1

Ekonomi Bülteni

25 Eylül 2017, Sayı: 38

Ekonomik Araştırma ve Strateji

Dr. Saruhan Özel

Ezgi Gülbaş

Orhan Kaya

Deniz Bayram

Yurt Dışı Gelişmeler

Yurt İçi Gelişmeler

Finansal Göstergeler

Haftalık Veri Akışı

2

Yurt Dışı Gelişmeler

DenizBank Ekonomi Bülteni 25 Eylül 2017

● Fed Ekim'de bilanço küçültmeye başlıyor. Fed Eylül ayı toplantısında beklentilere paralel faiz oranını %1.00 – %

1.25 aralığında bıraktı. Karar oybirliğiyle alındı. Fed üyelerinin güncel ekonomik projeksiyonları yayımlandı. Fed üyeleri

2017 yılının devamında bir faiz artırımı ve 2018’de 3 faiz artırımı beklemeye devam ediyor. Uzun vadeli politika faizi tah-

minini %3’ten %2.8’e indirilmiş. 2017 çekirdek PCE enflasyonu tahmini %1.7’den %1.5’e, 2018 tahmini %2’den %1.9’a

çekilmiş. 2017 büyüme tahmini %2.2’den %2.4’e yükseltilmiş. Fed’in Eylül ayı faiz kararı metninde, bilanço küçültmeye

ilişkin açıklama dışında Temmuz ayına kıyasla önemli bir değişiklik yok. Harvey, Irma ve Maria kasırgalarının yakın vade-

de ekonomik aktiviteyi etkileyebileceği ve enflasyon üzerinde geçici bir yukarı yönlü baskı yaratabileceği, ancak orta va-

deli ekonomik projeksiyonları değiştirmeyeceği belirtiliyor. Yellen ayrıca, Temmuz’da %1.4’e gerileyen PCE enflasyonun-

daki zayıf seyrin genel ekonomik şartlarla ilişkili olmadığını ve geçici olduğunu tekrarladı. Fed, beklentilere paralel, Hazi-

ran ayında açıkladığı plan doğrultusunda Ekim’de tahvil alımını azaltmaya başlayacak. Plana göre Fed, portföyünde bulu-

nan hazine tahvilleri ve konut kredisine dayalı menkullerin itfası geldiğinde elde edilen rakamın hazine tahvillerinde 6 mil-

yar $, diğer menkuller 4 milyar $’a kadarlık kısmını yeniden menkul alımına yönlendirmeyecek. 6 milyar $’lık limit 30 mil-

yar $’a ulaşana kadar, 4 milyar $’lık limit 20 milyar $’a kadar ulaşana kadar 3 ayda bir 4 milyar $ miktarında artırılacak.

Fed’in bu yıl sonunda bilanço küçültmeye başlayacak olmasının son birkaç aydır beklentiler dahilinde olması, bilançoda

küçülmenin kademeli olacak olması ve diğer merkez bankalarının tahvil alımına devam etmesi nedeniyle piyasalar karara

fazla tepki vermedi. Diğer yandan çekirdek enflasyondaki zayıf seyrin yaz aylarında da devam etmesine rağmen Yellen ’in

bu seyrin geçici olduğunu tekrarlaması ve üyelerin faiz artırımı projeksiyonlarında değişiklik olmaması, Fed’in Aralık’ta

faiz artırma ihtimalinin hâlâ masada olduğunu gösteriyor.

● Japonya Merkez Bankası (BOJ) faiz oranlarında ve varlık alım miktarında değişikliğe gitmedi. BOJ kısa vadeli

politika faiz oranını -%0.1 seviyesinde bıraktı. Hükümet tahvili alımlarını 10 yıllık Japon devlet tahvili getirisini %0 seviye-

sinde tutacak şekilde devam edeceği, alım miktarının da yılda 80 trilyon yen (~710 milyar $) seviyesinde tuttu. Japon

ekonomisine dair değerlendirmede küresel ekonomideki olumlu seyrin ihracata olumlu yansıdığı, kamu yatırımlarının ar-

tışta olduğu belirtilmiş. Hane halkı harcamaları ve özel sektör yatırımlarında ise ılımlı bir toparlamadan söz ediliyor. Ja-

ponya’da önemli bir gelişme Başbakan Abe’nin Ekim sonunda bir erken seçime gidebileceği yönünde haberlerin artması.

Uluslararası basında çıkan haberler, Abe’nin 25 Eylül tarihinde erken seçime gitme kararını açıklayabileceğini belirtiyor.

Shinzo Abe liderliğindeki Liberal Demokrat Parti 2012 ve 2014’teki seçim galibiyetlerinden sonra olası seçimden de ilk

sırada çıkabileceği öngörülüyor. Seçim vaatleri arasında 2019 sonunda tüketim vergisi artırmasının da olabileceği yönün-

de gelen haberler, yeni dönemde mali politikanın önceki dönemlerdeki kadar destekleyici olmayabileceği yönünde bek-

lentilerin artmasına neden oldu.

● PMI verileri Euro Bölgesi’nde ekonomik aktivitede olumlu seyrin devam ettiğine işaret ediyor. PMI imalat en-

deksi 2011’den bu yana en yüksek seviyesi olan 58.2’ye yükseldi.

Hizmet sektörü PMI verisi de 55.6 ile Mayıs ayından bu yana en

yüksek seviyesine ulaştı ve sektörde ekonomik aktivitenin artmaya

devamına işaret etti. PMI anketinde dikkat çeken başka bir unsur

son iki aydır girdi ve satış fiyatlarında artışın devam etmesi. Fiyat

artışının Nisan 2017’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı belir-

tiliyor. Euro Bölgesi’nde yıllık enflasyon Ağustos’ta %1.5 seviyesin-

de gerçekleşti, Avrupa Merkez Bankası’nın yılsonu tahmini de %1.5

seviyesinde. PMI anketi sonuçları enflasyon beklentisinde aşağı

yönlü risklerin kısıtlı olabileceğini gösteriyor.

58.2

55.6

56.7

48

50

52

54

56

58

60

Eyl.14 Eyl.15 Eyl.16 Eyl.17

Euro Bölgesi PMI(50 üstü = ekonomik aktivitede artış)

İmalat PMI Hizmet PMI Bileşik Endeks

Kaynak: Bloomberg

3

Yurt İçi Gelişmeler

DenizBank Ekonomi Bülteni

Uluslararası Yatırım Pozisyonu, Temmuz 2017

● Türkiye’nin uluslararası yatırım açığı, 2016 sonunda 362 mil-

yar $’dan (GSYH’nin %41’i) 2017 Temmuz ayında 450 milyar

$’a (2017 GSYH tahmininin %54’ü, en yüksek seviye) yükseldi

(2007-2016 ortalama: %42). Bu artış, Türkiye’nin varlıkları 2016

sonundan bu yana sınırlı (%2.6) artarken, yükümlülüklerinin sert

artış göstermesinden (%16.1) kaynaklandı.

● 2017’de Türkiye’nin yabancı varlıklarındaki 5.5 milyar $’lık

artış rezerv birikimi, yurtdışına verilen ticari krediler ve bankala-

rın yurtdışı mevduatlarındaki artıştan kaynaklanıyor. Yükümlü-

lüklerin tarafında ise, 93 milyar $’lık artışın yaklaşık yarısı yurt-

dışına doğrudan yatırımlar, üçte biri ise portföy yatırımlarındaki

artıştan kaynaklandı.

● 2017’nin ilk 7 ayında, küresel faiz beklentilerinin gerilemesiyle GOÜ’lere talebin artması, TCMB’nin sıkı duruşu ve refe-

randum sonrası politik belirsizliğin azalmasıyla Türkiye’ye portföy girişleri 18 milyar $ ile 2011’den bu yana en yüksek sevi-

yeye çıkmıştı. Bu dönemde BIST’teki %38’lik değer artışı da, portföy yatırımlarının uluslararası yükümlülükleri artırmasına

sebep oldu. Diğer yandan yılın ilk 7 ayında doğrudan yatırım girişinin 4 milyar $ seviyesinde gerçekleşmesi ve TL’deki

değer kazancının sınırlı olmasına rağmen Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırımlarda artış yaşanması, mevcut yatırım

stokunda güçlü bir değer artışı yaşanmış olabileceğine işaret ediyor.

Tüketici Güven Endeksi, Eylül 2017

● Tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %

3,4 oranında azalarak son 6 ayın en düşük seviyesi olan

68.7’ye geriledi. Endeksteki gerileme, gelecek 12 aydaki genel

ekonomik durum beklentisi, tasarruf etme ve otomobil/konut

satın alma ihtimalindeki azalmadan kaynaklandı.

● Yılın ilk yarısında artış eğiliminde olan tüketici güven endek-

sinde Eylül ayındaki gerileme, gelecek 12 aya ilişkin beklentiler-

de bozulma olduğunu gösteriyor.

Kısa Vadeli Dış Borç, Temmuz 2017

● Temmuz 2017 itibarıyla Türkiye’nin kısa vadeli dış borcu 2016 sonundaki 98 milyar $ seviyesinden 108.9 milyar $ sevi-

yesine yükseldi. Bu dönemde bankaların kısa vadeli dış borcu 2.4 milyar $ artarken, diğer sektörlerde artış 8.4 milyar $

oldu. Diğer sektörlerdeki artışta ithalat borçlarının 38.7 milyar $ seviyesine yükselmesi etkili oldu. (2016 sonu: 32.8 milyar

$) Borcun döviz türlerine göre dağılımında Amerikan doları cinsinden borçlar toplamın %52’sini, Euro %30’unu, Türk Lirası

ise %15’ini oluşturuyor. Vadesine 12 ay ya da daha kısa kalan borç miktarı 2016 sonundaki 160 milyar $ seviyesinden,

170 milyar $’a yükselmiş durumda. Bu rakamda bankaların payı 94.4 milyar $.

● 2016’da yavaşlayan kredi büyüme hızına paralel kısa vadeli dış borçta da bir miktar gerileme yaşanmıştı. Ekonomik ak-

tivite ve kredi talebindeki toparlanmaya paralel olarak kısa vadeli dış borçta da ivmelenme gözlemleniyor. Artışın yılın 3.

çeyreğinde devam etmesi, 4. çeyrekte ise yatay seyre dönmesi beklenebilir.

27 Şubat 2017

DenizBank Ekonomi Bülteni

Yurt İçi Gelişmeler

25 Eylül 2017

-175 -205

-314

-200-276

-361-315

-424 -395-443

-378 -357-450

-34.9%-37.5%

-46.3%

-25.7%

-42.6%-46.8%

-37.8%

-48.6%

-41.6%-47.4%

-43.9%-41.4%

-54.0%-60%

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

-500

-450

-400

-350

-300

-250

-200

-150

-100

-50

0

Türkiye'nin Uluslararası Yatırım Pozisyonu

Uluslararası Yatırım Pozisyonu, net

Uluslararası Net Yatırım Pozisyonu/GSYH

55.7

68.7

45

50

55

60

65

70

75

80

85

90

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Tüketici Güven Endeksi

4

Finansal Göstergeler

DenizBank Ekonomi Bülteni

Ha

fta

lık

ve

Aylı

k G

eti

ri

Pa

ra P

iya

sa

ları

H

. S

en

ed

i P

iya

sa

ları

6 ve 12 aylık dolar libor arttı. 3 aylık liborda yatay seyir devam ediyor.

Gelişmiş ülke hisse senedi piyasaları değer kazandı. Türkiye diğer GOÜ’lerin üzerinde değer kaybet-ti.

Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:30 itibarı ile güncellenmiştir.

Geçtiğimiz hafta Türk Lirası ve yerli hisse senetleri değer kaybetti.

25 Eylül 2017

0.2

0.5

-5.2

0.3

-1.5

-1.9

0.3

-6 -5 -4 -3 -2 -1 1

ABD-S&P

MSCI EM

MSCI Türkiye

EURO/$

TL-Basket

Altın

Emtia End.

5 Günlük Değ (%, $ Bazında)

2.0

3.3

-4.7

1.9

-0.8

0.8

5.0

-6 -4 -2 1 3 5

ABD-S&P

MSCI EM

MSCI Türkiye

EURO/$

TL-Basket

Altın

Emtia End.

1 Aylık Değ (%, $ Bazında)

0

1

2

3

4

5

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

12 Aylık USD Libor

6 Aylık USD Libor

3 Aylık USD Libor

1 Aylık USD Libor

USD Libor 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 12 ay (%)%1.32

%-0.03

%-0.38-0.5

-0.3

-0.1

0.1

0.3

0.5

0.7

0.9

1.1

1.3

1.5

2014 2015 2016 2017

USD JPY EUR

3 Aylık Libor Faizi (%)

0.11.3

0.20.70.8

0.51.3

0.72.5

0.50.9

1.3-0.5-0.1-0.1

-0.7-3.1

0.0-0.9

0.11.0

-4 -3 -2 -1 1 2 3

MSCI Global ($)G-7 Ortalama

ABD-S&PABD-DJ Indus

EU-DJ Stoxx 50UK-FTSE 100

Fr-Cac40Ger-Dax

Jp-Nikkei225

MSCI GOÜ Endeksi ($)Meks-BolsaBr-Bovespa

Pol-WIGCz-PragueRus-Micex

Mac-BuxTR- BIST100Çin-Shangai

Hindistan-SensexKore-Kospi

Endonezya-JCI

Hisse Senedi Endeksleri

5

Finansal Göstergeler

DenizBank Ekonomi Bülteni

Ta

hvil

Piy

as

ala

rı

TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %11.99, gösterge tahvil getirisi %11.72 seviyesinde. GOÜ CDS’leri yükseldi.

Dö

viz

Piy

as

ala

rı

Em

tia

Piy

as

ala

rı

Küresel para birimleri dolara karşı ağırlıklı olarak değer kaybetti. Euro ve diğer Avrupa para birimleri ise değer kazandı.

Değerli maden fiyatları geriledi. Endişe (VIX) endeksi yatay seyretti.

Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:30 itibarı ile güncellenmiştir.

25 Eylül 2017

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Ocak 13 Ocak 14 Ocak 15 Ocak 16 Ocak 17

Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz

Koridoru

MB Haftalık Repo Faizi

Gösterge Tahvil

Faiz Oranı

MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi

Politika Faiz Oranları (%)

GLP Borç Verme Oranı

0

100

200

300

400

500

600

700

Ocak 13 Ocak 14 Ocak 15 Ocak 16 Ocak 17

TR, BB+ Rus, BBB- Bra, BB Pol, A-

GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX)

0.3

-0.3

-1.0

-0.2

-1.4

-0.1

0.4

-0.9

-0.4

0.1

0.4

-0.6

1.9

5.6

-2.3

0.3

0.2

2.5

1.8

-0.8

-0.3

-0.3

2.0

0.9

-3 -1 1 3 5

EURO

GBP

JPY

ZAR

TRY

RUB

PLN

MXN

KRW

HUF

CZK

BRL

1 Aylık Değ (%)

5 Günlük Değ (%)

USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor)

95

105

115

125

135

145

155

165

175

185

195

205

215

225

2013 2014 2015 2016 2017

TL

GOÜ Ortalaması

De

ğerl

en

iyo

rD

eğe

r K

ayb

ed

iyo

r

GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı Ocak-13=100)

0.3

0.7

-2.8

2.0

-0.2

5.0

8.2

-0.2

0.7

1.5

-3 -1 1 3 5 7 9

Top. Endeks

Enerji

Değ. Maden

Tem. Maden

Tarım

Emtia Endekslerinde Değişim (%)

1 Aylık Değ (%)

5 Günlük Değ (%)

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Oca 15 Tem 15 Oca 16 Tem 16 Oca 17 Tem 17

Endişe (VIX) EndeksiEndişe (VIX) EndeksiEndişe (VIX) Endeksi

6

Veri Akışı

DenizBank Ekonomi Bülteni

25 Eylül 2017

Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg’den alınmıştır.

Ülke Veri Saat Beklenti Gerçekleşen Önceki Revize Önem

Almanya IFO Beklenti Endeksi (Eylül) 11:00 107.7 -- 107.9 -- Orta

Almanya IFO İş ortamı endeksi (Eylül) 11:00 115.9 -- 115.9 -- Orta

Türkiye Kapasite Kullanım Oranı (Eylül) 14:30 -- -- 78.80% -- Orta

Türkiye Reel Kesim Güven Endeksi (Eylül) 14:30 -- -- 110.7 -- Orta

26 Eylül Salı

ABDS&P Case Schiller Konut Fiyat Endeksi (Yıllık Değişim,

%) (Temmuz)16:00 -- -- 5.65% -- Orta

ABD Yeni Konut Satışları (Aylık Değişim, % ) (Ağustos) 17:00 3.30% -- -9.40% -- Orta

ABD Yeni Konut Satışları (Ağustos) 17:00 590k -- 571k -- Orta

ABD Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri (Ağustos, Geçici) 15:30 0.90% -- -6.80% -- Orta

ABD Bekleyen Konut Satışı (Yıllık Değişim, %) (Ağustos) 17:00 -- -- -0.50% -- Orta

Almanya Tüketici Güveni (Ekim) 09:00 11 -- 10.9 -- Orta

Almanya TÜFE (Yıllık Değişim %) (Eylül, Geçici) 15:00 0.019 -- 0.018 -- Yüksek

ABDÇekirdek Kişisel Tüketim Harcamları (Çeyreklik Değişim,

%) (2. Çeyrek, Nihai)15:30 -- -- 259k -- Orta

ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları (23 Eylül) 15:30 -- -- 0.009 -- Orta

ABDGSYH (Yıllıklandırılmış) (Çeyreklik Değişim, %) (2.

Çeyrek, Nihai)15:30 3.10% -- 3.00% -- Yüksek

Almanya Perakende Satışlar (Yıllık Değişim, %) (Ağustos) 3.30% -- 2.70% -- Orta

Türkiye Dış Ticaret Açığı (Ağustos) 10:00 -- -- -8.84b -- Orta

İngiltere GSYH (Yıllık Değişim, %) (2. Çeyrek, Nihai) 11:30 1.70% -- 1.70% -- Yüksek

İngiltere GSYH (Çeyreklik Değişim, %) (2. Çeyrek, Nihai) 11:30 0.30% -- 0.30% -- Yüksek

Euro Bölgesi TÜFE Tahmini (Yıllık Değişim, %) (Eylül) 12:00 1.60% -- 1.50% -- Yüksek

ABDÇekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (Yıllık

Değişim, %) (Ağustos)15:30 1.40% -- 1.40% -- Yüksek

ABDÇekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (Aylık

Değişim, %) (Ağustos)15:30 0.20% -- 0.10% -- Yüksek

ABD Michigan Üniversitesi Güven Endeksi (Eylül, Nihai) 17:00 95.2 -- 95.3 -- Orta

29 Eylül Cuma

Haftalık Veri Takvimi

25 Eylül Pazartesi

27 Eylül Çarşamba

28 Eylül Perşembe