 2002

47

Sezonowość liczby ofert zgłaszanych przez pracodawców koresponduje z liczbą osób

bezrobotnych przypadających na jedną ofertę pracy. W kaŜdym z lat objętych analizą

najwyŜszy wskaźnik był obserwowany w miesiącach rozpoczynających rok: w roku 2002 i

2003 w styczniu, w roku 2004 w lutym. RównieŜ wysoka, ale niŜsza w stosunku do dwóch

pierwszych miesięcy roku wartość wskaźnika dotyczyła miesięcy schyłkowych – listopada i

grudnia. W analizowanym okresie największa liczba osób bezrobotnych przypadająca na

jedną ofertę pracy wystąpiła w styczniu 2002 roku (265 osób), najmniejsza zaś w kwietniu

oraz sierpniu 2004 (46 osób). W kaŜdym z analizowanych lat liczba osób bezrobotnych

przypadających na jedną ofertę pracy była w poszczególnych miesiącach niŜsza od wskaźnika

charakteryzującego województwo pomorskie i kraj.

Oferty pracy oraz bezrobotni przypadający na ofertę pracy w latach 2002 - 2004 Tabela 19

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok 2004

Oferty pracy 282 236 435 545 242 397 399 464 436 411 226 220 Liczba

bezrobotnych przypadających na 1 ofertę

111 155 64 46 110 53 56 46 60 89 91 102

Rok 2003 Oferty pracy 170 213 255 326 291 335 471 418 415 265 214 141

Liczba bezrobotnych

przypadających na 1 ofertę

237 161 92 109 107 73 57 77 68 162 126 209

Rok 2002 Oferty pracy 153 140 205 255 369 297 429 247 467 478 203 212

Liczba bezrobotnych

przypadających na 1 ofertę

265 178 189 146 161 99 59 65 86 89 116 152

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

48

W latach 2002 – 2004 największa liczba ofert pracy pochodziła z sekcji

„Przetwórstwo przemysłowe”, przy czym w analizowanym okresie miał miejsce spadek

udziału ofert z tej sekcji w ogólnej liczbie zgłaszanych ofert ( z poziomu 40, 4 % w roku 2002

do poziomu 33,7 % w roku 2004).

Drugą pod względem liczebności ofert pracy stanowiła sekcja „Handel hurt i detal,

naprawy sprzętu mechanicznego, motocykli oraz artykułów przeznaczenia uŜytku

domowego”. W latach 2002 – 2004 najwyŜszy wzrost liczby ofert pracy odnotowano w w/w

sekcji – w roku 2003 liczba ofert pracy pochodzących z tej sekcji zwiększyła się o 200, zaś w

roku 2004 o kolejnych 111 ofert.

Wyraźnie zwiększyła się liczba ofert pracy z sekcji „Budownictwo”. W roku 2003 w

stosunku do roku ubiegłego nastąpił wzrost o 87, a w roku 2004 o kolejnych 210 ofert.

Wzrost liczby ofert wystąpił takŜe w sekcjach: „Obsługa nieruchomości, wynajem nauka i

usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”, „Hotele i restauracje”,

„Transport, gospodarka magazynowa i łączność”, „Edukacja”.

Spadek liczby ofert pracy odnotowano między innymi w sekcjach: „Administracja

publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne

ubezpieczenie zdrowotne” oraz „Rolnictwo”.

W analizowanym okresie nie odnotowano ofert pracy pochodzących z sekcji

„Organizacje i zespoły eksterytorialne”.

49

Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 - 2004

w powiecie tczewskim

Tabela 20

Oferty pracy 2002 2003 2004

Wyszczególnienie

Liczba

ofert %

Liczba

ofert %

Liczba

ofert %

1. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 248 7,3 165 4,8 154 3,6 2. Rybołówstwo, rybactwo 0 0,0 1 0,0 1 0,0 3. Górnictwo, kopalnictwo 7 0,2 5 0,1 5 0,1 4. Przetwórstwo przemysłowe 1364 40,4 1138 33,0 1431 33,7 5. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną

6 0,2 60 1,7 12 0,3

6. Budownictwo 343 10,1 430 12,5 640 15,1 7. Handel hurt i detal, naprawy sprzętu mechanicznego, motocykli oraz artykułów przeznaczenia uŜytku domowego

482 14,3 682 19,8 793 18,7

8. Hotele i restauracje 94 2,8 104 3,0 151 3,6 9. Transport, gospodarka magazynowa i łączność

43 1,3 56 1,6 89 2,1

10. Pośrednictwo finansowe 33 1,0 16 0,5 55 1,3 11. Obsługa nieruchomości, wynajem

nauka i usługi związane z prowadzeniem

działalności gospodarczej

130 3,8 165 4,8 233 5,5

12. Administracja publiczna i obrona

narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia

społeczne i powszechne ubezpieczenie

zdrowotne

321 9,5 323 9,4 279 6,6

13. Edukacja 76 2,2 96 2,8 116 2,7

14. Ochrona zdrowia i opieka społeczna 94 2,8 85 2,5 110 2,6

15. Pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna, indywidualna

137 4,1 120 3,5 182 4,3

16. Gospodarstwa domowe zatrudniające

pracowników 2 0,1 0 0,0 0 0,0

17.Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0,0 0 0,0 0 0,0

RAZEM 3380 100 3446 100 4251 100

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, załącznik 2

50

Rys. 29 Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych sprawozdania o rynku pracy

MPiPS-01, Załącznik 2

* pozycje od 1 –17 są zgodne z terminologią w tabeli 20

7,3%

4,8%

3,6%

0,2%

0,1%

40,4%

33,0%

33,7%

0,2%

1,7%

19,8%

18,7%

3,0%

1,0%

0,5%

3,8%

4,8%

9,5%

9,4%

2,2%

0,1%

0,3%

10,1%

12,5%

15,1%

14,3%2,8%

3,6%

1,3%

2,1%

1,6%

1,3%5,5%

6,6%

2,8%

2,7%

2,8%

2,6%

2,5%

4,1%

4,3%

3,5%

0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0%

2002

2003

2004

17

16

15

14

13

12

11

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

51

ROZDZIAŁ 5

MOBILNO ŚĆ OSÓB BEZROBOTNYCH

Mobilność to skłonność do zmiany pracy oraz moŜliwości przechodzenia od jednego

rodzaju pracy do innej. Mobilność moŜe być rozpatrywana w sensie geograficznym jako

przenoszenie się osób z miejsca na miejsce oraz w aspekcie zawodowym, czyli przechodzenia

od jednej do innej pracy.

Mobilność geograficzna zaleŜy przede wszystkim od takich czynników jak koszty

zmiany miejsca zamieszkania, dostępność zasobów mieszkaniowych oraz róŜnice w zakresie

kosztów utrzymania.

Mobilność zawodowa jest natomiast uzaleŜniona od moŜliwości nabycia nowych

umiejętności i kwalifikacji do wykonywania zawodu.

W Polsce, w odniesieniu do krajów zachodnich Unii Europejskiej niska jest zarówno

mobilność pracowników jak i osób bezrobotnych. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy są

regulacje prawne decydujące o małej elastyczności rynku pracy – przepisy w zakresie

przyjmowania i zwalniania pracowników są nadal barierą w sytuacji konieczności

dostosowania się przez pracodawcę do sytuacji na rynku.

W przypadku osób zatrudnionych niska mobilność jest w pewnym stopniu związana z

mentalnością będącą spadkiem po czasach gospodarki centralnie planowanej, kiedy to

pracownik całe Ŝycie zawodowe spędzał w jednym zakładzie pracy.

Mała mobilność osób bezrobotnych oraz pracowników wynika obecnie z wysokich

kosztów zmiany miejsca zamieszkania. Mobilność osób bezrobotnych jest natomiast w bardzo

duŜym stopniu ograniczona brakiem środków finansowych. Dla bezrobotnych

rozpoczynających pracę powaŜny wydatek stanowią juŜ koszty dojazdu do miejsca

zatrudnienia poza miejscem zamieszkania, natomiast ryzyko związane ze zmianą miejsca

zamieszkania i nie znalezienia pracy jest w obecnych czasach ogromne i dlatego niewielka

liczba osób bierze pod uwagę taką ewentualność.

Mobilność osób bezrobotnych jest w pewnej mierze wspierana przez państwo w

formie umoŜliwienia tym osobom odbycia szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy

pracy oraz skorzystania z refundacji kosztów dojazdu.

52

W PUP w Tczewie w latach 2002 – 2004 liczba osób korzystających z wymienionych

wyŜej form wsparcia systematycznie wzrastała, jednakŜe w sytuacji gdy gospodarka regionu

nie generuje wystarczającej liczby miejsc pracy, działania te nie dają gwarancji zdobycia i

utrzymania zatrudnienia.

Powiatowe urzędy pracy nie gromadzą danych dotyczących mobilności osób

bezrobotnych, ale o skłonności do zmiany zawodu lub pracy moŜna w pewnym stopniu

wnioskować sądząc po zwiększaniu się liczby osób korzystających ze szkoleń.

Niewymiernym wskaźnikiem zainteresowania bezrobotnych podjęciem pracy poza

miejscem zamieszkania jest równieŜ liczba osób korzystających z moŜliwości otrzymania

refundacji kosztów dojazdu do miejsca pracy. W roku 2002 z refundacji kosztów dojazdu

skorzystało ogółem 45 osób, 29 kobiet i 16 męŜczyzn. W roku 2003 liczba ta zwiększyła się o

4 osoby, natomiast w roku 2004 wyniosła 119. Z danych PUP w Tczewie wynika, Ŝe z tej

formy wsparcia częściej korzystały kobiety. W roku 2003 z refundacji kosztów dojazdu do

miejsca pracy skorzystało łącznie 36 kobiet i 13 męŜczyzn, natomiast w roku 2004 77 kobiet i

42 męŜczyzn.

53

ROZDZIAŁ 6

ANALIZA AKTYWNYCH FORM RYNKU PRACY

6.1 Usługi EURES

EURES to sieć europejskich słuŜb zatrudnienia obejmująca Państwa wchodzące skład

Europejskiego Obszaru Gospodarczego. EOG tworzą państwa kraje członkowskie Unii

Europejskiej oraz Islandia i Norwegia. W ramach EURES realizowana jest międzynarodowa

współpraca pomiędzy publicznymi słuŜbami zatrudnienia, związkami zawodowymi i

organizacjami pracodawców.

Usługi EURES są stosunkowo nową formą wsparcia wprowadzoną ustawą o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Polegają one przede

wszystkim na udzielaniu pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu

zatrudnienia zgodnie z prawem swobodnego przepływu pracowników w Unii Europejskiej,

udzielaniu pracodawcom pomocy w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych

kwalifikacjach, informowaniu o sytuacji na rynkach pracy oraz przeciwdziałaniu i zwalczaniu

przeszkód w mobilności w dziedzinie zatrudnienia.

W powiatowym urzędzie pracy zadania mające na celu umoŜliwianie swobodnego

przepływu pracowników w krajach EOG realizuje powiatowy asystent EURES. Asystent

EURES udziela wszechstronnej informacji z zakresu warunków Ŝycia i pracy w państwie, w

którym zamierza podjąć zatrudnienie klient EURES, zapewnia pomoc w przygotowaniu

Ŝyciorysu zawodowego w formacie europejskim oraz umieszczeniu go na międzynarodowej

stronie internetowej sieci europejskich słuŜb zatrudnienia. Do zadań asystenta EURES naleŜy

takŜe pomoc zainteresowanym osobom w kompletowaniu niezbędnej dokumentacji oraz

kierowanie do instytucji właściwych dla dopełnienia formalności koniecznych do

zrealizowania wyjazdu do pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Osobom bezrobotnym pobierającym zasiłek dla bezrobotnych i wyjeŜdŜającym do

innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej w celu poszukiwania zatrudnienia

54

przysługuje prawo do transferu zasiłku. Prawo do transferu zasiłku przysługuje na okres nie

dłuŜszy niŜ 3 miesiące i moŜna z niego skorzystać tylko raz pomiędzy dwoma okresami

zatrudnienia uprawniającymi do zasiłku.

Od momentu wejścia w Ŝycie przepisów dotyczących usług EURES z prawa do

transferu zasiłku dla bezrobotnych w powiecie tczewskim według stanu na koniec grudnia

2004 roku skorzystało 5 osób bezrobotnych. 4 osoby bezrobotne, które skorzystały z prawa

do transferu wyjechały do następujących krajów: Dania, Niemcy, Szwecja oraz Wielka

Brytania, 1 zaś osoba wykorzystała moŜliwość przeniesienia zasiłku z Niemiec do Polski.

Usługi świadczone w ramach EURES cieszyły się w roku 2004 duŜym

zainteresowaniem osób bezrobotnych. Chęć wyjazdu w odpowiedzi na oferty pracy

dostarczane przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku lub pozyskane ze stron

internetowych WUP w Gdańsku oraz w Warszawie zgłaszało wiele osób pozostających bez

zatrudnienia. Podjęcie pracy za granicą jest uzaleŜnione od znajomości języka danego kraju, a

w odniesieniu do przewaŜającej większości osób powaŜną barierę stanowiła niewystarczająca

znajomość języka lub jej brak. Szkolenia językowe stanowią stały element programów

szkoleniowych oferowanych przez PUP, jednakŜe wiele osób bezrobotnych dostrzega

problem braku umiejętności językowych dopiero w momencie pojawienia się konkretnej

oferty pracy.

PUP w Tczewie upowszechniał oferty pracy we współpracy z działającymi na terenie

powiatu Gminnymi Centrami Informacji oraz Ochotniczym Hufcem Pracy. Zgodnie z zasadą

dostępności ofert pracy w ramach EURES klienci PUP mogli korzystać z komputera z

zainstalowanym Internetem a tym samym z portalu internetowego Komisji Europejskiej

www.europa.eu.int /eures. PUP za pośrednictwem powiatowego asystenta EURES, w ramach

rekrutacji prowadzonej przez WUP, przekazywał podania o pracę bezpośrednio do

pracodawców lub doradców EURES z krajów EOG. Osoby bezrobotne zainteresowane

wyjazdem do pracy za granicą były na bieŜąco informowane o warunkach Ŝycia i pracy w

krajach EOG.

W lipcu 2004 roku PUP w Tczewie dysponował następującymi ofertami pracy:

- dla stolarza,

- do pakowania sałaty,

- dla kaletnika (szycie torebek skórzanych).

55

Wszystkie wyŜej wymienione oferty pracy pochodziły z Wielkiej Brytanii.

W sierpniu 2004 oferty pracy od pracodawców zagranicznych pochodziły podobnie jak w

miesiącu ubiegłym z Wielkiej Brytanii. Oferty były przeznaczone dla:

- wykwalifikowanych mechaników,

- średnio wykwalifikowanych mechaników,

- elektryków,

- Team Member,

- Team Member w KFC,

- montaŜystów okien i drzwi.

W październiku 2004 roku pojawiły się pierwsze oferty pracy z Irlandii. Były one skierowane

do:

- cieśli,

- kamieniarzy,

- pracowników budowlanych,

- murarzy,

- chemików analityków,

- agentów ubezpieczeniowych.

W miesiącu tym wpłynęły ponadto oferty pracy z Wielkiej Brytanii dla :

- elektryka,

- Foundry diecaster,

- Foundry cleaner,

- Team Member w KFC,

- formierza odlewnika,

- obsługi hotelowej,

- pracownika administracji,

- pracownika ochrony,

- stolarza meblowego,

- tokarza,

- opiekunki dziecięcej,

- opiekuna osób starszych.

Oferty pracy w październiku pochodziły równieŜ z Malty - dla konserwatora urządzeń

gaśniczych, z Cypru – dla analityka kontroli jakości oraz z Czech - dla spawacza metalu.

56

W listopadzie największa liczba ofert pracy pochodziła jak w poprzednich miesiącach z

Wielkiej Brytanii. Pracodawcy poszukiwali osób do wykonywania prac oraz zawodów takich

jak:

- opiekun osób starszych,

- maintenance manager,

- pracownik pralni chemicznej,

- kierowcy cięŜarówek,

- kierowcy,

- opiekun domowy do osób starszych,

- stolarz meblowy,

- kucharz – dietetyk,

- wykwalifikowane pielęgniarki,

- Team Member,

- elektryk,

- osoby do montaŜu okien i drzwi,

- pomoc kuchenna,

- konserwator urządzeń gaśniczych.

Ponadto PUP dysponował ofertą ze Słowenii – dla lekarza, z Irlandii - dla Insurance Claims

Processors oraz z Irlandii Północnej - dla spawacza i stolarza.

W grudniu 2004 pojawiły się oferty pracy z kolejnych krajów Unii Europejskiej. Oferty

pochodzące ze Szwecji były przeznaczone dla:

- szefa kuchni,

- kierownika zimnego bufetu.

Ze Szkocji wpłynęła oferta pracy dla koordynatora ds. obsługi klienta, ze Słowenii dla

kucharza oraz z Norwegii dla osób do pracy w kruszarni roślin.

W grudniu PUP w Tczewie dysponował równieŜ ofertami pracy z Wielkiej Brytanii

przeznaczonymi dla:

- tokarzy,

- frezerów,

- pracowników cateringu,

- pracowników obsługi maszyn sterowanych numerycznie.

57

Zagraniczne oferty pracy były brane pod uwagę i rozpatrywane przez wiele osób,

jednakŜe z uwagi na fakt, iŜ sprawozdawczość w zakresie usług EURES weszła w Ŝycie w I

kwartale 2005 roku nie jest moŜliwe podanie liczby osób, które skorzystały z ofert pracy

zgłoszonych przez zagranicznych pracodawców roku 2004.

6.2 Subsydiowanie miejsc pracy

Zatrudnianie subsydiowane pozwala pracodawcom na zmniejszanie kosztów pracy

związanych z zatrudnianiem pracowników i z tego względu stanowi bardzo atrakcyjną formę

wsparcia zarówno dla sektora prywatnego jak i publicznego.

Pod pojęciem zatrudnienie subsydiowane rozumieć naleŜy przede wszystkim prace

interwencyjne oraz roboty publiczne.

Prace interwencyjne

Prace interwencyjne polegają na zatrudnieniu osoby bezrobotnej przez pracodawcę w

wyniku umowy zawartej ze starostą, na podstawie której starosta zwraca pracodawcy część

kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne

zatrudnianych bezrobotnych.

PUP w Tczewie w roku 2002 objął wsparciem w ramach prac interwencyjnych 161

osób. W roku 2003 liczba osób zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych zwiększyła się

o 108 w stosunku do roku ubiegłego oraz o 141 na przestrzeni lat objętych analizą.

W analizowanych latach tą formą wsparcia objęto ogółem 732 osoby bezrobotne,

przy czym największa liczba bezrobotnych rozpoczęła zatrudnienie w ramach prac

interwencyjnych w roku 2004 (41,3 % ogółu populacji bezrobotnych którzy podjęli

zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych w latach 2002 - 2004).

58

W populacji osób objętych pracami interwencyjnymi w kaŜdym z analizowanych lat

duŜą grupę stanowiły osoby długotrwale bezrobotne. W roku 2002 ich udział w ogólnej

liczbie zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych wyniósł 34,8 %. W roku kolejnym

nastąpił wzrost udziału do poziomu 35,7 %, a w roku 2004 odsetek osób długotrwale

bezrobotnych w populacji podejmujących zatrudnienie w formie prac interwencyjnych

osiągnął najwyŜszy poziom w latach objętych analizą ( 38,4 %) .

Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych

w latach 2002 – 2004

Tabela 21

Ogółem

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

długotrwale bezrobotni

0 2 11 23 48 18 15 6 7 8 19 4 161

2002 0 0 3 3 20 9 6 1 4 2 7 1 56

9 4 28 24 39 38 33 48 28 11 2 5 269 2003 5 1 15 9 11 12 11 18 8 3 1 2 96

18 21 35 76 62 5 12 12 25 15 14 7 302 2004 6 8 14 22 23 1 6 11 9 6 6 4 116

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W analizowanych latach odnotowano spadek udziału kobiet w ogólnej liczbie osób

bezrobotnych rozpoczynających zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych. Największy

odsetek kobiet w stosunku do ogółu osób korzystających z tej formy wsparcia w

analizowanym okresie wyniósł 52,2 % (2002 rok). W latach kolejnych udział kobiet

zmniejszył się do poziomu 46,8 % w roku 2003 oraz 45,7 % w roku 2004. W latach 2002 –

2004 zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych podjęło 348 kobiet i 384 męŜczyzn.

59

Rys. 30 Udział kobiet w populacji osób, które rozpoczęły prace interwencyjne

w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W latach 2002 – 2004 w populacji podejmujących zatrudnienie w ramach prac

interwencyjnych nastąpił wzrost udziału osób zamieszkujących tereny wiejskie powiatu

tczewskiego. W kolejnych latach udział ten kształtował się odpowiednio na poziomie: 31,7 %,

36,4 %, 36,2 %. W okresie objętym analizą z zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych

skorzystało łącznie 258 mieszkańców wsi oraz 474 mieszkańców miast.

Rys. 31 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w

ramach prac interwencyjnych w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

161

269

302

51

98

109

0 50 100 150 200 250 300 350

2002

2003

2004

Ogółem Osoby z terenów wiejskich

161

269

302

84

126

138

0 50 100 150 200 250 300 350

2002

2003

2004

Kobiety

Ogółem

60

Wśród osób zatrudnionych w ramach prac interwencyjnych w roku 2003 1 osoba

została zaktywizowana w ramach „Wojewódzkiego programu wspierania ponownego

zatrudnienia pracowników stoczni zwalnianych z przyczyn dotyczących zakładu pracy

STER” oraz 9 osób w ramach „Wojewódzkiego Programu Wspierającego Rozwój

Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zasobów

Przyrodniczych Regionu GRYF”.

W roku 2004 w ramach III edycji programu GRYF zaktywizowano w formie prac

interwencyjnych 11 osób.

W roku 2004 Prace interwencyjne były ponadto realizowane w ramach projektu

„Młodzie Ŝ przyszłością województwa pomorskiego EFS 2004 – 2005” Działanie 1.2

Perspektywy dla młodzieŜy oraz w ramach projektu „Nowe umiej ętności i powrót na

rynek pracy po długiej przerwie EFS 2004 – 2005” Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i

zwalczanie długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój

Zasobów Ludzkich. W ramach Działania 1.2 zaktywizowano 5 osób, natomiast w ramach

Działania 1.3 3 osoby.

Roboty publiczne

Zatrudnienie w ramach robót publicznych, zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i

instytucjach rynku pracy odnosi się do wykonywania przez osoby bezrobotne prac mających

na celu reintegrację zawodową i społeczną w okresie nie dłuŜszym niŜ 12 miesięcy.

W myśl nowej ustawy roboty publiczne mogą być organizowane przez ośrodki

pomocy społecznej, organizacje pozarządowe zajmujące się problematyką bezrobocia,

pomocy społecznej, ochrony środowiska, kultury, oświaty, sportu i turystyki, opieki

zdrowotnej oraz spółki wodne i ich związki. Finansowanie zatrudnienia subsydiowanego w

formie robót publicznych jest realizowane ze środków samorządu terytorialnego, budŜetu

państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków.

61

Największa liczba osób bezrobotnych podjęła zatrudnienie w formie robót

publicznych w roku 2003 (40 % ogółu osób zatrudnionych w ramach robót publicznych w

latach 2002 – 2004). W okresie objętym analizą z tej formy zatrudnienia subsydiowanego

skorzystało ogółem 825 osób bezrobotnych.

W roku 2003 36 osób zostało zatrudnionych w formie robót publicznych w ramach

„Wojewódzkiego Programu Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy

w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zasobów Przyrodniczych Regionu GRYF”.

Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach robót publicznych

w latach 2002 – 2004

Tabela 22

Ogółem

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

długotrwale bezrobotni

0 0 0 1 23 36 21 37 24 174 6 0 322

2002 0 0 0 0 9 15 9 12 6 84 0 0 135

0 0 0 0 19 83 40 48 78 37 25 0 330 2003

0 0 0 0 8 21 11 20 34 13 0 0 107

0 3 70 46 11 13 0 11 1 1 15 2 173

2004 0 0 20 13 1 8 0 2 0 0 8 0 52

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W roku 2002 udział kobiet w populacji osób rozpoczynających zatrudnienie w ramach

robót publicznych wyniósł 18 %. W kolejnym roku odsetek kobiet zatrudnionych w ramach

robót publicznych uległ zwiększeniu o 0,2 %, natomiast w roku 2004 wskaźnik udziału kobiet

wyniósł 22 % i był najwyŜszy w analizowanych latach. W latach których dotyczy diagnoza z

robót publicznych skorzystało 156 kobiet oraz 669 męŜczyzn.

62

Rys. 32 Udział kobiet w populacji osób, które zostały zatrudnione w ramach robót

publicznych w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W latach objętych analizą nastąpił równieŜ wzrost udziału osób z terenów wiejskich w

populacji osób zatrudnionych w ramach robót publicznych. W roku 2003 udział osób

zamieszkujących tereny wiejskie powiatu ukształtował się na poziomie 30, 7 %, a w latach

kolejnych odpowiednio 43,3 % i 47,4 %. W latach 2002 – 2004 zatrudnienie w formie robót

publicznych podjęły ogółem 324 osoby z terenów wiejskich oraz 501 bezrobotnych

mieszkańców miast.

Rys. 33 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w

ramach robót publicznych w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

322

330

173

58

60

38

0 50 100 150 200 250 300 350

2002

2003

2004Kobiety

Ogółem

322

330

173

99

143

82

0 50 100 150 200 250 300 350

2002

2003

2004

Ogółem Osoby z terenów wiejskich

63

6.3 StaŜe i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy

StaŜe

StaŜe pozwalają na nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania pracy

przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą.

Korzystają z nich bardzo chętnie zarówno osoby młode, stawiające pierwsze kroki na rynku

pracy jak i pracodawcy, dla których staŜysta moŜe w przyszłości zostać cennym

pracownikiem.

W latach 2002 – 2004 w powiecie tczewskim staŜami objęto ogółem 696 osób, przy

czym z uwagi na duŜe zainteresowanie tą formą pomocy, w kolejnych latach miał miejsce

systematyczny wzrost liczby osób kierowanych do odbywania staŜu. W roku 2003 ze staŜy

skorzystało o 18 osób więcej niŜ w roku ubiegłym, natomiast w roku 2004 o 33 osoby więcej

aniŜeli w roku 2003.

W roku 2002 staŜ rozpoczęło łącznie 209 osób. Największa grupa staŜystów

rozpoczęła korzystanie z tej formy wsparcia w miesiącu lipcu (44,5 %), co jest związane z

napływem bezrobotnych absolwentów, w szczególności absolwentów szkół średnich, w

miesiącach maju i czerwcu.

Rys. 34 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2002

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tczewie

W kolejnym roku, ze względu na wspomniane uwarunkowania dotyczące okresów w

których w PUP rejestrują się duŜe grupy osób kończących edukację, podobnie jak w roku

0 0 0 0 0 0

93

9

26

0

80

10

20

40

60

80

100

I II III VI V VI VII VIII IX X XI XII

64

ubiegłym największa liczba beneficjentów rozpoczęła staŜ w miesiącu lipcu (48 % osób, które

rozpoczęły korzystanie z tej formy wsparcia w roku 2003). W odróŜnieniu do roku 2002 w

poszczególnych miesiącach staŜe rozpoczynały pojedyncze osoby lub 2-3 osobowe grupy. W

roku 2003 z formuły staŜu skorzystało łącznie 227 osób bezrobotnych.

Rys. 35 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2003

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tczewie

W latach 2002 – 2004 największa grupa bezrobotnych (260 osób) rozpoczęła staŜ w

roku 2004. W pierwszej połowie roku beneficjenci rozpoczynali staŜe w ramach środków

Funduszu Pracy, natomiast począwszy od lipca 2004 ta forma wsparcia była realizowana ze

środków Europejskiego Funduszu Społecznego( za wyjątkiem grudnia). Wśród ogółu osób

rozpoczynających staŜe w roku 2004 73,8 % beneficjentów zostało zaktywizowanych w

ramach środków EFS.

Rys. 36 Liczba osób rozpoczynających staŜe w powiecie tczewskim w roku 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PUP w Tczewie

30

12

01

0

109

57

32

7 3 3

0

20

40

60

80

100

120

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

1418

26

6

03

60 60

70

20

10

10

20

30

40

50

60

70

I II III IV V VI VII VII IX X XI XII

65

StaŜe zawodowe są formą wsparcia, z której zdecydowanie częściej korzystają

kobiety. W latach 2002 – 2004 wśród beneficjentów staŜy niemal 76 % (526 osób) stanowiły

bezrobotne kobiety. W roku 2002, 2003 oraz 2004 udział kobiet w populacji bezrobotnych

rozpoczynających staŜe wyniósł odpowiednio: 83 %; 73 %;72 %. Mimo, iŜ kobiety

dominowały w ogólnej liczbie osób bezrobotnych podejmujących staŜe, w poszczególnych

latach zwiększeniu uległa równieŜ liczba męŜczyzn decydujących się na korzystanie z tej

formy wsparcia.

W roku 2002 ze staŜy skorzystało 36 męŜczyzn, w roku kolejnym 61, natomiast w

roku 2004 o 12 więcej w stosunku do roku 2003 (73 męŜczyzn). W analizowanych latach ze

staŜy skorzystało łącznie 170 męŜczyzn.

Rys. 37 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły staŜe w powiecie tczewskim

w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

Podobnie jak w przypadku pozostałych form wsparcia realizowanych przez PUP w

Tczewie, równieŜ w odniesieniu do staŜy mniejszą grupę beneficjentów stanowiły w latach

objętych analizą osoby zamieszkujące tereny wiejskie powiatu tczewskiego. Wyjątek stanowi

rok 2002, w którym udział osób z terenów wiejskich w ogólnej liczbie podejmujących staŜe

wyniósł 52 %. W roku następnym udział ten obniŜył się do poziomu 32 %, zaś w roku 2004

nieznacznie wzrósł i wyniósł 36 %. W latach 2002 – 2004 wśród staŜystów było 422

mieszkańców miast oraz 274 mieszkańców wsi (39 % ogółu bezrobotnych rozpoczynających

staŜe w analizowanym okresie).

209

227

260

173

166

187

0 50 100 150 200 250 300

2002

2003

2004

Kobiety

Ogółem

66

Rys. 38 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób, które rozpoczęły staŜe w powiecie

tczewskim w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W roku 2002 209 bezrobotnych absolwentów zostało objętych staŜami w ramach

Programu „Pierwsza Praca”, w tym 2 absolwentom szkół o kierunkach związanych z

gospodarką leśną i rolną oraz ochroną środowiska umoŜliwiono odbywanie staŜu w ramach

podprogramu „Zielone Miejsca Pracy” stanowiącego element realizacyjny programu

„Pierwsza Praca”.

W roku 2003 ze staŜy absolwenckich w ramach Programu „Pierwsza Praca”

skorzystało łącznie 227 bezrobotnych, w tym:

- 3 osoby odbywały staŜ w ramach podprogramu „Zielone Miejsca Pracy”,

- 12 osób odbywało staŜ w ramach podprogramu „Moja Gmina w Unii Europejskiej”

polegającego na organizacji staŜy w Urzędach Gminnych na terenie całego kraju.

Ponadto w roku 2003 4 osoby objęto staŜami w ramach Wojewódzkiego Programu

Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy w Oparciu o Wykorzystanie

Tradycji i Zasobów Przyrodniczych Regionu GRYF.

209

227

260

108

73

93

0 50 100 150 200 250 300

2002

2003

2004

Ogółem Bezrobotni z terenów wiejskich

67

W roku 2004 1 osoba odbywała staŜ w ramach podprogramu „Zielone Miejsca

Pracy”. Ponadto, w ramach IV edycji programu GRYF staŜ w Punkcie Informacji

Turystycznej przy Zamku w Gniewie odbywały 2 osoby.

W ramach projektu „Młodzie Ŝ przyszłością województwa pomorskiego EFS 2004 –

2005” Działanie 1.2 Perspektywy dla młodzieŜy SPO RZL, który rozpoczął się w czerwcu

2004 roku zaktywizowano w formie staŜy 192 osoby.

W roku 2004 PUP w Tczewie pozyskał dodatkowo środki na projekt „START 26”

realizowany w ramach Krajowego Programu Rozwoju Zasobów Ludzkich PHARE 2002

„Promocja wzrostu zatrudnienia wśród młodzieŜy” dla powiatów.

W roku 2004 wsparciem w postaci tworzenia przez bezrobotną młodzieŜ we współpracy z

doradcą zawodowym Indywidualnych Planów Działania objęto 30 młodych osób

bezrobotnych, którzy w kolejnych fazach projektu mogli skorzystać z odbycia staŜy oraz

uczestnictwa w ściśle dostosowanych do ich potrzeb szkoleniach.

Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy

Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy - to nowa forma wsparcia wprowadzona

ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Z

przygotowania zawodowego korzystać mogą osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku

pracy, to jest:

- bezrobotni do 25 roku Ŝycia,

- bezrobotni długotrwale,

- bezrobotni powyŜej 50 roku Ŝycia,

- bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych,

- bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 7 roku Ŝycia,

- bezrobotni niepełnosprawni.

Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy pozwala na zdobywanie nowych

kwalifikacji lub umiejętności zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie zadań na

stanowisku pracy według uzgodnionego programu.

68

W roku 2004 z przygotowania zawodowego skorzystało ogółem 38 osób. Głównymi

beneficjentami korzystającymi z tej formy wsparcia były kobiety oraz mieszkańcy miast –

obie te grupy stanowiły 81,6 % ogółu populacji osób bezrobotnych rozpoczynających

przygotowanie do wykonywania zawodu. Wśród osób skierowanych do odbywania

przygotowania zawodowego w miejscu pracy było 31 kobiet i 7 męŜczyzn. Bezrobotni z

terenów wiejskich stanowili mniejszość w stosunku do mieszkańców miast, a ich liczba w

ogólnej liczbie osób rozpoczynających przygotowanie zawodowe wyniosła 7.

Wśród osób, które skorzystały z przygotowania zawodowego w roku 2004, 22 osoby

zostały zaktywizowane w ramach projektu „Nowe umiejętności i powrót na rynek pracy po

długiej przerwie EFS 2004 – 2005” Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie

długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich.

6.4 PoŜyczki oraz dotacje

Z dniem wejścia w Ŝycie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z

dnia 20 kwietnia 2004 roku (1 czerwca 2004 roku) udzielane dotychczas przez powiatowe

urzędy pracy poŜyczki dla pracodawców na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy dla

skierowanych na te miejsca bezrobotnych oraz poŜyczki dla bezrobotnych i pracowników w

okresie wypowiedzenia, zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, na

podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej (z wyjątkiem zakupu ziemi) zostały

zastąpione następującymi formami pomocy:

- refundacja kosztów wyposaŜenia i doposaŜenia stanowiska pracy dla skierowanego

bezrobotnego,

- przyznanie bezrobotnemu jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej,

- refundacja kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa dotyczących podjęcia przez

bezrobotnego działalności gospodarczej.

Zasadnicza róŜnica pomiędzy wymienionymi wyŜej rodzajami wsparcia odnosi się do

dwóch elementów:

69

- środki finansowe są przekazywane w formie dotacji (w przypadku osób bezrobotnych) lub

jako refundacja ( w przypadku pracodawców, którzy ponieśli koszty wyposaŜenia lub

doposaŜenia stanowiska pracy),

- podczas gdy wysokość poŜyczki mogła wynosić maxymalnie dwudziestokrotność

przeciętnego wynagrodzenia (a w przypadku poŜyczki na zorganizowanie dodatkowych

miejsc pracy wysokość ta dotyczyła utworzenia jednego miejsca pracy), wysokość

refundacji w przypadku kosztów wyposaŜenia i doposaŜenia nie moŜe przekroczyć 300%,

zaś wysokość dotacji 500 % przeciętnego wynagrodzenia. W odniesieniu do kosztów

pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa, bezrobotnemu mogą być zrefundowane koszty

w wysokości 80 % udokumentowanych kosztów, nie wyŜszej jednak niŜ przeciętne

wynagrodzenie.

W powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 łącznie 44 osoby bezrobotne otrzymały

poŜyczkę na rozpoczęcie działalności gospodarczej. PoŜyczki udzielone pracodawcom

pozwoliły natomiast na utworzenie 59 dodatkowych miejsc pracy.

PoŜyczki udzielone bezrobotnym i pracodawcom w powiecie tczewskim latach 2002- 2004

Tabela 23

2002 2003 2004

Bezrobotni 13 23 8

Pracodawcy 9 15 7

Liczba miejsc pracy

utworzonych przez

pracodawców

15 22 59

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

Wśród osób bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w związku z

otrzymaniem poŜyczki ze środków Funduszu Pracy 47,7 % stanowiły bezrobotne kobiety.

Ogółem w okresie 2002 – 2004 z poŜyczek dla bezrobotnych skorzystało 21 kobiet i 23

męŜczyzn, a proporcja ta świadczy o podobnym potencjale przedsiębiorczości w przypadku

obu płci.

70

Rys. 39 Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w związku z

otrzymaniem poŜyczki ze środków Funduszu Pracy wg płci w latach 2002 – 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W latach 2002 – 2004 wśród bezrobotnych, którzy otrzymali poŜyczkę ze środków

Funduszu Pracy dominowały osoby z gminy miejskiej Tczew. W strukturze osób

bezrobotnych według miejsca zamieszkania w analizowanym okresie znalazły się osoby

bezrobotne reprezentujące wszystkie gminy powiatu tczewskiego.

Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą po otrzymaniu poŜyczki ze

środków Funduszu Pracy według miejsca zamieszkania w latach 2002 – 2004

Tabela 24

2002 2003 2004 OGÓŁEM

Gmina miejska Tczew 6 12 4 22

Gmina miejsko – wiejska Gniew 0 3 2 5

Gmina wiejska Tczew 1 2 0 3

Gmina wiejsko – miejska Pelplin 6 3 0 9

Gmina wiejska Morzeszczyn 0 2 0 2

Gmina wiejska Subkowy 0 1 2 3

OGÓŁEM 13 23 8 44

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

5

8

12 11

4 4

0

2

4

6

8

10

12

2002 20003 2004

Kobiety

MęŜczyźni

71

Z jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej od momentu wejścia

w Ŝycie nowej ustawy skorzystało 36 osób bezrobotnych, z których 22 zamieszkiwało Gminę

miejską Tczew, 6 Gminę miejsko – wiejską Gniew, 4 Gminę wiejsko – miejską Pelplin, 2

Gminę wiejską Subkowy oraz 2 Gminę miejską Tczew. Liczba kobiet, które otrzymały

dotację i rozpoczęły działalność gospodarczą była równa liczbie męŜczyzn i wyniosła 18.

Od czerwca 2004 do końca roku z refundacji kosztów doposaŜenia i wyposaŜenia

stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego skorzystało 3 pracodawców, którzy

utworzyli łącznie 19 miejsc pracy.

W roku 2002 w ramach Programu „Pierwsza Praca” 1 absolwent skorzystał z

moŜliwości otrzymania poŜyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.

W kolejnym roku w ramach „Pierwszej Pracy” 5 bezrobotnych absolwentów

otrzymało poŜyczkę na podjęcie własnej działalności, a 12 osób zatrudnionych zostało w

wyniku udzielenia pracodawcom poŜyczek na utworzenie dodatkowych miejsc pracy

współfinansowanych ze środków „Wojewódzkiego Programu Wspierającego Rozwój

Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zasobów

Przyrodniczych Regionu GRYF”.

W roku 2004 kaŜdy z projektów składanych przez PUP w Tczewie zakładał

pozyskanie dodatkowych środków dla osób bezrobotnych na podjęcie działalności

gospodarczej lub dla pracodawców na utworzenie dodatkowych miejsc pracy:

- w ramach III edycji Programu GRYF 1 osoba z terenów wiejskich powiatu tczewskiego

otrzymała jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej,

- projekt „Perspektywa” pozwolił na utworzenie 6 miejsc pracy dla bezrobotnych w

wyniku udzielenia poŜyczek 3 osobom bezrobotnym oraz 2 pracodawcom,

- w wyniku realizacji projektu „Inwestycja, rozwój, praca”, 1 pracodawca pozyskał środki

na dofinansowanie zakupu maszyn co pozwoliło na utworzenie 12 dodatkowych miejsc

pracy,

72

- projekt „Przedsiębiorczy na unijnym rynku” pozwolił na przeszkolenie w zakresie

„Małej przedsiębiorczości” 4 osób bezrobotnym oraz przyznanie 9 bezrobotnym

jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Ponadto, w ramach projektu „Nowe umiejętności i powrót na rynek pracy po

długiej przerwie EFS 2004 – 2005” Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie

długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej otrzymało 6 osób.

6.5 Programy szkoleniowe

Szkolenia organizowane dla osób bezrobotnych umoŜliwiają nabycie nowych,

uzupełnienie bądź podwyŜszenie kwalifikacji zawodowych. Obecnie organizowane kursy

poza programem szkolenia odnoszącym się do zagadnień ściśle związanych z zawodem są

wzbogacone o zajęcia motywacyjne oraz moduł dotyczący aktywnego poszukiwania pracy i

zasad funkcjonowania konkurencyjnego rynku pracy. Taka forma prowadzonych zajęć jest w

duŜej mierze potrzebna ze względu na pojawiający się zwłaszcza u osób pozostających bez

pracy przez dłuŜszy okres czasu brak motywacji do aktywnego poszukiwania pracy oraz

utratę wiary we własne moŜliwości. W odniesieniu do pewnej grupy szkoleń w programie

szkolenia uwzględnia się ponadto warsztaty pozwalające na praktyczne zastosowanie wiedzy

pozyskanej w trakcie wykładów.

W roku 2002 PUP w Tczewie organizował szkolenia o tematyce:

- Monter – Lutowacz

- Glazurnik – Posadzkarz

- Operator koparko – ładowarki

- Kosmetyczka

- Agent ochrony mienia

- Spawanie gazowe

- Mała przedsiębiorczość

73

- Spawanie elektryczne, gazowe, spawacz w osłonie gazów aktywnych

- Lider Klubu Pracy

- Pracownik biurowy obsługujący kadry i płace z zastosowaniem nowoczesnych technik

informatycznych

- Prawo jazdy kategorii C

- Fryzjer

- Handlowiec

- Kosztorysowanie komputerowe

- Programy komputerowe w firmie- najczęściej uŜywane programy i urządzenia

informatyczne

- Podstawy obsługi komputera

- Obsługa kas fiskalnych

- Nowoczesny sprzedawca + minimum sanitarne

- Przewóz materiałów niebezpiecznych

- Księgowość komputerowa

- Projektowanie komputerowe AUTO – CAD

- Projektowanie komputerowe ze składem komputerowym

- Księgowość komputerowa

- Prawo jazdy kategorii B

- Minimum sanitarne + BHP

- Nowoczesna obsługa biura (sekretariatu) i archiwum zakładowego

- Grafika komputerowa

- Świadectwo kwalifikacyjne C + E

- Bukieciarstwo

- Operator wózków akumulatorowych i spalinowych

- Prawo jazdy kategorii E

- Kasjer walutowy

- Kelner – barman

- Minimum sanitarne

- Elektromonter SEP

- Projektowanie wnętrz

- Operator frezarki

- Rachunkowość komputerowa

- Operator ścinaczy poboczy

74

- Inspektor BHP

- Cięcie gazowe i szczepianie elektryczne stali

- Obsługa kombajnu Ŝniwnego

- Prawo jazdy kategorii D

- Operator równiarki drogowej

W roku 2003 PUP w Tczewie zorganizował następujące szkolenia:

- Asystentka Dyrektora

- Operator obrabiarek sterowanych numerycznie

- Operator cięŜkich maszyn budowlanych

- Mała przedsiębiorczość

- Świadectwo kwalifikacyjne C + E

- Minimum sanitarne

- Spawacz elektryczny i gazowy

- Specjalista ds. opracowywania projektów programów i pozyskiwania funduszy

pomocowych z Unii Europejskiej

- Komputer w gospodarce magazynowej + obsługa kas fiskalnych, sztaplarki oraz

minimum sanitarne

- Spawacz gazowy

- Obsługa kas fiskalnych + minimum sanitarne

- Elektromonter SEP

- Palacz CO

- Operator koparko – ładowarki

- Prawo jazdy kategorii C

- Operator wózków akumulatorowych i spalinowych

- Oficer mechanik wachtowy

- Spawacz – metoda TIG

- Projektowanie komputerowe AUTO – CAD

- Handlowiec

- Spawacz PRS

- Pracownik biurowy z językiem angielskim, obsługą komputera i sekretariatu

- Przewóz materiałów niebezpiecznych

- Prawo jazdy kategorii E

- Fryzjer

75

- Agent ochrony mienia

- Podstawy obsługi komputera

- Spawacz elektryczny

- Oficer mechanik drugiej klasy

- Prawo jazdy kategorii C E

- Najczęściej uŜywane programy komputerowe w biurze i handlu oraz obsługa kas

fiskalnych

- Techniki informatyczne w nowoczesnej firmie

- Inspektor BHP

- Zarządzanie nieruchomościami

- Rachunkowość dla samodzielnych księgowych

- Umiejętność poruszania się po europejskim rynku pracy

- Grafika komputerowa + INTERNET i tworzenie stron www

- Kasjer walutowy

- Instruktor nauki jazdy

- Kosmetyczka

- Prawo jazdy kategorii D

- Obrót nieruchomościami

- System zarządzania jakością w przedsiębiorstwie

W roku 2004 PUP w Tczewie organizował szkolenia w następujących obszarach:

- Elektromonter SEP

- Kurs języka norweskiego

- Podstawowa nauka języka niemieckiego

- Asystentka dyrektora z językiem angielskim oraz elementami księgowości

- Operator koparko – ładowarki

- Przedstawiciel handlowy

- Prawo jazdy kategorii E

- Pracownik magazynowy z obsługą komputera, kasy fiskalnej i sztaplarki

- Specjalista ds. opracowywania projektów programów i pozyskiwania funduszy

pomocowych z Unii Europejskiej

- Operator wózków akumulatorowych i spalinowych

- Spawanie elektryczne

- Spawanie gazowe

76

- Komputerowa obsługa firmy

- Mała przedsiębiorczość

- Prowadzenie księgowości w małych i średnich przedsiębiorstwach

- Monter kadłubów okrętowych

- Projektowanie komputerowe AUTO – CAD

- Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych i minimum sanitarne

- Przewóz materiałów niebezpiecznych

- Świadectwo kwalifikacyjne C + E

- Kasjer walutowy

- Podstawowa nauka języka angielskiego

- Spawacz – metoda TIG

- Agent ochrony mienia

- Sprzedawca z obsługą kas fiskalnych i minimum sanitarne + praktyka

- Prawo jazdy kategorii C

- Szwaczka

- Spawacz elektryczny i gazowy

- Rachunkowość dla samodzielnych księgowych

- Język angielski dla zaawansowanych

- Stylista paznokci

- Pracownik biurowy z obsługą komputera i urządzeń biurowych + praktyka

- Kosztorysowanie komputerowe

- Pracownik biurowy obsługa kadr i płac

- Kurs na Starszego Oficera

- MasaŜ klasyczny i leczniczy

- Palacz CO

- Operator cięŜkich maszyn budowlanych

- Świadectwo kwalifikacji – przewóz osób

- Kelner – barman

- Prawo jazdy kategorii B

- Obrót nieruchomościami

- Inspektor BHP

- Kominiarz

- Przewóz drogowy taksówką osobową

- Pielęgniarstwo środowiska nauczania i wychowania

77

- Prawo jazdy kategorii D

- Egzamin kwalifikacyjny SEP

- Kosmetyczka

- Egzamin mistrzowski

- Instruktor rekreacji ruchowej ze specjalnością jazda konna

- Kurs z zakresu gleboznawstwa, klasyfikacji i kategorii gleb

W okresie objętym analizą w powiecie tczewskim szkolenia rozpoczęło łącznie 1233

osoby, największa zaś liczba osób rozpoczęła uczestnictwo w szkoleniach w roku 2004.

W roku 2003 szkolenia rozpoczęło o 33 % więcej osób w stosunku do roku 2002, zaś

w 2004 nastąpił wzrost o kolejne 17,1 % w porównaniu do roku poprzedniego.

Dominującą grupę beneficjentów szkoleń stanowiły osoby bezrobotne. W latach 2002

– 2004 udział osób bezrobotnych w ogóle osób, które rozpoczęły szkolenia wyniósł 97, 6 %.

Największą liczbę osób bezrobotnych objęto szkoleniami w roku 2004.

Liczba osób skierowanych na szkolenia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004

Tabela 25

Ogółem

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII w tym bezrobot

ni

27 0 6 0 17 27 90 6 11 75 29 29 317

2002 27 0 6 0 17 27 90 6 11 70 26 28 308

5 5 85 25 12 8 56 100 18 15 37 56 422

2003 5 5 83 24 12 6 55 100 18 14 36 54 412

1 12 27 61 77 8 10 6 99 115 58 20 494

2004 1 12 26 61 72 8 9 6 98 114 57 20 484

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

78

W roku 2002 najwięcej osób rozpoczęło szkolenia w lipcu (28, 4 % ogółu

podejmujących szkolenia w tym roku). Dotyczy to równieŜ kobiet uczestniczących w

szkoleniach w tym miesiącu (35 % ogółu kobiet podejmujących szkolenia w 2002 roku). W

analizowanym roku na szkolenia nie kierowano w miesiącach luty i kwiecień.

23,7 % wszystkich beneficjentów szkoleń z roku 2003 rozpoczęło uczestnictwo w

miesiącu sierpniu (100 osób). Najmniej osób rozpoczęło szkolenia w miesiącach styczeń i

luty ( 1,2 %).

W kolejnym roku, podobnie jak w latach ubiegłych, wystąpiły duŜe róŜnice w liczbie

osób rozpoczynających uczestnictwo w szkoleniach w poszczególnych miesiącach.

Największą liczbę osób objęto szkoleniami w miesiącu październiku ( 23,3 % ogółu

uczestników szkoleń w 2004), z czego duŜy odsetek stanowiły osoby skierowane na szkolenia

w ramach Działania 1.2 Perspektywy dla młodzieŜy oraz Działania 1.3 Przeciwdziałanie i

zwalczanie długotrwałego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój

Zasobów Ludzkich realizowanego w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

W ramach projektu „Młodzie Ŝ przyszłością województwa pomorskiego EFS 2004 –

2005” (Działanie 1.2) zaktywizowano w formie szkoleń 61 osób, natomiast w ramach

projektu „Nowe umiejętności i powrót na rynek pracy po długiej przerwie EFS 2004 –

2005” (Działanie 1.3) 148 osób.

Rys. 40 Osoby rozpoczynające szkolenia organizowane przez PUP w Tczewie

w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP w Tczewie

27

0 6 017

27

90

6 11

75

29

85

258

56

100

15

56

27

6177

8 10 6

99115

202918

5

37512

1

58

120

102030405060708090

100110120130

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

2002 2003 2004

79

W stosunku do roku 2002 w kolejnych latach zmniejszeniu uległa efektywność

szkoleń organizowanych przez PUP w Tczewie. W latach 2003 – 2004 efektywność

utrzymywała się na zbliŜonym poziomie, przy czym w 2004 roku nastąpił spadek w stosunku

do roku 2003 (o 1,3 %). DuŜa liczba osób zgłaszających zamiar skorzystania ze szkolenia

świadczy jednak o niezmiennym zapotrzebowaniu na ten typ usługi, a spadek efektywności

wynika w znacznym stopniu z ograniczonych moŜliwości absorpcji przez rynek pracy duŜej

liczby osób poszukujących pracy .

Efektywność szkoleń osób bezrobotnych organizowanych przez PUP w Tczewie w latach

2002 – 2004 Tabela 26

2002 2003 2004 Liczba bezrobotnych uczestników szkoleń

308 412 484

Liczba bezrobotnych, którzy ukończyli szkolenia

296 362 437

Liczba bezrobotnych zatrudnionych po szkoleniach

201 128 149

Udział % bezrobotnych zatrudnionych po szkoleniach

67,9 35,4 34,1

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

W analizowanych latach udział kobiet wśród ogółu beneficjentów szkoleń wyniósł

odpowiednio: dla roku 2002 – 43%, 2003 – 32%, 2004 - 35%. Najwięcej kobiet zostało

skierowanych na kursy w roku 2004 . W szkoleniach organizowanych przez PUP w latach

2002 – 2004 udział wzięły 444 kobiety i 789 męŜczyzn.

Rys. 41 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia organizowane

przez PUP w Tczewie w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

317

422

494

136

135

173

0 100 200 300 400 500 600

2002

2003

2004

Kobiety

Ogółem

80

Wśród ogółu korzystających ze szkoleń w latach 2002 – 2004 największa liczba osób

zamieszkujących tereny wiejskie rozpoczęła szkolenia w roku 2003 (38,9 % ogółu

rozpoczynających szkolenia w tym roku) . W roku 2002 udział osób zamieszkujących tereny

wiejskie wśród rozpoczynających szkolenia wyniósł 33,4 % , zaś w roku 2004 był najniŜszy

w analizowanym okresie i wyniósł zaledwie 22, 5 %. W okresie objętym analizą osoby z

terenów wiejskich stanowiły 31 % ogółu populacji rozpoczynających kursy organizowane

przez PUP w Tczewie. W latach 2002 – 2004 w szkoleniach organizowanych przez PUP w

Tczewie udział wzięło 381 osób z terenów wiejskich powiatu.

Rys. 42 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia

organizowane przez PUP w Tczewie w latach 2002 - 2004

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Tczewie

317

422

494

106

164

111

0 100 200 300 400 500 600

2002

2003

2004

Ogółem Osoby z terenów wiejskich

81

WNIOSKI

Sytuacja na rynku pracy ma bezpośredni wpływ na szanse rozwoju gospodarczego

regionu oraz moŜliwości tworzenia potencjału zasobów ludzkich.

W celu scharakteryzowania sytuacji na lokalnym rynku pracy analizie poddano

uwarunkowania społeczno – ekonomiczne rynku pracy powiatu tczewskiego, sytuację

poszczególnych grup populacji osób bezrobotnych oraz stosowane aktywne formy

przeciwdziałania bezrobociu.

Analiza przeprowadzona w trzech wymienionych wyŜej obszarach wykazała, co

następuje:

- tereny wiejskie powiatu tczewskiego charakteryzowały się wyŜszym udziałem ludności w

wieku przedprodukcyjnym, co wskazuje na populację ludności przeciętnie młodszą w

porównaniu do miast,

- w miastach powiatu tczewskiego występowały wyŜsze niŜ na terenach wiejskich zasoby

siły roboczej,

- struktura podmiotów według sekcji działalności kształtowała się korzystnie – w

analizowanym okresie największa liczba jednostek funkcjonowała w sekcji „Handel i

naprawy”, „Przetwórstwo przemysłowe”, „Obsługa nieruchomości i firm”,

- struktura jednostek w układzie własności była korzystna – 95,6 % podmiotów

funkcjonowało w sektorze prywatnym,

- struktura zatrudnienia w gospodarce w powiecie tczewskim kształtowała się korzystnie -

największą liczbę osób zatrudnionych stanowiły osoby pracujące w sektorze

przemysłowym oraz w sektorze usług rynkowych,

- szanse na rozwój inwestycji oraz wzrost liczby miejsc pracy w skali powiatu stwarza

funkcjonowanie na jego terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej charakteryzującej się

dobrze rozwiniętą infrastrukturą techniczną,

- w analizowanym okresie stopa bezrobocia w powiecie tczewskim była wyŜsza zarówno w

stosunku do poziomu wskaźnika bezrobocia w województwie pomorskim jak i w kraju,

- negatywnym zjawiskiem w latach 2002 – 2004 było zmniejszanie się liczby osób

bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku, co w połączeniu z niskimi kwalifikacjami

82

ograniczającymi szanse podjęcia pracy miało wpływ na pogłębienie trudnej sytuacji

materialnej tej grupy bezrobotnych oraz przesunięcie do grupy osób zagroŜonych

wykluczeniem społecznym,

- negatywne skutki wysokiego poziomu bezrobocia dotyczyły całej populacji osób

pozostających bez pracy, jednakŜe szczególnie niekorzystna była sytuacja osób młodych

nie posiadających doświadczenia zawodowego,

- trudności w uzyskaniu zatrudnienia dotyczyły w szczególności równieŜ kobiet oraz osób

zamieszkujących tereny wiejskie powiatu,

- niekorzystnym zjawiskiem była pozostająca w rejestrach bezrobotnych duŜa liczba osób

długotrwale pozostających bez pracy, osób o niskich kwalifikacjach zawodowych lub

nieposiadających kwalifikacji do wykonywania zawodu,

- pozytywnym zjawiskiem był relatywnie niski udział procentowy w ogólnej populacji

bezrobotnych osób legitymujących się wyŜszym wykształceniem; niepokojącym

zjawiskiem w analizowanym okresie był jednak wzrost udziału tej grupy w populacji

bezrobotnych,

- najmniejsze trudności w uzyskaniu zatrudnienia dotyczyły specjalistów, największe

natomiast pracowników o niskich kwalifikacjach lub bez kwalifikacji do wykonywania

zawodu,

- zjawiskiem korzystnym w analizowanym okresie był wzrost liczby ofert pracy,

- korzystnie kształtowała się struktura zgłaszanych przez pracodawców ofert pracy -

największa liczba ofert pochodziła z sekcji „Przetwórstwo przemysłowe” oraz „Handel

hurt i detal”,

- wprowadzone ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20

kwietnia 2004 roku usługi EURES cieszyły się wśród osób bezrobotnych duŜym

zainteresowaniem, jednak w odniesieniu do większości osób powaŜną barierą był brak

znajomości języka kraju pracodawcy,

- osoby bezrobotne cechowała stosunkowo niska mobilność w poszukiwaniu zatrudnienia,

- w analizowanym okresie osoby bezrobotne chętnie korzystały z aktywnych form rynku

pracy, ale dla wielu z nich w sytuacji niestabilności gospodarczej negatywnie

oddziaływującej na zdolność pracodawców do utrzymywania miejsc pracy po okresie

współfinansowania, było to rozwiązanie tymczasowe nie zapewniające stabilizacji

materialnej w dłuŜszym okresie czasu.

83

Przeprowadzona w ramach niniejszego opracowania szczegółowa analiza pozwoliła na

sformułowanie diagnozy zjawiska bezrobocia na rynku pracy powiatu tczewskiego, w myśl

której podstawowe problemy lokalnego rynku pracy to:

- utrzymująca się w dłuŜszym okresie czasu wysoka stopa bezrobocia przewyŜszająca

wskaźniki stopy bezrobocia dla województwa pomorskiego oraz kraju,

- niski w porównaniu do wskaźników charakteryzujących kraj współczynnik aktywności

zawodowej,

- niski udział pracujących w populacji osób w wieku produkcyjnym,

- kwalifikacje zawodowe niedostosowane do aktualnych potrzeb rynku pracy,

- zróŜnicowanie sytuacji na rynku pracy poszczególnych grup bezrobotnych - szczególnie

niekorzystna sytuacja młodzieŜy, osób długotrwale bezrobotnych, kobiet oraz

mieszkańców wsi.

Przedstawione powyŜej uwarunkowania sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz

diagnoza zjawiska bezrobocia będą stanowiły podstawę do wytyczenia priorytetów i

kierunków działań w „Strategii Zatrudnienia” dla regionalnego rynku pracy.

84

SPIS TREŚCI

WSTĘP................................................................................................................ 2

ROZDZIAŁ 1

CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA RYNKU PRACY

POWIATU TCZEWSKIEGO ..............................................................................4

1.1 PołoŜenie, podział administracyjny ........................................................................ 4

1.2 Zasoby ludzkie ........................................................................................................ 5

1.3 Zatrudnienie według grup ekonomicznych ............................................................. 6

1.4 Zatrudnienie w gospodarce .................................................................................. 10

1.5 Główne przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie powiatu tczewskiego.......... 14

1.6 Planowane projekty inwestycyjne ....................................................................... 16

ROZDZIAŁ 2

DYNAMIKA STOPY I POZIOMU BEZROBOCIA ....................................... 17

2.1 Osoby bezrobotne z prawem do zasiłku ................................................................ 21

2.2 Osoby bezrobotne niepełnosprawne ...................................................................... 22

2.3 Bezrobotni absolwenci .......................................................................................... 23

2.4 Zwolnienia grupowe .............................................................................................. 24

2.5 Osoby bezrobotne zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy ................. 25

ROZDZIAŁ 3

POTENCJAŁ DEMOGRAFICZNY I SPOŁECZNO – ZAWODOWY

POPULACJI ZAREJESTROWANYCH BEROBOTNYCH ........................... 26

3.1 Struktura osób bezrobotnych według wieku ......................................................... 26

3.2 Struktura osób bezrobotnych według płci ............................................................. 27

3.3 Struktura osób bezrobotnych według wykształcenia ............................................ 31

3.4 Struktura osób bezrobotnych według miejsca zamieszkania ................................ 32

3.5 Struktura osób bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy ................. 34

3.6 Struktura osób bezrobotnych według staŜu pracy ................................................. 36

3.7 Struktura osób bezrobotnych według zawodów i specjalności ............................. 37

85

ROZDZIAŁ 4

ANALIZA OFERT PRACY ............................................................................. 45

ROZDZIAŁ 5

MOBILNOŚĆ OSÓB BEZROBOTNYCH ...................................................... 51

ROZDZIAŁ 6

ANALIZA AKTYWNYCH FORM RYNKU PRACY .................................... 53

6.1 Usługi EURES ....................................................................................................... 53

6.2 Subsydiowanie miejsc pracy ................................................................................. 57

6.3 StaŜe i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy .............................................. 63

6.4 PoŜyczki oraz dotacje ............................................................................................ 68

6.5 Programy szkoleniowe .......................................................................................... 72

WNIOSKI ......................................................................................................... 81

Spis rysunków ...................................................................................................86

Spis tabel ............................................................................................................89

86

SPIS RYSUNKÓW

Rys.1 Ludność powiatu tczewskiego w latach 2002-2004 ...................................................... 5

Rys.2 Ludność w miastach powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup ekonomicznych ...... 8

Rys.3 Ludność na terenach wiejskich powiatu tczewskiego w 2004 roku wg grup

ekonomicznych ......................................................................................................................... 8

Rys.4 Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku

produkcyjnym w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz kraju w 2004 roku ... 9

Rys.5 Pracujący oraz bezrobotni na tle ludności w wieku produkcyjnym w powiecie

tczewskim ................................................................................................................................ 10

Rys.6 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2002 . 11

Rys.7 Struktura jednostek według sekcji działalności w powiecie tczewskim w roku 2003 . 12

Rys.8 Podmioty prywatne na obszarze powiatu tczewskiego w roku 2003 według formy

prawnej działalności ................................................................................................................ 14

Rys.9 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na koniec I półrocza 2002, 2003 oraz 2004

roku na tle województwa pomorskiego i kraju ....................................................................... 17

Rys.10 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim, województwie pomorskim oraz w kraju w

latach 2002 – 2004 według stanu na koniec grudnia danego roku ......................................... 18

Rys.11 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego

według stanu na 31.12.2002 roku ........................................................................................... 19

Rys.12 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego

według stanu na 31.12.2003 roku ........................................................................................... 20

Rys.13 Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim na tle powiatów województwa pomorskiego

według stanu na 31.12.2004 roku ........................................................................................... 20

Rys.14 Kształtowanie się liczby bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w

układzie miesięcznym ............................................................................................................. 21

Rys.15 Liczba osób bezrobotnych posiadających oraz nieposiadających prawa do zasiłku w

latach 2002-2004 w powiecie tczewskim .............................................................................. 22

Rys.16 Liczba osób bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy

w latach 2002-2004 w powiecie tczewskim ........................................................................... 25

Rys.17 Liczba osób bezrobotnych według wieku według stanu na koniec grudnia w latach

2002-2004 w powiecie tczewskim .......................................................................................... 27

Rys.18 Struktura bezrobotnych kobiet według wieku w latach 2002-2004 w powiecie

tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................................ 28

87

Rys.19 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wieku w latach 2002-2004 w powiecie

tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................................ 29

Rys.20 Struktura bezrobotnych kobiet według wykształcenia w latach 2002-2004 w powiecie

tczewskim(stan na koniec grudnia) ......................................................................................... 30

Rys.21 Struktura bezrobotnych męŜczyzn według wykształcenia w latach 2002-2004 w

powiecie tczewskim(stan na koniec grudnia) ......................................................................... 30

Rys.22 Struktura bezrobotnych według miejsca zamieszkania w latach 2002-2004 w powiecie

tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................................ 33

Rys.23 Struktura bezrobotnych według okresu pozostawania bez pracy w latach 2002-2004 w

powiecie tczewskim (stan na koniec grudnia) ........................................................................ 35

Rys.24 Struktura bezrobotnych według staŜu pracy w latach 2002-2004 w powiecie

tczewskim(stan na koniec grudnia) ......................................................................................... 36

Rys.25 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów

w roku 2002 ............................................................................................................................ 39

Rys.26 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów w

roku 2003 ................................................................................................................................ 40

Rys.27 Bezrobotni zarejestrowani w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów w

roku 2004 ................................................................................................................................ 40

Rys.28 Liczba ofert pracy w powiecie tczewskim w układzie miesięcznym w latach 2002 –

2004 ......................................................................................................................................... 46

Rys.29 Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 – 2004 .................... 50

Rys.30 Udział kobiet w populacji osób, które rozpoczęły prace interwencyjne w latach 2002

– 2004 ...................................................................................................................................... 59

Rys.31 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w

ramach prac interwencyjnych w latach 2002 – 2004 .............................................................. 59

Rys.32 Udział kobiet w populacji osób, które zostały zatrudnione w ramach robót

publicznych w latach 2002 – 2004 ......................................................................................... 62

Rys.33 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które podjęły zatrudnienie w

ramach robót publicznych w latach 2002 – 2004 ................................................................... 62

Rys.34 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2002 ................. 63

Rys.35 Liczba osób rozpoczynających staŜ w powiecie tczewskim w roku 2003 ................. 64

Rys.36 Liczba osób rozpoczynających staŜe w powiecie tczewskim w roku 2004 ................ 64

Rys.37 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły staŜe w powiecie tczewskim w

latach 2002 – 2004 .................................................................................................................. 65

88

Rys.38 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób, które rozpoczęły staŜe w powiecie

tczewskim w latach 2002 – 2004 ............................................................................................ 66

Rys.39 Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą w związku z

otrzymaniem poŜyczki ze środków Funduszu Pracy wg płci w latach 2002 – 2004 .............. 70

Rys.40 Osoby rozpoczynające szkolenia organizowane przez PUP w Tczewie w latach 2002 –

2004 ......................................................................................................................................... 78

Rys.41 Udział kobiet w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia organizowane przez PUP

w Tczewie w latach 2002 – 2004 ............................................................................................ 79

Rys.42 Udział osób z terenów wiejskich w populacji osób , które rozpoczęły szkolenia

organizowane przez PUP w Tczewie w latach 2002 – 2004 .................................................. 80

89

SPIS TABEL

Tabela 1. Przyrost naturalny w powiecie, w województwie oraz w kraju ................................ 6

Tabela 2. Ludność powiatu tczewskiego wg grup ekonomicznych w latach 2002 – 2004 ...... 6

Tabela 3. Ludność powiatu tczewskiego według grup ekonomicznych, płci oraz miejsca

zamieszkania według stanu na 31 grudnia 2004 roku ............................................................... 7

Tabela 4. Liczba pracujących oraz struktura zatrudnienia w powiecie tczewskim w latach

2002 – 2003 ............................................................................................................................. 13

Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej na obszarze powiatu tczewskiego według sektorów

.................................................................................................................................................. 13

Tabela 6. Liczba bezrobotnych w powiecie tczewskim w latach 2002-2004 w układzie

miesięcznym ............................................................................................................................ 19

Tabela 7. Poziom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych na terenie powiatu tczewskiego

w latach 2002 – 2004 ............................................................................................................. 23

Tabela 8. Poziom bezrobocia wśród absolwentów na terenie powiatu tczewskiego

w latach 2002 – 2004 .............................................................................................................. 24

Tabela 9. Zwolnienia grupowe w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 ....................... 24

Tabela 10. Bezrobotni według wieku zarejestrowani w powiecie tczewskim w latach 2002 –

2004 ... 26

Tabela 11. Bezrobotni według wykształcenia w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004

...................................................................................................................................................31

Tabela 12. Bezrobotni według w powiecie tczewskim według miejsca zamieszkania w latach

2002 – 2004 (stan na koniec grudnia) ..................................................................................... 34

Tabela 13. Struktura bezrobotnych w powiecie tczewskim według wielkich grup zawodów

.................................................................................................................................................. 37

Tabela 14. 15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych

według stanu na 31.12.2002 .................................................................................................... 42

Tabela 15. 15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych

według stanu na 31.12.2003 .................................................................................................... 43

Tabela 16. 15 średnich grup zawodów najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych

według stanu na 31.12.2004 .................................................................................................... 44

Tabela 17. Liczba ofert pracy w ciągu 12 miesięcy w latach 2002 – 2004 w powiecie

tczewskim ................................................................................................................................ 45

90

Tabela 18. Struktura podjęć pracy w powiecie tczewskim w latach 2002 – 2004 .................. 46

Tabela 19. Oferty pracy oraz bezrobotni przypadający na ofertę pracy w latach 2002 – 2004

.................................................................................................................................................. 47

Tabela 20. Struktura ofert pracy według sekcji działalności w latach 2002 - 2004

w powiecie tczewskim ............................................................................................................ 49

Tabela 21. Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych

w latach 2002 – 2004 ............................................................................................................. 58

Tabela 22. Liczba osób, które rozpoczęły zatrudnienie w ramach robót publicznych

w latach 2002 – 2004 ............................................................................................................. 61

Tabela 23. PoŜyczki udzielone bezrobotnym i pracodawcom w powiecie tczewskim latach

2002- 2004 .............................................................................................................................. 69

Tabela 24. Struktura bezrobotnych podejmujących działalność gospodarczą po otrzymaniu

poŜyczki ze środków Funduszu Pracy według miejsca zamieszkania w latach 2002 – 2004

.................................................................................................................................................. 70

Tabela 25. Liczba osób skierowanych na szkolenia w powiecie tczewskim w latach 2002 –

2004 ......................................................................................................................................... 77

Tabela 26. Efektywność szkoleń osób bezrobotnych organizowanych przez PUP w Tczewie w

latach 2002 – 2004 .................................................................................................................. 79