11

Ekonomik Araştırmalarda Ekonomik Araştırmalarda Bilgisayar KullanımıBilgisayar Kullanımı

22

Bilim YöntemiBilim Yöntemi Bilim yöntemi, genel anlamıyla uygulamalı bir Bilim yöntemi, genel anlamıyla uygulamalı bir

araştırmada gerçeğe ulaşmak için izlenen yol araştırmada gerçeğe ulaşmak için izlenen yol veya süreci ifade eder.veya süreci ifade eder.

Eskilerde, bir faaliyetin bilimsel olabilmesi, onun Eskilerde, bir faaliyetin bilimsel olabilmesi, onun matematikte kullanılan yönteme (matematik matematikte kullanılan yönteme (matematik düşünce, verilen önermelerden yenilerinin düşünce, verilen önermelerden yenilerinin çıkartılmasına dayandığından tümdengelim çıkartılmasına dayandığından tümdengelim yöntemine bağlıdır) uygunluğuna bağlı idi.yöntemine bağlıdır) uygunluğuna bağlı idi.

Modern anlamda bilim kavramı, ilk kez 19.yüzyıl Modern anlamda bilim kavramı, ilk kez 19.yüzyıl ortalarında İngiltere’de kullanılmıştır. Bu anlamda ortalarında İngiltere’de kullanılmıştır. Bu anlamda bilim olgulara dayanır ve evrende olup biten ya bilim olgulara dayanır ve evrende olup biten ya da varolan her şey olgudur.da varolan her şey olgudur.

33

Bilim YöntemiBilim Yöntemi Bugünkü anlamda, bilimsel faaliyetin amacı, Bugünkü anlamda, bilimsel faaliyetin amacı,

incelenen konudaki olguları tanımlamak, olgular incelenen konudaki olguları tanımlamak, olgular arasında nedensellik ilişkisi kurmak ve bu arasında nedensellik ilişkisi kurmak ve bu ilişkileri genelleştirip teoriler içinde toplayarak ilişkileri genelleştirip teoriler içinde toplayarak kanunlara ulaşmaktır.kanunlara ulaşmaktır.

Bilim aynı zamanda insana öngörü olanağı sağlar Bilim aynı zamanda insana öngörü olanağı sağlar ve olgular arasında bilinen ilişkilerden ve olgular arasında bilinen ilişkilerden yararlanarak henüz oluşmamış bir olgu veya olay yararlanarak henüz oluşmamış bir olgu veya olay önceden kestirilebilir.önceden kestirilebilir.

44

Bilim YöntemiBilim Yöntemi Bilim yöntemi; bilimsel düşünce yöntemi ve Bilim yöntemi; bilimsel düşünce yöntemi ve

bilimsel araştırma yöntemi olmak üzere iki bilimsel araştırma yöntemi olmak üzere iki anlamda ele alınabilir.anlamda ele alınabilir.

Düşünce anlamında bilim yöntemi, bireyin akıl Düşünce anlamında bilim yöntemi, bireyin akıl yürütme ve davranış biçimiyle ilgilidir.yürütme ve davranış biçimiyle ilgilidir.

Bu yöntemin temel özellikleri; olaylara dayanma, Bu yöntemin temel özellikleri; olaylara dayanma, tarafsızlık, dogmatizmi reddetme, eleştiriye açık tarafsızlık, dogmatizmi reddetme, eleştiriye açık olma ve yanılma olasılığının kabulüdür.olma ve yanılma olasılığının kabulüdür.

Bilimsel araştırma yöntemi ise, sorunu belirleme, Bilimsel araştırma yöntemi ise, sorunu belirleme, gözlem, hipotez kurma, hipotezi test etme, gözlem, hipotez kurma, hipotezi test etme, teoriye ve genel kanunlara ulaşma gibi çeşitli teoriye ve genel kanunlara ulaşma gibi çeşitli aşamalardan oluşmaktadır.aşamalardan oluşmaktadır.

55

Bilim YöntemiBilim Yöntemi Genellikle bilim sözcüğünden anlaşılan, pozitif Genellikle bilim sözcüğünden anlaşılan, pozitif

(ya da müspet) bilimlerdir.(ya da müspet) bilimlerdir.

Pozitif bilimlerde amaç, olgular arasındaki Pozitif bilimlerde amaç, olgular arasındaki ilişkilerin açıklanması ve bunların soyut modeller ilişkilerin açıklanması ve bunların soyut modeller içinde toplanarak genel kanunlara ulaşılmasıdır.içinde toplanarak genel kanunlara ulaşılmasıdır.

Bilimsel araştırma da pozitif bilimlerin Bilimsel araştırma da pozitif bilimlerin gelişmesine yönelik temel bir faaliyet gelişmesine yönelik temel bir faaliyet niteliğindedir.niteliğindedir.

66

Bilim YöntemiBilim Yöntemi Gerçek anlamda yenilik yaratıcı ve bilimsel Gerçek anlamda yenilik yaratıcı ve bilimsel

yöntemin uygulandığı bilimler pozitif bilimlerdir. yöntemin uygulandığı bilimler pozitif bilimlerdir. Bu bilimlerde doğa bilimleri ve toplumsal Bu bilimlerde doğa bilimleri ve toplumsal bilimler diye ikiye ayrılır.bilimler diye ikiye ayrılır.

Doğa bilimleri de, cansız varlıkları ve canlıları Doğa bilimleri de, cansız varlıkları ve canlıları konu alışlarına göre, fiziki bilimler ve biyolojik konu alışlarına göre, fiziki bilimler ve biyolojik bilimlerden oluşmaktadır.bilimlerden oluşmaktadır.

Toplumsal bilimler ise, toplum olarak yaşayan Toplumsal bilimler ise, toplum olarak yaşayan insanın davranışlarını çeşitli yönlerden insanın davranışlarını çeşitli yönlerden (sosyoloji, ekonomi, siyaset bilimi, sosyal (sosyoloji, ekonomi, siyaset bilimi, sosyal antropoloji, vb.) inceleyerek genel teoriler elde antropoloji, vb.) inceleyerek genel teoriler elde etmeye çalışırlar.etmeye çalışırlar.

77

Bilim YöntemiBilim Yöntemi Bilimin pozitif açıdan özellikleri; bilim olgusaldır, Bilimin pozitif açıdan özellikleri; bilim olgusaldır,

iç ve dış tutarlılık, eleştiri, genellik, öngörü, iç ve dış tutarlılık, eleştiri, genellik, öngörü, toplumsal gerekler.toplumsal gerekler.

Matematik ve istatistik teknikler özellikle Matematik ve istatistik teknikler özellikle ekonomi dalında kullanım alanı bulmuştur.ekonomi dalında kullanım alanı bulmuştur.

Böylece matematik, istatistik ve ekonomiye Böylece matematik, istatistik ve ekonomiye dayalı olarak geliştirilen ve ekonometri adı dayalı olarak geliştirilen ve ekonometri adı verilen kantitatif bir bilgi alanı ortaya çıkmıştır.verilen kantitatif bir bilgi alanı ortaya çıkmıştır.

Ekonometri, ekonomik olayları kantitatif olarak Ekonometri, ekonomik olayları kantitatif olarak incelemeye yönelik teknikleri konu incelemeye yönelik teknikleri konu edinmektedir.edinmektedir.

88

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi Tümdengelim (deduction) ve tümevarım Tümdengelim (deduction) ve tümevarım

(induction) yöntemleri olmak üzere genel olarak (induction) yöntemleri olmak üzere genel olarak ikiye ayrılmıştır.ikiye ayrılmıştır.

1-Tümdengelim;1-Tümdengelim; genel bir önermeden akıl genel bir önermeden akıl yürütme yoluyla daha az genel nitelikte olan yeni yürütme yoluyla daha az genel nitelikte olan yeni önermeler elde edilmesi söz konusudur. Burada önermeler elde edilmesi söz konusudur. Burada genelden özele, bütünden parçaya doğru bir geçiş genelden özele, bütünden parçaya doğru bir geçiş vardır.vardır.

Tümdengelim bir anlamda matematiksel Tümdengelim bir anlamda matematiksel kanıtlama yöntemidir. Doğruluğu kanıtlamaya kanıtlama yöntemidir. Doğruluğu kanıtlamaya gerek duyulmayacak kadar açık ve itirazsız kabul gerek duyulmayacak kadar açık ve itirazsız kabul edilen önermelerden yola çıkılır. Bu sistemde edilen önermelerden yola çıkılır. Bu sistemde deney ve gözlemin yeri yoktur.deney ve gözlemin yeri yoktur.

99

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi 2-Tümevarım;2-Tümevarım; tek tek olgulardan temel tek tek olgulardan temel

önermeler elde edilmesi söz konusudur.önermeler elde edilmesi söz konusudur.

Özelden genele, parçadan bütüne doğru bir Özelden genele, parçadan bütüne doğru bir geçiş yapılmaktadır. Bilimsel bilginin temeli geçiş yapılmaktadır. Bilimsel bilginin temeli olarak gözlem ve deney kabul edilir.olarak gözlem ve deney kabul edilir.

Gerçeğe varmada bu yöntemler tek başlarına Gerçeğe varmada bu yöntemler tek başlarına yeterli değildir. Bununla birlikte, gerçeği yeterli değildir. Bununla birlikte, gerçeği yakalama bazen sezgi, yaratıcılık ya da yakalama bazen sezgi, yaratıcılık ya da rastlantılara bağlı olabilmektedir.rastlantılara bağlı olabilmektedir.

1010

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi 3-Hipotezli Tümdengelim; tümdengelim 3-Hipotezli Tümdengelim; tümdengelim

yönteminde, genel öncüllerden çıkartılan yönteminde, genel öncüllerden çıkartılan önermeler çoğunlukla sınanabilme özelliğine önermeler çoğunlukla sınanabilme özelliğine sahip değildir ve belirsizlik söz konusudur.sahip değildir ve belirsizlik söz konusudur.

Hipotezci tümdengelim, bu belirsizliği gidermek Hipotezci tümdengelim, bu belirsizliği gidermek üzere geliştirilmiştir.üzere geliştirilmiştir.

Burada genel ifadelerden hareketlerle, belirli Burada genel ifadelerden hareketlerle, belirli sınırlandırıcı koşullar konularak, olgulara veya sınırlandırıcı koşullar konularak, olgulara veya somuta ilişkin daha dar kapsamlı önermeler somuta ilişkin daha dar kapsamlı önermeler çıkartılır.çıkartılır.

1111

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi Elde edilen bu önermelerin test edilmesi yoluyla Elde edilen bu önermelerin test edilmesi yoluyla

da genel ifadelerin doğruluğu kanıtlanmaya da genel ifadelerin doğruluğu kanıtlanmaya çalışılır.çalışılır.

Örneğin, “Kamu harcamaları enflasyon doğurur.” Örneğin, “Kamu harcamaları enflasyon doğurur.” şeklindeki bir genel ifadeyi ele alalım.şeklindeki bir genel ifadeyi ele alalım.

Buradan test edilmek üzere “Devlet Buradan test edilmek üzere “Devlet yatırımlarındaki bir artış, tam istihdam koşulları yatırımlarındaki bir artış, tam istihdam koşulları altında, fiyatlar genel düzeyini yükseltir.” gibi altında, fiyatlar genel düzeyini yükseltir.” gibi yeni bir önerme elde edilmiş olsun. Burada yeni bir önerme elde edilmiş olsun. Burada sınırlandırıcı koşul tam istihdam durumudur.sınırlandırıcı koşul tam istihdam durumudur.

Eğer yapılan uygulamalı çalışmalar bu önermeyi Eğer yapılan uygulamalı çalışmalar bu önermeyi doğrularsa somut bir sonuca ulaşılmış olur.doğrularsa somut bir sonuca ulaşılmış olur.

1212

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi 4-Hipotez; araştırılan sorunla ilgili olarak öne 4-Hipotez; araştırılan sorunla ilgili olarak öne

sürülen, doğruluğu veya yanlışlığı henüz test sürülen, doğruluğu veya yanlışlığı henüz test edilmemiş, fakat doğruluğuna önceden güven edilmemiş, fakat doğruluğuna önceden güven duyulan bir önerme, ifade veya çözümlemedir.duyulan bir önerme, ifade veya çözümlemedir.

Bu önerme, araştırmanın ilerideki aşamalarında Bu önerme, araştırmanın ilerideki aşamalarında yeniden olaylara dönülerek test edilecek, eğer yeniden olaylara dönülerek test edilecek, eğer gerçekler tarafından doğrulanıyorsa bilimsel bir gerçekler tarafından doğrulanıyorsa bilimsel bir bilgi niteliği kazanacak, tersi durumda bilgi niteliği kazanacak, tersi durumda değiştirilecek veya terk edilecektir.değiştirilecek veya terk edilecektir.

İyi bir hipotez, basit ve açık bir önerme niteliğinde İyi bir hipotez, basit ve açık bir önerme niteliğinde olmalıdır. Genellikle araştırmacı, konuya ne kadar olmalıdır. Genellikle araştırmacı, konuya ne kadar hakim olursa hipotez de o ölçüde basit olur.hakim olursa hipotez de o ölçüde basit olur.

1313

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi 5-Hipotez Testi; hipotez, doğruluğu sınanmak 5-Hipotez Testi; hipotez, doğruluğu sınanmak

amacıyla öne sürülmüş geçici bir önermedir.amacıyla öne sürülmüş geçici bir önermedir.

Araştırmacı hipotezini kurduktan sonra olay ve Araştırmacı hipotezini kurduktan sonra olay ve olguları gözleyip kanıtlar toplayarak önerisinin olguları gözleyip kanıtlar toplayarak önerisinin doğruluğunu desteklemeye çalışır.doğruluğunu desteklemeye çalışır.

Gerçeğe ters düştüğü belirlenen bir hipotez ya Gerçeğe ters düştüğü belirlenen bir hipotez ya terk edilecek ya da gerçeğe uyacak biçimde terk edilecek ya da gerçeğe uyacak biçimde değiştirilecektir.değiştirilecektir.

Hipotez testi, tümdengelim yöntemine dayanır. Hipotez testi, tümdengelim yöntemine dayanır. Çünkü genel bir önermeden hareketle tek tek Çünkü genel bir önermeden hareketle tek tek olaylara inilmekte ve önerinin ne ölçüde olaylara inilmekte ve önerinin ne ölçüde desteklendiği anlaşılmaya çalışılmaktadır.desteklendiği anlaşılmaya çalışılmaktadır.

1414

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi 6-Soyutlama, Teori ve Kanun; bilimsel yöntemin 6-Soyutlama, Teori ve Kanun; bilimsel yöntemin

temel amacı, olgular arasındaki ilişkileri temel amacı, olgular arasındaki ilişkileri keşfetmek ve bunları teorik modeller içinde keşfetmek ve bunları teorik modeller içinde genelleştirmektir.genelleştirmektir.

İlişkilerin genelleştirilmesi ise bir soyutlama İlişkilerin genelleştirilmesi ise bir soyutlama faaliyetidir. Soyutlaştırma olmadan, bilim faaliyetidir. Soyutlaştırma olmadan, bilim yapılmış sayılmaz.yapılmış sayılmaz.

Hipotezin test edilmesi somut ya da olgulara Hipotezin test edilmesi somut ya da olgulara bağlı bir işlemdir. Hipotezin olgular tarafından bağlı bir işlemdir. Hipotezin olgular tarafından desteklenmesiyle bulunan ilişkiler bir teori desteklenmesiyle bulunan ilişkiler bir teori içinde bütünleştirilmeye çalışılır.içinde bütünleştirilmeye çalışılır.

1515

Bilimsel Düşünce YöntemiBilimsel Düşünce Yöntemi Teorinin kurulması soyut, yani Teorinin kurulması soyut, yani

kavramlaştırmaya yönelik bir faaliyettir.kavramlaştırmaya yönelik bir faaliyettir.

Teori, olaylar arasındaki ilişkileri içeren Teori, olaylar arasındaki ilişkileri içeren bütünleştirilmiş tanımlar, varsayımlar ve genel bütünleştirilmiş tanımlar, varsayımlar ve genel önermeler bütünüdür.önermeler bütünüdür.

Olaylar önermeleri değişmez bir kural biçiminde Olaylar önermeleri değişmez bir kural biçiminde desteklemekte ise önerme bilimsel bir yasa desteklemekte ise önerme bilimsel bir yasa niteliği kazanır.niteliği kazanır.

Bir teori daha iyisi kuruluncaya kadar Bir teori daha iyisi kuruluncaya kadar geçerliliğini korur.geçerliliğini korur.

1616

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Yöntem konusu, bir araştırmanın en önemli Yöntem konusu, bir araştırmanın en önemli

sorunlarından birisidir.sorunlarından birisidir.

O nedenle araştırmaya karar verilirken O nedenle araştırmaya karar verilirken yöntemin de öncelikle belirlenmesi ve proje yöntemin de öncelikle belirlenmesi ve proje tasarısında açıklanması gerekir.tasarısında açıklanması gerekir.

1717

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Amaçları Yönünden Araştırmalar:Amaçları Yönünden Araştırmalar: Temel ve Temel ve

Uygulamalı.Uygulamalı.

Temel araştırmalar, olaylar arasındaki ilişkileri Temel araştırmalar, olaylar arasındaki ilişkileri keşfetmek ve teori geliştirmek amacı taşırlar.keşfetmek ve teori geliştirmek amacı taşırlar.

Amaç, bilime katkıda bulunmaktır, güncel Amaç, bilime katkıda bulunmaktır, güncel sorunlara cevap vermek kaygısı ön planda sorunlara cevap vermek kaygısı ön planda değildir.değildir.

Uygulamalı araştırmalar, günlük pratik sorunlara Uygulamalı araştırmalar, günlük pratik sorunlara çözüm ararlar.çözüm ararlar.

Amaçları, araştırma sonuçlarının sosyal politikayı Amaçları, araştırma sonuçlarının sosyal politikayı yürütenlerce kullanılmasını sağlamaktır.yürütenlerce kullanılmasını sağlamaktır.

1818

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Uygulamalı araştırmalar genellikle değerlendirme Uygulamalı araştırmalar genellikle değerlendirme

araştırmalarıdırlar ve bu yönleriyle ikiye araştırmalarıdırlar ve bu yönleriyle ikiye ayrılabilirler:ayrılabilirler:

Sonuç (halen yürütülmekte olan bir programda Sonuç (halen yürütülmekte olan bir programda değişiklik yapılması gereken noktaları vurgular, değişiklik yapılması gereken noktaları vurgular, sayısal verilerde istatistiksel analiz yöntemini sayısal verilerde istatistiksel analiz yöntemini kullanırlar) vekullanırlar) ve

Süreç (bir program veya politika henüz Süreç (bir program veya politika henüz kararlaştırılmadan önce bunun tanıtılması, kararlaştırılmadan önce bunun tanıtılması, yöneticilerin aydınlatılması ve bilgilendirilmesine yöneticilerin aydınlatılması ve bilgilendirilmesine yöneliktir, genellikle istatistik değil, sayılara yöneliktir, genellikle istatistik değil, sayılara dayanmayan yöntemler veya tarih yöntemi dayanmayan yöntemler veya tarih yöntemi kullanılır) araştırmaları.kullanılır) araştırmaları.

1919

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Yürütüldükleri Ortam Yönünden Yürütüldükleri Ortam Yönünden

Araştırmalar:Araştırmalar: Laboratuar ve Doğal Çevre. Laboratuar ve Doğal Çevre.

Laboratuar araştırmaları, yapay olarak Laboratuar araştırmaları, yapay olarak oluşturulan bir çevre veya ortamda ve denetimli oluşturulan bir çevre veya ortamda ve denetimli koşullar altında, neden-sonuç ilişkilerinin koşullar altında, neden-sonuç ilişkilerinin bulunmasına yönelik bir çalışma türüdür.bulunmasına yönelik bir çalışma türüdür.

2020

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Sosyal bilimler alanındaki laboratuar Sosyal bilimler alanındaki laboratuar

araştırmaları çeşitli şekillerde gruplandırılabilir: araştırmaları çeşitli şekillerde gruplandırılabilir: etki çalışmaları, yargı çalışmaları, gözlem etki çalışmaları, yargı çalışmaları, gözlem çalışmaları. Sakıncalı yönü, üzerinde inceleme çalışmaları. Sakıncalı yönü, üzerinde inceleme yapılan deneklerin, bunun farkında olması ve yapılan deneklerin, bunun farkında olması ve yapay tepkiler verebilmeleridir.yapay tepkiler verebilmeleridir.

Doğal çevre araştırmaları, olayların gerçek Doğal çevre araştırmaları, olayların gerçek oluşum içerisinde ya da doğal hayatta oluşum içerisinde ya da doğal hayatta incelenmesine dayanır, herhangi bir yapaylık incelenmesine dayanır, herhangi bir yapaylık söz konusu değildir.söz konusu değildir.

2121

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Yöntemleri (Nedensellik) Açısından Yöntemleri (Nedensellik) Açısından

Araştırmalar:Araştırmalar: Deneysel, Tanıtıcı (Durum Deneysel, Tanıtıcı (Durum Belirleyici), İstatistiksel, Alan.Belirleyici), İstatistiksel, Alan.

Deneysel yöntemde araştırmacı, araştırma Deneysel yöntemde araştırmacı, araştırma ortamını kendisi oluşturur ve bu ortamda ortamını kendisi oluşturur ve bu ortamda ilgilendiği olayın değişken ve etkenlerini ilgilendiği olayın değişken ve etkenlerini denetleyebilir.denetleyebilir.

Genellikle laboratuar ortamındaki araştırmalarda Genellikle laboratuar ortamındaki araştırmalarda uygulanır.uygulanır.

Zayıf yönleri, yapay davranış ve kullanılan Zayıf yönleri, yapay davranış ve kullanılan deneklerin ana kütleyi temsil etme dereceleridir.deneklerin ana kütleyi temsil etme dereceleridir.

2222

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Tanıtıcı araştırmalar, belirli bir ana kütlenin ilgi Tanıtıcı araştırmalar, belirli bir ana kütlenin ilgi

duyulan özelliklerini ortaya koymayı amaçlar.duyulan özelliklerini ortaya koymayı amaçlar.

Örneğin Türkiye’de nüfusun yüzde kaçının okur-Örneğin Türkiye’de nüfusun yüzde kaçının okur-yazar olduğunun, köyde veya kentte yazar olduğunun, köyde veya kentte oturduğunun ya da hangi ekonomik faaliyetlerle oturduğunun ya da hangi ekonomik faaliyetlerle uğraştıklarının araştırılması gibi.uğraştıklarının araştırılması gibi.

Tüketim-harcama kalıbı ve miktarı için hane Tüketim-harcama kalıbı ve miktarı için hane halkı anketleri, marka tercihi araştırmaları, halkı anketleri, marka tercihi araştırmaları, siyasi tercih araştırmaları, kitle iletişim araçları siyasi tercih araştırmaları, kitle iletişim araçları izlenme tercih ve oranları diğer örneklerdir.izlenme tercih ve oranları diğer örneklerdir.

2323

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Tanıtıcı araştırmalarda amaç, anket, görüşme, Tanıtıcı araştırmalarda amaç, anket, görüşme,

gözlem ve örnekleme gibi araçlarla ana kitlenin gözlem ve örnekleme gibi araçlarla ana kitlenin ilgilenilen özelliklerinin ortaya konmasıdır.ilgilenilen özelliklerinin ortaya konmasıdır.

Toplum bilimlerinde özel yeri olan tanıtıcı Toplum bilimlerinde özel yeri olan tanıtıcı araştırma türleri: Monografiler (-parti, sendika, araştırma türleri: Monografiler (-parti, sendika, aile bütçesi, nüfus yapısı- olay ve olguları aile bütçesi, nüfus yapısı- olay ve olguları olduğu gibi tanıtmaya yarar, tümevarımcı bir olduğu gibi tanıtmaya yarar, tümevarımcı bir yaklaşımdır, anket ve görüşme teknikleri yaygın yaklaşımdır, anket ve görüşme teknikleri yaygın olarak kullanılır.olarak kullanılır.

2424

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Örnek olay monografileri ve Değişim –zaman Örnek olay monografileri ve Değişim –zaman

derinliği ve zaman kesiti olarak- monografileri derinliği ve zaman kesiti olarak- monografileri olmak üzere iki tiptir.) ve Tarihsel (toplumsal olmak üzere iki tiptir.) ve Tarihsel (toplumsal olayların geçmişteki durumunu incelemeye olayların geçmişteki durumunu incelemeye yönelik araştırmalardır.yönelik araştırmalardır.

Çalışma yazılı belgeler ve kalıntılar üzerinden Çalışma yazılı belgeler ve kalıntılar üzerinden yürütülür. Aslında doğal çevre yürütülür. Aslında doğal çevre araştırmalarıdırlar çünkü, gerçek kişilerin araştırmalarıdırlar çünkü, gerçek kişilerin araştırıcıdan etkilenmeleri yanında, anket ve araştırıcıdan etkilenmeleri yanında, anket ve görüşme de söz konusu değildir.) görüşme de söz konusu değildir.) araştırmalardır.araştırmalardır.

2525

Araştırma TürleriAraştırma Türleri İstatistiksel araştırmalar, çoğu kez, hem daha İstatistiksel araştırmalar, çoğu kez, hem daha

güvenilir hem de daha açık ve objektif sonuçlar güvenilir hem de daha açık ve objektif sonuçlar elde edilmesine olanak sağlar.elde edilmesine olanak sağlar.

Ancak sosyal bilimlerde her zaman ölçme ve Ancak sosyal bilimlerde her zaman ölçme ve sayılarla gösterme olanağı bulunmamaktadır.sayılarla gösterme olanağı bulunmamaktadır.

İstatistik yöntemi, genellikle rakamsal verilerin İstatistik yöntemi, genellikle rakamsal verilerin planlı şekilde toplanması, gruplandırılması, planlı şekilde toplanması, gruplandırılması, işlenmesi, yorumlanması ve tahmini konusundaki işlenmesi, yorumlanması ve tahmini konusundaki tekniklerle ilgilenir.tekniklerle ilgilenir.

Ayrıca, ana kütleden bir parça ile ana kütle Ayrıca, ana kütleden bir parça ile ana kütle hakkında bilgi edinme olanağı sağlanır, buna hakkında bilgi edinme olanağı sağlanır, buna istatistiksel tahmin adı verilir.istatistiksel tahmin adı verilir.

2626

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Alan araştırmaları, incelenen kişilerin gerçek Alan araştırmaları, incelenen kişilerin gerçek

yaşantılarına katılarak yapılan araştırmalardır.yaşantılarına katılarak yapılan araştırmalardır.

Burada insanları laboratuara almak yerine, Burada insanları laboratuara almak yerine, araştırmacının adeta onların dünyasına girmesi araştırmacının adeta onların dünyasına girmesi söz konusudur.söz konusudur.

Böylece kişilerin doğal ortamlarında, duygu, Böylece kişilerin doğal ortamlarında, duygu, düşünce, görüş ve tepkileri (yüz ifadesi, düşünce, görüş ve tepkileri (yüz ifadesi, mimikler vb.) belirlenmeye çalışılır.mimikler vb.) belirlenmeye çalışılır.

2727

Araştırma TürleriAraştırma Türleri Amaçları Yönünden Araştırmalar:Amaçları Yönünden Araştırmalar: Destekleyici ve Destekleyici ve

Keşfedici.Keşfedici.

Destekleyici araştırmalar, bilgilerin yorumuna dayalı Destekleyici araştırmalar, bilgilerin yorumuna dayalı araştırmalardır. Tartışmalı bir konuda belirli bir görüşü araştırmalardır. Tartışmalı bir konuda belirli bir görüşü savunmaya yönelik olurlar.savunmaya yönelik olurlar.

Yazar, okuyucuya konu hakkında kendi görüş ve analizlerini Yazar, okuyucuya konu hakkında kendi görüş ve analizlerini aktarma ve doğruluğu konusunda okuyucuyu ikna etme aktarma ve doğruluğu konusunda okuyucuyu ikna etme amacındadır.amacındadır.

Keşfedici araştırmalar, ilişki bulmaya, durum belirlemeye, Keşfedici araştırmalar, ilişki bulmaya, durum belirlemeye, okuyucuya bilgi vermeye yönelik araştırmalardır.okuyucuya bilgi vermeye yönelik araştırmalardır.

Tanımlara, istatistiksel verilere, ölçümlere, gözlem, mülakat Tanımlara, istatistiksel verilere, ölçümlere, gözlem, mülakat ve anketlere, deneylere dayanarak belirli konularda bilgi ve anketlere, deneylere dayanarak belirli konularda bilgi üretmeyi amaçlarlar. Bunlar nesnel araştırmalardır, yazarın üretmeyi amaçlarlar. Bunlar nesnel araştırmalardır, yazarın kişisel görüşlerinin daha az yeri vardır.kişisel görüşlerinin daha az yeri vardır.

2828

Veri Toplama YöntemleriVeri Toplama Yöntemleri Araştırmacı konuyu ve yöntemi belirledikten Araştırmacı konuyu ve yöntemi belirledikten

sonra, sıra veri toplamaya gelmiştir.sonra, sıra veri toplamaya gelmiştir.

Bir araştırma veri olmadan yürütülemez.Bir araştırma veri olmadan yürütülemez.

Veri, araştırmayı sonuca götürmeye yarayan Veri, araştırmayı sonuca götürmeye yarayan her türlü bilgi, belge, kayıt veya istatistiklerdir.her türlü bilgi, belge, kayıt veya istatistiklerdir.

Veri toplama teknikleri: Görüşme, Anket, Veri toplama teknikleri: Görüşme, Anket, Gözlem, Örnekleme (Tesadüfi, Yargısal), Gözlem, Örnekleme (Tesadüfi, Yargısal), Belgesel Kaynak Taraması’dır.Belgesel Kaynak Taraması’dır.

2929

Kütüphanelerden YararlanmaKütüphanelerden Yararlanma Kütüphane Türleri: Üniversite, Uzmanlık, Halk, Kütüphane Türleri: Üniversite, Uzmanlık, Halk,

Kurum.Kurum.

Kütüphanelerde Sınıflandırma Sistemleri: Kütüphanelerde Sınıflandırma Sistemleri: Dewey On’lu Sınıflandırma Sistemi (Dewey Dewey On’lu Sınıflandırma Sistemi (Dewey Decimal Classification - DDC), Kongre Decimal Classification - DDC), Kongre Kütüphanesi Sınıflandırma Sistemi (Library of Kütüphanesi Sınıflandırma Sistemi (Library of Congress - LC) Congress - LC)

3030

1. Dewey Onlu Sınıflandırma 1. Dewey Onlu Sınıflandırma Sistemi (DDC-Dewey Decimal Sistemi (DDC-Dewey Decimal

Classifıcation)Classifıcation) 1. Derecede Bölümler1. Derecede Bölümler 000 Genel Konular000 Genel Konular 100 Felsefe, Estetik100 Felsefe, Estetik 200 Dinler200 Dinler 300 Sosyal Bilimler, Sosyoloji300 Sosyal Bilimler, Sosyoloji 400 Dilbilim400 Dilbilim 500 Temel Bilimler500 Temel Bilimler 600 Uygulamalı Bilimler600 Uygulamalı Bilimler 700 Güzel Sanatlar700 Güzel Sanatlar 800 Edebiyat800 Edebiyat 900 Tarih900 Tarih

3131

336 Kamu Maliyesi336.1 ---336.2 Vergiler ve Vergilendirme336.21 ---336.22 ---336.23 ---336.24 Gelir Vergisi336.241 ---336.242 Kişisel Gelir Vergisi336.2421 ---336.2422 Ücret Gelirleri336.24221 ---336.24222 ---336.24223 ---336.24224 ---336.24225 ---336.24226 ---336.24227 ---336.24228 Emeklilik Kesenekleri

3. Derecede 3. Derecede Bölümler: Örnek, Bölümler: Örnek, İktisatİktisat

330 Genel olarak iktisat330 Genel olarak iktisat 331 Çalışma Ekonomisi331 Çalışma Ekonomisi 332 Mali Ekonomi332 Mali Ekonomi 333 Tarım Ekonomisi333 Tarım Ekonomisi 334 Kooperatifler334 Kooperatifler 335 Sosyalizm ve diğer 335 Sosyalizm ve diğer

sistemlersistemler 336 Kamu Maliyesi 336 Kamu Maliyesi 337 Tarife Politikası337 Tarife Politikası 338 Üretim338 Üretim 339 Makroekonom 339 Makroekonom

3232

2. Amerikan Kongresi Kitaplığı 2. Amerikan Kongresi Kitaplığı Sistemi (LC-Library of Congress)Sistemi (LC-Library of Congress)

AA Genel Konular, PoligrafiGenel Konular, Poligrafi BB Felsefe, DinlerFelsefe, Dinler CC Tarih ve Tarihe Yardımcı BilimlerTarih ve Tarihe Yardımcı Bilimler DD Tarih ve TopografyaTarih ve Topografya E – FE – F Amerika (F yalnız ABD'dir)Amerika (F yalnız ABD'dir) GG Coğrafya, Antropoloji, Folklor, Coğrafya, Antropoloji, Folklor,

SporSpor H H Sosyal BilimlerSosyal Bilimler JJ Siyasal BilimlerSiyasal Bilimler KK HukukHukuk LL EğitimEğitim MM MüzikMüzik NN Güzel SanatlarGüzel Sanatlar OO FenFen PP Dil ve EdebiyatDil ve Edebiyat RR TıpTıp SS Tarım, Bitki ve HayvancılıkTarım, Bitki ve Hayvancılık TT TeknolojiTeknoloji UU Askerlik BilimiAskerlik Bilimi VV Denizcilik BilimiDenizcilik Bilimi ZZ Bibliyografya ve Kütüphanecilik Bibliyografya ve Kütüphanecilik

BilimiBilimi

S TarımS TarımSA -----SA -----SB Bitki YetiştirmeSB Bitki Yetiştirme----SB 409 OrkidelerSB 409 OrkidelerSB 410 PapatyalarSB 410 PapatyalarSB 411 GüllerSB 411 Güller

3333

Araştırma sürecindeki aşamalarAraştırma sürecindeki aşamalar

Konu SeçmeKonu Seçme : Yeterince kaynak incelenmeli, : Yeterince kaynak incelenmeli, bu kaynakların bibliyografyaları gözden bu kaynakların bibliyografyaları gözden geçirilmelidir. Konu seçiminde göz önünde geçirilmelidir. Konu seçiminde göz önünde bulundurulması gereken noktalar şunlardır:bulundurulması gereken noktalar şunlardır:

• İlgiİlgi • OrijinallikOrijinallik • ÖnemÖnem • BilimselBilimsel YeterlilikYeterlilik • Birincil ve İkincil KaynaklarBirincil ve İkincil Kaynaklar • Kaynak YeterliliğiKaynak Yeterliliği • ZamanZaman

3434

Konuyu SınırlandırmaKonuyu Sınırlandırma : konunun daha dar : konunun daha dar bir kapsamda, belirli bir yönüyle incelenmesi bir kapsamda, belirli bir yönüyle incelenmesi anlaşılır. Konu ne kadar daraltılırsa, onu o anlaşılır. Konu ne kadar daraltılırsa, onu o ölçüde derinlemesine inceleme olanağı elde ölçüde derinlemesine inceleme olanağı elde edilmiş olur. Ancak, konunun içinden edilmiş olur. Ancak, konunun içinden çıkılmayacak kadar geniş olması kadar, çıkılmayacak kadar geniş olması kadar, araştırmayı anlamsız kılacak kadar da dar araştırmayı anlamsız kılacak kadar da dar kapsamlı tutulmaması gerekir.kapsamlı tutulmaması gerekir.

Hipotez KurmaHipotez Kurma Çalışmanın başlangıcında Çalışmanın başlangıcında oluşturulan hipotez, nihai bir görüş olmayıp, oluşturulan hipotez, nihai bir görüş olmayıp, araştırılan soruna karşı getirilen geçici bir araştırılan soruna karşı getirilen geçici bir çözümlemedir. Hipotez doğruluğu çözümlemedir. Hipotez doğruluğu sınanmamış, düz ya da soru cümlesi şeklinde sınanmamış, düz ya da soru cümlesi şeklinde ifade edilen bir önermedir. Örneğin: Genel ifade edilen bir önermedir. Örneğin: Genel Konu “Sanayileşme” olsun.Konu “Sanayileşme” olsun.

3535

3636

Araştırmanın Metodunu BelirlemeAraştırmanın Metodunu Belirleme : Araştırmada, konunun : Araştırmada, konunun özelliklerine ve araştırmacının ilgisine göre kütüphane özelliklerine ve araştırmacının ilgisine göre kütüphane araştırması, anket, gözlem, mülâkat, istatistik bilgiler, deney araştırması, anket, gözlem, mülâkat, istatistik bilgiler, deney gibi yöntemlerden biri veya birkaçı kullanılabilir. Araştırmacı, gibi yöntemlerden biri veya birkaçı kullanılabilir. Araştırmacı, uygulayacağı yöntemi baştan belirlemeli ve bunu araştırma uygulayacağı yöntemi baştan belirlemeli ve bunu araştırma metninde okuyucuya açıkça belirtmelidir.metninde okuyucuya açıkça belirtmelidir.

Taslak (Geçici) Plan HazırlamaTaslak (Geçici) Plan Hazırlama : İlk okumalardan elde : İlk okumalardan elde edilen bilgiler ve oluşturulan hipotez geçici planın edilen bilgiler ve oluşturulan hipotez geçici planın hazırlanmasını kolaylaştırır. Taslak plan, konuyla ilgili bilgi, fikir hazırlanmasını kolaylaştırır. Taslak plan, konuyla ilgili bilgi, fikir ve görüşleri hipotez cümlesi etrafında bir düzene sokmaya ve ve görüşleri hipotez cümlesi etrafında bir düzene sokmaya ve geliştirmeye yardımcı olur. Araştırmanın başında sahip olunan geliştirmeye yardımcı olur. Araştırmanın başında sahip olunan bilgiler sınırlı olduğundan, yeni kaynaklar okunup araştırma bilgiler sınırlı olduğundan, yeni kaynaklar okunup araştırma derinleştirildikçe taslak plan da buna bağlı olarak değiştirilir. derinleştirildikçe taslak plan da buna bağlı olarak değiştirilir. Taslak planda, bir üst başlığı alt başlıklarına ayırmak için onun Taslak planda, bir üst başlığı alt başlıklarına ayırmak için onun en az iki alt başlığı bulunmalıdır.en az iki alt başlığı bulunmalıdır.

Geçici Bibliyografya (Kaynakça) OluşturmaGeçici Bibliyografya (Kaynakça) Oluşturma : Konunun : Konunun belirlenmesinden sonra yapılan kaynak araştırmasında elde belirlenmesinden sonra yapılan kaynak araştırmasında elde edilen kaynaklarla bibliyografya oluşturulur. Yeni kaynaklar edilen kaynaklarla bibliyografya oluşturulur. Yeni kaynaklar elde edildikçe geçici bibliyografyada geliştirilir. Temel olarak elde edildikçe geçici bibliyografyada geliştirilir. Temel olarak kaynaklar; kütüphane katalogları, makale indeksleri ve kaynaklar; kütüphane katalogları, makale indeksleri ve bibliyografyalardır.bibliyografyalardır.

3737

Okuma ve Not AlmaOkuma ve Not Alma : Seçici bir gözle okunan : Seçici bir gözle okunan kaynakları not alma, bilgileri özetleme (kendi kaynakları not alma, bilgileri özetleme (kendi ifademizle ve kısaltılmış olarak) ve/veya aktarma ifademizle ve kısaltılmış olarak) ve/veya aktarma (kısaltma yapılmadan kendi kelimelerimizle ifade (kısaltma yapılmadan kendi kelimelerimizle ifade edilerek-değiştirerek aktarma- veya gerek kelime edilerek-değiştirerek aktarma- veya gerek kelime gerek noktalama işaretleri yönünden ana gerek noktalama işaretleri yönünden ana metindekinin aynısı alınarak-aynen aktarma-) metindekinin aynısı alınarak-aynen aktarma-) biçiminde yapılabilir. Not almak için, not alma kartları, biçiminde yapılabilir. Not almak için, not alma kartları, not defteri, fotokopi ve bilgisayardan yararlanılabilir.not defteri, fotokopi ve bilgisayardan yararlanılabilir.

YazmaYazma : Araştırmacı, aldığı notları, topladığı bilgileri : Araştırmacı, aldığı notları, topladığı bilgileri analiz ettikten ve bunlara kendi düşüncelerini katarak analiz ettikten ve bunlara kendi düşüncelerini katarak belli bir sonucu ulaştıktan sonra, ilk taslağı yazmaya belli bir sonucu ulaştıktan sonra, ilk taslağı yazmaya başlar (grafik, tablo ve metin aktarmalarıyla başlar (grafik, tablo ve metin aktarmalarıyla uğraşılmaz. Ayrıca, metnin yazılmasına giriş ile uğraşılmaz. Ayrıca, metnin yazılmasına giriş ile başlamak doğru olmaz. Bir araştırmada giriş ve sonuç başlamak doğru olmaz. Bir araştırmada giriş ve sonuç bölümleri en son yazılmalıdır). Taslak metnin, dil ve bölümleri en son yazılmalıdır). Taslak metnin, dil ve üslup (açıklık-sadelik-akıcılık) açısından birkaç kez üslup (açıklık-sadelik-akıcılık) açısından birkaç kez düzeltilmesi ve geliştirilmesi ile araştırma son şeklini düzeltilmesi ve geliştirilmesi ile araştırma son şeklini alır.alır.

3838

1. Ön Kısım 2. Metin Kısmı 3. Son Kısım

a. Başlık a- Giriş a- Sözlük

b. Önsöz b- Kısımlar b- Ekler

c. İçindekiler c- Bölümler c- Bibliyografya

d. Şekiller Listesi d- Sonuç d- İndeks

e. Tablolar Listesi

f. Kısaltmalar Listesi

g. Özet

ARAŞTIRMANIN BİÇİMSEL YAPISIAraştırma, gelişi güzel yapılan bir metin değildir. Bilgilerin

düzenli biçimde aktarılması ve belirli şekil kurallarına uyulması, bilimsel etkinlik açısından da büyük önem taşır.

3939

Araştırmayı bölümlere ayırmada Araştırmayı bölümlere ayırmada kullanılan başlıca iki numaralandırma kullanılan başlıca iki numaralandırma sistemi vardır. Bunlar, rakam-harf sistemi vardır. Bunlar, rakam-harf sistemi ile ondalık sistemdir.sistemi ile ondalık sistemdir.

  

4040

RAKAM-HARF SİSTEMİRAKAM-HARF SİSTEMİ

4141

BİRİNCİ BÖLÜM BÖLÜM BAŞLIĞI I. BİRİNCİ DERECE BAŞLIK

A. İKİNCİ DERECE BAŞLIK 1. Üçüncü Derece Başlık a. Dördüncü Derece Başlık (1) Beşinci Derece Başlık (a) Altıncı Derece Başlık i) Yedinci Derece Başlık ii) Yedinci Derece Başlık (b) Altıncı Derece Başlık (2) Beşinci Derece Başlık b. Dördüncü Derece Başlık 2. Üçüncü Derece Başlık B. İKİNCİ DERECE BAŞLIK

II. BİRİNCİ DERECE BAŞLIK

ONDALIK SİSTEMONDALIK SİSTEM

4242

1. BİRİNCİ BÖLÜM 1.1 Birinci Derece Alt Bölüm

1.1.1 İkinci Derece Alt Bölüm 1.1.1.1 Üçüncü Derece Alt Bölüm

1.1.1.1.1 Dördüncü Derece Alt Bölüm 1.1.1.1.2 Dördüncü Derece Alt Bölüm 1.1.1.1.3 Dördüncü Derece Alt Bölüm

1.1.1.2 Üçüncü Derece Alt Bölüm 1.1.2 İkinci Derece Alt Bölüm 1.1.3 İkinci Derece Alt Bölüm 1.1.4 İkinci Derece Alt Bölüm

1.2 Birinci Derece Alt Bölüm 1.3 Birinci Derece Alt Bölüm 2. İKİNCİ BÖLÜM 3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Araştırma Metninin Biçim Araştırma Metninin Biçim KurallarıKuralları

Sayfa Kenar BoşluklarıSayfa Kenar Boşlukları Satır AralığıSatır Aralığı Yazı tipi ve Paragraf AyarlarıYazı tipi ve Paragraf Ayarları Bölüm BaşlıklarıBölüm Başlıkları Sayfa NumaralandırmaSayfa Numaralandırma DipnotlarDipnotlar

4343

KAYNAK GÖSTERME YÖNTEMLERİKAYNAK GÖSTERME YÖNTEMLERİ

Başkalarına ait fikirler, ister aynen Başkalarına ait fikirler, ister aynen alınsınalınsın, ister araştırmacının üslup ve , ister araştırmacının üslup ve ifadesiyle ifadesiyle aktarılmışaktarılmış olsun, normal olsun, normal olarak alındıkları kaynağın olarak alındıkları kaynağın gösterilmesi gerekir. Bilimsel gösterilmesi gerekir. Bilimsel araştırmalarda kaynak gösterme, araştırmalarda kaynak gösterme, bilim ahlakının bir gereği olduğu bilim ahlakının bir gereği olduğu kadar, çalışmanın doğruluk ve kadar, çalışmanın doğruluk ve güvenilirliğinin de bir kanıtı sayılır.güvenilirliğinin de bir kanıtı sayılır.

4444

Kaynak Göstermede Amaç;Kaynak Göstermede Amaç;

araştırmacının savunduğu görüşlerin doğruluğunu araştırmacının savunduğu görüşlerin doğruluğunu desteklemek,desteklemek,

bilgilerin kaynağını göstererek, araştırmacının bilgilerin kaynağını göstererek, araştırmacının kendi katkısının ne olduğunu belirtmek ve bu kendi katkısının ne olduğunu belirtmek ve bu bilgilerin asıl sahiplerinin hakkını vermek,bilgilerin asıl sahiplerinin hakkını vermek,

sunulan bilgilerin doğruluk, güvenilirlik ve sunulan bilgilerin doğruluk, güvenilirlik ve tarafsızlığıyla ilgili olarak okuyucuya denetim tarafsızlığıyla ilgili olarak okuyucuya denetim olanağı sağlamak,olanağı sağlamak,

ilgili konularda yeni araştırma yapmak isteyenlere ilgili konularda yeni araştırma yapmak isteyenlere başvuru olanağı vermek.başvuru olanağı vermek.

4545

Kaynak Göstermeyi Gerektiren Bilgiler; sıradan bilgilerin dışında kalan her türlü özgün bilgi,

fikir, görüş veya eleştiriler, başka kaynaklardan aynen yapılan aktarmalar, başka yazarların kendilerine özgü düşünce, hüküm ve

önerileri, bir tablo veya istatistiğin düzenlenmesinde kullanılan

verilerin alındığı kaynak, Kaynak Göstermeyi Gerektirmeyen Bilgiler; herkesçe bilinen ve özgünlüğü bulunmayan genel

bilgiler (fiyatı arz ve talebin belirlemesi) herkesçe çok iyi tanınan temel kitaplar, klasikler veya

kutsal kitapların öğüt ve önerileri.

Uygulanan Yöntemler; Metin İçi Kaynak Gösterme; kaynaklar sadece bir

kez ve çalışmanın sonundaki bibliyografyada (kaynakçada) tanıtılır. Metinde başvuru yapılacak yere parantez içinde kısa bilgiler konularak detaylı bilginin bibliyografyadan (kaynakçadan) bulunması sağlanır.

Dipnotlu Kaynak Gösterme; metinde başvuru yapılacak yere bir numara konularak, kaynaklar sayfanın altına sırasıyla yazılır. Bir kaynağa ilk kez başvuru yapıldığında, tüm bilgiler verilir. İkinci ve diğer başvurularda, yalnızca kaynağı tanıtıcı kısa bilgi verilir.

Metinde verilmesi fikirlerin akıcılığını bozan, fakat konuya açıklık kazandıran her türlü tanımlar, yorumlar, ek bilgiler vs. açıklama dipnotu olarak ve genellikle (*) işareti kullanılarak sayfa altında verilebilirler.

METİN İÇİ KAYNAK GÖSTERMEDE GENEL KURALLAR

Metin içi kaynak gösterme: Yazdığınız metnin içinde bir yazara atıfta bulunmak isterseniz, yazarın soyadını, ilgili yayının yayın tarihini ve bu yayında gönderme yaptığınız sayfa numarasını belirtmelisiniz. Aşağıdaki örnekler size biraz fikir verecektir:

Doğrudan alıntı yapmak. Yukarıdaki örnekler, yazarın cümlelerini kullanmadan sadece fikirlerine veya bulgularına nasıl gönderme yapılacağını gösterir. Bazen yazarın söylediklerini aynen aktarmak da isteyebilirsiniz. Eğer yapacağınız alıntı kısaysa bunu paragraf planınızı bozmadan paragrafınızın normal akısı içinde yapabilirsiniz. Ancak, bunu yaparken, alıntı yaptığınız cümleyi tırnak (“ ”) içine alın. Örneğin:

1950’lere kadar petrol fiyatlarının istikrarını sağlamak için uygulanan politikalar çoğunlukla petrol ürünlerine uygulanan vergileri ayarlayarak fiyatları belirli bir aralık içinde tutmaya çalışmıştır (Kalemcibası 1957: 14). “Ancak vergi yoluyla petrol fiyatlarını düzenleme politikası hiçbir zaman başarılı olmamıştır” (Demircioglu, 1976: 124). Günümüzde bu tür politikalara son verilmiştir. Zamaneoglu’nun (2003) da gösterdiği gibi, artık petrol fiyatlarında istikrar değil, dünya petrol fiyatlarıyla uyumluluk aranmaktadır

Eğer yapacağınız alıntı uzunsa bunu ayrı bir paragraf olarak yazmalısınız. Alıntının yer aldığı paragrafı biraz daha içeriden başlatarak diğerlerinden ayırmanız faydalı olacaktır. Örneğin:

İktisat felsefesinin ne olduğu ile ilgili bir şeyler söylemeden önce bilim felsefesinin ne olduğunu anlamak gerekir:

“Bilim felsefesi tanımlanması güç bir konudur; bunun önemli bir nedeni felsefeyi tanımlamanın güç olmasıdır. Fakat felsefenin tartışmalı tanımlarından en azından birine göre, bilimler – fiziksel, biyolojik, sosyal ve davranışsal bilimler –ve felsefe o kadar yakındır ki bilim felsefesi hem felsefecilerin hem de bilim adamlarının ilgi alanlarının merkezi olmalıdır. Bu tanıma göre, felsefe başlangıçta bilimlerin henüz cevaplayamadığı ya da belki de hiçbir zaman cevaplayamayacakları sorularla ve daha sonra da bilimlerin bu soruları neden cevaplayamadığına dair sorularla ilgilenir.”

(Rosenberg, 2000: 1) Bu bağlamda iktisat felsefesinin de iktisadın henüz

cevaplayamadığı konularla ilgilenen bir araştırma alanı olduğunu söylemek mümkündür.

Bazen doğrudan alıntı yaparken yazarın söylediği her şeyi çalışmanıza koymak istemeyebilirsiniz. Yazarın söyledikleri anlam değiştirmediği veya yitirmediği sürece, yaptığınız alıntıdan sizin isinize yaramayacak kısımları çıkarmakta bir sakınca yoktur. Ama bunu yaparken ilgili cümle parçasının yerine köşeli parantez içinde üç nokta (ya da sadece üç nokta) koymanız uygun olacaktır.

İktisat felsefesinin ne olduğu ile ilgili bir şeyler söylemeden önce felsefenin ne olduğunu anlamak gerekir:

“[…] felsefe başlangıçta bilimlerin henüz cevaplayamadığı ya da belki de hiçbir zaman cevaplayamayacakları sorularla ve daha sonra da bilimlerin bu soruları neden cevaplayamadığına dair sorularla ilgilenir.”

(Rosenberg, 2000: 1)

Bazen alıntı yaptığınız metini anlamak için atıfta bulunduğunuz yazarın daha önce belirttiği bazı şeylerin bilinmesi gerekebilir. Bu bilgileri alıntı yaptığınız metnin içinde köşeli parantez içinde verebilirsiniz. Bu konuda her yazar farklı bir yöntem kullandığından, alıntı içinde size ait metinleri nasıl belirttiğinizi mutlaka (çalışmanızın başında veya bu belirteci ilk kullandığınız yerde) okuyucuya bildiriniz. Örnek:

Aşağıdaki alıntı A. H. Hakanoglu’nun bu konudaki deneyimini özetlemektedir:

“Orada [İspanya’da] bir araya geldiğimiz grup [Siyasi Matadorlar Grubu] devrimi nasıl gerçekleştirdiğimiz konusunda bize [Üzgün Kedi Tarikatı’na] ayrıntılı bilgiler vermişti. Ama rakip grubun [Saf İbrik Grubu’nun] baskısı nedeniyle hiçbirini uygulayamamıştık.”*

(Hakanoglu 1844, 18) * Köseli parantez içindeki açıklamalar bana aittir.

Birden fazla kaynağa atıfta bulunmak: Eğer birden fazla kaynağa atıfta bulunmanız gerekirse yapacağınız şey yukarındakinden çok farklı olmayacaktır. Örneğin:

Demircioglu (1976: 124) ve Altanburk (1978: 567) bu türden politikaların başarısız olacağını söylemektedir.

Bu türden politikaların başarısız olduğu iddia edilmiştir (Demircioglu, 1976: 124; Altanburk, 1978: 567).

Bu türden politikaların başarısız olduğu söylenebilir (Demircioglu, 1976: 124; Altanburk, 1978: 567).

Eğer çok yazarlı bir kaynaktan bahsedecekseniz, iki yazar için (Gemici ve Çığırtkan, 1980); ikiden fazla yazar için (Hasanbeyli vd., 1999) veya kısaca (Hasanbeyli et al. 1999) biçiminde atıfta bulunabilirsiniz.

Grafik ve Tablolar: başka kaynaklardan aldığınız grafik ve tabloların kaynağını veya grafik veya tablodaki verileri derlediğiniz kaynağı mutlaka ilgili tablo ya da grafiğin hemen altında atıf sisteminize uygun bir biçimde belirtiniz. Atıfta bulunduğunuz her kaynağı (tablo veya grafik kaynağı da olsa) kaynakçanıza eklemelisiniz.

Kaynakça oluştururken;

İlk yazarın soyadı öne alınır (Soyadı, Adı, …..),

Birden fazla yazar varsa ilk yazarın soyadı önde, diğerlerinin ise adı önde olur (Soyadı, Adı ve Adı Soyadı, …..),

Dergi içindeki makalenin ya da kitap içindeki makalenin sayfa numaraları gösterilir,

Kitapların ve diğer yayınların sayfa numaraları gösterilmez.

BALASSA, Bela, “Gelişmekte Olan Ülkelerde Dışa Açılma ve Döviz Kuru Politikaları”, (Çev:A.Nejat COŞKUN), Ekonomi Üzerine Makaleler, Maliye ve Gümrük Bakanlığı APK Kurulu Başkanlığı, Yayın No:1986/270, Ankara, 1986.

BORDO, Michael D., “Financial Crises, Banking Crises, Stock Market Crashes and the Money Supply: Some International Evidence, 1870-1933”, Financial Crises in the World Banking System, (Ed.Forrest CAPİE ve Geoffrey E.WOOD), St.Martin’s Press, 1985 içinde, ss.17-45.

DURUSOY, Serap, “Finansal Liberalleşmenin Sorgulanmasının Nedenleri”, Dış Ticaret Dergisi, Dış Ticaret Müsteşarlığı, http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/tem2000/finans.htm, (5 Aralık 2000).

EKİNCİ, Nazım, “Türkiye’de 1980 Sonrasında Para Politikaları”, Türkiye’de Kamu Maliyesi, Finansal Yapı ve Politikalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1993.

IMF, “Financial Crises: Characteristics and Indicators of Vulnerability”, World Economic Outlook, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598ch4.pdf, (10.03.2002).

KAZGAN, Gülten, Yeni Ekonomik Düzende Türkiye’nin Yeri, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1994.

KINDLEBERGER, Charles P., Manias, Panics, and Crashes: A History of Financial Crises, Revised Edition, Basic Books Inc., New York, 1989.

UYGUR, Ercan, “Financial Liberalization and the Real Sector in Turkey”, The Central Bank of the Republic of Turkey Research Department, Discussion Papers, No:9010, December 1990.

ÜNSAL, Erdal M., Makro İktisat, İmaj Yayınevi, Ankara, 2005.

DİPNOTLU KAYNAK GÖSTERME YÖNTEMİ

KİTAP DİPNOTU Yazar Adı Soyadı, Kitap Adı, Yayınlayan, Baskı Sayısı, Basım

Yeri, Yayın Tarihi, Sayfa Numarası. Halil SEYİDOĞLU, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı,

Güzem Yayınları, Geliştirilmiş 8.baskı, İstanbul, 2000, s.35. (İki ve üç yazar olması durumunda tüm yazarlar belirtilir.

Ancak üçten fazla yazarlı yayınlar için sadece ilk yazarın isminden sonra ‘ve diğerleri’ ifadesi yazılır. Örneğin: Mehmet ATİK ve diğerleri, Para ve Kapitalizm, Can Yayıncılık, Ankara, 1999, s.57.). Fakat, kaynakçada tüm yazarların ismi mutlaka yazılmalıdır.

MAKALE DİPNOTU Yazar Adı Soyadı, “Makale Adı”, Dergi veya Kitap Adı,

Yayınlayan, Cilt No, Sayı No, Basım Yeri, Yayın Tarihi, Sayfa Numarası.

Halil SEYİDOĞLU, “Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Parasal Birleşme”, İşletme Fakültesi Dergisi, Ankara Üniversitesi, Cilt:2, Sayı:3, Ankara, Mayıs 1975, ss.152-159.

INTERNET DİPNOTU Yazar Adı Soyadı, “Makale Adı” veya Konu Başlığı,

Varsa Yayın Adı, Varsa Kurum Adı, Web Adresi, (Erişim Tarihi), Varsa Sayfa Numarası.

Serap DURUSOY, “Finansal Liberalleşmenin Sorgulanmasının Nedenleri”, Dış Ticaret Dergisi, Dış Ticaret Müsteşarlığı, http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/tem2000/finans.htm, (5 Aralık 2000), s.1.

E-POSTA DİPNOTU Yazar Adı Soyadı, (Gönderenin e-posta adresi),

Mesajın konusu, Alıcının adı soyadı, (alıcının e-posta adresi), tarih.

Akın BOZKURT, (bozkurt@ttnet.net.tr), Ekonomik Krizler, Selim AK, (selim@deu.edu.tr), 10.10.2002.

DERLEME ESER veya KONGRE BİLDİRİLERİ İÇİNDEKİ MAKALE

Cevat GERNİ, “Türkiye’de 1980-1990 Döneminde Uygulanan İstikrar Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme”, 3.İzmir İktisat Kongresi Tebliğleri, Cilt:1, Ankara, 1992, s.76.

Ali İhsan KARACAN, "Fiyatlandırma Sorunu ve Türk Bankacılık Sisteminde Fiyatlandırma", Prof. Dr. İsmail TÜRK'e Armağan, Sermaye Piyasası Kurulu, Yayın No:54, Ankara 1996, s.35.

(Dikkat..! Yazar Adı yazılırken unvan yazılmaz. Fakat burada kitabın kendi adında yer aldığından unvan yazılmıştır.)

AYLIK BÜLTENLER ve YILLIKLAR Maliye Bakanlığı, Aylık Ekonomik Göstergeler,

Ankara, Eylül – Ekim 2002, s.23. Devlet İstatistik Enstitüsü, Türkiye İstatistik Yıllığı

2000, Ankara, 2001, ss.54-57. Türkiye Bankalar Birliği, Bankalarımız 2004, İstanbul,

2005, s.3.

GAZETELER Mustafa AYSAN, “Atatürk ve Ekonomi Politikası”,

Cumhuriyet, 18 Aralık 1978, s.2. BASILMAMIŞ TEZLER ve DERS NOTLARI Mert URAL, Türk Bankacılık Sisteminde Verimlilik,

Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 1998, s.33.

Mert URAL, Ekonomik Araştırmalarda Bilgisayar Kullanımı Ders Notu, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İzmir, 2005, s.18.

ÇEVİREN J. M. ALBERTINI, Ekonomik Sistemler: Uygulamada

Kapitalizm ve Sosyalizm, (Çev.Cafer UNAY), Uludağ Üniversitesi Yayınları, Bursa, 1990, s.7.

DERLEYEN, DÜZENLEYEN Edward F. BUFFIE, “Mexico 1958-86: From Stabilizng

Development to the Debt Crisis”, (Ed:Jeffrey D. SACHS), Developing Country Debt and the World Economy, NBER, USA, 1989, ss.155-156.

DİPNOTLU KAYNAK GÖSTERME YÖNTEMİ(APA)

KİTAP DİPNOTU Yazar Adı Soyadı. (Yayın Yılı). Kitap Adı. Baskı

Sayısı. Basım Yeri: Yayınlayan, Sayfa Numarası. Halil SEYİDOĞLU. (2000). Bilimsel Araştırma ve

Yazma El Kitabı. Geliştirilmiş 8.baskı. İstanbul: Güzem Yayınları. s.35.

(İki ve üç yazar olması durumunda tüm yazarlar belirtilir. Ancak üçten fazla yazarlı yayınlar için sadece ilk yazarın isminden sonra ‘ve diğerleri’ ifadesi yazılır. Örneğin: Mehmet ATİK ve diğerleri. (1999). Para ve Kapitalizm. Ankara: Can Yayıncılık, s.57.). Fakat, kaynakçada tüm yazarların ismi mutlaka yazılmalıdır.

MAKALE DİPNOTU Yazar Adı Soyadı. (Yayın Yılı). Makale Adı. Dergi veya Kitap Adı.

Yayınlayan. Cilt No:, Sayı No:, Basım Yeri, Sayfa Numarası. Halil SEYİDOĞLU. (1975). Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Parasal

Birleşme. İşletme Fakültesi Dergisi. Ankara Üniversitesi. Cilt:2, Sayı:3, ss.152-159.

INTERNET DİPNOTU Yazar Adı Soyadı. (Yayın Yılı). Makale Adı veya Konu Başlığı. Varsa

Yayın Adı. Varsa Kurum Adı. Web Adresi, (Erişim Tarihi), Varsa Sayfa Numarası.

Serap DURUSOY. (2000). Finansal Liberalleşmenin Sorgulanmasının Nedenleri. Dış Ticaret Dergisi. Dış Ticaret Müsteşarlığı. http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/tem2000/finans.htm, (5 Aralık 2000), s.1.

E-POSTA DİPNOTU Yazar Adı Soyadı, (Gönderenin e-posta adresi), Mesajın konusu,

Alıcının adı soyadı, (alıcının e-posta adresi), tarih. Akın BOZKURT, (bozkurt@ttnet.net.tr), Ekonomik Krizler, Selim AK,

(selim@deu.edu.tr), 10.10.2002.

DERLEME ESER veya KONGRE BİLDİRİLERİ İÇİNDEKİ MAKALE

Cevat GERNİ (1992). Türkiye’de 1980-1990 Döneminde Uygulanan İstikrar Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme. 3.İzmir İktisat Kongresi Tebliğleri. Cilt:1, Ankara, s.76.

Ali İhsan KARACAN. (1996). Fiyatlandırma Sorunu ve Türk Bankacılık Sisteminde Fiyatlandırma. Prof. Dr. İsmail TÜRK'e Armağan. Sermaye Piyasası Kurulu. Yayın No:54. Ankara, s.35.

(Dikkat..! Yazar Adı yazılırken unvan yazılmaz. Fakat burada kitabın kendi adında yer aldığından unvan yazılmıştır.)

AYLIK BÜLTENLER ve YILLIKLAR Maliye Bakanlığ. (2002). Aylık Ekonomik Göstergeler.

Ankara, s.23. Devlet İstatistik Enstitüsü. (2001). Türkiye İstatistik

Yıllığı 2000. Ankara, ss.54-57. Türkiye Bankalar Birliği. (2005). Bankalarımız 2004.

İstanbul, s.3.

GAZETELER Mustafa AYSAN. Atatürk ve Ekonomi Politikası. Cumhuriyet

Gazetesi. 18 Aralık 1978, s.2. BASILMAMIŞ TEZLER ve DERS NOTLARI Mert URAL. (1998). Türk Bankacılık Sisteminde Verimlilik.

(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir, s.33.

Mert URAL. (2005). İktisat Metodolojisi ve Araştırma Teknikleri Ders Notu. Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. İzmir, s.18.

ÇEVİREN J. M. ALBERTINI. (1990). Ekonomik Sistemler: Uygulamada

Kapitalizm ve Sosyalizm. (Çev.Cafer UNAY). Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları, s.7.

DERLEYEN, DÜZENLEYEN Edward F. BUFFIE. (1989). Mexico 1958-86: From Stabilizng

Development to the Debt Crisis. (Ed:Jeffrey D. SACHS). Developing Country Debt and the World Economy. USA: National Bureau of Economic Research, ss.155-156.

KAYNAKÇA [American Psychological Association (APA) Sistemine Göre]

BALASSA, B. (1986). Gelişmekte Olan Ülkelerde Dışa Açılma ve Döviz Kuru Politikaları. (Çev:A.Nejat COŞKUN). Ekonomi Üzerine Makaleler, Maliye ve Gümrük Bakanlığı APK Kurulu Başkanlığı, Yayın No:1986/270, Ankara.

BORDO, M.D. (1985). Financial Crises, Banking Crises, Stock Market Crashes and the Money Supply: Some International Evidence, 1870-1933. Financial Crises in the World Banking System. (Ed.Forrest CAPİE ve Geoffrey E.WOOD). St.Martin’s Press, 17-45.

DURUSOY, S. (2000). Finansal Liberalleşmenin Sorgulanmasının Nedenleri. Dış Ticaret Dergisi. Dış Ticaret Müsteşarlığı, http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/tem2000/finans.htm, (5 Aralık 2000).

EKİNCİ, N. (1993). Türkiye’de 1980 Sonrasında Para Politikaları. Türkiye’de Kamu Maliyesi, Finansal Yapı ve Politikalar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

IMF. (1998). Financial Crises: Characteristics and Indicators of Vulnerability. World Economic Outlook. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/weo0598/pdf/0598ch4.pdf, (10.03.2002).

KAZGAN, G. (1994). Yeni Ekonomik Düzende Türkiye’nin Yeri, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

KINDLEBERGER, C.P. (1989). Manias, Panics, and Crashes: A History of Financial Crises. Revised Edition, New York: Basic Books Inc.

UYGUR, E. (1990). Financial Liberalization and the Real Sector in Turkey. The Central Bank of the Republic of Turkey Research Department. Discussion Papers, No:9010, December.

ÜNSAL, E.M. (2005). Makro İktisat. Ankara: İmaj Yayınevi.

ÇOK YAZARLI ÖNEKLER (APA) METİN İÇİ KAYNAK GÖSTERME Yükselen faizler ve gayrimenkul piyasalarında

yaşanan daralmanın bir sonucu olarak sadece kafalarda kuşku şeklinde yer alan çekinceler 2007'nin ortalarında gelen açıklamalarla yerini tedirginlik ve panik havasına bıraktı (Toprak ve diğerleri, 2007:148). İlk batış haberi, Haziran 2007'de ABD'nin beşinci büyük aracı kurumu, dünyanın en büyük hedge fon yöneticisi ve ABD'nin ikinci büyük mortgage tahvilleri ihracatçısı konumunda olan uluslararası yatırım bankası Bear Stearns'den geldi (Çetin ve Kızıl, 2008:25). Bear Stearns, mortgage kredileri yatırımı yapan 2.6 milyar dolarlık 2 fonunu kapattı. Bu durum endişeleri artırırken, tüm dünya borsalarında satış dalgası yarattı (Ceylan ve diğerleri, 2008:132-136).

SAYFA ALTI (DİPNOT) KAYNAK GÖSTERME (Çok Yazarlı ) Yükselen faizler ve gayrimenkul piyasalarında yaşanan daralmanın

bir sonucu olarak sadece kafalarda kuşku şeklinde yer alan çekinceler 2007'nin ortalarında gelen açıklamalarla yerini tedirginlik ve panik havasına bıraktı[1]. İlk batış haberi, Haziran 2007'de ABD'nin beşinci büyük aracı kurumu, dünyanın en büyük hedge fon yöneticisi ve ABD'nin ikinci büyük mortgage tahvilleri ihracatçısı konumunda olan uluslararası yatırım bankası Bear Stearns'den geldi[2]. Bear Stearns, mortgage kredileri yatırımı yapan 2.6 milyar dolarlık 2 fonunu kapattı. Bu durum endişeleri artırırken, tüm dünya borsalarında satış dalgası yarattı[3].

[1] Murat TOPRAK, Erkin DEMİR ve Aylin OKUR. (2007). Mortgage Krizi. İstanbul: Güzem Yayınları, s.148.

[2] Cengiz ÇETİN ve Ufuk KIZIL. (2008). Hedge Fonlar ve Global Kriz. Küresel Bunalım. (Ed. Osman AYTEK) İstanbul: Beta Yayınları, s.25.

[3] Ali CEYLAN ve diğerleri. (2008). Küresel Kriz ve Etkileri. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi. Cilt:24, Sayı:274, İstanbul, ss.132-136.

HER İKİ YÖNTEME GÖRE KAYNAKÇA CEYLAN, A., E. BAKIR, A. İZCİ ve M. EREN.

(2008). Küresel Kriz ve Etkileri. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi. Cilt:24, Sayı:274, İstanbul, ss.130-155.

ÇETİN, C. ve U. KIZIL. (2008). Hedge Fonlar ve Global Kriz. Küresel Bunalım. (Ed. Osman AYTEK) İstanbul: Beta Yayınları, ss.17-32.

TOPRAK, M., E. DEMİR ve A. OKUR. (2007). Mortgage Krizi. İstanbul: Güzem Yayınları.

Kaynakça

N. Emrah Aydınonat, İktisat Ögrencileri için Ödev Yazma Kılavuzu, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/aydinona/rehber/Aydinonat_2006_Odev_Rehberi.pdf (22.10.2010)

Halil Seyidoğlu, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, Güzem Yayınları, Geliştirilmiş 8. Baskı, İstanbul, 2000